Türkiyede ki Koyun Irkları haytar.net [PowerPoint]

Türkiye Koyun Irkları

www.haytar.net

1

Acıpayam Koyunu

Oluşumu Acıpayam koyunu, D. Friz x İvesi x Dağlıç ırklarının aşamalı olarak melezlenmesiyle elde edilmektedir. İlk aşamada İvesi koçları ile Dağlıç dişileri çiftleştirilmiştir. Elde edilen F1 dişiler, daha sonra D. Friz x İvesi melezi (Asaf) koçlarına verilmiştir. Bunların dölleride kendi aralarında çiftleştirilerek % 25 D. Friz + %50 İvesi + %25 Dağlıç’tan oluşan Acıpayam tipi oluşturulmaktadır. Dış yapı özellikleri : Vucut beyaz yapağılı ve lekesizdir. Başta kahverengi yada siyah lekeler bulunabilir. İri bir vucut yapısına sahiptir. Koçlar boynuzlu olabilir, koyunlar boynuzsuzdur. Kuyruk orta yağlıdır. Meme koltuk ve bezel meme yapısındadır. Kuzular hızlı gelişir. Dağlıç koyunun yetiştiği bölgelerde süt verimini artırmak amacıyla kullanılabilir. Aşım güçlüğü pek yaşanmaz. Sürü hayatına oldukça uyumludur. Yapağısı birörnektir. Halı kilim yapımında kullanılır.

Verim özellikleri : Doğumda kuzu sayısı 130-140 dır. Dördüncü ay canlı ağırlığı 40-45 kg dır. Laktasyon süresi 160-180 gün laktasyon süt verimi 180-200 kg dır. Yapağı verimi 4-5 kg dır.

www.haytar.net

2

Acıpayam Koyunu

www.haytar.net

3

Akkaraman Koyunu

Akkaraman Türkiye’nin yerli koyun ırkıdır. Hatalıklara dayanıklıdır, fakir beslenme ve ekstrem iklim koşulları altında yaşamını sürdürebilir. Dış yapı özellikleri; Vucut beyaz renktedir. Burun, gözler etrafında ve ayaklar üzerinde siyah lekeler görülebilir. Orta cüsselidir. Zor şartlara dayanıklıdır. Kötü mera şartlarında yetişebilir. Hastalıklara karşı dayanıklıdır. Yağlı kuyruk yapısına sahiptir. İnce olan kuyruk üzerinde «S» şeklinde bir kıvrım oluşturur. Koyunlar boynuzsuz, koçlar ise %10 oranında boynuzludur. Kulaklar sarkıktır. Yapağı halı yapağısı tipinde, yani kaba ve karışık yapağı tipindedir. Baş, boynun altı ve bacaklar yapağısızdır. Kangal tipi daha iri, karabaş tipi ise daha küçük cüsselidir.

Verim özellikleri; Canlı ağırlık: 40 – 45 Cidago yüksekliği: 65cm Laktasyon süresi: 140 – 150 gün. Süt verimi: 40 – 55 Lt/Laktasyon İkiz doğum oranı: %4 – 5 Yapağı verimi: 1,5 – 2 kg Lüle uzunluğu: 8 – 12 cm Elyaf çapı: 29 – 35 mikron Temiz yapağı oranı: %62 – 70 Kuyruk ağırlığı: 4-6 kg. 20kg a kadar çıkabilir.

www.haytar.net

4

Akkaraman Koyunu

www.haytar.net

5

Asaf Koyunu

Oluşumu Asaf tipi, % 50 İvesi + 50 Doğu Friz genotipi içermektedir. Dış yapı özellikleri : Vücut, beyaz yapağılı ve lekesizdir. Uzun ve sallı bir vücudu vardır. Yüksek bacaklı, orta dolgun ve uzun butludur. Koyunlar boynuzsuz, koçlar boynuzlu olabilir. Kuyruk orta yağlıdır. Bezel yapıda geniş bir memesi vardır, ergin yağ ağırlığı 60-70 kg’dır. Verim özellileri : Doğumda kuzu sayısı l.20-l.30’dur. Doğum ağırlığı 4-5 kg, dördüncü ay ağırlığı 35-40 kg’dır. Laktasyon süresi 180-200 gün, laktasyon süt verimi 200-250 kg’dır.

www.haytar.net

6

Bafra Koyunu

Oluşumu

Amasya İlinde bulunan Gökhöyük Tarım İşletmesi Müdürlüğünde damızlık olarak yetiştirilen Bafra koyunu, Sakız X Karayaka koyunlarının melezlenmesi ile elde edilmiştir. Genetik yapısı: %75 Sakız ,%25 Karayaka ırklarından oluşmaktadır. Yüksek döl ve süt verimine sahip olup et kalitesi oldukça iyidir.

Dış yapı özellikleri

Vücutları beyaz yapağı ile örtülüdür. Ağız, göz etrafı ve kulaklarda siyahlıklara rastlanır.

Vücudunun diğer bölümlerinde siyahlıklar görülen hayvanların damızlıkta kullanılması tercih edilmez.

Baş, karın altı ve bacaklar genellikle çıplaktır.

Kuyruk, dip kısmında az yağlı, ince ve uzundur.

Koçlar boynuzlu, koyunlar boynuzsuzdur.

Cidago yüksekliği ortalama, toklularda 63 cm, koyunlarda ise 68.6 cm’dir.

Vücut uzunluğu ortalama toklularda 70.3 cm, koyunlarda ise 70.7 cm’dir.

Ortalama canlı ağırlık, toklularda 52.3 Kg, koyunlarda ise 62.7 kg’dır.

www.haytar.net

7

Bafra Koyunu

Verim Özellikleri

Bafra koyunlarında döl verimi oldukça yüksek olup, kısırlık oranı düşüktür.

Oranlar Kuzu sayısı

Tek Doğum Oranı : % 22,0 22 Baş

İkiz Doğum Oranı : % 56,0 112 Baş

Üçüz Doğum Oranı : % 20,0 60 Baş

Dördüz ve yukarı Doğum Oranı : % 2.0 8 Baş

Toplam : % 100,0 202 Baş

Doğuran 100 baş koyundan 202 baş kuzu alınmaktadır.

Bafra kuzularının yaşama gücü 30. günde 93,3 ve 90. günde % 91,9’dur. Kuzularda doğum ağırlığı ortalama 3,9 kg olup, sütten kesildiği 90. günde ise ortalama ağırlık 22.9 kg’dır. Koyunlardaki yüksek süt verimi kuzularını beslemede yeterlidir. Koyunların laktasyon süt verimi 120–130 kg. kadardır. Bafra koyunlarında ortalama yapağı verimi 2,2 kg, elyaf uzunluğu 22,6 cm’dir. Bafra koyunu, yüksek verim özellikleri yanında, yerli ırklar kullanılarak elde edilmiş olduğundan, Ülkemiz çevre şartlarına adaptasyon kabiliyeti yüksektir. Yetiştiriciler tarafından büyük ilgi gösterilen bu koyuna, sadece Karadeniz Bölgesinden değil, Türkiye’nin diğer bölgelerinden de talep olmaktadır. Örneğin; İç Anadolu, Doğu Anadolu, Ege ve Akdeniz Bölgelerinde de yetiştiriciliği yapılmaktadır. Çevre şartları iyileştirilerek, iyi bakım ve besleme ile döl verimi yüksek olan bu koyunlarımızdan iki yılda üç defa doğum yaptırılarak, daha fazla kuzu üretmek mümkündür.

www.haytar.net

8

Bafra Koyunu

www.haytar.net

9

Bandırma Koyunu

Oluşumu

Siyah başlı Alman et koçları ile Kıvırcık koyunlarının çiftleştirilmesi sonucu oluşan melez ırktır. Döl verimi Kıvırcık ırktan yüksektir. Balıkesir Bandırma’daki Marmara hayvancıık araştırma enstitüsünde elde edilmiştir. Günümüzde Güney Marmara bölgesinde yetiştirilmektedir.


Baş ve ayaklar siyah olup vucut beyaz renktedir.

Orta irilikte, olgun yapıdadır.

Boyun sağlam, kısa ve kalındır. Göğüs yuvarlak ve derindir.

Sırt ve sağrı orta uzunlukta geniş ve etkilidir. Butlar dolgun ve gelişmiştir.

Baş vucuda bağlantısı iyi ve yapağısızdır.

Koçlar boynuzlu veya boynuzsuz olurlar, dişiler boynuzsuzdur.

Kuyruk ince ve uzun bacaklar orta uzunluktadır

Erken gelişme ve et verimi oldukça iyidir.

Verim özellikleri

Canlı Ağırlık: Erkek: 90kg; Dişi: 70kg

Süt verimi: 40 – 60 kg

Doğum ağırlığı: 3,7kg

Kuzularda yaşam gücü oranı: %95

Bir batında kuzu sayısı: 1,3

Canlı ağırlık artışı: 280 gr/gün

www.haytar.net

10

Bandırma Koyunu

www.haytar.net

11

Çapar Koyunu

Oluşumu

Hampshire koçları ile Karacabey merinosu koyunların çiftleşmesi ile oluşan melez bir ırktır. Balıkesir Bandırma’daki Marmara hayvancılık enstitüsünde elde edilmiştir.


Baş siyah veya kulak, burun ve gözlerin etrafı siyah renklidir.

Bacaklar bileklere kadar siyah veya kırçıldır.

Orta irilikte, dolgun yapılıdır.

Boyu sağlam kısa ve kalındır. Göğüs yuvarlak ve derindir.

Sırt ve sağrı orta uzunlukta geniş ve etlidir. Butlar dolgun ve gelişmiştir.

Erkekleri ve dişileri boynuzsuzdur.

Kuyruk ince ve uzundur.

Bacaklar orta uzunluktadır.

Verim özellikleri

Canlı ağırlık: Erkek: 70 – 90kg; Dişi: 60 – 80 kg.

Doğum ağırlığı: 4 – 4,5 kg.

Sütten kesim ağırlığı: 30kg (90. gün).

Kuzuların yaşama gücü oranı: %96.

Bir batında kuzu sayısı: 1,2 – 1,3.

Canlı ağırlık artışı: 350 gr/gün.

Yem değerlendirme oranı: 3,5 – 4,5.

Süt verimi: 40 – 60 kg.

Yapağı verimi: 3 – 3,5 kg.

Erken gelişme yeteneğine sahiptir.

Yılın her mevsiminde koça verilebilr.

www.haytar.net

12

Çapar Koyunu

www.haytar.net

13

Çapar Koyunu

www.haytar.net

14

Çine Çaparı Koyunu

Anavatanı Türkiye’dir. Adını aydın ilinin Çine ilçesinden almıştır. Dağılım alanı Aydın il sınırları içinde bulunan ve geniş bir yayılma alan olan Madran dağı ve eteklerinde bulunan Çine ve Bozdoğan ilçelerini kapsar. 1994 yılından itibaren yok olma teklikesi ile karşı karşıya kaldığı anlaşılmıştır. Irkın tanıma ve genetik kaynak olarak korunmasına yönelik çalışmalar başlatılmıştır. 1996 yılından itibaren Aydın Adnan Menderes Üniversitesine koruma çalışmaları başlatılmıştır. Bu amaçla Çine Çapari koruma programı devreye sokulmuştur. Günümüzde saf Çine Çaparı yetiştiricilerde 30, üniversitede 50 toplam 80 adet kalmıştır.


Vucut beyeaz, baş, bacaklar ve karın altı kahverengi-siyah arası tonlarda veya beneklidir.

Yağlı kuyruklu olup kuyruk yapısı diğer yağlı kuyruklu koyun ırklarımızdan daha toplu ve kuyruk ucu genelikle içe kıvrıktır.

Erkeklerin tümü spiral boynuzlu, dişiler ise genellikle boynuzsuzdur.

Doğan kuzular sağlam yapılı ve hızlı gelişme yeteneğindedir.

Çiftleşme dönemi Ağustos-Eylül aylarıdır. Dolayısıyla doğumlar yeşilliğin bol olduğu Ocak-Şubat aylarına rast gelmektedir.

Yöresel çevre koşullarına çok iyi uyum sağlamıştır.

Merada sürü idaresinde kolay olduğu yetiştiricilerin ortak kanısıdır.

Süt veriminin yüksek olduğu, hastalıklara ve sıcağa da dayanıklı olduğu yetiştiriciler tarafından dile getirilmektedir.

www.haytar.net

15


Verim özellikleri

Koyunların ortalama canlı ağırlığı: 35 – 45 kg

Kuzuların ortalama doğum ağırlığı: 3,5 – 4 kg

Bir batında kuzu sayısı: 1 – 1,1

Yumurtlama sayısı: 1 – 2

Laktasyon süresi: 140 -180 gün

Günlük ortalama süt verimi: 300 – 500 ml

Laktasyondaki süt verimi: 40 – 80 lt

Yapağı verimi: 1,2 kg

Lüle uzunluğu: 8,7 cm

Çine Çaparı koyununun kuyruk uzunluğu ortalama 36cm’dir. 13,2 cm lik kısmı kuyruk gövdesi, 12,8cm lik kısmı ucu oluşturmaktadır.

www.haytar.net

16


www.haytar.net

17


www.haytar.net

18


www.haytar.net

19

Dağlıç Koyunu

Anavatanı Türkiye’dir. Yoğun olarak Afyon, Eskişehir, Bilecik, Bolu, Isparta, Burdur, Kütahya, Uşak, Denizli illerinde yetiştirilir. Kombine verimli bir ırktır.


Renk beyazdır. Nadiren siyahlara da rastlanır.

Göz ve ağız etrafında, kulaklarda ve bacaklarda siyah veya koyu kahverengi lekeler görülebilir.

Göz altından yüze doğru yayılan oval şekilde siyah yada koyu kahve nişaneler bulunur.

Nadiren siyah başlı olanları da görülür. Gövdede siyah yahut koyu lekeler ve alacalıklar görülebilir. Siyahlıklar yaş ilerledikçe ağarır ve kırçıl renge döner.

Küçük yapılıdır. Sırt çizgisi düzdür.

El bileklerden bukalığa kadar bacaklar yapağısızdır.

Erkekler boynuzlu, dişiler boynuzsuzdur. (Dişilerde nadiren çok ufak boynuzlar görülebilir)

Kuyruk yağlı, yassı, geniş ve kalp şeklinde düz aşağı sarkar. Dış yüzü düz, orta oluğun iki yanında oval kitle yer alır. Yağsız kuyruk ucu şekil ve yön itibariyle çok değişiklik gösterir.

Elverişsiz bakım ve besleme koşullarında yaşama gücü yüksektir.

Çevre değişiklikliğinde adaptasyon yeteneği çok iyidir.

Göçer ve Ağıl usulü besleme yapılabilir.

Annelik içgüdüsü iyidir.

Uzak mesafeleri iyi yürürler.

Otlama, sağım yeteneği iyidir.

www.haytar.net

20

Dağlıç Koyunu

Verim özellikleri

Canlı ağırlık: Erkek: 32 – 64, Dişi: 25 – 50 kg

Cidago yüksekliği: Erkek: 58 – 74 cm, Dişi: 54 – 74 cm

Göğüs çevresi: Erkek: 71 – 96 cm, Dişi: 68 – 90 cm

Vucut uzunluğu: Erkek: 56 – 104 cm, Dişi: 57 – 73 cm

Laktasyon süresi: 75 – 105 gün

Süt verimi: 57 lt

Doğum ağırlığı: Erkek: 2.0 – 5.2 kg, Dişi: 1.9 – 5.4 kg

Sütten kesim yaşı: 105 – 120 gün

Sütten kesim ağırlığı: 22.7 – 26.2 kg

Ergenlik yaşı: 225 gün


Yapağı tipi: 46 – 50 S (C-E) Kaba karışık, Sağlam ve kuvvetli

Yapağı verimi: 2.27 kg

Yapağı randımanı: %55 – 60

Yapağı inceliği: 21 – 42 mikron

Lüle uzunluğu: 8 – 36 cm

www.haytar.net

21

Dağlıç Koyunu

www.haytar.net

22

Gökçeada (İmroz) Koyunu

Anavatanı Türkiyedir. Bu ırk Gökçeada dan başka Çanakkale’de yetiştirilir. Kombine verimlidir. Sütçülük özelliği önce gelir. Sayıları tahminen 70.000 dolayındadır.


Vücudu beyaz renktedir.

Ağız ve gözlerinin etrafı siyah renktedir.

Kulaklarda ve nadiren ayak uçlarında sihay lekeler vardır.

Kuyruk yağsız ince ve uzundur; normal olarak Tarsus ekleminin altına kadar uzanır.

Koçlarda yanlara kadar uzanan kuvvetli spiral boynuzlar vardır. Koyunlar boynuzsuzdur.

Yapağı çok kaba olup, karışık yapağı tipindedir. Yapağı lüleleri çok uzun olduğundan çoğu sürülerde yılda 2 kırkım yapılır.

Küçük yapılı ırktır.

Yaşama gücü yüksektir. Canlı ağırlığına göre süt verimi iyidir.

Genelde çobansız sürü serbest olarak otlar.

www.haytar.net

23


Verim özellikleri

Canlı ağırlık: Erkek: 50 – 60 kg, Dişi: 33 – 52 kg

Cidago yüksekliği: 56 – 68 cm

Göğüs çevresi: 77 – 91 cm

Vücut uzunluğu: 58 – 70 cm

Kuyruk uzunluğu: 24 – 39 cm

Bir batında kuzu sayısı: 1.23

Kuzu doğum ağırlığı: Erkek: 3.81, Dişi:3.71

Sütten kesim ağırlığı: Erkek:19.6 kg, Dişi:17.8 kg


Kuzu yaşama gücü: %98.1

Süt verimi (ort): 120 Lt/Laktasyon

Laktasyon süresi (ort): 204 gün

Yapağı verimi: 1.1 – 3 kg

Yapağı randımanı: %60 – 70

Yapağı inceliği: 29.5 – 41 mikron

Lüle uzunluğu (ort): 23 cm

www.haytar.net

24


www.haytar.net

25

Güney Karaman Koyunu

Anavatanı Türkiye'dir. Antalya, Mersin, Hatay ve Gaziantep illerinde yetiştirilir. Kombine verimlidir.(et ve süt) Kışları Toros dağlarının eteklerinde geçirip ilkbaharda otlatılarak, 2000-2500 m yükseklikteki yaylalara çıkarılır. Geç sonbaharda kış otlaklarına geri döner. Genel olarak açık alanlarda bulundurulur. Kış mevsiminde yağıştan korumak ve geceletilmek üzere basit barınaklara alınır. Doğumlar genelde dışarıda, doğada olur.


Küçük yapılıdır.

Beyaz, gri, kahverengi, kızıl, siyah ve alacalı renklileri bulunmaktadır.

Özellikle siyah olanlarda renk, yaş ilerledikçe kırçıllaşmaktadır.

Erkekler boynuzlu, dişiler nadiren boynuzludur.

Yağlı kuyrukludur. Kuyruğun ortasında bir oluk yer almaktadır. Kuyruğun uç kısmı parmak şeklinde aşağı sarkar.

Sıcak ve kurak iklime, uzun yol yürüyüşlerine dayanıklıdır.

Sürü içgüdüsü gelişmiştir.

www.haytar.net

26


Verim Özellikleri

Canlı ağırlık: Erkek: 52 kg ; Dişi: 37 kg

Cidago yüksekliği: Erkek: 68 cm ; Dişi: 63 cm

Vücut uzunluğu: Erkek: 63 cm ; Dişi: 58 cm


Kuzu doğum ağırlığı: Erkek: 4.2 kg ; Dişi: 3.6 kg

Damızlık yaşı: 18 ay


Süt verimi: 25 - 30 Lt/Laktasyon


www.haytar.net

27


www.haytar.net

28


www.haytar.net

29


www.haytar.net

30


www.haytar.net

31

Hasak Koyunu

Hasak tipi Alman Siyah Baş ve Hampshire Down etçi koçlarından iyi but yapısı, derin ve geniş göğüs, sağlam ve iri vücut yapısı, Akkaramanlardan ise çevre koşullarına iyi adaptasyonu almıştır.


Yerden yüksek olup güçlü, iyi gelişmiş, ağır olup, uzun mesafelere yürüyüş kabiliyeti iyi olması nedeniyle hem mera ve hem de besi hayvancılığına uygundur.

Erken gelişmesi, besi performansının yüksek olması nedeniyle özellikle etçi bir tip özelliğine sahiptir.

Orta büyüklük ve orta uzunlukta bir vücut yapısına sahiptir.

Derin, geniş bir gövde, geniş ve gergin bir bele sahiptir.

Yapağı rengi homojen değildir. Vücut rengi genelde alacalı renkte olup, alaca renk siyahtan açık kahve renge kadar değişebilmektedir. Kimi zaman da tümüyle siyah renk koyunlarda hakim olarak görülebilmektedir.

Kuvvetli ve düzgün duruşlu bacaklarda yapağı el bileğine kadar uzanmaktadır.

Koç ve koyunlar genel olarak boynuzsuzdur.

Kuyruk yapısı ince uzun olmakla beraber, uyluk kısmına doğru biraz kalın yağlıdır.

www.haytar.net

32

Hasak Koyunu

Verim Özellikleri

Canlı ağırlık: Erkek: 75 - 90 kg ; Dişi: 60 - 65 kg

Kuzu yaşam gücü: %90 - 95

İkizlik oranı: %18 - 25

Kuzu doğum ağırlığı: 4.17 kg

Sütten kesim ağırlığı (75.gün): 22.6 kg


İlk defa damızlıkta kullanma yaşı 16–18 aydır.

www.haytar.net

33

Hasak Koyunu

www.haytar.net

34

Hasak Koyunu

www.haytar.net

35

Hasmer Koyunu

Hasmer koyunu Alman Siyah Baş ve Hampshire Down etçi koçlarından iyi but yapısı, derin ve geniş göğüs, sağlam ve iri vücut yapısı, Merinoslardan ise yapağı kalitesi ve bir örnekliliği, çevre koşullarına iyi adaptasyonu almıştır.


Yerden yapılı, güçlü, iyi gelişmiş, ağır olup, mera ve besi hayvancılığına uygundur.

Yapağısı homojen olup, yerli ırklardan daha kalitelidir.

Erken gelişmesi, besi performansının yüksek olması nedeniyle özellikle etçi bir özelliğine sahiptir.

Derin geniş bir gövde, geniş ve gergin bir bele sahiptir.

Vücut rengi genel olarak beyazdır.

Baş ve bacaklar koyu kahveden siyaha kadar değişmektedir.

Kuvvetli ve koyunlar genel olarak boynuzsuzdur.

Kuyruk ince uzundur.

Verim özellikleri

Canlı ağırlık: Erkek: 75-85 kg ; Dişi: 60 - 65 kg

Kuzu yaşam gücü: %93 - 98

İkiz doğum oranı: %18 - 25

Kuzu doğum ağırlığı: 4.56 kg

Sütten kesim ağırlığı (75. gün): 24.2 kg


İlk defa damızlıkta kullanma yaşı 16-18 aydır.

www.haytar.net

36

Hasmer Koyunu

www.haytar.net

37

Hasmer Koyunu

www.haytar.net

38

Herik Koyunu

Anavatanı Türkiye'dir. Amasya ve çevresinde yetiştirilir. Akkaraman ve Morkaraman koyunlarının, Karayaka koçlarıyla melezlenmesiyle elde edilmiş yarım yağlı kuyruklu ve kaba yapağılı bir koyun tipidir. Kombine verimlidir. (et, süt ve yapağı)


Yapağısı genel olarak beyazdır, kahverengi-siyah olanlara da rastlanır.

Vücudun yapağısız kısımları olan; baş ve bacaklarda siyah-kahverengi leke ya da benekler görülür.

Vücut ve baş orta büyüklükte olup erkeklerde burun dışbükeydir.

Boyun ve bacaklar orta uzunluktadır.

Sağrı cidagodan biraz yüksektir.

Genel olarak erkekler boynuzlu dişiler boynuzsuzdur. Boynuz, erkeklerde baştan öne ve yana doğru açılan kıvrımlı ve kuvvetli, dişilerde ise zayıftır.

Kuyruk vücuda bağlantı noktasında geniş, aşağıya indikçe daralır ve tarsal eklemlere bazen daha da aşağıya uzanır. Kuyruğun geniş kısmı genel olarak düz olup, bazılarında iki parçalı yapıyı andıran oluk görülür. Kuyruk ucu genel olarak yağlıdır.

Hırçın ve tedirgin yapılıdır. Dışarıdan gelecek en ufak uyarıya dahi duyarlıdır.

Düşük rakımlı tepelik alanlar ile düz arazilerde yetiştirilir.

Sıcağa karşı duyarlı olup, yağışlı ve nemli hava şartlarına uyum sağlamıştır.

www.haytar.net

39

Herik Koyunu

Verim Özellikleri

Canlı ağırlık: Erkek: 60 kg ; Dişi: 47 kg






Yapağı verimi: 1.8 - 3.5 kg

www.haytar.net

40

Herik Koyunu

www.haytar.net

41

Herik Koyunu

www.haytar.net

42

Hemşin Koyunu

Anavatanı Türkiye'dir. Doğu Karadeniz bölgesinde Artvin, Rize illerinde yetiştirilir. Kombine verimli bir ırktır.


Vücut rengi genellikle siyahtan kahverengiye kadar değişmekte ve kirli beyaz olanlarına rastlanmaktadır.

Beyaz renkli olanlarda göz kenarları, alın ve bacaklarda siyah lekeler bulunmaktadır.

Yüz ve baş genel olarak yapağılıdır. Arka bacaklar ince yapağı ile kaplıdır.

Çoğunlukla boynuzsuzdur. Boynuzu olan erkeklerde boynuz büyük ve helezonidir. Dişilerde zayıf boynuz görülebilir.

Kuyruk yapısı tek parça olup dip kısmı geniş, tarsal bölgesine doğru daralır ve uç kısmında ince bir parça bulunur.

Vücut sağlam ve orta iriliktedir.

Genel olarak boyun kısa, göğüs nispeten dar, sağrı ve bacaklar orta yüksekliktedir. Sağrı cidagodan biraz yüksektir.

Küçük kulaklıdır. Kulaksız koyunlar da bulunmaktadır.

Yerli ırklar içinde en uzun kuyruk yapısına sahiptir.

Engebeli ve kayalık bölgelerde yürüme ve tırmanma yeteneği çok iyidir. Yüksek rakımlı ve fakir meraları çok iyi değerlendirir.

Dayanıklılık, yaşama gücü ve kötü çevre koşullarına adaptasyon yeteneği yüksektir.

Analık ve sürü içgüdüsü yüksek, hırçın tabiatlıdır.

Yağışlı ve nemli Doğu Karadeniz iklimine iyi uyum sağlamıştır. Yüksek ve dağlık bölge meralarını çok iyi değerlendirir. Karlı dönemlerde açık veya bir tarafı kapalı ağıllarda barındırılır. Bu dönemde besleme kaba yem ağırlıklıdır.

www.haytar.net

43

Hemşin Koyunu

Verim Özellikleri





Doğum ağırlığı: Erkek: 3.4 kg ; Dişi: 3.1 kg

Canlı ağırlık artışı: Erkek: 215 gr/gün ; Dişi: 180 gr/gün

Süt verimi: 110 Lt/Laktasyon

Laktasyon süresi: 135 - 170 gün



www.haytar.net

44

Hemşin Koyunu

www.haytar.net

45

Hemşin Koyunu

www.haytar.net

46

İvesi Koyunu

İvesi Suriye , Lübnan Irak ,Türkiye ,İsrail, Ürdün`ün tipik ırkıdır. Bu ırka Arap koyunu da denir. Türkiye`de Gaziantep , Şanlıurfa, Mardin illerinde yetiştirilir. Ayrıca Hatay ve Adana illerinde bulunur. Bu ırk Türkiye'de`ki toplam koyun popülasyonun %3,9 unu oluşturur.


Beden beyaz yapağı ile örtülür.

Baş boyun ve ayaklar kahverengidir. Bazı koyunların bu bölgeleri kahverengi yerine siyah olabilir. Buna halk arasında karabaş adı verilir.

Bazı koyunlarda başın ön kısmında yukarıdan aşağıya uzanan beyaz bir şerit bulunur.

Kulaklar uzun ve sarkıktır.

İvesi nin yağlı kuyruğu Akkaraman a benzer fakat ivesi de " S " kıvrımının serbest ucu çok kısadır veya yoktur.

Koçların %80-85 nin spiral boynuzları vardır. Koyunları normal olarak boynuzsuzdur.

Yerli ırklar arasında yapağısı en kaba olanıdır ve yerli ırklar arasında en iri cüsseli olanlardan biridir.

Koyunlarda ortalama cidago yüksekliği 65-68 cm dir.

www.haytar.net

47

İvesi Koyunu

Verim özellikleri

Canlı ağırlık :45-48 kg

Laktasyon süt verimi :90-155 kg

Laktasyon süresi :170-200 gün

İkiz doğum oranı :%6-10

Kirli yapağı verimi :1.8-2.4 kg

Lüle uzunluğu :12-16 cm

Elyaf çapı :32-35 mikron

Temiz yapağı oranı :%60-65

Süt verimi :180-200 kg

www.haytar.net

48

İvesi Koyunu

www.haytar.net

49

İvesi Koyunu

www.haytar.net

50

İvesi Koyunu

www.haytar.net

51

İvesi Koyunu

www.haytar.net

52

Kama Kuyruk Koyunu

Kama kuyruk koyunlarının Kıvırcık koçları ile Dağlıç koyunları arasında yapılan melezlemelerden elde edildiği kabul edilir.En çok Balıkesir ve İzmir illerinde az da olsa Bursa ve Çanakkale`de bulunur.

Kama kuyruk verimleri ve görünüm özellikleri bakımından Kıvırcık ırkına benzer . Fakat kuyruk yapısı farklıdır. Kuyruğun dip kısmından başlayıp uç kısmına doğru gittikçe azalan bir yağ birikimi vardır. Yapısı koni görünümündedir.

www.haytar.net

53

Karacabey Merinos Koyunu

Alman Et Merinosu koçlarıyla yerli Kıvırcık koyunların arasında Karacabey Harasında yapılan melezleme çalışmaları ile elde edilmiştir. Karacabey Harasında elde edilen ileri derecede melez koçlar ve koyunlar sonradan , yapağı verimi özellikleri ve büyüme yönünden seleksiyona tutularak , kendi aralarında yetiştirilmeye devam edilmiş ve böylece Karacabey Merinos u adı verilen ilk Türk Merinos tipi geliştirilmiştir.


Karacabey Merinosunda renk tamamen beyazdır.

Vücudun herhangi bir yerinde renkli lekeler görülmez.

Kuyruk yağsız, ince ve uzundur.

Koçların %10-15 inde boynuz vardır. Koyunlar boynuzsuzdur.

Yapağı elyafı incedir.

Gömlekte üst ve alt kıllar şeklinde bir ayrım görülmez. Gömlek bir örnek elyaftan oluşur.

Elyaf sık kıvrımlıdır.

Bacakların üst kısmı karın altı ve başın yüz kısmı dışında kalan kısmında yapağı ile örtülüdür.

Yerli ırklardan daha iri cüsselidir.

www.haytar.net

54


Verim Özellikleri

Canlı ağırlık: Erkek: 70 - 90kg ; Dişi: 60 -65kg

Süt verimi: 70 - 80 kg


Doğum ağırlığı: 4.5 - 5.5 kg

Sütten kesim ağırlığı: Erkek:35 kg ; Dişi: 30 kg (90.gün)

Kuzuların yaşam gücü oranı: %95.6

Bir batında kuzu verimi: 1.4 - 1.5

İkiz doğum oranı: %10 - %25

Yapağı Verimi: 3.9 - 4.5 kg

Elyaf çapı: 21 - 23 mikron

Temiz yapağı oranı: %48 - 54

Canlı ağırlık artışı: 350 - 400 gr/gün

Yem değerlendirme oranı: 1: 3.5 - 4.17

Yapağı ve et verimleri yönünden kombine verimli bir ırktır. Karacabey Merinosu canlı ağırlık , yapağı verimi , yapağı kalitesi ve kuzlarda büyüme hızı bakımından kök aldığı Kıvırcık koyunlarına üstündür. Aynı zamanda yüksek bir yaşama gücüne sahiptir. Çoğu yerli koyun ırklarının aksine , koyunları yılın 9-10 ayında yani uzun bir süre boyunca kızgınlık gösterir. Yılın herhangi bir mevsiminde tohumlanabilir. Bu özellikleri nedeniyle bu koyunlardan 2 yılda 3 ve hatta yılda 2 defa kuzu ürünü alınabilir.

www.haytar.net

55


www.haytar.net

56


www.haytar.net

57


www.haytar.net

58

Karayaka Koyunu

Karayaka ırkı koyunlar Karadeniz kıyı şeridinde ve özellikle Ordu , Giresun , Samsun , Sinop ve Tokat illerinde yetiştirilir. Türkiye koyun popülasyonun %3.5`unu bu koyunlar oluşturur.


Vücut normal olarak beyaz renklidir. Ancak %10 oranında tamamen siyah veya tamamen Kahverengi hayvanlara da rastlanabilir.

Vücudu beyaz renkli koyunlar iki tipte olabilir. Bu iki tip "Çakrak ve Karagöz " olarak bilinir. Çakrak da vücut beyaz , baş , kulaklar , ayaklar ve kuyruk siyahtır. Sayıca daha fazla olan Karagözde ise; Vücut beyaz olup ağız ve gözler etrafında ve ayaklar üzerinde siyah renkli kısımlar vardır.

Kuyruk ince ve uzundur.

Nadiren kuyruk dibinde ince bir yağ birikimi olur.

Koçlarda kalın ve kuvvetli spiral boynuzlar vardır. Koyunlar boynuzsuzdur.

Yerler ırklar arasında en kaba yapağılı ırk karayakadır.

Yapağısı yatak yapımına elverişlidir. ; Çünkü , yapağı elyafının elastikiyeti çok iyidir. yapağı göleği çok değişik yapıda elyaftan oluşur.

Bu ırkta yapağı uzunluğu çok fazla olduğundan çoğu sürülerde yılda 2 kırkım yapılır. Başın üst kısmında alına doğru uzanan bir tutan yapağı vardır ki , buna "Hotoz" denir.

Karayaka küçük cüsseli bir koyun ırkıdır.

Koyunlarda ortalama cidago yüksekliği 60-62 cm dır.

www.haytar.net

59

Karayaka Koyunu

Verim özellikleri

Canlı ağırlık:35-40 kg

Laktasyon süt verimi :40-45 kg

Laktasyon süresi:130 -140 gün

İkiz doğum oranı:%4-8

Kirli yapağı verimi:1.8-2.4 kg

Lüle uzunluğu:21-28 cm

Elyaf çapı :39-43 mikron

Temiz yapağı oranı :%64-66

Ülkedeki koyun ırkları arasında Karayaka süt verimi en düşük olan ırktır. Buna karşılık et kalitesi oldukça iyidir. Et kalitesi bakımından Kıvırcık tan sonra 2. sırayı alır.

www.haytar.net

60

Karayaka Koyunu

www.haytar.net

61

Karayaka Koyunu

www.haytar.net

62

Kıvırcık Koyunu

Anavatanı Türkiye'dir. Ülkemizde başta Trakya bölgesi olmak üzere Marmara bölgesi ve kuzey Ege bölgesinde yetiştirilmektedir. Kombine verimli bir ırktır. Öncelik sırasına göre et, süt, yapağı'dır. Resmi kayıtlara göre ülkemizde 1.834.826 adet Kıvırcık koyunu bulunmaktadır.

www.haytar.net

63

Kıvırcık Koyunu


Vücut genellikle beyaz olup siyah ve alacalara rastlanmaktadır.

Baş ve ayaklarda siyah lekeler görülebilir.

Kıvırcık orta irilikte bir ırktır.

Erkekler öne doğru spiral boynuzludur. Dişiler boynuzsuzdur.

Baş yapısı uzunca ve dardır. Çene öne doğru incelmiştir.

Kıvırcıkta 2 tip vücut yapısı bulunur.

- Etçi tipte vücut: geniş, yuvarlak göğüslü, kaslar gelişmiş, sağrı hafif meyilli ve bacaklar yüksek değildir.

- Sütçü tipte vücut: dar, yassı göğüslü, yüksek bacaklıdır. Sırt hattı hafif çukurdur. Sağrı hafif düşük olup önden arkaya doğru daralır.

Kuyruk uzun ince ve tarsus eklime kadar iner.

Baş, karın altı, bacaklar ve bazılarında gerdan yapağısızdır.

Kötü çevre şartlarına ve hastalıklara dayanıklıdır.

Uzun mesafeleri yürüyebilme ve zayıf meralardan istifade edebilme yeteneğine sahiptir.

Vücut sağlam yapılıdır.

Eti lezzetlidir ve çok tercih edilir.

Et gençken açık renklidir. Kas lifleri incedir. Bu lifler arasında mermer damarları gibi yağ birikir.

www.haytar.net

64

Kıvırcık Koyunu

Verim özellikleri


Cidago yüksekliği: 64 - 66 cm

Süt verimi: 90 - 100 Lt



Kuzu doğum ağırlığı: 3.7 - 4.1 kg

Kuzularda yaşam gücü: %96.4

Sütten kesim ağırlığı (90.gün): Erkek: 25 kg ; Dişi: 20 kg


Yapağı verimi: 1.5 - 2.5 kg

Yapağı inceliği: 33.9 mikron

Temiz yapağı oranı: %60-65

Lüle uzunluğu: 8 - 12 cm

www.haytar.net

65

Kıvırcık Koyunu

www.haytar.net

66

Kıvırcık Koyunu

www.haytar.net

67

Malya Koyunu

Alman-Et Merinoslarının Akkaraman koyunlarıyla birleştirme (kombinasyon) melezleşmesi yöntemiyle çiftleştirme oluşturulmuşlardır. Bu amaçla önce Merinos x Akkaraman birinci geriye melez döller (G1) elde edilmiştir. Bu G1 ‘lerin dişileri vücut yapıları oldukça iri, yapağı ve döl verimi üstün Akkaraman koçlarına verilerek % 35-40 düzeyinde merinos genotipi taşıyan yarim yağlı kuyruklu Malya tipleri oluşturulmuştur.


Vücut beyazdır, bas ve bacaklarda siyah lekeler bulunabilir.

Kuyruk yarim yağlı kuyruk yapısındadır.

Yapağı verim özellikleri bakımından Akkaraman dan üstündür.

Vücudu daha incedir.

Canlı ağırlık ortalama 45—50 kg’dır.

www.haytar.net

68

Malya Koyunu

Verim özellikleri

Doğumda kuzu sayısı 1.10’dur.

Gelişme hızı Akkaraman dan üstündür.

Kirli yapağı verimi 2.4—2.8 kg arasında değişir.

Yapağı inceliği 26—28 mikrondur.

Yayıldığı bölge

Orta Anadolu ‘da Maliya Tarım İşletmesi ‘nde elde edilmiştir. Bu bölgede Akkaraman ırkının ıslahında kullanılmaktadır.

www.haytar.net

69

Malya Koyunu

www.haytar.net

70

Menemen Koyunu

Ile de France koçları ile Tahirova koyunlarının melezleşmesiyle oluşturulmaktadır. Bu tip de hızlı gelişme özelliği ile de France’dan süt ve döl verimi düzeyi ve et kalitesi Tahirova dan sağlanmaktadır. Menemen tipi ortalama olarak %75 Ile de France + %25 Tahirova genotipi içermektedir.


Vücut, bas ve bacaklar beyazdır.

Yağsız ince kuyrukludur.

Etçi koyun görünümündedir .

Bir başka deyişle iri bir bas, kısa kalın boyun, derin göğüs, geniş sırt, kalın ve kısa bacaklılık ve dolgun butlara sahiptir.

Koyunlar ve koçlar boynuzdur.

Yapağı örtüsü bir örnek ve orta kalitedir.

Verim özellikleri

Doğum basına kuzu sayısı 1.30-1 .50’dir.

Doğum ağırlığı 5-6 kg’dir.

Dördüncü ay ağırlığı 35-40 kg’dir.

Süt verimi 150 litre, Laktasyon süresi 120 gündür.

Yapağı verimi 4-5 kg’dir.

www.haytar.net

71

Menemen Koyunu

www.haytar.net

72

Menemen Koyunu

www.haytar.net

73

Morkaraman Koyunu

Anavatanı Türkiye'dir. Doğu Anadolu bölgesinde (Sivas ve Malatya'nın doğusundan başlayarak Erzurum, Ağrı, Van, Kars ve Muş illerinde) nadiren de Orta Anadolu bölgesinde yetiştirilir. Kombine verimlidir. Et verimi önceliklidir. Sayı olarak ülkemizde Akkaraman'dan sonra 2. sırayı alır.

www.haytar.net

74

Morkaraman Koyunu


Renk kızıldan mora kadar değişir.

Göz, ağız ve burun etrafı daha açık, baş ve ayaklar vücuda nazaran daha koyu renklidir.

Kuzular doğumda mordan siyaha kadar renklerde doğarlar.

Sağlam ve iri yapılıdır.

Genel olarak boyun uzun, nispeten dar göğüslü, düşük sağrılı ve yüksek bacaklıdır.

Sağrı cidagodan biraz yüksektir.

Yüz ve baş genel olarak yapağısızdır. Karın ve boyun çoğu koyunda çıplak yada seyrek örtülüdür. Bacaklar bileklerden bukağıla kadar çıplaktır.

Büyük ve yağlı kuyrukludur. Kuyruk omurları 12 - 17 arasında değişir.

Kuyruk 3 parçadan ibarettir. Birinci parça yuvarlakça, uzunluğu ve genişliği değişebilen yağ kitlesidir. İkinci parça daha küçük olup kalp yada koni şeklindedir. Üçüncü parça kuyruk ucu olarak adlandırılır ve genel olarak aşağı düşüktür.

Kuyruk omurları iki defa bükülme yaptığından yatık S şekli meydana gelmektedir.

Sürü ve analık içgüdüsü iyidir.

Yürüme, otlayabilme ve sağılma yeteneği iyidir.

Kötü çevre koşullarına adaptasyonu çok iyidir.

Yüksek rakımlı ve zayıf meraları en iyi şekilde değerlendirebilir.

Yüksek yaşama gücüne ve dayanıklılığa sahiptir.

Erkekler çoğunlukla boynuzludur. Boynuzlar büyük ve helezonidir. Dişiler boynuzlu yada boynuzsuz olabilir. Boynuzlar küçüktür.

Kulaklar büyük, enli, sarkık ve yana doğru yatıktır.

www.haytar.net

75

Morkaraman Koyunu

Verim Özellikleri


Cidago yüksekliği: Erkek: 71 - 80 cm ; Dişi: 63 - 77 cm

Göğüs çevresi: Erkek: 100 - 112 cm ; Dişi: 81 - 106 cm

Vücut uzunluğu: Erkek: 67 - 78 cm ; Dişi: 60 - 78 cm



Kuzu sütten kesim ağırlığı: Erkek: 19.7 kg ; Dişi: 19.4 kg

Kuzu yaşama gücü: %91.3

Laktasyon süresi (Ort.): 126 gün

Süt verimi (Ort.): 60 Lt/Laktasyon

Yapağı verimi (Ort.): 1.56 kg

Yapağı inceliği: 22 - 40 mikron

Lüle uzunluğu: 7.6 - 13.7 cm

Ergenlik yaşı (Ort.): 210 - 240 gün

İlkine damızlıkta kullanma yaşı: 517 - 547 gün


www.haytar.net

76

Morkaraman Koyunu

www.haytar.net

77

Morkaraman Koyunu

www.haytar.net

78

Morkaraman Koyunu

www.haytar.net

79

Morkaraman Koyunu

www.haytar.net

80

Norduz Koyunu

Yüksek yapılıdır. Yağlı kuyrukludur. Genel olarak beyaz olmakla birlikte beyazdan sonra kül rengi çoğunlukta olup, az miktarda gri beyaz ve kahverengi beyaz renklilere rastlanmaktadır. Baş ve ayak kısımlarında hakim renk beyaz olup, vücudun çeşitli yerlerinde özellikle baş, göğüs ve ayak kısımlarına siyah lekeler görülmektedir. Kuyruk üç parçalıdır. Ortadaki parça daha uzundur. Kuyruğun 3. parçası, birinci parçasından uzun olup aşağıya doğru sarkmış durumdadır. Akkaraman ırkının bir varyetesidir.

www.haytar.net

81

Norduz Koyunu

www.haytar.net

82

Norduz Koyunu

www.haytar.net

83

Ödemiş Koyunu

Bati Anadolu’da Ödemiş çevresinde yetiştirilen büyük yağlı kuyruklu bir koyun tipi. Üzerinde esaslı bir inceleme yapılmamış olmakla beraber bunun da diğer ırklardan farklı bir mahalli tip olduğu kabul edilebilir. Resmi olmayan bilgilere göre nesli tükenmiştir.


Beyaz yapağı örtüsü içinde tek tek bazen küçük kümeler halinde siyah ve kahverengi kıllara rastlanmaktadır.

Baş, kulak ve ayaklarında kahverengi lekeler vardır. Lekeleri siyah ve morumsu olanlar da vardır.

Genel olarak koçlar boynuzlu, koyunlar içinde boynuzlu ve boynuzsuz olanlar görülmektedir. Uzun yağlı kuyrukludur.

Genellikle bol süt verdiklerinden gelişmiş bir memeye sahiptirler.

Memeler fazla sarkık olmayıp, meme uçları kalın, hafifçe yana dönüktür.

Verim özellikleri

Et kalitesi düşüktür. Canlı ağırlık koyunlarda 40 - 50 kg, koçlarda 50 - 60 kg’dır.

Toplam sağımda süt 150 kg’a çıkabilmektedir.

Kısa yapağılı olup, yapağı verimi 1-1.5 kg’dir.

www.haytar.net

84

Ödemiş Koyunu

www.haytar.net

85

Orta Anadolu Merinos Koyunu

Bu Türk merinos tipi 1952 yılından itibaren Alman et merinosu koçlarıyla yerli Akkaraman koyunlar arasında Konya harasında yapılan melezleme çalışmalarıyla geliştirilmiştir. Bu birleşmelerden doğan erkek ve dişiler yapağı verimi ve büyüme hızı bakımından seleksiyona tabi tutularak kendi aralarında birleşmeye devam edilmiş ve böylece yeni bir Türk merinos tipi geliştirilmiştir. Orta Anadolu Merinosu %80 Alman et merinosu ve %20 Akkaraman genotipi taşımaktadır. Bu merinos tipi , yüksek yapağı ve et verim kabiliyetini et merinosundan ve çevre şartlarına dayanıklılık ve uyum kabiliyetini Akkaraman ırkından almıştır. Bu merinos koyunları büyük çoğunlukla Ankara, Konya, Eskişehir illerinde bulunmaktadır.


Vücut tamamen beyaz renktedir.

Kuyruk yağsız , ince ve uzundur.

Koç ve koyunlarda genellikle boynuz bulunmaz.

Cüssesi kök aldığı Akkaramandan ve yerli ırklarından daha iridir.

Başın yüz kısmı ile bacakları yapağı ile örtülü değildir.

www.haytar.net

86


Verim özellikleri

Canlı Ağırlık: Erkek: 65 - 75 kg ; Dişi: 50 -55 kg

Laktasyon süt verimi: 40 - 50 kg

Laktasyon Süresi: 140 -150 gün


İkizlik oranı: % 35 - 40

Kuzu doğum ağırlığı: 4 - 4.5 kg

Sütten kesim ağırlığı (75.gün): 22 - 26 kg

Kirli yapağı verimi: 3.6 - 3.8 kg

Lüle uzunluğu: 7.5 - 8 cm

Elyaf çapı: 21 - 23 mikron

Temiz yapağı oranı: %54 - 58

www.haytar.net

87


www.haytar.net

88

Pırlak (Pırıt) Koyunu

Kütahya, Afyon, Uşak, Manisa, Isparta ve Burdur illerinde yetiştirilmektedir. Ağılları genellikle bir tepeye yanaştırılarak yapılır. Burdur ve Isparta illerinde dağların eteklerindeki kovuklarda ve hatta rüzgârdan korunmuş yerlerde açık korularda barındırılır. Göçer olarak ta yetiştiriciliği yapılmaktadır. Besleme karlı kış dönemleri dışında tamamen meraya dayalıdır.


Renk beyazdır.

Göz, ağız etrafında ve kulak uçlarında siyah lekelere rastlanır. Ayakları siyah lekeli olanlarına da rastlanır.

Kulaklar yere paralel ve ileriye doğrudur.

Erkekler yanlara doğru açılan güçlü spiral boynuzlara sahiptir. Dişiler genel olarak boynuzsuzdur.

Kuyruk inceden yarı yağlıya kadar farklılık göstermektedir. Kuyruk yağ kitlesi, dip kısmından uca doğru azalan bir yapıdadır.

Kötü çevre şartlarına ve hastalıklara dayanıklıdır.

Eti lezzetlidir.

Sıcak ve kurak iklim hayvanı olmakla birlikte değişik çevre koşullarına adaptasyon yeteneği iyidir.

Yetersiz mera, barınak ve bakım besleme koşullarında yetiştirilebilir.

www.haytar.net

89


Verim Özellikleri

Canlı ağırlık: 45 - 50 kg

Cidago yüksekliği: 63 cm

Vücut uzunluğu: 60 cm


Laktasyon süresi: 120 gün


Bir batında kuzu verimi: 1.2 - 1.5

Kuzu doğum ağırlığı: 3.5 - 4 kg

Yapağı verimi: 2 - 2.5 kg


www.haytar.net

90


www.haytar.net

91


www.haytar.net

92

Ramlıç Koyunu

Ramlıç koyunu, Rambouillet koçlarının Dağlıç koyunlarıyla çiftleşmeleri sonucu oluşmuş melez ırktır. Çifteler tarım işletmesi tarafından oluşturulmuştur.


Orta irilikte, dolgun yapılıdır.

Boyun sağlam ve kalındır.

Göğüs yuvarlak ve derindir.

Sırt ve sağrı orta uzunlukta, geniş ve etlidir.

Butlar dolgun ve gelişmiştir.

Beyaz renklidir.

Baş yapağısızdır.

Koçlar boynuzlu , dişiler boynuzsuzdur.

Kuyruk ince, dipte hafif yağlanma vardır.

Bacaklar orta uzunluktadır.

www.haytar.net

93

Ramlıç Koyunu

Verim özellikleri

Canlı ağırlık: Erkek: 70-90 kg; Dişi: 50kg

Doğum ağırlığı: 4 - 4.5 kg

Sütten kesim ağırlığı: 30 kg (90.gün)

Kuzuların yaşam gücü oranı : %90 - %95

Bir batındaki kuzu sayısı: 1.2 - 1.2

Süt verimi: 50 - 70 kg

Yapağı verimi: 2.5 - 3 kg

Yapağı kalitesi: 60 - 64 S

Sağlam ve mukavim hayvanlardır.

www.haytar.net

94

Ramlıç Koyunu

www.haytar.net

95

Sakız Koyunu

Anavatanı Türkiye'dir. Adını Ege denizindeki Sakız adasından almıştır. Çeşme koyunu olarak da bilinir. Çeşme, Karaburun, İzmir, Aydın, Söke, Marmara ve Ege sahillerinde yetiştirilir. Süt ve Yüksek döl verim özelliğinden dolayı yetiştirilir.

www.haytar.net

96

Sakız Koyunu


Renk beyazdır.

Göz, ağız, burun ucu, kulak ve ayaklarda siyah lekeler vardır.

Yapağı örtüsü içinde bazen tek ve bazen küçük kümeler halinde siyah ve kahverengi kıllara rastlanmaktadır.

Diz ve dirseklerde siyah nişaneler bulunur.

Deri beyazdır ancak küçük lekeler bulunur.

Baş ve boyun yapağısızdır.

Erkekler kuvvetli spiral boynuzlu, dişiler boynuzsuzdur.

Dip kısmı üçgen görünümünde ince, yağsız ve uzun kuyruğa sahiptir.

Meme bezel yapıdadır. Bol süt verimine uygun, geniş, sarkık ve meme başları genellikle iridir. İkiden fazla meme başı bulunur.

Bacaklar zayıf ve uzun yapıdadır.

Yürüme yeteneği iyi değildir.

Otlama yeteneği çok iyi değildir.

Kolay sağılma özelliği iyidir.

Döl ve süt ve3rimi yüksektir.

Adaptasyon yeteneği zayıftır.

Daha çok küçük aile işletmelerinde 3 -5 başlık grup halinde yetiştirilir.

www.haytar.net

97

Sakız Koyunu

Verim özellikleri



Göğüs çevresi: 26 - 40 cm

Vücut uzunluğu: 62 - 82 cm

Bir batında kuzu sayısı ortalama: 2.0

Kuzu doğum ağırlığı: 3 - 3.2 kg

Yaşama gücü: %93.1

Sütten kesim yaşı: 60 -105 gün

Ergenlik çağı: 217 gün

Süt verimi: 163 Lt/Laktasyon



Yapağı randımanı: %50-70

Yapağı inceliği: 24 - 39.5 mikron

Lüle uzunluğu: 6.5 - 20.5 cm


Karkas ağırlığı: 17.3 kg

Karkas randımanı: %48

www.haytar.net

98

Sakız Koyunu

www.haytar.net

99

Sakız Koyunu

www.haytar.net

100

Sakız Koyunu

www.haytar.net

101

Sönmez Koyunu

Sönmez tipi elde etmek üzere Sakız koç ve Tahirova koyun melezleşmekte, elde edilen melez döller ikinci aşamada Tahirova koçlarıyla çiftleştirilmektedir. Bu şekilde oluşturulan tip, %25 Sakız + %75 Tahirova genotipi içermektedir.


Beyaz, lekesiz, yüksek ve sağlıklı bir vücut yapısına sahiptir.

Koyunlar boynuzsuzdur, koçlarda küçük boynuzlulara rastlanabilir.

Uzun ve geniş sırtlı dolgun ve yüksek sağrılıdır.

İnce ve yağsız kuyrukludur.

İri ve bezel meme yapısı vardır.

Canlı ağırlık koyunlarda 60-65 kg koçlarda 90-100 kg’dir.

Verim özelikleri

Doğumda kuzu sayısı %170- %180’dir.

Dördüncü ay canlı ağırlığı 35-40 kg’dır.

Laktasyon süresi 200-240 gündür.

Laktasyon süt verimi ise 350-400 kg ‘dir.

Yapağı verimi 3-4 kg.’dır.

www.haytar.net

102

Sönmez Koyunu

www.haytar.net

103

Tahirova Koyunu

Tahirova, Doğu Friz x Kıvırcık birleştirme (Kombinasyon) melezleşmesiyle oluşturulmuştur. Tip, %75 Doğu Friz + % 25 Kıvırcık genotipi içermektedir.


Vücut, beyaz ve lekesiz, ince ve uzun kemik yapılıdır.

Yüz çıplak baş koçbaşı seklindedir.

Kuyruk ince ve yapağısızdır.

Cidago yüksekliği 65- 70 cm, vücut uzunluğu 65-70 cm, göğüs uzunluğu 95-100 cm dolayındadır.

Koyunlar boynuzsuzdur. Koçlarda boynuzlulara rastlanır.

Meme, bezci ve geniş meme yapısındadır.

Ergin yas canlı ağırlık koyunlarda 55-60 kg koçlarda 80-90 kg’dir.

Verim özellikleri

Doğumda kuzu sayısı 1.60-1 .80’dir.

Kuzuların doğum ağırlığı 4.0-4.5 kg’dir.

Üçüncü ay canlı ağırlığı 28-30 kg bulur.

Laktasyon süresi 200-240 gün Laktasyon süt verimi 250-300 kg’dir.

Yapağı verimi 3-4 kg’dir.

Yapağı inceliği 50 S’ dan yüksektir. Birörnek ve ölü kılsızdır.

www.haytar.net

104

Tahirova Koyunu

www.haytar.net

105

Tuj Koyunu

Anavatanı Türkiye'dir. Tuj ırkı Kars, Ardahan ve Iğdır illerinde yetiştirilir. Tushin, Kars, Çıldır ve Kesik koyunu olarak da bilinir. Kombine verimlidir.Türkiye deki sayısı 120.000 alarak tahmin edilmektedir.


Renk tamamen parlak beyazdır.

Burun, ağız, göz etrafı ile ayaklarda siyah pigment bulunmaktadır.

Nadiren incikleri siyah veya kahverengi olanları da vardır.

Tırnak gri tondan siyah'a yakın bir renk dağılımı gözlenir.

Küçük yapılı bir ırktır.

Alnın göze kadar olan kısmı yünle örtülüdür. Başın geri kalan kısımları yünsüzdür.

Uyluğu yağlı ırk grubuna girer.

Erkekler boynuzlu, dişiler boynuzsuzdur.

Kuyruk çok kısa ve kuyruk omurları orta kısımda yukarı doğru bükülmüş, yağsız kuyruk ucu ince ve aşağıya doğru yönelmiştir.

Sürü ve annelik içgüdüsü iyidir.

Yürüme ve otlama yeteneği iyidir.

Dağlık bölgelerde yetiştirilir. Besi kabiliyeti iyidir.

Sütünde yağ oranı yüksek olduğu için sütü daha çok peynir yapımında kullanılır.

www.haytar.net

106

Tuj Koyunu

Verim özellikleri



Göğüs çevresi: 76 - 106 cm

Vücut uzunluğu: 48 - 85 cm

Kuyruk uzunluğu: 25 - 42 cm

Kuyruk ağırlığı: 3 - 5 kg

Bir batında kuzu sayısı: 1.08 - 1.26

Doğum ağırlığı: Erkek: 3.75 kg ; Dişi: 3.56 kg

Sütten kesim ağırlığı: Erkek: 19.5 kg ; Dişi: 16.5 kg

Kuzu yaşama gücü: % 80 - 94


Sağım süresi: 60 - 90 gün

Süt verimi: 45 Lt


Yapağı inceliği: 34.39 mikron

Lüle uzunluğu: 6 - 21 cm


www.haytar.net

107

Tuj Koyunu

www.haytar.net

108

Türkgeldi Koyunu

Anavatanı Türkiye'dir. Kırklareli ili Lüleburgaz ilçesi Türkgeldi Tarım işletmesinde oluşturulmuştur. Türkgeldi tipini oluşturmak üzere, Tahirova koçları (%75 D.Friz X %25 Kıvırcık), Kıvırcık koyunlarına verilerek oluşan F1 dişiler yeniden Tahirovayla çiftleştirilerek TAG. (Tahirova birinci geriye melez) döller elde edilmektedir. Bunların kendi aralarında çiftleştirilmesi ve seleksiyonuyla Türkgeldi koyunlar yaratılmaktadır. Bu tip, % 75 Tahirova + %25 Kıvırcık (% 56.25 D. Friz + % 43.75 Kıvırcık) genotipi içermektedir. Trakya bölgesine oldukça iyi uyum gösterir. Ayrıca gelişme, süt ve kuzu verimleri birlikte dikkate alındığında kasaplık kuzu üretiminde tek başına yada ana hat olarak önerilebilir.


Vücut, bas ve bacaklar beyazdır.

Orta boylu, uzun boynu, uzun ve sallı bir vücudu vardır.

Koç baslılık egemendir.

Yüksek bacaklıdır.

Koyunlar boynuzsuzdur, koçlarda boynuzlulara rastlanabilir.

Kuyruk, ince ve uzundur.

Memeleri bezel geniş meme görünümdedir.

www.haytar.net

109

Türkgeldi Koyunu

Verim özellikleri


Bir batında kuzu sayısı: 1.33 - 1.52


Kuzu sütten kesim ağırlığı: 20 kg

4. ay canlı ağırlık: 28 - 29 kg




Yapağı verimi: 2.5 - 3 kg

www.haytar.net

110

Türkiye Koyun Irkları

TEŞEKKÜRLER

www.haytar.net

www.haytar.net

111

Documents

Türkiyede ki Koyun Irkları haytar.net [PowerPoint]