1

BÀI THAM LUẬN TẠI HỘI NGHỊ TRỰC TUYẾN CÔNG TÁC

PCTT&TKCN NĂM 2020

TT TÊN TÀI LIỆU

1 Báo cáo tổng kết công tác PCTT&TKCN năm 2019, những tháng đầu

năm 2020 và triển khai nhiệm vụ trong thời gian tới

2 Báo cáo về công tác tìm kiếm cứu nạn năm 2019

3 Nhận định tình hình thiên tai năm 2020

4

Báo cáo về công tác đảm bảo an toàn giao thông, an toàn tàu thuyền,

phƣơng tiện vận tải trƣớc thiên tai, khôi phục các tuyến đƣờng bị sự cố

do thiên tai

5 Công tác vận hành hồ chứa thủy điện đảm bảo an toàn hạ du; dự trữ

hàng hóa, nhu yếu phẩm phục vụ công tác phòng chống thiên tai

6 Công tác đầu tƣ trong phòng chống thiên tai, lồng ghép nội dung phòng

chống thiên tai trong quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội

7 Nguồn lực tài chính trong công tác phòng chống thiên tai

8 Bài học kinh nghiệm trong phục hồi, tái thiết sau thiên tai

9 Công tác ứng phó bão, lũ đảm bảo an toàn đê điều

10 Bài học kinh nghiệm ứng phó và khắc phục hậu quả lũ quét, sạt lở đất

tháng 9/2019

11 Xây dựng tỉnh điển hình phòng, chống thiên tai

12 Bài học ứng phó hạn hán, xâm nhập mặn

13 Bài học kinh nghiệm trong ứng phó với sụt lún, sạt lở đê biển Tây

2

BÁO CÁO

Tổng kết công tác phòng chống thiên tai năm 2019,

triển khai nhiệm vụ năm 2020

PHẦN I

KẾT QUẢ CÔNG TÁC PHÕNG, CHỐNG THIÊN TAI NĂM 2019

I. TÌNH HÌNH THIÊN TAI

Năm 2019, thiên tai trong khu vực và trên thế giới tiếp tục diễn biến phức

tạp, cực đoan, bất thƣờng với tổng số 600 đợt thiên tai quy mô cấp quốc gia và

khu vực, trong đó điển hình nhƣ:

- Mƣa lũ lớn tại Ấn Độ từ tháng 6 đến 9/2019 làm hơn 1.600 ngƣời chết và

mất tích;

- Siêu bão Idai đổ bộ Mozambique vào tháng 3/2019 làm 700 ngƣời chết;

siêu bão Hagibis đổ bộ vào Nhật Bản giữa tháng 10/2019 làm 89 ngƣời chết và

mất tích, hơn 200 điểm vỡ đê gây ngập lụt, 56.000 ngôi nhà bị hƣ hỏng;

- Triều cƣờng tại Venice - Italya vào giữa tháng 11/2019, gây ngập lụt

nghiêm trọng nhất trong 150 năm qua khiến 80% thành phố bị ngập sâu, thiệt hại

vật chất trên 1,1 tỷ USD;

- Cháy rừng lịch sử Amazon - Brazil vào tháng 8/2019 làm mất trên 890.000

ha rừng; tại Australia từ tháng 11/2019 đến tháng 01/2020 làm mất trên 8 triệu ha;

Tổng thiệt hại về kinh tế do thiên tai gây ra trong năm 2019 trên thế giới

khoảng 150 tỷ USD1.

Ở trong nƣớc, thiên tai không diễn ra dồn dập và khốc liệt nhƣng mang

nhiều yếu tố cực đoan, dị thƣờng trên khắp các vùng miền cả nƣớc; đã xảy

ra 16/21 loại hình thiên tai, trong đó có 11 trận rủi ro thiên tai cấp độ 3: 08 cơn

bão và 04 ATNĐ; ngoài ra còn có 222 trận dông, lốc sét; 10 trận lũ quét, sạt lở

đất; 04 đợt rét đậm, rét hại; 13 đợt nắng nóng; 63 trận mƣa lớn, ngập lụt; 13 trận

động đất; triều cƣờng, sạt lở bờ sông, xói lở bờ biển tại nhiều khu vực ở đồng

bằng sông Cửu Long,… Một số trận thiên tai điển hình nhƣ:

1 Theo số liệu của Công ty Bảo hiểm Munich, tháng 01/2020.

BAN CHỈ ĐẠO TRUNG ƢƠNG

VỀ PHÕNG CHỐNG THIÊN TAI

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Hà Nội, ngày 15 tháng 5 năm 2020

3

- Mƣa lớn trên 400mm2vào ngày 03/8/2019 đã gây lũ quét tại bản Sa Ná,

xã Na Mèo, huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh Hoá3.

- Triều cƣờng vƣợt lịch sử kết hợp với gió mùa Đông Nam mạnh vào đầu

tháng 8/2019 gây nƣớc dâng và sóng cao trên 3m làm tràn đỉnh đê biển Tây, tỉnh Cà

Mau.

- Mƣa lớn trên 300mm tại Tây Nguyên4, gây lũ, ngập lụt trên diện rộng, làm

vỡ đê Quảng Điền (tỉnh Đắk Lắk) và một số sự cố hồ chứa, đặc biệt nguy hiểm

là hồ Đắk Kar, tỉnh Đắk Nông

- Mƣa lớn lịch sử5 gần 1.200mm tại đảo Phú Quốc (Kiên Giang) từ ngày 01-

09/8; trên 700mm/24h tại thành phố Vinh (Nghệ An) trong tháng 10/2019 đã gây

ngập lụt nghiêm trọng tại các khu vực trên.

- Lũ lớn (trên BĐ3, 1m) trong tháng 9/2019, trên diện rộng từ Hà Tĩnh đến

Quảng Trị.

- Sạt lở đồng bằng sông Cửu Long với 623 điểm/chiều dài 921 km (tăng 61

điểm/135 km so với năm 2018).

Mặc dù thiên tai năm 2019 có nhiều diễn diến phức tạp, song thiệt hại đã

đƣợc giảm thiểu, đặc biệt là về ngƣời, cụ thể: 133 ngƣời chết và mất tích; 1.319

nhà bị đổ, trôi; 40.276 nhà bị hƣ hỏng và phải di dời; trên100.000 ha lúa và hoa

màu bị ngập , thiệt hại ; 24.000 ha cây công nghiệp , cây ăn quả bị gãy , đổ. Tổng

thiệt hại vê kinh tê trên 7.000 tỷ đồng6.

Bên cạnh những thiệt hại về vật chất nêu trên, thiên tai còn làm ảnh hƣởng

sức khỏe, môi trƣờng sống, đình trệ sản xuất, giảm thu nhập của nhân dân, cản trở

giao thƣơng, làm gián đoạn việc cung cấp dịch vụ thiết yếu tại nhiều khu vực, nhất

là khu vực Bắc Trung Bộ, khu vực đồng bằng sông Cửu Long; kéo theo rất nhiều

hệ lụy cho xã hội.

Từ đầu năm 2020 đến nay, thiên tai tiếp tục diễn biến cực đoan, bất

thƣờng, trên cả nƣớc đã xảy ra 07 đợt dông lốc, mƣa đá diện rộng (nhiệt độ ngày

24/4 tại Hà Nội xuống 16,5 độ thấp nhất 50 năm gần đây); hạn hán, xâm nhập

mặn nghiêm trọng tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long; 11 trận động đất; sạt

lở bờ sông, bờ biển, lún sụt diễn biến phức tạp tại ĐBSCL. Tính đến hết tháng

04/2020, thiên tai đã làm 11 ngƣời chết, mất tích, trên 44.000 nhà bị sập đổ, hƣ

hại, tốc mái; trên 100.000 ha lúa và hoa màu bị ảnh hƣởng. Tổng thiệt hại về

kinh tế gần 3.183 tỷ đồng.

II. NHỮNG KẾT QUẢ NỔI BẬT

2 Lƣợng mƣa từ ngày 01/8 đến 16 giờ 00 ngày 03/8 tại đồng bằng Bắc Bộ và các tỉnh Quảng Ninh, Thanh Hóa 200-

300mm, đặc tại Thanh Hoá mƣa hơn nhƣ: Mƣờng Lát 454mm, Quan Sơn 358mm. 3 Có 51 hộ dân bản Sa Ná, xã Na Mèo, huyện Quan Sơn nhà bị sập, trôi.

4 Từ ngày 06-10/8, khu vực Tây Nguyên có mƣa lớn, trong đó Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) 374mm; Eakmat (Đắk

Lắk) 348mm, gây ngập lụt diện rộng tại các tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai, Lâm Đồng. 5 Mƣa lớn lịch sử tại đảo Phú Quốc (Kiên Giang) từ ngày 01-09/8 là 1.173mm, riêng ngày 09/8 là 378mm (vƣợt mốc

lịch sử 327mm ngày 22/8/1997) và thành phố Vinh (Nghệ An) có tổng lƣợng 700mm/24h vƣợt mức lịch sử năm

1989 (597mm/24h). 6 Năm 2018: 224 ngƣời chết, mất tích, thiệt hại 20.000 tỷ đồng; năm 2017: 386 ngƣời chết, mất tích, thiệt hại 60.000 tỷ

đồng.

4

Với sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Đảng, Chính phủ, Thủ tƣớng Chính

phủ, Ban Chỉ đạo Trung ƣơng về PCTT, việc thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp

của các Bộ, ngành và địa phƣơng, sự vào cuộc của nhân dân; sự tham gia góp sức

của nhiều tổ chức quốc tế nên công tác phòng, chống thiên tai đã đƣợc triển

khai đồng bộ, nhanh chóng, kịp thời, hiệu quả, góp phần giảm thiểu thiệt hại về

người và tài sản, cụ thể:

1. Tổng Bí thƣ - Chủ tịch nƣớc Nguyễn Phú Trọng đã có Thƣ gửi đồng bào

và chiến sỹ cả nƣớc nhân ngày Truyền thống phòng, chống thiên tai; Ban Bí thƣ đã

ban hành Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 24/3/2020 về tăng cƣờng sự lãnh đạo của

Đảng đối với công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai.

2. Tô chƣc Tổng kết công tác phòng chống thiên tai và TKCN năm 2018,

triển khai nhiệm vụ năm 2019 trực tuyến đến cấp xã do Thu tƣơng Chinh phu

Nguyễn Xuân Phúc chu tri, với sự tham dự của hơn 70.000 đại biểu.

3. Lần đầu tiên tổ chức Tuần lễ quốc gia về PCTT với nhiều hoạt động thiết

thực tại hầu hết các địa phƣơng trên cả nƣớc; trong đó đặc biệt Lễ phát động hƣởng

ứng Tuần lễ quốc gia Phòng chống thiên tai tại TP Hải Phòng quy mô lớn do Phó

Thủ tƣớng - Trƣởng ban Trịnh Đình Dũng chủ trì;

4. Tổ chức nhiều hoạt động rộng khắp nhân sự kiện 20 năm lũ lớn miền

Trung 1999, nhân dịp này Thủ tƣớng Chính phủ đã có Thƣ gửi đồng bào, chiến

sỹ và lực lƣợng làm công tác phòng, chống thiên tai, cứu hộ cứu nạn để thăm hỏi,

động viên và giao nhiệm vụ trong công tác phòng, chống thiên tai.

5. Nhận thức và hành động của nhân dân, chính quyền các cấp, nhất là

cấp cơ sở đƣợc nâng cao

- Đào tạo tập huấn của các cơ quan PCTT từ trung ƣơng đến địa

phƣơng cho gần 3.000 cán bộ chủ chốt làm công tác PCTT; các địa phƣơng đào

tạo tập huấn trên 158.420 ngƣời; ngoài ra tổ chức nhiều hội thảo chuyên

sâu và các cuộc thi nhƣ: “Sáng tác nhân vật siêu anh hùng đẩy lùi thiên tai và biến

đổi khí hậu”, “Đại sứ học đường trongPCTT”, “Sáng kiến về PCTT và thích ứng

biến đổi khí hậu cư dân ven biển”. Giải báo chí toàn quốc về PCTT .7

- Thông qua các hệ thống báo, đài phát thanh, truyền hình Trung ƣơng, địa

phƣơng, mạng điện thoại di động, mạng xã hội, công cụ truyền thanh cơ sở bằng

nhiều thứ tiếng dân tộc, câu lạc bộ PCTT… đã góp phần quan trọng nâng cao nhận

7 Các cuộc hội thảo và cuộc thi đƣợc tổ chức nhƣ:

- (1) Hội thảo nâng cao nhận thức, năng lực, kỹ năng về công tác PCTT cho lực lƣợng giáo viên, chủ tịch xã Nghệ An.

- (2) Lễ phát động “Chiến dịch phòng ngừa rủi ro thiên tai liên quan đến nƣớc cho trẻ em, HS mùa mƣa lũ” tại Hòa Bình.

- (3) tổ chức cuộc thi “Giải cứu trái đất – Trẻ em sáng tác nhân vật siêu anh hùng đẩy lùi thiên tai và biến đổi khí hậu”.

- (4) Phát động cuộc thi “Đội xung kích PCTT cấp cơ sở”.

- (5) Giải báo chí toàn quốc về công tác phòng chống thiên tai.

- (6) Cuộc thi Thiết kế nhà an toàn chống bão, lụt.

- (7) Cuộc thi Đại sứ học đƣờng trong phòng chống thiên tai chống biến đổi khí hậu.

- (8) Phối hợp với VTV24 xây dựng Chƣơng trình “Giáo dục PCTT cho trẻ em” với mục tiêu ghi hình phóng sự

các bạn học sinh có sáng kiến độc đáo về đề tài này.

- (9) Xây dựng 6 chƣơng trình chuyên ngành về giáo dục PCTT cho trẻ em phát trên kênh VTV1.

5

thức cũng nhƣ cung cấp thông tin về dự báo, cảnh báo, chỉ đạo điều hành, khắc

phục hậu quả thiên tai nhanh chóng đến cộng đồng. Chỉ riêng các báo trung ƣơng

trong năm đã có 3.505 tin bài về PCTT, cơn bão số 5 đã triển khai nhắn tin đến

trên 7,7 triệu thuê bao di động,…

- Xây dựng và phổ biến 30 phim tài liệu, phóng sự và rất nhiều các clip, các

tờ rơi, tiểu phẩm; phát triển trang mạng xã hội… nội dung phong phú, đề cập đến

các góc độ của công tác PCTT hiện nay một cách sinh động, dễ hiểu, gần gũi với

tập quán sinh hoạt của ngƣời dân các vùng miền. Thƣờng xuyên cung cấp tình

hình thiên tai, công tác các chỉ đạo, hƣớng dẫn đƣợc cập nhật hàng ngày trên trang

Facebook và hệ thống báo đài tại các địa phƣơng.

Đẩy mạnh việc gắn xây dựng cộng đồng an toàn trƣớc thiên tai với xây

dựng nông thôn mới; phối hợp với Ban Chỉ đạo chƣơng trình mục tiêu quốc gia

xây dựng NTM đã xây dựng mô hình xã điển hình về PCTT tại các vùng miền để

nhân rộng trên cả nƣớc.

6. Tăng cƣờng thể chế, từng bƣớc hoàn thiện các văn bản QPPL về

phòng chống thiên tai, đê điều:

Năm 2019 và đầu năm 2020 đã tập trung sửa đổi, bổ sung Luật Phòng,

chống thiên tai, Luật Đê điều; ban hành Nghị định8sửa đổi, bổ sung quy định về

Quỹ PCTT; Nghị định về tiếp nhận, quản lý và sử dụng viện trợ quốc tế; Quyết

định sửa đổi, bổ sung về khắc phục hậu quả thiên tai; các Quyết định ban hành kế

hoạch hành động thực hiện Nghị quyết về công tác PCT; chỉ đạo xây dựng Nghị

định về quy trình hỗ trợ khắc phục hậu quả và phục hồi, tái thiết sau thiên tai;

hƣớng dẫn về tài chính và tổ chức bộ máy PCTT các cấp.

7. Công tác dự báo, cảnh báo

Cơ quan dự báo quốc gia đã có nhiều phát triển cả về hệ thống dự báo cũng

nhƣ nâng cao chất lƣợng, tiến độ cung cấp thông tin nhất là dự báo vị trí và cƣờng

độ bão đã dần tiệm cận với dự báo bão của các nƣớc tiên tiến trong khu vực và

trên thế giới; các đợt mƣa lũ, hạn hán, xâm nhập mặn đã đƣợc dự báo, cảnh báo

sớm.

Hệ thống quan trắc cảnh báo chuyên dùng, dịch vụ trong dự báo, số liệu

mƣa lũ cung cấp cho nhiều địa phƣơng và doanh nghiệp, nông dân đã bƣớc đầu

hình thành, phát triển và phát huy hiệu quả, nhƣ: 08 rada thời tiết, trên 1.350 trạm

đo mƣa tự động, 161 camera giám sát đê điều, hồ chứa, 300 trạm tự động đo gió

chuyên dùng và hoàn thành giai đoạn 1 đƣa vào sử dụng 51 trạm trực canh cảnh

báo đa thiên tai.

8 số 83/2019/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung quy định về Quỹ PCTT; Nghị định về tiếp nhận, quản lý và sử dụng viện trợ

quốc tế; Quyết định số 37/2019/QĐ-TTg sửa đổi, bổ sung về khắc phục hậu quả thiên tai; Quyết định số 1270/QĐ-

TTg ban hành kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết số 76/NQ-CP; Quyết định số 649/QĐ-TTg về Kế hoạch

phòng, chống thiên tai quốc gia.

6

8. Hệ thống công PCTT đƣợc quan tâm đầu tƣ, đã từng bƣớc nâng

cao khả năng chống chịu của công trình9, xóa dần các trọng điểm xung yếu bằng

nhiều nguồn vốn, nhƣ: Dự án sửa chữa và nâng cao an toàn đập WB8, dự án Chống

chịu khí hậu tổng hợp và sinh kế bền vững đồng bằng sông Cửu Long WB9; các

công trình phòng, chống xâm nhập mặn đồng bằng sông Cửu Long,..10

.

Song song với đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng phòng chống thiên tai, việc xây

dựng trƣờng học, đƣờng cứu hộ cứu nạn, công trình công cộng,… đã góp phần hỗ trợ

rất lớn đối với công tác ứng phó, sơ tán dân; công tác di dân khỏi vùng nguy cơ cao

đang đƣợc nhiều địa phƣơng tổ chức thực hiện.

9. Công tác chỉ đạo ứng phó kịp thời, hiệu quả góp phần giản thiểu thiệt hại

về ngƣơi và tài sản:

Công tác PCTT đã bám sát yêu cầu thực tiễn, đi vào chiều sâu, triển khai thực

hiện hiệu quả, trong đó nổi bật là cơ quan PCTT các cấp đƣợc kiện toàn, phân công

nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên, phụ trách địa bàn; làm việc theo quy chế và sổ

tay hƣớng dẫn nghiệp vụ. Các thành viên BCĐ TWPCTT đã tổ chức các đoàn kiểm tra

địa bàn đƣợc phân công. Hầu hết các trọng điểm xung yếu đều có kịch bản ứng phó,

chuẩn bị sẵn sàng các vật tƣ, vật liệu, nhân lực theo phƣơng châm “4 tại chỗ”, nhất là

trọng điểm xung yếu trên hệ thống đê điều, hồ chứa, các khu neo đậu tàu thuyền, nuôi

trồng thủy hải sản; quyết định điều chỉnh mùa vụ sản xuất nông nghiệp, chuyển đổi

178.083 ha lúa11

sang cây hàng năm, cây lâu năm, lúa kết hợp nuôi thủy sản kịp thời,

hiệu quả.

Hầu hết các địa phƣơng đã chủ động triển khai, hành động quyết liệt đến tận

cấp cơ sở trong ứng phó với các đợt thiên tai lớn; tập trung chỉ đạo nâng cao năng

lực của lực lƣợng làm công tác phòng, chống thiên tai; bên cạnh đó một số địa

phƣơng đã tăng cƣờng cơ sở vật chất, trang thiết bị, vật tƣ, phƣơng tiện chuyên

dùng; bƣớc đầu xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu12

phục vụ hỗ trợ, tham mƣu ra

quyết định chỉ đạo điều hành phòng, chống thiên tai các cấp, tiêu biểu là các địa

phƣơng nhƣ Lào Cai, Bắc Ninh, Hải Phòng, Nam Định, Thanh Hóa, Thừa Thiên

Huế, Quảng Nam, An Giang và nhiều tỉnh thành khác;

9 cả nƣớc đã có: 9.297km đê, 919 kè, 1.447 cống; 31.049km đê và bờ bao; 419 đập dâng và 6.336 hồ chứa thủy lợi; 66

khu neo đậu tàu thuyền tránh trú bão; 1.850 trạm đo khí tƣợng thuỷ văn, hải văn. 10

Dự án Sửa chữa và nâng cao an toàn đập WB8 (10.000 tỷ đồng), Dự án Chống chịu khí hậu tổng hợp và sinh kế bền vững

Đồng bằng sông Cửu Long WB9 (8.600 tỷ đồng); đầu tƣ nâng cấp hồ chứa nƣớc Bản Mồng 4.455 tỷ đồng, hồ Tân

Mỹ Ninh Thuận 5.239 tỷ đồng, hệ thống thủy lợi Bắc Bến Tre (giai đoạn 1) 2.124 tỷ đồng, công trình công Cái Lớn, Cái Bé

3.800 tỷ đồng, khắc phục khẩn cấp hậu quả thiên tai tại một số tỉnh miền Trung (100 triệu USD); Dự án hỗ trợ tăng trƣởng

xanh góp phần ứng phó biến đổi khí hậu, Dự án GCF (xây dựng 4.000 căn nhà cho các hộ dân nghèo vùng ven biển;

4.000ha rừng ngập mặn),… 11

Vùng trung du miền núi phía Bắc 12.236ha; vùng đồng bằng sông Hồng 13.933ha; vùng Bắc Trung Bộ 8.387 ha;

vùng duyên hải Nam Trung Bộ 7.351 ha; vùng Tây Nguyên 5.285ha; vùng Đông Nam Bộ 2.041ha; vùng đồng bằng

sông Cửu Long 128.850 ha. 12

Nâng cấp bộ cơ sở dữ liệu theo dõi toàn bộ hoạt động của 2.700km đê do Trung ƣơng quản lý, trên 6.000 hồ chứa,

13.000 tàu thuyền, 300 sạt lở, 64 hồ chứa thủy điện tự động, trực tuyến theo thời gian thực, phục vụ theo dõi, giám sát

thiên tai. Xây dựng hệ thống điều hành liên hồ chứa trên lƣu vực sông Hồng theo thời gian thực trên cơ sở mô hình

của Nhật Bản; theo dõi, vận hành 10 liên hồ chứa khác với tổng số 86 hồ chứa lớn; theo dõi tự động lƣu lƣợng dòng

chảy từ Trung Quốc về sông Đà (trạm Kẻng Mỏ); 161 camera giám sát đê điều, hồ chứa; 300 trạm tự động đo gió

chuyên dùng.

7

Công tác theo dõi giám sát diễn biến thời tiết nguy hiểm, thiên tai trong nƣớc

và khu vực đã đƣợc quan PCTT Trung ƣơng đến địa phƣơng thƣờng xuyên tổ chức

trực ban nghiêm túc, bài bản, ứng dụng công nghệ; chủ động tham mƣu chỉ đạo và

cung cấp thông tin cho chính quyền và ngƣời dân kịp thời.

Lực lƣợng quân đội, công an, dân quân tự vệ đã phát huy vai trò quan trọng

chủ công trong công tác ứng phó sự cố thiên tai và TKCN; trong năm đã cùng các

Bộ ngành, địa phƣơng huy động 207.642 lƣợt cán bộ chiến sỹ trong lực lƣợng vũ

trang và 7.062 lƣợt phƣơng tiện tham gia ứng phó; tổ chức kêu gọi, thông báo,

hƣớng dẫn cho trên 500.000 lƣợt tàu thuyền với trên 2 triệu lao động hoạt động trên

biển biết diễn biến của bão, ATNĐ để chủ động phòng tránh; tổ chức sơ tán 18.433

hộ dân trong các tình huống thiên tai đến nơi an toàn.

Với sự chỉ đạo ứng phó kịp thời nên mặc dù trong năm có nhiều đợt thiên tai

lớn, song không có thiệt hại về ngƣời trên biển trực tiếp do bão gây ra. Hạn

hán xâm nhập mặn vƣợt mốc lịch sử nhƣng thiệt hại về nông nghiệp đã đƣợc

giảm thiểu đáng kể chỉ bằng khoảng 25% so với năm 2016.13

10. Công tác khắc phục hậu quả, tái thiết sau thiên tai đã hƣớng đến

mục tiêu xây dựng lại tốt hơn:

Công tác hỗ trợ khẩn cấp đã bám sát thực tiễn, tƣơng đối phù hợp với nhu

cầu của địa phƣơng; đồng thời chính quyền và nhân dân vùng thiên tai đã chủ

động tái thiết, phục hồi nhanh chóng, ổn định cuộc sống, nhất là trong lĩnh vực sản

xuất nông nghiệp, thủy sản; kết quả cụ thể:

- Ngay sau các đợt thiên tai, Ban Chỉ đạo đều có hƣớng dẫn, đôn đốc các địa

phƣơng rà soát tổng hợp thiệt hại; Thủ tƣớng Chính phủ hỗ trợ 4.375 tỷ đồng14

,

2.880 tấn gạo; 1.057 tấn giống các loại; 350.000 liều vắc xin, 27.000 lít và 105 tấn

hoá chất khử trùng phòng, chống dịch bệnh,... Năm 2020, Thủ tƣớng Chính phủ đã

hỗ trợ 530 tỷ đồng cho 08 địa phƣơng vùng đồng bằng sông Cửu Long phòng

chống hạn hán, thiếu nƣớc, xâm nhập mặn.

- Các địa phƣơng đã huy động các nguồn lực để khắc phục hậu quả thiên

tai, cứu chữa ngƣời bị thƣơng, thăm hỏi, động viên gia đình có ngƣời bị nạn, giúp sửa

chữa nhà cửa, vệ sinh môi trƣờng, phòng, chống dịch bệnh; hỗ trợ lƣơng thực, giống

cây trồng, vật nuôi, khôi phục cơ sở hạ tầng, sản xuất. Nhiều địa phƣơng tái thiết sau

thiên tai tốt hơn, gắn với sinh kế bền vững nhƣ tại Mƣờng La, tỉnh Sơn La; Mù Căng

Chải, tỉnh Yên Bái; Quan Sơn, tỉnh Thanh Hoá,…

11. Khoa học công nghệ và hợp tác quốc tế có chuyển biến mới nhƣ: theo

dõi, cảnh báo thiên tai; giám sát tàu thuyền hoạt động trên biển qua vệ tinh; theo

dõi trực tuyến thông tin PCTT bằng GIS; giám sát trực tuyến hình ảnh tại một số

13

Năm 2020 tổng điện tích lúa bị thiệt hại khoảng 54.700ha; năm 2016 là 215.000 ha. 14

Trình Thủ tƣớng Chính phủ hỗ trợ khẩn cấp 980 tỷ đồng cho 24 tỉnh ngay sau các đợt thiên tai; 3.395 tỷ đồng từ

nguồn dự phòng ngân sách Trung ƣơng cho đầu tƣ, sửa chữa công trình PCTT.

Báo cáo Quốc hội thông qua khoản kinh phí 5.931 tỷ đồng từ kế hoạch vốn đầu tƣ công trung hạn 2016-2020 để khắc

phục cấp bách sạt lở bờ sông, bờ biển, đê điều xung yếu, di dời dân cƣ khẩn cấp vùng thiên tai.

8

vị trí đê điều hồ chứa xung yếu, quan trọng; quản lý cơ sở dữ liệu bằng GIS trên

điện thoại thông minh, thí điểm lắp đặt hệ thống thiết bị quan trắc, cảnh báo sớm

lũ quét, sạt lở đất nhƣ tại Lào Cai, Yên Bái,...; ứng dụng, phát triển công nghệ

mới, tiên tiến trong xây nhà chống bão, sản xuất đê di động, thiết bị chằng chống

nhà cửa thông minh; thiết bị cảnh báo sớm lũ tại sông suối, ngầm tràn.

Thúc đẩy hợp tác quốc tế trong khuôn khổ các thỏa thuận Việt Nam tham gia

nhƣ: Khung hành động SENDAI, hiệp định ASEAN, các diễn đàn quốc tế về thiên

tai Ủy hội sông Mê Kông quốc tế …; phối hợp chặt chẽ với các định chế tài chính

và tổ chức đa phƣơng, các cơ quan của Liên hợp quốc. Thành lập và ra mắt Đối tác

giảm nhẹ rủi ro thiên tai, với sự tham gia của 18 tổ chức quốc tế, phi chính phủ để

nâng tầm hoạt động, vị thế của Việt Nam trong khu vực và trên thế giới ngày càng

sâu rộng và toàn diện trên các mặt.

12. Các Bộ, ngành và địa phƣơng tích cực triển khai và nghiêm túc thực

hiện Nghị quyết NQ76, có 52/63 tỉnh, tp và 18/22 Bộ, ngành15

xây dựng kế hoạch

triển khai thực hiện; 43/63 tỉnh, tp xây dựng, phê duyệt kế hoạch PCTT, phƣơng án

ứng phó với cấp độ rủi ro thiên tai; 100% tỉnh thành phố đã triển khai Quỹ phòng,

chống thiên tai16

.

III. TỒN TẠI, HẠN CHẾ VÀ NGUYÊN NHÂN

1. Tồn tại, hạn chế:

Bên cạnh những kết quả đã đạt đƣợc nhƣ trên, công tác phòng chống thiên

tai thực tiễn hiện nay vẫn còn những tồn tại, hạn chế chính, đó là:

1.1. Hệ thống văn bản pháp luật, cơ chế chính sách, tiêu chuẩn, định mức kỹ

thuật trong lĩnh vực phòng chống thiên tai còn nhiều khoảng trống và bất cập,

hoặc thực hiện còn ở mức độ thấp nhƣ: việc lồng ghép PCTT vào quy hoạch, kế

hoạch phát triển của các Bộ, ngành, địa phƣơng chƣa đƣợc quan tâm dẫn đến rủi

ro có nguy cơ ngày càng gia tăng; quản lý chất lƣợng, giám sát hành trình tàu

thuyền ra khơi; quy trình, giám sát vận hành hồ, liên hồ chứa còn nhiều vƣớng

mắc; sự tham gia của khối tƣ nhân vào hoạt động PCTT còn hạn chế. Chính sách

về bảo hiểm rủi ro thiên tai chƣa đƣợc ban hành.

1.2. Quy trình cứu trợ khẩn cấp và khắc phục hậu quả thiên tai, tiếp nhận

viện trợ còn phức tạp, kéo dài giảm hiệu quả sử dụng, nhất là quản lý sử dụng

kinh phí hỗ trợ từ dự phòng ngân sách của Trung ƣơng. Một số địa phƣơng sử

dụng kinh phí hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai còn chậm trễ, lúng túng, hiệu

quả chƣa cao.

1.3. Tổ chức bộ máy phòng chống thiên tai chƣa đƣợc thống nhất từ Trung ƣơng

đến địa phƣơng; không có cơ quan đào tạo chuyên ngành, cán bộ thiếu về số lƣợng

và hạn chế về chuyên môn, ít đƣợc tập huấn; thiếu các công cụ hỗ trợ chuyên dùng,

15

04 Bộ, ngành chƣa b/c kết quả triển khai NQ76: Thông tin và Truyền thông, Tƣ pháp, Y tế và Ủy ban dân tộc; 16

đến tháng 4/2020 tổng kinh phí đã thu Quỹ 3.112 tỷ, đã chi 1.435 tỷ, còn 1.679 tỷ đồng.

9

bảo đảm để thực thi nhiệm vụ, dẫn đến hiệu quả hoạt động không cao, nhất là trong

các tình huống thiên tai phức tạp.

1.4. Công tác dự báo, cảnh báo mặc dù đã có nhiều bƣớc tiến song chƣa đáp

ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra trong bối cảnh diễn biến thiên tai ngày càng phức tạp,

khó lƣờng, nhất là mật độ các trạm đo mƣa, mực nƣớc còn quá mỏng, mức độ tự

động hóa thấp; theo dõi dòng chảy trên các hệ thống sông liên quốc gia còn hạn

chế

1.5. Hệ thống cơ sở dữ liệu, trang thiết bị và công cụ hỗ trợ ra quyết định từ

Trung ƣơng đến các địa phƣơng chƣa đƣợc quan tâm đúng mức, dẫn đến nhiều tình

huống lúng túng, không kịp thời,.. Phƣơng án ứng phó thiên tai của một số địa

phƣơng chƣa sát với thực tế nên còn bị động, lúng túng trong ứng phó khi thiên tai

lớn xảy ra, nhất là về phƣơng tiện, vật tƣ và lực lƣợng tại chỗ.

1.6. Kinh phí cho công tác PCTT hạn chế, phân tán, không kịp thời, mới tập

trung cho khắc phục khẩn cấp, dẫn tới tồn tại nhiều trọng điểm đê điều, hồ chứa,

sạt lở xung yếu, nhà dân nằm trong khu vực nguy hiểm; đặc biệt nhiều vị trí trọng

yếu đang đầu tƣ dở dang nhƣ sạt lở đồi Ông Tƣợng ngay gần chân đập Hòa

Bình, 237 vị trí trên đê quốc gia, 200 hồ chứa có nguy cơ vỡ cao và một số công trình

trọng điểm khác17

.

1.7. Công tác thông tin, tuyên truyền chƣa đƣợc tổ chức thực hiện thƣờng

xuyên, bài bản, thiếu kịp thời nhất là đối với các vùng sâu, vùng xa, vùng

đồng bào dân tộc thiểu số và khách du lịch, đặc biệt là khách quốc tế,....

1.8. Nghiên cứu, ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ còn nhiều hạn chế;

nhiều lĩnh vực trong công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai chƣa

đƣợc nghiên cứu hoặc chƣa phù hợp với thực tiễn, khả năng ứng dụng chƣa cao.

1.9. Phƣơng tiện, trang thiết bị cứu hộ cứu nạn còn hạn chế, di chuyển khó

khăn dẫn tới nhiều tình huống có lực lƣợng nhƣng không thể cứu hộ, cứu nạn, tiếp

cận địa bàn chậm, thời gian kéo dài.

1.10. Các chế tài xử lý vi phạm trong phòng chống thiên tai còn thiếu và

chƣa đủ mạnh, nhất là kiểm soát an toàn thiên tai đối với công trình hạ tầng, khu

đô thị, khu dân cƣ tập trung, đƣờng giao thông xây dựng mới; khai thác khoáng

sản, nhất là khai thác cát, sỏi; xây dựng lấn chiếm lòng sông, bãi sông.

2. Nguyên nhân:

2.1. Khách quan:

Tình hình thiên tai ngày càng gia tăng, bất thƣờng trái quy luật, cực đoan do

tác động của biến đổi khí hậu; mặt khác do vị trí địa lý nƣớc ta nằm trong khu vực

nhiều thiên tai, nhất là bão lũ; đồng thời địa hình đồi núi có độ dốc lớn, lƣợng mƣa

tập trung trong thời gian ngắn của mùa mƣa; tác động của gia tăng khai thác

nguồn nƣớc tại thƣợng nguồn sông Hồng, sông Mekong làm gia tăng rủi ro.

17

402 điểm sạt lở nguy hiểm ven sông, ven biển và 76.291 hộ/304.038 nhân khẩu có nguy cơ cao cần di dời.

10

2.2.Chủ quan:

- Nhận thức, sự quan tâm của nhiều cấp chính quyền và ngƣời dân đối với giai

đoạn phòng ngừa và tái thiết chƣa cao; chủ yếu chủ yếu tập trung cho ứng phó khi

có thiên tai xảy ra dẫn đến tình trạng chủ quan, chƣa thực hiện hết trách nhiệm

trong phòng, chống thiên tai.

- Năng lực của cơ quan dự báo và cơ quan phòng chống thiên tai các cấp

còn nhiều bất cập kể cả về trang thiết bị và con ngƣời; sức chống chịu của cơ sở hạ

tầng, của ngƣời dân nhiều khu vực còn thấp;

- Nhiều hoạt động kinh tế xã hội, nhất là sản xuất nông nghiệp, tập quán sinh

sống nhiều vùng miền chịu nguy cơ rủi ro cao.

PHẦN II

NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM NĂM 2020

I. NHẬN ĐỊNH TÌNH HÌNH

Từ đầu năm đến nay nhiều đợt thiên tai bất thƣờng biểu hiện mức độ phức

tạp, nguy hiểm nhƣ: dông lốc sét, mƣa đá đã xảy ra ...đợt trên diện rộng hạn hán,

xâm nhập mặn vƣợt kỷ lục năm 2016 tại đồng bằng sông Cửu Long,….Bên cạnh

đó, thời gian dài cách ly xã hội, tiếp sau là tập trung các nguồn lực đảm bảo phát

triển kinh tế xã hội sau đại dịch Covid, là những khó khăn rất lớn của công tác

PCTT; đòi hỏi nỗ lực để sẵn sàng đối phó với các tình huống thiên tai xảy ra.

Theo nhận định của Trung tâm dự báo khí tƣợng thủy văn Quốc gia, từ nay

đến cuối năm 2020 xuất hiện khoảng 11-13 cơn bão và ATNĐ hoạt động trên khu

vực biển Đông, trong đó có khoảng 5-6 cơn ảnh hƣởng trực tiếp đến đất liền, bão

tập trung nhiều ở khu vực Trung Bộ và phía Nam trong những tháng nửa cuối năm

2020; lũ tại các sông khu vực Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ ở mức BĐ1-2, trên các sông

suối nhỏ có thể ở mức BĐ3, lũ sông Cửu Long muộn và ở mức BĐ1-BĐ2,

Nhận định của một số chuyên gia và số liệu thống kê thực tế sau hạn

hán kỷ lục sẽ xảy ra mƣa đặc biệt lớn, gần đây nhƣ: Hạn hán xảy ra gay gắt từ

cuối mùa hè 1963 đến mùa hè 1964 tại khu vực Nam Trung Bộ, ngay tiếp sau đó

xảy ra trận đại hồng thủy 1964 làm gần 6.000 ngƣời chết; hạn hán năm 2015 -

2016, ngay sau đó là 4 đợt mƣa lũ lớn kéo dài vào tháng 11,12/2016 tại Nam

Trung Bộ18

.

II. NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM VÀ GIẢI PHÁP CHÍNH

Trên cơ sở nhận định tình hình thiên tai, rút kinh nghiệm từ thực tế chỉ đạo,

điều hành trong thời gian vừa qua, tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt đƣợc,

khắc phục những tồn tại hạn chế, công tác PCTT từ nay đến cuối năm 2020 cần

tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

18

tổng lƣợng mƣa cả 4 đợt lên tới 2.700mm (Trà My (Quảng Nam) 2.611mm, Minh Long (Quảng Ngãi) 2.729mm)

gây ngập lụt tại 12 tỉnh miền Trung (từ Hà Tĩnh đến Bình Thuận) làm 129 ngƣời chết, mất tích, 237.364 nhà hƣ hại,

ngập nƣớc, thiệt hại kinh tế trên 10.500 tỷ đồng.

11

II.1. NHIỆM VỤ CHUNG

1. Phối hợp chặt chẽ với tổ chức đảng và cấp ủy đảng cùng cấp tổ chức nghiên

cứu, quán triệt, xây dựng các chƣơng trình, kế hoạch, đề án triển khai thực hiện Chỉ

thị số 42-CT/TW; kế hoạch hành động của Ban cán sự đảng Chính phủ ngay trong

năm 2020 và hàng năm, theo từng giai đoạn; bố trí nguồn lực thích đáng để triển

khai thực hiện có hiệu quả, dứt điểm các nhiệm vụ đã đề ra.

2. Khẩn trƣơng kiện toàn cơ quan chỉ đạo, chỉ huy phòng chống thiên tai; rà

soát, điều chỉnh quy chế hoạt động, phân công rõ thẩm quyền, trách nhiệm của

từng thành viên để bảo đảm hiệu quả hoạt động của cơ quan chỉ đạo, chỉ huy

phòng chống thiên tai các cấp. Tiến hành tổng kết, đánh giá rút kinh nghiệm công

tác PCTT năm 2019 và các tháng còn lại của năm 2020 một cách sát thực; gửi báo

cáo về Ban Chỉ đạo để theo dõi, tổng hợp, kết nối trong kế hoạch PCTT của quốc

gia.

3. Rà soát, cập nhật, hoàn thiện kịch bản phƣơng án ứng phó thiên tai và tìm

kiếm cứu nạn; sẵn sàng vật tƣ, trang thiết bị, nhân lực để ứng phó kịp thời; nhất

là các tình huống bão muộn trên biển Đông, đổ bộ vào khu vực Nam Trung Bộ và

Nam Bộ; mƣa lũ lớn sau thời gian hạn hán kéo dài nhƣ dự báo của Trung tâm dự

báo khí tƣợng thủy văn quốc gia và kinh nghiệm của nhiều chuyên gia.

4. Tổ chức đào tạo, tập huấn cho lực lƣợng làm công tác PCTT và cộng

đồng bằng các hình thức phong phú, hấp dẫn, dễ áp dụng; sử dụng hiệu quả quỹ

PCTT tại các địa phƣơng trong các giai đoạn phòng ngừa, ứng phó và khắc phục

hậu quả thiên tai.

5. Tập trung nâng cao chất lƣợng dự báo, cảnh báo, trong đó cần nâng cao

năng lực đội ngũ làm công tác dự báo và PCTT các cấp; bổ sung các trạm quan

trắc khí tƣợng thủy văn, hiện đại hóa công nghệ dự báo.

6. Nâng cao năng lực tham mƣu, chỉ đạo điều hành, hiệu lực, hiệu quả của hệ

thống cơ quan chỉ đạo, chỉ huy phòng chống thiên tai các cấp; đầu tƣ cơ sở vật

chất, hiện đại hóa trang thiết bị, công nghệ, cơ sở dữ liệu; nâng cao năng lực của

đội ngũ cán bộ PCTT các cấp.

7. Khẩn trƣơng kiểm ra, rà soát đầu tƣ nâng cao khả năng chống chịu trƣớc

thiên tai của công trình kết cấu hạ tầng, đặc biệt là hệ thống đê điều, hồ đập, khu

tầu thuyền neo đậu trú tránh bão. Ƣu tiên bố trí đầu tƣ công trung hạn 2021-2025

cho nhiệm vụ này.

8. Đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ, tăng cƣờng hợp tác

quốc tế trong công tác phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, nhất là quan trắc,

giám sát, dự báo phục vụ chỉ đạo, ứng phó thiên tai, tìm kiếm cứu nạn.

II.2. NHIỆM VỤ CỤ THỂ CỦA MỘT SỐ CƠ QUAN, BỘ NGÀNH VÀ

ĐỊA PHƢƠNG

1. Ban Chỉ đạo Trung ƣơng về phòng, chống thiên tai, Bộ Nông nghiệp

và Phát triển nông thôn

12

- Chủ trì, phối hợp với Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố, thiên tai và tìm

kiếm cứu nạn chỉ đạo, tổ chức xây dựng và củng cố lực lƣợng xung kích phòng

chống thiên tai ở cấp xã với nòng cốt là dân quân tự vệ thực hiện tốt phƣơng châm

“4 tại chỗ” trong phòng chống thiên tai và xây dựng cộng đồng an toàn gắn với

xây dựng nông thôn mới; đảm bảo hoàn thành trong năm 2020.

- Đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc đƣa nội dung phòng, chống thiên tai vào

kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của các địa phƣơng và kế hoạch phát triển của

các bộ, ngành; kiểm soát việc đầu tƣ công trình hạ tầng để hạn chế làm gia tăng rủi

ro thiên tai.

- Chỉ đạo rà soát, kiểm tra, xây dựng phƣơng án đảm bảo an toàn công

trình PCTT, nhất là hệ thống đê điều, hồ đập xung yếu trong mƣa bão năm

2020; đồng thời đề xuất trong đầu tƣ công trung hạn 2021- 2025 để xử lý dứt

điểm. Sẵn sàng phƣơng án vận hành các hồ chứa lớn, hệ thống công trình tƣới

tiêu, không để bị động, bất ngờ. Tổ chức theo dõi công tác khắc phục hậu quả,

phục hồi, tái thiết sau thiên tai;

- Khẩn trƣơng xây dựng trung tâm điều hành PCTT quốc gia và cấp vùng

đa chức năng, sớm đƣa vào khai thác, sử dụng.

- Tổ chức diễn tập ứng phó với lũ lớn trên hệ thống sông Hồng; đồng thời

hƣớng dẫn cơ quan PCTT các cấp diễn tập phù hợp với quy mô, đặc điểm thiên

tai vùng miền, thiết thực, hiệu quả.

- Tổ chức sơ kết 2 năm thực hiện Nghị quyết 76 về công tác PCTT, đề xuất các

giải pháp để thực hiện các mục tiêu cụ thể đề ra trong Nghị quyết.

- Hoàn chỉnh, trình Thủ tƣớng Chính phủ Chiến lƣợc, kế hoạch, chƣơng

trình quốc gia và các dự án cụ thể về PCTT.

- Tăng cƣờng chỉ đạo lắp đặt thiết bị theo dõi giám sát tàu cá, chia sẻ dữ liệu

phục vụ công tác kiểm đếm, kêu gọi tàu thuyền trú tránh bão, ATNĐ trên biển.

- Triển khai các hoạt động nghiên cứu chuyên sâu, mô phỏng các loại hình

thiên tai lớn thƣờng xuyên xảy ra, chuyển giao ứng dụng khoa học công nghệ về

phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai.

- Thúc đẩy mạnh mẽ việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng các vùng hạn mặn,

ngập úng, điều chuyển mùa vụ phù hợp với diễn biến thiên tai.

- Ban hành bộ chỉ số “đánh giá công tác phòng, chống thiên tai cấp tỉnh”

theo kế hoạch;

- Tăng cƣờng cơ sỡ vật chất, trang thiết bị, hoàn thành kết nối trực tuyến

giữa cơ quan thƣờng trực Ban Chỉ đạo với Ban chỉ huy các tỉnh, thành phố để

phục vụ hoạt động chỉ đạo ứng phó thiên tai kịp thời, hiệu quả trong năm 2020.

- Đôn đốc tiến độ các dự án khắc phục sự cố đê điều, hồ đập, sạt lở bờ sông,

bờ biển, di dời dân khẩn cấp đã đƣợc bố trí kinh phí hỗ trợ từ nguồn dự phòng

ngân sách trung ƣơng năm 2018, 2019.

13

- Triển khai dự án thí điểm hệ thống cảnh báo thiên tai tại một số khu vực,

dự án thử nghiệm chống lũ bùn, đá.

- Chuẩn bị sửa đổi bổ sung các văn bản pháp luật liên quan sau khi luật

PCTT, luật Đê điều sửa đổi đƣợc Quốc Hội thông qua.

- Chủ trì, phối hợp bộ Tƣ Pháp và các bộ ngành liên quan Hƣớng dẫn ban

hành tình huống khẩn cấp tại các địa phƣơng.

2. Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, Bộ

Quốc phòng

- Rà soát, hoàn thiện kịch bản, phƣơng án huy động lực lƣợng, phƣơng tiện

ứng phó thiên tai, sự cố, đặc biệt là ứng phó các tình huống thiên tai, sự cố lớn. bổ

sung phƣơng tiện, trang thiết bị phục vụ công tác tìm kiếm cứu nạn, phù hợp

với đặc điểm thiên tai từng vùng, địa phƣơng để nâng cao hiệu quả công tác cứu

hộ, cứu nạn.

- Tổ chức diễn tập, huấn luyện, tập huấn chuyên môn vụ ứng phó sự cố

thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, kiểm tra thực hiện nhiệm vụ ứng phó sự cố thiên tai

và tìm kiếm cứu nạn tại một số ngành, địa phƣơng theo kế hoạch.

- Sẵn sàng lực lƣợng, phƣơng tiện hỗ trợ các địa phƣơng và nhân dân ứng

phó, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn khi có yêu cầu.

3. Bộ Công an

- Đầu tƣ trang bị, nâng cấp phƣơng tiện, trang thiết bị, tập huấn, huấn luyện,

diễn tập để nâng cao năng lực cho lực lƣợng phòng chống thiên tai và tìm kiếm

cứu nạn.

- Chỉ đạo lực lƣợng công an các đơn vị, địa phƣơng phối hợp với các đơn vị

chức năng kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật về đê điều, phòng chống

thiên tai, tập trung xử lý, ngăn chặn tình trạng khai thác cát sỏi và lập bến bãi tập

kết trái phép, lấn chiếm lòng sông, bãi sông.

- Sẵn sàng phƣơng án đảm bảo an ninh trật tự, cứu nạn, cứu hộ, an toàn giao

thông, tham gia ứng phó, khắc phục hậu quả khi xảy ra tình huống thiên tai.

4. Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng

- Tập trung chỉ đạo làm tốt công tác dự báo, cảnh báo thiên tai, bảo đảm kịp

thời, chính xác phục vụ công tác chỉ đạo, ứng phó; nâng cao năng lực dự báo, cảnh

báo thiên tai.

- Đẩy mạnh xã hội hóa nguồn lực; hƣớng dẫn, đôn đốc triển khai các trạm

khí tƣợng thủy văn chuyên dùng theo pháp luật về khí tƣợng thủy văn đảm bảo

đồng bộ, hiệu quả.

- Rà soát Quy trình vận hành liên hồ chứa, làm rõ trách nhiệm của các chủ

thể và của chính quyền địa phƣơng.

14

- Xây dựng Chƣơng trình nghiên cứu cơ bản về dự báo, cảnh báo thiên

tai; rà soát, cập nhật kịch bản biến đổi khí hậu, nƣớc biển dâng, dự báo dài hạn về

thiên tai, nguồn nƣớc, nhất là đối với các sông xuyên biên giới.

- Tăng cƣờng kiểm tra, quản lý chặt chẽ việc khai thác tài nguyên, khoáng

sản, đặc biệt là việc quản lý khai thác cát, sỏi lòng sông, ven biển tại những khu

vực có nguy cơ làm gia tăng rủi ro thiên tai.

- Phối hợp với các nƣớc trong khu vực, các tổ chức quốc tế trong chia sẻ

thông tin về khí tƣợng thủy văn, vận hành hồ chứa trên các sông xuyên biên giới.

- Nâng cao chất lƣợng bản đồ phân vùng cảnh báo nguy cơ trƣợt lở đất đá

các vùng miền núi Việt Nam, làm cơ sở cho việc quy hoạch sắp xếp ổn định dân

cƣ, sơ tán, di dời dân cƣ khỏi vùng thiên tai.

5. Bộ Giao thông vận tải

- Chỉ đạo xây dựng, triển khai phƣơng án đảm bảo an toàn giao thông

đƣờng bộ, đƣờng sắt, đƣờng thủy, đƣờng hàng không trong mùa mƣa bão.

- Kiểm tra, rà soát các tuyến đƣờng giao thông gây cản trở thoát lũ, đặc biệt

tuyến quốc lộ 1 và đƣờng sắt Bắc - Nam qua khu vực miền Trung, đề xuất giải

pháp khắc phục.

- Hƣớng dẫn chỉ đạo kiểm tra neo đậu, có giải pháp đảm bảo an toàn tàu vận

tải, tàu hàng khi có bão, lũ.

- Chuẩn bị đầy đủ vật tƣ dự trữ, phƣơng tiện và lực lƣợng sẵn sàng khắc

phục sự cố, đảm bảo giao thông luôn thông suốt khi có sự cố, thiên tai.

6. Bộ Công Thƣơng

- Chỉ đạo triển khai công tác đảm bảo an toàn các hồ chứa thủy điện và các

công trình thuộc lĩnh vực quản lý nhà nƣớc; chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam

và chủ hồ ứng dụng khoa học công nghệ trong quan trắc, dự báo nguồn nƣớc đảm

bảo an toàn hệ thống điện trong mùa mƣa lũ, cung cấp đủ điện, không để mất điện

kéo dài tại khu vực bị thiên tai.

- Chỉ đạo các chủ hồ chứa thủy điện thực hiện nghiêm quy định về quản lý

an toàn đập, quy trình vận hành hồ chứa, liên hồ chứa; báo cáo, cung cấp đầy đủ,

kịp thời theo thời gian thực thông tin về hồ chứa, vận hành hồ chứa cho cơ quan

dự báo, chỉ đạo, chỉ huy phòng chống thiên tai theo quy định; nâng cao năng lực

cán bộ đáp ứng yêu cầu vận hành; xây dựng công cụ tính toán, giám sát phục vụ

công tác vận hành hồ và cảnh báo lũ cho vùng hạ du.

- Chỉ đạo đảm bảo an toàn trƣớc thiên tai đối với hầm lò, khu vực thăm dò,

khai thác khoáng sản.

- Xây dựng phƣơng án dự phòng, khôi phục nhanh hệ thống điện sau thiên tai

để phục vụ công tác khắc phục hậu quả, khôi phục sản xuất, phục vụ dân sinh.

15

- Chỉ đạo dự trữ hàng hóa thiết yếu, chú trọng khu vực thƣờng xuyên bị

thiên tai, nhất là vùng sâu, vùng xa; phối hợp với các địa phƣơng thực hiện tốt việc

dự phòng tại chỗ, bình ổn giá khi thiên tai xảy ra.

7. Bộ Xây dựng

- Chỉ đạo, đôn đốc rà soát, điều chỉnh, bổ sung tiêu chuẩn xây dựng công trình

bảo đảm an toàn trong thiên tai, phù hợp với từng vùng, miền; chỉ đạo lập phƣơng

án đảm bảo an toàn đối với các công trình hạ tầng kỹ thuật và có giải pháp bảo vệ,

phòng ngừa, khắc phục sự cố khi xảy ra thiên tai nhất là tình trạng úng ngập tại

các đô thị khi mƣa lớn.

- Xây dựng, ban hành hƣớng dẫn chi tiết nhà an toàn với bão mạnh, siêu bão,

chống lũ, sạt lở đất, lũ quét, phù hợp với đặc thù và tập quán từng vùng miền.

8. Bộ Khoa học công nghệ

Chủ trì xây dựng các chƣơng trình, đề tài khoa học công nghệ liên quan đến

công tác phòng, chống thiên tai, trong đó tập trung nghiên cứu các giải pháp

phòng chống lũ quét, sạt lở đất ở miền núi phía Bắc, sạt lở ven biển, ven sông ở

miền Trung và đồng bằng sông Cửu Long; nghiên cứu, ứng dụng vật liệu mới,

công nghệ tiên tiến, giải pháp mới trong phòng chống thiên.

9. Bộ Giáo dục và Đào tạo

- Chỉ đạo, tổ chức đào tạo, tập huấn, nâng cao nhận thức cho đội ngũ giảng

viên, giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục về phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai;

đào tạo kiến thức, phổ biến kỹ năng về phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai, trong

trƣờng học, nhất là cấp tiểu học và trung học cơ sở.

- Chỉ đạo xây dựng phƣơng án đảm bảo an toàn cho học sinh, thiết bị, dụng

cụ học tập và cơ sở hạ tầng giáo dục khi xảy ra tình huống thiên tai, đặc biệt là

bão, mƣa lũ, rét đậm, rét hại;

- Đầu tƣ xây dựng trƣờng học kết hợp điểm sơ tán dân đảm bảo yêu cầu an

toàn khi xảy ra thiên tai; sẵn sàng đón dân sơ tán tại trƣờng học khi có thiên tai

xảy ra.

10. Bộ Thông tin và Truyền thông

- Chỉ đạo nâng cao chất lƣợng công tác truyền thông, tuyên truyền, đƣa tin

trong phòng, chống thiên tai.

- Xây dựng phƣơng án đảm bảo thông tin liên lạc phục vụ chỉ đạo, chỉ huy ứng

phó với tình huống bão mạnh, siêu bão, lũ lớn

11. Bộ Nội vụ

Chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các cơ

quan liên quan rà soát, thống nhất hƣớng dẫn việc kiện toàn tổ chức phòng, chống

thiên tai các cấp đảm bảo tinh gọn, hoạt động hiệu quả, đáp ứng yêu cầu công tác

phòng chống thiên tai theo nguyên tắc không tăng thêm đầu mối và biên chế.

16

12. Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ, Bộ Tài chính

Ƣu tiên cân đối, bố trí ngân sách hàng năm và kế hoạch đầu tƣ công trung

hạn 2021-2025 để đầu tƣ cho công tác phòng, chống thiên tai Quốc gia, thực hiện

các nhiệm vụ cấp bách phòng chống thiên tai, trong đó ƣu tiên đầu tƣ hệ thống

giám sát, quan trắc, dự báo thiên tai, xây dựng, cập nhật cơ sở dữ liệu, trang thiết

bị phục vụ phòng, chống thiên tai; thực hiện di dời dân cƣ khẩn cấp khỏi vùng có

nguy cơ cao sạt lở đất, lũ quét; xử lý khẩn cấp công trình đê điều, hồ đập không

đảm bảo an toàn, khắc phục sạt lở bờ sông, bờ biển. Dự phòng ngân sách hàng

năm cần ƣu tiên cho khắc phục hậu quả thiên tai và các nhiệm vụ cấp bách khác.

13. Các bộ, ngành khác

Theo chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nƣớc đƣợc giao chủ động khắc phục

hạn chế, yếu kém trong công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn thời

gian qua, chỉ đạo xây dựng kế hoạch, triển khai các nhiệm vụ phòng ngừa, ứng

phó hiệu quả các tình huống thiên tai.

14. Chính quyền các cấp ở địa phƣơng

- Tổ chức quán triệt, thống nhất về nhận thức, có kế hoạch, phƣơng án cụ thể

để triển khai thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống thiên tai; khẩn trƣơng kiện

toàn Ban chỉ huy phòng, chống thiên tai và TKCN các cấp, phân công nhiệm vụ cụ

thể của các thành viên, gắn với trách nhiệm ngƣời đứng đầu, tập trung xây dựng các

đội xung kích phòng chống thiên tai ở cấp xã tại các khu vực.

- Các địa phƣơng khẩn trƣơng khắc phục hậu quả thiên tai những tháng đầu

năm 2020, trong đó trọng tâm đối với khu vực miền núi phía Bắc là khôi phục nhà ở

do ảnh hƣởng của dông, lốc sét và mƣa đá; khu vực đồng bằng sông Cửu Long là

hạn hán, xâm nhập mặn. Đồng thời triển khai rà soát các phƣơng án, chủ động ứng

phó với bão muộn tập trung khu vực Nam Trung Bộ, Nam Bộ và mƣa, lũ lớn vào

thời kỳ cuối năm.

- Rà soát, kiện toàn cơ quan tham mƣu về phòng, chống thiên tai các cấp

đảm bảo tinh gọn, chuyên nghiệp, hoạt động hiệu quả, đáp ứng yêu cầu công tác

phòng chống thiên tai.

- Nâng cao năng lực phòng chống thiên tai tại địa phƣơng, bố trí nguồn lực,

đầu tƣ trang thiết bị, công cụ hỗ trợ cơ quan làm công tác tham mƣu phòng chống

thiên tai và tìm kiếm cứu nạn cấp tỉnh để từng bƣớc kết nối trực tuyến với cơ quan

phòng, chống thiên tai trung ƣơng và các cấp ở địa phƣơng phục vụ công tác chỉ

đạo điều hành.

- Tổ chức tuyên truyền, truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng về

phòng, chống thiên tai; lồng ghép nội dung phòng chống thiên tai vào các chƣơng

trình, hoạt động của các cấp, đoàn thể tại địa phƣơng.

- Thực hiện tốt phƣơng châm “4 tại chỗ” trong phòng, chống thiên tai, tổ

chức diễn tập, tập huấn.

17

- Quản lý chặt chẽ, triển khai thực hiện kế hoạch thu, chi Quỹ phòng chống

thiên tai, bảo đảm thu đúng, thu đủ, sử dụng hiệu quả cho công tác phòng, chống

thiên tai.

- Ƣu tiên kế hoạch đầu tƣ trung hạn 2021-2025, sử dụng dự phòng ngân

sách địa phƣơng để đầu tƣ, sửa chữa công trình phòng chống thiên tai bị hƣ hỏng,

không đảm bảo an toàn, nhất là hồ đập, đê điều, khắc phục sạt lở, ổn định dân cƣ,

khu neo đậu tàu thuyền tránh trú bão.

- Thực hiện nghiêm quy định về quản lý an toàn đập; giám sát vận hành

hồ chứa và đảm bảo thông tin cho ngƣời dân vùng hạ du khi xả lũ.

- Rà soát thực trạng sử dụng đất ven biển, ven sông; quản lý chặt chẽ, xử lý

nghiêm tình trạng lấn chiếm, sử dụng trái phép đất tại khu vực này. Xây dựng quy

định về hành lang an toàn khu vực ven biển, ven sông, kênh rạch phù hợp với thực

tế của địa phƣơng, không để phát sinh công trình nằm trong khu vực không bảo

đảm an toàn;

- Thực hiện lồng ghép phòng chống thiên tai vào quy hoạch, kế hoạch phát

triển kinh tế xã hội; kiểm tra, xử lý công trình làm gia tăng rủi ro thiên tai.

15. Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam và các cơ quan

truyền thông cần tiếp tục làm tốt công tảc thông tin, truyền thông, phối hợp với các

cơ quan tăng cƣờng phổ biến kiến thức, kỹ năng ứng phó thiên tai, cứu hộ cứu nạn,

kịp thời nêu những tấm gƣơng tốt trong công tác phòng, chống thiên tai./.

18

BÁO CÁO

Tổng kết công tác chỉ đạo ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn

năm 2019, triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2020

I. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH

Năm 2019 tình hình thời tiết, thiên tai diễn biến phức tạp, cực đoan, mƣa

giông, lốc tại nhiều địa phƣơng làm hƣ hỏng nhiều nhà ở; tai nạn, sự cố, cháy nổ

nghiêm trọng có chiều hƣớng tăng; đặc biệt là mƣa lũ cục bộ tại một số tỉnh gây ra

lũ quét, sạt lở đất trên diện rộng tại nhiều địa phƣơng trên cả nƣớc; nắng nóng

nhiều nơi nhiệt độ trên 430C; cháy nổ, cháy rừng xảy ra nhiều gây hậu quả nghiêm

trọng, làm chết nhiều ngƣời và thiệt hại nhiều tài sản của Nhà nƣớc và Nhân dân.

Tính từ ngày 15 tháng 12 năm 2018 đến ngày 15 tháng 12 năm 2019 sự cố,

thiên tai trong toàn quốc xảy ra 3.852 vụ (tăng 1.413 vụ=57,9%). Hậu quả: Chết

517 ngƣời (giảm 96 người = 15,6%), mất tích 178 ngƣời (giảm 88 người =

33,1%); bị thƣơng 720 ngƣời (giảm 130 người = 15,3%); chìm, cháy hỏng 734

phƣơng tiện (tăng 52 phương tiện = 7,6%); cháy 1.426 nhà xƣởng, 2.064 ha rừng

(tăng 727 ha = 54,4%); sập 1.083 nhà, hƣ hỏng 21.735 nhà, hƣ hại 116.940 ha lúa

và hoa màu; tràn 4.000 lít dầu.

Sáu tháng đầu năm 2020 tình hình sự cố, thiên tai trong toàn quốc xảy ra

698 vụ. Hậu quả: Chết 142 ngƣời; mất tích 56 ngƣời; bị thƣơng 155 ngƣời; chìm,

cháy hỏng 154 phƣơng tiện; cháy 381 nhà xƣởng, 678,55 ha rừng; hƣ hỏng 29.960

nhà, hƣ hại 9.468 ha lúa, hoa màu.

II. KẾT QUẢ THỰC HIỆN NHIỆM VỤ NĂM 2019

1. Ƣu điểm

a) Công tác lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nhiệm vụ ứng phó

- Duy trì nghiêm chế độ ứng trực 24/24 giờ, chủ động nắm chắc tình hình,

tham mƣu đề xuất xử lý có hiệu quả các tình huống. Phối hợp chặt chẽ với Ban

Chỉ đạo Trung ƣơng về Phòng chống thiên tai ban hành 79 công điện kịp thời chỉ

đạo các bộ, ngành, địa phƣơng.

ỦY BAN QUỐC GIAỨNG PHÓ

SỰ CỐ, THIÊN TAI VÀ TÌM

KIẾM CỨU NẠN

VĂN PHÕNG

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Số: /BC-VP Hà Nội, ngày tháng 5 năm 2020

19

- Văn phòng Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm Cứu

nạn phối hợp với các bộ, ngành có liên quan tham mƣu cho Chính phủ ban hành

các văn bản qui phạm pháp luật lĩnh vực ứng phó thiên tai thảm họa, TKCN. Triển

khai xây dựng Kế hoạch ứng phó 12 tình huống cơ bản theo Quyết định số

1041/QĐ-TTg ngày 24/6/2014 của Thủ tƣớng Chính phủ. Tham mƣu giúp Chính

phủ triển khai Quyết định số 506/QĐ-TTg ngày 04 tháng 5 năm 2019 của Thủ

tƣớng Chính phủ về thực hiện Công ƣớc quốc tế về TKCN hàng hải năm 1979

(Công ƣớc SAR 79) giai đoạn 2019 - 2025. Kế hoạch thực hiện Quyết định số

506/QĐ-TTg ngày 04 tháng 5 năm 2019 của Thủ tƣớng Chính phủ về thực hiện

Công ƣớc quốc tế về TKCN hàng hải năm 1979 (Công ƣớc SAR 79) giai đoạn

2019 - 2025. Triển khai Nghị định số 02/2019/NĐ-CP ngày 02/01/2019 của Chính

phủ về Phòng thủ dân sự; xây dựng Kế hoạch Phòng thủ dân sự Quốc gia; Kế

hoạch Quốc gia Ứng phó sự cố tràn dầu. Mẫu ứng phó các thảm họa; hƣớng dẫn

các bộ, ngành xây dựng Kế hoạch ứng phó với các thảm họa. Triển khai các biện

pháp thực hiện quyết liệt công tác ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN.

- Chỉ đạo các bộ, ngành và địa phƣơng kịp thời kiện toàn BCH PCTT và

TKCN; chủ động điều chỉnh, bổ sung các kế hoạch, phƣơng án sát với thực tế

vùng miền; tổ chức huấn luyện, diễn tập, hội thao nâng cao trình độ tổ chức chỉ

huy, phối hợp hiệp đồng và khả năng cơ động ứng phó trong xử lý tình huống.

- Chỉ đạo tăng cƣờng công tác thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức

đối với cán bộ các cấp, các ngành và nhân dân về vai trò, tầm quan trọng công tác

phòng chống thiên tai và TKCN; phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống

chính trị vào cuộc khi có tình huống sự cố, thiên tai xảy ra. Chính phủ đã kịp thời

tổ chức các Đoàn công tác đến các địa phƣơng thăm hỏi, tặng quà, động viên

ngƣời dân bị mƣa lũ, sạt lở đất vƣợt qua khó khăn, bảo đảm cuộc sống tối thiểu,

không để ngƣời dân thiếu đói; lực lƣợng các bộ, ngành hỗ trợ Nhân dân sửa chữa,

dựng lại nhà cửa, trƣờng học, cơ sở y tế, vệ sinh môi trƣờng để đảm bảo chỗ ăn, ở,

nơi khám chữa bệnh cho ngƣời dân, không để dịch bệnh xảy ra.

- Tổ chức rút kinh nghiệm công tác xử lý sự cố hóa chất do cháy nổ tại

Công ty Cổ phần bóng đèn phích nƣớc Rạng Đông-Hà Nội.

- Đẩy mạnh công tác hợp tác quốc tế song phƣơng, đa phƣơng trong lĩnh

vực ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN; đề nghị cơ quan chức năng các nƣớc liên

quan tạo thuận lợi cho tàu thuyền của ngƣ dân ta đƣợc tránh, trú bão, áp thấp nhiệt

đới, cứu hộ và tìm kiếm cứu nạn các tàu thuyền của ngƣ dân Việt Nam gặp nạn

trên biển.

- Tham mƣu cho Chính phủ xuất, cấp kịp thời trang thiết bị ứng phó sự cố,

thiên tai và TKCN cho 6 Bộ và 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ƣơng.

20

- Đảm bảo tốt công tác hậu cần, sẵn sàng trang bị, phƣơng tiện, hàng hóa,

thuốc men,... theo phƣơng châm “4 tại chỗ” kịp thời huy động lực lƣợng, phƣơng

tiện ứng phó các tình huống sự cố, thiên tai xảy ra.

b) Kết quả triển khai triển khai lực lƣợng, phƣơng tiện ứng phó sự cố, thiên

tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2019

- Công tác ứng phó, khắc phục hậu quả sự cố, thiên tai và TKCN

+ Kịp thời chỉ đạo các bộ, ngành, địa phƣơng điều động 207.642 lƣợt ngƣời

và 7.062 lƣợt phƣơng tiện tổ chức ứng phó sự cố và cứu hộ, cứu nạn hiệu quả

3.505 vụ, cứu đƣợc 5.143 ngƣời và 252 phƣơng tiện, trong đó có 51 vụ/225

ngƣời/16 phƣơng tiện có yếu tố nƣớc ngoài. Kêu gọi, thông báo cho 2.361.260

ngƣời/509.649 phƣơng tiện đang hoạt động trên biển biết tình hình thời tiết nguy

hiểm về nơi tránh trú an toàn. Di dời 55.979 ngƣời dân bị ảnh hƣởng do thiên tai,

cháy rừng đến nơi an toàn; di chuyển 2.083 phƣơng tiện lên bờ tránh bão, khắc

phục 3.781 nhà dân, 19.000 m3 đất đá; thu gom 128,6 tấn rác, phế liệu, 490,8 m

3

dầu, phun thuốc khử trùng 48.000 m3, rải hóa chất chống phát tán 3,7 tấn, phun

229.860 lít hóa chất xử lý phế liệu, thu hoạch giúp dân 21 ha lúa và hoa màu.

+ Năm 2019 số cơn bão và áp thấp nhiệt đới đổ bộ vào đất liền nƣớc ta giảm

so với trung bình các năm trƣớc. Song bên cạnh đó số vụ sự cố, thiên tai trong

toàn quốc xảy ra 3.852 vụ (tăng 1.413 vụ=57,9%). Hậu quả: Chết 517 ngƣời

(giảm 96 người = 15,6%), mất tích 178 ngƣời (giảm 88 người = 33,1%); bị

thƣơng 720 ngƣời (giảm 130 người = 15,3%) do chỉ đạo quyết liệt của Ủy ban

Quốc gia trong công tác ứng phó sự cố, thiên tai kịp thời hiệu quả. Điển hình: Cơn

bão số 3 đã chỉ đạo kịp thời di dời 984 hộ dân tại tỉnh Thanh Hóa, 4.836 ngƣời dân

và khách du lịch tại Quảng Ninh, Hải Phòng đến nơi an toàn. Do ảnh hƣởng bão

số 4 trên vùng biển từ Nghệ An đến Đà Nẵng đã xảy ra sự cố đối với 09 tàu, 87

ngƣời bị nạn (trong đó có 03 tàu chìm), đã kịp thời huy động 08 tàu của quân đội

và Trung tâm Phối hợp TKCN Hàng hải Việt Nam tổ chức tìm kiếm cứu nạn.

+ Chỉ đạo Tổng cục Khí tƣợng Thủy văn dự báo và cung cấp chính xác, kịp

thời các bản tin dự báo, cảnh báo áp thấp nhiệt đới, bão, các đợt mƣa lớn, lũ, lũ

quét, sạt lở đất, dông, lốc, không khí lạnh, nắng nóng, hạn hán xâm nhập mặn

phục vụ công tác chỉ đạo phòng, chống thiên tai và TKCN ở Trung ƣơng và địa

phƣơng, góp phần giảm thiểu thiệt hại về ngƣời, tài sản của Nhà nƣớc và Nhân

dân. Cụ thể đã dự báo: 07 cơn bão, 03 áp thấp nhiệt đới; 15 đợt mƣa lớn trên diện

rộng; 13 đợt nắng nóng trên diện rộng; 20 đợt không khí lạnh; dự báo, cảnh báo

các đợt dông, lốc, mƣa đá, lũ quét, sạt lở đất trên phạm vi cả nƣớc.

+ Duy trì thực hiện nghiêm nhiệm vụ trực của hệ thống Đài thông tin Duyên

Hải VN ở chế độ 24/7, tiếp nhận và xử lý 1.138 sự kiện thông tin Cấp cứu - Khẩn

cấp. Đã kết nối thông tin, trợ giúp cho 402 phƣơng tiện quốc tịch Việt Nam, 694

21

phƣơng tiện quốc tịch nƣớc ngoài và 42 đối tƣợng không xác định đƣợc quốc tịch.

Đã trợ giúp thông tin cho 2.303 thuyền viên (53 ngƣời nƣớc ngoài và 2250 ngƣời

Việt Nam). Thông tin TKCN tiếp nhận và xử lý 813 bản tin nguồn và thực hiện

phát quảng bá điện TKCN (SAR) với 26.927 lƣợt.

+ Chỉ đạo Cục Hàng Hải Việt Nam, Trung tâm Phối hợp TKCN Hàng hải

Việt Nam tiếp nhận và xử lý 413 vụ (trong đó 48 tàu hàng, 351 tàu cá, 14 phƣơng

tiện khác). Điều động tàu SAR hoạt động TKCN 79 lƣợt tàu/73 vụ. Số ngƣời và

phƣơng tiện đƣợc cứu và hỗ trợ: 1.115 ngƣời/101 phƣơng tiện, trong đó có 46

ngƣời/03 phƣơng tiện nƣớc ngoài.

+ Phối hợp chặt chẽ với Văn phòng Ủy ban Quốc gia ƢPSCTT &TKCN chỉ

đạo Cục Lãnh sự và các cơ quan đại diện Việt Nam ở nƣớc ngoài trong công tác

phòng chống thiên tai, kịp thời đề nghị các nƣớc giúp đỡ, tạo điều kiện cho tàu,

thuyền và ngƣ dân ta tránh trú khi gặp thiên tai tại vùng biển nƣớc ngoài hoặc gặp

sự cố, tai nạn trên vùng biển các nƣớc. Điển hình: Trao đổi với phía Malaysia cho

phép ngƣ dân và tàu thuyền của ta tránh trú bão số 1 tại khu vực biển Malaysia.

Kết quả đã có 10 tàu/93 ngƣời (trong đó 07 tàu/63 ngƣ dân của tỉnh Bình Định, 03

tàu/30 ngƣ dân Vũng Tàu) tránh trú an toàn; 100 tàu cá ngƣ dân tránh trú bão số

06 an toàn tại khu vực biển Philippin

- Công tác diễn tập, huấn luyện

+ Huấn luyện 05 Đội Hỗ trợ nhân đạo - Cứu trợ thảm họa theo Hiệp định

ASEAN. Tổ chức đào tạo, huấn luyện (15 khóa/503 học viên) về chuyên môn

nghiệp vụ: Điều khiển phƣơng tiện thuỷ nội địa-TKCN; huấn luyện TKCN đƣờng

không, TKCN đƣờng biển;

+ Chỉ đạo 16 cuộc diễn tập ứng phó thiên tai và tìm kiếm cứu nạn cấp

huyện. Tổ chức tốt các lớp tập huấn ứng cứu sập đổ công trình cho lực lƣợng kiêm

nhiệm, chuyên trách, cứu hộ, cứu nạn cho Ban chỉ huy phòng chống thiên tai-

TKCN các bộ, ngành và địa phƣơng; tập huấn nâng cao nghiệp vụ công tác cứu

hộ, cứu nạn, triển khai hƣớng dẫn các mẫu kế hoạch về ứng phó sự cố, thiên tai,

thảm họa và TKCN trong toàn quân và Ban chỉ huy phòng chống thiên tai-TKCN

các bộ, ngành và địa phƣơng (quân số 555 đ/c );

+ Chỉ đạo Diễn tập cứu hộ, cứu nạn khu vực biên giới biên giới trên đất

liền giữa Bộ Quốc phòng 02 nƣớc Việt Nam-Campuchia đạt kết quả tốt, an toàn

tuyệt đối. Tham dự Hội thao Quân sự tại Liên bang Nga đạt thành tích cao.

+ Chỉ đạo Quân khu 2/BQP và UBND tỉnh Lào Cai tổ chức diễn tập ứng

phó lũ quét, sạt lở đất và tìm kiếm cứu nạn; Chỉ đạo Bộ Tƣ lệnh Thủ đô Hà Nội

diễn tập phòng thủ dân sự năm 2019 đạt kết quả tốt.

c) Kết quả triển khai triển khai lực lƣợng, phƣơng tiện ứng phó sự cố, thiên

tai và tìm kiếm cứu nạn 6 tháng đầu năm 2020

22

+ Kịp thời chỉ đạo các bộ, ngành, địa phƣơng điều động 37.219 lƣợt

ngƣời/1.498 lƣợt phƣơng tiện khắc phục hậu quả 590 vụ, cứu đƣợc 1.232 ngƣời và

58 phƣơng tiện (trong đó có 08 vụ cứu được 38 người, 03 phương tiện có yếu tố

nước ngoài). Vận chuyển 12.861m3 nƣớc sạch sạch hỗ trợ nhân dân khu vực bị

hạn hán, Thu hoạch giúp dân 110,6 ha lúa và hoa màu.

+ Ủy ban Quốc gia ƢPSCTT &TKCN đã đồng lòng, chung sức với nhân

dân cả nƣớc chấp hành nghiêm, thực hiện có kết quả Lời kêu gọi của Tổng Bí thƣ,

Chủ tịch nƣớc Nguyễn Phú Trọng, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, thƣờng

trực Ban Bí thƣ, Chính phủ, các Chỉ thị, công điện của Thủ tƣớng Chính phủ thực

hiện nhiệm vụ phòng, chống và ứng phó dịch Covid-19. Sử dụng lực lƣợng,

phƣơng tiện của quân đội tổ chức phun thuốc khử trùng khu vực phƣờng Trúc

Bạch và SCH K2000, Bệnh viện Bạch Mai, Bộ Nội Vụ. Tổ chức nơi ăn, ở cách ly

cho nhân dân từ nƣớc ngoài trở về phòng, chống dịch Covid-19.

2. Khuyết điểm, tồn tại

- Khi có sự cố xảy ra tại một số tỉnh, thành phố việc triển khai lực lƣợng tại

chỗ để ứng phó giúp đỡ Nhân dân ở cơ sở khắc phục hậu quả còn chậm. Dự kiến

chƣa hết phƣơng án ứng phó hoặc sau bão nên dẫn đến bị động, lúng túng việc tổ

chức sơ tán nhân dân ở các vùng có nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất làm

tổn thất thiệt hại đến tính mạng, tài sản của nhân dân (các tỉnh Lai Châu, Yên Bái,

Sơn La, Hòa Bình, Thanh Hóa do hoàn lƣu bão số 2, số 4). Việc kêu gọi tàu

thuyền vào tránh trú bão chƣa đƣợc triệt để, còn một số phƣơng tiện nằm trong

vùng bão dẫn đến chết máy, mất thông tin liên lạc, chìm tàu (do ảnh hƣởng bão số

4 ngày 29/8/2019 xảy ra sự cố 9 tàu/87 ngƣời, trong đó 3 tàu bị chìm.

- Công tác tổ chức duy trì chế độ ứng trực, nắm tình hình, thực hiện chế độ

báo cáo các vụ việc sự cố trên biển, cháy nổ, cháy rừng theo phân cấp của Ban Chỉ

huy phòng chống thiên tai và TKCN cấp cơ sở có lúc chƣa kịp thời, thiếu chính

xác, khó khăn cho công tác chỉ đạo, điều hành ứng phó và khắc phục hậu quả;

công tác phối hợp giữa các lực lƣợng hiệu quả chƣa cao, thiếu tỷ mỷ, chặt chẽ. Số

vụ cháy nổ, cháy rừng, sập đổ công trình còn xảy ra nhiều (2.558 vụ), riêng hỏa

hoạn (2.185 vụ), cháy rừng (303 vụ).

- Công tác quản lý tàu cá hoạt động đánh bắt trên biển, công tác kiểm định,

kiểm tra chất lƣợng tàu thuyền của ngƣ dân hoạt động trên biển chƣa đƣợc chặt

chẽ, tình trạng kỹ thuật không bảo đảm, không đƣợc các cơ quan kiểm định cấp

phép do đó còn để xảy ra sự cố 739 vụ/458 phƣơng tiện/4.670 ngƣời làm chết 75

ngƣời; mất tích 130 ngƣời; bị thƣơng 202 ngƣời; chìm hỏng 406 phƣơng tiện.

- Công tác bảo đảm an toàn cho vùng hạ du các hồ, đập thủy lợi, thủy điện

còn tiểm ẩn sự cố, đe dọa đến tính mạng và tài sản của Nhà nƣớc và Nhân dân.

Điển hình nhƣ: Việc vận hành xả lũ thủy điện Sử Pán 1 của Công ty Cổ phần Việt

23

Long tại xã Bản Hồ, huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai vào đêm 23 rạng ngày 24/6/2019

gây thiệt hại hoa màu, nhà cửa, tài sản của Nhân dân trị giá nhiều tỷ đồng.

- Công tác phối hợp, hiệp đồng giữa các bộ, ngành, địa phƣơng có lúc chƣa

chặt chẽ, thống nhất. Cụ thể: Chia xẻ, cung cấp, trao đổi thông tin với các lực

lƣợng khi có vụ việc xảy ra chƣa kịp thời; phối hợp trong xử lý tình huống có vụ

việc tính thống nhất chƣa cao.

III. PHƢƠNG HƢỚNG NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM NĂM 2020

- Duy trì nghiêm chế độ ứng trực, nắm chắc tình hình, tham mƣu đề xuất, xử

lý kịp thời, hiệu quả các tình huống xảy ra.

- Tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm các văn bản chỉ đạo của

Chính phủ, Thủ tƣớng Chính phủ và của Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai

và TKCN; quán triệt và tổ chức thực hiện có hiệu quả Luật Phòng chống thiên tai;

tiếp tục triển khai thực hiện Nghị định số 30/2017/NĐ-CP ngày 21/3/2017 của

Chính phủ Quy định về tổ chức, hoạt động ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN;

Nghị định số 02/2019/NĐ-CP ngày 02/01/2019 về Phòng thủ dân sự; Nghị định

160/2018/NĐ-CP ngày 14/11/2018 của Chính phủ Quy định chi tiết thi hành một

số Điều của Luật Phòng chống thiên tai; Nghị định số 114/2018/NĐ-CP ngày

04/9/2018 về Quản lý an toàn đập, hồ chứa nƣớc.

- Khẩn trƣơng kiện toàn cơ quan chỉ đạo, Ban chỉ huy phòng chống thiên tai

và TKCN; xây dựng quy chế hoạt động, phân công rõ trách nhiệm của từng thành

viên để nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan chỉ đạo, chỉ huy PCTT và TKCN

các cấp.

- Tiếp tục hoàn chỉnh cơ chế chính sách, rà soát, hoàn thiện, ban hành các

văn bản quy phạm pháp luật, quy định quản lý, nâng cao năng lực chỉ huy, điều

hành công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống sự cố, thiên tai, thảm

họa và cứu hộ, cứu nạn.

- Thực hiện nghiêm Nghị quyết 76/NQ-CP ngày 18/6/2018 của Chính phủ

về công tác Phòng chống thiên tai; Chỉ thị của Thủ tƣớng Chính phủ và các văn

bản liên quan về công tác ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.

- Rà soát, cập nhật, điều chỉnh, hoàn thiện Kế hoạch Phòng chống thiên tai

và tìm kiếm cứu nạn; Kế hoạch Phòng chống cháy nổ, cháy rừng, cứu sập; phƣơng

án ứng phó với bão mạnh, siêu bão không để bị động, bất ngờ sẵn sàng ứng có

hiệu quả các tình huống.

- Năm 2020 các bộ, ngành và địa phƣơng kết nối truyền hình, chia sẻ dữ liệu

phần mềm ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN về Văn phòng Ủy ban Quốc gia Ứng

phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm Cứu nạn để theo dõi, chỉ đạo.

24

- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hƣớng dẫn thực hiện các văn bản quy

phạm pháp luật về ứng phó sự cố, thiên tai. Tích cực phổ biến kiến thức về bão, lũ,

lụt; lũ quét, lũ ống, sạt lở đất, đá... đến mọi ngƣời dân nhằm nâng cao khả năng tự

phòng, tránh.

- Tập trung nâng cao chất lƣợng dự báo, cảnh báo thiên tai; nâng cao năng

lực cho cán bộ làm công tác dự báo để dự báo kịp thời, chính xác nâng cao hiệu

quả phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.

- Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và TKCN của bộ, ngành chấp hành

nghiêm chế độ báo cáo 6 tháng, năm.

- Tăng cƣờng hợp tác quốc tế và học tập kinh nghiệm của các nƣớc trong

thực hiện nhiệm vụ ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống sự cố, thiên tai,

thảm họa và cứu hộ, cứu nạn. Phối hợp ứng dụng khoa học, công nghệ trong lĩnh

vực ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống sự cố, thiên tai, thảm họa và cứu

hộ, cứu nạn. Chủ động trao đổi thông tin và phối hợp chặt với các nƣớc để ứng

phó với biến đổi khí hậu, phòng chống sự cố, thiên tai, thảm họa và cứu hộ, cứu

nạn xảy ra trên các vùng biển quốc tế cũng nhƣ trên lãnh thổ Việt Nam.

- Tiếp tục triển khai xây dựng Trung tâm đào tạo, huấn luyện và thao trƣờng

tổng hợp phục vụ huấn luyện tìm kiếm cứu nạn tại Ba Vì/Hà Nội; hoàn thành xây

dựng Trung tâm Quốc gia điều hành Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm cứu

nạn giai đoạn 2./.

25

THAM LUẬN

CÔNG TÁC DỰ BÁO, CẢNH BÁO THIÊN TAI KTTV NĂM 2019 VÀ

NHẬN ĐỊNH TÌNH HÌNH THIÊN TAI KTTV NĂM 2020

1. Tóm tắt diên biến thiên tai năm 2019

Diễn biến thiên tai KTTV năm 2019 có nhiều đặc điểm phức tạp và xuất

hiện nhiều trị số cực trị. Dù lƣợng mƣa trong năm 2019 phổ biến là thiếu hụt so

với trung bình nhiều năm (TBNN) nhƣng đã xảy ra những đợt mƣa lớn mang tính

chất lịch sử nhƣ tại Vinh, Hà Tĩnh (vào tháng 9 và tháng 10/2019) khiến cho tổng

lƣợng mƣa hai tháng này tại đây cao hơn giá trị TBNN từ 500-700mm và vƣợt cả

giá trị lịch sử đã xảy ra vào năm 2002 tại Vinh và năm 1993 tại Hà Tĩnh vào cùng

thời kỳ. Tại Phú Quốc trong 10 ngày đầu tháng 8/2019 đã liên tục có mƣa lớn dẫn

đến tổng lƣợng mƣa 10 ngày đầu tháng 8/2019 cao nhất trong lịch sử cùng kỳ.

Các đợt nắng nóng gay gắt đã xuất hiện với nhiều giá trị kỷ lục về nhiệt độ đƣợc

ghi nhận trong các tháng 4, tháng 6 và tháng 8/2019, trong đó có trị số nhiệt độ

43,4 độ C tại Hà Tĩnh là trị số cao nhất trong lịch sử quan trắc của Việt Nam.

Trong năm 2019 đã xảy ra khô hạn và thiếu nƣớc ở khu vực Tây Nguyên, hạn hán,

xâm nhập mặn ở Trung Bộ, đặc biệt các tại tỉnh Quảng Trị, Đà Nẵng và Quảng

Nam, xâm nhập mặn gay gắt đã diễn ra trong các tháng 7 và 8/2019. Sang tháng

11, 12/2019 nổi bật là tình hình xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long xảy

ra gay gắt hơn so với mọi năm.

Năm 2019 đã có 08 cơn bão, 03 ATNĐ hoạt động trên Biển Đông , các cơn

bão, ATNĐ hoạt động chủ yếu tập trung từ tháng 7 đến tháng 11. Trong số 11 cơn

bão và ATNĐ, có 05 cơn bão và 01 ATNĐ ảnh hƣởng trực tiếp đến đất liền nƣớc

ta. Các cơn bão và ATNĐ khi đổ bộ vào Việt Nam di chuyển chủ yếu theo hƣớng

Tây, riêng ATNĐ tháng 8 (bão Kajiki) và bão số 6 (Nakri) có quỹ đạo khá phức

tạp. Các cơn bão, ATNĐ khi đổ bộ chỉ gây gió mạnh cấp 6-7, giật cấp 9, riêng cơn

bão số 5 (Matmo) và bão số 6 (Nakri) gây gió mạnh cấp 8-9, giật cấp 11.

Hiện tƣợng mực nƣớc biển dâng cao bất thƣờng kèm theo sóng lớn từ 2-3m

gây sạt lở đê biển nghiêm trọng tại ven biển phía Tây Cà Mau là một thiên tai hải

văn ít khi xảy ra tại khu vực.

Lũ đầu nguồn sông Cửu Long đến muộn và kết thúc sớm, các trạm chính

vùng cuối nguồn sông Cửu Long, vùng Đồng Tháp Mƣời và Tứ Giác Long Xuyên

đạt đỉnh lũ năm vào những ngày cuối tháng 9 và hầu hết đều trên mức BĐ 3. Một

số trạm đã vƣợt mức lịch sử năm 2018 nhƣ trên sông Tiên tại Mỹ Thuận , tại Mỹ

Tho; trên sông Hâu tại Cần Thơ; trên sông Sài Gòn tại Phú An.

BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

26

Đợt triều cƣờng cao xấp xỉ kỷ lục vào những ngày cuối tháng 9 và đầu

tháng 10/2019 đã gây ngập úng nghiêm trọng tại khu vực ven biển và trong đất

liền các tỉnh Đông Nam Bộ. Nguyên nhân ngoài thủy triều cao còn do tác động

của đợt gió chƣớng xuất hiện sớm và kéo dài tại khu vực.

Hình 1: Quỹ đão bão và áp thấp nhiệt đới năm 2019

2. Kêt qua triên khai, thƣc hiên công tac phong chông thiên tai năm 2019

a) Vê xây dưng, hoàn thiện thể chế, chính sách.

Tổng cục Khí tƣợng Thủy văn đã chủ trì xây dựng 01 Nghị định hƣớng dẫn

thực hiện Luật KTTV, 02 Quyết định của Thủ tƣớng Chính phủ về dự báo, cảnh

báo, truyền tin thiên tai và mực nƣớc tƣơng ứng các cấp báo động lũ. Đây là các

Quyết định quan trọng nhằm hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật

trong lĩnh vực dự báo, cảnh báo KTTV phục vụ phòng chống thiên tai. Tổng cục

cũng hƣớng dẫn, đôn đốc các Bộ, ngành, địa phƣơng, tổ chức, cá nhân triển khai

các quy định của Luật khí tƣợng thủy văn và các văn bản liên quan trong phạm vi

quản lý nhà nƣớc của Tổng cục. Hiện nay, Tổng cục đang xây dựng dự thảo Quyết

định của Thủ tƣớng quy định cấp độ rủi ro thiên tai.

b) Vê tăng cường mạng lưới quan trắc KTTV

Mạng lƣới quan trắc KTTV đã từng bƣớc đƣợc hiện đại hóa, tăng cƣờng các

hệ thống đo đạc từ xa bằng radar, bảo đảm theo dõi liên tục các biến động của thời

tiết, khí hậu, tài nguyên nƣớc, đáp ứng đầy đủ dữ liệu cho dự báo KTTV và các

nhu cầu khác. Tổng cục KTTV thực hiện phát triển và hiện đại hóa mạng lƣới

quan trắc KTTV thông qua các dự án bằng các nguồn vốn trong và ngoài nƣớc,

đặc biệt là thông qua các nguồn vốn ODA, vốn vay WB. Tổng cục KTTV cung đa

27

phối hợp có ý kiến góp ý với các Bộ, ngành, địa phƣơng về việc phát triển mạng

lƣới trạm KTTV chuyên dùng, đã có 58/63 tỉnh, thành phố có các trạm KTTV

chuyên dùng và các công trình bắt buộc phải quan trắc đã có báo cáo về Tổng cục,

trong đó hiện đã có 47/63 tỉnh thành có Quy hoạch mạng lƣới trạm KTTV chuyên

dùng với tổng số 759 trạm góp phần vào việc quan trắc và cung cấp thông tin

KTTV phục vụ dự báo, cảnh báo và phòng chống thiên tai.

c) Về tăng cường ứng dụng KHCN và hợp tác quốc tế

Tổng cục KTTV tiếp tục duy trì và đẩy mạnh hợp tác quốc tế, sử dụng hiệu

quả các cơ hội hội nhập quốc tế nhằm tăng cƣờng năng lực dự báo thời tiết, cảnh

báo thiên tai và cung cấp dịch vụ khí hậu; khẳng định vị thế của Việt Nam trong

lĩnh vực KTTV, phòng tránh và giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra trong khu

vực thông qua các hoạt động trong khuôn khổ song phƣơng và đa phƣơng. Hợp tác

trao đổi khoa học với các đối tác quốc tế hiệu quả đã nâng cao vị thế của Việt

Nam trong lĩnh vực KTTV và giám sát biến đổi khí hậu, đạt đƣợc những kết quả

đáng ghi nhận. Đại diện thƣờng trực của Việt Nam tại WMO đã đƣợc tín nhiệm

bầu vào vị trí Phó chủ tịch Hiệp hội Khí tƣợng khu vực 2 Châu Á. Tổng cục

KTTV đang vận hành Trung tâm hỗ trợ dự báo thời tiết nguy hiểm và Trung tâm

hỗ trợ cảnh báo lũ quét Đông Nam Á

d) Về công tác dự báo , cảnh báo phuc vu phong chông thiên tai , phát triển

kinh tê – xa hội cua các Bộ, ngành, đia phương.

Hầu hết các thiên tai trong năm 2019 đã đƣợc cảnh báo sớm và kịp thời,

công tác truyền tin và tuyên truyền về thiên tai và tác động của thiên tai đƣợc cải

thiện ở các Trung ƣơng và địa phƣơng, các thông tin đƣợc đa dạng hóa, cụ thể cho

các đối tƣợng cho khả năng chịu ảnh hƣởng và tác động của các thiên tai, từng

bƣớc hƣớng dự báo dựa trên tác động và cảnh báo dựa trên rủi ro thiên tai.

Các bản tin dự báo khí tƣợng thủy văn chi tiết cho các ngành , lĩnh vực, đia

phƣơng gôm thông tin dƣ bao han cực ngắn , hạn ngăn, hạn vừa (từ vài giờ đến 10

ngày, hạn dài (từ 1 tháng đến 6 tháng, 1 năm) đã đƣơc gƣi đên cac cơ quan , đia

phƣơng; độ tin cậy trong các bản tin dự báo, cảnh báo KTTV ngày càng đƣợc

nâng cao hơn.

Trong năm 2019, công tác dự báo, cảnh báo về cơ bản đáp ứng đƣợc những

yêu cầu của công tác phòng chống thiên tai, phát triển kinh tế - xã hội đối với các

loại thiên tai bão, mƣa lớn, lũ lụt là những loại hình thời tiết rất nguy hiểm, tác

động và gây thiệt hại trên diện rộng. Đặc biệt từ giƣa năm 2019 đã tổ chức cảnh

báo sớm đƣợc hạn hán, xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long, khu vực

miền Trung và Tây Nguyên và sau đó các bản tin liên tục đƣợc cập nhật cho đến

hiện nay. Việc cảnh báo sơm, dài hạn trƣớc nhiều tháng đã góp phần giảm thiểu

những tác động và thiệt hại về kinh tế.

28

3. Nhân đinh tinh hinh thiên tai KTTV năm 2020

Trong nhƣng năm gân đây , do anh hƣơng cua biên đôi khi hâu , diên tich

băng ơ cac cƣc liên tuc giam va nhiêt đô trung binh toan câu liên tuc tăng . Theo

báo cáo của Tổ chức Khí tƣợng thế giới (WMO), nhiệt độ trung bình toàn cầu đạt

mức cao kỷ lục trong giai đoạn 2010 - 2019 và 5 năm gân đây co nhiêt đô cao nhât

trong 140 năm qua. Năm 2020 đƣợc dự báo sẽ là một trong những năm nóng hơn

trung bình, với nhiệt độ toàn cầu tăng co thê tăng 1,1 độ C so với mức trung bình

thời kỳ tiền công nghiệp , kéo dài số năm nóng nhất liên tiếp thêm ít nhất 1 năm

nữa. Nhiệt độ tăng cao sẽ kéo theo tinh bât ôn đinh cao cua khi quyên trên quy mô

toàn cầu, khu vƣc. Đây la dâu hiêu cho thây kha năng thiên tai khí tƣợng thủy văn

năm 2020 sẽ khốc liệt , phức tạp , khó lƣờng . Ở Việt Nam , tƣ đâu năm 2020 đến

nay, nhiêu hiên tƣơng thời tiết, khí hậu bất thƣờng nhƣ mƣa to kèm dông lốc , mƣa

đá liên tục xảy ra ở nhiều tỉnh phía Bắc, vào các thời điểm rất hiếm, thâm chi chƣa

tƣng xay ra ; hạn hán , xâm nhâp mặn tiêp tuc diên ra ơ Nam Bô , Trung Bô , Tây

Nguyên.

Nhận định chung cho thấy, năm 2020 sẽ diễn biến theo hƣớng khô hạn,

thiếu nƣớc vào nửa đầu năm trên phạm vi cả nƣớc; mƣa nhiều, bão, lũ tập trung

vào nửa cuối năm, nhất là khu vực Trung Bộ.

Dƣ bao kha năng co khoang 11-13 cơn bao va ap thâp nhiêt đơi (ATNĐ)

hoạt động trên Biển Đông , trong đo co khoảng 5-6 cơn ảnh hƣởng trực tiếp đến

đất liền nƣớc ta . Nhƣ vây, sô lƣơng bao năm 2020 dƣ bao ơ mƣc xấp xỉ TBNN ,

tập trung nhiều ở khu vực Trung Bộ và phía Nam trong những tháng nửa cuối năm

2020. Bão mạnh có khả năng xuất hiện nhiều hơn so với năm 2019.

Năm 2020 là năm có nền nhiệt độ cao , với giá trị nhiệt độ trung bình cao

hơn TBNN khoảng 0.5 đến 1.5 độ C ở khu vực phía Bắc đất nƣớc ; 0.1 đến 1.0 độ

C ở phần lãnh thổ phía Nam . Số ngày nắng nóng , nắng nóng gay gắt và đặc biệt

gay gắt dƣ bao không nhiều nhƣ năm 2019.

Hiện tƣợng thời tiết nguy hiểm nhƣ dông, sét, lốc, mƣa đá thƣờng xuất hiện

vào thời kỳ giao mùa trên phạm vi toàn quốc. Mùa mƣa ở khu vực Tây Nguyên và

Nam Bộ có khả năng sẽ đến muộn vào khoảng cuối tháng 5.

Lũ trên các sông ở Bắc Bộ và vùng hạ lƣu các sông ở Bắc Trung Bộ phổ biến ở

mức BĐ1-BĐ2; các sông từ Quảng Bình đến Bình Thuận và khu vực Tây Nguyên

và thƣợng lƣu các sông ở Bắc Trung Bộ ở mức BĐ 2-BĐ3, một số sông trên BĐ3;

hạ lƣu sông Hồng, sông Thai Binh ơ dƣơi mƣc BĐ1. Trên các sông ở khu vực Tây

Nguyên mùa lũ đến muộn hơn so vơi TBNN.

Trong năm 2020, ít có khả năng xuất hiện lũ sớm tại đâu nguôn sông Cƣu

Long; mƣc nƣơc cao nhât năm trên sông Tiền tại Tân Châu và sông Hậu tại Châu

29

Đốc ở mức BĐ1-BĐ2, thấp hơn đỉnh lũ TBNN từ 0,2-0,4m. Thời gian xuất hiện

đỉnh lũ năm vào nửa cuối tháng 9/2020.

Mùa đông 2020/2021 có khả năng bắt đầu sớm, các đợt KKL sẽ hoạt động

mạnh dần từ tháng 10/2020 và gia tăng tần suất hoạt động trong những tháng cuối

năm 2020 và đầu năm 2021.

Ven biển Nam Bộ sẽ xuất hiện 04 đợt triều cƣờng cao vào các ngày 18-

21/9, 15-19/10, 14-18/11 và 13-17/12 với độ cao triều cƣờng có thể trạm mốc kỷ

lục vào ngày 18/10/2020 trong trƣờng hợp trùng với kỳ hoạt động của gió chƣớng.

4. Kêt luân va kiên nghi

Nhƣng năm qua , công tác dự báo KTTV đã góp phần quan trọng làm giảm

thiệt hại do thiên tai gây ra, góp phần phát triển kinh tế – xã hội. Thông tin, dữ liệu

KTTV đã khẳng định đƣợc vai trò, giá trị là cơ sở dữ liệu “đầu vào” của hầu hết

các ngành, lĩnh vực kinh tế, đời sống xã hội; phục vụ công tác quản lý, điều hành

chính sách, lập chiến lƣợc, quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng, an

ninh, phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Bên cạnh những kết đat đƣơc , hoạt động KTTV cũng còn những tồn tại

nhƣ: Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đang trong quá trình xây dựng , chƣa

đầy đủ lam ảnh hƣởng tới hiệu lực , hiệu quả quản lý Nhà nƣớc lĩnh vực KTTV ;

ảnh hƣởng của biến đổi khí hậu , hạn chế về khoa học công nghệ, mạng lƣới trạm

còn thƣa, trình độ của cán bộ, kinh phí còn hạn hẹp, sự phát triển của kinh tế - xã

hội, tham gia của các hoạt động KTTV chuyên dùng , cơ chế tài chính, nguồn kinh

phí đầu tƣ của nhà nƣớc có hạn , sự thu hút nguồn vốn xã hội hóa trong hoạt động

KTTV còn hạn chế,… đặt ra nhiều khó khăn, thách thức mới cho công tác dƣ bao ,

cảnh KTTV phuc vu phong chông thiên tai.

Những thiên tai xảy ra vừa qua ở các tỉnh miền núi là đều do hậu quả của

bão lũ, lũ ống, lũ quét, sạt lở đất... Các thiên tai này đều diễn ra ở phạm vi cực

hẹp, có khi chỉ ở trong phạm vi 1000m2. Việc dự báo các thiên tai ở phạm vi hẹp

là điều rất khó khăn trong khả năng của khoa học và điều kiện của ta. Muốn dự

báo đƣợc, ngoài những thông tin nhƣ mƣa, gió, ẩm, áp phải có thông tin về địa

chất, quy hoạch giao thông vận tải, xây dựng, dân cƣ… Do vây, cần có sự phối

hợp rất chặt chẽ của các Bộ, ngành, địa phƣơng; Trung ƣơng phải đƣa ra những

thông tin nền, chỉ dẫn cho địa phƣơng nhận dạng đƣợc những biểu hiện, khả năng

của lũ quét, sạt lở đất; địa phƣơng phải khai thác triệt để hệ thống phòng chống

thiên tai, có thông tin hai chiều kịp thời từ địa bàn có nguy cơ cao và chính những

ngƣời dân trong cộng đồng.

Môt trong nhƣng giai phap quan trong để nâng cao hiệu quả phục vụ của

ngành KTTV trong phòng chống thiên tai, phát triển bền vững đất nƣớc trong thơi

gian tơi là đẩy mạnh xã hội hóa công tác KTTV để làm sao tăng tính tự chủ của

30

ngành, giảm sự phụ thuộc kinh phí Nhà nƣớc đầu tƣ cho ngành KTTV để tăng

cƣờng hiệu quả đầu tƣ.

Theo tính toán của WMO và Ngân hàng Thế giới (WB): “Đầu tƣ 01 (một)

đồng cho KTTV sẽ mang lại hiệu quả kinh tế, từ việc giảm thiệt hại về kinh tế xấp

xỉ 28-30 đồng”, chƣa tính đến thiệt hại về sinh mạng con ngƣời. Vì vậy, trong bối

cảnh phát triển mới, nhất là hoàn thiện thể chế kinh tế thị trƣờng định hƣớng

XHCN, Cách mạng công nghiệp 4.0, trí tuệ nhân tạo ..., thông tin, dữ liệu KTTV

với tính chất là dữ liệu đầu vào , tài nguyên số cho phát triển bền vững càng có vai

trò, vị trí không thể thiếu. Do đó, kiên nghi các Bộ, ngành, địa phƣơng xem xét co

đầu mối của đơn vị để theo dõi, đánh giá và tích hợp các vấn đề về thông tin, dữ

liệu KTTV trong quá trình xây dựng, điều hành chính sách, chiến lƣợc, quy hoạch

đối với ngành, lĩnh vực nhằm phát triển bền vững và phòng chống thiên tai.

31

BỘ GIAO THÔNG VẬN TẢI

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Số: /BC-BGTVT

Hà Nội, ngày tháng 5 năm 2020

BÁO CÁO

THAM LUẬN CỦA BỘ GIAO THÔNG VẬN TẢI TẠI HỘI NGHỊ TỔNG

KẾT CÔNG TÁC PHÕNG, CHỐNG THIÊN TAI NĂM 2019

Trong năm 2019, trên biển Đông đã xuất hiện 08 cơn bão và 04 cơn áp

thấp nhiệt đới, 04 đợt thời tiết nguy hiểm. Về số lƣợng cơn bão có ít hơn mọi

năm nhƣng mƣa, bão kéo dài, đến tận cuối tháng 12 vẫn còn bão. Mƣa lớn trong

những năm gần đây có xu hƣớng xuất hiện nhiều hơn, và tập trung tại một số khu

vực gây lũ ống, lũ quyét gây ngập úng trên diện rộng nhƣ tại Thanh Hóa, Lai

Châu. Đặc biệt mƣa tháng 6, bão số 3, bão số 4, 5 gây thiệt hại tới các công trình

đƣờng bộ, ảnh hƣởng tới giao thông vận tải đƣờng bộ. Nhiều đoạn quốc lộ bị

ngập, cống bị trôi, đứt đƣờng làm ách tắc giao thông. Hàng năm thiệt hại do thiên

tai gây ra đối với hạ tầng giao thông là rất lớn, đặc biệt đối với hệ thống đƣờng

quốc lộ nhƣng ngành Giao thông vận tải đã luôn đảm bảo đƣợc sự thống suốt cho

hệ thống đƣờng bộ, đƣờng sắt…. Để đạt đƣợc nhƣ vậy thì Bộ Giao thông vận tải

đã làm tốt công tác chuẩn bị, ứng phó, khắc phục và đảm bảo giao thông và sẵn

sàng tham gia cứu hộ, hỗ trợ các địa phƣơng khi có sự cố xảy ra đối với hệ thống

đƣờng giao thông. Bộ GTVT xin gửi tới Hội nghị một số nội dung nhƣ sau:

I. Công tác đảm bảo an toàn giao thông chung trƣớc và sau thiên tai:

1. Công tác chuẩn bị trƣớc khi có thiên tai:

- Ngay khi thông tin có bão, lũ hoặc mƣa lớn kéo dài, Bộ ban hành Công

điện chỉ đạo ngay các đơn vị trong khu vực chịu ảnh hƣởng của bão, lũ; có

phƣơng án chuẩn bị phòng, tránh, yêu cầu trực 24/24h, theo dõi mọi diễn biến

của bão, lũ để có biện pháp đối phó kịp thời khi có sự cố xảy ra và thƣờng xuyên

báo cáo lãnh đạo Bộ để có chỉ đạo xử lý.

- Bộ chỉ đạo các Cảng vụ Hàng hải, Cảng vụ Đƣờng thủy nội địa nắm chắc

số liệu tàu thuyền và các phƣơng tiện thuỷ ra vào cảng, số lƣợng tàu thuyền đang

hành trình hoặc neo đậu tại vùng nƣớc cảng biển hoặc vùng thủy nội địa, sẵn

sàng phối hợp với Ban Chỉ huy PCTT&TKCN các địa phƣơng lập kế hoạch

hƣớng dẫn tàu, thuyền vận tải vào tránh trú ở các khu neo đậu. Phối hợp chính

quyền địa phƣơng kiên quyết không để tàu vận tải neo đậu trong cảng hoặc khu

vực không an toàn khi có bão.

32

- Chỉ đạo Đài Thông tin duyên hải tăng cƣờng trực canh, phát tín hiệu

thông báo diễn biến, đƣờng đi khi có bão và áp thấp nhiệt đới để hƣớng dẫn tàu,

thuyền không đi vào vùng nguy hiểm và tìm nơi neo đậu an toàn. Chỉ đạo Trung

tâm Phối hợp TKCN hàng hải điều đọng tàu SAR đến chốt ở các vị trí xung yếu,

sẵn sàng làm nhiệm vụ khi có lệnh.

- Chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thực hiện công tác quản lý, bảo trì đƣờng

bộ, chú trọng công tác chuẩn bị vật tƣ, phƣơng án phối hợp ứng cứu đảm bảo

giao thông; tăng cƣờng công tác bảo dƣỡng thƣờng xuyên, các hạng mục công

trình dễ bị thiệt hại do lụt, bão nhƣ hệ thống rãnh thoát nƣớc, khơi thông cống,

gia cố mố, trụ cầu….

- Thƣờng xuyên kiểm kê, rà soát số lƣợng vật tƣ, phƣơng tiện dự phòng

cho PCTT-TKCN, nhất là những vật tƣ, thiết bị chuyên dùng nhƣ dầm cầu, rọ

thép, phao, phà, ca nô, xuồng, phao neo, trụ neo… sắp xếp, điều chỉnh lại vị trí để

dự phòng cho phù hợp, sửa chữa những hƣ hỏng, mua sắm bổ sung cho đủ số

lƣợng cần thiết để sẵn sàng sử dụng (Hiện nay Bộ đa có 3.400m dầm Benley,

720m dầm thép giao thông địa phương, hơn 130 ngàn rọ thép để sẵn sàng sử

dụng và ứng cứu cho các địa phương, trong năm 2019 Bộ GTVT đa hỗ trợ cho

các địa phương: 10 ngàn rọ thép bọc nhựa PVC (Lai Châu, Điện Biên, Lào Cai)

và 201 m dầm Benley (Kon Tum).

- Chỉ đạo các đơn vị Quản lý bảo trì đƣờng bộ, đƣờng sắt trong việc lên kế

hoạch đảm bảo giao thông, khắc phục hậu quả do mƣa, bão gây ra nhƣ: trôi cầu,

đứt đƣờng, sụt trƣợt lớn, ngập nƣớc…, phối hợp với thanh tra giao thông, cảnh

sát giao thông trong việc phân luồng, phân tuyến, đảm bảo trật tự, an ninh, an

toàn giao thông. Các đơn vị phải nhanh chóng điều động lực lƣợng, vật tƣ,

phƣơng tiện tại chỗ hoặc ứng cứu từ nơi khác để đảm bảo thông đƣờng trong thời

gian nhanh nhất.

- Tăng cƣờng công tác kiểm tra sân bay, nhà ga, hệ thống thông tin tín

hiệu, công tác điều hành, chỉ huy bay khi có bão lớn xảy ra, chỉ đạo các hãng

hàng không điều chỉnh lịch bay, tuyến bay và ga đến cho phù hợp.

- Bộ đã phê duyệt phƣơng án, quản lý, bảo trì luồng, tuyến để điều tiết

hƣớng dẫn đảm bảo giao thông, chống va trôi, va đập cho các cầu trong mùa mƣa

bão ở những vị trí trọng yếu trên các tuyến ĐTNĐ quốc gia (năm 2019 đa bố trí

chống va trôi 15 vị trí cầu: cầu Đuống, cầu Bình, cầu Lai Vu, cầu Hồ, cầu Việt Trì,

cầu Long Biên, cầu Chương Dương, cầu Tân Phong, cầu Hàm Rồng, cầu Đò Lèn,

cầu Chợ Thượng, cầu Linh Cảm, cầu Yên Xuân, cầu Kỳ Lam, cầu Câu Lâu. Sang

năm 2020 bố trí thêm nhiệm vụ thường trực chống va trôi ở cụm cầu Bến Thuy).

2. Công tác chỉ đạo, điều hành ứng phó đảm bảo giao thông sau bão, lũ:

- Khi có bão, áp thấp nhiệt đới hoặc các đợt mƣa lũ kéo dài, Bộ GTVT yêu

cầu Tổng cục Đƣờng bộ VN chỉ đạo các Cục Quản lý Đƣờng bộ; các Sở GTVT

33

(nơi chịu ảnh hƣởng của bão, lũ) tập trung lực lƣợng hót dọn cây đổ, đất đá tràn

mặt đƣờng để thông xe; những vị trí sụt ta luy dƣơng dùng kè rọ thép; sụt ta luy âm

dùng rọ đá, cọc cừ để gia cố; những vị trí bị nƣớc ngập mặt đƣờng tổ chức cắm cọc

tiêu, rào chắn cảnh báo và tổ chức trực gác 24/24h; đồng thời phối hợp với các lực

lƣợng chức năng của địa phƣơng, tổ chức phân luồng điều tiết, đảm bảo giao thông

ngay sau khi bão tan, lũ rút. Đối với những tuyến đƣờng còn bị ách tắc thì khẩn

trƣơng khắc phục, đảm bảo thông xe một vệt và có kế hoạch phân tuyến thông báo

trên các phƣơng tiện thông tin đại chúng ở địa phƣơng để các chủ phƣơng tiện biết

tìm đƣờng đi phù hợp, tránh ùn tắc kéo dài (năm 2018 đa hốt gần 9,6 triệu m3 đất

đá sụt trượt và kè 25.372m ta luy âm, khắc phục 235m đường bị đứt ở nhiều vị trí;

sửa chữa 1,085 triệu m2 mặt đường, sửa 08 cầu, khắc phục 88 cống bị hư hỏng

trên các tuyến quốc lộ: 279, 37, 43, 4, 4D, 6, 1, 16 và đường Hồ Chí Minh. Năm

2019, đa hốt gần 1,2 triệu m3 đất đá sụt trượt và kè 8.020m ta luy âm, khắc phục

140m đường bị đứt ở nhiều vị trí; sửa chữa 68.000 triệu m2 mặt đường, sửa 04 cầu,

khắc phục 47 cống bị hư hỏng trên các tuyến quốc lộ: 1, 4H, 4D, 15, 45, 46C,

47,217,217B. Ngoài ra do tác động cua triều cường đa làm cho 3 tuyến quốc lộ khu

vực đồng bằng sông Cửu Long bị ngập, đoạn ngập ảnh hưởng đến giao thông; cụ

thể: QL.53, QL.54, Nam Sông Hậu cũng đa được ngành đường bộ chu động khắc

phục, đảm bảo giao thông luôn thông suố tngay khi bao tan, lũ rút).

- Chỉ đạo Cục Đƣờng sắt Việt Nam, Tổng công ty Đƣờng sắt Việt Nam

tập trung lực lƣợng ứng trực tại các vị trí xung yếu, các vị trí phong tỏa khu gian,

bố trí đầy đủ điều kiện thiết yếu cho hành khách trên tàu; bố trí đủ phƣơng tiện để

tăng bo chuyển tải hành khách khi có sự cố đứt đƣờng; các đơn vị quản lý, bảo trì

phải khẩn trƣơng tập trung nhân lực, máy móc thiết bị hợp lý để thực hiện sửa

chữa các vị trí sạt lở, khắc phục sự cố nhằm thông đƣờng trong thời gian nhanh

nhất và đảm bảo an toàn chạy tàu.

- Chỉ đạo các đơn vị Bảo đảm hàng hải, đơn vị Quản lý bảo trì Đƣờng thủy

nội địa kịp thời rà soát, sửa chữa, bổ sung phao tiêu, báo hiệu hàng hải, phao tiêu

báo hiệu đƣờng thủy nội địa, đôn đốc các chủ tàu, chủ phƣơng tiện khẩn trƣơng

tiến hành trục vớt phƣơng tiện bị chìm đắm để thông luồng, thông tuyến, đảm bảo

an toàn cho tàu ra vào cảng.

II. Các giải pháp để tăng cƣờng quản lý, bảo đảm an toàn cho các

phƣơng tiện vận tải thủy hoạt động trên sông, trên biển khi có thiên tai xảy ra.

1. Tăng cƣờng sự chỉ đạo điều hành, kiểm tra, giám sát việc thực hiện công

tác PCTT&TKCN của các cấp, nâng cao năng lực, hiệu lực quản lý nhà nƣớc trong

lĩnh vực này.

2. Nâng cao chất lƣợng của công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng

đồng cho các đối tƣợng có liên quan đến hoạt động trên biển về PCTT&TKCN và

34

an toàn hàng hải với hình thức và nội dung phong phú, phù hợp với mọi đối tƣợng

hoạt động trên biển

3. Tô chƣc giam sat hoat đông cua tau thuyên trên biển , khai thac hiêu qua

tôi đa viêc dân tau qua hê thông theo dõi tàu (VTS, LRIT), nhận dạng tự động

(AIS).

4. Tăng cƣờng công tác kiểm tra đối với các phƣơng tiện thủy hoạt động trên

biển, trên sông, kiên quyết không cho rời cảng khi phƣơng tiện không đảm bảo an

toàn.

5. Nâng cao chất lƣợng đào tạo, chuyên môn nghiệp vụ và tinh thần trách

nhiệm thực thi công vụ của ngƣời làm công tác kiểm tra, giám sát an toàn hàng hải

và an toàn đƣờng thủy nội địa; các cơ sở đào tạo tăng cƣờng các giải pháp đồng bộ

nâng cao chất lƣợng đào tạo cho sinh viên các trƣờng chuyên ngành hàng hải,

đƣờng thủy và huấn luyện, nâng cao tay nghề cho các sỹ quan thuyền viên làm việc

trên các các phƣơng tiện vận tải thủy.

6. Nâng cao chất lƣợng công tác giám sát, đăng kiểm việc đóng mới, sửa

chữa tàu; từng bƣớc, nâng cao yêu cầu lắp đặt các trang thiết bị an toàn hàng hải, an

toàn đƣờng thủy cho các phƣơng tiện khi hành hải trên biển, đặc biệt đối với các

trang thiết bị cứu sinh, thiết bị nhận dạng tự động (AIS) và hệ thống thông tin cấp

cứu của các phƣơng tiện để công tác TKCN đƣợc kịp thời và hiệu quả.

7. Nâng cao hiệu quả công tác phối hợp TKCN của các cơ quan, đơn vị có

liên quan về TKCN trên biển, cung cấp và chia sẽ thông tin về nguồn lực có thể

tham gia hoạt động phối hợp TKCN trên biển, nhằm nâng cao hiệu quả cứu nạn khi

có tình huống xảy ra, đồng thời tránh chồng chéo, lãng phí ngân sách nhà nƣớc.

8. Thƣờng xuyên tổ chức các cuộc diễn tập theo chƣơng trình kế hoạch nhằm

làm quen với các tình huống, sẵn sàng tham gia ứng phó khi có sự cố xảy ra.

III. Kiến nghị của Bộ Giao thông vận tải

1. Đề nghị các đơn vị quản lý hồ đập của Bộ Nông nghiệp và PTNT, Bộ

Công thƣơng khu vực các tỉnh Miền Trung và Tây Nguyên (đặc biệt khu vực tỉnh

Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa)

thông báo kịp thời kế hoạch xả lũ đối với khu vực hạ lƣu có đƣờng bộ, đƣờng sắt

đi qua theo quy định, để ngành GTVT có kế hoạch ứng phó, giảm thiểu thiệt hai

gây ra đối với công trình và đảm bảo giao thông luôn thông suốt.

2. Cơ quan khí tƣợng thủy văn cần có dự báo và thông báo chính xác hơn về

diễn biến của bão nhƣ cấp độ, hƣớng di chuyển, vùng nguy hiểm của bão để

hƣớng dẫn tàu thuyền di chuyển đến những khu neo đậu an toàn.

3. Khu neo đậu tàu thuyền tránh trú bão khu vực miền trung còn nhiều hạn

chế, còn thiếu so với mức độ phát triển của các phƣơng tiện vận tải trên biển nên

cần có quy hoạch, bố trí đủ kinh phí cho các địa phƣơng khảo sát, đánh giá, xây

35

dựng vùng tránh trú bão cho tàu thuyền ở khu vực Miền Trung. Riêng khu vực

Quy Nhơn cần khảo sát, xây dựng, mở rộng khu tránh trú bão Đầm Thị Nại, Vũng

Rô, Phú Yên.

4. Đề nghị Bộ Tài chính khi hƣớng dẫn xây dựng, giao dự toán chi ngân

sách hàng năm từ nguồn sự nghiệp kinh tế của các ngành (nguồn chi thƣờng

xuyên) cho các bộ, ngành có liên quan nhƣ: Bộ NN&PTNT, Bộ GTVT, Bộ Công

an…đƣợc phép để lại trong năm để chi khi có nhiệm vụ đột xuất về PCTT&TKCN

phát sinh trong năm (không phải phân bổ hết trƣớc 31/12 của năm sử dụng, các

quy định hiện hành đối với nguồn chi sự nghiệp kinh tế là phải giao trƣớc 31/12).

5. Đề nghị Lãnh đạo các địa phƣơng chỉ đạo các lực lƣơng của địa phƣơng

thƣờng xuyên kiểm tra, rà soát và xử lý nghiêm tình trạng san lấp, lấn chiếm, đấu

nối trái phép, xả rác, chất thải rắn xuống rãnh dọc, hạ lƣu thoát nƣớc làm tắc

nghẽn dòng chảy gây ngập úng cục bộ gây hƣ hỏng nền, mặt đƣờng. Việc này đã

đƣợc ngành GTVT nhiều lần đề nghị chính quyền các đại phƣơng giúp đỡ nhƣng

vẫn chƣa đƣợc ngăn chặn một cách hiệu quả.

36

BỘ CÔNG THƢƠNG BAN CHỈ HUY PHÕNG CHỐNG

THIÊN TAI VÀ TÌM KIẾM CỨU NẠN

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

BÁO CÁO THAM LUẬN

CÔNG TÁC VẬN HÀNH HỒ CHỨA THỦY ĐIỆN BẢO ĐẢM AN TOÀN

CHO VÙNG HẠ DU VÀ CÔNG TÁC DỰ TRỮ HÀNG HÓA, NHU YẾU

PHẨM PHỤC VỤ CÔNG TÁC PHÕNG CHỐNG THIÊN TAI

Theo yêu cầu của Ban Chỉ đạo Trung ƣơng về phòng, chống thiên tai, thay

mặt Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn Bộ Công Thƣơng,

tôi xin trình bày Báo cáo tham luận “Công tác vận hành hồ chứa thuy điện đảm

bảo an toàn cho vùng hạ du; dự trữ hàng hóa, nhu yếu phẩm phục vụ công tác

phòng, chống thiên tai” nhƣ sau:

Thứ nhất: Về vận hành hồ chứa thủy điện bảo đảm an toàn cho vùng

hạ du

Việc vận hành hồ chứa thủy điện bảo đảm an toàn cho vùng hạ du chủ yếu

liên quan đến hai hoạt động vận hành xả lũ và vận hành phát điện. Tình hình thực

hiện hai hoạt động này nhƣ sau:

Một là về vận hành xả lũ:

Nội dung này đƣợc quy định cụ thể tại các quy trình vận hành (QTVH) đơn

hồ và liên hồ (đối với những hồ chứa phải vận hành theo QTVH liên hồ chứa), chủ

yếu liên quan đến các quy định về vận hành hồ chứa thủy điện bảo đảm mực nƣớc

hồ (trƣớc lũ, đón lũ, cao nhất trong quá trình lũ...); thông báo, cảnh báo của chủ sở

hữu đập, hồ chứa thủy điện đến các cơ quan, đơn vị có liên quan và ngƣời dân

vùng hạ trƣớc khi vận hành xả lũ; thực hiện vận hành cửa xả, cụ thể nhƣ sau:

Việc vận hành hồ chứa thủy điện bảo đảm mực nƣớc hồ chứa đƣợc thực

hiện theo nguyên tắc chung trong mùa lũ, các chủ sở hữu đập, hồ chứa thủy điện

phải vận hành hồ chứa để duy trì mực nƣớc hồ ở mực nƣớc trƣớc lũ; khi có bản tin

dự báo xuất hiện lũ thì vận hành đƣa mực nƣớc hồ về mực nƣớc đón lũ để tạo

dung tích đón lũ.

Từ năm 2017 trở về trƣớc, các văn bản quy phạm pháp luật về vận hành hồ

chứa chỉ yêu cầu chủ sở hữu đập, hồ chứa thủy điện phải thực hiện thông báo xả lũ

bằng văn bản qua fax, email... đến Ủy ban nhân dân, Ban Chỉ huy phòng, chống

thiên tai và tìm kiếm cứu nạn địa phƣơng vùng hạ du trƣớc khi vận hành xả lũ

(thƣờng từ 02 đến 04 giờ, kể từ thời điểm dự kiến mở cửa xả đầu tiên) và thực

hiện cảnh báo trƣớc khi vận hành mở cửa xả đầu tiên khoảng 30 phút bằng còi

đƣợc lắp đặt tại mặt đập. Thực tế, nhiều trƣờng hợp ngƣời dân vùng hạ du nhận

đƣợc thông báo, cảnh báo xả lũ muộn, thậm chí không nhận đƣợc do sau khi chủ

sở hữu đập gửi thông báo đến Ủy ban nhân dân, Ban Chỉ huy phòng, chống thiên

37

tai và tìm kiếm cứu nạn vùng hạ du xong thì các cơ quan này mới tiếp tục thông

báo đến ngƣời dân; phạm vi cảnh báo bằng còi cũng hạn chế do các đập thủy điện

nơi lắp đặt còi thƣờng bị núi che chắn...

Hai là về vận hành phát điện

Do đa số các công trình thủy điện có lƣu lƣợng phát điện nhỏ hơn rất nhiều

so với lƣu lƣợng xả lũ và mức độ làm tăng mực nƣớc hạ du nhỏ nên từ năm 2017

trở về trƣớc, phát luật về quản lý an toàn đập thủy điện không quy định về thông

báo, cảnh báo trƣớc khi vận hành phát điện.

Tuy nhiên, từ năm 2014 đến năm 2017, đã xảy ra một số vụ tai nạn đối với

ngƣời dân vùng hạ du liên quan đến vận hành phát điện (năm 2014 khi đƣa nhà

máy thủy điện Huội Quảng tỉnh Lai Châu vào vận hành làm trôi 07 ngƣời, trong

đó chết 01 ngƣời; năm 2015 khi đƣa nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ tỉnh Phú Yên

vào vận hành làm chết 04 ngƣời; năm 2017 khi đƣa nhà máy thủy điện Đrây

H’linh tỉnh Đăk Lăk vào vận hành làm chết 02 ngƣời…) và do nhận thấy ở một số

nơi, ngƣời dân vùng hạ du nhận thông báo, cảnh báo về xả lũ không kịp thời nên

không có đủ thời gian để ứng phó nên khi thẩm định, phê duyệt/phê duyệt lại

QTVH hồ chứa thủy điện thuộc thẩm quyền, Bộ Công Thƣơng đã yêu cầu các chủ

sở hữu đập, hồ chứa thủy điện phối hợp với chính quyền và Ban Chỉ huy phòng,

chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn các địa phƣơng khảo sát để thống nhất việc

lắp đặt bổ sung hệ thống cảnh báo (chủ yếu bằng loa) trực tiếp để bảo đảm an toàn

cho ngƣời dân vùng hạ du khi vận hành xả lũ và vận hành phát điện. Quy định này

đã đƣợc Bộ Công Thƣơng luật hóa tại Điều 10 Thông tƣ số 09/2019/TT-BCT ngày

08 tháng 7 năm 2019 của Bộ Công Thƣơng quy định về quản lý an toàn đập, hồ

chứa thủy điện.

Đánh giá chung về việc vận hành hồ chứa thuy điện bảo đảm an toàn cho

vùng hạ du

Qua công tác quản lý, Bộ Công Thƣơng đánh giá, các chủ sở hữu đập, hồ

chứa thủy điện đã thực hiện đúng, đầy đủ trách nhiệm của chủ sở hữu trong công

tác vận hành xả lũ, vận hành phát điện bảo đảm an toàn cho vùng hạ du.

Tuy nhiên, trong mùa lũ 2018-2019 vẫn còn chủ sở hữu đập, hồ chứa thủy

điện Sử Pán 1 tỉnh Lào Cai vận hành xả lũ gây thiệt hại cho ngƣời dân vùng hạ du,

nguyên nhân chủ yếu do xuất hiện lũ đặc biệt lớn làm mực nƣớc hồ chứa dâng

nhanh, có nguy cơ gây mất an toàn đập nên Công ty Cổ phần Công nghiệp Việt

Long đã thực hiện vận hành xả lũ khẩn cấp hồ chứa thủy điện Sử Pán 1 nhƣng

trong quá trình vận hành xả lũ, Công ty Cổ phần Công nghiệp Việt Long chƣa

thông báo, cảnh báo cho các cơ quan chức năng và nhân dân vùng hạ du theo quy

định làm việc ứng phó lũ lụt tại vùng hạ lƣu (thôn La Ve, thôn Bản dền, xa Bản

Hồ, huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai) không kịp thời.

Thứ hai: Về dự trữ hàng hóa

Hàng năm, Bộ Công Thƣơng chỉ đạo Sở Công Thƣơng các tỉnh, thành phố

chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc các đơn vị ngành công thƣơng trên địa bàn lập kế hoạch

dự trữ, phƣơng án cung cấp hàng hóa, vật tƣ thiết yếu đảm bảo cung ứng đủ, kịp

38

thời cho mọi nhu cầu sử dụng, đặc biệt các vùng bị chia cắt do thiên tai. Ƣớc

lƣợng trung bình một số mặt hàng dự trữ chủ yếu nhƣ sau:

- Mỳ ăn liền: 5.500.000 thùng.

- Lƣơng khô: 1.100.000 thùng.

- Gạo: 795.000 tấn.

- Nƣớc uống đóng chai: 2.454.000 thùng.

- Xăng: 170.000.000 lít.

- Dầu Diezel: 60.000.000 lít.

- Dầu hỏa: 8.400.000 lít.

- Tôn lợp: 2.434.600 tấm.

- Tấm lợp bằng vật liệu khác: 1.500.000 tấm.

- Dây thép: 11.000 tấn.

Nhìn chung, trong nhiều năm qua, lƣợng hàng hóa luôn dự trữ đủ, sẵn sàng

cung cấp khi có nhu cầu. Song song với công tác dự trữ, Bộ Công Thƣơng chỉ đạo

Tổng cục Quản lý thị trƣờng, Vụ Thị trƣờng trong nƣớc tăng cƣờng công tác quản

lý thị trƣờng, không để tăng giá, khan hiếm hàng hóa trong các đợt thiên tai; lập

phƣơng án sẵn sàng cung cấp hàng hóa dự trữ khi cần, đặc biệt chú trọng khu vực

dễ bị chia cắt do lũ, sạt lở đất...

Kính thưa quý vị

Để thực hiện tốt hơn công tác phòng, chống thiên tai liên quan đến vận

hành hồ chứa thuy điện đảm bảo an toàn cho vùng hạ du; dự trữ hàng hóa, nhu

yếu phẩm phục vụ công tác phòng, chống thiên tai Bộ Công Thương xác định

phương hướng, nhiệm vụ năm 2020 và có một số kiến nghị như sau

Thứ ba: Phƣơng hƣớng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2020

Một là về vận hành hồ chứa thủy điện bảo đảm an toàn cho vùng hạ du

- Tiếp tục chỉ đạo Sở Công Thƣơng các tỉnh, các chủ đập, hồ chứa thủy điện

triển khai thực hiện Nghị định số 114/2018/NĐ-CP và Thông tƣ số 09/2019/TT-

BCT theo thẩm quyền, trách nhiệm đƣợc giao.

- Tổ chức hƣớng dẫn thực hiện các quy định của pháp luật về quản lý an

toàn đập, hồ chứa thủy điện và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan cho

ngƣời làm công tác quản lý, vận hành đập, hồ chứa thủy điện thuộc Sở Công

Thƣơng và các chủ sở hữu đập, hồ chứa thủy điện.

- Kiểm tra, thanh tra chuyên ngành về quản lý an toàn đập, hồ chứa thủy

điện; xử lý nghiêm theo thẩm quyền các hành vi vi phạm quy định của pháp luật

trong lĩnh vực quản lý an toàn đập, hồ chứa thủy điện.

- Tổ chức trực ban 24/24 giờ khi có thông tin về bão, lũ…

Hai là về dự trữ hàng hóa

39

- Chỉ đạo Sở Công Thƣơng các tỉnh vận động, phối hợp với các doanh

nghiệp trên địa bàn tích cực tham gia dự trữ hàng hóa, bảo đảm đủ về số lƣợng và

chất lƣợng.

- Xây dựng phƣơng án cung ứng hàng hóa dự trữ khi có yêu cầu, đặc biệt

quan tâm đến những khu vực dễ bị chia cắt do lũ, sạt lở đất.

Thứ tƣ: Khó khăn, vƣớng mắc

Một là về quản lý an toàn đập, hồ chứa thủy điện

Việc quản lý an toàn đập, hồ chứa thủy điện hiện đang thực hiện theo quy

định tại Nghị định số 114/2018/NĐ-CP, Thông tƣ số 09/2019/TT-BCT và quá

trình triển khai thực hiện gặp một số khó khăn, vƣớng mắc sau:

- Về xác định vùng hạ du: Khoản 9 Điều 2 Nghị định số 114/2018/NĐ-CP

quy định vùng hạ du đập là vùng bị ngập lụt khi hồ xả nước theo quy trình; xả lũ

trong tình huống khẩn cấp hoặc vỡ đập, quy định này chồng chéo (vùng ngập lụt

khi xả lũ khẩn cấp có thể trùm lên vùng ngập lụt khi xả lũ theo QTVH) và không

xác định đƣợc đối với trƣờng hợp các hồ bậc thang và hồ chứa xây dựng gần nơi

hợp lƣu với sông/suối khác.

- Phƣơng án ứng phó thiên tai cho công trình, vùng hạ du trong giai đoạn

xây dựng theo quy định tại Điều 6 Nghị định số 114/2018/NĐ-CP; phƣơng án ứng

phó thiên tai trong giai đoạn vận hành, khai thác và phƣơng án ứng phó với tình

huống khẩn cấp theo quy định tại Điều 25 Nghị định số 114/2018/NĐ-CP chồng

chéo nhau về nội dung.

- Về xây dựng phƣơng án ứng phó với tình huống khẩn cấp: Theo quy định

tại Điều 26 Nghị định số 114/2018/NĐ-CP, chủ sở hữu đập, hồ chứa thủy điện có

trách nhiệm xây dựng phƣơng án ứng phó với tình huống khẩn cấp và việc xây

dựng phƣơng án này phải có bản đồ ngập lụt vùng hạ du theo quy định tại Điều 27

Nghị định 114/2018/NĐ-CP nhƣng hiện nay có một số trƣờng hợp chƣa phân định

đƣợc trách nhiệm xây dựng bản đồ ngập lụt vùng hạ du do chƣa xác định đƣợc

vùng hạ du.

- Hiện chƣa có quy định về xác định ranh giới, trách nhiệm quản lý hành

lang thoát lũ... nên ở một số nơi, nhân dân đã xây dựng công trình, sản xuất nông

nghiệp trong hành lang thoát lũ, việc này gây khó khăn cho công tác vận hành hồ

chứa và bảo đảm an toàn cho vùng hạ du.

Hai là về dự trữ hàng hóa

Trƣớc kia các doanh nghiệp tham gia dự trữ hàng hóa là doanh nghiệp nhà

nƣớc nên Sở Công Thƣơng các tỉnh, thành phố có thể chỉ đạo các doanh nghiệp

này dự trữ hàng hóa; hiện nay hầu hết các doanh nghiệp này đã đƣợc cổ phần hóa

nên Cục Quản lý thị trƣờng các tỉnh, thành phố không thể chỉ đạo mà chỉ vận động

nên không thể ràng buộc trách nhiệm của các doanh nghiệp tham gia dự trữ hàng

hóa.

Ba là về tổ chức bộ máy làm công tác PCTT: Tất cả ngƣời làm công tác

PCTT tại Bộ Công Thƣơng và các đơn vị thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công

Thƣơng là làm kiêm nhiệm và chƣa đƣợc đào tạo, bồi dƣỡng nghiệp vụ về PCTT,

40

không đƣợc hƣởng phụ cấp liên quan đến công việc về PCTT do chƣa có cơ chế,

chính sách nên khó thu hút ngƣời tham gia thực hiện công tác PCTT.

Bốn là: Một số đơn vị trƣớc kia thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công

Thƣơng (Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam…), nay đã

đƣợc chuyển sang Ủy ban Quản lý vốn nhà nƣớc tại doanh nghiệp (Ủy ban) và

theo quy định tại Nghị định số 131/2018/NĐ-CP ngày 29 tháng 9 năm 2018 thì Ủy

ban là cơ quan thực hiện quyền, trách nhiệm cua đại diện chu sở hữu nhà nước

đối với doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và phần vốn nhà

nước đầu tư tại công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở

lên theo quy định cua pháp luật, nhƣ vậy, hiện Bộ Công Thƣơng không thể chỉ

đạo các đơn vị này trong việc thực hiện quy định của pháp luật về PCTT.

Kính thưa quý vị

Với trách nhiệm là cơ quan giúp cho Lanh đạo Bộ Công Thương thực hiện

công tác phòng, chống thiên tai, Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm

cứu nạn Bộ Công Thương kiến nghị:

a) Đối với công tác vận hành hồ chứa thủy điện bảo đảm toàn cho vùng hạ du

Ban Chỉ đạo có ý kiến để Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sớm

tham mƣu cơ quan có thẩm quyền hoặc ban hành theo thẩm quyền:

- Cách xác định vùng hạ du đập, hồ chứa thủy điện.

- Rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến việc xây dựng

phƣơng án ứng phó thiên tai, phƣơng án ứng phó với tình huống khẩn cấp... để xử

lý theo hƣớng chỉ cần xây dựng phƣơng án ứng phó với tình huống khẩn cấp (bao

gồm cả tình huống khẩn cấp do thiên tai hoặc sự cố kỹ thuật công trình hoặc cả hai

yếu tố này gây ra).

- Chủ trì, phối hợp với Ủy ban nhân dân các tỉnh, chủ sở hữu đập, hồ chứa

thủy điện rà soát tổng thể, xác định trách nhiệm xây dựng bản đồ ngập lụt vùng hạ

du làm cơ sở để xây dựng phƣơng án ứng phó với tình huống khẩn cấp để bảo đảm

an toàn cho vùng hạ du.

- Quy định về xác định và trách nhiệm quản lý hành lang thoát lũ.

b) Đối với dự trữ hàng hóa, chế độ cho ngƣời làm công tác PCTT: Ban Chỉ

đạo báo cáo, phối hợp với cơ quan có thẩm quyền xây dựng cơ chế, chính sách hỗ

trợ cho ngƣời làm công tác PCTT và các doanh nghiệp tham gia dự trữ hàng hóa

để thu hút, ràng buộc trách nhiệm của các đối tƣợng này trong công tác PCTTT./.

41

BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƢ

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Công tác đầu tƣ trong phòng chống thiên tai, lồng ghép nội dung phòng

chống thiên tai trong quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội

I. Về công tác đầu tƣ trong phòng chống thiên tai

Thiên tai ngày càng phức tạp, khó lƣờng, là một trong những thách thức lớn

đối với phát triển bền vững của đất nƣớc. Trong 20 năm gần đây, nƣớc ta đã phải

hứng chịu hầu hết các loại thiên tai (trừ sóng thần), gây tổn thất nặng nề về ngƣời,

tài sản, cơ sở hạ tầng, tác động xấu đến môi trƣờng sống, sản xuất của Nhân dân

(ƣớc tính thiệt hại hàng năm từ 1,0÷1,5% GDP). Với những tác hại to lớn nhƣ vậy

của thiên tai đối với phát triển kinh tế xã hội, thời gian qua việc bố trí vốn đầu tƣ

nhằm công tác phòng, chống thiên tai luôn đƣợc Đảng, Nhà nƣớc quan tâm chỉ

đạo nhằm tập trung, ƣu tiên nguồn vốn bố trí cho các dự án phòng, chống thiên tai.

Cụ thể:

1. Về bố trí vốn phòng, chống thiên tai giai đoạn 2016-2020:

Ngoài vốn bố trí cho các dự án đa mục tiêu trong đó có mục tiêu phòng

chống thiên tai thuộc các Chƣơng trình mục tiêu quốc gia (nhƣ Chƣơng trình

MTQG giảm nghèo bền vững, Chƣơng trình MTQG xây dựng nông thôn mới), các

Chƣơng trình mục tiêu của Chính phủ, Chƣơng trình/dự án bố trí vốn từ nguồn

ngân sách địa phƣơng hay từ nguồn vốn xã hội hóa; nguồn vốn ngân sách trung

ƣơng giai đoạn 2016-2020 đã tập trung rất lớn cho các dự án phòng, chống thiên

tai, với tổng số vốn bố trí trên 113.000 tỷ đồng thuộc các Chƣơng trình, lĩnh vực

nhƣ sau:

- Chƣơng trình mục tiêu tái cơ cấu kinh tế nông nghiệp, phòng chống

thiên tai và ổn định đời sống dân cƣ: Với các dự án phòng chống thiên tai nhƣ

củng cố, tu bổ hệ thống đê sông, đê biển; công trình phòng chống úng ngập, triều

cƣờng; đảm bảo an toàn hồ chứa, khắc phục thiên tai, hạn hán, xâm nhập mặn và

cung cấp nƣớc ngọt trên các đảo đông dân cƣ; Hỗ trợ ổn định đời sống dân cƣ bị

thiệt hại do thiên tai gây ra.

Với tổng mức đầu tƣ của Chƣơng trình này trong giai đoạn 2016-2020 là

14.882 tỷ đồng, với tỷ lệ gần 80% số vốn bố trí cho các dự án phòng, chống thiên

tai tƣơng đƣơng khoảng 11.000 tỷ đồng.

- Chƣơng trình mục tiêu phát triển kinh tế thủy sản bền vững: Với các

dự án phòng chống, thiên tai nhƣ hệ thống thủy lợi phục vụ nuôi trồng thủy sản;

hệ thống cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền nghề cá. Với tổng mức

đầu tƣ của Chƣơng trình trong giai đoạn 2016-2020 là 4.350 tỷ đồng.

42

- Chƣơng trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững: Với các dự án

phòng chống thiên tai nhƣ phòng, chống cháy rừng, trồng rừng với tổng mức đầu

tƣ của Chƣơng trình là 3.589 tỷ đồng.

- Chƣơng trình mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trƣởng

xanh: Với mục tiêu phòng, chống thiên tai nhƣ xây dựng, nâng cấp từ 6 đến 10

công trình hồ, đập với dung tích 100 triệu m3 nhằm điều tiết lũ trong mùa mƣa,

chống hạn trong mùa khô ở các khu vực có mức độ hạn hán gia tăng; Xây dựng,

nâng cấp từ 06 đến 08 hệ thống kiểm soát mặn, giữ ngọt phù hợp với Kế hoạch

đồng bằng sông Cửu Long; từ 02 đến 03 hệ thống kiểm soát mặn, giữ ngọt tại các

khu vực ven biển; Xây dựng, nâng cấp 200 km đê, kè sông, biển xung yếu ở

những khu vực có ảnh hƣởng lớn và trực tiếp đến sản xuất, tính mạng và đời sống

của trên 03 triệu ngƣời dân ở những khu vực ven sông, ven biển.

Với tổng mức đầu tƣ của Chƣơng trình trong giai đoạn 2016-2020 là 15.866

tỷ đồng, với tỷ lệ gần 60% số vốn bố trí cho các dự án phòng, chống thiên tai

tƣơng đƣơng khoảng 9.500 tỷ đồng.

- Chƣơng trình chống hạn và xâm nhập mặn vùng Nam Trung Bộ và

Tây Nam Bộ: Với số vốn bố trí là 5.000 tỷ đồng.

- Vốn Trái phiếu chính phủ đầu tƣ các dự án thủy lợi do Bộ Nông nghiệp

và Phát triển nông thôn quản lý: Với số vốn bố trí là 36.800 tỷ đồng.

- Các dự án sử dụng nguồn vốn ODA do Bộ Nông nghiệp và Phát triển

nông thôn quản lý: Với tổng nguồn vốn đƣợc bố trí là 35.823 tỷ đồng, trong đó

khoảng 80% số vốn bố trí cho các dự án phòng, chống thiên tai tƣơng đƣơng

khoảng 28.600 tỷ đồng.

- Các dự án sử dụng nguồn vốn dự phòng từ ngân sách trung ƣơng hằng

năm nhằm khắc phục khẩn cấp hậu quả do thiên tai gây ra: Trung bình

khoảng 4.000 tỷ đồng/năm, cả giai đoạn 2016-2020 khoảng 20.000 tỷ đồng.

2. Kết quả đạt đƣợc

Các dự án phòng, chống thiên tai đƣợc đầu tƣ trong giai đoạn 2016-2020 đã

góp phần nâng cao năng lực, chủ động phòng, chống thiên tai, thích ứng với biến

đổi khí hậu, giảm tổn thất về ngƣời và tài sản của nhân dân và nhà nƣớc; tạo điều

kiện phát triển bền vững, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh và từng bƣớc

xây dựng cộng đồng, xã hội an toàn trƣớc thiên tai, cụ thể nhƣ:

- Đối với lĩnh vực Thủy sản: Nhờ đầu tƣ vào cảng cá, bến cá, khu neo đậu, hạ

tầng nuôi thủy sản, giống: công suất cảng cá tăng thêm khoảng 620 lƣợt tàu/ngày,

công suất neo đậu tránh trú bão tăng thêm khoảng 3.700 tàu. Diện tích nuôi trồng

thủy sản tập trung tăng thêm khoảng 8.820 ha; ngành thủy sản đạt tốc độ tăng

trƣởng cao liên tục, bình quân giai đoạn 2016-2020 là 6,8%/năm.

- Đối với lĩnh vực Lâm nghiệp: Diện tích rừng đặc dụng tăng thêm 100.000

ha; trồng rừng tập trung khoảng 1,1 triệu/ha, độ che phủ rừng dự kiến 2020 đạt

42%, góp phần lớn giảm thiệt hại kinh tế, xã hội phía hạ nguồn do mƣa, lũ quét và

sạt lở đất.

43

- Đối với lĩnh vực Thủy lợi: Đã củng cố, tu bổ khoảng 1.320 km đê sông, đê

biển; Năng lực tích nƣớc của các hồ tăng thêm khoảng 1,4 tỷ m3, năng lực tƣới,

tiêu năm 2016 là 151.000 ha, đến cuối năm 2019 tăng thêm khoảng 402.000 ha;

kiểm soát mặn, giữ ngọt cho khoảng 1,1 triệu ha.

3. Về tồn tại, hạn chế:

- Đề xuất nhu cầu thực hiện dự án phòng, chống thiên tai vẫn còn dàn trải,

chƣa tập trung dẫn đến các dự án phải kéo dài quá thời gian quy định và gây áp

lực cho kế hoạch đầu tƣ công giai đoạn sau.

- Một số hệ thống thủy lợi có thời gian thực hiện trên 10 năm chƣa hoàn

thành, chƣa đồng bộ với hệ thống kênh dẫn, chƣa phát huy đƣợc hiệu quả của

công trình, nhƣ: Hệ thống thủy lợi Bắc Bến Tre (giai đoạn 1); Hệ thống thủy lợi

Tà Pao; Hồ chứa nƣớc Krông Pách Thƣợng; Công trình thủy lợi Ngàn Trƣơi -

Cẩm Trang; Hồ Bản Mồng; Hệ thống thủy lợi Tân Mỹ.

- Suất đầu tƣ của các dự án xây dựng kè sạt lở bờ sông, bờ biển nhằm phòng

chống thiên tai thƣờng chênh lệch lớn, nhiều dự án không bố trí đủ vốn nên dở

dang và chƣa phát huy hiệu quả đầu tƣ. Tiêu chí đầu tƣ các dự án phòng chống

thiên tai chƣa có quy định cụ thể, định mức và tiêu chuẩn đầu tƣ các dự án phòng

chống thiên tai hầu nhƣ chƣa có dẫn đến suất đầu tƣ các dự án PCTT chênh lệch

rất nhiều.

- Chƣa có cơ chế huy động nguồn lực tƣ nhân đầu tƣ vào các công trình

phòng chống thiên tai, hầu hết trông chờ vào ngân sách nhà nƣớc. Trong khi, qua

khảo sát cho thấy một số công trình phòng chống thiên tai do tƣ nhân thực hiện

thƣờng có chi phí thấp hơn so với công trình PCTT do nhà nƣớc thực hiện.

- Quá trình thanh kiểm tra, giám sát việc đầu tƣ các dự án còn hạn chế, chƣa

đánh giá đƣợc đầy đủ về hiệu quả đầu tƣ đối với các dự án phòng, chống thiên tai

đƣợc bố trí vốn từ ngân sách trung ƣơng.

II. Về lồng ghép nội dung phòng, chống thiên tai vào quy hoạch và kế

hoạch phát triển kinh tế xã hội.

- Theo quy định tại khoản 1, Điều 16, Luật Phòng, chống thiên tai “Quy

hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xa hội cả nước, địa phương, quy hoạch, kế

hoạch phát triển ngành phải có nội dung phòng, chống thiên tai phù hợp với đặc

thù thiên tai cua từng vùng, địa phương để bảo đảm phát triển bền vững”.

Để triển khại nội dung nêu trên, Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ đã ban hành Thông

tƣ 05/2016/TT-BKHĐT hƣớng dẫn lồng ghép nội dung phòng chống thiên tai là

nội dung quan trọng trong quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của địa

phƣơng. Nội dung phòng chống thiên tai đƣợc thể hiện bằng các giải pháp công

trình và phi công trình, trong đó các công trình phòng chống thiên tai đƣợc thể

hiện trong các kế hoạch đầu tƣ hàng năm và trung hạn của bộ và địa phƣơng.

- Kết quả triển khai lồng ghép nội dung phòng, chống thiên tai vào quy hoạch

và kế hoạch phát triển kinh tế xã hội cơ bản đáp ứng quy định tại khoản 1 Điều 16,

Luật Phòng, chống thiên tai. Cụ thể, các quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế xã

hội của các bộ, địa phƣơng đều có các dự án phòng, chống thiên tai thuộc các

44

Chƣơng trình mục tiêu quốc gia, Chƣơng trình mục tiêu hay các dự án phòng,

chống thiên tai cụ thể trong các ngành, lĩnh vực có liên quan

Tuy vậy, quá trình tổng hợp, phân tích nguyên nhân, đánh giá để đƣa ra các

giải pháp phi công trình và công trình phòng chống thiên tai chƣa đƣợc các địa

phƣơng thực hiện tốt theo quy trình tại Điều 4, Thông tƣ 05/2016/TT-BKHĐT.

III. Một số định hƣớng và giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tƣ và thực

hiện tốt công tác lồng ghép nội dung phòng, chống thiên tai vào quy hoạch và

kế hoạch phát triển kinh tế xã hội trong thời gian tới

1. Quản lý rủi ro và xây dựng kế hoạch phòng, tránh thiên tai và ứng phó

sạt lở bờ sông, bờ biển

- Tăng cƣờng tuyên truyền, nâng cao nhận thức về phòng, tránh giảm nhiên

tai và ứng phó sạt lở bờ sông, bờ biển. Tập trung rà soát, hoàn thiện quy hoạch

phát triển kinh tế xã hội, quy hoạch đô thị, quy hoạch sản xuất,… phù hợp với

nguyên tắc và quan điểm đầu tƣ các công trình phòng tránh, giảm nhẹ thiên tai,

ứng phó với biến đổi khí hậu là “Chủ động phòng, tránh và giảm nhẹ thiên tai,

thích ứng với biến đổi khí hậu”.

- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sớm trình Thủ tƣớng Chính phủ

ban hành Chiến lƣợc quốc gia phòng, chống thiên tai đến năm 2030, tầm nhìn

2045 để các bộ, ngành và địa phƣơng có định hƣớng và cơ sở để xây dựng

Chƣơng trình, dự án phòng, chống thiên tai trong giai đoạn tới.

- Ban Chỉ đạo Trung ƣơng phòng, chống thiên tai phối hợp với các bộ,

ngành tổ chức giám sát và yêu cầu các địa phƣơng thực hiện nghiêm túc các nhiệm

vụ đƣợc giao tại Nghị quyết 76/NQ-CP ngày 18/6/2018, đặc biệt là nhiệm vụ “Rà

soát thực trạng sử dụng đất ven biển, ven sông; quản lý chặt chẽ, xử lý nghiêm

tình trạng lấn chiếm, sử dụng trái phép đất tại khu vực này. Xây dựng quy định về

hành lang an toàn khu vực ven biển, ven sông, kênh rạch phù hợp với thực tế cua

địa phương, không để phát sinh công trình nằm trong khu vực không bảo đảm an

toàn; thời gian hoàn thành trong năm 2019. Xây dựng kế hoạch, từng bước di dời

công trình dân dụng và công nghiệp vi phạm hành lang an toàn khu vực ven biển,

ven sông nhằm giảm thiểu nguy cơ sạt lở, hướng tới phát triển bền vững; thời gian

hoàn thành trước năm 2025”.

- Việc đầu tƣ các dự án tái định cƣ do thiên tai, dự án kè phòng chống sạt lở

là cần thiết. Tuy nhiên các địa phƣơng cần rà soát lại đối tƣợng, đảm bảo hỗ trợ

đúng quy định, không bố trí vốn đầu tƣ các dự án tại khu vực các tổ chức, cá nhân

lấn chiếm đất đai, xây dựng công trình trái phép, vi phạm hành lang an toản,

không đúng pháp luật tại vùng có nguy cơ sạt lở đã đƣợc cảnh báo.

Đây là công tác quan trọng nhằm hƣớng tới xử lý dứt điểm tình trạng lấn

chiếm ven bờ, là nguyên nhân dẫn đến nguy cơ sạt lở tăng cao, tổn thất do sạt lở

lớn, ô nhiễm môi trƣờng, ảnh hƣởng lớn tới mục tiêu phát triển bền vững.

2. Về sử dụng có hiệu quả nguồn lực hiện có từ ngân sách nhà nước đầu

tư cho phòng, chông thiên tai:

45

- Đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Bộ Xây

dựng triển khai xây dựng định mức kỹ thuật, suất đầu tƣ của một số loại công trình

phổ biến (đê, kè sông, biển); Rà soát lại các dự án phòng chống thiên tai lớn (hồ,

đập,..) đang đầu tƣ dở dang, sắp xếp thứ tự ƣu tiên, để có cơ sở bố trí vốn tập

trung, dứt điểm, nhanh chóng đƣa công trình vào khai thác có hiệu quả.

- Đối với các dự án đầu tƣ phòng, chống thiên tai, đề nghị các địa phƣơng

và bộ ngành thực hiện đúng trình tự, thủ tục quy định tại Luật Đầu tƣ công năm

2019, Luật Ngân sách nhà nƣớc khi triển khai thực hiện.

- Đề nghị các Bộ, ngành có liên quan tăng cƣờng công tác thanh kiểm tra

việc đầu tƣ các dự án phòng, chống thiên tai tại các địa phƣơng sử dụng nguồn

vốn từ ngân sách trung ƣơng nhằm đảm bảo thực hiện đúng quy định Luật Đầu tƣ

công, Luật Ngân sách nhà nƣớc, nâng cao hiệu quả đầu tƣ của dự án.

3. Về huy động nguồn lực xã hội cho công tác phòng, chống thiên tai

- Hiện nay nguồn lực khu vực tƣ nhân đầu tƣ các công trình phòng tránh sạt

lở còn hạn chế, do đó cần hỗ trợ, khuyến khích, tạo điều kiện cho tổ chức, cá nhân

thực hiện đầu tƣ xây dựng hoặc hợp tác đầu tƣ xây dựng công trình sạt lở theo

hình thức đối tác công tƣ. Do đó, cần bố trí nguồn lực từ ngân sách nhà nƣớc để

thúc đẩy hợp tác công tƣ trong đầu tƣ các công trình phòng, chống sạt lở bờ sông,

bờ biển.

- Các Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông

thôn và các bộ, ngành có liên quan tổ chức nghiên cứu, xây dựng cơ chế hỗ trợ

một phần kinh phí đầu tƣ và giao đất, mặt nƣớc theo hƣớng có điều kiện (điều kiện

về bảo đảm an toàn môi trƣờng; an toàn rừng phòng hộ, rừng đặc dụng; an toàn di

sản,…) tại vùng ven sông, ven biển cho các tổ chức, cá nhân có nguồn lực đủ

mạnh để đầu tƣ các công trình phù hợp (du lịch sinh thái, điện gió, hạ tầng đô

thị…) nhằm chủ động phòng tránh giảm nhẹ thiên tai, thích ứng với biển đổi khí

hậu, giảm gánh nặng đối với ngân sách nhà nƣớc.

4. Về lồng ghép nội dung phòng chống thiên tai vào quy hoạch, kế hoạch

phát triển kinh tế xã hội:

- Đề nghị các bộ, ngành và địa phƣơng tích cực triển khai việc lồng ghép nội

dung phòng chống thiên tai vào quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội theo

quy định tại Thông tƣ 04/2016/TT-BKHĐT. Trƣờng hợp có vƣớng mắc, khó khăn

đề nghị có phản hồi sớm về Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ để tổng hợp.

- Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ tổ chức rà soát và đánh giá tình hình thực hiện

Thông tƣ 05/2016/TT-BKHĐT về lồng ghép nội dung phòng, chống thiên tai vào

quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành kinh tế-xã hội, nghiên cứu xây dựng Thông

tƣ thay thế (nếu cần thiết). Phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

tổ chức đào tạo, tập huấn nhằm tăng cƣờng năng lực cho cán bộ trung ƣơng, địa

phƣơng thực hiện công tác lồng ghép nội dung phòng chống thiên tai.

46

THAM LUẬN

Nguồn lực tà i chính trong công tác phòng, chóng thiên tai năm 2019

Việ t Nam là mộ t trong những quố c gia chị u ả nh hưởng nặ ng nề củ a

thiên tai và biế n đ ổ i khí hậ u. Vì vậ y, Nhà nước đ ã ban hà nh nhiề u chính

sách nhằm huy đ ộ ng mọ i nguồ n lực tà i chính trong công tác phòng, chố ng

thiên tai. Sau đ ây, Bộ Tà i chính xin có báo cáo tham luậ n về “Nguồ n lực tà i

chính trong công tác phòng, chố ng thiên tai nă m 2019“, cụ thể như sau:

I. Về nguồn lực tà i chính phòng, chống và khắc phục hậu quả

thiên tai:

1. Về nguồn lực từ ngân sách nhà nước (NSNN):

- Luậ t NSNN đ ã quy đ ị nh chi tiế t về dự phòng NSNN19, Quỹ dự trữ

tà i chính20 và các nhiệm vụ chi củ a ngân sách trung ương (NSTW), ngân

sách đ ị a phương (NSĐP), bao gồm các nộ i dung chi cho công tác phòng,

chố ng và khắ c phụ c hậ u quả thiên tai. Đố i vớ i việ c hỗ trợ từ NSTW cho

các đ ị a phương khắ c phụ c hậ u quả thiên tai, Thủ tướng Chính phủ đ ã ban

hà nh Quyế t đ ị nh số 37/2019/QĐ-TTg ngà y 27/12/2019 sửa đ ổ i, bổ sung

Quyế t đ ị nh số 01/2016/QĐ-TTg ngà y 19/01/2016 về cơ chế , quy trình hỗ

trợ kinh phí cho các đ ị a phương đ ể khắ c phụ c hậ u quả thiên tai; theo đ ó,

Thủ tướng Chính phủ giao Ủy ban nhân dân cấ p tỉ nh chủ đ ộ ng sử dụ ng

nguồ n lực đ ị a phương đ ể hỗ trợ dân sinh, khôi phụ c cơ sở hạ tầ ng, sả n

xuấ t và báo cáo kế t quả thực hiệ n đ ể Ban Chỉ đ ạ o Trung ương về phòng,

19

Tại Điều 10 Luật NSNN có quy định: 1. Mức bố trí dự phòng từ 2% đến 4% tổng chi ngân sách mỗi cấp; 2. Dự

phòng NSNN sử dụng để: Chi phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, cứu đói; nhiệm vụ

quan trọng về quốc phòng, an ninh và các nhiệm vụ cần thiết khác thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách cấp mình mà

chưa được dự toán; 3. Thẩm quyền quyết định sử dụng dự phòng NSNN: a) Chính phủ quy định thẩm quyền quyết

định sử dụng dự phòng NSTW, định kỳ báo cáo Ủy ban thường vụ Quốc hội việc sử dụng dự phòng NSTW và báo

cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất; b) Ủy ban nhân dân các cấp quyết định sử dụng dự phòng ngân sách cấp mình,

định kỳ báo cáo Thường trực Hội đồng nhân dân và báo cáo Hội đồng nhân dân cùng cấp tại kỳ họp gần nhất.

20 Tại Điều 11 Luật NSNN có quy định: 1. Chính phủ, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau

đây gọi chung là cấp tỉnh) lập quỹ dự trữ tài chính từ các nguồn tăng thu, kết dư ngân sách, bố trí trong dự toán

chi ngân sách hằng năm và các nguồn tài chính khác theo quy định của pháp luật, số dư của quỹ dự trữ tài chính ở

mỗi cấp không vượt quá 25% dự toán chi ngân sách hằng năm của cấp đó; 2. Quỹ dự trữ tài chính được sử dụng

để thực hiện các nhiệm vụ phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, dịch bệnh trên diện rộng, với

mức độ nghiêm trọng, nhưng mức sử dụng trong năm tối đa không quá 70% số dư đầu năm của quỹ.

BỘ TÀI CHÍ NH CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨ A VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

47

chố ng thiên tai chủ trì, phố i hợp vớ i các bộ , ngà nh liên quan báo cáo Thủ

tướng Chính phủ xem xét, quyế t đ ị nh hỗ trợ các đ ị a phương theo nguyên

tắ c ưu tiên hỗ trợ dân sinh, di dân khẩ n cấ p khu vực vừa bị thiệ t hạ i và

khắ c phụ c cấ p bách cơ sở hạ tầ ng thiế t yế u như đ ê đ iề u, thủ y lợ i, giao

thông nộ i tỉ nh, y tế , trường họ c, nước sạ ch,...

- Để hỗ trợ khôi phụ c sả n xuấ t vùng bị thiệ t hạ i do thiên tai, Chính

phủ đ ã ban hà nh Nghị đ ị nh số 02/2017/NĐ-CP ngà y 09/01/2017; theo đ ó:

Ủy ban nhân dân cấ p Tỉ nh tổ chức thố ng kê, đ ánh giá thiệ t hạ i do thiên tai

gây ra, chủ đ ộ ng thực hiệ n công tác hỗ trợ từ nguồ n ngân sách củ a đ ị a

phương, quỹ phòng, chố ng thiên tai, các nguồ n lực hợp pháp khác đ ể kị p

thờ i khôi phụ c sả n xuấ t; đ ề xuấ t nhu cầ u hỗ trợ từ trung ương gửi Bộ Tà i

chính, Bộ Nông nghiệ p và Phát triể n nông thôn, Ban Chỉ đ ạ o Trung ương

về Phòng, chố ng thiên tai (đ ố i vớ i thiệ t hạ i do thiên tai) đ ể tổ ng hợp, báo

cáo Thủ tướng Chính phủ và chị u trách nhiệm về tính chính xác củ a số

liệ u báo cáo.

Trường hợp thiên tai, dị ch bệ nh xả y ra ở phạm vi lớn, ngân sách

đ ị a phương không đ ủ nguồ n lực chi hỗ trợ theo quy đ ị nh; că n cứ đ ề

nghị củ a Ủy ban nhân dân tỉ nh, thà nh phố trực thuộ c trung ương, Bộ Tà i

chính thực hiệ n ứng trước kinh phí cho đ ị a phương đ ể thực hiệ n (tố i đ a

70% mức ngân sách trung ương hỗ trợ). Sau khi đ ị a phương có báo cáo

quyế t toán kinh phí, Bộ Tà i chính thực hiệ n thu hồ i khoả n kinh phí đ ã ứng

trước theo quy đ ị nh củ a Luậ t ngân sách nhà nước.

2. Chính sách thuế :

Đố i vớ i doanh nghiệ p, cá nhân bị ả nh hưởng do thiên tai, Nhà nước

có mộ t số chính sách ưu đ ãi thuế như: (i) Doanh nghiệp đƣơc ti nh va o chi phi

đƣơc trừ khi xa c đinh thu nhâ p chi u thuê thu nhậ p doanh nghiệ p đôi với các chi

phí liên quan đ ế n phầ n giá trị tổ n thấ t do thiên tai và các khoả n chi phí tà i

trợ cho việ c khắ c phụ c hậu qu ả thiên tai theo quy đinh tạ i Thông tư

78/2014/TT-BTC ngà y 18/06/2014 củ a Bộ Tà i chính hướng dẫ n về thuế thu

nhậ p doanh nghiệ p (đa đƣợc s ửa đôi bô sung tạ i Thông tư số 96/2015/TT-

BTC); (ii) Cá nhân đ ược giảm thuế thu nhậ p cá nhân nế u ngườ i nộ p thuế

gặ p khó khă n do thiên tai, hoả hoạ n, tai nạ n, bệ nh hiểm nghèo ả nh hưởng

đ ế n khả nă ng nộ p thuế theo quy đ ị nh.

3. Chính sách tín dụng:

Khi xả y ra thiên tai, cá nhân, doanh nghiệ p chị u thiệ t hạ i sẽ đ ược áp

dụ ng mộ t số chính sách ưu đ ãi về tín dụ ng, chủ yế u là cơ cấ u lạ i thờ i

hạ n trả nợ , giữ nguyên nhóm nợ : (i) Cơ cấ u lạ i thờ i hạ n trả nợ , giữ

nguyên nhóm nợ , xem xét cho vay mớ i hoặ c báo cáo cấ p có thẩm quyề n cho

48

phép khoanh nợ không tính lãi đ ố i vớ i dư nợ bị thiệ t hạ i do thiên tai cho

các khoả n nợ vay nông nghiệ p, nông thôn theo quy đ ị nh tạ i Nghị đ ị nh số

55/2015/NĐ-CP ngà y 09/6/2015 củ a Chính phủ về chính sách tín dụ ng phụ c

vụ phát triể n nông nghiệ p, nông thôn; (ii) Cơ cấ u nợ , khoanh nợ , xóa nợ

(gố c, lãi), bán nợ và xử lý tà i sả n bả o đ ảm đ ố i vớ i doanh nghiệ p nhỏ và

vừa bị thiệ t hạ i do thiên tai đ ược bả o lãnh tín dụ ng theo quy đ ị nh tạ i

Nghị đ ị nh số 34/2018/NĐ-CP ngà y 08/3/2018 củ a Chính phủ về việ c

thà nh lậ p, tổ chức và hoạ t đ ộ ng củ a Quỹ bả o lãnh tín dụ ng và Thông tư

57/2019/TT-BTC ngà y 26/8/2019 củ a Bộ Tà i chính hướng dẫ n cơ chế xử lý

rủ i ro củ a Quỹ bả o lãnh tín dụ ng cho doanh nghiệ p nhỏ và vừa; (iii) Gia

hạ n nợ , khoanh nợ , xóa nợ (gố c, lãi) cho các đ ố i tượng bị thiệ t hạ i trực

tiế p đ ế n tà i sả n vay vố n tạ i Ngân hà ng Chính sách xã hộ i theo quy đ ị nh

tạ i Quyế t đ ị nh số 50/2010/QĐ-TTg ngà y 28/7/2010 củ a Thủ tướng Chính

phủ về việ c ban hà nh cơ chế xử lý nợ bị rủ i ro tạ i Ngân hà ng Chính sách

xã hộ i.

4. Chính sách bả o hiểm nông nghiệ p:

Theo quy đ ị nh hiệ n nay, bả o hiểm rủ i ro thiên tai đ ã đ ược các doanh

nghiệ p bả o hiểm triể n khai như là nộ i dung rủ i ro mở rộ ng thuộ c nghiệ p

vụ bả o hiểm tà i sả n và thiệ t hạ i, bao gồm bả o hiểm xây dựng lắ p đ ặ t,

bả o hiểm công trình dân dụ ng hoà n thà nh, bả o hiểm mọ i rủ i ro tà i sả n,

bả o hiểm mọ i rủ i ro công nghiệ p, bả o hiểm cháy và rủ i ro đ ặ c biệ t. Đồ ng

thờ i, thực hiệ n nhiệm vụ tạ i Nghị đ ị nh số 58/2018/NĐ-CP ngà y 18/4/2018

về bả o hiểm nông nghiệ p, Bộ Tà i chính đ ã trình Thủ tướng Chính phủ

ban hà nh Quyế t đ ị nh số 22/2019/QĐ-TTg ngà y 26/6/2019 về thực hiệ n

chính sách hỗ trợ bả o hiểm nông nghiệ p; theo đ ó hỗ trợ phí bả o hiểm cho

tổ chức, cá nhân sả n xuấ t nông nghiệ p tạ i 19 tỉ nh, thà nh phố trực thuộ c

trung ương khi tham gia bả o hiểm về rủ i ro thiên tai, dị ch bệ nh; phố i hợp

vớ i Bộ Nông nghiệ p và Phát triể n nông thôn triể n khai thực hiệ n chính sách

hỗ trợ bả o hiểm nông nghiệ p theo quy đ ị nh.

5. Quỹ phòng, chống thiên tai:

Chính phủ đ ã ban hà nh Nghị đ ị nh số 83/2019/NĐ-CP sửa đ ổ i, bổ

sung mộ t số đ iề u củ a Nghị đ ị nh số 94/2014/NĐ-CP quy đ ị nh về thà nh

lậ p và quả n lý Quỹ phòng, chố ng thiên tai; theo đ ó, tính đ ế n 25/4/2020 đ ã

có 59/63 đ ị a phương tiế n hà nh thu Quỹ vớ i tổ ng kinh phí thu đ ược là

3.112 tỷ đ ồ ng.

6. Nguồn huy động, đóng góp:

Nguồ n tà i chính cho công tác khắ c phụ c hậ u quả thiên tai còn đ ược

huy đ ộ ng từ nguồ n đ óng góp tự nguyệ n theo quy đ ị nh củ a Nghị đ ị nh số

49

64/2008/NĐ-CP ngà y 14/5/2008 củ a Chính phủ về vậ n đ ộ ng, tiế p nhậ n,

phân phố i và sử dụ ng các nguồ n đ óng góp tự nguyệ n hỗ trợ nhân dân khắ c

phụ c khó khă n do thiên tai, hỏ a hoạ n, sự cố nghiêm trọ ng, các bệ nh nhân

mắ c bệ nh hiểm nghèo; nguồ n việ n trợ quố c tế khẩ n cấ p theo quy đ ị nh tạ i

Nghị đ ị nh số 50/2020/NĐ-CP ngà y 20/4/2020 củ a Chính phủ quy đ ị nh về

tiế p nhậ n, quả n lý và sử dụ ng việ n trợ quố c tế khẩ n cấ p đ ể cứu trợ và

khắ c phụ c hậ u quả thiên tai.

II. Kế t quả bố trí nguồn lực khắ c phục hậu quả thiên tai năm

2019:

1. Về kinh phí bố trí trong dự toán ngân sách nhà nước đầ u năm

2019:

Bộ Tà i chính đ ã chủ trì, phố i hợp vớ i các cơ quan liên quan báo cáo

Chính phủ trình Quố c hộ i bố trí kinh phí hỗ trợ phòng, chố ng thiên tai năm

2019 cho các Bộ , ngà nh, đ ị a phương; cụ thể :

- Bố trí kinh phí cho các Bộ , ngà nh 426 tỷ đ ồ ng, bao gồm: Ban Chỉ

đ ạ o Trung ương về phòng, chố ng thiên tai 26 tỷ đ ồ ng, Trung tâm Phố i hợp

tìm kiếm cứu nạ n hà ng hả i Việ t Nam (Bộ Giao thông vậ n tả i) 300 tỷ

đ ồ ng, Bộ Nông nghiệ p và Phát triể n nông thôn 100 tỷ đ ồ ng (xử lý các sự

cố cấ p bách về đ ê đ iề u).

- Bố trí kinh phí cho các đ ị a phương thông qua 02 Chương trình mụ c

tiêu là 7.861 tỷ đ ồ ng; trong đ ó: Chương trình mụ c tiêu tái cơ cấ u kinh tế

nông nghiệ p và phòng chố ng, giảm nhẹ thiên tai, ổ n đ ị nh đ ờ i số ng dân cư

là 2.151 tỷ đ ồ ng; Chương trình mụ c tiêu ứng phó vớ i biế n đ ổ i khí hậ u và

tă ng trưởng xanh là 5.710 tỷ đ ồ ng.

2. Về hỗ trợ kinh phí từ dự phòng NSTW năm 2019:

Trên cơ sở báo cáo củ a các Bộ , ngà nh, đ ị a phương, Bộ Tà i chính đ ã

phố i hợp vớ i các Bộ liên quan trình Thủ tướng Chính phủ hỗ trợ kinh phí

khắ c phụ c hậ u quả thiên tai cho 52 đ ị a phương và Bộ Nông nghiệ p và

Phát triể n nông thôn vớ i tổ ng kinh phí là 6.872 tỷ đ ồ ng đ ể hỗ trợ phòng,

chố ng, khắ c phụ c hậ u quả thiên tai, trong đ ó:

a) Hỗ trợ bằ ng tiề n là 6.348 tỷ đ ồ ng đ ể khắ c phụ c hậ u quả thiên

tai, thực hiệ n các dự án phòng, chố ng thiên tai và ổ n đ ị nh dân cư năm

2019, gồm:

- Hỗ trợ cho các đ ị a phương đ ể khắ c phụ c hậ u quả các đ ợ t bão,

mưa lũ , lũ quét, sạ t lở đ ấ t là 1.418 tỷ đ ồ ng; Bộ Nông nghiệ p và Phát

triể n nông thôn thực hiệ n công tác phòng, chố ng thiên tai là 83 tỷ đ ồ ng.

50

- Hỗ trợ kinh phí đ ể các đ ị a phương thực hiệ n các dự án đ ê kè, sạ t

lở bờ sông, bờ biể n, dự án di dẩ n khẩ n cấ p do sạ t lở bờ sông, bờ biể n,

đ ường cứu hộ cứu nạ n bị ả nh hưởng bở i mưa lũ ,... là 4.135 tỷ đ ồ ng.

- Hỗ trợ khôi phụ c sả n xuấ t theo Nghị đ ị nh số 02/2017/NĐ-CP ngà y

09/01/2017 củ a Chính phủ về cơ chế , chính sách hỗ trợ sả n xuấ t nông

nghiệ p đ ể khôi phụ c sả n xuấ t vùng bị thiệ t hạ i do thiên tai, dị ch bệ nh cho

các đ ị a phương là 712 tỷ đ ồ ng.

b) Hỗ trợ bằ ng hiệ n vậ t (lương thực, vậ t tư , thiế t bị , hóa chấ t, hạ t

giố ng) từ dự trữ quố c gia tương đ ương trị giá khoả ng 524 tỷ đ ồ ng, gồm:

- Lương thực: Thực hiệ n chỉ đ ạ o củ a Thủ tướng Chính phủ , Bộ

Tà i chính đ ã xuấ t cấ p 3.881 tấ n gạ o vớ i giá trị khoả ng 40 tỷ đ ồ ng hỗ trợ

cho nhân dân tạ i các đ ị a phương chị u ả nh hưởng củ a thiên tai, mưa lũ .

- Vậ t tư thiế t bị : Triể n khai xuấ t cấ p vậ t tư thiế t bị cho các đ ị a

phương và phố i hợp vớ i vớ i Ủy ban Quố c gia Ứng phó sự cố thiên tai và

Tìm kiếm cứu nạ n triể n khai xuấ t cấ p trang thiế t bị theo đ ể trang bị cho

các Bộ , ngà nh, đ ị a phương vớ i tổ ng giá trị xuấ t cấ p khoả ng 187 tỷ

đ ồ ng, gồm các loạ i máy bơm nước, máy phát đ iệ n, nhà bạ t, xuồ ng, phao

cứu sinh, thiế t bị khoan cắ t.

- Thực hiệ n xuấ t cấ p đ ố i vớ i các Bộ , ngà nh quả n lý: Bộ Nông

nghiệ p và Phát triể n nông thôn thực hiệ n xuấ t cấ p hỗ trợ các đ ị a phương

khắ c phụ c hậ u quả thiên tai, dị ch bệ nh vớ i tổ ng trị giá khoả ng 284 tỷ

đ ồ ng, bao gồm vắ c xin, hóa chấ t và hạ t giố ng các loạ i; Bộ Y tế thực hiệ n

xuấ t cấ p thuố c, hóa chấ t vớ i giá trị khoả ng 13 tỷ đ ồ ng.

III. Về một số kiến nghị :

1. Thủ tướng Chính phủ đ ã ban hà nh Quyế t đ ị nh số 37/2019/QĐ-

TTg ngà y 27/12/2019 sửa đ ổ i, bổ sung Quyế t đ ị nh số 01/2016/QĐ-TTg

ngà y 19/01/2016 về cơ chế , quy trình hỗ trợ kinh phí cho các đ ị a phương

đ ể khắ c phụ c hậ u quả thiên tai (có hiệ u lực từ 15/02/2020); theo đ ó, sửa

đ ổ i quy trình hỗ trợ theo hướng yêu cầ u các đ ị a phương chủ đ ộ ng sử

dụ ng nguồ n lực đ ị a phương đ ể hỗ trợ dân sinh, khôi phụ c cơ sở hạ tầ ng,

sả n xuấ t và báo cáo kế t quả thực hiệ n về Ban Chỉ đ ạ o Trung ương về

phòng, chố ng thiên tai, nhằm đ ảm bả o tính kị p thờ i, chặ t chẽ và hiệ u quả

trong quả n lý, sử dụ ng kinh phí. Vì vậ y, đ ề nghị Ban Chỉ đ ạ o Trung

ương về phòng, chố ng thiên tai phố i hợp, hướng dẫ n các đ ị a phương

(đ ặ c biệ t là các đ ị a phương thường xuyên chị u thiệ t hạ i do thiên tai)

trong tổ chức thực hiệ n.

2. Trong bố i cả nh tình hình hạ n hán, thiế u nước, xâm nhậ p mặ n đ ang

có diễ n biế n phức tạ p trên cả nước, mộ t số khu vực như Nam Trung Bộ và

51

đ ồ ng bằ ng sông Cửu Long có thể vượ t mức lị ch sử năm 2015 – 2016, đ ề

nghị Bộ Nông nghiệ p và Phát triể n nông thôn khẩ n trương rà soát, phố i

hợp vớ i các Bộ , ngà nh liên quan báo cáo cấ p có thẩm quyề n về cơ sở pháp

lý cho việ c hỗ trợ kinh phí cho các đ ị a phương thực hiệ n các giả i pháp cấ p

bách phòng, chố ng, khắ c phụ c hạ n hán, xâm nhậ p mặ n.

3. Từ nay đ ế n hế t năm 2020, dự kiế n thiên tai tiế p tụ c có diễ n biế n

phức tạ p, trong khi NSNN khó khă n do ả nh hưởng củ a dị ch Covid-19 đ ế n

nề n kinh tế toà n cầ u. Do đ ó, đ ề nghị UBND các tỉ nh, thà nh phố trực

thuộ c Trung ương rà soát, cắ t giảm các nhiệm vụ chi không cầ n thiế t như

chi hộ i nghị , đ i công tác nước ngoà i,... tạm dừng những nhiệm vụ chi chưa

thậ t sự cấ p bách đ ể dà nh nguồ n lực phòng, chố ng thiên tai, dị ch bệ nh.

4. Đề nghị các Bộ , ngà nh, đ ị a phương đ ẩ y mạ nh giả i ngân vố n

đ ầ u tư công, đ ặ c biệ t triể n khai nhanh và có hiệ u quả các chương trình,

dự án ứng phó vớ i biế n đ ổ i khí hậ u; phòng, chố ng thiên tai; sạ t lở bờ sông,

bờ biể n.

5. Đề nghị các đ ị a phương chủ đ ộ ng ứng phó vớ i biế n đ ổ i khí

hậ u, phòng, chố ng thiên tai, hạ n hán, xâm nhậ p mặ n; sử dụ ng các nguồ n lực

củ a đ ị a phương, kị p thờ i khắ c phụ c hậ u quả thiên tai, khôi phụ c cơ sở

hạ tầ ng và sả n xuấ t; báo cáo kế t quả thực hiệ n về Ban Chỉ đ ạ o Trung

ương về phòng, chố ng thiên tai đ ể trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, hỗ

trợ theo quy đ ị nh./.

52

UBND TỈNH YÊN BÁI

BAN CHỈ HUY PCTT&TKCN

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Yên Bái, ngày 12 tháng 5 năm 2020

BÁO CÁO THAM LUẬN

Bài học kinh nghiệm trong phục hồi, tái thiết sau thiên tai

trên địa bàn tỉnh Yên Bái

I. TÌNH HÌNH THIÊN TAI NĂM 2019 VÀ 5 THÁNG ĐẦU NĂM 2020

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH YÊN BÁI

1. Tình hình thiên tai năm 2019; 5 tháng đầu năm 2020

-Trong năm 2019 trên địa bàn tỉnh Yên Bái đã xảy ra 15 đợt thiên tai (12

trận mƣa kèm theo dông lốc; 02 trận ảnh hƣởng của hoàn lƣu cơn bão số 2, bão số

4; 01 trận áp thấp nhiệt đới) thiên tai đã làm cho 06 ngƣời chết và 05 ngƣời bị

thƣơng, hƣ hỏng 2.211 căn nhà; thiệt hại 902,2 ha sản xuất nông nghiệp và lâm

nghiệp; Diện tích nuôi cá truyền thống bị thiệt hại 3,39 ha, 87 lồng cá bị thiệt hại;

9.180 con gia súc, gia cầm; 89 công trình thủy lợi bị hƣ hỏng, ảnh hƣởng và thiệt

hại tài sản khác ... Thiệt hại về kinh tế khoảng 39 tỷ đồng.

- Trong 5 tháng đầu năm 2020 trên địa bàn tỉnh Yên Bái đã xảy ra 05 đợt thiên

tai21

do dông lốc, mƣa đá đã gây thiệt hại về ngƣời, tài sản, nhà cửa của ngƣời dân

trên địa bàn tỉnh Yên Bái cụ thể thiên tai đã làm cho 01 ngƣời chết, 14 ngƣời bị

thƣơng, hƣ hỏng 6.050 căn nhà22

; thiệt hại 1.071,7 ha sản xuất nông nghiệp và lâm

nghiệp23

; 1.240 con gia súc, gia cầm; 36 công trình cơ sở hạ tầng bị tốc mái, hƣ

hỏng24

và thiệt hại tài sản khác ... Ƣớc tính thiệt hại khoảng 43 tỷ đồng.

II. KẾT QUẢ PHỤC HỒI, TÁI THIẾT SAU THIÊN TAI

Từ năm 2016 đến nay, Ủy ban nhân dân tỉnh đã chỉ đạo và huy động lực

lƣợng trên 34.720 lƣợt ngƣời tham gia khắc phục hậu quả thiên tai, trong đó: lực

lƣợng vũ trang (công an, quân đội, dân quân) 11.013 ngƣời; lực lƣợng tại chỗ của

các huyện, thị xã, thành phố huy động trên 23.707 ngƣời giúp nhân dân khắc phục

hậu quả thiên tai; Ngoài ra trong các đợt mƣa lũ lớn Ủy ban quốc gia tìm kiếm cứu

nạn, Quân khu 2 đã kịp thời cử cán bộ, chiến sĩ đến các địa phƣơng trên địa bàn

21

Bao gồm 04 trận dông lốc, mƣa đá; 01 trận mƣa dông. 22

Bao gồm sập đổ hoàn toàn 14 nhà; nhà bị thiệt hại nặng 01 nhà; nhà phải di dời ngƣời và tài sản 02 nhà; nhà bị

tốc mái 6.033 nhà. 23

Gồm 197,7 ha lúa; 422,4 ha ngô, rau màu; 323,5 ha cây lâm nghiệp; 126,5 ha cây ăn quả và 1,7 ha cây công

nghiệp. 24

Gồm 20 công trình giáo dục; 14 công trình công cộng; 02 công trình thủy lợi và cống qua đƣờng bị hƣ hỏng.

53

tỉnh để giúp đỡ trong công tác tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn và khắc phục hậu quả do

thiên tai gây ra.

1. Công tác bố trí chỗ ở cho các hộ dân bị sập, trôi nhà cửa và di dời các

hộ dân ra khỏi khu vực nguy hiểm

Đƣợc sự hỗ trợ của Chính phủ, Thủ tƣớng Chính phủ, các bộ, ngành trung

ƣơng, của các tổ chức, cá nhân, nhà hảo tâm và huy động mọi nguồn lực, tỉnh Yên

Bái đã chỉ đạo và sử dụng đúng mục đích, tiết kiệm, hiệu quả các nguồn lực cho

công tác khắc phục hậu quả thiên tai nhằm sớm phục hồi sản xuất, ổn định đời

sống của ngƣời dân bị thiệt hại do thiên tai gây ra. Đến nay, đã sắp xếp ổn định

cuộc sống cho trên 2.246 hộ dân; hỗ trợ khắc phục, di dời an toàn trên 2.285 nhà

bị ảnh hƣởng (243 nhà bị sập đổ hoàn toàn; 2.042 nhà bị hƣ hỏng); khắc phục trên

110 công trình cơ sở hạ tầng bị hƣ hỏng. Tổng kinh phí đã huy động trên 945,767

tỷ đồng.

Tuy nhiên, qua kết quả rà soát thực tế tại các địa phƣơng, hiện nay trên địa

bàn tỉnh Yên Bái còn gần 1.000 hộ dân cần bố trí, sắp xếp nơi ở mới, theo đó yêu

cầu phải đầu tƣ xây dựng các khu tái định cƣ tập trung để ổn định cuộc sống và

sản xuất và 12 điểm (trên 27.530 m) đê, bờ sông, suối đang xảy ra sạt lở, mất an

toàn, đe doạ đến tính mạng, tài sàn của ngƣời dân và Nhà nƣớc cần phải xử lý

khẩn cấp.

2. Tiếp nhận, phân bổ các nguồn hỗ trợ của Trung ƣơng, tổ chức, cá nhân

Từ năm 2016 đến tháng 3/2020 tỉnh Yên Bái đã huy động các nguồn lực

đƣợc 2.029,532 tỷ đồng, trong đó 1.210,916 tỷ đồng (59,7%) từ nguồn ngân sách

Trung ƣơng, 338,173 tỷ đồng (16,7%) từ nguồn ngân sách tỉnh và 480,443 tỷ đồng

(23,6%) từ nguồn hỗ trợ của các tổ chức, doanh nghiệp, các nhà hảo tâm trong và

ngoài nƣớc.

3. Công tác đảm bảo an sinh xã hội

Từ năm 2016 đến tháng 12/2019 Ủy ban nhân dân tỉnh đã phê duyệt kinh

phí hỗ trợ về an sinh xã hội cho các huyện, thị xã, thành phố khắc phục hậu quả

thiên tai bão lũ trên địa bàn tỉnh Yên Bái với tổng kinh phí: 82.730,4 triệu đồng

(năm 2016 là 18.173,2 triệu đồng; năm 2017 là 24.254,9 triệu đồng; năm 2018 là

33.624,2 triệu đồng; năm 2019 là 6.678 triệu đồng).

Ngoài phần hỗ trợ của tỉnh, các địa phƣơng, các tổ chức, cá nhân cũng đã

trực tiếp hỗ trợ các gia đình bị thiệt hại về tiền, lƣơng thực, vật dụng đồ dùng thiết

yếu; hỗ trợ quần áo, sách vở, đồ dùng học tập cho học sinh các trƣờng trên địa bàn

bị ảnh hƣởng bởi thiên tai.

4. Công tác đảm bảo vệ sinh môi trƣờng, trật tự an toàn xã hội

54

Trong các đợt mƣa lũ, lũ quét trên địa bàn tỉnh, ngành y tế đã sử dụng

330.000 viên Cloramin B, 790 kg bột Cloramin B, phun hóa chất khử khuẩn môi

trƣờng cho hàng nghìn m2, khử khuẩn nguồn nƣớc sinh hoạt cho 2.893 giếng

nƣớc, 23 công trình và 3.624 hộ gia đình.

Công tác an ninh trật tự đƣợc đảm bảo, không để xảy ra mất an ninh trật tự

tại các địa phƣơng xảy ra thiên tai.

5. Công tác xây dựng và bảo vệ công trình phòng, chống thiên tai

Tổ chức sửa chữa và xây dựng mới các tuyến kè chống lũ và sạt lở khu dân

cƣ và đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện Văn Chấn, thị xã Nghĩa Lộ và

huyện Mù Cang Chải. Từ năm 2016 đến tháng 12/2019 đã đƣợc đầu tƣ 320,5 tỷ

đồng sửa chữa và làm mới 9.668 m kè suối.

Ngoài ra tỉnh còn bố trí nguồn lực đầu tƣ sửa chữa các công trình thủy lợi

đảm bảo tƣới, các công trình cấp nƣớc sinh hoạt bị hƣ hỏng để phục vụ cung cấp

nƣớc sinh hoạt cho nhân dân; tu sửa hạ tầng kỹ thuật giao thông bị hƣ hỏng đảm

bảo việc đi lại của ngƣời dân đƣợc thuận lợi.

II. BÀI HỌC KINH NGHIỆM TRONG PHỤC HỒI, TÁI THIẾT SAU

THIÊN TAI

Thứ nhất: Đã làm tốt công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành trong công tác

phòng chống thiên tai. Lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND, UBND và Ban Chỉ huy phòng

chống thiên tai - tìm kiếm cứu nạn tỉnh thƣờng xuyên ban hành các văn bản chỉ

đạo, thông báo, dự báo kịp thời diễn biến bất thƣờng của thời tiết, cũng nhƣ cảnh

báo các nguy cơ có thể xảy ra do ảnh hƣởng của thiên tai; trực tiếp có mặt tại hiện

trƣờng nơi xảy ra thiên tai để kiểm tra, chỉ đạo khắc phục hậu quả. Nhờ đó, tỉnh đã

có những giải pháp thích hợp và kịp thời để chủ động phòng ngừa, ứng phó, khắc

phục để giảm thiểu thiệt hại do ảnh hƣởng của thiên tai.

Để đối phó với các đợt mƣa, lũ. Ủy ban nhân dân tỉnh đều tổ chức thành lập

các đoàn công tác đi kiểm tra công tác phòng chống thiên tai tại các địa phƣơng và

việc đảm bảo an toàn tại các hồ thủy lợi, thủy điện và các khu vực có khai thác

khoáng sản trên địa bàn các huyện, thị của tỉnh. Đặc biệt khi nhận đƣợc báo cáo về

thiệt hại do lũ ống, lũ quét và sạt lở đất tại huyện Mù Cang Chải (03/8/2017) và tại

các huyện Trạm Tấu, Văn Yên, Văn Chấn và thị xã Nghĩa Lộ (9-10/10/2017), ảnh

hƣởng của cơn bão số 3 (19/7/2018) các đồng chí lãnh đạo tỉnh đã trực tiếp đến hiện

trƣờng để chỉ đạo công tác khắc phục hậu quả; tìm kiếm cứu nạn và thành lập Sở chỉ

huy hiện trƣờng tìm kiếm cứu nạn, khắc phục hậu quả do mƣa, lũ, sạt lở đất; thành

lập các Tổ công tác kiểm tra, rà soát đánh giá các công trình cơ sở hạ tầng do thiên

tai, lũ quét, sạt lở đất gây ra;

55

Thứ hai: Đã thực hiện tốt phƣơng châm "Bốn tại chỗ”, huy động sự vào cuộc

của cả hệ thống chính trị, bao gồm cấp ủy, chính quyền, đoàn thể, lực lƣợng vũ

trang, các doanh nghiệp và nhân dân cùng tham gia phòng chống, khắc phục hậu

quả thiên tai. Trong đó, đặc biệt chú trọng phát huy vai trò, trách nhiệm của cấp ủy,

chính quyền cơ sở, nơi trực tiếp gần dân nhất và là lực lƣợng đầu tiên tổ chức xử lý,

khắc phục hậu quả thiên tai.

Thứ ba: Khi xảy ra thiên tai, đã thực hiện khẩn trƣơng, quyết liệt các biện

pháp khắc phục hậu quả theo thứ tự ƣu tiên: (i) Tìm kiếm cứu nạn, di dời ngƣời

dân khỏi các khu vực nguy hiểm, thiết lập hệ thống cảnh báo các khu vực có nguy

cơ cao tiếp tục lũ quét, sạt lở đất; (ii) Bảo đảm an sinh xã hội, vệ sinh môi trƣờng,

phòng chống dịch bệnh, giữ vững an ninh trật tự tại các khu vực chịu ảnh hƣởng

của thiên tai; (iii) Khôi phục sản xuất, hỗ trợ tái định cƣ, từng bƣớc ổn định đời

sống nhân dân; (iv) Sửa chữa các công trình hạ tầng kỹ thuật, giao thông, thủy lợi,

công trình dân dụng bị hƣ hỏng.

Thứ tư: Làm tốt công tác thông tin tuyên truyền, từ việc dự báo, thông báo

diễn biến bất thƣờng của thời tiết, cảnh báo nguy cơ, cho đến việc thông tin thƣờng

xuyên, kịp thời về công tác lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện các biện pháp phòng ngừa,

khắc phục hậu quả thiên tai; duy trì chế độ thông tin báo cáo theo quy định. Do đó,

tỉnh đã đƣợc sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo rất kịp thời và sâu sát của lãnh đạo

Đảng, Nhà nƣớc, Chính phủ, Quốc hội, các bộ ngành Trung ƣơng và nhận đƣợc sự

hỗ trợ rất lớn về vật chất và tinh thần của đông đảo cộng đồng doanh nghiệp, các cơ

quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nƣớc cùng chung tay giúp đỡ, hỗ trợ Yên Bái

khắc phục hậu quả thiên tai25

.

Thứ năm: Đã tranh thủ huy động đa dạng các nguồn lực để đầu tƣ khắc phục

hậu quả thiên tai. Trong năm 2019, tỉnh đã huy động các nguồn lực đƣợc 942,4 tỷ

đồng, trong đó 434 tỷ đồng (46%) từ nguồn ngân sách Trung ƣơng, 191,6 tỷ đồng

(20%) từ nguồn ngân sách tỉnh 316,1 tỷ đồng (33%) từ nguồn vốn nƣớc ngoài và

0,615 tỷ đồng (1%) từ nguồn hỗ trợ của các tổ chức, doanh nghiệp, các nhà hảo tâm

trong và ngoài nƣớc. Toàn bộ kinh phí trên đã đƣợc phân bổ để hỗ trợ khắc phục hậu

quả thiên tai trên địa bàn tỉnh Yên Bái năm 2019.

III. MỘT SỐ ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ

Đề nghị Thủ tƣớng Chính phủ, Ban chỉ đạo Trung ƣơng về phòng chống

thiên tai và các Bộ, ngành Trung ƣơng:

1. Hỗ trợ kinh phí xử lý khẩn cấp sạt lở đê, bờ sông, suối và di dời khẩn cấp

các hộ dân ra khỏi khu vực có nguy cơ rất cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất trên

25

Riêng tại huyện Văn Chấn, đã nhận đƣợc sự quan tâm, ủng hộ, hỗ trợ của trên 800 cơ quan, tổ chức, doanh

nghiệp, cá nhân giúp đỡ nhân dân khắc phục hậu quả lũ quét.

56

địa bàn tỉnh Yên Bái với kinh phí: 1.855 tỷ đồng (Tờ trình số 131/TTr-UBND

ngày 29/8/2019 của Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái).

2. Đầu tƣ trang bị hệ thống thiết bị quan trắc, dự báo, cảnh báo sớm thiên

tai, đặc biệt là lũ ống, lũ quét, sạt lở đất cho các tỉnh khu vực miền núi phía Bắc;

đầu tƣ, trang bị bổ sung các phƣơng tiện, thiết bị chuyên dùng phục vụ công tác

cứu hộ, cứu nạn, khắc phục hậu quả thiên tai cho các lực lƣợng: Ban Chỉ huy

Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn, Bộ Chỉ huy quân sự, Công an tỉnh (xe

chuyên dùng, xuồng máy, máy bay không ngƣời lái...).

3. Bộ Tài chính sớm ban hành hƣớng dẫn tài chính cho Ban Chỉ huy các

cấp, chế độ đặc thù cho cán bộ làm công tác phòng, chống thiên tai.

4. Đào tạo tập huấn và bổ sung trang thiết bị cho lực lƣợng xung kích

phòng, chống thiên tai tại cơ sở; tăng cƣờng năng lực cho Văn phòng Ban Chỉ huy

PCTT&TKCN các cấp ở địa phƣơng.

5. Bổ sung quy định huy động nguồn lực khẩn cấp, trong đó có đất đai để

tháo gỡ những khó khăn vƣớng mắc trong công tác khắc phục hậu quả thiên tai.

57

UBND TỈNH NAM ĐỊNH

BAN CHỈ HUY PCTT&TKCN

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Số: 04 /BC-BCH

Nam Định, ngày 12 tháng 5 năm 2020

BÁO CÁO THAM LUẬN CÔNG TÁC ỨNG PHÓ VỚI BÃO, LŨ ĐẢM BẢO AN TOÀN CHO ĐÊ ĐIỀU

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NAM ĐỊNH

Nam Định ở Nam đồng bằng Bắc Bộ, diện tích tự nhiên 1.637 km2; dân số

khoảng 1,8 triệu ngƣời; Có 10 huyện, TP; có 132 xã, phƣờng, thị trấn có đê đi qua.

Tỉnh có 4 sông lớn chảy qua tổng chiều dài 254 km; Bờ biển dài 72 Km.

Hàng năm Nam Định cũng phải chịu ảnh hƣởng của thiên tai nhƣ: bão, lũ,

triều cƣờng, gió mùa Đông Bắc, hạn hán, xâm nhập mặn... thiệt hại do thiên tai

gây ra đối với Nam Định là hết sức nặng nề vì vậy công tác ứng phó với bão, lũ

đảm bảo an toàn công trình đê điều rất quan trọng bảo vệ tính mạng và tài sản của

nhân dân.

1. Về hiện trạng hệ thống đê điều trên địa bàn tỉnh.

Nam Định có 365 km đê cấp I đến cấp III gồm: 91 km đê biển, 8 km đê Cồn

Xanh; 274 km đê sông; 298 km đê dƣới cấp III. Có 160 km kè các loại.

Có khoảng trên 50 km đê biển đi qua khu vực nền cát, đất đắp đê là cát; 65

km đê trực diện với biển; Trong 55 cống qua đê biển còn 10 cống xây dựng trƣớc

1970, cống ngắn và đã xuống cấp cần phải sửa chữa hoặc xây dựng mới.

Mặc dù đƣợc sự quan tâm của Chính phủ, Bộ Nông nghiệp & PTNT và

UBND tỉnh đầu tƣ kinh phí tu bổ, nâng cấp hệ thống đê điều, nhƣng vẫn chƣa đáp

ứng đƣợc so với yêu cầu phòng chống bão, lũ trong giai đoạn hiện nay.

2. Công tác chuẩn bị phòng, chống và ứng phó với thiên tai:

Ngay từ đầu năm các cấp, các ngành của tỉnh đã tổ chức triển khai toàn diện

công tác ứng phó với bão lũ:

- Ban hành Kế hoạch phòng, chống thiên tai và TKCN của tỉnh; Quy chế tổ

chức và hoạt động của Ban chỉ huy phòng, chống thiên tai và TKCN; Xây dựng kế

hoạch Công tác Ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN năm 2020, giao nhiệm vụ cụ

thể cho từng ngành, từng lĩnh vực trong công tác ứng phó sự cố, thiên tai và

TKCN. Rà soát, cập nhật phƣơng án ứng phó với các cấp độ rủi ro thiên tai theo

phƣơng châm “4 tại chỗ” phƣơng án ứng phó bão mạnh, siêu bão ở các cấp.

- Diễn tập PCTT&TKCN tại các trọng điểm đê, kè, cống...

58

- Tổ chức tập huấn nâng cao kiến thức về quản lý rủi ro thiên tai cho cộng

đồng trên địa bàn tỉnh; nâng cao năng lực cho các lực lƣợng trực tiếp làm công tác

PCTT, lực lƣợng quản lý đê chuyên trách, quản lý đê nhân dân.

- Đầu tƣ nâng cấp trang thiết bị, phƣơng tiện phục vụ công tác chỉ đạo, điều

hành phòng chống thiên tai

+ Tại văn phòng BCH PCTT-TKCN tỉnh đã lắp đặt 2 phòng họp trực tuyến

để họp 50 ngƣời và 200 ngƣời; đã trang bị cho văn phòng thƣờng trực phòng

chống thiên tai của tỉnh, các trang thiết bị cần thiết nhƣ các loại bản đồ phục vụ

cho chỉ đạo điều hành PCTT, các bảng biểu số liệu liên quan đến công tác ứng phó

thiên tai, máy tính, ti vi màn hình lớn để thể hiện các hình ảnh, camera, thông số

kỹ thuật, hình ảnh từ các trạm đo truyền về...

+ Lắp đặt 13 camera theo dõi mực nƣớc, các đoạn đê kè, cống xung yếu; 16

trạm đo mƣa, trạm khí tƣợng; trang bị 02 máy flycam hiện đại, máy đo độ sâu...;

- Tổ chức kiểm tra đánh giá hiện trạng công trình đê điều trƣớc lũ; xác định

các vị trí xung yếu để xây dựng, phê duyệt phƣơng án bảo vệ trọng điểm và triển

khai công tác chuẩn bị phòng chống lụt, bão. Năm 2020, tỉnh Nam Định có 26

trọng điểm phòng chống lụt, bão (trong đó có 1 trọng điểm cấp tỉnh và 25 trọng

điểm cấp huyện).

- Về chuẩn bị vật tƣ dự trữ: Ngoài vật tƣ dự trữ đã có, UBND các huyện có

đê đã tổ chức kiểm kê, giao chỉ tiêu chuẩn bị bổ sung vật tƣ dự trữ PCLB mới cho

các xã, phƣờng, thị trấn.

- Về phƣơng án huy động lực lƣợng: Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh đã ký kết

hiệp đồng với các đơn vị của Bộ Quốc phòng và Quân khu đóng quân trên địa bàn

tham gia công tác PCTT và TKCN.

* Lực lƣợng của Bộ chỉ huy quân sự tỉnh, huyện, thành phố với tổng số

28.198 ngƣời, (Lực lƣợng tại chỗ: 20.112 ngƣời; cơ động: 8.086 ngƣời)

* Lực lƣợng bộ đội biên phòng 1.300 ngƣời

* Lực lƣợng xung kích có thể huy động 42.554 ngƣời với nòng cốt là dân

quân tự vệ, công an viên và đoàn thanh niên.

- Hàng năm Thanh tra tỉnh chủ trì thanh tra công tác PCTT&TKCN; Thông

qua công tác thanh tra, phát hiện những tồn tại, thiếu sót của các địa phƣơng để từ

đó bổ sung, hoàn thiện đáp ứng yêu cầu về phòng chống thiên tai.

- Hỗ trợ kinh phí mua sắm, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá

cho ngƣ dân. Rà soát lại các vùng nuôi trồng thủy sản, từng bƣớc quản lý chặt chẽ

và phát triển bền vững hoạt động nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh.

59

- Về phƣơng án huy động phƣơng tiện: gồm phƣơng tiện của địa phƣơng,

Sở Giao thông vận tải xây dựng phƣơng án huy động phƣơng tiện, thiết bị của các

đơn vị vận tải đƣờng thủy, các Công ty cổ phần vận tải ô tô, vận tải hành khách

sẵn sàng tham gia công tác PCTT khi có yêu cầu của tỉnh.

- Về phƣơng án đảm bảo hậu cần: Các địa phƣơng, sở công thƣơng chủ

động dự trữ lƣơng thực, thực phẩm và một số mặt hàng thiết yếu khác phục vụ cho

nhân dân trong mùa lụt, bão.

- Năm 2019 Tổng cục Phòng, chống thiên tai đã phối hợp với Sở Nông

nghiệp và PTNT, UBND huyện Hải Hậu tổ chức lực lƣợng xung kích phòng,

chống thiên tai cấp xã tại xã Hải Hòa ứng phó bão số 4 làm điểm cho các huyện.

Tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ cấp tỉnh, huyện, xã làm công tác

phòng, chống thiên tai và xây dựng nông thôn mới với sự tham gia của trên 400

đại biểu cấp xã tham dự và nhiều Hội nghị tập huấn về công tác phòng, chống

thiên tai cho cán bộ tỉnh, huyện, xã và cán bộ Văn phòng Thƣờng trực PCTT.

Kết quả tu bổ nâng cấp các công trình phòng chống thiên tai

- Đã hoàn thành thi công các công trình khắc phục sự cố thiên tai năm 2017

với tổng kinh phí 239 tỷ đồng gồm 10 công trình chiều dài 40 km trên các tuyên

đê sông đê biển; kế hoạch duy tu bảo dƣỡng đê điều; tu bổ đột xuất cấp bách đê

điều với tổng kinh phí là 39 tỷ đồng;

3. Một số bài học kinh nghiệm trong công tác ứng phó với bão, lũ, đảm

bảo an toàn đê điều:

- Thông tin, cảnh báo kịp thời về diễn biến của thời tiết trong mùa mƣa,

bão, lũ; tổ chức thƣờng trực nghiêm túc 24/24h, tham mƣu ban hành các công

điện, công văn ứng phó thiên tai kịp thời.

- Công tác chỉ huy điều hành phải quyết liệt, khẩn trƣơng; nâng cao trách

nhiệm của từng cán bộ lãnh đạo; huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống

chính trị để cùng triển khai đối phó. Đặc biệt Vai trò chỉ đạo điều hành của chính

quyền địa phƣơng (cấp huyện, xã).

- Thực hiện phƣơng châm phòng là chính, các cơ quan chức năng phải tăng

cƣờng công tác kiểm tra đôn đốc việc tổ chức thực hiện ở cơ sở; phát hiện kịp thời

và xử lý quyết liệt các sự cố xảy ra ngay từ giờ đầu.

4. Đề xuất kiến nghị:

- Năm 2019, VPTT BCH cấp tỉnh sau khi đƣợc Ban Chỉ đạo Trung ƣơng hỗ

trợ nâng cao năng lực đã đáp ứng đƣợc một phần trong công tác chỉ đạo điều hành

và thu thập thông tin; Tuy vậy rất cần đƣợc tiếp tục đầu tƣ trang bị thêm các thiết

bị quan trắc, đo đạc, cảnh báo thiên tai với các loại hình thiên tai và nhân rộng ra

các tỉnh và các địa phƣơng cấp huyện.

60

- Hệ thống đê điều Nam Định dài thƣờng xuyên bị ảnh hƣởng của thiên tai

nhất là tuyên đê biển mới chống đƣợc bão cấp 9, 10 triều trung bình tần suất 5%;

Trong các năm 2017-2018 hệ thống đê điều Nam định bị ảnh hƣởng nghiêm trọng;

trân trọng đề nghị Thủ tƣớng Chính phủ, các bộ ngành Trung ƣơng:

- Đầu tƣ kinh phí để khắc phục các hƣ hỏng công trình, đảm bảo công tác

phòng chống thiên tai năm 2020 và các năm tiếp theo:

+ Cải tạo nâng cấp các tuyến kè xung yếu: Kè Quy Phú, kè Vị Khê (tuyến

đê hữu Hồng); Kè Quần Khu, kè Phƣợng Tƣờng, kè Trực Bình, kè Trực Thanh

(tuyến đê hữu Ninh); Đê kè Công đoàn - Đồng Hiệu đê tả sông Sò; Kè Cồn Tròn,

kè Hải Thịnh II, Hải Thịnh III (đê biển Hải Hậu); Đê, kè Nghĩa Thắng- Nghĩa Hải

đê biển Nghĩa Hƣng.

+ Hoàn thiện nâng cấp mặt cắt đê thấp và thiếu trên tuyến đê sông và trên

tuyến đê biển Giao Thủy, Hải Hậu Nghĩa Hƣng;

+ Xây mới các cống cũ đã bị hƣ hỏng nặng: Cống Dƣơng Độ, Quần Khu,

Chi Tây, Phú Giáo, Cồn Năm, cống 1/5, Đá, Phú An, Sa Đê, Quần Khu, Kẹo,

Thanh Khê, Múc 1, Trệ, Tây Biên, Thuần Hậu…

- Đầu tƣ nâng cấp làm mới 50 điếm, sửa chữa 28 điếm canh đê...

- Đầu tƣ nâng cấp cơ sở hạ tầng, trang thiết bị cho công tác quản lý đê; xây

dựng và cải tạo trụ sở quản lý đê; bồi dƣỡng nghiệp vụ; tăng cƣờng năng lực của

lực lƣợng làm nhiệm vụ phòng chống thiên tai; bổ sung trang thiết bị, bồi dƣỡng

chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo.

- Đào tạo, tập huấn và bổ sung trang thiết bị hoạt động cho lực lƣợng xung

kích phòng, chống thiên tai cấp xã.

- Sớm ban hành hƣớng dẫn về tài chính cho Ban Chỉ đạo, Ban Chỉ huy

PCTT&TKCN các cấp; có chế độ đặc thù cho cán bộ làm công tác phòng, chống

thiên tai.

Ban chỉ huy PCTT-TKCN Tỉnh Nam Định trân trọng báo cáo và đề nghị./.

61

ỦY BAN NHÂN DÂN

TỈNH THANH HÓA

BAN CHỈ HUY PCTT VÀ TKCN

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Số: /PCTT&TKCN Thanh Hoá, ngày tháng 5 năm 2020

BÁO CÁO THAM LUẬN

“Bài học kinh nghiệm trong ứng phó và khắc phục hậu quả lũ quét,

sạt lở đất đầu tháng 8/2019”

Tỉnh Thanh Hóa nằm ở khu vực Bắc Trung Bộ, có cả ba vùng đồng bằng ven

biển, trung du và miền núi, địa hình bị chia cắt mạnh. Toàn tỉnh có hệ thống sông

ngòi, hồ đập, bờ biển rất lớn, với 102 km bờ biển, 1.008 km đê sông, đê biển; 610

hồ chứa và 1.023 đập dâng. Hầu nhƣ không có năm nào Thanh Hóa không phải

chịu ảnh hƣởng của thiên tai nhƣ bão lụt, hạn hán, lốc, xâm nhập mặn, lũ quét, sạt

lở đất,... Thiệt hại do thiên tai gây ra đối với Thanh Hóa là hết sức nặng nề, không

những thiệt hại về ngƣời, tài sản, môi trƣờng sinh thái mà còn tác động sâu sắc tới

sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Năm 2019 trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã xảy ra và chịu ảnh hƣởng của 11

trận thiên tai làm 19 ngƣời chết; 2 ngƣời mất tích; 9 ngƣời bị thƣơng; 1.870 nhà bị

thiệt hại; 4.148 nhà bị ngập; 122 hộ phải di dời khẩn cấp,... và nhiều tài sản khác,

ƣớc tính giá trị thiệt hại khoảng 1.403 tỷ đồng. Trong đó, đợt mƣa lũ do bão số 3

gây hậu quả nặng nề nhất về ngƣời và tài sản với giá trị thiệt hại khoảng 924 tỷ

đồng; đặc biệt khu vực miền núi (Quan Sơn, Quan Hóa, Mƣờng Lát, Cẩm Thủy)

đã xảy ra lũ quét, sạt lở đất, ngập lụt; riêng huyện Quan Sơn đã xảy ra lũ quét, sạt

lở đất nghiêm trọng nhất trong nhiều năm trở lại đây.

Là một tỉnh thƣờng xuyên chịu ảnh hƣởng của thiên tai nên Đảng bộ, Chính

quyền và nhân dân tỉnh Thanh Hóa luôn xác định công tác phòng chống thiên tai

nói chung, phòng chống lũ quét, sạt lở đất nói riêng là nhiệm vụ trọng tâm, thƣờng

xuyên và liên tục; có ý nghĩa rất quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cho ngƣời,

tài sản của nhà nƣớc và nhân dân. Hàng năm Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Ban Chỉ huy

phòng, chống thiên tai và TKCN tỉnh đã chỉ đạo quyết liệt các cấp, các ngành tổ

chức triển khai thực hiện nghiêm túc, chu đáo công tác chuẩn bị phòng chống lũ

quét, sạt lở đất theo phƣơng châm “4 tại chỗ”. Vì vậy, đã giảm thiểu đến mức thấp

nhất thiệt hại do lũ quét, sạt lở đất gây ra trong đợt mƣa, lũ do ảnh hƣởng của bão

số 3.

1. Về chỉ đạo của tỉnh

Thực hiện các Chỉ thị, Đề án, văn bản chỉ đạo của Trung ƣơng, UBND tỉnh

Thanh Hoá đã ban hành các kế hoạch có nội dung phòng tránh lũ quét, sạt lở đất,

62

cụ thể: Kế hoạch hành động thực hiện Chiến lƣợc Quốc gia về phòng, chống và

giảm nhẹ thiên tai; Kế hoạch thực hiện Đề án Nâng cao nhận thức cộng đồng và

Quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng; Kế hoạch hành động thực hiện Nghị

quyết số 76/NQ-CP ngày 18/6/2018 của Chính phủ về công tác phòng, chống

thiên tai; Kế hoạch phòng, chống thiên tai năm 2020; Kế hoạch xây dựng hệ thống

quan trắc cảnh báo lũ ống, lũ quét và sạt lở đất tại các huyện miền núi.

Ngoài ra, để chủ động phòng tránh lũ quét, sạt lở đất, hàng năm UBND tỉnh,

Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh đã có các văn bản yêu cầu các cấp, các ngành

triển khai các nội dung: Rà soát, bổ sung, hoàn thiện phƣơng án sơ tán dân sinh

sống ở khu vực có nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất, nội dung phƣơng án phải cụ

thể, chi tiết đến từng thôn, bản, đảm bảo khả thi, phù hợp với thực tế; thống kê chi

tiết dân cƣ cần phải sơ tán; tổ chức cắm biển cảnh báo tại các vùng, khu vực nguy

hiểm thƣờng xuyên xảy ra lũ quét và sạt lở đất; tổ chức diễn tập thực hành sơ tán

dân tại thôn, bản để nhân dân nâng cao kỹ năng và ý thức chủ động phòng tránh có

hiệu quả; kiện toàn Ban Chỉ huy PCTT và TKCN cấp huyện, xã; đảm bảo thông

tin liên lạc và thực hiện nghiêm túc chế độ trực ban, thông tin báo cáo trong mùa

mƣa lũ; tuyên truyền, phổ biến kiến thức về phòng tránh lũ quét và sạt lở đất đến

từng ngƣời dân...

2. Kết quả công tác chuẩn bị phòng chống lũ quét, sạt lở đất

Thực hiện chỉ đạo của Trung ƣơng và của tỉnh, hàng năm các cấp, các ngành

đã tích cực tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc công tác chuẩn bị phòng,

chống lũ quét và sạt lở đất theo phƣơng châm “4 tại chỗ”, cụ thể:

- UBND tỉnh đã phê duyệt các phƣơng án: Sắp xếp, bố trí ổn định dân cƣ nhỏ

lẻ và dân cƣ tại các vùng có nguy cơ cao bị ảnh hƣởng của thiên tai tại các huyện

miền núi tỉnh Thanh Hoá đến năm 2025; Khoanh định các khu vực có khả năng sạt

lở đất cao, nguy cơ đe dọa tính mạng con ngƣời, phƣơng án bố trí quỹ đất và kế

hoạch cụ thể để di dời ngƣời dân ra khỏi khu vực nguy hiểm trên địa bàn tỉnh

Thanh Hóa.

- Hàng năm, Ban Chỉ huy PCTT và TKCN từ tỉnh đến huyện, xã đã đƣợc

kiện toàn và thực hiện nghiêm túc chế độ thƣờng trực 24/24h suốt mùa mƣa lũ;

UBND các huyện miền núi đã rà soát, bổ sung hoàn thiện phƣơng án sơ tán dân

đối với dân cƣ sinh sống ở khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất

(năm 2019 có 6.451 hộ/27.118 ngƣời).

- Các huyện có chƣơng trình "135", chƣơng trình kiên cố hoá trƣờng học…đã

rà soát, điều chỉnh việc xây dựng các công trình để vừa tránh đƣợc lũ quét, sạt lở

đất vừa là nơi để nhân dân đến sơ tán khi cần thiết.

- Sở Tài nguyên và Môi trƣờng đã triển khai dự án “ Xây dựng hệ thống quan

trắc cảnh báo lũ ống, lũ quét và sạt lở đất tại các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa -

63

Giai đoạn 1: 2014 - 2015”. Kết quả đã xây dựng đƣợc hệ thống trạm đo mƣa bao

gồm 15 trạm để phản ánh chế độ mƣa thực tại 3 huyện (Mƣờng Lát, Quan Sơn,

Quan Hóa), có khả năng lƣu trữ, tự truyền số liệu qua sóng GSM, hoạt động ổn

định trong mọi điều kiện thời tiết ở khu vực; thiết lập Trung tâm thu nhận, xử lý,

tính toán từ 15 trạm quan trắc và ra bản tin cảnh báo mƣa lớn có khả năng gây lũ

quét ở phạm vi 3 huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa phục vụ công tác chỉ đạo phòng

tránh lũ quét hàng năm trên địa bàn 3 huyện trên.

- Đài Khí tƣợng thủy văn tỉnh đã đầu tƣ, quản lý hệ thống các trạm đo mƣa tự

động, độc lập gồm 55 trạm, chủ yếu ở khu vực miền núi để tăng cƣờng năng lực

dự báo, cảnh báo lũ quét, sạt lở đất.

- Các cơ quan thông tin đại chúng đã kịp thời đƣa tin về dự báo, cảnh báo

mƣa, lũ và công tác chỉ đạo của UBND tỉnh, Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh,

giúp các cấp chính quyền và ngƣời dân chủ động phòng tránh, đối phó với thiên

tai. Công tác tuyên truyền giáo dục kiến thức về thiên tai nói chung và lũ quét nói

riêng đã đƣợc quan tâm hơn nên đã góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng

đối với thiên tai.

3. Công tác triển khai, ứng phó và khắc phục hậu quả do lũ quét, sạt lở

đất gây ra trong đợt mƣa lũ do ảnh hƣởng của bão số 3 năm 2019

* Về công tác triển khai, ứng phó:

Do ảnh hƣởng của bão số 3, kết hợp với hoạt động của dải hội tụ nhiệt đới từ

ngày 30/7 đến ngày 05/8/2019, khu vực tỉnh Thanh Hóa có mƣa to, tổng lƣợng

mƣa phổ biến từ 80 - 220 mm, một số nơi có mƣa rất to: xã Tam Chung (Mƣờng

Lát) 541 mm; xã Na Mèo (Quan Sơn) 467 mm; xã Bát Mọt (Thƣờng Xuân) 406

mm; Bá Thƣớc 221,3 mm; xã Hồi Xuân (Quan Hóa) 227mm, cùng với lƣợng nƣớc

lớn ở thƣợng nguồn bên Lào đổ về nên đã xảy ra lũ quét, sạt lở đất nghiêm trọng

tại các huyện Quan Sơn, Mƣờng Lát làm 14 ngƣời chết, 2 ngƣời mất tích, 5

ngƣời bị thƣơng, 382 nhà bị hƣ hỏng, sập đổ, 122 hộ phải di dời khẩn cấp,

766 ha lúa bị thiệt hại, 1.548 hộ phải sơ tán; 1.685 con gia súc và 6.740 con gia

cầm bị chết, cuốn trôi; 180 m kè và 384 m bãi sông bị sạt lở; 63 công trình

thủy lợi bị hƣ hỏng, cuốn trôi; Quốc lộ, Tỉnh lộ bị sạt lở 414.965 m3 và nhiều

tài sản khác; ƣớc tính thiệt hại khoảng 924 tỷ đồng.

Để chủ động ứng phó với mƣa, lũ do bão số 3 gây ra, UBND tỉnh đã ban

hành 2 Công điện khẩn, Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn

tỉnh đã ban hành 7 Công điện khẩn để triển khai đến các cấp, các ngành; trong đó

tập trung vào việc kiểm tra, rà soát và chủ động di dời, sơ tán ngay các hộ dân ở

khu vực nguy hiểm, nguy cơ xảy ra lũ quét và sạt lở đất đến nơi an toàn; hƣớng

dẫn giao thông tại các ngầm, tràn; tính toán phƣơng án vận hành hồ chứa và căn

cứ tình hình thực tế để chỉ đạo vận hành phù hợp;...

64

Trƣớc diễn biến phức tạp của thiên tai, các đồng chí Thƣờng trực Tỉnh uỷ,

UBND tỉnh đã trực tiếp xuống các địa phƣơng để chỉ đạo công tác ứng phó với

mƣa, lũ; các đồng chí thành viên Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm

cứu nạn tỉnh bám sát các địa bàn đƣợc phân công để chỉ đạo công tác phòng,

chống thiên tai.

Sở Nông nghiệp và PTNT đã chỉ đạo các địa phƣơng và các Công ty Khai

thác công trình thuỷ lợi triển khai các biện pháp ứng phó với bão số 3, tập trung

tiêu nƣớc đệm để bảo vệ sản xuất nông nghiệp và triển khai các phƣơng án đảm

bảo an toàn cho các công trình đê điều, hồ đập...

UBND các huyện đã tổ chức sơ tán 1.538 hộ dân sinh sống ở khu vực nguy

hiểm, khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ quét và sạt lở đất đến nơi an toàn (Mƣờng

Lát 169 hộ, Quan Hóa 82 hộ, Quan Sơn 76 hộ, Bá Thƣớc 186 hộ, Cẩm Thủy 692

hộ, Thạch Thành 26 hộ; Vĩnh Lộc 307 hộ); di dời khẩn cấp 33 hộ (Mƣờng Lát 20

hộ, Quan Hóa 3 hộ, Quan Sơn 10 hộ).

Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh đã cử 27 cán bộ,Công an tỉnh đã cử 51 cán bộ trực

tiếp xuống các địa phƣơng để nắm bắt tình hình; chuẩn bị sẵn sàng lực lƣợng,

phƣơng tiện để tham gia công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn khi

có yêu cầu.

* Công tác khắc phục hậu quả

Ngay sau thiên tai, dƣới sự chỉ đạo quyết liệt của Thƣờng trực Tỉnh ủy,

HĐND và UBND tỉnh, sự vào cuộc kịp thời, đồng bộ của cả hệ thống chính trị và

nhân dân, công tác khắc phục hậu quả do lũ quét, sạt lở đất gây ra đƣợc thực hiện

khẩn trƣơng, hiệu quả, sớm ổn định đời sống và khôi phục sản xuất cho nhân dân,

cụ thể:

- Về hỗ trợ an sinh: Chính quyền các địa phƣơng và các ngành đã thực hiện

hỗ trợ kịp thời cho các hộ gia đình có ngƣời chết, mất tích theo quy định. Bên

cạnh đó, nhiều tổ chức, cá nhân, đoàn thể cũng đã hỗ trợ nhân dân bị ảnh hƣởng

của đợt mƣa lũ các nhu yếu phẩm phục vụ sinh hoạt (thông qua Ủy ban MTTQ,

Hội Chữ thập đỏ và hỗ trợ trực tiếp cho ngƣời dân).

- Về đảm bảo ổn định đời sống nhân dân: Các địa phƣơng đã triển khai

phƣơng án đảm bảo ổn định đời sống nhân dân, chủ động sử dụng nguồn đảm bảo

xã hội đã đƣợc phân bổ cho địa phƣơng và huy động nguồn lực tại chỗ hỗ trợ kịp

thời cho các hộ gia đình bị thiếu lƣơng thực. UBND tỉnh đã phân bổ kịp thời

385,965 tấn gạo từ nguồn dự trữ Quốc gia cho các huyện bị ảnh hƣởng do thiên tai

để hỗ trợ nhân dân .

- Về công tác tìm kiếm người mất tích: Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh đã

chủ trì, phối hợp với Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh, Công an tỉnh, chính quyền địa

phƣơng đã duy trì lực lƣợng và phƣơng tiện tìm kiếm, xác định danh tính 4/6 nạn

65

nhân bị mất tích của bản Sa Ná, xã Na Mèo và 3/7 nạn nhân bị lũ cuốn trôi từ tỉnh

Hủa Phăn (Lào) và bàn giao cho chính quyền địa phƣơng để tổ chức an táng. Hiện

nay, công tác tìm kiếm vẫn tiếp tục thực hiện.

- Về nhà ở: UBND các huyện Quan Sơn, Mƣờng Lát đã hoàn thành việc san

ủi mặt bằng 4 khu tái định (Quan Sơn 1 khu, Mƣờng Lát 3 khu) và bàn giao cho

các hộ để xây dựng nhà mới. Đến nay, đã hoàn thành việc tu sửa, khắc phục 290hộ

có nhà bị thiệt hại <50%; dựng lại nhà, xây nhà mới cho 161 hộ có nhà bị thiệt hại

>50%hoặc phải di dời khẩn cấp.

- Về khôi phục sản xuất nông nghiệp: Ngay sau thiên tai, Sở Nông nghiệp và

PTNT đã hƣớng dẫn các địa phƣơng khắc phục thiệt hại, khôi phục sản xuất nông

nghiệp; UBND các huyện đã chỉ đạo các xã, thị trấn trên địa bàn huy động tối đa

lực lƣợng để khôi phục diện tích cây trồng bị thiệt hại.

UBND tỉnh đã tổ chức Hội nghị triển khai kế hoạch sản xuất ngành Trồng

trọt năm 2020 và phƣơng án sản xuất vụ Đông năm 2020, trong đó chỉ đạo, hƣớng

dẫn các địa phƣơng bị thiệt hại do mƣa, lũ sớm khôi phục sản xuất; hỗ trợ kịp thời

21.653 triệu đồng, phân bổ 190 tấn hạt giống lúa, ngô đƣợc Trung ƣơng hỗ trợ từ

nguồn dự trữ Quốc gia cho các địa phƣơng bị ảnh hƣởng do thiên tai.

- Về dọn dẹp, xử lý môi trường: Các địa phƣơng đã tiếp nhận các loại vật tƣ,

hóa chất, phối hợp với các ngành triển khai công tác thu dọn, tiêu hủy gia súc, gia

cầm bị chết, vệ sinh chuồng trại, vệ sinh nguồn nƣớc sinh hoạt, xử lý môi trƣờng

sau thiên tai theo hƣớng dẫn của Sở Y tế, Sở Tài nguyên và Môi trƣờng. Các

ngành đã hỗ trợ cho các địa phƣơng 375 kg Cloramin B; 110 kg phèn chua, 90 lít

premethrin 50EC, 40 lít hóa chất enchoice; 2.000 viên khử khuẩn; 02 cơ số thuốc

y tế....

- Về khôi phục các công trình giao thông: Ngay trong và sau thiên tai, Sở

Giao thông Vận tải đã khẩn trƣơng huy động 20 máy xúc, 15 ô tô, 70 nhân công

tập trung thi công ngày đêm khắc phục khẩn cấp, hoàn thành thông xe bƣớc 1 trên

tất cả các tuyến quốc lộ, đƣờng tỉnh, đƣờng tuần tra biên giới.

UBND các huyện đã huy động nguồn lực tại chỗ kết hợp với nguồn kinh phí tỉnh

hỗ trợ để xử lý khắc phục các công trình đƣờng huyện, đƣờng xã, đƣờng thôn, bản.

- Về khôi phục các công trình thuy lợi, đê điều, nước sạch: UBND tỉnh đã chỉ

đạo Sở Nông nghiệp và PTNT hƣớng dẫn, phối hợp với các địa phƣơng và các

đơn vị có liên quan tổ chức kiểm tra, rà soát các hƣ hỏng của công trình thủy lợi,

đê điều, nƣớc sạch trên địa bàn và tổ chức huy động nguồn lực tại chỗ để chủ động

sửa chữa, khắc phục các sự cố hƣ hỏng nhỏ, đảm bảo an toàn; hỗ trợ kinh phí và

giao cho các cấp, các ngành liên quan tổ chức xử lý, khắc phục 17 công trình.

- Về khôi phục các điểm trường và nhà văn hóa: Ngay sau thiên tai, Sở Giáo

dục và Đào tạo cùng với UBND các huyện vùng bị lũ lụt đã chỉ đạo các phòng

66

giáo dục và đào tạo, trƣờng học trên địa bàn huy động cán bộ, giáo viên, học sinh

và vận động nhân dân, phụ huynh, các tổ chức đoàn thể tham gia khắc phục tạm

tất cả các điểm trƣờng để kịp khai giảng năm học; trang bị đầy đủ sách, vở, đồ

dùng dạy và học, đảm bảo khai giảng năm học mới 2019-2020; đồng thời đã tổ

chức xây dựng mới 7 điểm trƣờng và 1 nhà văn hóa.

4. Đánh giá, nhận xét về công tác khắc phục hậu quả do lũ quét, sạt lở

đất gây ra trong đợt mƣa lũ do ảnh hƣởng của bão số 3

a) Những kết quả đa đạt được

Ngay sau thiên tai, đƣợc sự hỗ trợ kịp thời của Trung ƣơng và các tổ chức, cá

nhân, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và nhân dân, công tác khắc phục hậu

quả dolũ quét, sạt lở đất gây ra đƣợc thực hiện khẩn trƣơng và hiệu quả, sớm ổn

định đời sống và khôi phục sản xuất cho nhân dân, đƣa các hoạt động kinh tế, văn

hóa - xã hội, quốc phòng an ninh trở lại bình thƣờng. Kết quả đạt đƣợc là do đã thực

hiện kịp thời và đồng bộ các công việc sau:

- Các cấp ủy đảng, chính quyền, các Sở, ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc và

các đoàn thể, đặc biệt là cấp ủy, chính quyền các huyện bị thiệt hại đã xác định

việc khắc phục hậu quả do lũ lụt gây ra là nhiệm vụ trọng tâm, đột xuất, cấp bách;

tập trung cao nhất lãnh đạo, chỉ đạo điều hành triển khai thực hiện quyết liệt, đồng

bộ các nhiệm vụ, giải pháp để sớm khắc phục thiệt hại do lũ lụt gây ra.

- Huy động đƣợc nhiều nguồn lực để kịp thời hỗ trợ, khắc phục hậu quả thiên

tai từ Trung ƣơng đến địa phƣơng, sự đóng góp, hỗ trợ của các tổ chức, các nhà

hảo tâm và cộng đồng dân cƣ.

- Việc tổ chức khôi phục, tái thiết sau thiên tai đƣợc tổ chức nhanh chóng, kịp

thời và đã thực hiện nghiêm túc theo chỉ đạo của Thƣờng trực Tỉnh ủy, HĐND và

UBND tỉnh, không để ngƣời dân bị đói, khát, trong đó tập trung: Tìm kiếm ngƣời

mất tích, hỗ trợ gia đình có ngƣời chết, bị thƣơng; tổ chức hỗ trợ nƣớc uống,

lƣơng thực, chăn màn và các nhu yếu phẩm thiết yếu; khắc phục về nhà ở; sớm

thông xe kỹ thuật trên tất cả các tuyến Quốc lộ, đƣờng tỉnh, đƣờng huyện, đƣờng

xã, đƣờng thôn, bản; khắc phục cơ sở hạ tầng thiết yếu,…

- Chế độ thông tin, báo cáo tình hình khắc phục hậu quả mƣa, lũ đƣợc thực

hiện kịp thời, nghiêm túc, đúng quy định.

b) Những khó khăn, tồn tại

- Do hậu quả lũ quét, sạt lở đất gây ra quá lớn, trong khi nguồn lực hỗ trợ của

Trung ƣơng và địa phƣơng còn hạn chế, chƣa đáp ứng đƣợc so với nhu cầu, còn

nhiều cơ sở hạ tầng thiết yếu cần đƣợc sửa chữa, tu bổ, nâng cấp để đảm bảo an

toàn và ổn định lâu dài.

- Quá trình khắc phục, bảo đảm giao thông bƣớc 1 gặp nhiều khó khăn do địa

hình miền núi phức tạp, điều kiện thời tiết không thuận lợi, nguồn nhiên liệu nhƣ

67

xăng, dầu khan hiếm, mặt bằng đổ thải hạn chế trong khi khối lƣợng sạt lở, hƣ

hỏng công trình đƣờng bộ lớn, đòi hỏi giải pháp kỹ thuật phức tạp.

- Các chính sách hỗ trợ, khôi phục sau thiên tai hiện nay (Nghị định số

02/2017/NĐ-CP ngày 09/01/2017 của Chính phủ về cơ chế, chính sách hỗ trợ sản

xuất nông nghiệp để khôi phục sản xuất vùng bị thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh;

Nghị định số 136/2013/NĐ-CP ngày 21/10/2013 của Chính phủ quy định chính

sách trợ giúp xã hội đối với đối tƣợng bảo trợ xã hội) còn nhiều bất cập, mức hỗ trợ

thấp, các đối tƣợng đƣợc hỗ trợ còn ít, quy trình xử lý hỗ trợ còn kéo dài.

5. Các bài học kinh nghiệm rút ra từ công tác phòng chống lũ quét,

sạt lở đất năm 2019

Từ thực tiễn công tác ứng phó, khắc phục hậu quả do lũ quét, sạt lở đất

gây ra trong năm 2019, Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh đã rút ra một số bài

học kinh nghiệm sau:

- Một là: Công tác chỉ huy điều hành phải quyết liệt, khẩn trƣơng; phát huy

cao độ tinh thần trách nhiệm của từng cán bộ lãnh đạo từ tỉnh đến cơ sở; phát huy

tinh thần đoàn kết của nhân dân, huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống

chính trị để cùng triển khai đối phó.

- Hai là: Công tác dự báo, cảnh báo và tuyên truyền, phổ biến kiến thức về lũ

quét, sạt lở đất và cách phòng tránh cho các cấp chính quyền và ngƣời dân đóng

vai trò hết sức quan trọng nhằm cung cấp đầy đủ, kịp thời các thông tin phục vụ

công tác chỉ huy, điều hành và nâng cao nhận thức của cán bộ và nhân dân; chủ

động phòng tránh, đối phó hiệu quả với thiên tai.

- Ba là: Thực hiện phƣơng châm phòng là chính, nên công tác chuẩn bị ứng

phó với lũ quét, sạt lở đất là khâu hết sức quan trọng. Trong đó phải đặc biệt chú

trọng đến việc rà soát, bổ sung, hoàn thiện phƣơng án sơ tán dân sinh sống ở khu

vực có nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất phải cụ thể, chi tiết đến từng thôn, bản,

đảm bảo khả thi, phù hợp với thực tế. Khi thiên tai xảy ra, việc thực hiện phƣơng

châm "4 tại chỗ", đặc biệt là lực lƣợng xung kích tại chỗ và cơ chế vận hành thống

nhất, chỉ huy thống nhất của cấp cơ sở đóng vai trò hết sức quan trọng; cần phải

xác định tƣ tƣởng cho ngƣời dân biết tự cứu lấy mình trƣớc khi nhà nƣớc đến cứu.

Đặc biệt các lực lƣợng vũ trang đóng vai trò chủ lực trong việc ứng phó và khắc

phục hậu quả do thiên tai gây ra.

- Bốn là: Công tác khắc phục hậu quả phải đƣợc thực hiện rất khẩn trƣơng,

phải dựa vào sức mạnh của cả hệ thống chính trị và nhân dân, trong đó ngƣời dân

và chính quyền sở tại huy động nguồn lực, trong đó có lực lƣợng xung kích phòng,

chống thiên tai để tự khắc phục là chính, có nhƣ vậy mới sớm ổn định đƣợc đời

sống và khôi phục sản xuất sau thiên tai.

68

- Năm là: Trong quy hoạch, xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng không

đƣợc làm tăng nguy cơ rủi ro thiên tai và đảm bảo tính ổn định của công trình

trƣớc thiên tai. Đặc biệt là xây dựng các công trình hạ tầng ở miền núi nhƣ: Bạt

núi mở đƣờng phải đảm bảo ổn định, không tạo thêm nguy cơ sạt trƣợt; làm

ngầm, tràn, cầu qua sông, suối không làm cản trở, ách tắc thoát lũ; các trụ sở,

trƣờng học, bệnh viện, các công trình công cộng khi xây dựng mới phải theo

hƣớng kiên cố, bền vững lâu dài làm nơi sơ tán dân khi cần thiết; các công

trình giao thông liên thôn, liên xã khi xây dựng phải đủ rộng, đủ kiên cố, giảm

sạt lở để vừa tạo điều kiện phát triển kinh tế xã hội vừa phục vụ công tác sơ tán

dân, cứu hộ, cứu nạn khi có sự cố thiên tai xảy ra; không quy hoạch các khu

dân cƣ ở các vị trí có nguy cơ lũ quét, sạt lở đất.

- Sáu là: Trƣớc mùa mƣa lũ hàng năm, phải tổ chức kiểm tra, rà soát

những vị trí mặt cắt bị thu hẹp của tất cả các con suối thuộc khu vực miền núi

để có phƣơng án khơi thông, mở rộng mặt cắt, không để xảy ra tắc nghẽn dòng

chảy tạo ra lũ quét đột ngột (đây là nguyên nhân gây lũ quét nghiêm trọng tại

bản Sa Ná, xã Na Mèo, huyện Quan Sơn trong năm 2019).

6. Một số đề xuất, kiến nghị

Do lũ quét, sạt lở đất thƣờng xuất hiện bất ngờ, đột ngột, mức độ tàn phá lớn,

hậu quả gây ra rất nặng nề; trong khi công tác dự báo lũ quét, sạt lở đất hiện nay

còn gặp rất nhiều khó khăn. Vì vậy, để chủ động phòng tránh hạn chế đến mức

thấp nhất về thiệt hại do lũ quét gây ra, Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh Thanh

Hóa kính báo cáo và đề xuất Ban Chỉ đạo Trung ƣơng về PCTT và các Bộ, ngành

Trung ƣơng một số nội dung sau:

- Đầu tƣ thêm mạng lƣới, thiết bị dự báo, cảnh báo sớm nguy cơ xảy ra lũ

ống, lũ quét và sạt lở đất tại các huyện miền núi, nhằm tăng cƣờng năng lực cảnh

báo, phòng ngừa.

- Xây dựng hệ thống các bản đồ phân vùng có nguy cơ dễ xảy ra lũ ống, lũ

quét, sạt lở đất, ngập lụt để ứng phó kịp thời khi có thiên tai xảy ra, đảm bảo an

toàn cho tính mạng và tài sản của nhân dân.

- Nâng dần nguồn vốn ngân sách hàng năm cho việc tăng cƣờng năng lực

quản lý, thực hiện các dự án xây dựng mới, nâng cấp, tu bổ các công trình PCTT;

các dự án quy hoạch, các dự án tăng cƣờng trang thiết bị dự báo, cảnh báo, cứu hộ,

cứu nạn, khắc phục hậu quả và phục hồi sản xuất nông nghiệp.

- Tiếp tục hỗ trợ kinh phí để di dời ngƣời dân đang sinh sống ở khu vực ven

sông, suối, khu vực có nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét và sạt lở đất trên địa bàn tỉnh

Thanh Hóa đến nơi an toàn.

- Hỗ trợ nâng cao năng lực cơ quan tham mƣu phòng, chống thiên tai các cấp

theo hƣớng chuyên nghiệp, chuyên trách.

69

UBND TỈNH THỪA THIÊN HUẾ

BAN CHỈ HUY PCTT VÀ TKCN

CỘNG HÕA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

Thừa Thiên Huế, ngày tháng 5 năm 2020

BÁO CÁO THAM LUẬN

Kết quả thực hiện triển khai xây dựng tỉnh điển hình

về phòng chống thiên tai

Tỉnh Thừa Thiên Huế là một trong những tỉnh thƣờng xuyên bị ảnh hƣởng

nặng bởi thiên tai. Trong những năm qua, công tác phòng, chống thiên tai và tìm

kiếm cứu nạn tại tinh đã có nhƣng bƣớc phát triển đang kê , chuyên tƣ bi đông ƣng

phó sang chủ động phòng ngừa , ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trƣơng và hiệu

quả, địa phƣơng đã thực hiện tốt “phương châm 4 tại chỗ” và đã phát huy thêm

phƣơng châm thứ năm đó là “tự quản tại chỗ” trong công tác phòng chống thiên

tai, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội ngày càng bền vững.

Phát huy những thành quả đạt đƣợc, thực hiện sự chỉ đạo của Ban Chỉ đạo

Trung ƣơng về Phòng, chống thiên tai, UBND tỉnh đã chỉ đạo Ban chỉ huy Phòng

chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh, huyện Nam Đông, huyện Quảng Điền,

thị trấn Khe Tre và xã Quảng Thọ xây dựng các mô hình điển hình Văn phòng

thƣờng trực cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã trong công tác phòng chống thiên tai và

tìm kiếm cứu nạn để nhân rộng cho các địa phƣơng trên địa bàn tỉnh. Với sự quyết

tâm của tỉnh và sự hỗ trợ của Tổng cục Phòng chống thiên tai, năm 2019, tỉnh

Thừa Thiên Huế đã đƣợc Ban Chỉ đạo Trung ƣơng về Phòng, chống thiên tai tổ

chức công bố quyết định công nhận hoàn thành kế hoạch xây dựng tỉnh điển hình

về phòng chống thiên tai cho Văn phòng thƣờng trực Ban Chỉ huy Phòng chống

thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tại 03 cấp (tỉnh, 02 huyện và 02 xã) theo Quyết định

số 15/QĐ-TWPCTT ngày 22/11/2019 của Trƣởng ban Chỉ đạo Trung ƣơng về

Phòng, chống thiên tai.

Đạt đƣợc kết quả nêu trên, ngoài hỗ trợ của Trung ƣơng tỉnh đã chỉ đạo lồng

ghép, huy động mọi nguồn lực, các dự án, đề án nhƣ: chƣơng trình Nông thôn

mới, đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, chƣơng trình giảm nghèo bền vững,

chƣơng trình quốc gia thích ứng biến đổi khí hậu, chƣơng trình di dân vùng sạt lở,

lũ quét thực hiện các nội dung tỉnh điển hình về phòng chống chiên tai. Tích hợp

sử dụng, kết nối các hạ tầng hệ thống đô thị thông minh, hệ thống thông tin địa lý

GIS Huế, ứng dụng phản ảnh trực tuyến Hue-S góp phần nâng cao năng lực phòng

chống thiên tai.

Ngoài ra, trong các năm qua đƣợc sự chung tay hỗ trợ của các tổ chức quốc

tế nhƣ: Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ, JICA, KOICA, Luxembourg, Cộng

70

hòa liên bang Đức, Cộng hòa Pháp, WB, ADB, UNDP, DWF, Hội Chữ thập đỏ,

Trăng Lƣỡi liềm đỏ, Quỹ cộng đồng phòng tránh thiên tai và các tổ chức cá nhân

khác đã hỗ trợ các chƣơng trình, dự án phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả,

tái thiết sau thiên tai, thích ứng biến đổi khí hậu, xây dựng năng lực và các công

trình phòng chống thiên tai.

Thƣa Quý vị đại biểu!

Nội dung xây dựng tỉnh điển hình về phòng chống thiên tai là nội dung mới,

chƣa có tiền lệ và chƣa có khung pháp lý quy định, để triển khai nội dung này,

trong các năm 2018, 2019 Ban Chỉ đạo Trung ƣơng về Phòng, chống thiên tai,

UBND tỉnh đã có nhiều văn bản chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra, hƣớng dẫn việc triển

khai, vận dụng áp dụng tƣơng tự nhƣ tiêu chí Chƣơng trình xây dựng Nông thôn

mới 3.2. “đảm bảo đủ điều kiện đáp ứng yêu cầu dân sinh và theo quy định về

phòng chống thiên tai tại chỗ để xây dựng mô hình.

Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh đã cụ thể hóa

các chủ trƣơng bằng văn bản hƣớng dẫn các nội dung triển khai xây dựng huyện,

xã điển hình về phòng chống thiên tai.

Lựa chọn 2 địa phƣơng là huyện Quảng Điền và huyện Nam Đông (huyện

đang xây dựng Nông thôn mới); các huyện, thị xã và thành phố Huế còn lại, mỗi địa

phƣơng chọn 02 xã/phƣờng/thị trấn để triển khai thực hiện thí điểm cấp xã điển

hình về phòng chống thiên tai; chỉ đạo các địa phƣơng đƣợc lựa chọn xây dựng mô

hình điểm triển khai rà soát, bố trí cán bộ phụ trách công tác phòng chống thiên

tai, bố trí kinh phí mua sắm trang thiết bị phục vụ công tác chỉ đạo điều hành,

ứng phó thiên tai.

Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh đã

phối hợp với Chi cục Phòng chống thiên tai Miền trung và Tây nguyên, Viện

nghiên cứu thiên tai và môi trƣờng triển khai hƣớng dẫn, đào tạo áp dụng thí điểm

“Mẫu hƣớng dẫn lập Kế hoạch phòng chống thiên tai cấp huyện, tỉnh” cho các

huyện, thị xã và các cơ quan, đơn vị cấp tỉnh; tập huấn xây dựng Đội xung kích

phòng chống thiên tai cấp xã.

Công tác tổ chức về PCTT và TKCN: UBND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo

rà soát, bố trí cán bộ phụ trách công tác phòng chống thiên tai các cấp; bố trí

trang thiết bị phục công tác chỉ đạo điều hành, ứng phó thiên tai, cụ thể:

Cấp tỉnh: Cấp tỉnh giao Chi cục Thủy lợi trực thuộc Sở Nông nghiệp và

Phát triển nông thôn, là đơn vị trực tiếp tham mƣu quản lý nhà nƣớc về thủy lợi,

đê điều, kiêm nhiệm công tác phòng, chống thiên tai trên địa bàn toàn tỉnh.

Để tăng cƣờng năng lực cho công tác Phòng chống thiên tai và tìm kiếm

cứu nạn, UBND tỉnh đã bố trí 05 vị trí viên chức tại Văn phòng Ban Chỉ huy

71

PCTT và TKCN tỉnh thực hiện nhiệm vụ thƣờng trực, trong đó có 01 kỹ sƣ thủy

lợi, 01 kỹ sƣ khí tƣợng thuỷ văn (đang bổ sung) tham mƣu công tác vận hành hồ

chứa nƣớc thủy lợi, thủy điện; 01 kỹ sƣ công nghệ thông tin tham mƣu theo dõi

trang website, hệ thống nhắn tin, truyền tin, 01vị trí kế toán, 01 vị trí văn thƣ hành

chính.

Cấp huyện: Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thuộc UBND

huyện hoặc Phòng Kinh tế thuộc UBND các thị xã và thành phố Huế bố trí cán bộ

phụ trách phòng chống thiên tai để tham mƣu cho UBND cấp huyện về công tác

quản lý nhà nƣớc về phòng chống thiên tai trên địa bàn.

Cấp xã: Cán bộ phụ trách công tác giao thông thủy lợi tại các xã, phƣờng,

kiêm nhiệm công tác về phòng chống thiên tai để tham mƣu cho Chủ tịch UBND

cấp xã về quản lý phòng chống thiên tai trên địa bàn.

Về xây dựng, phê duyệt, triển khai kế hoạch PCTT các cấp:

UBND tỉnh đã ban hành Quyết định phê duyệt Kế hoạch, phƣơng án Phòng

chống thiên tai và TKCN tỉnh đến năm 2020 theo quy định của Luật phòng chống

thiên tai.

Ban hành Quyết định triển khai đề án Quy hoạch tổng thể lĩnh vực Ứng phó

sự cố, thiên tai và Tìm kiếm Cứu nạn đến năm 2020. Đến nay các đơn vị đã xây

dựng, tham mƣu cho UBND tỉnh ban hành 12/13 Kế hoạch.

Về ứng dụng khoa học công nghệ:

Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh đã ứng dụng kết nối họp trực tuyến với

Văn phòng thƣờng trực Ban Chỉ đạo TW về Phòng chống thiên tai qua hệ thống

do Bộ Tƣ lệnh Thái Bình Dƣơng Hoa Kỳ tài trợ.

Sử dụng hệ thống nhắn tin SMS để nhắn tin điều hành, cảnh báo, dự báo

thiên tai đến với chính quyền các cấp và ngƣời dân để chủ động phòng chống bão,

lũ nhằm giảm thiểu thiên tai gây ra. Một số địa phƣơng, đơn vị trên địa bàn tỉnh

cũng đã triển khai hệ thống nhắn tin PCTT và TKCN để phục vụ công tác PCTT

cho địa phƣơng mình.

Ban đã phối hợp với Sở Thông tin truyền thông tích hợp sử dụng, kết nối các

hạ tầng hệ thống đô thị thông minh, hệ thống camera giám sát hồ chứa nƣớc lớn,

các điểm ngập lụt, hệ thống đo mƣa Vrain, hệ thống thông tin địa lý GIS Huế góp

phần nâng cao năng lực phòng chống thiên tai; ứng dụng hệ thống tin nhắn, phản

ảnh trực tuyến Hue-S, Hue-G qua điện thoại thông minh để cập nhật, đƣa tin về

thời tiết, thiên tai.

Ban đã sử dụng Website và mạng xã hội facebook, Zalo thƣờng xuyên cập

tình hình diễn biến thiên tai, công tác vận hành hồ chứa nƣớc qua Website, mạng

xã hội facebook, Zalo. Ngoài ra, đầu năm 2020 Văn phòng đã tích cực lồng ghép

72

thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức của ngƣời dân chủ động phòng tránh

dịch bệnh Covi19.

Trong các tình huống thiên tai, Sở Thông tin và truyền thông, Viễn Thông

Thừa Thiên Huế triển khai hệ thống thông tin liên lạc vệ tinh, Kenwood cầm tay

phục vụ công tác phòng chống thiên tai.

Thực hiện sự chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ƣơng về Phòng chống thiên tai

UBND tỉnh đang tiếp tục xây dựng kế hoạch mở rộng phạm vi, nâng cao năng lực

phòng chống thiên tai phấn đấu đến năm 2025, có 7 huyện, thị xã, thành phố Huế

và các phƣờng, xã, thị trấn trên địa bàn tỉnh đạt các tiêu chuẩn đảm bảo đủ điều

kiện đáp ứng yêu cầu dân sinh và theo quy định về phòng chống thiên tai tại chỗ,

tiến tới xây dựng xã hội an toàn trƣớc thiên tai.

Kiến nghị:

Kính đề nghị Ban Chỉ đạo Trung ƣơng về phòng chống thiên tai, Tổng cục

Phòng chống thiên tai Ban hành bộ tiêu tiêu chí đánh giá đạt “Điển hình về Phòng,

chống thiên tai” tƣơng tự nhƣ tiêu chí Chƣơng trình xây dựng Nông thôn mới 3.2.

“đảm bảo đủ điều kiện đáp ứng yêu cầu dân sinh và theo quy định về phòng chống

thiên tai tại chỗ.

Do ảnh hƣởng của dịch bệnh COVID-19 và trong tháng 3, tháng 4 vừa qua

trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế liên tiếp bị ảnh hƣởng của thiên tai hạn hán, mƣa

lớn, lốc xoáy nên đời sống của nhân dân và các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh gặp

rất nhiều khó khăn do phải thực hiện dãn cách xã hội, mất việc làm, kết quả sản

xuất, kinh doanh giảm sút, một số doanh nghiệp phải tạm ngừng hoạt động. Vừa

qua Thủ tƣớng Chính phủ đã phải ban hành Nghị quyết số 42/NQ-CP ngày

09/4/2020 về các biện pháp hỗ trợ ngƣời dân gặp khó khăn do đại dịch COVID-19.

Tỉnh Thừa Thiên Huế kính đề nghị Trung ƣơng có hƣớng dẫn miễn thực hiện thu,

nộp Quỹ Phòng chống thiên tai năm 2020.

Kính đề nghị Thủ tƣớng Chính phủ, các bộ, ngành Trung ƣơng quan tâm bố trí

nguồn lực (tƣơng tự nhƣ chƣơng trình xây dựng nông thôn mới) để thực hiện Chỉ

thị 42-CT/TW ngày 24/3/2020 của Ban Bí thƣ về công tác phòng chống thiên tai.

Tỉnh Thừa Thiên Huế rất mong tiếp tục nhận sự quan tâm giúp đỡ của các

Bộ, ban ngành Trung ƣơng, các tổ chức quốc tế, các tổ chức và cá nhân trong và

ngoài nƣớc hỗ trợ cho tỉnh trong công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu

quả và tái thiết xây dựng lại tốt hơn sau thiên tai nhằm phát triển kinh tế xã hội

tỉnh nhà một cách bền vững trong môi trƣờng thiên tai.

Đề nghị các Bộ ngành tiếp tục hỗ trợ tỉnh nâng cao năng lực và ứng dụng

khoa học công nghệ trong phòng, chống thiên tai nhƣ đã hỗ trợ Dự án JICA về

điều hành hồ chứa khẩn cấp hiện đang triển khai thực hiện.

73

Nhân dịp Tuần lễ Quốc gia về phòng chống thiên tai xin kính chúc Phó Thủ

Tƣớng, Bộ Trƣởng, Lãnh đạo Ban Chỉ đạo Trung ƣơng về phòng chống thiên tai,

các đại biểu tham dự Hội nghị cùng gia đình dồi dào sức khoẻ, hạnh phúc và

thành công.

74

UBND TỈNH BẾN TRE

BAN CHỈ HUY PCTT VÀ TKCN

CỘNG HÕA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

Bến Tre, ngày tháng 5 năm 2020

BÁO CÁO THAM LUẬN

Bài học kinh nghiệm ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn

trên địa bàn tỉnh Bến Tre mùa khô năm 2019-2020

Bến Tre là một tỉnh ven biển, nằm ở phía Đông-Đông Nam Đồng bằng sông

Cửu Long, giữa hạ lƣu các sông: Tiền Giang, Ba Lai, Hàm Luông và Cổ Chiên,

với diện tích tự nhiên khoảng 236.020 ha; phía Bắc giáp tỉnh Tiền Giang, có ranh

giới chung là sông Tiền Giang, phía Tây và Nam giáp tỉnh Vĩnh Long và tỉnh Trà

Vinh, có ranh giới chung là sông Cổ Chiên, phía Đông giáp biển Đông với chiều

dài bờ biển khoảng 65 km. Với sự bao bọc, bồi đắp phù sa từ bốn con sông lớn, đã

hình thành cho Bến Tre với một địa hình bao gồm ba cù lao: cù lao An Hóa, cù lao

Bảo và cù lao Minh. Với đặc điểm địa hình đó, Bến Tre là vùng đất phù sa màu

mở, nơi trồng cây ăn trái trù phú, đa dạng nhất của Đồng bằng sông Cữu Long

nhƣng lại thƣờng xuyên phải đối mặt với nguy cơ xâm nhập mặn ngày càng nhiều

hơn, sâu hơn và dài ngày hơn trong tác động của biến đổi khí hậu ngày càng mạnh

mẽ, nhất là vào thời điểm mùa khô hàng năm, từ tháng 11 năm trƣớc đến tháng 6

năm sau. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét, đã thực sự tác động đến

nhiều mặt của đời sống ngƣời dân, gây ra những hiện tƣợng thời tiết bất thƣờng,

các loại hình thiên tai mang tính cực đoan xảy ra ngày càng nhiều hơn, gây thiệt

hại về ngƣời, tài sản và tác động rất lớn đến nền kinh tế.

Cụ thể nhƣ đợt hạn mặn khốc liệt vào mùa khô năm 2015-2016 với độ mặn

xâm nhập sâu, ở mức rất cao và duy trì trong thời gian dài gây khan hiếm nguồn

nƣớc ngọt phục vụ sinh hoạt, sản xuất của ngƣời dân, ƣớc tính thiệt hại về kinh tế

của riêng ngành nông nghiệp đã lên đến gần 1.800 tỷ đồng. Đến mùa khô năm

2019-2020 hiện nay, nhƣ vậy chỉ sau gần 3 năm tỉnh Bến Tre lại tiếp tục phải trãi

qua đợt hạn mặn còn gay gắt, khốc liệt hơn rất nhiều so với đợt mặn mùa khô năm

2015-2016. Ngay từ giữa tháng 11/2019 mặn đã bắt đầu xâm nhập vào các cửa

sông chính đến đầu tháng 12/2019 mặn xâm nhập nhanh và rất sâu, độ mặn 2o/oo

hầu nhƣ bao phủ toàn tỉnh Bến Tre. So với trung bình nhiều năm, mặn xâm nhập

sớm hơn từ 2-3 tháng (tùy vị trí trên các sông). So với mùa khô năm 2015-2016,

độ mặn cao nhất các trạm cao hơn từ 1- 7 o

/oo. Độ mặn 4 o

/oo xâm nhập mặn sâu

hơn so với năm 2016 từ 10 – 25 km trên các sông chính. Độ mặn cao và duy trì từ

tháng 12/2019 làm cho nguồn nƣớc trên sông Hàm Luông và Cửa Đại không có

nƣớc ngọt, riêng trên sông Cổ Chiên có xuất hiện những đợt nƣớc ngọt từ tháng 3

đến nay có thể phục vụ sinh hoạt và sản xuất của ngƣời dân (chủ yếu các xã ven

75

sông thuộc huyện Chợ Lách và Mỏ Cày Bắc). Cụ thể độ mặn cao nhất đo đƣợc tại

các trạm nhƣ sau:

1. Về công tác chỉ đạo, điều hành của tỉnh

Ngay từ tháng 8/2019, căn cứ nhận định tình hình thủy văn khu vực Nam Bộ

mùa khô năm 2019-2020 sẽ diễn biến bất lợi cho sản xuất và đời sống, mặn xâm

nhập sâu và kéo dài, Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành văn bản chỉ đạo và tổ chức

triển khai, quán triệt để các ngành, các cấp chủ động xây dựng kế hoạch ứng phó

với từng cấp độ hạn mặn, đồng thời đã triển khai thực hiện một số công việc trọng

tâm nhƣ: chỉ đạo cả hệ thống chính trị thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận

động nhân dân trữ nƣớc mƣa, nƣớc ngọt phục vụ sinh hoạt và sản xuất; xây dựng

kịch bản ứng phó với nhiều cấp độ, tình huống hạn mặn có thể xảy ra; tổ chức vận

hành hợp lý, có hiệu quả các hệ thống công trình thủy lợi hiện có; tăng cƣờng nạo

vét kênh mƣơng nội đồng; tổ chức đắp khẩn cấp nhiều vị trí đập tạm để ngăn mặn,

giữ ngọt,…; tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 04/CT-TTg ngày

22 tháng 01 năm 2020 của Thủ tƣớng Chính phủ; Chỉ thị số 8008/CT-BNN-PTNT

ngày 25 tháng 10 năm 2019 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các

văn bản chỉ đạo của Trung ƣơng về công tác phòng chống hạn măn mùa khô năm

2019-2020; tháng 01/2020 đã ban hành Quyết định tình huống khẩn cấp do xâm

nhập mặn trên địa bàn tỉnh để yêu cầu các ngành, các cấp địa phƣơng tích cực,

khẩn trƣơng vào cuộc, thực hiện ngay các giải pháp trọng tâm trong phòng chống,

ứng phó tình huống khẩn cấp xâm nhập mặn nhằm hạn chế thiệt hại cho ngƣời

dân, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh; Tỉnh ủy đã ban hành văn bản yêu cầu các ban

đảng, sở ngành tỉnh, cấp ủy đảng, chính quyền, mặt trận, đoàn thể các cấp rút kinh

nghiệm từ những thiệt hại nghiêm trọng do đợt hạn mặn lịch sử năm 2015-2016,

76

khẩn trƣơng tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện kịp thời, có hiệu quả các

nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để tăng cƣờng công tác phòng chống, ứng phó xâm

nhập mặn, đảm bảo nguồn nƣớc phục vụ sản xuất, dân sinh.

Đồng thời, căn cứ vào diễn biến tình hình xâm nhập mặn ở từng thời điểm

Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh đã tổ chức nhiều đợt đi kiểm tra thực tế để nắm

tình hình, hỗ trợ tháo gỡ những khó khăn, vƣớng mắc của các ngành, địa phƣơng

trong phòng chống, ứng phó xâm nhập mặn và chỉ đạo nhiều giải pháp cấp bách

nhằm tăng cƣờng cung cấp nƣớc ngọt phục vụ ăn uống, sinh hoạt, sản xuất của

ngƣời dân, doanh nghiệp trong giai đoạn mặn diễn biến gay gắt nhƣ: mua, vận

chuyển nƣớc ngoài tỉnh để cung cấp cho các bệnh viện, khu công nghiệp, doanh

nghiệp chế biến, nhà hàng, khách sạn trên địa bàn tỉnh, tối thiểu 2.000m3/ngày;

vận hành tối đa công suất các hệ thống lọc mặn RO đã đƣợc trang bị, đồng thời tổ

chức kêu gọi, huy động nguồn lực tiếp tục đầu tƣ thêm hệ thống lọc mặn RO để

tăng cƣờng cung cấp nƣớc ngọt cho ngƣời đân; tăng cƣờng vận động, kêu gọi sự

hỗ trợ trong và ngoài tỉnh để cung cấp nƣớc uống, nƣớc ngọt, dụng cụ chứa nƣớc,

thiết bị lọc nƣớc,... và kịp thời phân phối để giúp ngƣời dân giảm bớt thiệt hại do

xâm nhập mặn.

2. Các giải pháp phòng chống, ứng phó xâm nhập mặn đã được tỉnh triển

khai thực hiện đồng bộ trên hai lĩnh vực phi công trình và công trình

Tổ chức tuyên truyền, vận động ngƣời dân không sản xuất lúa vụ Đông Xuân

2019-2020 (vụ 3) để tránh thiệt hại do xâm nhập mặn; đã tổ chức đƣợc 135 cuộc

tập huấn, sinh hoạt, toạ đàm, hội thảo, 290 cuộc tƣ vấn nông hộ với trên 3.850 lƣợt

nông dân tham dự với nội dung tuyên truyền, tƣ vấn cho ngƣời dân về các biện

pháp phòng chống, ứng phó xâm nhập mặn; bố trí 50 điểm đo mặn nhằm tăng

cƣờng công tác đo kiểm tra độ mặn trên các sông, kênh rạch, các công trình đầu

mối, các nhà máy nƣớc để vận hành công trình lấy, trữ nƣớc hợp lý; thƣờng xuyên

cập nhật, thông báo tình hình xâm nhập mặn trên các phƣơng tiện thông tin đại

chúng; thực hiện nhắn tin SMS, Zalo tình hình mặn đến gần 1000 ngƣời là lãnh

đạo UBND, các sở, ban, ngành, đoàn thể tỉnh, huyện, xã; thi công nạo vét kênh

mƣơng với tổng khối lƣợng khoảng 840.000 m3; sửa chữa, nâng cấp công trình

cống, bờ bao; đắp đập tạm để ngăn mặn cục bộ, đặc biệt là đƣa vào vận hành Hồ

chứa nƣớc ngọt Kênh Lấp, huyện Ba Tri đầu năm 2019, với trữ lƣợng 800.000 m3

nƣớc ngọt, đã tạo đƣợc nguồn cung ổn định cho các nhà máy phục vụ nƣớc sinh

hoạt cho khoảng 200.000 ngƣời dân trong vùng; thực hiện đắp 17 công trình đập

tạm lớn để ngăn mặn, giữ ngọt, trong đó đắp khẩn cấp 06 đập tạm để ngăn mặn

khu vực sông Ba Lai; và hàng chục công trình đập tạm quy mô nhỏ, bờ bao ngăn

mặn cục bộ do các xã và ngƣời dân chủ động thực hiện; Mua sắm các thuyền bơm;

lắp đặt trạm đo mặn tự động tại các trạm bơm;....; thực hiện mở rộng đƣợc 65km

đƣờng ống, đầu tƣ nâng công suất 02 nhà máy nƣớc sạch nông thôn; triển khai

phƣơng án đƣa nguồn nƣớc từ nơi có độ mặn thấp tới nơi có độ mặn cao (8-10 0/00) nhằm giảm thiểu tác động của hạn mặn đến sinh hoạt của ngƣời dân;…

77

3. Đánh giá hiệu quả công tác phòng chống, ứng phó xâm nhập mặn trong

thời gian qua

Về công tác dự báo xâm nhập mặn của các cơ quan chuyên môn ngành khí

tƣợng, thủy văn; các cơ quan thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về

tình hình xâm nhập mặn mùa khô năm 2019-2020 là rất kịp thời, giúp tỉnh Bến

Tre có sự chuẩn bị các phƣơng án phòng chống, ứng phó ngay từ tháng 8/2019.

Tỉnh Bến Tre đã nhận đƣợc sự quan tâm đặc biệt của Chính phủ, Ban Chỉ đạo

Trung ƣơng về Phòng, chống thiên tai, các Bộ, Ngành Trung ƣơng trong công tác

chỉ đạo phòng chống, ứng phó xâm nhập mặn mùa khô năm 2019-2020. Trong đó:

tháng 01/2020, Phó Thủ tƣớng Chính phủ đã chủ trì tổ chức Hội nghị công tác

phòng, chống hạn mặn khu vực Đồng bằng sông Cửu Long tại tỉnh; đến tháng

3/2020, Thủ tƣớng Chính phủ tiếp tục tổ chức đoàn kiểm tra, chỉ đạo công tác phòng

chống, ứng phó xâm nhập mặn của tại tỉnh; Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển

nông thôn, Tổng cục Phòng, chống thiên tai đã quan tâm hỗ trợ, kêu gọi, vận động

nhiều tổ chức Quốc tế hỗ trợ tỉnh trong thời gian qua. Đồng thời, Thủ tƣớng Chính

phủ đã hỗ trợ 70 tỷ đồng theo Quyết định số 504/QĐ-TTg ngày 10/4/2020 về hỗ

trợ kinh phí phòng, chống hạn hán, thiếu nƣớc, xâm nhập mặn vùng đồng bằng

sông Cửu Long.

Công tác thông tin, tuyên truyền phòng chống hạn mặn phát huy hiệu quả tốt,

ngƣời dân đã tích cực, chủ động hơn trong việc chuẩn bị ứng phó hạn mặn ngay từ

đầu mùa khô góp phần giảm đáng kể thiệt hại do xâm nhập mặn gây ra: tích cực

trữ nƣớc mƣa, nƣớc ngọt ngay từ giữa năm 2019; chủ động đắp đập tạm, bờ bao

ngăn mặn cục bộ để bảo vệ sản xuất của hộ gia đình; có ý thức trong việc đo kiểm

tra độ mặn trƣớc khi lấy nƣớc tƣới cho cây trồng; sử dụng phƣơng tiện (xà lan,

ghe, xe,...) để vận chuyển nƣớc ngọt phục vụ sinh hoạt, sản xuất; các thông tin về

phòng chống hạn mặn đƣợc chia sẽ hết sức rộng rãi trong cộng đồng chủ yếu qua

các trang mạng xã hội;…

Các công trình tạm ngăn mặn, giữ ngọt đƣợc tỉnh triển khai thực hiện đã phát

huy hiệu quả, nhƣng do tình hình xâm nhập mặn trên các sông chính trong tỉnh từ

đầu mùa khô năm 2019-2020 diễn biến hết sức gay gắt, khốc liệt, mặn xâm nhập

rất nhanh, ở mức sâu và xuất hiện sớm hơn khoảng 02 tháng. Độ mặn trên các

sông chính duy trì ở mức rất cao trong thời gian dài (gần 4 tháng) dẫn đến không

có nguồn nƣớc ngọt bổ sung và làm gia tăng độ mặn bên trong một số công trình.

Tuy nhiên, nếu không triển khai đƣa vào vận hành các công trình tạm nêu trên thì

nguồn nƣớc sinh hoạt khu vực Thành phố Bến Tre và một số khu vực lân cận độ

mặn có khả sẽ rất cao trên 10 0/00.

Việc bố trí lịch thời vụ phù hợp và kịp thời trong công tác tuyên truyền, vận

động ngƣời dân không sản xuất lúa vụ Đông Xuân 2019-2020 (vụ 3) nên diện tích

bị ảnh hƣởng đã giảm đáng kể so với mùa khô năm 2015-2016.

Nhờ thực hiện tốt công tác vận động, kêu gọi sự hỗ trợ trong và ngoài tỉnh để

cung cấp nƣớc uống, nƣớc ngọt, dụng cụ chứa nƣớc, thiết bị lọc nƣớc,... Trong

78

thời gian qua, tỉnh Bến Tre đã đƣợc sự hỗ trợ tích cực của trên 1.000 tổ chức, cá

nhân trong và ngoài nƣớc, bao gồm: trên 10 tỷ đồng tiền mặt; 22.822 bồn chứa

nƣớc các loại từ 300 lít trở lên; gần 25.216 can nhựa chứa nƣớc loại 20-30 lít;

144.794 bình, thùng nƣớc uống các loại; 732 hệ thống máy lọc nƣớc mặn, nƣớc

sạch; 509 điểm cấp nƣớc, cung cấp nƣớc ngọt miễn phí tại các địa phƣơng; đã tiếp

nhận hàng trăm ngàn khối nƣớc ngọt và cung cấp miễn phí cho ngƣời dân. Các

nguồn lực sau khi tiếp nhận đã kịp thời chuyển đến ngƣời dân để giảm bớt khó

khăn trong mùa hạn mặn.

4. Ảnh hưởng do xâm nhập mặn

Mặc dù, tỉnh Bến Tre đã chủ động triển khai sớm nhiều giải phi công trình và

công trình và đƣợc sự đồng tình, hƣởng ứng của các ngành các cấp địa phƣơng và

ngƣời dân trong phòng chống, ứng phó hạn mặn tỉnh đã mang lại nhiều kết quả

tích cực, góp phần giảm thiểu thiệt hại. Tuy nhiên, trƣớc tình huống xâm nhập

mặn diễn biến hết sức bất lợi, hệ thống công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh chƣa

đƣợc khép kín, lƣợng nƣớc ngọt dự trữ trong nội đồng không thể duy trì đƣợc

trong thời gian 4-5 tháng và tỉnh Bến Tre không có nƣớc ngầm cho nên xâm nhập

mặn kéo dài gây ảnh hƣởng đến sinh hoạt, sản suất của ngƣời dân, doanh nghiệp

trên địa bàn tỉnh là không thể tránh khỏi.

Theo số liệu thống kê, xâm nhập mặn đã gây ảnh hƣởng đến mọi mặt đời

sống, sản xuất của ngƣời dân, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Cụ thể: tỉnh đã có

khuyến cáo không sản xuất lúa vụ Đông Xuân 2019-2020 (vụ 3) nhƣng do ngƣời

dân tự ý xuống giống dẫn đến diện tích bị ảnh hƣởng 5.401 ha; rau màu bị ảnh

hƣởng 168 ha; cây dừa bị ảnh hƣởng 23.277 ha; cây ăn trái bị ảnh hƣởng 11.969

ha; khoảng 600 ha cây giống và 1,2 triệu cây hoa kiểng các loại bị ảnh hƣởng; ảnh

hƣởng 1.890 ha nuôi trồng thủy sản; 86.896 hộ dân bị thiếu nƣớc sinh hoạt. Một

số lĩnh vực khác cũng bị ảnh hƣởng nhƣ: các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp

hoạt động lĩnh vực chế biến; lĩnh vực thi công xây dựng, đô thị; du lịch;…

5. Những bài học kinh nghiệm trong ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn

Qua 02 đợt hạn mặn hết sức gay gắt, khốc liệt từ năm 2015 đến nay, tỉnh Bến

Tre đã rút ra đƣợc những bài học kinh nghiệm trong công tác phòng chống, ứng

phó. Đó là phải huy động đƣợc sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ cấp tỉnh,

huyện đến xã và toàn thể nhân dân. Đồng thời, phải thực hiện đồng bộ cả 2 giải

pháp công trình và phi công trình.

Một là, tuyên truyền, nâng cao nhận thức của ngƣời dân, vận động mỗi hộ gia

đình chủ động trữ nƣớc ngọt để phục vụ sinh hoạt, sản xuất trong mùa hạn mặn.

Đồng thời, phát huy tính sáng tạo, nhân rộng các biện pháp, mô hình hay để thực

hiện trữ nƣớc ngọt trong từng xóm, ấp và từng xã.

Hai là, phải bố trí lịch thời vụ phù hợp với dự báo tình hình nguồn nƣớc, xâm

nhập mặn hàng năm. Khuyến cáo ngƣời dân không sản xuất ở những khu vực có

nguy cơ thiếu nƣớc tƣới để tránh bị thiệt hại.

Ba là, thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi thích ứng với từng

vùng, từng địa phƣơng và chống chịu đƣợc với tình hình hạn mặn diễn biến ngày

càng gay gắt. Từng bƣớc xây dựng và phát triển sản xuất nông nghiệp theo tiêu

79

chuẩn chất lƣợng cao, hiện đại, ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật cao vào quá

trình sản xuất nông nghiệp, các biện pháp tƣới tiết kiệm nƣớc,...

Bốn là, cần phải nâng cao hiệu quả công tác cảnh báo, dự báo tình hình nguồn

nƣớc, xâm nhập mặn, trong đó chú trọng thực hiện dự báo sớm, dài hạn để phục vụ

công tác chỉ đạo, điều hành và khuyến cáo lịch thời vụ sản xuất, chuyển đổi cơ cấu

cây trồng, vật nuôi phù hợp, tránh bị động. Các cơ quan dự báo KTTV Trung ƣơng

tiếp tục hỗ trợ trong công tác dự báo, cảnh báo sớm về tình hình nguồn nƣớc và xâm

nhập mặn hàng năm, đồng thời từng bƣớc cải thiện, nâng cao chất lƣợng công tác dự

báo để các tỉnh trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và tỉnh Bến Tre

nói riêng sớm có sự chuẩn bị ứng phó nhằm hạn chế thiệt hại cho ngƣời dân.

Năm là, trong giai đoạn các công trình thủy lợi chƣa đƣợc đầu tƣ khép kín,

để hạn chế ảnh hƣởng do xâm nhập mặn đến sinh hoạt, sản xuất của ngƣời dân

trong mùa khô hàng năm, tỉnh Bến Tre sẽ tiếp tục thực hiện các giải pháp công

trình đập tạm ngăn mặn, bờ bao cục bộ; từng bƣớc nâng cấp mở rộng tuyến ống và

thực hiện giải pháp chuyển nƣớc từ nơi có độ mặn thấp để cung cấp nƣớc sinh

hoạt cho ngƣời dân; thực hiện tốt công tác bảo dƣỡng và tăng cƣờng vận hành các

hệ thống lọc mặn RO đã đƣợc trang bị; chuẩn bị phƣơng án mua, vận chuyển nƣớc

ngọt ngoài tỉnh để phục vụ trong giai đoạn mặn diễn biến gay gắt;...

6. Trƣớc xu thế thiên tai đang ngày càng gia tăng, diễn biến bất thƣờng, cực

đoan, nhất là tình hình xâm nhập mặn. Trong thời gian tới, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân

dân tỉnh Bến Tre sẽ tăng cƣờng sự lãnh đạo trong công tác phòng ngừa, ứng phó,

khắc phục hậu quả thiên tai. Cụ thể tỉnh đang tiếp tục triển khai một số nội dung:

Xây dựng, ban hành kế hoạch phòng chống hạn mặn giai đoạn đến năm 2025

với mục tiêu đảm bảo đến năm 2025 tỉnh Bến Tre không còn bị ảnh hƣởng do xâm

nhập mặn, kịch bản ứng phó trong tình huống mặn diễn biến gay gắt, khốc liệt nhƣ

mùa khô năm 2019-2020.

Xây dựng Kế hoạch Thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 24 tháng 3 năm

2020 của Ban Bí thƣ với mục tiêu tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện, phát

huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội nhằm giảm nhẹ

thiệt hại, hƣớng đến phát triển bền vững từng bƣớc xây dựng cộng đồng an toàn

trƣớc thiên tai; tăng cƣờng sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng đối với công

tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai.

7. Đề xuất, kiến nghị

Mặc dù tỉnh Bến Tre đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ để ứng

phó với hạn mặn, song do vị trí địa lý của tỉnh ở cuối nguồn sông Mêkong và

trong điều kiện hệ thống thủy lợi Bắc và Nam Bến Tre đầu tƣ còn dở dang và Dự

án quản lý nƣớc (JICA3) vừa triển khai giai đoạn thiết kế và đấu thầu xây lắp, hệ

thống ngăn mặn trử ngọt của tỉnh chƣa đƣợc khép kín do đó tình hình xâm nhập

mặn từ đầu mùa khô 2019-2020 đến nay đã gây ra những tác động tiêu cực, rõ nét

không chỉ ảnh hƣởng đến sản xuất nông nghiệp (trồng trọt, chăn nuôi, hoa kiểng),

mà còn ảnh hƣởng đến nguồn nƣớc máy cung cấp cho các doanh nghiệp, đặc biệt

là các doanh nghiệp chế biến thực phẩm, doanh nghiệp có sử dụng nồi hơi,... tại

các khu, cụm công nghiệp; các nhà hàng, khách sạn, bệnh viện và đời sống dân cƣ

đô thị trên địa bàn tỉnh.

80

Xuất phát từ những vấn đề trên, để công tác phòng, chống hạn hán, xâm nhập

mặn, đảm bảo nguồn nƣớc ngọt cho sản xuất nông nghiệp và dân sinh khu vực

Đồng bằng sông Cửu Long, trong đó có Bến Tre không chỉ trong mùa khô năm

2019-2020 mà còn những năm tiếp theo. Tỉnh Bến Tre xin có một số kiến nghị, đề

xuất với Thủ tƣớng Chính phủ, và các bộ, ngành Trung ƣơng một số vấn đề sau:

Một là, dự án Hệ thống thủy lợi Bắc và Nam Bến Tre (giai đoạn 1) đã đƣợc

Trung ƣơng quan tâm hỗ trợ và đã triển khai thi công xây dựng công trình và dự

kiến hoàn thành trong năm 2020 nhƣng chƣa đƣợc khép kín. Để phát huy tối đa

hiệu quả nguồn lực đã đầu tƣ, khắc phục tình trạng xâm nhập mặn trong thời gian

tới, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Bến Tre, kiến nghị Chính phủ, Bộ

Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xem xét bố trí tiếp cho tỉnh 850 tỷ đồng để

triển khai đầu tƣ tiếp các hạng mục còn lại, nhất là việc gia cố hệ thống đê ven sông

và đầu tƣ hoàn chỉnh, đồng bộ Dự án Cấp nƣớc sinh hoạt cho dân cƣ khu vực Cù

Lao Minh trong điều kiện biến đổi khí hậu và nƣớc biển dâng (giai đoạn 2); đồng

thời sớm triển khai thực hiện dự án Quản lý nƣớc Bến Tre (JICA3) theo kế hoạch.

Hai là, kiến nghị Chính phủ chỉ đạo sớm triển khai Nhà mày nƣớc Sông Tiền

2 tại Vĩnh Long để cấp nƣớc sinh hoạt cho 3 tỉnh Vĩnh Long, Trà Vinh, Bến Tre

và xem xét đầu tƣ tuyến ống dẫn nƣớc thô cho các tỉnh Long An, Tiền Giang, Bến

Tre theo Quy hoạch cấp nƣớc vùng Đồng bằng sông Cửu Long đƣợc duyệt tại

Quyết định số 2140/QĐ-TTg ngày 08/11/2016 của Thủ tƣớng Chính phủ để tạo

nguồn nƣớc và hệ thống cung cấp nƣớc thô ổn định để kết nối cung cấp cho các

nhà máy nƣớc hiện có của các tỉnh, đáp ứng đƣợc nhu cầu nƣớc ngọt phục vụ sinh

hoạt và sản xuất của nhân dân trong toàn vùng.

Ba là, kiến nghị Trung ƣơng tiếp tục quan tâm, hỗ trợ, bố trí vốn khoảng 250

tỷ đồng để tỉnh đầu tƣ tiếp hồ chứa nƣớc ngọt, tổng dung tích 1,5 triệu m3 ở 3

huyện ven biển nhằm đảm bảo khả năng trữ nƣớc ngọt phục vụ nhu cầu sinh hoạt,

sản xuất của ngƣời dân vùng ven biển.

Bốn là, kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hỗ trợ xây dựng

tỉnh Bến Tre là tỉnh điển hình về phòng, chống thiên tai nhằm tạo động lực, tiếp

tục tăng cƣờng công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt

trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội, các Sở, Ban ngành tỉnh và các địa

phƣơng, phát huy mạnh mẽ hơn nữa sự chủ động sáng tạo khắc phục khó khăn của

ngƣời dân trong công tác phòng, chống thiên tai góp phần giảm nhẹ thiệt hại,

hƣớng đến phát triển bền vững từng bƣớc xây dựng cộng đồng an toàn trƣớc thiên

tai theo tinh thần Nghị quyết số 76/NQ-CP ngày 18 tháng 6 năm 2018 của Chính

phủ về công tác phòng, chống thiên tai và Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 24 tháng 3

năm 2020 của Ban Bí thƣ về tăng cƣờng sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác

phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai.

Với những kinh nghiệm thực tiễn trong công tác phòng chống, ứng phó xâm

nhập mặn những năm qua; đồng thời đƣợc sự quan tâm, hỗ trợ của Chính phủ, các

Bộ, Ngành Trung ƣơng; sự đồng tình, ủng hộ của các ngành các cấp địa phƣơng

và ngƣời dân, tỉnh Bến Tre tin tƣởng sẽ thực hiện tốt công tác ứng phó hạn hán,

xâm nhập mặn trong những năm tiếp theo.

81

UBND TỈNH CÀ MAU

BAN CHỈ HUY PCTT VÀ TKCN

CỘNG HÕA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

Cà Mau, ngày tháng 5 năm 2020

BÁO CÁO THAM LUẬN

Những bài học kinh nghiệm trong ứng phó với sạt lở,

sụt lún đê biển Tây trên địa bàn tỉnh Cà Mau

1. Tình hình sạt lở, sụt lún đê biển Tây trên địa bàn tỉnh Cà Mau

1.1. Tình hình sạt lở:

Tỉnh Cà Mau nằm ở cực Nam Tổ quốc , ba măt giap biên nhƣ môt ban đao ,

có tổng chiều dài bờ biển 254.000m. Trong đo, bơ biên Tây dai 154.000m, bơ biên

Đông dai 100.000m. Qua quan trăc toan bơ biên tinh Ca Mau thì co trên 80% tông

chiêu dai sat lơ , vơi tôc đô sat lơ tƣ 20 ÷ 25m/năm, cá biệt có những nơi lên đến

50m/năm. Chỉ tính riêng bờ biển Tây có khoảng 57.000m chiêu dai sat lơ cƣc ky

nguy hiêm, hiên đai rƣng phong hô chi com vài chục mét, thâm chi co rât nhiêu nơi

không con rƣng phong hô, sóng biển thƣờng xuyên uy hiếp đê biển Tây, có thể làm

vơ đê biên bât cƣ luc nao, cụ thể gồm 03 đoan nhƣ: Đoạn từ Tiểu Dừa đến Ba Tỉnh,

chiều dài 25.000m; đoạn từ Ba Tĩnh đến Mũi Tràm, chiều dài 17.000m và đoạn từ

Sông Đốc đến cửa Bảy Háp, chiều dài 15.000m. Đặc biệt, vào thời điểm gió mùa

Tây Nam hoạt động mạnh cộng với triều cƣờng dâng cao, bờ biển Tây đang bị đe

dọa trực diện do đai rừng phòng hộ không còn, điển hình là vụ việc sạt lở đê biển

Tây xảy ra vào ngày 03/8/2019, nguy cơ ảnh hƣởng trực tiếp đến 26.160 hộ dân

sinh sống ven biển và 128.900 ha đất sản xuất nông nghiệp.

(Triều cường kết hợp với sóng to, gió lớn làm nước biển tràn qua đê biển Tây

vào ngày 03/8/2019)

82

(Sạt lở đê biển Tây thuộc địa bàn xa Khánh Bình Tây, huyện Trần Văn Thời

do triều cường kết hợp sóng lớn vào ngày 03/8/2019)

1.2. Tình hình sụt lún:

Do tình hình hạn hán mùa khô 2019 - 2020 xuất hiện sớm hơn trung bình

nhiều năm và ở mức gay gắt hơn đã gây ra nhiều thiệt hại, làm ảnh hƣởng nghiêm

trọng đến sản xuất, dân sinh trên địa bàn tỉnh. Đặc biệt, hạn hán đã làm cho các

kênh, rạch bị khô cạn, mất phản áp nƣớc gây sụp lún, sạt lở nghiêm trọng trên

1.600 điểm, vị trí trên tuyến đê biển Tây và nhiều tuyến đƣờng giao thông, với

tổng chiều dài trên 25km. Riêng tuyến đê biển Tây có 03 điểm sụp lún, với tổng

chiều dài 240m, cụ thể gồm: (1) Vụ sụp lún xảy ra vào ngày 18/02/2020, đoạn Đá

Bạc hƣớng về Kênh Mới (cách Khu du lịch Hòn Đá Bạc khoảng 300m hướng về

Kênh Mới) thuộc xã Khánh Bình Tây, huyện Trần Văn Thời, với chiều dài khoảng

120m, sâu từ 1,2m đến 02m và sụp lún gần nhƣ toàn bộ chiều ngang của đê; (2) Vụ

sụp lún xảy ra vào ngày 23/02/2020, đoạn Đá Bạc hƣớng về Kênh Mới (cách Khu

du lịch Hòn Đá Bạc khoảng 100m hướng về Kênh Mới, nối tiếp đoạn 120m sụp

lún vào ngày 18/02/2020) thuộc địa bàn xã Khánh Bình Tây, huyện Trần Văn

Thời, với chiều dài khoảng 90m, sâu từ 0,5m đến 2,2m và sụp lún gần nhƣ toàn bộ

chiều ngang của đê; (3) Vụ sụp lún xảy ra vào ngày 19/3/2020, đoạn Kênh Mới

hƣớng về Đá Bạc (cách cống Kênh Mới khoảng 800m), thuộc địa bàn xã Khánh

Bình Tây, huyện Trần Văn Thời, với chiều dài khoảng 30m, sâu từ 8cm đến 10cm

hƣớng về phía biển . Ngoài ra , qua kiêm tra khao sat tuyên đê biên Tây đoan tƣ

Vàm Kênh Mới đến Vàm Đá Bạc , vơi chiêu dai trên 4.200m co dâu hiêu ran nƣt

và nguy cơ sụp lún rất cao.

83

(Sụp lún tại tuyến đê Đá Bạc hướng về Kênh Mới thuộc xa Khánh Bình Tây ,

huyện Trần Văn Thời vao ngay 18 và 23/02/2020)

2. Nguyên nhân

Có thể nhận định, nguyên nhân gây ra sạt lở, sụp lún trên địa bàn tỉnh Cà

Mau nói chung là do nhiều yếu tố có liên quan cả về tự nhiên và xã hội nhƣ: Điều

kiện địa lý, địa hình, thổ nhƣỡng; chế độ khí tƣợng, thủy văn; tập hoán sinh hoạt,

sản xuất; mật độ giao thông; đầu tƣ hệ thống thủy lợi cấp, thoát nƣớc,… Riêng đối

với đê biển Tây, tình trạng sạt lở, sụp lún chủ yếu do các yếu tố tự nhiên nhƣ:

Mƣa, gió, dòng chảy, sóng biển, hạn hán,… Tuy nhiên, việc đánh giá, xác định

chính xác nguyên nhân, quy luật đòi hỏi phải có sự đầu tƣ nghiên cứu và tính toán

kỹ lƣỡng của các nhà khoa học, các viện, trƣờng mới có để đƣa ra kết luận chính

xác, với đầy đủ cơ sở khoa học. Vấn đề này nằm ngoài khả năng hiện nay của tỉnh,

cần có sự tham gia, hỗ trợ của các Bộ, ngành Trung ƣơng và Chính phủ.

3. Các giải pháp xử lý sạt lở, sụp lún đã và đang thực hiện

- Tăng cƣờng công tác thông tin, tuyên truyền, hƣớng dẫn ngƣời dân thực

hiện các biện pháp phòng, chống sụp lún đất; lắp đặt biển cảnh báo, biển báo hạn

84

chế tốc độ, tải trọng, rào chắn, đèn chiếu sáng vào ban đêm,... tại các vị trí, đoạn

tuyến bị sạt lở, sụp lún, rạn nứt và có dấu hiệu, nguy cơ sạt lở, sụp lún; tổ chức di

dời dân cƣ ra khỏi khu vực xảy ra sạt lở, sụp lún, các khu vực có nguy cơ cao xảy

ra sạt lở, sụp lún để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho ngƣời dân; đồng

thời, tăng cƣờng công tác kiểm tra, tuần tra nhằm sớm phát hiện các vị trí, đoạn

tuyến có nguy cơ sụp lún để triển khai kịp thời các biện pháp xử lý.

- Phối hợp với các nhà khoa học đầu ngành, các viện, trƣờng, các cơ quan

chuyên môn Trung ƣơng đánh giá thực trạng tác động do hạn hán trên địa bàn tỉnh

nói chung và tình hình sụp lún đất nói riêng nhằm xác định nguyên nhân và đề ra

giải pháp ứng phó phù hợp, hiệu quả để thực hiện.

- Triển khai kịp thời các giải pháp khẩn cấp để xử lý ngay từ đầu nhằm đảm

bảo giữ ổn định, an toàn đê và tùy theo tình hình sạt lở, sụt lún thực tế để quyết định

các giải pháp công trình kiên cố mang tính lâu dài. Cụ thể công tác xử lý đã qua đối

với một số sự cố điển hình nhƣ:

+ Sƣ cô sạt lở đê biển Tây xảy ra ngày vào 03/8/2019: Do triều cƣờng, nƣớc

dâng kết hợp với mƣa dông, sóng lớn đã làm cho nƣớc biển tràn qua toàn tuyến đê

biển Tây từ 0,3 - 0,4m, gây sạt lở đặc biệt nguy hiểm cho tuyến đê biển Tây, với

chiều dài 2.100m (trong đó, 356m có nguy cơ vỡ đê) và sạt lở nguy hiểm với chiều

dài 5.447m; những đoạn sạt lở này có thể gây vỡ đê biển Tây bất cứ lúc nào và sẽ

ảnh hƣởng trực tiếp đến khoảng 26.160 hộ dân sinh sống ven biển và 128.900ha

đất sản xuất nông nghiệp. Trƣớc tình hình cấp bách nhƣ trên , ngay từ chiều ngày

03/8/2019, Ủy ban nhân dân tỉnh, Ban Chỉ huy phong, chông thiên tai va tim kiêm

cƣu nan tỉnh đã chỉ đạo các ngành chức năng , Thành viên Ban Chỉ huy phòng,

chông thiên tai va tim kiêm cƣu nan tỉnh phối hợp cùng vơi chinh quyên đia

phƣơng huy động khoảng 200 lực lƣợng, 01 xe cuốc, các dụng cụ, vật tƣ hộ đê

theo phƣơng châm 04 tại chỗ, triển khai ngay các biện pháp hộ đê khẩn cấp để bảo

vệ đê và túc trực ngày đêm tại hiện trƣờng. Đến ngày 04/8/2019, Ban Chỉ huy

phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh đã tham mƣu Chủ tịch Ủy ban

nhân dân tỉnh ban hành Quyết định số 1278/QĐ-UBND về việc tình huống khẩn

cấp sạt lở đê biển Tây tỉnh Cà Mau. Trên cơ sở đó , tỉnh đã huy động mọi nguồn

lực cho công tác hộ đê khẩn cấp . Nồng cốt về lực lƣợng hộ đê là các lực lƣợng

quản lý đê , các đội xung kích cấp xã , dân quân tự vệ , bộ đội địa phƣơng ,… Các

lực lƣợng này luôn duy tri đủ số lƣợng tham gia hộ đê . Sau khi đảm bảo đê đƣợc

an toàn, tỉnh tiếp tục chỉ đạo duy trì một lực lƣợng thích hợp tiếp tục túc trực, theo

dõi hiện trƣờng đề phòng trƣờng hợp có diễn biến xấu.

85

86

Song song với những hoạt động xử lý ngay từ lúc đầu, Ban Chỉ huy phòng,

chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh cũng đã khẩn trƣơng đánh giá, lựa chọn

giải pháp công trình phù hợp; đồng thời, hoàn thành các thủ tục theo tình huống

khẩn cấp trình cấp thẩm quyền phê duyệt để thực hiện. Đến nay, đôi vơi đoan sat

lơ 7.547m doc tuyên đê t ừ Kênh Mới xã Khánh Bình Tây , huyên Trân Văn Thơi

đến Tiều Dừa, xã Khánh Tiến, huyên U Minh (giáp tỉnh Kiên Giang) tỉnh áp dụng

giải pháp xử lý sạt lở bằng kè mái nghiêng với rọ đá bảo vệ mái đặt trên lớp lọc

vải địa kỹ thuật, chân kè đƣợc gia cố bằng rọ đá hiện hữu xoay ngang, kết hợp với

rọ đá xoay dọc với phần rọ đá bảo vệ lắp đặt mới đƣợc đặt trên bè cừ tràm chống

lún, mái kè đƣợc kết nối với mặt đê hiện hữu bằng lớp đá lát khan hoặc hộ đê bằng

cách gia cố bằng kè mái nghiêng có độ dốc mái thích hợp , mái đƣợc gia cố bằng

rọ đá đặt trên lớp lọc vải địa kỹ thuật , chân kè đƣợc gia cố bằng rọ đá đặt trên bè

cừ tràm chống lún , vơi kinh phi 50 tỷ đồng. Riêng 03 điêm sup lun với dai 240m

đoan Đa Bac hƣơng vê Kênh Mơi, dự kiến kinh phi xử lý là 03 tỷ đồng.

87

88

(Hình ảnh thi công xử lý sạt lở đê biển Tây bằng mái nghiêng)

+ Xƣ ly các sự cố sụp lún đê biển Tây : Trƣớc những diễn biến phức tạp của

tình trạng sụp lún đất trên địa bàn tỉnh nói chung và đê biển Tây nói riêng, Ban

Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh đã thành lập nhiều đoàn

khảo sát (bao gồm nhiều sở, ngành, chính quyền địa phƣơng trong tỉnh) tiến hành

khảo sát, ghi nhận hiện trƣờng và nhận định nguyên nhân ban đầu; đồng thời, phối

hợp với các Bộ, ngành trung ƣơng, các viện, trƣờng, các chuyên gia đầu ngành

họp bàn giải pháp khắc phục. Từ những nhận định ban đầu cùng với việc tiếp thu

các ý kiến đóng góp của các chuyên gia từ các Bộ, ngành trung ƣơng, các viện,

trƣờng,... Tỉnh Cà Mau xác định hạn hán dẫn đến nƣớc trên kênh, rạch bị khô cạn

89

và tình trạng khô cạn nƣớc trên kênh, rạch làm mất bệ phản áp nƣớc, do thiếu

nƣớc nên đất bị co ngót, tạo độ rỗng trong đất - là một trong những nguyên nhân

trực tiếp dẫn đến sạt lở, sụp lún đất trên địa bàn tỉnh nói chung và đê biển Tây nói

riêng. Trƣớc tình trạng trên, để kịp thời huy động mọi nguồn lực, giải pháp

xử lý nhằm hạn chế thấp nhất thiệt hại do tình hình hạn hán gây ra, Chủ tịch

Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Quyết định số 339/QĐ-UBND ngày

02/3/2020 về việc công bố tình huống khẩn cấp hạn hán cấp độ 2 tại vùng ngọt

hóa thuộc địa bàn huyện U Minh và huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau.

Trên cơ sở đó, tỉnh Cà Mau đã triển khai thực hiện giải pháp công trình xử lý sụp

lún đê biển Tây theo tình huống khẩn cấp. Cụ thể tỉnh đã lựa chọn giải pháp xử lý

tạo phản áp đối với đoạn đê bị sạt lở, sụp lún có chiều dài 4.300m; trong đó, bơm

bùn vào kênh mƣơng đê đến một cao trình thích hợp theo tính toán với chiều dài

3.500m (kinh phí 15 tỷ đồng) và bơm cat san lắp mặt bằng để xây dựng khu tái

định cƣ xen ghép Đá Bạc, với chiều dài 800m (kinh phí 30 tỷ đồng).

(Hình ảnh đang thi công bơm bùn, cát vào kênh mương đê)

(Hình ảnh sau thi công bơm bùn, cát vào kênh mương đê)

90

3. Đánh giá chung trong công tác xử lý sạt lở, sụp lún đê biển Tây, tỉnh

Cà Mau

3.1. Những mặt được:

- Ngay tƣ khi có nhận định của các cơ quan dự báo khí tƣợng thủy văn về

tình hình hạn hán mùa khô năm 2019 - 2020, tỉnh đã chủ động xây dựng kế hoạch,

triển khai đồng loạt các biện pháp công trình, phi công trình nhằm ứng phó hiệu

quả với hạn hán; thƣờng xuyên tổ chức các đợt kiểm tra hiện trƣờng, công tác

chuẩn bị ứng phó hạn hán của địa phƣơng trong tỉnh, qua đó kịp thời chỉ đạo điều

chỉnh, cập nhật các kế hoạch, phƣơng án sát với tình hình thực tế.

- Sự quan tâm, hỗ trợ của Chính phủ và các Bộ ngành Trung ƣơng, sự chỉ

đạo, vào cuộc quyết liệt, kịp thời của cả hệ thống chính trị trong tỉnh đã kịp thời

huy động đƣợc mọi nguồn lực, triển khai hàng loạt các biện pháp khẩn cấp ứng

phó với hạn hán đã góp phần giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.

- Công tác thông tin, tuyên truyền đƣợc tổ chức tốt, đồng bộ, có nhiều đổi

mới, đa dạng về nội dung và hình thức đã phát huy hiệu quả, góp phần nâng cao ý

thức, trách nhiệm, tinh thần tự giác của cộng đồng trong việc chủ động phòng,

tránh và ứng phó thiên tai.

- Làm rất tốt công tác tuần tra, kiểm tra, phát hiện kịp thời các sự cố công

trình phòng, chống thiên tai, đặc biệt là công trình đê điều nên đã kịp thời điều

nguồn nhân lực, vật lực xử lý hiệu quả ngay từ đầu, qua đó ngăn chặn đƣợc các

thảm họa thiên tai, giảm thiểu thiệt hại.

- Thực hiện phƣơng châm 04 tại chỗ đã phát huy hiệu quả thực chất, thể

hiện qua việc chỉ huy, điều hành, huy động nguồn lực và công tác phục vụ hậu cần

trong xử lý các sự cố nêu trên.

3.2. Những tồn tại, hạn chế:

- Do đặc thù tỉnh Cà Mau là không có nguồn nƣớc ngọt bổ sung vào mùa

khô, hệ thống công trình thủy lợi chƣa đƣợc đầu tƣ hoàn chỉnh nên rất dễ chịu ảnh

hƣởng tác động của thiên tai nói chung, trong đó có tình trạng sạt lở, sụp lún đất

trong mùa khô tại các vùng ngọt hóa.

- Luật Phòng, chống thiên tai và nhiều văn bản hƣớng dẫn thực hiện còn

nhiều bất cập, chƣa sát với thực tế, chƣa đảm bảo linh hoạt, chậm đƣợc sửa đổi,…

gây khó khăn cho công tác chỉ đạo, điều hành ứng phó thiên tải của địa phƣơng

(chi tiết những bất cập, vướng mắc, tỉnh Cà Mau đa có nhiều văn bản báo cáo,

kiến nghị góp ý,… gửi các Bộ, ngành trung ương).

- Số lƣợng trạm quan trăc khi tƣơng thuy văn ta i tinh còn rất ít , nhiều địa

bàn không có trạm quan trắc (điên hinh nhƣ ơ vung ngot hoa tiêu vung II , III Băc

Cà Mau thuộc 02 huyên Trân Văn Thơi va U Minh không co tram thuy văn nên

91

không có cơ sở để xác định cấp độ rủi ro thiên tai, dẫn đến khó khăn trong việc

triển khai các biện pháp cấp bách để xử lý).

- Về chủ quan, công tác lập, điều chỉnh, triển khai Kế hoạch phòng, chống các

tình huống thiên tai của địa phƣơng chƣa lƣờng hết những diễn biến phức tạp và

nghiêm trọng của thiên tai, nên có những giải pháp chƣa thật phù hợp và hiệu quả;

việc triển khai thực hiện của chính quyền cơ sở có nơi chƣa quyết liệt; một bộ phận

ngƣời dân còn chủ quan, làm theo lối cũ, không thực hiện khuyến cáo của ngành

chuyên môn và chƣa thật sự chủ động, còn trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nƣớc.

- Tình hình sạt lở đất ven sông , ven biển, sụp lún đƣờng giao thông trên địa

bàn tỉnh nói chung, đê biển Tây nói riêng diễn ra ngày càng nhanh và phức tạp

nhƣng nguồn kinh phí còn hạn chế nên chƣa thể xử lý đƣợc triệt để, đồng bộ dẫn

đến mất đất, mất rừng, thiệt hại tài sản và ảnh hƣởng đến đời sống ngƣời dân.

4. Một số kinh nghiệm đúc kết trong công tác chỉ đạo xử lý sạt lở, sụt

lún đê biển Tây tỉnh Cà Mau

Xuyên suốt quá trình chỉ đạo xử lý các sự cố sạt lở, sụp lún đê biển Tây, từ

những việc đã làm đƣợc, làm tốt, cũng nhƣ những tồn tại, hạn chế, Ban Chỉ huy

phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Cà Mau rút ra đƣợc một số bài

học kinh nghiệm sau:

- Cần theo dõi sát diễn biến tình hình thời tiết, thủy văn, từ đó chủ động

phân tích, đánh giá các nguy cơ tác động có thể dẫn đến các sự cố nói chung và sự

cố sạt lở, sụp lún đê biển Tây nói riêng để xác định thêm nhiều kịch bản thiên tai

có khả năng xảy ra để từ đó cập nhật các giải pháp ứng phó phù hợp, sát thực tế

vào các Kế hoạch, phƣơng án phòng, chống thiên tai của các cấp, các ngành đảm

bảo hiệu quả.

- Thƣờng xuyên cử bán bộ tuần tra, kiểm soát phát hiện kịp thời các sự cố

đê, chủ động đƣợc các phƣơng án hộ đê, đặc biệt là công tác xử lý ngay từ đầu

nhằm đảm bảo giảm thiểu tối đa nguy cơ vỡ đê trƣớc khi tiếp tục triển khai các

bƣớc xử lý tiếp theo.

- Chủ động, quyết liệt và quyết đoán trong công tác chỉ đạo điều hành ứng

phó thiên tai, đặc biệt là trong xử lý các tình huống khẩn cấp thể hiện qua việc tỉnh

Cà Mau đã ban hành 02 Quyết định tình huống khẩn cấp trong năm 2019 và những

tháng đầu năm 2020 (01 tình huống về sạt lở đê biển Tây và 01 tình huống về hạn

hán), qua đó huy động mọi nguồn lực triển khai các biện pháp trong tình huống

khẩn cấp nhằm xử lý kịp thời các sự cố xảy ra, góp phần giảm thiểu thiệt hại do

thiên tai gây ra.

- Làm tốt hơn nữa công tác thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức

ngƣời dân về phòng, chống thiên tai nói chung và phòng, chống sạt lở, sụp lún nói

92

riêng, qua đó tạo tâm thế sẵn sàng góp công, góp của tham gia công tác phòng,

chống thiên tai và xử lý các sự cố do thiên tai gây ra.

- Phát huy tối đa hiệu quả ứng phó thiên tai theo phƣơng châm 04 tại chỗ,

đặc biệt là các nguồn lực trong dân để xử lý kịp thời các sự cố xảy ra.

- Các cấp, các ngành cần nghiên cứu các giải pháp tích trữ nƣớc ngọt hiệu

quả hơn nữa trong mùa mƣa để phục vụ sản xuất, sinh hoạt trong mùa khô.

- Chính quyền địa phƣơng cần quyết liệt hơn nữa trong công tác chỉ đạo

điều hành ứng phó thiên tai trên địa bàn quản lý nhằm giảm thiểu thiệt hại do thiên

tai gây ra.

- Phát huy và nhân rộng những mô hình hay, cách làm sáng tạo, hiệu quả

trong công tác phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai.

- Sụp lún, sạt lở ven biển có nguồn gốc tự nhiên, do đó chỉ nên can thiệp

bằng giải pháp công trình trong các trƣờng hợp thật sự cần thiết và phải dựa trên

cơ sở khoa học chắc chắn để không gây xói lở và phá vỡ hệ sinh thái của các vùng

bờ lân cận. Tùy theo tình huống sạt lở, sụp lún đất mà lựa chọn giải pháp xử lý

phù hợp với tình hình thực tế để vừa đảm bảo tính hiệu quả trong xử lý công trình

vừa hài hòa với điều kiện tự nhiên.

4. Đê xuât, kiến nghị

Trƣơc diên biên tinh hinh thiêt hai vê san xuât , dân sinh do han han ngay

càng gia tăng trên địa bàn t ỉnh, Ban Chi huy Phong , chông thiên tai va Tim kiêm

cƣu nan tinh kiên nghi cac Bô, ngành Trung ƣơng một số vấn đề sau:

- Hiện nay, tình trạng sạt lở, sụp lún đất thƣờng xuyên xảy ra với nhiều

nguyên nhân nhƣ: Mƣa, lũ, dòng chảy, hạn hán, sóng lớn,…Tuy nhiên, trong Luật

PCTT chỉ ghi nhận sạt lở, sụp lún đất do “mƣa, lũ, dòng chảy” là chƣa đầy đủ . Do

đó, kiến nghị Ban Chi đao Trung ƣơng vê Phong, chông thiên tai đê xuât câp thâm

quyên nghiên cứu , bổ sung đầy đủ các nguyên nhân khác đối với các loại hình

thiên tai sạt lở, sụp lún đất.

- Lƣc lƣơng lam công tac phòng chống thiên tai của địa phƣơng là kiêm

nhiệm, chịu nhiều áp lực, đặc biệt trong điều kiện thiên tai ngày càng diễn biến

phức tạp, khó lƣờng do biến đổi khí hậu; mặt khác, phòng chống thiên tai là công

việc có tính chất đặc thù, thƣờng xuyên làm việc ngoài giờ (kể cả ngày nghỉ), nên

ít nhiều có ảnh hƣởng đến sức khỏe của cán bộ, công chức, viên chức. Nhƣng hiện

vẫn chƣa có quy định về chế độ phụ cấp đặc thù ngành, nghề cho lực lƣợng này.

Do đó, kiến nghị Chính phủ, Ban Chỉ đạo Trung ƣơng về Phòng chống thiên tai

xem xét, đề xuất bổ sung vào Luật quy định chế độ phụ cấp đặc thù ngành, nghề

cho đội ngũ cán bộ làm công tác phòng chống thiên tai các cấp, đồng thời có quy

định cụ thể đối với công tác xây dựng đội ngũ tham mƣu trong phòng chống thiên

tai theo hƣớng chuyên trách từ cấp tỉnh đến cấp xã.

93

- Sơm xây dƣng quy hoach đông băng sông Cƣu Long thich ƣng vơi biên

đôi khi hâu , qua đo đinh hƣơng cho cac tinh x ây dƣng quy hoach câp tinh thich

ứng với biến đổi khí hậu . Trong đo , khăng đinh pham vi tac đông cua hê thông

công trinh thuy lơi Cai Be , Cái Lớn; khả năng cung cấp nƣớc ngọt của hệ thống

này cho các tỉnh vùng ven biển, trong đo co tỉnh Ca Mau.

- Kiến nghị Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố , thiên tai va Tim kiêm cƣu nan

tiếp tục quan tâm, xem xét hỗ trợ cho tỉnh các trang thiết bị phục vụ công tác

phòng, chông thiên tai va tim kiêm cƣu nan phù hợp với nhu cầu và yêu cầu nhiệm

vụ của tỉnh, trong đó có trang bị cho lực lƣợng xung kích phòng, chống thiên tai

cấp xã. Đối với đề xuất cụ thể, Ban Chỉ huy phòng, chông thiên tai va tim kiêm

cƣu nan tỉnh Cà Mau đã có báo cáo chi tiết tại Báo cáo số 01/BC-BCH ngày

07/01/2020 và sẽ tiếp tục cập nhật trình Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố , thiên tai

và Tìm kiếm cứu nạn xem xét hỗ trợ giai đoạn 2021 – 2023 trong quý II đến đầu

quý III năm 2020.

- Hỗ trợ tỉnh Cà Mau lắp đặt thêm một số tram khi tƣơng , thủy văn gôm:

trạm đo mƣa, đo mặn, đo mực nƣớc trên địa bàn tỉnh để phục vụ công tác dự báo

thiên tai đƣợc tốt hơn, vì hiện tại trên địa bàn tỉnh Cà Mau chỉ có 13 trạm, điểm

quan trắc khí tƣợng thủy văn (01 trạm khí tƣợng, 02 trạm thủy văn, 09 điểm đo

mƣa tự động), không thể đáp ứng đƣợc yêu cầu về quan trắc , dự báo , cảnh báo

thiên tai trên địa bàn tỉnh, đăc biêt la vung ngot hoa.

- Kiến nghị Bô Nông nghiêp va Phat triên nông thôn, Bô Tai nguyên va Môi

trƣơng cung cac nganh liên quan hô trơ tin h Ca Mau khao sat nghiên cƣu điêu

chỉnh quy hoạch sản xuất của tỉnh ; trong đo, có vùng ngọt hóa thƣờng xuyên xảy

ra tinh trang ngâp ung vao mua mƣa , hạn hán và thiếu nƣớc vào mùa khô ; nghiên

cƣu bao tôn hê sinh thai đăc trƣng vung rƣng U Minh Ha thich ƣng vơi tac đông

của biến đổi khí hậu.

- Kiến nghị Trung ƣơng tăng cƣơng hô trơ vôn đâu tƣ hê thông thuy lơi

phục vụ sản xuất vụ hè Thu , Đông Xuân đam bao thich ƣng vơi biên đôi khi hâu

cho vung ven biên đông băng sông Cƣu Long , nhât la hê thông thuy lơi phuc vu

vùng sản xuất một vụ lúa – môt vu tôm ; quan tâm xây dựng cơ sở dữ liệu dùng

chung về phòng chống thiên tai, trong đó đặc biệt chú trọng cơ sở dữ liệu về sạt lở,

sụt lún.

- Kiến nghị Chính phủ , Thủ tƣớng Chính phủ tiếp tục xem xét , hô trơ cho

tỉnh Cà Mau khắc phục khẩn cấp thiệt hại do thiên tai , hạn hán với tổng kinh phí

dƣ kiên khoang 1.690 tỷ đồng , trong đo kinh phi thƣc hiên cac dƣ a n câp bach

khăc phuc han han mua khô năm 2019-2020 là 300 tỷ đồng.

Trên đây là báo cáo tham luận của Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và

tìm kiếm cứu nạn tỉnh Cà Mau về bài học kinh nghiệm trong xử lý sạt lở, sụp lún

đê biển Tây, tỉnh Cà Mau./.