1

1

Taäp 7

Tröôøng Sôn Ñeøo heo huùt gioù

Xöùc daàu beänh nhaân treân xe caáp cöùu

Chuùc Möøng Giaùng Sinh / Merry Christmas / Joyeux Noel

Kính Chuùc Minh Nieân / Happy New Year / Bonne Anneùe

Vi haønh trong Daõy Tröôøng Sôn nguùt ngaøn traàm laëng

Döøng chaân choác laùt, loøng con töôûng nhôù

Quí toân sö

Quùi Anh em linh muïc ñoàng lôùp

Quí thaân baèng coá höûu

Quí AÂn nhaân

Quí CVK

Maët trôøi vaån toûa saùng

Chim vaån hoùt ca

Boâng hoa vaån toûa muøi höông

Suoái vaån reo – Soâng vaån chaûy

Nuùi vaån trô gan cuøng tueá nguyeät

Con vaån caùm taï Thieân Chuùa

Vaø nhôù ôn nhöõng ai ñoùng goùp

vaøo cuoäc soáng Linh Muïc con treân Daõy Tröôøng Sôn.

Lm. Simon Phan Vaên Bình

2

2

24.12.2002: Baàu khí Giaùng Sinh

Gioù ñoâng veà. Se laïnh. Hiu haét. Töøng ñoaøn ngöôøi löû thöù keùo veà Nhaø thôø Chaùnh toøa

ñeå doïn mình möøng Leå Chuùa Giaùng Sinh. Nam phuï laõo aáu, sô sinh ñeàu coù ñuû. Muø loøa. Queø

quaët. Phong cuøi. Ñieác laùc. Thanh thaûn caûnh maøn trôøi chieáu ñaát. Hôùn hôû nhö daân Do Thaùi

ñöôïc veà Nhaø Chuùa thuôû naøo.

Tieàn baïc chæ ñuû hai chuyeàn xe ñi veà. Hoï ñaõvaøo röøng kieám voû bôøi lôøi (duøng laøm

nhang), maät ong, laøm mì (cuû saén) khoâ, baùn naêm ba con gaø ñeå coù tieàn traåy hoäi leân ñeàn.Vôùi

caû nieàm tin yeâu.

Daân Thieân Chuùa. Hoïsoáng khoâng phaân bieät giaøu ngheøo. Khoâng chen laán tranh giaønh.

Khoâng oà chaáy loän xoän maát an ninh. Giaùo Phaän aân caàn ñoùn tieáp, söôûi aám con caùi nhö “gaø

meï aáp uû ñaøn con döôùi caùnh”.

Moät ñóa côm qua böõa. Moät caây baùnh mì. Moät toâ buùn. Moät chai Pepsi giaûi khaùt. Taát

caû ñeàu ñoàng giaù 1000ñ (1USD#15.600

ñ)

13 ngaøn ngöôøi. Coù ngaøy ÑGM phaûi giaûi toäi ñeán 900 ngöôøi môùi ñöôïc ngôi nghæ. Thaùnh Leã

ñeâm Gíang Sinh. AÙnh ñeøn lung linh qua maøn söông rôi. Moïi mieäng löôûi haùt vang lôøi ca:

“ÔÊ kon nge lôêng lap pran tôpaê”(oâi Haøi Nhi thaùnh ñöùc). Caùi giaù laïnh laøm con ngöôøi caõm

nghieäm nhö Thieân Chuùa ñang ñeán thöïc söï naêm naøo treân caùnh ñoàng Beâlem.

3

3

Toâi chæ ñöùng caâm laëng beân Giaùm Muïc chuû teá, khoâng ñoïc ra tieáng (vì tuaàn nay giaûi

toäi lieân tieáp cho bao nhieâu ngaøn ngöôøi) maø nhö nhuû thaàm:”Ñeâm nay con chaúng coù gì daâng

Chuùa haøi nhi”

27.12.2002: Ñi ñöôøng Tröôøng Sôn veà Quaõng Nam thaêm laïi queâ cha queâ meï.

Laàn ñaàu tieân, toâi laølinh muïc cuûa Gíao

Phaän Kontum ñi con ñöôøng Tröôøng Sôn (coøn

goïi laø ñöôøng moøn Hoà Chí Minh) veà Quaûng

Nam daøi 300Km. Phaûi qua ñeøo Loø Xo daøi

25Km. Nuùi cao treân 2500m. Vöïc saâu. Maây

vaàn vuõ quanh trieàn. Vaøi thaùc nöôùc beân veä

ñöôøng, traéng xoùa nhö toùc tieân.

“Moät quang caûnh maø ñaâu ñaâu cuõng

noùi veà Thieân Chuùa. Moãi laàn maø toâi coù dòp

ñeán mieàn nuùi vaø chieâm ngaém nhöõng caûnh

naày, toâi caùm taï Thieân Chuùa vì veû ñeïp huy

hoaøng cuûa taïo vaät. . . . Nuùi non, caùch rieâng, khoâng nhöõng taïo neân moät caûnh tuyeät vôøi ñeå

chieâm ngaém, nhöng haàu nhö coøn laø moät tröôøng toâi luyeän cuoäc ñôøi. Ta hoïc ñöôïc nôi ñoù

nhöõng noå löïc ñeã ñaït tôùi muïc tieâu, töông trôï nhau trong nhöõng luùc gaëp khoù khaên, cuøng nhau

thöôûng nghieäm söï laëng yeân, nhaän ra mình nhoû beù bieát bao tröôùc moät caûnh sinh huy hoaøng

vaø traùng leä nhö theá." (Giaùo Hoaøng Yoan Phaolo I I 7-20 juillet 1999)

Ngaøy xöa, khoaûng treân 100 naêm, ngöôøi Thöôïng Xeâñang (khi aáy goïi laø Moïi) xuoáng

ñoàng baèng cöôùp cuûa baét ngöôøi veà laøm toâi hoaëc baùn cho ngöôøi Laøo.

30.12.2002: Nuùi Ngoïc Linh vaø Soâng Pôkoâ.

Con ôi! duø ñi ñaâu, ôû ñaâu con vaãn khoâng

queân con laø ngöôøi queâ mình

Cao thöù hai caû nöôùc laø nuùi Ngoïc Linh

Doøng soâng Pôkoâ ñaõ ñi vaøo huyeàn thoaïi

Nhö baûn tröôøng ca ngaøn naêm voïng maõi

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Cha vaø con mang ñeán moïi ngöôøi

Caây ñaõ troàng caây phaûi xanh töôi

Traùi ñaõ keát traùi phaûi ngon ngoït

Laø chim chim phaûi hoùt

Laø hoa hoa phaûi thôm

Daãu tuoåi ngaøy caøng cao cha vaãn aâm thaàm

Nhö con ong ngaøy ngaøy tích maät

Daãu thaáp hôn ngoïn Fan-xi-pan,

nhöng so vôùi baát cöù nuùi naøo

Thì Ngoïc Linh vaãn cao chaát ngaát.

Doøng Pôkoâ vaãn say traùi tim ngöôøi

Ñaát queâ mình thieâng lieâng laém con ôi!

Daãu ñi ñaâu ôû ñaâu ta vaãn nhôù.”

(Ñaäu thanh Hoa)

4

4

Tröôøng Sôn vôùi nuùi Ngoïc Linh ñaày saâm quí. Chaát löôïng ngang haøng vôùi saâm Ñaïi

Haøn. Dak Glei mieàn cao hôn 2550m.

Moãi naêm töøng ñaøn ong bay veà ñaây cho maät. Daân laøng

taïo boäng ôû nhöõng caây cao cho ong ñeán. Ngöôøi ñöôïc vaøi ba chuïc lít, keû thaâu vaøi ba traêm lít

maät. Heát muøa, ong laïi ñi. Roài theá heä khaùc laïi veà.

OÂi laïy Thieân Chuùa, Ngaøi vaãn tieáp tuïc nuoâi daân Ngaøi nhö xöa trong sa maïc baèng

manna vaø maät ong röøng. Nhöng naøo ai coù bieát! Xin haõy môû roäng ñoâi maét vaø taâm hoàn chuùng

con.

15.01.2003: Boä chieâng: Gia baûo quí hoùa nhaát trong gia ñình laø gheø cheù, chieâng coàng, khaên

khoá.

Boä chieâng goàm coù treân 15 chieác lôùn nhoû. Bieåu döông tính ñaïi ñoàng, taäp theå cuûa boä

toäc. Moãi nhaïc coâng thuû moät daáu nhac, soáng chan hoøa trong moät khuùc ca. Goû luùc naøo. Goû

moät caùi. Goû hai caùi lieân tieáp. Goû nhaán leach (syncope). Moät ngöôøi goû sai nhòp, sai luùc, caû

ñoaøn coàng chieâng nhö khöïng laïi. Caùc thaønh vieân laøm neân moät cuoäc soáng.

Coàng chieâng cuõng coù theå noùi ñöôïc laø

linh hoàn cuûa moät daân toäc thieåu soá.

AÂm thanh vaø ñieäu nhaïc ñaõ aên saâu vaøo

maùu thòt cuûa töøng ngöôøi töø khi loït

loøng meï. Lôùn leân trong tieáng coàng

chieâng bao nhieâu ngaøy leå hoäi quanh

naêm. Ñeán khi vónh bieät nuùi soâng,

tieáng coàng chieâng vang voïng ñöa tieãn

ngöôøi quaù coá veà coûi xa xaêm vôùi aâm

ñieäu u hoaøi, aûm ñaïm vaø day döùt.

Tieáng chieâng thay con ngöôøi

theå hieän buoàn vui, caêm giaän, thanh

nhaøn. Hôn nöõa coøn bieåu hieän loøng töï

tin, söï giaøu coù vaø tính huøng maïnh cuûa

coäng ñoàng. Lieân ñôùi vôùi nhau haèng

ngaøy. Hoï khoâng theå soáng taùch rôøi

coäng ñoàng. Caùi toát vaø caùi xaáu.

5

5

Phaûi ba naêm cuøng chung soáng vôùi anh em daân toäc thieåu soá, toâi môùi caûm nghieäm

nhöõng ñieàu noùi treân. Tieáng coàng chieâng töø töø thaám vaøo taâm hoàn toâi ñeå toâi coù theå cuøng vui

buoàn vôùi hoï trong Daõy Tröôøng Sôn ñeøo heo huùt gioù naày.

1.02.2003: Teát Quí Muøi 2003

Saùng ñi traûy loäc ñoùn xuaân

Ra ngoõ vöøa gaëp baïn thaân xoâng nhaø

Baïn möøng lôøi ñeïp yù hoa

Khaùc naøo ñöôïc loäc nhaân ba boán laàn.

Anh em Thöôïng ñi teát moät naõi chuoái xanh vôùi ñoâi ba tröùng gaø. Chuoái xanh vì neáu

ñem chuoái chín qua ñeøo vöôït suoái noù ruïng heát. Roài tôùi ngaøy cuõng phaûi chín. Nhôù laïi khi toâi

ôû Kôbey, coù ngöôøi möôïn con heo ñeå laøm ñaùm cöôùi. Veà sau anh ta traû laïi moät con heo con.

Toâi hoûi möôïn heo lôùn maø laïi traû heo con. Anh traû lôøi goïn loûn: " Roài noù seõ lôùn chöù"

Möøng Teát Ñöùc Giaùm Muïc, anh em Thöôïng ñem veà hai con chim cu. Toâi laûnh phaàn

ñem veà nuoâi ñeå nghe chim gaùy. Nhaém töôùng chim cu theo caùc cuï ngaøy xöa: Ñaàu nhoû, moû

ñinh - Cöôøm ñoùng nhaët quanh - Mình thon baép chuoái - Loâng xoay con cuoái - Chaân ngaén ñoû

saàn - Tieáng voïng hoà aâm - Gaùy hoaøi khoâng meät.

Moàng Hai Teát: Cha Yoachim Neân ñang daâng leå taïi laøng Kon Jôdreh boång yeáu meät. Cuoái

leå hai Iao phu dìu ngaøi veà phoøng. Teâ lieät baùn thaân.

Con ngöôøi linh muïc 75 tuoåi. Veà höu. Nhöng vaãn haêng say vôùi vieäc toâng ñoà. Giôø

phuùt naày ngaøi bò loaïi ra khoûi voøng chieán. Anh em Linh muïc quaù ít. Coâng vieäc quaù taûi.

”Laïy Chuùa, xöa Chuùa ñaõ phaùn: luùa chín thì nhieàu, thôï gaët thì ít". Xin Chuùa ban

nhieàu thôï bieát nhieät thaønh . . ."

6

6

Moàng Ba Teát: 7g00 ñieän thoaïi caáp cöùu. Moät baø meï taïi laøng Dak Xut sinh khoâng ra. Caùch

Kontum 100 Km ñöôøng röøng. Nöôùc oái ñaõvôõ. Ñieãm taâm qua loa vôùi vaøi laùt baùnh teùt, toâi laùi

xe leân ñöôøng vôùi coâ trôï taù.

OÂi Meï Maria, xin thöông ñeán nhöõng ngöôøi meï naày.

Moàng 5 Teát: Chuùng toâi ñeán tieån ñöa cha Nguyeãn thuùc Neân veà TP HCM chöûa beänh treân

moät chieác xe cöùu thöông. Loøng ngaäm nguøi. Moät ngöôøi anh 75 tuoåi vaãn coøn mieät maøi soáng

phuïc vuï anh em Bahnar, Jôlông cho ñeán giaây phuùt taøn hôi kieät söùc ngay cuoái Thaùnh Leå

ngaøy Moàng Hai Teát.

Hoâm nay cuõng laø ngaøy toâi ñi chaøo Naêm Môùi Chính quyeàn ñòa phöông Xaõ Dak Pôxi

vaø Dak Hring. Ñöôøng vaøo hai xaõ naày gaäp gheành hieãm trôû. Nuùi cao truøng ñieäp. Coù ñoaïn

ñöôøng nhieâu kheâ phaûi caøi ñeán soá maïnh. Chính treân con ñöôøng naày caùc vò truyeàn giaùo tieân

khôûi ñaõ töøng ñi boä töøng böôùc. Roài baèng ngöïa. Roài baèng xe ñaïp. Roài baèng moâtoâ. Vaø hoâm

nay toâi ñi baèng chieác Musso taân tieán cuûa thôøi ñaïi. Nieàm an uûi laø hai chính quyeàn ñòa

phöông ñaõ nieàm nôû tieáp ñoùn toâi nhö laøn khí maùt cuûa Naêm Môùi.

10.02.2003: Ñöa ngöôøi cheát veà thoân laøng.

Taän duïng chieác Musso, xeáp gheá laïi, toâi ñaët chieác quan taøi vaøo trong. Chôû veà laøng

Yang Loá Kram, gaàn bieân giôùi Laøo. Vöøa böôùc xuoáng xe, ngöôøi nhaø khoùc oøa leân inh oûi.

Tieáng khoùc baùo tang. Ngöôøi laøng laàn löôït chaïy tôùi. Tieáng khoùc lan truyeàn töø ngöôøi naày tôùi

ngöôøi kia. Caû laøng ñeàu khoùc.

Toâi ñöùng laëng ngöôøi. Khoâng hieåu mình ñang ôû döông gian hay nôi aâm phuû. Nhöng

loøng toâi dòu laïi khi thaáy hoï thöông yeâu nhau. Tình yeâu chaân thaät vaø sô khai cuûa moät taäp

theå.

Toâi ra hieäu. Hoï laëng thinh. Vaø lôøi kinh toâi cuøng hoï daâng leân Chuùa cho ngöôøi quaù

coá. Maët trôøi saép laën. Khoâng gian traàm laéng. Buoàn teânh! Töø bieät cho hoâm nay vaø mai sau

gaëp laïi treân Queâ trôøi.

25.02.2003: Tin buoàn Cha Leùoni qua ñôøi taïi Paris.

Ngaøi ñaõ töøng laø Cha Sôû Kon Kôla goàm caùc laøng anh em Xeâñang thuoäc Xaõ Pôxi

naày. Trong nhöõng naêm chieán tranh, Ngaøi bò baén gaõy tay. Ngaøi vaån tieáp tuïc coi soùc nhöõng

ñöùa con cuûa Röøng Nuùi naày cho tôùi ngaøy giaûi phoùng 1975. Vaø hoâm nay, toâi laø ngöôøi noái tieáp

nhöõng böôùc chaân cuûa Ngaøi.

1.03.2003: Duøng ñieän thoaïi.

Ngaøy nay vuøng xa xoâi heûo laùnh ñeàu coù ñieän thoaïi, ít nhaát ôû cô sôû haønh chính vaø

traïm y teá. Anh em chöa bao giôø duøng ñieän thoaïi vaø khoâng coù quan nieäm naøo veà ñieän thoaïi.

Moãi laàn goïi ñeán xin xe caáp cöùu, toâi nghe tieáng thôû hoån heån sôï seät. Hoï coù caûm nghæ

laø toâi bieát hoï.

- “Ai ñang noùi chuyeän vôùi toâi ñaây?”

- “ Daï(thöa) con” .

Toâi ñaõ daën doø chæ baûo nhieàu laàn. Nhöng bao giôø cuõng nhaän ñöôïc hai tieáng “Daï

con”.

7

7

25.03.2003: Ngaøy baøi lao quoác teá.

Raát nhieàu beänh nhaân lao phoåi trong anh em daân toäc thieåu soá. Hoï khoâng coù quan

nieäm vi truøng lao hay laây. Khaït nhoå. Aên uoáng chung, tay boác ñöa vaøo mieäng, lieám tay.

Uoáng chung röôïu caàn. Huùt thuoác laù phì phaø khoùi ñaày nhaø.

Nhieàu laàn toâi phaûi chôû caáp cöùu nhöõng ngöôøi lao naëng trong chieác Musso nhoû beù.

Toâi phaûi môû lôùn kính xe. Cho hôi gioù thoåi maïnh, hy voïng toáng ra ngoaøi nhöõng con vi truøng

lao. Vaø toâi chæ mong chôø Thieân Chuùa thöông cöùu toâi khoûi laây lao.

Ña soá caùc Iao Phu thay maët cha sôû coi soùc daïy doã caùc thoân laøng ñeàu bò lao. Hoï

ñöôïc troïng neã. Tieäc tuøng, leã laïc, cuùng baùi hoï ñeàu ñöôïc môøi uoáng röôïu chung caàn lieân

mieân. Khi phaûi ngoài chung hoäi hoïp, hoïc haønh, trao ñoåi haøng ngaøy haøng giôø vôùi hoï, thaät laø

ngaïi nguøng.

Naêm naêm phuïc vuï maø hai laù phoåi toâi haûy coøn an toaøn. Toâi tin thaät chæ coù Thieân

Chuùa phuø hoä toâi thoâi.

ÑGM Micae Oanh thaêm laøng Pôdö (Jôrai)

17.04.2003: OÂng Tröôûng Vieän Nghieân cöùu toân giaùo Trung Öông.

Töø Haø Noäi vaøo, oâng ñeán gaëp toâi vaø hoûi: - “Caùc linh muïc ñaõ laøm theá naøo ñeå ñoàng

baøo thieåu soá tin theo ñaïo?”

- “Chuùng toâi ñeán soáng vôùi hoï, yeâu thöông hoï, chia seû thaân phaän vôùi hoï. Vaø chuùng

toâi noùi vôùi hoï raèng coù Thieân Chuùa laø Ñaáng döïng neân muoân loaøi vaø laø Cha yeâu thöông moïi

ngöôøi. Vaø cuoäc sống vónh cöõu ñôøi sau”.

Voâ thaàn vaø höûu thaàn laø hai con ñöôøng song song khoâng bao giôø töông phuøng hoäi

ngoä. Toâi thaàm nghó ngöôøi voâ thaàn ñi nghieân cöùu toân giaùo (höûu thaàn) khoâng laøm sao maø

hieåu ñöôïc. Moät soá caùn boä thöôøng hoûi giaùo daân döï leå Gíang Sinh taïi Kontum veà: “caùc oâng

cha ñaïo cho anh em nhöõng caùi gì? v.v.”

8

8

3.05.2003: Caáp cöùu moät baø meï sanh ñoâi ôû Dak Gía. Moät em beù cheát. Ngöôøi meï ñang trong

tình traïng söng uø caû ngöôøi.

4.05.2003: Caáp cöùu moät beänh nhaân nam ñau naëng, chaân bò lieät.

5.05.2003: Caáp cöùu ngöôøi meï sanh xong hai baø ngaøy, ñau ñi khoâng ñöôïc nhö traät khôùp

xöông chaäu.

26.05.03: Moät ngöôøi meï boàng beá con coøn buù moám, nuoâi choàng ôû beänh vieän tænh, ñeán xin

giuùp cuûi, gaïo vaø thöùc aên. Baø ôû thoân laøng Dak Blaùi, xa caùch Kontum haøng 100Km röøng saâu

hieåm trôû.

Toâi raát quí troïng nhöõng ngöôøi meï vì ñoù laø hình aûnh soáng ñoäng cuûa meï toâi, cuûa tình

maãu töû, cuûa loøng quaõng ñaïi vò tha voâ bôø beán. Khoâng hình aûnh naøo ñeïp hôn hình aûnh ngöôøi

meï trong cuoäc ñôøi.

13.06.2003: Möøng Döông Khaùnh.

Giaùp 35 naêm linh muïc. Con soá 35 truøng vaøo naêm Muøi laø naêm con Deâ. 12 anh em

linh muïc cuøng lôùp coøn ôû Queâ Nhaø, hoïp maët taïi Giaùo xöù Taân Mai Bieân Hoøa thaêm nhau vaø

taï ôn Thieân Chuùa. Nhìn nhau cöôøi vôùi bao nhieâu thay ñoåi hình voùc vaø göông maët. Coù ngöôøi

ôû traïi caûi taïo treân 10 naêm. Coù anh em haûy coøn laø phoù xöù. Vaø ñaõ coù hai ngöôøi veà vôùi Chuùa.

Tieáng ca ñoaøn thanh thoaùt laøm chaïnh loøng moãi ngöôøi chuùng toâi: “Daàu cho nuùi lôõ

soâng boài, con xin choïn Ngaøi, con xin choïn Ngaøi”. Toùc ñaõ baïc maøu hoa raâm. AÂm thaàm leâ

böôùc, noái tieáp cuoäc haønh trình.

Chuùng con xin daâng Chuùa nhöõng vui buoàn, thaønh coâng hay thaát baïi chuoãi ngaøy qua.

Xin gìn giöõ chuùng con trong nhöõng naêm coøn laïi cuûa cuoäc ñôøi linh muïc.

9

9

18.06.2003: ChaYuse Phaïm Minh Coâng laøm cha sôû Giaùo xöù Phuù Tho,ï Haït Pleiku, GP

Kontum. Ngaøi ñöôïc 70 tuoåi, 38 naêm linh muïc, 13 naêm tuø ñaøy. Laàn ñaàu tieân Ngaøi ñöôïc laøm

cha sôû.

Baøi haùt “Con haân hoan tieán leân Baøn thôø Chuùa” coù ngöôøi tieáu laâm baûo phaûi haùt

thaønh “Con lom khom tieán leân baøn thôø Chuùa”.

Ngaøi tuyeân boá, nay mai saép xin höu.

Xin Chuùa ban cho ngaøi söùc khoûe doài daøo vaø keùo daøi tuoåi thoï cuûa Ngaøi.

20.06.2003: Moät chuùt trong cuoäc ñôøi.

”Moät chuùt nhöõng vieân ñaù nhoû

coù theå taïo thaønh moät ngoïn nuùi lôùn.

"Moät chuùt nhöõng böôùc chaân coù theå ñaït ñeán haøng daëm.

"Moät chuùt haønh ñoäng cuûa tình yeâu thöông

vaø loøng töû teá cho theá giôùi nhöõng nuï cöôøi töôi taén nhaát.

"Moät chuùt lôøi an uûi coù theå laøm dòu bôùt nhöõng ñau ñôùn to taùt.

"Moät chuùt aân caàn coù theå laøm khoâ ñi nhöõng gioït nöôùc maét.

"Moät chuùt aùnh saùng töø nhöõng ngoïn neán

coù theã laøm cho ñeâm khoâng coøn toái nöõa.

"Moät chuùt kyù öùc, kyû nieäm coù theå höõu ích cho nhieàu naêm sau.

"Moät chuùt nhöõng giaác mô

coù theå daãn ñöôøng cho nhöõng coâng vieäc vó ñaïi.

Caùm ôn taát caõ nhöõng ai coù taám loøng nhaân aùi vì taát caõ nhöõng moät chuùt maø quí vò ñaõ giuùp

ñôõ cho toâi vaø cho bao nhieâu con ngöôøi baát haïnh nôi Nuùi Röøng Tröôøng Sôn hoang daõ

naày.

2.07.2003: Nuoâi Traâu ñaïp ruoäng caáy luùa.

Toâi thaùm hieåm con ñöôøng noái lieàn Kontum-Quaõng Ngaõi coøn ñang thi coâng. Ñeøo

Vioâla ngoaèn ngoeøo khuùc khuûy cao ngaát. Vaùch ñaù cheânh veânh.

Tröôùc naêm 1845, ñaõ coù oâng CaõNinh tìm ñöôøng leân mieàn Kontum hoâm nay maø

khoâng thaønh coâng. Nuùi cao vaùch ñaù theá naày, khoâng söùc naøo leo ñöôïc. Laïi nöõa saéc toäc Hre

chuyeân xuoáng ñoàng baèng ñoät xuaát baét ngöôøi hoâi cuûa neân khoâng coù ñöôøng lieân laïc.

Daân toäc vuøng naày nuoâi traâu nhieàu. Hoï ñaùnh traâu ñaïp ruoäng nöôùc maø caáy luùa. Caùc

daân toäc Taây nguyeân bao giôø cuõng döïng laøng gaàn con soâng con suoái. Vaø uoáng nöôùc voït ra

treân maët ñaát, thöôøng goïi laø “Voït nöôùc”.

Con ngöôøi laø phaàn cuûa thieân nhieân. AÊn möøng trôøi möa vì möa cho nöôùc. Giaûn ñôn

laø theá neân khi veà ôû Trung Taâm Vaõng Lai, hoï môû rôbinet nöôùc thaät to. Duøng roài cöù ñeå vaäy

maø ñi. Laàn ñaàu, toâi nhaéc nhôù. Hoï nhìn ngô ngaùc, khoâng hieåu vì sao.

15.07.2003: Cuoäc soáng thieân nhieân.

Soáng khoâng ñoàng hoà, khoâng lòch. Chæ theo maët trôøi vaø muøa maøng thôøi tieát. Khoâng yù

nieäm veà thôøi gian.

Buoåi saùng taáp naäp: phuï nöõ giaõgaïo, laáy nöôùc, naáu côm, aên côm. Ñaøn oâng coi laïi

duïng cuï, ngoài huùt thuoác nhaøn nhaõ beân beáp löûa chôø côm.

10

10

Khi maët trôøi ñaõ leân cao (khoaûng chín giôø), hoï môùi ra khoûi nhaø ñi laøm. Nôi laøm

chính laø röøng, laø raãy, laø soâng suoái.

Moãi toái, caùc gia ñình quaây quaàn beân nhau. AÙnh löûa baäp buøng ñeå ca haùt, vui cöôøi,

haøn huyeân. Ñoù laø thôøi khaéc ñaàm aám, haïnh phuùc, chan hoøa nhaát.

4.08.2003: Maém ruoác ru con.

Chuùng toâi coá gaéng choïn loaïi maém ruoác ngon, hôïp veä sinh ñeå cung caáp cho baø con.

Hoï nhö laïc loaøi nôi chôï buùa phoá phöôøng. Nhö con nai ngô ngaùc laïc vaøo thaønh phoá. Con

buoân thì ham lôïi.

Moät baø meï coù ñöùa con khoù tính khoùc quaù. Saún ñang caàm goùi maém ruoác trong tay,

baø queït maém ñuùt vaøo mieäng thaèng beù. Noù cheùp mieäng thích thuù. Nín khoùc ngay. Caùch doã

em thaät kyø dieäu voâ tieàn khoaùng haäu trong theá gian.

Töï nhieân toâi nhôù tôùi hình aûnh trong Truyeàn hình baûo veä thuù vaät. Thaáy nhöõng ngöôøi

tình nguyeän chuyeân moân lo chaêm soùc nhöõng con vaät bò boû rôi, bò thöông taät. Toâi thaàm öôùc

nhöõng con ngöôøi thieåu soá thieáu may maén naày ñöôïc höôûng cho duø moät phaàn nhoû tình thöông

aáy.

12.08.2003: Bình an vôùi soá phaän.

Nhaän söï soáng nhö moät moùn quaø taëng. Coøn söï cheát nhö laø yù cuûa Thöôïng Ñeá. Khoâng

than van, khoâng reân ræ, khoâng lo aâu tröôùc caùi cheát. Bình an ñoùn nhaän nhö caây coái phaûi taøn.

Hoï khoâng coù gì ñeå traên troái. Ñoù laø nhöõng hình aûnh toâi caõm nhaän ñöôïc cuûa nhöõng ngöôøi con

Nuùi Röøng.

5.09.2003: Daân toäc Braâu.

Laøng Dak MeâÊ xaõ Pô-y huyeän Ngoïc Hoài, laø laøng duy nhaát cuûa daân toäc Braâu treân daõy

Tröôøng Sôn naày. Hoï chæ coøn taát caû laø 262 nhaân khaåu, vôùi 55 hoä gia ñình. Tröôùc ñaây, hoï du

cö trong röøng saâu. Soáng vôùi ngheà saên baét, haùi löôïm rau raùc, hoa quaû. Hoï vaãn coù moät ngoân

ngöõ rieâng bieät.

Laïy Chuùa, xin haõy ñeán vôùi daân toäc naày vì chính Chuùa ñaõ döïng neân hoï.

10.09.2003: Caáp cöùu moät ngöôøi bò caây ngaõ ñaäp.

21g00 ñieän thoaïi reùo…. Toâi vaø ngöôøi trôï taù aâm thaàm lao vaøo ñeâm toái. Ñöôøng ñi

ñöôïc ñeøn xe chieáu saùng nhö moät con ñöôøng haàm.

Töø xa, toâi thaáy ñoùm löûa baäp buøng. Daân laøng chæ vaøi chuïc noùc nhaø, hoï keùo nhau ra

bôø ñöôøng, beân meùp röøng, ñoát löûa ngoài ñôïi. Trôøi khoâng aùnh sao. Ñeâm caøng theâm laïnh luøng.

Ñoä cao treân 2000m

12.09.2003: Caáp cöùu em beù 9 thaùng tuoåi.

10g00 toái. Ñieän thoaïi reo. Traïm xaù Xaõ Dak Ang caùch Kontum 115 Km baùo caùo moät

em beù 9 thaùng tuoåi, vieâm khí quaûn, ngheït thôû. Toâi laùi xe ñeán nhaø tö anh taøi xeá. Đêm vaéng

laëng. Chuùng toâi thay tay laùi cho nhau, qua ñoài nuùi, tieán veà Dak Ang. Ñöôøng veà ñeâm, thaät

vaéng laëng.

1.11.2003. Anh em veà doïn mình xöng toäi ñoâng ñuùc.

11

11

Toâi coù moät nhaän xeùt nhö sau: ngöôøi ñaàu tieân ra laøm vieäc ñeàn toäi, quì laïi laâu thì caùc

ngöôøi tieáp sau cuõng quì laâu. Vaø ngöôïc laïi. Neáu ngöôøi ñaàu tieân ñoät xuaät ñi ñaøng thaùnh giaù,

bao nhieâu ngöôøi khaùc cuõng ñeàu laøm theo. Ñoät nhieân coù ai khaùc baûn lónh cao laøm caùch khaùc

thì nhöõng ngöôøi sau laïi tieáp tuïc laøm theo. Ñoù laø cuoäc soáng “ñaøn, baày” cuûa daân toäc baùn

khai. Hoï coøn ñoùng khung trong taäp theå. Taäp theå cuõng coù caùi hay nhöng cuõng coù nhieàu caùi

laøm hoï chaäm tieán.

14.11.2003: Beänh nhaân taâm thaàn.

OÂng Bieân maéc beänh taâm thaàn. Leân côn, ñoát nhaø cöûa, ñaùnh vôï con. Nhieàu laàn oâng

ñaõ ñeán ôû laïi vôùi chuùng toâi.

Boãng nhieân hoâm nay nghe tin oâng ñaõ thaét coå töï vaän. Buoàn man maùc, nhôù thöông

moät con ngöôøi ñaõ ñeán vôùi toâi.

Trong nieân khoaù naày, toâi ñaõ giuùp ñöôïc 62 beänh nhaân. Moät soá ngöôøi ñöôïc laønh bình

thöôøng. Moät soá côn beänh giaõm ñi nhieàu. Moät soá taùi ñi taùi laïi. Chuùng toâi vaãn tieáp tuïc laáy

thuoác cho hoï trong hai ba naêm ñieàu trò.

Nhôø coâng söùc, tieàn baïc moät soá aân nhaân maø toâi khoâng bao giôø quen bieát. Xin

Chuùa traû coâng boäi haäu. Xin haõy tieáp tuïc ñoàng haønh vôùi chuùng toâi.

“Chæ coù ñieàu naày laø chuùng ta phaûi nhôù ñeán nhöõng ngöôøi tuùng thieáu, ñieàu maø toâi vaãn

coá gaéng laøm” (Gal 2,10).

17.11.2003: Baø goùa vaø ñöùa con trai duy nhaát.

Khaùc vôùi Tin Möøng, ñaây ñöùa con trai ñöùng laëng yeân nhìn meï meâ man saép cheát treân

giöôøng beänh taïi Beänh vieän Tænh. Anh buoàn ñöùng nhìn meï nhö coät troàng. Toâi goïi kheû anh:

“Con aên uoáng gì chöa?” Anh traû lôøi goïn loûn, laïnh luøng: “At” hieåu ñöôïc laø “buïng troáng

khoâng” (Muøa chay tieáng Xeâñang laø rônoù at).

Ñaây chính laø luùc toâi thay maët caùc aân nhaân xa gaàn, duùi vaøo tuùi aùo anh soá tieàn caàn

thieát.

20.11.2003: Toâi chôû xaùc oâng veà laøng.

Moät ngöôøi ñaøn oâng naèm chöûa beänh taïi traïm xaù vaõng lai cuûa Nhaø thôø Chính toøa.

OÂng xin ñöôïc röûa toäi vì linh caûm mình khoâng theå soáng nöõa. ÔÛ thoân laøng, oâng ñaõ töøng tham

gia kinh nghóa vôùi hoï ñaïo. Saùng hoâm sau, oâng ñaõ qui hoài tieân toå. Toâi chôû xaùc oâng veà laøng

Yang Loá gaàn bieân giôùi Laøo.

Ñoù laø thaønh quaû cuûa caùc anh em Iao Phu (ngöôøi quaûn lyù hoï ñaïo thay cho linh muïc).

Chính hoï laø ngöôøi göông maãu, daïy doã, höôùng daån hoï ñaïo, chuû trì caùc buoåi caàu kinh.

20.11.2003: Baøn tay ma.

Trôøi ñaõ toái. Caàn phaûi chôû moät xaùc cheát veà laïi laøng. Naèm trô treân chieác xe. Khoâng

coù hoøm. Anh taøi xeá vaø coâ trôï taù laûnh phaàn ñi trong ñeâm nay. Qua quaõng ñöôøng daøi moûi

meät, xe döïng laïi nghæ xaû hôi. Xe tieáp tuïc chuyeån baùnh. Chæ vaøi phuùt sau, anh taøi xe caûm

thaáy baøn tay laïnh buoát ñaùnh chaïch vaøo sau coå. Phaûn öùng töï ñoäng, anh ñöa nhanh tay gôû

baøn tay laïnh buoát ra. Khoâng phaûi baøn tay, maø laø con eånh öông, chaân daøi leàu pheàu. Noù töø

sau xe nhaûy boå leân. Coù leû khi xuoáng xe nghæ, cöûa xe môû vaø coù aùnh ñeøn trong xe, con eånh

öông taäp kích phoùng leân thuøng xe. Vaø sau ñoù noù thaáy aùnh saùng cuûa haøng ñeøn choå tay laùi

12

12

neân phoùng tôùi. Anh taøi xeá moät phen huù vía vì suoát chaëng ñöôøng, anh cuõng ñaõ ngôø ngôï vôùi

chieác thaây naèm laéc lö phía sau löng.

Khen cho anh taøi xeá khaù traàm tænh. Neáu ngöôøi nhaùt gan cheát ñieáng thì xe seõ loït

xuoáng hoá. Noùi ñuùng hôn Thieân Chuùa gìn giöõ chuùng con trong luùc gian nan khoán khoù.

25.11.2003: Thoân Dak Hnai keâu cöùu.

Moät em beù teù ngoài vaøo noài chaùo heo. Phoûng caû löng vaø baøn toïa. Qua moät ñeâm, veát

lôû chaûy nöôùc. Em chæ naèm saáp.

Chôû veà Thò Xaõ Kontum. Toâi tìm ñeán baø lang vôùi thuoác gia truyeàn. Quõa thaät laø hay!

Chæ moät tuaàn sau, ñöùa nhoû laønh da veà laïi laøng.

1.12.2003: Boïc aûnh Ñöùc Meï trong tuùi.

Anh em Xeâñang veà Kontum thöôøng chuoäc aûnh chuoåi raát nhieàu. Coù ngöôøi baûo raèng:

“Con ñi ñaâu boïc töôïng Ñöùc Meï nhoû naày trong tuùi. Leân nöông raãy, vaøo röøng saâu, choå naøo

thuaän tieän, luùc nghæ ngôi, con ñaët töôïng aûnh Meï ra, quì laàn hoät vaø caàu nguyeän”.

OÂi laïy Meï khoan dung, xin thöông phuø hoä anh em Xeâñang maø Chuùa ñaõ giao phoù cho

con treân Daõy Tröôøng Sôn naày.

7.12.2003: Huû boät baø goùa Sarepta.

Taâm traïng baø goùa Sarepta laáy boät trong huû laøm baùnh cho nhaø tieân tri maø cöù sôï noù

vôi heát cuõng laø taâm traïng cuûa toâi hoâm nay. Saùng sôùm ñaõ coù ngöôøi tôùi than khoùc. Ñieän thoaïi

caáp cöùu. Moå xeû ôû Beänh vieän. Tieàn xe veà laïi laøng. Ngöôøi beänh taâm thaàn caàn ñi ñieàu trò v.v.

Nhìn tuùi tieàn chaúng laø bao nhieâu. Toâi laáy ñöùc tin nhuû thaàm: “ñaáy Chuùa ñeán maø!”.

Vaø loøng vaãn cöù lo nom noùp chaúng coøn tieàn ñaâu nöûa. Nhöng roài Chuùa vaãn cho huû boät khoâng

nhieàu maø cuõng khoâng vôi.

Quaû thaät neáu coù dö ñaày, thì toâi chaúng coù gì ñeå phaûi tin, ñeå caàu xin vaø öôùc mô. Caàu

xin coù ngöôøi ñoàng haønh. Öôùc mô thaáy ngöôøi ngheøo ñöôïc uûi an vaø ngöôøi beänh hoaïn ñöôïc

vôi ñi noåi khoå ñau.

Naêm heát Teát veà

Con kính baùi quí toân sö

Chuùc möøng quí anh em linh muïc cuøng lôùp

trong nieàm thöông noåi nhôù

Xin Thieân Chuùa chuùc laønh

cho quí thaân baèng coá höûu

vaø quí AÂn nhaân xa gaàn chöa moät laàn quen bieát

vaø nhöõng ai ñaõ naâng ñôõ

ñôøi soáng linh muïc con laø

Muïc töû Daõy Tröôøng Sôn.

Ñöôøng ñi khoù,

Khoâng khoù vì ngaên soâng caùch nuùi,

nhöng khoù vì loøng ngöøoi ngaïi nuùi e soâng.

13

13

Quí vò

Haûy ñoàng haønh

vôùi chuùng toâi

trong chöông trình Giúp Đỡ

anh em daân toäc thieåu soá

Taây Nguyeân Kontum

Quí vò coù cuûa,

Chuùng toâi coù coâng

Lm. Simon Phan văn Bình

Email: binhkobey@gmail.com

DT: 098 320 6507

Thôï gaët töông lai: Chuûng sinh Iao Phu