Trichoderma Cua Long

8/8/2019 Trichoderma Cua Long

1/99

LI CAM N

1

BO GIAO DUC VA AO TAOTRNG AI HOC KY THUAT CONG NGHE TP.HCM

KHOA MOI TRNG VA CONG NGHE SINH HOC

KHOA LUAN TOT NGHIEP C NHAN KHOA HOCNGANH : CONG NGHE SINH HOCMA NGANH : C73

GVHD : TS. NGUYN HOAI

HNGCN. O TH TUYENSVTH : HA VO THANH LONGLP : 07CSH1MSSV : 207111025

TP.HCM nam 2010


2/99

e hoan thanh luan van tot nghiep nay, em xin gi

li cam n en cac thay co khoa Moi Trng va Cong

Nghe Sinh Hoc a giang day va truyen at kien thc cho

em trong suot nhng nam va qua e em lam tot bailuan van nay.

Em xin chan thanh cam n vien Sinh Hoc Nhiet i

a giup va tao ieu kien cho em c hoc hoi, trao oi

cac ky nang, thao tac va tch luy nhieu kinh nghiem quy

bau cho cong viec sau nay cua em.

ac biet xinh chan thanh cam n co o Th Tuyen

va co Nguyen Hoai Hng a het long quan tam, ch

bao va hng dan tan tnh e em hoan thanh tot luan

van.

Xin cam n cac anh ch va cac ban trong vien Sinh

Hoc Nhiet i a giup trong suot qua trnh lam luan.

Cuoi cung xin cam n gia nh a ong vien, quan

tam, ho tr trong qua trnh lam luan van tot nghiep.Trong suot qua trnh lam luan van, em a c tiep

can vi moi trng lam viec mi, co them c nhieu

kien thc, c ap dung thc te nhng g em a hoc, ren

luyen them ve thao tac, ky thuat va ky nang lam viec

e em co the thc hien tot hn trong cong viec sau nay.

Em xin chan thanh

cam n.

2


3/99

MUC LUCTRANG

LI CAM N 2

CHNG I : GII THIEU 9

1.1 AT VAN E

10

1.2 MUC CH CUA E TAI

11

1.3 NOI DUNG NGHIEN CU11

1.4 PHAM VI NGHIEN CU CUA E TAI

11

CHNG II : TONG QUAN TAI LIEU

12

2.1 KHAI NIEM KIEM SOAT SINH HOC

13

2.1.1THUOC BAO VE THC VAT

13

2.1.1.1 THUOC TR SAU 13

2.1.1.2 THUOC TR NAM 13

2.1.1.2.1C CHE DIET NAM 142.1.1.2.2ANH HNG CUA THUOC TR NAM 14

2.1.1.3 THUOC TR CO HOA HOC 14

2.1.1.3.1S XAM NHAP CUA THUOC VAO CO 15

2.1.1.3.2C CHE DIET CO 15

2.1.1.3.3ANH HNG CUA THUOC TR CO

16

3


4/99

2.1.2 KIEM SOAT SINH HOC

16

2.1.3 OI TNG CUA KIEM SOAT SINH HOC

142.1.4 PHNG PHAP SINH HOC 31

2.1.4.1 VIRUS 31

2.1.4.1.1TRIEU CHNG NHIEM VIRUS 32

2.1.4.1.2C CHE DIET SAU 32

2.1.4.2 VI KHUAN BACILLUS THURINGIENSIS(BT) 33

2.1.4.2.1GII THIEU 33

2.1.4.2.2C CHE TAC ONG 34

2.1.4.3 VI NAM 34

2.1.4.3.1HIEU LC TRU SAU CUA BEAUVERIA &

METARHIZIUM 34

2.1.4.3.2HOAT TNH DIET SAU 34

2.1.4.4 SINH VAT KHAC 35

2.1.4.4.1ONG MAT O 352.1.4.4.2ONG VANG 36

2.1.4.5 NGUYEN TAC CUA KIEM SOAT SINH HOC

37

2.2 TR NAM BANG PHNG PHAP SINH HOC

38

2.2.1 CAC BENH CAY THNG GAP DO NAM GAY RA

38

2.2.2TONG QUAN VE CHAT TR NAM SINH HOC

43

2.3 TONG QUAN VE TRICHODERMA SPP. LAM

CHAT TR NAM SINH HOC

45

2.3.1 PHAN LOAI45

4


5/99

2.3.2 AC IEM GIONG NAM TRICHODERMA SPP.

46

2.3.2.1 AC IEM HNH THAI, SINH TRNG

CUA TRICHODERMA SPP.46

2.3.2.2 SINH THAI HOC

48

2.3.3 C CHE HOAT ONG CUA TRICHODERMA SPP.

50

2.3.3.1 HIEN TNG GIAO THOA

51

2.3.3.2 HOAT ONG TIET ENZYME

53

1 HE ENZYME THUY PHAN CHITIN 53

2 HE ENZYME THUY PHAN CELLULOSE

54

3 CAC HP CHAT KHANG NAM55

2.3.4 IEU KIEN NUOI CAY CUA TRICHODERMA SPP.

56

2.3.4.1 NHIET O

56

2.3.4.2 ANH SANG

56

2.3.5 CAC NI SAN XUAT CHE PHAM TRICHODERMA SPP.

56

CHNG III : THC NGHIEM

61

3.1 MUC CH

5


6/99

3.2 VAT LIEU VA PHNG PHAP

62

3.2.1 VAT LIEU

623.2.1.1 CAC CHUNG VI SINH VAT DUNG

TRONG NGHIEN CU

62

3.2.1.2 DUNG CU, THIET B

62

3.2.1.3 MOI TRNG NUOI CAY

62

3.2.1.3.1 MOI TRNG PGA

63

3.2.1.3.2 MT KHAO SAT KHA NANG OI KHANG

GIA CHE PHAM TRICHODERMA SPP.VA NAM BENH

63

3.2.1.3.3 KHOANG CRAPEK

64

3.2.1.3.4 MOI TRNG LEN MEN XOP

64

3.2.1.3.5 MOI TRNG NHAN GIONG

64

3.2.2 PHNG PHAP 653.2.2.1 KHAO SAT KHA NANG OI KHANG GIA

NAM

TRICHODERMA SPP. VI NAM BENH

65

3.2.2.2 PHNG PHAP LEN MEN XOP

66

6


7/99

3.2.2.3 KHAO SAT KHA NANG OI KHANG GIA

CHE

PHAM TRICHODERMA SPP. VI NAM BENH

673.3 KET QUA VA BIEN LUAN

68

3.3.1 KHAO SAT KHA NANG OI KHANG GIA NAM

TRICHODERMA SPP. VI NAM BENH

68

3.3.2 KHAO SAT KHA NANG OI KHANG GIA CHE

PHAM TRICHODERMA SPP. VI NAM BENH

76

3.3.3 PHNG PHAP LEN MEN XOP

83

3.4 KET LUAN VA E NGH

85

TAI LIEU THAM KHAO86

7


8/99

DANH MUC CAC HNH

Hnh 2.1 : s o kiem soat sinh hoc

17

Hnh 2.2 : vi khuan Bacillus thuringiensis

33

Hnh 2.3 : chu trnh phat trien cua ong mat o

35

Hnh 2.4 : chu trnh phat trien cua ong vang36

Hnh 2.5 : nam T. harzianum

45

Hnh 2.6 : bao t cua T. reesei

47

Hnh 2.7 : nam T.viridae

48

Hnh 2.8 : nam T.reesei

49

Hnh 2.9 : s c che cua Trichoderma oi vi nam benh

Pythium 50

Hnh 2.10 : T,harzianum quan quanh Rhizoctonia solani

51Hnh 2.11 : Rhizoctonia aolani di KHV sau khi

8


9/99

T. mycoparasitic c g bo

52

Hnh 3.1 : phng phap len men xop

67Hnh 3.2 : s c che cua T.harzianum oi vi nam benh

Fusarium 69

Hnh 3.3 : s c che cua T.harzianum oi vi nam benh

Phytophthora 70

Hnh 3.4 : s c che cua T.reesei oi vi nam benh

Phytophthora 72

Hnh 3.5 : s c che cua T. reesei oi vi nam benh

Fusarium 73

Hnh 3.6 : s c che cua che pham T.harzianum oi vi

Fusarium 77

Hnh 3.7 : s c che cua che pham T.harzianum oi vi

nam benh Phytophthora

78Hnh 3.8 : s c che cua che pham T. reesei oivi

nam benh Fusarium

80

Hnh 3.9 : s c che cua che pham T. reesei oi vi

nam benh Phytophthora

81

Hnh 4.0 : che pham nam T.reesei

84

Hnh 4.1 : che pham nam T.harzianum

84

DANH MUC CAC BANG

Bang 2.1 : Cac tac nhan gay hai cua cay trong18

9


10/99

Bang 2.2 : cac benh cay thng gap do nam gay ra

38

Bang 2.3 : Hieu lc cua Saccharomyces va

Zygosaccharomycesc che cac nam gay benh hai cay trong

44

Bang 2.4 : cac ni san xuat che pham Trichoderma spp.

tr

nam benh hai cay trong

57

Bang bo tr th nghiem

66

Bang 3.1 : ng knh khuan lac khi co Trichoderma spp.

74

Bang 3.2 : ng knh khuan lac Fusarium sau khi rac

che pham Trichoderma harzianum va Trichoderma reesei

82

DANH MUC CAC S O

S o 3.1 : Tien hanh th nghiem oi khang trc tiep

65

S o quy trnh thc hien phng phap len men xop

66

S o 3.2 : Tien hanh khao sat s c che cua che pham

vi nam benh 68

10


11/99

CHNG I

GII THIEU

11


12/99

1.1 AT VAN E

S tang trng cua hoa hoc hoa nong nghiep va

tham canh san xuat ang thay oi rat nhieu hoan canhsinh thai va moi trng chung ta ang song. no ang

chuyen dch ve pha tieu cc.

So lng thuoc hoa hoc tr sau co o oc cao

ngay cang ln, nhng hieu qua lai thap. Phan ln thuoc

toa rong ra khong muc ch gay o nhiem moi trng

nghiem trong. trong bat c quan lac nong nghiep nao.

Chnh v the, chien lc mi phong tr cac loai gay

hai cho he sinh thai nong nghiep c thc hien tren c

s tong hp, phoi hp cac hoat ong cua cac quan the

k sinh va cac loai co ch cho nong nghiep, thuoc bao ve

thc vat hieu qua cao va thuoc tr sau sinh hoc tren

nen mong tham canh cao.

Mot trong nhng hng c ban cua phng phap sinhhoc la tang cng san xuat cac che pham sinh hoc.

Tren c s sinh hoc va di truyen hoc, se lam cho cac che

pham sinh hoc co pho tac ong rong hn bang con ng

a vao vi sinh vat nhng gen bo sung, to hp chung,

khuech ai va tao cac dong vo tnh oc to cao.

Hien nay, phong tr dch hai cay trong bang bien

phap sinh hoc c ay manh nghien cu nhieu nc,

c coi nh la mot lnh vc quan trong. Phong tr bang

sinh hoc oi vi benh hai chu yeu la khai thac va s

dung kha nang oi khang cua mot so loai nam oi vi

cac loai nam gay hai cay trong. Nhieu cong trnh nghien

cu ve nam Trichoderma va san xuat che pham e han

che nhng nam gay hai cho cay trong nh nam

12


13/99

Rhizoctonia, Sclerotium, Fusarium, Pythium, Verticillium va

Botrytis gay benh tren lua, ngo, va mot so cay trong

khac a thu c nhng ket qua rat kha quan. Tuy nhien,

nam oi khang la mot tac nhan sinh hoc, no co nhngieu kien song nhat nh va ch phat huy c hieu qua

phong tr benh nhng ieu kien nhat nh. Trong khi

o, thng do kha nang thch nghi vi moi trng song,

cac tac nhan gay benh phat trien manh me, so lng

ca the tang nhanh, kha nang chong chu tot, lan lt

cac tac nhan oi khang lam cho tnh oi khang mat can

bang va ket qua la benh boc phat tren cay trong. e

khac phuc ieu nay, viec chon loc, nhan nhanh so lng,

tang cng sc song cho tac nhan oi khang va a lai

trong moi trng t nhien la het sc can thiet.

e gop phan vao viec a dang hoa cac che pham

sinh hoc, cai thien va ng dung che pham nam

Trichoderma spp. vao lnh vc nong nghiep, toi a tienhanh nghien cu e tai : san xuat bao t nam

Trichoderma spp. lam thuoc tr nam benh cay

trong.

1.2 Muc ch cua e tai

Tm hieu viec ng dung bao t Trichoderma tr nam hai

cay trong va phng phap san xuat bao t bang lenmen the ran.

1.3 Noi dung nghien cu

Tong quanve kiem soat sinh hoc va s dung baot Trichoderma tr nam benh cay trong

Thc nghiem ve quy trnh len men the ran san xuat

bao t Trichoderma

13


14/99

Khao sat hoat tnh tr nam benh cua bao t

Trichoderma invitro

1.4 Pham vi nghien cu cua e tai

Cac chung nam oi khang Trichoderma spp.

Cac chung nam benh gay hai cay trong.

CHNG II

TONG QUAN TAI LIEU

14


15/99

2.1 KHAI NIEM KIEM SOAT SINH HOC2.1.1 THUOC BAO VE THC VAT

2.1.1.1 THUOC TR SAU

Thuoc tr sau la 1 loai thuoc tr dch hai c s

dung chong lai con trung tat ca cac giai oan bien

thai. No c dung ca giai oan bien thai trng va

au trung. Thuoc tr sau c dung rong rai nhat trong

nong nghiep tiep o la ho gia nh, tham ch ca trong y

khoa. S dung thuoc tr sau la 1 nhan lam gia tang san

pham nong nghiep trong the ky 20.

Thong ke cho thay co hn nghn loai con trung trong so

hn 1 trieu loai c biet la tac nhan gay hai cay trong,

vat nuoi va truyen benh cho ngi. Pha hoai moi trng

song xung quanh. Chung lam giam nang suat, pham chatnong san.

Thuoc tr sau hoa hoc la cac loai hp chat hoa

hoc c dung e tieu diet cac loai sau benh, con

trung gay hai cho cay trong. Thuoc tr sau sinh hoc la

loai thuoc tr sau da tren c s vi khuan, virus hay vi

nam e diet tr sau benh, con trung gay hai cho cay

trong.

15


16/99

C CHE DIET SAU HAI CUA THUOC

Thuoc tr sau hoa hoc hay sinh hoc eu co chung c

che tr dau, o chnh dung chat oc diet sau.

Thuoc tr sau hoa hoc s dung hp chat hoa hocva chat oc chiet xuat t cac loai cay oc, khi

sau tiep xuc vi chat oc, oc to se ngam vao c

the sau ,con trung hai va giet chet chung.

Thuoc tr sau sinh hoc s dung cac tac nhan sinh

hoc la cac vi sinh vat ( vi khuan, virus hay vi nam ). Khi

oc to do vi sinh vat tiet ra cung vi thc an vao

trong c the con trung gay hai, chat oc tac ong

vao mo cua c the pha v cau truc da va c the

giet chet sau.

2.1.1.2 THUOC TR NAM

Thuoc tr nam la 1 trong 3 phng phap chnh e

kiem soat dch hai trong trng hp nay la kiem soat

nam trong nong nghiep. No co the la thuoc tr namsinh hoc tren c s dung vi nam diet nam benh, hay no

co the la cac loai hp chat hoa hoc c s dung e

ngan chan s phat trien cua cac loai nam benh. Thuoc

diet nam cung c dung e chong lai cac trng hp

nhiem nam. Thuoc diet nam co 2 loai la tiep xuc va

hap thu. Thuoc diet nam tiep xuc giet chet nam khi

c phun tren be mat b nhiem nam. Loai hap thu pha

c nam hap thu trc khi co tac ong lam chet nam.

2.1.1.2.1 C CHE DIET NAM BENH

Thuoc diet nam khi tiep xuc vi nam gay benh, no

pha v te bao nam benh, giet chet chung.

Thuoc diet nam c nam benh hap thu th khi vaotrong c the, cac oc to, khang sinh do vi sinh vat

16


17/99

trong thuoc tiet ra hay hon hp chat oc va chat

hoa hoc co san trong thuoc diet nam tac ong gay

oc cho nam benh lam chung chet.

2.1.1.2.2ANH HNG CUA THUOC TR NAMThuoc diet nam co the gian tiep gay hai cho sc

khoe con ngi do cac loai lng thc, rau qua thu c t

cac loai cay trong c con ngi s dung va no co the

gay ra d ng cung nh nhieu trieu chng khac nh au

au, tieu chay, cac ton hai cho cac c quan cung nh gay

ra cac roi loan nghiem trong va cac loai benh tat lien

quan en he than kinh. No cung co the la nguy hiem cho

cac he sinh thai do no co the thoat i, gay o nhiem

moi trng nc va at cung nh tch luy sinh hoc va

lam gia tang ov tnh oi vi cac c the song trong he

sinh thai.

2.1.1.3 THUOC TR CO HOA HOC

Thuoc tr co co vai tro quan trong do co nhieu uiem noi bat. o la 1 loai thuoc bao ve thc vat c

s dung e diet tr tat ca cac loai co ma khong lam

hai en cay trong.

Thuoc tr co gop phan giam chi ph va nhan cong lao

ong, ap dung tren dien tch ln trong thi gian ngan.

ien hnh nh tren cac ruong lua, thuoc tr co co hieu

qua cao, tng oi triet e, an toan cho lua.

2.1.1.3.1 S XAM NHAP CUA THUOC VAO CAY CO

Hau het cac loai thuoc tr co cho lua eu co the

xam nhap vao cay co qua re, mam va la. oi vi

thuoc tien nay mam c phun len ruong khi hat co cha

nay mam, thuoc xam nhap chu yeu qua re hay mam khi

hat nay mam tiep xuc vi lp thuoc tren mat at.

17


18/99

Cac thuoc hau nay mam phun thuoc khi hat co a

moc thanh cay co la th thuoc chu yeu xam nhap qua

la, 1 so thuoc cung c re hut vao, thuoc co the

tham trc tiep qua lp sap cua la vao ben trong gay haicay co.

2.1.1.3.2 C CHE TAC ONG CUA THUOC

Sau khi vao trong cay co thuoc co the tac ong theo

nhieu cach e diet co. oi vi cac loai thuoc diet co

cho ruong lua th co 1 so cach sau :

Kch thch s phat trien qua mc cua te bao, lam

bien oi cac phan ng sinh hoc trog cay co, gay ra

hien tng bien dang cay va huy diet cac iem sinh

trng, cay co se chet.

c che qua trnh tong hp chat diep luc : chat diep

luc tao mau xanh cho cay, la ni hap thu anh sang

mat tri e tao nang lng cho cac phan ng tonghp vat chat trong cay. Do o khong co chat diep

luc cay co se chet.

c che tong hp lipid : khong co lipid se khong tao

thanh te bao, cay co se chet.

c che tong hp amino acid : cac acid amin la thanh

phan cau tao nen protid, trong o co 1 so acid amin

khong the thieu trong cay hay khong the thay the

c.

Ngoai ra con co 1 so tuoc diet co khac tac ong

bang cach c che quang hp, tong hp vitamin va

nhieu c che khac.

2.1.1.3.3 ANH HNG CUA THUOC DIET CO

18


19/99

Hau het cac loai thuoc diet co danh rieng cho lua

hien nay eu co o oc thap oi vi moi loai ke ca

con ngi. Ly do chnh la do oi tng cua thuoc la

thc vat, co chat diep luc, co quang hp ma ong vatkhac va con ngi khong co nen t chu anh hng. Do

thuoc co thi gian lu ton trong at va moi trng

tng oi ngan.

(Nguyen Manh Chnh ).

2.1.2 KIEM SOAT SINH HOC ( KSSH )

Kiem soat sinh hoc la viec s dung cac sinh vat hu ch

e kiem soat cac loai sinh vat gay hai cho cay trong

thay v s dung cac loai thuoc tr sau hoa hoc lam anh

hng ti moi trng.

KSSH c trnh by tm tt theo s trn hnh 2.1

Thuoc BVTV

Thuoc thuoc thuoc

thuoc

19


20/99

tr sau tr nam tr co

tr dch hai khac

Thao sinh sinh sinh tha

sinh

moc hoc hoc hoc

moc hoc

chat vi virus vi vi vi vi nam chat

vi

oc khuan nam khuan nam

oc khuan

hat Bt NPV, GV xa nam nam hat cu

au Isachenko

cu Metarhizium khuan men moc Fusarium

au

Streptomyces Candida sp. Trichoderma

spp.

S. cerevisiae

Hnh 2.1 : S kim sot sinh hc

2.1.3 OI TNG CUA KIEM SOAT SINH HOC

20


21/99

oi tng cua kiem soat sinh hoc la cac loai nam benh,

sau hai va cac loai co dai gay hai cho cay trong. Chung

lam giam nang suat cay trong bi viec gay ra cac

benh nam hai cay, hut chat dinh dng cua cay lamcay chet kho. Cac tac nhan gay hai nay c trnh bay

bang 2.2. Bang nay mo ta chi tiet ac iem hnh thai,

trieu chng, ieu kien phat sinh va tac ong cua chung.

Bang 2.1 : Cac tac nhan gay hai cua cay trong

Chun

g loai Ten ac iem

Benh

cay

N

a

m

b

e

n

h

Phytophthora sp. Gii : Chromista

Nganh : Eumycota

Lp : Oomycetes

Bo : Peronosporales

Ho : Pythiaceae

Giong:Phytophthora

sp.

Nam hnh thanh

phan sinh bao t.

Phan sinh bao t

n bao khong

mau hnh trng,

co 1 num nho au. Trong nc

phan sinh bao t

tao thanh cac du

ong bao t

Thoi goc

chay mu

Kho heo

21


22/99

hoac nay mam

trc tiep xam

nhiem gay benh

Lp : bao txoang,

Bo : bao t cau.

Vo bao t hnh

cau nh co

mieng, ng knh

70-130 m, mau

nau en en.

Cuong bao t

ngan, bao t hnh

si khong mau

co 4-9 vach

ngan. Si nam

va bao t quaong tren xac

cay benh, mua

xuan nam sau vo

bao t m

mieng, cac bao

t bay ra ngoai,

lay lan nh gio.

Septoria

chrysanthemella

Cercospora brunkii Cuong bao t

moc chum mau

nau nhat, khong

phan nhanh, bao

t dang uoi,

khong mang nhieu

vach ngan. Nam

om nau

Benh

thng

phat sinh

vao thang

5-10.

22


23/99

benh qua ong

trong mo benh

bang si nam,

nam sau bao tlay lan va xam

nhiemActinonema rosae a bao t moc

di bieu b la,

bao t hnh bau

duc hay trng,

khong mau.Si nam qua

ong trong be la,

canh kho, la

rung nam sau lay

lan xam nhiem.

om en

Nhiet o

cao la

rung

nhieu,benh quanh

nam ,

nang nhat

vao thang

9-11.

Cercosporarhodode

ndri Ferraris

Cuong bao t mo

tren om benh,

tren cuong la

bao t. Bao t

hnh uoi khong

mau co 1-4 vach

ngan. Nam qau

ong trong la

benh, xac cay

benh bang si

nam. Bao t nay

mam nh gio,

nc ma, xuyen

mo la,

om nau

Tac hai

chu yeu

lam rung

la. Benh

nang vao

thang 4-7

hang

nam.

Oidium Nam k sinh tren Phan

23


24/99

chrysanthemi la dung voi hut

chat dinh dng

trong te bao la,

sau o moc cuongbao t va bao

t. Bao t hnh

bau duc, hnh

trng, khong

mau.

trang

Fusarium

oxysporum

Gii : nam

Lp : nam battoan

Bo : moniliales

Ho :

Tuberculariaceae

Loai Fusarium

oxysporum

La nam si a

bao, mau trang,

sinh san vo tnh,

tao ra 2 loai bao

t : ln va nho.

Bao t ln hnh

thanh t canhbao t phan

nhieu nhanh xep

thanh tang. Bao

t nho hnh

trng, bau duc,

dai hay hnh qua

than, hnh thanh

Thoi re

vang la

24


25/99

trong boc gia tren

canh bao t

khong phan hanh

tren si nam.Nam phat trien

nhiet o 25-

300C, la loai nam

song trong at.

Loai nam nay

gom tren 100

chung chuyen

hoa khac nhau.Rhizoctonia solani Gii : nam

Nganh :

ascomycota

Lp :

Deuterromycetes

Bo : nam trn

Giong : Rhizoctonia

Loai : Rhizoctonia

solani

Si nam khong

mau, khi trng

thanh co maunau vang. Si

nam c chia

thanh nhng te

bao rieng re bi

1 vach ngan, tren

vach co lo dang

hach cho phep te

Chay la

chet ot

25


26/99

bao chat, ti the

va nhan i qua.

Si nam phan

hanh thang goc.Moi te bao co

hn 3 nhan, 8-13

m.

R. solani la nam

ban hoai sinh, co

tnh a thc, phat

trien tot trong

ieu kien am

t.Pythium sp.

Gii : Chromista

Nganh : Eumycota

Lp : Oomycetes

Bo : Peronosporales

Ho : Pythiaceae

Giong : Pithium sp.

Si nam mau

trang sinh san vo

tnh, sinh ra boc

bao t nay mam

trc tiep thanhong mam. Nam

sinh san hu tnh

th sinh bao t

trng hnh cau va

bao t c

di bao trng.

Bao t nay

Thoi goc,

heo vang

26


27/99

mam gay benh

cho cay, hay xam

nhap trc tiep

vao cay.Sclerotium rolfsii Gii : nam

Lp : nam trn

Giong : Sclerotium

Loai Sclerotium

rolfsii

Si nam mau

trang, a bao,phan nhanh

nhieu, phat trien

theo kieu am tia.

Nam xam nhap

vao goc cay con,

cay trng

thanh, s dung

chat hu c lam

nguon dinh dng,

san sinh acid oxalic

va men lam phan

huy mo cay

chu.

Heo ru

trang goc

Thi tiet

nong am

benh phat

trien.

Benhthng

xuat hien

vao thang

4, 5, 8, 9,

10.

S

a

u

Xen toc (

Phytoecia

rufiventris Gautier).

Gii : ong vat

Nganh : chan ot

Lp : con trung

Bo : canh cng

Ho :xen toc

Xen toc than

hnh ong, en, co

Con trung

gay hai

tren cay

cuc, uc

lo tron

tren cay

cuc,

27


28/99

b

e

nh

long tha, au

rong, ngc co

om tron mau

o vang, bungch6n o da cam.

Trng dai, mau

vang sa, sau

non vang nhat,

cuoi bung co

nhieu long t,

nhong nau vang.

Xen toc sinh 1

la/ nam, e

trng gan ngon

cay, sau non uc

vao than, thang

9-10 hoa nhong.

hut nha

cay.

Bo tr au nho

( Microcephalo

thrips abdominalis )

Gii : ong vat

Nganh : chan ot

Lp : con trung

Bo : cang long

Ho : ray

Con cai dai hn

con c 1 chut.Toan than mau

nau, rau 7 ot,

au nho. Hoat

ong trong hoa

cuc, thi tiet

kho han phat sinh

nhieu, thng

Gay hai

tren cay

cuc, lam

cay kho

heo.

28


29/99

gap vao thang 5-

6.Bo tr ngc vang

( Thrips

hawaiiensis )

Gii : ong vat

Nganh : chan ot

Lp : con trung

Bo : canh long

Ho : ray

Sau cai ngc nau

vang da cam, bung

nau en, sau c

than vang, canhtrong suot. Loai

nay chu yeu hut

nha hoa.

Gay thiet

hai cho

nhieu loai

cay trong

o co

cay hoa

hong.

Bo hung xanh

chan o

(Anomala cupripes

)

Gii : ong vat

Nganh : chan ot

Lp : con trung

Bo : canh cng

Ho : bo hung.

Con trng thanh

co mau xanh

ong, bung ong

tm, bong. Than

dai, canh co

nhieu cham. Sau

non trang sa,

au nau vang.

Nhong tran, hnh

bau duc.Moi nam

1 la, e trng

trong at, qua

Sau non

an hai re

cay, sau

trng

thanh an

hai la,

ngoai cay

hoa hong

chung con

gay hai

ca cay

nong lam

nghiep

khac nh

keo, cam,

quyt,

xoai

29


30/99


31/99

trung

Bo : 2 canh

Ho : ruoi uc

traiLoai nay nho hn

ruoi nha, mau

vang, bung tron,

nhieu ot hung

o, con cai co

ong e trng

kha dai. Loai

nay sinh san kha

nhieu moi nam

sau non

song bang

dch qua

lam quathoi. Khi

ln sau

chui ra

ngoai chui

xuong at

hoa

nhong. co

mat trong

vn cay

ra trai

quanh

nam, gay

hai nhieucho vn,

lam giam

nang suat

va chat

lng qua.Bo xt xanh

(Rhynchocorishumeralis)

Gii : ong vat

Nganh : chan otLp : con trung

Bo : canh na

Ho : bo xt

Con nho mau

vang nau, co

cham en o, con

trng thanh

Loai nay

gay haitren cay

cam, quyt.

Chung

chich hut

dch qua

lam qua

thoi va

31


32/99

mau xanh luc rung, giam

nang suat

va chat

lngqua

Sau ve bua

( Liriomyza spp. )

Gii : ong vat

Nganh : chan ot

Lp : con trung

Bo : 2 canh,

Ho : Agromyzidae.

Con trng thanhla 1 loai ruoi rat

nho mau nau

en, con cai e

hang tram trng

vao trong nhu mo

la. Sau non an

nh mo la tao

thanh ng

ngoan ngoeo

di bieu b mat

tren la.

Ngoai

nhng cay

thuoc ho

bau b,

chung con

gay haitren

nhng cay

thuoc ho

au o.

Cac loai

ca chua,

ca phao,

khoai tay

Con trng

thanh la 1

loai ruoi

rat nho

mau nauen, con

cai e

hang tram

trng vao

trong nhu

mo la.

Sau non

32


33/99

an nh

mo la tao

thanh

ngngoan

ngoeo

di bieu

b mat

tren la.Sau xanh da

lang( Spodoptera

exigua )

Gii : ong vat

Nganh : chan otLp : con trung

Bo : canh vay

Ho : ngai em

Con cai e thanh

tng o tren cong

hanh, sau non sau

khi n chui vao

va an phan xanh

cua la e lai

mang trang ben

ngoai. Loai nay

khang thuoc rat

nhanh.

hanh, ho

au o,bau b,

thap t

cho en ho

ca, bong

vai, bap,

nho,

Chung

can pha

rat manh,

lam cong

hanh b

kho heo,

chet gayrap, x

xac, vang

ua, coi

coc, trang

xoa, tan

lui.

Rep Gii : ong vat Chung

33


34/99

Rp mui en

Rp bng

Nganh : chan ot

Lp : con trung

Bo : canh eu

Ho : rep muoiRep gay hai tren

au rong la oi

tng nguy hiem

nhat. Rep hnh

trng, rat nho,

Rep sinh nhieu

la trong nam.

xuat hien

tren tc

non, hoa,

trai non,chch hut

nha, lam

trai khong

phat trien

c, kho

heo, rung

sm .

Ngoai au

rong loai

rep nay

con gay

hai tren

cac loairau au,

rau cai

khac.Bo ha ( Cylas

spp.)

Gii : ong vat

Nganh : chan ot

Lp : con trung

Bo : canh cngHo : Curculionidae

Chung

lam cu

khoai lang

b sung,ang, mui

kho chu.

o la do

oc to

( terpenes )

ma khoai

lang san

34


35/99

sinh ra e

chong lai

s gay hai

cua boha. Bo ha

an bieu b

than, la

C

O

D

A

I

Co long vc La co hang nien

( chu k song 1

nam) moc thanh

bui. Than hi dep,la va be khong

long, hoa tm nhat

hay xanh luc, sinh

san bang hat,

thch hp nc

nong, u am

Canh tranh

chat dinh

dng,

anh sangvi cay

trong.

Co uoi phung Co hang nien,

moc thanh bui,

than cng, hoa

xanh nhat, sinh

san bang hat,

thch hp ruong

at am, mo at

cao trong ruong,

ven b.Co bac a nien ( chu k

song tren 1

nam). Than bo,

la hep, nhon, sinh

san bang hat vaot than.thch hp

35


36/99

ruong co mc

nc nong, ven

b ruong.Co tuc Co hang nien

than nam, phan

nhanh nhieu va

moc re cac

ot di, be la

co long, nep la

nham. Sinh san

bang hat, thchhp ruong nc

nong.Co chao Co hang nien

than co 3 canh,

ng, lang, chum

hoa hnh cau, sinh

san bang hat,

thich hp ruong

nc nong.Co b Co a nien. Than

bo ngam trong

nc, la co

cuong dai, phien

la nhan, mong,

xanh nhat, ngay

xoe, em cup.

Thch hp ruong

ngap nc.Co ong tien Co hang nien.

Than bo va am

nhanh nhieu trong

36


37/99

nc, la tron

nhan, noi tren

mat nc. Sinh

san bang hat,thch hp ruong

ngap nc sau,

vung phen man

ven bien.Co mc Co hang nien.

Than cng co

long trang hinham tay. La

khong cuong moc

oi. Sinh san

bang hat. Thch

hp ruong nc

nong.Lua co ( lua

hoang)

Lua co phat sinh

t lua trong, co

the la to tien

cua lua trong,

mang nhieu tnh

chat hoang dai.

Lua co ton tai

va phat trien

chu yeu bang

hat.

Khi moc

lan trong

ruong lua

lam giam

nang suat

va chat

lng lua.

Lua co

phong tr

tng oi

kho khan.( Nguyen Danh Van )

2.1.4 PHNG PHAP SINH HOC

2.1.4.1 VIRUS ( virus co ch NPV )

37


38/99

Cung nh oi vi con ngi va cac ong vat khac

trong thien nhien co tat nhieu loai vi sinh vat gay benh

cho con trung.

S dung nguon virus gay benh cho con trung e hanche sau hai a c nhieu nc tren the gii chu y t

thap ky 60.

Li dung va bo sung nguon benh virus diet con

trung san co trong t nhien trong viec phong tr sau hai,

han che viec s dung thuoc hoa hoc, giam o oc cho

ngi va moi trng.

2.1.4.1.1Trieu chng nhiem virus cua sau hai

Sau nhiem virus th toan than b trng phu, cac ot

than gian ra da rat mong, de v khi tac ong c gii. Khi

da v co dch trang thoi chay ra, cha cac the virus. Ca

sau non va nhong eu co the nhiem virus.

Virus NPV ch gay oc cho sau hai, an toan cho ngi va

ong vat.2.1.4.1.2c ch dit sau

gm cac bc sau

1. Sau b benh virus chet tren cay

2. Cth sau b vtan, hang ty the vui virus tung ra bam

tren cac tan la cay va moi trng

3. Sau n la va nuot thc an cung vi cac the vui

virus

4. Cac the vui b moi trng kiem khuc ruot gia

hoa tan va giai phong cac tieu the virus gay benh.

5. Cac tieu the virus xam nhap vao te bao bieu mo

cua ruot. Virus c nhan len hang nghn lan trong

nhan cua cac te bao cua cac mo nay va lay

nhiem cac te bao va mo khac.

38


39/99

6. Cac tieu the va the vui virus c tch luy so lng

ln va cac te bao b tieu tan. Cac the vui cung

vi cac tieu the virus lai c giai phong va tung ra

bam tren cac tan la cay va moi trng.7. Qua trnh phat trien cua virus c lap lai, bat au

t nhng con sau chet nhun do benh virus.

(GS.TS. Trng Thanh Gian )

2.1.4.2 VI KHUANBACILLUS THURINGIENSIS ( Bt)

Hnh 2.2 : vi khuan Bacillus thuringiensis

2.1.4.2.1Gii thieu

Bacillus thuringiensis la trc khuan gram dng, hnh que,

hnh thoi hay dang chuoi nhieu phan t. Bt co kha nang

sinh nha bao 1 cach tuy tien va song kha ben vng trong

at. Trong at. Bt la vi sinh vat k sinh trong ng ruot

cac loai au trung cua cac loai con trung khac. acbiet la au trung cua cac loai au trung cua con trung

hai cay nh : sau uc qua bong, sau uc qua va than

ngo, sau hai lua, moi, sau bm.

B t co kha nang san sinh cac loai phan t protein

co tnh oc. No co tnh ac hieu nhat nh vi cac loai

con trung khac nhau. V the ma Bt a tr thanh thuoc

tr sau hai cay than thien vi moi trng.

39


40/99

Vi khuan Bt c san xuat da tren kha nang gay

benh oi vi con trung. Che pham Bt diet c hn 200

loai sau hai, nhng khong gay oc hai cho ngi va ong

vat, moi trng. Thuoc tac ong len nhieu loai sau haia khang lai thuoc tr sau hoa hoc. Tinh the oc cua vi

khuan co the lam sau ngng an trong vai phut roi

chet. No tac ong vao ng ruot cua con trung khi

con trung an phai tinh the oc.

2.1.4.2.2 c che tac ong cua Bt

A. Cac oc to do Bt sinh ra va tac ong cua no

len con trung.

Noi oc to ( delta endotoxin) : trong qua trnh hnh

thanh bao t cua vi khuan th tinh the oc c hnh

thanh khi te bao v ra oc to va bao t t do trong moi

trng. Noi oc to delta khong ben vng nhiet o cao,

khong hoa tan trong nc, hoa tan torng moi trng kiem.Tinh the oc to khong oc neu cha c hoa tan.

B. C che tac ong noi oc to len con trung

Khi tinh the oc cung vi thc an vao trong c the con

trung, no tac ong chnh vao cac bieu mo ruot cua

con trung. Ngoai tinh the oc delta, Btcon tiet vao moi

trng 1 so ngoai oc to alpha va beta cung vi 1 so

enzyme co ac tnh diet sau nh Loxitilnase, C-kitinase va

Protease.

( TS. Nguyen Van Tuat )

2.1.4.3 VI N AM

Hien nay a phat hien hn 750 loai nam gay benh

con trung. Pho bien nhat la cac dang thuoc tr sau t

nam Beauveria sp. , nam Metarhizium sp. va nhieu loainam khac e diet tr con trung hai.

40


41/99

2.1.4.3.1hieu lc tr sau cua Beauveria va Metarhizium

Tr rau nau at 58,7% - 67, 3% sau 10 ngay s dung

Tr sau o xanh hai ay at 74 76,7% sau 20 ngay s

dung

Diet cao cao at 72% sau 2 tuan va 91,2% sau 1

thang

Tr sau rom at 79%

Tr moi at 85% - 100% sau 6 thang

2.1.4.3.2 Hoat tnh diet sau hai

Qua cac nghien cu a di anh hng hoat tnh kysinh cua nam a dan ti pha huy sau sac cac chc

nang, bien oi cac mo va c quan cua vat chu.

T nhng hien tng nam pha huy chc nang sinh ly

cua con trung, oc to cua nam lam nh ch s dinh

dng cua con trung, lam giam o man e, pha huy

qua trnh ho hap, an ap c hoc s tuan hoan mau,

phat trien va sinh san cac the si nam trong xoang than

con trung. S bien oi sinh hoa va lam giam lc oxy

hoa kh dan ti hien tng hoa melanin trong huyet

tng, lam bien oi o nht cua huyet tng.

Cac au trung b nhiem nam khong lot xac c va

ac biet b pha huy qua trnh bien thai phat trien cua

chung. ieu o c che s tao thanh giao t.( TS. Nguyen Van Tuat )

2.1.4.4 SINH VAT KHAC

2.1.4.4.1ong mt o ( Trichogramma sp. )

41


42/99

Hnh 2.3 : Chu trnh phat trien cua ong mat o

Ong mat o la loai con trung thuoc ho

Trichogrammatidae, bo Hymenopters. Hn 40 loai ong mat o

c phat hien. Ong mat o la loai k sinh trng co pho

k sinh rat rong. Moi loai ong mat o co kha nang k sinh

trng tren 100 loai sau.

Chu trnh phat trien cua ong mat o eu dien ra trong

trng sau. C che diet sau gom cac bc sau :

1. Ong mat o tm kiem va e trng vao trng sau

hai

2. Ong non n va sinh song trong trng sau hai

3. Ong non ln len bang chat dinh dng cua trng sau

hai

42


43/99

4. Ong non an het chat dinh dng va hoa thanh

nhong.

5. Nhong hoa thanh ong trng thanh va uc vo trng

sau bay ra.2.1.4.4.2ong vang ( Habrobracon hebetor Say.)

Hnh 2.4 : chu trnh phat trien cua ong vang

C che diet sau hai cua ong vang gom cac bc

sau :1. Ong vang ang te liet sau k chu

2. Sau khi anh te liet, ong vang e trng len mnh sau

3. Ong non n va hut chat dinh dng trong sau

4. Ong tiep tuc phat trien ben ngoai da sau

5. Ong keo ken hoa nhong

6. Ong trng thanh keo ken bay ra.

( GS.TS Trng Thanh Gian )

43


44/99

2.1.4.5 NGUYEN TAC KIEM SOAT SINH HOC

Sinh vat la nhng nhan to sinh hoc lam giam so lng

hay hoat ong gay ra trieu chng benh hay nguon benhqua cac c che sau :

Khang sinh ( antibiosis ) : khi nguon benh b ngan

chan hay b tieu diet bi san pham trao oi chat

cua vi sinh vat. Nhng san pham nay bao gom hop

chat bay hi va cac chat oc. Viec san xuat cac

hp chat khang sinh la 1 ac tnh cua rat nhieu loai

nam kiem soat sinh hoc hu hieu. Nhieu loai nam

co the tao ra rat nhieu loai san pham trao oi chat

bac vi hoat tnh tren pho ky chu rong.

Canh tranh ( competition ) : xay ra khi vi sinh vat lam

giam hoat ong cua nguon benh do s gii han ve

nguon dinh dng, nhan to sinh dng, oxy, khong

gian song. Sieu ky sinh ( hyperparasitism ) : vi sinh vat ky sinh

len ky chu la nguon benh. Vi ky sinh xuat hien khi

nam ton tai gan vi nam khac canh tranh nguon

dinh dng. Nam ky sinh co 1 s tiep xuc hay chiem

giu ben chat oi vi te bao song. Nam ky sinh

tieu diet te bao chu chu yeu la tiet enzyme pha

huy cac thanh phan vach te bao ky chu nh :

chitinase, cellulase, proteaseket hp vi cac chat co

kha nang c che s sinh trng va phat trien cua

nam benh.

( Thanh Huyen )

2.2 TR NAM BENH BANG PHNG PHAP

SINH HOC

44


45/99

2.2.1 CAC BENH CAY THNG GAP DO NAM GAY RA

ay la 1 so benh pho bien tren cac loai cay trong bi

cac tac nhan gay benh, trong o neu len trieu chng

va cach cha tr va nha vn co the ap dung e lamsach benh cho vn cay cua mnh

Bang 2.2 : cac benh cay thng gap do nam gay ra

Benh

cay

ac iem

va cach cha tr

Tac

nhan

oi

Tn

g

om bo

hong

Benh ch xuat hien mat

di la gia. Vet benh hnh

tron co ng knh ten

di 3 mm, mau en, be

mat go len cao o chnh la

lp te bao nam mn nh

nhung, con mo la dimau tham en. Benh con

xuat hien tren vo trai vi

nhng om en 1 mm nam

trong cac lom khuyet tinh

dau tren be mat vo trai.

Benh phat trien quanh

nam, manh nhat vao cuoi

vu. Benh nang th cay phat

trien kem, trai nh, giam

nang suat va my quan.

Cha tr : trong tha,

thong thoang, dinh dng,

cham soc ky. Phun thuocnh COC85WP, BTN, Score

Nam

Meliola

citri

Cay

co

mui

nh

cam

sanh,

bi,chanh

, tac,

quyt.

. .

45


46/99

250EC Thoi re

vang la

Cay b benh gan la vang

trang, phien la vang xanh

sau o rung i, benh de lay

lan. Cay ra nhieu choi,

ngan, nho, nhieu bong

trai, trai b chua, cuoi cung

cay chet hoan toan.

Khi cay chm benh th ch

vai nhanh re b thoi, co

soc nau tren re chay tchop re vao trong va re

ln th vo re tuot khi

phan go. Benh nang th

toan bo re thoi.

Cha tr : thoat nc tot,

b cao, dinh dng cay,

kiem tra vn, phun thuoc,

hoa chat kch thch ra trai

Nam

Fusariu

m solani

Cay

quyt

tieu

Benh chay

la chet

ot

Tren la ban au ch la

nhng om nho sung

nc, sau o lan rong dan

lam la phat trien kem, co

lai, kho va rung.

Tren cay con benh lam la

ngon b chay, kho dan,

benh nang lam ot chet.

Tren cay trng thanh

benh lam la kho, ngon

chet, la benh thng dnh

lai do t vang nau, oi khi

Nam

Rhizocto

nia

solani

Cay

sau

rieng

46


47/99

co hach tron nau nhat. o

am cao th vet benh

chuyen sang en va thoi

nhun ra. Benh la th catan cay trui la, giam quang

hp va nang suat, chat

lng trai.

Cha tr : trong tha, ti

t, ve sinh, kiem tra vn,

phun thuoc

Phan trang Benh gay hai tren qua, otnon, la non, chum bong.

Benh nay lien quan chat

che vi o am khong kh,

luc cay ra hoa ket trai.

Tren chum hoa benh co

phu lp nam trang xam,

nang th chuyen nau, kho

chay. Benh lam trai phat

trien kem, tham en, kho.

Trai ln khi mac benh

thng kem phat trien,

khong cm hoat t, trai co

mau nau en, v the ngidan con goi benh nay la

benh rau kem.

Cha tr : trong tha,

thong thoang, cham soc,

kiem tra vn ky va

thng xuyen, phun thuoc

NamOidium

sp

Chom

cho

m

Thoi goc Loai nam nay lu ton Nam Sau

47


48/99

chay mu trong at va nc. Benh

thng phat sinh ca manh

trong mua ma. Benh gay

thoi goc, chay mu, lamchet cay.

Tren la : vet benh la

nhng vet nho sung nc,

mat mau, sau o lan rong

lam rung het la.

Tren trai : benh la nhng

vet am t mau nau en,

am o cao th xuat hien t

nam, benh lan rong lam

thoi trai.

Tren goc than, canh ln :

cho b benh chay nha o,

vo va vung go pha dichuyen sang hong lt van

tm, vien gn song. Nang

lam chet cay.

Cha tr : cat ta canh la

gia, benh, thoat nc tot,

giam phan am tang phan

lan, kali, hu c, ti t,

khiem tra va cham soc

thng xuyen, ky cang,

phun thuoc

Phytopht

hora

palmivor

a

rieng

va

tren

100loai

cay

trong

khac

Than th Qua b nam xam nhiem

t khi con xanh, vet benh

nho, det, hi sang, benh

n dan ( 12mm) th be mat

Nam

Colletotri

chum

coccode

Ca

chua

48


49/99

lom, co vong tron ong

tam, ram nau.

Tren la vet benh thng

nho, tron, mau nau,quang vang.

Tren re vet benh nau, re

gia, co cham en nho, re

to troc vo, re phu can coi,

thoi muc. Nam benh lan

truyen nh gio, nc

Cha tr : trong luan canh,

cham soc, ve sinh kiem tra

thng xuyen, ky cang e

han che benh, phun thuoc

nh : Topsin M 70WP, Benlate

50WP

s

Heo vang Benh gay hai da t khi

con nho en luc thu hoach

trai tr i. Loai nam nay a

ieu kieng nong am nen

khi gian da leo kn, gap thi

tiet nong am trong mua

ma, am o tang cao lam

nam benh gay hai nhieu.Nam benh tao vet tham

tren da roi lan rong dan

lam cay da heo nhe luc

tra, nang nong, chieu toi

va sang hom sau cay da

ti tr lai. Benh nang lam

la da vang dan, heo ru

Nam

Fusariu

m sp. ,

nam

Pythium

va vai

loai

namkhac

Cay

da

leo

49


50/99

khong the ti tr lai.

Cha tr : thoat nc tot,

thong thoang, trong tha,

cat ta la gia, bon phancan oi, phun thuoc

Heo ru

trang goc

Mo benh phan huy dan.

La vang dan dan t goc

en ngon. Tren vet benh

goc xuat hien lp hien

lp nam trang, lan dan ra

mat at xung quanh goccay. Nam benh lam chet

cay con va cay trng

thanh, re cay va qua b

thoi, cay chet kho, hoa

nau.

Si nam mau trang, a

bao, phan nhanh nhieu,

phat trien theo kieu am

tia. Nam xam nhap vao

goc cay con, cay trng

thanh, s dung chat hu c

lam nguon dinh dng, san

sinh acid oxalic va men lamphan huy mo cay chu.

Thi tiet nong am phu

hp benh phat trien. Benh

thng xuat hien vao

thang 4,5,8,9,10.

Cha tr : ve sinh vn,

bon phan can oi, co the

Nam

Sclerotiu

m rolfsii

Nhie

u loai

cay

nh

ca

chua,au,

t,

bau

b,

khoai

tay,

rau

50


51/99

phun thuoc va trong luan

canhKho heo Nam xam nhiem vao vet

thng re, lam no thoi

kho, mau nau, la mat

mau sang mem dan, kho

heo. Benh phat sinh vao

thang 4-6, nam benh song

hoai sinh trong at. Lay lan

nh gio, benh cang nang

khi co ma phun.Cha tr :cat ta canh la,

nho cay, thay chau, bo hat

trong mua benh, phun thuoc

Nam

li

liem (

Fusariu

m

dianthi )

Cay

cam

ch

ng

om than Benh xuat hien cac

vn hoa cam chng, ty

le benh tren 50%. Benh

xam nhiem vao ngon la,

luc au la cac om vang

kho, dan dan lan rong ra.

Tren om xuat hien cac

om en, o la bao t

nam.

Cha tr : cham soc ky,

tieu huy canh la cay

benh, phun thuoc

Nam

a gai

(Colletric

hum

sp. )

Cam

ch

ng

( Nguyen Danh Van )

2.2.2 CHAT TR NAM SINH HOC (BIOFUNGICIDE )

Co tong cong 586 chung nam men t nhien thuoc cac chi

khac nhau a c th nghiem kha nang oi khang cua

chung v1 cac chung nam benh gay hai cho cay trong.Kha nang oi khang cua cac chung nam la 1 ac tnh

51


52/99

quan trong va no khong phu tuoc vao cac loai hay chi.

Trong cac oi khang, 2 chung Saccharomyces cerevisiae va

Zygosaccharomyces cho thay 1 pho rong ve hoat ong oi

khang vi cac tac nhan gay benh cay trong.

Bang 2.3 : Hieu lc cua Saccharomyces va

Zygosaccharomyces c che cac nam gay benh hai cay

trong

oi

kha

ng

na

m

men

c che nam benh

CLADOSPO

RIUM

VARIABILE

RHIZOC

TONIA

FRAGA

RIAE

PHOMO

SIS

LONGIC

OLLA

COLLEOTRI

CHUM

ACUTAT

UM

A.

NI

GE

R

SCLERO

TINIA

SDEROT

IORUM

PENIC

ILLIU

M

DIGIT

A

TUM

MACROPHOMIN

A

PHASEO

LINA

DE

BOTY

TIS

SQUA

MOSA

Saccha

ro

myces

( S )

S.84 ++ + ++ - + + + + + +

S.108 ++ + ++ - - + + + + +S.207 ++ + ++ - - + ++ ++ + +S.244 ++ + ++ - - + + + + +S.605 ++ + ++ - - - + + + +

S.652 ++ + ++ + - + + ++

++

S.826 ++ + ++ - + ++ ++ ++ + +

S.831 ++ + ++ -+

++ + + + +

S.888 ++ + ++ - - - - + + +S.900 ++ + ++ - - + + + - +S.946 ++ + ++ - - + + + + +S.713

8++ + ++ - - + + + + +

Zygo

Saccha

ro

myces

( Z )

Z. F30 ++ + ++ + + ++ ++ +++

++

Z.F33 ++ + ++ - - + + +++

+

+

Z.F42 ++ + ++ - - ++ ++ + + +

52


53/99

Z.F48 ++ + ++ - - + + - + +

++ : hieu lc oi khang cao. + : co hieu lc oi khang. - :

khong co hieu lc oi khang

2.3.TONG QUAN VE TRICHODERMA SPP. LAM CHATTR NAM SINH HOC

2.3.1. PHAN LOAI

Trichoderma spp. la giong nam kha pho bien trong t

nhien, tuy nhien he thong phan loai cua chung cha ro

rang va kha phc tap, do o co nhieu y kien khac nhau

a ra khi phan loai giong nam nay.

Hnh 2.5 : nam

Trichoderma harzianum

Nganh :Ascomycota

Lp : Deuteromycetes ( nhom nam bat toan)

Bo : Moniliates

Ho : Moniliaceae

Giong : Trichoderma spp.

Phng phap phan loai truyen thong la da tren s

khac nhau ve hnh thai chu yeu la bo phan hnh thanh

bao t vo tnh. Gan ay nhieu phng phap phan loai

da tren cau truc phan t c s dung. Hien nay nam

Trichoderma co t nhat 33 loai.

53


54/99

Theo 2 nha khoa hoc Brazil la Esposito va Manuela da

Silva th Trichoderma c phan thanh 5 nhom : Trichoderma,

Longibrachiatum, Satutnisporum, Pachibarium va Hypocrenum.

2.3.2 AC IEM NAM TRICHODERMA SPP.2.3.2.1 ac iem hnh thai, sinh trng va hnh

thanh bao t cua Trichoderma

- ac iem hnh thai:Trichoderma la mot giong nam

at, phat trien tot tren cac loai at giau dinh dng

hoac tren tan d thc vat. ac iem hnh thai cua nam

nay la canh bao t khong mau, si nam khong mau,co vach ngan, co kha nang phan nhanh nhieu va cho

lng bao t rat ln. Bao t thng co mau xanh, n

bao hnh trng, tron, elip hoac hnh oval tuy theo tng loai.

Bao t nh nh cua canh.

- S sinh trng cua Trichoderma:la mot giong nam

hoai sinh trong at nen Trichoderma co kha nang s dung

nguon hon hp carbon va nitrogen. Nguon cacbon va nang

lng Trichoderma s dung c la Monosaceharides va

Disaccharides, cung vi hon hp Polysaccgarides, puriness,

pyrinidines, acideamin, tanmins va caechins co ong; Aldehydes

va acide hu c. ac biet la acide beo (E.B.Nelson, G.E.

Harman), methanol methylamine, formate va NH3 la nguon

am bat buoc phai co trong moi trng nuoi trongTrichoderma. Nhng nguon nitrogen nao cung ho tr cho

moi trng co nhieu dinh dng. Muoi, cac nguon sulfur

va cac hon hp nh vitamin cung co anh hng ln en

kha nang sinh trng cua Trichoderma. Nhng muoi sodium

chloride se lam giam s sinh trng va phat trien cua

mot so loai Trichoderma. Do o trong moi trng nuoi

trong khong c co mat cua muoi nay. Nong o CO2

54


55/99

trong moi trng nuoi trong cung anh hng en s sinh

trng cua nam oi khang trong at. Tuy nhien anh

hng cua CO2 en kha nang sinh trng va san xuat

cua Trichoderma phu thuoc vao nong o pH cua moitrng at. CO2 nong o 10% khong anh hng en toc

o sinh trng cua Trichoderma. Toc o moc nhanh cua

Trichoderma nong o CO2 cao trong moi trng kiem, co

the giai thch tai sao Trichoderma thng song trong moi

trng at phen, am t, t hien dien tren at kiem. V

the CO2 co anh hng en sinh trng cua Trichoderma tai

o pH co gia tr cao.

Hnh 2.6 : bao t cua Trichoderma reesei

- S hnh thanh bao t tren moi trng: Phan

ln cac loai Trichoderma co cam quang, de nay mam

nhieu ieu kien moi trng t nhien va nhan tao di

ieu kien toi sang lan lon, hay bao t co the xuat

hien trong ieu kien sang. Moi trng agar trong khoang

20-30 giay anh sang 85 Lux lam tang hieu qua nay

mam. The bao t phialoconidio cam ng vi anh sang

nhat se xuat hien nhieu di anh sang ban ngay ch

trong khoang 3 phut hoac gan tia cc tm (bc song

366nm) trong khoang 10 30 giay. Cac tac gia a congbo Trichoderma khong hnh thanh bao t bc song

55


56/99

di 254nm hoac tren 1.100nm va hnh thanh bao t

nhieu nhat bc song 380nm en 440nm. Cac bao t

cam quang han che phat trien di anh hng cua cac

hoa chat. Cac hon hp nh azaguanine, 5-fluorouracil,actiomycin D, Cycloheximide, phenethyl alcohol va ethidium

bromide ngan can s hnh thanh cac hau mo bao t,

ay la 1 cau truc ac biet cua c the rat quan trong

trong hnh thai hoc, lam tang tiem nang trong phong tr

sinh hoc. T. hamatum, T.hazianum, T.viride va T. virens trong

ca moi trng long va ran co acide thch hp cho bao t

nay mam hn la moi trng trung tnh.

2.3.2.2 Sinh thai hoc cua Trichoderma

Sinh thai hoc cho biet s phan bo cua Trichoderma trong

ieu kien c hoc cua bao t nam Trichoderma trong at.

- at khang nam: at t nhien co kha nang khang

nam va kha nang nay se mat dan. ieu nay co lien

quan en s xuat hien va mat o phan bo c hoc cuaTrichoderma. Bao t phan sinh cua Trichoderma co kha

nang khang nam cao va lien quan en hien tng giam

kha nang khang nam trong at. o nhay cua at khang

nam c cong bo tren at trung tnh, at kiem chua va

at acide. Cac bao t phan sinh khang nam nhieu hn

hau mo bao t, si nam t khang nam hn bao t phan

sinh.

56


57/99

Hnh 2.7 : nam Trichoderma viridae

- Thiet lap quan the va hien tng nay mam

trong at: Vi sinh vat trong at khong va hoat ong phuthuoc vao nhieu loai chat nen trong at, co nhieu phng

phap xac nh khac nhau. Trong nhieu trng hp cho thay

van e nay khong thch hp vi Trichoderma va tang len

nhieu trong nhieu loai at khac nhau. Khi cay si nam non

(cha co bao t) vao at eu lien quan mat thiet vi

tnh trang thanh phan moi trng at. Bao t sinh soi

nay n (mat o 100) va thiet lap quan the can bang

trong at (mat o duy tr can bang trong at t 9 36

tuan sau khi cay nam vao at). ieu nay phu thuoc vao

tuoi nam va nh vay co lien quan en thanh phan thc

an, va viec hnh thanh quan the si nam Trichoderma t

thanh phan nuoi trong khong lien quan en loai at.

Vien Alginate cha bao t phan sinh c san xuat bangphng phap len men tao quan the bao t t hn so vi

phng phap nhan sinh khoi bang at (chu yeu la hau

mo bao t). Them vao o, viec len men at c them

vao at chat Pyrax kho giup lam tang quan the t 5.103

len 6-7.106bao t / gram at.

57


58/99

Hnh 2.8 : nam Trichoderma reesei

- Thiet lap quan the tai vung re cay:Trichoderma

a c phan lap t re cay va co kha nang dung vao

viec phong tr sinh hoc tai vung re cay b benh. Hieuqua cua Trichoderma khong ch x ly hat ma con tiep

tuc thiet lap quan the di vung re cay sau khi x ly

hat. Trichoderma x ly hat phat trien nhanh xung quanh he

re tao cac bao t ngan can benh xam nhiem cay

trong. Neu Trichoderma c cay vao at vi tac dung

chong benh cho cay bat buoc phai cay doc theo be mat

re nhng cach xa la mam. Trichoderma co kha nang diet

tr benh thoi re, hat va benh chet cay con. Nhng

nghien cu gan ay cho thay T.hazzianum khong thiet lap

quan the xung quanh he re cay ho au va cay au Hoa

Lan con. Quan sat bao t tren vung re cay gom re, vo,

hat b thoi va la mam, so lng bao t tren moi gram

at xung quanh he re luon luon t. W.L.Chao, G.E. Harma vaE.B.Nelson tren so lieu khong cong bo, cho rang bao t

cua Trichoderma t thiet lap quan the hay t di chuyen vao

vung re cay. Vi T. hazzianum vai bao t c tm thay

cach xung quanh he re cay 10 cm, tren cay

c x ly hat. Ngc lai, so lng bao t tm thay nhieu

tren la mam au Hoa Lan b thoi va vo hat giong ke

ca mau benh xung quanh re.Co nhieu giai thch ve viec

so lng bao t Trichoderma tang hoac giam trong at va

Trichoderma khong co kha nang thiet lap quan the

vung re cay, do co nhieu ly do bao gom: thieu dinh

dng, hien dien chat oc trong re cay hay hien dien

cua chat khang hoac s hien dien cua vi sinh vat oi

lap vi Trichoderma (W.L. Chao, G.E. Hazman, E.B. Nelson trenso lieu khong cong bo) tai vung re hay mc o re cua

58


59/99

cay. V du: Pseudomonas oi lap vi tac nhan phong tr

sinh hoc nhng khi co hien dien cua chat sat trong vung

re cua cay hay Pseudomonas san xuat chat oc chuyen

oi gay anh hng en bao t cua Trichoderma.2.3.3 C che hoat ong cua nam

Trichoderma spp.

Hnh 2.9 : s c che

cua Trichoderma oi vi nam benh cay Pythium

tren be mat hat au. Cac chung Trichoderma c

nhuom mau vi thuoc nhuom huynh quang mau da

cam trong khi Pythium c nhuom mau xanh la cay

Nam oi khang la nhng thanh vien pho bien cua he

vi sinh vat at (Pomsch va cong tac vien 1920). Chungthng tiet ra cac men, khang sinh gay oc cho nam gay

benh hoac nam khang canh tranh ieu kien song vi

nam gay benh. S phan biet cua chung phu thuoc vao

vung a ly, loai at, ieu kien kh hau, va tham thc

vat tng khu vc. Nam oi khang co the km ham s

sinh trng, phat trien cua nam gay benh, giup cay hoi

59


60/99

phuc, sinh trng va phat trien, mot so loai nam oi

khang a c tm thay: Penicillium axalicum. P. frequetans.

P. Vermiculata, P. nigricans, P. chregsogetum la oi khang cua

nam pythium spp, phizoctotia solani, Sclerotium Cepivorum,Verticillium alboatrum (Martin va cong tac vien 1995). Nam

Aspergillus niger oi khang vi nam Fusaium sokeni,

Rhizoctonia solani, Aeteraria alternata. Nam Aureobasidium,

pollulans va Kikuchii la oi khang cua nam Diaporthe

phaseolorum var. sojage (Egurazdovaet at, 1979).

oi vi nam Trichoderma, cung la mot trong nhng giong

nam co kha nang c che mot so nam gay benh khac

nh: Sclerotium rolfsii, phytopthora, FusariumPythium, Rhizoctonia

gay benh tren nhieu loai cay trong: Cay ho au, cay

an trai, hoa thao, cay cong nghiep va cay hoa kieng.

2.3.3.1 HIEN TNG GIAO THOA

Hnh 2.10 : nam oi khang

Trichoderma harzianum quan quanh nam benh

Rhizoctonia solani

S oi khang cua nam Trichoderma thong qua nhieu c

che. Vao nam 1932 Weinding a mo ta hien tng nam

Trichoderma ky sinh nam gay benh va at ten cho hien

tng o la Giao thoa si nam (Cnyder, 1976).

Hien tng giao thoa gom ba giai oan nh sau:(1) Si nam Trichoderma vay quanh si nam gay benh.

60


61/99

(2) Sau s vay quanh, si nam Trichoderma that chat lay

cac si nam gay benh cay.

(3) Cuoi cung la si nam Trichoderma am xuyen lam

thung lp te bao cua nam gay benh, lam cho chatnguyen sinh trong nam gay benh b phan huy va dan

en nam benh b chet.

Hnh 2.11 : hnh anh cua

Rhizoctonia solanidi knh hien vi sau khi Trichoderma

mycoparasitic c g bo. Enxyme do Trichodermamycoparasitic tiet ra lam thung te bao nam benh

cay

Sau nay quan sat di knh hien vi, hien tng ky sinh cua

nam Trichoderma c mo ta nh sau: Tai nhng iem

nam Trichoderma tiep xuc vi nam gay benh a lam cho

nam gay benh teo lai va chet (Dubey, 1995; Rousscu va

cong tac vien, 1996). Ngc lai nhng iem khong co

s tiep xuc cua nam Trichoderma vi nam gay benh van

chet th cac nha nghien cu cho la tac ong cua chat

khang sinh t nam Trichoderma sinh ra gay oc cho nam

gay benh (Agrowcal va cong tac vien, 1979; Michrina va

cong tac vien 1996).

2.3.3.2 HOAT ONG TIET ENZYME

61


62/99

1. He enzyme thuy phan chitin

Chitin la 1 trong nhng polymer phong phu nhat trong

sinh hoc, enzyme phan giai chitin c tm thay tat ca

moi gii : nguyen sinh, vi khuan ,nam, thc vat, ong vatco xng song va khong xng song ke ca con ngi. S

thuy phan chitin bang enzyme co lien quan en rat nhieu

qua trnh sinh hoc nh : s t phan giai, s tao hnh, dinh

dng. Them vao o, s vi ky sinh ong vai tro quan trong

trong moi quan he gia nam va cac sinh vat khac.

Chitinase xuc tac s phan cat gia noi C1 va C4 cua

2 n v N-acetyl--D-glucosamin (GlcNAc) lien nhau. Chung

c chia ra lam 3 nhom : 1,4--N-acetylglucosaminidase, co

the cat chitin dang exo thanh nhng n phan GlcNAc,

endochitinase, thng cat nhng v tr ben trong doc theo

si chitin va exochitinase hay citobiosidase ( Sahai va Manocha,

1993). Theo Harman va cac cong s (1993) th exochitinase

hay chitobiosidase ch cho ra cac n v diacetylchitobiose theocon ng khong tao cac phan t saccharide n hay a.

Ngi ta a tinh che c rat nhieu enzyme chitinase,

trong o pho bien nhat la endochitinase co kch thc la

42 kDa, sau o la N-acetyl--D-glucosaminidase co kch thc

70-73 kDa. Ngoai ra con co endochitinase37 kDa va 33 kDa

(Cruz va cong s, 1992), chitobiosidase 40 kDa ( enzyme nay

co the hoat ong 1 mnh hay ket hp vi enzyme

endochitinase 42 kDa ) (Harman va cac cong s 1993),

enxochitinase 28 kDa ( Deane va cong s, 1998) va N-acetyl--

D-glucosaminidase 102 kDa co vai tor2 duy nhat trong viec

gay ra s bieu hien cua cac enzyme thuy phan chitin

khac nhng cha tinh che c (Haran va cong s, 1995).

Hoat ong khang nam cua chitinase c tang cngbi s tr lc cua khang sinh. Enzyme chitinase cua

62


63/99

Trichoderma c xem la enzyme co hoat tnh khang khuan

manh nhat. Hoat ong cua chitinase phoi hp manh me

ni cac enzyme chitinase va cac hp chat co lien quan

en viec kiem soat sinh hoc nh khang sinh. S phoi hpvi cac enzyme phan giai chitin va glucan khac a dan

en s tang cng ly la cua hoat ong thuy phan va

c che ngay ca trong cac trng hp cac enzyme nay co

hoat tnh thap hay khong co hoat tnh khi chung c s

dung rieng le (de la Cruz et al., 1992; Lorito et al.,1993; 1994

a,b, 1996 c). tuy nhien quan trong hn na la kha nang

chitinase lam tang hieu qua khang nam cua cac hp

chat khong co ban chat enzyme hay cac vi sinh vat khac

Lorito et al.,1993;1994 b).Chang han, Lorito va cac cong s

a cho thay s phoi hp hoat ong gia cac enzyme thuy

phan chitin vi cac hp chat t nhien cung nh tong hp

co anh hng len mang te bao.

2. He enzyme thuy phan celluloseCellulose la chat trung hp cua -1,4-glucan c s

dung nh 1 nguon nang lng bi rat nhieu vi sinh vat tiet

ra cellulase. He enzyme thuy phan cellulose cua Trichoderma

bao gom 3 lp enzyme : enzyme thuy giai 1,4 -D-glucan,

cat cac si cellulose thanh cac n v cellobiose; endo-1,4-D-

glucanase,cat cac noi glucoside va 1,4--D-glucosidase phan

cat cac cello-oligosaccharide e tao glucose. T.reesei RUT C30

c biet la chung co kha nang tao cellulase manh nhat

va he enzyme cellulase cua no cung manh nhat. Co s

phoi hp cua t nhat la 2 enzyme cellobiohydrolase, 2 enzyme

endoglucanase va 1 enzyme -glucosidase trong qua trnh thuy

phan cellulose ( Hui et at. 2001 ). T.harzianum T3 cung la 1

chung rat hieu qua khi s dung e kiem soat oi vi

63


64/99


65/99

Viridin la 1 protein khang nam co kch thc 65 kDa c

tach chiet t T.viride

Ergokonin A la 1 chat co hoat tnh khang nam co kha

nang c che s sinh tong hp glucan c tach chiet tT. longibrachiatum

1 loai trichothecene mi c tach chiet t T.harzianum

la harzianum A co kha nang khang nam nong o

100g/ml.

Harzianin HA V saturnisporin SA IV la 2 peptide thuoc

nhom peptaibol cha - aminoisobutyric co kha nang bien

oi tnh chat mang c tach chiet t nhieu loai

Trichoderma.Tricholin la protein bat hoat ribosome do T.viride

tiet ra chung lam giam s hnh thanh chuoi polysome. (

Thanh Tuyen )

2.3.4 IEU KIEN NUOI CAY NAM

TRICHODERMA SPP.

2.3.4.1 Nhiet oTrichoderma spp. phat trien vung nhiet o kha

rong 15-350C

15-200C : Trichoderma spp.phat trien cham , hnh thai t

bao t, thi gian hnh thanh bao t cham.

25-300C : Trichoderma spp. sinh trng phat trien nhanh

hn, lng bao t nhieu, thi gian tao bao t sm. 350C : phat trien yeu, kha nang sinh bao t yeu.

2.3.4.2 Anh sang

Chieu sang lien tuc : phat trien hanh, mat o tha,

bao t t.

Toi lien tuc : si nam phat trien cham, mat o tha,

si nam cha hnh thanh xong sau o hnh thanh theo

tng t rat ro.

65


66/99

Sang toi xem ke : si nam hnh thanh nhieu ( ch sau

2 ngay ), mat o day, xuat hien nhieu bao t.

( Hu Phc )

2.3.5 CAC DANG THUOC CUA CHE PHAMTRICHODERMA SPP.TR NAM BENH

Vi s ra i cua thuoc tr sau sinh hoc, viec o

nhiem va thay oi moi trng a c cai thien. Cac

che pham sinh hoc co o oc cao oi vi cac loai gay

hai cho cay trong va an toan oi vi nhng loai khac ke

ca con ngi, hieu qua s dung cao nen c ng dungrat nhieu trong nong nghiep.

Trong o che pham sinh hoc Trichoderma spp. c chu

y nhieu nhat v hieu qua cao va nhieu cong dung a

tr thanh oi tng nhien cu va san xuat cua nhieu

ni nh trng ai hoc, vien nghien cu, trung tam khoa

hoc, cong ty . e ap ng yeu cau bc thiet cua nha

nong va ngi trong. Cac ni san xuat che pham

Trichoderma spp. c trnh bay bang 2.4.

Bang 2.4 : Cac ni san xuat che pham

Trichoderma spp. tr nam benh hai cay trong.

Ni san

xuat

Ten

san

pham

Dan

g

thuoc

Thanh

phan

Cong dung

Cong ty

TNHH

cong

nghe

NongLam

NOLAT

RI

Dan

g

bot

Bao t

Trichoderm

a spp.

Tac dung chnh :

tieu diet va khong

che cac loai nam

benh hai cay trong.

Tac dung phu : tao

ieu kien tot cho visinh vat co nh am

66


67/99

phat trien trong at,

kch thch s tang

trng va phuc hoi

bo re, ong thi cokha nang phan giai

cac chat trong cac

phe thai hu c

thanh cac n chat

dinh dngNOLAT

RI W

Dan

gbot

Bao t

Trichoderma spp.

Tac dung chnh : co

kha nang tieu dietva khong che cac

loai nam gay benh

hai cay trong

Tac dung phu : tao

ieu kien tot cho vi

sinh vat co nh am

phat trien trong at,

kch thch s tang

trng va phuc hoi

bo re, ong thi co

kha nang phan giai

cac chat trong cac

phe thai hu cthanh cac n chat

dinh dng, tao ieu

kien cho cay trong

hap thu de dang, at

ti xop hn, tang ham

lng chat mun va

mat o con trung

67


68/99

co ch, gi c o

ph cua atNOLAB

A

Dan

g

n

c

Vi khuan

phan giai

lan, co

nh nit,

phan giai

cellulose

Tao ieu kien tot cho

vi sinh vat co ch phat

trien trong at, kch

thch s tang trng

va phuc hoi bo re,

ong thi co kha

nang phan giai cac

chat x, chitin,

hemicellulose, phosphorvo c, hu c trong

at, phan hu c

thanh cac n chat

dinh dng tao ieu

kien cho cay trong

hap thu de dang.NOLAS

UB

Dan

g

n

c

Vi khuan

Bacillus sp.

Vi nam

Trichoderm

a spp., xa

khuan

Streptomyc

es spp.

U phan gia suc, gia

cam, xac ba thc

vat rac thai hu c

co tac dung lam

mat mui hoi nhanh

sau 10 ngay, lam

phan gia suc, gia

cam, xac ba thc

vat mau hoai muc sau 1

thang,

Che pham tao ieu

kien tot cho vi sinh

vat co ch phat trien

trong at, kch thch s

68


69/99

tang trng va phuc

hoi bo re, ong thi

co kha nang phan

gia cac chat x,chitin, hemicellulose,

phosphor vo c, hu c

trong at, phan hu

c thanh cac n chat

dinh dng tao ieu

kien cho cay trong

hap thu de dang.Trung

Tam

Cong

Nghe

Sinh Hoc

TP.HCM

( 176,

hai ba

Trng,

Q.1,

tp.HCM )

BIMA Dan

g

n

c

Cac

chung

nam

Trichoderm

a spp.5.106

bao t/g

Hu c

50%,

o am

30%

Tac dung chnh :

tieu diet, khong che

va ngan nga cac

loai nam gay benh

hai cay trong

Tac dung phu :tao

ieu kien tot cho vi

sinh vat co nh am

phat trien song trong

at trong. Kch thch

tang trng va phuc

hoi bo re cay trong.

Phan giai chat x,chitin, lignin, pectin

trong phe thai hu c

thanh cac n chat

dinh dng giup cay

hap thu de dang, at

xop hn, nhieu mun,

tang con trung co

69


70/99

ch, gi o ph cua

at.Vien

nghien

cu

Cong

Nghe

Sinh Hoc

va Moi

Trng-

HNong

Lam

TP.HCM

(trng

H

Nong

Lam

TP.HCM,

KP6,P.Lin

h Trung,

Q. Thu

c,

tp.HCM)

TRI-

CAB

Dan

g

bot

Trichoderm

a spp., cac

enzyme

thuy

phan nh

cellulase,

chitinase,

xylanase,

hemicellulase,

Tac dung chnh :tieu

diet, khong che va

ngan nga cac loai

nam benh hai cay

trong

Tac dung phu : tao

ieu kien tot cho vi

sinh vat co nh am

phat trien song trongat trong. Kch thch

tang trng va phuc

hoi bo re cay trong.

Phan giai chat x,

chitin, lignin, pectin

trong phe thai hu c

thanh cac n chat

dinh dng giup cay

hap thu de dang.

Ket hp vi phan

hu c e cai tao

at xop hn, nhieu

mun, tang con trungco ch, gi o ph

cua at.

Cong ty

TNHH

Tam

Nong

Tam

nong

Tricho

derma

Dan

g

bot

Xa khuan

MB, M31,

Trichoderm

a konigii.

Tac dung chnh :oi

khang nam khuan

song trong vung re,

gay benh hai cay.

70


71/99

(D7 Khu

DC Hoa

An, Bien

Hoa,

ong

Nai )

Cac

chung

nam

Trichoderma spp.

Tac dung phu :

Phan giai chat hu

c thanh chat mun.

Cong

ty TNHH

ien

Trang

( 41ng

so 1-

KP1-

P.Cat

Lai-Q.2-

TP.HCM )

Che

pham

vi sinh

Tricho

de

rma

Dan

g

bot

Cac

chung

nam

Trichoderm

a spp.

Tang cng he vi sinh

vat co ch cho

at.Phuc hoi va bao

ve bo re cay trong.

Phan giai nhanh cac

chat hu c, cung cap

dinh dng cho cay.

Tang sc e khang

cho cay trong chong

lai cac vi sinh vat hai.

CHNG III

THC NGHIEM71


72/99


73/99

@ Fusarium spp.

@ Phytophthora sp.

Cac chung nam do vien sinh hoc nhiet i cung cap

3.2.1.2 Dung cu va thiet b3.2.1.2.1 Dung cu

Cac dung cu thuy tinh thng s dung trong phan tch cua

phong th nghiem

3.2.1.2.2 Thiet b

Noi hap Tommy-SS-325-, Nhat Ban

Tu say Binder, c

Tu cay Telstar AV30/70

Tu am

3.2.1.3 Moi trng nuoi cay

3.2.1.3.1 Moi trng nuoi cay nam benh,

Trichoderma va khao sat kha nang oi khang gia

nam Trichoderma vi nam gay benh : moi trng PGA

( Potatoes Giucose Agar )a. Thanh phan moi trng

Khoai tay 200g

Glucose 20g

Agar 20g

Nc cat 1000ml

b. Cach tien hanh

Khoai tay got vo, cat nho, nau chn. Chiet dch khoai

tay va loc bo tinh bot. Sau o cho glucose vao dch khoai

tay t t va khuay lien tuc tren bep cho mau tan, sau o

cho agar vao va tiep tuc khuay. Kh trung 1210C trong

15 phut.

3.2.1.3.2 Moi trng khao sat kha nang oi khang

gia che pham Trichoderma va nam benh

73


74/99

a. Thanh phan moi trng

Gia o 200g

Saccharose 30g

Pepton 2gMgSO4 0.5g

KH2PO4 1g

Nc cat 1000ml

Agar 20g

pH 5-5.5

b. Cach tien hanh

Gia o ra sach, nau trong nc cat 30 phut, loc lat

nc. Cho saccharose va cac thanh phan khac vao va

khuay eu tren bep cho tan het. Tiep tuc cho agar vao

khuay eu. em kh trung 1210C trong 15 phut.

3.2.1.3.3 Khoang Crapek

NaNO3 3.5g

K2HPO4 1.5gMgSO4.7H20 0.5g

FeSO4 0.01g

Saccharose 30g

KCI 0.5g

Nc cat 1000 ml

3.2.1.3.4 Moi trng len men xop

(thanh phan cho 1 bnh moi trng len men xop )

cam gao 10g

trau 5g

cam m 5g

khoang Crapek10ml

o am 55%

hap kh trung 1210

C trong 15 phut

74


75/99


76/99

sat ghi nhan s phat trien ve kch thc ( ng knh

khuan lac, thi gian tiep xuc, c che). Moi th nghiem

lap lai 3 lan, va so lieu ket qua cuoi cung la trung bnh

cong cua 3 lan, theo cong thc :

KT = ( a+b+c)/3

Trong o : KT kch thc ng knh khuan lac trung bnh.

a,b,c : ng knh khuan lac cua 3 lan th nghiem

S o 3.1 : thc hien tien hanh oi khang

trc tiep

c. Bo tr th nghiem

OI CHNG OI KHANGFusarium spp. T. harzianum Fusarium spp.

Phytophthora sp. T. harzianum Phytophthora sp.T. ressei Fusarium spp.

T. ressei Phytophthora sp.

3.2.2.2 phng phap len men xop

a. S o quy trnh cong nghe

ong giong

Moi trng nhan giong

( trong bnh tam giac )

Moi trng len men

76

3 cm


77/99

( co bo sung moi trng xop,

nuoi 5-8 ngay, nhiet o 29-32 0C )

Say kho

( 50-600C )

Xay mn, ray

Che pham Trichoderma spp. dang bot

Thuyet minh :

Cac chung cua giong nam Trichoderma spp. t ong

giong c cay vao cac bnh co moi trng nhan

giong a vo trung, sau o em i nuoi nhiet o

30-32 0C cho en khi nam len trang eu. Sau o

chuyen giong t cac bnh nhan giong vao cac bnhlen men co san moi trng vo trung roi em nuoi

t 5-8 ngay, nhiet o 30-32 0C cho en khi bao t

len trang eu khap bnh. Roi em i phi hay say

kho, xay nhuyen va ray e thu che pham va bao

quan.

Tien hanh khao sat kha nang oi khang cua che

pham Trichoderma spp. vi cac chung nam gay benh cay

trong.

Hnh 3.1 : phng phap len men xop

77


78/99

3.2.2.3 Khao sat kha nang oi khang

cua che pham Trichoderma spp. oi vi

nam benh cay trong

1. nguyen tac

Len men xop thu nhan che pham dang bao t nh co

kha nang chong lai cac loai nam benh hai cay trong.

Sau o th nghiem kha nang chong cac loai nam benh

tren moi trng tot nhat.

2. cach tien hanh

Chuan b moi trng oi khang ( thach gia ), hap kh

trung 1210C trong 15 phut, e nguoi 50-600C roi o 20 ml

moi trng tren vao moi a petri vo trung co kch thc

bang nhau.

Cac a oi chng c cay 1 iem gia a petri vi

chung nam benh.

Cac a th nghiem : nam benh c cay 1 cham gia

a petri. Sau 1 ngay, lay che pham Trichoderma spp. rac

eu xung quanh nam benh, cach nam benh khoang 0.5

cm.

Cac a oi chng va th nghiem c nuoi 300C. cach

2 ngay lay ra quan sat va o dng knh khuan lac nam

benh.

S o 3.2 : khao sat s c che cua che pham oi vi

nam benh

78


79/99

3.3. KET QUA VA BIEN LUAN

3.3.1. KHAO SAT KHA NANG OI KHANG CUA NAM

TRICHODERMA SPP. VI NAM BENH CAY TRONG

Trichoderma diet nam benh bang c che canh tranh dinh

dng, c che ky sinh cua no tren nam benh va kha

nang tiet ra 1 so chat khang sinh c che s sinh trng

va phat trien cua nam benh. Loai Trichoderma c s

dung trong phong th nghiem oi khang la T.harzianum va

T.reesei vi 2 oi tng nam benh la Fusarium spp. VaPhytophthora sp.

3.3.1.1 Kha nang oi khang cua nam

T.harzianum

Th nghim oi khang thc triep cua T. harzianum vi nam

benh Fusariumc trnh by trong hnh 5.1, 5.2.

Hnh 3.2 : s c che cua chung T.harzianum oi vi

nam Fusarium

Nga

y

oi chng Th nghiem

2

79


80/99

4

6

8

Hnh 3.3 : s c che cua chung T.harzianum oi vi

nam Phytophthora

Nga

yoi chng Th nghiem

2

80


81/99


82/99

Ket qua cho thay T.harzianum co kha nang oi khang

Fusarium tot hn, the hien qua ng knh khuan lac nam

benh Fusarium a nho dan, khong tang them.

3.3.1.2 Kha nang oi khang cua T.reesei

Hnh 3.4, 3.5 va bang 3.1 trnh bay ket qua th nghiem oi

khang cua T.reesei va 2 nam benh Fusarium va

Phytophthora

Hnh 3.4 : s c che cua chung T.reesei oi vi nam

Phytophthora

Nga

yoi chng Th nghiem

2

82


83/99


84/99

4

6

8

Bang 3.1 : ng knh khuan lac nam benh khi co

Trichoderma spp.

Nam

Trichod

erma

Nga

y

nuo

i

ng knh khuan lac nam

benh ( mm )

Fusarium Phytophthoraoi

chng

Th

nghiem

oi

chng

Th

nghiem

T.harzian

2 23 12

Tiep xuc

40 40

Tiep xuc

84


85/99

um

4

6

8

50

85

Moc

kn a

14

B vay

kn,

Ky sinh

13

B vay

kn,

Ky sinh

13

B vay

kn,

Ky sinh

Moc 2/3 a

Moc

Kn a

Moc

kn a

60

B vay kn

Ky sinh

55

B vay

kn,

Ky sinh

55

B vay

kn,Ky sinh

T.reese

i

2

4

6

8

23

50

85

Moc

Kn a

9

Tiep xuc

10

B vaykn,

Ky sinh

B vay

kn,

Ky sinh

B vay

kn,

Ky sinh

40

Moc 2/3 a

Moc

Kn a

Moc

Kn a

40

Cha t.

xuc

1/2 a

thach

B ky sinh

B ky

sinh.

Tha dan

B ky

sinh.Tha dan

Ket qua cho thay so vi oi chng ( khong cay

Trichoderma spp.) ng knh khuan lac nam benh tren a

th nghiem khong tang, chng to kha nang oi khang

cua Trichoderma oi vi nam benh at hieu qua cao,

85


86/99

nam benh b c che do kha nang tiet enzyme ( peptaibol,

chitinase..) pha huy te bao nam benh.

A. NAM BENH PHYTOPHTHORA SP.Ngay au tien nam benh Phytophthora cha tiep xuc

vi nam Trichoderma, en ngay th 2 th nam benh a

tiep xuc vi Trichoderma, tuy theo cac chung nam oi

khang khac nhau ma nam benh tiep xuc nhieu hay t, nh

vi T. reesei th nam benh tiep xuc t hn va cham hn so

vi T. harzianum.

Nam Phytophthora phat trien kha nhanh, moc phan

thach ma Trichoderma khong moc. Sang ngay th 4 th

Phytophthora b Trichoderma vay kn va ky sinh lam nam

benh thu nho lai, tha dan, t nam lui dan, la trng hp

khao sat vi T. harzianum.

Con vi T. reesei th nam benh t b c che hn nhng

cung b thu nho lai, ky sinh va tha dan, nhat la phaco s hien dien cua Trichoderma. Nhng ngay tiep theo th

Phytophthora b ky sinh nhieu hn va tha hn, dan dan b

tieu diet.

B. NAM BENH FUSARIUM SPP.

Ngay au tien nam benh cha tiep xuc vi nam

Trichoderma, en ngay th 2 th Trichoderma a tiep xucvi 1/2 nam benh. T. harzianum phat trien nhanh hn T.

reesei. Ngay th 4 nam benh b bao quanh va b

Trichoderma ky sinh, moc dan len tren. nhng ngay tiep

theo nam Fusarium b nam Trichoderma c che nen nho

dan, tha hn, t nam lui dan va b ky sinh nhieu hn.

86


87/99

So vi nam Phytophthora th Fusarium phat trien cham

hn , qua trnh oi khang dien ra theo trnh t sau : au tienla canh tranh, Trichoderma se canh tranh chat dinh dng

tren moi trng thach. Tiep theo la ky sinh, Trichoderma

se xam

nhap vao nam benh, phat trien va ky sinh tren nam

benh va cuoi cung nam benh b tieu diet. Trong 2

trng hp th Fusarium, Trichoderma t phai canh tranh hn

la Phytophthora.

3.3.2 KHAO SAT KHA NANG OI KHANG GIA

CHE PHAM TRICHODERMA VA NAM BENH CAY.

Bang phng phap len men xop trong moi trng cothanh phan la cam va trau, thu nhan che pham va thc

hien th nghiem khao sat kha nang oi khang cua che

pham Trichoderma harzianum, Trichoderma reesei va 2 nam

benh Fusarium va Phytophthora

3.3.2.1 kha nang oi khang cua che pham T.

harzianum

Ket qua th nghiem sat kha nang oi khang cua

T.harzianum vi Fusarium va Phytophthora c trnh bay

hnh 3.6, 3.7 va bang 3.2

87


88/99

Hnh 3.6: s c che cua che pham T. harzianum oivi Fusarium

Nga

y

nuoi

oi chng Th nghiem

2

4

6

8

88


89/99

Hnh 3.7 : s c che cua che pham T. harzianum oi

vi Phytophthora

Nga

y

nuoi

oi chng Th nghiem

2

4

6

8

89


90/99

Trong th nghiem tren nam benh va che phamTrichoderma harzianum c cay chung trong 1 a petri. Neu

che pham Trichoderma co hoat tnh oi khang vi nam

benh th s phat trien cua nam benh se b han che ,

the hien qua ng knh khuan lac nam benh.

ng knh khuan lac nam benh phat trien trong thi gian

cay chung vi Trichoderma spp. c trnh bay trong bang 3.2

Ket qua cho thay T.harzianum co kha nang oi khang

Fusarium tot hn, the hien qua ng knh khuan lac nam

benh Fusarium khong tang them.

3.3.2.2 Kha nang oi khang cua che pham T.reesei

Ket qua th nghiem khao sat kha nang oi khang cua

T.reesei vi Fusarium va Phytophthora c trnh bay hnh

3.8, 3.9 va bang 3.2

90


91/99


FusariumNga

y

nuo

i

oi chng Th nghiem

2

4

6

91


92/99

8


Phytophthora

Nga

y

nuoi

oi chng Th nghiem

2

4

6

92


93/99

8

Bang 3.2 : ng knh khuan lac nam Fusarium va

Phytophthora sau khi rac che pham Trichoderma harzianum va

Trichoderma reesei

Che

pham

Nam

Trichode

r

ma

Nga

y

nuo

i

ng knh khuan lac nam benh

( mm )

Fusarium spp. Phytophthora sp.oi

chng

Th

nghiem

oi

chng

Th

nghiem

Che

pham

T.

harzianu

m

2

4

6

8

15

20

25

31

10

10

10

9

10

23

27

30

9

12

12

11

93


94/99

Che

pham

T.

reesei

2

4

6

8

15

20

25

31

7

10

10

8

10

23

27

30

8

11

12

11

Ket qua cho thay so vi oi chng ( khong rac che

pham Trichoderma spp.) ng knh khuan lac nam benh

tren a th nghiem khong tang, chng to kha nang oi

khang cua che pham Trichoderma oi vi nam benh at

hieu qua cao, km ham c s phat trien cua nam benh,dan dan tieu diet chung bang chat khang sinh va

enzyme.

A. NAM BENH FUSARIUM SPP.

ngay au tien va ngay th 2, nam benh Fusarium va

che pham Trichoderma spp. phat trien cham, bao t che

pham moc rai rac khap a thach.

Sang ngay th 4, a thay dau hieu cua s c che nam

benh Fusarium bi che pham Trichoderma spp. Nam benh

phat trien cham lai, t nam co lai, che pham th moc

nhieu hn.

Nhng ngay tiep theo, Fusarium khong con phat trien

na, t nam lui dan, tha dan, ch con lai s phat trien

cua che pham Trichoderma spp.

94


95/99

B. NAM BENH PHYTOPHTHORA SP.

Ngay th 2, nam benh moc phat trien tot nhng cham,

bao t che pham Trichoderma spp. cung a moc tuy hi

cham.Ngay th 4, a thay che pham c che nam benh, lam

nam benh moc cham lai, t nam co lai, ve phan che

pham th a moc rai rac khap a thach.

Nhng ngay tiep theo th nam benh Phytophthora sp. Khong

con phat trien na, t nam lui dan, tha tht dan, te

bao nam benh b phan huy dan, con che pham th van

ang phat trien.

3. 3.3 PHNG PHAP LEN MEN XOP

Qua qua trnh len men nam Trichoderma spp. trong moi

trng co thanh phan la cam va trau, ta nhan thay

rang chung T.reesei phat trien cham hn T.harzianum kha

nhieu. Sau 2 ngay, nam Trichoderma a moc va sang ngayth 5 th moc trang bao phu khap ni.

Che pham Trichoderma dang bot san xuat bang phng

phap len men the ran c trnh bay hnh 4.0 va 4.1.

Hnh 4.0 : che pham nam T.reesei

95


96/99

Hnh 4.1 : che pham nam T.harzianum

kt lun

Chung Trichoderma khao sat eu co kha nang c

che va tieu diet nam benh trong thi gian ngan

Kha nang tieu diet nam benh tuy vao cac chung

nam benh : tieu diet nam Fusarium th nhanh chong

va hieu qua, tieu diet Phytophthora cham.

Chung T.harzianum phat trien va phan bo nhieu hn

chung T. reesei

ieu kien ngoai canh ( nhiet o, anh sang ) cunganh hng toc o diet nam benh cua cac chung

nam Trichoderma spp.

Che pham Trichoderma spp. diet nam benh at hieu

qua trong thi gian ngan.

3.4 KET LUAN VA E NGH

3.4.1 KET LUAN

Qua nhieu th nghiem va cac ket qua thu c, ta co the

rut ra 1 so ket luan nh sau :

Kiem soat sinh hoc la bien phap s dung nam oi

khang Trichoderma spp. e kiem soat cac loai nam

benh hai cay trong.

96


97/99

Trichoderma la loai nam c ng dung kiem soat

nam benh cay trong nh kha nang tiet cac

enzyme, chat khang sinh tieu diet nam benh hai cay

trong Len men the ran thu bao t Trichoderma ha hen la

phng phap san xuat che pham tr nam benh quy

mo ln

3.4.2 E NGH

Nghien cu va th nghiem nhieu chung nam

Trichoderma vi nhieu loai nam benh khac.

Khao sat kha nang oi khang va cac hoat tnh cua

Trichoderma theo cac ieu kien ngoai canh khac e

Trichoderma co pho hoat ong va phat trien rong

hn.

Ap dung s c che va oi khang nay tren nhieu

loai cay trong khac nhau e khao sat hieu qua thc

te. Tien hanh ket hp gia che pham Trichoderma vi

cac chat dinh dng, phan bon e tao ra san pham

a chc nang giup cho s phat trien va tang trng

cua cay trong.

Trien khai quy trnh len men the ran san xuat bao t

Trichoderma

TAI LIEU THAM KHAO

1. Nguyen Manh Chnh, Mai Thanh Phung, 2008. Co dai

trong ruong lua va bien phap phong tr. NXB Nong

Documents

Trichoderma Cua Long