Maris Life

van start De wereld is je

werkterreinLandal: retail bli jft belangri jk

Tragedie in Holtenwat je nog niet wist! (part 1)

1 8 m a a r t 2 0 1 5 12

- Advertentie -

www.travelpro.nl

Nieuws 3

www.travelpro.nl

Inderdaad, de afgelopen weken had ik rode oor-tjes. Niet naar aanleiding van de stripboeken die iedereen kent omdat men die ergens gezien heeft, maar zelf nooit koopt. Nee, dat niet, het waren de documenten die wij de afgelopen weken vergaar-den omtrent het faillissement van de Oad Groep.

Ongeveer achttien maanden nadat dit drama zich voltrok, komen er steeds meer documenten boven water. En wij vinden dat er nu genoeg bekend is om het verhaal waar iedereen nog steeds over spreekt maar eens op te schrijven.

Deze documenten bevatten veel info die nog niet eerder werd gepubliceerd en neemt u mee in een wereld van verbazing en ongeloof. Wij schreven het op, niet om wie dan ook te beschuldigen of vrij te pleiten, maar om de feiten weer te geven in een chronologische volgorde.

De vele details, bedragen en correspondentie waarop het verhaal is gebaseerd, geven een goede inkijk in het drama van Holten. Uiteraard zijn er details die zich nog steeds in een grijs gebied bevinden, maar binnen de context van

Rode oortjes

wat wij zeker weten, kunt u zichzelf vast wel een beeld vormen.

Waarom werd het busbedrijf niet verkocht om de bank tevreden te stellen? Hoe kon een bedrijf met een omzet van ruim € 650.000.000 omvallen omdat de bank € 10.000.000 meer vermogen eiste?

De facts en figures staan in het verhaal, de ant-woorden mag u zelf bedenken. In de komende nummers zullen wij in een serie van vier verhalen, u meenemen in een wereld van banken, aan-deelhouders, investeerders, concurrenten en adviseurs.

Veel leesplezier!

Tom van Apeldoorntom@travelpro.nl

Inhoudsopgave

Smaakvol TUI hield samen met RIU een reeks Tapas & Training-avonden.Pagina 10

Turkije Wie zoekt naar zon, zee en strand tegen een aantrekkelijke prijs, komt ongetwijfeld uit bij Turkije. Het land is al jaren een populaire vakantiebestemming onder Nederlanders.Pagina 15-19

Autohuur en SGRAl langere tijd wordt er geprobeerd om auto-huur onder SGR te laten vallen. Erik Jan Reuver (directeur SGR) vertelt hoe het ervoor staat.Pagina 22

Zwitserland Frankrijk? Italië? of toch Duitsland? Nee, dit jaar gaan we naar een land die deze drie landen combineert en daar nog eens een eigen karakter aan toevoegt: Zwitserland.Pagina 25-27

Nog voor de zomer moet het mogelijk zijn gebruik te maken van wifi aan boord van Corendon Dutch Airlines, dat heeft Atilay Uslu (CEO Corendon) bevestigd tegenover TravelPro. “Wanneer alles goed gaat wordt het daarna ook doorgevoerd in de vliegtuigen van Corendon Airlines”, aldus Uslu. Over de kosten voor het gebruik van wifi is nog geen definitieve duidelijkheid. Deze zomer wordt er ook gestart met het aanbieden van een uniek inflight entertainment systeem aan boord van een aantal vliegtuigen. Via het interne wifi-systeem wordt het mogelijk op de eigen smartphone, tablet of laptop in te loggen op dit inflight entertainment systeem

waarop zich gratis content bevindt, zoals het inflight magazine, ‘Op de Hoogte’. Tegen een kleine vergoeding is het mogelijk films of series te streamen, een boek te downloaden of muziek te luisteren. De betaling gaat via een voucher die je bij de crew koopt.

Wifi bij Corendon Dutch Airlines

4

www.travelpro.nl

DOssieR OAD OuD

Uit diverse bronnen en documenten, die TravelPro in handen heeft, blijkt dat OAD OUD het moeilijk had en derhalve moest reorga-niseren, maar de verstoorde relatie met de Rabobank stond die reorganisatie ernstig in de weg. Volgens het bedrijf op een onmogelijke en bovendien onredelijke manier. In een reeks van vier artikelen, waarvan dit de eerste is, blikt TravelPro terug op de enorme reorganisa-tieoperatie die uiteindelijk niet voldoende van de grond is gekomen en zoomen wij in op de relatie tussen de destijds tweede grootste all-round reisonderneming van Nederland en haar huisbankier, de Rabobank.

De opmaatIn 2013 bestaat OAD OUD uit de divisie tour-operating, SRC Cultuurvakanties, de Globe winkels en het touringcarbedrijf. Overige activi-teiten waren er ook nog, zoals Incentive Travel, sponsor- en partnerships met onder andere KNVB, Ajax en PSV en Incoming Toerisme. Het bedrijf behaalde in dat jaar een omzet van € 653.5 miljoen en telde 350.000 klanten.

Daarnaast had Globe 280.000 klanten en werden er 500.000 klanten per bus vervoerd. Dit lijken positieve cijfers, maar de economische crisis die in 2008 begon had ook zijn weer-slag op de onderneming. Daarnaast had de reiswereld te maken met een verschuiving van het traditionele reisbureau naar het internet als verkoopkanaal en een groeiend aantal nieuwe toetreders op de markt, zoals Booking.com, CheapTickets.nl en andere partijen. OAD OUD werd geconfronteerd met deze veranderingen en vanaf 2008 is men in Holten begonnen met kostenbesparingen op alle niveaus. Wat als resultaat heeft dat in de periode tot 2013 meer dan 30% van de organisatiekosten is gesaneerd.

ReorganisatieIn 2011 begint OAD OUD met verder te reor-ganiseren en dit is onder meer gebaseerd op een meer rationele kijk op het aanbieden van bestemmingen, verder is het versneld uitbou-wen van de internetpropositie middels Dynamic Packaging (Oad XL) een speerpunt.

Op 25 september 2013 ging OAD OuD uit

Holten, opgericht in 1924, failliet. Op dat

moment ging er een schok door de reis-

branche. Vandaag de dag stellen mensen

nog steeds vragen bij dit immens grote

faillissement. was het faillissement, waar-

mee 1.550 werknemers op straat kwamen

te staan, echt onontkomelijk?

Rep en roerHet was of misschien zelfs nog is, het faillis-

sement dat de reisbranche op haar grond-

vesten deed schudden. Toen OAD OUD aan-

kondigde ermee te moeten stoppen, was de

reiswereld in rep en roer. 1.550 werknemers

stonden op straat en duizenden gestrande

reizigers en reizen moesten worden opge-

vangen of omgeboekt. Voorafgaand aan dit

faillissement hebben er tussen het Holtense

reisbedrijf en huisbankier Rabobank vele

zaken de revue gepasseerd. Volgens OAD

OUD had de bank het faillissement kunnen

voorkomen. Hoe? Dat lees je uitgebreid in

deze serie die bestaat uit een reeks van vier

artikelen. In het volgende nummer staat het

tweede artikel. Hierin wordt dieper ingegaan

op het feit dat de bank niets zag in de talloze

reddingsplannen.

OAD bankroet deel 1: de opmaat

5

www.travelpro.nl

Wat Globe betreft was men druk met het afbouwen van het aantal winkels van 180 naar maximaal 100 én de overgebleven winkels voorzien van nieuwe formule-impulsen. Er wordt gekeken naar aanpassingen in de orga-nisatiestructuur en onverminderd gaat men door met het realiseren van kostenbesparin-gen. Om de productie- en distributiekosten te verlagen en in te springen op de veranderende marktontwikkelingen gaat men een samenwer-king aan met het Amsterdamse bedrijf Booz & Company. Jan Brouwer, heden CEO PLUS Supermarkten en voormalig CEO Schuitema en Commissaris van onder meer Wehkamp en Schiphol, wordt aangetrokken als externe adviseur en gaat samen met Booz aan de slag om het transformatieproces te begeleiden. Tot en met september 2013 heeft Brouwer deze functie uitgevoerd. Neusje van de zalm In mei 2012 wordt er een nieuw reserverings-systeem voor online boekingen aangeschaft (OAD XL), het systeem is uniek omdat de klant

zelf zijn vakantie kan samenstellen, de klant kan kiezen uit verschillende luchthavens en bestem-mingen. Het systeem (peakwork) geeft dan een overzicht van alle mogelijkheden. Voor de klant is het een unieke propositie. In Holten verwacht men met dit systeem grote slagen te kunnen maken. Als allereerste touroperator heeft het bedrijf uit Holten namelijk de beschikking over

dit gedigitaliseerde realtime en dynamisch boekingssysteem dat gebaseerd is op de allernieuwste technologie. OAD OUD verwacht met het hoogstaande, nieuwe reserverings-systeem een voorsprong van minimaal een jaar op de concurrentie te hebben. OAD XL gaat in februari 2013 live en het lijkt dat het bedrijf inderdaad ‘goud’ in handen heeft. Over

OAD bankroet deel 1: de opmaat

www.travelpro.nl

7

www.travelpro.nl

DOssieR OAD OuD

de periode maart tot half september neemt het aantal boekingen per maand gemiddeld met 364% toe. Door de geleidelijke overgang naar boekingen via OAD XL kan er worden bespaard op de vaste kosten, zoals winkels en personeel en erg belangrijk de commissies die normaliter op een boeking betaald moeten worden. Men gaat er vanuit dat dit een besparing gaat ople-veren van ongeveer € 7 miljoen op jaarbasis. De verwachting is wel dat de maatregelen in het begin ook reorganisatiekosten met zich meebrengen. Geprognosticeerd wordt dat er in 2013 nog verlies wordt gedraaid, maar dat de weg naar winstgevendheid wel is ingezet. OAD OUD presenteert in het voorjaar van 2013 OAD XL aan haar bankrelatie, dat op dat moment wordt vertegenwoordigd door medewerkers van Bijzonder Beheer van de Rabo. Deze bleken nauwelijks tot niet geïnteresseerd in de nieuwe propositie die voor de consument ontwikkeld is. Dat wekte intern verbazing en daarmee de indruk dat Rabo Bijzonder Beheer toen al had besloten om het bedrijf vanaf september 2013 niet meer te financieren.

Krediet RabobankVanaf 2004 bankiert OAD OUD bij Rabobank Enschede Haaksbergen. Dit was een van de voorwaarden die de Rabobank stelde aan het bedrijf bij de overname van de verliesgevende reisbureaus van de bank. Het krediet dat de Rabo verstrekte bestond uit een rekening-courantkrediet van maximaal € 20 miljoen. In de kredietovereenkomst wordt door de Rabo onder meer opgenomen; “De faciliteit mag uitsluitend worden aangewend voor de normale bedrijfsuitoefening”, tevens is er een garantie-krediet met een limiet van € 12.5 miljoen. De divisie touringcarbedrijf, waar de bussen en de gebouwen onder vallen, zijn met eigen middelen door de aandeelhouders gefinancierd. In de win-terperiode, als de bussen minder worden ingezet en de vaste lasten vanzelfsprekend doorlopen, doet OAD OUD een beroep op het rekening-courantkrediet dat dan kan oplopen tot ongeveer € 17 miljoen. Vanaf december komen de beta-lingen van boekingen weer binnen en loopt het negatieve saldo van deze rekening weer terug tot nul en loopt zelfs op tot € 12.000.000 positief. Onze financieel expert vertelt desgevraagd: “Onbegrijpelijk de opstelling van de bank. Zelfs al zou men tegen alle verwachtingen en prognoses in een groot verlies hebben gemaakt, stel € 10.000.000, dan nog was de zomerstand positief geweest en liep de bank derhalve geen risico.”

Goedkeuring en twijfelsZoals hiervoor beschreven, wordt in september 2012 het reorganisatieplan, het turn-around-plan, gepresenteerd aan de Rabo, die het plan goedkeurt. Na drie maanden vindt er een gesprek plaats met de Rabobank in Holten waarin de bank haar twijfels uit over het in ganggezette plan. Naar verluidt merkt de bank op dat de rekening-courantfaciliteit steeds meer wordt gebruikt om verlies op te vangen en verwacht een verdere ver-liesfinanciering als de geprognosticeerde resultaten uitblijven. Dit is voor de bank een reden om het voortzetten van de relatie met OAD OUD te over-denken. Een dag later komt de bank hierop terug en bevestigt met betrekking tot het turn-around-plan “dat een andere dan de gekozen koers niet mogelijk is”.

e 10 miljoen kapitaalversterkingIn januari 2013 is er een vervolgbespreking tussen beide partijen. Hierin geeft de bank te kennen dat zij de relatie met OAD OUD alleen voort wil zet-ten als de aandeelhouders van het bedrijf zorgen voor een kapitaalversterking van € 10 miljoen. De kredietfaciliteit van de Rabobank zou alleen nog worden gebruikt om aan de eisen van de SGR te kunnen voldoen. Daarnaast verhoogt de Rabo de tarieven en geeft hiermee OAD OUD een extra kostenpost van € 200.000 per jaar. Volgens de bank zal er ook na een succesvolle reorganisatie

Quirine, Julius en Joop ter Haar.

www.travelpro.nl

www.travelpro.nl

9

in de winterperiode krediet nodig zijn. Iedere tegenvaller zou volgens de bank leiden tot een hoger kredietgebruik. De bank wil namelijk niet dat het krediet voor dergelijke doeleinden wordt gebruikt. In Holten is men niet op de hoogte van het feit dat het krediet niet bedoeld is voor dergelijke doeleinden. Volgens OAD OUD is dat in de kredietovereenkomst nergens terug te lezen. Vanwege het seizoenpatroon zal het bedrijf in de wintermaanden altijd gebruik moeten maken van de kredietfaciliteit, ook bij een winstgevende bedrijfsvoering. Zelfs in de betere jaren is er altijd gebruikgemaakt van het krediet. Naarmate de crisis meer en meer voel-baar werd, trok men langer krediet. Volgens het bedrijf werd dit bedrag nooit meer dan € 17 miljoen, terwijl men tot € 20 miljoen de ruimte had. In de zomermaanden was er volgens het bedrijf altijd een fors positief saldo te zien. Zo ook in de zomer voorafgaand aan het faillis-sement, toen bedroeg het positieve saldo € 12 miljoen. Volgens OAD OUD is er geen sprake van een concrete en aanmerkelijke toename van het risico van Rabobank in haar relatie met het bedrijf. De gekozen strategiewijziging zou juist leiden tot minder krediet door een afname van de vaste kosten. OAD OUD verwijst naar de brief van de Rabobank op 13 december 2012, waarin de bank erkent dat de strategie-wijziging noodzakelijk is en “dat een andere dan de gekozen koers niet tot de mogelijkheden behoort”.

Plannen De Rabobank blijft desondanks bij haar eis van een kapitaalversterking van € 10 miljoen. OAD OUD protesteert hiertegen en geeft als argu-ment dat er geen sprake is van een concrete en aanmerkelijke toename van het risico van

de Rabobank in haar relatie met het bedrijf. In de zomer is het saldo immers positief. Men gaat vervolgens nog dieper door het stof en komt regelmatig met voorstellen om tegemoet te komen aan de door de bank gestelde eisen. Een van de plannen is het verkopen van de bedrijfsonderdelen, zoals het busbedrijf en het vinden van een fusiepartner voor de Globe win-kels en de reisorganisatie. Herman Hazewinkel (onder meer oud-voorzitter van Volker Wessels en Commissaris van Schiphol) van Base Strategy wordt hiervoor aangesteld om er samen met de aandeelhouders voor te zorgen dat er extern kapitaal wordt aangetrokken.

Bussen in de verkoop Een van de plannen dat volgens OAD OUD door de Rabobank wordt afgeschoten is de sale & leaseback van de bussen. Bij sale & leaseback wordt het wagenpark verkocht en de bussen worden vervolgens tegen gunstige voorwaarden terug geleased van de koper. Op verzoek van de aandeelhouders klopt de directie aan bij de ABN AMRO om een sale & leaseback-constructie te realiseren van de bus-sen. Uit deze beoordeling blijkt dat de bussen uit 2012 en 2013 voor 100% kunnen worden gefinancierd (operational lease) en de bussen uit 2008 tot en met 2011 voor 80% (financial lease). Dat geeft in totaal een maximale finan-ciering van € 9,5 miljoen. Na het aftrekken van het debiteurenrisico zou OAD OUD een lease-financiering van € 8 tot € 9 miljoen overhouden. Naar verluidt blijkt de Rabobank terughoudend te zijn en wil geen zekerheden vrijgeven, de bussen zijn immers verpand aan de bank dus deze kan dit zonder meer blokkeren. Volgens de bank is het kapitaal dat vrijkomt te laag om de verpanding van de bussen op te heffen. De

bussen waren voor het stellen van een zekerheid door de bank getaxeerd en men kwam tijdens die taxatie uit op een uiterst lage executiewaarde. De bank zou dit hebben gedaan om op papier een onderdekking te creëren ten opzichte van de kredietfaciliteit. OAD OUD pretendeert dat de bank, nadat werd gevraagd om de bussen als onderdeel van de verstrekte zekerheden op te geven, niet langer uitgaat van deze lage exe-cutiewaarde. Volgens het bedrijf uit Holten heeft de bank een hertaxatie laten uitvoeren, maar wil de uitkomst hiervan niet mededelen. Dit is voor OAD OUD een reden om aan te nemen dat die uitkomst zodanig hoog is geweest, zodat de Rabobank heeft geweigerd de bussen als zeker-heid op te geven en om zo aan de leasecon-structie met de ABN AMRO haar medewerking te verlenen.

En hoe verder Nadat de Rabobank geen medewerking heeft willen verlenen aan het sale & leaseback-plan, ging men op zoek naar andere oplossingen. Op welke manier kon het bedrijf uit Holten dan wel aan kapitaalversterking komen? Werden er investeerders gevonden? Werden er andere partijen benaderd voor de verkoop van het busbedrijf? Werd er gedacht aan een verkoop van de Globe winkels? Keek men in Holten over de Nederlandse grens? Lees dat in het volgende nummer van TravelPro.

Tom van Apeldoorn

Nieuws10

www.travelpro.nl

TUI heeft niet bepaald stilgezeten de afgelopen periode. Nieuwe bestemmingen worden aange-vlogen met de Dreamliner en ook de regio wordt erbij betrokken door vanaf Eindhoven met het splinternieuwe vliegtuig richting Curaçao en Aruba te vliegen. Ook RIU timmert flink aan de weg door tussen de twee tot vijf nieuwe hotels en vijf gere-noveerde hotels per jaar te openen. Hoogtijd voor een bijspijkeravond onder het genot van uitge-breide tapas en een heerlijk drankje. Namens RIU is de alom bekende Christine Oey van de partij en beet - inhakend op de ontwikkelingen binnen TUI - gepast het spits af. “Vorig jaar juni opende het RIU Palace St. Martin op het Franstalige gedeelte van Sint Maarten haar deuren. Het nieuwe en prachtige hotel heeft 252 kamers en ligt in een exclusieve baai aan zee. En beschikt tevens over verschillende restaurants, bars, zwembaden, sport- en wateractiviteiten, een miniclub voor kinderen, een volledig spa- en zeebehandelings-centrum en gelegenheden voor vieringen en bruiloften.” Andere ontwikkelingen binnen RIU is de opening in mei van het nieuwe Clubhotel RIU Helios Paradise in Sunny Beach (Bulgarije). “Dit hotel gaat als een speer. Het begint al goed vol te stromen”, zegt Christine vol trots. Het grootste project van de hotelketen is het RIU Plazahotel in Manhatten in New York. “Een viersterrenhotel met 600 kamers dat 500 meter vanaf Times Square ligt en zelfs vanwege de hoogte te zien is vanaf het wereldberoemde plein. Dat is toch prachtig. In november opent dit hotel haar deuren.”

Sint Maarten Sint Maarten is ook de nieuwste bestemming waar Arkefly met haar Dreamliner op vliegt. Vanaf

november 2015 vliegt de Dreamliner twee keer per week op Sint Maarten (Princess Juliana International Airport). “Met deze toevoeging wordt er op het hele Caribisch gebied met de Dreamliner gevlogen. Met negen vluchten per week dit jaar, zijn de Antillen gezamenlijk veruit de belangrijkste verre bestemmingen van TUI Nederland”, zegt Dimitri Joannides (Hoofd Sales Support TUI Nederland). “We verwachten hiermee ongeveer 15.000 Nederlanders per jaar te trekken naar alleen al Sint Maarten. Op dit moment ontvangt Sint Maarten jaarlijks circa 17.000 Nederlanders, van de in totaal 580.000 buitenlandse toeris-ten. Daarnaast vervullen de reismerken Arke, Holland International en Kras een belangrijke rol in het Antilliaanse toerisme. Curaçao, Aruba en Bonaire trekken jaarlijks circa 200.000 Nederlanders, zowel vakantiegangers, zaken-reizigers als familiebezoek. Ongeveer 50% van deze groep gaat georganiseerd op vakantie met de reismerken van TUI.

Eindhoven Arke start op zondag 1 november 2015 met haar Boeing 787 Dreamliner een vliegoperatie vanaf Eindhoven Airport naar Curaçao en Aruba. De luchtvaartmaatschappij vliegt het gehele jaar twee keer per week, op woensdag en zondag, vanaf Eindhoven Airport naar deze populaire vakantiebestemmingen. “Dit nieuws werd juichend ontvangen. Vliegen vanuit de regio telt voor reizigers van buiten de Randstad vele voordelen, zoals dichtbij huis, minder files, minder stress en goedkoop parkeren”, zegt Dimitri. Arke en Eindhoven

Airport spelen in op de trend dat steeds meer vakantiegangers vanuit hun eigen regio naar hun vakantiebestemming willen vliegen en maken dit nu voor het eerst ook mogelijk voor verre bestemmingen.

MauritiusWie Mauritius zegt, denkt direct aan een azuur-blauwe zee, witte stranden, wuivende palmbo-men en luxe hotels. Het zonovergoten eiland in de Indische Oceaan maakt dit imago meer dan waar en biedt de reiziger zelfs meer dan dat. Vanaf zomer 2015 komt deze droombestem-ming via Holland International wel heel erg dichtbij. De touroperator voegt Mauritius dan toe aan haar verre bestemmingen. “In samen-werking met luchtvaartmaatschappij Emirates biedt Holland International tiendaagse vakanties aan naar Mauritius. De vakantieganger vliegt vanaf Amsterdam, via Dubai, twee keer per week naar Mauritius met het grootste pas-sagiersvliegtuig ter wereld, de A380. Ter plaatse kan gekozen worden uit een keur aan hotels, van sfeervolle driesterren appartementen tot luxueuze vijfsterren all inclusive resorts, waaron-der de gerenommeerde RIU hotels. RIU opende afgelopen maand op Mauritius maar liefst drie hotels: RIU Coral, RIU Creole en het adults only hotel RIU Le Morne. Alle direct aan het strand gelegen en uiteraard met de bekende, zeer uitgebreide all inclusive-formule.

Sharon Evers

Tapas & Training is een fenomeen waar

Christine Oey van Riu Hotels & Resorts al

jarenlang bekend mee is. sinds 10 maart

kunnen een groot aantal Nederlandse

reisagenten daarover meepraten. Tui

hield samen met Riu een reeks Tapas

& Training-avonden en trapte af in Las

Tapas in Hilversum.

Smaakvol leermoment

Vier de komst van de derde DreamlinerIn maart krijgt Arkefly haar derde Boeing 787 Dreamliner en dat wordt gevierd met een vlucht

naar Praag op donderdag 16 april. En jij kan daar bij zijn. “Wij hebben nog ongeveer 50

plekken te vergeven. Reisagenten kunnen een plaats verwerven door boekingen te maken

voor onze unieke hotelconcepten. Meer informatie is te vinden op TUI Online”, zegt Dimitri.

Nieuws 11

www.travelpro.nl

The Travel Club IATA gaat samenwerken met Airtrade. Het IATA lidmaatschap is sinds 14 februari jl. een feit. Met diverse airlines zijn sindsdien al special fares en IT tarieven afge-sproken. Om de 210 zro’s van The Travel Club nog meer te laten profiteren van voordelen, zal The Travel Club ook gebruik maken van de inkoopkracht van de consolidator Airtrade.

Dit betekent dat de Business zro’s en de overige GDS gebruikers binnen de keten met de soft-ware Amadeus gaan werken. Zij zijn dan in staat om zelf tickets te wijzigen en te printen. Voor alle zro’s van The Travel Club betekent deze samen-werking en eigen IATA licentie lagere kosten en meer marges op vliegtickets. Voor alle geboekte tickets op het eigen IATA agentschap geldt voor de zro’s een ticketfee van € 5 met een maximum van € 10 per boeking. Ook is het mogelijk voor externe partijen om de tickets via The Travel Club te boeken.

The Travel Club IATA en Airtrade

De gewraakte ‘mystery-onderzoeken’ van de Consumentenbond naar de kwaliteit en dienst-verlening van reisbureaus blijven de branche bezighouden.

“We laten het er niet bij zitten en eisen nog steeds inzage in de onderzoeksmethode en alle resultaten. Tot nu toe vergeefs. We beraden ons”, aldus ANVR-voorzitter Frank Oostdam.

Pseudoklanten Reiswinkels zijn boos op de bond, die hen ,”met flutonderzoek afbrandt”, zeggen vele retailonder-nemers. “We kijken of er juridische stappen moge-lijk zijn”, stelt Oostdam. De Consumentenbond bevestigt inzage te weigeren “om individuele medewerkers buiten schot te houden. We gaan zorgvuldig te werk en staan achter onze bevindin-gen. Moeilijke vragen zouden de meerwaarde van reisbureaus juist moeten zijn.” De bond gaat door met dit soort onderzoeken. De ANVR raadpleegt

haar leden hoe een stokje kan worden gestoken voor die pseudoklanten. “De verontwaardiging is groot, maar we zijn niet gebaat bij blijvende ruzie”, meent Oostdam.

ANVR versus Consumentenbond om ‘flutonderzoek’

Reacties op TravelPro.nl

Bij dit soort onderzoeken hoor je alleen de

'slachtoffers' krakelen. Als je een slechte

recensie krijgt kun je beter tijd, geld en energie

steken in energie om de beste te worden. Al

het andere is verloren tijd en geld -:)

Ruud Couwenhoven

De ANVR roept al weken dat men aan het

‘onderzoeken’ is of juridische stappen mogelijk

zijn, maar ze doen niets. Zo ook met het toete-

ren tegen de airlines over de brandstoftoesla-

gen. Veel woorden weinig daden zoals we hier

in de Rijnmond ook wel zeggen.

Jan Daelert

Nieuws12

www.travelpro.nl

Degelijke beroepen die tot tien jaar geleden nog tot standaard behoorden in de reisbranche, maken plaats voor minder traditionele functies. “Voorheen was het duidelijk: Je werd bijvoor-beeld productmanager of je ging de yielding doen. Duidelijke beroepen met een afgebakende inhoud. Maar die tijd is voorbij”, zegt Mirjam Koster, directeur bij Saxion van de Hospitality

Business School (HBS). Er is een lange weg te gaan en HBS vroeg zich af hoe de school daar-mee om moet gaan. Elke Ennen (leidinggevende van de opleidingen HTRO en TM) heeft zich inge-zet om een nieuwe start met Applied Tourism Studies te maken. “Momenteel ligt de visie er, maar we zijn een jaar geleden gestart met de eerste fase en hebben ons hardop afgevraagd:

Waar leiden we onze studenten voor op en wat moet er worden veranderd? Om antwoord op deze vragen te krijgen, hebben we enorm goed geluisterd naar de professionals in het werkveld. We zijn ook te rade gegaan bij inter-nationale partnerhogescholen en -universiteiten van Indonesië tot de UK. Wat zien jullie? Wat gebeurt er? Wat is er aan de hand? Die vragen hebben we talloze keren gesteld.” Niet alleen het werkveld werd benaderd, er moest ook worden geluisterd naar de toekomstige student. Koster: “Er is ook van alles aan het veranderen in het basis- en middelbaar onderwijs. Kijk naar het vak Engels; het is nu niet van- zelfsprekend dat studenten deze taal in hun rugzak hebben zitten. Over een paar jaar beheerst de startende student dat wel doordat middelbare scholen in toene-mende mate leerlingen de mogelijkheid geven een Cambridge Certificate te behalen. Een ander voorbeeld: Er zijn momenteel veertien havo’s in Nederland die in het vijfde leerjaar, vier dagen school krijgen en op de vijfde dag ondernemings-plannen leren schrijven. Door deze ontwikkeling weten wij dat er studenten kunnen komen die over andere vaardigheden beschikken en daar moeten wij onze studie op inrichten. Vandaar dat we ook de ontwikkelingen in het basis- en middenonderwijs hebben meegenomen. Wat is er veranderd aan de houding en kennis van de

De Dijk zong het begin jaren negentig al:

‘iedereen is van de wereld en de wereld is

van iedereen.’ Anno 2015 moeten student

en werkveld elkaar zien te vinden. Dat

gaat niet zonder slag of stoot. Het heden

ontwikkelt zich in een razendsnel tempo

en dat zorgt ervoor dat de toeristische

studies én studenten anders naar de

toekomst moeten kijken. saxion pakt

die kans en neemt de opleidingen Hoger

Toeristisch en Recreatief Onderwijs

(HTRO) en Tourism Management (TM) op

de schop onder de naam Applied Tourism

studies (ATs).

De wereld is je werkterrein

Mirjam Koster en Elke Ennen.

13

www.travelpro.nl

iNTeRView

komende studenten? Daaruit komt de roep om meer vrijheid, meer leeropdrachten en minder schools”.

Student van de toekomst Vaardigheden en houding worden tijdens de vernieuwde studie nadrukkelijker getraind. “Een student komt bij HBS om te leren zijn of haar talenten te ontwikkelen. Een student moet ook leren om de goede vragen te stellen, want als alles al voor de student wordt beantwoord dan hoef je ook geen vragen meer te stellen”, zegt Ennen. Een belangrijk onderdeel van de opleiding is het feit dat studenten erop worden gewezen dat vallen en opstaan mag of beter gezegd, moet. Koster: “Dat is spannend voor een organisatie als Saxion. Wij zijn geneigd om hetgeen dat goed gaat te belonen met hoge cijfers en dat wat fout gaat niet. Van fouten leert men en dat geldt vanzelfsprekend ook in de reisbranche. Natuurlijk is het voor ons ook spannend om ervoor te zorgen dat wij het juiste doen om uit te lokken dat het ook fout mag gaan.” In de eerste fase zijn niet alleen het werkveld en de studenten onder de loep geno-men, HBS keek ook met een kritische blik naar zichzelf. “Als je vanuit de kern een goede oplei-ding wil neerzetten, dan moet je als organisatie ook veranderen en willen leren. Opvattingen en vaardigheden die je de student wil leren, moet je jezelf dus ook aanleren”, zegt Ennen.

Toegepast leren Een pareltje dat de school in Deventer en Apeldoorn al heeft en nog verder uitbouwt, is het evenementenonderwijs. “Een groepje van vijf studenten gaat in het eerste jaar aan de slag voor een opdrachtgever uit de praktijk. Vaak krijgen studenten daarbij veel verant-woordelijkheid. Zo zegt de opdrachtgever van ‘De Hoge Veluweloop’ jaarlijks tegen onze studenten: ‘Regel het maar’ en dan wordt het voor de studenten pas echt interessant. Bij dit soort evenementen komt heel wat kijken, zoals het bepalen van het thema, opstellen van de begroting, de planning, de communicatie, etce-tera. Het vraagt van de studenten kennis en daadkracht, maar vooral een goede onderlinge samenwerking. Hoewel we de opdrachtgevers geen garantie op succes bieden worden er doorgaans met veel betrokkenheid prachtige evenementen neergezet. Natuurlijk gaat het, vooral achter de schermen, weleens mis en dat mag ook. Zo heeft de student een onvergete-lijke leerervaring en de opdrachtgever, mede door de vakkundige begeleiding vanuit Saxion, een mooi evenement. Deze opdracht wordt in het tweede jaar uitgebouwd en daar leren we de tweedejaars studenten onder andere hoe zij de eerstejaars kunnen inzetten en aansturen”, zegt Ennen.

GrenzeloosBang dat het netwerk van HBS niet toereikend is om alle studenten te voorzien van inte-res- sante cases, zijn Ennen en Koster niet. Ennen: “We moeten eerder nee zeggen dan ja.” Koster: “We hebben het online netwerk www.oursaxionworld.com waarin te zien is met wie we internationaal samenwerken en waar op de wereld onze studenten en alumni zich bevinden. Het aanbod is enorm”. Daarnaast pleit HBS ervoor dat de wereld het werkterrein is. “We suggereren niet meer dat je bijvoorbeeld vanzelfsprekend bij TUI aan de slag kan na het afstuderen. Als je kiest voor deze studie, dan kies je voor de wereld als werkterrein. Dat moet je er niet alleen economisch, maar ook sociolo-gisch en geografisch naar kijken.”

ZelfkennisStuderen anno 2015 vraagt om pro-activiteit, zelfreflectie en moed. “Een student die een probleem ziet als een kans, die zelf aan de slag gaat en weet waar hij zijn kennis moet halen en wie hij ervoor nodig heeft. De studenten hebben een bepaalde basis aan zelfreflectie. Hij weet waar zijn krachten en valkuilen zitten. En de student durft een vraag te stellen aan de opdrachtgever. Dat worden onderscheidende factoren binnen de opleiding. En natuurlijk hoort vakkennis daarbij’, zegt Ennen. Volgens Saxion hoeft de komende student niet meer

louter af te studeren op een thesis, maar dat zou ook kunnen met een projectplan voor een groot evenement. Koster: “De minister daagt ons meer en meer uit om de student voor te bereiden op de snel veranderende wereld. Er is ruimte in het huidige accreditatiestelsel om als opleiding duidelijk te laten zien waar je voor staat. Die ruimte pakt HBS dus op.

Studiejaar Vanaf september 2016 implementeert HBS de vernieuwde elementen in haar eerste studiejaar. Vanwege voorlichting en instroming kan dit niet eerder. “Maar de verandering is voor de overige drie studiejaren al langzaam ingezet. Dat is ook logisch, want alle vaardigheden die de student straks leert, moeten wij onszelf ook eigen maken. En een aantal vaardigheden zit bij het docententeam al tussen de oren. Dat geldt ook voor een aantal modules waar de nieuwe vaardigheden al sterk tot uiting komen En waarom zou je dan wachten tot september 2016?”, aldus Ennen.

Tom van Apeldoorn en Sharon Evers

14

www.travelpro.nl

ADVeRTORiAL

Vakantieplezier voor ouders en kinderenZowel Club Med Bodrum als Club Med Palmiye zijn 4T resorts, gelegen aan respec-tievelijk een privé-baai en een privé-strand van 800 meter tussen de groene hellingen van het Taurusgebergte. Waarom zijn dit dé Clubdorpen voor een vakantie met het gezin? De combinatie van kidsclubs voor kids vanaf vier maanden tot zeventien jaar en de vele acti-viteiten voor ouders maakt de resorts ideaal. De kids maken vriendjes en ontdekken de wereld, terwijl de ouders samen genieten van de zon, gastronomie, cultuur of sport.

Gouden bergen bij Club Med PalmiyeClub Med Palmiye behoort tot de mooiste bestemmingen van Club Med. Gelegen vlak bij Antalya, Demre, Myra en Istanbul, wordt er in dit zonovergoten paradijs volop ingespeeld op het gezin. Naast de drie restaurants (er zijn drie restaurants met internationale en lokale gerech-ten) is er een babyhoek met magnetrons om flesjes op te warmen en babyvoeding zonder zout of toevoegingen. Ouders die willen relaxen op het strand, bij het zwembad of die iets actiefs of cultureels willen ondernemen? Geen

probleem! Met de Baby Club Med® (vier tot 23 maanden), Petit Club Med® (twee tot drie jaar), Mini Club Med® (vier tot en met tien jaar) en Club Med Passworld® (elf tot en met zeventien jaar) is er opvang en leuke activiteiten voor alle leeftijden.

Ontspannen en sportenDe combinatie van ontspannen en sporten is bij Club Med Palmiye magistraal geregeld. Het ene moment geniet je er van de CARITA spa; het andere moment ontspan je bij het nieuwe stiltezwembad, alleen voor volwassenen. Voor tieners zijn er overigens speciale spa behan-delingen. In het warme water van de felblauwe Middellandse Zee is het mogelijk om op een actieve manier te genieten. Denk aan duiken, zeilen en wakeboarden, maar ook aan het ont-zettend hippe stand up paddle.

Mediterraans genieten op een beschut schiereilandOok Club Med Bodrum biedt ideale mogelijk-heden voor het hele gezin. Op een prachtige locatie, aan de Egeïsche Zee en tussen de pijnbomen, is het genieten van een heerlijke all-inclusive vakantie. Aanrader voor gezinnen; de Deluxe kamer met zee- of tuinzicht). Het 4T Clubdorp biedt de mogelijkheid om een bezoek te brengen aan de hammam of sauna en is voor watersportliefhebbers een ideale plek. Zo is het mogelijk om groepslessen windsurfen, snorkelen en zeilen te volgen. Zwemmen kan overigens ook in het zoetwaterzwembad in de vorm van een binnenmeer op het resort. Wie cultuur wil opsnuiven, kan dit tijdens een van de excursies doen, waaronder een naar de historische stad Efeze, Pamukkale of Hiérapolis (UNESCO Werelderfgoed). Wil je nog meer weten over

Club Med-bestemmingen in Turkije met de mei- en herfstvakantie als ideale reisperiode? Neem dan een kijkje in de brochure, surf naar clubmed.nl of neem contact op met 0900 – 202 03 06 (10ct p/m).

Club Med paradijzen in Turkije

Op zoek naar het ultieme vakantiegevoel

tijdens de mei- of herfstvakantie? in

Turkije biedt Club Med twee luxe resorts

die werkelijk de ideale paradijsjes voor

gezinnen met kinderen van alle leeftijden

zijn. Niet voor niets staat Club Med

Palmiye op nummer 18 in de top 25 hotels

for families in the world van Tripadvisor.

Nu boeken met korting!Met een korting van € 150 is het op dit

moment extra aantrekkelijk om een vakantie te

boeken naar Club Med Palmiye en Club Med

Bodrum. De actie loopt tot en 31 mei 2015*.

* Zie verkoopvoorwaarden op clubmed.nl.

City StopEen verblijf bij Club Med Palmiye of Bodrum

kan voor of na het verblijf in het Clubdorp

worden gecombineerd met een City Stop in

Istanbul. Club Med regelt de transfer en het

verblijf in een luxe hotel in deze wereldstad.

Dé perfecte manier om voor jouw klanten nóg

meer uit hun vakantie te halen.

15

www.travelpro.nl

Voor diegene die geen keuze kan maken tussen Europa of Azië is bij Turkije aan het juiste adres. Het land ligt zowel in Europa als Azië, dat maakt Turkije een transcontinentale staat. Turkije is 22 keer zo groot als Nederland en dat zorgt voor een grote verscheidenheid aan cultuur, natuur en klimaat. Turkije kent verschillende klimaten waar-onder een land-, mediterraan- en een zeeklimaat. Dit zorgt voor milde en warme zomers verdeeld over het hele land waardoor toeristen een ruime keuze hebben om het perfecte klimaat te kiezen.

Populaire kustIedereen kent ze wel de populaire kusten van Turkije. Duizenden kilometers aan de mooiste

stranden zorgen elk jaar voor miljoenen bezoekers uit Nederland, Duitsland, Rusland en Engeland. Een van de populairste bestem-mingen is de Turkse Rivièra. De Turkse Rivièra, die ook wel de turquoise kust wordt genoemd, is gelegen in het zuidwesten van Turkije. De kuststrook van Turkije staat vooral bekend om de badplaatsen als Alanya, Antalya, Bodrum en Marmaris. De bestemmingen zijn niet alleen populair door het goede klimaat, maar ook door de goede bereikbaarheid. Elke badplaats heeft zijn eigen charme en geschiedenis waar-door het niet alleen voor zonliefhebbers, maar ook voor cultuurliefhebbers de moeite waard is om te bezoeken. Naast zon, zee en strand

hebben deze steden nog veel meer te bieden, maar wat?

AlanyaHet eerste wat opvalt in Alanya is het Ottomaans kasteel. Dit kasteel is gelegen hoog boven de stad waardoor een bezoek aan het kasteel garant staat voor een prachtig uitzicht. Er ligt een smal pad richting het kasteel. Tijdens de wandeling naar de top krijg je veel mooie verge-zichten voorgeschoteld en zijn er veel cafés en restaurants te vinden. Naast het kasteel is ook De Rode Toren niet te missen. De 33 meter hoge toren stamt uit 1226 en werd gebouwd om de scheepswerf te beschermen. De toren is inmid-

wie zoekt naar zon, zee en strand tegen

een aantrekkelijke prijs, komt ongetwijfeld

uit bij Turkije. Het land is al jaren een

populaire vakantiebestemming onder

Nederlanders. Dit komt niet alleen door het

goede klimaat, maar ook door de immens

populaire all-inclusive-formule. Maar

Turkije is meer dan zon, zee en strand.

wie ervoor kiest om niet alleen de kust,

maar ook het binnenland te bezoeken

komt in een totaal andere wereld terecht.

Zonzeker cultuursnuiven in Turkije

www.travelpro.nl

17

www.travelpro.nl

sPeCiAL TuRkije

dels hét symbool van de stad geworden en staat ook op de vlag van Alanya. Een bezienswaardig-heid die minder opvalt en verborgen is onder de grond is de Damlatas Grot. Deze grot staat vooral bekend om zijn stalagmieten en stalactie-ten die miljoenen jaren oud zijn.

AntalyaDe stad Antalya is de toeristische hoofdstad van de Turkse Rivièra en ligt in de gelijknamige pro-vincie Antalya. De stad is gelegen op steile kliffen en wordt omringd door het Taurusgebergte. Het gebied kent een rijke historie en dat is vandaag de dag nog steeds terug te vinden in een van de vele historische steden. Een mooi voorbeeld is het Theater van Aspendos, het best bewaarde Romeinse theater. Maar ook in Antalya zelf is er genoeg te beleven. In het centrum zijn verschil-lende moskeeën en pleinen te vinden die omringt zijn door vele winkeltjes, restaurants en barretjes. In het centrum maar ook langs de boulevard is het uitstekend winkelen. Ook voor het hele gezin is er genoeg te doen, denk bijvoorbeeld aan het Dolfinarium Kemer of het Aqualand. Tip: Breng een bezoek aan het badplaatsje Lara. Dit plaatsje heeft een groot aanbod aan themahotels waaronder Mardan Palace of het Titanic Beach Resort. Hoe groter, hoe beter moet men hier hebben gedacht waardoor Lara kan worden gezien als het Las Vegas van Turkije.

BodrumWie van feesten houdt moet naar Bodrum. In deze prachtige stad bevindt zich namelijk de grootste openluchtdiscotheek van Europa. In de Halikarnassos is elke avond plaats voor meer dan 5.000 personen. Dat de discotheek Halikarnassos heet is geen toeval. In Bodrum is namelijk een van de zeven wereldwonderen van de antieke wereld te vinden: Het Mausoleum van

Halicarnassus. In de vijftiende eeuw is het gebouw grotendeels door een aardbeving verwoest waar-door tegenwoordig alleen de restanten te bezich-tigen zijn. Daarnaast staat Bodrum bekend om de vele boottochten die vanaf de stad kunnen worden gemaakt. Het is zelfs mogelijk om vanaf Bodrum naar Rhodos of Kos te varen. Door de ligging van stad vaar je binnen enkele uren naar de een van deze Griekse eilanden.

SunExpress is de luchtvaartmaatschapij tussen Europa en Turkije. In 1989 is SunExpress opge-richt door Lufthansa en Turkisch Airlines, met als missie Turkije als vakantieland op de kaart te zetten. In de afgelopen 25 jaar heeft SunExpress meegedragen aan de ontwikkeling van Turkije als populaire toeristische bestemming. Toeristen zijn de hoofddoelgroep van de airline. Elke dag doet SunExpress eer aan zijn naam en vliegt haar passagiers naar de mooiste en leukste zonbestemmingen toe. Naast de inter-nationale vluchten, vliegt de airline ook binnen Turkije. Met een hub in Antalya en Izmir hebben ze een sterke positie en een uitgebreidt netwerk aan routes binnen Turkije.

Vanaf Amsterdam vliegt SunExpress in de zomermaanden rechtstreeks vier keer in de week naar Izmir en vier keer in de week naar Antalya. Hieronder het vluchtschema:

Naar Izmir Naar AntalyaVluchtnummer XQ945 XQ541Vluchtdagen di, do,za, zo ma, di, wo,zaVertrek 19.50 10.20Aankomst 00.15 15.05 Van Izmir Van AntalyaVluchtnummer XQ944 XQ540Vluchtdagen di, do,za, zo ma, di, wo,zaVertrek 16.05 06.05Aankomst 18.50 09.15

Vanuit Amsterdam vliegt SunExpress naast Antalya en Izmir ook nog wekelijks naar Konya en Kayseri. Tickets van SunExpress kunnen geboekt worden via GDS of de website.

Bij SunExpress kunnen de klanten kiezen zo kun-nen passagiers kunnen bij de boeking kiezen uit drie verschillende tarieven en services. Dit maakt

SunExpress

het dus mogelijk om de verschillende service op de grond en aan boord persoonlijk te maken. SunEco, is het basis tarief en is inclusief twintig kilogram bagage. Extra services zoals een warme maaltijd aan boord of stoelreservering kan los bijgeboekt worden via de website sun-express.com of via het SunExpress call center. SunClassic, heeft naast 25 kilogram bagage inclusief ook nog als extra services een snack aan boord en gratis stoelreservering. SunPremium, biedt 30 kilogram bagage inclusief aan en als extra services een maaltijd keuzemenu, een stoel met extra beenruimte en gratis stoelreservering.

18

www.travelpro.nl

sPeCiAL TuRkije

MarmarisMarmaris is gelegen aan de Lycisch kust en is gebouwd tussen twee bergen. Net als andere badplaatsen heeft ook Marmaris tal van his-torisch gebouwen zoals kastelen, tombes en moskeeën. De stad beschikt over meerdere havens waaronder de grootste jachthaven van Turkije. De prachtige baai leent zich uitstekend voor windsurfen, waterskiën, jetskiën en zeilen. Ook de omgeving buiten de stad is de moeite waard om te bezoeken. Een bekende bestem-ming is Dalyan, in dit gebied kunnen toeristen op zoek naar schildpadden, genieten van een heerlijk modderbad of een bezoek brengen aan de bekende rotsgraven.

Het onbekende binnenlandEen rondreis door het binnenland van Turkije is niet het eerste waar je aan denkt en is daarom een stuk minder populair dan een vakantie aan de kuststrook. Toch heeft het binnenland van Turkije genoeg te bieden voor een geweldige vakantie. Een rondreis door Turkije bied je de mogelijkheid om een andere kant van het land te zien. Onderweg kom je bergen, meren, vulkanen en zoutlandschappen tegen die je keer op keer versteld doen staan. Neem alleen al het gebied Cappadocië dat is ontstaan door uitbarstingen van de Dagi-vulkanen. Het gebied staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO. Ook bijzonder

is het Tuz Gölü, een zoutmeer met een opper-vlakte van 1.500 vierkante kilometer. Als in de zomermaanden een groot deel van het water is verdampt, kan je een wandeling maken over een dikke laag zout. In het binnenland kom je niet alleen in aanraking met bijzonder natuur of cultuur, maar ook met de traditionele Turkse keuken.

Turkse keukenDe Turkse keuken is net als het land zelf, heel erg divers. Elke regio heeft zijn eigen gebruiken en tradities en daarom ook een eigen manier van bereiden. Kebab en baklava is te vinden in zuidoost-Turkije en visgerecht in het gebied rond de Zwarte zee. Zo heeft iedere regio zijn eigen specialiteit. Een Turkse maaltijd is uitgebreid en bestaat meestal uit

Je kent Corendon als All Inclusive specialist, maar ze hebben nog veel meer te bieden in Turkije. Wil jouw klant zoveel mogelijk van Turkije ontdekken, dan is een leuke rondreis dé ideale vakantie. Juist op een andere manier al het moois van het land bekijken? Wijs je klant dan op ons bijzondere aanbod aan Blue Cruises.

Liever op eigen gelegenheid cultuur snuiven in pittoreske dorpjes? Dan is een Fly & Go een aanrader voor jouw klant. Naast de retourvlucht en het verblijf staat er op de luchthaven een huurauto klaar.

Voor het hele gezin raden we onze speciale Kids & Co reizen aan. De hele familie beleeft met het

Nederlandssprekende animatieteam, mascot-tes Loeloe & Tijger en de vele faciliteiten, een onvergetelijke vakantie. Een keer tijd om zonder kids op vakantie? Wijs jouw klanten dan op de Only Adult hotels. De hotels zijn speciaal geselecteerd en zijn met het facilitei-tenaanbod en entertainment volledig gericht op volwassenen.

Een leuke stedentrip naar het bruisende Istanbul is perfect voor een korte break! Wist je trouwens dat Corendon ook eigen hotels in Turkije heeft?

Corendon vliegt dagelijks vanaf Amsterdam naar Turkije. Ook bieden wij vluchten vanaf Maastricht, Eindhoven, Groningen en Brussel.

Corendon

SMART ontspannen in TIME TO SMILE Luvi in Bodrum-Gümbet. Luvi ligt direct aan het strand en op loopafstand van het centrum van Bodrum-Gümbet. Topdesigner Paul Linsse heeft bij het ontwerp van de hotelkamers en appartementen aan alles gedacht: comfortabele bedden, inloopdouche en stijlvol design. Holland International lanceert in Luvi in de zomer van 2015 een nieuwe verzorging; SMART Inclusive.

Het ontbijt, de lunch en het diner zijn bij de prijs inbegrepen. En met de SMART Inclusive formule kiest de klant iedere dag wat extra’s. Een speciale koffie, verse smoothie of luxe snack bijvoorbeeld. Zo betaalt de klant van een speciaal SMART tegoed alleen hetgene dat hij of zij echt gebruikt. Klanten die tot en met 19 april boeken krijgen zelfs niet € 35 maar € 70 tegoed per week van Holland International!

Holland International

19

www.travelpro.nl

een stoofpot met vlees, sla, brood en een drooggerecht als pasta, rijst of bulgar. Turks brood is een must bij elke maaltijd, omdat het helpt bij de vertering. Als toetje staat meestal fruit, pudding of rijstpap op het menu.

Paspoort & visumVisa Turkije zijn momenteel aan verschil-lende veranderingen onderhevig. Voor Nederlandse paspoorthouders geldt het vol-gende: Bij het vooraf aanvragen van e-visa dient een geldigheidsduur van het paspoort in acht te worden genomen van acht maanden. Dit betekent zes maanden geldig-heidsduur van het paspoort plus 60 dagen geldigheidsduur van het visum. Als er een geldig visum is dient het paspoort dus 60 dagen na verval van het visum geldig te zijn. Bij het aanvragen van een visa bij aankomst dient een geldigheidsduur van het paspoort in acht te worden genomen van 150 dagen (per nationaliteit zal dit eventueel minder zijn). Vooralsnog is het mogelijk om ook een

visum bij aankomst aan te schaffen, maar het is niet zeker tot wanneer dit mogelijk blijft.

Dylan Cinjee

Bij Bentour kan je klant vertrekken vanuit Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk en Nederland. Het brede assortiment varieert onder meer van pakketreizen in speciaal daarvoor geselecteerde hotels, individuele reizen, spannende rondreizen of prachtige stedentrips naar bijvoorbeeld Istanbul. Daarnaast biedt Bentour Reizen het grootste golf- en wellnessprogramma én zijn zij in 2015 een echte pionier op het gebied van Turkse fietsvakanties. Bentour Reizen biedt niet alleen de grote en bekende locaties, maar ook veel kleinere, onbekendere en intiemere

bestemmingen. Om je klant iedere keer weer te blijven verrassen, wordt het vakantieaanbod continu vernieuwd. Bentour Reizen staat in eerste instantie voor kwalitatief hoogstaand en duurzaam toerisme naar Turkije. De slogan luidt dan ook: Klasse boven massa. Daarom selecteren zij altijd zelf de hotels en luchtvaart-maatschappijen, maar ook het reispersoneel dat altijd voor je klant klaarstaat op de vakantiebestemming. Zij zullen iedere dag zorg dragen voor de wensen en verzoeken die je klant heeft.

Bentour Reizen

20

www.travelpro.nl

Nunes en Emma Blanchard (oprichtster Crusj single reizen) deden gedegen onderzoek met een grote groep single parents als belangrijkste advi-seurs. Hun conclusie; er zit toekomst in de markt voor single ouders. “Er zijn rond de 600.000 single parents en die markt is alleen maar groei-ende. Ik vertelde mijn dochtertje dat ik met Maris Life ging starten en zij vroeg mij om visitekaartjes mee te geven om in de klas uit te delen. Ik gaf haar er vijf, maar zij liet mij weten dat ze er alleen voor haar klas waar 28 leerlingen in zitten zeker tien nodig had”, aldus Nunes.

Meer vrouwenNunes verwacht dat er per reis zo’n 30 mensen (inclusief kinderen) meegaan per reis, waarbij ze verwacht dat er meer vrouwen gaan boeken. “Het is feit dat er meer vrouwen met de kinderen op vakantie gaan. In de accommodaties zonder ‘Kids & Co’ organiseert de eigen reisbegelei-ding leuke activiteiten waarbij rekening wordt gehouden met de leeftijd. Juist voor de tieners worden er ook veel leuke dingen georganiseerd”, aldus Nunes. “Waarom bij ons boeken? We zijn superscherp geprijsd en je betaalt bij ons als single ouder niet het dubbele. Je kan al vanaf € 469 per persoon all inclusive op vakantie met een excursie inclusief, de kinderkorting is al in de prijs verwerkt. Daarnaast bieden we voor ieder wat wils, van kleinschalige hotels tot luxe resorts in Turkije.”

AanbodVolgens Nunes is er op dit moment op de Nederlandse markt weinig tot geen aanbod voor single parents. Nunes: “Wat er vooral wordt aangeboden zijn campingvakanties. En ik heb puur naar mijzelf gekeken en ik vind kamperen geen vakantie. Het is niet dat ik het niet leuk vind, maar ik vind het geen vakantie. Ik werk heel hard en als ik op vakantie ga dan wil ik dat mijn kamer wordt schoongemaakt, dat ik lekker all inclusive heb, dat ik niet hoef na te denken over wat ik moet schoonmaken of opruimen. Ik wil luxe”. Op dit moment richt Maris Life zich op de zonvakanties op de bestemmingen Spanje, Turkije, Portugal, Macedonië en Griekenland. “We zijn voornemens om ook wintersportvakan-

ties aan te gaan bieden en weekendjes weg in Nederland en het buitenland. Uiteindelijk is het mogelijk om alle bestemmingen aan te bieden die Corendon aanbiedt, dus ook Curaçao”, aldus Nunes.

Arjen Lutgendorff

Maris Life van start op groeimarkt van single parents

Maris Life, dat compleet verzorgde vakan-

ties aanbiedt voor single parents die alleen

met hun kind of kinderen van nul tot acht-

tien jaar op vakantie willen, is het nieuwste

label van Corendon en werd vorige week

woensdag officieel gelanceerd in Hotel

Droog (Amsterdam) waarbij eveneens

marislife.nl werd gelanceerd. De eerste reis

vertrekt 4 mei naar Malage/Costa del sol

met bedenkster Mariska Nunes (sinds 1997

werkzaam bij Corendon) als reisleidster.

Maris Life ook via het reisbureauKan Maris Life ook via het reisbureau worden

verkocht? “Ja”, lieten Nunes en Uslu weten

tegenover TravelPro. “Maar”, vervolgt Nunes,

“wij vinden dat reizen voor single parents niet

te duur moeten zijn, dus er zit maar een hele

lage marge op waardoor wij niet veel com-

missie kunnen geven. Reisbureaus kunnen

het wel boeken, maar dan tegen een (lage)

commissie van 5%.”

“Maris Life wordt een succes. Mariska werkt

al heel lang bij ons. Wij hebben gezamenlijk

een enorm netwerk, 1600 hotels onder

contract en Mariska staat in de keuken om te

kijken wat geschikt is voor Maris Life. Als het

goed gaat lopen in Nederland dan zie ik wel

kansen om het ook uit te rollen naar België.”

Atilay Uslu

Mariska Nunes, Atilay Uslu en Emma Blanchard.

21

www.travelpro.nl

iNTeRView

Het groene Landal-bloed is altijd blijven stro-men bij Van Essen, ook in de periode dat hij niet bij Landal werkte. Begin dit jaar keerde hij na uitstapjes bij Center Parcs en Air Miles terug bij Landal GreenParks (waar hij tussen 2000 en 2006 al werkzaam was als marketing & salesmanager) en volgde Bas Hoogland op als commercieel directeur. Van Essen: “Landal is in de jaren 2000 tot 2007 uitgegroeid tot de grootste vakantieparken-aanbieder van Nederland. Zelf ben ik momenteel continue onderweg om de parken te bezoeken, want dit werk doe je niet vanachter het bureau alleen. Ik vind het belangrijk dat reisagenten ook zien wat er in de afgelopen jaren aan vernieuwingen en innovaties heeft plaatsgevonden bij Landal, vandaar dat wij ook een aanbieding voor reis-agenten hebben. Landal GreenParks verkoop je niet alleen op basis van een brochure”.

GroeiLandal GreenParks heeft in Nederland een naamsbekendheid van 96% en groeide van dertien parken in de jaren ’90 tot een totaal van 73 parken in totaal (waarvan 51 in Nederland). Essen: “Een maximum aantal parken voor Nederland hebben wij niet voor ogen. De echte groei van Landal GreenParks is dat wij veel meer een internationaal succesvol bedrijf willen zijn. We groeien al goed in Duitsland

(tien parken) en de wintersportgebieden (zes parken in Oostenrijk, drie in Zwitserland en een in Tsjechië). Dat zijn hele luxe parken op A1 locaties. De groei zit in wintersport, België en Duitsland, daar focussen wij ons op. De eerst-volgende uitbreiding wordt Landal Maria Alm, dat daarmee het zevende park in Oostenrijk is. Ik ben hier echt weer begonnen om vorm te geven aan de internationale ambitie. Een andere reden dat ik naar Landal ben gegaan is het feit dat er de afgelopen acht jaar al heeft veel is geïnves-teerd in de wensen van gasten en vernieuwingen en het feit dat het tempo de komende acht jaar nog hoger zal liggen”.

LoyaalMeer dan 60% van de in totaal 2,1 miljoen Landal-gasten per jaar komt binnen drie jaar terug. “De loyaliteitsvraag staat bij ons elke dag in de agenda. Maar kijk naar de zomer. Dan lig-gen ook bij ons de prijzen uiteraard hoger, maar als je op Zoover kijkt dan kan je het verschil met onze concurrenten zien; wij scoren heel goed op prijs-kwaliteit. En als je onze prijzen vergelijkt met die van de concurrenten zijn wij niet duur of duurder. Toen ik hier in januari binnenkwam, kon je aan de cijfers van de afgelopen jaren niet zien dat er een crisis is geweest. Landal is goed blijven investeren in de parken in tegenstelling tot veel concurrenten. Heel veel parken zijn de

afgelopen vier tot vijf jaar compleet vernieuwd. Het niveau is ontzettend opgekrikt, de prijs is overeind gebleven en onze gasten zijn tevreden gebleven. Het staat hier natuurlijk niet voor niets helemaal vol met consumentenawards”.

Arjen Lutgendorff

Landal: internationaal groeien met retail

erik essen, nieuwbakken commercieel directeur van Landal GreenParks, houdt vast aan

de relatie met de reisretail. “iedereen weet dat wij van nature een direct seller zijn, maar

reisagenten en touroperators zijn en blijven onze partners. Niet voor niets hebben wij een

aparte brochure gemaakt die onder andere via Tui wordt verspreid. er is nog steeds een

hele grote groep mensen die via het reisbureau boekt en dat aantal boekingen is ook

stabiel”, aldus Van essen tegenover TravelPro.

ReisagentenaanbiedingLandal biedt een speciale reisagentenkor-

ting om voordelig kennis te maken met de

Landal-parken. Kijk voor reserveringen of

meer informatie op TUI Online of het intra-

net van Vrij Uit.

Erik Essen.

Nieuws22

www.travelpro.nl

De mogelijkheden om autohuur in SGR als een losse dienst te dekken zit er momenteel niet in, dat laat Erik Jan Reuver (directeur SGR) weten tegenover TravelPro. “Uiteraard is autohuur als onderdeel van een pakketreis gewoon gedekt, de reisorganisator is voor het hele pakket verantwoordelijk en aanspra-kelijk”, aldus Reuver. Hans Knottnerus, general manager Sunny Cars Nederland en België, liet in een interview in TravelPro 11 al weten autohuur graag onder SGR te hebben. Reuver laat hierover weten: “Waarom een losse overeenkomst van auto-huur niet kan worden gedekt? Het antwoord is vrij simpel. Alleen voor pakketreizen bestaat er een wettelijke garantieplicht. Niet voor losse diensten. Autohuur is trouwens geen overeen-komst van vervoer, maar een huurovereen-komst, die dekken wij niet en hebben we ook nooit gedekt”.

PratenReuver laat weten dat het vanuit praktisch oogpunt zo is dat het daarnaast alleen om

buitenlandse verhuurmaatschappijen gaat, zoals Hertz, Avis, Sixt, etcetera. “Sunny Cars bemiddelt alleen maar tussen reisagent/con-sument en verhuurmaatschappij. Sunny Cars verkoopt niet op eigen naam en aanvaardt dus zodoende geen risico en heeft geen leverings-plicht. Buitenlandse verhuurmaatschappijen wensen al helemaal geen garantie bij SGR neer te leggen of bij faillissement de Nederlandse leveringsplicht (wettelijk) na te komen wanneer de tussenpersoon failliet is gegaan. Kortom een garantie optuigen voor losse overeen-komsten van autohuur lijkt onmogelijk totdat Sunny Cars of de buitenlandse verhuurmaat-schappijen aansprakelijkheid aanvaarden en de Nederlandse leveringsplicht accepteren. Daarnaast zal een bankgarantie moeten worden gesteld voor het risico. Als men aan bovenstaande voorwaarden wil of kan voldoen, dan valt er altijd te praten”.

Arjen Lutgendorff

Autohuur als losse dienst voorlopig niet in SGR

23

www.travelpro.nl

ADVeRTORiAL

“In Apeldoorn hebben wij een goed en heel aan-genaam restaurant, Sizzles. Dit restaurant wordt bijna altijd genoemd als men gevraagd wordt naar het meest favoriete restaurant in Apeldoorn. Het eten is er super en de bediening heel per-soonlijk. Je voelt je er altijd heel erg welkom. Wat ik graag wil bereiken met mijn onderneming is de Sizzles onder de reiswereld te zijn in Apeldoorn en omgeving. Een reisbureau waar een klant zich thuis voelt en wordt begrepen. Je hoeft dan niet te adverteren of te flyeren om aan nieuwe klanten te komen. De bestaande klanten doen het werk dan al voor je. Ze raden je aan bij hun vrienden en familie. Een ijzersterke formule, waar ik me heel prettig bij voel.”

“Ik boek veel maatwerk en verre reizen voor families met pubers, die nog één keer met z’n allen op vakantie willen gaan voordat de kinderen uitvliegen. Deze klanten gaan vaak het jaar erop gewoon weer met de caravan op reis en dan zie ik ze niet gelijk weer terug. Maar omdat veel van hun vrienden kinderen in dezelfde leeftijd hebben en vaak enthousiast worden gemaakt door de ervaringen van mijn klanten, krijg ik er elk jaar zo weer veel nieuwe klanten bij. Het leuke van maatwerk is dat je er echt iets van jezelf in kwijt kan. Het is leuk om van de bestaande routes af te wijken en combinaties te maken die de klanten niet verwachten, maar wel als heel prettig ervaren. Ook bied ik vaak net wat meer service dan standaard door bijvoorbeeld de campings onderweg te reserveren voor een rondreis per camper door de USA of Canada.”

“Toen ik de keuze had gemaakt om als ZRA aan de slag te gaan, heb ik een paar afspraken gemaakt om kennis te maken met de diverse organisaties op dit gebied. Ook heb ik diverse

ZRA’s gebeld. De, al vaak door mijn collega’s genoemde, klik met Jeannie was er gelijk. ‘Nee verkopen, doen we niet’ en we zijn een no-non-sense-organisatie zonder veel overheadkosten, dat sprak me gelijk aan. Ook het verdienmodel, een vaste fee per boeking en een bijdrage per maand, is voor mij het meest gunstige model. Alles wat ik nodig heb, vind ik bij the Travel Club of kan ik om vragen. Ik merk dat the Travel Club als organisatie echt enorm aan het groeien is met een eigen marketing- en productafdeling, veel cursussen, informative-avonden, steeds meer incompany studiereizen, eigen IATA-schap etcetera. Ook is men bezig de specialismen die er binnen The Travel Club zijn steeds beter in kaart te brengen, zodat daar sneller een beroep opkan worden gedaan. Het is heel prettig om te

weten dat er binnen The Travel Club altijd wel een collega is die net datgene weet waar jij naar op zoek bent.”

“Het bevalt mij heel goed als ZRA bij the Travel Club. We worden groot, maar omdat je volledig vrij gelaten wordt in je doen en laten en dus ook volledig zelfstandig je eigen ‘toko’ bestiert, heb ik daar geen last van. Ik pluk wel de voordelen van de schaalvergroting en de betere commis-sieafspraken. Als je passie voor je vak hebt, het leuk vindt om ondernemer te zijn en over een redelijk groot netwerk beschikt, dan zou ik zeker mijn baan opzeggen en als ZRA aan de slag gaan. Ik heb er in ieder geval geen seconde spijt van gehad. Maar het is wel a way of life. Werk en privé lopen vaak door elkaar en heeft als voordeel dat je je tijd kunt indelen, maar ook als nadeel dat je er minder makkelijk los van komt. Je kunt niet meer de deur achter je dicht trekken en weten dat een collega het van je overneemt als je vrij bent. Aan de andere kant voelt het werken vaak niet als werken en geeft het (nog) meer voldoening.

Caroline Hazelegercaroline.hazeleger@thetravelclub.nl

ZRO aan het woord

Caroline Hazeleger: “ik ben in 1980 begonnen in de reiswereld en heb 31 jaar met heel

veel plezier in loondienst gewerkt bij diverse reisbureaus in Nederland. in 2011 (het jaar

waarin ik 50 jaar werd en dé leeftijd voor dit soort ‘ik vertrek moves’) heb ik de stoute

schoenen aangetrokken en ben ik als ZRA gestart. in augustus ben ik dus al weer 35 jaar

werkzaam in het vak. Time flies when you are having fun.”

Nieuws24

www.travelpro.nl

Vanaf 1 april aanstaande vertrekt Mincke Pijpers, General Manager Avareps Tourism Benelux de organisatie. Pijpers gaat dan aan de slag bij Leiden Marketing als Brand Marketeer.

Met het vertrek van Pijpers neemt Martijn Strijker, General Manager Aviation Benelux, de rol van General Manager Aviareps Benelux op zich. Binnen deze functie zal hij ook verantwoorde-lijk zijn voor de Tourism divisie. Daarnaast is Aviareps uiteraard bezig om het vertrek van Pijpers verder invulling te geven, waarvoor op dit moment enkele gesprekken gaande zijn. Strijker: “Ik kijk uit naar deze nieuwe uitdaging en vanuit mijn nieuwe rol wil ik ervoor zorgen dat de twee divisies binnen Aviareps nog meer als één gezicht naar buiten zullen treden. Uiteraard zullen we Mincke missen, maar met de steun van de collega’s die al jaren bij ons bureau werkzaam zijn, verwacht ik het vertrek van Mincke goed te kunnen opvangen”.

Mincke Pijpers vertrekt bij Aviareps

Reisbureaus profiteren van meer duidelijkheid over consumentenclaims bij vliegvertragingen langer dan drie uur. Opnieuw is die heikele kwestie deze week bij de hoogste Europese rechter, het Hof van Justitie, aanhangig gemaakt. Dat blijkt uit de laatste ontwikke-lingen rond EU-verordening 261, die airlines verplicht om compensatie tot € 600 te betalen, tenzij er sprake is van overmacht.

“Dat is het in weinig gevallen. Reisagenten kun-nen hun klanten goed begeleiden met het incas-seren van deze wettelijke schadevergoedingen, al dan niet met behulp van experts”, zeggen juris-

ten. De luchtvaart beroept zich volgens EUclaim.nl en Reisrecht.nl onterecht op overmacht als vluchten fors zijn vertraagd. Na de civiele rechter bemoeit ook de bestuursrechter zich er nu mee. In een hoger beroep van een KLM-passagier, die in Curaçao 26 uur vertraging opliep zonder enige compensatie, schakelt de Raad van State het Europese Hof van Justitie in voor advies. De passagier wil handhaving van de regels door de Nederlandse luchtvaartinspectie. KLM, Transavia, Arke en Corendon wachten de uitspraken van de EU-rechter en de Raad van State af. Dat kan een jaar duren.

Reisagenten profiteren van vliegclaims

Nieuws 25

www.travelpro.nl

Zwitserland is een veelzijdig land midden in Europa en is geschikt voor zowel een zomer- als wintersportvakantie. Het land telt vijf buurlanden waaronder Duitsland, Frankrijk, Italië, Oostenrijk en Liechtenstein. Zwitserland kenmerkt zich door adembenemend mooie bergen, heldere meren en prachtige steden zoals Genève, Bern en Zürich. Door het wisselende landschap is Zwitserland ideaal voor een autovakantie, maar ook een rondreis met de trein is de perfecte manier om het land van kaas en chocolade te verkennen.

De weg opIn sommige landen gaat het niet alleen om de eindbestemming maar ook om de reis en daar is Zwitserland een goed voorbeeld van. Het land leent zich uitstekend voor een auto- of treinva-kantie. De Grand Tour of Switserland is een van de mooiste routes die je per auto kan nemen. De 1.600 kilometer lange reis brengt je langs meer dan 22 meren, vijf Alpenpassen en meer dan 40 bezienswaardigheden. De highlights die je onder-weg tegenkomt zijn onder meer: Het Zwitserse Nationale Park, waar de benen kunnen worden gestrekt op een van de vele wandelpaden. De

Jet d’Eau, een fontein die een hoogte bereikt van maar liefst 140 meter en de binnenstad van Bern, een eeuwenoude stad die sinds 1983 op de werelderfgoedlijst van UNESCO staat.

Kilometers spoorMeer toe aan ontspanning? Dan is de trein het ideale alternatief. De bekendste spoor-wegmaatschappijen zijn de SBB, Rhätische Bahn en Loetschbergbahn. Samen rijden ze op duizenden kilometers aan spoor die tot in de

De zomer komt er weer aan en de vakan-

tiekriebels beginnen al weer lichtelijk op

te spelen. waar gaan we dit jaar naar

toe? Frankrijk? italië? of toch Duitsland?

Nee, dit jaar gaan we naar een land die

deze drie landen combineert en daar nog

eens een eigen karakter aan toevoegt:

Zwitserland.

Zomervakantie? Op naar Zwitserland!

Een autovakantie Zwitserland staat voor veelzij-digheid. Zwitserland is meer dan bergen, kaas en chocolade alleen! Een vakantie in Zwitserland staat garant voor een heerlijke vakantie. Geniet van de gezonde berglucht, prachtige kristalhel-dere meren, bergtoppen, groene dalen, mooie steden en idyllische dorpjes tijdens uw autova-kantie Zwitserland. Een tocht met de kabelbaan of één van de wereldberoemde treinen mag zeker niet ontbreken tijdens een bezoek aan dit fantastische land. Zo ontspannen als het reizen per trein in Zwitserland is, zo spannend is het uitzicht waarop je klant wordt getrakteerd. Naast

onze autovakanties Zwitserland bieden wij ook treinreizen Zwitserland aan. Reist je klant liever in groepsverband? Ook dan ben je bij de Jong Intra Vakanties aan het juiste adres!

De Jong Intra Vakanties

26 sPeCiAL ZOMeR iN ZwiTseRLAND

verste uithoeken van Zwitserland reiken. Een populaire treinreis is die van de Bernina Express. De treinreis, die begint in Chur, gaat via 39 tun-nels en 55 viaducten waaronder het Landwasser viaduct. Dit viaduct is 65 meter hoog en een van de meest indrukwekkende van Europa. Na het viaduct maakt de Bernina Express een klim en passeert de Berninapas op meer dan 2.300 meter hoogte. De treinen beschikken over enkele panoramavoertuigen, in dit gedeelte van de trein zijn de ramen extra groot en dat zorgt voor een fenomenaal uitzicht. Een stuk rustiger is de

Glacier Express, dit is namelijk de langzaamste sneltrein ter wereld. De treinreis gaat via 291 bruggen en 91 tunnels en rijdt meerdere keren per dag in de zomermaanden. Een van de meest spectaculaire treinreizen is de 4,6 kilometer lange Pilatus Bahn. De trein rijdt van Alpnachstad naar de berg Pilatus en bereikt tijdens de rit een hoogteverschil van 1.629 meter met een maxi-male stijging van maar liefst 48%. Hierdoor is de Pilatus Bahn de steilste tandradbaan ter wereld. Ook de GoldenPass Line is als een kleine vakan-tie en rijdt van de bergen naar het meer.

Zwitsers natuurschoonDiepe dalen en hoge bergen typeren het Zwitserse landschap. De bekendste berg van Zwitserland is de Matterhorn. De berg is 4.478 meter hoog en is inmiddels hét kenmerk van Zwitserland geworden. De berg is met name populair onder bergbeklimmers. Jaarlijks doen ongeveer 2.500 klimmers een poging om de top te bereiken. Vlakbij de Matterhorn ligt de Kleine Matterhorn. Op deze berg bevindt zich het hoog-ste uitkijkpunt van Europa en is gelukkig voor de minder ervaren klimmers met de kabelbaan te bereiken. Aan de andere kant van Zwitserland bij Schauffhausen ligt de grootste waterval van Europa: De Rheinfall. De waterval is 150 meter breed en wordt gekenmerkt door een grote rots midden in het water. Door van een boottocht of een van de platformen boven de rivier kan de waterval van dichtbij worden bewonderd.

BernOfficieel heeft Zwitserland geen hoofdstad, toch is er een stad die in de praktijk de rol van een hoofdstad vervult en dat is Bern. Bern is de bondsstad van Zwitserland en de hoofdstad van het kanton Bern. De stad heeft een rijke historie en dat is met name te zien in de eeuwenoude binnenstad. Wie gek is op winkelen is in Bern aan het juiste adres. De stad heeft een over-dekte winkelstraat van maar liefst zes kilometer en heeft daarmee de langste winkelstraat van Europa. Ook op cultureel gebied is er genoeg te beleven. Bern heeft ongeveer 20 musea waar-onder het oudste museum van Zwitserland: Het Kunstmuseum Bern. Een aanrader is een bezoek aan het huis van Albert Einstein. De beroemdste inwoner van Bern huurde van 1903 tot 1905 een woning vlakbij de klokkentoren. De woning waar Einstein de relativiteitstheorie schreef is volledig in eren hersteld en opengesteld voor publiek.

Zürich & GenèveEen stad die ook in de race was om bonds-stad te worden en tevens de grootste stad van Zwitserland is Zürich. In het centrum van de stad zijn alle belangrijke banken gevestigd waardoor Zürich het economische centrum van Zwitserland is. De stad is uitermate geschikt voor een stedentrip, want er is voor jong en oud genoeg te beleven. Ideaal voor in de zomer is een bezoek aan het Alpamare Water Park. Ouders kunnen heerlijk genieten van het thermalbad, terwijl de kinderen zich vermaken met de enorme glijbanen. In het Zürichhorn Park

Wil je je klanten optimaal laten genieten van Zwitserland? Adviseer dan een vakantiehuis. Met een vakantiehuis verblijven ze namelijk veelal tussen de lokale bevolking, zodat ze een kijkje krijgen in het échte Zwitserland. Vakantiehuizenspecialist Belvilla biedt ruim 270 Zwitserse vakantiehuizen aan, variërend van luxe chalets, tot meer authentieke woningen en vakantieparken met extra voorzieningen. Je vindt ze bijvoorbeeld in het Wallis, Berner Oberland en Grindelwald. Veel woningen liggen heel natuurrijk in de bergen, perfect om te genieten van een actieve vakantie. Bovendien zijn bij diverse vakantie-huizen ook huisdieren welkom! Tip: Belvilla biedt bijna 70 vakantiehuizen voor groepen vanaf acht personen, fijn voor een vakantie met meerdere gezinnen!

Belvilla

Het Alpenkanton Graubünden biedt een haast onbegrensde variatie aan mogelijkheden en verbindt een wilde, ongerepte natuur met een toeristische infrastructuur op hoog niveau. Nergens in de Alpen ligt het hand in hand gaan van natuur en cultuur zo onmiddellijk voor het grijpen als in Graubünden. In de nieuwe Grand Tour of Switzerland leiden enkele van de attractiefste etappes door het land van Heidi. De Zwitserse vakantieregio Nr. 1 heeft voor de zomer van 2015 bovendien een nieuw aanbod voor mensen die graag genieten, die gezond-heidsbewust leven, voor wandelaars, gezinnen en spoorliefhebbers in petto.

Op de Grand Tour of Switzerland is de weg het doel. De rond 1.600 kilometer lange ontdekkingsreis voert door vier taalgebie-den, over Alpenpassen, naar UNESCO-Werelderfgoedplaatsen en langs meren. De vakantieregio Graubünden rijgt op deze nieuwe tour meteen ook meerdere parels van land-schap en cultuur aan elkaar. Beginnend met het

land van Heidi in het schilderachtige wijngebied 'Bündner Herrschaft', via de regio met het Nationaal Park, met daarin Guarda, het dorp van Ursli-met-de-bel, of de panoramaberg Muottas Muragl bij St. Moritz, tot aan de imposante Viamala-Kloof op de San Bernardino-route.

Het land van Heidi is niet alleen de poort tot het Graubündense deel van de Grand Tour-ervaring; hier vinden mensen op zoek naar ontspanning ook een even originele als exclusieve slaapge-legenheid. Vier wijnvaten met een inhoud van 8.000 liter staan als exclusieve overnachtings-mogelijkheid in de plaatsen Maienfeld en Jenins ter beschikking. Bij boekingen voor gezinnen, voor wie vooral de vaten in Maienfeld geschikt zijn, is de entree van het originele huis van Heidi in Maienfeld inbegrepen. Midden tussen de wijn-gaarden ontstaat bovendien uit de oude wijn-pers in Jenins het 'Huis van de Bündner Wijn'. Behalve wijnproeverij en restaurant zullen op deze nieuwe locatie allerlei wetenswaardigheden rondom de Bündner wijn in scène worden gezet.

Zomerbelevenissen in Graubünden

Zwitserland is en blijft een boeiende vakan-tiebestemming. Het landschap met hoge bergen, diepe dalen, gletsjers, meren en bossen blijft verbazen. Van verblijf in één hotel tot rondreis, Oad biedt het allemaal. Nieuw in het programma is de indrukwekkende treinreis met als hoogtepunt een treinrit met de Golden Pass Classic. Het prachtige Lugano is ook nieuw in het aanbod. Grüezi miteinander!

Oad

27sPeCiAL ZOMeR iN ZwiTseRLAND

Uitzicht op een topvakantie In de meeste vakantieplaatsen in Graubünden is het gebruik van de kabelbanen in de zomer al vanaf één overnachting inclusief. Maar dat is nog niet alles: tijdens een vakantie in Graubünden profiteren gasten via de lokale gastenkaarten van veel meer aanbiedingen en kortingen, zoals gratis gebruik van lokale bussen. Een prachtig uitzicht is dus altijd binnen handbereik. nl.graubuenden.ch/gratis-met-de-kabelbaan

Mis het laatste nieuws en speciale aanbiedingen en acties van Graubünden Toerisme niet en word Graubünden Travel Expert.

nl.graubuenden.ch

Zomer in Graubünden - Allegra, Benvenuti, Willkommen!Graubünden, vakantiegebied nr. 1 van Zwitserland, staat bekend om afwisselende dalen,

de prachtige bergwereld, de vele bergmeren en de heldere Alpenlucht. Meer dan 10.000

kilometer wandelwegen, 937 bergtoppen en 615 meren wachten erop om ontdekt te

worden.

Like ons op Facebook: facebook.com/GraubuendenTravelExperts

kan ook worden gezwommen. Deze Chinese tuin is een geschenk uit China en is zeker de moeite waard om te bezoeken. Omringd door de Chinese Muur vind je er tempels, vijvers en prachtige bruggen. Ook als de zon ondergaat hoef je je niet te vervelen in Zürich. De stad staat bol van clubs, barretjes en restaurants en in de zomer is er ook buiten veel te beleven. In juni wordt de hele stad omgetoverd tot een muzikaal paradijs tijdens het Zürich festival. Niet veel later wordt er volop gedanst tijdens het muziekfestival Live at Sunset. Als klap op de vuurpijl kan iedereen vlakbij de Zürichsee genieten van bekende films op een scherm van maar liefst 300 meter. Geen moment om je te vervelen. Na Zürich is Genève de grootste stad. Bijna de helft van de inwoners komt niet uit Zwitserland. Dit komt omdat in Genève veel internationale bedrijven zijn gevestigd. Het symbool van de stad is de eerder genoemde Jet d’Eau fontein, maar de stad heeft meer bezienswaardigheden. Het meest opvallende bouwwerk is de Saint-Pierre kathedraal. Vanaf de kathedraal heb je een prachtig uitzicht op het meer van Genève.

Typisch ZwitserlandZwitserland is een land met heel veel eigen tradities, gebruiken en producten die type-rend zijn voor het land. Bekende producten

uit de Zwitserse keuken zijn de kaasfondue en Zwitserse Chocolade. Een van de meest veelzijdige producten is de Zwitserse kaas. In totaal kent het land 450 kaassoorten die door kaasmakers uit alle regio’s worden gemaakt. Een ander product wat onlosmakelijk verbonden is met Zwitserland is het Zwitsers uurwerk. Zowel de wandklokken als horloges staan bekend om hun goede kwaliteit. De uurwerkindustrie is nog steeds in volle gang en op dit moment is het grootste gedeelte van de geproduceerde uurwerken bedoeld voor de export. Zelfs op muzikaal gebied wisten de Zwitsers met een eigen product te komen. Een

langwerpig blaasinstrument gemaakt van hout die vooral werd gebruikt door herders, beter bekend als de Alpenhoorn. Tegenwoordig wordt de Alpenhoorn niet meer gebruikt om te commu-niceren, maar vooral als muziekinstrument. In de zomer wordt er in Nendaz zelfs een internationaal Alpenhoornfestival gehouden waar meer dan 100 alpenhoornblazers samen komen. Dylan Cinjee

Majestueuze bergen, geweldige gletsjers, fenomenale treinreizen en kristalheldere meren. Elk deel van Zwitserland heeft zijn eigen schoonheid. Boek bij Holland International een vakantie in een stacaravan aan het Thunermeer, leuk voor de hele familie. Ontdek ook de prachtige treinreizen door Zwitserland, wat een relaxte manier om dit land te ontdekken. In Graubunden zitten de sportieveling op de juiste

plek, vele honderden wandel- en mountainbike kilometers liggen hier aan je voeten. Spot steenbokken in Wallis en ontdek het verrassend mediterrane deel van Zwitserland in Ticino, de flair van Italië is voelbaar op de boulevard van Lugano. Op de weg terug nog even een korte stop bij het vierwoudstedenmeer. Neem de oude stoomlocomotief naar de top van Mount Rigi en geniet van het overweldigende uitzicht.

Holland International

Nieuws28

www.travelpro.nl

KLM is in gesprek met Oman Air, waar de Nederlander Paul Gregorowitsch (voorheen KLM, Martinair en airberlin) de leiding heeft, dat meldt De Telegraaf. Ook Pieter Elbers, President-directeur KLM, heeft de gesprekken tegenover de krant bevestigd. Elbers laat weten dat de routes van Oman Air richting India, Pakistan en Bangladesh interessant zijn voor KLM. Oman Air zou belangstelling hebben in de KLM-routes richting de Verenigde Staten.

Oman Air maakt een sterke groei door sinds 2005. Sindsdien wordt er veel geïnvesteerd in de uitbreiding van de vloot en het aantal internationale routes. Begin deze maand werden Goa, Singapore en Dhaka nog als nieuwe bestemmingen aangekondigd. De luchtvaartmaatschappij is codesharepartner met onder andere Emirates, Ethiopian Airlines, Malaysia Airlines, Qatar Airways, Royal Jordanian, Srilankan Airlines en Turkish Airlines. Thuisbasis van Oman Air is Muscat International Airport.

IATA publiceerde onlangs de cijfers van het aantal vliegtuigongelukken in 2014. De ramp met de MH17 wordt door IATA niet meegenomen in de cijfers, omdat het toestel vrijwel zeker met een raket uit de lucht is geschoten en er daarmee geen sprake is van een ongeluk. Maar zelfs als de ramp wel meegeteld wordt, dan is het aantal ongeluk-ken gedaald.

Met maar één ongeluk op de 4.4 miljoen vluchten was 2014 volgens IATA het veiligste

Ramp MH17 geen ongeluk volgens IATA

KLM in gesprek met Oman Air

Novasol heeft Happy Home overgenomen, het bedrijf dat in 1989 werd opgericht door een groepje enthousiaste reisspecialisten. Happy Home specialeert zich in bijzondere vakantieaccommodaties in Europa. Happy Home blijft onder haar eigen naam bestaan.

Tot de NOVASOL groep behoren 40.000 exclusieve individuele vakantiehuizen in 27 Europese landen. De NOVASOL groep is onderdeel van Wyndham Exchange and Rentals van Wyndham Worldwide. NOVASOL

Happy Home overgenomen door Novasol

Sunny Cars geeft in samenwerking met airberlin twee gratis vliegtickets weg naar de USA. Iedereen die in de maand februari een auto in de USA boekte via Sunny Cars maakte kans op twee gratis vliegtickets naar New York, Miami, Los Angeles, Chicago of Fort Myers. Ans Peeters van VakantieXperts uit Valkenswaard mag zichzelf de gelukkige winnares noemen van de twee tickets van airBerlin.

Tot en met 1 maart kregen de huurautoboe-kers de kans om hun reserveringsnummer te delen met de marketing afdeling van Sunny Cars. Een voorwaarde: de huurperiode van de huurauto moest voor 31 maart 2015 plaatsvinden. Uit alle inzendingen is één geluk-

vliegjaar ooit. Het aantal slachtoffers dat bij deze ongelukken viel lag wel relatief hoog. 2014 telde volgens IATA twaalf ongelukken waarbij 614 slachtoffers vielen. IATA vergelijkt de cijfers met de periode 2009 - 2013, waarin er jaarlijks gemiddeld 19 crashes waren met 517 slachtoffers. “Hoewel vliegveiligheid veel in het nieuws was in 2014, blijkt uit de cijfers dat vliegen steeds veiliger wordt”, aldus Tony Tyler, IATA’s director general en chief execu-tive officer.

kige winnaar gekozen. “Ik ben enorm verrast dat ik deze twee tickets heb gewonnen. Ik heb mijn boeking bij Sunny Cars in februari gedaan en ik zag de winactie voorbij komen. Die wilde ik niet aan me voorbij laten gaan. Deze zomer ga ik dus weer een bezoekje brengen aan Amerika”, aldus Ans Peeten van VakantieXperts Valkenswaard. “Met deze winactie willen wij laten zien dat wij de inspanningen van de reisbureaus die ons product verkopen erg waarderen. Vliegtickets van AirBerlin naar de USA als hoofdprijs maken het totaalplaatje van een fly-drive vakantie compleet”, licht Hans Knottnerus, General Manager Sunny Cars Nederland en België, toe.

Sunny Cars en airberlin geven vliegtickets weg

is daarmee de grootste aanbieder van vakan-tiehuizen in Europa en heeft huizen in onder andere Denemarken, Zweden, Tsjechië, Nederland, Oostenrijk, Frankrijk, Spanje, Italië, Kroatië, Griekenland en Turkije in por-tefeuille. Het hoofdkantoor van NOVASOL is gevestigd in Kopenhagen. De Benelux wordt aangestuurd vanuit het kantoor in Tilburg.

Nieuws 29

www.travelpro.nl

Dijkshoorn speelt met Runtours in op de toe-nemende vraag naar de mogelijkheid om in het buitenland deel te nemen aan een hardloopwed-strijd en dit te combineren met een bezoek aan een bestemming. De website runtours.nl is vorige week dinsdagavond live gegaan. “Er zijn veel mensen die dit willen, maar die er vaak niet aan beginnen door al het uitzoek werk. Wij nemen ze dat allemaal uit handen. Of het ook al mogelijk is voor andere reisbureaus om bij ons te boeken? Nog niet. Maar ja, in de reiswereld kan er zo weer wat veranderen, dus ik sluit het niet uit”, aldus Dijkshoorn tegenover TravelPro. Populair“Je ziet om je heen veel mensen die gaan hardlopen”, aldus Dijkshoorn, die ook in zijn directe omgeving mensen de sportschoenen ziet aantrekken. “Mijn vrouw en haar vriendinnen, paar meiden van het reisbureau, de jongens uit mijn zaalvoetbalteam, een van mijn compagnons en ga zo maar door. Overal om je heen zie je mensen hardlopen. Overigens sta ik zelf liever aan de finish. Mijn compagnon, Jaap Renaud, loopt ieder jaar in Nederland een marathon en de laatste jaren probeert hij ook jaarlijks in het buitenland een marathon te lopen. Dus hij kwam op een gegeven moment met het idee om daar iets mee te gaan doen.”

KansenDijkshoorn ziet volop mogelijkheden ondanks de bestaande aanbieders van vergelijkbare reizen. “Wij proberen juist het ook voor niet-marathonlopers aantrekkelijk te maken, daarom heet het ook ‘wereldwijde hardloopreizen’. Bij ons kan je ook binnen de marathon tien kilometer hardlopen, want niet iedereen kan of wil een hele marathon lopen. Je kan zelfs bin-nen een marathon vijf kilometer lopen. En dat vinden verrassend veel mensen ook heel leuk. De pakketten die wij verkopen zijn in de meeste gevallen vier of vijf dagen. Tijdens die dagen kan je een stad en/of regio ontdekken, daarbij doen we de mogelijkheid van een fietstour en binnen die dagen is er dan de deelname aan een vol-ledige of gedeelte van een marathon. Denk aan vriendinnengroepen die een paar dagen naar een bepaalde bestemming gaan en op de dag van de wedstrijd een afstand hardlopen van vijf, tien, een halve of een hele marathon. En wat is nou leuker om dit te doen in plaats van het wekelijkse standaard rondje.” Landelijk“Afgelopen najaar hebben we de eerste hard-loopreis naar Lissabon uitgevoerd en iedereen die daar op mee is geweest was reuze enthousi-ast. Het heeft even geduurd voordat de website

Runtours.nl live was, maar we zijn ontzettend blij en trots op het eindresultaat. Hij is in onze ogen ook heel overzichtelijk met in een oogopslag de hardloopwedstrijden en marathons waar je aan mee kan doen.” Dijkshoorn richt zich met Runtours overigens niet alleen op de regio in en rondom Delft, waar zijn reisbureau al jaren een begrip is. “Het is wel de bedoeling dat we onze reizen landelijk gaan verkopen.” Voor Dijkshoorn en Runtours ziet het er goed uit. Binnen een dag nadat de website live ging hing er al een touroperator aan de lijn. “Zij kwamen met het aanbod om een marathon-reis naar Zuid-Afrika in elkaar te gaan zetten. Dus ja, ik denk dat er voor Runtours wel een markt is binnen de bestaande markt”, aldus Dijkshoorn.

Arjen Lutgendorff

Arjan Dijkshoorn (VakantieXperts Van der

werf) heeft ‘Runtours – wereldwijde hard-

loopreizen‘ gelanceerd. De jonge onderne-

mer is daarmee zelf aan het touroperaten

geslagen en biedt reizen aan waarbij

deelname aan (een gedeelte van) een

marathon of hardloopwedstrijd inclusief

is; wereldwijd. Op dit moment behoren

onder andere Rome, Barcelona, Lissabon,

Valencia en Athene tot het aanbod, maar

dat zal naar gelang de website een succes

blijkt worden uitgebreid met waar mogelijk

de marathon van New York.

VakantieXperts Van der Werf lanceert Runtours

Arjan Dijkshoorn.

Nieuws30

www.travelpro.nl

Aviareps Tourism zoekt ervaren Senior ConsultantAviareps Tourism is op zoek naar een senior consultant, een ‘spin in het web’ die als een verlengstuk van het management manoeuvreert tussen management en teams. Opdrachtgevers waarvoor Aviareps Tourism onder meer werkt, zijn de bestemmingen

Oman, Graubünden, Kenia, Caribbean, Egypte, Zimbabwe, Las Vegas, Noorwegen, Trentino, Thüringen, Stockholm, Wales en Zweden. Interesse?Ben je geïnteresseerd in één van deze vacatures, wil je het hele aanbod aan vacatures zien of zelf een vacature plaatsen? Kijk dan snel op www.expertsintravel.nl of bel met 06-52666186.

Looking for Travel Professionals!TravelPro biedt in samenwerking met expertsin travel, op haar website, in het maga-

zine en in de digitale nieuwsbrief, een overzicht van de nieuwste vacatures in de reis-

en luchtvaartbranche. Hier vind je een greep uit het aanbod.

Travel Counsellors Nederland introduceert een geheel nieuwe website die aansluit bij het eerdere gelanceerde website voor het merk Travel Counsellors for Business. De vernieuwde website staat in het teken van het bedienen van de consument.

De Travel Counsellors hebben beschikking over een persoonlijke webpagina en deze is ook in een geheel nieuw jasje gestoken. De bezoeker vindt er een persoonlijke introductie, waarin de Travel Counsellors zich voorstellen en hun dien-sten benoemen. Het is een gebruiksvriendelijke en interactieve website waarbij men gemakkelijk contact kan leggen met een Travel Counsellor, de wensen en eisen van een aanstaande reis bespreekbaar kan maken.

Vernieuwde websiteTravel Counsellores

31

www.travelpro.nl

Aniek de KortRedacteur

AGeNDA/COLOFON

Postadres: Postbus 120, 6500 AC Nijmegen

kantooradres: Sint Agnetenweg 56, NijmegenTel: +31(0)24-8200203E-mail: redactie@travelpro.nlInternet: www.travelpro.nl

Oplage: 5400 exemplaren Verschijning: 4 keer per maand

Verantwoording: TravelPro is een uitgave van uitgeverij T&S Productions B.V.

Doelgroep: alle eigenaren, bedrijfsleiders en medewerkers van reisbureaus, managers van luchtvaartmaatschappijen, touroperators, hotels en industrieën die raakvlakken met de reiswereld hebben.

Abonnement: Jaarabonnement: e 95.-Thuisabonnement: e 85.- Studentenabonnement: e 75.- Proefabonnement (3 maanden): e 20.- Deze tarieven zijn exclusief BTW. Vragen? Info@travelpro.nl

Vormgeving & DTP: Cre8tiFF, HelmondDruk: Van der Wiel & Rosmalen, Arnhem

Management: tom@travelpro.nltj@travelpro.nl

Redactie: redactie@travelpro.nlarjen@travelpro.nlsharon@travelpro.nlaniek@travelpro.nl

sales: tj@travelpro.nl dennis@travelpro.nl

Airlines sales: leon@ljcompany.nl

Auteursrechten: Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerde database, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij electronisch, mechanisch, door foto-kopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van @TRAVELPRO

Colofon

* 16: Toerisme- & Vrijetijdscongres 2015, Hogeschool Inholland, Diemen, meer info op hettoerismeenvrijetijdscongres.nl.

* 16: Dagtrip Praag met Dreamliner, TUI Nederland.

* 19-23: Expeditie Cyprus. * 20: Airline Express, Amsterdam Airport

Schiphol, Schiphol gebouw, 17.30 - 22.00 uur, inschrijven via pasra.nl.

* 21: Workshop ‘Experience the Best of France’, inschrijven via jojanneke.kramer@atout-france.fr.

* 24: Skål Symposium 2015 ‘Kansen herkennen in toerisme’, Villa Uyt den Bosch te Haarlem, 13.30 - 18.00 uur, inschrijven via info@activatiemarketing.nl.

* 26-28: GTM, Erfurt en Weimar.* 30: HR-platform Reiswerk, 13.00 - 17.00 uur,

midden van het land, inschrijven via reiswerk.nl.

Mei* 06-07: Eye for travel Travel Distribution Summit,

Londen.

September* 12: Cruiseborrel & barbecue, omgeving

Maart* 19-22: Tur 2015, Göteborg, Zweden.* 22-27: Reiswerk Studentencongres, Turkije.* 25-26: #SoMeT15eu - Social Media in

Tourism, Amsterdam.* 30: Airline Express, Van der Valk Hotel

Hengelo, 17.30 - 22.00 uur, inschrijven via pasra.nl.

* 31: Airline Express, Van der Valk Hotel Assen, 17.30 - 22.00 uur, inschrijven via pasra.nl.

April* 01: Productpresentatie Disney Cruise Line en

Zeetours Cruises, sales@zeetours.nl o.v.v. 1 of 8 april en ANVR-nummer. Meer info: disneystars.com.

* 08: Productpresentatie Disney Cruise Line en Zeetours Cruises, sales@zeetours.nl o.v.v. 1 of 8 april en ANVR-nummer. Meer info: disneystars.com.

* 13: Airline Express, Van der Valk Hotel Eindhoven, 17.30 - 22.00 uur, inschrijven via pasra.nl.

* 14: Airline Express, Van der Valk Hotel Duiven, 17.30 - 22.00 uur, inschrijven via pasra.nl.

Agenda

TJ van ApeldoornAccountmanager

Sharon EversRedacteur

Tom van Apeldoorn Uitgever/Hoofdredacteur

Tilly Stroo SmitRedacteur

Eva HopstakenRedacteur

Arjen LutgendorffEindredacteur

Dennis de Groot Accountmanager

Léon Jansen Airlines Sales

Amersfoort, kosten ca. € 45,00 per persoon, aanmelden/meer info via cruiseborrel@hotmail.com.

Oktober* 07-11: ANVR-Congres, Abu Dhabi. Meer info

op anvrcongres.nl.

November* 02-05: World Travel Market (WTM), London. * 10: Duitsland workshop, Amsterdam. * 12: HR-platform Reiswerk,

13.00 - 17.00 uur, midden van het land, inschrijven via reiswerk.nl.

2016

Januari* 12-13: Vakdagen Vakantiebeurs, Utrecht. * 13-16: Vakantiebeurs, Utrecht.

Nieuws voor de agenda? Mail naar redactie@travelpro.nl.

Dylan Cinjeestagiair