15
Tizrawin-Tizrawin Sb. 1 / 36 Isemdag n tamnat n Yefren (Ifran) ed tamawalt n tarakalt tantala Tayefrnit isemdag n tamnaÄt n yefren (ifran) ed tamawalt n tarakalt tantala tayefrnit s ufus : Madɣis n Buzexxar Ṭṭrables, Libya-Tamazɣa s ufus : madvis n buzexxar ÏÏrables, libya-tamazva 2012-2962

Toponymy-Yefren (Sample of Work)

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Toponymy-Yefren (Sample of Work)

Tizrawin-Tizrawin

Sb. 1 / 36

Isemdag n tamnaḍt n Yefren (Ifran)

ed tamawalt n tarakalt tantala Tayefrnit

isemdag n tamnaÄt n yefren (ifran)

ed tamawalt n tarakalt tantala tayefrnit

s ufus : Madɣis n Buzexxar

Ṭṭrables, Libya-Tamazɣa

s ufus : madvis n buzexxar

ÏÏrables, libya-tamazva

2012-2962

Page 2: Toponymy-Yefren (Sample of Work)

Tizrawin-Tizrawin

Sb. 2 / 36

tawalt inu

ad dlev tawalin inu s tafyirt tamazivt elli nettat:

" isem inu d awal inu "

d wayed netta, isem g talva d unamek nnes yeprez matta yeqqim

seg tamektit n wemdan amezwaru, yulul d yezdev d yedder d

yugur, advar d isem nnes welyucin llan.

adlis-a nexs ssis yemmerna i tamkerÄit n tamazivt , g yal

taddart f tmura n tamazva merra.

Tawalt inu

ad dleɣ tawalin inu s tafyirt tamaziɣt elli nettat:

" isem inu d awal inu "

d wayed netta, isem g talɣa d unamek nnes yeḥrez matta yeqqim seg

tamektit n wemdan amezwaru, yulul d yezdeɣ d yedder d yugur, advar d

isem nnes welyucin llan.

adlis-a nexs ssis yemmerna i tamkerḍit n tamaziɣt , g yal taddart f tmura

n tamazɣa merra.

Page 3: Toponymy-Yefren (Sample of Work)

Tizrawin-Tizrawin

Sb. 3 / 36

Agemmay ابجدية االمازيغية

G tutlayt n tamazivt dis akkuz(4) n tivra elli netnin :-

-:حروف ( 4)اربعة همفي اللغة تمازيغت حروف التحريك

Asekkil

الحرف

Isem-nnes

اسم الحرف

Meqqer-

Meccek امازيغي -العربية

Amedya

المثال

A A Avra Aɣra A-a أ Amaziv

I I Ivri Iɣri I-i ئ –إ Idles

U U Uvru Uɣru U-u ُؤ –أ ul

E E Ilem Ilem E-e - Ekker

Targalt ----- Tirgalin حروف الساكنة

Tirgalin mmẓun-ent in (3) taggayin elli netninat :-

-:مجموعات ( 3)حروف الساكنة مقسمة الي

Asekkil

الحرف

Isem-nnes

اسم الحرف

Meqqer-

Meccek

-العربية

امازيغي

Amedya

المثال

B B Yab Yab B-b ب

C C Yac Yac C-c ش

D D Yad Yad D-d د

F F Yaf Yaf F-f ف

G G Yag Yag G-g گ

v Yav Yaɣ Γ-ɣ غ

Page 4: Toponymy-Yefren (Sample of Work)

Tizrawin-Tizrawin

Sb. 4 / 36

H H Yah Yah H-h هـ

J J Yaj Yaj J-j ج

K K Yak Yak K-k ك

L L Yal Yal L-l ل

M M Yam Yam M-m م

N N Yan Yan N-n ن

Q Q Yaq Yaq Q-q ق

R R Yar Yar R-r ر

S S Yas Yas S-s س

T T Yat Yat T-t ت

W W Yaw Yaw W-w و

X X Yax Yax X-x خ

Y Y Yay Yay Y-y ي

Z Z Yaz Yaz Z-z ز

Asekkil s imesli yeççay mmal-nas uffay, elli netnin :-

-: الحروف المفخمة في تمازيغت هم

Asekkil

الحرف

Isem-nnes

اسم الحرف

Meqqer-

Meccek امازيغي -العربية

Amedya

المثال

ç Ẓ Yaç Yaẓ Ẓ-ẓ مفخم -ز

Ä Ḍ Yaä Yaḍ Ḍ-ḍ مفخم -د

Ï Ṭ Yaï Yaṭ Ṭ- ṭ مفخم -ت

à Ṣ Yaã Yaṣ Ṣ-ṣ مفخم -س

Page 5: Toponymy-Yefren (Sample of Work)

Tizrawin-Tizrawin

Sb. 5 / 36

dis isekkilen mi d ineṣliyen g tutlayt n tmazivt, maca s

tazrirt n tutlayt Tarabt , d mmal-nasen ankaran, elli netnin:-

-:يوجد حرفان غير اصليين باللغة تمازيغت و هذا بالتاثير اللغة العربية تم اقباسهم وهم

Asekkil

الحرف

Isem-nnes

اسم الحرف

Meqqer-

Meccek امازيغي -العربية

Amedya

المثال

o Σ Yao Yaε Σ-ε ع

P Ḥ yaP Yaḥ Ḥ-ḥ ح

Page 6: Toponymy-Yefren (Sample of Work)

Tizrawin-Tizrawin

Sb. 6 / 36

Alugan - القاعدة

1 iddjen imesli

صوت واحد

iddjen asekkil

حرف واحد

2 Imesli Ussid

صوت مشدد

Sen isekkilen

حرفان

3 Asekkil (y) d (w)

(و)و ( ي)حرف

Mmal-nasen (azgenvri)

صائت-حرف شبه

4

Ilem n (e) mi tased g taggara n tawalt ,Nesqeddec ilem (e) g

:-

-:عند ( e)كلمة ، ويتم استعمال حرف الال ياتي عند نهاية ( e)حرف

1- i wseshel n tivri n tawalt : krznt ---------> kerzent

لتسهيل قراءة الكلمة

2- i webÄa n krad n tirgalin : grrzn ---------> gerrzen

حروف ساكنة 3لفصل بين اكثر من

3- i wernay i yemyagen g anaÄ: egg, ettc , err, eddj

يضاف لألفعال االمر عند بداية الفعل

Page 7: Toponymy-Yefren (Sample of Work)

Tizrawin-Tizrawin

Sb. 7 / 36

Toponymy – Tisemdegt

Toponymy tawalt tagrikit anamek nnes isem n wadeg (Tarkalt) tus-d

tawalt seg tópos (τόπος) anamek nnes amkan d ónoma (ὄνομα) anamek

nnes isem [1], s tamaziɣt nuc-as tawalt Tisemdegt seg tasuddet n [Isem

+Adeg ]. Tussna n wedɣar tussna tatrart mi ɣres guda teffeɣ g taggara n

timiḍi n 19. Tussna n wedɣar i Tisemdegt aɣen-tuc d aɣen-tsakez isem n

wadeg g tutlayt d tarakalt d tawennaḍt n iɣersiwen d imɣan d tiddagin

...atg. tussna n wedɣer tettsuggur aẓar d wassaɣ yellan jar ismawen ayed

d tutlayt n tmurt, tutlyin n tmura ɣen tutlayin mmutent. Mammek

newwa belli Tisemdegt yemmeqqen s tutlayt d umezruy d tamettit yal

nnsen g talɣa iddjet mmal-n-as Tamagit.

G wedlis-a an-arr abrid ven d ibriden i tizrawin f Tisemdegt g timnaḍin

nneɣ , mani aɣen-yarr g ikaz inumak jar izri d ass-a i yal tisuta-nneɣ,

iteqqen-ten seg tallilt i tallilt d seg azmez i yezmez.

Tazrawt nneɣ taḥerfit nudel dis d nexs sis iḥraz i yismawen n idag mani

ɣer-sen azal meqqer i tamawalt wawal nneɣ, yal adeg ɣres assaɣ s

tarakalt n tamurt (talɣa),γen s imɣan d iddagen ,γen s iywal d ijṭaṭ d yal

cra seg iɣersiwen..atg.

Page 8: Toponymy-Yefren (Sample of Work)

Tizrawin-Tizrawin

Sb. 8 / 36

Tisemdegt jar Amezruy

Dis mant zik seg irwan imezwura imaziɣen igen idlisen f Tarakalt ɣen

tussna n wedɣar, maɣer drus matta yewweṭ essis ass-a, d seg idlisen ɣen

tarratin tarrat n BRAHIM U SLIMAN ACEMMXI seg irwan n tamnaḍt

Ifran(Yefren). G ussuggwass 1889 yessemda seg tarrat nnes saddu isem n

iɣasra d ibriden di draren n infusen اغاسرا د ايبريدن دي درارن ن اينفوسن ,

yuri-t s tutlay tamaziɣt ,tantala n Tanfusit . Tarrat ttutlay f timnaḍin d

ibriden g udrar n infusen. Tarrat ted-hat ɣres azal meqqer seg isefka

Tisemdegt g timnaḍin n adrar n infusen, anaf dis ismawen n tina waman

d isaqqen d tiwririn d isaffen d ula tiɣermin tiqburin.

Tarrat n BRAHIM U SLIMAN ACEMMXI nejjem as-nuc anamek iṭen

lmawsuεt tameqrant elli teqqim an ass-a ,yeḥrez-t fellanɣ azmez, bac

ass-a i yal iddjen/t ɣres ixxsi igay n tizrawin g tutlayt ɣen tussna n

wedɣar ɣen tametti ɣen amzruy timnaḍin nneɣ.

Page 9: Toponymy-Yefren (Sample of Work)

Tizrawin-Tizrawin

Sb. 9 / 36

(1) Asebter seg tarrat Brahim n Sliman u Cemmaxi

Iddjen seg ismezɣen imezwura g iger n tutlayt d umezruy n Tamaziɣt

netta RENE BASSET , yisi d aselmad n tutalyt tarabt g tasedawit n

Lezzayer asuggwass 1885, yessen itutlay s Tamaziɣt d Taturkit d Tafarisit.

Γres guda n tizrawin f tutlayt tamaziɣt d tantalin nnes am Tasiwit d

Tamaceqt (g Γat), yessqedec ula g ujjed aqbur n Imaziɣen d amezruy n

ujjed g Tamazɣa.

G udlis nnes Les Sanctuaires du Djabel Nefousa , yexddem tazrawt f

tarrat taqburt mmal-n-as Tasmiyat Macahed Jabel Nefusa تسمية مشاهد جبل

s ufus n iddjen d udrig, yuri ismawn idag n Lmcahed d timezgdiwin نفوسة

tiqburin g Adrar n Infusen.

Page 10: Toponymy-Yefren (Sample of Work)

Tizrawin-Tizrawin

Sb. 10 / 36

(2) Asebter seg tarrat Tasmiyat Macahed Jabel Nefusa

Yemmal RENE BASSET , belli tarrat elli yiga fellas tazrawt tisi teffeɣ g

taggar timiḍi n 16, mani tisi am anemmal i yimenzal elli xsen ad zaren

idɣaren d uɣris am lmcahed d timeεmurin d iẓekwan n lawliya g udrar n

infusen.

Iddjen seg isnegmaḍen g iger Tabaḍit (Agmuḍ n Ibaḍiyyen) netta

TADEUSZ LEWICKI ,yisi anemhil tizrawin n tarabt g taseddawit Jajjlunya g

Krakufya , d yisi ula anemhil imaraten tasɣunt n tnegmaḍt.

Page 11: Toponymy-Yefren (Sample of Work)

Tizrawin-Tizrawin

Sb. 11 / 36

Yexdem adlis saddu isem n تسمية شيوخ جبل نفوسة وقراهم , TASMIYA ŠUYUH

GABAL NAFUSA WA-QURAHUM, tazrawt nnes yig-it f tarrat taqburt

tutlay f ismawen n Imɣaren (Ibaḍiyen) d mani isin zedɣen(tiɣermin) g

udrar n infusen.

(3) Asebter seg tarrat Tasmiyat Cuyux Jabel Nefusa w Qurahum

yemmal TADEUSZ LEWICKI g udlis nnes tamawt ɣres azal d ameqrar d

tamawt ayed-hat aɣen-tsakkez belli imezwura ehtemman guda g

usammi idag d asudes nnes taraklt n tawennaḍt nnsen, d cra mmuhem

ayed anaf-it g tarrat elli netta aẓuni n Imɣaren d Tiɣermin nnsen i sent

taggayin f tarakalt n wedrar n infusen ,mani taggayt tamezwart mmaln-

as Aminnej, d taggayt tis sent Jadu, idal seg tama aṭaram an agmaḍ.

Page 12: Toponymy-Yefren (Sample of Work)

Tizrawin-Tizrawin

Sb. 12 / 36

Anakez seg aẓuni ayed yemmeqqen d ɣres assaɣ n tarakalt d tasertit

adrar n infusen g luɣd-din.

Allal n Asdag (Ikaz i yadeg)

G iger n tussna n wedɣer yeffeɣ amas yurar ddur d ameqrar g iger n

Tisemdegt ,mani yewawwas guda imezrawen/timezrawin g usuggez idag

n tarakalt, mani yal adeg ɣres azal(azwil) d asnal elli netnin ajerriḍ n teɣzi

d tehri. imusnawen n wakal ẓunen akal i ajerriḍ n teɣzi d tehri, teɣzi

nettat ajerriḍ n Agfa-Anzul d Tehri nettat ajerriḍ n Agmaḍ-Ataram, d

ayed anamek nnes yal adeg ɣres dima azal(azwil) d ansal ,iladday dis

amedya mammek iga azal(azwil) ajerriḍ n teɣzi d tehri :-

Tiɣrit n GPS

z. Isem n wadeg Aswir n ilel Tayunt Teɣzi-N Tehri-E

Tiɣremt n At Mεan 755 mt* 32.06682 12.53972

Tiqsebt n Ṣeffiṭ 840 mt 32.02748 12.59313

*mt : lmiter (tayunt n iẓeṭ)

g tafelwit tminnejt anẓer i agejdi wis-krad an wis-seẓẓ ,yid-hat isefka

aneɣr-it seg allal mmal-n-as GPS ,elli netta s tanglizit (Globel Positioing

System) ayed asudes n issan ayy adeg g wakal ituc ajerriḍ n teɣzi d tehri

d ula tattayt f aswir n ilel.

tafelwit tmaeddayt tessekna tayunt n uferdis g asudes n GPS. *

Tayunt Ahmul 1. Aswir n ilel Meter mt

2. Teɣzi Taderrat N

Page 13: Toponymy-Yefren (Sample of Work)

Tizrawin-Tizrawin

Sb. 13 / 36

3. Tehri Taderrat E

*GM- dis g usudes n GPS guda n iferdas maɣer nessakez kra i yikaz g

wedlis ayed.

(3) GARMIN GPS 60 (4) GARMIN GPS 72

Tivermin d TimnaÄin - Ifran (Yefren)

Page 14: Toponymy-Yefren (Sample of Work)

Tizrawin-Tizrawin

Sb. 14 / 36

Z. Tivremt Aswir n ilel Tevzi‐[N] Tehri‐[E]

1 At‐Busrafa 740 mt 32.06432 12.54120

2 At‐Buxbu 740 mt 32.06565 12.54415

3 At‐Mcuca 740 mt 32.06223 12.53977

4 At‐Moan 755 mt 32.06682 12.53972

5 At‐Taqerbust 646 mt 32.06539 12.51945

6 At‐Tuqsebt 666 mt 32.04659 12.57166

7 At‐Uvasru 744 mt 32.07316 12.54377

8 At‐Wectata 700 mt 32.03176 12.55199

9 At‐Zurayt 735 mt 32.07931 12.56442

Z. TamnaÄt Aswir n ilel Tevzi‐[N] Tehri‐[E] 1 Disir‐Cqarna 650 mt 32.07286 12.53203

2 Lpumet 586 mt 32.04968 12.56928

3 Tavma 670 mt 32.09749 12.54982

(5) Tawlaft n Tiɣremt n At Mεan seg nnej

Page 15: Toponymy-Yefren (Sample of Work)

Tizrawin-Tizrawin

Sb. 15 / 36

(6) Tawlaft n Tamnaḍt Yefren seg nnej