TOPLUM KALKINMASINDAGÖNÜL ELÇİLERİ PROGRAMI

• 2018 ÇOCUK İŞÇİLİĞİ İLE MÜCADELE YILI

Kasım 2018

www.gonulelcileri.gov.trwww.ailevecalisma.gov.tr

Gönüllülük Nedir?

• Bir bireyin maddi karşılık beklemeden ya da başka birçıkar beklentisi içinde olmadan, ailesi ya da yakın çevresidışındaki bireylerin yaşam kalitesini artırmak ya da genelolarak toplumun yararına olduğu düşünülen bir hedefeulaşmak için, yalnızca içinden gelerek ve doğru olduğunainanarak, bir toplumsal girişime destek olmasıdır.

• Başkasını mutlu etmenin en büyük mutluluk olduğunufark etmektir.

• Güveni, dürüstlüğü ve paylaşmayı öğrenmek veöğretmektir

• Devlet ile toplum arasında köprü görevi görür.

• Mevcut hizmet ve çalışmaların toplum tarafındangörülmesini sağlar.

• Yapılan çalışmaların başarısını artırır ve sürdürülebilirliğinisağlar.

• Hizmetlerin sunum ve kullanımının daha etkili olmasınısağlar.

• Profesyonel olarak çalışan ekibe moral oluşturur.

• İnsan kaynaklarının güçlendirilmesine katkı sağlar.

Neden Gönüllü

Olunur ?

Toplum Odaklı Nedenler;

• Kamu yararına katkıda bulunmak

• Toplumsal bir soruna çözüm bulmak

• İnandığı ve güvendiği bir çalışmayı ya da bir kuruluşudesteklemek

• İnsan kaynağı ihtiyacına destek vermek

Toplum Kalkınmasında

Gönül Elçileri Programının

Amacı

• Toplumda gönüllülük kavramına yönelik farkındalıkgeliştirmek

• Toplumsal kalkınmaya katkı sağlayacak gönüllüsayısını artırmak

• Gönüllülüğü yaygınlaştırmak

• İnsan kaynağı ihtiyacını kuvvetlendirmek

Toplum Kalkınmasında

Gönül Elçileri Programının

Hedefleri

• Kamu kesimi ve toplum arasında gönüllü iletişiminigüçlendirmek.

• Toplumda gönüllülük kavramına yönelik bilinçoluşturmak.

• Yerel düzeyde, karar mekanizmasındaki yetkililerdeolumlu tutum ve davranış geliştirmek.

• Gönüllülerin birim ve deneyimlerini aktarmaları içingerekli altyapıyı sağlamak.

• Gönüllü insan kaynağı havuzu oluşturmak.

Toplum Kalkınmasında

Gönül Elçileri Programının

Fazları

• Çocuk (Koruyucu Aile, Çocuk İşçiliği ile Mücadele)

• Kadın ve Güçlenme (Kadınlar için Mesleki EğitimProjesi)

• Kaliteli Yaşlanma ve Kuşaklar Arası Uyum

• Engelli ve Hizmetlere Erişim

• Aile ve Yoksulluk

Gönül Elçisi Kimdir?

• Özgür iradeyle ve dayanışma ruhu içinde, herhangibir maddi karşılık beklemeksizin sahip olduğudeneyim beceri ve kaynakları toplumun dezavantajlıgruplarının yaşam kalitelerini yükseltmeye yönelikolarak kullanıp Aile, Çalışma ve Sosyal HizmetlerBakanlığı’nın vermiş olduğu kurumsal hizmetlere veçalışmalara katkı sağlayan kişidir.

Kimler Gönül Elçisi Olabilir?

• Mülki İdare Amir Eşleri

• Karar mercilerdeki kişiler ve eşleri (kamu, üniversite,özel sektör)

• STK ve meslek odaları

• Emekliler, öğrenciler, gençler vb. gruplar

• İhtiyaç sahibi insanlara ve insanlığa katkı sağlamakisteyen herkes gönül elçisi olabilir.

• Doğrudan Başvuru➢T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, İl

Müdürlükleri

• Web Sayfasından Başvuru➢ www.gonulelcileri.gov.tr

Gönül Elçisi Olmak İçin

Nereye Başvurulur?

1. Faz (Çocuk)• 1.1. Koruyucu Aile Hizmeti

• 1.2. Çocuk İşçiliği ile Mücadele

1.1. Koruyucu Aile Hizmeti

• Koruyucu Aile Hizmetinin tanıtımı veyaygınlaştırılmasına yönelik eğitimler verilmiş,mevcut koruyucu ailelerin onurlandırılması amacıylabir dizi özel programlar yapılmıştır.

• Koruyucu Aile Eğitim Paketi hazırlanarak, ilmüdürlükleri tarafından koruyucu aile eğitimleriverilmiş, yaklaşık 5865 kişi bu eğitimlerdenfaydalanmıştır.

• Koruyucu Aile Hizmeti kapsamında 2002 yılında 500koruyucu aile yanında 515 çocuk Kasım 2018 tarihiitibariyle ise 5.168 koruyucu aile yanında 6.325çocuk bulunmaktadır.

2. Faz (Kadın)• 2.1. Kadınlar İçin Mesleki Eğitim Projesi

• 2.2. Bereket Ormanları

2.1. Kadınlar İçin Mesleki Eğitim Projesi

• Kadınların mesleki açık öğretim ortaokul veliselerine kayıt yapmaları sağlanmış ve kayıtyaptıkları alanda başarılı olabilmeleri içinkursların açılmasına aracı olunmuştur.

• Gönül elçileri, 49 ilde 774 toplantı ile 49.625kişiye yönelik bilgilendirme ve tanıtımtoplantıları ve 10.053 hane ziyaretigerçekleştirmiştir. Gerçekleştirilen haneziyaretleri ile projenin yanı sıra Bakanlığın tümçalışmaları hakkında aile bireyleribilgilendirilmiştir.

• Milli Eğitim Bakanlığı aracılığı ile Mesleki AçıkÖğretim Lisesine 5.072 kişinin kesin kayıttıyapılmıştır.

2.2. Bereket Ormanları

• Tarım ve Orman Bakanlığı işbirliği ile; BereketOrmanları adı altında bir faaliyet başlatılmıştır. Projekapsamında tahsis edilen alanlarda toprak hazırlığı,fidan temini, dikim, bakım ve koruma çalışmalarıyürütülmüştür. Kasım 2018 tarihi itibariyle de400.000 fidan dikilmiştir.

Çocuk İşçiliği İle Mücadele Projesiwww.gonulelcileri.gov.trwww.ailevecalisma.gov.tr

Gerekçe• Çocuk işçiliği sorunu, çok nedenli ve çok boyutlu

bir yapıya sahiptir. Çocuk işçiliğine sebep olanfaktörlerin hepsi birbiri ile yakından ilişkilidir. Bufaktörlerin başında yoksulluk ve işsizlikgelmektedir. Ebeveynlerin işsizliği ve yetersiz hanehalkı geliri, çocukların çalışmalarına nedenolmaktadır.

• Çocuk İşçiliğinin Temel Nedenleri

➢Yoksulluk

➢Eğitim Hizmetlerine Erişememe

➢Kırdan Kente Göç

➢Geleneksel Bakış Açısı

➢İşverenlerin Çocuk İşgücü Talebi

➢Düzensiz Göç

Çocuk İşçiliğinde Mevcut Durum

• Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) “KüreselTahminler ve Eğilimler 2000-2012” raporuna göreDünyada 2012 yılı itibariyle 5-17 yaş grubundaekonomik açıdan faaliyet gösteren yaklaşık 264milyon çocuk bulunmaktadır.

• Bu çocukların 168 milyonu çocuk işçidir olup, çocukişçiler içinde 85 milyon çocuk tehlikeli işlerdeçalışmaktadır.

• TÜİK’ in 2012 Çocuk İşgücü Anketinin sonuçlarına göre ise 893 bin çocuk çalışmakta olup,bunun, 292 bin’i 6-14 yaş grubunda, 601 bin’i ise 15-17 yaş grubunda yer almaktadır.

• Çalışan çocukların % 68,8’ini (614 bin kişi) erkek ve % 31,2’sini (279 bin kişi) ise kızçocukları oluşturmaktadır.

• Ülke genelinde ekonomik işlerde çalışan çocukların oranında büyük düşüşlergözlenmektedir. 6-17 yaş grubunda 1994 yılında ekonomik işlerde çalışan çocukların oranı%15,2 iken bu oran 1999 yılında %10,3’e, 2012 yılında ise %5.9’a düşmüştür.

Amaç

• Çalışan çocukların ve ailelerinin yaşamlarınıiyileştirmek için yerel girişimleri güçlendirmeyoluyla, çocuk işçiliği ile mücadele kapsamındaeğitim ve sosyal koruma ağlarını desteklemek.

Hedef Kitle

• Doğrudan Hedef Kitle➢Mevsimlik tarım işçisi çocuklar ve aileleri

➢Sokakta çalışan çocuklar ve aileleri

➢Sanayide ve diğer sektörlerde çalışan çocuklar veaileleri

➢Geçici koruma altındaki Suriyeli çocuklar ve aileleri

• Dolaylı Hedef Kitle➢ İlgili kamu kurum ve kuruluşları

➢Çocukların çalıştırıldıkları sektörlerdeki meslekkuruluşları, işçi-işveren kuruluşları

Yöntem ve

Kapsam

• Proje eş zamanlı olarak 81 ilde uygulanacaktır.

• Proje, gönül elçisi olarak tanımlanan her bir ilin valieşinin koordinasyonunda yürütülecektir.

• Proje kapsamında İllerde projenin tanıtımı yapılacak(vali eşlerinin koordinasyonunda ilgili kuruluşlara),ağırlıklı olarak bilgi-eğitim-iletişim faaliyetleriyürütülecektir.

• Yerel yöneticiler/karar vericiler/politika belirleyicilereve kararları uygulayan il müdürlüklerinin ve işçi-işverenmeslek kuruluşlarının yöneticilerine de farkındalıkartırma ve konumlarına göre eğitim faaliyetleridüzenlenecektir.

• Proje süresince ve sürdürülebilirlik amacıyla yapılançalışmalar raporlanacak, bilgilendirici ve paylaşımcıtoplantılar düzenlenecek, hane ziyaretleri yapılacakve sürece tüm paydaşların katılımı sağlanacaktır.

• Proje, çocuk işçiliğine karşı mücadelenin çalışançocuklar ve aileleri için en az zarar verici şekildegerçekleştirilmesi için katılımcılık temelinde ilgilikamu kurum ve kuruluşları, işçi-işveren kuruluşlarıile sivil toplum örgütleri arasında koordinasyon veişbirliği içinde yürütülecektir.

Yöntem ve

Kapsam

Hedefler• Çalışan çocuk sorununun dikkate alınmasını sağlamak

• Çocuk işçiliği konusunda kamuoyunda duyarlılıkyaratmak

• Çocuk işçiliğinin önlenmesine yönelik olarak ilgili kurumve kuruluşlarla iş birliği alanları tesis etmek ve gereklibilgi alışverişinde bulunmak

• Eğitime erişiminin arttırılması ve eğitimde fırsateşitliğini sağlanmasına aracı olmak, örgün ve yaygıneğitim kurumlarının sürdürülebilirlik ilkesiyle konuyasahip çıkmalarını sağlamak

Hedefler• Yoksulluktan dolayı okula gönderilmeyen çocuk

sayısını azaltmak ve erken okul terklerinin önünegeçilmek

• Yoksul ailelerin ve çocuklarının temel eğitim, sağlıkve beslenme hizmetlerine erişimlerini kolaylaştırmak

• Çalışma hayatından çekilerek eğitime yönlendirilençocuklara destek sağlamak

• Çalışan çocukların ailelerinin temel hizmetlereerişimini kolaylaştırmaktır.

• İllerde projenin tanıtımının yapılması (Vali eşlerininkoordinasyonunda İlgili kuruluşlara)

• Valilik bünyesinde ilgili müdürlüklerden teknikdestek sağlayacak bir proje ekibi /gönül elçileri ekibioluşturulması

• Proje kapsamında iller düzeyinde gönül elçilerininverecekleri katkılarla ilgili açık ve net rol tanımlarıyapılması

• Yerel yöneticileri kapsayan bilgilendirmetoplantılarının düzenlenmesi

• Çocuk ve çocuk işçiliğiyle doğrudan ya da dolaylısorumluluk ve ilgisi olan İl Müdürlükleri, işçi-işverenmeslek kuruluş yöneticilerine bilgilendirme veçalışanları için eğitim faaliyetleri yürütülmesi

Faaliyetler

Faaliyetler • Hedef kitleye yönelik çocuk işçiliği konusunda iletişimve bilgilendirme kampanyalarının düzenlenmesi

• Çalışan veya çalışma riski taşıyan çocuklarınebeveynlerine ve yetişkin kardeşlerine yönelik istihdamgarantili kursların organize edilmesine aracı olunması

• Ekonomik yoksunluk sebebiyle sokaktaçalıştırıldığı/dilendirildiği tespit edilen çocukların veailelerin sosyal yardım ve sosyal hizmetlereerişimlerinin sağlanması

• Çocukların hakları ve bu haklara erişimlerine yönelikbilinçlendirilmesi ve ALO 183, ALO 170 ile ihtiyaç sahibitüm grupların; sosyal psikolojik hukuki ve ekonomikalanlarda danışmanlık ve rehberlik desteği alabileceğiyönünde bilgilendirme yapılarak hem yerel halkta hemde Suriyeli gruplarda farkındalık oluşturulması

Faaliyetler• Temel eğitim yaşında olup çalıştırılmaları nedeni ile

eğitim hakkı engellenen çocuklar hakkında ilgilikuruluşlara bilgi verilmesi

• Kamuoyunun ve yetkililerin, çocukların yaşamlarındaiyiye yönelik değişiklikleri gerçekleştirecek duyarlılığıkazanmaları için çeşitli düzeylerde bilgi ve farkındalıkartırıcı toplantıların düzenlenmesi

• Proje süresince izleme ve değerlendirme yapılarakaylık, üç aylık ve yıllık değerlendirme için raporhazırlanmasıdır.

İşbirliği Yapılan Kurum ve Kuruluşlar

• Valilikler

• İl Milli Eğitim Müdürlükleri

• İl Sağlık Müdürlükleri

• Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlükleri

• İl Emniyet Müdürlükleri

• İl Jandarma Komutanlığı

• İl Tarım ve Orman Müdürlükleri

• STK, meslek odaları ve sosyal taraflar

• Üniversiteler

• Yerel Yönetimler

• İl Müftülükleri

• ILO

• UNICEF

Gönül Elçilerinin Çocuk İşçiliği ile Mücadeledeki Rolleri

• Çocuk işçiliği ile mücadelede önemli rol üstlenecekolan gönül elçileri yardımıyla yapılacak faaliyetler;➢ Çalışma ekibi oluşturup, İl Müdürlükleri yoluyla

afiş, poster ve ilan duyuruları yapmak➢Hedef kitleye yönelik çocuk işçiliği konusunda

iletişim ve bilgilendirme kampanyaları düzenleme➢Çalışan çocukların eğitime dönmeleri için İl Milli

Eğitim Müdürlükleri Örgün ve Yaygın EğitimKurumlarının sürece aktif katılımları içinmekanizmalar oluşturmak

➢Çalışan veya çalışma riski taşıyan çocuklarınebeveynlerine ve yetişkin kardeşlerine yönelikistihdam garantili kursların organize edilmesinearacı olmak

➢Her bir gönül elçisinin kendi uzmanlık alanına göreçalışan çocukların ailelerin yönlendirme,danışmanlık ve rehberlik hizmeti sunmak

Gönül Elçilerinin Çocuk İşçiliği ile Mücadeledeki Rolleri

➢Çocuk işçiliğinin önlenmesine yönelik eğitimprogramlarının hazırlanmasına destek vermek

➢Çocukların bilim, sanat ve kültürel alanlara ilgisiniartırmaya yönelik sosyal sorumluluk projeleriyürütmek ve bu kapsamda yürütülen faaliyetleridesteklemek

➢İhtiyaç sahibi tüm gruplara ALO 183, ALO 170konusunda bilgilendirme yapmak

➢Kırsal kesimde yaşayan çocukların tamamınıneğitime kazandırılmasına yönelik olarak yürütülençalışmalara destek sağlamak

➢Çocuk işçiliğinin önlenmesine yönelik olarak ilgilikurum ve kuruluşlarla iş birliği yapmak ve gereklibilgi alışverişinde bulunmak

Gönül Elçilerinin Çocuk İşçiliği ile Mücadeledeki Rolleri

➢Çocuk işçiliğinin çocuklar ve toplum üzerindekiolumsuz etkileri konusunda çalışma yapankurumlara katkı sağlamak

➢Çocuklara yönelik her türlü sosyal ve kültürelhizmetleri yürütmesine aracı olmak

➢Çocuk işçiliği ve olumsuzlukları konusunda işverenlerve toplumun diğer kesimlerine yönelik olarakdüzenlenmekte olan bilgilendirme, farkındalık veduyarlılık artırma faaliyetlerine katkı yapmak

➢Hane ziyaretleri-eğitim-yönlendirme ve izlemefaaliyetlerinin yürütmektir.

Beklenen Çıktılar • İller düzeyinde proje boyunca faaliyetler sürdürülerek gelişme

raporları hazırlandı.

• Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Ulusal Programı desteklendi.

• Çalışan çocuklar konusunda toplumda farkındalık oluşturuldu.

• Çocuk işçiliğinin önlenmesinde sosyal tarafların ve toplumunkatılımı sağlandı.

• Çocukların temel eğitime ve özel durumlarına göre yaygıneğitim kurumlarında eğitime erişimi artırıldı.

• Çocuk işçiliğini azaltarak dezavantajlı grupta yer alan çocuklarıtopluma kazandırma yönündeki çalışmalara katkı sağlandı.

• Çocukların çalışma ve sağlık koşullarında, ilk yardımkonusundaki bilgilerinde gelişme sağlandı.

www.gonulelcileri.gov.trwww.ailevecalisma.gov.tr

36