TÜRK CUMHURİYETLERİ PARLAMENTO İÇTÜZÜKLERİ · ONİKİNCİ KISIM. TUTANAKLAR .....330 ONÜÇÜNCÜ KISIM. DİSİPLİN CEZALARI ... Eğer 1 şubat veya 30 Eylül hafta sonuna,

1

TÜRK DİLİ KONUŞAN ÜLKELERPARLAMENTER ASAMBLESİ

TÜRKPA Yayınları

Bakü – 2017

TÜRK CUMHURİYETLERİPARLAMENTO İÇTÜZÜKLERİ

2

TÜRK CUMHURİYETLERİPARLAMENTO İÇTÜZÜKLERİ

l AZERBAYCAN l KAZAKİSTAN l KIRGIZİSTAN l ÖZBEKİSTAN l TÜRKİYE l TÜRKMENİSTAN

Düzenleme ve Tercüme:Habip KOCAMAN

Hafız BABAYEVAygül ÇİÇEKLİ

Mehmet Yahya ÇİÇEKLİSelçuk KAPLANEnes YILDIRIM

Yayın Koordinatörü:Kürşad Melih SARIARSLAN

Baskıya Hazırlayan:Vefadar Aliyev

TÜRKPATürk Dili Konuşan Ülkeler

Parlamenter AsamblesiSekretaryası

Parlament Prospekti 1, AZ1152. Bakü/Azerbaycan Tel.: +99412 4976208/03; Faks: +99412 4976423

www.turk-pa.orgE-posta: [email protected]

3

TÜRKPA Hukuk İşleri ve Uluslararası İlişkiler Komis-yonu ilk toplantısında alınan kararla, Türk cumhuriyetleri anayasa metinleri ve parlamento içtüzüklerinin üye ülkele-rin dil ve lehçelerine çevrilerek basılması hususunda mu-tabakata varılmıştır. Bu vesileyle, Türk dili konuşan ülke-lerden; Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Türkiye Cumhuriyeti anayasa metinleri, üye ülke dillerine çevrilerek, ayrı kitaplar halinde baskıları gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmaların devamı olarak parla-mento terimleri sözlükleri yayınlanmıştır

Eli niz de bu lu nan bu ki tap ta ise, anı lan kar deş ül ke le-rin par la men to iç tü zük le ri Türk çeye ak ta rı la rak, TÜRK PA Ulus la ra ra sı Sek re tar ya sı koor di nas yo nun da, Türk di li ko-nu şan par la men to lar ara sın da iş bir li ği ne kat kı sağ la ma sı ve ya sa ma faali yet le rin de kay nak oluş tur ma sı ama cıy la ya yı na ha zır lan mış tır. Bu ça lış ma ya sa ma iş le ri ve ulus la ra ra sı iliş-ki ler sa ha sın da faali yet gös te ren uz man lar da hil, aka de mik çev re le re ka dar tüm pay daş ve oku yu cu kit le si nin dik ka ti ne su nul muş tur.

TÜRK PA’ nın ça lış ma la rın da ve ay rı ca bu pro je nin ya şa-ma ge çi ril me sin de her daim des te ği ni his set ti ği miz TBMM Mil let ve ki li ve TÜRK PA Hu kuk İş le ri ve Ulus la ra ra sı İliş-ki ler Ko mis yo nu Baş ka nı Sa yın Ha luk İpek ’e, ay nı za man-da ter cü me ve ya yın ça lış ma la rı mı za kat kı la rın dan do la yı Tİ KA’ ya ve de ğer li Baş ka nı Sa yın Ser dar Çam ’a te şek kür-le ri mi zi bil di ri riz.

4

TÜRKPA Hukuk İşleri ve Uluslararası İlişkiler Komisyonu kararına esasen Türk İşbirliği ve Koordinasyon

Ajansı Başkanlığının (TİKA) desteği ile hazırlanmıştır.

5

ÖNSÖZ................................................................................................................................9

TAKDİM ........................................................................................................................... 11

AZERBAYCAN CUMHURİYETİ MİLLİ MECLİSİ İÇTÜZÜĞÜ ...........................13

BİRİNCİ KISIM. AZERBAYCAN CUMHURİYETİ MİLLİ MECLİSİ ÇALIşMALARINA İLİşKİN GENEL HÜKÜMLER ..........................................16

İKİNCİ KISIM. MİLLİ MECLİSİN KURULUşU ...............................................29

ÜÇÜNCÜ KISIM. MİLLİ MECLİS ÜYELERİNE İLİşKİN DİSİPLİN HÜKÜMLERİ ..34

DÖRDÜNCÜ KISIM. SON HÜKÜMLER ...........................................................36

KAZAKİSTAN CUMHURİYETİ PARLAMENTOSU İÇTÜZÜĞÜ ............................39

1. KISIM. GENEL HÜKÜMLER .................................................................................. 41

2. KISIM. PARLAMENTO KANATLARININ ORTAK TOPLANTILARININ USUL VE ESASLARI .............................................................. 42

3 KISIM. GÖRÜşÜLEN KONULAR ........................................................................... 49

4. KISIM. ÖNCE MECLİSTE, SONRA SENATODA SIRAYLA AYRI OTURUMLARDA PARLAMENTO TARAFINDAN MÜZAKERE EDİLEN KONULAR .................................................. 53

5. KISIM. PARLAMENTO KAMARALARININ ORTAK KOMİSYONLARININ KURULMASI VE FAALİYETLERİNİN DÜZENLENMESİ .............................................................. 61

6. KISIM. MİLLETVEKİLLERİNİN YETKİLERİNİ KULLANMA USULLERİ, ETİK DAVRANIşLAR VE SORUMLULUKLARI .............................. 62

7. KISIM. PARLAMENTODAKİ MİLLETVEKİLİ BİRLİKLERİ ........................... 67

8. KISIM. ULUSLARARASI VE PARLAMENTOLAR ARASI İLİşKİLER .......... 69

9. KISIM. SON HÜKÜMLER ........................................................................................ 70

KAZAKİSTAN CUMHURİYETİ PARLAMENTO SENATOSU İÇTÜZÜĞÜ ........71

BİRİNCİ KISIM. GENEL HÜKÜMLER .............................................................73

İKİNCİ KISIM. GENEL KURUL ÇALIşMALARI .............................................73

İÇİNDEKİLER

6

ÜÇÜNCÜ KISIM. PARLAMENTO SENATOSUNUN KURULUşU VE ÇALIşMALARI...............................................................................................95

DÖRDÜNCÜ KISIM. ÜYELERİN YETKİLERİNİ KULLANMA USULLERİ VE SORUMLULUKLARI ..............................................................100

BEŞİNCİ KISIM. PARLAMENTO SENATOSU ...............................................105

ALTINCI KISIM. SON HÜKÜMLER ................................................................109

KAZAKİSTAN CUMHURİYETİ PARLAMENTO MECLİSİ İÇTÜZÜĞÜ ...................... 111

BİRİNCİ KISIM. GENEL HÜKÜMLER ........................................................... 113

İKİNCİ KISIM. PARLAMENTO MECLİSİNDE GENEL KURUL ÇALIşMALARI ................................................................................................... 114

ÜÇÜNCÜ KISIM. PARLAMENTO MECLİSİ KURUMLARININ OLUşTURULMASI VE FAALİYETLERİNİN DÜZENLENMESİ ..................138

DÖRDÜNCÜ KISIM. MİLLETVEKİLLERİNİN YETKİLERİ VE SORUMLULUKLARI ...................................................................................142

4.1. KISIM. SİYASİ PARTİ GRUPLARI VE YETKİLERİ ................................146

BEŞİNCİ KISIM. PARLAMENTO MECLİSİ....................................................148

5.1. KISIM. ULUSLARARASI VE PARLAMENTOLAR ARASI İLİşKİLER ....150

ALTINCI KISIM. SON HÜKÜMLER ................................................................151

KIRGIZ CUMHURİYETİ YÜKSEK MECLİSİ (JOGORKU KENEŞ) İÇTÜZÜĞÜ .. 153

BİRİNCİ KISIM. YÜKSEK MECLİSİN ÇALIşMA ESASLARI .....................155

İKİNCİ KISIM. YÜKSEK MECLİS ÇALIşMALARININ DÜZENİ ................175

ÜÇÜNCÜ KISIM. YASA YAPIM SÜRECİ ........................................................179

DÖRDÜNCÜ KISIM. YASA YAPIMINDA ÖZEL YÖNTEMLER ...................190

BEŞİNCİ KISIM. YÜKSEK MECLİSİN GÖRÜşME VE KARAR ALMA USULLERİ .........................................................................194

ALTINCI KISIM. DENETİM YÖNTEMLERİ ...................................................206

YEDİNCİ KISIM. KENDİ GÖREV ALANINDAKİ KONULARIN YÜKSEK MECLİS TARAFINDAN GÖRÜşÜLMESİ ......................................217

SEKİZİNCİ KISIM. SEÇMENLER, KAMU KURUMLARI, ÖZERK YERİNDEN YÖNETİM ORGANLARI VE SİVİL TOPLUM KURULUşLARI İLE YÜKSEK MECLİS ARASINDAKİ ETKİLEşİM ..........235

7

DOKUZUNCU KISIM. YÜKSEK MECLİS ÇALIşMALARINI DESTEKLEYİCİ HİZMETLER ..........................................................................239

ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ YÜKSEK MECLİSİ SENATOSU İÇTÜZÜĞÜ .......243

1. GENEL HÜKÜMLER ......................................................................................245

2. SENATO TOPLANTILARI .............................................................................248

3. KANUNLARIN VE SENATO KARARLARININ GÖRÜşÜLMESİ ............248

4. ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ BÜTÇESİNİN, DEVLET DESTEKLİ FONLARIN, MALİYE VE BÜTÇE POLİTİKALARININ BELİRLENMESİ VE KABUL EDİLMESİ .....................251

5. SENATO ATAMALARI VE SEÇİMLERİ .......................................................252

6. ÖZBEKİSTAN CUMHURBAşKANININ KARARNAMELERİNİN ONAYLANMASI GÖRÜşMELERİ .........................254

7. ÇEşİTLİ HÜKÜMLER ....................................................................................255

8. SENATONUN DENETİM YETKİLERİ ..........................................................257

9. SON HÜKÜMLER...........................................................................................260

ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ YÜKSEK MECLİSİ ALT KANADI YASAMA MECLİSİ İÇTÜZÜĞÜ HAKKINDA ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ ANAYASA KANUNU .................................................................... ..261

1. GENEL HÜKÜMLER ......................................................................................263

2. GENEL KURUL ÇALIşMALARI ..................................................................268

3. KANUN TASARILARININ VE YASAMA MECLİSİ KARARLARININ (TASLAKLARININ) GÖRÜşÜLMESİ ..............................................................269

4. HÜKÜMET BÜTÇESİ, DEVLET DESTEKLİ FONLARIN BÜTÇELERİ, MALİYE VE BÜTÇE POLİTİKALARININ KABUL EDİLMESİ ....................275

5. YASAMA MECLİSİNİN ATAMALARI VE GÖREVLİLERİN SEÇİLMESİ...276

6. CUMHURBAşKANI KARARNAMELERİNİN ONAYLANMASI ..............277

7. DİĞER KONULARIN GÖRÜşÜLMESİ ........................................................278

8. YASAMA MECLİSİNİN DENETİM YETKİSİ ..............................................280

8.1. MİLLETVEKİLLERİNİN SEÇMENLER VE SİYASİ PARTİLERİ İLE OLAN ÇALIşMALARI................................................................................283

9. SON HÜKÜMLER...........................................................................................284

8

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ İÇTÜZÜĞÜ ..............................................285

BİRİNCİ KISIM. GENEL HÜKÜMLER VE TARİFLER .................................287

İKİNCİ KISIM. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN KURULUşU ....289

ÜÇÜNCÜ KISIM. GENEL KURUL ÇALIşMALARI .......................................300

DÖRDÜNCÜ KISIM. KANUNLARIN YAPILMASI ........................................306

BEŞİNCİ KISIM. ÖZEL HÜKÜMLER .............................................................. 311

ALTINCI KISIM. DENETİM YOLLARI ...........................................................312

YEDİNCİ KISIM. DİLEKÇELERİN İNCELENMESİ VE KARARA BAĞLANMASI ESAS VE USULLERİ ......................................319

SEKİZİNCİ KISIM. CUMHURBAşKANI SEÇİMİ, GÜVEN İSTEMİ, OLAĞANÜSTÜ YÖNETİM USULLERİ VE SİLAHLI KUVVETLERLE İLGİLİ KARARLAR ..............................................................320

DOKUZUNCU KISIM. YASAMA DOKUNULMAZLIĞI ve ÜYELİĞİN DÜşMESİ .............................................................................................................323

ONUNCU KISIM. OYLAMALAR VE SEÇİMLER ..........................................326

ONBİRİNCİ KISIM. DEVAM VE İZİN .............................................................329

ONİKİNCİ KISIM. TUTANAKLAR ..................................................................330

ONÜÇÜNCÜ KISIM. DİSİPLİN CEZALARI....................................................330

ONDÖRDÜNCÜ KISIM. KOLLUK İşLERİ .....................................................332

ONBEŞİNCİ KISIM. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN İÇHİZMETLERİ ..................................................................................................333

ONALTINCI KISIM. ÇEşİTLİ HÜKÜMLER ...................................................336

ONYEDİNCİ KISIM. SON HÜKÜMLER..........................................................336

TÜRKMENİSTAN MECLİSİ HAKKINDA KANUN ...............................................339BİRİNCİ BÖLÜM. Genel Hükümler ..................................................................341İKİNCİ BÖLÜM. Türkmenistan Meclisinin Kuruluşu .......................................341ÜÇÜNCÜ BÖLÜM. Meclisin ve Meclis Başkanının Yetkileri............................344DÖRDÜNCÜ BÖLÜM. Komisyon ve Komiteler ...............................................345BEŞİNCİ BÖLÜM. Milletvekilleri .....................................................................347ALTINCI BÖLÜM. Devlet Kurumlarının Mevzuatının Anayasa’ya Uygunluğu ....352YEDİNCİ BÖLÜM. Türkmenistan Kanunlarının Uygulanmasının Denetimi.....353SEKİZİNCİ BÖLÜM. MECLİS ÇALIşMALARININ DESTEKLENMESİ .....353DOKUZUNCU BÖLÜM. SON HÜKÜMLER ....................................................353

9

ÖNSÖZ

17 Ka sım 2006 ta ri hin de An tal ya’ da Türk Di li Ko nu şan Ül ke ler Par la men ter Asam b le si ku rul ma sı na dair ini si ya tif be ya nın dan son ra 21 Ka sım 2008 ta ri hin de İs tan-bul’ da ku ru lan TÜRK PA’ nın ga ye le rin den en önem li le rin den bi ri si de ta rih, kül tür ve dil or tak lı ğı na da ya na rak mil li ya sa la rın ya kın laş tı rıl ma sı ve par la men to lar ara sı iş bir li ği nin da ha ar tı rıl ma sı ol muş tur.

TÜRK PA Hu kuk İş le ri Ko mis yo nun da alı nan ka rar la, Türk Cum hu ri yet le ri par la-men to iç tü zük le ri nin, üye ül ke le rin dil ve leh çe le ri ne çev ri le rek ba sıl ma sı nın ka rar laş tı-rıl ma sı ne ti ce si ha zır la nan bu Eser le, üye ül ke le rin par la men to la rı nın ya pı sı nın kav ran-ma sı ve iyi uy gu la ma la rın ör nek le ne bil me si im ka nı sağ lan mak ta dır.

İç tü zük ler, ya sa ma ça lış ma la rı na ışık tu tan sis tem li ku ral lar man zu me si dir. İç tü zük-ler par la men to la rın reh be ri ve ça lış ma kı la vuz la rı dır. Mec li sin ya pı sı ve iş le yi şi, baş kan-lık di va nı, ko mis yon lar, ka nun ya pım sü re ci, de ne tim faali yet le ri iç tü zü ğün dü zen le di ği önem li ko nu lar ara sın da dır.

Bu Eser de, dost ve kar deş ül ke par la men to la rı nın iç tü zük me tin le ri; Azer bay can, Ka za kis tan, Kır gı zis tan, Öz be kis tan, Tür ki ye ve Türk me nis tan par la men to la rı nın iç tü-zük me tin le ri der le ne rek bir ara da is ti fa de ye su nul muş tur.

Bu ve si ley le eli miz de ki ese rin ter cü me ve ya yın ça lış ma la rı na kat kı sağ la yan la rı teb-rik eder, Par la men to hu ku ku ala nın da ki önem li kay nak lar ara sın da ye ri ni ala cak ça lış-ma nın, Türk di li ko nu şan par la men to lar ara sın da iş bir li ği ne kat kı sağ la ma sı nı, ya sa ma faali yet le ri ne kay nak oluş tur ma sı nı, baş ta par la men ter ler ol mak üze re bu sa ha da ça lı şan uz man la ra, aka de mis yen le re ve tüm il gi li le re fay da lı ol ma sı nı Ce nab-ı Hak’ tan ni yaz ede rim.

İsmail KAHRAMANTürkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı

10

11

TAKDİM

Dev let le rin yö ne tim sis tem le ri ve bi rey le rin te mel hak ve hür ri yet le ri ana ya sa lar ile be lir le nir. Te mel or gan la rın ana ya sa ile dü zen le nen ko num la rı dev le tin sis te mi ni or ta ya ko yar. Par la men ter dü zen, baş kan lık ve ya ya rı baş kan lık sis te mi şek lin de ni te len dir me, esas ola rak par la men to nun ana ya sal kur gu la nı şı na gö re dir. Kuş ku suz par la men to nun ya-pı sı, di ğer kuv vet ler le iliş ki le ri, yet ki ve gö rev le ri ile il gi li te mel dü zen le me ler ana ya sa-da yer alır. Par la men to yu dü zen le yen ana ya sal hü küm le rin usul ve esas la ra bağ lan ma sı, par la men ter le rin yet ki ve gö rev le ri nin açık lı ğa ka vuş tu rul ma sı ise iç tü zük ko nu su dur. Par la men to la rın iç ya pı lan ma sı ve iş le yi şi nin ken di yap tık la rı iç tü zük ler le be lir len me si, ba ğım sız lık la rı nın ge re ği dir. Bu açıdan içtüzükler, gizli anayasa olarak kabul edilir.

Parlamento çalışmaları içtüzüğe göre yürütülür. Parlamento başkanından komisyonlar ve genel kurula, milletvekillerinden siyasi parti gruplarına yasama aktörlerinin rolleri ile kanun yapımı ve denetim faaliyetleri ile diğer çalışmalar içtüzük kurallarına bağlana- rak belirginleşir ve işler hale gelir.

Anayasa ve içtüzük, parlamento hukuku kaynakları olmanın ötesinde siyasi hayata dair ana belgelerdir.

Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA), daha önce üye ülke anayasalarını bir araya getiren yayın çalışmasını gerçekleştirmişti. TÜRKPA Hukuk İş- leri ve Uluslararası İlişkiler Komisyonu ilk toplantısında alınan, Türk cumhuriyetleri anayasa metinleri ve parlamento içtüzüklerinin üye ülkelerin dil ve lehçelerine çevri-lerek basılması kararının ilk kısmı hayata geçirilmişti. Bu defa, parlamentoların işleyişi ve milletvekillerinin yetki ve görevlerini düzene koyan diğer hukuki temel metinler olan içtüzükler yayın çalışmasına konu edilmiştir.

Türk dili konuşan ülkelerden Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Türkiye parlamento içtüzük metinleri, üye ülke dillerine çevrilerek, ayrı kitaplar halinde basımı gerçekleştirilmektedir.

TÜRKPA üyesi ülkelerin devlet sistemleri birbirlerinden farklılık göstermekte, parla- mentolarının özgün yönleri dikkat çekmektedir. Azerbaycan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Türkiye’de tek meclis, Kazakistan ve Özbekistan’da ise çift meclis söz konusudur. Bununla birlikte parlamento kurumları ve kavramlarının benzerlikleri de görülmekte- dir. Üye ülkelerin içtüzüklerinin bir araya getirilmesi ile parlamentolarının benzerlik ve farklılıklarının daha net anlaşılabileceği, siyasi mekanizmalarının takibi ve analizinin kolaylaşacağı amaçlanmıştır.

12

Yayın çalışması aşağıdaki içtüzük metinlerini içermektedir:- Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi İçtüzüğü,- Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu İçtüzüğü,- Kazakistan Cumhuriyeti Parlamento Meclisi İçtüzüğü,- Kazakistan Cumhuriyeti Parlamento Senatosu İçtüzüğü,- Kırgız Cumhuriyeti Yüksek Meclisi (Jogorku Keneş) İçtüzüğü,- Özbekistan Cumhuriyeti Yüksek Meclisi Senatosu İçtüzüğü,- Özbekistan Cumhuriyeti Yüksek Meclisi Alt Kanadı Yasama Meclisi İçtüzüğü,- Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü,- Türkmenistan Meclisi Hakkında Kanun

Bu ça lış ma TÜRK PA Ulus la ra ra sı Sek re tar ya sı ta ra fın dan, Türk di li ko nu şan ül ke-le rin par la men to la rı ara sın da ki iş bir li ği ne ve di ya lo ğun ge liş ti ril me si ne kat kı sağ la ma sı ama cıy la ya yı na ha zır lan mış tır. Ya yı nın, baş ta Ya sa ma yet ki si ni kul la nan Par la men ter ler ol mak üze re par la men to hu ku ku ve ulus la ra ra sı iliş ki ler ala nın da ça lış ma lar yü rü ten aka-de mis yen ler, öğ ren ci ler, araş tır ma cı lar, ya sa ma gö rev li le ri ve par la men to faali yet le ri ne il gi du yan ve ta kip eden her kes için fay da lı ol ma sı nı ümit ede riz.

Haluk İPEKTÜRKPA Hukuk İşleri ve

Uluslararası İlişkiler Komisyonu BaşkanıXXII., XXIII., XXIV. ve XXVI. Yasama Dönemi TBMM Milletvekili

13

AZERBAYCAN CUMHURİYETİ MİLLİ MECLİSİ

İÇTÜZÜĞÜ

14

15

AZERBAYCAN CUMHURİYETİ MİLLİ MECLİSİ İÇTÜZÜĞÜNÜN ONAYLANMASINA İLİŞKİN

AZERBAYCAN CUMHURİYETİ KANUNU

Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mec li si, Azer bay can Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ nın 95 ’in ci mad de si nin bi rin ci fık ra sı nın (1) nu ma ra lı ben di uya rın ca, iş le yi şi ni dü zen le mek üze re ka rar al mış tır:

1. – Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mec li si İç tü zü ğü onay lan mış tır.2. – Bu Ka nun ya yım lan dı ğı ta rih te yü rür lü ğe gi rer.

Azerbaycan Cumhuriyeti

Cumhurbaşkanı

Haydar ALİYEV

17 Mayıs 1996, BaküKarar No: 74

16

AZERBAYCAN CUMHURİYETİ MİLLİ MECLİSİ

İÇTÜZÜĞÜ

(5 Nisan 2016 tarihine kadar yapılan değişiklikler ile)

BİRİNCİ KISIM

Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi Çalışmalarına İlişkin Genel Hükümler

Madde 1 – Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi çalışma esasları

Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mec li si, (bun dan son ra “Mil li Mec lis” ola rak anı la -cak tır) Azer bay can Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ nın 7’n ci mad de si nin dör dün cü fık ra sı ge re -ğin ce, Azer bay can Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı ile yet ki si ne ve ri len ko nu la rı ba ğım sız ka ra ra bağ lar.

Mil li Mec lis ça lış ma la rı nın te mel il ke le ri şef faf ık, si ya si ço ğul cu luk ve çok par ti li -lik, ko nu la rın ser best çe gö rü şül me si ve ba ğım sız ka ra ra bağ lan ma sı dır.

Mil li Mec li sin her ya sa ma dö ne mi nin ola ğan ve ola ğa nüs tü top lan tı dö nem le ri sı ra -sıy la nu ma ra lan dı rı lır. Mil li Mec lis top lan tı dö nem le ri baş lar ken ve bi ter ken Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mar şı oku nur. Mil li Mec li sin ola ğan ve ola ğa nüs tü top lan tı dö nem -le rin de Ge nel Ku rul top lan tı la rı ger çek leş ti ri lir. Mil li Mec lis üye le ri nin bu top lan tı la ra ka tıl ma la rı zo run lu dur.

Mil li Mec lis gö re vi sı ra sın da yıl da iki de fa, -15 Tem muz’ dan 30 Ağus tos ’a ve 1 Ocak’ tan 15 Ocak ’a ka dar – ta ti le gi rer. Ta til es na sın da Mil li Mec lis üye le ri izin li sa yı lır -lar. Ta til sı ra sın da Mil li Mec lis ola ğa nüs tü top lan tı ya ça ğı rıl dı ğın da, Mil li Mec lis ta ti li ni ola ğa nüs tü top lan tı sü re sin ce dur du rur ve ay nı za man da Mil li Mec lis üye le ri izin den ge ri ça ğı rı lır lar.

Azer bay can Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ nın 88 ’in ci mad de si nin bi rin ci fık ra sı nın ilk pa rag ra fı na uy gun ola rak Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mec li si, her yıl ola ğan ola rak iki kez, ilk ba har ve son ba har dö ne min de top la nır. İlk ba har top lan tı dö ne mi 1 şu bat’ ta baş lar ve 31 Ma yı sa ka dar de vam eder. Son ba har top lan tı dö ne mi 30 Ey lül’ de baş lar ve 30 Ara lık ’a ka dar de vam eder. Eğer 1 şu bat ve ya 30 Ey lül haf ta so nu na, se çim gü nü ne ve ya bay ram ta ti li ne denk ge lir se top lan tı dö ne mi, bu gün den son ra ge len ilk iş gü nü iş -le me ye baş lar.

Mil li Mec lis Azer bay can Cum hu ri ye ti’ nin baş ken ti Ba kü’ de dir. Mil li Mec lis bi na sı nın yö ne tim dü ze ni Mil li Mec lis Baş ka nı nın ta li mat la rı ile be lir -

le nir. Mil li Mec lis Baş ka nı nın iz ni ol ma dan Mil li Mec lis bi na sın da ara ma ya pı la maz.

17

Madde 1.1 – Ye ni se çi len Mil li Mec li sin ilk bir le şi mi nin ger çek leş ti ri le ce ği ta ri hin be lir len me si

Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mec li si nin 83 üye si nin mil let ve ki li sı fat la rı onay-lan dık tan son ra, ay nı gün den iti ba ren bir haf ta için de, Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mec li si ilk bir le şim için top lan tı ya ça ğı rı lır.

Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mec li si se çim le rin den son ra 10 Mart ’a ka dar 83 mil let ve ki li nin üye lik sı fat la rı onay lan maz sa, Ana ya sa Mah ke me si Azer bay can Cum hu-ri ye ti Mil li Mec li si nin ilk bir le şi mi nin ger çek leş ti ri le ce ği ta ri hi be lir ler.

Ana ya sa Mah ke me si, 83 ’ün cü mil let ve ki li nin se çil di ği ni 10 Mart’ tan son ra onay-lar sa, ay nı top lan tı da ye ni se çi len Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mec li si nin ilk bir le şi-mi nin ger çek leş ti ri le ce ği ta ri hi de be lir le me li dir.

Madde 2 – Milli Meclisin yeni yasama döneminin ilk birleşimi

Mil li Mec li sin ye ni ya sa ma dö ne mi nin bi rin ci bir le şi mi ni en yaş lı mil let ve ki li açar, Mil li Mec li se se çi len mil let ve kil le ri nin isim lis te si ni okur ve Mil li Mec lis Baş ka nı se çi-li ne ka dar ilk bir le şi mi yö ne tir.

Milli Meclisin ilk birleşimini yöneten Geçici Başkanın teklifi ile Tasnif Komisyonu kurulur ve bu karardan sonra Milli Meclis Başkanı ve Başkan vekilleri seçilir; böylece yasama döneminin birinci birleşimi gündemi tamamlanır.

Madde 3 – Milli Meclis toplantıları

Mil li Mec li sin top la na bil me si en az 83 mil let ve ki li nin ka tı lı mı ile müm kün dür. Mil li Mec li sin top lan tı la rı açık ve şef faf şe kil de ger çek leş ti ri lir ve kit le ile ti şim araç la-rıy la ya yın la nır.

Mil li Mec lis ka pa lı otu rum ya pıl ma sı hak kın da ka rar ka bul ede bi lir. Bu ka rar usul ku ra lı ola rak ka bul edi lir.

Mil li Mec li sin ka pa lı otu rum la rı nın içe ri ği ne iliş kin bil gi ler açık la na maz ve sa de ce mil let ve kil le ri nin Mil li Mec lis te ki ça lış ma la rın da is ti fa de edi le bi lir.

Azer bay can Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın Mil li Mec li sin bü tün top lan tı la rı na ka tıl ma hak kı var dır. Azer bay can Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı için Mil li Mec lis Ge nel Ku rul Sa lo nun da lo ca ay rı lır ve ora ya Azer bay can Cum hu ri ye ti Dev le ti bay ra ğı yer leş-ti ri lir.

Mil li Mec lis top lan tı la rı Azer bay can di lin de ger çek leş ti ri lir. Mil li Mec lis üye le ri ve Mil li Mec lis top lan tı la rı na ka tı lan ki şi ler baş ka dil de de ko nuş ma ya pa bi lir ler.

Mil li Mec li sin, Mil li Mec lis Baş ka nı nın ve Baş kan Ve kil le ri nin, Mil li Mec lis Ge nel Sek re te ri nin da ve ti ile Mil li Mec lis top lan tı la rı na baş ka ki şi ler de ka tı la bi lir ler.

Açık otu rum lar ger çek leş ti ri lir ken, ba sın ve ya yın ku ru luş la rı nın Mil li Mec lis te ka yıt lı men sup la rı Mil li Mec lis Ge nel Ku rul sa lo nun da, ken di le ri ne ay rıl mış yer ler de otur mak üze re bu lu na bi lir ler.

18

Madde 4 – Milli Meclis toplantılarının tutanakları ve tutanak özetleri

Mil li Mec li sin bü tün bir le şim le ri nin tu ta nak la rı tu tu lur ve tu ta nak özet le ri çı ka-rı lır.

Mil li Mec lis bir le şi mi nin tu ta nak öze ti ni, bir le şi mi yö ne ten Baş kan im za lar. Mil li Mec lis açık otu rum la rı nın tu ta nak la rı res mi ola rak pe ri yo dik ya yım la nır. Mil-

li Mec lis üye si nin, bir le şi min tu ta nak la rı res mi ola rak ya yım la nın ca ya ka dar ken di ko-nuş ma sı nın met ni ni in ce le me hak kı var dır. Bu nun la il gi li tar tış ma or ta ya çı kar sa so run, Mil li Mec lis Di sip lin Ko mis yo nun da çö zü lür.

Madde 5 – Milli Meclisin çalışma şekilleri

Mil li Mec lis ça lış ma la rı ola ğan, ola ğa nüs tü top lan tı dö nem le ri ve top lan tı dö nem-le ri ara sı dev re ler de ça lış ma şek lin de dü zen le nir.

Mil li Mec li sin ola ğan ve ola ğa nüs tü top lan tı dö nem le ri sı ra sın da Ge nel Ku rul top-lan tı la rı ya pı lır, Mil li Mec lis ko mi te ve ko mis yon la rı nın top lan tı la rı ya pı lır. Mil li Mec lis üye le ri ko mi te ve ko mis yon la rın ça lış ma la rı na ka tı lır lar.

Ge nel Ku rul top lan tı la rı ku ral ola rak, ay da iki de fa dan az ol ma ya cak şe kil de ger-çek leş ti ri lir. Ge nel Ku rul top lan tı la rı nın gün ve saati ni Mil li Mec lis Baş ka nı be lir ler.

Mil li Mec lis ko mi te ve ko mis yon la rı nın top lan tı la rı ku ral ola rak, ay da iki de fa dan az ol ma ya cak şe kil de ya pı lır. Mil li Mec lis ko mi te ve ko mis yon la rı nın top lan tı la rı nın gün ve saati il gi li ko mi te ve ko mis yon baş ka nın ca be lir le nir.

Mil li Mec lis top lan tı dö nem le ri ara sın da ki dev re de Mil li Mec lis ko mi te ve ko mis-yon la rı nın ça lış ma la rı de vam eder ve Mil li Mec lis üye le ri ko mi te ve ko mis yon la rın ça-lış ma la rı na ka tı lır lar.

Madde 6 – Genel Kurul toplantılarında yoklama

Ge nel Ku rul top lan tı la rı na, bir le şi me ka tı lan mil let ve kil le ri nin yok la ma sı ile baş-la nır. Yok la ma yı bir le şi mi yö ne ten Baş kan, elekt ro nik oy la ma sis te mi ara cı lı ğıy la, bu müm kün ol maz sa, ad okun mak su re tiy le ya par.

Ge nel Ku rul top lan tı sı na öz rün den do la yı ka tı la ma yan mil let ve kil le ri, bu hu sus ta ön ce den Mil li Mec lis Ge nel Sek re ter li ği ne bil gi ver me li dir ler.

Bir le şi me ve ri len her ara dan son ra yok la ma ya pı lır.Bir le şi me özür süz ola rak ka tı la ma ya cak mil let ve ki li, ön ce den Mil li Mec lis Baş ka-

nın dan izin al ma lı dır. İzin ala rak ça lış ma la ra ka tıl ma mak özür lü se bep sa yı lır.

Madde 7 – Milli Meclisin yasama çalışmaları planı

Ge nel Ku rul top lan tı la rı, Mil li Mec li sin bir son ra ki top lan tı dö ne mi ön ce sin de ka-bul edi len ya sa ma ça lış ma la rı pla nı na uy gun ola rak ger çek leş ti ri lir. Mil li Mec li sin ya sa-ma ça lış ma la rı pla nı ka rar la onay la nır.

19

Madde 8 – Genel Kurul toplantılarında milletvekillerinin hakları

Ge nel Ku rul top lan tı la rın da mil let ve ki li nin, gö rü şü len ko nu lar üze rin de söz al ma, öne ri ler ve dü zelt me ler ver me, ka yıt tut ma, ko nuş ma ya pan la ra ve Mil li Mec lis ta ra fın-dan ata nan ve ya atan ma sı na izin ve ri len gö rev le re gös te ri len aday la ra so ru sor ma, bil gi is te me, oy la ma la ra ka tıl ma hak kı var dır.

Ge nel Ku rul da gö rü şü le cek ka nun ta sa rı la rı, en az üç gün ön ce den mil let ve kil le ri ne da ğı tı lır.

Madde 9 – Genel Kurul toplantılarına katılanlardan beklentiler

Ge nel Ku rul top lan tı la rı na ka tı lan lar par la men to etik ku ral la rı nı gö zet me li dir. Ge-nel Ku rul top lan tı la rı nın yü rü tül me si ne en gel ol ma ma lı, ko nuş ma cı la rın sö zü nü kes me-me li, top lan tı nın ola ğan sey ri ni ve ça lış ma dü ze ni ni boz ma ma lı, in san şe ref ve hay si ye-ti ni al çal tan ka ba, aşa ğı la yı cı ha re ket le re ve söz le re yer ver me me li ve ka nun dı şı ey lem-ler den sa kın ma lı dır.

Ge nel Ku rul top lan tı sı nı yö ne ten Baş kan, par la men to etik ku ral la rı nı gö zet me yen-le ri uya rır. Tek rar dü zen siz li ğe yol açı lır sa, o bir le şim bo yun ca il gi li ki şi nin söz al ma sı ya sak la na bi lir ve bu du rum Ge nel Ku ru la du yu ru la bi lir. Bu şe kil de dav ran ma yı sür dü ren ki şi, bir le şi mi yö ne ten Baş ka nın ta li ma tı ile Ge nel Ku rul sa lo nun dan çı kar tı la bi lir. Ge-nel Ku rul da ça lış ma dü ze ni nin bo zul ma sı ile il gi li bü tün du rum lar bir le şim tu ta na ğı na ek le nir.

Madde 10 – Genel Kurul toplantılarının yönetimi

Ge nel Ku ru la baş kan lık eden Baş kan; bir le şi min akı şı nı yö ne tir; İç tü zük hü küm-le ri ne uyul ma sı nı sağ lar; gö rüş me le re ka tı lan la ra söz ve rir; mil let ve kil le ri nin tek lif e ri ni sı ra ile oya su nar, oy la ma yı ger çek leş ti rir ve so nuç la rı nı ilan eder; Mil li Mec lis Ge nel Sek re ter li ği ça lı şan la rı na ta li mat lar ve rir ve bun la rın yü rü tül me si ni gö ze tir; bir le şim tu-ta na ğı nı de net ler ve im za lar.

Bir le şi mi yö ne ten Baş ka nın gö rüş me ler sı ra sın da Azer bay can Cum hu ri ye ti Ana-ya sa sı’ na, bu İç tü zü ğe ve baş ka ka nun la rın hü küm le ri ne ay kı rı lık lar hak kın da açık la ma yap ma hak kı var dır.

Ge nel Ku ru la baş kan lık eden Baş kan mil let ve ki li ne ve ril miş olan bü tün hak lar dan ya rar la na bi lir.

Madde 11 – Genel Kurul görüşmelerinde konuşma süresi

Ge nel ku rul top lan tı la rın da açık la ma için otuz da ki ka ya ka dar, ek açık la ma için yir-mi da ki ka ya ka dar, son ko nuş ma için on beş da ki ka ya ka dar sü re ve ri lir.

Gö rüş me le re ka tı lan lar için on da ki ka ya ka dar, tek rar ko nuş ma lar için beş da ki ka ya ka dar; top lan tı nın ya pı lı şı na iliş kin, oyu nun ren gi ni be lirt mek üze re, aday lar hak kın da

20

ko nuş ma lar, de meç ler, so ru lar, öne ri ler, ha ber ler ve bil gi len dir me için üç da ki ka ya ka dar sü re ve ri lir.

Be lir le nen sü re so na er dik ten son ra bir le şi mi yö ne ten Baş kan, ko nuş ma ya pan üye-yi ikaz eder, son ra ise ko nuş ma sı nı ke se bi lir. Baş kan, usul ku ra lı ola rak ka bul edil miş ka ra ra da ya na rak bu İç tü zük te be lir ti len ko nuş ma sü re le ri ni de ğiş ti re bi lir, ko nuş ma sü-re le ri ni uza ta bi lir.

Madde 12 – Genel Kurul görüşmelerinde söz sırası

Ge nel Ku rul gö rüş me le rin de ko nuş ma lar, ku ral ola rak, gün dem de yer alan sı ra la-ma ya gö re ko nuş ma kay dı yap tı ran la ra, sı ra sı na gö re ve ri lir. Bir le şi mi yö ne ten Baş kan, top lan tı nın akı şı sı ra sın da ge rek ti ğin de bu ku ra lı de ğiş ti re bi lir. Ge nel Ku ru la baş kan lık ya pan Baş ka nın iz ni ol ma dan hiç kim se ko nuş ma ya pa maz. Bu ku ra la uy ma yan ki şi nin, ikaz edil me den sö zü ke si lir.

Ge nel Ku rul da Azer bay can Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın, Mil li Mec lis Baş ka-nı nın ve Baş kan ve kil le ri nin söz sı ra sı nın dı şın da ko nuş ma yap ma hak kı var dır. Bir le-şi mi yö ne ten Baş kan, za ru ret oluş tu ğun da mil let ve kil le ri ne ve top lan tı ya ka tı lan di ğer ki şi le re de ko nuş ma sı ra sı nın dı şın da söz ve re bi lir.

Madde 13 – Genel Kurul toplantılarında görüşmelerin tamamlanması

Ge nel Ku rul top lan tı la rın da her han gi bir ko nu da ki gö rüş me ler, o ko nu da söz kay dı yap tı ran la rın ko nuş ma la rı bit tik ten son ra, usul ku ra lı ola rak ka bul edil miş ka ra ra gö re ta mam la nır.

Bir le şi mi yö ne ten Baş kan, gö rüş me le rin ta mam lan ma sı na yö ne lik öner ge gel dik-ten son ra mil let ve kil le ri ne, gö rüş me ler de söz al mış ve söz al mak is te yen üye le rin sa yı sı hak kın da bil gi ve rir, ıs rar la söz al ma ta le bin de bu lu nan la rı be lir ler ve usul ku ra lı ola rak ka bul edil miş ka ra ra gö re ken di le ri ne söz ve rir.

Gö rüş me ler ta mam lan dık tan son ra açık la ma ve ek açık la ma da bu lu nan ko nuş ma-cı la rın son ko nuş ma yap ma hak kı var dır. Gö rüş me ler ta mam lan dık tan son ra sa de ce oyu-nun ren gi ni be lirt mek üze re söz alı na bi lir.

Madde 14 – Milli Meclise verilen kanun ve karar tasarılarının kaydı ve Milli Meclis komitelerine havalesi

Mil li Mec li se ve ri len ka nun ve ka rar ta sa rı la rı Mil li Mec lis Ge nel Sek re ter li ğin ce kay de di lir.

Mil li Mec li se ve ri len ka nun ve ka rar ta sa rı la rı nı Mil li Mec lis Baş ka nı, il gi li ko mi-te ye ha va le eder ve ko mi te nin ta sa rı yı in ce le ye ce ği sü re yi be lir ler. Ka nun ve ka rar ta-sa rı la rı bir den faz la ko mi te ye gön de ril di ği tak dir de Mil li Mec lis Baş ka nı, ko mi te ler den bi ri ni esas ko mi te ola rak ka rar laş tı rır.

21

Madde 15 – Mil li Mec lis ko mi te le rin de ka nun ve ka rar ta sa rı la rı nın ha zır lan ma sı ve in ce len me si

Mil li Mec lis Ko mi te le rin de ka nun ve ka rar ta sa rı la rı nın ha zır lan ma sı ve in ce len-me si gö re vi, Azer bay can Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı ve bu İç tü zü ğe gö re esas ko mi te ta ra-fın dan ye ri ne ge ti ri lir.

Ka nun ve ka rar ta sa rı la rı üze rin de ça lış ma lar yü rü tül me si için ko mi te ça lış ma gru-bu oluş tu ra bi lir. Ka nun ve ka rar ta sa rı la rı bir den faz la ko mi te ta ra fın dan ha zır la nır sa, ko mi te ler or tak ça lış ma grup la rı oluş tu ra bi lir. Bir ko nu da iki ve ya da ha çok ka nun ve ka rar ta sa rı sı var sa, bir lik te gö rü şü lür.

Mil li Mec lis Ge nel Sek re ter li ği, ko mi te nin ta li ma tıy la ka nun ve ka rar ta sa rı la rı nın hu kuk ve dil-üslûp ba kı mın dan in ce le me si ni ger çek leş ti rir; ay rı ca ka nun ta sa rı sı nın be-nim sen me si ha lin de, ka bul edil me si, de ğiş ti ril me si ve ya yü rür lük ten kal dı rıl ma sı ge re-ken ka nun la rın ve di ğer dü zen le yi ci hu kuk ku ral la rı nın lis te si ni ha zır lar.

Mil li Mec lis üye le ri nin ve ka nun tek lif et me hak kı olan di ğer ki şi ve ku rum la rın, ka nun ve ka rar ta sa rı la rı na iliş kin gö rüş ve öne ri le ri esas ko mi te top lan tı la rın da in ce le-nir.

Mil li Mec lis ko mi te le ri ara sın da, in ce le nen ta sa rı la ra iliş kin an laş maz lık mey da na ge lir se, esas ko mi te nin ka ra rı ge çer li olur. Bu ka ra rı be nim se me yen ko mi te nin gö rü şü, Ge nel Ku rul da bu ko nu gö rü şü lür ken mil let ve kil le ri ne ya zı lı şe kil de ulaş tı rı lır.

Ha zır la nan ve ya in ce le nen ta sa rı, Ge nel Ku rul gün de mi ne alın mak üze re, gö rüş me-le re ka tıl ma sı ge rek li gö rü len ki şi le rin lis te si ile bir lik te Mec lis Baş ka nı na su nu lur.

Madde 16 – Genel Kurulda kanun tasarılarının görüşülmesi

Mil li Mec lis te ka nun ta sa rı la rı, ku ral ola rak üç kez gö rü şü lür. Mil li Mec lis Baş ka-nı nın ka ra rı ile ve ya Mil li Mec li sin usul ku ra lı ola rak ka bul et ti ği ka rar la ka nun ta sa rı sı bir kez gö rü şü le bi lir.

Madde 17 – Kanun tasarısının ilk görüşmesi

Ka nun ta sa rı sı nın ilk gö rüş me sin de ka bul edil me ge rek li li ği, esas hü küm le ri tar tı-şı lır, ka nun ta sa rı sı nın ge nel içe ri ği de ğer len di ri lir.

Gö rüş me ye ta sa rı nın sa hi bi nin ve esas ko mi te tem sil ci si nin açık la ma la rıy la baş la-nır.

Da ha son ra, ko mi te ler de ta sa rı in ce le nir ken fi kir ay rı lı ğı or ta ya çık mış sa, ta sa rı yı be nim se me yen ko mi te nin gö rü şü nü, ko mi te tem sil ci si okur.

Ka nun ta sa rı sı nın bi rin ci gö rüş me de ele alın ma sı so nu cun da Mec lis Ge nel Ku ru lu aşa ğı da ki ka rar lar dan bi ri si ni ka bul eder:

Ta sa rı bi rin ci gö rüş me de ka bul edil sin ve ifa de edi len öne ri ler ile iti raz lar dik ka-1) te alı na rak üze rin de ki ça lış ma de vam et ti ril sin (bu ka rar usul ku ra lı ola rak ka bul edi lir);

Ta sa rı ka bul edil me sin;2)

22

Ka nun ka bul edil sin. 3) Mil li Mec lis bi rin ci gö rüş me de ka bul edi len ka nun ta sa rı sı nın ya yım lan ma sı ve

halk oy la ma sı na su nul ma sı hak kın da ka rar ka bul ede bi lir. İlk gö rüş me de ka bul edi len ka nun ta sa rı sı na iliş kin öne ri le ri ve iti raz la rı esas ko mi te

alır ve özet ler. Esas ko mi te, ka nun ta sa rı sı üze rin de ve ri len de ği şik lik öne ri le ri nin Azer bay-can Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ na uy gun lu ğu nu in ce le mek için ni te lik li uz man gö rev len di re-bi lir. Ta sa rı ya iliş kin de ği şik lik öne ri le ri nin Azer bay can Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ na ay kı rı ol du ğu gö rü lür se esas ko mi te, de ği şik lik öne ri si sa hi bi ne bil gi ve rir. De ği şik lik öne ri sin de bu lu nan lar gö rüş me ler sı ra sın da öne ri le ri ni iş lem de tu ta bi lir ve ya ge ri çe ke bi lir.

Ta sa rı nın mad de le ri ne gö re ay rı ay rı grup lan dı rıl mış de ği şik lik öne ri le ri esas ko-mi te top lan tı sın da de ğer len di ri lir ve ko mi te bu de ği şik lik öne ri le ri ni be nim se di ği tak dir-de ka nun ta sa rı sı met ni ne ek ler. De ği şik lik ler iş len miş ka nun ta sa rı sı ikin ci gö rüş me de de ğer len di ril mek üze re Ge nel Ku rul gün de mi ne alın ma sı için Mil li Mec lis Baş ka nı na gön de ri lir.

Ge nel Ku rul da ikin ci gö rüş me de de ğer len di ri le cek ka nun ta sa rı sı, gö rüş me le ri ne en az beş gün ka la ka nun ta sa rı sı sa hi bi ne gön de ri lir.

Azer bay can Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ nın 96’n cı mad de si nin ikin ci fık ra sı na uy gun ola rak Azer bay can Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın, Azer bay can Cum hu ri ye ti Yük sek Mah ke me si nin (Yar gı tay), Azer bay can Cum hu ri ye ti Baş sav cı lı ğı nın ve Nah çı van Özerk Cum hu ri ye ti Yü ce Mec li si nin ka nun tek lif et me hak la rı kap sa mın da Mil li Mec lis te gö rü-şül mek üze re ver dik le ri ka nun ve ya ka rar ta sa rı la rı, ve ril di ği şe kil de gö rüş me ye açıl ma lı ve oy la ma ya su nul ma lı dır. Bu ka nun ve ya ka rar ta sa rı la rın da de ği şik lik ler sa de ce bu ku rum la rın onay la ma sı ile ger çek le şe bi lir.

“Azer bay can Cum hu ri ye ti İn san Hak la rı Sa vu nu cu su (Om buds ma nı) hak kın da” Azer bay can Cum hu ri ye ti Ana ya sa Ka nu nu’ nun 1.5’in ci mad de si ne uy gun ola rak, Azer-bay can Cum hu ri ye ti nin İn san Hak la rı Sa vu nu cu su (Om buds ma nı) Azer bay can Cum-hu ri ye ti Mil li Mec li si ne, in san hak ve öz gür lük le ri nin sağ lan ma sı ama cıy la ka nun la rın ka bul edil me si ve ya göz den ge çi ril me si ne yö ne lik tek lif ve re bi lir. İn san Hak la rı Sa vu-nu cu su Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mec li si ne ge nel af ilan edil me si ne yö ne lik tek lif ve re bi lir. Bu tek lif e ri Mec lis Baş ka nı il gi li ko mi te ve ya ko mis yon la ra gön de rir. İl gi li ko mi te olum lu gö rüş bil dir di ği tak dir de tek lif er Mil li Mec lis te gö rüş me ye açı lır.

Madde 18 – Kanun tasarısının ikinci görüşmesi

Ka nun ta sa rı sı nın ikin ci gö rüş me si ne esas ko mi te tem sil ci si nin açık la ma la rı ile baş-la nır. Tem sil ci, ta sa rı nın ko mi te de ki gö rüş me le ri nin so nuç la rı hak kın da bil gi ler ve rir.

Ta sa rı nın ikin ci gö rüş me si ku ral ola rak ka nun ta sa rı sı sa hi bi nin ve ya onun tem sil-ci si nin ko nuş ma sı ile de vam eder.

Da ha son ra ikin ci gö rüş me de ele alı nan ka nun ta sa rı sı nın ge nel ola rak ka bul edil-me si hak kın da usul ku ra lı kap sa mın da ka rar alı nır. Böy le bir ka rar ka bul edil me di ği tak-dir de ka nun ta sa rı sı ka bul edil me miş sa yı lır.

23

Kanun tasarısı genel olarak kabul edildikten sonra birleşimi yöneten Başkan, milletvekillerinin kanun tasarısında yapılan değişikliklere itirazlarının olup olmadığını öğrenir. Bu tür itirazlar olduğunda, kısaca gerekçelendirmeleri için her milletvekiline 3 dakika süre verilir. Tasarı üzerinde açıklamalarda bulunan komite temsilcisi bu itirazlara cevap verir ve kanun tasarısı madde madde görüşülür. Kanun veya karar tasarısı Milli Meclisteki görüşmeye hukuk, ayrıca tasarıya ilişkin verilen öneri ek maliyet gerektiriyorsa bütçe uzmanlarının görüşü ile birlikte açılır.

İkinci görüşmede bundan sonra kanun tasarısı kabul edilir. İkinci görüşmede kabul edilen kanun tasarısı, görüşmeler sırasında belirtilmiş iç çelişkilerin giderilmesi ve metin düzeltmesi için esas komiteye sevk edilir.

Bu işlem bittikten sonra esas komite üçüncü görüşme için hazırlanan kanun tasarısını Meclis Başkanına gönderir. Meclis Başkanı üçüncü görüşme için kanun tasarısını Genel Kurul gündemine alır.

Madde 19 – Kanun tasarısının üçüncü görüşmesi

Kanun tasarısının üçüncü görüşmesinde, kanun tasarısının tümü oylamaya sunulur. Üçüncü görüşme sırasında kanun tasarısının metninde değişiklik yapılamaz.

İstisnai durumlarda, birleşime katılan milletvekillerinin salt çoğunluğunun talebi ile üçüncü görüşmede olan kanun tasarısı tekrar ikinci görüşmeye gönderilebilir.

Madde 20 – Milli Mecliste kanun ve karar tasarılarının incelenme süresi

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası’nın 96’ncı maddesinin dördüncü ve beşinci fıkralarında belirtilen durumlar hariç olmak üzere, diğer tüm durumlarda Milli Meclise sunulmuş tasarılar altı ay içinde incelenir, görüşülür ve karara bağlanır.

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası’nın 96’ncı maddesinin beşinci fıkrasında sıralanan kişi ve kurumlar kanun ve karar tasarılarını Milli Meclisin toplantı dönemi çalışmalarının bitimine yirmi günden az kala göndermişse, Milli Meclis Başkanı bu tasarıların gelecek toplantı döneminde incelenmesine yönelik başvuruda bulunabilir. Kanun teklif etme hakkına sahip kişi ve kurumlar başvuruya olumsuz cevap verirse, Milli Meclisin toplantı dönemi çalışmaları sona erene kadar, bu tasarılar hakkında karar verilmelidir.

Mad de 21 – Azer bay can Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nın ca uy gun bu lun ma yan ve Mil li Mec li se ge ri gön de ri len ka nun la rın tek rar gö rü şül me si

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası’nın 110’uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen süre içinde Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Milli Meclisin kabul ettiği kanunu, yayımlanmasını uygun bulmayarak geri gönderirse, Milli Meclis bu kanunu tekrar görüşür.

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının geri gönderdiği kanunu, Meclis Başkanı ilgili esas komitenin veya özel olarak kurulmuş komitenin incelemesine gönderir.

24

Bu komite konuyu on gün içinde görüşerek Genel Kurula aşağıdaki kararlardan birisinin kabul edilmesini teklif eder:

Kanun, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının teklif ettiği değişikliklerle - kabul edilsin;

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının, kanunun uygun olmadığına - yönelik teklifi kabul edilsin;

Kanun, kabul edildiği şekilde kalsın.- Mil li Mec lis Baş ka nı bu gö rü şü al dık tan son ra Azer bay can Cum hu ri ye ti Cum hur-

baş ka nı nın ge ri gön der di ği ka nu nu ye ni den gö rü şül me si için Ge nel Ku ru lun ge le cek bir-le şi mi nin gün de mi ne alır ve he men bu ko nu da Azer bay can Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka-nı nı bil gi len di rir.

Ka nu nun tek rar gö rü şül me si ne Azer bay can Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın tem sil-ci si nin ko nuş ma sıy la baş la nır. Da ha son ra ko mi te nin bu ko nu da be lirt ti ği gö rüş oku nur.

Cum hur baş ka nı nın ka nu nun uy gun gö rül me di ği ne yö ne lik iade si nin ol du ğu du-rum lar da, ilk ola rak bu yön de bir öner ge oy la ma ya su nu lur ve öner ge Mil li Mec lis üye-le ri nin en az 63 ’ü nün oyu ile ka bul edi lir se, ka nun onay lan ma mış sa yı lır. Bu öner ge ka bul edil mez se, ka nu nun tek rar ka bul edil me si ne yö ne lik öner ge oy la nır. Azer bay can Ana ya sa sı’ nın 110 ’un cu mad de si nin ikin ci fık ra sı na uy gun ola rak, Mil li Mec lis en az 83 oy la ka bul edil miş ka nu nu en az 95 oy la ve en az 63 oy la ka bul edil miş ka nu nu ise en az 83 oy la tek rar ka bul eder se, ka nun ye ni den ka bul edil miş sa yı lır ve ya yım lan ma sı için ye di gü nü geç me mek üze re Azer bay can Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

Azer bay can Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı ka nu nu de ği şik lik ler ya pıl ma sı tek li fiy le Mil li Mec li se ge ri gön de rir se, ilk ön ce bu yön de bir öner ge oy la nır. Öner ge ye ter li ço-ğun luk la ka bul edi lir se ka nun, Azer bay can Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın tek lif et ti ği de ği şik lik ler le ka bul edil miş sa yı lır.

Azer bay can Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın tek lif et ti ği de ği şik le rin ka bu lü ne yö-ne lik öner ge ge rek li ço ğun luk ta oy ala maz sa, ka nu nun Mil li Mec li sin ka bul et ti ği ha liy le kal ma sı na iliş kin öner ge oy la ma ya su nu lur. Tek rar ka bul edi len ka nun ya yım lan ma sı için ye di gü nü geç me mek üze re Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

Bu mad de nin be şin ci ve ye din ci fık ra la rın da be lir ti len ka rar lar ka bul edil mez se, Azer bay can Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın Mil li Mec li se ge ri gön der di ği ka nun lar ka-bul edil me miş sa yı lır.

Madde 21.1 – Azer bay can Cum hu ri ye ti Ba kan lar Ku ru lu nun ra po ru, Azer-bay can Cum hu ri ye ti Sa yış ta yı yıl lık ra po ru, Azer bay can Cum-hu ri ye ti İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun (Om buds ma nı nın) yıl lık ra po ru, ye rel yö ne tim le rin ça lış ma la rı nın iz len me si ve de ne ti mi ni ger çek leş ti ren ku ru mun yıl lık ra po ru, İn san Ti ca re ti ile Mü ca de le Ulu sal Koor di na tö rü nün yıl lık bil gi len dir me si, cin si yet eşit li ği nin sağ lan ma sı nı iz le yen il gi li ida ri ku ru mun yıl lık bilgilendirmesi.

25

“Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mec li si nin, Azer bay can Cum hu ri ye ti Ba kan lar Ku ru lu na gü ve no yu ve ril me si ko nu su nun çö züm len me si hak kı nın ek gü ven ce le ri hak-kın da” Azer bay can Cum hu ri ye ti Ana ya sa Ka nu nu’ nun 1’in ci mad de si ne uy gun ola rak, Azer bay can Cum hu ri ye ti Bakanlar Ku ru lu her yıl Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mec li-si ne ilk ba har top lan tı dö ne mi nin be şin ci bir le şi min de, Azer bay can Cum hu ri ye ti Ba kan-lar Ku ru lu nun ça lış ma la rı hak kın da ra por su nar.

Azer bay can Cum hu ri ye ti Sa yış ta yı İç tü zü ğü’ nün 25.3’ün cü mad de si ne uy gun ola-rak Sa yış tay, ça lış ma la rı na iliş kin yıl lık ra por la rı Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mec li-si ne su nar.

“Azer bay can Cum hu ri ye ti İn san Hak la rı Sa vu nu cu su (Om buds ma nı) hak kın da” Azer bay can Cum hu ri ye ti Ana ya sa Ka nu nu’ nun 14.1’in ci mad de si ne uy gun ola rak Azer-bay can Cum hu ri ye ti İn san Hak la rı Sa vu nu cu su (Om buds ma nı), Azer bay can Cum hu ri-ye ti Mil li Mec li si kar şı sın da yıl lık bil gi len dir me ko nuş ma sı ya par.

“Ye rel yö ne tim le rin ça lış ma la rı nın iz len me si ve de ne ti mi hak kın da” Azer bay can Cum hu ri ye ti Ka nu nu’ nun 9’un cu mad de si ne uy gun ola rak, ye rel yö ne tim le rin ça lış ma-la rı nın iz len me si ve de net len me si ni ger çek leş ti ren ku rum her yı lın so nun da ken di ça-lış ma la rı na iliş kin Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mec li si ne yıl lık bil gi len dir me su nar. Ye rel yö ne tim le rin ça lış ma la rı nı iz le yen ve de net le yen ku rum bu su num da ye rel yö ne-tim le rin ça lış ma la rı nı dü zen le yen ka nun hü küm le rin de de ği şik lik ler ve ek le me ler ya pıl-ma sı na yö ne lik öne ri ler de bu lu na bi lir.

“İn san ti ca re ti ile mü ca de le hak kın da” Azer bay can Cum hu ri ye ti Ka nu nu’ nun 7.5’in ci mad de si ne uy gun ola rak, İn san Ti ca re ti ile Mü ca de le Ulu sal Koor di na tö rü, Azer bay can Cum hu ri ye ti’n de in san ti ca re ti ile mü ca de le ye iliş kin yıl lık bil gi len dir me yi Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mec li si ne su nar.

“Cin si yet (er kek ve ka dın la rın) eşit li ği nin sağ lan ma sı hak kın da” Azer bay can Cum hu ri ye ti Ka nu nu’ nun 20’n ci mad de si ne uy gun ola rak, cin si yet eşit li ği nin sağ lan ma-sı nın de ne ti mi ni ger çek leş ti ren il gi li ida ri ku rum ken di ça lış ma la rı hak kın da Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mec li si ne yıl lık bil gi len dir me su nar.

Madde 22 – Milletvekili yasama dokunulmazlığının kaldırılması usulüAna ya sa nın 90 ’ın cı mad de si nin ikin ci fık ra sı na gö re, mil let ve ki li nin do ku nul maz-

lı ğı na sa de ce Azer bay can Cum hu ri ye ti Baş sav cı lı ğı nın ta le bi üze ri ne Mil li Mec li sin ka-ra rı ile son ve ri le bi lir. Milli Meclis bu konudaki talebi geldiği tarihten itibaren yedi gün içinde inceler.

Mil li Mec lis Baş ka nı, ku ral ola rak mil let ve ki li hak kın da ki ta le bi ön ce Mil li Mec-lis Di sip lin Ko mis yo nu na gön de rir. Di sip lin Ko mis yo nu ko nu yu in ce ler ve ta le be dair gö rüş oluş tu rur. Bu gö rüş te, mil let ve ki li do ku nul maz lı ğı na son ve ri lip ve ril me me si hak-kın da Di sip lin Ko mis yo nu nun ka naati açık la nır.

Mil li Mec lis bu tarz ko nu la rı, ku ral ola rak hak kın da mil let ve ki li do ku nul maz lı-ğı nın kal dı rıl ma sı ta le bi olan mil let ve ki li nin ka tı lı mı ile in ce ler. Bu ko nu Ge nel Ku-

26

rul da gö rü şü lür ken mil let ve ki lin it ham edil di ği ko nu da suç lu olup ol ma ma sı hu su su gö rü şü le mez. Otu ru ma ka tı lan mil let ve kil le ri, sa de ce mil let ve ki li do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı ko nu sun da Azer bay can Cum hu ri ye ti Baş sav cı lı ğı nın ta le bi ne ye te ri ka-dar da ya nak olup ol ma dı ğı nı in ce le ye bi lir ler ve bu amaç la Azer bay can Cum hu ri ye ti Baş sav cı sı na so ru so ra bi lir ler, mil let ve ki li do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı le hi ne ve ya aley hi ne ko nuş ma ya pa bi lir ler. Mil li Mec lis ye ter li ço ğun luk la mil let ve ki li do ku nul-maz lı ğı na son ve re bi lir.

Madde 23 – Milli Meclis üyelerinin milletvekilliğinin düşürülmesi ile ilgili konunun Milli Mecliste incelenmesi usulü

Azer bay can Ana ya sa sı’ nın 89 ’un cu mad de si nin ikin ci fık ra sı na gö re, Mil li Mec lis üye si mil let ve ki li sı fa tı nı sü rek li kul la na bi lir ve ka nun la ön gö rü len hal ler de bu sı fa tı nı kay be der. Bu İç tü zük’ te ve Mil li Mec lis Mil let ve ki li nin Sta tü sü Hak kın da Ka nun’ da ön gö rü len hal ler de Mil li Mec lis Di sip lin Ko mis yo nu nun bu ko nu da ki gö rü şü Ge nel Ku-ru lun iz le yen bir le şi min de gö rü şü lür.

Di sip lin Ko mis yo nu bu ko nu yu in ce ler ken üye li ğin dü şü rü lüp dü şü rül me me si hak-kın da ken di ka naati ni or ta ya ko yar.

Mil li Mec lis bu tür ko nu la rı ku ral ola rak üye li ği nin dü şü rül me si söz ko nu su edi len üye nin ka tı lı mı ile gö rü şür. Top lan tı ya ka tı lan mil let ve kil le ri sa de ce üye li ğin dü şü rül-me si için ye ter li ge rek çe nin olup ol ma dı ğı nı in ce ler ve Di sip lin Ko mis yo nu üye le ri ne so ru lar so ra bi lir ler, üye li ğin dü şü rül me si için leh te ve ya aleyh te ko nuş ma lar ya pa bi lir ler. Mil li Mec lis ye ter li ço ğun luk la üye li ğin dü şü rül me si hak kın da ka rar ka bul ede bi lir.

Madde 24 – Milli Meclis toplantılarında oylama şekil ve usulleri

Mil li Mec lis top lan tı la rın da ko nu lar açık ve ya giz li oy la ma yo lu ile ka ra ra bağ la nır.Ge nel Ku rul da ku ral ola rak, elekt ro nik sis tem den ya rar la nı la rak açık oy la ma ger-

çek leş ti ri lir. Baş ka şe kil de oy la ma ya pıl ma sı için usul ku ra lı ka ra rı alı nır. En az 25 mil-let ve ki li nin ta le bi ol du ğun da elekt ro nik sis tem den ya rar la nı la rak is me gö re kul la nı lan oy la rın bel li ol du ğu şe kil de açık oy la ma ya pı lır.

Her han gi bir ko nu da oy la ma ya pı lır ken, mil let ve ki li nin bir oy hak kı var dır. Mil-let ve ki li oya su nu lan ko nu nun ka bul edil me si hu su sun da ka bul, çe kim ser ve ya ret oyu kul la na bi lir. Otu ru ma ka tı lan mil let ve kil le ri nin oy la ma da yer al ma ma sı ka rar ye ter sa-yı sı na et ki et mez.

Oy la ma ya ka tı lan mil let ve ki li biz zat oy kul lan ma lı dır.Oy la ma sı ra sın da Ge nel Ku rul da ol ma yan mil let ve ki li, oy la ma için ay rı lan sü re

bit tik ten son ra oy ve re mez. Bir le şi mi yö ne ten Baş ka nın oy la ma ya ge çil di ği ni söy le me sin den son ra hiç kim se

oy la ma nın gi di şa tı nı (top lan tı nın ya pı lı şı na yö ne lik iti raz la rın be lir til me sin den baş ka) dur du ra maz.

Bir le şi mi yö ne ten Baş kan oy la ma nın so nuç la rı ke sin leş tik ten son ra so nuç la rı açık lar.

27

Ko nu nun ka ra ra bağ lan ma sı için ara nan ka rar ye ter sa yı sı nın bu lu na ma ma sı du ru-mun da Ge nel Ku ru la baş kan lık ya pan Baş kan, oy la ma yı bir son ra ki bir le şi me bı ra kır.

Madde 25 – Açık oylama

Açık oy la ma, elekt ro nik sis tem kul la nı la rak ve ya elekt ro nik sis tem den ya rar lan-mak sı zın isim ba zın da sor ma şek lin de ger çek leş ti ri le bi lir.

Elektronik sistem kullanılarak açık oylama basit şekilde ve isme göre kullanılan oyların gösterildiği şekilde yapılabilir. Elektronik sistemden yararlanılarak basit şekil- de açık oylama milletvekillerinin önlerindeki düğmelere basması ile olur ve birleşim tutanağında milletvekillerinin hangi yönde oy kullandığı belirtilmeden sadece oylama sonuçlarının gösterilmesiyle yetinilir. Elektronik sistemden yararlanılarak isme göre kul- lanılan oyların gösterildiği şekilde açık oylama, basit şekildeki yöntemde gerçekleştirilir, ancak birleşim tutanağında her milletvekilinin hangi yönde oy verdiği gösterilir. Elektro- nik sistemden yararlanılarak yapılan açık oylamadan sonra milletvekilinin, ayrıca Milli Mecliste kayıtlı basın ve yayın kuruluşları temsilcilerinin hem basit, hem de isme göre kullanılan oyların gösterildiği şekilde yapılan açık oylamanın sonuçlarını içeren listeyi alma hakkı vardır.

Elekt ro nik sis tem kul la nıl ma dan açık oy la ma ya pı lır ken oy la rı, Mil li Mec lis Tas-nif Ko mis yo nu sa yar. Elekt ro nik sis tem kul la nıl ma dan ya pı lan açık oy la ma da bir le şi mi yö ne ten Baş kan, mil let ve kil le ri ne so rar: “le hi ne”, “aley hi ne”, “çe kim ser”. Her so ru dan son ra mil let ve kil le ri du ruş la rı na gö re el kal dı rır lar ya da el kal dır maz lar. Tas nif Ko mis-yo nu oy la rı sa yar ve oy la ma bit tik ten son ra so nuç la rı açık lar.

İsim ba zın da sor ma şek lin de açık oy la ma da so ru kâ ğı dı kul la nı lır. Mil li Mec lis Tas nif Ko mis yo nu üye le rin den bi ri si so ru kâ ğı dı ile do la şa rak Ge nel Ku rul da bu lu nan mil let ve kil le ri nin her bi ri ne so ru kâ ğı dı nı tak dim eder. Mil let ve ki li so ru kâ ğı dı nın “le hi-ne”, “çe kim ser” ve ya “aley hi ne” sü tun la rın dan bi ri ne du ru şu na gö re so ya dı nı ya zar ve im za sı nı atar. Tas nif Ko mis yo nu oy la ma bit tik ten son ra, oy la rı sa yar ve so ru kâ ğı dı nı bir le şi mi yö ne ten Baş ka na ve rir. Baş kan isim ba zın da sor ma şek lin de ger çek leş ti ri len açık oy la ma nın so nuç la rı nı ilan eder.

Açık oy la ma baş la ma dan ön ce bir le şi mi yö ne ten Baş kan, ve ri len öner ge le rin sa-yı sı, içe ri ği ve sı ra la ma sı hak kın da ay rı ca, ko nu nun han gi ço ğun luk la ka bul edi le ce ği ne yö ne lik bil gi ler ve rir.

Madde 26 – Gizli oylama

Giz li oy la ma elekt ro nik sis tem den ya rar la nı la rak ve ya oy pu su la sı kul la nıl ma sı yön te mi ile ger çek leş ti ri lir.

Elekt ro nik sis tem kul la nı la rak ger çek leş ti ri len giz li oy la ma da, mil let ve kil le ri nin han gi yön de oy ver di ği ne iliş kin bil gi ler elekt ro nik sis te min bel le ğin de sak lan maz.

28

Oy pu su la sı kul la nı la rak ger çek leş ti ri len giz li oy la ma Ge nel Ku rul sa lo nun da ya-pı lır. Tas nif Ko mis yo nu oy pu su la la rı nı ha zır lar, oy ku tu la rı nı kont rol eder, mü hür ler ve mil let ve kil le ri ni ad cet ve li ne gö re oy kul lan ma ya da vet eder.

Tas nif Ko mis yo nu oy ver me nin giz li li ği ni sağ la mak için ge rek li or ta mı oluş tur ma-lı dır. Mil let ve kil le ri isim lis te si ne im za ata rak oy pu su la sı nı alır, Ge nel Ku rul sa lo nun da her kes ta ra fın dan gö rü le cek yer de ku rul muş oy ka bi ni ne gi rer ve ora da oyu nu kul la nır. Mil let ve ki li oy pu su la sın da “le hi ne”, “çe kim ser” ve ya “aley hi ne” ya zan se çe nek ler den iki-si ni çar pı ile işa ret le me li ve bi ri ni boş bı rak ma lı dır. Eğer giz li oy la ma aday la rın se çi mi ne iliş kin se, mil let ve ki li seç mek is te di ği ada yın so ya dı se çe ne ği ni boş bı ra kır ve di ğer aday la-rın so yad la rı nı çar pı ile işa ret ler. Mil let ve ki li, dol dur du ğu oy pu su la sı nı biz zat oy ku tu su na atar ve son ra Ge nel Ku rul da ki ye ri ni alır. Oy pu su la la rı ara cı lı ğıy la giz li oy la ma so na er-dik ten son ra, Tas nif Ko mis yo nu Ge nel Ku rul sa lo nun da oy ku tu su nu açar ve oy la rı sa yar.

Giz li oy la ma nın so nuç la rı hak kın da tu ta nak dü zen le nir. Bu tu ta nak ta lis te ha lin-de mil let ve kil le ri nin sa yı sı, oy la ma ya ka tı lan mil let ve kil le ri nin sa yı sı, kul la nıl ma yan oy pu su la la rı nın sa yı sı, ge çer siz oy pu su la la rı nın sa yı sı, ge çer li oy pu su la la rı nın sa yı sı, oy-la ma nın so nuç la rı ya zı lır. Tas nif Ko mis yo nu nun be lir le di ği şe kil de kul la nıl ma yan oy pu-su la la rı, ay rı ca “le hi ne”, “çe kim ser” ve ya “aley hi ne” se çe nek le ri nin hep si nin ve ya bi ri-si nin işa ret len di ği ve ya hiç bi ri nin işa ret len me di ği ya hut aday la rın hep si nin so yad la rı nın işa ret len di ği ve ya bir ço ğu nun so ya dı nın boş bı ra kıl dı ğı oy pu su la la rı ge çer siz sa yı lır.

Oy la ma da kul la nı lan ad cet ve li ve oy pu su la la rı zar fa ko nu la rak mü hür le nir. Oy-la ma so nuç la rı na iliş kin tu ta na ğı Tas nif Ko mis yo nu nun bü tün üye le ri im za lar. Tas nif Ko mis yo nu ra po ru nu im za la mak is te me yen üye, ra po ra mu ha le fet şer hi ek le ye bi lir ve bu mu ha le fet şer hi ni he men açık la ya bi lir. Tas nif Ko mis yo nu Baş ka nı, oy pu su la sı kul la-nı la rak ger çek leş ti ri len giz li oy la ma nın so nuç la rı nı ilan eder.

Bir ko nu nun ka ra ra bağ lan ma sıy la il gi li ola rak Mil li Mec lis isim ba zın da oy la ma ve ay nı za man da giz li oy la ma yö nün de ka rar ka bul eder se, giz li oy la ma ya pı lır.

Madde 27 – İkinci tur oylama

İkiden fazla aday arasında oylama gerçekleştirildikten sonra adaylardan hiçbiri, Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası ile öngörülen yeterli çoğunluğu elde edememişse, en çok oy alan iki aday ikinci tur oylamaya kalır. İkinci turda Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası ile Milli Meclisin karar kabul edebilmesi için öngörülen yeterli çoğunluğu sağlayan aday seçilmiş olur. İkinci turda da adayların hiçbiri yeterli çoğunluğu elde ede- mezse, başka adaylar belirlenerek yeni oylama yapılır.

Madde 28 – Oylamanın tekrarlanması

Oy la ma so nuç la rı be lir le nir ken tek nik (elekt ro nik sis tem arı za sı ile iliş ki li) ve ya usul ha ta la rı ol du ğu an la şı lır sa, Mil li Mec li sin usul ku ra lı ola rak ka bul ede ce ği ka rar la oy la ma tek rar la nır.

29

Madde 29 – Genel Kurulda elektronik sistemin kullanımı

Ge nel Ku rul top lan tı la rın da elekt ro nik sis tem, mil let ve kil le ri nin yok la ma sı, söz kay dı ve oy la ma ya pıl ma sı için kul la nı la bi lir.

Elekt ro nik sis te min kul la nı mı Ge nel Ku ru la baş kan lık ya pan Baş kan ta ra fın dan de net le nir.

Elekt ro nik me ka niz ma ile mil let ve kil le ri nin yok la ma, söz kay dı so nuç la rı ve oy la-ma top lam la rı Ge nel Ku rul sa lo nun da ku ru lu elekt ro nik ek ran da gös te ri lir.

Tüm bil gi ler elekt ro nik sis te min bel le ğin de ve Mil li Mec lis ar şi vin de elekt ro nik or tam da de po la nır. Elekt ro nik sis tem de de po la nan bil gi ler Mil li Mec lis Baş ka nı nın iz ni ile mil let ve kil le ri ne ve baş vu ran di ğer ki şi le re ve ri lir. Mil li Mec li sin ka pa lı otu rum la rı na iliş kin bil gi ler sa de ce Mec lis Baş ka nı na ve ri lir.

Elekt ro nik sis te min ça lış tı rıl ma sın da olu şan ha ta la ra iliş kin şikâ yet le ri Mil li Mec lis Baş ka nı in ce ler.

Madde 30 – Genel Kurulda kanun kabulü için yeter sayıAzer bay can Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’n da ve bu İç tü zük’ te baş ka hü küm ön gö rül-

me miş se Mil li Mec lis te ka nun en az 63 mil let ve ki li nin oyu ile ka bul edi lir.Yön tem ko nu la rı ile il gi li usul ku ra lı ka rar la rı, bu İç tü zük’ te baş ka bir hü küm ön-

gö rül me miş se, Ge nel Ku rul top lan tı sı na ka tı lan mil let ve kil le ri nin salt ço ğun lu ğu ile ka-bul edi lir.

İKİNCİ KISIMMilli Meclisin Kuruluşu

Madde 31 – Milli Meclis Başkanının yetkileri

Milli Meclis Başkanı:Ge nel Ku rul gö rüş me le ri ni yö ne tir;- Azer bay can Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın ve ya Mil li Mec li sin 42 üye si nin -

is te mi üze ri ne Mil li Mec li si ola ğa nüs tü top lan tı ya ça ğı rır;Mil li Mec lis Baş kan ve kil le ri ara sın da gö rev da ğı lı mı ya par;- Mil li Mec lis Baş kan ve kil le ri ve Mil li Mec lis ko mi te baş kan la rı ile bir lik te Mil--

li Mec li sin her top lan tı dö ne mi nin ya sa ma ça lış ma la rı pla nı nı ha zır lar ve Mil li Mec li se su nar;

Ka nun tek lif et me hak kı kap sa mın da Mil li Mec li se gön de ri len ka nun ve ka rar - ta sa rı la rı nı Mil li Mec li sin il gi li ko mi te le ri ne ha va le eder;

Ka bul edi len ka nun la rı onay lan mak üze re Azer bay can Cum hu ri ye ti Cum hur-- baş ka nı na gön de rir;

Mil li Mec li sin iç dü ze ni ni, bu İç tü zük’ le ve ri len yet ki ler çer çe ve sin de sağ lar;-

30

Mil li Mec li si yü rüt me ve yar gı ku rum la rı, si ya si par ti ler, der nek ler, sen di ka lar, - ya ban cı dev let ler ve ulus la ra ra sı ku ru luş lar, ba sın ve ya yın ku ru luş la rı, ay rı ca di ğer ger-çek ve tü zel ki şi ler le olan iliş ki ler de tem sil eder;

Mil li Mec lis Ge nel Sek re ter li ği nin yö ne ti ci ça lı şan la rı nı gö re ve atar ve gö rev-- den alır;

Önem li ka nun ta sa rı la rı nın ha zır lan ma sı için ça lış ma grup la rı oluş tu rur;- Azer bay can Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı ve bu İç tü zük’ le ve ri len di ğer yet ki le ri kul--

la nır.Mil li Mec lis Baş ka nı, ken di yet ki le ri nin uy gu lan ma sı ile il gi li ta li mat lar ve rir.Mil li Mec lis üye si Ge nel Ku rul top lan tı sın da mil let ve kil li ğin den is ti fa et ti ği ve bu

du rum bir le şim tu ta na ğı na geç ti ği za man, is ti fa yı ge ri ala maz.Mil li Mec lis Baş ka nı ya pa ca ğı de ğer len dir me ye gö re, Ge nel Ku rul gün de mi ne ön-

ce lik li ko nu lar gi bi acil ka ra ra bağ lan ma sı ta lep edi len ko nu la rı ve baş ka ko nu la rı dâ hil ede bi lir.

Madde 32 – Milli Meclis Başkan vekillerinin yetkileri

Milli Meclis Başkan vekilleri kendi aralarında yaptıkları görev dağılımına uygun olarak faaliyet gösterirler, Milli Meclis Başkanının her birine vereceği görevleri yerine getirirler, Milli Meclis Başkanının kararı ile Genel Kurul toplantılarına başkanlık yaparlar.

Milli Meclis Başkanlığı görevi boşaldığı zaman, Milli Meclis Birinci Başkan Ve- kili, o olmadığında en yaşlı Başkan vekili, o olmadığında ise diğer Başkan vekili Milli Meclis Başkanı seçilinceye kadar, Başkanlık görevini yürütür.

Madde 33 – Milli Meclis Başkanının seçim usulüMil li Mec lis Baş ka nı, Mil li Mec lis üye le ri ara sın dan giz li oy la ma (elekt ro nik sis-

tem kul la nı la rak) yo luy la se çi lir. Elekt ro nik sis tem de ak sak lık mey da na ge lir se giz li oy-la ma, oy pu su la la rı kul la nı la rak ya pı lır.

Mil li Mec lis Baş kan lı ğı için mil let ve kil le ri aday gös te re bi lir ler. Her mil let ve ki li sa de ce bir aday gös te re bi lir.

Mil let ve ki li nin ken di aday lı ğı na iti ra zı, gö rüş me siz ve oy la ma sız ka bul edi lir.Se çi me en az 10 mil let ve ki li ta ra fın dan aday gös te ri len üye ler ka tı la bi lir ler. Aday-

lar ko nuş ma ya pa bi lir ler ve mil let ve kil le ri nin so ru la rı nı ce vap lan dı ra bi lir ler. Aday lar üze rin de gö rüş me ler ya pı lır. Mil li Mec lis Baş kan lı ğı na aday her üye Tas nif Ko mis yo nu-na ila ve bir mil let ve ki li öne re bi lir.

Giz li oy ver me so nu cun da en az 63 mil let ve ki li nin oyu nu alan aday Mil li Mec lis Baş ka nı se çi lir.

Aday lar dan hiç bi ri en az 63 oy ala maz sa, İç tü zü ğün 27’n ci mad de sin de ön gö rü len şe kil de ikin ci tur oy la ma ger çek leş ti ri lir. İkin ci tur da da hiç bir aday en az 63 oy ala maz-sa, Mil li Mec lis Bi rin ci Baş kan Ve ki li oy la ma sı ya pı lır.

31

Mil li Mec lis Baş ka nı nın se çil me si, Mil li Mec lis ka ra rı ile res mi yet ka za nır. Bu ka-ra rı Ge nel Ku ru la baş kan lık eden Baş kan im za lar.

Madde 34 – Milli Meclis Başkan vekillerinin seçim usulüMil li Mec lis baş kan ve kil le ri, Mil li Mec lis üye le ri ara sın dan açık oy la ma yo luy la

se çi lir. Milli Meclis Başkan Vekili görevine ilk önce Milli Meclis Başkanı, daha sonra ise

milletvekilleri aday gösterebilir. Milli Meclis Başkanı ve her milletvekili Milli Meclis Birinci Başkan Vekili ve diğer Başkan vekillikleri görevlerinin her birine sadece bir aday önerebilirler.

Milletvekilinin kendi adaylığına itirazı, görüşmesiz ve oylamasız kabul edilir.Seçime en az 7 milletvekili tarafından aday gösterilen üyeler katılabilirler. Adaylar

konuşma yapabilirler ve milletvekillerinin sorularını cevaplandırabilirler. Adaylar üze- rinde görüşmeler yapılır

Açık oylama sonucu en az 63 milletvekilinin oyunu alan aday, Milli Meclis Başkan vekili seçilir.

Adaylardan hiçbiri en az 63 oy alamazsa, İçtüzüğün 27’nci maddesinde öngörülen şekilde ikinci tur oylama gerçekleştirilir. İkinci turda da hiçbir aday en az 63 oy alamazsa, başka adaylar gösterilerek yeni seçim gerçekleştirilir.

Milli Meclis Başkan vekillerinin seçilmesi, Milli Meclis kararı ile resmiyet kazanır.

Madde 35 – Milli Meclis komiteleriMil li Mec li sin ye ni ya sa ma dö ne mi nin ilk top lan tı dö ne mi ön ce si “Azer bay can

Cum hu ri ye ti Mil li Mec li si Ko mi te le ri hak kın da” Azer bay can Cum hu ri ye ti Ka nu nu’ na uy gun ola rak Mil li Mec lis ko mi te le ri ku ru lur.

Mil li Mec lis ko mi te le ri nin yet ki le ri ya sa ma dö ne mi bo yun ca ge çer li dir. Mil li Mec lis ko mi te le ri, en az 63 mil let ve ki li nin oyu ile onay la nan “Azer bay can

Cum hu ri ye ti Mil li Mec li si Ko mi te le ri hak kın da” Azer bay can Cum hu ri ye ti Ka nu nu kap-sa mın da faali yet gös te rir ler.

Milli Meclis komitelerinin çalışmaları, fikir çeşitliliği, siyasi çoğulculuk, şeffafık, konuların serbestçe görüşülmesi ilkeleri üzerinden yürütülür.

Madde 36 – Milli Meclis komitelerinin yapısıMilli Meclis komitelerinin üye sayıları en az 5 en çok 20 milletvekilinden olu-

şacak şekilde Milli Meclis tarafından belirlenir.15 mil let ve ki lin den faz la üye si bu lu nan ko mi te, yar dım cı (alt) ko mi te ku ra bi lir.Mil li Mec lis Baş kan lık Di va nı üye le ri ko mi te üye si ola bi lir ler. Her mil let ve ki li

bir ko mi te ye üye ol ma lı dır. Bir mil let ve ki li en faz la iki ko mi te ye üye ola bi lir. Nah çı van Özerk Cum hu ri ye ti Yü ce Mec li si Baş ka nı olan Mil li Mec lis üye si, Mil li Mec lis ko mi te-le ri ne üye ol ma ya bi lir.

32

Ko mi te baş ka nı, baş kan ve ki li ve üye le ri, Ge nel Ku rul da en az 63 mil let ve ki li nin oyu ile se çi lir. Ko mi te oluş tu rul ma sı Mil li Mec li sin ka ra rı ile res mi yet ka za nır.

Bir mil let ve ki li hiç bir ko mi te ye üye ol ma mış sa, Mil li Mec lis Baş ka nı bu mil let ve -ki li ni ta li mat la her han gi bir ko mi te ye üye ya par.

Madde 37 – Milli Meclis komitelerinin toplantılarıMil li Mec lis ko mi te si nin top la na bil me si için üye le ri nin ya rı sın dan faz la sı nın top-

lan tı ya ka tıl ma sı ge rek li dir. Mil li Mec lis Baş ka nı nın ta le bi üze ri ne Mil li Mec lis ko mi te si ola ğa nüs tü top lan tı ya

ça ğı rı lır.Mil li Mec lis ko mi te si nin top lan tı sı ko mi te üye le ri ne top lan tı ta ri hin den en az iki

gün ön ce den bil di ril me li dir.Ko mi te üye si mil let ve ki li nin, ko mi te top lan tı la rı na ka tıl ma sı zo run lu dur. Ko mi te top lan tı sı na özür süz ola rak ka tı la ma yan mil let ve ki li, ko mi te baş ka nın dan

izin al ma lı dır. Ko mi te top lan tı la rı na bu ko mi te nin üye si ol ma yan mil let ve kil le ri de gö rüş alış-

ve ri şin de bu lun mak üze re ka tı la bi lir ler. Ko mi te baş kan la rı ko mi te top lan tı la rı na ay rı ca baş ka ki şi le ri de da vet ede bi lir.

Mil li Mec li sin iki ve ya da ha çok ko mi te si or tak top lan tı ya pa bi lir.

Madde 38 – Komite başkanı ve başkan vekiliKo mi te top lan tı sı nı baş kan, baş kan ol ma dı ğı za man ve ya baş ka nın gö rev len dir me-

siy le ko mi te baş kan ve ki li yö ne tir.Ko mi te baş ka nı ko mi te iş le ri ni yö ne tir, ko mi te top lan tı sı nın gü nü nü ve saati ni be-

lir ler, ko mi te üye le ri ne ay rı ay rı gö rev ler ve rir, ko mi te ça lış ma la rın da Mec li sin di ğer ko mi te le ri ile eş gü düm sağ lar ve ko mi te tu ta na ğı nı im za lar.

Ko mi te baş kan ve ki li, baş kan bu lun ma dı ğın da onun ye ri ne ge çer ve onun gö rev-len dir me siy le ko mi te ça lış ma la rı nı yö ne tir.

Madde 39 – Komitelerin haklarıKo mi te le rin ka nun ve ka rar ta sa rı la rı nın ha zır lan ma sı için ge rek li olan bel ge ve

ma ter yal le ri mer ke zi ve ya ye rel yü rüt me ve yar gı ku rum la rın dan, ye rel yö ne tim ku ru-luş la rın dan, dev let ve si vil top lum ku ru luş la rın dan, ida re ve teş ki lat la rın dan ta lep et me, on la rın tem sil ci le ri ni (uz man la rı nı) ko mi te top lan tı la rı na ça ğır ma hak la rı var dır.

Ko mi te le rin ka nun ve ka rar ta sa rı la rı nın ha zır lan ma sı için ta lep et ti ği bel ge ve ma-ter yal le ri mer ke zi ve ya ye rel yü rüt me ve yar gı ku rum la rı, ye rel yö ne tim ku ru luş la rı, dev-let ve si vil top lum ku ru luş la rı, ida re ve teş ki lat la rı, on gün için de ko mis yo na gön der me-li dir. Eğer ta lep edi len bel ge ve ma ter yal ler de dev let sır rı, ti ca ri sır ve ya ka nun la ko ru nan baş ka giz li bil gi ler var sa ko mi te ye gön de ril mez ve bu ko nu da Mil li Mec lis Baş ka nı na ge rek çe len di ril miş ya zı lı ce vap ve ri lir.

33

Mil li Mec lis Baş ka nı, bu ce va bı be nim se mez ve söz ko nu su bel ge ve ma ter yal le ri ta lep eder se, bun la rın Mil li Mec lis Baş ka nı na su nul ma sı zo run lu dur.

Madde 40 – Milli Meclis Tasnif Komisyonu

Ye ni ya sa ma dö ne mi nin ilk bir le şi min de ve bun dan son ra her yıl Mil li Mec li sin ilk ba har top lan tı dö ne mi nin bi rin ci bir le şi min de Mec lis Tas nif Ko mis yo nu oluş tu ru lur. Tas nif Ko mis yo nu, açık ve giz li oy la ma la rı ger çek leş tir mek ve so nuç la rı be lir le mek ama cıy la sa de ce Ge nel Ku rul top lan tı la rın da faali yet gös te rir.

Milli Meclis Tasnif Komisyonu, Milli Meclis üyeleri arasından bir yıl süreyle 7 üyeden oluşacak şekilde seçilir. Milli Meclis Tasnif Komisyonu üyeleri seçildikten sonra kendi aralarında başkan ve kâtip seçer.

Tas nif Ko mis yo nu nun top la na bil me si için en az 4 üye nin top lan tı ya ka tıl ma sı ge -rek li dir. Tas nif Ko mis yo nu nun bü tün ka rar la rı top lan tı la ra ka tı lan üye le rin salt ço ğun lu -ğuy la ka bul edi lir. Tas nif Ko mis yo nu nun ka ra rı na mu ha lif ka lan üye, ko mis yon ra po ru -na ay kı rı lık gö rü şü nü yan sı ta bi lir ve Ge nel Ku rul da ay kı rı lık gö rü şü nü di le ge ti re bi lir.

Mil li Mec lis Baş kan lı ğı se çim le ri ya pı lır ken, Mil li Mec lis Baş kan lı ğı na aday gös -te ri len her mil let ve ki li, Tas nif Ko mis yo nu na ila ve bir üye dâ hil ede bi lir. Bu üye ler sa de -ce Mil li Mec lis Baş ka nı se çi mi sü re cin de Tas nif Ko mis yo nu üye si olur lar.

Madde 41 – Milli Meclis Disiplin Komisyonu

Ye ni ya sa ma dö ne mi nin ilk bir le şi min de ve bun dan son ra her yıl Mil li Mec li sin ilk ba har top lan tı dö ne mi nin bi rin ci bir le şi min de Mil li Mec lis Di sip lin Ko mis yo nu oluş-tu ru lur. Di sip lin Ko mis yo nu par la men to içi so rum lu luk kap sa mın da mil let ve kil le ri hak-kın da ki di sip lin iş lem le ri ni in ce le yip ka ra ra bağ la mak, bu nun ya nı sı ra mil let ve ki li do-ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı ve üye li ğin dü şü rül me si ile il gi li ko nu lar da gö rüş ver mek ama cıy la faali yet gös te rir.

Disiplin Komisyonu, Milli Meclis üyeleri arasından bir yıl süreyle 7 üyeden olu- şacak şekilde seçilir. Milli Meclis Disiplin Komisyonu üyeleri seçildikten sonra kendi aralarında başkan ve kâtip seçer.

Di sip lin Ko mis yo nu nun top la na bil me si için en az 4 üye nin top lan tı ya ka tıl ma sı ge re kir. Di sip lin Ko mis yo nu nun bü tün ka rar la rı top lan tı la ra ka tı lan üye le rin salt ço ğun-lu ğuy la ka bul edi lir. Di sip lin Ko mis yo nu nun ka ra rı na mu ha lif ka lan üye, ko mis yon ra-po ru na ay kı rı lık gö rü şü nü yan sı ta bi lir ve Ge nel Ku rul da ay kı rı lık gö rü şü nü di le ge ti re-bi lir.

Madde 42 – Milli Meclisteki geçici komisyonlar

Mil li Mec lis üye le rin den Mil li Mec lis ge çi ci ko mis yon la rı oluş tu ru la bi lir. Mil li Mec lis ge çi ci ko mis yo nu nun olu şu mu, gö rev le ri, yet ki le ri ve gö rev sü re si

Ge nel Ku rul ka ra rı ile be lir le nir.

34

Madde 43 – Milli Meclisteki milletvekili fraksiyonları (grupları)

Mil li Mec li sin en az 25 üye si gö nül lü ola rak bir le şe rek mil let ve ki li frak si yon la rı (grup la rı) oluş tu ra bi lir ler. Mil let ve ki li frak si yo nu nun (gru bu nun) oluş tu rul du ğu na iliş kin bil di ri Ge nel Ku rul da oku nur ve oluş tu ru lan mil let ve ki li frak si yo nu (grup) Mil li Mec lis Ge nel Sek re ter li ğin ce ka yıt al tı na alı nır.

Milletvekili fraksiyonu (grubu), Milli Mecliste görüşülmesi için öneriler verebilir, Genel Kurulda görüşmeye açılan bütün konulara ilişkin tutumunu bildirebilir.

Mil let ve ki li nin frak si yon dan (grup tan) ay rıl ma sı so nu cun da, mil let ve ki li frak si yo-nu nun (gru bu nun) üye sa yı sı 25 ’in al tı na dü şer se, mil let ve ki li frak si yo nu (gru bu) da ğıl-mış sa yı lır ve bu du rum Ge nel Ku rul da du yu ru lur.

Madde 44 – Sayıştay

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası’nın 92’ci maddesine dayanılarak Milli Meclis Sayıştayı kurulur. Sayıştay, Milli Meclise rapor sunan ve sürekli faaliyet gösteren, devlet bütçesini denetleyen kurumdur.

Sayıştay Başkan, Başkan Vekili ve 7 denetçiden oluşur.Sayıştay Başkanı, Başkan Vekili ve denetçileri kamu yönetimi, kamu denetimi,

ekonomi, maliye alanlarında iş tecrübesine sahip yükseköğrenim mezunu olmalıdır.Sayıştay Başkanı, Başkan Vekili ve denetçileri, Milli Meclis Başkanının önerisi

üzerine Milli Meclis tarafından atanır.Sayıştay Başkanı ve Başkan Vekili adayları Genel Kurulda konuşma yaparlar. Mil-

letvekilleri onlara soru sorabilirler, önerilen aday hakkındaki düşüncelerini bildirebilir- ler, adayın lehine veya aleyhine konuşma yapabilirler.

Sayıştay denetçileri, kısa özgeçmişleriyle Genel Kurula takdim edilirler. Sayıştay Başkanı, Başkan Vekili ve denetçilerinin göreve atanması ve görevden alınması hakkın- da alınacak karar, en az 63 milletvekilinin oyu ile kabul edilir.

ÜÇÜNCÜ KISIMMilli Meclis Üyelerine İlişkin Disiplin Hükümleri

Madde 45 – Milletvekiline yönelik disiplin esasları

Milli Meclis üyesi: Ge nel Ku rul, ko mi te ve ko mis yon top lan tı la rı nın ya pıl ma sı nı en gel le di ğin de;1) Ge nel Ku rul, ko mi te ve ko mis yon top lan tı la rın da ko nuş ma ya pan la rın sö zü nü 2)

kes ti ğin de; Ge nel Ku rul, ko mi te ve ko mis yon top lan tı la rı nın ola ğan akı şı nı ve ça lış ma dü-3)

ze ni ni boz du ğun da;

35

Ge nel Ku rul, ko mi te ve ko mis yon top lan tı la rın da in san şe ref ve hay si ye ti ni al-4) çal tan ka ba, kö tü ni yet li söz ler sarf edip ha re ket ler yap tı ğın da, ka nun suz ey lem le re çağ rı yap tı ğın da;

Mil let ve ki li kim li ği ne za rar ve ren ha re ket ler yap tı ğın da;5) “Yolsuzlukla mücadele hakkında” Azer bay can Cum hu ri ye ti Ka nu nu’ nun 5.1’in-6)

ci mad de sin de be lir ti len ta lep le ri kar şı la ma dı ğın da ve ya ay nı Ka nun ’un 9’un cu mad de-sin de gös te ri len hu kuk suz luk la rı yap tı ğın da (bu ey lem ler ida ri ve ya ce zai so rum lu luk oluş tur ma dı ğın da);

Ge nel Ku rul, ko mi te ve ko mis yon top lan tı la rı na özür süz ola rak ka tıl ma dı ğın da;7) Hakkında disiplin işlemi yapılabilir.

Madde 46 – Hak kın da di sip lin iş le mi ya pı lan mil let ve ki li ne uy gu la na bi le cek di sip lin ce za la rı

İç tü zü ğün 45 ’in ci mad de sin de be lir ti len du rum la ra gö re Mil li Mec lis üye si ne aşa-ğı da ki di sip lin ce za la rı uy gu la na bi lir:

Uyarma;1) Söz kesme;2) Toplantı salonundan çıkarma;3) Kınama;4) Üyeliğin düşürülmesi5)

Madde 47 – Hak kın da di sip lin iş le mi ya pı lan mil let ve ki li ne di sip lin ce za sı uy gu lan ma sı usu lü

İç tü zü ğün 45 ’in ci mad de si nin bir, iki, üç ve dör dün cü fık ra la rın da be lir ti len du-rum lar da, Ge nel Ku rul ve ya ko mi te ve ko mis yon top lan tı sı na baş kan lık ya pan baş kan, mil let ve ki li ni uya ra bi lir, sö zü nü ke se bi lir ve ya onu top lan tı sa lo nun dan çı kar ta bi lir. Ku-ral ola rak, top lan tı sa lo nun dan çı kar ma ce za sı, ku ral la rı ka ba şe kil de çiğ ne yen mil let ve-kil le ri ne uy gu la nır.

De fa lar ca uya rı lan, sö zü ke si len, top lan tı sa lo nun dan çı kar tı lan mil let ve ki li nin du-ru mu, Mil li Mec lis Baş ka nı nın ve ya ko mi te ve ko mis yon baş ka nı nın tek li fi üze ri ne in-ce len me si için Mil li Mec lis Di sip lin Ko mis yo nu na sevk edi lir. Di sip lin Ko mis yo nu ko-nu yu beş gün için de gö rüş me li dir. Di sip lin Ko mis yo nu ko nu yu in ce ler ken Mil li Mec lis tu ta nak la rın dan ve gö rün tü ka yıt la rın dan ya rar la na bi lir. Di sip lin Ko mis yo nu nun ka ra rı ile dü ze ni bo zan mil let ve ki li ne kı na ma ce za sı ve ri le bi lir.

İç tü zü ğün 45 ’in ci mad de si nin be şin ci fık ra sın da be lir ti len du rum da, Mil li Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan ko nu Di sip lin Ko mis yo nu na ha va le edi lir. Di sip lin Ko mis yo nu ko nu ile il gi li iki haf ta için de tah ki kat ger çek leş ti rir ve üye nin dav ra nış la rın da mil let ve kil li ği kim li ği ne za rar ve ren be lir ti ler tes pit edil di ğin de kı na ma ce za sı ve re bi lir.

36

İç tü zü ğün 45 ’in ci mad de si nin al tın cı fık ra sın da be lir ti len du rum da Mil li Mec lis Baş ka nı, ko nu yu Di sip lin Ko mis yo nu na sevk eder. Di sip lin Ko mis yo nu ko nu yu iki haf ta için de in ce le ye rek mil let ve ki li ne kı na ma ce za sı ve re bi lir.

İç tü zü ğün 45 ’in ci mad de si nin ye din ci fık ra sın da be lir ti len du rum da Mil li Mec lis Baş ka nı ken di si nin ve ya ko mi te baş ka nı nın tek li fi ile özür süz ola rak en az ar ka ar ka ya dört ve ya bir ay için de top lam al tı top lan tı ya ka tıl ma yan mil let ve ki li nin dos ya sı nı Di sip-lin Ko mis yo nu na sevk eder. Ko mis yon, bu ko nu yu bir haf ta için de in ce le ye rek mil let ve-ki li ne kı na ma ce za sı ve re bi lir.

Mil let ve ki li ne kı na ma ce za sı nın ve ril me si ne yö ne lik Di sip lin Ko mis yo nu ka ra rı, Ge nel Ku ru lun ilk bir le şi min de bil gi ye su nu lur.

İç tü zü ğün 45 ’in ci mad de si nin ye din ci fık ra sın da be lir ti len du rum da Mil li Mec-lis Baş ka nı, Mil li Mec li sin top lan tı dö ne mi nin tüm bir le şim le ri ne ka tıl ma yan ve ya yıl bo yun ca otuz bir le şim de özür süz ola rak bu lun ma yan mil let ve ki li nin dos ya sı nı Di sip lin Ko mis yo nu na sevk eder. Di sip lin Ko mis yo nu bu ko nu yu iki haf ta için de in ce le yip mil-let ve ki li nin üye li ği nin dü şü rül me si ne yö ne lik tek li fi ni Ge nel Ku rul da gö rü şül mek üze re su nar. Ge nel Ku rul ko nu yu ilk bir le şim de ele alır.

Madde 48 – Disiplin cezası alan milletvekillerinin basına duyurulması

Di sip lin ce za sı alan mil let ve kil le ri nin hak la rın da ki bil gi ler “Azer bay can Ga ze te-si”nde ya yım la nır ve Mil li Mec lis Ge nel Sek re ter li ğin ce di ğer ba sın ve ya yın ku ru luş la-rı na da gön de ri lir.

Mil li Mec li sin top lan tı dö nem le ri bo yun ca her ay “Azer bay can Ga ze te si”nde Ge-nel Ku rul, ko mi te ve ko mis yon top lan tı la rın da özür süz ola rak bu lun ma yan mil let ve kil-le ri nin isim le ri ya yım la nır.

DÖRDÜNCÜ KISIMSon Hükümler

Madde 49 – (Yürürlükten kaldırılmıştır.)

Madde 50 – Mil li Mec lis İç tü zü ğü nün yü rür lü ğe gir me si ve İç tü zük te de ği şik-lik ya pıl ma sı usu lü

Mil li Mec lis İç tü zü ğü, Mil li Mec lis ta ra fın dan ka nun la onay lan dık tan ve Azer bay-can Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nın ca im za lan dık tan son ra ya yım lan dı ğı ta rih ten iti ba ren yü rür lü ğe gi rer.

Mil li Mec lis İç tü zü ğü’n de de ği şik lik ya pıl ma sı, Azer bay can Cum hu ri ye ti ka nun-la rın da de ği şik lik ya pıl ma sı na iliş kin ola rak İç tü zük’ te ön gö rü len usul le re gö re ger çek-leş ti ri lir.

37

Madde 51 – İçtüzüğe uyulmasının gözetimi

Milli Meclis İçtüzüğü’ne uyulmasını Milli Meclis Başkanlık Divanı gözetir.

Madde 52 – Milli Meclis bütçe tasarısının onaylanması

Mil li Mec lis büt çe ta sa rı sı, Mil li Mec lis te ge le cek yı lın büt çe si gö rü şü lür ken onay-la nır.

Madde 53 – Milli Meclis belgelerinin yayımlanması

Mil li Mec lis ka rar la rı “Azer bay can Cum hu ri ye ti Mil li Mec li si Ma lu ma tı”nda res-mi ola rak ya yım la nır.

Mil li Mec lis top lan tı la rı nın tu ta nak özet le ri ve tam tu ta nak la rı “Azer bay can Cum-hu ri ye ti Mil li Mec li si Top lan tı la rı nın Tu ta nak Özet le ri ve Tam Tu ta nak la rı”nda (Tu ta nak Der gi si) res mi ola rak ya yım la nır.

38

39

KAZAKİSTAN CUMHURİYETİ PARLAMENTOSU

İÇTÜZÜĞÜ

40

41

KAZAKİSTAN CUMHURİYETİ PARLAMENTOSU İÇTÜZÜĞÜ

Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu İçtüzüğü, Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu tarafından 20 Mayıs 1996 tarihli karar ile onaylanmıştır

Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su İç tü zü ğü, ka ma ra la rın or tak top lan tı la rı nın ger çek leş ti ril me usul ve esas la rı nı, Se na to ve Mec lis İç tü zük le ri ile dü zen len me miş tar-tış ma do ğu ran ko nu la rın gö rü şül me si sı ra sın da ka ma ra la rın kar şı lık lı ça lış ma la rı nı, Par-la men to nun or tak or gan la rı nın ku ru lu şu nu ve faali yet le ri nin yü rü tül me si ni, ay rı ca Par la-men to mil let ve kil le ri nin ve gö rev li le ri nin yet ki le ri ni uy gu la ma usul le ri ni be lir ler.

1. KISIMGENEL HÜKÜMLER

Mad de 1- Par la men to ça lış ma la rı nı top lan tı esa sın da yü rü tür.Par la men to top lan tı la rı ka ma ra la rın (Par la men to ka nat la rı nın) or tak ve ay rı top lan -

tı la rı esa sın da dü zen le nir.İlk top lan tı çağ rı sı ye ni se çim le rin so nuç la rı nın ilan edil di ği ta rih ten iti ba ren otuz

gün için de Cum hur baş ka nı ta ra fın dan ya pı lır.

Mad de 2- Par la men to top lan tı sı Se na to ve Mec li sin or tak top lan tı sıy la açı lır ve ka pa nır. Par la men to top lan tı sı ku ral ola rak, Cum hur baş ka nı ta ra fın dan, Cum hur baş ka nı ol ma dı ğın da ise Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan açı lır.

Par la men to top lan tı sı baş lar ken ve bi ter ken Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ulu sal Mar şı oku nur.

Mad de 3- Par la men to nun di ğer top lan tı la rı Par la men to Mec li si Baş ka nı ta ra fın dan açı lır. Top lan tı dö ne mi Ey lül ayı nın ilk iş gü nün den, Ha zi ran ayı nın so nun cu iş gü nü ne ka dar dır.

Par la men to top lan tı sı nın ta ri hi, saati ve ye ri hak kın da ki bil gi ler ba sın ara cı lı ğıy la du yu ru lur.

Mad de 4- Par la men to nun ta til gün le ri bay ram, is ti ra hat ve par la men to ta ti li gün -le ri dir.

Parlamentonun olağanüstü toplanma çağrısı yapılması üzerine parlamento tatiline ara verildiğinde tatil, olağanüstü toplantı sona erdikten sonra tatil yeniden başlar ve parlamento tatilinin süresi bitene kadar devam eder.

Ta til gün le ri Par la men to ka ra rı ile ilan edi lir.

42

2. KI SIMPAR LA MEN TO KA NAT LA RI NIN OR TAK TOP LAN TI LA RI NIN

USUL VE ESAS LA RI

1.BölümPar la men to Ka nat la rı nın Or tak Top lan tı la rı

Mad de 5- Par la men to ka ma ra la rı nın or tak top lan tı la rı Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan, mil let ve kil le ri ne ön ce den ha ber ve ri le rek dü zen le nir. Bu du rum da Mec lis Baş ka nı, Par -la men to ka nat la rı nın or tak top lan tı sı nın dü zen len me si ne yö ne lik ka rar çı ka ra rak mil let -ve kil le ri ni bu ko nu da bil gi len di rir.

Ka ma ra la rın or tak top lan tı la rı saat 10.00’ da baş lar ve 18.00 ’a ka dar de vam eder. Saat 12.00’ dan 12.30 ’a ka dar ve saat 14.00’ dan 16.00 ’a ka dar ara ve ri lir.

Ka ma ra la rın or tak top lan tı la rı nın baş ka ta rih ler de dü zen len me si ne yö ne lik Par la -men to ka rar ka bul ede bi lir.

Baş kan lık eden, ken di öne ri si ile ve ya Ge nel Ku rul da bu lu nan Par la men to mil let -ve kil le ri nin ço ğun lu ğu nun öne ri si ile top lan tı ya ara ve re bi lir.

Par la men to ka nat la rı nın or tak top lan tı la rı sı ra sın da Par la men to nun ve Par la men to ka nat la rı nın ça lış ma grup la rı nın top lan tı la rı dü zen len mez.

Mad de 6- Par la men to top lan tı sı ka nat la rın her bi ri nin mil let ve kil le ri nin üye tam -sa yı sı nın en az üç te iki lik kıs mı ha zır bu lun du ğun da açı lır.

Par la men to top lan tı sı nın açı lıp açıl ma ya ca ğı nı be lir le mek için ka ma ra la rın mil let -ve kil le ri nin ad cet ve li ne gö re yok la ma sı ya pı lır. Ya pı la cak olan her oy la ma dan ön ce yok -la ma ya pı la bi lir. Usul ko nu la rın da oy la ma ya pı lır ken tek rar yok la ma ya pıl ma sı na ih ti yaç du yul maz.

Mad de 7- Par la men to top lan tı sın da Mec lis Baş ka nı:- Par la men to top lan tı dö nem le ri ni ve top lan tı la rı nı açar ve ka pa tır; - Ka ma ra la rın ola ğan ve ola ğa nüs tü top lan tı la rı na baş kan lık eder;- Ko nuş ma cı lar hak kın da ki bil gi le ri açık lar;- Ko nuş ma yap mak için ka ma ra la rın mil let ve kil le ri ne sı ra ile söz hak kı ve rir (an -

cak gö rü şü len ko nu ya iliş kin en faz la iki de fa);- Ko nuş ma cı İç tü zük ih la lin de bu lun du ğun da uya rır ve tek rar bu ha re ke ti ne de vam

et ti ğin de ise mik ro fo nu nu ka pa tır;- Usul tar tış ma sı ol du ğun da mil let ve kil le ri ne en faz la iki de fa ol mak üze re usul

hak kın da söz hak kı ve rir;- Ka nun la rın, ka rar la rın, di lek çe le rin, dek la ras yon la rın, be ya nat la rın ve Par la men -

to nun di ğer ka rar la rı nın tas lak la rı, top lan tı da gö rü şü len ko nu la ra iliş kin mil let ve kil le ri -nin öner ge le ri üze rin de ki oy la ma la rı ger çek leş ti rir ve so nuç la rı nı açık lar;

43

- Ka ma ra la rın or tak top lan tı la rı nın dü zen len me si ile il gi li bu İç tü zük ile be lir len miş usul le rin ye ri ne ge ti ril me si ni sağ lar.

Par la men to top lan tı sın da ko nu la rın gö rü şül me si sı ra sın da baş kan lık eden mil let ve -kil le ri nin ko nuş ma la rı nı de ğer len di re mez ve yo rum la ya maz.

Par la men to Mec li si Baş ka nı top lan tı nın yü rü tül me si gö re vi ni Mec lis baş kan ve kil -le rin den bi ri ne ha va le ede bi lir.

Mad de 8- Par la men to top lan tı sı gün de mi ve ça lış ma dü ze ni Par la men to Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan öne ri lir ve ka ma ra la rın or tak top lan tı la rın da açık oy la ma yo lu ile ka -nat la rın ha zır bu lu nan üye le ri nin ço ğun lu ğu nun oyu ile ka bul edi lir.

Gün dem ve ça lış ma dü ze ni ne iliş kin gö rüş ve öne ri ler, her bir öne ri nin açık oy la ma yön te mi ile oy lan ma sıy la her bir ka ma ra nın mil let ve kil le ri nin top lam sa yı sı nın ço ğun -lu ğuy la ka bul edi lir.

Cum hur baş ka nı ka nun ta sa rı la rı nın gö rü şül me ön ce li ği ni be lir le me, ay rı ca ka nun ta sa rı sı nın acil gö rü şül me si ta le bin de bu lun ma hak kı na sa hip tir. Bu ta lep ler doğ rul tu -sun da Par la men to söz ko nu su ka nun ta sa rı la rı nı gön de ril di ği ta rih ten iti ba ren bir ay için -de gö rüş me li dir. Par la men to bu ta lep le ri ye ri ne ge tir me di ğin de, Cum hur baş ka nı ka nun hük mün de ka rar na me çı ka ra bi lir. Çı ka rı lan ka nun hük mün de ka rar na me, Par la men to ta ra fın dan Ana ya sa ve mev zuat ile be lir le nen şe kil de ye ni ka nun ka bul edi le ne ka dar yü rür lük te ka lır.

Mad de 9- Par la men to top lan tı la rın da açık la ma yap mak için otuz da ki ka, ek açık -la ma için yir mi da ki ka, gö rüş me le re yö ne lik ko nuş ma yap mak için on da ki ka, tek rar ko nuş ma yap mak için beş da ki ka, mil let ve ki li so ru öner ge le ri için beş da ki ka, aday la rın gö rü şül me si sı ra sın da ko nuş ma yap mak için üç da ki ka, usul tar tış ma la rı ile il gi li ko nuş -ma lar, di lek çe ler ve so ru lar için iki da ki ka ol mak üze re za man ay rı lır. So ru la ra ce vap ver mek için en faz la bir saat, gö rüş me ler için bir saat otuz da ki ka za man ay rı lır. Gö rüş -me ler so na er dik ten son ra açık la ma ve ek açık la ma ya pan ko nuş ma cı on da ki ka ka dar söz le ri ni to par la mak için söz al ma hak kı na sa hip tir.

Mil let ve kil le ri nin ço ğun lu ğu nun oyu ile Par la men to baş ka sü re ler be lir le ye bi lir.Ko nuş ma lar kür sü den ve ya otu ru lan yer den ya pı la bi lir.Söz hak kı is te mi mil let ve kil le ri nin otur du ğu yer den ya pı lır. Cum hur baş ka nı na is te mi ile ko nuş ma yap ma sı için is te di ği ka dar sü re ve ri lir.Se na to Baş ka nı nın, Mec lis Baş ka nı nın ve baş kan ve kil le ri nin, Cum hur baş ka nı ve

Hü kü met tem sil ci le ri nin is te mi ile gö rü şü len ko nu lar da ko nuş ma yap ma la rı için söz sı -ra sı nın dı şın da söz hak kı ve ri le bi lir.

Par la men to top lan tı la rın da hiç kim se top lan tı yı yö ne ten baş ka nın iz ni ol ma dan ko -nuş ma ya pa maz.

Mad de 10- Par la men to or tak top lan tı la rı Ka zak ça ve Rus ça dil le rin de ger çek leş -ti ri lir.

44

Ko nuş ma ya pan Ka zak ça ve Rus ça bil me di ğin de, baş ka dil de ko nuş ma yap ma hak -kı na sa hip tir. Böy le ko nuş ma lar da Ka zak ça ve Rusçaya ter cü me ger çek leş ti ri lir. Ko nuş -ma ya pa cak olan baş ka bir dil de ko nuş ma ya pa ca ğı nı Mec lis Baş ka nı na en geç bir gün ön ce den bil di rir.

Açık la ma la rın ve ek açık la ma la rın Ka zak ça ve Rus ça me tin le ri eş za man lı çe vi ri için Mec lis İda ri Teş ki la tı na ön ce den ka ma ra la rın or tak top lan tı la rı nın baş la ma sı na en geç iki saat ka la sun ma lı dır.

Mad de 11- Par la men to or tak top lan tı la rı açık ola rak dü zen le nir.Dev let ku rum la rı nın ve ye rel yö ne tim le rin gö rev li şa hıs la rı nın ka ma ra la rın or tak

top lan tı sı na ka tı lı mı nın ge rek li ol du ğu du rum lar da Par la men to nun ka bul ede ce ği ka rar üze ri ne il gi li şa hıs lar Par la men to top lan tı sı na ka tı lır ve ken di le riy le il gi li ko nu lar da ge -rek li açık la ma la rı ya par lar. Par la men to Cum hur baş ka nı na kar şı böy le bir ka rar ala maz.

Dev let ku rum la rı nın ve ye rel yö ne tim le rin ön ce den ka rar al ma dan Par la men to ka -nat la rı nın or tak top lan tı la rı na ka tıl ma hak kı na sa hip gö rev li şa hıs la rı ka nat la rın Baş kan -la rı ta ra fın dan da vet edi le bi lir ler.

Se na to İda ri Teş ki la tı Ge nel Sek re te ri, Par la men to or tak top lan tı la rı na da vet edi len şa hıs lar hak kın da ki ad, so ya dı, ba ba adı, gö re vi ve han gi sı fat ile da vet edil di ği ne iliş kin bil gi le ri bil di ren ya zı yı Mec lis İda ri Teş ki la tı Ge nel Sek re te ri ne ön ce den gön de rir.

Da vet edi len şa hıs la rın Par la men to ka nat la rı nın or tak top lan tı sı na ka tıl ma usul le ri -ni ida ri teş ki lat la rın ge nel sek re ter le ri be lir ler.

Par la men to or tak top lan tı la rı nın ku rum sal, hu ku ki, bil gi ve bel ge ile do na tıl ma sı Mec lis İda ri Teş ki la tı ta ra fın dan Par la men to Mec li si İç tü zü ğü’ ne ve Mec lis İda ri Teş ki -la tı Yö net me li ği’ ne uy gun ola rak ger çek leş ti ri lir.

Da vet edi len şa hıs lar Par la men to ça lış ma dü ze ni ne ka rış ma hak kı na sa hip de ğil dir. Ça lış ma la rı des tek le dik le ri ni ve ya des tek le me dik le ri ni ifa de et mek ten çe kin me li, be lir -ti len ku ral la ra uy ma lı ve Baş kan lık ede nin ka rar la rı na uy ma lı dır lar.

Mad de 12- Cum hur baş ka nın ya da mil let ve kil le ri nin öne ri si ile Par la men to ka pa lı otu rum ger çek leş ti re bi lir. Bu ka ra rın alın ma sı için otu rum da ha zır bu lu nan üye le rin ço -ğun lu ğu nun oyu ge rek li dir.

Cum hur baş ka nı, Baş ba kan ve Hü kü met üye le ri, Mil li Ban ka Baş ka nı, Baş sav cı, Dev let Gü ven lik Ko mi te si Baş ka nı ve ay rı ca Dev let Ge nel Sek re te ri ve Cum hur baş ka -nı Ge nel Sek re te ri Par la men to nun her han gi bir top lan tı sı na ka tıl ma ve ko nuş ma yap ma hak kı na sa hip tir.

Mad de 13- Par la men to top lan tı la rı nın Tu ta nak Der gi si dü zen le nir. Tu ta nak Der gi si top lan tı ya baş kan lık eden Baş kan ta ra fın dan im za la nır. Mil let ve kil le ri nin, Cum hur baş -ka nı ve Hü kü met üye le ri nin is te mi ile Tu ta nak Der gi si ka nat la rın ida ri teş ki lat la rı ta ra -fın dan ken di le ri ne gön de ri lir.

45

Mad de 14- Par la men to top lan tı la rın da Ana ya sal dü ze nin şid det kul la nı la rak de -ğiş ti ril me si ni; Cum hu ri ye tin bü tün lü ğü nün bo zul ma sı nı; dev let gü ven li ği nin za rar gör -me si ni; sa va şı; sos yal, ırk sal, mil li, di ni, sı nıf ve soy üs tün lü ğü nü; zu lüm ve şid de ti yü celt me ye, ay rı ca di ğer şa hıs la rın şe ref ve hay si ye ti ni ze de le me ye yö ne lik ifa de le rin kul la nıl ma ma sı bek le nir. Bu ge rek li li ğin ih lal edil di ği du rum lar da Baş kan lık eden ko -nuş ma cı nın mik ro fo nu nu ka pa tır.

Baş kan ta ra fın dan ko nuş ma cı nın sö zü, ken di si ne ay rı lan sü re için de aşa ğı da ki du -rum la rın dı şın da ke si le mez:

- Ko nuş ma sü re si so na er di ğin de;- Gün dem de olan ko nu nun dı şı na çık tı ğın da.

Mad de 15- Gö rüş me ler sı ra sın da Ge nel Ku ru la baş kan lık eden Baş kan, gö rü şü len ko nu ya iliş kin fark lı gö rüş le rin di le ge ti ril me si ni sağ lar.

Gö rü şü len ko nu hak kın da sü re so na er di ğin de ya da Par la men to nun açık oy la ma yön te mi ile Par la men to ka ma ra la rı nın or tak top lan tı la rın da her bir ka na dın mil let ve kil -le ri nin ço ğun lu ğu nun oyu ile ka bul et ti ği ka rar la gö rüş me ler ta mam la na bi lir. Gö rüş me -le rin so na er di ril me si ne iliş kin oy la ma ya pı lır ken Baş kan lık eden söz sı ra sın da olan ve ko nuş ma yap mış mil let ve kil le ri hak kın da Par la men to üye le ri ne bil gi ve rir; ko nuş ma yap mak için ıs rar eden mil let ve kil le ri ni be lir ler ve top lan tı da ha zır bu lu nan üye le rin ço -ğun lu ğu nun oyu ile on la ra söz hak kı ve rir.

Gö rüş me le rin son lan dı rıl ma sı ne ti ce sin de söz hak kı ala ma mış mil let ve kil le ri ken di ko nuş ma me tin le ri nin im za lı ha li ni Mec lis İda ri Teş ki la tı ara cı lı ğıy la Par la men to ka nat -la rı or tak top lan tı sı nın Tu ta nak Der gi si ne ek le ye bi lir ler.

2. Bö lümPar la men to Ka nat la rı nın Ola ğa nüs tü Or tak Top lan tı la rı

Mad de 16- Par la men to top lan tı dö nem le ri ara sın da ki za man lar da Cum hur baş ka -nı nın çağ rı sı ile ka nat la rın baş kan la rı ve ya Par la men to üye tam sa yı sı nın üç te bir lik kıs -mı nın öne ri si ile Par la men to ola ğa nüs tü top lan tı sı ger çek leş ti ri le bi lir.

Ka ma ra la rın or tak top lan tı la rın da gö rü şül me si ge re ken ko nu lar ol du ğun da, Cum -hur baş ka nı ka ra rı ile ka ma ra la rın ola ğa nüs tü top lan tı ça ğı rı sı ya pı lır ve bu ka ra ra gö re top lan tı Cum hur baş ka nı nın be lir le di ği za man da ve ku ral lar da ger çek leş ti ri lir.

Ka ma ra la rın baş kan la rı ola ğa nüs tü or tak top lan tı la rın ger çek leş ti ril me si ne yö ne lik bir lik te ka rar al dı ğın da, Cum hur baş ka nı na bu ka ra rı ya zı lı bi çim de gön de rir ler.

Par la men to mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın en az üç te bir lik kıs mı nın öne ri si ile Cum -hur baş ka nı na ya zı lı öne ri gön de ri lir ve bu öne ri de ola ğa nüs tü top lan tı dü zen len me si nin ge rek çe si açık la nır.

Ka ma ra la rın or tak ola ğa nüs tü top lan tı la rın da sa de ce ge rek li ko nu gö rü şü lür.Ola ğa nüs tü top lan tı ku ral ge re ği Cum hur baş ka nı ta ra fın dan açı lır ve ya Cum hur -

baş ka nı ka tıl ma mış ise Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan açı lır.

46

3. Bö lümOy la ma ve Ka rar Al ma Usul le ri

Mad de 17- Par la men to, ül ke nin her ye rin de ge çer li olan Ana ya sa ka nun la rı ve di ğer ka nun la rı, Par la men to ka ra rı şek lin de dü zen le me le ri ve ay rı ca di ğer ka rar la rı ka bul eder.

Par la men to ve ka ma ra la rı ken di yet ki le ri ne gi ren ko nu lar kap sa mın da di lek çe ler, dek la ras yon lar, be ya nat lar, ka nun hük mün de ol ma yan di ğer ka rar la rı ka bul ede bi lir ler. Be lir ti len bel ge ler bu İç tü zük’ le ve ka ma ra la rın iç tü zük le ri ile be lir len miş usul ve ta lep -le re uyu la rak ka bul edi lir.

Mad de 17.1- Di lek çe, dek la ras yon, be ya nat ve Par la men to nun ka nun hük mün de ol ma yan di ğer ka rar la rı na iliş kin tas lak lar Par la men to nun il gi li ka ma ra sı nın baş kan lık di va nı na öne ri sa hi bi mil let ve ki li (mil let ve kil le ri) ta ra fın dan su nu lur.

İl gi li ka ma ra nın baş kan lık di va nı ko nu nun Par la men to ka nat la rı nın or tak top lan tı -la rı nın gün de mi ne ek len me si için Mec lis Baş ka nı na öne ri de bu lu nur.

Par la men to or tak top lan tı sın da bu tarz ko nu la rın gö rü şül me si sı ra sın da di lek çe nin, dek la ras yo nun, be ya na tın ve di ğer ka rar la rın tas lak la rı, bun la rı öne ren üye ler ta ra fın dan oku nur. Di lek çe le rin, dek la ras yon la rın, be ya nat la rın ve di ğer ka rar la rın tas lak la rı üze rin -de gö rüş me ler baş la tı la bi lir. Ge rek gö rül dü ğün de Par la men to tas lak la rın in ce le nip ha zır ha le ge ti ril me si için or tak ko mis yon ku ra bi lir.

Mad de 18- Par la men to nun ka nun hük mün de ki ka rar la rı eğer Ana ya sa’ da baş ka hü küm ön gö rül me miş ise ka ma ra la rın mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Par la men to nun di ğer ka rar la rı ka ma ra la rın mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Se na to ve Mec lis or tak top lan tı sın da Par la men to ta ra fın dan ka nun hük mün de ka -rar la rın ve di ğer ka rar la rın oy la ma la rı ka nat lar da ay rı oy la ma lar la ger çek leş ti ri lir. Oy la -ma la rın so nuç la rı elekt ro nik ek ran da ay nı za man da gös te ri lir.

Mad de 19- Ana ya sa’ da de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı ka nat la rın mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın en az dört te üç ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Mad de 20- Ana ya sa’ yı kap sa yan ko nu lar da ki ka nun lar (Ana ya sa ka nu nu) ka ma ra -la rın mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Mad de 21- Or tak top lan tı lar da alı nan ka rar lar oy la ma yön te mi ile ka bul edi lir.Oy la ma usu lü:- Elekt ro nik me ka niz ma kul la nı la rak;

47

- El kal dı ra rak;- Pu su la larAra cı lı ğıy la ger çek leş ti ri lir.Oy la ma ya pıl ma sı için ye ter li üye sa yı sı na ula şı la ma dı ğın da, Baş kan ye ter sa yı ya

ula şıl ma sı için ön lem ler alır. Ye ter sa yı ya tek rar ula şı la ma ma sı ha lin de oy la ma bir son ra -ki or tak top lan tı ya er te le nir.

Oy la ma da usul ve yön te me iliş kin ha ta lar tes pit edil di ğin de, Par la men to ka ra rı ile tek rar oy la ma ya pı lır.

Tüm ko nu lar da ya pı lan oy la ma la rın so nuç la rı Baş kan lık eden ta ra fın dan oy la ma ya ka tı lan la rın sa yı sı, “leh te”, “aleyh te” oy ve ren le rin ve “çe kim ser” ka lan la rın sa yı sı be lir -ti le rek açık la nır. Bil gi ler Par la men to ka nat la rı nın Tu ta nak Der gi le ri ne ek le nir.

Par la men to nun da ha ön ce ka bul et ti ği ka rar la rın ip tal edil me si, de ği şik lik ve ek ya pıl -ma sı, ka bul edil di ği sı ra da ge çer li olan ay nı usul ler de oy la ma yo lu ile ger çek leş ti ri lir.

Mad de 22- Usul ko nu la rı na iliş kin açık oy la ma yön te mi ile or tak top lan tı da ha zır bu lu nan üye le rin ço ğun lu ğu nun oyu ile usul ku ra lı ola rak ka rar ka bul edi lir ve Ge nel Ku rul tu ta na ğı na ek le nir.

Usul ko nu la rı nı aşa ğı da ki hu sus lar kap sar:- Top lan tı ya ara ve ril me si, top lan tı nın er te len me si;- Top lan tı nın yü rü tül me si usul le ri;- Ko nu la rın gö rü şül me ön ce li ği;- Gö rüş me le rin son lan dı rıl ma sı;- Ko nuş ma sü re le ri nin son lan dı rıl ma sı ve ya uza tıl ma sı;- Ka rar ye ter sa yı sı nın onay lan ma sı ve oy la rın ye ni den sa yıl ma sı;- Da ha ön ce ka bul edi len ka rar la rın tek rar oya su nul ma sı usul le ri;- Oy la ma usul le ri.

Mad de 23- Oy la ma dan ön ce Baş kan oy la ma ya su nu la cak öne ri le rin sa yı sı nı açık -lar, kap sam la rı nı, öne ril me usul le ri ni, de ği şik lik öner ge le ri ni ge ri çe ken mil let ve kil le ri ni açık lar, ka ra rın han gi oy ço ğun lu ğu ile ka bul edi le bi le ce ği ni açık lar.

Oy la ma so na er dik ten son ra Baş kan so nuç la rı açık lar.

Mad de 24- Par la men to nun gö rüş tü ğü ko nu ya iliş kin bir kaç öner ge ve ril di ğin de Baş kan ve ri len öner ge ler kap sa mın da oy la ma yı öne ril me usul le ri ne gö re ger çek leş ti rir.

Öner ge ler den bi ri si ka bul edil di ğin de ka lan di ğer al ter na tif öner ge le re iliş kin oy -la ma ya pıl maz.

Mad de 25- Oy la ma sı ra sın da her üye nin sa de ce bir oy kul lan ma hak kı var dır. Mil -let ve ki li, ka ra rın ka bul edil me si nin le hi ne ve ya aley hi ne oy ve re bi lir ya da çe kim ser ka la bi lir.

Oy la ma sı ra sın da Ge nel Ku rul da ha zır bu lun ma yan üye da ha son ra oy kul la na maz.

48

Mad de 26- Giz li oy pu su la la rı kul la nı la rak ya pı lan giz li oy la ma lar sı ra sın da, mil -let ve kil le ri ara sın dan Tas nif Ko mis yo nu oluş tu ru lur. Tas nif Ko mis yo nu her ka nat tan eşit sa yı da üye den olu şur ve üye sa yı sı çift sa yı dır. Se çim ya pı lan or gan la rın bün ye sin de bu lu nan ve ya res mi gö rev le re aday gös te ri len mil let ve kil le ri ve öne ri le ri giz li oy la ma ya su nu lan mil let ve kil le ri Tas nif Ko mis yo nu üye si ola maz lar. Tas nif Ko mis yo nu nun ku rul -ma sı na yö ne lik ka rar Par la men to üye le ri nin ço ğun lu ğu nun oyu ile ka bul edi lir.

Tas nif Ko mis yo nu ken di için den baş kan ve sek re ter se çer. Tas nif Ko mis yo nu ka -rar la rı üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir. Oy lar eşit da ğıl dı ğın da Ko mis -yon baş ka nı nın oyu so nu cu be lir ler.

Oy la ma için ge rek li bil gi le rin be lir til di ği oy pu su la la rı Tas nif Ko mis yo nu nun be lir le -di ği şe kil de ve sa yı da ko mis yo nun gö ze ti mi al tın da Ka zak ça ve Rus ça ola rak ha zır la nır.

Oy la ma nın za ma nı ve ye ri, oy la ma usu lü Tas nif Ko mis yo nu ta ra fın dan be lir le nir ve Ko mis yon baş ka nı ta ra fın dan açık la nır.

Her üye ye bir oy pu su la sı ve ri lir.Mil let ve kil le ri oy pu su la la rı nı üye kim lik le ri ni gös te re rek alır lar.Mil let ve ki li oy pu su la sı nı giz li oy la ma ka bi nin de aleyh te oy ver di ği ada yın so ya dı -

nın üs tü nü çi ze rek, ka rar tas lak la rın da ise oy pu su la la rı nı aleyh te ola rak de ğer len dir di ği ka rar tas la ğı met ni nin üze ri ni çi ze rek dol du rur.

Be lir len miş şek lin dı şın da ki oy pu su la la rı, aday la rın atan mak üze re se çi mi sı ra sın -da ise bir gö re ve iki ve ya da ha çok ada yın işa ret len di ği oy pu su la la rı ge çer siz sa yı lır. Oy pu su la la rı na faz la dan ya zı lan so yad la rı oy la rın sa yı mın da dik ka te alın maz. Bir den faz la ka rar tas la ğı nın üze ri çi zil me den dol du ru lan oy pu su la la rı ge çer siz sa yı lır.

Dol du rul ma mış oy pu su la la rı ve bü tün aday la rın so yad la rı nın üze ri nin çi zi li ol du -ğu oy pu su la la rı, ay rı ca ye ni ka rar tas lak la rı me tin le ri nin ek len di ği oy pu su la la rı ge çer li sa yı lır; an cak oy lar sa yı lır ken dik ka te alın maz.

Oy san dı ğı Tas nif Ko mis yo nu nun tüm üye le ri nin ya nın da açı lır.Giz li oy la ma so nuç la rı hak kın da Tas nif Ko mis yo nu tu ta nak dü zen ler. Tu ta nak Ko -

mis yo nun tüm üye le ri ta ra fın dan im za la nır. Ko mis yo nun açık la ma sı na esa sen Par la men -to giz li oy la ma so nuç la rı hak kın da Tas nif Ko mis yo nu tu ta na ğı nı açık oy la ma yön te miy le üye le rin oy ço ğun lu ğu ile ka bul eder.

Ya pı lan oy la ma da ha ta lar tes pit edil di ğin de, Par la men to açık oy la ma yön te miy le üye le rin ço ğun lu ğu nun oyu ile alı nan ka rar üze ri ne tek rar bir oy la ma ya pı lır.

Mad de 27- Baş ka nın ve ay rı ca mil let ve kil le ri nin öne ri si ile Par la men to açık oy -la ma yön te mi ile top lan tı da ha zır bu lu nan üye le rin ço ğun lu ğu nun oyu ile gö rü şü len ko -nu ya iliş kin ka nat la rın her bi rin den eşit sa yı da üye den olu şa cak Uz laş ma Ko mis yo nu ku ra bi lir.

Ko mis yo nun ku rul ma sı na yö ne lik Par la men to ka rar ka bul eder.

Mad de 28- Par la men to ka rar la rı Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan im za la nır.

49

3. KI SIMGÖ RÜ ŞÜ LEN KO NU LAR

4. Bö lümAna ya sa’ ya De ği şik lik ve Ek Öne ri le ri nin Ka bul Edil me si

Mad de 29- Ana ya sa’ da de ği şik lik ve ya ek ya pıl ma sı na iliş kin Cum hur baş ka nı öne ri le ri gön de ril di ğin de Mec lis Baş ka nı, bu öne ri le rin ilk gö rüş me de mü za ke re edil -me si için Par la men to or tak top lan tı sı dü zen len me si ça ğı rı sı ya par.

Cum hur baş ka nı öne ri le ri nin Par la men to da gö rü şül me usul le ri ni Cum hur baş ka nı be lir ler.

Mad de 30- Ana ya sa’ da de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı nı içe ren öne ri ler en az iki tur da gö rü şül me li dir.

Mad de 31- İlk turda başkanlık eden, Ana ya sa’ da de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı nı içe -ren ta sa rı la rı öne re ne ve ya onun tem sil ci si ne, son ra ise be lir le nen söz sı ra sı na gö re mil -let ve kil le ri ne söz hak kı ve rir.

Bi rin ci tur gö rüş me ler de Ana ya sa’ da de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı nı içe ren ta sa rı lar kav ram sal şe kil de ele alı nır.

Mü za ke re nin so nuç la rı na gö re Par la men to, Ana ya sa’ da de ği şik lik ve ila ve ler ya -pıl ma sı na dair ve ri len ta sa rı nın bi rin ci tur gö rüş me ler de onay lan ma sı ve ikin ci tur gö -rüş me ye ha zır lan ma sı ve ya red de dil me si hak kın da ka rar ka bul eder. Bu ka rar ka nat la rın üye tam sa yı sı nın dört te üç ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Mad de 32- Son tur gö rüş me ler de oy la ma nın so nuç la rı na gö re Par la men to ka nat la rı üye tam sa yı sı nın dört te üç ço ğun lu ğu ile Ana ya sa’ da ya pı lan de ği şik lik ve ek le ri ka bul eder. Oy la ma so nu cun da ye ter li sa yı da oy bu lu na ma dı ğın da, Ana ya sa’ da de ği şik lik ler ve ila ve ler ya pıl ma sı na iliş kin Cum hur baş ka nı öne ri le ri red de dil miş sa yı lır.

Mad de 32.1- Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ nın 91 ’in ci mad de si nin bi rin ci fık ra sın da be lir ti len du rum da ve usul ler de Ana ya sa’ da de ği şik lik ve ek Ka za kis tan Cum -hu ri ye ti Par la men to su ta ra fın dan ka nat la rın üye tam sa yı sı nın en az beş te dört ço ğun lu ğu ile ka bul edi le bi lir.

5. Bö lümAna ya sa Ka nun la rı nın Ka bul Edil me si, De ği şik lik ve Ek Ya pıl ma sı

Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su nun 22 Ha zi ran 2012 ta rih li ve 4-V. sa yı lı ka ra rı ile 5’in ci Bö lüm yü rür lük ten kal dı rıl mış tır.

50

6. Bö lümDev let Büt çe si Hak kın da Hü kü met ve

Sa yış tay Ra por la rı nın Ka bul Edil me si Usu lü

Mad de 39- Dev let büt çe si nin uy gu lan ma sı na yö ne lik Hü kü met ve Sa yış tay ra por -la rı ön ce Mec lis te, son ra Se na to da sı ray la mü za ke re edil dik ten son ra Par la men to or tak top lan tı sın da ka bul edi lir.

Mad de 40- Gö rüş me ler Hü kü me tin, Sa yış ta yın açık la ma la rı ve Par la men to ka nat -la rı nın ek açık la ma la rı ile baş lar. Dev let büt çe si nin uy gu lan ma sı na yö ne lik ra por lar ka -bul edi lir ken mil let ve kil le ri nin söz hak kı sı ra sı na dik kat edi lir.

Mad de 41- Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su nun 22 Ha zi ran 2012 ta rih li ve 4-V sa yı lı ka ra rı ile 41 ’in ci mad de yü rür lük ten kal dı rıl mış tır.

Mad de 42- Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su nun 22 Ha zi ran 2012 ta rih li ve 4-V sa yı lı ka ra rı ile 42’n ci mad de yü rür lük ten kal dı rıl mış tır.

Mad de 43- Hü kü me tin dev let büt çe si ne yö ne lik ra po ru Par la men to ta ra fın dan ka -bul edil me di ği tak dir de bu du rum Par la men to nun hü kü me te gü ven siz lik gös ter di ği ni ifa -de eder.

7. Bö lümCum hur baş ka nı nın İti raz la rı nı Do ğu ran Ko nu la rın Gö rü şül me si

Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su nun 22 Ha zi ran 2012 ta rih li ve 4-V sa yı lı ka ra rı ile 7’n ci Bö lüm yü rür lük ten kal dı rıl mış tır.

8. Bö lümCum hur baş ka nı na Ya sa ma Yet ki le ri Ve ril me si

Mad de 51- Cum hur baş ka nı nın öne ri si ile Par la men to or tak otu ru mun da mil let -ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğu ile Cum hur baş ka nı na bir yıl dan faz la ol ma yan sü re için ya sa ma yet ki le ri ve ri le bi lir.

Mad de 52- Cum hur baş ka nın bel li bir sü re için ken di si ne ya sa ma yet ki le ri ve ril me -si ne yö ne lik öne ri si Mec lis Baş ka nı na gön de ri lir ve Cum hur baş ka nı, Par la men to or tak top lan tı sı çağ rı sı ya par.

Cum hur baş ka nı, öne ri si nin gö rü şül me sü re si ni be lir le ye bi lir.

51

9.Bö lümBaş ba ka nın ve Mil li Ban ka Baş ka nı nın Ata ma la rı nın Onay lan ma sı

Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su nun 22 Ha zi ran 2012 ta rih li ve 4-V sa yı lı ka ra rı ile 9’un cu Bö lüm yü rür lük ten kal dı rıl mış tır.

10. Bö lümHü kü me te Gü ven siz lik Oyu Ve ril me si


Mad de 59- Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su nun 22 Ha zi ran 2012 ta rih li ve 4-V sa yı lı ka ra rı ile 59 ’un cu mad de yü rür lük ten kal dı rıl mış tır.

Mad de 60- Ka ma ra la rın or tak top lan tı sın da Hü kü me te gü ven siz lik oyu ve ril me si aşa ğı da ki du rum lar da ve şe kil de ger çek leş ti ri lir:

1) Hü kü met ta ra fın dan ve ri len ka nun ta sa rı sı nın ka bul edil me me si ile bağ lan tı lı ola rak Baş ba kan ta ra fın dan Hü kü me te gü ve no yu is te mi;

2) Bu İç tü zü ğün 43 ’ün cü mad de si ile be lir ti len çer çe ve de.

Mad de 61- Hü kü me tin ver di ği ka nun ta sa rı sı nın ka bul edil me me si ile il gi li ola rak Baş ba kan ka ma ra la rın or tak top lan tı sın da Hü kü me te gü ve no yu is te min de bu lu na bi lir. Bu ko nu da oy la ma gü ven is te min de bu lu nul du ğu an dan iti ba ren en er ken kırk se kiz saat için de ger çek leş ti ri lir.

Eğer gü ven siz lik gös te ril me si is te mi ka ma ra mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nu bul maz sa, ka nun ta sa rı sı oy la ma ya pıl ma dan ka bul edil miş sa yı lır. La -kin Hü kü met bu hak tan yıl da iki de fa dan faz la ya rar la na maz.

11. Bö lümSa vaş ve Ba rış Ko nu la rı

Mad de 62- Par la men to or tak top lan tı sın da sa vaş ve ba rış ko nu la rı na iliş kin ka rar -lar alı nır.

52

12. Bö lümBa rı şın ve Gü ven li ğin Sağ lan ma sı na Dair Ulus la ra ra sı

Yü küm lü lük le rin Ye ri ne Ge ti ril me si İçin Ül ke nin Si lah lı Kuv vet le rin den Ya rar lan ma Ko nu la rı nın Çö zü mü

Mad de 63- Ül ke nin de mok ra tik ku rum la rı nın, ba ğım sız lı ğı nın ve top rak bü tün -lü ğü nün, si ya si is tik ra rın, va tan daş la rın gü ven li ği nin cid di ve doğ ru dan teh li ke al tın -da ol du ğu, dev le tin ana ya sal or gan la rı nın nor mal faali yet le ri nin bo zul du ğu du rum lar da Cum hur baş ka nı; Baş ba kan ve Par la men to ka ma ra la rı nın baş kan la rı ile res mi gö rüş me -ler den son ra Ka za kis tan ’ın tüm top rak la rın da ve ya çe şit li böl ge le rin de ola ğa nüs tü hal uy gu lan ma sı, si lah lı kuv vet le rin kul la nıl ma sı da dâ hil ol mak üze re, be lir ti len du rum la rın ge rek tir di ği ön lem le ri alır ve ive di lik le Par la men to yu bu ko nu da bil gi len di rir.

Mad de 64- Dev le te kar şı sal dı rı ya da dev let gü ven li ği için dış teh li ke le rin oluş tu -ğu du rum lar da Cum hur baş ka nı, ül ke nin tüm böl ge le rin de ve ya fark lı yer le rin de as ke ri yö ne tim uy gu lar, kıs men ve ya ge nel se fer ber lik ilan eder ve ive di lik le Par la men to ya bu ko nu da bil gi ve rir.

Mad de 65- Ba rı şın ve gü ven li ğin ko run ma sı na dair ulus la ra ra sı yü küm lü lük le rin ye ri ne ge ti ril me si için ül ke nin si lah lı kuv vet le ri nin kul la nıl ma sı na iliş kin Cum hur baş ka -nı nın tek li fi Par la men to or tak otu ru mu na su nu lur. Bu ko nu nun gö rü şül me si nin ön ce li ği Cum hur baş ka nı ta ra fın dan be lir le nir.

Ka rar Par la men to mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

13. Bö lümRe fe ran dum Dü zen len me si Öne ri si nin İle ri Sü rül me si

Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su nun 22 Ha zi ran 2012 ta rih li ve 4-V sa yı lı ka ra rı ile 13 ’ün cü Bö lüm yü rür lük ten kal dı rıl mış tır.

14. Bö lümAna ya sa Şu ra sı Baş ka nı ve Üye le ri nin Gö rev Ye min le ri nin Ka bu lü,

Ana ya sa Şu ra sı Yıl lık Ra por la rı

Mad de 68- Ana ya sa şu ra sı Baş ka nı ve üye le ri, atan dık tan son ra Par la men to or tak otu ru mun da Cum hur baş ka nı kar şı sın da gör kem li or tam da aşa ğı da ki şe kil de ant içer ler: “Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa şu ra sı Baş ka nı (üye si) ola rak üze ri me va zi fe olan gö rev le ri vic dan la ye ri ne ge ti re ce ği me, ta raf sız ola ca ğı ma, kim se ye ve hiç bir şe ye de ğil, sa de ce Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ na ta bi ola ca ğı ma ye min ede rim”.

53

Mad de 69- Ül ke de Ana ya sa dü ze ni nin du ru mu hak kın da Ana ya sa şu ra sı nın yıl lık ra po ru Par la men to or tak top lan tı sın da oku nur ve de ğer len di ri lir.

4. KI SIMÖN CE MEC LİS TE, SON RA SE NA TO DA SI RAY LA AY RI OTU RUM LAR DA

PAR LA MEN TO TA RA FIN DAN MÜ ZA KE RE EDİ LEN KO NU LAR

14.1. Bö lümAna ya sa Ka nun la rı nın Ka bul Edil me si

Mad de 69.1- Ka nun öner me yet ki si Cum hur baş ka nı na, Par la men to mil let ve kil le -ri ne ve Hü kü me te mah sus tur ve sa de ce Mec lis te ger çek leş ti ri lir.

Mad de 69.2- Mec lis mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğu ile mü -za ke re edil miş ve onay lan mış Ana ya sa ka nu nu ta sa rı la rı, onay lan dı ğı gün den iti ba ren on tak vim gü nü için de Se na to ya gön de ri lir. Bu sı ra da Mec lis bu İç tü zü ğün 74 ’ün cü mad de -sin de be lir len miş bel ge le ri de Se na to ya gön de rir.

Mec lis ta ra fın dan Ana ya sa ka nu nu tas la ğı nın bü tü nüy le red de dil me si mil let ve kil -le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ger çek leş ti ri lir.

Ka nun ta sa rı sın da ge rek li bel ge ler ol ma dı ğın da, Se na to İda ri Teş ki la tı be lir len miş ta lep le rin ye ri ne ge ti ril me si için ta sa rı yı kay da al ma dan Mec li se ge ri gön de rir.

Mec lis ten gön de ri len Ana ya sa ka nu nu ta sa rı la rı Se na to da, Par la men to top lan tı dö ne mi ara sın da ki sü re dik ka te alın mak sı zın, ta sa rı nın Se na to İda ri Teş ki la tın da kay da alın dı ğı ta rih ten iti ba ren en faz la alt mış tak vim gü nü için de gö rü şü lür.

Gön de ri len ka nun ta sa rı la rı nı Se na to ken di İç tü zü ğü ne gö re mü za ke re eder.

Mad de 69.3- Se na to mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğu ile ka bul edi -len ta sa rı, Ana ya sa ka nu nu na dö nüş tü rü lür ve on gün için de Cum hur baş ka nı na im za ya gön de ri lir.

Mad de 69.4- Se na to, mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğu ile Ana ya sa ka nu nu ta sa rı sın da de ği şik lik ler ve ila ve ler ya par sa, Se na to Baş ka nı bu ko nu -da ki ka ra rı Mec li sin onay la dı ğı ta sa rı nın met ni ni ve dü zelt me le ri içe ren kar şı laş tır ma lı tab lo ile bir lik te ka ra rın ka bul edil di ği an dan iti ba ren en geç on dört gün için de Se na to İda ri Teş ki la tı ara cı lı ğı ile Mec li se gön de rir.

Ge ri gön de ri len ka nun ta sa rı sı Mec lis te ken di İç tü zü ğü ne gö re tek rar gö rü şü lür.Eğer Mec lis Se na to nun öner di ği de ği şik lik le re ve ila ve le re mil let ve kil le ri nin en az

üç te iki ço ğun lu ğu ile ka bu lü nü bil di rir se, Ana ya sa ka nu nu ka bul edil miş sa yı lır; Mec lis Baş ka nı nın im za sı ile onay la nır ve Mec lis Ge nel Ku ru lun da ka bul edil di ği ta rih ten iti -ba ren beş gün için de Se na to ya gön de ri lir. Se na to nun öner di ği de ği şik lik le re ve ila ve le re

54

onay ve ril me si ne iliş kin Mec lis ka rar ka bul eder. Se na to ka bul edi len Ana ya sa ka nu nu nu beş gün için de Cum hur baş ka nı na im za ya gön de rir.

Mec lis Se na to nun yap tı ğı de ği şik lik ler ve ila ve ler hak kın da, oy la ma so nu cun da mil let ve kil le ri nin en az üç te iki ço ğun lu ğu ile de ği şik lik le ri ve ila ve le ri red de der se, ka -ma ra lar ara sın da ki gö rüş ay rı lık la rı bu İç tü zü ğün 76.1 ve 76.5’in ci mad de le ri ile be lir -len miş usul ler de uz laş ma yo luy la çö zü lür.

15.Bö lümKa nun la rın Ka bul Edil me si


Mad de 71- Par la men to mil let ve ki li (mil let ve kil le ri) ta ra fın dan ka nun ta sa rı sı tek lif edil di ğin de, ka nun ta sa rı sı ge rek li bel ge ler ile bir lik te Mec lis İç tü zü ğü’ ne uy gun bi çim -de mü za ke re edi lir.

Mad de 72- Ka za kis tan Cumhuriyeti Parlamentosunun 22 Haziran 2012 tarihli ve 4-V sayılı kararı ile 72’nci madde yürürlükten kaldırılmıştır.

Mad de 73- Cum hur baş ka nı ya da Hü kü met ta ra fın dan ka nun ta sa rı sı öne ril di ğin de ka nun ta sa rı sı ge rek li bel ge ler ile bir lik te Mec lis İç tü zü ğü’ ne gö re mü za ke re edi lir.

Mec li sin gö rüş mek üze re gün de mi ne al dı ğı ka nun ta sa rı la rı nın me tin le ri in ce len -me le ri için üç gün için de Se na to mil let ve kil le ri ne gön de ri lir.

Mad de 74- Mec lis te gö rü şül müş ve mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile onay lan mış ka nun ta sa rı la rı, onay lan dı ğı ta rih ten iti ba ren on gün için de Se na to ya gön de ri lir.

Se na to ya gön de ri len ka nun ta sa rı sı na ek le nen bel ge ler:1) Ka nun ta sa rı sı nın onay lan dı ğı Mec lis ka ra rı;2) Ka nun ta sa rı sı öne re nin ver di ği ha liy le ka nun ta sa rı sı ve Mec lis İç tü zü ğü’ ne uy -

gun ola rak sun du ğu ek ler ile bir lik te;3) Mec lis ta ra fın dan onay la nan me tin;4) Mec lis Ge nel Ku rul tu ta na ğı;5) Hu ku ki mev zuatın ön ce ki ve ye ni me tin le ri nin kar şı laş tır ma lı tab lo su;6) Mec lis mil let ve kil le ri ta ra fın dan ka nun ta sa rı sı na iliş kin öne ri ler ve dev let ge -

lir le ri nin azal ma sı nı ve ya dev let öde nek le ri nin art ma sı nı içe ren de ği şik lik ler hak kın da Hü kü met ten alı nan ra por lar;

7) Ek mek tup.Bu mad de nin ikin ci fık ra sın da be lir ti len bel ge ler Ka zak ça ve Rus ça su nu lur.

55

Ulus la ra ra sı ant laş ma nın onay lan ma sı ve ya ip tal edil me si hak kın da ka nun ta sa rı sı gön de ri lir ken ka nun ta sa rı sı ile bir lik te ulus la ra ra sı ant laş ma nın il gi li yet ki li or gan ta ra -fın dan onay lan mış kop ya sı ve ona ila ve ler su nu lur.

Met ni Ka zak ça ve Rus ça dil le rin de im za lan ma mış ulus la ra ra sı ant laş ma onay ve ya ip tal edil di ği du rum lar da ka nun ta sa rı sı na ant laş ma nın be lir ti len dil le re ter cü me si il gi li or gan ta ra fın dan doğ ru lan mış met ni ila ve edi lir.

Ge rek li ek ler ol ma dı ğın da Se na to İda ri Teş ki la tı be lir ti len ta lep le rin ye ri ne ge ti ril -me si için ta sa rı yı kay da al ma dan Mec li se ge ri gön de rir.

Mec lis ten gön de ri len ya sa ta sa rı sı Se na to da Par la men to top lan tı dö nem le ri ara sın -da ki za man dik ka te alın ma dan, ta sa rı nın Se na to İda ri Teş ki la tın da kay da alın dı ğı gün den iti ba ren en geç alt mış gün içe ri sin de gö rüş me gün de mi ne alır.

Ge len ka nun ta sa rı sı nı Se na to ken di İç tü zü ğü ne gö re mü za ke re eder.

Mad de 75- Se na to mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi -len ta sa rı ka nu na dö nü şür ve on gün için de Cum hur baş ka nı na im za ya gön de ri lir.

Mad de 75.1- Se na to mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile tü müy le red -de di len ta sa rı, ka ra rın ka bul edil di ği ta rih ten iti ba ren yir mi gün için de Se na to ka ra rı, red de dil me nin ne de ni ve Se na to Ge nel Ku rul tu ta nak la rı ile bir lik te Se na to Baş ka nı ta -ra fın dan, Se na to İda ri Teş ki la tı ara cı lı ğıy la Mec li se ge ri gön de ri lir.

Ge ri gön de ri len ka nun ta sa rı sı Mec lis İç tü zü ğü’ ne gö re tek rar gö rü şü lür.Mec lis mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğu ile ka nun ta sa rı sı nı tek rar

ka bul eder se, ta sa rı ye ni den gö rü şül me si ve oy lan ma sı için Se na to ya gön de ri lir.Eğer Mec lis te bu mad de nin üçün cü fık ra sın da be lir ti len ço ğun luk bu lu na maz ise

ka nun ta sa rı sı ye ni den oy la ma ya pıl ma dan red de dil miş sa yı lır ve Ge nel Ku rul da gö rü -şül me ta ri hin den son ra ki on gün için de ka nun ta sa rı sı nı öne re ne ge ri gön de ri lir.

Ka nun ta sa rı sı nın tek rar gö rü şül me si ve oy lan ma sı Se na to da ken di İç tü zü ğü ne gö -re ger çek leş ti ri lir.

Se na to nun tek rar red det ti ği ka nun ta sa rı sı ay nı ya sa ma yı lı için de ye ni den öne ri -le mez.

Mad de 76- Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su nun 22 Ha zi ran 2012 ta rih li ve 4-V sa yı lı ka ra rı ile 76’n cı mad de yü rür lük ten kal dı rıl mış tır.

Mad de 76.1- Eğer Se na to mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka nun ta sa rı sın da de ği şik lik ler ve ek le me ler ya par sa, bu ko nu da ki ka rar, Mec li sin onay la dı ğı ka nun ta sa rı sı nın met ni ni ve mad de le ri nin ye ni ha li ni içe ren kar şı laş tır ma lı tab lo ve Ge -nel Ku rul tu ta na ğı ile bir lik te ka ra rın ka bul edil di ği an dan iti ba ren en geç on dört gün için de Se na to İda ri Teş ki la tı ara cı lı ğıy la Mec li se ge ri gön de ri lir.

Ge ri gön de ri len ka nun ta sa rı sı Mec lis te ken di İç tü zü ğü ne gö re tek rar gö rü şü lür.

56

Eğer Mec lis öne ri len de ği şik lik ve ila ve le ri mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço -ğun lu ğu ile onay lar sa, ka nun ka bul edil miş sa yı lır ve Mec lis Baş ka nı nın im za sı ile onay -la nır. Mec lis Ge nel Ku ru lun da ka bul edil di ği ta rih ten iti ba ren beş gün için de Se na to ya gön de ri lir. Se na to nun öner di ği de ği şik lik le re ve ila ve le re Mec li sin onay ver me si ne iliş -kin Mec lis ka rar alır. Se na to ka bul edi len ka nu nu su nul du ğu gün den iti ba ren beş gün için de Cum hur baş ka nı na im za ya gön de rir.

Mad de 76.2- Eğer Mec lis Se na to nun öner di ği de ği şik lik ve ila ve le ri ay nı oy ço -ğun lu ğu ile red de der se, Par la men to ka ma ra la rı ara sın da gö rüş ay rı lık la rı uz laş ma yo luy -la çö zü lür.

Mev cut gö rüş ay rı lık la rı nı gi der mek için Mec lis ve Se na to eşit sa yı da mil let ve -ki li nin ka tı lı mıy la Uz laş ma Ko mis yo nu ku rar. Uz laş ma Ko mis yo nu nun ça lış ma la rı na ka nu nu öne ren (ve ya onun tem sil ci si) da nış ma oy hak kı ile ka tı la bi lir.

Uz laş ma Ko mis yo nu üye le ri ka ma ra lar ta ra fın dan ba ğım sız ola rak mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile se çi lir.

Uz laş ma Ko mis yo nu üye le ri üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ken di ara la rın dan Ko mis yon baş ka nı nı se çer.

Se na to nun, ka ma ra lar ara sın da gö rüş ay rı lık la rı na ne den olan de ği şik lik ve ila ve -le ri nin gö rüş me le rin de Uz laş ma Ko mis yo nu Baş ka nı, ilk top lan tı da ko mis yo nun üye le ri ta ra fın dan, ev vel ki ko mis yon baş kan lı ğı nın ka ma ra tem si li ne gö re sı ra dik ka te alı na rak se çi lir.

Uz laş ma Ko mis yo nu ka nun ta sa rı sı nın sa de ce Se na to ile Mec lis ara sın da gö rüş ay rı lık la rı na ne den olan mad de le ri ni ele ala rak, il gi li ka nun ta sa rı sı nın or tak met ni ni ha -zır la ma ya ça lı şır.

Uz laş ma Ko mis yo nu nun ça lış ma la rı na mil let ve kil le ri da nış ma oy hak kı ile ka tı la -bi lir ler.

Ko mis yon ka rar la rı açık oy la ma yo luy la ka bul edi lir. Uz laş ma Ko mis yo nu nun ka -rar la rı üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir. “leh te” ve “aleyh te” oy la rın eşit ol du ğu du rum lar da Ko mis yon baş ka nı nın oyu eşit li ği bo zar.

Uz laş ma Ko mis yo nu ça lış ma la rı nın so nuç la rı na gö re gö rüş ay rı lık la rı nın gi de ril -me si ne iliş kin öne ri le ri içe ren ka rar lar ka bul eder. Bu ka rar Mec lis Baş kan lık Di va nı ara cı lı ğıy la Mec lis gün de mi ne alı nır.

Uz laş ma Ko mis yo nu ka ra rı na ka nun ta sa rı sı nın de ği şik lik ler ya pıl mış mad de le ri -nin kar şı laş tır ma lı tab lo su ila ve edi lir.

Mad de 76.3- Ka nun ta sa rı sı Mec lis te tek rar gö rü şü lür ken sa de ce Uz laş ma Ko -mis yo nun ka ra rın da yer alan öne ri ler tar tı şı lır. Mec lis bu öne ri le rin sı nır la rı dı şı na çı kan hiç bir de ği şik li ği gö rüş mez.

Uz laş ma Ko mis yo nu nun öne ri le ri ne gö re Mec lis mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka rar ka bul eder.

57

Mec lis Uz laş ma Ko mis yo nu nun öne ri le ri ni red de de bi lir.Eğer Mec lis mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka nun ta sa rı sı nı Uz -

laş ma Ko mis yo nu nun ha zır la dı ğı me tin ile onay lar sa ve ya oy ço ğun lu ğu ile ka nun ta -sa rı sı nı Mec li sin ka bul et ti ği ön ce ki me tin le ye ni den onay lar sa, bu na gö re ka rar alır. Bu ka rar, Uz laş ma Ko mis yo nu nun gö rüş le ri ile bir lik te top lan tı nın ya pıl dı ğı ta rih ten iti ba -ren ye di gün için de Se na to ya gön de ri lir.

Mad de 76.4- Uz laş ma Ko mis yo nu nun öne ri le ri ne ve Mec li sin ka ra rı na gö re Se na -to ken di mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka rar ka bul eder.

Se na to Uz laş ma Ko mis yo nu nun öne ri le ri ve Mec li sin ka rar la rın da uz laş ma ya bi lir.Se na to ka ra rı onay lar sa, ka nun ta sa rı sı ka nu na dö nü şür ve on gün için de Cum hur -

baş ka nı na im za ya gön de ri lir.

Mad de 76.5- Ka ma ra lar dan her han gi bi ri si Uz laş ma Ko mis yo nun öne ri le ri ne onay ver me di ğin de, ka ma ra lar ken di İç tü zük le ri ne gö re Uz laş ma Ko mis yo nu nu ye ni den oluş -tu rur. Se na to ve Mec li sin onay la ya ca ğı ka ra rın ha zır lan ma sı için ye ni uz laş ma iş lem le ri ger çek leş ti rir ler.

Mad de 77- Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su nun 22 Ha zi ran 2012 ta rih li ve 4-V sa yı lı ka ra rı ile 77’n ci mad de yü rür lük ten kal dı rıl mış tır.

16. Bö lümDev let Büt çe si nin Uy gu lan ma sı na Dair Ra por la rın Gö rü şül me si

Mad de 78- Ka ma ra la rın ay rı top lan tı la rın da Par la men to, dev let büt çe si nin uy gu -lan ma sı na yö ne lik Hü kü met ve Sa yış tay ra por la rı nı ön ce Mec lis te, son ra Se na to da gö -rü şür.

Par la men to Mec li si dev let büt çe si nin uy gu lan ma sı ko nu sun da Ka za kis tan Cum hu -ri ye ti Hü kü me ti nin yıl lık ra po ru nu, Sa yış tay ra po ru ile bir lik te mü za ke re eder.

Bu ko nu la rın mü za ke re si sı ra sın da aşa ğı da ki ra por lar din le ni lir:Dev let büt çe si nin uy gu lan ma sı ve il gi li dö nem için sos yoeko no mik ge liş me ler ön -

gö rü sü kap sa mın da ka bul edi len ül ke de ver gi ve büt çe po li ti ka sı nın te mel he def e ri nin ger çek leş ti ril me si ko nu sun da Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Hü kü me ti nin gö rev len dir di ği şa -hıs la rın ra por açık la ma la rı;

Sa yış tay Baş ka nı nın ra po ru;Esas ko mis yon tem sil ci si nin ek ra po ru.Din le ni len her ki şi nin ra po ru Mec lis İç tü zü ğü’ ne gö re mü za ke re edi lir. Gö rüş me le -

rin so nuç la rı na gö re Mec lis ta ra fın dan ra por lar hak kın da ek ra por ha zır la mak üze re gö -rev len di ri len ko mis yo nun ve Par la men to ka ma ra la rı nın or tak top lan tı sın da Mec lis adı na ko nuş ma ya pan mil let ve ki lin be lirt ti ği ka rar ka bul edi lir ve Se na to ya gön de ri lir.

58

Dev let büt çe si nin uy gu lan ma sı ko nu sun da Hü kü met ve Sa yış tay ra por la rı Se na to -da ay nı yön tem le mü za ke re edil dik ten son ra Se na to ra por lar hak kın da ek ra por ha zır la -ma sı için gö rev len di ri len Se na to ko mis yo nu ve Par la men to or tak top lan tı sın da Se na to adı na ko nuş ma yap ma gö re vi nin ve ril di ği mil let ve ki lin be lirt ti ği ka rar ka bul edi lir ve Mec li se gön de ri lir.

Dev let büt çe si nin uy gu lan ma sı ko nu sun da Hü kü met ve Sa yış tay ra por la rı Ka za kis -tan Cum hu ri ye ti Par la men to Mec li sin de ve Se na to sun da gö rü şül dük ten son ra Par la men -to ka ma ra la rı nın or tak top lan tı sın da bu İç tü zü ğün 6’n cı Bö lü mün de be lir le nen usul ler de ka bul edi lir.

16.1. Bö lümCum hur baş ka nın İti raz la rı nı Do ğu ran Ko nu la rın Par la men to da Gö rü şül me si

Mad de 78.1- Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı na ne den olan ka nun la rı ve ya ka nun mad de le ri ni Par la men to iti raz la rın gön de ril di ği gün den iti ba ren bir ay için de tek rar mü -za ke re eder ve oy la ma ya su nar. Bu sü re ye riayet edil me me si Cum hur baş ka nı nın iti raz -la rı nın ka bul edil di ği ni gös te rir.

Mad de 78.2- Mec lis Baş ka nı, Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı ile ge ri gön de ri len ka -nu nu ve ya ka nun mad de le ri ni, Cum hur baş ka nı tem sil ci si nin ka tı lı mı ile mü za ke re edil -me si için Mec li sin il gi li esas ko mis yo nu na gön de rir. Mec li sin il gi li esas ko mis yo nu ra por ha zır la dık tan son ra Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı ile ge ri gön de ri len ka nu nu ve ya ka nun mad de le ri ni Mec lis ka ra rı nın ka bul edil me si için Ge nel Ku rul gün de mi ne su nar

Mec lis te iti raz la rın gö rü şül me si sı ra sın da Cum hur baş ka nı, mil let ve kil le ri nin öne -ri le ri ni dik ka te ala rak, iti raz la rı nı içe ren ka nu nun met ni ni bü tü nüy le ve ya çe şit li mad de -le ri ni de ğiş ti re bi lir.

Mad de 78.3- Eğer Mec lis Par la men to nun ka nun hak kın da ön ce den al dı ğı ka ra rı oy la ma so nuç la rı na gö re onay la maz sa, Par la men to ka ma ra la rı ta ra fın dan Cum hur baş ka -nı nın iti raz la rı nın mü za ke re si son lan dı rı lır ve ka nun ka bul edil me miş ve ya Cum hur baş -ka nı nın öner di ği me tin le ka bul edil miş sa yı lır.

Eğer Mec lis ka nun hak kın da ön ce ka bul edi len ka ra rı Mec lis mil let ve ki li üye tam -sa yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğu ile onay lar sa, ka nun Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı ile bir lik te son ra ki gö rüş me için Se na to ya gön de ri lir.

Mad de 78.4- Se na to nun il gi li esas ko mis yo nu ta ra fın dan ra por ha zır lan dık tan son -ra ka nun ve ya ka nu nun mad de le ri Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı ile bir lik te Se na to top -lan tı sı nın gün de mi ne alı nır. Eğer Se na to ka nun hak kın da Par la men to nun ön ce ki al dı ğı ka ra rı oy la ma so nuç la rı na gö re tas dik et mez se ka nun ka bul edil me miş ve ya Cum hur baş -ka nın öner di ği me tin le ka bul edil miş sa yı lır.

59

Eğer Se na to ka nun hak kın da ön ce den ka bul edi len ka ra rı mil let ve ki li üye tam sa -yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğuy la onay lar sa, Cum hur baş ka nı nın ka nun üze rin de ki iti raz la rı or ta dan kal dı rıl mış sa yı lır. Bu du rum da ka nun ve ya ka nu nun mad de le ri Par la men to nun ka bul et ti ği ilk ha liy le ka bul edil miş sa yı lır ve Cum hur baş ka nı bu ka nu nu im za sı na su -nul du ğu ta rih ten iti ba ren bir ay için de im za lar.

Mad de 78.5- Par la men to ka ma ra la rı nın top lan tı la rın da ka nu nun ve ya ka nu nun çe -şit li mad de le ri nin tek rar mü za ke re sin de oy la ma ya pıl dı ğın da oy la ma, eğer Cum hur baş -ka nı nın iti raz la rı na ka nu nun ge ne li ne den ol muş sa ka nu nun tü mü hak kın da ve ya Cum -hur baş ka nı nın iti raz la rı na ne den olan mad de ler üze rin de ya pı lır.

Mad de 78.7- Eğer Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı Par la men to nun ka bul et ti ği Ana ya -sa ka nun la rı hak kın day sa, ka nun lar ko nu sun da ki iti raz la rın gö rü şül me si için ön gö rü len şe kil de mü za ke re edi lir. Bu du rum da Ana ya sa ka nun la rı ko nu sun da ki Cum hur baş ka nı -nın iti raz la rı Par la men to ta ra fın dan ka ma ra la rın her bi ri nin mil let ve kil le ri nin üye tam sa -yı sı nın en az dört te üç ço ğun lu ğu ile çö zül müş olur.

Mad de 78.8- Par la men to ka ma ra la rın da Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı nı do ğu ran ko nu la rın gö rü şül me sü re si on beş gün den faz la ol ma ma lı dır.

16.2.Bö lümRe fe ran dum Dü zen len me si Öne ri si nin Gö rü şül me si

Mad de 78.9- Par la men to ta ra fın dan re fe ran dum dü zen len me si öne ri si ne iliş kin ko -nu lar ka ma ra la rın ay rı top lan tı la rın da ile ri sü rü le rek ön ce Mec lis te da ha son ra Se na to da gö rü şü lür.

Mad de 78.10- Re fe ran dum ko nu su nu Mec lis ken di top lan tı sın da gö rü şür ve ge re -ken ka rar la res mi leş ti rir. Da ha son ra bu ka rar Par la men to Se na to su na gön de ri lir.

Mad de 78.11- Re fe ran dum öne ri si ko nu su nu Se na to Ge nel Ku rul da gö rüş tük ten son ra oy la ma ya par ve so nu ca gö re ka ra rı res mi leş ti rir.

Re fe ran dum öne ri si nin ve ril me si hak kın da Par la men to ka ma ra la rı nın ka bul et tik le -ri ka rar lar in ce len me si için üç gün için de Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

Mad de 78.12- Par la men to, re fe ran dum dü zen len me si öne ri si ni Ana ya sa’ da de ği -şik lik ve ek ya pıl ma sı ko nu sun da ile ri sü re bi lir.

Eğer Cum hur baş ka nı Ana ya sa’ da de ği şik lik ve ek le me ler ya pıl ma sı na iliş kin ta sa -rı sı nı Par la men to nun mü za ke re si ne sun ma ka ra rı alır sa, ta sa rı için re fe ran dum ya pıl maz. Bu du rum da Par la men to ka ra rıy la bu İç tü zü ğün 4’ün cü Bö lü mü ile be lir le nen şe kil de ko nu ka bul edi lir.

60

Eğer Cum hur baş ka nı Ana ya sa’ da de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı na iliş kin ta sa rı sı nın re fe ran du ma su nul ma sı na yö ne lik Par la men to öne ri si ni red de der se, Par la men to Ana ya -sa’ da de ği şik lik ve ila ve le rin ya pıl ma sı hak kın da ki ka nu nu ka ma ra la rın mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın en az beş te dört ço ğun lu ğu ile ka bul ede bi lir. Bu du rum da Cum hur baş ka nı bu ka nu nu im za lar ve ya re fe ran du ma su nar. Re fe ran du ma ka tıl ma hak kı olan seç men le -rin ya rı sın dan faz la sı nın ka tı lı mı ger çek leş ti ğin de re fe ran dum ger çek leş miş sa yı lır.

17. Bö lümÜl ke nin İda ri Ara zi Ya pı sı na İliş kin So run la rın Çö zü mü

Mad de 79- Ka za kis tan ’ın ida ri ara zi ya pı sı na iliş kin so run lar, Ka za kis tan Cum hu -ri ye ti Par la men to su ta ra fın dan ka nun la çö zü lür.

18. Bö lümDev let Tal tif e ri, Fah ri, As ke ri ve Baş ka Li ya kat ler,

Sı nıf an dır ma De re ce le ri, Dip lo ma tik Sı nıf an dır ma la rın ve Dev let Sem bol le ri nin Be lir len me si

Mad de 80- Ko nu la rın ön ce Mec lis te, ar dın dan Se na to da gö rü şül me si yo lu ile ka -ma ra la rın ay rı top lan tı la rın da Par la men to dev let li ya kat ödül le ri ni tah sis eder; fah ri, as -ke ri ve di ğer li ya kat le ri, sı nıf an dır ma de re ce le ri ni, dip lo ma tik sta tü le ri ve dev let sem -bol le ri ni be lir ler.

Mad de 81- Dev let tal ti fi ve ril di ğin de, fah ri, as ke ri ve baş ka li ya kat ler, sı nıf an dır -ma de re ce si ve dip lo ma tik sta tü ve ril di ğin de Par la men to ka nun ka bul eder.

Mad de 82- Par la men to Ka za kis tan Cum hu ri ye ti va tan daş la rı nı dev let ödü lü ile (“Al tın Kı ran” ni şa nın dan baş ka) onur lan dır ma hak kı na sa hip tir.

Bu ko nu da öne ri ver me hak kı na sa hip olan lar:Par la men to Se na to su ve Mec li si Baş kan la rı;Par la men to Se na to su ve Mec li si esas ko mis yon la rı;10 ki şi den az ol ma yan grup ha lin de Par la men to mil let ve kil le ri, mil let ve ki li grup -

la rı ve frak si yon lar. Bu ko nu da ki ka rar Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

19. Bö lümDev let Borç la rı nın Tah sil Edil me si ve Dev let Ta ra fın dan Yar dım Edil me si Ge re ken Eko no mik ve Di ğer Ko nu lar

Mad de 83- Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su dev let borç la rı nın tah sil edil me -si ve dev let ta ra fın dan ya pıl ma sı ge re ken eko no mik ve di ğer yar dım la ra iliş kin ko nu la rı ka nun ka bul et me yo lu ile çö zer.

61

20. Bö lümAf Ka nu nu Ka bul Edil me si

Mad de 84- Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su af ko nu la rı nı ka nun ka bul et me yo lu ile çö zer.

Mad de 84 - Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosunun 22 Haziran 2012 tarihli ve 4-V sayılı kararı ile 84’üncü madde yürürlükten kaldırılmıştır.

21. Bö lümDev le tin Ta raf Ol du ğu Ulus la ra ra sı

Söz leş me le rin Onay lan ma sı ve İp tal Edil me si

Mad de 86- Par la men to dev le tin ta raf ol du ğu ulus la ra ra sı söz leş me le ri ka nun ve ya ka nun lar ka bul ede rek onay lar ve ya ip tal eder.

5. KI SIMPAR LA MEN TO KA MA RA LA RI NIN OR TAK

KO MİS YON LA RI NIN KU RUL MA SI VE FAALİ YET LE Rİ NİN DÜ ZEN LEN ME Sİ

Mad de 87- Ka ma ra la rın or tak ça lış ma la rı na ait so run la rın çö zül me si için Se na to ve Mec lis eşit şart lar da or tak ko mis yon lar oluş tu ra bi lir. Or tak ko mis yon la rın üye sa yı sı ka ma ra lar ara sın da ki an laş ma ya gö re be lir le nir.

Par la men to mil let ve kil le ri or tak ko mis yon ku rul ma sı gi ri şi min de bu lu na bi lir. Öne ri sa hi bi mil let ve ki li nin üye si ol du ğu ka ma ra nın üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun leh te oy ver me si ve di ğer ka ma ra nın ay nı ço ğun luk ta des tek le me si ile bu ka rar alı na bi lir.

Or tak ko mis yon üye li ği ne aday lar ka ma ra la rın top lan tı la rın da mil let ve kil le ri ta -ra fın dan ile ri sü rü lür ve mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğun ca ka bul edi len ka rar lar ile onay la nır.

Or tak ko mis yon üye le ri ka ma ra lar da onay lan dık tan son ra ka nat la rın or tak top lan tı -sın da Par la men to or tak ko mis yon ku rul ma sı ko nu sun da ki ka ra rı mil let ve ki li üye tam sa -yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul eder. Or tak ko mis yon lar Par la men to ça lış ma grup la rı dır ve Par la men to ya kar şı so rum lu dur.

Mad de 88- Or tak ko mis yon baş ka nı Par la men to or tak top lan tı sın da ka ma ra la rın mil let ve kil le ri nin salt ço ğun lu ğu ile se çi lir. Or tak ko mis yon ken di baş ka nı nın aday lı ğı hak kın da par la men to ya tek lif su na bi lir.

Par la men to ka ma ra la rı nın her bi ri nin mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın da ha faz la oyu -nu alan aday or tak ko mis yon baş ka nı se çil miş olur.

62

Mad de 89- Or tak ko mis yo nun ka rar la rı ko mis yon üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu -ğu ile ka bul edi lir. Oy lar eşit da ğıl dı ğın da ko mis yon baş ka nı nın oyu be lir le yi ci olur.

Ko mis yon da, Mec lis ve Se na to mil let ve kil le ri nin oy la ma la rı ay rı ola rak ya pıl -maz.

Or tak ko mis yo nun top lan tı sı üye tam sa yı sı nın üç te iki si nin ka tı lı mı ile ya pı la bi -lir.

Mad de 90- Or tak ko mis yo nun baş ka nı Par la men to ka ma ra la rın dan her bi ri nin mil -let ve kil le ri nin top lam sa yı sı nın ço ğun lu ğu nun ka ra rın le hi ne oy ver me si ile gö rev den alı na bi lir.

Mad de 91- Or tak ko mis yon ken di yet ki le ri ne gi ren ko nu lar da ka rar lar ka bul eder.

Mad de 92- Par la men to nun ve ka ma ra la rı nın Ana ya sa’ nın 47’n ci mad de si nin bi rin -ci fık ra sı ile ön gö rü len yet ki le ri nin (has ta lı ğı ne de niy le gö rev le ri ni sü rek li ya pa maz ha le gel di ğin de Cum hur baş ka nı nın sü re sin den ön ce gö rev den alın ma sı) kul la nıl ma sı ama cıy -la Par la men to özel ge çi ci ko mis yon ku rar.

Ko mis yon üye le ri ve baş ka nı bu İç tü zü ğün 87 ve 88 ’in ci mad de le ri ne gö re se çi -lir ler. Tıp ala nın da ça lı şan uz man lar ara sın dan se çi le cek ko mis yon üye le ri, ka ma ra la rın il gi li ko mis yon la rı nın öne ri si ile ka ma ra la rın or tak otu ru mun da her bir ka nat mil let ve kil -le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile se çi lir ler.

Ko mis yo nun ka ra rı bu İç tü zü ğün 89 ’un cu mad de si ne gö re ka bul edi lir ve ra por şek lin de res mi yet ka za nır.

Cum hur baş ka nı nın sü re sin den ön ce gö rev den alın ma sı hak kın da ka rar, Par la men to ka ma ra la rı nın or tak top lan tı sın da ko mis yon ra po ru ve Ana ya sa şu ra sı nın Ana ya sa’ nın be lir le di ği iş lem le re uy gun lu ğa iliş kin gö rü şü ne gö re ka nat la rın mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın en az dört te üç ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

6. KI SIMMİL LET VE KİL LE Rİ NİN YET Kİ LE Rİ Nİ KUL LAN MA USUL LE Rİ,

ETİK DAV RA NIŞ LAR VE SO RUM LU LUK LA RI

22. Bö lümMil let ve kil le ri nin Yet ki le ri ni Kul lan ma Usul le ri

Mad de 93- Mil let ve ki li, Par la men to nun ve se çil di ği Par la men to or gan la rı nın ça -lış ma la rı na ka tıl ma lı dır.

Mad de 94- Mil let ve ki li, Par la men to Ge nel Ku ru lun da ve se çil di ği Par la men to or -gan la rı nın top lan tı la rın da gö rü şü len tüm ko nu lar da oy hak kı na sa hip tir.

63

Mad de 95- Mil let ve ki li nin hak la rı:1) Par la men to nun ve Par la men to ka ma ra la rı nın eş gü düm ve ça lış ma grup la rı nın

bün ye si ne seç me ve se çil me;2) Ge nel Ku rul gün de mi ne, ko nu la rın mü za ke re edil me si usu lü ne ve ma hi ye ti ne

dair öne ri ve gö rüş sun ma;3) Par la men to ka ma ra la rı ta ra fın dan se çi len ve ya ata nan ya da atan ma sı na onay

ve ri len gö rev li şa hıs la rın aday lık la rı ko nu sun da gö rü şü nü söy le me;4) Par la men to ka ma ra la rı nın or tak ve ay rı top lan tı la rın da gün de me öne ri len ko -

nu lar da ka ma ra la rın baş kan lık di van la rı na öne ri ler sun ma, öne ri le rin ka bul edil me di ği tak dir de ise ka ma ra la rın Ge nel Ku rul gün de mi ne sun ma;

5) Par la men to nun ve ka ma ra or gan la rı nın top lan tı la rı na gö rü şül me si için ko nu lar öner me;

6) Par la men to ka ma ra la rı na kar şı so rum lu gö rev li şa hıs la rın ra por ve ya bil gi len -dir me le ri nin Par la men to otu ru mun da din len me si ko nu sun da öner ge ver me;

7) Ka nun la be lir len miş usul ler de mil let ve ki li gen so ru su öner me;8) Gö rüş me le re ka tıl ma, ra por tör le re ve ay rı ca top lan tı ya baş kan lık ede ne so ru lar

sor ma;9) Ko nuş ma ya pa rak oy la ma nın yön tem le ri ne iliş kin öne ri le ri ni ifa de et me, di lek -

çe ver me;10) Ka nun lar, ka rar lar, Par la men to ta ra fın dan ka bul edi len di ğer mev zuata iliş kin

ta sa rı la ra öne ri ver me;11) Par la men to üye le ri ni va tan daş la rın top lum sal önem ta şı yan so run la rı hak kın da

bil gi len dir me;12) Par la men to top lan tı la rı nın tu ta nak la rın da ve Tu ta nak Der gi sin de bu lu nan mil -

let ve kil le ri nin ko nuş ma me tin le ri ni in ce le me;13) “Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su ve mil let ve kil le ri nin sta tü sü hak kın -

da” Ana ya sa Ka nu nu’ na, bu İç tü zü ğe ve Par la men to Ka ma ra sı İç tü zü ğü’ ne uy gun ola rak di ğer yet ki le ri ni kul lan ma.

Mad de 96- Mil let ve kil li ği gö rev le ri nin ic ra sı na en gel ol mak ama cıy la par la men te -re ve ya onun ya kın ak ra ba la rı na her han gi bir şe kil de bas kı ya pıl ma sı dev let ka nun la rı na kar şı so rum lu lu ğa ne den olur.

Dev let or gan la rı nın ve sos yal ku rum la rın, ye rel yö ne tim or gan la rı nın, teş ki lat la rın, mil let ve ki li kar şı sın da gö rev le ri ni ye ri ne ge tir me yen, ona bi le bi le ya lan bil gi ve ren, mil let ve kil li ği faali ye ti nin gü ven ce le ri ni bo zan gö rev li ki şi ler, dev let ka nun la rı na kar şı so rum lu lu ğa ne den olur lar.

Mad de 97- Par la men to mil let ve ki li baş ka yet ki li or ga nın üye si ola maz; öğ ret men -lik, bi lim ve ya sa nat faali yet le rin den baş ka üc ret li gö rev ler ya pa maz; gi ri şim ci lik faali -ye ti ile meş gul ola maz; ti ca ri ör güt le rin ida ri or gan la rı na ve ya yö ne tim ku ru lu bün ye si ne

64

gi re mez. Bu ku ral la rın ih lal edil me si Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Mer kez Se çim Ko mis yo -nu nun ta le bi ile mil let ve ki li sı fa tı nın so na er di ril me si ne ne den olur.

Mad de 98- Mil let ve ki li gen so ru su, Par la men to ka ma ra la rı nın or tak ve ya ay rı top -lan tı la rın da mil let ve kil le ri ta ra fın dan dev let or gan la rı nın gö rev li şa hıs la rı na kar şı res -men ile ri sü rü len, bu or ga nın ve ya gö rev li şah sın yet ki le ri ne ait ko nu lar da Par la men to top lan tı sın da esas lı açık la ma yap ma sı ve ya tu tu mu nu açık la ma sı is te mi dir.

Par la men to mil let ve ki li Baş ba ka na ve Hü kü met üye le ri ne, Mil li Ban ka Baş ka nı na, Mer kez Se çim Ko mis yo nu Baş ka nı na ve üye le ri ne, Baş sav cı ya, Mil li Gü ven lik Ko mi te -si Baş ka nı na, Sa yış tay Baş ka nı na ve üye le ri ne gen so ru ver me hak kı na sa hip tir. Baş sav -cı ya yö nel ti len gen so ru ce za so ruş tur ma sı iş lem le ri nin yü rü tül me si ne iliş kin ko nu lar la il gi li ola maz.

Mil li Gü ven lik Ko mi te si Baş ka nı na ve ri len gen so ru ka ma ra la rın ka pa lı otu rum la -rın da gö rü şü lür.

Mad de 99- Mil let ve ki li gen so ru su ya zı lı şe kil de ve ri le bi lir ve Par la men to ka ma ra -la rı nın or tak ve ya ay rı top lan tı sın da okun ma lı dır.

Mad de 100- Mil let ve ki li gen so ru ver di ği so mut gö re vi/gö rev li yi ve bek le di ği ce -va bın şek li ni (söz lü ve ya ya zı lı) be lirt me li dir.

Gen so ru ve ren mil let ve ki li nin üye ol du ğu ka ma ra nın ida ri teş ki la tı, Ge nel Ku rul da okun du ğu ta rih ten iti ba ren üç gün için de gen so ru öner ge si ni dev let or ga nı nın il gi li gö -rev li si ne gön de rir.

Mad de 101- Eğer mil let ve ki li gen so ru su na Par la men to ka ma ra la rı nın or tak ve ya ay rı top lan tı sın da gö rev li ki şi ta ra fın dan söz lü ce vap ve ril me si ge re ki yor sa, hak kın da gen so ru ve ri len şah sa gen so ru öner ge si nin ulaş tı ğı ta rih ten iti ba ren en geç bir ay için de Par la men to ka ma ra la rı nın or tak ve ya ay rı top lan tı sın da gen so ru nun ce va bı ve ril me li dir.

Par la men to ka ma ra la rı nın or tak ve ya ay rı top lan tı la rın da mil let ve ki li gen so ru la rı aşa ğı da ki usul ler de gö rü şü lür:

1) Mil let ve ki li nin gen so ru yu açık la ma sı (5 da ki ka);2) Mil let ve ki li nin gen so ru ver di ği gö rev li şah sın ce va bı (20 da ki ka).Ce vap din len dik ten son ra gen so ru is te min de bu lu nan mil let ve ki li ve di ğer mil let -

ve kil le ri gen so ru da be lir ti len ko nu ya iliş kin so ru lar so ra bi lir ler. Hak kın da mil let ve ki li gen so ru su ve ri len gö rev li şah sa mil let ve kil le ri nin so ru la rı nı ce vap lan dır ma sı için 30 da -ki ka za man ay rı lır. Gen so ru ya ve ri len ce vap lar kap sa mın da gö rüş me baş la tı la bi lir.

Mad de 102- Gö rev li şa hıs gen so ru ya Par la men to ka nat la rı nın or tak ve ya ay rı top -lan tı sın da ce vap ver me li dir. Gen so ru is te min de bu lu nan mil let ve ki li nin ona yı ile hak -kın da gen so ru ve ri len gö rev li şa hıs açık la ma yap mak için tem sil ci si ni se çe bi lir. Eğer

65

hak kın da gen so ru ka ra rı ve ri len şa hıs dev let gö re vi ni ye ri ne ge tir me zo run lu lu ğu içe ri -sin de bu lun du ğun dan Par la men to ka ma ra la rı nın or tak ve ya ay rı top lan tı sı na ka tı la maz sa ce va bı nı da ha son ra, en faz la bir ay için de ve rir.

Mad de 103- Mil let ve ki li gen so ru su na ve ri len ce va ba ve gö rüş me le ri nin so nuç la -rı na gö re Par la men to ve ya ka ma ra ka rar ka bul eder. Gen so ru ve ce va bı ba sı na du yu ru -la bi lir.

Mad de 104- Ka ma ra la rın or tak ve ya ay rı top lan tı sın da mil let ve kil le ri Ka za kis tan Baş ba ka nı ve Hü kü met üye le ri ne, Mil li Ban ka Baş ka nı na, Mer kez Se çim Ko mis yo nu Baş ka nı na ve üye le ri ne, Baş sav cı ya, Mil li Gü ven lik Ko mi te si Baş ka nı na, Sa yış tay Baş -ka nı na ve üye le ri ne söz lü so ru lar ile baş vu ra bi lir ler. So ru ya ce va bi açık la ma ay nı top -lan tı da, ce vap için ha zır lık yap ma nın ge rek li ol du ğu du rum da ise üç gün için de ya pıl -ma lı dır.

Mad de 105- Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ na ve Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su ka ma ra la rı nın iç tü zük le ri ne uy gun ola rak mil let ve ki li, ül ke nin her han gi bir böl ge si ne ve ya ül ke nin sı nır la rı dı şı na ge çi ci gö rev len dir mey le gi de bi lir. Mil let ve kil -le ri nin gö rev de ol ma sı Par la men to ka ma ra la rı nın ve or gan la rı nın or tak ve ya ay rı top lan -tı la rın da ye ter sa yı yı et ki le mez.

23. Bö lümEtik Ku ral lar

Mad de 106- Mil let ve ki li etik ku ral la rı Par la men to mil let ve kil le ri nin hem üye lik yet ki le ri ni kul la nır ken, hem de di ğer za man lar da uy ma la rı ge re ken aşa ğı da ki dav ra nış ku ral la rı nı be lir ler:

- Par la men to mil let ve kil le ri bir bir le ri ne ve Par la men to ka ma ra la rı nın, Par la men to -nun oluş tur du ğu ko mis yon la rın, ko mi te le rin ve di ğer mil let ve ki li ku rum la rı nın ça lış ma -la rı na ka tı lan tüm di ğer ki şi le re say gı duy ma lı dır;

- Ken di ko nuş ma la rın da asıl sız suç la ma lar ile ri sür me me li, Par la men to mil let ve -kil le ri nin ve di ğer ki şi le rin şe ref ve hay si ye ti ni kü çük dü şü ren ka ba ve al çal tı cı ifa de ler kul lan ma ma lı;

- Yasa dışı ve şiddet içeren hareketlerde bulunmamalı;- Par la men to ka ma ra la rı nın, koor di nas yon ve ça lış ma or gan la rı nın ça lış ma la rı na

en gel ol ma ma lı;- Ko nuş ma cı nın sö zü nü kes me me li;- Baş ka sı nın oy la ma kar tı nı kul la na rak oy ver me me li;- Sal dır gan ta vır lar, teh dit ler ve ha ka ret içe ren ey lem ler de bu lun ma ma lı dır lar.

66

Mad de 107- Par la men to mil let ve ki li için de dev let sır rı ve ka nun la ko ru nan di ğer sır lar olan bil gi ler den is ti fa de eder ken bu tür sır la rın ko run ma sı için be lir len miş ku ral la -ra cid di bir şe kil de uy ma lı dır.

Eğer mil let ve ki li yet ki le ri nin kul la nı mı sı ra sın da Par la men to mil let ve ki li nin sa hip ol du ğu bil gi ler Par la men to ka ma ra la rı nın, Par la men to nun koor di nas yon ve ça lış ma or ga -nı nın ka pa lı top lan tı la rın da gö rü şü len ko nu la ra ait se mil let ve ki li bu bil gi le ri açık la ya maz.

Mad de 108- Par la men to yu tem sil et mek için özel yet ki le ri ol ma yan Par la men to mil let ve ki li ya ban cı dev let le rin gö rev li şa hıs la rı ve dev let ku rum la rı ile iliş ki le re sa de ce ken di adı na gi rer.

Bu du rum da mil let ve ki li Ka za kis tan Cum hu ri ye ti’ nin men faat le ri ni, va tan daş la rı -nın hak la rı nı, öz gür lük le ri ni ve çı kar la rı nı ko ru ma lı, ken di ey lem le ri ile dev le tin men -faat le ri ne za rar ver me me li ve ay rı ca di ğer dev let le rin ka nun la rı nı çiğ ne me me li, bu dev -let le rin va tan daş la rı nın örf ve adet le ri ne say gı duy ma lı dır.

Mad de 109- Mil let ve ki li ba sın da, ba sın kon fe rans la rın da, mi ting ler de, di ğer açık otu rum lar da ve ya be ya nat la rın da sa de ce doğ ru ve kont rol edil miş bil gi le ri kul lan ma lı, top lu mun al gı sı ile oy na ya cak id diala ra yol ver me me li, her han gi bir va tan da şın onur ve li ya ka ti ni kü çük dü şü ren ifa de ler kul lan ma ma lı dır.

Eleş ti rel ko nuş ma la rın da bi le rek ve ya dik kat siz lik le doğ ru ol ma yan ya da kont rol edil me miş bil gi le ri kul la nan mil let ve ki li, so rum lu ol du ğu bu du rum da men faat le ri ni ve onu ru nu ze de le di ği or gan lar dan, ku rum lar dan ve şa hıs lar dan açık ola rak özür di le me li dir.

24.Bö lümMil let ve kil le ri nin So rum lu luk la rı

Mad de 110- Özür lü ne den ol mak sı zın mil let ve ki li Par la men to ka ma ra la rı nın or tak top lan tı la rı na bir ya sa ma yı lın da üç de fa dan faz la ka tıl ma dı ğın da, ken di si ne bu lun ma dı -ğı gün ler için maaş ke sin ti si uy gu la nır.

Özür süz ola rak mil let ve ki li ka ma ra la rın ve ka ma ra la rın or gan la rı nın or tak top lan -tı la rı na bir ay dan faz la ka tıl ma dı ğın da, ken di si ne ka tıl ma dı ğı sü re ler için aşa ğı da ki hak ve imkân lar dan ya rar lan ma ma ce za sı uy gu la nır:

- Maaş öde me si;- Ula şım bel ge le ri nin bek le me den hal le dil me si;- Yurt dı şı gö rev le ri;- Gö rev len dir me mas raf a rı nın öden me si;- Ma kam ara cı hiz me ti;- Din len me ve sağ lık hiz met le ri.Mil let ve ki li ka ma ra nın top lan tı sı na ve ya ka ma ra la rın or tak top lan tı sı na ka tıl ma dı -

ğın da, hak kın da ki ka rar il gi li ka ma ra nın baş ka nı ta ra fın dan, ka ma ra or gan la rı nın top lan -tı la rı na ka tıl ma dı ğın da ise il gi li ka ma ra baş kan lık di va nı ta ra fın dan ka bul edi lir.

67

Mad de 111- Mil let ve ki li oy hak kı nı biz zat kul la nır. Hiç kim se mil let ve ki li nin ye -ri ne oy kul la na maz.

Mad de 112- Bu İç tü zük ve ka ma ra la rın iç tü zük le ri ile be lir len miş mil let ve ki li etik ku ral la rı nın ih lal edil di ği du rum lar da il gi li ka ma ra baş ka nı nın ka ra rı ile mil let ve ki li hak -kın da aşa ğı da ki di sip lin ce za la rı uy gu la na bi lir:

1) Par la men to uya rı sı,2) Açık özür di le me ye sevk et me,3) Ka ma ra la rın bir or tak ve ya ay rı Ge nel Ku rul top lan tı sın da söz hak kın dan mah -

rum et me,4) Ka ma ra la rın üç or tak ve ya ay rı Ge nel Ku rul top lan tı sın da söz hak kın dan mah -

rum et me,5) Ka ma ra la rın bir or tak ve ya ay rı Ge nel Ku rul top lan tı sın da sa lon dan çı ka rıl ma,6) Ka ma ra la rın üç or tak ve ya ay rı Ge nel Ku rul top lan tı sın da sa lon dan çı ka rıl ma,7) Bir gün lük maaş ke sin ti si.Mil let ve ki li hak kın da be lir ti len bü tün di sip lin ce za la rı ka ma ra baş kan la rı nın ta li -

mat la rı ile res mi yet ka za nır ve uy gu lan ma sı için Par la men to ka ma ra la rı nın ida ri teş ki -lat la rı na gön de ri lir.

Mad de 113- Mil let ve kil le ri hak kın da di sip lin ce za la rı nın ve ril me si; mil let ve kil le -ri nin bu İç tü zü ğün 110 ve 111 ’in ci mad de le ri nin ta lep le ri ne, mil let ve ki li etik ku ral la rı na uy ma ma la rı; ay rı ca mil let ve kil li ği yet ki le ri nin el le rin den alın ma sı; mil let ve kil le ri nin ya -sa ma do ku nul maz lı ğın dan mah rum edil me si ile il gi li ko nu lar, ha zır lan ma sı için Mer kez Se çim Ko mis yo nu na ha va le edi lir.

Mad de 114- Mil let ve ki li sa de ce ka ma ra baş kan la rı nın ve ya Par la men to nun il gi li or gan la rı nın baş kan la rı nın iz ni ile Par la men to nun ve onun or gan la rı nın top lan tı la rı na ka tıl ma ya bi lir.

Mad de 114.1- Mec lis mil let ve kil le ri hak kın da bu bö lüm de be lir ti len di sip lin ce -za la rı nın ve ril me si ko nu su Mec lis te tem sil edi len ve mil let ve kil le ri nin bağ lı ol duk la rı si ya si par ti frak si yon la rı ta ra fın dan kal dı rı la bi lir.

7. KI SIMPAR LA MEN TO DA Kİ MİL LET VE Kİ Lİ BİR LİK LE Rİ

Mad de 115- Mil let ve kil le ri, si ya si par ti frak si yon la rı ve mil let ve ki li grup la rı şek -lin de mil let ve ki li bir lik le ri oluş tu ra bi lir ler.

Mad de 116- Si ya si par ti frak si yo nu, ka nun la be lir le nen usul ler de ka yıt lı si ya si par ti yi tem sil eden mil let ve kil le ri nin söz ko nu su si ya si par ti nin men faat le ri ni ifa de

68

et me ama cı ile Par la men to Mec li sin de oluş tur duk la rı or ga ni ze bir grup tur. Frak si yon kur ma sa yı sı Par la men to İç tü zü ğü ile be lir le nir. Frak si yon bün ye si ne Par la men to Mec -li si mil let ve kil le ri gi re bi lir ler. Mil let ve ki li sa de ce bir frak si yo nun üye si ol ma hak kı na sa hip tir.

Mad de 117- Mil let ve ki li gru bu, mil let ve kil le ri nin ça lış ma la rı nı bir lik te ger çek leş -tir mek için oluş tur duk la rı bir lik ler dir. Mil let ve ki li gru bu nun bün ye sin de Par la men to nun en az on beş mil let ve ki li ol ma lı dır.

Mad de 118- Frak si yon lar Par la men to Mec li si Baş kan lık Di va nın da, mil let ve ki li grup la rı Par la men to ka ma ra la rı nın baş kan lık di van la rın da kay da alı nır lar. Frak si yon la rın ve mil let ve ki li grup la rı nın ka yıt la rı, ön ce den onay alın mak sı zın oluş tu ru lur ve sa de ce bil gi ni te li ği ta şır.

Mil let ve ki li gru bu nu Par la men to nun han gi ka ma ra sı nın baş kan lık di va nı kay da ala ca ğı nı mil let ve ki li gru bu ba ğım sız bi çim de be lir ler.

Frak si yo nun ve ya mil let ve ki li gru bu nun kay da alın ma sı için Par la men to nun il gi li ka ma ra sı nın baş kan lık di va na ya zı lı bil di rim gön de ri lir. Bil di rim de frak si yo nun ve ya mil let ve ki li gru bu nun adı, amaç la rı, üye le ri, tem sil ci si ve onu Par la men to nun, ka ma -ra la rın top lan tı la rın da, ko mis yon la rın da, dev let ku rum la rın da, si ya si par ti ler de ve si vil top lum ku ru luş la rın da tem sil et me yet ki si olan şa hıs lar be lir le nir.

Baş kan lık di va nı mil let ve kil le ri ne, ba sı na, frak si yon lar ve mil let ve ki li grup la rı hak kın da bil gi ve rir.

Mad de 119- Mil let ve ki li bir lik le ri kay da alı nır ken hiç bi ri nin bün ye si ne gir me yen di ğer mil let ve kil le ri son ra dan is te dik le ri bir li ğin bün ye si ne ka tı la bi lir ler.

Frak si yon ve mil let ve ki li gru bu, bün ye si ne ye ni üye ler ka tıl dı ğın da ve ya ay rı lan lar ol du ğun da bu ko nu da onu ka yıt al tı na alan baş kan lık di va nı na bil gi ve rir.

Mad de 120- Mil let ve ki li bir li ğin den mil let ve kil le ri nin ay rıl ma sı so nu cun da bir li ğin sa yı sı kay da alın ma sı için ge rek li sa yı nın al tı na dü şer se, bir lik ken di faali ye ti ne son ve rir.

Mad de 121- Mil let ve kil le ri bir kaç mil let ve ki li gru bu na bir den üye ola bi lir.

Mad de 122- Mil let ve ki li bir lik le ri ken di ka rar la rı hak kın da Par la men to ka ma ra la -rı nın baş kan la rı na ha ber ve rir ler.

Mad de 123- Mil let ve ki li bir lik le ri nin tem sil ci le ri:Par la men to nun ve ka ma ra la rın Ge nel Ku rul gün dem le ri ne, ko nu la rın gö rü şül me

usu lü ve öne mi hak kın da gö rüş ve öne ri ler ve re bi lir ler.

69

Par la men to nun ka ma ra la rı ta ra fın dan se çi len ve ya ata nan ya da atan ma sı na Par la -men to ka ma ra la rı ta ra fın dan onay ve ri len gö rev li şa hıs la rın aday lık la rı hak kın da ken di tu tum la rı nı di le ge ti re bi lir ler;

Par la men to nun ve ka ma ra la rın ka bul et ti ği ka nun, ka rar ve di ğer mev zuata iliş kin ta sa rı la ra de ği şik lik öne re bi lir ler;

Di ğer mil let ve kil le ri ni va tan daş la rın di lek çe le ri ile frak si yon, mil let ve ki li grup la rı ta ra fın dan alı nan ka rar lar hak kın da bil gi len di re bi lir;

Mil let ve ki li bir li ği nin faali yet le ri için ge rek li ma ter yal ler ve bel ge ler dev let ku -rum la rın dan ve gö rev li şa hıs lar dan ta lep edi le bi lir.

Mad de 124- Mil let ve ki li bir lik le ri iç faali yet le ri ni ba ğım sız bi çim de ger çek leş ti -rir ler.

Mil let ve ki li bir lik le ri nin ça lış ma la rı nın ku rum sal, bel ge, bil gi ve di ğer ma ter yal ler ile des tek len me si ni Par la men to ka ma ra la rı nın ida ri teş ki lat la rı ger çek leş ti rir ler.

8. KI SIMULUS LA RA RA SI VE PAR LA MEN TO LAR ARA SI İLİŞ Kİ LER

Mad de 125- Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su ya ban cı dev let le rin par la men -to la rı ve ulus la ra ra sı par la men to ku rum la rı ile par la men to lar ara sı iş bir li ği ant laş ma la rı im za la ya bi lir. Bu ant laş ma lar Ka ma ra baş kan la rı ya da ka ma ra baş kan la rı nın bi ri ta ra -fın dan im za la na bi lir.

Mad de 126- Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su nun 22 Ha zi ran 2012 ta rih li ve 4-V sa yı lı ka ra rı ile 126’n cı mad de yü rür lük ten kal dı rıl mış tır.

Mad de 127- Par la men to nun res mi tem sil ci he yet le ri, baş kan la rı, ay rı ca di ğer dev -let le rin par la men to la rı ile iş bir li ği üze ri ne par la men to lar ara sı ko mis yon la rın (par la men -to grup la rı nın, ça lış ma grup la rı nın) Ka za kis tan ’a ait kı sım la rı, on la rın yet ki le ri Par la -men to ka ma ra la rı nın iç tü zük le ri ne ve par la men to lar ara sı iş bir li ği hak kın da ant laş ma la ra gö re be lir le nir.




70

Mad de 131- Ya ban cı dev let le rin par la men to baş kan la rı, dev let ve hü kü met baş -kan la rı, par la men to tem sil ci he yet le ri nin baş kan la rı Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men -to su na res mi zi ya ret te bu lun duk la rın da Mec lis Baş ka nı nın Se na to Baş ka nı ile an la şa rak al dı ğı ka rar üze ri ne Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to sun da ko nuş ma yap ma imkâ nı -na sa hip olur lar.

9. KI SIMSON HÜ KÜM LER

Mad de 132- Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su İç tü zü ğü’n de de ği şik lik ve ek öne ri le ri Par la men to ka ma ra la rı nın or tak top lan tı la rın da Par la men to ka ra rı ile ka bul edi -lir. Bu kararın kabul edilmesi için kamara milletvekillerinin üye tamsayısının salt ço- ğunluğunun oyu aranır.

Par la men to İç tü zü ğü ka bul edil di ği ta rih ten iti ba ren yü rür lü ğe gi rer.

Mad de 133- Par la men to İç tü zü ğü’n de de ği şik lik ve ek öne ri le ri ni Mec li se Par la -men to ka ma ra la rı, frak si yon lar, mil let ve ki li grup la rı ve mil let ve kil le ri ve re bi lir. Mec lis Baş ka nı bu öne ri le ri in ce len dik ten son ra Par la men to ta ra fın dan mü za ke re ve ka bul edi -le cek ko nu la rın gün de mi ne gön de rir. Par la men to İç tü zü ğü’n de de ği şik lik ve ek öne ri le ri Par la men to ka ma ra la rı nın or tak top lan tı sın da mü za ke re edi lir.

Mad de 134- Par la men to nun Ana ya sal yet ki le ri nin ger çek leş ti ril me si ama cı ile Par -la men to mil let ve kil le ri nin iç tü zük ler ile be lir len miş ku ral la ra ve yön tem le re uy ma dan ger çek leş tir dik le ri her bir top lan tı ka nun suz dur. Bu tür top lan tı lar da ka bul edi len mev -zuat ge çer siz dir.

Mad de 135- Parlamento çalışma grubu - Parlamento İçtüzüğü üzerine ortak komisyon- oluşturur. Bu komisyon Parlamento İçtüzüğü hakkında bilgi verir, İçtüzüğe de- ğişiklik ve ek yapılması hakkında milletvekillerinin önergelerini inceler ve onları Parla- mento kamaralarının ortak toplantısı gündemine sunar.

71

KAZAKİSTAN CUMHURİYETİ PARLAMENTO SENATOSU

İÇTÜZÜĞÜ

72

73

KAZAKİSTAN CUMHURİYETİ PARLAMENTO SENATOSU İÇTÜZÜĞÜ

Kazakistan Cumhuriyeti Parlamento Senatosu tarafından 8 Şubat 1996 tarihinde kabul edilmiştir.

Kazakistan Cumhuriyeti Parlamento Senatosunun 13 Mayıs 1996, 3 Haziran 1998, 17 Mayıs 2000, 6 Haziran 2002, 17 Ocak 2006, 29 Haziran 2006, 26 Haziran 2007, 20 Eylül 2007, 11 Aralık 2009, 24 Mart 2016 tarihli kararları

ile İçtüzük’te değişiklik ve ilaveler yapılmıştır.

BİRİNCİ KISIMGENEL HÜKÜMLER

Se na to İç tü zü ğü, Se na to top lan tı la rı nın ya pıl ma sı, ko mis yon la rı nın oluş tu rul-1. ma sı ve faali yet le ri nin dü zen len me si, ay rı ca mil let ve kil le ri nin ve Se na to gö rev li le ri nin yet ki le ri ni uy gu la ma usul le ri ni ve ku ral la rı nı be lir ler.

Se na to İç tü zü ğü’n de ya pı lan de ği şik lik ve ila ve ler Se na to top lan tı la rın da Se na to mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir ve Se na to ka ra rı ile res mi yet ka za nır.

Se na to top lan tı la rı açık lık il ke siy le ger çek leş ti ri lir. Bu İç tü zük’ le be lir ti len du-2. rum lar da Se na to ka pa lı otu rum lar ger çek leş ti re bi lir.

Se na to nun dü ze ni ve ça lış ma la rı ile mil let ve kil le ri nin hu ku ki sta tü le ri, Ka za kis-3. tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı, “Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su ve mil let ve kil le ri-nin sta tü sü hak kın da” Ana ya sa Ka nu nu, di ğer mev zuat ve bu İç tü zük ile be lir le nir.

Se na to ça lış ma la rı Ka zak ça ve Rus ça yü rü tü lür. Top lan tı lar ku ral ola rak bu dil-4. ler de ger çek leş ti ri lir.

İKİNCİ KISIMGENEL KURUL ÇALIŞMALARI

Birinci BölümToplantılar

Se na to Baş ka nı ku ral ola rak top lan tı çağ rı sı nı, top lan tı nın baş la ma ta ri hi ne ye di 5. gün ka la mil let ve kil le ri ni ha ber dar ede rek ya par. Se na to Baş ka nı, Ge nel Ku rul top lan tı-sı nı baş ka ta rih ler de dü zen le di ğin de be lir ti len sü re için de mil let ve kil le ri ni bil gi len di rir.

74

Se na to top lan tı la rı saat 10.00’ dan 18.00 ’a ka dar ger çek leş ti ri lir. Saat 12.00’ dan 12.30 ’a ka dar ve 14.00’ dan 16.00’ ka dar top lan tı ya ara ve ri lir. Se na to Baş ka nı ken di is-te ğiy le ve ya mil let ve kil le ri nin ço ğun lu ğu nun is te mi ile top lan tı la ra ara ve re bi lir.

Se na to top lan tı la rın baş ka ta rih ler de ger çek leş tir me si ne dair ka rar ala bi lir.Top lan tı so nun da ge rek gö rül me si ha lin de mil let ve kil le ri nin baş ka ko nu lar da ko-

nuş ma yap ma sı için 30 da ki ka lık za man ay rı la bi lir.Top lan tı, üye le rin ad cet ve lin den yok la ma sı ile açı lır. Top lan tı ye ter sa yı sı üye 6.

tam sa yı sı nın üç te iki si nin ka tı lı mı ile olu şur. Top lan tı ya ve ri len her ara dan son ra top lan tı ye ter sa yı sı ara nır.

Top lan tı gün de mi Baş kan lık Di va nın da ön ce den dü zen le nir ve Ge nel Ku ru la 7. gön de ri lir.

Baş kan lık Di va nı nın gön der di ği gün dem tas la ğı na mil let ve kil le ri ta ra fın dan de ği-şik lik ve ila ve ta le bin de bu lu nu la bi lir.

Gün dem sı ra la ma sın da Baş kan lık Di va nı nın ön ce lik li gör dü ğü ko nu lar ve da ha son ra mil let ve kil le ri nin gün dem öne ri le ri gö rü şü lür ve oy la nır.

Gün dem tas la ğı açık oy la ma yön te mi ile üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Ka pa lı otu rum lar için ka rar, üye tam sa yı sı nın ba sit oy ço ğun lu ğu (salt ço ğun-8. luk) ile ka bul edi lir. Ka pa lı otu rum içe rik le riy le bağ lı, dev let sır la rı, hiz me te özel ve-ya ka nun la ko ru nan sır la rı kap sa yan bil gi le ri mil let ve kil le ri sa de ce Par la men to faali ye ti için kul la na bi lir ler.

Se na to top lan tı la rın da söz al ma çe şit le ri aşa ğı da be lir til miş tir: 9. Gö rü şü len ko nu ya iliş kin söz al ma; ek ko nuş ma ve sö zü to par la ma; gö rü şü len ko-

nu la rın içe ri ği, aday lık la ra dair gö rüş me ler, oy la ma yön tem le ri ve top lan tı yü rüt me usu-lü ne iliş kin öne ri ler ile ri sü rül dü ğün de söz al ma lar ve ay rı ca gen so ru, söz lü so ru, so ru la-ra ce vap ve di lek çe ler, bil gi ler, be yan lar, baş vu ru la ra iliş kin söz al ma lar.

Ka nun ta sa rı sı ve ren ler ile ka nun tek li fi öne ren şah sa vekâ let eden gö rev li şa hıs lar ko nuş ma ya par lar.

Ka nun ta sa rı sı üze rin de ki ko nuş ma cı la rın de ğiş ti ril me si ne is tis nai du rum lar da izin ve ri lir.

Ko nuş ma cı de ğiş ti ril di ği tak dir de ka nun ta sa rı sı nı tek lif eden, İç tü zük ge re ği Se na-to top lan tı sı na en geç iki iş gü nü ka la bil gi ver me li dir. İs tis nai du rum lar da ko nuş ma cı nın de ğiş ti ril me si ni ge rek ti ren şart lar oluş tu ğun da he men bil gi ve ri lir.

Gö rü şü len ka nun ta sa rı sı üze rin de ki ko nuş ma cı nın top lan tı ya ka tı lı mı nın müm kün ol ma dı ğı du rum lar da (ka nun ta sa rı sı nın gö rü şül me si için Ana ya sa ile be lir len miş sü re nin so na er me si) Se na to ko nu yu ko nuş ma cı nın ka tı lı mı ol ma dan gö rüş me ka ra rı ka bul ede-bi lir. Bu du rum da ka nun ta sa rı sı öne re nin açık la ma sı, Mec lis ta ra fın dan tak dim edi len bel ge ler üze rin den dik ka te alı nır.

Ra por la rın, ek ra por la rın ve ke sin ra por la rın sü re si Se na to top lan tı sı na baş kan-10. lık eden baş kan ta ra fın dan ko nuş ma cı lar ve ek ko nuş ma cı lar ile an laş ma ya gö re be lir-

75

le nir ve ra por için 30 da ki ka, ek ra por için 15 da ki ka, gö rüş me ler de ko nuş ma lar için 7 da ki ka ve ka pa nış ko nuş ma sı için 10 da ki ka dan faz la za man ay rıl ma ma lı dır.

So ru la ra ce vap lar için en faz la bir saat, gö rüş me ler için en faz la bir bu çuk saat za-man ay rı lır.

Oy la ma yön tem le ri ne, top lan tı nın usul le ri ne ve aday la ra iliş kin gö rüş me ler de ko-nuş ma lar, açık la ma lar, so ru lar, öne ri ler ve bil gi ler için 3 da ki ka za man ay rı lır.

Top lan tı ya ka tı lan üye le rin ço ğun lu ğu nun oyu ile Se na to söz al ma için baş ka sü re-ler be lir le ye bi lir.

Ra por la rın ve ek ra por la rın me tin le ri (Ka zak ça ve Rus ça) eş za man lı çe vi ri için Se-na to İda ri Teş ki la tı na top lan tı ya en geç iki saat ka la gön de ri lir.

Se na to mil let ve kil le ri kür sü den ve ya yer le rin den ko nuş ma ya pa bi lir ler. Ko nuş ma sü re si so na er di ğin de top lan tı ya baş kan lık eden baş kan ko nuş ma cı yı bu ko nu da uya rır ve ar dın dan ko nuş ma sı nı son lan dı rır.

Gö rü şü len ko nu ya iliş kin mil let ve kil le ri nin en faz la iki de fa ko nuş ma hak kı var-dır.

Se na to top lan tı sın da kim se baş kan lık ya pa nın iz ni ol ma dan ko nuş ma ya pa maz. Bu ku ra lı bo zan üye nin mik ro fo nu ka pa tı lır.

Gö rüş me ler de ken di si ne söz sı ra sı gel me yen üye ko nuş ma met ni ni tu ta na ğa ek le-te bi lir.

Top lan tı sı ra sın da Ge nel Ku rul sa lo nun da mo bil te le fon lar, tel siz rad yo te le fon lar, çağ rı ci haz la rı ve di ğer ile ti şim araç la rı nın kul la nıl ma sı ya sak tır.

Se na to ve ça lış ma or gan la rı ile ko mis yon top lan tı la rın da ko nuş ma ya pan la rın 11. Ana ya sa ih la li ne; dev let aley hi ne; sa va şa; top lum sal, ırk çı, mil li, di ni üs tün lük le re yö ne-lik ifa de le ri ne ve ay rı ca şid de te ve kış kırt ma la rı na izin ve ril mez.

Ko nuş ma cı ko nuş ma sın da mil let ve kil le ri nin ve di ğer şa hıs la rın onur ve li ya ka ti ni aşa ğı la yan ağır ve ağı za alın maz ifa de ler kul lan ma ma lı dır. Ka nun suz ha re ket ler de bu-lun ma ma lı ve ka sıt lı ola rak ger çek dı şı bil gi kul lan ma ma lı dır. Kim se nin şah sı na asıl sız if ti ra lar at ma ma lı dır. Ko nuş ma cı bu usul le ri ih lal et ti ğin de (boz du ğu tak dir de) Baş kan ken di si ni ön ce uya rır; da ha son ra ise hal ve ha re ket le ri nin de va mı ha lin de mik ro fo nu ka pa tı lır.

Aşa ğı da ki is tis nai du rum lar ha ri cin de, bir le şi mi yö ne ten Baş kan ve di ğer mil-12. let ve kil le ri ta ra fın dan ko nuş ma cı nın sö zü ke si le mez:

Ko nuş ma sü re si nin ve ya ön ce den be lir ti len ko nuş ma sü re si nin so na er me si;- Gö rü şü len gün dem ko nu su nun dı şı na çık ma sı;- 11 ’in ci mad de de be lir ti len usul le rin dı şı na çık ma sı.- Gö rüş me ler sı ra sın da Baş kan ko nu la ra iliş kin fark lı gö rüş le rin or ta ya ko nul ma-13.

sı nı sağ la ma lı dır. Gö rü şü len ko nu ya ay rı lan sü re so na er di ğin de ya da (Se na to top lan tı sı na ka-14.

tı lan mil let ve kil le ri nin) top lan tı da bu lu nan üye le rin ço ğun lu ğu nun oyu ile ka bul edi len Se na to ka ra rıy la ko nu üze rin de ki gö rüş me ler so na er di ri le bi lir.

76

Gö rüş me le rin so na er di ril me si ka ra rı ka bul edil me den ön ce Baş kan, söz sı ra sı na ya zı lı ola rak baş vu ran, an cak söz ala ma mış olan mil let ve kil le ri nin tes pi ti ni ya par ve top-lan tı da ki mil let ve kil le ri nin ço ğun lu ğu nun rı za gös ter me siy le ken di si ne söz hak kı ta nır.

Ko nuy la il gi li ko nuş ma cı nın ve di ğer ka tı lım cı la rın ko nu yu to par la mak için söz al ma hak kı var dır.

Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı, Baş ba kan ve Hü kü met üye le ri, Mil li 15. Ban ka Baş ka nı, Baş sav cı, Mil li Gü ven lik Ko mi te si Baş ka nı, Dı şiş le ri Ba ka nı, Cum hur-baş kan lı ğı Ge nel Sek re te ri hem açık hem de ka pa lı otu rum la ra ka tıl ma ve ko nuş ma yap-ma hak kı na sa hip tir ler.

Cum hur baş ka nı nın ta le bi üze ri ne Ken di si ne is te di ği za man ko nuş mak için söz ve ri lir.Yük sek Mah ke me (Yar gı tay) Baş ka nı, Ana ya sa şu ra sı Baş ka nı, Se na to ka ra rı ile

Se na to top lan tı la rı na ka tı la bi lir ler.Di ğer şa hıs lar Se na to nun ka pa lı otu rum la rı na yal nız ca Se na to Baş ka nı nın ve ya

Baş ka nın ta li ma tı ile Se na to nun il gi li yet ki li le rin ce im za la nıp ve ri len özel da ve ti ye ile ka tı la bi lir ler.

Se na to top lan tı sın ken di yet ki alan la rı dâ hi lin de ka tı lı mı zo run lu lu ğu olan ka-16. mu ku rum la rı nın ve ye rel yö ne tim or gan la rı nın gö rev li le ri Se na to nun ba sit oy ço ğun lu ğu ile Se na to ça lış ma la rı na ka tı lım sağ lar ve yet ki le ri ne gi ren ko nu la ra iliş kin ge rek li açık-la ma ve gö rüş le ri ni su nar.

Senato Başkanlık Divanı, esas komisyonların kararı ile ilgili şahısları Senato toplantısına davet edebilir.

Senato toplantılarına davet edilen devlet kurumlarının yetkililerini ve uzmanları komisyon kendisi belirler.

Senato, Cumhurbaşkanı hakkındaki bu tür kararları kabul etme yetkisine sahip değildir.Davet edilen ilgili şahıslar ve yetkililer Senato faaliyetlerine karışamazlar;

çalışmalara ilişkin görüş ifade edemezler; İçtüzüğe uymalı ve başkanlık eden Başkanın talimatlarına tabi olmalıdırlar. Bu konuda davetliler önceden bilgilendirilir.

Davet edilen ilgili şahısların Senato toplantı salonuna giriş usullerini Senato Genel Sekreteri belirler.

Da vet edi len il gi li şa hıs la ra top lan tı ta ri hi ve za ma nı hak kın da bil gi ve ril me si Se-na to nun İda ri Teş ki la tı ta ra fın dan ye ri ne ge ti ri lir.

Se na to İda ri Teş ki la tı gö rev li le ri, mil let ve kil le ri nin ça lış ma la rı nı yü rü tü le bil me le ri ama cıy la Se na to top lan tı la rın da Se na to Ge nel Sek re te ri nin be lir le di ği usul ler de ka tı lır lar.

Toplantıların tutanakları yazılır. Tutanak, toplantıya başkanlık eden tarafından 17. imzalanır. Parlamento ve Senato toplantılarının tutanakları Senato milletvekilinin talebi ile Senato İdari Teşkilatı tarafından verilir.

Toplantıya başkanlık eden:18. Toplantıyı yürütür, İçtüzüğe uyulmasını sağlar;İç tü zü ğe uy gun ola rak kay da alı nan ve gün de me ek le nen so ru lar da, sı ra sıy la ya da

Se na to ka ra rı ile be lir le nen baş ka usul ler de söz hak kı ve rir;

77

Mil let ve kil le ri nin öner ge le ri ni oy la ma ya su nar; Oy la ma yı ve oy la rın sa yı mı nı yö ne tir ve so nuç la rı nı açık lar;Se na to nun İda ri ka rar la rı nın uy gu lan ma sı nı sağ lar;İç tü zü ğe uyul ma dı ğın da üye le ri uya rır ve tek rar uyul ma dı ğın da ise on la rın ko nuş-

ma sı nı son lan dı rır;Se na to ça lış ma la rı nı en gel le yen şa hıs la rı top lan tı sa lo nun dan çı ka rır;Usul tar tış ma la rı na dair söz hak kı ve rir.

Başkanlık eden Başkan katılımcıların konuşmalarına dair görüş bildiremez ve 19. onları ayırt edemez.

Bir le şi me baş kan lık eden Baş kan her han gi bir ko nu da gö rüş me le re ka tıl ma yı ge-rek li gö rür se, gö rü şü len ko nu ya dair ka rar ka bul edi le ne ka dar Baş kan lık gö re vi ni baş ka bir baş kan ve ki li ne ver dik ten son ra söz alır.

Baş kan elekt ro nik sis tem kul la nıl ma dan ya pı lan açık oy la ma lar da oyu nu en son kul la nır.

Top lan tı ya baş kan lık eden Baş kan 18 ve 19 ’un cu mad de le re uy maz sa Se na to ala ca ğı bir ka rar ile gö rü şü len ko nu so na ere ne ka dar baş kan lık yet ki si ni bir baş kan ve ki li ne ve re bi lir.

Senato toplantılarında elektronik sistem kullanılması:20. Milletvekili yoklaması;Milletvekillerinin söz sırası istemi:Öneri ve önergeler verilmesi;Oy sayımı ve sonuçlarının belirlenmesi;Toplantının akışına ilişkin bilgi alınması ve anında verilmesi;Listelerin ve diğer belgelerin düzene sokulması ve basılması;Toplantılar hakkında bilgi sağlanması.Elektronik sistemde sorun yaşanması durumunda, milletvekili yoklamaları, söz

istemi, oylama sonuçlarının belirlenmesi Senato toplantısında seçilen kâtipler tarafından yerine getirilir.

Elektronik sistemin kontrolü için Senato üyeleri arasından komisyon kurabilir.21. Elektronik sistemi kontrol edecek komisyon üyeleri denetim için tüm bilgi ve 22.

belgelerden yararlanma hakkına sahiptirler.Komisyonun yetkileri kapsamındaki kararlardan Senato İdari Teşkilatı çalışanları

ve elektronik sistem üzerinde teknik olarak çalışan görevliler de sorumludur. Ko mis yon, ad cet ve li ile ya pı lan oy la ma lar da ki yan lış la ra, söz is te mi sı ra sın da 23.

ha ta la ra ve elekt ro nik sis te min yan lış kul la nı mı na iliş kin mil let ve ki li di lek çe le ri ni in ce ler.Komisyon çalışmalarına uzman çağırabilir.

Yoklama, oylama ve söz sırası sonuçları ile toplantı akışına ilişkin diğer bilgiler 24. steno kayıtlarına ve tutanağa dijital veriler, listeler şeklinde eklenir.

Tüm bilgiler elektronik sistemin hafızasında saklanır. Elekt ro nik sis te min ha fı za sın dan alı na cak bil gi le re dair iz ni Se na to Baş ka nı 25.

ve rir.

78

İkinci BölümOylama ve Kararların Kabul Edilme Usulleri

Se na to, ken di yet ki le ri kap sa mın da ka rar lar ka bul eder. Di lek çe ler, be yan lar, be-26. ya nat lar ve ka nun hük mün de ol ma yan di ğer dü zen le me ler Se na to ta ra fın dan Se na to Baş-ka nı nın, Se na to ko mis yon la rı nın ve ya mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın beş te bi ri nin öne ri si ile ka bul edi lir. Bu bel ge le rin ka bu lü İç tü zük te be lir ti len usul ler de ger çek le şir.

Oylama sonuçlarının belirlenmesi: 27. Üye tam sa yı sı: Tem sil ci li ku ru luş lar ta ra fın dan se çi len ve Cum hur baş ka nı ta ra-a)

fın dan ata nan mil let ve kil le ri nin sa yı sı;Toplantıya katılanların sayısı: Toplantı öncesinde ve oylamadan önce hazır b)

bulunan milletvekilleri;Ba sit ço ğun luk: Gö rü şü len ko nu ya gö re Se na to mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı-c)

sı nın ve top lan tı ya ka tı lan mil let ve kil le ri nin sa yı sı nın ya rı sın dan ço ğu nun oyu;ç) Önceden belirtilen çoğunluk: Konuya göre değişen üye tamsayısının dörtte

üçünü ya da üçte ikisini oluşturan oy sayısı. Anayasa kanunları üye tamsayısının en az üçte ikisinin oyu ile kabul edilir.28.

Ka nun lar, ka rar lar ve Se na to nun di ğer dü zen le me le ri eğer Ana ya sa da baş ka usul be lir til me miş ise üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Ana ya sa ka nu nu ve ka nun ta sa rı la rı nın Se na to ta ra fın dan tü müy le red de dil me si mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ger çek le şir.

Usul ko nu la rı na iliş kin Se na to ka rar la rı İç tü zük uya rın ca açık oy la ma yo luy la, 29. top lan tı ya ka tı lan mil let ve kil le ri nin salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir ve bir le şim tu ta na ğı na ek le nir.

Bir le şi me ara ve ril me si, top lan tı nın er te len me si, top lan tı nın yü rü tül me usu-30. lü, ko nu la rın mü za ke re si nin ön ce li ği, gö rüş me le rin ke sil me si, ko nuş ma la rın sü re si nin kı sal tıl ma sı ve ya uza tıl ma sı, oy la ma yön tem le ri, ye ter sa yı nın onay lan ma sı ve oy la rın ye ni den sa yıl ma sı, gö rü şü len ka nun ta sa rı la rı na dair ka bul edil miş ön ce ki ka rar la ra ve (ve ya) tek rar oy la ma ya ge ri dö nül me si ko nu la rı, usul ko nu la rı sa yı lır.

Oy la ma baş la ma dan ön ce bir le şi mi yö ne ten baş kan oy la ma ya su nu lan öne ri le-31. rin sa yı sı nı be lir tir, ken di öner ge le ri ni ge ri çe ken mil let ve kil le ri ni açık lar, ka ra rın han gi oy ço ğun lu ğu ile (mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın, top lan tı ya ka tı lan la rın sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ve ya ön ce den be lir len miş ço ğun luk gi bi) ka bul edi le bi le ce ği ni ha tır la tır.

Mil let ve kil le ri nin bir oy hak kı var dır ve oy, ka ra rın le hi ne, aley hi ne ve ya çe kim ser şek lin de dir.

Oy la rın sa yı mı so na er dik ten son ra bir le şi me baş kan lık eden Baş kan oy la ma nın so nuç la rı nı açık lar.

Se na to ka rar la rı nı oy la ma yo luy la ka bul eder. Se na to da oy la ma nın ya pıl ma sı 32. için elekt ro nik oy la ma sis te min den ya rar la nı lır.

79

Oy la ma ya pıl ma sı için Se na to di ğer oy la ma yön tem le ri ni de tat bik ede bi lir. Bu sı-ra da oy la rın sa yı mı için Se na to ta ra fın dan Tas nif Ko mis yo nu ku ru la bi lir.

Oy la ma sı ra sın da sa lon da bu lun ma yan mil let ve ki li oy la ma so na er dik ten son ra ve-ya Se na to nun bu ko nu ya iliş kin oy la ma için ka bul et ti ği yön tem den fark lı şe kil de oy ve re mez. Oy la ma ya pıl ma sı için ge rek li sa yı da mil let ve ki li ol ma ma sı ha lin de top lan tı ya baş kan lık eden Baş kan ye ter sa yı nın sağ lan ma sı için ön lem alır. Ye ter sa yı yı sağ la mak müm kün ol maz sa baş kan lık eden oy la ma yı bir son ra ki bir le şi me er te ler.

Se na to açık oy la ma yo luy la top lan tı da ha zır bu lu nan üye le rin salt ço ğun lu ğu 33. ile giz li oy la ma ya pa bi lir.

Giz li oy la ma “giz li oy pu su la la rı” kul la nı la rak ya pı lır. Giz li oy la ma nın ya pıl ma sı ve so nuç la rı nın be lir len me si için Se na to, mil let ve kil le ri ara sın dan Tas nif Ko mis yo nu ku-rar. Her han gi bir gö re ve aday olan mil let ve ki li Tas nif Ko mis yo nu na üye ola maz. Tas nif ko mis yo nun se çil me si hak kın da Se na to ka rar ka bul eder.

Tas nif Ko mis yo nu ken di için den ko mis yon baş ka nı ve sek re te ri se çer. Tas nif Ko-mis yo nu ka rar la rı Ko mis yon üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir. Ko mis yon üye le ri nin oy la rı eşit da ğıl dı ğın da Ko mis yon Baş ka nı nın oyu so nu cu be lir ler.

Oy la ma pu su la la rı Tas nif Ko mis yo nun be lir le di ği şe kil de ve mik tar da Ko mis yo-nun de ne ti mi al tın da ha zır la nır. Giz li oy la ma pu su la la rın da oy la ma için ge rek li bil gi ler ol ma lı dır.

Oy la ma nın za ma nı ve ye ri, ya pıl ma usu lü Tas nif Ko mis yo nu ta ra fın dan be lir le nir ve Tas nif Ko mis yo nu Baş ka nı ta ra fın dan açık la nır.

Se na to nun gö rüş tü ğü ko nu ya iliş kin oy la ma için her mil let ve ki li ne bir pu su la 34. ve ri lir. Tas nif Ko mis yo nu üye le ri ta ra fın dan mil let ve kil le ri ne giz li oy la ma pu su la la rı, Se na to mil let ve kil le ri lis te si ne gö re mil let ve ki li kim lik le ri ni tak dim et tik le rin de ve ri lir.

Mil let ve kil le ri oy ka bi nin de, oy pu su la sın da aley hi ne oy ve ri len ada yın so ya dı nın üs tü nü çi ze rek, ka rar tas la ğı na iliş kin pu su la lar da ise “leh te” ve ya “aleyh te” ke li me si nin üs tü nü çi ze rek oy la rı nı kul la nır lar.

Gö rev li şa hıs la rın se çi min de aşa ğı da ki be lir ti len şe kil de olan oy pu su la la rı ge-35. çer siz sa yı lır:

Tasnif Komisyonu üyesinin imzasının olmadığı pusulalar;- Birden çok adayın tercih edildiği pusulalar;- Tercihlerin belirlenemediği pusulalar-

Aşa ğı da ki oy pu su la la rı ge çer li sa yı lır an cak oy la rın sa yı mı sı ra sın da dik ka te alın maz:Boş pusulalar;- Bütün adayların işaretlendiği pusulalar;- Hem lehte, hem de aleyhte tercihli pusulalar.- Oy san dı ğı Tas nif Ko mis yo nun tüm üye le ri nin ya nın da açı lır. Tas nif Ko mis-36.

yo nu oy la ma so nu cu na iliş kin tu ta nak dü zen ler. Tu ta nak, Tas nif Ko mis yo nu nun bü tün üye le ri ta ra fın dan im za la nır. Tas nif Ko mis yo nu ra po ru na yö ne lik açık oy la ma yo luy la Se na to üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile Tas nif Ko mis yo nu tu ta na ğı onay la nır.

80

Oylama usulünde hatalar oluştuğunda, Senato kararı ile oylama yenilenir. Se na to, alı nan ka rar la rın kal dı rıl ma sı, de ği şik lik ve ila ve ya pıl ma sı na yö ne lik 37.

oy la ma lar, söz ko nu su ka rar la rın ka bu lü sı ra sın da uy gu la nan usul de oy la ma ya pı la rak ger çek leş ti ri lir.

Üçüncü BölümKanun Yapımı

Meclis tarafından gönderilen kanunlar Senatoda görüşülür. Bu kapsamda 38. Senato:

Büt çe ta sa rı sı nı ka bul eder, de ği şik lik ve ila ve ya par;1) Dev let ver gi le ri ni ve öde nek le ri ni be lir ler ve ya kal dı rır;2) Ka za kis tan top rak la rı nın ida ri-sı nır ya pı sı nın be lir len me si ve kar şı la şı lan so run-3)

la rın çö zü mü için esas la rı be lir ler; Dev let ni şan la rı nın ve ril me si ni sağ lar, dev le tin fah ri, as ke ri ve di ğer tem sil ci le-4)

ri nin isim le ri ni, gö rev de re ce le ri ni, dip lo ma tik sta tü le ri ni ta yin eder, dev let sem bol le ri ni be lir ler;

Dev let borç la rı nın alın ma sı ve dev let ta ra fın dan eko no mik ve di ğer yar dım la rın 5) ya pıl ma sı nı sağ lar;

Af ka rar na me le ri ni dü zen ler;6) Dev le tin ulus la ra ra sı söz leş me le ri ni onay lar ve ya ip tal eder; 7) Ana ya sa nın 61 ’in ci mad de si nin üçün cü fık ra sın da be lir ti len di ğer me se le le ri 8)

çö züm ler. Par la men to Mec li si nin gö rüş tü ğü ve onay la dı ğı ka nun ta sa rı la rı Par la men to İç-39.

tü zü ğü’ ne gö re Se na to ya gön de ri lir. Mec lis ta ra fın dan gön de ri len ka nun ta sa rı sı Se na to İda ri Teş ki la tı ta ra fın dan be lir ti-40.

len usul ler de en geç iki iş gü nü için de ta sa rı met ni ve ek le ri in ce le nir ve ka yıt al tı na alı nır.Ulus la ra ra sı söz leş me nin ka bu lü ve ya ip tal edil me si ne iliş kin Mec lis ta ra fın dan

onay lan mış ka nun ta sa rı sı gön de ri lir ken ulus la ra ra sı söz leş me ve ek bel ge le ri so rum lu or gan ta ra fın dan ka bul edil miş ra por ile bir lik te gön de ri lir.

Met ni Ka zak ça ve (ve ya) Rus ça dil le rin de im za lan ma mış ulus la ra ra sı söz leş me onay lan dı ğın da ve ya ka bul edil me di ğin de, ka nun ta sa rı sı na be lir ti len dil le re ter cü me si ve so rum lu or gan ta ra fın dan onay lan mış met ni de ek le nir.

Ge rek li bel ge ler ol ma dı ğın da, Se na to İda ri Teş ki la tı be lir ti len ta lep le rin ye ri ne ge-ti ril me si için ta sa rı yı ka yıt al tı na al ma dan Mec li se ge ri gön de rir.

Mec lis ten gön de ri len ka nun ta sa rı sı nı Se na to, Par la men to nun ta til dö ne mi dik ka te alın mak sı zın, Se na to İda ri Teş ki la tın da ka yıt al tı na alın dı ğı ta rih ten iti ba ren alt mış gün için de gö rü şür.

Mec lis ten gön de ri len ka nun ta sa rı sı Se na to da ka yıt al tı na alın dık tan son ra Se-41. na to Baş kan lık Di va nı ta sa rı ya dair ra po run ha zır lan ma sı sü re si ni ve ra po run ha zır lan-

81

ma sın dan so rum lu ko mis yo nu be lir ler ve Se na to İda ri Teş ki la tı ka na lıy la ka nun ta sa rı sı-nı ko mis yon la ra ve İda ri Teş ki la tın il gi li baş kan lık la rı na gön de rir.

Esas ko mis yon, Se na to ko mis yon la rı ve Se na to İda ri Teş ki la tı nın il gi li baş kan lık-la rı ta ra fın dan ka nun ta sa rı sı na dair ra por la rın to par lan ma sı için gön de ril me sü re si ni be-lir ler. Baş kan lık Di va nı ta ra fın dan baş ka sü re be lir len me miş se bu sü re, ka nun ta sa rı sı nın Se na to da ka yıt al tı na alın dı ğı ta rih ten iti ba ren on beş gün den, ka nun üze ri ne ise yir mi gün den faz la ola maz.

Başkanlık Divanı kanun tasarını birden fazla esas komisyona havale edebilir.Cumhurbaşkanı kanun tasarısının görüşülmesini özel beyanıyla acil olarak belirtmiş

ise raporun hazırlanma süresi yedi günden fazla olamaz.41-1. Senato kararıyla kanun tasarıları iki veya daha fazla görüşülebilir.

Görüşmenin sonuçlarına göre Senato aşağıdaki kararlardan birini kabul eder:42. Kanun tasarısı birinci görüşmede onaylansın;Meclisin kabul ettiği kanun tasarısı onaylansın;Senato tarafından yapılan değişiklik ve ilaveler ile Meclise geri gönderilsin (Bu

durumda esas düzenlemenin yürürlükte olmasını sağlamak amacıyla Meclisin kabul ettiği kanun tasarıları da bu değişiklik ve ilaveler ile birlikte gönderilir);

Meclis tarafından kabul edilen kanun tasarısı bütün olarak reddedilsin ve Meclise gönderilsin.

Ka nun ta sa rı sı nın ay rı ay rı mad de le ri nin ay rı ca in ce len me si nin ge rek ti ği du rum-lar da Se na to ta sa rı nın gö rü şül me si ni er te le ye bi lir ya da ka nun ta sa rı sı nı, Ana ya sa’ nın Se na to da gö rü şül me si için ön gör dü ğü ge nel sü re ler kap sa mın da bir sü re be lir le ye rek ye ni den ha zır lan ma sı için ko mis yo na gön de re bi lir.

Se na to ta ra fın dan tü mü red de di len ka nun ta sa rı sı ka ra rın ka bul edil di ği ta rih ten 43. iti ba ren yir mi gün için de red det me ge rek çe si ile il gi açık la ma ile ve Se na to top lan tı sı tu ta na ğı ile bir lik te Mec li se ge ri gön de ri lir.

Kanun tasarısına değişiklik ve ilave yapılmasına yönelik Senato kararı Meclise, hazırlanması gereken karşılaştırmalı tablo ve Senato tutanağı ile birlikte kararın kabul edildiği tarihten itibaren en geç iki hafta içinde geri gönderilir.

De ği şik lik ve ya ila ve ler ya pıl ma sı su re tiy le Mec li se ge ri gön de ril miş Ana ya sa 44. ka nun la rı ve ka rar lar, Mec lis ta ra fın dan anı lan de ği şik lik ve ila ve le re onay ve ril di ği za-man ka bul edil miş sa yı lır.

Bu mad de nin bi rin ci fık ra sın da be lir ti len hü küm ler ve Se na to nun Ana ya sa’ ya uy gun ola rak ka bul et ti ği di ğer ka nun lar Par la men to ka nat la rı nın baş kan la rı ta ra fın dan onay la na-rak, Se na to Baş ka nı nın mek tu bu ile im za lan ma sı için Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

Eğer ka nun ile ulus la ra ra sı söz leş me ka bul edi li yor ise, ka nun ile bir lik te bu söz leş-me nin onay lan mış kop ya la rı da su nu lur.

Se na to Baş ka nı nın ve ya Par la men to mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın en az beş te bi ri sa yı sın ca Se na to mil let ve ki li nin öner ge si üze ri ne Ana ya sa şu ra sı Se na to nun ka bul et ti ği ka-nun la rın Ana ya sa’ ya uy gun lu ğu nu Cum hur baş ka nı ta ra fın dan im za la nın ca ya ka dar in ce ler.

82

Bu tür baş vu ru lar ya pıl dı ğı za man, söz ko nu su söz leş me le rin im za lan ma sı sü re ci-nin akı şı dur du ru lur.

Ko mis yon top lan tı la rın da gö rüş me ler de vam et ti ği sü re de ka nun ta sa rı sı üze-45. rin de ve ri len tüm de ği şik lik, gö rüş ve tek lif er grup lan dı rı la rak ko mis yo na su nu lur. Ve-ri len tüm bu öne ri ler ko mis yon ta ra fın dan kar şı laş tır ma lı tab lo ya dâ hil edi lir. Mil let ve-kil le ri nin bi rey sel ola rak ile ri sür dük le ri de ği şik lik öner ge le ri, mil let ve kil le ri ta ra fın dan te mel len di ril me li, im za lan ma lı ve alt bent le re, bent le re, fık ra la ra, mad de le re, bö lüm le re, kı sım la ra ve ya ge nel ola rak ta sa rı ya yan sı tıl ma lı dır.

Esas ko mis yon de ği şik lik öne ri le ri ni in ce ler; de ği şik lik öner ge le ri ni ko mis yon üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul eder ve de ği şik lik öne ri le ri nin ka bul ya da red de-dil me si ne iliş kin ge niş açık la ma la rı, kar şı laş tır ma lı tab lo yu içe ren esas ko mis yon ra po-ru nu ve Se na to ka rar tas la ğı nı Ge nel Ku ru lun gö rüş me si ne su nar.

Ka nun ta sa rı sın da ki dü zen le me le rin hu ku ki içe ri ği ni de ğiş tir me yen re dak si yon ni-te li ğin de ki not lar, ay rı ca mev zuatın res mi ya yın kay nak la rı nı gös te ren not lar esas ko mis-yo nun kar şı laş tır ma lı tab lo su na ek len mez ve im za bel ge si nin res mi ola rak dü zen len me-sin de dik ka te alı nır.

Esas ko mis yo nun kar şı laş tır ma lı tab lo su na ek le nen ka nun ta sa rı sı na dair de ği şik lik öner ge le ri, sa de ce öner ge yi ve ren ler ta ra fın dan ge ri çe ki le bi lir.

Öner ge le ri ko mis yon lar ta ra fın dan be nim sen me yen mil let ve kil le ri bu öner ge le ri-nin Ge nel Ku rul da oy lan ma sı nı is te ye bi lir ler. Bu du rum da mil let ve kil le ri nin de ği şik lik öner ge le ri bi rin ci gö rüş me de oya su nu lur.

Ta li ko mis yo nun ken di de ği şik li ği nin ka bul edil me si ne yö ne lik yap tı ğı iti ra zın red-de dil me si esas ko mis yon ta ra fın dan öne ril miş ise bu öne ri oy la ma ya su nu lur.

Se na to top lan tı sın da ki gö rüş me ler de, ko mis yon ve ya mil let ve ki li nin de ği şik lik öner ge le ri ka bul edil mez ise alt bent, bent, fık ra, mad de, bö lüm, kı sım ve ya ta sa rı nın tüm met ni esas ko mis yo nun ka bul et ti ği me tin şek lin de oya su nu lur.

Hak kın da de ği şik lik öner ge si ve ril me yen bent, mad de, bö lüm ve kı sım Mec li sin gön der di ği şe kil de oy la ma ya su nu lur.

Se na to top lan tı sın da sa de ce esas ko mis yo nun kar şı laş tır ma lı tab lo su na dâ hil edil-miş de ği şik lik ler gö rü şü lür. İs tis nai du rum lar da Ge nel Ku rul ka ra rı ile mil let ve ki li nin kar şı laş tır ma lı tab lo ya dâ hil edil me miş öner ge si de gö rü şü le bi lir. Bu du rum da Se na to, İç tü zük ge re ği bu öner ge yi esas ko mis yo na gön de rir ve öner ge nin ko mis yon da gö rü şül-me si nin ar dın dan ka rar ka bul eder.

Eğer ka nun ta sa rı sı nın sa de ce bir fık ra sı ve ya bir mad de si üze rin de bir kaç de ği şik lik öner ge si ve ril miş ise, Se na to ka ra rı ile ön ce bu de ği şik lik ler gö rü şü lür ve oy la nır. Bun la rın ka bul ve ya red de dil me si di ğer de ği şik lik ler le il gi li so run la rın çö zül me si ne imkân ve re bi lir.

Ge nel Ku rul da ka rar ka bul edil me aşa ma sın da, ka nun ta sa rı sı üze rin de ve ri len söz-lü öner ge le rin oy la ma ya alın ma sı müm kün de ğil dir.

Ka nun ta sa rı sı nı öne ren şa hıs, gö rüş me le rin her han gi bir aşa ma sın da tek li fi ni 46. ge ri çe ke bi lir.

83

Ka nun ta sa rı sı nın ge ri çe kil me si ya zı lı be yan ile res mi yet ka zan ma lı ve Se na to ya gön de ril me li dir. Ka nu nu bir den faz la mil let ve ki li nin öner di ği du rum lar da ka nun ta sa rı-sı nın ge ri çe kil me si için tüm üye le rin im za sı ge re kir.

Hu su si önem arz eden du rum lar da Par la men to Se na to su, Mec li se gön de ri len ka nun ta sa rı sı nı so rum lu esas ko mis yo nun tek li fi ile ge ri çek me ye yö ne lik ka rar ka bul ede bi-lir.

Mil let ve kil le ri ta ra fın dan tü müy le red de di len ka nun ta sa rı sı Mec li se ge ri gön-47. de ri lir. Mec lis, üye tam sa yı sı nın üç te iki si ile ka nun ta sa rı sı nı ye ni den ka bul eder se, ta-sa rı tek rar gö rü şül me si ve oy lan ma sı için Se na to ya gön de ri lir.

Tek rar gö rü şül me si ve oy lan ma sı için Mec lis ta ra fın dan gön de ri len ka nun ta sa-48. rı sı, Se na to Baş kan lık Di va nı nın ilk gö rüş me sin de so rum lu esas ko mis yo na de ğil, baş ka bir ko mis yo na ha va le ede bi lir.

Se na to ta ra fın dan tek rar red de di len ka nun ta sa rı sı ay nı top lan tı dö ne min de tek rar ve ri le mez.

Se na to mil let ve kil le ri nin öne ri ve gö rüş le ri, Mec lis ta ra fın dan ka nun ta sa rı la-49. rı üze rin de üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile Ana ya sa ka nu nu ta sa rı la rı üze rin de üye tam sa yı sı nın üç te iki si ile onay lan dı ğın da ka bul edi lir ve on gün için de im za la ma sı için Cum hur baş ka nı na gön de ril mek üze re Se na to ya ve ri lir.

Mec lis, Se na to nun öner di ği de ği şik lik ve ek le re ay nı sa yı da oy ile iti ra zı nı bil-50. di rir se, ara la rın da ki gö rüş ay rı lık la rı uz laş ma (Uz laş ma Ko mis yo nu) yo lu ile hal le di lir.

Uz laş ma Ko mis yo nu mil let ve kil le ri ara sın dan oran tı lı bir şe kil de ku ru lur. Uz laş ma Ko mis yo nu üye le ri, Ge nel Ku rul ta ra fın dan se çi lir. Ço ğun lu ğun oyu nu alan üye ler se-çil miş sa yı lır.

Uz laş ma Ko mis yo nu ta sa rı nın sa de ce Se na to ile Mec lis ara sın da gö rüş ay rı lık-51. la rı nın doğ ma sı na ne den olan hü küm le ri ni in ce ler ve ta sa rı nın tar tış ma lı mad de le rin den or tak me tin şek lin de öne ri ler ha zır lar.

Ka rar la rın ka bu lü sı ra sın da Uz laş ma Ko mis yo nu nun Se na to üye le ri gö rü şü len ka-nun ta sa rı sı nın il gi li mad de le ri nin Se na to ta ra fın dan öne ril miş met ni ne dair fark lı me tin-le re iliş kin öne ri le rin le hi ne oy ve re bi lir.

Ka rar açık oy la ma yo luy la ve Uz laş ma Ko mis yo nu üye le ri nin ço ğun lu ğu nun le hi-ne oy ver me siy le ka bul edi lir. Oy lar eşit ol du ğun da ise Ko mis yon baş ka nı nın oyu be lir-le yi ci olur.

Ka nun ta sa rı sı nın ve ya ay rı bö lüm le ri nin Uz laş ma Ko mis yo nu ta ra fın dan ka bul 52. edi len met ni Mec lis ta ra fın dan gö rü şü lür ve ka bul edil di ğin de bu İç tü zü ğün 39 ve 40 ’ın-cı mad de le ri ne uy gun ola rak Se na to ya gön de ri lir.

Uz laş ma Ko mis yo nu ka ra rı na, ka nun ta sa rı sı üze rin de ya pıl mış olan de ği şik lik le-rin kar şı laş tır ma lı tab lo su ek le nir.

Cum hur baş ka nı ta ra fın dan iti raz edi len ka nun lar ve ya ka nun mad de le ri iti raz-53. la rın gön de ril di ği ta rih ten iti ba ren bir ay için de tek rar gö rü şü lür ve oy la nır. Bu sü re ye uyul ma ma sı du ru mun da Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı di rekt ka bul edil miş sa yı lır.

84

Mec lis üye tam sa yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğu ile Se na to ka nu na iliş kin ön ce ki ka bul edil miş ka ra rı onay lar sa, ka nun Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı ile bir lik te Se na to gün de-mi ne gön de ri lir.

Se na to nun il gi li ko mis yo nu nun ra po ru ha zır lan dık tan son ra ka nun ve ya mad de le ri, Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı ile bir lik te Se na to gün de mi ne gön de ri lir. Oy la ma so nuç la rı-na gö re Se na to Par la men to nun ka nu na dair da ha ön ce ka bul et ti ği ka ra rı nı onay la maz sa, ka nun ka bul edil me miş ve ya Cum hur baş ka nı nın öner di ği şe kil de ka bul edil miş sa yı lır.

Se na to üye tam sa yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğu ile Se na to ka nu na dair ön ce ki ka bul edil miş ka ra rı nı ka bul eder se, Cum hur baş ka nı nın ka nu na yö ne lik iti raz la rı çö zü me ka-vuş tu rul muş sa yı lır. Bu du rum da ka nun ve ya mad de le ri Par la men to nun ilk ka bul et ti ği şe kil de ka bul edil miş sa yı lır ve Cum hur baş ka nı ka nu nu gön de ril di ği ta rih ten iti ba ren bir ay için de im za lar.

Par la men to nun ka bul et ti ği Ana ya sa ka nu nu na Cum hur baş ka nı iti raz la rı nı bil dir-miş se, bu iti raz lar, ka nun la ra yö ne lik iti raz la rın gö rü şül me si için be lir ti len usul ler de gö-rü şü lür. Bu du rum da Ana ya sa ka nu nu na yö ne lik Cum hur baş ka nı iti raz la rı Se na to üye tam sa yı sı nın üç te iki si nin oyu ile çö züm le nir.

Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to Se na to su nun 20 Ey lül 2007 ta rih li ka ra rı 54. ile yü rür lük ten kal dı rıl mış tır.

54-1. Re fe ran dum dü zen len me si ile il gi li ko nu lar da Mec lis te ya pı lan gö rüş me ler-den son ra re fe ran dum öne ri si Se na to ta ra fın dan tek lif edi lir ve alı nan ka rar ile res mi yet ka za nır.

Re fe ran dum dü zen len me si öne ri si ön ce Se na to nun il gi li ko mis yo nu nun top lan tı-sın da gö rü şü lür. Top lan tı so nuç la rı na gö re ko mis yon ra por ka bul eder ve Se na to ka rar tas la ğı nı Ge nel Ku ru la su nar.

Ana ya sa de ği şik lik öner ge le ri ve ek tek lif e ri Se na to top lan tı sın da bu ko nu ya 55. iliş kin ka rar ka bul edil me den mü za ke re edi le bi lir.

3.1. BölümMeclisin Yetkilerine Süresinden Önce Son Verilmesi Nedeniyle

Görevde Olmadığı Dönemde Parlamentonun, Anayasa Kanunlarını ve Kanunları Kabul Etme İşlemlerinin Yerine Getirilmesi

55-1. Par la men to nun Ana ya sa ka nun la rı nı ve ka nun la rı ka bul et me iş le vi nin Se na-to ta ra fın dan ye ri ne ge ti ril di ği dö nem ler de ka nun öne ren, Ana ya sa ka nu nu ve ya ka nun ta sa rı sı nı Se na to ya dev let di lin de ve Rus ça, do kü man ve elekt ro nik bel lek ler ile su nar.

Kanun tasarısına aşağıdaki belgeler eklenir:Ka nun ta sa rı sı nın, Cum hur baş ka nı ta ra fın dan im za lan mış özel mek tup la su nul--

ma sı na dair ka rar;Hü kü met ta ra fın dan ve ya Cum hur baş ka nı ta li ma tıy la öne ril di ğin de, Hü kü met -

ka ra rı;

85

Ka nun ta sa rı sı mil let ve kil le ri ta ra fın dan öne ri lir se;- Ka nu nun ka bul edil me si ni ge rek ti ren açık la ma, ka bul edi le cek ka nu nun amaç--

la rı, gö rev le ri, ge nel hü küm le ri ve ön gö rü len eko no mik, sos yal, hu ku ki ve eko lo jik so-nuç la rı nın ge niş çe be lir til di ği açık la ma;

Cum hur baş ka nı nın ka nun öner me si usu lü ha riç ol mak üze re, ka nun yü rür lü ğe - gir me si ha lin de öde nek ge rek ti ri yor sa, ma li-eko no mik he sap la ma;

Se na to mil let ve kil le ri ta ra fın dan öne ri len, dev let ge lir le ri nin azal tıl ma sı nı ve ya - dev let öde nek le ri nin ar tı rıl ma sı nı içe ren ka nun ta sa rı sı hak kın da Hü kü me tin olum lu ra-po ru;

Bi lim sel uz man ra po ru;- Ta sa rı nın ha zır lan ma sın dan so rum lu dev let or ga nı, ça lış ma gru bu nun (eğer -

oluş tu rul muş sa) üye le ri, ka nun ta sa rı sı üze rin de açık la ma ya pa cak olan şa hıs la rın be lir-til di ği lis te;

Ka nu nun ka bul edil me si ile il gi li de ğiş ti ril me si ve ila ve ya pıl ma sı ve ya yü rür-- lük ten kal dı rıl ma sı ge re ken mev zuatın lis te si ve ka nu nun uy gu la ma ya ko nul ma sı için ge rek li nor ma tif dü zen le me le rin ha zır lan ma sı na iliş kin öne ri ler

Ka za kis tan Cum hu ri ye ti ka nun la rın da de ği şik lik ve ila ve ya pıl ma sı na iliş kin - ka nun ta sa rı la rı nın yü rür lük te olan ve ye ni me tin le ri nin kar şı laş tır ma lı tab lo su.

Ka nun ta sa rı sı ile bir lik te ba ğım sız uz man gö rü şü de su nu la bi lir.Ka nun ta sa rı sı Se na to ya gön de ril dik ten son ra, Se na to İda ri Teş ki la tı be lir ti len usul-

le re uy gun ola rak; an cak, en geç on iş gü nü için de ta sa rı yı ek le riy le bir lik te ku ral la ra uy gun lu ğu ba kı mın dan in ce ler ve kay de der.

Ge rek li ek ler den bi ri si su nul ma dı ğın da, ay rı ca ek le rin Dev let ve Rus ça dil le rin de me tin le ri nin res mi ter cü me le ri bu lun ma dı ğın da, Se na to İda ri Teş ki la tı bu İç tü zük ile be-lir ti len ta lep le rin ye ri ne ge ti ril me si için bel ge le ri ka yıt al tı na al ma dan ka nun ta sa rı sı nı öne re ne ge ri gön de rir.

55-2. Ka nun ta sa rı sı Se na to İda ri Teş ki la tı ta ra fın dan ka yıt al tı na alın dık tan son ra Se na to Baş kan lık Di va nı esas ko mis yo nu be lir ler; in ce le me de olan ka nun ta sa rı sı na dair ko mis yon ra po ru nun ha zır lan ma sü re si ni be lir ler ve ka nun ta sa rı sı nı Se na to ko mis yon-la rı na ve İda ri Teş ki la ta gön de rir.

55-3. Se na to da ka nun ta sa rı la rı Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ na, “Ka za kis-tan Cum hu ri ye ti Par la men to su ve mil let ve kil le ri nin sta tü sü” hak kın da Ana ya sa Ka nu-nu’ na ve bu İç tü zü ğe uy gun ola rak mü za ke re edi lir.

55-4. Par la men to fonk si yon la rı nın Se na to ta ra fın dan ye ri ne ge ti ril di ği dö nem ler de Mec lis ta ra fın dan onay la nan ka nun lar, ay rı ca ka nun ta sa rı sı öne ren ler ta ra fın dan Se na to-ya gön de ri len ka nun ta sa rı la rı bu İç tü zük ile be lir le nen ku ral la ra gö re mü za ke re edi lir ve gö rüş me le rin so nuç la rı na gö re Se na to aşa ğı da ki ka rar lar dan bi ri ni ka bul eder:

Mec lis ta ra fın dan onay la nan ka nun ta sa rı la rı Se na to nun tek lif et ti ği de ği şik lik-- ler ve ek ler ile ka bul edil sin;

Ka nun ka bul edil sin;-

86

Ka nun ta sa rı sı red de dil sin.- 55-5. Par la men to fonk si yon la rı nın Se na to ta ra fın dan ye ri ne ge ti ril di ği dö nem ler de

Se na to nun gö rev li şa hıs la rı nın ka ra rı ile Se na to İda ri Teş ki la tı Mec lis İda ri Teş ki la tın dan aşa ğı da ki ka nun ta sa rı la rı nı ta lep eder:

Mec li sin gö re vi ne ya sa ma dö ne min den ön ce son ve ri le ne ka dar Mec lis te kay da - alı nan, ay rı ca Mec li sin esas ko mis yo nu ta ra fın dan gö rüş me ye alı nan ya da alın ma yan ve ya Mec lis top lan tı sın da ilk gö rüş me de mü za ke re edi len ve ay rı ca Mec lis top lan tı sın da ka nun ta sa rı sı nın ikin ci gö rüş me de mü za ke re si nin so nuç la rı na gö re in ce le nip ta mam lan-ma sı için esas ko mis yo na ge ri gön de ri len ka nun ta sa rı la rı;

Se na to ta ra fın dan de ği şik lik ve ila ve ile Mec li se gön de ri len; an cak, gö re vi ne - sü re sin den ön ce son ve ril di ği için Mec li sin mü za ke re ede me di ği ka nun ta sa rı la rı;

Se na to ta ra fın dan de ği şik lik ve ila ve ile Mec li se gön de ri len, Par la men to ka ma-- ra la rı ara sın da uz laş ma iş lem le ri aşa ma sın da olan ka nun ta sa rı la rı.

55-6. Gö re vi ne sü re sin den ön ce son ve ri le ne ka dar Mec lis te ka yıt al tın da alın mış olan ka nun ta sa rı la rı Se na to ya gön de ril dik ten son ra Se na to İda ri Teş ki la tın da ka yıt al tı na alı nır ve Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı, “Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su ve mil let ve kil le ri nin sta tü sü” hak kın da Ana ya sa Ka nu nu ve bu İç tü zük ile be lir len miş usul-ler de Se na to ta ra fın dan gö rü şü lür.

55-7. Se na to ta ra fın dan de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı öne ri si ile Mec li se gön de ri len, ay rı ca uz laş ma iş lem le ri aşa ma sın da bu lu nan ka nun ta sa rı la rı Se na to ya gön de ril dik ten son ra Se na to İda ri Teş ki la tın da ka yıt al tı na alı nır ve esas ko mis yo na ha va le edi lir.

Bu du rum da ka nun ta sa rı sı ha va le edi len esas ko mis yon ta ra fın dan gö rü şü lür ve Se na to ta ra fın dan tek lif edi len de ği şik lik ler ve ila ve le rin ka bul edil me si ne iliş kin öne ri-ler be lir ti le rek, bu öne ri ler ve ek ler ile bir lik te ya da Uz laş ma Ko mis yo nu nun met niy le, uz laş ma ol ma dı ğın da Se na to nun öner di ği me tin le Se na to Ge nel Ku ru lu nun gün de mi ne alı nır.

Görüşmelerin sonuçlarına göre Senato aşağıdaki kararlardan birini alır:Ka nun Se na to nun öner di ği de ği şik lik ve ila ve ler ile ka bul edil sin;- Ka nun Uz laş ma Ko mis yo nu nun met nin de uz laş ma ol ma dı ğı hal de ise Se na to--

nun öner di ği me tin şek lin de ka bul edil sin.55-8. Par la men to fonk si yon la rı nın Se na to ta ra fın dan ye ri ne ge ti ril di ği dö nem ler de

Mec li sin gün de min de bu lu nan ya da Mec lis mil let ve kil le ri ta ra fın dan öne ri len ka nun ta sa rı la rı nın Se na to da gö rü şül me si sı ra sın da zo run lu luk oluş tu ğun da Se na to nun esas ko-mis yo nu ka nun ta sa rı sı üze rin de açık la ma yap mak için ko nuş ma cı be lir ler.

55-9. Se na to nun ka bul et ti ği ka nun onay la na rak, Se na to Baş ka nı nın im za sı ile on gün için de Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

55-10. Par la men to fonk si yon la rı nın Se na to ta ra fın dan ye ri ne ge ti ril di ği dö nem ler-de Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı nı do ğu ran ka nun lar ve ya ka nun mad de le ri bu iti raz la rın gön de ril di ği ta rih ten iti ba ren bir ay için de tek rar gö rüş me ye alı nır ve oy la nır. Bu sü re ye uyul ma ma sı Cum hur baş ka nı ta ra fın dan ya pı lan iti raz la rın ka bul edil di ği an la mı na ge lir.

87

55-11. Cum hur baş ka nı nın iti ra zı ile ge ri gön de ri len ka nun ve ya ka nun mad de le ri Se na to Baş kan lık Di va nı nın ka ra rı ile gön de ril di ği Se na to esas ko mis yo nun da gö rüş-me ye alı nır ve ko mis yon Cum hur baş ka nı tem sil ci si nin ka tı lı mı ile ra por ha zır la ya rak ka nu nu, ka bul edil di ği şe kil de ve ya Cum hur baş ka nı iti raz la rı ile Se na to Ge nel Ku rul gün de mi ne gön de rir.

55-12. Eğer Se na to esas ko mis yo nun da ve ya Se na to Ge nel Ku ru lun da, iti raz la rın gö rü şül me si so nu cun da Cum hur baş ka nı, Se na to mil let ve kil le ri nin öne ri le ri ni dik ka te ala rak, ken di iti raz la rı ile oluş tur du ğu ka nun met ni ni tü müy le ya da ay rı ay rı mad de le-riy le de ğiş ti rir se Se na to top lan tı sı na baş kan lık eden Baş kan gö rü şü len iti raz la rı ive di lik-le Cum hur baş ka nı nın de ği şik lik le ri ile oy la ma ya su nar.

55-13. Se na to Ge nel Ku ru lun da ye ni den gö rüş me esas ko mis yon ko nuş ma cı sı ile baş lar. Bun dan son ra mü za ke re için söz sı ra sı ku ral la ra gö re mil let ve kil le ri ne ve ri lir.

55-14. Se na to top lan tı sın da ka nun ve ya ka nun mad de le ri ye ni den gö rü şü lüp oy la-ma ya su nu lur ken, eğer Cum hur baş ka nı nın ka nu nun tü mü ne iti raz la rı ol muş ise oy la ma ka nu nun tü mü üze rin de ya pı lır; iti raz lar ka nu nun mad de le ri üze rin de ol muş ise mad de-ler ay rı ay rı gö rü şü lür.

55-15. Se na to nun ka nu nun tü mü ne ve ya ay rı mad de le ri ne yö ne lik ka bul et ti ği ön-ce ki ka ra rı üye tam sa yı sı nın üç te iki siy le onay la nır sa, Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı or ta-dan kal dı rıl mış sa yı lır. Bu du rum da ka nun ve ya ka nun mad de le ri Par la men to nun ilk ka-bul et ti ği şe kil de ka bul edil miş sa yı lır ve Cum hur baş ka nı ka nu nu bir ay için de im za lar.

55-16. Cum hur baş ka nın iti raz la rı çö zü me ka vuş tu rul ma mış ise ka nun Cum hur baş-ka nı nın tek lif et ti ği şe kil de ka bul edil miş sa yı lır.

55-17. Cum hur baş ka nı nın ka bul edi len Ana ya sa ka nun la rı na yö ne lik iti raz la rı nı Se na to, Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı, “Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su ve mil let ve kil le ri nin sta tü sü” hak kın da Ana ya sa Ka nu nu ve İç tü zü ğün bu bö lü mü ile be lir-ti len usul ler de gö rü şü lür. Bu du rum da Cum hur baş ka nı nın Ana ya sa ka nun la rı na yö ne lik iti raz la rı Se na to ta ra fın dan üye tam sa yı sı nın dört te üçü nün ka ra rı ile çö zü me ka vuş tu-ru lur.

55-18. Mec lis ya sa ma dö ne mi nin sü re sin den ön ce so na er di ril me si ne de niy le Mec-li sin gö rev de ol ma dı ğı dö nem de gön de ri len ve Se na to ta ra fın dan gö rü şül me yen Ana ya sa ka nun la rı ve ka nun ta sa rı la rı Mec lis mil let ve kil le ri se çil dik ten ve ye ni ya sa ma dö ne mi baş la dık tan son ra Mec li se ve ri lir.

Dördüncü BölümKanunların, Verilen Değişiklik Önergeleri ve İlavelerin Görüşülme Usulleri

Ka nun, de ği şik lik ve ila ve ler Se na to ta ra fın dan en az iki gö rüş me de ka bul edi-56. lir.

Ka nun, de ği şik lik ve ila ve ler, Se na to İç tü zü ğü’ nün 40, 41, 117 ve 118’n ci mad -57. de le ri ne gö re gö rü şü lür.

88

Ka nun, de ği şik lik ve ila ve ta sa rı la rı ilk gö rüş me de ge nel ola rak gö rü şü lür. Gö-58. rüş me le rin so nuç la rı na gö re Se na to, ta sa rı nın ilk gö rüş me den ikin ci gö rüş me ye çı ka rıl-ma sı nı is ter ve ikin ci gö rüş me ye ha zır lan ma sı ve ya red de dil me si hak kın da ka rar ka bul edi lir. Söz ko nu su ka rar lar Ge nel Ku rul üye le ri nin salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir. Se na to su nul muş ka nun ta sa rı sı na bi rin ci tur gö rüş me ler de onay ve rir ise esas ko mis yon ta sa rı yı ikin ci tur gö rüş me le re ha zır lar.

Bi rin ci gö rüş me den son ra esas ko mis yon ka nun, de ği şik ve ila ve le re iliş kin ta sa rı-la ra, ko mis yon la rın ve mil let ve kil le ri nin de ği şik lik öner ge le ri ni tek rar in ce le ye rek kar şı-laş tır ma lı tab lo ya ek ler ve ra por ha zır lar.

Ka nun, de ği şik lik ve ila ve le re iliş kin ta sa rı la rın ikin ci ve ge rek li gö rü lür se son ra ki tur gö rüş me le rin de esas ko mis yon tem sil ci si ko mis yon top lan tı sın da ka bul edi len ka ra ra iliş kin ra po ru ile ko nuş ma ya par.

Ka nun, de ği şik lik ve ila ve ta sa rı la rı nın ikin ci ve son ra ki tur gö rüş me ler de mü za ke-re si Se na to İç tü zü ğü’ nün 45 ve47’n ci mad de le ri ne gö re ya pı lır.

Gö rüş me nin so nuç la rı na gö re Se na to, İç tü zü ğün 42’n ci mad de sin de ön gö rü len ka-rar lar dan bi ri ni ka bul eder.

Beşinci BölümBütçenin Kabul Edilmesi ve Bütçe Raporlarının Görüşülme Usulü

Ma li yıl için de, Mec lis ta ra fın dan onay la nan Dev let büt çe si ne iliş kin ta sa rı, Se-59. na to ya gön de ril dik ten son ra Se na to Baş kan lık Di va nın ca esas ko mis yo na ha va le edi lir.

Büt çe ta sa rı sı nın gö rü şül me sin de Hü kü met tem sil ci si ma li yı la yö ne lik sos yoeko no-mik ge liş me le re, büt çe de ğiş ken le ri ne ve büt çe ta sa rı sı na iliş kin ra po ru nu okur. Mil li Ban-ka Baş ka nı pa ra-kre di po li ti ka sı ve esas ko mis yon tem sil ci si de ek ra por la rı ile söz alır lar.

Her ko nuş ma cı nın ra po ru İç tü zü ğün 10 ’un cu mad de si ne gö re mü za ke re edi lir.Ma li yı la iliş kin büt çe ta sa rı sı İç tü zü ğün Üçün cü Bö lü mün de be lir ti len usul ler de

gö rü şü lür ve ka bul edi lir.Ge nel Ku rul ka ra rı ile Baş ba kan Se na to top lan tı sın da dev le tin sos yoeko no mik kal-

kın ma sı nın or ta va de li pla nı na iliş kin ra po ru nu okur. Büt çe ka nu nun da de ği şik lik ve ila ve ya pıl ma sı na iliş kin ta sa rı İç tü zü ğün 59-60.

’un cu mad de si ne uy gun şe kil de gö rü şü lür ve ka rar alı nır. Bir ön ce ki ma li yıl büt çe si nin de ne ti mi ne iliş kin Hü kü met ra po ru Mec lis te gö-61.

rü şül dük ten son ra Se na to da gö rü şü lür.Bir ön ce ki ma li yıl büt çe si nin de ne ti mi ne iliş kin ra por, büt çe de ne ti mi üze ri ne Sa-

yış tay Ko mis yo nu ra po ru ile ay nı an da gö rü şü lür.Gö rüş me le re Ma li ye Ba ka nı, Mil li Ban ka Baş ka nı, Sa yış tay Ko mis yo nu Baş ka nı

ra por la rı ile ve Se na ton esas ko mis yon tem sil ci si de ken di ra por la rı ile ko nuş ma ya-par lar. Ay rı ca esas ko mis yon ta ra fın dan da vet edi len ba ğım sız uz man lar da ra por la rı nı oku ya bi lir ler.

89

Her ko nuş ma cı nın ra po ru İç tü zü ğün 10 ’un cu mad de si ne gö re gö rü şü lür.Gö rüş me le rin so nuç la rı na iliş kin Se na to ka ra rı Mec li se gön de ri lir. Se na to nun gön -

der di ği ka rar da Se na to nun esas ko mis yo nu ve Par la men to ka ma ra la rı nın or tak otu ru -mun da Se na to adı na ko nuş ma ya pa cak mil let ve ki li be lir ti lir.

Altıncı BölümUluslararası Sözleşmelerin Onaylanması Ve Yürürlükten Kaldırılması

Se na to dev let adı na ulus la ra ra sı söz leş me le rin onay lan ma sı ve ya yü rür lük ten 62. kal dı rıl ma sı na yö ne lik ka rar ka bul eder.

Ulus la ra ra sı söz leş me le rin onay lan ma sı ve yü rür lük ten kal dı rıl ma sı na yö ne lik ka-nun ta sa rı la rı bu İç tü zü ğün üçün cü bö lü mün de be lir ti len usul ler de gö rü şü lür.

Se na to Baş ka nı ka bul edi le ne ka dar ulus la ra ra sı söz leş me le ri, Ana ya sa’ ya uy-63. gun lu ğu nun in ce len me si için Ana ya sa şu ra sı na gön de re bi lir.

Söz leş me le rin Ana ya sa’ ya uy gun lu ğuy la il gi li Ana ya sa şu ra sı na baş vu rul du ğun da, söz leş me nin ka bul edil me si sü re ci dur du ru lur.

Mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın en az beş te bi ri, ka bul edi le ne ka dar ulus la ra ra sı söz-leş me le ri in ce len me si için Ana ya sa şu ra sı na gön de re bi lir.

Ana ya sa’ ya uy gun ol ma yan söz leş me ler ka bul edil mez ve yü rür lü ğe gir mez.

Yedinci BölümSenatonun Olağanüstü Yetkilerinde Olan Konuların Görüşülme Usulleri

Birinci Alt BölümCumhurbaşkanı Kararı ile Cumhuriyet Yüksek Mahkemesinin (Yargıtay)

ve Hâkimlerin Seçilmesi, Görevden Alınması ve Ant İçmeleri

Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mah ke me si(Yar gı tay) Baş ka nı ve hâ kim ler 64. Yük sek Mah ke me şu ra sı nın öne ri si ne gö re Cum hur baş ka nı ka ra rı ile Se na to ta ra fın dan gö re ve se çi lir ler ve gö rev den alı na bi lir ler.

Cum hur baş ka nı Se na to ya ya zı lı ka ra rı nı gön de rir ve bu ka rar çer çe ve sin de Se na to ko nu yu gün de me al mak için ka rar ka bul eder.

Se na to top lan tı sın da ko nu nun gö rü şül me si sı ra sın da se çi le cek ve gö rev den alı-65. na cak aday la rı Cum hur baş ka nı ve ya ona vekâ let eden şa hıs tak dim eder.

Se na to top lan tı sın da:Ada ya ve ada yı tem sil eden şa hıs la ra so ru so ru la bi lir;Mil let ve kil le ri öne ri len aday la ra yö ne lik “leh te” ve ya “aleyh te” gö rüş le ri ni açık-

lar lar.Öne ri len aday lar ile il gi li gö rüş me ler eğer mil let ve kil le ri iti raz et mez ise baş la ma-

ya bi lir.

90

Yar gı tay Baş kan lı ğı ve hâ kim lik gö rev le ri ne se çil mek ve ya gö rev den alın mak 66. üze re öne ri len aday la ra iliş kin ko nu Se na to top lan tı sın da gö rü şü le ne ka dar Baş kan lık Di va nı ka ra rı ile ha va le edi len esas ko mis yon da in ce le ne bi lir.

Ko nu nun gö rü şül me si so nu cun da ko mis yon aday la rın her bi ri hak kın da ra por ha-zır lar ve bu ra por lar Se na to top lan tı sın da oku nur.

Se na to top lan tı sın da Yar gı tay hâ kim le ri gö rev le ri ne baş lar ken ant içer ler. Bu 67. top lan tı nın ha zır lık la rı il gi li ko mis yon ta ra fın dan yü rü tür.

Yük sek Mah ke me Baş ka nı ve hâ kim le ri su çüs tü ya ka lan ma ve ya ağır ce za yı 68. ge rek ti ren suç iş le me ha li ha riç, Se na to ka ra rı ol ma dan hap se di le mez, ifa de ye çağ rı la-maz, hak la rın da da va açı la maz ve ce za ya çarp tı ra maz lar.

Se na to nun gö re ve seç me ve ya gö rev den al ma ya yö ne lik ka rar la rı Se na to mil-69. let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Eğer Se na to ka ra rı ile baş ka oy la ma yön te mi ter cih edil me miş ise her bir ada ya yö-ne lik ka rar açık oy la ma yön te mi ile ka bul edi lir.

Aday lar için ay rı ay rı Se na to ka ra rı ka bul edi lir.Gö re ve seç mek ve ya gö rev den al ma ya yö ne lik gö rüş me ler de Cum hur baş ka nı ka ra-

rı ol du ğu hal de aday lar red de dil di ğin de, Se na to ta ra fın dan red det me nin ne den le ri ge niş bir şe kil de be lir til me li dir.

İkinci Alt BölümCumhurbaşkanı tarafından Milli Banka Başkanı, Başsavcı ve

Milli Güvenlik Komitesi Başkanının Atanmasına Onay Verilmesi

Mil li Ban ka Baş ka nı, Baş sav cı ve Mil li Gü ven lik Ko mi te si Baş ka nı nın atan ma-70. sı na dair Se na to nun ona yı nı al mak için Cum hur baş ka nı ta ra fın dan ya zı lı ka rar gön de ri lir ve bu ka rar üze rin den ko nu nun Se na to gün de mi ne alın ma sı na iliş kin ka rar ka bul edi lir.

Esas ko mis yon da aday la rın gö rü şül me sin den son ra Se na to top lan tı sın da ata ma-71. la ra onay ve ri lir. İn ce le me le ri nin so nuç la rı na iliş kin Ko mis yon ra por ha zır lar ve Se na to ka rar tas la ğı nı dü zen ler. Top lan tı da Cum hur baş ka nı na vekâ let eden şa hıs ha zır bu lu nur.

Senatoda konu görüşülürken Cumhurbaşkanı veya vekili adayları sunar.72. Senato toplantısında:Adaya ve adayı temsil eden şahıslara soru sorulabilir;Mil let ve kil le ri öne ri len aday la ra yö ne lik “leh te” ve ya “aleyh te” gö rüş le ri ni açık-

lar lar.Öne ri len aday lar ile il gi li gö rüş me ler eğer mil let ve kil le ri iti raz et mez ise baş la ma-

ya bi lir. Ata ma la ra iliş kin Se na to ka ra rı Se na to mil let ve kil le ri üye tam sa yı sı nın salt ço-73.

ğun lu ğu ile ka bul edi lir.Eğer Se na to ka ra rı ile baş ka oy la ma yön te mi ter cih edil me miş ise her bir ada ya yö-

ne lik ka rar açık oy la ma yön te mi ile ka bul edi lir.

91

Adaylar için ayrı ayrı Senato kararı kabul edilir.Ata ma la ra yö ne lik gö rüş me ler de Cum hur baş ka nı ka ra rı ol du ğu hal de aday lar red-

de dil di ğin de, Se na to ta ra fın dan red det me nin ne den le ri ge niş bir şe kil de be lir til me li dir.

Üçüncü Alt BölümBaşsavcının, Yüksek Mahkeme (Yargıtay) Başkanının ve Hâkimlerinin Dokunulmazlıklarının Kaldırılması

74. Baş sav cı nın do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı atan ma usu lü ile ay nı şe kil de ger-çek leş ti ri lir. Se na to bu ko nu da ka rar ka bul eder.

Cum hur baş ka nı Se na to ona yı nı al mak için ya zı lı ka rar gön de rir ve bu ya zı lı ka rar üze rin den ko nu nun Se na to gün de mi ne alın ma sı için Se na to ka rar ka bul eder.

Yük sek Mah ke me Baş ka nı nın ve hâ kim le ri nin do ku nul maz lık la rı nın kal dı rıl ma sı 75. atan ma usul le ri ile ay nı şe kil de ger çek leş ti ri lir. Se na to bu ko nu lar da ka rar ka bul eder.

Cumhurbaşkanı Senato onayını almak için yazılı karar gönderir ve bu yazılı karar üzerinden konunun Senato gündemine alınması için Senato karar kabul eder.

Se na to söz ko nu su gö rev li şa hıs la rın do ku nul maz lık la rı nın kal dı rıl ma sı nı red-76. de der se, Cum hur baş ka nı tek rar ya zı lı ka ra rı nı Se na to ya gön de re bi lir.

Kazakistan Cumhuriyeti Parlamento Senatosunun 20 Eylül 2007 tarihli kararı 77. ile yürürlükten kaldırılmıştır.




Sekizinci BölümSenatonun Bağımsız Yetkilerine Giren Kararların Görüşülme Usulü

Birinci Alt BölümAnayasa Şurası, Merkez Seçim Komisyonu

ve Sayıştay Komisyonu Üyelerinin Atanması

81. Se na to Baş ka nı nın öne ri si ile Se na to, mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile Ana ya sa şu ra sı nın iki üye si ni, Mer kez Se çim Ko mis yo nu nun iki üye si ni ve Sa yış tay Ko mis yo nu nun üç üye si ni beş yıl sü rey le gö re ve atar.

Se na to Baş ka nı nın öner di ği aday lar ön ce, ha va le edi len esas ko mis yon da in ce le-nir. İn ce le me ler so nu cun da ko mis yon her bir ada ya yö ne lik ra por ha zır lar ve bu ra por lar Se na to da oku nur.

92

Se na to top lan tı sın da ata ma lar gö rü şü lür ken Se na to Baş ka nı aday la rı tak dim eder.Se na to top lan tı sın da:Ada ya ve ada yı tem sil eden şa hıs la ra so ru so ru la bi lir;Mil let ve kil le ri öne ri len aday la ra yö ne lik “leh te” ve ya “aleyh te” olan gö rüş le ri ni

açık lar lar.Öne ri len aday lar ile il gi li gö rüş me ler eğer mil let ve kil le ri iti raz et mez ise baş la ma-

ya bi lir.Her ada yın gö rü şül me si için 20 da ki ka sü re ay rı lır. Mil let ve kil le ri nin öne ri si ile

gö rüş me ler baş ka ta ri he er te le ne bi lir.Her aday hak kın da ka rar, açık oy la ma yön te mi ile alı nır.Aday lar için ay rı ay rı Se na to ka ra rı ka bul edi lir.Aday ya da aday lar mil let ve kil le ri ta ra fın dan red de di lir se, Se na to Baş ka nı ay nı

aday la rı tek rar öne re bi lir ve ya ye ni aday la rı ya zı lı şe kil de tak dim eder. Red de dil me ne-den le ri Se na to ta ra fın dan alı nan ka rar da ge niş şe kil de be lir til me li dir.

İkinci Alt Bölüm

Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to Se na to su nun 20 Ey lül 2007 ta rih li ka ra rı ile bu alt bö lüm de yer alan 81-1, 81-2 ve 81-3’ün cü mad de ler yü rür lük ten kal dı rıl mış tır.

Üçüncü Alt Bölümİnsan Hakları Savunuculuğu Adaylarının Müzakeresi ile İlgili Görüşmeler

82. İn san Hak la rı Sa vu nu cu lu ğu (Om buds man) gö re vi için aday lık lar esas ko mis-yon da in ce le nir ve ko mis yon gö rüş me le ri ne iliş kin ra por ha zır la nır.

83. Aday la rın gö rü şül me si, gö re vi ni sür dü ren İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun gö rev sü re si nin bi ti mi ne en az iki ay ka la ger çek leş ti ri lir.

Dördüncü Alt BölümAnayasanın 47’nci Maddesinin Birinci Fıkrasında Belirtilen Durumda

Parlamento Tarafından Oluşturulan Komiteye Üye Önerilmesi

84. Par la men to Se na to sun dan ko mi te üye li ği ne aday lar Se na to mil let ve kil le ri ta ra-fın dan öne ri lir.

Se na to mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun oyu nu alan aday lar ko mi-te ye üye se çi lir.

Beşinci Alt BölümKanatların Ortak Komitelerinin Kurulması

85. Ortak komiteler kanatların birlikte çalışmaları için kurulur.Bu komitelerin kurulması ve çalışma usulleri Parlamento İçtüzüğü ile belirlenir.

93

Altıncı Alt BölümMilletvekili Sıfatının Sona Erdirilmesi ve

Yasama Dokunulmazlıklarının Kaldırılması

86. Mil let ve kil le ri hak kın da di sip lin ce za la rı nın uy gu lan ma sı ile il gi li ko nu lar Ka-za kis tan Cum hu ri ye ti Mer kez Se çim Ko mis yo nu ta ra fın dan ha zır la nır. Se na to ve or gan-la rı nın top lan tı la rı na mil let ve kil le ri nin ka tı lı mı nın ve ay rı ca mil let ve ki li oy ver me hak kı-nın baş ka sı na dev re dil me si nin de ne ti mi ni Mer kez Se çim Ko mis yo nu üye le ri ya par lar.

87. Baş sav cı mil let ve ki li nin yar gı lan ma sı na, hap si ne ve hak kın da ce za ve ril me si ne iliş kin ko nu lar da onay al mak için Se na to ya ya zı lı be yan gön de rir. Se na to bu ya zı lı be ya-nı Mer kez Se çim Ko mis yo nu na gön de rir.

88. Ya zı lı be yan mil let ve ki li yar gı lan ma dan, tu tuk lan ma dan ve ya ce za ya çarp tı rıl-ma dan ön ce ve ri lir.

89. Baş sav cı nın be ya nı ve Mer kez Se çim Ko mis yo nu ra po ru gön de ril dik le ri gün-den iti ba ren en geç iki haf ta için de gö rü şü lür. Se na to bu şa hıs lar dan ek bil gi ta le bin de bu lu na bi lir.

Se na to ka rar ka bul ede rek üç gün için de ka ra rı nı Cum hu ri yet Baş sav cı sı na, so ruş-tur ma yı ger çek leş ti ren dev let ku ru mu yö ne ti ci si ne gön de rir.

Mil let ve ki li, hak kın da ki do ku nul maz lık kal dı rıl ma sı na iliş kin gö rüş me ler de bu lu-na bi lir. Mil let ve ki li özür lü ne den le top lan tı ya gel me di ğin de ko nu bir son ra ki top lan tı da gö rü şü lür.

Mil let ve ki li hak kın da da va mah ke me baş ka nı ta ra fın dan açı lır, da va üze rin de ki ge-liş me ler in ce len me si için Baş sav cı ya gön de ril me li dir.

Mer kez Se çim Ko mis yo nu il gi li mah ke me den da va nın so nuç la rı na iliş kin bil gi ta-lep ede bi lir ve it ham hük mü nün ve ril di ği du rum lar da Se na to ya mil let ve ki li do ku nul-maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı ko nu sun da ra por su nar.

Yedinci Alt BölümHükümet Üyelerinin Raporlarının Okunması

ve Hükümet Üyesinin Görevden Alınmasına Yönelik Cumhurbaşkanına Gönderilecek Kararların Kabul Edilmesi

90. Se na to mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın en az üç te bi ri nin gi ri şi miy le Se na to, Hü kü met üye le ri nin faali yet le ri ile il gi li ko nu la ra dair ra por la rı nı din le ye bi lir. Ra por la-rın din le nil me si nin so nuç la rı na gö re Se na to, Hü kü met üye si nin ka nun la rı uy gu la ma dı ğı du rum lar da gö rev den alın ma sı ko nu sun da mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ala ca ğı ka ra rı Cum hur baş ka nı na gön de rir.

Eğer Cum hur baş ka nı bu ka ra rı red de der se Se na to, ilk baş vu ru nun ya pıl dı ğı ta rih ten al tı ay geç tik ten son ra mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile Cum hur baş ka nı na tek rar ka rar gön de ril me si ni oy la ma ya su na bi lir. Bu du rum da Cum hur baş ka nı Hü kü met üye si ni gö rev den alır.

94

Hü kü met üye si nin ra po ru nun din le nil me si ne iliş kin ka rar ka bul edi lir ken Se na to ko nu nun ha zır lan ma sı için özel ge çi ci ko mis yon oluş tu ra bi lir ve ya ko nu yu esas ko mis-yo na ha va le eder.

91. Hü kü met üye si nin ra po ru nun din le nil me si ko nu su na iliş kin ka rar ka bul edil di-ğin de Se na to ra po ru din le ne cek Hü kü met üye si ne Ge nel Ku rul ka rar ve ra po run oku na-ca ğı ta rih hak kın da ki ka rar hak kın da bir lik te ya zı lı bil gi ve rir.

Hü kü met üye si özür lü ne den ol ma dan Se na to top lan tı sı na gel me di ğin de Se na to ko nu yu ken di si gö rü şe bi lir.

Hü kü met üye si, faali ye ti ne iliş kin ra po run din le nil me si ni ge rek ti ren bel ge le ri in-ce le ye bi lir. Ge rek li du rum lar da Hü kü met üye si ra por oku ya ca ğı ta ri hin de ğiş ti ril me si ne yö ne lik di lek çe su na bi lir.

92. Se na to top lan tı sı na Hü kü met üye si nin ra po ru nun okun ma sı öne ri sin de bu lu nan üye le re söz ve ri le rek baş la nı lır. Son ra söz ra po ru oku ya cak Hü kü met üye si ne ve ri lir. Ko-nuş ma sü re le ri ön ce den be lir le nir.

Se na to ra po ra iliş kin ge re ken ka ra rı ka bul eder.

Sekizinci Alt BölümParlamento Araştırması

93. Ana ya sa’ nın 57’n ci mad de si nin (5) nu ma ra lı ben di ne uy gun ola rak Par la men to Se na to su ken di yet ki le ri ni kap sa yan ko nu la ra iliş kin araş tır ma ya par.

Se na to da par la men to araş tır ma sı kap sa mın da bil gi alı mı Se na to Baş kan lık Di va nı ka ra rı ile daimi ko mis yon lar ta ra fın dan dü zen le nir, açık ve ka pa lı otu rum lar da ger çek-leş ti ri lir.

Ka nat la rın or tak ve ya ay rı Ge nel Ku ru lu nun ol du ğu gün ler de par la men to araş tır-ma sı ya pı la maz.

94. Par la men to yet ki le ri ni kap sa yan araş tır ma lar Se na to nun ça lış ma la rı nın ku rum-sal bo yu tu ol ma sı, onun yet ki le ri ni kap sa yan en önem li ko nu la rın ön ce den gö rü şül me si ama cı nı yü rü tür. Hü kü me tin, ba kan lık la rın ve ge nel mü dür lük le rin faali yet le ri nin çe şit li alan la rın da ulu sal ve böl ge sel plan la rın uy gu lan ma sı gi di şa tı na dair kap sam lı ve ob jek-tif bil gi al mak, ay rı ca dev le tin iç ve dış po li ti ka sı nın önem li ko nu la rı nı de rin den ana liz et mek ama cı nı gü der.

95. Par la men to din le me le ri nin ger çek leş ti ril me si nin dü zen le me si Se na to Baş kan-lık Di va nı ka ra rı ile esas ko mis yon ta ra fın dan ya pı lır.

İl gi li şa hıs la rın da vet edil me si ne yö ne lik ça lış ma lar se çi len ko mis yon ta ra fın dan yü rü tü lür. Se na to Baş ka nı da vet edi len şa hıs la rın lis te si ne ek le me ya pa bi lir.

Ko mis yon par la men to araş tır ma sı kap sa mın da da vet edi le cek il gi li şa hıs la ra res mi bil di rim ler gön de rir.

96. Par la men to araş tır ma la rı yü rü tü lür ken ba sın ve si vil top lum ku ru luş la rı nın top-lan tı la ra ka tı lı mı ser best tir.

95

Ka pa lı par la men to araş tır ma la rı dev let sır la rı, ti ca ri sır ve ka nun la ko ru nan di ğer giz li lik le ri kap sar. Ka pa lı par la men to araş tır ma la rı top lan tı la rı na ba sın ve si vil top lum ku ru luş la rı nın tem sil ci le ri gi re mez.

97. Par la men to araş tır ma sı, top lan tı ya baş kan lık eden Baş ka nın 5 da ki ka lık açı lış ko nuş ma sı ile baş lar. Baş kan, gö rü şü len ko nu nun içe ri ği, öne mi, top lan tı nın dü zen len me usu lü, da vet edi len şa hıs la rın kim ol du ğu hak kın da bil gi ler ve rir. Son ra sö zü se çi len esas ko mis yo nun tem sil ci si ne bı ra kır. Ko mis yon tem sil ci si, gö rü şü len ko nu ya iliş kin be ya nat ver dik ten son ra söz, da vet edi len il gi li şa hıs la ra ve araş tır ma ya ka tı lan mil let ve kil le ri ne ve ri lir.

Par la men to araş tır ma la rı nın sü re si mü za ke re edi len ko nu la rın ni te li ği ile be lir le nir.Ko mis yon par la men to araş tır ma la rı nın dur du rul ma sı ve baş ka ta rih te ya pıl ma sı na

yö ne lik ka rar ka bul ede bi lir.98. Parlamento araştırmaları kapsamında davet edilmiş ilgili şahıslar konuşma

yaptıktan sonra onlara hem sözlü, hem de yazılı sorular yöneltilebilir.99. Par la men to araş tır ma la rı kap sa mın da ya pı lan in ce le me le rin so nuç la rı na da ya-

nı la rak in ce le me le re ka tı lan Se na to mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile gö rü şü len ko nu la ra iliş kin ra por lar ka bul edi lir.

Par la men to araş tır ma la rı na yö ne lik ka bul edi len ra por lar, Se na to nun tüm mil let ve-kil le ri ne gön de ri lir ve mil let ve kil le ri ta ra fın dan Se na to top lan tı la rın da kul la nı la bi lir.

100. Par la men to araş tır ma la rı na yö ne lik tu ta nak tu tu lur. Tu ta na ğı par la men to araş-tır ma la rı na baş kan lık ya pan Baş kan im za lar.

Açık ger çek leş ti ri len par la men to araş tır ma la rı nın ra por la rı sa de ce Se na to mil let ve-kil le ri ve araş tı rıl mak is te nen dev let ku rum la rı nın tem sil ci le ri ne yö ne lik tir.

ÜÇÜNCÜ KISIMPARLAMENTO SENATOSUNUN KURULUŞU VE ÇALIŞMALARI

Dokuzuncu BölümBaşkanlık Divanı ve Yetkileri

101. Baş kan lık Di va nı Se na to nun eş gü düm ku ru lu şu dur. Se na to Baş ka nı baş kan lı-ğın da ça lış ma la rı nı yü rü tür.

Baş kan lık Di va nı Se na to Baş kan yar dım cı la rı ve daimi ko mis yon baş kan la rın dan olu şur.

102. Baş kan lık Di va nı:Se na to ko mis yon ve ko mi te le ri nin ça lış ma la rı nı iliş ki len di rir;Se na to için ka nun la rın ve Se na to ka rar la rı tas lak la rı nın gö rü şül me ön ce li ği ne iliş-

kin öne ri ler ha zır lar;Se na to daimi ko mis yon la rı nın öne ri si ile ya ban cı dev let le rin par la men to la rı (par la-

men to ka ma ra la rı) ve ulus la ra ra sı par la men to teş ki lat la rı ile iş bir li ği grup la rı nı dü zen ler;

96

ay rı ca Se na to mil let ve kil le ri ni ulus la ra ra sı par la men to ku ru luş la rı na ve or gan la rı na üye ya par (tak dim eder) ve üye de ği şik li le ri ya par;

Bir kaç ko mis yo nu kap sa yan ko nu lar da ko mis yon la rın or tak ça lış ma la rı na yar dım-cı olur;

Se na to ko mis yon la rı nın par la men to araş tır ma sı is tem le ri ni ka bul eder;Se na to nun İda ri Teş ki la tı nın ya pı sı nı ve kad ro sa yı sı nı oluş tu rur ve ay rı ca ken di

yet ki le ri kap sa mın da ka rar lar ka bul eder;Se na to nun so rum lu ol du ğu or gan lar da mil let ve kil le ri, ida ri teş ki lat ça lı şan la rı ve

uz man lar dan olu şa cak Se na to tem sil ci le ri ni be lir ler;Va tan daş la rın di lek çe le ri ni ka bul eder;Ko mis yon la rın tek li fi ile ka nun ta sa rı la rı nın ha zır lan ma sı na yö ne lik uz man grup la-

rı oluş tu rur ve ça lış ma la rı na iliş kin ma li gi der le ri ni onay lar;Mil let ve ki li si ya si par ti grup la rı nı ka yıt al tı na alır (Ka yıt ön ce den onay alın ma dan

ya pı lır ve bil gi ni te li ğin de dir.);Da nış ma ku rum la rı ku rar ve bu ku rum la rın yö net me lik le ri ni onay lar; “Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su ve mil let ve kil le ri nin sta tü sü hak kın da”

Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa Ka nu nu ile Se na to nun ça lış ma dü ze ni ile il gi li olan ve Se na to nun di ğer or gan la rı nın ve gö rev li le ri nin yet ki le ri ni içe ren ko nu la rı dü zen ler.

Se na to Baş kan lık Di va nı ken di yet ki le ri dâ hi lin de ka rar lar ka bul eder. Bu ka rar lar Se na to ta ra fın dan ip tal edi le bi lir.

103. Se na to Baş ka nı, Baş kan lık Di va nı top lan tı la rı nı ge rek li gör dü ğü za man dü-zen ler. Top lan tı za ma nı ve gün de mi hak kın da mil let ve kil le ri ne bil gi ve rir. Baş kan lık Di-va nı top lan tı la rı üye le ri nin üç te iki si nin ka tı lı mı ile açı lır.

Baş kan lık Di va nı ka rar la rı, üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun leh te oy kul lan ma-sıy la ka bul edi lir. Oy lar leh te ve aleyh te eşit da ğıl dı ğın da, Se na to Baş ka nı nın oyu ka ra rı sağ lar.

Baş kan lık Di va nı top lan tı la rı na mil let ve kil le ri (da nış ma oy hak kı ile), Cum hur baş-ka nı nın ve Hü kü me tin Par la men to da ki tem sil ci le ri ve Se na to Baş ka nı ta ra fın dan da vet edi len şa hıs lar ka tı la bi lir.

Baş kan lık Di va nın da gö rü şü le cek ko nu yu öne ren, Baş kan lık Di va nı nın il gi li ko-nu la ra iliş kin be lirt ti ği lis te de ki ge rek li bel ge le ri ha zır lar. Bu bel ge ler Se na to Baş kan lık Di va nı top lan tı sı nın baş la ma sı na en geç üç gün ka la Se na to İda ri Teş ki la tı na gön de ril-me li dir.

İl gi li bel ge le ri tam ola rak tak dim edil me miş ko nu lar gün de me dâ hil edil mez.Baş kan lık Di va nı nın gö rüş tü ğü ko nu lar ve ka bul et ti ği ka rar lar hak kın da mil let ve-

kil le ri ne bil gi ve ri lir.Top lan tı lar tu ta nak ile res mi yet ka za nır. Top lan tı ya ait ste no kay dı, ge rek li gö rü-

lür se ya zı lır.Baş kan lık Di va nı nın gö rüş tü ğü ko nu la ra iliş kin bel ge ler ko nu yu öne ren ta ra fın dan

iki gün için de ha zır la nır.

97

104. Baş kan lık Di va nı ta li ma tı ile Se na to İda ri Teş ki la tı, mil let ve kil le ri ne Se na to ve Par la men to ta ra fın dan ka bul edi len ka rar lar ve ay rı ca Par la men to nun ve or gan la rı nın, di ğer dev let ku rum la rı nın ve si vil top lum ku ru luş la rı nın bil gi le ri ve araş tır ma bel ge le ri ni sağ lar.

Onuncu BölümSenato Komisyon ve Komiteleri

105. “Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su ve mil let ve kil le ri nin sta tü sü hak kın-da” Ana ya sa Ka nu nu’ nun 11 ’in ci mad de si ne uy gun ola rak Se na to, mil let ve kil le ri ara-sın dan ken di ça lış ma or gan la rı olan daimi ko mis yon la rı ku rar. Ko mis yon sa yı sı ye di den faz la ola maz.

Se na to daimi ko mis yon la rı ka nun ta sa rı sı ça lış ma la rı nın ya pıl ma sı, Se na to nun yet-ki le ri ne ait olan ko nu la rın ön ce den mü za ke re edil me si ve ha zır lan ma sı ama cı ile ku ru lur. Se na to, daimi ko mis yon lar ku ru lur ken lis te si ni ve üye sa yı sı nı be lir ler; da ha son ra açık oy la ma yo luy la Se na to mil let ve kil le ri üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ko mis yon la rın baş kan la rı nı ve üye le ri ni se çer.

Üye sa yı sı be lir le nir ken mil let ve kil le ri nin is te dik le ri ko mis yon da ça lış ma ta le bi dik ka te alı nır. Üye sa yı sı sı nı rı aşıl dı ğın da ya da üye sa yı sı nın ye ter li ol ma ma sı ha lin de, mil let ve kil le ri ken di is tek le ri ile ve ya Se na to Baş ka nı nın öne ri si ne gö re Se na to ka ra rı ile di ğer ko mis yon la ra üye ya pı lır.

Her bir ko mis yo nun üye sa yı sı al tı mil let ve ki lin den az ol ma mak üze re Se na to ta-ra fın dan be lir le nir.

Se na to Baş ka nı ve baş kan ve kil le ri ko mis yon la ra üye ola maz.Mil let ve kil le ri sa de ce bir ko mis yo na üye ola bi lir.106. Se na to nun ilk top lan tı sın da, ye ni dö nem Par la men to Se na to su mil let ve kil le ri-

nin ya rı sı se çil dik ten ve Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Mer kez Se çim Ko mis yo nu ta ra fın dan kay da alın dık tan son ra Se na to, daimi ko mis yon la rın sa yı sı ve ad la rı, baş kan la rı ve üye-le ri nin se çi mi ko nu la rı nı gö rü şür.

Ge rek li du rum lar da Se na to ye ni ko mis yon lar ku ra bi lir, ön ce ki ko mis yon la rı kal dı-ra bi lir ve ya ye ni den dü zen le ye bi lir.

Se na to daimi ko mis yon la rı nın ku rul ma sı na yö ne lik Ge nel Ku rul ka ra rı ka bul edi lir.107. Daimi ko mis yon baş ka nı Ge nel Ku rul da açık ve ya giz li oy la ma yön te mi ile

mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile se çi lir.108. Komisyon başkanlığına adaylar milletvekilleri tarafından teklif edilir.109. Ko mis yon baş ka nı ada yı Ge nel Ku rul da ko nuş ma yap ma hak kı na sa hip tir.

Ko nuş ma sü re si 10 da ki ka dır.Aday ko nuş ma sı nı bi tir dik ten son ra mil let ve kil le ri nin ada ya so ru sor ma ya da

aday lı ğı na iliş kin gö rüş le ri ni be lirt me hak la rı var dır.Komisyon başkanlığı adayına milletvekillerinin sorularını cevaplaması için 15

dakika süre verilir.

98

Aday lı ğı nın gö rü şül me si için 20 da ki ka sü re ay rı lır.Aday lık la rın mü za ke re si, ay rı lan za man so na er di ğin de ve ya mil let ve kil le ri nin tek-

li fi üze ri ne Se na to ka ra rı ile ta mam la nır.110. Ko mis yon baş kan lı ğı na iki den faz la aday öne ril miş ise ve aday lar dan hiç bi ri

ye ter li sa yı da oy ala ma mış sa, en çok oyu alan iki aday için se çim tek rar la nır.Yeniden oylamada en çok oyu alan aday komisyon başkanı olarak seçilir.111. Komisyon başkanının seçimine ilişkin Senato karar alır.112. Komisyon başkanı:Komisyon toplantısını yönetir;Komisyonun çalışma programını ve toplantı gündem taslağını oluşturur;Komisyon üyelerine görevler verir.113. Ko mis yon üye le ri nin top lam sa yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğu nun öne ri si ile ko-

mis yon Se na to gün de mi ne ko mis yon baş ka nı nın gö rev den alın ma sı nı öne re bi lir. Se na to-nun ka ra rı Mec lis mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Ko mis yon baş ka nı is ti fa ede bi lir. İs ti fa, Se na to mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

114. Se na to daimi ko mis yo nu sek re te ri ko mis yon top lan tı sın da üye le rin ara sın dan açık oy la ma yo luy la üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile se çi lir.

Daimi ko mis yon sek re te ri gö re vi ne aday lık lar Se na to ko mis yo nu üye le ri ta ra fın-dan tek lif edi lir.

Sek re ter, ko mis yo nun sek re tar ya ve ko mis yon top lan tı tu ta nak la rı nı dü zen ler, ko-mis yon baş ka nı ol ma dı ğın da onun gö rev le ri ni yü rü tür.

Daimi ko mis yon baş ka nı nın öne ri si üze ri ne ko mis yon sek re te ri, üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun öne ri nin le hi ne oy ver me si ile gö rev den alı na bi lir.

115. Ko mis yon lar ken di ko nu la rı üze rin de alt ko mis yon lar ku ra bi lir.Ko mis yon ken di yet ki le ri ne kap sa yan ko nu lar da ka rar lar ve gö rüş ler ka bul eder.116. Ka nun ta sa rı sı nın in ce len me si, Se na to nun yet ki le ri ne ait ko nu la rın ön ce den

mü za ke re edil me si ve ha zır lan ma sı için oluş tu ru lan Se na to ko mis yon la rı:Par la men to Mec li sin den gön de ri len ka nun ta sa rı la rı na iliş kin ra por ha zır lar;Ka nun ta sa rı la rı nı in ce ler ve gün de me ha zır ha le ge tir;Par la men to araş tır ma sı yü rü tür;Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ nın ve ka nun la rın hü küm le ri nin uy gu lan ma sı-

na yar dım cı olur;Ken di ça lış ma la rı nın ve Se na to ça lış ma la rı nın dü zen len me si ni sağ lar;Se na to yet ki le ri ne ait di ğer ko nu la rın in ce len me si ne ka tı lır.Ka nun ta sa rı la rı na dair ra por lar ko mis yon üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka-

bul edi lir.117. Ra por is te min de bu lu nu lan esas ko mis yon, Se na to nun di ğer ko mis yon la rı nın

gö rüş ve öne ri le ri ni Baş kan lık Di va nı na gön der dik le ri ta rih ten son ra to par lar, Par la men to Mec li si ta ra fın dan gön de ri len ka nun ta sa rı la rı nı in ce ler ve bu na dair ra por ka bul eder.

99

Ra po run ha zır lan ma sü re si nin uza tıl ma sı zo run lu lu ğu or ta ya çık tı ğın da ko mis yo nun baş ka nı ek sü re ne den le ri ni bil dir di ği ya zı lı baş vu ru su nu Se na to Baş ka nı na gön de rir.

Ko mis yon lar da ka nun ta sa rı la rı şef faf ık il ke si al tın da in ce le nir. Ko mis yon ken di top lan tı la rı na ka nun ta sa rı sı nı tek lif ede ni ve tem sil ci le ri ni, uz man la rı ve uz man lar bün-ye sin de bi lim adam la rı nı ve ay rı ca ba sın men sup la rı nı da vet ede bi lir. Ko mis yon top lan-tı sı ta ri hi ve ye ri hak kın da mil let ve kil le ri ne ve tüm il gi li şa hıs la ra İç tü zük ge re ği en geç üç gün ön ce den ha ber ve ril me li dir.

Ka nun ta sa rı sı na iliş kin ra por bir kaç ko mis yon dan ta lep edil miş ve or tak ra por ka-bul edil me miş se her ko mis yon ken di ra po ru nu su nar.

118. Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ nın 54 ve 55 ’in ci mad de le ri ne uy gun ola-rak Se na to ta ra fın dan mut la ka gö rü şül me si ge re ken ka nun lar hak kın da esas ko mis yon aşa ğı da ki ka rar lar dan bi ri ni ka bul ede bi lir:

Se na to ya, Par la men to Mec li si nin onay la dı ğı ka nun ta sa rı sı nı ka bul et me si tav si ye edil sin;

Se na to ya, ka nun ta sa rı sın da uy gun de ği şik lik ve ila ve ya pıl ma sı tav si ye edil sin;Se na to ya, ka nun ta sa rı sı nı red det me si tav si ye edil sin.Esas ko mis yo nun ra po ru, Se na to Baş ka nı na ka nun ta sa rı sı met nin de de ği şik lik ve

ila ve ya pıl ma sı ön gö rü len me tin ler le bir lik te su nu lur. Ko mis yon Se na to ka rar tas la ğı nı da ha zır lar.

119. Komisyon toplantısı üyelerinin üçte ikisinin katılımı ile açılır.Komisyon toplantısı ayda en az iki defa ve zorunlu durumlarda yapılır.Komisyon başkanı toplantı çağrısını kendisi yapabilir, üyelerin veya Senato

Başkanının tavsiyesi ile de yapılabilir.Toplantıyı komisyon başkanı veya sekreteri yürütür. Komisyon kararı, üye

tamsayısının salt çoğunluğu ile kabul edilir.120. Ko mis yon Se na to gün de mi ne iliş kin öne ri ler ve re bi lir. Ko mis yon bu iş le mi

Baş kan lık Di va nı ara cı lı ğıy la ger çek leş ti rir. Baş kan lık Di va nı öne ri yi red de der se Ko-mis yon, tek li fi ni Se na to top lan tı sın da ile ri sü re bi lir.

Ko mis yon tem sil ci le ri Se na to top lan tı la rın da ve ya di ğer ko mis yon la rım top lan tı la-rın da ra por la rı ve ya ek ra por lar ile ko nuş ma ya pa bi lir ve gö rüş me le re ka tı la bi lir ler.

121. Ko mis yon üye si ol ma yan Se na to mil let ve kil le ri ko mis yon top lan tı sın da da-nış ma oy hak kı ile bu lu na bi lir.

Top lan tı la ra Ka za kis tan Cum hur baş ka nı nın, Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Hü kü me ti nin tem sil ci le ri, mil let ve kil le ri ve ay rı ca ko mis yon baş ka nı nın da ve ti ile di ğer il gi li dev let ku rum ve ku ru luş la rı nın tem sil ci le ri ka tı la bi lir ler.

122. Ko mis yon in ce le nen ko nu la rın ha zır lan ma sı ve par la men to araş tır ma sı nın yü-rü tül me si için Se na to üye le ri ni, ba kan lık la rın, dev let ko mis yon la rı nın ve ge nel mü dür-lük le ri nin, di ğer dev let or gan la rı nın ve si vil top lum ku ru luş la rı nın, bi lim sel ku ru luş la rın tem sil ci le ri ve uz man la rı ile aka de mis yen le ri da vet ede rek ça lış ma grup la rı oluş tu ra bi lir. Bu grup lar Baş kan lık Di va nı ta ra fın dan tas dik edi lir.

100

Ko mis yon, ça lış ma la rı na çe şit li ni te lik ler de uz man la rı, uz man ola rak da vet ede bi-lir; da ha sı ka nun ta sa rı sı nın ba ğım sız uz man lar ca in ce len me si ni sağ la ya bi lir. Ko mis yon-lar or tak top lan tı lar ya pa bi lir ler.

Ko mis yon ka nun ta sa rı la rı hak kın da va tan daş lar dan ve si vil top lum ku ru luş la rı nın tem sil ci le rin den öne ri ler is te ye bi lir.

123. Ko mis yon lar faali yet le ri için ge rek li bil gi ve bel ge le ri dev let or gan la rın dan ve yet ki li ler den ta lep ede bi lir ler. Dev let or gan la rı ve yet ki li şa hıs lar Se na to ko mis yon-la rı nın ta lep et tik le ri bil gi ve bel ge le ri ka nun la ko ru ma giz li li ği il ke si ni dik ka te ala rak, Ka zak ça ve Rus ça tak dim et me li dir ler.

124. Ko mis yon ken di ça lış ma la rıy la il gi li ola rak par la men to araş tır ma sı is te min-de bu lu na bi lir. Araş tır ma la ra Par la men to nun her iki ka na dı nın mil let ve kil le ri, üst dü zey yet ki li ler, uz man lar, çe şit li dev let ve si vil top lum ku ru luş la rı nın ve bi lim sel ku ru luş la rın tem sil ci le ri da vet edi le bi lir.

Par la men to araş tır ma sı is te mi Se na to nun il gi li ko mis yo nu nun üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir ve Baş kan lık Di va nı ge re ği ni ye ri ne ge ti rir.

125. Par la men to ka ma ra la rı nın or tak ça lış ma la rı na ait so run la rın çö zü mü için Se-na to ve Mec lis eşit üye sa yı la rı ile or tak ko mi te ler ku ra bi lir. Par la men to nun ça lış ma grup la rı olan bu ko mi te le rin üye sa yı sı ka nat lar ara sın da ki an laş ma ile be lir le nir. Ko mi te üye le ri ni her ka nat ba ğım sız se çer.

126. Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ nın 47’n ci mad de si nin bi rin ci fık ra sı na gö re Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı has ta lı ğı ne de niy le gö rev le ri ni sü rek li yü-rü te me ye cek du ru ma ge lir se, za ma nın dan ön ce gö re vin den alı na bi lir.

Bu du rum da Par la men to her ka nat tan eşit sa yı da mil let ve ki li ve tıb bi alan lar da ça-lı şan uz man lar dan olu şan ko mi te oluş tu rur.

Ko mi te üye li ği ne Se na to ka na dı nın aday la rı Ge nel Ku rul top lan tı sın da mil let ve kil-le ri ve ko mis yon üye le ri ta ra fın dan öne ri lir.

Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ nın 47’n ci mad de si nin ikin ci fık ra sın da, 57’n ci mad de si nin beş ve al tın cı fık ra la rın da ön gö rü len yet ki le rin ha ya ta ge çi ril me si ama cıy la Se na to özel ge çi ci ko mi te ler ku ra bi lir.

127. Daimi ko mis yon la rın ve ko mi te le rin yet ki le ri ve ça lış ma şe kil le ri ka nun ve İç tü zük ile be lir le nir.

DÖRDÜNCÜ KISIMÜYELERİN YETKİLERİNİ KULLANMA

USULLERİ VE SORUMLULUKLARI

On Birinci BölümKanun Teklifi Verilmesi

128. Ka nun tek li fi, Par la men to ta ra fın dan gö rü şül me si ge re ken ka nun ta sa rı la rı nın ve ya Par la men to nun di ğer dü zen le me le ri ne iliş kin me tin le rin, mil let ve kil le ri ta ra fın dan öne ril me si dir.

101

129. Ka nun ya pı mı, Se na to mil let ve kil le ri ta ra fın dan ka nun ta sa rı la rı nın ve Ka za-kis tan Cum hu ri ye ti mev zuatın da de ği şik lik, ila ve ve ya yü rür lük ten kal dır ma ya iliş kin ka nun ta sa rı la rı nın Par la men to Mec li si ne su nul ma sı şek lin de ger çek le şir.

130. Ka nun öner me yet ki si ne sa hip ol ma yan şa hıs lar dan Par la men to Mec li si ne ge-len ka nun ta sa rı sı tas lak la rı, Mec lis mil let ve kil le ri ve ya Se na to mil let ve kil le ri ta ra fın dan öne ri le bi lir.

131. Mec lis gün de min de gö rü şül mek üze re ka nun ta sa rı sı nın met ni ile bir lik te aşa-ğı da ki bel ge ler su nu lur:

Tek lif eden Se na to mil let ve kil le ri nin so yad la rı ile açık la ma lı ta sa rı met ni;Ka nu nun ka bul edil me si nin ge rek li li ği ve ay nı za man da ka nu nun geç me si ha lin de

ön gö rü len so nuç lar;Ma li ve eko no mik açık la ma; (Dev let ge lir le ri nin azal tıl ma sı nı ve ya dev let har ca-

ma la rı nın ar tı rıl ma sı nı ta lep eden ka nun ta sa rı la rı sa de ce Hü kü me tin olum lu ra po ru ol-du ğun da öne ri le bi lir.)

Ka nun ta sa rı sı nın ka bul edil me si ha lin de de ği şik lik ya pıl ma sı ge re ken ve ya yü rür-lük ten kal dı rı la cak mev zuat lis te si;

Ça lış ma gru bu nun içe ri ği.132. Ka nun ta sa rı sı nın tek lif edil me si usul le ri ile il gi li di ğer hu sus lar Par la men to

Mec li si İç tü zü ğü ile be lir le nir.

On İkinci BölümSenato Milletvekillerinin Yetkileri ve Sorumlulukları

133. Se na to mil let ve ki li Par la men to nun, Ge nel Ku rul ve ko mis yon/ko mi te ça lış-ma la rın da bu lun ma lı dır.

134. Se na to mil let ve ki li Se na to nun, ay rı ca üye si ol du ğu ko mi te/ko mis yo nun mü-za ke re et ti ği tüm ko nu lar da oy kul lan ma hak kı na sa hip tir.

Se na to mil let ve ki li nin aşa ğı da ki hak la rı var dır:Mec lis ve Se na to nun ça lış ma or gan la rı na seç me ve se çil me;Top lan tı nın gün de mi ne, ko nu la rın mü za ke re edil me usul le ri ne ve içe ri ği ne dair gö-

rüş ve öne ri ler sun ma;Par la men to Se na to su ta ra fın dan se çi len, ba ğım sız ve ya ta yin edi len ve ya ta yin edil-

me si ne Par la men to ve Se na to ta ra fın dan onay ve ri len gö rev li şa hıs la rın aday lık la rı hak-kın da gö rü şü nü bil dir me;

Par la men to ka nat la rı nın or tak otu ru mu nun ve Par la men to Se na to su top lan tı sı nın gün de mi ne öne ri len ko nu lar da Baş kan lık Di va nı na öner ge ver me, öner ge si ka bul edil-me di ğin de ise öner ge si nin Se na to Ge nel Ku ru lun da gö rü şül me si tek li fin de bu lun ma;

Par la men to ve Se na to or gan la rı nın top lan tı la rı na gö rü şül me si için ko nu öner me;Par la men to ka nat la rı na ra por ve ren gö rev li şa hıs la rın ra po ru nun ve ya ver di ği bil gi le-

rin Par la men to ka nat la rı nın or tak otu ru mun da din le nil me si ko nu sun da öne ri de bu lun ma;

102

Mil let ve ki li gen so ru su öner ge si ver me;Gö rü şü len ko nu la ra iliş kin mü za ke re le re ka tıl ma, ko nuş ma cı la ra ve ay rı ca top lan-

tı ya baş kan lık ede ne so ru lar sor ma;Oy la ma yön tem le ri ne iliş kin ken di öne ri le ri ni sun ma, di lek çe ver me;Ka nun lar ve ka rar lar ile Par la men to ta ra fın dan ka bul edi len di ğer dü zen le me le re

iliş kin ta sa rı la ra de ği şik lik öner ge si ver me;Par la men to üye le ri ni va tan daş la rın top lum sal önem ta şı yan so run la rı hak kın da bil-

gi len dir me;Par la men to top lan tı la rı nın tu ta nak la rın da ve ste no ka yıt la rın da bu lu nan mil let ve-

kil le ri nin ko nuş ma me tin le ri ni in ce le me;Ça lış ma la rı için ge rek li bil gi ve bel ge le ri dev let or gan la rın dan ve gö rev li şa hıs lar-

dan ta lep et me; (Dev let or gan la rı ve gö rev li şa hıs lar Se na to mil let ve kil le ri nin ta lep et ti ği bil gi ve bel ge le ri ka nun ile ko ru nan sır la rı dik ka te ala rak ver me li dir.)

“Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su ve mil let ve kil le ri nin sta tü sü hak kın da” Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa Ka nu nu’ na, Par la men to nun ve ka nat la rı nın İç tü zük le-ri ne uy gun ola rak di ğer yet ki le ri ni kul lan ma.

135. Mil let ve kil li ği gö rev le ri nin yü rü tül me si ne en gel ol mak ama cıy la mil let ve kil-le ri ne ve ya ya kın ak ra ba la rı na her han gi bir şe kil de bas kı ya pıl ma sı dev let ka nun la rı kar-şı sın da so rum lu lu ğa ne den olur.

Dev let or gan la rı nın, si vil top lum ku ru luş la rı nın ve ye rel yö ne tim le rin yö ne ti ci le ri, mil let ve kil le ri ne kar şı gö rev le ri ni ye ri ne ge tir me dik le ri ve bil gi çar pıt tık la rı du rum da, mil let ve ki li yet ki le ri ni ve hak la rı nı çiğ ne dik le ri için dev let ka nun la rı kar şı sın da so rum-lu dur lar.

136. Se na to mil let ve ki li baş ka yet ki li or ga nın tem sil ci si ola maz. Aka de mis yen lik, bi lim ve ya di ğer sa nat faali yet le rin den baş ka üc ret li gö rev ler de bu lu na maz lar; ti ca ri ya-pı lan ma lar da yö ne ti ci ve üye ola maz lar, faali yet gös te re mez ler. Bu ku ral la rın ih lal edil-me si ha lin de Mer kez Se çim Ko mis yo nu nun ta le bi üze ri ne mil let ve kil li ği gö re vi ne son ve ri lir.

137. Mil let ve ki li oy hak kı nı biz zat kul la nır. Top lan tı ya ka tıl ma yan mil let ve ki li nin ye ri ne oy kul lan mak ya sak tır.

Mil let ve ki li Se na to ve or gan la rı nın top lan tı la rın da oy hak kı nı baş ka sı na dev ret ti ği za man, Baş kan lık Di va nı nın ka ra rı ile oy hak kı nı ver di ği gün için maaş ke sin ti si, bu nu tek rar la dı ğı za man ise ay lık maaş ke sin ti si uy gu la nır.

138. Mil let ve kil li ği ça lış ma la rı ile il gi li ola rak üye ler, dev let or gan la rı na, si vil top-lum ör güt le ri ne ve dev let ku rum la rı na en gel len mek si zin üye ol ma hak kı na, ay rı ca bun-la rın yö ne ti ci le ri ve di ğer üst dü zey yet ki li le ri ta ra fın dan bek le til me den ka bul edil me hak kı na sa hip tir. Mil let ve ki li bu or gan la ra, bir lik le re ve ku ru luş la ra mil let ve ki li kim li ği-ni tak dim ede rek gi re bi lir.

Mil let ve kil le ri nin, ça lış ma la rı dev let sır la rı ile il gi li olan ku ru luş lar la te mas şek li ka nun ile be lir le nir.

103

139. Mil let ve kil le ri sa de ce Se na to Baş ka nı nın iz niy le Par la men to nun or tak otu ru-mun da, Se na to ve or gan la rı nın top lan tı sı na ka tıl ma ma ve ya top lan tı da bu lun ma ma hak-kı na sa hip tir.

140. Mil let ve kil le ri Se na to nun onay la dı ğı çi zel ge ye uy gun ola rak Se na to Baş ka nı-nın ona yı ile ken di se çim çev re si ne ve ya baş ka böl ge ye ge çi ci gö rev len dir me ye gi der. Mil let ve ki li ken di se çim çev re sin de üç ay da bir de fa dan az ol ma mak üze re en faz la 10 gün bu lu nur.

Se na to nun, Se na to Baş ka nı nın ka ra rı ile mil let ve ki li nin, ül ke nin baş ka böl ge si ne ve ya Par la men to, Se na to ve bun la rın or gan la rı nın gö rev le ri nin ye ri ne ge ti ril me si için res mi he yet içe ri sin de ya ban cı dev let le re gön de ril me si ha lin de, bu İç tü zük ile be lir ti len ge çi ci gö rev len dir me yol luk la rı kar şı la nır.

Mil let ve kil le ri nin gö rev len di ril me si Par la men to, Se na to ve bun la rın or gan la rı nın top lan tı la rın da ka rar ye ter sa yı sı nı et ki le mez.

141. Res mi he yet bün ye sin de ve ya Par la men to, Se na to, Se na to Baş ka nı, Par la men-to ve Se na to nun ça lış ma or gan la rı nın ta li ma tı ile mil let ve ki li nin se ya hat te ol ma sı so nu-cun da top lan tı ya ka tıl ma ma sı, özür lü ne den sa yı lır.

142. Mil let ve ki li özür lü ne den ol ma dan bir ay için de üç de fa dan faz la ka nat la rın ve or gan la rı nın top lan tı la rı na ka tıl ma dı ğın da, ka tıl ma dı ğı gün ba şı na maaş ke sin ti si ya pı lır.

Mil let ve ki li özür lü ne den ol ma dan bir ay dan faz la sü re de ka nat la rın ve ku rum la-rı nın top lan tı la rı na ka tıl ma dı ğın da, “Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su ve mil let-ve kil le ri nin sta tü sü hak kın da” Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa Ka nu nu’ nun 30 ’un cu mad de si nin bir, üç, dört ve be şin ci fık ra la rı ile ken di si ne ve ri len aşa ğı da ki mad di, ma li ve ko nut te mi ni hak la rın dan mah rum edi lir:

Maaş ödenmesi;- Ulaşım belgelerinin bekletilmeksizin elde edilmesi;- Geçici görevlendirme için yolluk verilmesi;- Karayolu taşımacılığı ile araç hizmeti verilmesi;- Sağlık ve tatil hizmeti.-

Se na to mil let ve ki li, ka nat la rın ay rı ve ya or tak otu rum la rı na ka tıl ma dı ğın da hak kın-da uya rı ni te li ğin de ka rar Se na to Baş ka nı ta ra fın dan, Se na to ve ya Par la men to or gan la rı-nın top lan tı la rı na ka tıl ma dı ğın da ise Baş kan lık Di va nı ta ra fın dan ve ri lir.

143. Par la men to ve Se na to İç tü zü ğü ile be lir len miş mil let ve ki li etik dav ra nış la rı nın dı şı na çık tı ğın da mil let ve ki li hak kın da, Se na to Baş ka nı nın ka ra rı ile aşa ğı da ki di sip lin ce za la rı uy gu la na bi lir:

1) Kı na ma;2) Açık ça özür di le me ce za sı;3) Ka ma ra la rın or tak ve ya ay rı otu rum la rı sı ra sın da bir ko nuş ma hak kın dan mah-

rum kal ma;4) Ka ma ra la rın or tak ve ya ay rı otu rum la rı sı ra sın da üç ko nuş ma hak kın dan mah-

rum kal ma;

104

5 Ka ma ra la rın or tak ve ya ay rı otu rum la rı sı ra sın da bir kez Ge nel Ku rul sa lo nun dan çı ka rıl ma;

6) Ka ma ra la rın or tak ve ya ay rı otu rum la rı sı ra sın da üç kez Ge nel Ku rul sa lo nun dan çı ka rıl ma;

7) Bir gün lük maaş ke sin ti si. 144. Mil let ve kil le ri sta tü sü “Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su ve mil let ve kil-

le ri nin sta tü sü hak kın da” Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa Ka nu nu’ nun 33 ’ün cü mad-de sin de ön gö rü len di sip lin ce za la rı nın uy gu lan ma sı ile il gi li ko nu lar, Mer kez Se çim Ko-mis yo nu ta ra fın dan ha zır la nır. Mil let ve kil le ri nin, ka nat la rın ve or gan la rı nın or tak ve ay rı otu rum la rı na ka tıl ma sı ve ay rı ca mil let ve kil le ri nin ken di oy hak kı nı baş ka sı na kul lan dır-ma ma sı nın de ne ti mi gi bi ko nu lar Mer ke zi Se çim Ko mis yo nu üye le rin ce kont rol edi lir.

On Üçüncü BölümGensoru ve Soru Önergesi

145. Mil let ve ki li gen so ru su, Par la men to ka ma ra la rı nın or tak ve ay rı ger çek leş ti ri-len otu rum la rın da dev let ku rum la rı nın yet ki li şa hıs la rı na yö ne lik ile ri sü rü len, bu ku ru-mun ve ya gö rev li şah sın yet ki le ri ni kap sa yan ko nu lar hak kın da Par la men to top lan tı sın da esas lı açık la ma ya pıl ma sı ve ya tu tu mun açık lan ma sı ta le bi dir.

Mil let ve ki li Baş ba ka na ve Hü kü met üye le ri ne, Mil li Ban ka Baş ka nı na, Mer kez Se-çim Ko mis yo nu Baş ka nı na ve üye le ri ne, Baş sav cı ya, Mil li Gü ven lik Ko mi te si Baş ka-nı na, Sa yış tay Baş ka nı na ve üye le ri ne gen so ru gön der me hak kı na sa hip tir. Baş sav cı ya gön de ri len gen so ru ce za so ruş tur ma sı iş lem le ri nin yü rü tül me si ne iliş kin ko nu la ra de ği-ne mez

Mil li Gü ven lik Ko mi te si Baş ka nı na gön de ri len gen so ru Ge nel Ku rul da ka pa lı otu-rum da gö rü şü lür.

146. Gen so ru ya zı lı şe kil de gön de ri le bi lir ve Par la men to ka nat la rı nın or tak otu-rum la rın da, Se na to Ge nel Ku ru lun da gün de me alın mış ko nu la rın mü za ke re sin den son ra okun ma lı dır.

Hak kın da gen so ru öner ge si ve ri len şa hıs (ve ya onun tem sil ci si) o ta rih te Ge nel Ku rul sa lo nun da ise, gen so ru di rekt ken di si ne ve ri lir. Ge ri ye ka lan du rum lar da mil let ve-ki li nin top lan tı da gün de me ge tir di ği gen so ru öner ge si üç iş gü nü nü geç me ye cek şe kil de Se na to İda ri Teş ki la tı ta ra fın dan dev let ku ru mu gö rev li si ne gön de ri lir.

147. Gen so ru Ge nel Ku rul da gö rüş me ye açı la bi lir. Üye ler gen so ru ya iliş kin gö rüş-le ri ni bil di re bi lir ler.

Gen so ru gö rüş me le ri so nu cun da Par la men to ve ya Par la men to Se na to su ka rar ka bul eder.

Gen so ru öner ge si ve gö rüş me le ri hak kın da ba sı na du yu ru ya pı la bi lir.148. Ka ma ra la rın or tak ve ay rı otu rum la rın da mil let ve kil le ri; Baş ba kan ve Hü kü-

met üye le ri, Mil li Ban ka Baş ka nı, Mer kez Se çim Ko mis yo nu Baş ka nı ve üye le ri, Baş-

105

sav cı, Mil li Gü ven lik Ko mi te si Baş ka nı, Sa yış tay Baş ka nı ve üye le ri hak kın da söz lü so ru öner ge si ve re bi lir ler. Söz lü so ru ya ce vap ay nı bir le şim de, eğer so ru ya ha zır lık ya-pıl ma sı ge re kir se üç gün için de ve ri lir.

So ru öner ge le ri kap sa mın da gö rüş me ya pıl maz.

On Dördüncü BölümMilletvekili Grupları

149. Se na to mil let ve kil le ri, si ya si par ti üye li ği içe ren grup lar ha riç, mil let ve ki li gru bu şek lin de grup lar ku ra bi lir ler.

150. Mil let ve ki li gru bu mil let ve kil le ri nin yet ki le ri ni ha ya ta ge çir mek için oluş tur-duk la rı bir lik tir. Mil let ve ki li gru bu nun için de en az on beş mil let ve ki li ol ma lı dır.

Se na to Baş kan lık Di va nın da kay da alın mış mil let ve ki li bir lik le ri ken di ka rar la rı hak kın da Se na to Baş ka nı na bil gi ve rir ler.

151. Mil let ve ki li grup la rı nın kay dı Baş kan lık Di va nın da ger çek leş ti ri lir, ön ce den izin alın ma dan ya pı lır ve sa de ce bil gi ni te li ği ta şır.

Mil let ve ki li bir li ğin den mil let ve ki li ay rıl dı ğın da üye sa yı sı on be şin al tı na dü şer se Baş kan lık Di va nı ka ra rı ile faali yet le ri ne son ve ri lir. Mil let ve ki li bir li ği üye li ği ni de ğiş-ti ren mil let ve ki li, ön ce ki ve ye ni bir li ği nin kay da alın dı ğı Baş kan lık Di va nı na on gün için de bil gi ve rir.

152. Mil let ve ki li bir lik le ri ha zır la dık la rı ra por la rı Baş kan lık Di va nı ara cı lı ğı ile mil let ve kil le ri ne gön de re bi lir ler. Gö rüş me ler ke sil di ğin de mil let ve ki li bir lik le ri, ken di tem sil ci le ri nin ko nuş ma sın da ıs rar et mek hak kı na sa hip tir ler. Bu du rum da top lan tı ya baş kan lık eden Baş kan söz ver me li dir.

Mil let ve ki li bir lik le ri ken di iç yö net me lik le ri ni ba ğım sız şe kil de dü zen ler ler.Mil let ve ki li bir lik le ri nin Se na to da ki yet ki ve faali yet le ri, Par la men to İç tü zü ğü ve

Se na to İç tü zü ğü ile dü zen le nir.

BEŞİNCİ KISIMPARLAMENTO SENATOSU

On Beşinci BölümSenato Başkanı

153. Se na to ya, ilk bir le şim de dev le tin res mi di li ni bi len mil let ve kil le ri ara sın dan giz li oy la ma yo lu ile Par la men to Se na to su üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile Baş kan se çi lir.

154. Senato Başkanlığına adayı Cumhurbaşkanı önerir.155. Se na to Baş kan lı ğı ada yı na Ge nel Ku rul da ko nuş ma hak kı ta nı nır. Ko nuş ma

sü re si 10 da ki ka dır.

106

Aday ko nuş tuk tan son ra mil let ve kil le ri ada ya so ru so ra bi lir ler, aday lı ğı na iliş kin gö rüş bil di re bi lir ler. Aday hak kın da olum lu ve ya olum suz pro pa gan da ya pa bi lir ler.

Ada ya mil let ve kil le ri nin so ru la rı nı ce vap la ma sı için 15 da ki ka ko nuş ma sü re si ta-nı nır.

Aday lı ğın gö rü şül me si için ay rı lan sü re 20 da ki ka dır.156. Se na to ka ra rı ile ve ya mil let ve kil le ri nin öne ri si üze ri ne aday lık la rın gö rü şül-

me sü re si so na erer.157. Par la men to Se na to Baş kan lı ğı için gös te ri len aday lar giz li oy pu su la sı na lis te

ha lin de ek le nir ve aday lis te si Ge nel Ku ru la baş kan lık eden Baş kan ta ra fın dan oku nur.Ada yın giz li oy pu su la sı na ek len me si ne iliş kin Se na to, üye tam sa yı sı nın salt ço-

ğun lu ğu ile ka rar ka bul eder.158. Giz li oy la ma nın ya pıl ma sı ve so nuç la rı nın be lir len me si için Se na to mil let ve-

kil le ri ara sın dan beş üye den olu şan Tas nif Ko mis yo nu ku ru lur. Tas nif Ko mis yo nu nun ku rul ma sı na iliş kin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka rar ka bul edi lir.

159. Tas nif Ko mis yo nu ken di içe ri sin den Ko mis yon baş ka nı nı ve sek re te ri ni se çer. Tas nif Ko mis yo nu ka rar la rı ko mis yon üye le ri nin ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

160. Giz li oy pu su la la rı Tas nif Ko mis yo nu nun be lir le di ği sa yı da ve şe kil de kont rol al tın da ha zır la nır. Giz li oy pu su la la rın da oy la ma için ge rek li bil gi ol ma lı dır.

Oy la ma nın za ma nı ve ye ri, ya pıl ma usu lü Tas nif Ko mis yo nu ta ra fın dan be lir le nir ve Tas nif Ko mis yo nu Baş ka nı ta ra fın dan ilan edi lir.

Se na to üye le ri ne giz li oy pu su la la rı ad cet ve li ne gö re, mil let ve ki li kim lik le ri ni tak-dim et tik le rin de Tas nif Ko mis yo nu üye le ri ta ra fın dan ve ri lir.

Se na to mil let ve kil le ri oy kul lan ma ka bi nin de oyu nu kul la nırUsu le uy gun ol ma yan oy lar ge çer siz sa yı lır. Giz li oy pu su la sı na son ra dan ya zı lan

so yad la rı oy la rın sa yı mı sı ra sın da dik ka te alın maz.Giz li oy la ma nın so nuç la rı hak kın da Tas nif Ko mis yo nu tu ta nak la rı dü zen le nir. Tu-

ta nak lar Tas nif Ko mis yo nu nun tüm üye le ri ta ra fın dan im za la nır. Se na to giz li oy la ma so nuç la rı na yö ne lik Tas nif Ko mis yo nu ra po ru nu ve tu ta na ğı nı açık oy la ma yo luy la üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile onay lar.

Oy la ma ya ka tıl ma yan mil let ve ki li son ra dan oy ve re mez.161. Giz li oy la ma so nu cu na gö re üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun oyu nu alan

aday Se na to Baş kan lı ğı gö re vi ne se çil miş olur.162. Senatonun reddettiği adayların yerine Cumhurbaşkanı tarafından yeni adaylar

gösterilebilir.163. Se na to Baş ka nı nın se çi mi hak kın da Se na to ka ra rı ka bul edi lir ve top lan tı ya

baş kan lık eden Baş kan ta ra fın dan im za la nır.164. Senato Başkanı seçildikten sonra Genel Kurul toplantısını yürütür.165. Senato Başkanı:Senato toplantılarını düzenler ve toplantılara başkanlık eder;Senatonun gündem konularının hazırlanmasını denetler;

107

Se na to Baş kan ve kil li ği için aday la rı Se na to ya öne rir ve ay rı ca baş kan ve kil le ri ara sın da gö rev da ğı lı mı ya par;

Se na to İç tü zü ğü’ ne uyul ma sı nı sağ lar;Baş kan lık Di va nı nı yö ne tir;Se na to ka rar la rı nı im za lar;Ana ya sa şu ra sı nın iki üye si nin, Mer kez Se çim Ko mis yo nu nun iki üye si nin ve

Dev let Sa yış tay Ko mis yo nu nun üç üye si nin atan ma sı için aday la rı Par la men to ka nat la-rı na öne rir;

Se na to Ge nel Ku ru lu gün dem tas la ğı nı ha zır lar;Ola ğa nüs tü top lan tı ça ğı rı sı ya par;Mec lis ta ra fın dan gön de ri len ka nun ta sa rı la rı nı Se na to ko mis yon la rı na ha va le eder;Se na to nun ka bul et ti ği ka nun la rı im za lan mak üze re Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Cum-

hur baş ka nı na gön de rir;Ka za kis tan Cum hu ri ye ti dev let or gan la rı, si vil top lum ör güt le ri ve ay rı ca ya ban-

cı dev let le rin par la men to la rı ile kar şı lık lı iliş ki ler de Ka za kis tan Par la men to Se na to su nu tem sil eder;

Mec lis Baş ka nı ile bir lik te Cum hur baş ka nı nı Par la men to ka nat la rı nın ola ğa nüs tü or tak top lan tı sı na da vet eder;

Ana ya sa şu ra sın da ki Par la men to Se na to su tem sil ci le ri ni be lir ler;Ka nun ya pı mı ça lış ma la rı nın ge nel pla nı nı ha zır lar;Va tan daş la rın şah si ko nu la ra dair di lek çe le ri nin, şikâ yet le ri nin ve di ğer is tek le ri nin

de ğer len di ril me si için Se na to İda ri Teş ki la tı na ta li mat ve rir; Dev let ku rum la rı nın, si vil top lum ör güt le ri nin ve ay rı ca va tan daş la rın ka nun ya pı mı ko nu la rı na iliş kin öne ri le ri nin de ğer len di ril me si için ko mis yon la ra ta li mat ve rir;

Se na to İç tü zü ğü ile yet ki si ne ve ri len di ğer gö rev le ri ye ri ne ge ti rir;Bu İç tü zü ğe ve di ğer dü zen le yi ci mev zuata uy gun ola rak, Se na to faali yet le ri nin

dü zen len me si ile il gi li di ğer me se le le ri çö zer.Se na to da oy la ma sı ra sın da mil let ve kil le ri nin oy la rı eşit da ğıl dı ğın da Se na to Baş-

ka nı nın oyu eşit li ği bo zar.Se na to Baş ka nı ken di yet ki le ri ne gi ren ko nu lar da ka rar alır.166. Se na to Baş ka nı is ti fa ede bi lir ve ay rı ca gö re vi son lan dı rı la bi lir. Üye tam sa yı-

sı nın salt ço ğun lu ğu nun leh te ve re ce ği oy lar ile is ti fa sı ve gö rev den alın ma sı onay la nır.Se na to Baş ka nı nın gö re vi nin son lan dı rıl ma sı ko nu su Se na to da, Ka za kis tan Cum-

hur baş ka nı nın Se na to Baş ka nı na ver di ği di lek çe ve ya Se na to Baş ka nı nın ken di di lek çe si üze ri ne gö rü şü lür.

On Altıncı BölümParlamento Senatosu Başkan Vekilleri

167. Se na to baş kan ve kil le ri Se na to Baş ka nı nın öne ri si ile Se na to top lan tı sın da mil-let ve kil le ri ara sın dan açık oy la ma yo luy la üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile se çi lir ler.

108

168. Se na to baş kan ve ki li aday la rı Ge nel Ku rul da ko nuş ma yap ma hak kı na sa hip-tir. Ko nuş ma sü re si 10 da ki ka dır.

Aday lar ko nuş ma yap tık tan son ra mil let ve kil le ri so ru so ra bi lir ler ve aday lık la rı hak kın da gö rüş le ri ni di le ge ti re bi lir ler. Aday la rın “le hi ne” ve ya “aley hi ne” pro pa gan da ya pa bi lir ler.

Mil let ve kil le ri nin so ru la rı na ce vap ver me si için Se na to baş kan ve ki li ada yı na 15 da ki ka sü re ta nı nır.

Adaylığın görüşülmesi için 20 dakika zaman ayrılır.169. Se na to ka ra rı ile ve ya mil let ve kil le ri nin öne ri si üze ri ne aday lık la rın gö rü şül-

me sü re si so na erer.170. Se na to baş kan ve kil li ği gö re vi ne aday lar se çil mek için ye ter li oyu ala ma dıy sa,

Se na to Baş ka nı nın gös te re ce ği ye ni aday lar mü za ke re edi lir ve se çim ya pı lır.171. Senato başkan vekilinin seçimi hakkında Genel Kurul karar kabul eder.172. Se na to baş kan ve ki li Se na to mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu-

ğu ile ka bul edi len ka ra ra gö re gö rev den alı na bi lir.Se na to baş kan ve kil le ri nin gö re vi ne son ve ril me si, Se na to Baş ka nı nın öne ri si ve ya

Se na to baş ka nı ve kil le ri nin is ti fa di lek çe si üze ri ne gö rü şü lür.173. Se na to baş kan ve kil le ri Se na to Baş ka nı nın vekâ le ti ile ta li mat la rı ve Baş ka nın

gö rev le ri ni ye ri ne ge ti rir ler. Baş kan ol ma dı ğı du rum lar da ve ya gö re vi ni uy gu la ya ma ya-cak du rum da ol ma sı (has ta lan ma sı gi bi) ha lin de Baş ka nın gö rev le ri ni yü rü tür ler. İç tü zü-ğe gö re Se na to nun iç yö ne ti mi ne iliş kin ve di ğer ko nu lar da ki gö rev le ri ye ri ne ge ti rir ler.

16.1. BölümSenatonun Yabancı Devlet Parlamentoları ve

Uluslararası Parlamento Kuruluşları ile İşbirliği

173-1. Par la men to Se na to su dış dev let le rin par la men to la rı ve ulus la ra ra sı par la-men to ör güt le ri ile iş bir li ği ya par.

173-2. Par la men to Se na to su baş ka dev let le rin par la men to la rı (par la men to ka ma ra-la rı) ve ulus la ra ra sı par la men to ör güt le ri ile par la men to lar ara sı iş bir li ği ne yö ne lik söz-leş me ler im za lar.

173-3. Senato Başkanı:Par la men to lar ara sı iş bir li ği çer çe ve sin de ger çek leş ti ri len res mi ve ya ça lış ma zi ya-

ret le ri ve ay rı ca Par la men to Se na to su mil let ve kil le ri nin yurt dı şı na gön de ril me si ko nu-sun da ta li mat lar ve rir;

Di ğer dev let le rin par la men to la rı (par la men to ka ma ra la rı) ve ulus la ra ra sı par la men-to ör güt le ri ile par la men to lar ara sı iş bir li ği söz leş me le ri im za lar ve ya Se na to da gö rev-len dir di ği şah sa söz leş me yi im za la ma yet ki si ve rir;

Par la men to Se na to sun dan yurt dı şı na gön de ri len he yet le rin bün ye si ni, ge rek li gö-rü lür se bu he yet le rin baş kan la rı nı, yar dım cı la rı nı ve be ra be rin de ki şa hıs la rı onay lar.

109

ALTINCI KISIMSON HÜKÜMLER

174. Parlamento Senatosu İçtüzüğü, Senatonun kabul ettiği tarihte yürürlüğe girer.175. Se na to İç tü zü ğü’n de de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı na iliş kin tek lif er Se na to

Baş ka nı, Se na to Baş kan yar dım cı la rı, Se na to Baş kan lık Di va nı, ko mis yon ve ko mi te-le ri, mil let ve ki li grup la rı ve mil let ve kil le ri ta ra fın dan Se na to Baş ka nı na ve ri lir. Se na to Baş ka nı tek lif e ri in ce le dik ten son ra Se na to nun gün dem tas la ğı na ve da ha son ra Se na to Ge nel Ku ru lu gün de mi ne ek ler. Eğer Se na to Baş ka nı İç tü zük’ te de ği şik lik ya pıl ma sı ko nu su nu Ge nel Ku rul gün de mi ne ek le mez se, tek li fi ve ren şa hıs ko nu yu Se na to Ge nel Ku ru lu na ta şı ya bi lir.

176. Bu İçtüzüğün hükümlerinin açıklaması Senato tarafından yapılır.177. Se na to nun Ana ya sal yet ki le ri nin ha ya ta ge çi ril me si ama cıy la Se na to mil let ve-

kil le ri nin İç tü zük’ te be lir ti len şart la ra ve usul le re riayet et me den yap tık la rı her top lan tı ge çer siz sa yı lır. Bu top lan tı lar da ka bul edi len ka rar lar hü küm süz dür.

178. Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın ve Hü kü me tin Se na to da ki tem sil-ci le ri, Se na to ve ko mis yon top lan tı la rı na, par la men to araş tır ma la rı na ka tıl ma ve ko nuş-ma yap ma hak kı na sa hip tir ler. Tem sil ci le re Se na to nun, Se na to Baş kan lık Di va nı nın ve ko mis yon la rın top lan tı la rın da gö rü şü len ko nu la ra iliş kin ge rek li bil gi ler ve ri lir.

179. Senato çalışmaları Senato İdari Teşkilatı tarafından desteklenir.Senato İdari Teşkilatının başlıca görevleri şunlardır:Se na to, ko mis yon ve mil let ve ki li faali yet le ri için ida ri, hu ku ki, bel ge ve tek nik

ola nak la rı sağ lar;Ka rar la rın ve uz laş ma yön tem le ri nin ni te lik li şe kil de ha zır lan ma sı nı sağ lar;Tek bel ge yö ne tim sis te mi nin oluş tu rul ma sı nı sağ lar;Se na to mil let ve kil le ri nin ka nun ta sa rı la rı na dair Ka zak ça ve Rus ça dil le rin de bil gi,

ha ber ve ana liz sağ lar;Se na to İda ri Teş ki la tı daire baş kan lık la rı nın ça lış ma la rı ara sın da eş gü düm sağ lar.180. Se na to İda ri Teş ki la tı nın ya pı sı ve kad ro sa yı sı Se na to Baş kan lık Di va nı ta ra -

fın dan be lir le nir.Par la men to nun ya sa ma dö ne mi so na er di ğin de, Par la men to fes he dil di ğin de ve mil -

let ve kil le ri ye ni se çil di ğin de, Par la men to Se na to İda ri Teş ki la tı gö rev li le ri ça lış ma la rı na de vam eder.

Se na to İda ri Teş ki la tı ça lış ma la rı, mev zuata ve ay rı ca Baş kan lık Di va nı ta ra fın dan ka bul edi len Se na to İda ri Teş ki la tı Yö net me li ği’ ne gö re yü rü tü lür.

Se na to Baş ka nı Sek re ter li ği, Se na to İda ri Teş ki la tı bün ye sin de dir ve Se na to Baş -ka nı na bağ lı dır.

Se na to İda ri Teş ki la tı nın ça lış ma la rı nı Se na to İda ri Teş ki la tı Ge nel Sek re te ri yö ne -tir. Se na to İda ri Teş ki la tı Ge nel Sek re te ri ni Se na to Baş ka nı atar.

110

181. Se na to, ça lış ma la rın da şef faf ı ğı sağ la mak ama cı ile ba sın men sup la rı na ak re -di tas yon kar tı ve rir ve on lar la bir lik te ça lı şır.

Ba sın men sup la rı Se na to Ba sın Mer ke zin de bu lu nur lar.Se na to, ba sın men sup la rı nın Se na to top lan tı sa lo nu na gir me si için ka rar ka bul ede -

bi lir. Ba sın men sup la rı Se na to top lan tı la rı sı ra sın da, ça lış ma la rı için ay rı lan yer de bu lun -ma lı dır lar. Ba sın men sup la rı nın mil let ve ki li oda la rın da ve Se na to top lan tı la rı sı ra sın da Se na to üye le riy le rö por taj yap ma sı na izin ve ri le mez.

182. Ba sın men sup la rı “Ba sın ve ya yım hak kın da” Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ka nu -nu’ na ve bu İç tü zü ğe uy gun faali yet gös te rir ler.

111

KAZAKİSTAN CUMHURİYETİ PARLAMENTO MECLİSİ

İÇTÜZÜĞÜ

112

113

KAZAKİSTAN CUMHURİYETİ PARLAMENTO MECLİSİ İÇTÜZÜĞÜ

Kazakistan Cumhuriyeti Parlamento Meclisi İçtüzüğü 8 Şubat 1996 tarihli karar ile kabul edilmiştir.

Kazakistan Cumhuriyeti Parlamento Meclisi İçtüzüğü’nde 12 Ekim 2005, 17 Ekim 2007 ve 9 Kasım 2011 tarihlerinde

değişiklikler ve ilaveler yapılmıştır.

BİRİNCİ KISIMGENEL HÜKÜMLER

1. Parlamento Meclisi İçtüzüğü aşağıda belirtilen konuları düzenler:a) Par la men to Mec li si top lan tı la rı nın dü zen len me si ne iliş kin usul ve esas lar, b) Par la men to Mec li si ça lış ma or gan la rı nın ku ru luş esas la rı,c) Par la men to Mec li si ve ida ri teş ki lat la rı nın ça lış ma la rı,d) Par la men to Mec li si mil let ve kil le ri nin ve gö rev li le ri nin yet ki le ri ile uy gu la ma ya

iliş kin şart lar ve ku ral lar,e) Si ya si par ti grup la rı nın ku ru luş aşa ma la rı ve ça lış ma esas la rı.Par la men to Mec li si İç tü zü ğü’n de ya pı lan de ği şik lik ler ve ila ve ler, Ge nel Ku rul da

mil let ve kil le ri nin mev cut sa yı sı nın ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir ve Par la men to Mec li si ka-ra rı ile onay la nır.

2. Par la men to Mec li si top lan tı la rı açık ola rak ger çek leş ti ri lir. İç tü zük te be lir ti len du rum lar da ka pa lı otu rum lar ger çek leş ti ri le bi lir.

3. Par la men to Mec li si 107 mil let ve ki lin den olu şur.Par la men to Mec li si mil let ve kil le ri nin yet ki le ri, Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Mer kez

Se çim Ko mis yo nu ta ra fın dan Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su mil let ve ki li ola rak kay da alın dı ğı ta rih ten iti ba ren baş lar.

4. Parlamento Meclisinin çalışmaları Kazakça ve Rusça yürütülür.

114

İKİNCİ KISIMPARLAMENTO MECLİSİNDE GENEL KURUL ÇALIŞMALARI

Birinci BölümParlamento Meclisi Genel Kurul Toplantıları

5. Parlamento Meclisi Genel Kurulu Meclis Başkanının çağrısı ile toplanır.Mec lis Ge nel Ku ru lu top lan tı la rı çar şam ba ve per şem be gün le ri saat 10.00’ dan

18.00 ’e ka dar de vam eder. Saat 12.30’ dan 14.30 ’a ka dar ara ve ri lir. Saat 17.30’ dan 18.00 ’e ka dar olan sü re de Mec li sin iç iş le yi şi ne iliş kin ko nu lar gö rü şü lür.

Mec lis, Ge nel Ku ru lun baş ka va kit ler de top lan ma sı hak kın da ka rar ala bi lir.Par la men to Mec li si nin Ge nel Ku rul top lan tı la rın da bir le şi mi yö ne ten Baş kan, ken-

di tak di riy le ve ya otu rum da bu lu nan mil let ve kil le ri nin ço ğun lu ğu nun öne ri si ile bir le şi-me ara ve re bi lir.

Par la men to ve Mec li sin Ge nel Ku rul top lan tı la rı nın ya pıl ma dı ğı za man lar da mil-let ve kil le ri Par la men to nun ku rum la rın da ça lış ma ya de vam eder ler.

Par la men to da ka bul ler, Mec lis bi na sın da dü zen le nen di ğer dev let et kin lik le ri, ku ral ge re ği cu ma gün le ri, “Hü kü met Otu ru mu” ise pa zar te si gün le ri ger çek leş ti ri lir.

Mil let ve kil le ri nin seç men le riy le gö rüş mek üze re se çim çev re le ri ne gi de bil me le ri için her üç ay da on gün sü re ve ri lir.

Par la men to ka nat la rı nın or tak ve ay rı otu rum la rı nın dü zen len di ği za man lar da Par-la men to teş ki lat la rı nın top lan tı la rı na izin ve ril mez.

6. Par la men to Mec li si Ge nel Ku ru lu, mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın en az üç te iki si ha zır bu lun du ğun da top la na bi lir.

Ge nel Ku rul ça lış ma la rı na baş la nıp baş la na ma ya ca ğı nı be lir le mek için bir le şim baş la ma dan ön ce, ay rı ca her ara dan son ra mil let ve ki li ad cet ve li ile yok la ma ya pı lır. Oy la ma dan ön ce mil let ve ki li ad cet ve li ile tek rar yok la ma ya pı la bi lir. Usul gö rüş me si ne açı lan ko nu la ra iliş kin oy la ma dan ön ce yok la ma ya pıl maz.

6-1. Parlamento Meclisinin yeni yasama döneminin ilk toplantısını Merkez Seçim Komisyonu Başkanı açar ve Meclis Başkanı seçilene kadar birleşimi yönetir.

Mec lis Baş ka nı se çil dik ten son ra bir le şi min ka lan kıs mı nı ye ni Mec lis Baş ka nı yö-ne tir.

6-2. Mec li sin ye ni ya sa ma dö ne mi nin ilk otu ru mu nu yö ne ten Baş kan, Mer kez Se-çim Ko mis yo nu nun res mi ola rak kay det ti ği mil let ve kil le ri nin so yad la rı nı, Mec li sin ilk top lan tı sı nın açı lı şı için dü zen len miş lis te ye gö re Mec li se bil di rir.

6-3. Mec lis, ye ni ya sa ma dö ne mi nin ilk otu ru mun da açık oy la ma ile se çi len mil let-ve kil le ri nin salt ço ğun lu ğuy la elekt ro nik oy la ma sis te mi nin ça lış tı rıl ma sı nı de net le mek ama cıy la ge çi ci ko mis yon oluş tu rur.

Ge nel Ku rul bu ko nu ya iliş kin ka rar alır.

115

6-4. Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ nın 70 ’in ci mad de si nin bi rin ci fık ra sı na uy gun ola rak Par la men to Mec li si nin ye ni ya sa ma dö ne min de Baş ba kan ta ra fın dan hü-kü me tin gü ve no yu al ma sı ama cıy la baş vu ru da bu lu nu lur. Hü kü me te gü ve no yu ve ril me si ko nu su Mec lis Ge nel Ku ru lun da gö rü şü lür.

Ko nu top lan tı nın gün de mi ne dâ hil edil dik ten son ra Mec lis Baş ka nı, Baş ba ka nın gü ven is te mi mek tu bu nu okur. Baş ba kan, Ge nel Ku rul da ko nuş ma ya pa bi lir. Ko nuş ma için on da ki ka sü re ve ri lir. Gü ven oy la ma sı es na sın da Ge nel Ku rul da bu lu nan mil let ve-kil le ri Baş ba ka na so ru so ra bi lir ler ve Hü kü me te gü ve no yu ko nu su na iliş kin gö rüş le ri ni bil di re bi lir ler.

Gü ve no yu gö rüş me le rin de mil let ve kil le ri gö rüş bil dir me me yö nün de tak dir kul la-nır lar sa, hü kü me te gü ve no yu ko nu sun da ko nuş ma tek rar gün de me alın maz.

Eğer Ge nel Ku rul da oy la ma için baş ka bir usul be lir len mez se, gü ve no yu na iliş kin ka rar açık oy la ma yo lu ile alı nır. Ka rar, Ge nel Ku rul da bu lu nan mil let ve kil le ri nin salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

7. Genel Kurulu yöneten Başkan,1) Ge nel Ku rul top lan tı la rı nı açar, yö ne tir ve ka pa tır.2) Bir le şim baş la ma dan ön ce ad cet ve li ile ya pı lan yok la ma dan son ra ma ze re ti se-

be biy le bu lun ma yan mil let ve kil le ri nin lis te si ni okur.3) Gö rüş me ler de elekt ro nik sis tem ara cı lı ğıy la ya zı ya ge çi ri len ko nuş ma la ra dair

bil gi le ri okur. Bun dan son ra mil let ve kil le ri nin gö rü şü len her ko nu üze rin de ki ko nuş ma-la rı kay da ge çi ri lir.

4) Ko nuş ma için elekt ro nik ek ra na gö re sı ra sıy la söz hak kı ve rir.5) Ko nuş ma sı sı ra sın da İç tü zük ku ral la rı na uy ma yan mil let ve ki li ni uya rır, mil let-

ve ki li tu tu mu nu de vam et ti rir se kür sü den ay rıl ma ya da vet eder.6) Usul hak kın da ko nuş mak is te yen mil let ve ki li ne sı ray la söz hak kı ve re bi lir.7) Ka nun lar, ka rar lar ve di ğer dü zen le me le re iliş kin ta sa rı la rı, Ge nel Ku rul da gö-

rü şü len ko nu la ra iliş kin mil let ve kil le ri nin ta lep le ri ni oya su nar ve oy la ma nın so nu cu nu bil di rir.

8) Ge nel Ku rul top lan tı sı nın İç tü zü ğe uy gun yü rü tül me si ni sağ lar.Bir le şim ler de ko nu la rın gö rü şül me si sı ra sın da Baş kan, mil let ve kil le ri nin ko nuş-

ma la rı nı tak dir ede mez ve yo rum ya pa maz.8. Ge nel Ku rul gün de mi ve ko nu la rın gö rü şül me usu lü, ön ce den Baş kan lık ta mü-

za ke re edi lir. Da ha son ra Ge nel Ku rul da açık oy la ma ile mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Gün de me ve ça lış ma usu lü ne iliş kin öne ri ve bil gi not la rı, her öne ri üze ri ne ya pı lan açık oy la ma yo luy la mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

9. Ge nel Ku rul da ra por üze ri ne otuz da ki ka ko nuş ma sü re si, ek ra por üze ri ne yir mi da ki ka ko nuş ma sü re si, ge nel gö rüş me le re iliş kin on da ki ka ko nuş ma sü re si, gö rüş me ler de tek rar söz al ma da beş da ki ka ko nuş ma sü re si, aday la rın de ğer len di ril me si üze ri ne üç da ki ka ko nuş ma sü re si, usul hak kın da, di lek çe ve so ru lar için iki da ki ka ko nuş ma sü re si ta nı nır.

116

Be lir ti len sü re so na er di ğin de mik ro fon oto ma tik ka pa nır. Ge rek li du rum lar da Baş-kan iki da ki ka dan faz la ol ma mak şar tıy la ek sü re ve re bi lir.

So ru-ce vap için bir saati geç me ye cek şe kil de, gö rüş me ler için ya rım saati geç me-ye cek şe kil de sü re ay rı lır. Gö rüş me ler bit tik ten son ra ko nuş ma cı nın ve ko nu ile il gi li gö rüş bil dir mek is te yen ko nuş ma cı nın ve ila ve ko nuş ma cı nın on da ki ka için de ko nuş-ma sı nı to par la yıp bi tir me hak kı var dır.

Mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın oy ço ğun lu ğu ile baş ka sü re ve ri le bi lir.Ko nuş ma lar kür sü den ve ya ye rin den ya pı lır; an cak, tar tı şı lan ko nu da en faz la iki

de fa ko nuş ma ya pı la bi lir. Söz hak kı için ye rin den ta lep te bu lu nu lur. Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı Ge nel Ku ru la hi tap et mek is ter se ken di si-

ne uy gun gör dü ğü sü re ka dar ko nuş ma yap ma sı için söz ve ri lir. Mec lis Baş ka nı nın, Baş ba ka nın ve Hü kü met üye le ri nin, Mil li Ban ka Baş ka nı nın,

Baş sav cı nın, Mil li Gü ven lik Ko mi te si Baş ka nı nın, Dev let Sek re te ri nin, Cum hur baş kan-lı ğı Ge nel Sek re te ri nin, Cum hur baş ka nı nın ve Hü kü met üye le ri nin ri ca sı ile ken di le ri ne, gö rü şü len ko nu ya iliş kin gün dem dı şı söz al ma hak kı ta nı nır.

Ge nel Ku rul da, Baş kan ta ra fın dan söz hak kı ta nın ma yan hiç kim se ko nuş ma ya-pa maz.

Ge nel Ku rul da mo bil te le fon, tel siz, çağ rı ci ha zı ve di ğer ile ti şim araç la rı nın kul-la nı mı ya sak tır.

10. Ge nel Ku rul ça lış ma la rı açık lık il ke si ile ger çek leş ti ri lir.Ge nel Ku rul da ge rek li du rum lar da hak kın da ka rar ka bul edi len dev let ku rum la rı nın

ve ye rel yö ne tim le rin yet ki li le ri nin, Mec lis top lan tı la rı na ka tıl ma la rı ve yet ki le ri ne gi ren ko nu lar da ge rek li açık la ma la rı yap ma la rı zo run lu dur. Mec lis, Cum hur baş ka nı na yö ne lik bu tarz ka rar lar ka bul ede mez.

Gö rü şü len ko nu lar la il gi li ola rak Ge nel Ku ru la da vet edi len şa hıs la rın lis te si ni Mec lis ko mis yon la rı dü zen ler.

Da vet edi len şa hıs lar Mec li sin ça lış ma dü ze ni ne ka rı şa maz; ça lış ma la rı tak dir edip et me dik le ri ni di le ge ti re mez ler; usul ku ral la rı na ve Baş ka nın ver di ği ka rar la ra uy mak zo run da dır lar.

Par la men to Mec li si Ge nel Sek re te ri, da vet edi len şa hıs la ra Ge nel Ku rul sa lo nun da bu lun ma la rı nın ge rek li li ği ve gö rü şü le cek ko nu lar hak kın da ön ce den bil gi ve rir.

Da vet edi len şa hıs la rın Ge nel Ku rul sa lo nu na gi riş usul le ri ni Mec lis Ge nel Sek re-te ri be lir ler.

11. Mil let ve ki li öne ri si üze ri ne Ge nel Ku rul, mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço-ğun lu ğu ile ka pa lı otu rum lar ger çek leş ti re bi lir.

Cum hur baş ka nı, Baş ba kan ve hü kü met üye le ri, Mil li Ban ka Baş ka nı, Baş sav cı, Mil li Gü ven lik Ko mi te si Baş ka nı, Dev let Sek re te ri, Cum hur baş kan lı ğı Ge nel Sek re te ri Ge nel Ku ru lun her han gi bir ça lış ma sı na ka tı la bi lir.

Cum hur baş ka nı, Hü kü met ve Baş sav cı lı ğın Mec lis te ki tem sil ci le ri, Mec lis ko mis-yon la rı top lan tı la rın da, Ge nel Ku rul da bu lu na bi lir ve ge rek li du rum lar da ko nu ile il gi li bil gi ve ya bel ge su na bi lir ler.

117

12. Ge nel Ku rul gö rüş me le ri hak kın da bil gi sağ la mak ama cıy la gö rüş me le rin tu-ta nak la rı tu tu lur. Tu ta nak tu tul ma sı ya zı lı ola rak ve vi deo ka yıt ma ri fe tiy le ya pı lır. Tu-ta na ğı, Ge nel Ku rul top lan tı sı nı yö ne ten Baş kan im za lar. Açık otu rum la rın tu ta nak la rı oto ma tik ola rak ka yıt sis te mi ne yer leş ti ri lir.

12-1. Ge nel Ku rul ça lış ma la rı sü rer ken bil gi alın ma sı, Ge nel Ku rul ça lış ma la rı nın yü rü tül me sin de sü re cin dü zen len me si, oy la rın elekt ro nik or tam da kay de dil me si ve sa-yıl ma sı için elekt ro nik sis tem den ya rar la nı la bi lir.

13. Ko nuş ma cı ko nuş ma üslû bu nu boz ma ma lı; söz le rin de mil let ve kil le ri nin ve di-ğer şa hıs la rın onu ru nu kı rı cı, şah sı nı kü çük dü şü rü cü ve ya ra la yı cı ifa de ler kul lan ma ma-lı, if ti ra ve ya lan söz ler ile ka nun dı şı ey lem ler de bu lun ma ma lı dır.

Ko nuş ma sın da ku ral la ra uy ma yan üye Baş kan ta ra fın dan uya rı lır, ay nı tu tu mu nu de vam et ti rir se ko nuş ma sı ke si lir.

Mil let ve ki li nin sö zü ken di si ne ta nı nan sü re için de aşa ğı da be lir ti len du rum lar dı-şın da Baş kan ta ra fın dan ke si le mez.

1) Ko nuş ma sü re si so na er di ğin de,2) Gö rü şü len ko nu nun dı şı na çık tı ğın da,3) Bu mad de nin bi rin ci fık ra sın da be lir ti len ko nuş ma ku ral la rı nı boz du ğun da,14. Gö rüş me ler sı ra sın da bir le şi mi yö ne ten Baş kan, ko nu ya iliş kin gö rüş fark lı lık-

la rı nın di le ge ti ril me si ni sağ lar.Gö rüş me ler, ta nı nan sü re so na er di ğin de ve ya mil let ve kil le ri nin açık oy la ma ile

al dı ğı ka rar la son lan dı rı lır. Gö rüş me le rin son ra er di ril me si ne iliş kin ka rar ka bul edil di-ğin de Baş kan, söz sı ra sın da bu lu nan ve ko nuş ma yap mış üye le rin sa yı sı hak kın da Ge nel Ku ru la bil gi ve rir; ıs rar la ko nuş ma yap mak is te yen le ri be lir ler ve Ge nel Ku rul da bu lu-nan mil let ve kil le ri nin ka ra rı ile söz hak kı ta nır.

Gö rüş me le rin so na er me si so nu cu ko nuş ma ya pa ma yan mil let ve kil le ri, ko nuş ma-la rı nın im za lı me tin le ri ni Ge nel Ku rul tu ta na ğı na ek le te bi lir ler.

İkinci BölümOylama ve Karar Alma Usulü

15. Yet ki si ne gi ren ko nu lar da Mec lis ka rar/ka rar lar alır.Yet ki le ri ne gi ren ko nu lar da Par la men to Mec li si baş vu ru lar, be yan na me ler, be ya-

nat lar ve ka nun hük mün de ol ma yan di ğer ka rar na me le ri ka bul ede bi lir. Bu bel ge ler Par-la men to ve Mec lis İç tü zük le ri ile be lir le nen ku ral la ra ve usul le re uyu la rak ka bul edi lir.

16. Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to Mec li si nin 17 Ekim 2007 ta rih li 64-IV. sa yı lı ka ra rı ile yü rür lük ten kal dı rıl mış tır.

17. Ana ya sa ka nun la rı na iliş kin ta sa rı lar Mec lis ta ra fın dan mil let ve ki li üye tam sa-yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Par la men to Mec li si, Ana ya sa ka nu nu ta sa rı sı nı mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile red de de bi lir. Red de di len Ana ya sa ka nu nu ta sa rı sı, ta sa rı yı öne ren ye re ge ri gön de ri lir.

118

18. Eğer Ana ya sa da baş ka bir mad de be lir til me miş se, ka nun ta sa rı la rı Ge nel Ku-rul da üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

19. Par la men to Mec li si yet ki le ri ne gi ren ko nu lar da ala ca ğı ka rar la rı Ge nel Ku rul da oy la ma so nu cu ka bul eder.

Par la men to Mec li sin de oy la ma aşa ğı da ki usul ler de ger çek leş ti ri lir:1) Elekt ro nik oy la ma sis te mi kul la nı la rak,2) El kal dı ra rak,3) Pu su la kul la na rak.Elekt ro nik sis tem kul la nı la rak ya pı lan oy la ma sı ra sın da mil let ve ki li oy la ma nın ad

cet ve li şek lin de ne ti ce le ri nin gös te ril di ği lis te yi ala bi lir.Oy la ma için ye ter li sa yı da üye bu lun ma dı ğın da Baş kan, ka rar ye ter sa yı sı nın sağ-

lan ma sı için ön lem ler alır. Ka rar ye ter sa yı sı na ula şı la ma dı ğın da Baş kan, oy la ma yı bir son ra ki otu ru ma er te ler.

Oy la ma yön te min de ve usu lün de yan lış lık lar or ta ya çık tı ğın da Ge nel Ku rul ka ra rı ile tek rar oy la ma ya pı lır.

Elekt ro nik sis tem yön te miy le oy la ma da kont rol ge çi ci bir ko mis yon ta ra fın dan ya-pı lır.

Her han gi bir ko nu da ya pı lan oy la ma nın so nuç la rı ve ka bul edi len ka rar lar Ge nel Ku rul tu ta nak la rı na ek le nir.

20. Mec lis Ge nel Ku ru lu nun ça lış ma la rı na iliş kin ka rar lar açık oy la ma ile Ge nel Ku rul da ha zır bu lu nan mil let ve kil le ri nin salt ço ğun lu ğu nun oyuy la ka bul edi lir ve Ge nel Ku rul tu ta nak la rı na ge çer.

Usul ko nu la rı aşa ğı da be lir til miş tir:1) Ge nel Ku rul top lan tı sı nın dur du rul ma sı,2) Ge nel Ku rul ça lış ma la rı nın baş ka ta ri he er te len me si,3) Gün de min be lir len me si,4) Gö rüş me le rin dur du rul ma sı ve ya de vam et ti ril me si,5) So ru so rul ma sı nın dur du rul ma sı,6) Oy la ma usul le ri,7) Ko nuş ma sü re si nin kı sal tıl ma sı ve ya uza tıl ma sı,8) Ka rar ye ter sa yı sı nın ka bul edil me si ve oy la rın ye ni den sa yıl ma sı,9) Tek rar oy la ma ya ge çil me si.21. Oy la ma dan ön ce Baş kan oy la ma ya su nu la cak öne ri le rin sa yı sı nı du yu rur; ifa de

tar zı nı be lir ler; mil let ve kil le rin den kim le rin dü zelt me le ri ni ge ri al dık la rı nı be lir ler; ka ra-rın ka bu lü için ge re ken oyu ha tır la tır.

Mec li sin gö rüş tü ğü ko nu ya iliş kin bir kaç öne ri ve ril di ğin de Baş kan, ve ri len tüm öne ri le ri usu lü ne uy gun şe kil de oya su nar.

Baş kan oy la ma nın baş la dı ğı nı du yur duk tan son ra hiç kim se oy la ma nın gi di şa tı nı dur du ra maz.

Oy la ma so na er dik ten son ra Baş kan, oy la ma nın so nuç la rı nı ve ka bul edi len ka ra rı açık lar.

119

22. Her han gi bir ko nu da oy la ma ya pı lır ken mil let ve ki li nin bir oy kul lan ma hak kı var dır ve ka ra rın ka bul edil me si “le hi ne” ve ya “aley hi ne” oy kul la nır ya da oy kul lan-maz.

Oylamaya katılmayan milletvekili daha sonra oy kullanamaz.23. Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to Mec li si nin 12 Ekim 2005 ta rih li ve 407-

III. sa yı lı ka ra rı ile yü rür lük ten kal dı rıl mış tır.24. Oy pu su la la rı kul la nı la rak giz li oy la ma ya pı lır ken mil let ve kil le ri ara sın dan

Tas nif Ko mis yo nu ku ru lur. Se çi me ko nu ku ru mun bün ye si ne ve ya gö rev le ri ne aday gös-te ri len mil let ve kil le ri Tas nif Ko mis yo nun da yer ala maz lar. Tas nif Ko mis yo nun ku rul ma-sı na yö ne lik Ge nel Ku rul ka rar alır.

Tas nif Ko mis yo nu ken di için den Baş kan ve Kâ tip se çer. Tas nif Ko mis yo nu ka rar-la rı, Ko mis yon üye le ri nin ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir. Oy la ma da eşit lik olur sa Baş ka nın ve re ce ği ka rar ka bul edi lir.

Oy la ma için ge rek li bil gi le ri içe ren oy pu su la la rı Tas nif Ko mis yo nu de ne ti mi al tın-da, Ko mis yo nun be lir le di ği şe kil de ve sa yı da ha zır la nır.

Oy la ma za ma nı, mekâ nı ve usu lü Tas nif Ko mis yo nu ta ra fın dan be lir le nir ve Tas nif Ko mis yo nu Baş ka nı ta ra fın dan açık la nır.

Her mil let ve ki li ne Tas nif Ko mis yo nu Baş ka nı ta ra fın dan im za lan mış oy pu su la sı ve ri lir. Oy pu su la la rı nın sa yı sı ad cet ve lin de ki üye sa yı sın dan çok ol ma ma lı dır.

Giz li oy la ma için pu su la lar mil let ve kil le ri ne, mil let ve ki li kim li ği ni gös ter di ğin de ve ri lir.

Oy la ma ka bin de, oy pu su la sın da le hi ne oy ve ri len ada yın so ya dı nın sağ ta ra fı na işa ret ko nul ma sı su re tiy le ger çek leş ti ri lir. Ka rar tas la ğı na iliş kin oy la ma lar da ise oy pu-su la sı, tek lif edi len ka rar se çe nek le rin den bi ri nin sağ ta ra fın da bu lu nan “le hi ne” ve ya “aley hi ne” ke li me le ri nin ya nı na işa ret ko nu la rak dol du ru lur.

Usu lü ne uy gun işa ret len me miş olan oy pu su la la rı, gö re ve ata ma üze ri ne ya pı lan se çim ler de ise bir den faz la ada ya işa ret ko yu lan pu su la lar ge çer siz sa yı lır. Pu su la ya faz-la dan ya zı lan isim ler sa yım sı ra sın da dik ka te alın maz. Bir den faz la ka ra ra iliş kin işa ret-le me ya pıl mış ise oy ge çer siz sa yı lır.

İşa ret len me miş pu su la lar ve tüm aday la rın so yad la rı nın işa ret len di ği pu su la lar oy sa yı mı sı ra sın da dik ka te alın maz.

Oy san dı ğı Tas nif Ko mis yo nu ta ra fın dan oy la ma so na er dik ten son ra açıl ma lı dır. Oy la ma so na ere ne ka dar oy san dı ğı açı la maz.

Oy san dı ğı açıl ma dan ön ce tüm kul la nıl ma mış pu su la lar Tas nif Ko mis yo nu ta ra-fın dan sa yı lır ve ip tal edi lir.

San dık, Ko mis yo nun tüm üye le ri nin ya nın da açı lır. Tas nif Ko mis yo nu giz li oy la-ma nın so nuç la rı na iliş kin tu ta nak dü zen ler ve tu ta na ğı Ko mis yo nun tüm üye le ri im za lar. Tas nif Ko mis yo nu ra po ru nun açık lan ma sın dan son ra Ge nel Ku rul açık oy la ma ile mil-let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile Tas nif Ko mis yo nu nun giz li oy la ma so nuç-la rı na dair tu ta na ğı nı onay lar.

120

Ya pı lan oy la ma nın yö ne ti min de ve usu lün de yan lış lar or ta ya çık tı ğın da Ge nel Ku-rul ka ra rı ile oy la ma tek rar ger çek leş ti ri lir.

Mil let ve ki li, ka tıl ma dı ğı oy la ma da da ha son ra dan oy kul la na maz.

Üçüncü BölümKanun Hazırlanması ve Kanun Tasarılarının Görüşülmesi

24-1. Ka nun öne ri si, ka nun ta sa rı sı nın ve ya mev zuata iliş kin di ğer bir ta sa rı nın, Par la men to ta ra fın dan gö rü şül me si zo run lu olan me tin ler ha lin de, ka nun öner me hak kı-na sa hip şa hıs ta ra fın dan res men ve ril me sin den iba ret tir.

24-2. Kanun önerme yetkisi sadece Parlamento Meclisinde hayata geçirilir ve aşağıdakileri kapsar:

1) Cum hur baş ka nı ta ra fın dan ha zır la nan ka nun ta sa rı sı, Mec lis te gö rü şül mek üze re gön de ril di ğin de res mi yet ka za nır.

2) Mil let ve kil le ri ta ra fın dan ha zır la nan ka nun ta sa rı sı, Mec lis te gö rü şül mek üze re gön de ril di ğin de res mi yet ka za nır.

3) Hü kü met ta ra fın dan ha zır la nan ka nun ta sa rı sı, Mec lis te gö rü şül mek üze re gön-de ril di ğin de res mi yet ka za nır.

24-3. Cum hur baş ka nı, mil let ve kil le ri ve Hü kü met ta ra fın dan su nu lan ka nun ta sa-rı la rı, Par la men to Mec li si ka ra rı ile gö rü şül me si ve ra por ha zır lan ma sı için Mec li sin daimi ko mis yon la rı na gön de ri lir. Ka nun ta sa rı la rı, daimi ko mis yon la rın ve Mec lis İda ri Teş ki la tı nın il gi li bi ri mi nin ra por la rı ol du ğu tak dir de Mec lis Ge nel Ku ru lun da mü za ke re edi le bi lir.

Mil let ve ki li nin öner di ği ka nun ta sa rı sı Ge nel Ku rul da gö rü şü le ne ka dar mil let ve-ki li nin üye li ği nin düş me si ha lin de öner di ği ka nun ta sa rı sı Ge nel Ku rul gün de min den çı ka rı lır.

24-4. Dev let büt çe ge lir le ri nin azal ma sı ve ya dev let ge nel büt çe har ca ma la rı nın ar tı rıl ma sı nı ön gö ren ka nun ta sa rı la rı sa de ce Hü kü me tin olum lu ra po ru ol du ğu za man tek lif edi le bi lir.

Cum hur baş ka nı ta ra fın dan öne ri len ka nun ta sa rı la rı Par la men to Mec li si ne gön de ri-lir ken bu tür bir ra por ta lep edil mez.

24-5. Ka nun öner me yet ki si nin uy gu lan ma usul le ri ile il gi li di ğer ko nu lar bu İç tü-zük te be lir ti lir.

25. Ka nun öner me yet ki si aşa ğı da ki şe kil ler de uy gu la nır:1) Ka za kis tan Cum hu ri ye ti ka nu nu ta sa rı la rı nın tek lif edil me si,2) Ka za kis tan Cum hu ri ye ti ka nun la rın da de ği şik lik ve ila ve ya pıl ma sı ve ya yü rür-

lük ten kal dı rıl ma sı na iliş kin ka nun ta sa rı la rı nın su nul ma sı3) Par la men to nun dü zen le yi ci ka rar la rı kap sa mın da ka rar tas la ğı su nul ma sı25-1. Ka nun ta sa rı sı nı öne ren, her han gi bir aşa ma da gö rü şü lür ken ka nun ta sa rı sı nı

ge ri çe ke bi lir.

121

Mil let ve ki li nin öner di ği ka nun ta sa rı sı nı ge ri çek me si, ya zı lı bil di rim ile ol ma lı dır ve bil di ri mi Mec lis Baş ka nı na gön de ril me li dir. Bir kaç mil let ve ki li nin ver di ği ka nun ta sa rı sı ge ri çe ki lir ken iş ti rak eden tüm üye le rin im za sı ge rek li dir. Hü kü met ta ra fın dan ve ri len ka nun ta sa rı sı Hü kü me tin ken di ka ra rı ile ge ri çe ki le bi lir. Ka nun ta sa rı sı nın ge ri çe kil me si hak kın da, Mec lis İda ri Teş ki la tın ca bil di ri min su nul du ğu ta rih ten iti ba ren üç gün için de mil let ve kil le ri ne bil gi ve ri lir.

26. Ka nun ta sa rı sı Mec li se kâ ğıt ve elekt ro nik bel lek ler ile Ka zak ça ve Rus ça ge rek li ek le riy le (ka nun ta sa rı sı na iliş kin bel ge ler) bir lik te su nu lur. Ka nun ta sa rı sı na ili şik ola rak su nu lan bel ge le rin bu İç tü zü ğün 27’n ci mad de sin de be lir ti len bel ge ler lis te si ne uy gun lu ğu ile ay rı ca ka nun ta sa rı sı nın Ka zak ça ve Rus ça ek le ri nin uy gun lu ğu ön ce den kont rol edi-le rek so nuç la rı hak kın da olum lu ra por dü zen len di ğin de ka nun ta sa rı sı beş iş gü nü için de Mec lis İda ri Teş ki la tın da ka yıt al tı na alı nır ve Baş kan lık Di va nı na gön de ri lir.

26-1. Cum hur baş ka nın ver di ği ka nun ta sa rı sı na iliş kin bel ge le rin içe ri sin de Cum-hur baş ka nı nın özel di lek çe si ol ma lı dır.

27. Kanun tasarısına yönelik ek belgelerde aşağıdakiler bulunmalıdır:1) Eğer ta sa rı Hü kü met ta ra fın dan ve ril miş se Hü kü me tin ka ra rı,2) Eğer ka nun ta sa rı sı mil let ve ki li (mil let ve kil le ri) ta ra fın dan ve ril miş se ge rek çe si,3) Ka nu nun ka bul edil me si nin ge rek li li ği ni içe ren amaç ve gö rev le rin yer al dı ğı

açık la ma,4) Eğer ka nu nun yü rür lü ğe gir me si har ca ma ge rek ti ri yor sa ma li he sap la ma,5) Mil let ve ki li ta ra fın dan ve ri len dev let büt çe ge lir le rin de azal ma ve ya dev let ge nel

büt çe har ca ma la rın da ar tış ön gö ren ka nun ta sa rı sı na iliş kin Hü kü me tin olum lu ra po ru,6) Ka bul edi le cek olan ka nu nun eko no mik, sos yal, hu ku ki ve eko lo jik so nuç la rı nın

tah min le ri,7) Ulus la ra ra sı ant laş ma la rın onay lan ma sı ve ya ka bul edil me me si ne yö ne lik ka nun

ta sa rı la rı ve is tis na ola rak ko nu ya iliş kin uz man la rın ra por la rı,8) Ka nun ta sa rı sı nın ha zır lan ma sın dan so rum lu dev let ku ru mu, ça lış ma gru bu nun (eğer

ku rul muş ise) üye le ri ve ka nun ta sa rı sı üze ri ne ko nuş ma cı bil gi le ri ni içe ren bil gi no tu9) Ka nun ta sa rı sı nın ka bul edi le rek ka nun laş ma sı ha lin de de ğiş ti ril me si, ek ya pıl-

ma sı ve ya yü rür lük ten kal dı rıl ma sı ge re ken ka nun la rı içe ren lis te ve ka nu nun uy gu la ma-ya ko nul ma sı için ge re ken hu ku ki dü zen le me le rin ha zır lan ma sı na iliş kin öne ri ler.

Bel ge ler Ka zak ça ve Rus ça su nu lur.Ka za kis tan Cum hu ri ye ti ka nun la rın da de ği şik lik ve ila ve ya pıl ma sı na iliş kin ka nun

ta sa rı sı gön de ril di ğin de, de ği şik lik ve ila ve ler uy gun şe kil de be lir til me li, mad de le rin yü-rür lük te olan ha li ile ön gö rü len ye ni dü zen le me le rin hu ku ki üs lup ku ral la rı dik ka te alı-na rak dü zen len miş kar şı laş tır ma lı tab lo su da ve ril me li dir.

Eğer ka nun ta sa rı sı özel gi ri şim ci le rin men faat le ri ni et ki li yor sa, özel gi ri şim ci le rin ak re di te edil miş bir lik le ri nin uz man ra po ru su nu lur.

Ulus la ra ra sı söz leş me le rin onay lan ma sı na ili şik ka nun ta sa rı la rı gön de ril di ğin de ta sa rı ya aşa ğı da ki ler ek le nir:

122

1) Ulus la ra ra sı ant laş ma la rın Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Dı şiş le ri Ba kan lı ğı ta ra fın-dan res men doğ ru lan mış ve im za lan dık la rı dil ler de olan kop ya la rı (Ulus la ra ra sı ant laş-ma la rın ga ran ti si al tın da res men doğ ru lan mış şe kil de); ay rı ca eğer ulus la ra ra sı ant laş-ma lar Ka zak ça ve Rus ça im za lan mış ise bu ant laş ma la rın im za lan ma sın da yü küm lü lük ta şı yan dev let or ga nı ta ra fın dan res men tas dik edil miş Ka zak ça ve Rus ça ter cü me le ri,

2) “Ka za kis tan Cum hu ri ye ti ulus la ra ra sı söz leş me le ri’’ hak kın da Ka nun ’a uy gun ola rak ya zı lan uz man ra po ru

Ka nun ta sa rı sı ile bir lik te ba ğım sız uz man ra po ru tak dim edi le bi lir. Be lir ti len ek ler den her han gi bi ri si bu lun ma dı ğın da ve ay rı ca ek le rin Ka zak ça ve

Rus ça me tin le ri bir bi ri ne uyum lu de ğil se Mec lis İda ri Teş ki la tı be lir ti len şart la rın ye ri ne ge ti ril me si için bel ge le ri ka yıt al tı na al ma dan beş iş gü nü için de ka nun ta sa rı sı nı sa hi bi-ne ge ri gön de rir.

28. 28.Kayıt altına alınan kanun tasarısı Genel Kuruldan önce müzakere edilmesi ve kanun tasarısına yönelik çalışma usullerinin ve önerilerin hazırlanması için Genel Kurul kararı ile esas komisyona (komisyonlara) gönderilir. Eğer kanun tasarısı iki veya daha çok komisyona gönderilirse, kararda adı ilk sırada geçen komisyon esas komisyon sayılır.

Ra por için be lir ti len ge rek li sü re, ka yıt al tı na alın mış ka nun ta sa rı sı nın il gi li ko-mis yon la ra ve Mec lis İda ri Teş ki la tı nın Ya sa ma Bi ri mi ne ulaş tı ğı ta rih ten iti ba ren otuz tak vim gü nün den az ola maz.

Eğer Cum hur baş ka nı gön der di ği ka nun ta sa rı sı nın acil gö rü şül me si is te min de bu-lun muş ise esas ko mis yon ta ra fın dan ra por ha zır lan ma sı için ge rek li sü re ye di gün den çok ola maz.

29. Ka nun ta sa rı sı nın in ce len me si ve ta sa rı ya iliş kin ra por ha zır lan ma sı usu lü nü esas ko mis yon ba ğım sız ola rak be lir ler.

Esas ko mis yon, ça lış ma gru bu nun bün ye si ne ka nun ta sa rı sı sa hip le ri ni, dev let ku-rum la rı nın, tav si ye ve is ti şa re or gan la rı nın, si vil top lum ku ru luş la rı nın, bi lim sel ku ru luş-la rın tem sil ci le ri ni, uz man la rı, ta rım koope ra tif e ri ni ça ğı ra bi lir.

Ça lış ma gru bu nun top lan tı la rın da ka rar lar, ça lış ma gru bu üye si mil let ve kil le ri nin oy ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Ça lış ma gru bu nun ha zır la dı ğı ka nun ta sa rı sı na iliş kin kar şı laş tır ma lı tab lo esas ko-mis yon ta ra fın dan oto ma tik bil gi ağı sis te mi ne yük le nir.

Ko mis yon ka nun ta sa rı sı nı ba ğım sız bi lim ve alan uz man la rı na gön de re bi lir.Baş kan lık Di va nı, esas ko mis yo nun is te mi ile Ba ğım sız Dev let ler Top lu lu ğu mo del

ka nun la rı nı ve dün ya ge ne lin de yü rür lük te olan ben zer ka nun la rı tak dim eder. Al ter na tif ka nun ta sa rı la rı Mec lis ko mis yon la rı ta ra fın dan esas ta sa rı ile ay nı za-

man da gö rü şü lür ve her me tin için ay rı ay rı ra por ha zır la nır.30. Ko mis yon lar da ka nun ta sa rı la rı açık top lan tı lar ile gö rü şü lür. Ko mis yon ka nun

ta sa rı sı nın mü za ke re si ne beş gün ka la mil let ve kil le ri ne bil gi ve rir. Ko mis yon ka nun ta-sa rı sı nın gö rü şül me si so nu cun da ra por ka bul eder.

123

30-1. Esas ko mis yon aşa ğı da be lir ti len le ri ha zır la mak ile yü küm lü dür:Ka nun ta sa rı sı nın ka bul ve ya red de dil me si nin ge rek çe si nin be lir til di ği ra por,- Ka nun ta sa rı sı nın gö rüş me le ri nin so nuç la rı na iliş kin Mec lis ka ra rı tas la ğı,- Ka nun ta sa rı sı na ek le nen ve Mec lis ko mis yon la rı nın ve ya mil let ve ki li dü zelt--

me le ri nin top lan dı ğı kar şı laş tır ma lı ra por.Kar şı laş tır ma lı tab lo iki kez gö rü şül me si ta lep edil me yen ka nun ta sa rı la rı hak--

kın da ha zır la nır, en az iki kez gö rü şü le rek ka bul edi len ta sa rı lar hak kın da ise ikin ci (son-ra ki) gö rüş me için ha zır la nır ve aşa ğı da ki le ri kap sar:

Ka nun ta sa rı sı nın de ği şik lik le re gö re dü zen len miş met ni,- Dü zelt me nin (de ği şik li ğin) içe ri ği,- De ği şik lik sa hi bi hak kın da bil gi ler,- De ği şik lik ya pıl ma sı nın ge rek çe le ri,- Ko mis yon ka ra rı, de ği şik li ğin ko mis yon ta ra fın dan ka bul edil di ği hal de ko mis--

yon ka ra rı nın ge rek çe len di ril me si.Ka nun ta sa rı sı na iliş kin kar şı laş tır ma lı ra po ra ek le nen de ği şik lik ler sa de ce öne ri -

sa hi bi ta ra fın dan ge ri çe ki le bi lir.Ka nun ta sa rı la rı nın res mi kay nak la rı ile bağ lı de ği şik lik esas ko mis yo nun kar--

şı laş tır ma lı ra po ru na ek len mez ve Par la men to Mec li si ta ra fın dan ka bul edi le rek Se na to mü za ke re si ne gön de ri len ka nun ta sa rı sı nın met ni ne uy gu la nır.

Ka nun ta sa rı sı na iliş kin ra por, bu İç tü zük ile be lir ti len usul ler de esas ko mis yon - ta ra fın dan ka bul edil dik ten son ra ve ri len de ği şik lik ler kar şı laş tır ma lı tab lo ya ek len mez.

Dü zelt me le ri kar şı laş tır ma lı tab lo ya ek len me yen mil let ve ki li mü za ke re için ya-- zı lı şe kil de, tek lif et ti ği de ği şik lik le ri Ge nel Ku rul gün de mi ne su nar. Bu sı ra da dü zelt me-ler tab lo şek lin de dü zen le nir ve aşa ğı da be lir ti len le ri kap sar:

Ka nun ta sa rı sı nın de ği şik lik tek lif edi len ana met ni - De ği şik li ğin içe ri ği ve dü zelt me nin dâ hil edil me si nin esas lan dı rıl ma sı.-

30-2. İki kez gö rü şül me si ge re ken ka nun ta sa rı la rı üze rin de esas ko mis yon, daimi ko mis yon la rın ra po ru nu al dık tan son ra bi rin ci gö rüş me de in ce len me si ge re ken te mel hü küm le ri der hal Mec li sin mü za ke re si ne ve re bi lir.

Esas ko mis yon ra po run da di ğer ko mis yon la rın bu ka nun ta sa rı sı na iliş kin ra por la-rı, esas ko mis yo nun ka nun ta sa rı sı nın “ilk gö rüş me de ka bul edil me li ve ya red de dil me li” içe rik li tav si ye le ri bu lu nur.

31. Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to Mec li si nin 17 Ekim 2007 ta rih li ve 64-IV. nu ma ra lı ka ra rı ile yü rür lük ten kal dı rıl mış tır.

32. Esas ko mis yon, Mec lis Ge nel Ku ru lun da gö rü şül me ye su nul ma sı için Baş-kan lık Di va nı na Ge nel Ku rul da gö rü şül me ye ha zır lan mış ka nun ta sa rı sı nı, ona iliş kin ek le ri, ay rı ca Mec li sin Ya sa ma Bi ri mi nin ra po ru nu, bir le şi me en geç üç gün ka la gön-de rir.

Ko mis yon ay rı ca ka nun ta sa rı sı nın Mec lis te mü za ke re si ne da vet edi le cek şa hıs la ra iliş kin tek lif er de bu lu na bi lir.

124

33. Baş kan lık Di va nı, esas ko mis yon ra po ru nu dik ka te ala rak, ka nun ta sa rı sı nın Ge nel Ku rul gün de mi ne alın ma sı için tek lif te bu lu nur.

Ge nel Ku rul gün de mi ve Mec lis gö rüş me le ri ne alı nan ko nu la rın bü tün ge rek li bel-ge le ri bir le şi me en geç üç gün ka la mil let ve kil le ri ne gön de ri lir ve oto ma tik sis te me yer-leş ti ri lir.

34. Ka nun ta sa rı la rı ke za Ana ya sa ka nun la rı na iliş kin ta sa rı lar, Mec lis Ge nel Ku-ru lu ta sa rı hak kın da baş ka bir ka rar ka bul et mez se, Ge nel Ku rul da tek otu rum da gö rü-şü le bi lir.

Ka nun ta sa rı la rı, ka nun lar da de ği şik lik ler ve ek ler içe ren ka nun ta sa rı la rı en az iki kez gö rü şü le rek ka bul edi lir.

35. Ka nun ta sa rı sı nın sa hi bi ta ra fın dan ve ri len met ni ve ta sa rı ya iliş kin ma ter yal ler ka nun ta sa rı sı nın Ge nel Ku rul da gö rü şül me si ne on gün ka la mil let ve kil le ri ne gön de ri lir ve ay rı ca oto ma tik sis te me yer leş ti ri lir.

Ka nun ta sa rı sı be lir ti len usul ler de acil ve ya ön ce lik li ilan edil di ğin de, ay rı ca ka nun ta sa rı sı hü küm le ri nin yü rür lü ğe gir me sü re si ile bağ lı di ğer müs tes na du rum lar da Baş-kan lık Di va nı ka nun ta sa rı sı nın ve ona iliş kin ma ter yal le rin mil let ve kil le ri ne gön de ril-me si nin ay rı va kit le ri ni be lir le ye bi lir.

36. Kanun tasarısının ilk görüşmesinde Genel Kurul kanun tasarısı sahibinin konuş- masını ve esas komisyonun ek raporunu dinler, kanun tasarısının kavramsal hükümlerini müzakere eder ve milletvekilleri düzeltmeye yönelik tekliferini ve görüşlerini bildirirler.

Ko nuş ma la rın ve ila ve ko nuş ma la rın Ka zak ça ve Rus ça me tin le ri eş za man lı ter cü-me si için Baş kan lık Di va nı na ön ce den ve ya Ge nel Ku ru lun baş la ma sı na en az iki saat ka la tak dim edi lir.

Gö rüş me le rin so nuç la rı na gö re Mec lis ka nun ta sa rı sı nın ge nel hü küm le ri ni ka bul eder ve ya red de der.

37. Eğer gö rüş me sı ra sın da Ge nel Ku rul, su nul muş ta sa rı nın ge nel hü küm le ri nin ve ya ay rı ay rı mad de le ri nin içe ri ği ni de ğiş tir me ye yö ne lik dü zelt me le rin ya pıl ma sı nı ge rek li gör mü yor ise Mec lis ta sa rı yı ka bul eder.

Ay nı ko nu da baş ka bir ka nun ta sa rı sı tek lif edil di ğin de Ge nel Ku rul gö rüş me ler sı ra sın da ta sa rı la rı bir lik te mü za ke re eder ve in ce le nen ta sa rı lar dan han gi si nin ikin ci gö-rüş me ye ha zır lan ma sı için esas ola rak ka bul edil me si ge rek ti ği ne iliş kin ka rar alır.

Bi rin ci gö rüş me de mü za ke re edi len ka nun ta sa rı sı mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir ve bu du rum Mec lis ka ra rı ile res mi yet ka za nır.

38. Bi rin ci ve ya ikin ci (son ra ki) gö rüş me de ka bul edil miş ka nun ta sa rı sı na dü zelt-me ler, mil let ve kil le ri ta ra fın dan ka bul edil me ge rek çe le ri ile bir lik te ya zı lı şe kil de esas ko mis yo na, ka nun ta sa rı sı nın ikin ci (son ra ki) gö rüş me le ri nin baş la ma sı na en geç on gün ka la gön de ri lir.

Eğer ka nun ta sa rı sı na iliş kin dü zelt me ler, dev let büt çe ge lir le ri nin azal ma sı ve ya dev let büt çe har ca ma la rı nın ar tı rıl ma sı na yö ne lik se esas ko mis yon, ken di si ne su nul muş

125

dü zelt me le ri ra por ver me si is te miy le Hü kü me te gön de rir. Bu dü zelt me le re iliş kin Hü-kü met ra po ru Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Hü kü me ti nin İç tü zü ğü ile be lir ti len sü re de gön-de ri lir.

Eğer Hü kü met ra po ru na iliş kin ek açık la ma ta le bin de bu lu nu lur sa, ko mis yon bu açık la ma yı Hü kü met ten is te ye bi lir.

39. Esas ko mis yon ka nun ta sa rı sı na iliş kin dü zelt me le ri in ce ler ve ta sa rı yı ye ni den (ikin ci) gö rüş me ye ha zır lar.

Dü zelt me yap mak is te yen mil let ve kil le ri, dü zelt me içe rik le ri ni ka nun ta sa rı sı nın esas ko mis yon da mü za ke re si sı ra sın da ke sin leş ti re bi lir. Esas ko mis yon top lan tı nın za-ma nı ve ye ri hak kın da mil let ve kil le ri ne ön ce den bil gi ve rir. Ça lı şı lıp ta mam lan mış ka-nun ta sa rı sı Baş kan lık Di va nı ta ra fın dan ye ni den gö rüş me ye alı nır.

Kanun tasarısının metnine bu İçtüzüğün 30-1’inci fıkrasında belirtilmiş usulde ha- zırlanan karşılaştırmalı tablo eklenir.

40. Ka nun ta sa rı sı nın ye ni den gö rü şül me sin de ko mis yon baş ka nı ve ya üye le rin den bi ri si ya da Hü kü met tem sil ci si ko nuş ma ya par. Ko nuş ma ya yö ne lik mü za ke re ya pı la-maz.

Ka nun ta sa rı sı nın gö rü şül me si mad de ler, bö lüm ler üze ri ne ve ya ge ne li ne yö ne lik yü rü tü lür. Ka nun ta sa rı sı nın ge ne li ve ya ay rı ay rı bö lüm le ri üze rin de ki gö rüş me ler sı ra-sın da ka nun ta sa rı sı dü zen le nip ta mam lan ma sı için esas ko mis yo na ge ri gön de ri le bi lir. Ye ni den gö rüş me nin ya pıl ma sı sı ra sın da sa de ce ka nun ta sa rı sı nın mü za ke re si ne ya zı lı şe kil de ve ri len dü zelt me ler dik ka te alı nır.

Genel Kurul komisyonun düzeltmelere ilişkin raporunu dinler. Komisyon raporunu kabul etmeyen düzeltme önerisinde bulunan üyeler verdikleri düzeltmeleri gerekçelendir- me hakkına sahiptirler. Teklif edilen düzeltmeler milletvekilinin talebi ile oya sunulur. Bu durumda ilk önce milletvekilinin önerisi oylamaya sunulur. Her düzeltme üzerine ayrı oylama yapılır. Eğer tasarının aynı maddesinde düzeltme önerileri yapılmış ise önce o öneriler oylamaya sunulur, daha sonra bunların kabul veya reddedilmesi ile diğer düzelt melerin görüşülmesine imkân sağlanır.

Dev let büt çe har ca ma la rı nın ar tı rıl ma sı na ve ya ge lir le rin azal ma sı na ne den olan dü zelt me ler ve ril di ğin de, Ge nel Ku rul Hü kü met ten ra por ta lep eder ya da ta sa rı yı dü zen-le nip ha zır lan ma sı için ko mis yo na ge ri gön de rir.

41. Ka nun ta sa rı sı ya pı lan dü zelt me ler ile bir lik te her bir mad de si ya da kı sım ve ya bö lüm le ri için, son ra ise tü müy le oy la ma ya su nu lur. Mil let ve kil le ri nin iti ra zı ol ma ma sı ha -lin de Ge nel Ku rul, ka nun ta sa rı sı nın tü mü üze ri ne acil oy la ma ya pıl ma sı ka ra rı ala bi lir

Ka nun ta sa rı sı nın ye ni den (ikin ci) gö rü şül me si nin so nuç la rı na gö re Ge nel Ku rul aşa ğı da ki ka rar lar dan bi ri si ni ka bul eder:

1) Ka bul edil sin;2) Dü zen len me si için ko mis yo na ge ri gön de ril sin;3) Ye ni den gö rü şül sün;4) Red de dil sin.

126

42. Mec lis ta ra fın dan in ce len miş ve ka bul edil miş Ana ya sa ka nu nu ta sa rı sı ve ya ka nun ta sa rı sı esas ko mis yon baş ka nı nın ve Mec lis İda ri Teş ki la tı nın be lir li daire mü-dür le ri nin im za la rı ile onay lan mış şe kil de, Ge nel Ku rul ka ra rı ile bir lik te ta sa rı nın ka bul edil di ği gün den iti ba ren on gün için de Baş kan lık Di va nı ara cı lı ğıy la Se na to nun mü za-ke re si ne gön de ri lir.

43. Mec lis ta ra fın dan ka bul edil miş Ana ya sa ka nu nu ta sa rı sı nı ve ya ka nun ta sa rı-sı nı Se na to red de de bi lir.

44. Eğer Meclis tarafından kabul edilmiş Anayasa kanunu tasarısı veya kanun tasa- rısı Senato tarafından reddedilmişse tasarı ret gerekçeleri ile birlikte Meclise gönderilir. Başkanlık Divanı kanun tasarısını ek belgeleri ile birlikte esas komisyona gönderir, esas komisyon ise tasarının Senato tarafından reddedilme gerekçelerini inceler. Gerekçelere dair rapor hazırlar ve ortaya çıkan fikir ayrılıklarının ortadan kaldırılmasına ilişkin önerilerini Genel Kurul gündemine sunar.

45. Senato Anayasa kanunu tasarısına Meclis milletvekilleri üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ile kanun tasarısına ise sadece salt çoğunluğu ile değişiklik ve ek yapabilir.

Anayasa kanununa veya kanun tasarısına Senato tarafından yapılmış değişiklik ve ekler kanun tasarısının metnini ve maddelerinin yeni metnini içeren karşılaştırmalı tablo ve ayrıca kanun tasarısının metni eklenerek bu konudaki karar ile birlikte bu kararın kabul edildiği tarihten itibaren iki hafta içinde Senato Sekretaryası tarafından Meclise gönderilir.

Meclis Sekretaryası Anayasa kanunu tasarısına veya kanun tasarısına Senato tara- fından ileri sürülmüş değişiklik ve ekleri, onlara dair önerilerin hazırlanması için esas komisyona gönderir.

Eğer Meclis Anayasa kanunu tasarısının Senato tarafından ileri sürülmüş değişik- lik ve eklere milletvekillerinin üçte iki çoğunluğu ile onay verirse veya kanun tasarısına Senato tarafından ileri sürülmüş değişiklik ve eklere milletvekillerinin üye tamsayısının salt çoğunluğu ile onaylarsa, buna göre Anayasa kanunu veya kanun kabul edilmiş sa- yılır. Bundan sonraki beş gün içinde Meclis Başkanı tarafından Meclis kararı ile birlikte Senatoya gönderilir.

46. Eğer Mec lis Anayasa kanunu tasarısına veya kanun tasarısına Senato tarafından ileri sürülmüş değişiklik ve ekler hakkında oylama sırasında yukarıda belirtilen usuller- de oy çoğunluğu bulunamazsa, Parlamento kanatları arasında fikir ayrılıkları uzlaşma çalışmaları ile çözülür.

Ortaya çıkan fikir ayrılıklarının aradan kaldırılması için Meclis ve Senato her ka- nattan eşit sayıda milletvekillerinin katılımı ile Uzlaşma Komisyonu kurar. Uzlaşma Ko- misyonun çalışmalarına kanun önerisinin sahibi, danışma oy hakkı ile katılabilir.

Uzlaşma Komisyonun kurulması ve onun bünyesine Meclis milletvekillerinin se- çilmesine yönelik kararlar Genel Kurulda oy çoğunluğu ile kabul edilir ve Senatoya gönderilir. Aynı yöntem ile Senato milletvekilleri seçildikten sonra Uzlaşma Komisyonu üyeleri oy çoğunluğu ile kendi içlerinden komisyonun eş başkanlarını seçerler.

127

47. Uzlaşma Komisyonu Senatonun her bir itirazını ayrı ayrı müzakere eder, Ana- yasa kanunu tasarısının veya kanun tasarısının ortak metnini hazırlamaya çalışır.

Komisyon kararları açık oylama ile kabul edilir. Uzlaşma komisyonu kararları üye tamsayısının oy çoğunluğu ile kabul edilir. “Lehine” ve “aleyhine” kullanılan oylar eşit olduğunda komisyon başkanını oyu kararı belirler.

Çalışmalarının sonuçlarına ilişkin Uzlaşma Komisyonu fikir ayrılıklarının ortadan kaldırılmasına dair önerilerin bulunduğu metni kabul eder ve Başkanlık Divanının mü- zakeresine gönderir.

Uz laş ma Ko mis yo nu nun ka ra rı na ka nun ta sa rı sı nın de ği şik lik ler ya pıl mış mad de-le ri nin kar şı laş tır ma lı tab lo su ek le nir.

48. Anayasa kanunu tasarısına veya kanun önerisine Meclis tarafından tekrar gö- rüşülmesi sırasında sadece uzlaşma komisyonu kararında belirtilen öneriler müzakere edilir. Meclis bu önerilerin kapsamının dışındaki hiç bir öneriyi değerlendirmez.

49. Meclis Uzlaşma Komisyonunun fikir ayrılıklarını ortadan kaldıran her bir maddeye ait önerilerini milletvekili üye tamsayısının oy çoğunluğu ile kabul eder.

Parlamento Meclisinin kararı ve Uzlaşma Komisyonunun materyalleri yedi gün içerisinde Senatoya gönderilir.

50. Eğer Se na to ta ra fın dan ta ma mı red de di len Ana ya sa ka nu nu ta sa rı sı nın ve ya ka-nun ta sa rı sı nın tek rar gö rü şül me si sı ra sın da Mec lis Se na to nun ret ka ra rı ile ay nı fi kir de ol ma dı ğı nı bil di rir se, ta sa rı met ni Mec li sin ka bul et ti ği ha liy le tek rar oya su nu lur. Mec lis Ana ya sa ka nu nu ta sa rı sı nı ve ya ka nun ta sa rı sı nı tek rar ka bul et ti ği ne dair ka ra rı mil let-ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğu ile ka bul et tik ten son ra ta sa rı Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan Mec lis ka ra rı ile bir lik te Se na to ya gön de ri lir.

Eğer Meclis bu fıkranın birinci paragrafında belirtilen çoğunluğu bulamaz ise Ana- yasa kanunu tasarısı veya kanun tasarısı başka bir oylamaya sunulmadan reddedilmiş sa- yılır ve kanun tasarısı sahibine geri gönderilir. Bu durumda kanun tasarısı aynı yasama yılında Meclise tekrar önerilemez.

51. Eğer Senato Meclis tarafından kabul edilmiş Anayasa kanunu tasarısını veya kanun tasarısını tekrar reddederse, tasarı yasama yılı içinde tekrar önerilemez.

52. Kazakistan Cumhuriyeti Parlamento Meclisinin 17 Ekim 2007 tarihli ve 64-IV sayılı kararı ile yürürlükten kaldırılmıştır.


Kazakistan Cumhuriyeti Anayasası’nda Değişiklik ve İlave Yapılması

54. Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’n da de ği şik lik ve ila ve ya pıl ma sı Cum hur-baş ka nı, Par la men to ve ya Hü kü me tin tek li fi üze ri ne ka bul edi len ka ra ra gö re ger çek-leş ti ri len halk oy la ma sı ile ya pı lır. Eğer Cum hur baş ka nı Ana ya sa’ da de ği şik lik ve ila ve ya pıl ma sı nı içe ren ta sa rı yı Par la men to mü za ke re si ne gön der me ka ra rı alır sa, ta sa rı halk

128

oy la ma sı na su nul maz. Bu du rum da Par la men to sü re ci Ana ya sa’ da be lir ti len usul ler de ger çek leş ti ri lir.

55. Ana ya sa’ da de ği şik lik ve ila ve ya pıl ma sı na dair ka nun ta sa rı sı ra por ha zır lan-ma sı için Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan Se na to ya, il gi li ko mis yon la ra ve Mec lis İda ri Teş-ki la tı nın Ya sa ma Bi ri mi ne gön de ri lir; da ha son ra Par la men to ka nat la rı nın or tak top lan-tı la rın da gün de me alı nır.

56. Ana ya sa’ da de ği şik lik ve ila ve ya pıl ma sı nı içe ren ka nun ta sa rı sı nı ön ce ko-mis yon lar; Cum hur baş kan lı ğı Ge nel Sek re ter li ği nin, dev let ku rum la rı nın, si vil top lum ku ru luş la rı nın, bi lim mer kez le ri nin tem sil ci le ri nin, uz man la rın, Mec lis İda ri Teş ki la tı Ya sa ma ve De ne tim Hiz met le ri Baş kan lı ğı ça lı şan la rı nın ka tı lı mı ile gö rü şür.

Kazakistan Cumhuriyeti Anayasa Şurası

57. Mec lis Baş ka nı, üye tam sa yı sı nın en az beş te bi ri sa yı sın ca Mec lis mil let ve kil-le ri, Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ na uy gun ola rak Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana-ya sa şu ra sı na mü ra caat ede bi lir ler. Mil let ve kil le ri nin mü ra caat la rı na; ad ve so yad la rı ile ba ba isim le ri nin (eğer var sa) ya zı lı ol du ğu ve im za la rı ile onay lan mış lis te ek le nir. Ana ya sa şu ra sı na mü ra caat Mec lis İda ri Teş ki la tı ta ra fın dan gön de ri lir.

Ana ya sa şu ra sı: 1) Bir an laş maz lık du ru mun da Cum hur baş kan lı ğı ve mil let ve ki li se çim le ri ile re fe-

ran du mun dü zen li li ği ve ku ral la ra uy gun lu ğu ko nu la rı nı hal le der;2) Par la men to ta ra fın dan ka bul edil miş ka nun la rın Cum hur baş ka nı ta ra fın dan im-

za lan ma sı na ka dar, Ana ya sa’ ya uy gun lu ğu nu in ce ler;3) Par la men to nun ve ka nat la rı nın ka bul et ti ği ka rar la rın Ana ya sa’ ya uy gun lu ğu nu

in ce ler;4) Onay lan ma sı na ka dar, ulus la ra ra sı söz leş me le rin Ana ya sa’ ya uy gun lu ğu nu in-

ce ler; 5) Ana ya sa ka nun la rı nı res mi ola rak de ğer len di rir;6) Ana ya sa’ nın 47’n ci mad de si nin bi rin ci ve ikin ci fık ra la rın da be lir ti len du rum-

lar da ra por ve rir.58. Kazakistan Cumhuriyeti Parlamento Meclisinin 9 Kasım 2011 tarihli ve 1926

sayılı kararı ile yürürlükten kaldırılmıştır.59. Kazakistan Cumhuriyeti Parlamento Meclisinin 12 Ekim 2005 tarihli ve 407-III

sayılı kararı ile yürürlükten kaldırılmıştır.

Dördüncü BölümGenel Kurulda İlk Aşamada Görüşülmesi Gereken Konuların Müzakere Usulü

60. Par la men to ka nat la rı nın ay rı top lan tı la rın da sı ra sı ile ön ce Mec lis te, son ra Se-na to da ya pı lan gö rüş me ler le Ana ya sa ka nun la rı ve ka rar lar ka bul edi lir. Bu şe kil de:

129

1) Bütçe, bütçede değişiklik ve ilaveler görüşülür;2) Vergiler ve devlet harcamaları konulur veya kaldırılır;3) Kazakistan’ın idari yapısı içerisindeki sınır uyuşmazlıkların çözüm usulleri

belirlenir;4) Dev let ni şan la rı nın ve ril me si sağ la nır; dev le tin fah ri, as ke ri ve di ğer tem sil-

ci le ri nin isim le ri, gö rev de re ce le ri, dip lo ma tik sta tü le ri ta yin edi lir; dev let sem bol le ri be lir le nir;

5) Devlet borçlarının yapılandırılması ile devletin ekonomik ve diğer yardımlarının yerine getirilmesi sağlanır;

6) Af kararnameleri düzenlenir;7) Devletin uluslararası sözleşmeleri onaylanır veya iptal edilir.60-1. Par la men to ka nat la rı nın ay rı top lan tı la rın da sı ra sı ile ko nu la rın ön ce Mec lis-

te, son ra Se na to da gö rü şül me si ile: 1) Dev let büt çe si nin uy gu lan ma sı na dair ra por lar gö rü şü lür;2) Cum hur baş ka nı nın iti ra zı nı içe ren ka nun ve ya ka nun mad de le ri, gön de ril di ği

ta rih ten iti ba ren bir ay için de tek rar mü za ke re edi lir ve oy la ma ya su nu lur. Ön gö rü len bu sü re ye riayet edil me me si Cum hur baş ka nı nın iti ra zı nın ka bul edil di ği an la mı na ge lir. Eğer Se na to ve Mec lis ka nu nu ka bul edil di ği şe kil de, ka nat lar dan her bi rin de mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğu ile onay lar sa, Cum hur baş ka nı ka nu nu bir ay için de im za lar. Eğer Cum hur baş ka nı nın iti ra zı ka nat la rın bi ri ta ra fın dan or ta dan kal dı rıl maz sa, ka nun ka bul edil me miş sa yı lır ve ya Cum hur baş ka nı nın gön der di ği de ği şik lik ile ka bul edil miş sa yı lır. Par la men to nun ka bul et ti ği Ana ya sa ka nun la rı hak kın da Cum hur baş ka nı-nın iti ra zı bu bent te be lir ti len usul ler de gö rü şü lür. Bu sü reç te Cum hur baş ka nı nın Ana ya-sa ka nun la rı na yö ne lik iti raz la rı Par la men to ta ra fın dan ka nat la rın her bi ri nin mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın en az dört te üçü nün ço ğun lu ğu ile or ta dan kal dı rı lır;

3) Referandum düzenlenmesine ilişkin öneri verilir. 61. Par la men to Mec li si ne gön de ril miş Ana ya sa ka nu nu ta sa rı la rı ve ka nun ta sa rı la-

rı bu İç tü zü ğün üçün cü bö lü mü ne gö re gö rü şü lür.62. Kazakistan Cumhuriyeti Parlamento Meclisinin 17 Ekim 2007 tarihli ve 64-IV

sayılı kararı ile yürürlükten kaldırılmıştır.63. Kazakistan Cumhuriyeti Parlamento Meclisinin 17 Ekim 2007 tarihli ve 64-IV





sayılı kararı ile yürürlükten kaldırılmıştır.

130









75-1. Par la men to nun ka bul et ti ği ka nun lar, Par la men to ka nat la rı baş kan la rı nın her bi ri ta ra fın dan im za la na rak, ka bul edil dik le ri ta rih ten iti ba ren on gün için de Se na to ta ra-fın dan Cum hur baş ka nı na im za lan mak üze re gön de ri lir. Cum hur baş ka nı gön de ri len ka-nu nu bir ay için de im za lar ve ya yım lar ya da ka nu nu ve ya ay rı ay rı mad de le ri ni tek rar gö rü şül me si ve oy lan ma sı için Par la men to ya ge ri gön de rir.

Belirtilen süre içinde geri gönderilmeyen kanun kabul edilmiş sayılır.75-2. Cum hur baş ka nı nın iti ra zı nı do ğu ran ka nun lar ve ya ka nun mad de le ri, iti raz la-

rın gön de ril di ği ta rih ten iti ba ren bir ay için de tek rar gö rü şü lür ve oya su nu lur. Bu sü re ye uyul ma ma sı Cum hur baş ka nı iti raz la rı nın ka bul edil di ği an la mı na ge lir.

Par la men to nun ka bul et ti ği ka nun la ra yö ne lik Cum hur baş ka nı iti raz la rı, Mec li se gön-de ri lip ka yıt al tı na alın dık tan son ra Mec lis Baş ka nın ca, Cum hur baş kan lı ğı ve Mec lis İda ri Teş ki la tı Ya sa ma ve De ne tim Hiz met le ri Baş kan lı ğı gö rev li le ri nin ka tı lı mı ile mü za ke re edil mek üze re esas ko mis yo na gön de ri lir. Esas ko mis yon ve Par la men to Mec li si İda ri Teş ki-la tı Ya sa ma ve De ne tim Hiz met le ri Baş kan lı ğı, Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı nı on gün için de gö rü şür ve bun la ra iliş kin ra por dü zen ler. Da ha son ra Mec lis Baş ka nı Ge nel Ku ru lu top lar.

Mec lis Ge nel Ku ru lun da Cum hur baş ka nı na vekâ let eden şa hıs Cum hur baş ka nı nın iti raz et ti ği ka nun ve ya mad de ler üze rin de ko nuş ma ya par.

Eğer oy la ma so nu cu na gö re Mec lis, Par la men to nun ka bul et ti ği ilk ha liy le ka nu nu ka bul et mez se, Par la men to ka nat la rı ta ra fın dan Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı nın iz le yen gö rüş me le ri ta mam la nır ve ka nun ka bul edil me miş ve ya Cum hur baş ka nı nın öner di ği şe kil de ka bul edil miş sa yı lır.

Eğer Mec lis ka nu nu ön ce ki ka bul et ti ği şe kil de mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın üç te iki si ile tek rar ka bul eder se, ka nun Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı ile bir lik te Se na to nun mü za ke re si ne gön de ri lir.

131

Mec lis te iti raz la rın gö rü şül me si sı ra sın da Cum hur baş ka nı, mil let ve kil le ri nin öne-ri le ri ni dik ka te ala rak, ken di iti raz la rı nı içe ren ka nu nun ge ne li ni ve ya ay rı ay rı mad de-le ri ni de ğiş ti re bi lir.

Par la men to ka nat la rı nın top lan tı la rın da ka nu nun ve ya ay rı ay rı mad de le ri nin tek rar gö rü şül me si sı ra sın da, Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı ka nu nun ge ne lin den kay nak la nı yor-sa ve ya mad de le rin den kay nak la nı yor sa, oy la ma da bu na gö re ya pı lır.

Eğer Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı Par la men to nun ka bul et ti ği Ana ya sa ka nun la rı na yö ne lik ise iti raz lar, ka nun lar hak kın da iti raz la rın gö rü şül me si için be lir ti len usul ler de gö rü şü lür. Bu sü reç te Ana ya sa ka nun la rı hak kın da Cum hur baş ka nı nın iti raz la rı Par la-men to ka nat la rın dan her bi ri nin mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın dört te üçü nün ço ğun lu ğu ile or ta dan kal dı rı lır.

Ge nel Ku rul top lan tı sı nın dü zen le ne ce ği za man ve ye ri hak kın da Cum hur baş ka nı tem sil ci si ne, Mec lis İda ri Teş ki la tı ta ra fın dan top lan tı nın baş la ma sın dan en az üç gün ön ce bil gi ve ril me li dir.

Beşinci BölümMeclisin Olağanüstü Yetkilerini Kapsayan Konuların Görüşülme Usulü

76. Meclisin olağanüstü yetkileri kapsamına aşağıdaki konular girer:1) Par la men to ya gön de ril miş Ana ya sa ka nu nu ta sa rı la rı ve ka nun ta sa rı la rı nın gün-

de me alın ma sı ve gö rü şül me si;2) Cum hur baş ka nı na Baş ba ka nı ata ma sı için Mec lis mil let ve kil le ri üye tam sa yı sı-

nın salt ço ğun lu ğu ile onay ve ril me si;3) Cum hur baş kan lı ğı se çim le ri nin dü zen len me si;4) Ana ya sa ile Par la men to Mec li si ne ta nın mış di ğer yet ki le rin uy gu lan ma sı,Mec lis mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın beş te bi ri nin öne ri si ile ve Mec lis mil-

let ve kil le ri üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun ka bu lü ile Hü kü me te gü ven siz lik oyu ve ril me si.

77. Par la men to Mec li si ta ra fın dan Ana ya sa ka nu nu ta sa rı la rı nın ve ka nun ta sa rı la-rı nın gö rüş me ye alın ma sı ve gö rü şül me si bu İç tü zü ğün üçün cü bö lü mü ne uy gun şe kil de ger çek leş ti ri lir.

77-1. Baş ba ka nın atan ma sı için Par la men to Mec li si nin ona yı nı al mak üze re Cum-hur baş ka nı ta ra fın dan Mec li se öne ri ge lir.

Cum hur baş ka nı nın ya zı lı öne ri si ne gö re Baş kan lık Di va nı bu ko nu nun Mec li sin en er ken Ge nel Ku rul gün de mi ne dâ hil edil me si ne yö ne lik ka rar ka bul eder.

Baş ba ka nı nın atan ma sı na yö ne lik Mec lis ona yı Ge nel Ku rul da ka bul edi lir.77-2. Ge nel Ku rul da Baş ba kan lı ğa ada yı Cum hur baş ka nı ve ya ona vekâ let eden

şa hıs ilan eder.Ge nel Ku rul da ada ya ve ona vekâ let eden şa hıs la ra söz lü so ru so ru la bi lir. Mil let ve-

kil le ri öne ril miş ada yın “le hi ne” ve ya “aley hi ne” ka rar ve re bi lir ler.

132

Eğer mil let ve kil le ri ıs rar et mi yor lar sa, öne ri len aday hak kın da mü za ke re, açıl ma-ya bi lir.

77-3. Eğer Mec lis öne ri len Baş ba kan ada yı nı onay la maz ise, Cum hur baş ka nı Mec-li se ay nı ada ya ve ya ye ni ada ya yö ne lik ya zı lı öne ri gön de rir.







84. Cum hur baş ka nı se çim le ri beş yıl da bir Ara lık ayı nın ilk pa zar gü nün de ger çek-leş ti ri lir. Cum hur baş ka nı se çim le ri Par la men to se çim le ri ile ay nı za man da ya pı la maz.

85. Kazakistan Cumhuriyeti Parlamento Meclisinin 12 Ekim 2005 tarihli ve 407-III sayılı kararı ile yürürlükten kaldırılmıştır.

86. Cum hur baş ka nı se çim le ri Par la men to Mec li si nin ka ra rı ile Ey lül ayı nın ikin ci pa za rı nı geç me den ilan edi lir.



Altıncı BölümParlamento Meclisinin Bağımsız Yetkilerini

Kapsayan Konuların Görüşülme Usulü

89. Par la men to Mec li si, Se na to nun ka tı lı mı ol ma dan ba ğım sız şe kil de: 1) Ana ya sa şu ra sı nın iki üye si ni, Mer kez Se çim Ko mis yo nu nun iki üye si ni, Sa yış ta yın üç üye si ni,Beş yıl lık sü rey le gö re ve atar;2) Ana ya sa’ nın 47’n ci mad de si nin bi rin ci fık ra sın da be lir ti len du rum lar da Par la-

men to nun kur du ğu ko mis yon üye le ri nin ya rı sı nı gö rev len di rir;3) Par la men to ka nat la rı nın or tak ko mis yon la rı nın üye le ri nin ya rı sı nı gö rev len di-

rir;

133

4) Mec lis mil let ve kil le ri nin üye li ği ne son ve re bi lir ve ay rı ca Ka za kis tan Cum hu ri-ye ti Baş sav cı sı nın tek li fi ne gö re Mec lis mil let ve kil le ri nin do ku nul maz lık la rı nın kal dı rıl-ma sı na iliş kin ka rar lar ve re bi lir;

5) Ken di yet ki le ri ni kap sa yan ko nu la ra iliş kin ra por la rın gö rü şül me si;6) Mec lis mil let ve kil le ri üye tam sa yı sı nın üç te bi ri nin öne ri si ile Hü kü met üye le-

ri nin ça lış ma la rı na iliş kin ra por la rı din ler. Ra po run so nuç la rı na gö re Hü kü met üye si nin ka nun la rı ye ri ne ge tir me di ği du rum da gö rev den alın ma sı için mil let ve ki li üye tam sa yı-sı nın salt ço ğun lu ğu ile Cum hur baş ka nı na öne ri ve ri lir. Cum hur baş ka nı öne ri yi ka bul et mez se mil let ve kil le ri, üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile Hü kü met üye si nin gö rev den alın ma sı nı, ilk öne ri den al tı ay geç tik ten son ra Cum hur baş ka nı na tek rar gön de re bi lir ler. Bu du rum da Cum hur baş ka nı Hü kü met üye si ni gö rev den alır.

7) Mec lis te koor di nas yon ve ça lış ma grup la rı oluş tu rur;8) Ken di İç tü zü ğü ne, Mec li sin dü zen len me si ve iç yö net me li ği ile bağ lı ko nu la ra

dair di ğer ka rar la rı ka bul eder.89-1. 89 ’un cu mad de nin bi rin ci fık ra sın da be lir ti len şa hıs lar, gö re ve Ge nel Ku rul

ta ra fın dan ata nır lar.Aday lar Mec lis Baş kan ve kil le ri, Mec lis ko mis yon la rı nın baş kan la rı, Ana ya sa

şu ra sı, Mer kez Se çim Ko mis yo nu ve Sa yış tay baş kan la rı ve ge rek li du rum lar da di ğer dev let ku rum la rı nın gö rev li le ri ile fi kir alış ve ri şin den son ra Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan öne ri lir. Öne ri ler ve di lek çe ler, il gi li ata ma ya en geç bir ay ka la Mec lis İda ri Teş ki la tı ara cı lı ğıy la ve ri lir. Öne ri len aday la rın gö rü şül me si Mec lis Ge nel Ku ru lu gün de mi ne alı-na na ka dar Baş kan lık Di va nı nın ka ra rı ile be lir le nen Mec lis ko mis yo nun top lan tı sın da mü za ke re edi lir. Aday lık la rın gö rü şül me si so nu cun da ko mis yon öne ri len her bir ada ya yö ne lik ra por ka bul eder ve bu ra por Mec lis Ge nel Ku ru lun da oku nur.

89-2. Ge nel Ku rul da yu ka rı da be lir ti len gö rev le re ata ma lar gö rü şü lür ken aday lar Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan Ge nel Ku ru la tak dim edi lir.

Son ra esas ko mis yon tem sil ci si ko nuş ma ya pa rak ko mis yo nun il gi li ada ya iliş kin ra po ru nu okur.

89-3. Yu ka rı da be lir ti len gö rev le re aday lar Ge nel Ku rul da kı sa ko nuş ma ya pa bi-lir ler. Ge nel Ku rul da ha zır bu lu nan mil let ve kil le ri ada ya ve ya ada yı tem sil eden şah sa so ru so ra bi lir ler, öne ri len ada yın “le hi ne” ve “aley hi ne” ko nuş ma ya pa bi lir ler. Ko nu nun mü za ke re si otuz da ki ka dan uzun sür me me li dir.

Eğer mil let ve kil le ri ıs rar et mez se öne ri len ada ya yö ne lik mü za ke re açıl ma ya bi lir. Öne ri len aday la rın her bi ri ay rı ay rı mü za ke re edi lir ve oy la nır. Aday la rın tam lis te

ile mü za ke re si ve oy la ma sı ya pı la maz.Mec lis mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun leh te oy kul lan ma sı

ile aday lar yu ka rı da be lir ti len gö rev le re se çil miş sa yı lır. Ge nel Ku rul baş ka bir oy la ma usu lü be lir le mez ise ka rar açık oy la ma ile ka bul edi lir. Her bir ada yın se çi mi Mec li sin ay rı ka ra rı ile res mi yet ka za nır.

134

Gö re ve atan mak üze re Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan öne ri len aday lar red de dil di ğin de, Mec lis ka ra rın da red det me ge rek çe le ri açık ve net bir şe kil de be lir til me li dir.

89-4. Eğer Mec lis yu ka rı da be lir ti len gö rev le re ata ma la ra iliş kin ka rar ka bul et-mez se, Mec lis Baş ka nı Ge nel Ku ru la ay nı aday la rı ve ya ye ni aday la rı öne re bi lir.

Ye ni aday la rın gö rü şül me si ve se çil me si bu İç tü zü ğün 89-1 ve 89-3.’ün cü mad de-le rin de be lir ti len usul ler de ger çek leş ti ri lir.



92. Ana ya sa’ nın 47’n ci mad de si nin bi rin ci fık ra sı na gö re, Cum hur baş ka nı sağ lık so ru nu ne de niy le gö rev le ri ni sü rek li yü rü te me ye cek du ru ma gel di ğin de, gö rev sü re si so-na er me den gö rev den alı na bi lir. Bu du rum da Par la men to nun iki ka na dın dan eşit sa yı da mil let ve ki lin den ve sağ lık uz man la rın dan olu şan ko mis yon ku ru lur.

Ko mis yon üye li ği ne Par la men to Mec li sin den aday lar Ge nel Ku rul da doğ ru dan mil let ve kil le ri, Mec lis daimi ko mis yon la rı ta ra fın dan tek lif edi lir. Par la men to Mec li si üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun oyu nu alan mil let ve kil le ri Ko mis yo na üye se çil miş olur lar.

93. Ka nat la rın or tak ko mis yo nu üye le ri nin ya rı sı nın Par la men to Mec li si ta ra fın dan se çil me si, “Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to ko mis yon la rı ve ko mi te le ri hak kın da” Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ka nu nu’ na ve Par la men to İç tü zü ğü’ ne uy gun ola rak ger çek-leş ti ri lir.

94. Mec lis mil let ve kil le ri nin; is ti fa sı nı sun ma sı, ve fat et me si, mah ke me ka ra rı ile yet ki le ri nin elin den alın ma sı, öl müş ve ya ha ber siz kay bol muş sa yıl ma sı du rum la rın da, Ana ya sa ve Ana ya sa ka nun la rı ile be lir ti len di ğer du rum lar da üye lik sı fa tı so na erer.

Mil let ve ki li nin üye li ği ne son ve ril me si: 1) Ha yat bo yu ya şa mak üze re Ka za kis tan ’ın dı şı na çık tı ğın da;2) Suç lu ol du ğu na iliş kin hak kın da ki mah ke me hük mü ke sin le şin ce;3) Ka za kis tan Cum hu ri ye ti va tan daş lı ğı nı kay bet ti ğin de;94-1. Par la men to Mec li si nin Ka zak Halk Ku ru lu ta ra fın dan se çil miş mil let ve kil le-

ri nin üye lik le ri ne, Ka zak Halk Ku ru lu nun ka ra rıy la sü re sin den ön ce son ve ri le bi lir. 94-2. Mil let ve ki li aşa ğı da ki du rum lar da üye li ğin den mah rum edi lir: 1) Ana ya sa ka nu nu na gö re si ya si par ti den se çil miş olan mil let ve ki li par ti sin den

ay rıl dık tan ve ya ih raç edil dik ten son ra;2) Ana ya sa ka nu nu na gö re si ya si par ti den se çil miş olan mil let ve ki li nin üye si bu-

lun du ğu si ya si par ti ka pa tıl dık tan son ra.94-3. Par la men to ve ya Par la men to Mec li si fes he dil di ğin de Par la men to Mec li si

mil let ve kil le ri nin gö rev le ri ne son ve ri lir.94-4. 94 ’ün cü mad de de be lir ti len du rum lar da Mec lis mil let ve ki li nin gö re vi ne son

ve ril di ğin de Mer kez Se çim Ko mis yo nu, mil let ve ki li nin üye li ği ne son ve ril me si ne ne den

135

olan esas la rın be lir til di ği onay lı ka rar ka bul eder ve mil let ve ki li nin üye li ği ne sü re sin den ön ce son ve ril di ği ne yö ne lik Mec li se tek lif ve ril me si ne iliş kin ka rar ka bul eder.

Mer kez Se çim Ko mis yo nu nun öne ri si ne da ya na rak Par la men to Mec li si mil let ve-ki li nin gö re vi ne son ve rir.

94-1 ve 94-2’n ci mad de ler de be lir ti len du rum lar da mil let ve ki li nin gö re vi ne son ve ril di ğin de Mer kez Se çim Ko mis yo nu il gi li mil let ve ki li nin üye lik sı fa tı nı kay bet ti ği ni onay la yan ka rar ka bul eder.

95. Mil let ve ki li hak kın da yar gı la ma ka ra rı ol ma sı ve Baş sav cı ta ra fın dan Par la men to Mec li si ne baş vu ru ya pıl ma sı ha lin de baş vu ru yu Par la men to Mec li si, ra por ha zır lan ma sı ve Ge nel Ku rul gün de mi ne alın ma sı için Mer kez Se çim Ko mis yo nu na gön de rir.

Baş sav cı baş vu ru su nu, mil let ve ki li ne kar şı suç la ma ile ri sür me den, ha pis ce za sı ka ra rı nı gön der me den ve ya ida ri hak ih la li ne dair ko nu yu mah ke me ye gön der me den ön ce ve rir.

96. Baş sav cı nın baş vu ru su ve Mer kez Se çim Ko mis yo nu ra po ru gön de ril di ği ta rih-ten iti ba ren iki haf ta için de in ce le nir. Par la men to Mec li si il gi li gö rev li ki şi ler den da ha faz la bil gi ver me si ni ta lep ede bi lir.

Par la men to Mec li si ge rek çe len di ril miş ka rar ka bul eder ve üç gün için de ka ra rı Baş sav cı ya, yar gı la ma yı ya pan mah ke me ye gön de rir.

Mil let ve ki li Par la men to Mec li sin de ki do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı na iliş kin mü za ke re ye ka tı la bi lir.

Mil let ve ki li hak kın da ki da va sa de ce so ruş tur ma yı baş la tan mah ke me de gö rü le bi lir.Mer kez Se çim Ko mis yo nu so ruş tur ma ya iliş kin ka rar ka bul et miş il gi li mah ke me-

den yar gı la ma so nuç la rı hak kın da bil gi ta lep ede bi lir ve da va hük mü çı ka rıl dı ğı hal de Par la men to Mec li si ne mil let ve kil le ri nin do ku nul maz lık tan mah rum edil me si hak kın da tek lif ve re bi lir.

96-1. Parlamento çalışma takvimine uygun olarak kendi yetkilerini kapsayan konularda “gündem dışı Hükümet Saati” kararı alabilir.

96-2. “Hü kü met Saati” sı ra sın da mil let ve kil le ri Hü kü met tem sil ci si nin ko nuş ma-sı nı ve ge rek li du rum lar da ko mis yon la rın ila ve ko nuş ma la rı nı din ler ler ve bun dan son ra Hü kü met tem sil ci si ne so ru so ra bi lir ler. Gö rü şü len ko nu ya iliş kin ko nuş ma yap mak için en faz la yir mi da ki ka, ila ve ko nuş ma için on da ki ka, so ru ce vap için otuz da ki ka, mü za-ke re için ise yi ne otuz da ki ka sü re ay rı lır.

“Hü kü met Saati”nde hiç kim se Baş ka nın iz ni ol ma dan ko nuş ma ya pa maz.97. Par la men to Mec li sin de ken di yet ki le ri ni kap sa yan ko nu la ra iliş kin par la men to

araş tır ma sı ya pa bi lir.Par la men to araş tır ma la rı Mec lis ça lış ma la rı nın ku rum sal bo yu tu ol ma sı, yet ki le ri ni

kap sa yan en önem li ko nu la rın ön ce den gö rü şül me si ama cıy la yü rü tü lür.Par la men to faali yet ra por la rı nın okun ma sı için özel ge çi ci ko mis yon lar ku ru la bi lir.98. Par la men to araş tır ma la rı yü rü tül me si nin za ma nı ve ye ri hak kın da bil gi ler, araş-

tır ma nın ko mis yon da ya pıl ma sı na en az ye di gün ka la ba sı na du yu ru lur.

136

Par la men to araş tır ma la rı sı ra sın da da vet edi le cek il gi li şa hıs lar, araş tır ma yı ya pa-cak olan Mec lis ko mis yo nu ve ko mi te le ri ta ra fın dan be lir le nir.

99. Par la men to araş tır ma la rı Baş kan lık Di va nı nın ka ra rı ile Mec lis ko mis yon la rın-da ger çek leş ti ri lir.

Par la men to ko mis yon ve ko mis yon la rı or tak top lan tı da araş tır ma yü rü te bi lir.100. Par la men to araş tır ma la rı nın yü rü tül dü ğü top lan tı la ra ba sın ve si vil top lum ku-

ru luş la rı tem sil ci le ri nin gi ri şi ser best tir.Eğer par la men to araş tır ma sı dev let sır la rı nı ve ka nun la ko ru nan di ğer sır la rı kap-

sa yan ko nu la rı içe rir se, Baş kan lık Di va nı nın ve ya ko mis yo nun (ko mi te nin) ka ra rı ile ka pa lı top lan tı lar ger çek leş ti ri lir.

Açık top lan tı la ra dair araş tır ma lar Par la men to ya yın la rın da ya yım la nır ve ba sın ara cı lı ğıy la du yu ru la bi lir.

101. Par la men to araş tır ma la rı na yö ne lik top lan tı la rı o ko mis yo nun, ko mi te nin baş-ka nı yü rü tür.

Mec li sin or tak ve ya ay rı Ge nel Ku ru lu nun ol du ğu gün ler de par la men to araş tır ma-sı na yö ne lik top lan tı ya pı la maz.

102. Par la men to araş tır ma la rı top lan tı sı baş kan lık ede nin kı sa ko nuş ma sı ile baş lar. Baş kan, gö rü şü len ko nu nun içe ri ği, öne mi, top lan tı nın dü zen len me usu lü, da vet edi len şa hıs la rın kim li ği hak kın da bil gi ler ve rir.

Gö rü şü len ko nu ya iliş kin ko nuş ma için otuz da ki ka lık sü re ve ri lir, bun dan son ra par la men to araş tır ma la rı na ka tı lan mil let ve kil le ri ve da vet edi len il gi li şa hıs lar ko nuş ma ya par.

Mil let ve kil le ri ve ay rı ca da vet edil miş şa hıs lar par la men to araş tır ma la rı top lan tı-la rın da sa de ce baş ka nı nın iz ni ile ko nuş ma ya par lar. İn ce le me le re ka tı lan mil let ve kil le-ri nin ço ğun lu ğu nun oyu ile ek sü re ta nın ma mış ise, ko nuş ma için en faz la ye di da ki ka sü re ve ri lir.

103. Par la men to araş tır ma sı top lan tı la rın da ka tı lım cı lar ve da vet edi len şa hıs lar ko nuş ma yap tık tan son ra mil let ve kil le ri nin ve di ğer ka tı lım cı la rın yö nelt tik le ri söz lü ve ya zı lı so ru lar ce vap lan dı rı lır.

Da vet edi len şa hıs lar par la men to araş tır ma la rı nın gi di şa tı na mü da ha le ede mez ler, iti raz la rı nı ve onay la rı nı bil di re rek din le me le ri ke se mez ler. Baş kan, top lan tı gi di şa tı nı en gel le yen le ri top lan tı sa lo nun dan çı ka ra bi lir.

104. Par la men to araş tır ma sı so nuç la rı na gö re, in ce le me ye ka tı lan mil let ve kil le ri-nin ço ğun lu ğu nun ka bu lü ile tav si ye ka rar lar ka bul edi lir.

Par la men to araş tır ma sı top lan tı la rın da ka bul edi len tav si ye ka rar la rı tüm mil let-ve kil le ri ne, be lir li dev let ku rum la rı na ve si vil top lum ku ru luş la rı na gön de ri lir ve ba sın ara cı lı ğıy la du yu ru la bi lir.

105. Par la men to araş tır ma la rı na iliş kin tu ta nak tu tu lur. Ka pa lı otu rum la rın tu ta nak la rı sa de ce mil let ve kil le ri, Cum hur baş ka nı ve Hü kü met

tem sil ci le ri, ay rı ca da vet edil miş di ğer dev let ku rum la rı nın tem sil ci le ri ne gön de ri lir.

137

106. Ana ya sa nın 57’n ci mad de si ne uy gun ola rak, Mec lis mil let ve ki li üye tam sa-yı sı nın en az üç te bi ri nin öne ri si ile Hü kü met üye le ri nin ça lış ma la rı na iliş kin ra por la rı din le ye bi lir. Ra por la rın din len me si nin so nu cun da Hü kü met üye si nin ka nun la rı ih lal et ti-ği ne mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka rar ve ri lir se, gö rev den alın ma sı na yö ne lik Mec lis, Cum hur baş ka nı na tek lif te bu lu nur.

107. Mec lis ta ra fın dan Hü kü met tem sil ci si nin ra po ru nun din len me si ne iliş kin ka rar ka bul edil di ğin de, Mec lis sü re be lir ler ve ra po ru din le ne cek Hü kü met tem sil ci si ne Mec-li sin ka ra rı ve ra po run din le ne ce ği ta rih hak kın da ya zı lı bil di ri gön de rir. Ay nı za man da, Mec lis Hü kü met üye si nin ra po ru nun din len me si ni öne ren grup için ko nuş ma cı be lir ler.

Hü kü met üye si, ra po ru nun din len me si ne iliş kin ka rar ka bul edi lir ken Mec li sin esas al dı ğı bel ge le ri in ce le ye bi lir. Hü kü met üye si, ra po run din le ne ce ği gün Mec lis Ge nel Ku-ru lun da ol ma lı dır.

Mec li sin Hü kü met üye si nin ra po ru nun din len me si yet ki si nin uy gu lan ma sın da, öne ri nin sa hip le ri ara sın dan özel ge çi ci ko mis yon ku ru lur.

108. Mec lis Ge nel Ku ru lun da Hü kü met üye si nin ra po ru nun din len me si ne Baş ka-nın kı sa ko nuş ma sı ile baş la nır ve Baş kan, ko nu nun içe ri ği hak kın da bil gi ler ve rir.

Baş ka nın ko nuş ma sın dan son ra söz Hü kü met ra po ru nun okun ma sı nı öne ren gru-bun üye si olan ko nuş ma cı ya ve ri lir ve ko nuş ma cı bu ka ra rın alın ma sı nın se bep le ri ni bil di rir. Ko nuş ma otuz da ki ka dan faz la ol ma ma lı dır.

Son ra söz, ra po ru oku ya cak Hü kü met üye si ne ve ri lir. Hü kü met üye si nin ko nuş ma-sı otuz da ki ka dan faz la ol ma ma lı dır.

Ra por dan son ra mil let ve kil le ri so ru so ra bi lir ler, ken di fi kir le ri ni di le ge ti re bi lir ler.109. Gö rüş me ler son ra er dik ten son ra Ge nel Ku ru la baş kan lık eden Baş kan, aşa ğı-

da ki ko nu lar da oy la ma ya par:1) Hü kü met üye si nin ra po ru nun ka bu lü,2) Hü kü met üye si nin dev let ka nun la rı nı uy gu la ma dı ğı için gö re vin den alın ma sı nın

Cum hur baş ka nı na tek lif edil me si,Hu sus la rı sı ray la oya su nu lur.109-1. Hü kü met üye si nin ra po ru nun ka bul edil me si ne iliş kin ka rar mil let ve ki li üye

tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.110. Hü kü met üye si nin ka nun la rı uy gu la ma dı ğı du rum lar da gö rev den uzak laş tı rıl-

ma sı için Cum hur baş ka nı na tek lif, mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

110-1. Ge nel Ku rul da Mec lis ken di yet ki le ri ni kap sa yan ko nu lar hak kın da mü ra-caat lar, be yan na me ler, be ya nat lar ve ka nun hük mü ta şı ma yan di ğer ka rar na me le ri ka bul ede bi lir.

Mü ra caat, be yan na me ve be ya nat tas la ğı daimi ko mis yon la rın top lan tı la rın da ön-ce den gö rü şü lür ve al dık la rı ka rar lar ile Baş kan lık Di va nı na gön de ri lir.

Ge nel Ku rul da bu ko nu la rın gö rüş me le rin de mü ra caat, be yan na me, be ya nat tas la-ğı, bu tas lak la rı su nan daimi ko mis yo nun tem sil ci si ta ra fın dan oku nur. Mü ra caat, be yan-

138

na me, be ya nat tas la ğı kap sa mın da gö rüş me ler baş la tı la bi lir. Ge rek li du rum lar da Mec lis tas la ğın in ce le nip dü zen len me si için re dak si yon ko mis yo nu ku ra bi lir. Mec lis mü ra caat-la rı, be yan na me le ri ve be ya nat la rı mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir. Mü ra caat lar, be yan na me ler ve be ya nat lar Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan im za la nır.

ÜÇÜNCÜ KISIMPARLAMENTO MECLİSİ KURUMLARININ OLUŞTURULMASI VE

FAALİYETLERİNİN DÜZENLENMESİ

Yedinci BölümBaşkanlık Divanı ve Yetkileri

111. Baş kan lık Di va nı Par la men to Mec li si nin eş gü düm ku ru mu dur ve Mec lis Baş-ka nı bün ye sin de dir.

Di van, Par la men to Mec li si Baş kan yar dım cı la rı, Mec lis daimi ko mis yon la rı nın baş kan la rı, Mec lis te tem sil edi len si ya si par ti le rin baş kan la rın dan olu şur.

Si ya si par ti (frak si yon) baş ka nı Baş kan lık Di va nı top lan tı la rı na ka tı la ma dı ğı za-man ona vekâ let eden yar dım cı la rın dan bi ri si top lan tı ya ka tı la bi lir.

112. Baş kan lık Di va nı:1) Mec lis bir le şim le ri için Mec lis gün de mi nin tas la ğı nı dü zen ler ve Ge nel Ku ru la

su nar;2) Ana ya sa ka nu nu ta sa rı la rı ve ka nun ta sa rı la rı na iliş kin tas lak ha zır lı ğı ça lış ma-

la rı nı in ce ler;3) Ka nun ta sa rı la rı nın ve ka rar tas lak la rı nın Mec lis ta ra fın dan gö rü şül me ön ce li-

ği ni be lir ler;4) Mil let ve kil le ri nin, Mec lis ko mis yon la rı nın öne ri le ri ile bi lim sel ku ru luş lar ve uz-

man lar da vet edi le rek ha zır lan mış olan ka nun ta sa rı la rı nın lis te si ni, ay rı ca mil let ve kil le ri-nin öne ri si ile ka nun ta sa rı la rı nın ve büt çe ta sa rı sı nın ha zır lan ma sı usul le ri ni be lir ler;

5) Ge nel Ku rul top lan tı la rı nın dü ze ni ni ve ha zır lık la rı nı or ga ni ze eder;6) Mec lis ko mis yon la rı nın ve ko mi te le ri nin ça lış ma la rı nı iliş ki len di rir;7) Bir kaç ko mis yo nun yet ki le ri ni kap sa yan ko nu lar da, or tak ça lış ma la rın dü zen-

len me si ne yar dım cı olur ve ön ce den esas ko mis yo nu be lir ler;8) Mec li sin be lir li ko mis yon la rı ta ra fın dan par la men to din le me le ri nin dü zen len-

me si ne iliş kin ka rar ka bul eder;9) Di ğer dev let le rin par la men to la rı ile ulus la ra ra sı iliş ki le re iliş kin yıl lık plan la rı

dü zen ler;10) Mec lis ko mis yon la rı nın tek li fi ile mil let ve kil le ri ni ulus la ra ra sı, par la men to lar

ara sı ku ru luş la rın çe şit li teş ki lat la rı nın bün ye si ne tav si ye eder ve ya de ği şik lik ler ya par;11) Mil let ve kil le ri nin res mi he yet ler içe ri sin de ve ba ğım sız şe kil de yurt dı şı na çık-

ma sı ko nu la rı nı dü zen ler;

139

12) Mil let ve kil le ri ara sın dan Par la men to Mec li si Ana ya sa şu ra sın da bu lu nan tem-sil ci le ri gö rev len di rir;

13) Mil let ve kil le ri nin ça lış ma la rı nın ku rum sal ve tek nik bo yut la rı nı dü zen ler;14) Par la men to ça lış ma la rı nın ya pı la bil me si için ay rı lan büt çe öde nek le ri kap sa-

mın da Mec lis İda ri Teş ki la tı nın ya pı sı nı ve kad ro su nu be lir ler, Ge nel Sek re te ri gö re ve atar ve gö rev den alır;

15) Par la men to ça lış ma la rı nın dü zen len me si es na sın da kar şı la şı la bi le cek Par la-men to ku rum la rı nın ve gö rev li şa hıs la rın yet ki ala nı na gir me yen di ğer ko nu la rın çö zü-mü nü ger çek leş ti rir.

Baş kan lık Di va nı ken di yet ki le ri kap sa mın da ka rar lar alır ve bu ka rar lar Par la men-to Mec li si ta ra fın dan ip tal edi le bi lir.

113. Baş kan lık Di va nı top lan tı la rı ge rek li du rum lar da dü zen le nir ve Baş kan lık Di-va nı üye le ri nin üç te iki si nin ka tı lı mı ile top la na rak ça lış ma la rı na baş la ya bi lir.

Baş kan lık Di va nın da gö rü şü le cek bel ge ler top lan tı nın baş la ma sı na en az üç gün ka la su nu lur.

Be lir len miş sü re de ve tam an la mıy la il gi li bel ge le ri su nul ma yan ko nu lar gün de me alın maz.

Baş kan lık Di va nı top lan tı la rı na Par la men to mil let ve kil le ri, Cum hur baş ka nı nın ve Hü kü me tin tem sil ci le ri da nış ma oy hak kı ile ka tı la bi lir ler.

114. Baş kan lık Di va nı na baş kan lık eden, dev let ku rum la rı nın, ku ru luş la rı nın ve si vil top lum ku ru luş la rı nın tem sil ci le ri ni da vet ede bi lir.

115. Baş kan lık Di va nın ka rar la rı üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.Ka bul edi len ka rar la ra iliş kin bel ge ler, ka rar la rın ka bul edil di ği ta rih ten iti ba ren iki

gün için de esas ko mis yon ta ra fın dan ha zır ha le ge ti ri lir.Baş kan lık Di va nı top lan tı la rı ste nog raf ar ma ri fe tiy le kay da alı nır. Gö rü şü len ko nu

ve ka rar lar ise uy gun tu ta nak lar ile res mi ye te dö kü lür. Par la men to mil let ve kil le ri ste no ka yıt la rı nı ve tu ta nak la rı in ce le ye bi lir ler. Baş kan lık Di va nı nın gö rüş tü ğü ko nu lar ve ka-bul et ti ği ka rar lar hak kın da mil let ve kil le ri ne bil gi ve ri lir.

Sekizinci BölümParlamento Meclisinin Çalışma Organları

116. Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ nın 60 ’ın cı mad de si nin bi rin ci fık ra sı na uy gun ola rak Mec lis daimi ko mis yon lar ku rar.

Mec lis Ko mis yon la rı, Mec li sin ça lış ma or gan la rı dır ve ka nun ta sa rı sı ça lış ma la rı-nın yü rü tül me si, ko nu la rın ön ce den mü za ke re si ve ha zır lan ma sı, Par la men to Mec li si nin gün de mi ne gön de ril miş ko nu la ra dair ra por ha zır lan ma sı için ku ru lur.

Cum hur baş ka nı nın tek li fi ile Mec lis daimi ko mis yon la rı baş ka ko nu la rı da in ce ler ve il gi li ra por la rı Cum hur baş ka nı na gön de rir.

Daimi ko mis yon lar ken di ça lış ma dü zen le ri ni ba ğım sız ola rak be lir ler.

140

Par la men to Mec li si nin ça lış ma or gan la rı nın top lan tı la rı nın ste no ka yıt la rı ve tu ta-nak la rı elekt ro nik bel ge for ma tın da oto ma tik sis tem de de po la nır.

117. Mec lis ko mis yon la rı nın baş kan la rı, ko mis yon la rın lis te si ile üye sa yı la rı ve üye le ri be lir len dik ten son ra se çi lir. Mec lis te daimi ko mis yon sa yı sı ye di den faz la ol ma-ma lı dır. Daimi ko mis yon la rın baş kan la rı se çil dik ten son ra, üye le ri se çi lir.

118. Ko mis yon sa yı sı nın be lir len me sin de mil let ve kil le ri nin bir den faz la ko mis yon-da gö rev al mak is te me si hu su su dik ka te alı nır. Ko mis yon lar da üye sa yı sı ye ter li ol ma-dı ğı tak dir de, Par la men to Mec lis Baş ka nı nın öne ri siy le ve Ge nel Ku ru lun ka bul et ti ği ka rar la mil let ve kil le ri di ğer ko mis yon la ra ge çiş ya par lar.

119. Ko mis yon üye sa yı sı, ye di den az ol ma mak üze re Par la men to Mec li si ta ra fın-dan be lir le nir.

120. Mec lis ko mis yon la rı nın baş kan la rı, Mec lis Ge nel Ku ru lun da açık ve ya giz li oy la ma yo luy la üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile se çi lir ler.

Komisyon başkanları, milletvekillerinin aday gösterdiği üyelerden seçilir. 121. Mec lis ko mis yo nu baş kan lı ğı na aday olan şah sa Mec lis te ko nuş ma yap ma

hak kı ta nı nır. Ko nuş ma sü re si on da ki ka dan faz la ola maz.Aday ko nuş ma yap tık tan son ra mil let ve kil le ri ken di si ne so ru so ra bi lir ler, aday lı-

ğı na yö ne lik fi kir le ri ni be lir te bi lir ler ve ada yın “le hi ne” ve ya “aley hi ne” pro pa gan da ya pa bi lir ler.

Ko mis yon baş kan lı ğı na aday olan şah sa mil let ve kil le ri ta ra fın dan so ru so ru la bil-me si için on beş da ki ka ya ka dar sü re ta nı nır. Aday lı ğı nın gö rü şül me si için yir mi da ki ka sü re ay rı lır.

122. Aday lı ğa iliş kin gö rüş me ler, sü re so na er dik ten son ra ve ya mil let ve kil le ri nin tek li fi ile Ge nel Ku rul ta ra fın dan alı nan ka rar so nu cun da son lan dı rı la bi lir.

123. Ko mis yon baş kan lı ğı aday lı ğı na iki den faz la aday var sa ve aday lar se çi le-bil mek için ge rek li oy sa yı sı na ula şa ma mış sa, en çok oy alan iki aday tek rar ko mis yon baş kan lı ğı için ya rı şır.

Tekrar yapılan seçimde en çok oy alan aday komisyon başkanlığına seçilmiş olur.124. Komisyon başkanının seçimine ilişkin karar kabul edilir.125. Ko mis yon üye le ri nin üye tam sa yı sı nın üç te iki si nin tek li fi ile ko mis yon baş ka nı

gö re vin den alı na bi lir. An cak Ge nel Ku rul da bu ka ra rın le hi ne ço ğun luk sağ lan ma lı dır.126. Ko mis yon baş ka nı is ti fa sı nı su na bi lir ve Ge nel Ku rul da is ti fa le hi ne ço ğun luk

sağ la nır sa, is ti fa ka bul edil miş sa yı lır. 127. Komisyon başkanı:1) Ko mis yon ça lış ma la rı nı yö ne tir;2) Ko mis yo nun ça lış ma prog ra mı nı ve ko mis yon top lan tı sı gün dem tas la ğı nı oluş-

tu rur;3) Ko mis yon üye le ri ni ça lış ma lar ile il gi li gö rev len di rir.128. Ko mis yon sek re te ri, ko mis yon top lan tı sın da üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu

ile se çi lir.

141

Ko mis yon sek re ter li ği gö re vi ne aday, ko mis yon üye le ri ta ra fın dan öne ri lir.Ko mis yon sek re te ri ko mis yon baş ka nı nın gö rev len dir me si ile ko mis yon top lan-

tı sı nı yü rü tür; ko mis yon baş ka nı ol ma dı ğı za man ona vekâ let eder; ko mis yon üye le ri ara sın da ki gö rev da ğı lı mı na gö re ko mis yo nun iç iş le yiş ku ral la rı çer çe ve sin de ça lış ma-la rı dü zen li bir şe kil de yü rü tür; ko mis yon gün de mi ne ge len ko nu la ra dair res mi bel ge ve gö rüş le ri de ğer len di rip çö zü me ulaş tır ma ya ça lı şır.

129. Ko mis yon baş ka nı nın tek li fi ile ko mis yon sek re te ri gö re vin den üye tam sa yı-sı nın salt ço ğun lu ğu nun ka ra rı ile alı na bi lir.

130. Ko mis yon, üye le ri nin üç te iki si nin ka tı lı mı ile top la na bi lir.Ko mis yon top lan tı la rı na baş kan ya da kâ tip baş kan lık eder. Ko mis yon top lan tı la rı ay da iki de fa dan az ol ma mak üze re ya pı lır.Ko mis yon top lan tı sı hak kın da baş kan top lan tı ya en az iki gün ka la ko mis yon üye le-

ri ni bil gi len di rir ve di ğer ka tı lım cı la rı da bu ko nu la ra da bil gi ve rir. Ko mis yon top lan tı sı için ge rek li olan tüm bel ge ve ma ter yal le ri ta lep ede bi lir; ay rı ca ko mis yo nun yet ki le ri ne gi ren ko nu lar üze rin de gö rev li şa hıs la rı top lan tı ya ça ğı ra bi lir ve din le ye bi lir; ba ğım sız so ruş tur ma ve ya in ce le me ler baş la ta bi lir.

Ko mis yon ka ra rı üye tam sa yı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir. “Le hi ne” ve “aley-hi ne” oy lar eşit da ğıl dı ğın da, ko mis yon baş ka nı nın oyu be lir le yi ci olur.

Ko mis yon tu ta nak la rı nı ko mis yo na baş kan lık eden im za lar.131. Par la men to Mec li si Baş ka nı ve baş kan ve kil le ri ha riç ol mak üze re mil let ve kil-

le ri ko mis yon la ra üye ol ma hak kı na sa hip tir ler.Mil let ve ki li Par la men to Mec li si ne ait tek bir ko mis yo na üye ola bi lir.132. Ge rek li du rum lar da ye ni ko mis yon lar ku ru la bi lir, ön ce den ku rul muş ko mis-

yon lar kal dı rı la bi lir ve ya ye ni den dü zen le ne bi lir. Ko mis yon lar ken di yet ki le ri ni kap sa-yan ko nu lar da ka rar lar ala bi lir ve ya gö rüş le ri ni açık la ya bi lir. Ko mis yon la rın ve ko mi te-le rin yet ki le ri ve ça lış ma usul le ri ka nun la dü zen le nir.

132-1. Mec li sin yet ki sin de olan ko nu la ra dair tek lif e rin ha zır lan ma sı için Ka za kis-tan Cum hu ri ye ti Par la men to Mec li si bün ye sin de tav si ye ve da nış ma ku rum la rı oluş tu ru-la bi lir. Bu ku ru luş la rın ka rar la rı ‘tav si ye’ içe rik li dir.

Tav si ye ve da nış ma ku rum la rı Par la men to Mec li si ta ra fın dan ku ru lur, dü zen le nir ve ya kal dı rı la bi lir.

Baş kan lık Di va nı:1) Tav si ye ve da nış ma ku rum la rı nın gö rev alan la rı nı ve üye le ri ni be lir ler; 2) Tav si ye ve da nış ma ku rum la rı nın yö ne ti ci le ri ni be lir ler; 3) Tav si ye ve da nış ma ku rum la rı nın yö net me lik le ri ni onay lar; 4) Ya sa ma yı lı nın her çey rek di li min de tav si ye ve da nış ma ku rum la rı nın ça lış ma la-

rı hak kın da yö ne ti ci le rin ra por la rı nı din ler.Par la men to Mec li si bün ye sin de ki tav si ye ve da nış ma ku rum la rı nın ça lış ma or ga nı

Mec lis İda ri Teş ki la tı dır.

142

DÖRDÜNCÜ KISIMMİLLETVEKİLLERİNİN YETKİLERİ VE SORUMLULUKLARI

Dokuzuncu Bölüm

Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to Mec li si nin 12 Ekim 2005 ta rih li ve 407-III sa yı lı ka ra rı ile bu bö lüm de yer alan 133, 134, 135, 136 ve 137’n ci mad de ler yü rür lük-ten kal dı rıl mış tır.

Onuncu BölümMilletvekillerinin Yetkileri ve Sorumlulukları

138. Mec lis mil let ve ki li Par la men to nun, Par la men to Mec li si nin ve bün ye si ne ka tıl-dı ğı or gan la rın ve ay rı ca par la men to din le me le rin de, “hü kü met saat le rin de” ve ça lış ma grup la rı nın faali yet le rin de bu lun ma lı dır.

139. Mil let ve ki li nin hak la rı:1) Par la men to nun ve ka nat la rı nın koor di nas yon, ça lış ma ve tav si ye-da nış ma or-

gan la rı na seç mek ve se çil mek;2) Ge nel Ku rul gün de mi ne, gö rüş me dü ze ni ne ve içe ri ği ne iliş kin tek lif ve gö rüş

bil dir mek;3) Par la men to ka ma ra la rı ta ra fın dan se çi len ve ya ata nan ya da atan ma sı na Par la-

men to ka nat la rı ta ra fın dan onay ve ri len gö rev li şa hıs la rın aday lık la rı na iliş kin fik ri ni söy le mek;

4) Par la men to ka ma ra la rı nın or tak ve ay rı otu rum la rın da tek lif edi len ko nu la ra iliş-kin öne ri le ri ni Baş kan lık Di va nı na sun mak, öne ri le ri ka bul edil me di ğin de ise ka nat la rın Ge nel Ku rul la rın da gö rü şül me si ni tek lif et mek;

5) Par la men to or gan la rı nın ve ka nat la rı nın top lan tı la rın da gün de me ko nu tek lif et mek;6) Par la men to ka nat la rı na ra por ve ren şa hıs la ra ra po run ve ya bil gi nin Par la men to

top lan tı sın da okun ma sı na iliş kin tek lif er de bu lun mak;7) İç tü zük te be lir ti len usul ler kap sa mın da mil let ve ki li gen so ru su ta le bin de bu lun-

mak, ay rı ca seç men le ri nin mek tup ve di lek çe le ri nin de ğer len di ril me si için dev let ku-rum la rı na gön der mek;

8) Ge nel Ku rul gö rüş me le ri ne ka tıl mak, ko nuş ma cı la ra ve Ge nel Ku ru la baş kan lık eden Baş ka na so ru sor mak;

9) Oy la ma nın yön tem le ri ne iliş kin tek lif ver mek ve tek li fi ni sa vun mak;10) Ka nun lar ve ka rar lar ile Par la men to ta ra fın dan ka bul edi len di ğer mev zuata

iliş kin ta sa rı la ra de ği şik lik öner mek;11) Par la men to üye le ri ni, va tan daş la rın top lum sal önem ta şı yan baş vu ru la rı hak-

kın da bil gi len dir mek;

143

12) Par la men to top lan tı la rı nın ste no ka yıt la rı ve tu ta nak la rın da mev cut bu lu nan mil let ve kil le ri ne ait ko nuş ma me tin le ri ni in ce le mek;

13) “Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su ve mil let ve kil le ri nin sta tü sü hak kın da” Ka za kis tan Ana ya sa sı Ka nu nu’ na, Par la men to nun ve Par la men to Mec li si nin İç tü zük le ri-ne uy gun ola rak di ğer yet ki le ri uy gu la mak.

140. Mil let ve kil le ri nin gö rev le ri ni yü rüt me si ne en gel ol mak ama cıy la mil let ve ki-li ne ve ya onun aile üye le ri ne her han gi bir şe kil de et ki edil me si, dev let ka nun la rı na kar şı so rum lu lu ğa ne den olur.

Dev let ku rum la rı nın ve si vil top lum ku ru luş la rı nın, ye rel yö ne tim le rin, ku ru luş la-rın yet ki li şa hıs la rı mil let ve ki li nin yet ki si kap sa mın da ki ta lep le ri ni ye ri ne ge tir me dik le-rin de, bi le rek yan lış bil gi ver dik le rin de, mil let ve ki li ça lış ma la rı nın gü ven ce le ri ni iti bar-sız laş tır dık la rın da dev let ka nun la rı na kar şı so rum lu lu ğa ne den olur lar.

141. Par la men to mil let ve ki li baş ka or ga nın yet ki li tem sil ci si ola maz; öğ ret men-lik, bi lim ve ya di ğer sa nat faali yet le rin den baş ka üc ret li gö rev ler ya pa maz; gi ri şim ci lik faali ye ti ile meş gul ola maz; ti ca ri ya pı lan ma lar da yö ne ti ci ve üye ola maz, faali yet gös te-re mez. Bu ku ral la rın çiğ nen me si mil let ve ki li nin üye li ği ne son ve ril me si ne ne den olur.

142. Mil let ve ki li oyu nu biz zat ken di kul la nır.Par la men to nun, Par la men to Mec li si nin ve ku rum la rı nın top lan tı la rın da mil let ve-

ki li oy kul lan ma hak kı nı baş ka sı na kul lan dır dı ğın da o gün için maaşın da ke sin ti ya-pı lır, oy la ma hak kı nı tek rar baş ka sı na kul lan dır dı ğın da ise ay lık maaşı o ay ken di si ne öden mez.

Mil let ve kil le ri ne uya rı ce za sı uy gu lan ma sı, mil let ve kil le ri nin 141 ’in ci mad de nin ta lep le ri ne, mil let ve ki li etik ku ral la rı na riayet et me si, ay rı ca mil let ve ki li nin üye lik sı fa-tı nın son lan dı rıl ma sı, üye li ği nin ve mil let ve ki li do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı ile il gi li ko nu lar Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Mer kez Se çim Ko mis yo nu ta ra fın dan ha zır la nır.

Si ya si par ti frak si yon la rı, frak si yon bün ye si ne ka tı lan mil let ve kil le ri nin “Ka za kis-tan Cum hu ri ye ti Par la men to su ve mil let ve kil le ri nin sta tü sü hak kın da” Ka za kis tan Cum-hu ri ye ti Ana ya sa sı Ka nu nu’n da be lir ti len uya rı ce za la rı nı yet ki le ri dâ hi lin de kal dı ra bi-lir ler.

143. Mil let ve kil li ği ça lış ma la rı ile il gi li ko nu lar da mil let ve ki li dev let ku rum la rı na, si vil top lum ku ru luş la rı na, dev let teş ki lat la rı na so run suz gir me hak kı na, ay rı ca bun la rın yö ne ti ci le ri ve di ğer gö rev li şa hıs la rı ta ra fın dan ge cik ti ril me den ka bul edil me hak kı na sa hip tir ler.

Mil let ve ki li dev let ku rum la rı na, si vil top lum ku ru luş la rı na ve dev let teş ki lat la rı na mil let ve ki li kim li ği ni gös te re rek gi rer.

Ça lış ma la rı dev let giz li li ği ile il gi li olan ku rum la ra mil let ve ki li nin gir me si ku ra lı ka nun la be lir le nir.

144. Mil let ve ki li, özür lü ne den ol mak sı zın Mec lis Ge nel Ku ru lun da ve Mec lis ku-rum la rın da olan top lan tı la ra üç de fa dan faz la ka tıl ma dı ğın da, iş ti rak et me di ği gün ler için üc ret öde me sin den fe ra gat edi lir.

144

Mil let ve ki li, özür lü ne den ol mak sı zın Mec li sin ve Mec lis ku rum la rı nın top lan tı la-rın da bir ay dan faz la bu lun ma dı ğın da, bu lan ma dı ğı sü re için aşa ğı da ki hak ve imkân lar-dan ya rar la na maz:

Maaş öde me si;Yol cu luk bel ge le ri nin he men el de edil me si;Ge çi ci gö rev len dir me le re gi dil me si;Ge çi ci gö rev len dir me için öde nek ve ril me si;Ka ra yo lu ta şı ma cı lı ğı ile araç hiz me ti ve ril me si;Sağ lık ve ta til hiz me tiMil let ve ki li Par la men to ve ya Mec lis top lan tı la rı na ka tıl ma dı ğın da bu ko nu da ki

ka rar Ka za kis tan Mer kez Se çim Ko mis yo nu nun ra po ru ile Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan ka bul edi lir.

Mil let ve ki li, ma ze re ti ol ma dan Par la men to or gan la rı nın ve ya ka nat la rı nın top lan tı-la rı na üç ke re den faz la ka tıl ma dı ğın da, top lan tı la ra ka tıl ma dı ğı gün ler için maaş ke sin-ti si ne uğ ra ma sı na yö ne lik ka rar, Baş kan lık Di va nın da üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Mil let ve ki li nin so rum lu lu ğu na iliş kin ka rar Mec lis Baş ka nı nın ka ra rı ile res mi yet ka za nır.

145. Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su ve mil let ve kil le ri nin sta tü sü hak kın da” Ka za kis tan Ana ya sa sı Ka nu nu’n da, Par la men to nun ve Par la men to Mec li si nin İç tü zük-le rin de be lir ti len mil let ve ki li etik ku ral la rı nın ih lal edil di ği du rum lar da mil let ve ki li ne aşa ğı da ki uya rı ce za la rı uy gu la nır:

1) Kı na ma;2) Açık özür di le me ce za sı;3) Ka ma ra la rın or tak ve ya ay rı otu rum la rı sı ra sın da bir ko nuş ma hak kın dan mah-

rum ol ma;4) Ka ma ra la rın or tak ve ya ay rı otu rum la rı sı ra sın da üç ko nuş ma hak kın dan mah-

rum ol ma;5 Ka ma ra la rın or tak ve ya ay rı otu rum la rı sı ra sın da bir kez sa lon dan çı ka rıl ma;6) Ka ma ra la rın or tak ve ya ay rı otu rum la rı sı ra sın da üç kez sa lon dan çı ka rıl ma;7) Bir gün lük maaş ke sin ti si.Yu ka rı da be lir ti len tüm uya rı ce za la rı Mec lis Baş ka nı nın ka ra rı ile res mi yet ka za nır.146. Mil let ve kil le ri ne uya rı ce za la rı nın uy gu lan ma sı, mil let ve kil le rin ce bu İç tü zü-

ğün 144 ’ün cü mad de si nin ta lep le ri ne, mil let ve ki li etik ku ral la rı na riayet edil me si, mil-let ve ki li sı fa tı na son ve ril me si, üye li ği nin ve mil let ve ki li do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma-sı ile il gi li ko nu la rın ha zır lan ma sı Mer kez Se çim Ko mis yo nu na ha va le edi lir.

147. Mil let ve ki li nin etik ku ral la ra riayet et me me sin den son ra ve ya Mer kez Se çim Ko mis yo nu üye si nin bu ko nu da ki ra po run dan son ra du rum Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan in ce le nir.

145

148. Mil let ve ki li sa de ce Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan ve ri len izin ile Par la men to ve Mec lis top lan tı la rı na ka tıl ma ya bi lir.

Mil let ve ki li, Mec lis top lan tı sı na ve ay rı ca Par la men to ve ya ko mis yon top lan tı sı na özür lü ne den le ka tı la ma ya ca ğı za man lar Mec lis Baş ka nı na ve ya üye si ol du ğu Ko mis yo -nun Baş ka nı na ön ce den ya zı lı bil gi ve rir.

On Birinci BölümMilletvekili Gensorusu ve Soruları

149. Mil let ve ki li gen so ru su, Par la men to ka ma ra la rı nın or tak ve ay rı ger çek leş ti ri-len otu rum la rın da dev let ku rum la rı nın yet ki li şa hıs la rı na yö ne lik ve ri len, bu ku ru mun ve ya yet ki li şah sın gö rev ala nı na gi ren ko nu lar hak kın da Par la men to otu ru mun da esas lı açık la ma yap ma sı ve ya tu tu mu nu açık la ma sı ta le bi dir.

Mil let ve ki li Baş ba ka na ve Hü kü met üye le ri ne, Mil li Ban ka Baş ka nı na, Mer kez Se-çim Ko mis yo nu Baş ka nı na ve üye le ri ne, Baş sav cı ya, Mil li Gü ven lik Ko mi te si Baş ka-nı na, Sa yış tay Baş ka nı na ve üye le ri ne gen so ru gön der me hak kı na sa hip tir. Baş sav cı ya gön de ri len gen so ru ce za so ruş tur ma sı iş lem le ri nin yü rü tül me si ne iliş kin ko nu la ra de ği-ne mez

Mil li Gü ven lik Ko mi te si Baş ka nı na gön de ri len gen so ru Ge nel Ku rul da ka pa lı otu-rum da gö rü şü lür.

150. Gen so ru ya zı lı şe kil de gön de ri le bi lir ve Par la men to ka nat la rı nın or tak otu-rum la rın da, Mec lis Ge nel Ku ru lun da gün de me alın mış ko nu la rın mü za ke re sin den son ra okun ma lı dır.

Ge nel Ku rul ala ca ğı ka rar ile gen so ru nun okun ma sı nı baş ka ta ri he er te le ye bi lir.Gen so ru öner ge si nin kür sü den okun ma sı için beş da ki ka sü re ay rı lır. Ve ri len sü re

so na er di ğin de mik ro fon oto ma tik ka pa tı lır.151. Mil let ve ki li ver di ği gen so ru öner ge sin de, hak kın da gen so ru ver di ği şah sı ve

is te di ği ce va bın şek li ni (söz lü ve ya ya zı lı) be lirt me li dir.Mec lis İda ri Teş ki la tı gen so ru öner ge si nin ör ne ği ni Ge nel Ku rul da okun du ğu ta rih-

ten son ra ki üç gün için de hak kın da gen so ru ve ri len şah sa gön de rir ve mil let ve kil le ri ne da ğı tır.

152. Hak kın da gen so ru ve ri len ler, Ge nel Ku ru la söz lü ve ya ya zı lı ce vap ver me li dir. Gen so ru ya ya zı lı ce vap bir ay için de ve ri lir ve Ge nel Ku rul da oku nur. Gen so ru Ge nel Ku rul da gö rüş me ye açı la bi lir. Üye ler gen so ru ya iliş kin gö rüş le ri ni bil di re bi lir ler.

153. Gen so ru ya iliş kin ce va bın söz lü şe kil de Par la men to ve ya Par la men to Mec li si otu rum la rın da ve ril me si ge re kir se, gen so ru nun ve ril di ği ta rih ten iti ba ren bir ay için de bu iş lem ger çek leş ti ril me li dir.

Gen so ru gö rüş me le ri:Milletvekilinin gensoru önergesi ile ilgili konuşması – 5 dakika;1) Hakkında gensoru verilen şahsın konuşması – 20 dakika.2)

146

Hak kın da gen so ru ve ri len şah sın ko nuş ma sı so na er dik ten son ra, gen so ru yu ve-ren mil let ve ki li ve di ğer mil let ve kil le ri gen so ru hak kın da so ru lar so ra bi lir ler. Hak kın da gen so ru ve ri len şah sa mil let ve kil le ri nin so ru la rı nı ce vap lan dır ma sı için otuz da ki ka sü re ay rı lır.

154. Gen so ru gö rüş me le ri nin so nu cun da Par la men to ve ya Par la men to Mec li si ka-rar ka bul eder. Gen so ru öner ge si ve gö rüş me le ri hak kın da ba sı na du yu ru ya pı la bi lir.

155. Ka ma ra la rın or tak ve ay rı otu rum la rın da, Baş ba kan ve Hü kü met üye le ri, Mil li Ban ka Baş ka nı, Mer kez Se çim Ko mis yo nu Baş ka nı ve üye le ri, Baş sav cı, Mil li Gü ven lik Ko mi te si Baş ka nı, Sa yış tay Baş ka nı ve üye le ri hak kın da mil let ve kil le ri söz lü so ru öner-ge si ve re bi lir ler. Söz lü so ru ya ce vap ay nı otu rum da ve eğer so ru ya ha zır lık ya pıl ma sı ge re kir se üç gün için de ve ri lir.

155-1. Mil let ve ki li söz lü so ru la rı ve on la ra ve ri len ce vap la rın tam met ni Par la men-to nun res mi in ter net say fa sı na yer leş ti ri lir.

4.1. KISIMSİYASİ PARTİ GRUPLARI VE YETKİLERİ

On İkinci BölümMilletvekili Birlikleri

156. Milletvekilleri siyasi parti grupları veya fraksiyonlar kurabilir.Si ya si par ti grup la rı nın iç yö net me li ği ba ğım sız şe kil de ken di le ri ta ra fın dan dü-

zen le nir.157. Si ya si par ti frak si yo nu, İç tü zük uya rın ca grup kur ma hak kı nı el de et miş si-

ya si par ti yi tem sil eden mil let ve kil le ri nin or ga ni ze gru bu dur. Frak si yon, si ya si par ti nin gö rüş le ri ni Par la men to Mec li sin de ifa de et mek ama cıy la ku ru lur. Frak si yon en az ye di mil let ve ki lin den olu şur.

Mil let ve ki li sa de ce bir frak si yo nun üye si ola bi lir.Frak si yon baş kan lı ğı nı iç yö net me lik kap sa mın da se çi len baş ka nı yü rü tür.157-1. Si ya si par ti gru bu, mil let ve kil le ri nin yet ki le ri ni or tak la şa kul la na bil mek için

oluş tur duk la rı bir lik tir.Bir si ya si par ti gru bu nun ku ru la bil me si için en az yir mi mil let ve ki li ge rek li dir.Si ya si par ti gru bu baş kan lı ğı nı iç yö net me lik ile se çi len baş ka nı yü rü tür.158. Frak si yon lar Par la men to Mec li si Baş kan lık Di va nın da, si ya si par ti grup la rı

ise Par la men to ka ma ra la rın da ka yıt al tı na alı nır. Frak si yon lar ve si ya si par ti grup la rı nın kay dı be lir le nen usul ler de ger çek leş ti ri lir.

Ka yıt al tı na al ma si ya si par ti gru bu ve ya frak si yon oluş tu rul ma sı na iliş kin ya zı lı bil di rim ile ger çek le şir. Ya zı lı bil di rim de frak si yon ve ya si ya si par ti gru bu iç yö net me-lik le ri ve lis te si bu lu nur. Söz ko nu su lis te frak si yon ve ya si ya si par ti gru bu üye si olan mil let ve kil le ri nin im za la rı ile ge çer li dir.

147

Baş kan lık Di va nı frak si yon la rın ve ya si ya si par ti grup la rı nın ka yıt la rın dan son ra üye le re içe rik le ri ni ve lis te si ni gön de rir.

Yu ka rı da ki ta lep le ri ye ri ne ge tir me yen bir lik ler ge çer siz sa yı lır. 159. Ka yıt aşa ma sın da ba ğım sız olan mil let ve kil le ri, bir li ğin üye le ri nin ka bu lü ile

is te dik le ri bir li ğe üye ola bi lir.Mil let ve ki li nin di lek çe si nin ve ya si ya si par ti nin yö ne tim ku ru lu ka ra rı nın kay da

alın dı ğı ta rih, mil let ve ki li nin si ya si par ti gru bun dan ve ya frak si yon dan ay rıl dı ğı ta rih sa yı lır.

160. Üye lik le rin de azal ma ol du ğun da eğer yu ka rı da be lir ti len as ga ri üye sa yı la-rı mev cut de ğil se, frak si yon la rın ve ya si ya si par ti grup la rı nın Mec lis faali yet le ri ne son ve ri lir.

Üye lik le ri nin kay da alın ma sı ama cı ile si ya si par ti frak si yon la rı ve grup la rı, üye sa yı la rı nın de ğiş ti ği ta rih ten iti ba ren ye di gün için de ye ni lis te le ri ni Baş kan lık Di va nı na ve rir ler.

161. Si ya si par ti frak si yo nu ve gru bu üye le ri: 1) Par la men to nun ve ka ma ra la rın gün dem le ri ne, ko nu la rın mü za ke re usu lü ne ve

içe ri ği ne iliş kin ka yıt ve öne ri le ri ni ve re bi lir ler;2) Par la men to ve ka ma ra lar ta ra fın dan se çi len ve ya ata nan ya da atan ma sı na onay

ve ri len gö rev le re gös te ri len aday lık la ra iliş kin gö rüş bil di re bi lir ler;3) Ka nun, ka rar ve di ğer mev zuat ta sa rı la rı na de ği şik lik tek li fi ya pa bi lir ler;4) Va tan daş la rın top lum sal önem ta şı yan is tek le ri ni ve si ya si par ti gru bu nun ve ya

frak si yo nun al dı ğı ka rar la rı Par la men to nun di ğer üye le ri ne an la ta bi lir ler;5) Bir lik le ri nin faali yet le ri için ge rek li ma ter yal ve bel ge le ri dev let or gan la rın dan

ve gö rev li ki şi ler den ta lep ede bi lir ler.6) Gö rüş me ler ke sil di ğin de mil let ve ki li bir li ği adı na ko nuş ma yap mak için ıs rar

ede bi lir ler.162. Par la men to Mec li sin de frak si yon la rın yet ki le ri:1) Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to su nun ya sa ma ve di ğer faali yet le rin de si ya si

par ti nin çı kar la rı nı ifa de et mek;2) Baş ba kan aday lı ğı ko nu sun da Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın yap-

tı ğı is ti şa re le re ka tıl mak;3) Par la men to ve Par la men to Mec li si mil let ve kil le ri nin yet ki le ri nin ha ya ta ge çi ril-

me si ama cıy la ger çek leş ti ril me si plan la nan ça lış ma lar ve bu ama ca yö ne lik di ğer ey lem-ler, si ya si par ti frak si yo nu nun esas faali yet sa ha sı ola rak de ğer len di ri lir.

162-1. Si ya si par ti le rin mer kez yö ne tim ku ru lu nun ala ca ğı ka rar ile si ya si par ti frak si yo nu nun faali yet le ri ne Ana ya sa ve İç tü zük hü küm le rin ce son ve ri le bi lir.

Frak si yo nun faali yet le ri nin so na er di ril me si ka ra rı ya zı lı şe kil de Mec lis Baş kan lık Di va nı na ve ri lir.

162-2. Frak si yon ken di ça lış ma la rı nı yü rü tür ken, tem sil et ti ği si ya si par ti nin yö ne-tim or gan la rı ile bağ lan tı lı dır ve si ya si par ti nin top lum sal ça lış ma la rı na ka tı lır.

148

162-3. Kazakistan Cumhuriyeti Parlamento Meclisinin 9 Kasım 2011 tarihli ve 1926-IV sayılı kararı ile yürürlükten kaldırılmıştır.

162-4. Si ya si par ti frak si yo nu üye si, si ya si par ti tü zü ğü ne ve frak si yo nun iç yö net-me li ği ne gö re, si ya si par ti mer kez yö ne tim ku ru lu nun ka ra rı ile frak si yon dan uzak laş tı-rı la bi lir.

Mil let ve ki li nin si ya si par ti frak si yo nun dan çı ka rıl ma sı na ve ya ken di is te ği ile ay-rıl ma sı na iliş kin ola rak Par la men to Mec li si ne bil gi ve ri lir.



162-7. Si ya si par ti frak si yo nu faali yet le ri ni yü rü te bil mek için sek re tar ya ku ra bi lir.Frak si yon sek re tar ya sı nın baş ka nı Par la men to Mec li si Ge nel Ku ru lu nun, Baş kan-

lık Di va nı nın ve ko mis yon la rın ça lış ma la rı na ka tı la bi lir.

BEŞİNCİ KISIMPARLAMENTO MECLİSİ

On Üçüncü BölümMeclis Başkanı




166. Par la men to Mec li si nin ilk bir le şi min de, Dev le tin res mi di li ni bi len mil let ve-kil le ri ara sın dan giz li oy la ma yo luy la üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile Par la men to Mec li si Baş ka nı se çi lir.

167. Parlamento Meclisi Başkanlığına adaylar üyeler tarafından önerilir.168. Mec lis Baş kan lı ğı na aday gös te ri len mil let ve kil le ri ne Ge nel Ku rul da ko nuş-

ma hak kı ve ri lir. Ko nuş ma sü re si on da ki ka dır.Ko nuş ma sın dan son ra ada ya mil let ve kil le ri so ru so ra bi lir ler ve aday lı ğı na iliş kin gö-

rüş le ri ni bil di re bi lir ler. Aday hak kın da olum lu ve ya olum suz pro pa gan da ya pa bi lir ler.Mec lis Baş ka nı ada yı na mil let ve kil le ri nin so ru la rı nı ce vap lan dır ma sı için beş da-

ki ka sü re ve ri lir. Başkan adaylığı konusundaki görüşmeler için yirmi dakika süre ayrılır.169. Mec lis ka ra rı ile ve ya mil let ve kil le ri nin tek li fi üze ri ne aday lık la ra iliş kin gö-

rüş me le re ay rı lan sü re so na erer.

149

170. Baş kan lık için öne ri len aday la rın hep si, -aday lı ğı nı ken di si ge ri çe ken ler ha-riç- giz li oy la ma için ha zır la nan lis te ye ek le nir ve aday lis te si Ge nel Ku ru la baş kan lık eden Baş kan ta ra fın dan oku nur.

Aday la rın giz li oy la ma pu su la sı na ek len me si hak kın da Ge nel Ku rul üye tam sa yı sı-nın salt ço ğun lu ğu ile ka rar alır.

171. Giz li oy la ma bu İç tü zü ğün 24 ’ün cü mad de sin de ön gö rü len ku ral lar çer çe ve-sin de ger çek leş ti ri lir.



174. Giz li oy la ma yön te miy le Mec lis mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço-ğun lu ğu nun oyu nu alan aday Par la men to Mec li si Baş kan lı ğı gö re vi ne se çil miş olur.

175. Par la men to Mec li si Baş ka nı nın se çi mi ne iliş kin Mec lis ka ra rı ka bul edi lir. Ka ra rı Ge nel Ku ru la baş kan lık eden Baş kan im za lar.

176. Mec lis Baş kan lı ğı na iki den faz la aday gös te ril miş se ve aday lar dan hiç bi ri si Baş kan se çi le bil mek için ge rek li sa yı da oy ala ma mış sa, en çok oy alan iki aday ara sın da tek rar se çim ya pı lır.

Tek rar ya pı lan se çim de iki aday dan hiç bi ri si üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun oyu nu ala ma mış sa, ye ni aday lar gös te ri le rek ve aday lık ko nu sun da gö rüş me ler ya pı la rak se çim ye ni le nir.

177. Par la men to Mec li si Baş ka nı gö re vin den alı na bi lir, is ti fa ede bi lir. Söz ko nu su ka rar lar üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile alı na bi lir.

178. Par la men to Mec li si Baş ka nı:1) Ya sa ma dö ne mi ni baş la tır;2) Ge nel Ku rul top lan tı la rı nı dü zen ler ve bir le şim le re baş kan lık eder;3) Par la men to ka nat la rı nı ola ğan ve ya ola ğa nüs tü or tak top lan tı la ra ça ğı rır ve bu

top lan tı la ra baş kan lık eder;4) Gün dem le ri ve ça lış ma dü zen le ri ni Ge nel Ku ru lun ona yı na su nar;5) Mec li sin gö rüş tü ğü ko nu lar da ça lış ma dü ze ni ni sağ lar ve ge re ken ha zır lık la rın

ya pıl ma sı na ön cü lük eder;6) Baş kan ve kil le ri nin se çi mi için Ge nel Ku ru la aday lar öne rir;6-1) Ana ya sa şu ra sı, Mer kez Se çim Ko mis yo nu ve Sa yış tay üye lik le ri gö rev le ri ne

Ge nel Ku rul da onay lan mak üze re aday lar su nar; 7) İç tü zü ğe riayet edil me si ni sağ lar; 8) Baş kan lık Di va nı na baş kan lık eder; 9) Ge nel Ku rul ka rar la rı nı im za lar;10) Ken di si ne Par la men to ve kamara iç tü zük le ri ge re ğin ce ve ri len gö rev le ri ye ri ne

ge ti rir.Ken di yet ki le ri kap sa mın da ka rar lar ala bi lir.

150

On Dördüncü BölümBaşkan Vekilleri

179. Mec li sin iki baş kan ve ki li var dır. Baş kan ve kil le ri, Mec lis Baş ka nı nın öne ri si ile mil let ve kil le ri ara sın dan açık oy la ma yön te miy le üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile se çi lir.

180. Baş kan ve ki li aday la rı na Ge nel Ku rul da ko nuş ma hak kı ve ri lir. Ko nuş ma sü-re si on da ki ka dır.

Aday la rın ko nuş ma la rın dan son ra mil let ve kil le ri ken di le ri ne so ru so ra bi lir ler ve aday lık la rı na iliş kin gö rüş le ri ni açık ça bil di re bi lir ler ve hak la rın da des tek le yi ci ve ya aleyh te pro pa gan da yü rü te bi lir ler.

Baş kan ve ki li aday la rı na mil let ve kil le ri nin so ru la rı nı ce vap lan dır ma la rı için beş da-ki ka sü re ve ri lir.

Genel Kurulda adaylıklar konusundaki görüşmelere yirmi dakika süre ayrılır. 181. Mec lis ka ra rı ile ve ya mil let ve kil le ri nin öne ri si üze ri ne aday lık la ra iliş kin gö-

rüş me le rin sü re si so na erer.182. Baş kan ve ki li aday la rı se çil me le ri için ge rek li oyu ala ma mış lar sa, Par la men to

Mec li si Baş ka nı ta ra fın dan ye ni aday lar gös te ri lir ve oy la ma ya pı lır.183. Başkan vekillerinin seçimine ilişkin Parlamento Meclisi karar kabul eder.184. Mec lis Baş ka nı nın tek li fi üze ri ne Ge nel Ku rul da üye tam sa yı sı nın salt ço ğun-

lu ğu nun ka bul ede ce ği ka rar ile baş kan ve kil le ri gö rev den alı na bi lir.185. Baş kan ve kil le ri is ti fa la rı nı Ge nel Ku ru la su na bi lir ler. Üye tam sa yı sı nın salt

ço ğun lu ğu ile is ti fa ka bul edil miş sa yı lır.186. Baş kan ve kil le ri, Baş ka nın vekâ le ti ile Baş ka nın gö rev le ri ni ye ri ne ge ti rir ler.

Baş kan ve kil le rin den bi ri si Baş ka nın ol ma dı ğı za man lar da ve gö rev le ri ni ye ri ne ge ti re-me di ği du rum lar da Baş ka na vekâ let eder.

Baş kan ve kil le ri yet ki le rin de ki ko nu lar da ka rar lar ala bi lir ler.

5.1. KISIMULUSLARARASI VE PARLAMENTOLAR ARASI İLİŞKİLER

186-1. Par la men to Mec li si di ğer dev let le rin par la men to la rı, ulus la ra ra sı ve par la-men to lar ara sı teş ki lat lar la iş bir li ği ya par.

186-2. Mec lis Baş ka nı ve ya ona vekâ let eden baş kan ve kil le rin den bi ri si ulus la ra-ra sı iş bir li ği kap sa mın da res mi ve ça lış ma zi ya ret le rin de bu lu nur. Ay rı ca mil let ve kil le ri-nin yurt dı şı res mi ve ça lış ma zi ya ret le ri için gö rev len di rir.

186-3. Ya ban cı dev let le rin par la men to la rı nın ve par la men to lar ara sı teş ki lat la rın tem sil ci he yet le ri Baş kan, baş kan ve kil le ri ve ko mis yon lar ta ra fın dan Ka za kis tan Cum-hu ri ye ti’ ne da vet edi lir.

151

ALTINCI KISIMSON HÜKÜMLER

187. İçtüzük kabul edildiği tarihten itibaren yürürlüğe girer.188. İç tü zük’ te de ği şik lik ya pıl ma sı nı ön gö ren tek lif er mil let ve kil le ri, ko mis yon-

lar ve si ya si par ti grup la rı ve ya frak si yon lar ta ra fın dan Baş kan lık Di va nı na ve ri lir. Baş-kan lık Di va nı, Ya sa ma ve Yargı-Hukuk Re form la rı Ko mis yo nu na tek lif e ri ha va le eder ve ko nu üze rin de Ge nel Ku rul gö rüş me le ri için ha zır lık ya pıl ma sı nı is ter.

189. Par la men to nun ve Mec li sin İç tü zük le ri ne riayet edil me den ya pı lan top lan tı lar yet ki siz sa yı lır. Bu otu rum lar da ka bul edi len ka rar lar da ge çer siz dir.


191. Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to Mec li si İda ri Teş ki la tı; Ge nel Ku ru la, Baş kan lık Di va nı na, ko mis yon la ra, si ya si par ti grup la rı na ve mil let ve kil le ri ne her tür lü bil gi des te ği ile ida ri ve tek nik des tek sağ lar.

192. Mec li sin mü hen dis lik, mad di, tek nik, ula şım ve bi na hiz met le ri nin sağ lan ma sı Par la men to İda ri, Ma li ve Tek nik Hiz met ler Baş kan lı ğı ta ra fın dan ye ri ne ge ti ri lir.

193. Mec lis İda ri Teş ki la tı nın ça lış ma la rı ka nun la ra ve ay rı ca Mec lis İda ri Teş ki la tı Yö net me li ği’ ne uy gun ola rak ger çek leş ti ri lir. Mec lis İda ri Teş ki la tı nın ça lış ma la rı ay rı-ca, mil let ve ki li faali yet le ri ne des tek sağ lan ma sı na yö ne lik tir.

Par la men to ve ya Par la men to Mec li si nin ya sa ma dö ne mi so na er di ğin de, fe sih edil-di ğin de ve ye ni ya sa ma dö ne min de Mec lis İda ri Teş ki la tı ça lı şan la rı nın gö rev le ri de vam eder.

İda ri Teş ki la tı, Baş kan lık Di va nı na kar şı so rum lu Mec lis İda ri Teş ki la tı Ge nel Sek-re te ri yö ne tir.

194. Mec lis ça lış ma la rın da şef faf ı ğın sağ lan ma sı için Mec li sin, ko mis yon la rın ve İda ri Teş ki la tın ba sın ve ya yın men sup la rı ile iliş ki le ri nin yü rü tül me si ve ay rı ca ba sın, te le viz yon ve rad yo için res mi bel ge le rin ha zır lan ma sı ama cıy la Par la men to Ba sın ve Ya yın Baş kan lı ğı ku ru lur.

Par la men to Ba sın ve Ya yın Baş kan lı ğı, ba sın ve ya yın men sup la rı nın Ka za kis tan Cum hu ri ye ti Par la men to Mec li si bün ye sin de ak re di tas yo nu ko nu sun da, Baş kan lık Di va-nı ta ra fın dan ka bul edil miş usul le re gö re res mi ba sın kar tı ve rir.


152

153

KIRGIZ CUMHURİYETİYÜKSEK MECLİSİ

(JOGORKU KENEŞ)İÇTÜZÜĞÜ

154

155

KIRGIZ CUMHURİYETİ YÜKSEK MECLİSİ (JOGORKU KENEŞ)

İÇTÜZÜĞÜ

14 Ekim 2011 tarihli ve 223 sayılı

Kır gız Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İç tü zü ğü (ile ri de İç tü zük ola rak anı la cak tır) Kır gız Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si nin (ile ri de Yük sek Mec lis ola rak anı la cak tır) Kır gız Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı (ile ri de Ana ya sa ola rak anı la cak tır) ta ra fın dan ta nın mış yet ki le-ri nin kul la nıl ma sı usul le ri ni be lir ler.

BİRİNCİ KISIMYÜKSEK MECLİSİN ÇALIŞMA ESASLARI

Birinci Bölüm Genel Hükümler

İç tü zük te Kul la nı lan Kav ram larMad de 1 – (1) Bu İç tü zük te ki ta nım ve kav ram lar aşa ğı da ki an lam la rı ta şı mak ta dır:Eş an lam lı (öz deş -çev.) ya sa tas lak la rı: Mec li se ay nı za man da su nu lan ve ay nı

ka mu sal iliş ki le ri dü zen le yen, fark lı ya sa ma öz ne le ri nin ay nı za man da Yük sek Mec li se sun du ğu ya sa tek lif e ri,

Ya sa çer çe ve si (ya sa tas la ğı ze mi ni -çev.): Res mi ola rak su nul muş ve Mec lis te kay -da alın mış bir di zi ya sa ve ya ka rar tas la ğı nın top la mı,

Dev let çı kar la rı (ulu sal çı kar lar): Ül ke nin ge liş me si ne, gü ven li ği ne ve ya şam sal ih ti yaç la rı na, ta ri hi ve kül tü rel mi ras de ğer le ri ne, ya şam tar zı na, va tan daş la rın ço ğun lu -ğu nun ya ra rı na ve ka mu si ya sa la rı nın öz ne le ri nin (ka rar alı cı la rın -çev.) ül kü ve ar zu la -rı na yö ne lik çı kar lar,

Ya sa ma tek li fi: Yük sek Mec li sin hü kü me te (ba kan lar ku ru lu -çev.) ya sa tas la ğı ve -ya ka rar tas la ğı ha zır la ma öne ri si,

Se çil miş mil let ve ki li: Kır gız Cum hu ri ye ti Mer kez Se çim ve Hal ko yu Ku ru lun ca (ile ri de Mer kez Se çim ve Hal ko yu Ku ru lu ola rak anı la cak tır) kay de dil miş (res mi se çim so nuç la rı na gö re se çil miş ve ya boş san dal ye için sı ra sı gel miş) an cak gö re ve baş la ma mış (yet ki le ri ni ka zan ma mış -çev.) mil let ve ki li,

Çı kar ça tış ma sı: Mil let ve kil le ri nin gö rev le ri ni yü rüt me si sı ra sın da mad di ve ya ki -şi sel çı kar la rı nın dev let (ulus) çı kar la rı ile ça tış ma sı du ru mu,

156

Yük sek Mec lis Eş gü düm Ku ru lu (da nış ma ku ru lu -çev.): Yük sek Mec li sin et kin iş -le me si ko nu sun da müş te rek çö züm üret mek üze re te sis edil miş ve Mec lis bün ye sin de ki bir daimi or gan,

Ya sa tas lak la rı nın dil sel in ce le me si: Ya sa ma tek ni ği ile dil bil gi si, man tık, bi çim, söz di zi mi, dü zen ve tek nik ak sak lık la rın ve kav ram kul la nı mı ha ta la rı nın or ta dan kal dı -rıl ma sı na yö ne lik öne ri su nul ma sı nı içe ren, tas lak ya sa la rın hü küm le ri nin çağ daş Kır gız ve Rus dil le rin de ki me tin le ri nin uyum lu lu ğu nun de ğer len di ril me si,

Ki şi sel çı kar: Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri ve gö rev li le ri nin gö rev le ri ni ye ri ne ge -ti rir ken ken di le ri ve ya ya kın la rı na doğ ru dan ve ya do lay lı mad di ve ya di ğer tür de ya rar sağ la ma la rı ve ya güt me le ri,

Ka mu çı ka rı: Top lu mun sür dü rü le bi lir kal kın ma sı, re fah, is tik rar ve gü ven li ği nin sağ lan ma sı na iliş kin tüm ta raf a rın (ki şi le rin -çev.) çı kar la rı,

Top lum sal de ğer len dir me: Ba ğım sız si vil ku ru luş lar ve ya uz man ku ru luş la rın, yer li ve ya ulus la ra ra sı uz man la rın ger çek leş tir di ği de ğer len dir me,

Açık oy la ma: Her bir mil let ve ki li nin “ka bul” ve “ret” ya nıt la rın dan bi ri ni ken di adı na ya za rak ira de bil dir di ği ve ka rar ile be ra ber oy la rın da ka yıt al tı na alın dı ğı oy la ma usu lü,

Ya sa tas la ğı: Ya sa ma gi ri şi mi öz ne le ri ta ra fın dan bir gi ri şim ola rak Yük sek Mec li -sin tak di ri ne res mi ola rak su nu lan hu ku ki me tin tas la ğı,

Top lan tı tu ta na ğı (bir le şim öze ti -çev.): Top lan tı nın ba şın dan so nu na ka dar ça lış -ma la rı ka yıt al tı na alan bel ge,

Top lan tı tam tu ta na ğı (ste nog ra fi): Yük sek Mec li sin, par ti grup la rı nın ve ko mis -yon la rın top lan tı la rı nın ve Yük sek Mec lis bün ye sin de oluş tu ru lan baş ka ça lış ma or gan -la rı nın ka tı lım cı la rı nın söy le dik le ri söz le rin din le yi ci ste nog raf ar ta ra fın dan har fi har fi -ne ya zı ya ge çi ril me siy le olu şan bel ge,

Ya sa ma gi ri şi mi öz ne si: Yük sek Mec li sin tak di ri ne ken di adı na ya sa tas la ğı sun ma hak kı na sa hip olan öz ne,

Giz li oy la ma: Ka tı lan la rın oy la rı nın ren gi nin ve oy kul la nış la rı nın giz li ola rak ger -çek leş ti ril di ği, ki min ne yön de oy ver di ği nin bi lin me di ği oy la ma tü rü,

Top lan tı ya ka tı lan mil let ve ki li sa yı sı: Top lan tı sa lo nun da otu ran ve oy la ma ön ce -sin de ka yıt al tı na alı nan Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri nin sa yı sı,

Bu İç tü zük te kul la nı lan an cak bu mad de de ta nım lan ma yan te rim ler ge nel ka bul gö ren an lam la rıy la kul la nı la cak tır.

Yük sek Mec lisMad de 2 - (1) Kır gız Cum hu ri ye ti’ nin ulu sal mec li si; kuv vet ler ay rı lı ğı il ke si ni

göz önün de bu lun du ra rak, ya sa ma er ki ni ve yet ki si dâ hi lin de ki de ne tim iş lev le ri ni ye ri -ne ge ti ren, tem sil yet ki si ne sa hip Yük sek Mec lis tir.

(2) Yük sek Mec lis ana ya sal ola rak beş yıl lı ğı na se çi len 120 mil let ve ki lin den olu şur.(3) Yük sek Mec lis Ana ya sa’ da ta nı nan yet ki le ri ni bu İç tü zük te yer alan dü zen le -

me le re gö re ye ri ne ge ti rir.

157

(4) Yük sek Mec lis, ana ya sal ola rak ilk top lan tı sın da mil let ve kil le ri nin ço ğun lu ğu ye min et ti ğin de yet ki le ri ni ka za nır. Bir ön ce ki dö ne min gö re vi, ye ni Mec li sin ilk top lan tı ta ri hin de so na erer.

(5) Yük sek Mec lis, onun or gan la rı ve hiz met li le ri ça lış ma la rın da Ana ya sa’ yı, bu İç tü zü ğü ve be lir le yi ci mev zuatı esas alır.

Yük sek Mec li sin Ana ya sal Yet ki le riMad de 3 - (1) Yük sek Mec li sin yet ki le ri şun la rı kap sar:1. Hal ko yu ilan et me ya sa sı ka bul et mek,2. Cum hur baş kan lı ğı se çi mi ilan et mek,3. Ana ya sa’ nın do ku zun cu kıs mın da be lir len di ği üze re; Ana ya sa’ nın üçü nü, dör dün -

cü, be şin ci, al tın cı ve se ki zin ci kı sım la rı nın mev zuatı nın dü zen len me si ni ta kip et mek,4. Ya sa la rı ka bul et mek,5. Cum hur baş ka nı nın şerh ko ya rak ge ri gön der di ği ya sa la rı ye ni den ele al mak,6. Hü kü me tin ça lış ma la rı nı de net le mek,7. Yük sek Mec li sin ka bul et ti ği ya sa ve ka rar la rın uy gu lan ma sı nı de net le mek,8. Ya sa lar la be lir len miş usu le gö re ulus la ra ra sı ant laş ma la rı uy gun bul mak ve ya

red det mek,9. Kır gız Cum hu ri ye ti’ nin ül ke sı nır la rı na dair ko nu la rı ka ra ra bağ la mak,10. Dev let büt çe si ni ka bul et mek,11. Dev let büt çe si nin ke sin he sa bı nı ka bul (ib ra -çev.) et mek,12. Kır gız Cum hu ri ye ti’ nin ida ri-böl ge sel ko nu la rı nı ka ra ra bağ la mak,13. Af ya sa sı çı kar mak,14. Hü kü met prog ram la rı nı gö rüş mek ve ka bul et mek, sa vun ma ko nu la rı na ba kan

hü kü met üye le ri ve mer ke zi ku rum la rın yö ne ti ci le ri ha riç ol mak üze re hü kü me tin ya pı -sı nı ve üye le ri ni onay la mak, ba kan lar ku ru lun da ki boş san dal ye için baş ba kan ta ra fın dan su nu lan hü kü met üye si ni uy gun bul mak,

15. Hü kü met ta ra fın dan su nu lan Kır gız Cum hu ri ye ti ulu sal kal kın ma prog ram la rı nı ka bul et mek,

16. Hü kü me te gü ve no yu ver mek,17. Hü kü me te gü ven siz lik oyu ver mek,18. Cum hur baş ka nı nın tek li fi üze ri ne Yük sek Mah ke me üye le ri ni ve Yük sek Mah -

ke me Ana ya sa Daire si üye le ri ni seç mek, Ana ya sa’ da gös te ri len hal ler de Cum hur baş ka -nı nın tek li fi üze ri ne bun la rı gö rev den al mak,

19. Ya sa lar da be lir len di ği şe kil de Yar gıç lar Se çim Ku ru lu nun olu şu mu nu be lir le mek,20. Cum hur baş ka nı nın tek li fi üze ri ne Mer kez Ban ka sı baş ka nı nı seç mek ve ya sa da

gös te ril di ği hal ler de gö rev den al mak,21. Mer kez Se çim ve Hal ko yu Ku ru lu üye le ri nin üç te bi ri ni Cum hur baş ka nı nın,

üç te bi ri ni ik ti dar gru bu nun, üç te bi ri ni de mu ha le fet gru bu nun gös ter di ği aday lar ara -sın dan seç mek, ya sa da gös te ril di ği hal ler de gö rev den al mak,

158

22. Sa yış tay üye le ri nin üç te bi ri ni Cum hur baş ka nı nın, üç te bi ri ni ik ti dar gru bu nun, üç te bi ri ni de mu ha le fet gru bu nun gös ter di ği aday lar ara sın dan seç mek, ya sa da gös te ril -di ği hal ler de gö rev den al mak,

23. Ka mu Baş de net çi si ni (om buds man) seç mek, ya sa da gös te ril di ği hal ler de gö -rev den al mak, Baş de net çi nin ce za so rum lu lu ğu nu onay la mak (yar gı lan ma sı na izin ver -mek -çev.),

24. Ka mu Baş de net çi si nin (om buds man) tek li fi üze ri ne Ka mu Baş de net çi si yar -dım cı la rı nı seç mek, ya sa da gös te ril di ği hal ler de gö rev den al mak,

24-1. İş ken ce yi, İn san lık Dı şı ve Aşa ğı la yı cı Muame le yi Ön le me Ulu sal Mer ke zi Eş gü düm Ku ru lu nun üye le ri ni Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri ara sın dan seç mek ve ya sa -da gös te ri len hal ler de er ken gö rev den al mak,

25. Baş sav cı yı ata mak, gö rev den al mak ve ce za so rum lu lu ğu nu onay la mak (yar gı -lan ma sı na izin ver mek -çev.),

26. Ya sa da gös te ril di ği hal ler de, Yük sek Mec lis üye tam sa yı sı nın üç te bi ri nin tek -li fi ve üç te iki si nin ka bul et me siy le baş sav cı yı gö rev den al mak,

27. Ana ya sal dü zen le me ler de be lir le nen hal ler de ola ğa nüs tü hal ilan et mek, Cum -hur baş ka nı nın bu ko nu da ki ka rar la rı nı ka bul ve ya red det mek,

28. Ba rış ve sa vaş me se le le rin de ka rar al mak, se fer ber lik ilan et mek, sa vaş ilan et -mek, Cum hur baş ka nı nın bu ko nu da ki ka rar la rı nı ka bul ve ya red det mek,

29. Ba rış ve gü ven li ğin ko ru ma sı için ve ül ke ler ara sın da ki an laş ma lar dan do ğan so rum lu luk la rı nı ye ri ne ge tir me ge re ği ha lin de, Kır gız Cum hu ri ye ti Si lah lı Kuv vet le ri ni ül ke sı nır la rı dı şın da kul lan mak için ka rar al mak,

30. Yük sek as ke ri rüt be ler, dip lo ma tik un van lar ve özel ni şan lar ver mek,31. Dev let ma dal ya la rı ve fah ri un van la rı ver mek,32. Cum hur baş ka nı nın, ya ban cı ül ke ve ulus la ra ra sı ku ru luş la rın tem sil ci le ri nin

ko nuş ma la rı nı din le mek,33. Ka mu Baş de net çi si nin (om buds man) yıl lık be ya nı nı din le mek,33-1. İş ken ce yi, İn san lık Dı şı ve Aşa ğı la yı cı Muame le yi Ön le me Ulu sal Mer ke zi -

nin yıl lık ve özel be ya nı nı din le mek,34. Baş ba ka nı, Baş sav cı yı, Mer kez Ban ka sı baş ka nı nı, Sa yış tay baş ka nı nın yıl lık

ra por la rı nı din le mek,35. Kır gız Cum hu ri ye ti yar gı ya pı sıy la il gi li Yük sek Mah ke me baş ka nı nın yıl lık

bil gi len dir me si ni, yar gı la ma la rı nın yü rü tül me sin de adil yar gı la ma ve ba ğım sız yar gı ya mü da ha le et me me ya sak la rı nı gö ze te rek din le mek,

36. Ana ya sa’ da gös te ri len hal ler de Cum hur baş ka nı na suç la ma da bu lun mak, Cum -hur baş ka nı nı gö rev den al ma ka ra rı al mak,

37. Cum hur baş ka nı sağ lık ne den le riy le gö re vi ni ye ri ne ge ti re me ye cek ha le gel di -ğin de bir ulu sal sağ lık ku ru lu oluş tur mak,

159

38. Cum hur baş ka nı sağ lık ne den le riy le gö re vi ni ye ri ne ge ti re me ye cek ha le gel di -ğin de ku ru lan ulu sal sağ lık ku ru lu ara cı lı ğıy la Cum hur baş ka nı nın gö re vi ni er ken son -lan dır mak,

39. Yük sek Mec lis baş ka nı nı (ile ri de Mec lis baş ka nı ola rak anı la cak tır), onun yar -dım cı la rı nı (Mec lis baş kan ve kil le ri -çev.), ko mis yon la rın ve ge çi ci ko mis yon la rın baş -kan la rı nı ve on la rın yar dım cı la rı nı seç mek,

40. Ken di ni fes het me ka ra rı al mak.(2) Bu mad de nin bi rin ci fık ra sı nın 1, 3, 4, 5, 8, 9 10, 12, 13, 30, 31 ’in ci bent le rin de

yer alan yet ki ler ya sa ka bul ede rek, 32’n ci bent dı şın da ki bent ler ise ka rar ka bul ede rek kul la nı lır.

(3) Bu mad de de gös te ri len, dev le tin mer ke zi ku rum gö rev li le ri nin yıl lık be yan ve ra por la rı nın din len me si, Ana ya sa’ nın ve ya sa la rın dev le tin mer ke zi ku rum la rı nın so rum -lu lu ğu ve ta raf sız lı ğı ile il gi li hü küm le ri dik ka te alı na rak ye ri ne ge ti ri lir.

Yük sek Mec li sin Ça lış ma İl ke le riMad de 4 – (1) Yük sek Mec lis ken di ça lış ma la rı nı aşa ğı da ki il ke le ri gö ze te rek yü -

rü tür,1. İç tü zük te be lir ti len hal ler dı şın da, şef faf ık,2. Yet ki le ri ni hal kın çı ka rı na kul lan mak,3. Halk ve ken di seç men le ri önün de so rum lu luk (he sap ve re bi lir lik -çev.),4. Ulus la ra ra sı hu ku kun ge nel ka bul gö ren ku ral la rı na say gı ve uyum,5. Ana ya sa’ yı, ya sa la rı, bu İç tü zü ğü ve Kır gız Cum hu ri ye ti’ nin di ğer mev zuatı nı

ko ru mak,6. İfa de öz gür lü ğü ve ka rar la rın or tak la şa alın ma sı,7. Si ya si çe şit li lik ve çok ta raf ı lık,8. Yük sek Mec lis yö ne ti min de ve onun or gan la rın da si ya si par ti grup la rı nın den -

ge li tem si li ni sağ la mak,9. Yük sek Mec lis or gan la rın da üye ler ara sın da bir cin si ye tin yüz de yet miş ten aş -

ma ma sı nı gö zet mek.

Yük sek Mec li sin Yer le şi miMad de 5 - (1) Yük sek Mec li sin daimi yer le şim ye ri, Kır gız Cum hu ri ye ti’ nin baş -

ken ti Biş kek’ tir.(2) İh ti yaç ha lin de, Yük sek Mec li sin ka ra rıy la baş ka yer ler de de top lan tı ya pı la bi lir.(3) Yük sek Mec lis bi na sın da ve ara zi sin de baş ka or gan ve ku rum la ra yer ve ril me si

Yük sek Mec li sin ona yı ile müm kün olur.(4) Yük sek Mec li sin so rum lu lu ğun da ki bi na ve ara zi ler de bu lun ma ve bu ra la ra gi -

riş ku ral la rı Yük sek Mec lis ta ra fın dan ka bul edi len yö ner ge ye gö re dü zen le nir.

160

İkin ci Bö lüm Yük sek Mec li sin Ye ni Dö ne mi nin (Ye ni Mec li sin -çev.)

İlk Top lan tı sı ve Açı lı şı

Ha zır lık Ku ru lu nun Olu şu mu ve Ça lış ma sıMad de 6 - (1) Yük sek Mec li sin ilk top lan tı sı nın dü zen len me si için se çim ba ra jı nı

aşan par ti le rin da ğı lı mı na gö re (oran la rı na gö re -çev.) aday gös ter me siy le Yük sek Mec lis mil let ve kil le rin den Ha zır lık Ku ru lu oluş tu ru lur.

(2) Ha zır lık Ku ru lu nu Yük sek Mec li se se çi len en yaş lı mil let ve ki li yö ne tir.(3) Ha zır lık Ku ru lu, de ne tim ve giz li otu rum yet ki le ri sak lı kal mak üze re, bu İç tü -

zük te Yük sek Mec lis ko mis yon la rı için ön gö rül müş dü ze ne gö re ça lı şır ve Yük sek Mec -li sin ilk top lan tı sı nın ar dın dan gö re vi bi ter.

(4) Ha zır lık Ku ru lu yap tı ğı ça lış ma la rı Yük sek Mec li sin ilk top lan tı sın da su nar.

Ye ni Se çi len Mil let ve kil le ri nin İlk Top lan tı ya Ka tı lı mı İçin Bil gi len di ril me siMad de 7 – (1) Yük sek Mec lis İda ri Teş ki la tı (ile ri de İda ri Teş ki lat ola rak anı la cak -

tır) ilk top lan tı dan üç gün ön ce si ne ka dar mil let ve kil le ri ne aşa ğı da ki le ri ulaş tı rır:1. Ana ya sa met ni,2. Kır gız Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si Mil let ve kil le ri nin Sta tü sü Hak kın da ki ya sa

met ni,3. İç tü zük met ni,4. Yük sek Mec lis, İda ri Teş ki lat ve Hiz met Teş ki la tı nın ya pı la rı,5. Ye ni se çi len mil let ve kil le riy le il gi li bil gi ler,6. İda ri Teş ki lat ve Hiz met Teş ki la tı ile il gi li yö net me lik ler,7. İda ri Teş ki lat ve Hiz met Teş ki la tı gö rev li le ri nin lis te si ve iş te le fon la rı nın reh be ri.

Yük sek Mec li sin İlk Top lan tı sıMad de 8 - (1) Yük sek Mec li sin ye ni dö ne min de ilk top lan tı se çim so nuç la rı nın

res mi ola rak ilan edil me sin den iti ba ren on beş gün için de ya pı lır.(2) Yük sek Mec li sin ilk top lan tı sı nı, Mec lis baş ka nı se çi lin ce ye ka dar Mec lis baş -

kan lı ğı gö rev le ri ni ye ri ne ge ti ren en yaş lı mil let ve ki li açar.(3) Otu rum baş ka nı, ge nel se çim so nuç la rıy la il gi li bil gi ver mek üze re Mer kez Se -

çim ve Hal ko yu Ku ru lu baş ka nı na söz ve rir. (4) Se çi len mil let ve ki li Kır gız Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ nın ba sı lı ha li ne sağ eli ni

ko yup, Yük sek Mec lis kar şı sın da aşa ğı da ki şe kil de ant içer:“Ben, … … , Yük sek Mec lis mil let ve kil li ği gö rev le ri ni ye ri ne ge tir me ye baş la ya -

rak, Kır gız Cum hu ri ye ti’ ne adan dı ğı mı bil di rir, Kır gız Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı ve ya sa -la rı nı ko ru ma ya, gö re vi mi bü tün hal kın ya ra rı na ye ri ne ge tir me ye, Kır gız mem le ke ti nin ege men li ği ni, top rak bü tün lü ğü nü ve ba ğım sız lı ğı nı ko ru ma ya ant içe rim.”

161

(5) Ye min met nin den ve ye min usu lün den ay rıl ma ya izin ve ril mez. Ku ral dı şı na çı kıl dı ğın da tek rar ant içi lir.

(6) Ant iç me yo lu ve ku ral la rı nın ko run ma sı nın (uyul ma sı nın) gö ze til me si Ha zır lık Ku ru lu ta ra fın dan ye ri ne ge ti ri lir.

(7) Yük sek Mec lis mil let ve ki li ant iç tik ten son ra Mer kez Se çim ve Hal ko yu Ku ru lu baş ka nı ta ra fın dan kim lik ve özel ro zet tak dim edi lir.

(8) Yük sek Mec lis mil let ve ki li nin hak ve yet ki le ri ye min et ti ği gün den iti ba ren baş lar.

(9) Ka tı lan mil let ve kil le ri ta ra fın dan ant iç me sü re ci ta mam lan dık tan son ra ilk top -lan tı so na erer.

Yük sek Mec lis te İlk Gö rü şü le cek Ko nu larMad de 9 - (1) Yük sek Mec li sin ye ni dö ne min de ki mil let ve kil le ri gö re ve baş la dık -

tan son ra ilk ola rak aşa ğı da ki ko nu lar gö rü şü lür:1. Mec lis baş ka nı ve baş kan ve kil le ri nin se çi mi için tas nif (sa yım -çev.) ku ru lu

oluş tu rul ma sı,2. Elekt ro nik Oy la ma Dü ze ni nin De ne ti min den So rum lu Ku ru lun oluş tu rul ma sı,3. Mec lis baş ka nı ve baş kan ve kil le ri nin se çi mi,4. Yük sek Mec lis teş ki la tı nın uy gun bu lun ma sı,5. Ko mis yon baş kan la rı nın ve baş kan ve kil le ri nin se çi mi,6. Yük sek Mec lis ko mis yon la rı nın ya pı sı nın uy gun bu lun ma sı,7. Hü kü met prog ra mı nın onay lan ma sı, hü kü me tin ya pı sı ve olu şu mu nun be lir len me si,(2) Yu ka rı da gös te ri len ko nu lar dâ hil edi le rek gün dem be lir le nir. Yük sek Mec lis

ka ra rı ile ilk gö rü şü le cek ko nu la rın ara sı na baş ka ko nu lar da ek le ne bi lir.

Üçün cü Bö lüm Si ya si Par ti Grup la rı, Mec lis Ço ğun lu ğu ve Azın lı ğı, Mu ha le fet

Si ya si Par ti Grup la rıMad de 10 - (1) Si ya si par ti grup la rı nın olu şu mu bir si ya si par ti den se çi len Yük sek

Mec lis mil let ve kil le ri nin top la mın dan iba ret tir. Bir si ya si par ti gru bu, baş ka par ti ler den se çi len mil let ve kil le ri ni ken di ne dâ hil et me hak kı na sa hip de ğil dir.

(2) Si ya si par ti; gru bu nun ya pı sı, adı, olu şu mu, grup baş ka nı nın ve di ğer yö ne ti ci -le ri nin adı ile il gi li be yan da bu lun du ğu an da res mi yet ka za nır.

(3) Dö nem so na er me den gö rev den ay rı lan mil let ve ki li nin ye ri ne ge len mil let ve ki li ant iç ti ği an dan iti ba ren par ti gru bu nun üye si olur.

(4) Bir si ya si par ti den se çi len mil let ve ki li nin o par ti gru bu na gir mek ten çe kin me hak kı yok tur.

(5) Si ya si par ti gru bu bu İç tü zük hü küm le ri ne ay kı rı ol ma mak kay dıy la par ti grup iç tü zü ğü ne gö re ça lış ma la rı nı yü rü tür.

162

(6) Si ya si par ti grup la rı ken di gö rüş le ri ne gö re tu tum la rı nı be lir le mek için Yük sek Mec lis gün de min de ki ko nu la rı ön ce den gö rü şe bi lir. Gö rüş me nin ne ti ce sin de si ya si par ti gru bu ken di üye le ri ne gö rev ve so rum lu luk ver me ka ra rı ala bi lir. Si ya si par ti gru bu bu İç tü zük te kay de di len bi çim de, ken di üye le ri ne de ği şik lik öne ri si sun ma ve açık la ma da bu lun ma hak kı ve re bi lir.

(7) Si ya si par ti gru bu aşa ğı da ki hal ler de so na erer:1. Yük sek Mec li sin gö re vi (ya sa ma dö ne mi -çev.) so na er di ğin de,2. Yük sek Mec lis ken di ken di ni da ğıt tı ğın da.(8) Si ya si par ti faali ye ti nin dur du rul ma sı ve ya as kı ya alın ma sı o par ti nin Yük sek

Mec lis te ki gru bu nu et ki le mez.

Grup Baş kan lı ğıMad de 11 - (1) Si ya si par ti gru bu nu ken di seç ti ği grup baş ka nı yö ne tir.(2) Grup baş ka nı nın gö rev ve yet ki le ri:1. Yük sek Mec lis te ve onun sı nır la rı dı şın da si ya si par ti gru bu adı na ko nuş ma yap -

mak,2. Si ya si par ti gru bu nun faali yet le ri ni ta kip et mek ve eş gü dü mü nü sağ la mak,3. Grup ka rar la rı nı im za la mak,4. Si ya si par ti gru bu nun iç dü ze ni ni gö zet mek,5. Grup ka ra rı üze ri ne Yük sek Mec lis or gan la rı na aday la rı öner mek,6. Grup ka rar la rı nın uy gu lan ma sı nı gö zet mek,7. Grup ka ra rı na gö re ge nel ku rul da gö rü şü len ko nu lar la il gi li grup gö rü şü nü açık -

la mak,8. Grup ka ra rı na gö re si ya si par ti gru bu nun hü kü me te (koalis yo na) ka tıl ma ka ra rı nı

açık la mak,9. Yük sek Mec li sin yö ne ti mi ve dev le tin baş ka or gan la rı ile par ti gru bu nun iliş ki -

le ri ni yü rüt mek,10. Tas nif Ku ru lu ile Elekt ro nik Oy la ma Dü ze ni nin De ne ti min den So rum lu Ku ru -

lun olu şu mu için grup tem sil ci le ri ni öner mek,11. Yük sek Mec li sin ve ko mis yon la rın top lan tı la rı na ve Yük sek Mec li sin ben ze ri

ça lış ma la rı na grup tem sil ci le ri nin ka tı lı mı nı sağ la mak,12. Si ya si par ti gru bu sek re tar ya sı nın ge nel yö ne ti mi ni yü rüt mek,13. Par ti grup iç tü zü ğün de yer alan di ğer gö rev le ri ye ri ne ge tir mek.(3) Grup baş ka nı ay nı za man da Mec lis baş ka nı, Mec lis baş kan ve ki li, ko mis yon

baş ka nı ve ya baş kan ve ki li gö rev le ri ni üst le ne mez.

Si ya si Par ti Grup la rı nın Hak la rıMad de 12 - (1) Si ya si par ti gru bu aşa ğı da sa yı lan hak la ra sa hip tir:1. Yük sek Mec lis te ele alı nan ko nu lar hak kın da si ya si gö rü şü nü bil dir mek,2. Baş ka si ya si par ti grup la rıy la koalis yon için bir leş mek,

163

3. Yük sek Mec li sin ola ğa nüs tü top lan tı ya çağ rıl ma sı için Mec lis baş ka nı na öne ri sun mak,

4. Si ya si par ti grup tem sil ci si nin (söz cü -çev.) grup adı na açık la ma, bil di ri, bil dir ge, açık la ma ve öner ge ler su na rak ko nuş ma yap ma sı için gö rev len dir mek,

5. Baş ka si ya si par ti grup la rıy la or tak top lan tı la ra ka tıl mak, grup top lan tı la rı na il -gi li le ri ça ğır mak, uz man gö rü şü ne baş vur mak,

6. Ya sa ya pım iş pla nı ve Yük sek Mec li sin yıl lık iş pla nı hak kı na öne ri sun mak,7. Yük sek Mec li sin ko mis yon la rı nın olu şu mun da grup üye le rin den is tek li le ri tes pit

ede rek öner mek,8. Si ya si par ti grup la rı nın tem sil oran la rı nı gö ze te rek, Mec lis tem sil he yet le ri nin ve

dost luk grup la rı nın olu şu mun da grup üye le ri nin ka tı lı mı için öne ri ler sun mak,9. Yük sek Mec li sin gö rev le ri için ih ti yaç du yu lan gö rev li le ri seç mek, gö rev den al -

mak, onay la mak, uy gun gö rüş bil dir mek ve aday gös ter mek.10. Be lir li ko nu la rı ele al mak için ça lış ma grup la rı oluş tur mak üze re öne ri de bu -

lun mak,11. Yük sek Mec li se ve ko mis yon la ra özel gö rüş me açıl ma sı (ko nuş ma cı da vet edil -

me si -çev.) için öne ri sun mak,12. Ana ya sa’ nın 73 ’ün cü mad de si nin 3’ün cü kıs mı nın 1, 2, 3 ve 5, 6, 7, 8, 9’un cu

mad de le rin de ele alı nan dü zen le me le re uy gun ola rak si ya si par ti gru bu üye le ri nin yet ki -le ri nin sü re sin den ön ce so na er me si hak kın da öner ge ver mek,

13. Yük sek Mec li sin bir le şim öze ti ne ek len mek üze re gö rü şü len ko nuy la il gi li her tür lü dü şün ce le ri ni bil dir mek,

14. Si ya si par ti gru bu nun bel ge ve ya yın la rı nın kit le ile ti şim araç la rın da pay laş -mak, bu nun için Yük sek Mec lis in ter net say fa sın dan ya rar lan mak,

15. Si ya si par ti gru bu üye le ri nin ça lış ma la rın da seç men le rin çı kar la rı nı gö zet me le -ri ve par ti dü ze ni ni sağ la ma ama cıy la ge rek li dü zen le me le ri yap mak,

16. Yak la şım, amaç ve iş lev le ri ni öz ola rak bil di re rek, ya sa tas lak la rı nın ge ri alın -ma sı na yö ne lik hü kü me te ya sa tek li fi ver mek,

17. Ko mis yon lar da ken di ni tem sil eden baş kan ve ya baş kan ve kil le ri ni gö rev den al mak,

18. Si ya si par ti gru bu hak kın da hü küm le re uy gun ola rak ken di üye le ri ni yön len di -re cek ted bir ler al mak,

19. Ana ya sa’ da ve bu İç tü zük te yer alan di ğer yet ki le ri kul lan mak.(2) Si ya si par ti gru bu nun Ana ya sa’ da ve bu İç tü zük te te mi nat al tı na alı nan yet ki le -

ri nin Yük sek Mec li sin ço ğun lu ğu ta ra fın dan kı sıt lan ma sı müm kün de ğil dir.

Si ya si Par ti Gru bu nun Ça lış ma la rıMad de 13 - (1) Si ya si par ti gru bu nun ça lış ma la rı Yük sek Mec li sin ka bul et ti ği har -

ca ma mi za nı (büt çe -çev.) sı nır la rı dâ hi lin de ni te lik ve ni ce li ği be lir le ne cek sek re tar ya ta ra fın dan, Yük sek Mec lis te ki si ya si par ti grup la rı nın tem sil ci lik le ri nin denk li ği il ke si ni göz önün de bu lun du ra rak ye ri ne ge ti ri lir.

164

(2) Sek re tar ya la ra ça lış ma ye ri, bü ro mal ze me le ri ve iş için ge rek li di ğer imkân lar sağ la nır.

Si ya si Par ti Grup la rı nın Koalis yo nuMad de 14 - (1) Si ya si par ti grup la rı nın koalis yo nu (ile ri de koalis yon ola rak anı -

la cak tır) ça lış ma la rı koalis yon uz la şı sın dan ve bu mad de kap sa mın da ger çek leş ti ri len gö nül lü bir lik ten olu şur.

(2) Koalis yon uz la şı sın da aşa ğı da ki ler yer ala bi lir:1. Koalis yon ku rul ma sı nın özü nü oluş tu ran, üze rin den uz la şı lan si ya si gö rüş ler, 2. Koalis yo nun si ya si yö ne li mi,3. Koalis yo nun ça lış ma il ke le ri,4. Koalis yo nun ka rar al ma bi çi mi,5. Koalis yo nun so na er me şart la rı.(3) Koalis yon uz la şı sı na (mu ta ba kat met ni ne -çev.) si ya si par ti grup la rı nın koalis yo -

na ka tıl ma ya yö ne lik ka rar la rı ve bun la rın ka bul edil di ği top lan tı la rın tu ta nak la rı ek le nir.(4) Koalis yo na gi ren si ya si par ti grup la rı nın gö rüş le ri ni uz laş tır ma ama cıy la koalis -

yon top lu lu ğu or ga nı ku ra bi lir.(5) Koalis yon adı na, eğer o koalis yo nun uz la şı sın da yer ve ril miş se, koalis yo na gi -

ren li der ler ve ya koalis yon yö ne ti ci si ko nuş ma ve ya açık la ma ya pa bi lir.(6) Koalis yo nun ça lış ma la rı na için bil gi des te ği ve tek nik hiz met si ya si par ti grup -

la rı nın sek re tar ya la rın ca, an cak eğer koalis yon uz la şı sın da ku ru lu şu na yer ve ril miş se koalis yon sek re tar ya sın ca sağ la nır. Koalis yon ça lış ma la rı nın yü rü tül me si ne dair di ğer hu sus lar Koalis yon uz la şı sın da be lir le ne bi lir.

(7) Yük sek Mec li sin top lan tı sın da ku rul du ğu nun ilan edil di ği an dan iti ba ren koalis -yon res mi yet ka za nır.

(8) Koalis yon faali ye ti aşa ğı da ki hal ler de so na erer:1. Si ya si par ti gru bu ve ya grup la rı nın koalis yon dan çe kil dik le ri ni bil dir me le ri so -

nu cun da koalis yon Mec lis te ço ğun lu ğu kay bet ti ğin de,2. Koalis yon yö ne ti ci si ve ya yet ki li tem sil ci si koalis yo nun da ğı tıl dı ğı nı açık la dı -

ğın da.(9) Koalis yon bir li ği ve faali ye ti nin so na er me si ne dair res mi açık la ma ya ka dar

koalis yon uz la şı sı, koalis yo nun öz bir li ği, yö ne ti ci si nin adı, eğer öy le ka rar laş tı rıl mış sa koalis yo nun da ğıl ma sı na dair bil gi ler “Er kin Too” ga ze te si nin (res mi ga ze te -çev.) ya -yın la na cak ilk sa yı sın da ve ya Yük sek Mec lis in ter net say fa sın da ilan edi lir.

Mec lis te Ço ğun luk ve Azın lık (İk ti dar ve Mu ha le fet -çev.)Mad de 15 - (1) Mec lis san dal ye le ri nin ço ğun lu ğu na sa hip olan si ya si par ti gru bu

ve ya si ya si par ti grup la rı nın koalis yo nu Mec lis ço ğun lu ğu ola rak ad lan dı rı lır. (2) Mec lis ço ğun lu ğu koalis yo nu na gir me yen si ya si par ti gru bu ve ya grup la rı Mec -

lis azın lı ğı nı oluş tu rur.

165

(3) Mec lis azın lı ğı nı oluş tu ran si ya si par ti gru bu ve ya grup la rı ken di le ri ni mu ha le -fet ola rak ilan et me hak kı na sa hip tir.

Mec lis Mu ha le fe tiMad de 16 - (1) Mec lis te azın lı ğı oluş tu ran ve Yük sek Mec lis top lan tı sın da ken di ni

mu ha le fet ola rak ilan eden si ya si par ti gru bu ve ya grup la rı ya da bun la rın koalis yo nu Mec lis mu ha le fe ti (mu ha le fet gru bu -çev.) ola rak ad lan dı rı lır.

(2) Si ya si par ti gru bu ve ya grup la rı ya da bun la rın koalis yo nu Yük sek Mec lis top -lan tı sın da Mec lis mu ha le fe ti sta tü sün den çe kil di ğin de ve ya ço ğun luk koalis yo nu na ka -tıl dı ğı na dair res mi açık la ma dan iti ba ren Mec lis mu ha le fe ti sta tü sü so na erer.

Mec lis Mu ha le fe ti nin Te mi nat la rı Mad de 17 - (1) Mec lis mu ha le fe ti aşa ğı da ki hak la ra sa hip tir.1. Mec lis baş kan ve kil li ği gö re vi,2. Yük sek Mec li sin büt çe ve hu kuk hiz met le ri ko nu la rı na ba kan ko mis yon la rı nın

baş kan lı ğı ve di ğer ko mis yon la rın baş kan ve kil li ği gö rev le ri,3. Ül ke ge ne lin de ha ber leş me araç la rı na denk eri şim,4. Mer kez Se çim ve Hal ko yu Ku ru lu nun, Sa yış ta yın ve Yar gıç lar Se çim Ku ru lu nun

üç te bir üye le ri ni be lir le mek.(2) Mec lis mu ha le fe ti nin bu mad de de te mi nat al tı na alı nan hak la rı nın sı nır lan ma -

sı na izin ve ril mez.

Dör dün cü Bö lüm Yük sek Mec lis Gö rev li le ri

Yük sek Mec li sin Yö ne ti miMad de 18 - (1) Yük sek Mec li sin yö ne ti mi Mec lis baş ka nı ve baş kan ve kil le rin den

olu şur.

Mec lis Baş ka nı nın Se çi miMad de 19 - (1) Yük sek Mec lis ya sa ma dö ne mi için giz li oy la ma ile ken di baş ka -

nı nı se çer.(2) Mec lis baş kan lı ğı se çi mi için aday gös ter me de ya zı lı öner ge bi çi min de öne ri

sun mak mil let ve kil le ri ve özel grup ka ra rıy la si ya si par ti grup la rı yet ki li dir. (3) Mec lis baş kan lı ğı için aday gös ter me ye dair ya zı lı tek lif er de si ya si par ti gru bu

ta ra fın dan, aday gös te ri len ta lip le rin top lu lis te si nin oluş tu rul ma sı ve ilan edil me si ne ne -za ret ede cek baş kan Yük sek Mec lis (ge nel ku rul -çev.) top lan tı sın da se çi lir.

(4) Aday gös ter me so na er dik ten son ra se çim ya pı la cak Yük sek Mec lis top lan tı sı -nın be lir len me si ge nel ku ru lun top lan tı gün de mi ne gi rer.

(5) Yük sek Mec li sin ge nel ku rul otu rum la rın da aday la rın de ğer len di ril me si bu İç -tü zü ğün 14 ’ün cü ve 15 ’in ci bö lüm le rin de ele alı nan usul de yü rü tü lür.

166

(6) Lis te si ve ril miş aday lar, Yük sek Mec li sin ge nel ku ru lu ta ra fın dan su nu lan de -ğer len dir me ler den son ra Yük sek Mec li sin top lan tı gün de mi ne gi rer.

(7) Oy la ma ya ne za ret eden baş kan Yük sek Mec lis top lan tı sın da oy pu su la sı kul la -nı mı ve giz li oy la ma usu lü nü açık lar.

(8) Giz li oy la ma için oy pu su la sı na, ken di ni aday gös te ren ler ha riç ol mak üze re, Yük sek Mec li sin ge nel ku ru lu nun de ğer len dir di ği bü tün aday lar dâ hil edi lir.

(9) Aday lar, oy pu su la sı ha zır la na na ka dar aday lı ğı nı ge ri çe ke bi lir.(10) Yük sek Mec lis üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun oyu nu alan aday se çil miş

sa yı lır.(11) Mec lis baş ka nı se çi mi ne tek bir aday ka tıl dı ğı hal de se çi le mez se ye ni aday lar

gös te ri lip tek rar se çim ya pı lır.(12) Mec lis baş ka nı se çi mi ne iki aday ka tı lır ve iki si de salt ço ğun lu ğun oyu nu ala -

maz sa en çok oyu alan aday için tek rar oy la ma ya pı lır. Tek aday için ya pı lan oy la ma da da salt ço ğun luk sağ la na maz sa, ye ni aday lar gös te ri lip tek rar se çim ya pı lır.

(13) Mec lis baş ka nı se çi mi ne iki den faz la aday ka tı lır ve hiç bi ri salt ço ğun lu ğu sağ la ya maz sa, en çok oy alan iki aday ara sı na bir üst te be lir ti len usul de se çim ya pı lır. Bun lar dan bi ri ya pı lan oy la ma da da salt ço ğun luk sağ la ya maz sa, se çim de en çok oyu alan aday için tek rar oy la ma ya pı lır. Bu se fer de de salt ço ğun luk sağ la na maz sa, ye ni aday lar gös te ri lip tek rar se çim ya pı lır. İkin ci tu ra ka lan aday aday lık tan çe ki lir se, onun ar dın dan en çok oyu al mış olan aday se çi me gi rer.

Mec lis Baş ka nı nın Gö rev le riMad de 20 - (1) Mec lis baş ka nı:1. Yük sek Mec lis top lan tı la rı nı yö ne tir,2. Yük sek Mec lis top lan tı la rıy la il gi li ko nu la rı ha zır la mak üze re ge nel ida re yi yü -

rü tür,3. Yük sek Mec li sin ka bul et ti ği ka rar la rı im za lar,4. Kır gız Cum hu ri ye ti sı nır la rı için de ve dı şın da Yük sek Mec li si tem sil eder, Yük -

sek Mec lis ile Cum hur baş ka nı, hü kü met, mer ke zi yü rüt me or gan la rı ve mah ke me kol la -rı, özerk ye rin den yö ne tim or gan la rı ara sın da ki iliş ki le ri yü rü tür,

5. İda ri teş ki la tın ça lış ma la rı na ge nel yö ne ti ci lik ya par ve de net ler,6. Cum hur baş ka nı nın, hü kü me tin ve üye tam sa yı sı nın üç te bi rin den az ol ma yan

mil let ve kil le ri nin tek li fi üze ri ne Yük sek Mec li si ola ğa nüs tü top lan tı ya ça ğı rır,7. Ana ya sa’ da be lir ti len du rum lar da Cum hur baş ka nı na vekâ let eder,8. Yük sek Mec li si özel gün dem le top lan tı ya ça ğı rır,9. Özel gün dem le il gi li ko nu la rı Yük sek Mec lis gün de mi ne ek ler,10. Yük sek Mec li sin gö rev le ri ni ta kip eder,11. Yük sek Mec lis ça lı şan la rı nın sağ lık ve hay si ye ti nin ko run ma sı ve gö ze til me si

için ön lem alır,12. Yük sek Mec li sin ka bul et ti ği ka rar la rın uy gu lan ma sı nı gö ze tir,

167

13. Bu İç tü zük te yer alan is tis nai hal ler dı şın da, Eş gü düm Ku ru lu na baş kan lık eder,

14. “Hü kü met Gü nü” (Söz lü so ru-ya nıt gü nü -çev.) Yük sek Mec lis te ko nu la rın kay dı nı tu tar,

15. Cin si yet le rin tem sil de yüz de yet mi şi aş ma ma sı il ke si ni ko rur, bu İç tü zü ğe uy -gun ola rak Yük sek Mec lis İda ri Teş ki la tı ve Hiz met Teş ki la tı gö rev li le ri ni atar,

16. Yük sek Mec li sin mec lis ler ara sı ku ru luş lar da ki yet ki li tem sil ci le ri gö re ve ge ti -rir ve gö rev den alır,

17. Mec lis baş ka nı na bağ lı ana ya sa ku ru lu nu ku rar,18. Yük sek Mec li sin ka bul edil miş büt çe si ne ve öde nek le ri ne uy gun ola rak har ca -

ma ya par,19. Yük sek Mec lis öde nek tas la ğı nın uy gu la nıp har ca ma la rın ya pıl ma sı nı ye ri ne

ge ti rir ve ma li yıl so na er me den üç ay ön ce sin den geç ol ma mak üze re büt çe tas la ğı nı Yük sek Mec li sin gö rü şü ne su nar,

20. Mec lis baş kan ve kil le ri ara sın da gö rev le ri pay laş tı rır,21. Yük sek Mec li sin ça lış ma la rı nı dü zen le mek üze re yö ner ge ler çı ka rır,22. Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri nin iş se ya hat le ri ile il gi li ka rar la rı çı ka rır ve

faali yet ra por la rı nı top lar,23. Oy ver me elekt ro nik or ta mı nın ke sin ti siz ça lış ma sı nı sağ la mak için ted bir ler alır,24. Top lan tı (ge nel ku rul -çev.) sa lo nun da dü ze ni ve ahen gi sağ lar, dü ze ni bo zan la -

ra kar şı bu İç tü zük te yer alan yap tı rım la ra baş vu rur,25. Yük sek Mec li sin zim me tin de yer alan mülk ler den ya rar la nı lı şı nın de ne ti mi ni

ya par,26. Si ya si par ti grup la rı nın eşit imkân ve şart lar da faali yet gös ter me si ni gö ze tir,27. Yük sek Mec lis te ve ya zim me tin de yer alan de mir baş la rın ko run ma sı için ted -

bir ler alır,28. Yük sek Mec li sin tak dir na me, ma dal ya, ni şan la rı nı ödül len di rir,29. Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri ne, İda ri Teş ki la tı nın ve Hiz met Teş ki la tı nın gö -

rev li le ri ne dev let ni şan la rı tal tif edil me si ni, yük sek as ke ri ve özel rüt be ler ile dip lo ma tik un van la rın ve ril me si ni tek lif eder,

30. Yük sek Mec lis ça lış ma la rı nın dü ze ni ni sağ la mak üze re bu İç tü zük te ken di ne ve ri len di ğer gö rev le ri ye ri ne ge ti rir.

(2) Ana ya sa’ nın ve Kır gız Cum hu ri ye ti’ nin ya sa la rın da çi zi len sı nır la rı ih lal eden Mec lis baş ka nı ka rar la rı nın Yük sek Mec lis ka ra rı ile de ğiş ti ri le bi lir ve ya ip tal edi le bi lir.

(3) Mec lis baş ka nı her yıl ha zi ran ayı nın so nun da Yük sek Mec li sin ça lış ma dö ne -min de ki faali yet le riy le il gi li Yük sek Mec li se ra por su nar.

(4) Ma li yıl so na er dik ten son ra bir ay için de Mec lis baş ka nı ve ma li iş ler den so -rum lu baş kan ve ki li Eş gü düm Ku ru lu ile uz la şı lan şe kil de Yük sek Mec li sin geç miş yıl ki har ca ma la rı na dair Yük sek Mec li se bil gi ve rir, har ca ma lar iç de ne ti min so nu cuy la bir lik -te 15 mart tan geç ol ma mak üze re gö rü şü lür.

168

(5) Bu İç tü zü ğün 32’n ci mad de sin de gös te ri len hal dı şın da Mec lis baş ka nı nın Yük -sek Mec li sin ko mis yon la rı na ka tıl ma hak kı yok tur.

(6) Meclis başkanı kendi görevlerini yerine getirirken Anayasa’ya, bu İçtüzüğe ve Kırgız Cumhuriyeti’nin yazılı hukuk kaynaklarına bağlı kalır.

Mec lis Baş kan ve kil le ri nin Se çi miMad de 21 - (1) Yük sek Mec lis ken di gö rev sü re si dâ hi lin de giz li oy la ma ile ken di

için den her bir si ya si par ti gru bu nun tem si li ni sağ la mak üze re Mec lis baş kan ve kil le ri ni se çer.

(2) Mec lis baş kan ve kil li ği ne aday olan lar, san dal ye bo şal dı ğı an dan iti ba ren il gi li si ya si par ti gru bu ta ra fın dan on iş gü nü için de gös te ri lir.

(3) Tüm si ya si par ti grup la rı nın rı za sı ile bir ve ya da ha çok Mec lis baş kan ve ki li tek lis te ile ra kip siz ola rak se çi le bi lir. Bu hal de her si ya si par ti gru bu bir aday gös te re bi lir. Di ğer hal ler de açık lis te ile ve giz li oy la se çim ya pı lır. Oy ve ren le rin ço ğun lu ğu nun oyu -nu alan, el li oy dan az oy al ma mış ol mak şar tıy la aday se çil miş olur.

Mec lis Baş kan ve kil le ri nin Gö rev le riMad de 22 - (1) Mec lis baş kan ve kil le ri Mec lis baş ka nı nın gö rev bö lü şü mü ka ra rı na

uy gun ola rak onun ba zı gö rev le ri ni ye ri ne ge ti rir.(2) Mec lis baş kan lı ğı boş kal dı ğın da ve ya Mec lis baş ka nı ge çi ci sü rey le gö re vi ni

ye ri ne ge ti re me di ğin de, Mec lis baş ka nı nın ka ra rı na uy gun ola rak gö rev le ri ni baş kan ve -kil le rin den bi ri ye ri ne ge ti rir.

(3) Mec lis baş ka nı nın gö re vi nin er ken so na er di ril me si ha lin de ye ni Mec lis baş ka nı se çi lin ce ye ka dar onun gö rev le ri ni baş kan ve kil le rin den bi ri yü rü tür.

(4) Mec lis baş kan ve kil le ri İç tü zük te ki gös te ri len yet ki li ko mis yon la ra (daimi ko mis -yon la ra -çev.) üye ola bi lir. Mec lis baş kan ve kil le ri be lir li sü re li ko mis yon la ra ka tı la maz.

(5) Mec lis baş kan ve kil le ri ken di so rum lu lu ğun da ki ko nu lar la il gi li Yük sek Mec li -se yıl lık ra por ve rir.

Mec lis Baş ka nı nın ve Baş kan ve kil le ri nin Gö re vi nin Er ken So na Er di ril me siMad de 23 - (1) Mec lis baş ka nı nın ve baş kan ve kil le ri nin gö re vi aşa ğı da ki hal ler de

er ken so na er di ri lir: 1. Mec lis baş ka nı ve ya baş kan ve ki li nin gö re vi bı rak ma (is ti fa) ta le bi ni ya zı lı ola -

rak bil dir di ğin de,2. Mil let ve kil li ği gö re vi so na er di ğin de,3. Yük sek Mec lis gö re vi ni so na er dir di ğin de.(2) Mec lis baş ka nı ve ya baş kan ve ki li nin gö re vi bı rak ma (is ti fa) ta le bi ni içe ren ya zı lı

baş vu ru su otu rum baş ka nı ta ra fın dan Yük sek Mec lis top lan tı sın da su nu lur ve gö rü şü lür.(3) Mil let ve kil li ği gö re vi er ken so na er di ğin de Mec lis baş kan lı ğı ve ya baş kan ve -

kil li ği gö re vi de so na erer.

169

(4) Mec lis baş ka nı nın ve ya baş kan ve ki li nin gö rev den alın ma sı ko nu su Yük sek Mec lis gün de mi ne si ya si par ti grup la rı nın öner ge si ve Yük sek Mec lis ka ra rı ile gi rer, baş vu ru nun ardından 72 saat ten er ken, beş gün den geç ol ma mak üze re gö rü şü lür.

(5) Mec lis baş ka nı nın gö rev den alın ma sı na yö ne lik Yük sek Mec lis ka ra rı üye tam sa yı sı nın üç te iki sin den az ol ma yan ço ğun lu ğun oyu ile ve bu İç tü zü ğün 14 ve 15 ’in ci bö lüm le rin de be lir ti len usul de alı nır.

(6) Mec lis baş kan ve ki li ni gö rev den al ma ya dair Yük sek Mec lis ka ra rı ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyu ile ve bu İç tü zü ğün 14 ve 15 ’in ci bö lüm le rin de be lir ti len usul de alı nır.

(7) Mec lis baş ka nı ve ya baş kan ve ki li ni gö rev den al ma ya dair öner ge bir si ya si par -ti gru bu ta ra fın dan an cak yıl da bir kez ve ri le bi lir.

(8) Yük sek Mec lis ta ra fın dan Mec lis baş ka nı nın gö rev den alın ma sı ko nu su gö rü şü -lür ken otu ru mu en yaş lı baş kan ve ki li yö ne tir.

Yük sük Mec lis Eş gü düm Ku ru luMad de 24 - (1) Yük sek Mec lis Eş gü düm Ku ru lu (ile ri de Eş gü düm Ku ru lu ola rak

anı la cak tır) Yük sek Mec lis ça lış ma la rı nın ge nel pla nı nı, Yük sek Mec li sin ken di gö rev -le ri ni so nu ca ulaş tır ma ya dair ku rum sal ko nu la rı gö rü şür ve ka ra ra bağ lar.

(2) Mec lis baş ka nı ve Mec lis baş kan ve kil le ri ile ko mis yon baş kan la rı, koalis yon baş ka nı, si ya si par ti grup la rı nın baş kan la rı ve bun lar ol ma dı ğın da baş kan ve kil le ri Eş gü -düm Ku ru lu nu oluş tu rur.

(3) Eş gü düm Ku ru lu nun top lan tı la rı Mec lis baş ka nı nın ka ra rı na uy gun ola rak haf -ta da bir ya pı lır.

(4) Eş gü düm Ku ru lun da aşa ğı da ki ko nu lar ele alı nır:1. Yük sek Mec li sin ay lık ça lış ma ve top lan tı pla nı tas lak la rı ile bun la rın Yük sek

Mec li se su nu lu şu,2. Her yıl iş pla nı nın ve Yük sek Mec li sin ya sa ya pım ey lem pla nı nın uy gu la ma sı -

nın iz le me si ve so nuç la rı nın de ğer len di ril me si,3. Yük sek Mec li sin ulus la ra ra sı ve mec lis ler ara sı iş bir li ği pla nı,4. Ya ban cı ül ke le re gön de ri le cek res mi mil let ve ki li he yet le ri nin olu şu mu (he ye tin

yet ki le ri nin sı nır la rı, ka tı lım cı la rı ve baş kan la rı),5. İç de ne tim ya pı lı şı nın dü ze ni ne dair ka rar tas la ğı,6. Mec lis baş ka nı nın ra por la rı nın bi çi mi ni, 7. Ko mis yon la rın ana esas la rı nı,8. Yük sek Mec lis top lan tı la rı na mil let ve kil le ri nin de vam du ru mu, dü zen ve faali -

yet le ri du ru muy la il gi li ko mis yon ra po ru nu,9. İç de ne tim so nuç la rı nı,10. Eş gü düm Ku ru lu nun üye le ri nin öner di ği di ğer ko nu la rı.(5) Eş gü düm Ku ru lu üye le ri nin iç de ne ti me mü da ha le de bu lun ma sı ya sak tır. İç

de ne ti min so nuç la rı nı gö rü şü lür ken top lan tı yı Eş gü düm Ku ru lu nun seç ti ği si ya si par ti gru bu baş ka nı yö ne tir.

170

(6) Eş gü düm Ku ru lu ka ra rı Yük sek Mec li se su nu lur ve ka tı lan la rın ço ğun lu ğu nun ka ra rıy la ka bul ve ya ço ğun lu ğu nun el li den az ol ma yan oyuy la red de di lir.

Be şin ci Bö lüm Yük sek Mec li sin Daimi ve Ge çi ci Ko mis yon la rı ve

Yük sek Mec lis Ça lış ma la rı nın Dü zen len me si

Daimi Ko mis yon larMad de 25 - (1) Yük sek Mec li sin daimi ko mis yon la rı Yük sek Mec li sin gö rev le ri

ara sın da ki ko nu la rı ha zır lar ve ön gö rüş me ya par, ay rı ca Yük sek Mec lis ta ra fın dan ka bul edi len ya sa la rın ve ka rar la rın ha ya ta ge çi ri li şi ni gö ze tir.

(2) Yük sek Mec lis ko mis yon la rın sa yı sı nı, bun la rın gö rev ala nı na gi ren ko nu la rı ve ay rı ca ya pı sı nı be lir ler.

(3) Ko mis yon la rın ya pı sı si ya si par ti grup la rı nın baş kan la rı nın öne ri si üze ri ne, grup la rın eşit tem si li ni gö ze te rek be lir le nir.

(4) Yük sek Mec li sin ih ti sas ko mis yon la rı ken di gö rev ala nı na gi ren ko nu lar da Yük -sek Mec li sin de ne tim iş le vi ne dair ya sa ya uy gun ola rak, yü rüt me or gan la rın ca ya sa la rın ve Yük sek Mec lis ka rar la rı nın uy gu lan ma sı nı de net le mek,

(5) Ko mis yon lar Yük sek Mec li se ra por ve rir.

Ko mis yon Baş kan la rı nın ve Baş kan ve kil le ri nin Se çim Usu lüMad de 26 - (1) Yük sek Mec lis ko mis yon la rı nın baş kan la rı ve baş kan ve kil le ri,

Yük sek Mec li sin ken di gö rev sü re si için, Yük sek Mec li sin baş ka nı ha riç ol mak üze re ken di için den giz li oy la se çi lir.

(2) Yük sek Mec lis ko mis yon la rı nın baş kan lı ğı ve baş kan ve kil li ği gö rev le ri ne aday gös te ril me si, de ğer len dir me ve se çim; Mec lis baş ka nı için gös te ri len usul ler de ya pı lır.

(3) Tüm si ya si par ti grup la rı nın ka ra rı ile Yük sek Mec li sin ko mis yon la rı nın baş -kan la rı ve baş kan ve kil le ri or tak lis te ile ve ra kip siz ola rak se çi le bi lir.

(4) Oy la ma ya ka tı lan la rın ço ğun lu ğu nun oyu nu alan aday, ka bul oyu el li den az ol -ma mak üze re, se çil miş olur.

(5) Büt çe ve in san hak la rı ko nu la rı na ba kan ko mis yon la rın baş kan la rı Mec lis mu -ha le fe ti üye si mil let ve kil le ri ara sın dan se çi lir.

Ko mis yon la rın Ça lış ma la rı için Ge rek li Şart lar ve Sı nır lı lık larMad de 27 - (1) Yük sek Mec lis ko mis yon la rı nın ya pı sı en az beş mil let ve ki lin den

olu şur.(2) Ko mis yon üye le ri ko mis yon top lan tı sı na ka tıl mak zo run da dır.(3) Ko mis yon da top lan tı ye ter sa yı sı üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu dur. Ka rar

ye ter sa yı sı ka tı lan üye le rin ya rı sın dan faz la sı dır (ba sit ço ğun luk tur -çev.).

171

(4) Si ya si par ti grup la rı her bir ko mis yon da ken di tem si li ni sağ la ma lı dır ve bir ko -mis yon da ki tem sil ci le ri nin sa yı sı ka rar ye ter sa yı sı nı aşa maz.

(5) Mil let ve kil le ri bu mad de nin 6’n cı fık ra sın da ve bu İç tü zü ğün 32’n ci mad de sin -de gös te ri len hal ler dı şın da, yal nız bir ko mis yo nun üye si ola bi lir.

(6) Tüm ko mis yon la ra bi rer üye ver me ye üye sa yı sı yet me yen si ya si par ti grup la -rı nın mil let ve kil le ri par ti gru bu nun öne ri si ile oy kul lan ma hak kı na da sa hip ola rak iki ko mis yo na ka tı la bi lir.

(7) Mil let ve kil le ri, üye si ol ma dık la rı ko mis yon la rın giz li ol ma yan top lan tı la rı na is ti şa re hak kı ile ka tı la bi lir.

(8) İda ri teş ki la tın uz man lık ve ya dil sel in ce le me ra po ru gel me miş ya sa tas lak la rı so rum lu ko mis yon ta ra fın dan ön ce den gö rü şü le mez.

(9) Eğer gö rü şü len ko nu la rın ni te li ği ka pa lı top lan tı ya pıl ma sı nı ge rek tir mi yor sa, ko mis yon top lan tı la rı açık ya pı lır. Ka pa lı top lan tı ya ko mis yon ta ra fın dan ça ğı rı lan ki şi -ler ka tı la bi lir.

(10) Bu İç tü zük te be lir ti len hal ler dı şın da, ko mis yon lar top lan tı gü nün den ön ce ve en geç üç gün kal dı ğın da top lan tı gün de mi, za ma nı ve ye ri ni du yu ru pa no sun da ve Yük -sek Mec lis in ter net say fa sın da ya yın lar.

(11) Cum hur baş ka nı, baş ba kan, bun la rın Yük sek Mec lis te ki tem sil ci le ri, Ka mu Baş de net çi si (Om buds man) ile İş ken ce yi, İn san lık Dı şı ve Aşa ğı la yı cı Muame le yi Ön -le me Ulu sal Mer ke zi Eş gü düm Ku ru lu nun baş ka nı açık ve ka pa lı top lan tı la ra ka tıl ma hak kı na sa hip tir.

(12) Ko mis yon la rın açık top lan tı la rın da uz man lar, il gi li ki şi ler, böy le ce Yük sek Mec lis te ak re di te ba sın men sup la rı ka tı la bi lir.

(13) Ko mis yon top lan tı sı na ka tıl mak is te yen ler Yük sek Mec lis ta ra fın dan uy gun gö rü lür se top lan tı la ra ça ğı rı la bi lir.

(14) Ko mis yon top lan tı sı na ka tı lan lar bu İç tü zü ğün 145 ’in ci mad de sin de ki şart la ra uy mak tan so rum lu dur.

Daimi ve Ge çi ci Ko mis yon Baş kan la rı ve Baş kan ve kil le ri nin Gö re vi nin Er ken So na Er me siMad de 28 - (1) Ko mis yon baş kan la rı ve baş kan ve kil le ri nin gö re vi aşa ğı da ki hal -

ler de er ken so na er di ri le bi lir: 1. Ko mis yon baş ka nı ve ya baş kan ve ki li nin gö re vi nin so na er di ril me si ne dair ken di

ya zı lı ta le bi üze ri ne (gö rev den çe kil me),2. Mil let ve kil li ği gö re vi nin so na er me siy le,3. Yük sek Mec lis gö rev den al dı ğın da.(2) Ko mis yon baş ka nı ve ya baş kan ve ki li nin gö re vi nin so na er di ril me si ne (gö rev -

den çe kil me) dair ya zı lı ta le bi top lan tı yı yö ne ten Mec lis baş ka nı ve ya baş kan ve ki lin ce Yük sek Mec li se su nu lur ve gö rü şü lür.

172

(3) Mil let ve kil li ği gö re vi nin er ken so na er di ril me siy le ko mis yon baş ka nı ve ya baş -kan ve ki li nin gö re vi de so na er miş olur.

(4) Ko mis yon baş ka nı ve baş kan ve ki li ni gö rev den al ma ko nu su ko mis yon gün de -mi ne si ya si par ti gru bu nun öner ge si ve Yük sek Mec li sin ka ra rı ile gi rer ve 72 saat ten er ken beş gün den geç ol ma mak üze re gö rü şü lür.

(5) Yük sek Mec lis ko mis yon la rı nın baş kan ve baş kan ve kil le ri ni gö rev den al ma ka -ra rı oy la ma ya ka tı lan la rın ço ğun lu ğuy la ve en az el li oy la alı nır,

(6) Ko mis yon baş ka nı ve ya baş kan ve ki li ni gö rev den al ma ya dair öner ge bir si ya si par ti gru bu ta ra fın dan an cak yıl da bir kez ve ri le bi lir.

Daimi Ko mis yon la rın Gö rev le riMad de 29 - (1) Yük sek Mec lis ko mis yon la rı nın ken di so rum lu luk la rın da ki ko nu -

lar da:1. Ya sa tas lak la rı nın ön gö rüş me le ri ni ya par ve bu İç tü zü ğün hü küm le ri ne uy gun

ola rak ya sa tas lak la rı na dair ka rar lar alır,2. Yük sek Mec li sin yet ki sin de ki ka mu gö rev li si ata ma la rı için se çim, ha zır lık, de -

ğer len dir me, uy gun gör me ve gö rev den al ma aşa ma la rın da in ce le me ler de bu lu nur ve gö rüş bil di rir,

3. Yük sek Mec lis ka rar la rı nın tas lak la rı nı Yük sek Mec lis gün de mi ne su nar,4. Ya sa tas lak la rı nı hü kü me te, Ka mu Baş de net çi si ne (Om buds man), ay rı ca ta raf sız

uz man ku rum la ra gö rüş ve öne ri le ri ni al mak üze re gön der me ka ra rı alır,5. Özel gö rüş me dü zen ler (ko nuş ma cı da vet eder ve din ler -çev.),6. Mer ke zi ida re nin or gan la rı, özerk ye rin den yö ne tim or gan la rı ve il li ye ti ne bak -

mak sı zın tü zel ki şi ler den res mi bel ge le ri ve baş ka mad di un sur la rı ta lep eder,7. Yük sek Mec lis top lan tı la rın da ge nel gö rüş me ya pıl ma sı hu su sun da öne ri de bu -

lu nur,8. Yü rüt me (mer ke zi) or gan la rın da ve özerk ye rin den yö ne tim or gan la rı ya sa tas -

lak la rı nın ha zır lan ma sı ve ka bul edil me si, ya sa la rın ve Yük sek Mec lis ka rar la rı nın uy gu -lan ma sı nın gö ze ti mi nin sağ lan ma sı için ça lış ma grup la rı oluş tu rur,

9. Dev let büt çe si ya sa tas la ğı nın ken di ni il gi len di ren bö lüm le ri ne dair gö rüş le ri ni so rum lu ko mis yo na gön de rir,

10. Ko mis yon lar gö re ve baş la dık tan iti ba ren al tı ay geç tik ten son ra ken di so rum lu -luk la rın da ka bul edi len ya sa la rı iz le me ye alır,

11. Gö rü şü len ko nu yu baş ka ko mis yo na ver me ye dair öner ge yi Mec lis baş ka nı na ve rir,

12. Fark lı yer de ve ya Yük sek Mec li sin baş ka ko mis yon la rıy la bir lik te top lan tı yap -ma ka ra rı alır,

13. Mer ke zi ku rum la rın yö ne ti ci le ri ni din ler, 14. Yak la şım, amaç ve iş lev le ri ni kı sa ca açık la ya rak, hü kü me te ya sa tas la ğı nın ge ri

çe kil me si ge re ği ne dair tek lif (ya sa ma gi ri şi mi) ve re bi lir,

173

15. Ken di ça lış ma la rı na uz man la rı, ta raf sız mü te has sıs la rı ve si vil top lum ku ru lu şu tem sil ci le ri ni dâ hil ede bi lir,

16. Dö nem lik ça lış ma ta sa rı sı esa sın da ge le cek yıl ki Yük sek Mec lis büt çe si tas la -ğı na dair öner ge le ri ni Mec lis baş ka nı na su nar,

17. Ken di ça lış ma la rı nı dü zen le me ye dair ko nu la rı ken di için de ka ra ra bağ lar.18. Yük sek Mec li sin de ne tim iş le vi kap sa mın da ve ya sa la ra uy gun şe kil de yü rüt me

or gan la rın da ya sa la rın ve Yük sek Mec lis ka rar la rı nın uy gu lan ma sı nı de net ler,19. Bu İç tü zük te ve baş ka dü zen le yi ci ya sal bel ge ler de ele alı nan di ğer ko nu la ra

ba kar.(2) Ya sa tas la ğı gö rü şül me le ri nin so nuç la rı na dair Yük sek Mec lis ko mis yon la rı ra -

por ka bul eder. (3) İda ri teş ki la tın il gi li bi rim le ri bu İç tü zük te gös te ri len hal ler dı şın da ko mis yon

top lan tı sın dan en az üç gün ön ce ko mis yon üye le ri ne gün dem de ki ko nu lar la il gi li bil gi -len di ri ci mad di un sur la rı sağ lar.

Ko mis yon Baş ka nı nın Gö rev le riMad de 30 - (1) Ko mis yon baş ka nı:1. Ko mis yon ça lış ma la rı nı yö ne tir,2. Ko mis yon üye le ri ara sın da gö rev pay la şı mı ya par,3. Ko mis yon top lan tı sı nın tas lak gün de mi ni ha zır lar,4. Ko mis yon top lan tı la rı nı yö ne tir,5. Ko mis yon bel ge le ri ni im za lar,6. Bu İç tü zük te ve ko mis yon la il gi li mev zuat ta yer alan di ğer gö rev le ri ye ri ne ge -

ti rir.

Ko mis yon la rın Or tak Top lan tı la rıMad de 31 - (1) Bir kaç ko mis yo nu il gi len di ren ko nu lar da or tak top lan tı ya pı la bi lir.(2) Or tak top lan tı lar da ko mis yon lar her bir ko mis yo nun ka tı lan üye le ri nin ço ğun -

lu ğuy la or tak ka rar la rı ka bul ede bi lir, bun la rı ken di ko mis yon la rı nın baş ka nı ve ya yok -lu ğun da ko mis yon baş kan ve ki li im za lar. Ko mis yon lar ara sın da gö rüş ay rı lı ğı ol du ğun da ka rar her bir ko mis yon ta ra fın dan ken di adı na ka bul edi lir.

(3) Or tak top lan tı, ko mis yon lar için be lir len miş usu le gö re ger çek leş ti ri lir.

Yük sek Mec lis Ge nel Top lan tı sıMad de 32 - (1) Yük sek Mec lis aşa ğı da ki hal ler de Yük sek Mec lis Ge nel Top lan tı sı

usu lün de ça lı şır: 1. Se çim den son ra Yük sek Mec li sin ça lış ma la rı nın ba şın da bu İç tü zü ğün 9’un cu

mad de sin de ki bi rin cil ko nu la rı gö rü şür ken,2. Ola ğa nüs tü hal ve se fer ber lik ilan edi lir ken sa vaş du ru mu or ta ya çık tı ğın da Yük -

sek Mec li sin her za man ki yön tem ler le ça lış ma sı imkâ nı ol ma dı ğın da.

174

(2) Top lan tı ih ti sas ko mis yo nu baş ka nı nın yö ne ti min de ger çek leş ti ri lir, o ol ma dı -ğın da otu rum baş kan lı ğı Yük sek Mec li sin ka ra rıy la se çi lir.

(3) Yük sek Mec lis Ge nel Top lan tı sı na ait ya zı lı bel ge ler ve ka rar tas lak la rı top lan tı sı ra sın da da ğı tı la bi lir.

(4) Yük sek Mec lis Ge nel Top lan tı sın da, ye min et miş mil let ve kil le ri nin top lam sa -yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun açık oyu ile ka rar alı nır.

(5) Yük sek Mec lis Ge nel Top lan tı sı, gö rü şü len ko nu lar la il gi li ka rar al dık tan son ra top lan tı sı nı son lan dı rır.

(6) Yük sek Mec lis Ge nel Top lan tı sın da alı nan ka rar Yük sek Mec lis top lan tı sın da bek le til mek si zin gö rü şü lür.

Ge çi ci Ko mis yon lar (Sü re li ko mis yon lar -çev.)Mad de 33 - (1) Yük sek Mec lis be lir li ko nu lar da araş tır ma ve mec lis so ruş ma sı

yap mak üze re ge çi ci ko mis yon ku ra bi lir.(2) Ge çi ci ko mis yon kur ma öner ge si ni si ya si par ti grup la rı ve ya ko mis yon lar

(daimi ko mis yon lar -çev.) ve re bi lir.(3) Si ya si par ti grup la rı nın öner ge si ile Yük sek Mec lis te ki tem sil oran la rı na denk ol -

mak üze re olu şu mun da beş mil let ve ki li ni aş ma ya cak şe kil de ge çi ci ko mis yon ku ru lur.(4) Eğer baş kan ta ra fın dan be lir ti len sü re için de si ya si par ti gru bu ko mis yo nun

olu şu mu için ken di tem sil ci si ni gös ter mez se Yük sek Mec lis o gru bu kat mak sı zın ge çi ci ko mis yo nu ku rar.

(5) Ge çi ci ko mis yo nun ku rul ma sı ka ra rı aşa ğı da ki le ri kap sar:1. Ge çi ci ko mis yo nun adı,2. Ge çi ci ko mis yo nun gö rüş mek üze re oluş tu rul du ğu amaç lar, gö rev ler ve ko nu la -

rın kap sa mı,3. Ge çi ci ko mis yo nun ken di ya pı sı,4. Ça lış ma sü re si,5. Ça lış ma la rı nın so nuç la rı na dair be yan na me nin tes lim sü re si,6. Ge çi ci ko mis yo nun ku ru lu mu ve mad di-tek nik ge rek si nim le rin sağ lan ma sı ko -

nu la rı.(6) Ge çi ci ko mis yo nun ça lış ma sü re si ku rul du ğu gün den baş la ya rak üç ayı aşa maz.

Yük sek Mec lis ta ra fın dan ge çi ci ko mis yo nun ça lış ma sü re si nin uza tıl ma sı ka ra rı alı na -bi lir.

(7) Yük sek Mec li sin gö rev sü re si (ya sa ma dö ne mi -çev.) so na er me den ön ce ki son dört ay da ge çi ci ko mis yon ku rul ma sı na izin ve ril mez.

(8) Aşa ğı da be lir ti len ler ge çi ci ko mis yon da baş kan ve ya baş kan ve ki li se çi le mez:1. Daimi ko mis yon la rın baş kan la rı,2. Ay nı si ya si par ti gru bu nun üye le ri,(9) Çı kar ça tış ma sı ol du ğun da mil let ve ki li ge çi ci ko mis yo nun ya pı sı be lir le ne ne

ka dar ken di aday lı ğı nı koy ma hak kı na sa hip tir.

175

(10) Eğer ge çi ci ko mis yo nun ça lış ma la rı nın yü rü tül me sin de mil let ve kil le ri nin çı -kar ça tış ma sı or ta ya çı kar sa, o ko mis yo nun üye li ğin den ay rıl mak üze re ko mis yon baş ka -nı na ya zı lı is tek su nu la bi lir, bu du rum da si ya si par ti gru bu baş ka nı na bil gi ve ri lir.

(11) Ge çi ci ko mis yon dan ay rı lan üye le rin ye ri ne ay nı si ya si par ti gru bu nun üye le -rin den bi ri ge çer.

(12) Ge çi ci ko mis yo nun baş ka nı ve ya baş kan ve ki li nin gö re vi nin er ken so na er di -ril me si, Mec lis baş kan ve ki li nin gö re vi nin er ken so na er di ril me si için gös te ri len yön tem ve dü zen de ye ri ne ge ti ri lir.

İKİN Cİ KI SIMYÜK SEK MEC LİS ÇA LIŞ MA LA RI NIN DÜ ZE Nİ

Al tın cı Bö lüm Yük sek Mec lis Ya sa ma Yıl la rı ve Ya sa ma Yı lı İş Pla nı

Yük sek Mec lis Ya sa ma Yı lıMad de 34 - (1) Yük sek Mec lis ya sa ma yı lı ey lül ayı nın ilk iş gü nün den baş lar ve

bir son ra ki yı lın ha zi ran ayı nın son iş gü nü ne ka dar de vam eder.(2) Ya sa ma yı lı Kır gız Cum hu ri ye ti Ulu sal Mar şı oku na rak açı lır ve ka pa nır.(3) Ya sa ma yı lı nın iş le yi şi Yük sek Mec lis ve onun or gan la rı nın ça lış ma la rın da ki

usul de dir.(4) Yük sek Mec li sin ya sa ma yı lı nın or ta la rın da Cum hur baş ka nı nın, hü kü me tin ve -

ya Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri nin en az üç bi ri nin öne ri si üze ri ne ola ğa nüs tü bir top -lan tı ya pa bi lir.

(5) Ola ğa nüs tü top lan tı ça ğı rı sı na dair öner ge ge rek çe le ri, gö rü şül me si öne ri len so -ru lar ve ay rı la cak sü re le ri içe re cek şe kil de Mec lis baş ka nı na su nu lur.

(6) Yük sek Mec li sin ola ğa nüs tü top lan tı sı nı içe ren öner ge Yük sek Mec li se tes lim edil di ği gün den iti ba ren üç gün için de Mec lis baş ka nı ta ra fın dan ça ğı rı ya pı lır.

(7) Ola ğa nüs tü top lan tı Yük sek Mec lis ta ra fın dan öne ri len ko nu lar da ka rar alın dı -ğın da so na erer.

(8) Giz li oy la ma yön te mi ni uy gu la mak için Yük sek Mec lis ge çi ci ko mis yon la rın ku ru lu şun da ki şe kil de sa yım ko mis yo nu oluş tu rur.

Yük sek Mec lis Top lan tı la rıMad de 35 - (1) Yük sek Mec lis top lan tı la rı aşa ğı da ki şe kil ler de ola bi lir:1. Ola ğan,2. Ola ğa nüs tü,3. Açık,4. Ka pa lı.

176

(2) Yük sek Mec li sin ola ğan top lan tı lar için ya sa lar da gös te ri len hal ler dı şın da Çar -şam ba ve Per şem be gün le ri top la nır. Ya sa la ra gö re ça lış ma gü nü de ğiş ti ğin de Yük sek Mec lis ve onun or gan la rı de ği şen gün ler de ça lış ma ya par.

(3) Ola ğan top lan tı lar saat 09.30’ da baş lar, saat 18.00’ de so na erer. Yük sek Mec lis ka ra rıy la top lan tı saat le ri uza tı la bi lir.

(4) Yük sek Mec lis top lan tı sı (ge nel ku rul -çev.) saat le rin de si ya si par ti grup la rı ve ko mis yon lar top lan tı ya pa maz, özel gö rüş me açı la maz, seç men ler le ça lış ma ya pı la maz.

(5) Yük sek Mec li sin ola ğa nüs tü top lan tı sı Çar şam ba ve Per şem be dı şın da haf ta nın her han gi bir gü nü Cum hur baş ka nı nın ve Mec lis baş ka nı nın öne ri siy le ger çek leş ti ri le bi lir.

Yük sek Mec li sin Ka pa lı Top lan tı la rı (Ka pa lı Otu rum -çev.)Mad de 36 - (1) Ulu sal, as ke ri ve ya sa lar da gös te ri len di ğer sır lar la il gi li ko nu lar

dı şın da Yük sek Mec lis açık top lan tı ya par.(2) Be lir li özel hal ler de Yük sek Mec lis gün de min de ki ko nu la rın ka pa lı ola rak gö -

rü şül me si için Yük sek Mec li sin ka ra rı ala bi lir.(3) Ka pa lı top lan tı ya pıl ma sı ka ra rı oy la ma ya ka tı lan la rın ço ğun lu ğuy la alı nır, ka -

bul oy la rı el li den az ola maz. (4) Cum hur baş ka nı, Baş ba kan, Ka mu Baş de net çi si (om buds man), Cum hur baş ka nı

ve hü kü me tin Mec lis te ki daimi yet ki li tem sil ci le ri Yük sek Mec li sin tüm ka pa lı top lan tı -la rı na ka tı la bi lir. Yük sek Mah ke me baş ka nı, Yük sek Mah ke me Ana ya sa Daire si baş ka nı, Mer kez Ban ka sı baş ka nı, Sa yış tay baş ka nı, baş sav cı ve hü kü met üye le ri ken di so rum lu -luk la rın da ki ko nu lar la il gi li Yük sek Mec lis ka pa lı top lan tı la rı na ka tı la bi lir. Di ğer ka mu gö rev li le ri ka pa lı top lan tı ya Mec lis baş ka nı nın ve ya o yok ken Mec lis baş kan ve ki li nin çağ rı sı üze ri ne ka tı la bi lir.

(5) Yük sek Mec li sin ka pa lı top lan tı sı nın içe ri ği nin açık lan ma sı ve ya yıl ma sı, ay rı -ca top lan tı sı ra sın da fo toğ raf çe kil me si, ses ve gö rün tü kay dı alın ma sı, ile ti şim araç la rı -nın, te le fon ve tel siz gi bi ir ti bat la rın kul la nıl ma sı ya sak tır.

(6) Yük sek Mec lis ka pa lı top lan tı lar da tam tu ta nak ve bir le şim özet le ri nin ha zır -lan ma sı İda ri Teş ki la tın bün ye sin de ki bö lüm ler ta ra fın dan, top lan tı giz li li ği gö ze ti le rek ye ri ne ge ti ri lir.

(7) Dev let sır la rı ve ya sa lar la ko run muş baş ka özel sır la rı kap sa yan bel ge le rin sak -lan ma sı, bun la ra eri şi min ve giz li li ği nin sağ lan ma sı usu lü Yük sek Mec lis baş ka nı ta ra -fın dan çı ka rı la cak yö net me lik le be lir le nir.

(8) Yük sek Mec li sin ka pa lı top lan tı lar da alı nan ka rar lar ve oy la ma so nuç la rı Yük -sek Mec li sin in ter net say fa sı na ya yın la nır.

Ça ğı rı lan Ki şi le rin Yük sek Mec lis Top lan tı la rı na Ka tıl ma sıMad de 37 - (1) Yük sek Mec lis te gö rü şü len ya sa tas lak la rı ve di ğer ko nu lar da ge -

rek li bil gi le ri, gö rüş le ri ve açık la ma la rı sun mak üze re ko mis yon la rın öne ri si ile Yük sek Mec lis top lan tı sı na mer ke zi ku rum la rı ve si vil top lum ku ru luş la rı nın tem sil ci le ri, uz man ve mü te has sıs lar ça ğı rı la bi lir.

177

Yük sek Mec lis Top lan tı sı nın Ça lış ma Di liMad de 38 - (1) Yük sek Mec lis top lan tı la rın da ulu sal ve res mi dil ler de (Kır gız

Türk çe si ve Rus ça, -çev.) eş za man lı ter cü me hiz me ti sağ la nır ve otu rum baş ka nı nın ulu -sal dil le (Kır gız Türk çe si -çev.) yö ne tir.

(2) Mil let ve kil le ri ve ça ğı rı lan ki şi ler Yük sek Mec lis top lan tı la rın da res mi dil ler de ko nu şa bi lir (Kır gız Türk çe si ve Rus ça, -çev.).

(3) Yük sek Mec li sin ve or gan la rı nın top lan tı la rın da ko nuş ma cı la ra Kır gız Türk çe -sin den Rus ça ya ve Rus ça dan Kır gız Türk çe si ne eş za man lı çe vi ri hiz me ti su nu lur.

(4) Ya ban cı ül ke le rin, ulus la ra ra sı ku ru luş la rın res mi dil le ri bil me yen tem sil ci le ri, ya ban cı ül ke va tan daş la rı ya ban cı dil de ko nu şa bi lir ve on la ra res mi dil ler de eş za man lı ter cü me hiz me ti sağ la nır.

Yük sek Mec lis Top lan tı la rın da Otu rum Baş ka nıMad de 39 - (1) Yük sek Mec li sin top lan tı la rın da otu rum baş ka nı:1. Top lan tı yı bu İç tü zü ğün hü küm le ri ne gö re yö ne tir,2. Söz al ma is tem le ri nin ge liş sı ra la rı na, top lan tı gün de mi ne ve bu İç tü zük hü küm -

le ri ne gö re söz ve rir,3. Gö rü şü len ko nu lar da öner ge le ri ge liş sı ra sı na gö re oy la ma ya su nar,4. Oy ver me sü re ci nin baş la dı ğı nı ilan eder ve so nuç la rı nı açık lar,5. Top lan tı öze ti nin ve tam tu ta na ğın ha zır lan ma sı nı de net ler ve im za lar,6. Ge nel gö rüş me le re ve özel ödev (gö rev -çev.) ka rar la rı nı im za lar,7. Si ya si par ti grup la rı ara sın da gö rüş me le ri dü zen ler.(2) Otu rum baş ka nı top lan tı yı so na er di re rek bir son ra ki top lan tı gün de mi ni du yu rur.(3) Otu rum baş ka nı top lan tı da is te nen dü ze ni sağ la mak için bu İç tü zü ğün 31 ’in ci

bö lü mün de gös te ri len ça re le re baş vu rur.

Yük sek Mec lis Top lan tı la rın da Otu rum Baş ka nı na Dair Kı sıt la ma larMad de 40 - (1) Söz alan lar ta ra fın dan ah lak sı nır la rı aşıl dı ğın da, otu rum baş ka nı

söy le nen sö zü ay rın tı lan dır ma dan (tar tış ma dan -çev.) bu na kar şı şerh koy ma hak kı na sa hip tir.

(2) Elekt ro nik ci haz dan ya rar la nıl ma yan açık oy la ma da otu rum baş ka nı ilk oyu ve rir.

(3) Otu rum baş ka nı top lan tı yı yö ne tir ken bu İç tü zük hü küm le ri üç kez ih lal edil di -ğin de ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyu ile bir son ra ki top lan tı ya ka dar baş ka bir otu rum baş ka nı nı gö rev len di re bi lir.

Yük sek Mec lis Top lan tı sın da Mil let ve kil le ri nin Yet ki ve So rum lu luk la rıMad de 41 - (1) Mil let ve kil le ri Yük sek Mec li sin, si ya si par ti grup la rı nın ve ko mis -

yon la rın top lan tı la rı na ka tı la bi lir.(2) Yük sek Mec lis top lan tı la rın da mil let ve kil le ri bu İç tü zük te gös te ri len sı nır lar

için de şu hak la ra sa hip tir:

178

1. Tar tış ma ya ka tıl mak,2. Gö rü şü len ko nu la rın içe ri ğiy le il gi li gö rüş ve dü şün ce le ri ni ve öne ri le ri ni pay -

laş mak,3. Yük sek Mec li sin de ğer len dir me si ne su nu lan ka mu gö rev li si ata ma la rı için aday -

lar la il gi li gö rüş bil dir mek,4. Ko nuş ma cı la ra bu İç tü zük te gös te ri len usul de so ru sor mak,5. Açık la ma yap ma ya ve mil let ve kil le ri ara sın da Yük sek Mec lis te ki si ya si par ti

grup la rı nın ve ko mis yon la rın ça lış ma la rı ile il gi li bel ge le ri da ğıt mak.(3) Mil let ve kil le ri bu İç tü zük te ay rı ca gös te ri len di ğer yet ki le ri ni kul la nır.

Yük sek Mec li sin İş Plan la rıMad de 42 - (1) Yük sek Mec lis ye ni ya sa ma dö ne mi nin baş lan gı cın da Mec li si ge -

liş tir me st ra te ji si ka bul eder ve ge rek ti ğin de bu st ra te ji de de ği şik lik ler ya pı lır.(2) Ye ni ya sa ma dö ne mi nin baş lan gı cın da Yük sek Mec lis ko mis yon la rı oluş tu rul du -

ğun dan iti ba ren üç ay için de ve bir ekim den geç ol ma mak üze re ilk ola ğan top lan tı da tem -sil, ya sa ya pı mı ve de ne tim iş lev le ri nin ça lış ma la ra ak ta rıl ma sıy la iş pla nı oluş tu ru lur.

(3) Yük sek Mec lis, her ayın ba şın da ko nu la rın ön ce li ği ni, si ya si par ti grup la rı nın, ko -mis yon la rın ve mil let ve kil le ri nin ya zı lı öner ge le ri ni dik ka te ala rak ay lık pla nı ka bul eder.

(4) Yük sek Mec li sin ça lış ma la rı nın dö nem lik ve ay lık plan la rı Mec lis ka ra rı ile ka -bul edi lir ve ka bul edil di ği baş la ya rak üç gün için de Yük sek Mec lis in ter net say fa sın da ya yın la nır.

Yük sek Mec li sin Top lan tı Gün de miMad de 43 - (1) Yük sek Mec li sin top lan tı sı ko nu la rın gö rü şül me sin de ön ce lik le ri

dik ka te ala rak, her ay lık pla nın öze lin de, Mec lis baş ka nı ta ra fın dan su nu lan top lan tı gün -de mi nin ka bu lüy le baş lar.

(2) Yük sek Mec lis ko mis yon lar da gö rü şü len ya sa tas lak la rı nı sü re sin den ön ce top -lan tı gün de mi ne ala bi lir.

(3) Yük sek Mec lis ta ra fın dan so rum lu ko mis yo nun er te le me ka ra rı nın uy gun gö -rül dü ğü du rum lar dı şın da top lan tı gün de mi ne gi ren ko nu la rın gö rü şül me si Yük sek Mec -lis ka ra rıy la bir ke re ye mah sus er te le ne bi lir.

(4) Top lan tı gün de mi otu ru ma ka tı lan mil let ve kil le ri nin ço ğun lu ğuy la ka bul edi lir, ka bul oy la rı el li den az ola maz.

(5) Bu İç tü zü ğün 3’ün cü mad de si nin bi rin ci fık ra sı nın 2, 6 – 9, 13, 15, 17 – 30, 33, 38 ve 39 ’un cu bent le rin de ele alı nan ko nu lar bu İç tü zük te yer alan hü küm ler sak -lı kal mak üze re top lan tı gün de mi ne Yük sek Mec lis ka bul ka ra rı ge rek mek si zin Mec lis baş ka nı ta ra fın dan ek le nir.

(6) Hü kü met ta ra fın dan ge cik ti ril di ği dü şü nü len ya sa tas lak la rı so rum lu ko mis yo -nun gö rü şü ile top lan tı gün de mi ne ek le nir ve Yük sek Mec lis ta ra fın dan bek le mek si zin gö rü şü lür.

179

(7) Bu İç tü zük te gös te ri len du rum lar ha riç ol mak üze re, top lan tı la rın gün de min de -ki ko nu lar la il gi li bil gi len di ri ci bil gi ve bel ge ler Yük sek Mec lis top lan tı sın dan en az üç gün ön ce mil let ve kil le ri ne ve ri lir.

Si ya si Par ti Grup la rı nı ve Ko mis yon la rın Top lan tı la rıMad de 44 - (1) Si ya si par ti grup la rı cu ma gün le ri ve ge rek li du rum lar da seç men ler le

gö rüş me za man la rı, ko mis yon lar ve ge nel ku rul dı şın da di ğer gün ler de top lan tı ya par.(2) Ko mis yon top lan tı la rı pa zar te si ile sa lı gün le ri ve ge rek li du rum lar da seç men -

ler le gö rüş me za man la rın da si ya si par ti grup la rı ve Yük sek Mec lis top lan tı la rı ha riç ol -mak üze re di ğer gün ler de top lan tı ya pı lır.

(3) Ko mis yon la rın top lan tı la rı üye le ri nin salt ço ğun lu ğu nun ka tı lı mıy la ge çer li olur. Ko mis yon lar ka tı lan üye le ri nin ço ğun lu ğu nun oyuy la ka rar alır.

(4) Si ya si par ti grup la rı nın ve ko mis yon la rın top lan tı la rı nın bi çi mi, usu lü ve top lan tı ye ter sa yı sı, top lan tı yı yö net me di li, gün de min ka bu lü ve di ğer ko nu lar eğer bu İç tü zük te baş ka ca bir hü küm yok sa Yük sek Mec lis top lan tı la rı na ben zer şe kil de yü rü tü lür.

ÜÇÜN CÜ KI SIMYA SA YA PIM SÜ RE Cİ

Ye din ci Bö lümYük sek Mec li se Ya sa Tas la ğı Su nul ma sı ve Önin ce le me

Ya sa ma Gi ri şi mi (ya sa öne ri si ve re bil me -çev.) Hak kı nın Öz ne siMad de 45 - (1) Ya sa ma gi ri şi mi hak kı na sa hip olan lar şun lar dır:1. Ya say la dü zen len di ği şe kil de halk öner ge si ve on bin seç men,2. Bu İç tü zü ğe uy gun ola rak Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri,3. Hü kü me te dair ana ya sa ka nun da (ana ya sal ya sa -çev.) gös te ril di ği şe kil de hü -

kü met.

Yük sek Mec li sin Bir Ön ce ki Ya sa ma Dö ne min de Ka bul Edil me yen Ya sa Tas lak la rı nın Gö rü şül me siMad de 46 - (1) Mil let ve ki li ve ya mil let ve kil le ri ta ra fın dan su nu lan ve bir ön ce ki

ya sa ma dö ne min de Yük sek Mec lis ta ra fın dan bi rin ci oku ma da (ilk gö rüş me -çev.) ka bul edil me yen ya sa tas lak la rı, halk öner ge si bi çi min de su nu lan tas lak lar dı şın da ge ri çe kil -miş sa yı lır.

(2) Eğer ye ni ku ru lan hü kü met sa hip len mek ten çe ki nir se, bir ön ce ki hü kü met ta ra -fın dan su nu lan ya sa tas lak la rı ge ri çe kil miş sa yı lır.

(3) Mil let ve ki li ve ya mil let ve kil le ri ta ra fın dan su nu lan ve ge ri çe kil miş sa yı lan ya -sa tas lak la rı, tek rar su nul ma sı ve böy le ce ya sa ma yı lı pla nı na ek len me si ka ra rı alı na bil -me si için ye ni ya sa ma dö ne mi mil let ve kil le ri ne ve Yük sek Mec lis ih ti sas ko mis yon la -rı na da ğı tı lır.

180

(4) Ye ni ya sa ma dö ne mi mil let ve kil le ri ta ra fın dan ta lep edi len ge ri çe kil miş ya sa tas lak la rı Yük sek Mec lis ar şi vin den alı na rak ve ri lir.

(5) Halk öner ge si bi çi min de ve ri len ve hü kü me tin sa hip len di ği ya sa tas lak la rı Yük -sek Mec lis ta ra fın dan bu İç tü zük te gös te ril di ği bi çim de gö rü şü lür.

(6) Bir ön ce ki ya sa ma dö ne min de Yük sek Mec lis ta ra fın dan bi rin ci, ikin ci ve üçün -cü oku ma lar da (gö rüş me ler de -çev.) ka bul edi len ya sa tas lak la rı Yük sek Mec lis ta ra fın -dan bu İç tü zük te gös te ril di ği bi çim de gö rü şü lür.

Ya sa Tas la ğı Su nul ma sı, Ek le ne cek Bel ge lerMad de 47 - (1) Ya sa ma öner ge si ver me hak kı nın öz ne le ri ta ra fın dan Yük sek Mec -

li se su nu lan ya sa tas lak la rı na aşa ğı da ki ta mam la yı cı bil gi ve bel ge ler ek le nir:1. Öner ge sa hi bi nin di lek çe si,2. Ya sa tas la ğı nı kap sa yan özet ve açık la ma aşa ğı da ki bil gi le ri içe rir: a. Ya sa tas la ğı nın amaç la rı ve iş lev le ri (ge rek çe le ri -çev.), b. Ya sa nın uy gu lan ma sı nın top lum, ik ti sat, yar gı, çev re, yol suz luk, te mel hak lar

ve top lum sal cin si yet ba kım lar dan muh te mel so nuç la rı, c. Açı lan özel gö rüş me nin ve top lum sal de ğer len dir me le rin so nuç la rı, ç. Ya sa tas lak la rı nın ya sa la ra uy gun lu ğu, d. Gi der le rin kay nak la rı nın açık la ma sı.3. Eğer ya sa tas lak la rı yü rür lük te ki ya sa lar da de ği şik lik ya pıl ma sı nı içe ri yor sa kar -

şı laş tır ma lı tab lo,4. Su nu lan ya sa tas la ğı nın be ra be rin de ki ya sa tas lak la rı (ile ri de ya sa tas la ğı tor ba sı

ola rak anı la cak tır),5. Ti ca ri iş le ri dü zen le me ye yö ne lik ya sa tas lak la rı nın yön len di ri ci (teş vik

edi ci - çev.) et ki le ri nin is ti ka me ti.(2) Ya sa tas la ğı nın halk öner ge si bi çi min de su nu lu şun da aşa ğı da ki ler ek le nir:1. Öner ge sa hi bi top lu lu ğun baş vu ru bel ge le ri (ki şi le rin lis te si, so ya dı, ad, un van,

kim lik bil gi le ri).2. İm za lı say fa lar,3. Ya sa tas la ğı nın res mi bas kı sın da (son ha lin de -çev.) yer alan met nin bir ör ne ği. (3) Ya sa tas la ğı ve ta mam la yı cı bel ge ler elekt ro nik or tam da, iki res mi dil de (12

pun to Ti mes New Ro man ya zı ti pin de) ve Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri nin sa yı sı na denk mik tar da ba sı lı ola rak su nu lur.

Ya sa Tas la ğı nın Kay da Alın ma sıMad de 48 - (1) İda ri Teş ki la tın il gi li as li bi ri mi ya sa tas lak la rı nı kay da alır ve Mec -

lis baş ka nı na su nu la na ka dar ki iki gün lük sü re için de, bu İç tü zü ğün 45 ve 47’n ci mad de -le ri nin ge rek le ri ne uy gun lu ğu na dair in ce le me nin ha zır lan ma sı için iki gü nü geç me mek üze re hu kuk bi ri mi ne ve rir.

Ya sa tas la ğı hu kuk bi ri mi nin de ğer len dir me siy le bir lik te Mec lis baş ka nı na bağ lı ulu sal gü ven lik uz man ku ru lu na gön de ri lir, ora da üç gün için de ya sa tas la ğı nın ulu sal

181

gü ven lik ba kı mın dan uy gun lu ğu na dair de ğer len dir me ha zır la nır. Eğer uz man lar ku ru lu olum suz de ğer len dir me su nar sa ya sa tas la ğı öner ge sa hi bi ne iade edi lir.

(2) Mec lis baş ka nı iki iş gü nü için de Mec lis baş ka nı na bağ lı ulu sal gü ven lik uz -man ku ru lu nun ve hu kuk bi ri mi nin de ğer len dir me le ri ne bağ lı ola rak ya sa tas la ğı nın ele al dı ğı ko nu la ra gö re so rum lu ko mis yo nu be lir ler ve il gi li ko mis yon la ra gön der me ka ra rı çı ka rır.

Baş ka nı nın so ya dı ilk sı ra da yer alan (ya zı lan -çev.) ko mis yon as li so rum lu ka bul edi lir.

(3) Mec lis baş ka nı nın ka ra rı na gö re İda ri Teş ki la tın il gi li as li bi ri mi bir gün için de ya sa tas la ğı nı ve ek li bel ge le ri si ya si par ti grup la rı na, ko mis yon la ra, mil let ve kil le ri ne, özel in ce le me le ri ye ri ne ge ti ren uz man bi ri me (ile ri de uz man lık bi ri ni ola rak anı la cak tır) gön de rir, böy le ce ya sa tas lak la rı Yük sek Mec li sin in ter net say fa sın da ya yın la nır.

(4) Mil let ve kil le ri ta ra fın dan ve halk öner ge si bi çi min de su nu lan ya sa tas lak la rı kay da alın dık tan son ra Cum hur baş ka nı na ve hü kü me te gön de ri lir.

(5) Ya sa tas la ğı nı su nan öz ne, bi rin ci oku ma da ka bul edi le ne ka dar tas la ğı ge ri çek -me ve ya im za sı nı ge ri çek me hak kı na sa hip tir. Bu yön de Mec lis baş ka nı na ya zı lı ola rak bil di rim de bu lu nur. Eğer ya sa tas la ğı bir den çok mil let ve ki li ta ra fın dan su nul muş sa, tüm öner ge sa hip le ri nin rı za sı ile ge ri alı na bi lir.

Ya sa Tas la ğı nın Öner ge Sa hi bi ne İade siMad de 49 - (1) Eğer su nul muş ya sa tas la ğı ve ek li bel ge ler bu İç tü zü ğün 45 ve

47’n ci mad de le ri ne ve ka rar al ma (ya sa ya pım -çev.) tek ni ği nin ge rek le ri ne uy maz sa, Mec lis baş ka nı İda ri Teş ki la tın hu kuk hiz me ti nin de ğer len dir me si ne uy gun ola rak ya sa tas la ğı nı ve ek li bel ge le ri ni öner ge sa hi bi ne iade eder.

Ya sa Tas la ğı nın Uz man lar ca İn ce len me siMad de 50 - (1) İda ri Teş ki la tın uz man lık bi ri mi ya sa tas la ğı üze rin de yar gı, te mel

hak lar, çev re, yol suz luk la mü ca de le ve top lum sal cin si yet ba kım la rın dan uz man lık in ce -le me le ri nin so nuç la rı nı ve re cek bi çim de aşa ğı da ki nok ta la ra ait gö rüş le ri içe rir:

1. İl gi li ko mis yon lar da gö rü şü lün ce ye ve bi rin ci oku ma ya gi re ne ka dar ya sa tas la -ğı na ve ya sa tas la ğı tor ba sı na,

2. Ya sa tas la ğı nın ikin ci oku ma sı na ka dar ki ha zır lık ça lış ma la rın da ve ri len de ği şik -lik öner ge le ri ne,

3. Cum hur baş ka nı nın kar şı gö rüş le ri ne dair uz laş ma ku ru lu ta ra fın dan ha zır la nan ya sa met ni ne.

(2) İda ri Teş ki la tın dil hiz me ti aşa ğı da ki le ri içe ren uz man lık in ce le me si ni ya par:1. İki res mi dil de ki ya sa tas lak la rı nın me tin le ri nin ve ek le ri nin gö rü şül me ye ve bi -

rin ci oku ma ya baş lan ma sı ka ra rı alı na na ka dar as lı na (bir bi ri ne -çev.) uy gun lu ğu nun ve iç dü ze ni nin kar şı laş tır ma-dü zelt me si ne yö ne lik uz man lık in ce le me si,

2. Ya sa tas la ğı nın ikin ci oku ma sı na baş lan ma sı ka ra rı alın dık tan son ra so rum lu ko -mis yo nun ra po ru nun ve dü zelt me tab lo su nun çe vi ri si,

182

3. Gö rü şü le rek üçün cü oku ma ya baş lan ma sı ka ra rı alı na na ka dar ya sa tas la ğı nın iki res mi dil de bir bi ri ne eş me tin le ri ni,

4. Cum hur baş ka nı nın kar şı gö rüş le ri ne dair uz laş ma ku ru lu ta ra fın dan ha zır la nan tek lif e rin bir bi ri ne eş me tin le ri ni.

(3) Uz man lık de ğer len dir me le ri ni ve ter cü me me tin le ri ni il gi li bi rim le rin yö ne ti -ci le ri im za lar.

So rum lu (As li -çev.) Ko mis yon lar Ta ra fın dan Ya sa Tas lak la rı nın Bi rin ci Oku ma ya Ha zır lan ma sıMad de 51 - (1) So rum lu ko mis yon bu İç tü zük te gös te ri len du rum lar dı şın da, ya sa

tas la ğı nın alın dı ğı gün den iti ba ren otuz gün için de tas la ğın ön gö rüş me si ni ya par.(2) Si ya si par ti grup la rı, ih ti sas ko mis yon la rı, mil let ve kil le ri, hü kü met ve si vil top -

lum ör gü tü tem sil ci le ri ya sa tas la ğıy la il gi li eleş ti ri, gö rüş ve öne ri le ri ni tas lak Yük sek Mec lis res mi in ter net say fa sın da ya yın lan dık tan iti ba ren iki haf ta için de ya zı lı ola rak so rum lu ko mis yo na gön de re bi lir.

(3) Uz man lık hiz me ti gö rüş le ri ni ya sa tas la ğı nın alın dı ğı gün den baş la ya rak on beş gün den geç ol ma mak üze re so rum lu ko mis yo na su nar.

(4) Ya sa tas lak la rı so rum lu ko mis yo nun top lan tı sın da öner ge sa hi bi ve ya onun yet ki len dir di ği tem sil ci ta ra fın dan su nu lur. Hü kü me tin ver di ği ya sa tas lak la rın da res -mi tem sil ci ola rak gö rev len di ri len ba kan la rın, mer ke zi ku rul la rın baş kan la rı nın, ida re or gan la rı nın yö ne ti ci le ri nin, di ğer mer ke zi (ulu sal) ku rum la rın yö ne ti ci le ri nin ve ya bun -la rın bi rin ci yar dım cı la rı nın, is ta tis tik ku ru mu kâ tip le ri nin ve yar dım cı la rı nın, ay rı ca hü -kü me tin Yük sek Mec lis te ki daimi tem sil ci si nin sun ma sı müm kün dür.

(5) Eş an lam lı ya sa tas lak la rı var ol du ğun da so rum lu ko mis yon bun la rı ay nı za -man da gö rü şür ve Yük sek Mec li se bir ya sa tas la ğı ka bul et me yi ve ka lan la rın yok sa yıl -ma sı nı ve ya tüm ya sa tas lak la rı nın bir leş ti ril me si ni

(6) So rum lu ko mis yon ya sa tas la ğı nın ve ek li bel ge le rin gö rü şül dü ğü top lan tı lar so nu cun da ra por ka bul eder, ra por da aşa ğı da ki ler yer alır:

1. Ya sa tas la ğı nın kav ram sal çer çe ve si,2. Ya sa tas la ğı nın içe ri ği nin gös te ri len kav ram sal çer çe ve ye uy gun lu ğu,3. Ya sa tas la ğın da ele alı nan ka mu sal iliş ki ler le il gi li dü zen le yi ci sı nır la rın te me li -

nin du ru mu,4. Ti ca ri iş le ri dü zen le me ye yö ne lik ya sa tas lak la rı nın yön len di ri ci (teş vik

edi ci -çev.) et ki le ri nin so nuç la rı na dair öne ri ler,5. Bu İç tü zü ğün 50’n ci mad de si ne uy gun ola rak ger çek leş ti ri len uz man in ce le me -

le ri nin de ğer len dir me le ri ne bağ lı öne ri ler,6. Eğer var sa, ta raf sız uz man la rın, mü te has sıs la rın ve ku rum la rın de ğer len dir me le -

ri nin so nuç la rı na bağ lı öne ri ler,7. Ger çek leş ti ril mek te olan top lum sal de ğer len dir me le rin so nuç la rı na bağ lı öne ri -

ler,

183

8. Ya sa tas la ğı na dair si ya si par ti grup la rı nın, ko mis yon la rın ve mil let ve kil le ri nin öne ri le ri,

9. Var sa ko mis yon üye le ri nin ken di gö rüş le ri,10. Yük sek Mec lis ta ra fın dan bu İç tü zü ğün 56’n cı mad de si nin dör dün cü fık ra sın da

ele alı nan ka rar alı cı için öne ri le ri,(7) So rum lu ko mis yon ya sa tas lak la rı nın ön gö rüş me si so nu cu na dair İda ri Teş ki la -

tın so rum lu bi rim le ri ne ya zı lı ola rak ve ya elekt ro nik or tam da aşa ğı da ki le ri ve rir:1. Ko mis yon ra po ru,2. Var sa ko mis yon ra po ru nun kar şı laş tır ma tab lo su,3. Ya sa tas la ğı na dair Yük sek Mec lis ka rar tas la ğı nı,(8) So rum lu ko mis yo nun top lan tı sı na baş kan lık eden, top lan tı nın ra por ve öze ti ni

(özet tu ta na ğı nı -çev.) im za lar.

So rum lu Ko mis yon Ta ra fın dan Ya sa Tas lak la rı nın İkin ci Oku ma ya Ha zır lan ma sıMad de 52 - (1) Ya sa ma gi ri şi mi hak kı na sa hip öz ne ler, bu İç tü zü ğün 56’n cı mad -

de si nin be şin ci fık ra sın da gös te ri len sü re ler de, İda ri Teş ki la tın so rum lu bi rim le ri ara -cı lı ğı ile ya sa tas la ğı üze ri ne öne ri le ri ni ve de ği şik lik öner ge le ri ni ay nı an da so rum lu ko mis yo na ve uz man lık bi ri mi ne ve rir.

(2) Uz man lık bi ri mi, so rum lu ko mis yo na ge len de ği şik lik öne ri le ri ne dair de ğer -len dir me le ri ni bi rin ci oku ma da ka bul edi len ka rar da gös te ri len sü re so na er dik ten son ra beş iş gü nün den geç ol ma mak üze re ve rir.

(3) So rum lu ko mis yon aşa ğı da ki hu sus la rı gö rü şür:1. Bu mad de nin bi rin ci fık ra sın da gös te ri len öne ri ve de ği şik lik öner ge le ri ni,2. (mül ga)3. Uz man lık bi ri mi nin de ğer len dir me le ri ni,4. Di ğer ih ti sas ko mis yon la rı nın de ğer len dir me le ri ni.(4) Bu İç tü zük te gös te ri len du rum lar dı şın da, ya sa tas la ğı üze ri ne de ği şik lik öner -

ge le ri nin gö rü şül me si bi rin ci oku ma da ka bul edi len ka rar da gös te ri len sü re so na er dik -ten son ra yir mi iş gü nü için de ya pı lır.

(5) So rum lu ko mis yo nun top lan tı sın da top lan tı ye ri ve za ma nı için ön ce den du yu -ru lan de ği şik lik öner ge le ri nin sa hip le ri, ya sa tas la ğı nı ilk im za sa hi bi ve ya onun yet ki -len dir di ği tem sil ci si ça ğı rı lır.

(6) So rum lu ko mis yon ge len de ği şik lik öner ge le ri ni gö rü şür ve bun la rı ka bul ve ya red det me ka ra rı alır. Ka bul edi len de ği şik lik ler ikin ci oku ma için ha zır lan ma sı ge re ken ya sa tas la ğı na ek le nir.

(7) So rum lu ko mis yon ikin ci oku ma da gö rü şü len ra por ile bir lik te İda ri Teş ki la tın so rum lu bi rim le ri ne ya zı lı ve elekt ro nik or tam da aşa ğı da ki bil gi ve bel ge le ri ve rir:

1. Yük sek Mec li sin ka bul et me si için su nu lan de ği şik lik le ri içe ren ya sa tas la ğı met ni ni,

2. De ği şik lik öner ge le ri nin kar şı laş tı rıl dı ğı tab lo yu,

184

3. Yük sek Mec lis ka ra rı nın tas la ğı nı,4. Ge len de ği şik lik öner ge le ri üze ri ne ha zır la nan uz man lık bi ri mi gö rüş le ri ni,5. Ger çek leş ti ril mek te olan top lum sal de ğer len dir me le rin var dı ğı so nuç la rı na dair

ni hai bil gi le ri.

So rum lu Ko mis yon Ta ra fın dan Ya sa Tas lak la rı nın Üçün cü Oku ma ya Ha zır lan ma sıMad de 53 - (1) So rum lu ko mis yon ya sa tas la ğı nı üçün cü oku ma ya ha zır lar ken

İda ri Teş ki la tın so rum lu bi rim le ri ile bir lik te, Yük sek Mec li sin top lan tı la rı nın tam tu -ta na ğı na gö re, ikin ci oku ma da ka bul edi len de ği şik lik öner ge le ri ni dik ka te ala rak ya sa tas la ğı nın iki res mi dil de ki ni hai ha li ni bir den ha zır lar.

Ya sa tas lak la rı nın me tin le ri ha zır la nır ken, bun la rın içe ri ği ni de ğiş tir mek si zin mad -de le rin ve as li un sur la rı nın bir bi ri ne eş ol ma sı nı sağ la mak üze re fark lı lık la rı or ta dan kal dır ma ya ve dü zelt me yap ma ya izin ve ri lir.

(2) So rum lu ko mis yon üçün cü oku ma da gö rü şü len ra por ile bir lik te İda ri Teş ki la tın so rum lu bi rim le ri ne ya zı lı ve elekt ro nik or tam da aşa ğı da ki bil gi ve bel ge le ri ve rir:

1. Ya sa tas la ğı nın be ra be rin de tam me tin ve be ra be rin de ki ya sa tas la ğı tor ba sı nı,2. Tüm de ği şik lik öner ge le ri içe ren tab lo yu,3. Yük sek Mec lis ka ra rı nın tas la ğı nı.

So rum lu Ko mis yon Ta ra fın dan Ya sa Tas lak la rı nın Dör dün cü Oku ma ya Ha zır lan ma sı Mad de 54 - (1) Ana ya sa’ da ve ana ya sa ka nun lar da (ana ya sal ya sa -çev.), de ği şik lik

yap ma ya yö ne lik ya sa tas lak la rı, ül ke sı nır la rı nı de ğiş tir me ye dair ya sa la rı gö rü şür ken Yük sek Mec lis dör dün cü oku ma yı yap ma ka ra rı ala bi lir. So rum lu ko mis yon İda ri Teş -ki la tın so rum lu bi rim le ri ile bir lik te, Yük sek Mec li sin top lan tı sı nın tam tu ta na ğı na gö re, üçün cü oku ma da ka bul edi len de ği şik lik öner ge le ri ni dik ka te ala rak ya sa tas la ğı nın iki res mi dil de ki ni hai ha li ni bir den ha zır lar.

(2) So rum lu ko mis yon ra por ile bir lik te İda ri Teş ki la tın so rum lu bi rim le ri ne ya zı lı ve elekt ro nik or tam da aşa ğı da ki bil gi ve bel ge le ri ve rir:

1. Ya sa tas la ğı nın top lu met ni ni,2. Yük sek Mec lis ka ra rı nın tas la ğı nı.

Se ki zin ci Bö lümYük sek Mec lis Ta ra fın dan Ya sa Tas lak la rı nın Gö rü şül me si

Ya sa Tas lak la rı nın Gö rü şül me si nin Ge nel Ge rek le riMad de 55 - (1) Yük sek Mec lis, so rum lu ko mis yon da gö rü şül dük ten son ra ya sa la rı

ka bul eder.(2) So rum lu ko mis yon ta ra fın dan Yük sek Mec li sin gö rüş me si için ha zır la nan ya sa

tas lak la rı ve bil gi-bel ge ler Mec lis baş ka nı na su nu lur.

185

(3) Ya sa la rın tas lak la rı üç oku ma usu lü ile gö rü şü lür ve ka bul edi lir.(4) Ana ya sa’ da ve ana ya sa ka nun lar da (ana ya sal ya sa -çev.), de ği şik lik yap ma -

ya yö ne lik ya sa la rın tas lak la rı ve ül ke sı nır la rı nı de ğiş tir me ye dair ya sa la rı gö rü şür ken Yük sek Mec lis te en az üç oku ma ile ka bul edi lir. Üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun ka ra rı ile Bu ya sa tas lak lar da dör dün cü oku ma ya pı la bi lir.

(5) Dev let büt çe sin de ki un sur la rın bir ka le min de ki gi der le ri ni art tır ma ya yö ne lik ya sa la rın tas lak la rı Yük sek Mec lis ta ra fın dan hü kü met ge lir kay na ğı gös ter di ğin de ka -bul edi lir.

(6) Yük sek Mec lis ta ra fın dan ya sa tas lak la rı nın gö rü şül me si her ay ki iş pla nı na uy gun ola rak ya pı lır.

(7) Ya sa tas la ğı ta mam la yı cı bel ge ler ile bir lik te en geç Yük sek Mec lis ta ra fın dan gö rü şül me si üç gün ka la mil let ve kil le ri ne su nu lur.

(8) Yük sek Mec lis her bir oku ma da ya sa tas la ğı gö rüş me le ri nin so nuç la rı na dair ra por la ma ya par.

(9) Bu İç tü zük te gös te ri len du rum lar dı şın da, ya sa tas la ğı nın oku ma la rı ara sın da on iş gü nün den az, otuz iş gü nün den faz la ola maz.

(10) Tüm si ya si par ti grup la rı nın, so rum lu ko mis yo nun ve ih ti sas ko mis yon la rı nın olum lu gö rü şü olur sa, Yük sek Mec lis aşa ğı da ki du rum lar da ya sa tas lak la rı nı ara lık sız üç oku ma ile ka bul ede bi lir:

1. Ya sa nın çer çe ve si Ana ya sa’ ya uy gun ha le ge ti ril miş se,2. Ye ni ka bul edi le cek ya sa yü rür lük te ki bir ya sa nın çer çe ve si için dey se,3. Ya sa nın ben zer mad de le ri di ğer mad de le ri ne uy gun ha le ge ti ril miş se,4. Ya sa met ni dil ve an la tım ba kı mın dan dü zel til miş se,5. Res mi dil ler de ki ya sa la rın me tin le ri ara sın da ki fark lı lık lar gi de ril miş se,6. Kre di an laş ma la rı dı şın da ki ulus la ra ra sı an laş ma la rın uy gun bu lun ma sı na dair

ya sa tas la ğı gö rü şü lü yor sa.(11) Cum hur baş ka nı nın kar şı gö rüş le ri ile Yük sek Mec li se iade edi lip uz laş ma ku -

ru lu ta ra fın dan ha zır la nan ya sa bu İç tü zü ğün 77’n ci mad de si ne uy gun kı sal tıl mış usul ile tek rar gö rü şü lür.

(12) Red de dil di ği gün den al tı ay son ra ya sa tas la ğı Yüksek Meclisin tek rar gö rüş -me si için su nu la bi lir.

(13) Hü kü met ta ra fın dan su nu lan ya sa tas lak la rı res mi tem sil ci ola rak gö rev len di -ri len ba kan la rın, mer ke zi ku rul la rın baş kan la rı nın ve ya bi rin ci baş kan ve kil le ri nin, ida re or gan la rı nın yö ne ti ci le ri nin ve ya di ğer dev let or gan la rı nın yö ne ti ci le ri nin ve ya bi rin -ci yar dım cı la rı nın, is ta tis tik ku ru mu kâ tip le ri nin ve yar dım cı la rı nın, ay rı ca hü kü me tin Yük sek Mec lis te ki daimi tem sil ci si nin adı na su nu lur.

Ya sa Tas lak la rı nın Bi rin ci Oku ma da Gö rü şül me siMad de 56 - (1) Ya sa tas la ğı bi rin ci oku ma da gö rü şü lür ken kav ram sal çer çe ve si,

ama cı ve ge rek çe si, un sur la rı, gün cel li ği, ama ca uy gun lu ğu, ay rı ca Ana ya sa’ ya uy gun lu -

186

ğu tar tı şı lır. Yük sek Mec lis ya sa tas lak la rı nın tüm mad de le ri ni be ra ber ce gö rüş me (mad -de ler üze ri ne gö rüş me) ka ra rı ala bi lir.

(2) Ya sa tas la ğı nın bi rin ci oku ma da gö rü şül me si bu İç tü zü ğün 76’n cı mad de sin de gös te ri le usu le gö re ya pı lır.

(3) Bi rin ci oku ma ya pı lır ken ya sa tas la ğı nın met nin de de ği şik lik ya pıl ma sı na izin ve ril mez.

(4) Ya sa tas la ğı nın bi rin ci oku ma da gö rü şül me si so nu cun da Yük sek Mec lis aşa ğı -da ki ka rar lar dan bi ri ni alır.

1. So rum lu ko mis yon ikin ci oku ma ya ha zır la mak üze re ya sa tas la ğı nı ol du ğu gi bi ka bul.

2. Ya sa tas la ğı nı ret.(5) Yük sek Mec li sin ya sa tas la ğı nı bi rin ci oku ma da ki ka bul ka ra rın da ya sa tas la ğı -

na üze rin de de ği şik lik su nul ma sı için sü re gös te ri lir, bu on iş gü nün den faz la ola maz.(6) Ya sa tas la ğı bi rin ci oku ma da ka bul edil dik ten son ra bu nun Yük sek Mec lis ta ra -

fın dan gö rü şül me si nin son ra ki aşa ma la rı nın so rum lu lu ğu so rum lu ko mis yo na yük le nir.

Ya sa Tas lak la rı nın İkin ci Oku ma da Gö rü şül me siMad de 57 - (1) İkin ci oku ma da bi rin ci oku ma ya pıl dı ğın da ki gö rüş me sı ra sın da

de ği şik lik öner ge le ri so rum lu ko mis yo na ge len ya zı lı bi çim de ki öne ri le re gö re ya sa tas -la ğı nın mad de le ri gö rü şü lür.

(2) Ya sa tas lak la rı ikin ci oku ma sı, ge len de ği şik lik öner ge le ri nin gö rü şül me si nin so nuç la rı nı so rum lu ko mis yon baş ka nı nın bil dir me si ile baş lar.

(3) Otu rum baş ka nı, so rum lu ko mis yon ta ra fın dan su nu lan de ği şik lik le re gö re si -ya si par ti grup la rı nın, mil let ve kil le ri nin, hü kü met tem sil ci le ri nin ve top lan tı ya ça ğı rı lan ki şi le rin kar şı gö rüş le ri nin olup ol ma dı ğı nı so ra rak öğ re nir.

(4) So rum lu ko mis yo nun öne ri le ri ne kar şı bir gö rüş ol ma dı ğın da otu rum baş ka nı ya sa tas la ğı nı so rum lu ko mis yon ta ra fın dan su nu lan de ği şik lik öner ge le ri nin ta ma mı nı ka bul için oya su nar.

(5) So rum lu ko mis yo nun her han gi bir de ği şik lik öner ge si ne kar şı bir gö rüş var sa, otu rum baş ka nı ön ce lik le kar şı gö rüş ol ma yan de ği şik lik öner ge le ri ni oya su nar, ar dın -dan kar şı gö rüş olan her bir de ği şik lik öner ge si ni tar tış ma ya (gö rüş me -çev.) açar.

(6) İl gi li de ği şik lik öner ge si tar tı şıl dık tan son ra otu rum baş ka nı ön ce lik le so rum lu ko mis yo nun öner ge si ni oya su nar. So rum lu ko mis yo nun öner ge si ka bul edi lir se, öner ge sa hi bi nin gö rü şü len mad de de ki de ği şik lik le ri nin met ni üze ri ne oy la ma ya pı lır. Her han gi bir de ği şik li ğin ka bul edil me si ha lin de ka lan de ği şik lik öne ri le ri oy lan maz. Hem so rum -lu ko mis yo nun, hem öner ge sa hi bi nin de ği şik lik öner ge si nin red de dil me si du ru mun da ya sa tas la ğı nın bi rin ci oku ma da ka bul edi len ha li ko run muş olur.

(7) İkin ci oku ma da ki gö rüş me sı ra sın da ya sa tas la ğı üze rin de ye ni öner ge ler ve ri -lir se, bun la rın in ce len me si ve ikin ci oku ma kap sa mın da ha zır lan ma sı için ya sa tas la ğı so rum lu ko mis yo na ge ri ve ri lir. Bu du rum da Yük sek Mec lis ta ra fın dan ya sa tas la ğı nın gö rü şül me si ikin ci oku ma usu lü ne gö re tek rar edi lir.

187

(8) Ya sa tas la ğı üze rin de ki tüm de ği şik lik ler gö rü şül dük ten son ra otu rum baş ka nı gö rüş me nin so nu cu nu ikin ci oku ma kap sa mın da ka bul edil mek ve ya red de dil mek üze re oya su nar.

(9) İkin ci oku ma da ka bul edi len ya sa tas lak la rı ka bul edi len de ği şik lik ler dik ka te alı na rak üçün cü oku ma ya ha zır lan ma sı için so rum lu ko mis yo na ve ri lir.

Ya sa Tas lak la rı nın Üçün cü Oku ma da Gö rü şül me siMad de 58 - (1) Ya sa tas lak la rı nın üçün cü oku ma sı so rum lu ko mis yon tem sil ci si nin

ka bul edi len de ği şik lik le ri dik ka te ala rak ko mis yon gö rüş me si nin so nuç la rı nı bil dir me -siy le baş lar.

(2) Ya sa tas la ğı nın üçün cü oku ma da gö rü şül me sin de met nin içe ri ği ni de ğiş ti ren de ği şik lik ler öner ge le ri ka bul edil mez.

(3) Üçün cü oku ma da ya sa tas la ğı nın ge ne li ve ya bir bö lü mü tek rar dan gö rü şü le mez.(4) Ya sa tas la ğı üze rin de ki son oy la ma ön ce sin de so rum lu ko mis yon ta ra fın dan

İda ri Teş ki la tın so rum lu bi rim le ri nin ka tı lı mı ile ola sı iç çe liş ki le rin gi de ril me si ve mad -de le rin ara sın da ki bağ la rın öne çı ka rıl ma sı için ya sa tas la ğı nın met ni nin dü zel til me le ri ya pı lır.

(5) Yük sek Mec lis ya sa tas la ğı nın ni hai tam met ni üçün cü oku ma da ka bul edil mek ve ya red de dil mek üze re son ka ra rın alın ma sı için oy la ma ya pı lır.

İkin ci Oku ma Usu lü nün Tek ra rıMad de 59 - (1) Yük sek Mec lis özel du rum lar da ya sa tas la ğı nın üçün cü oku ma da

gö rü şül me si ni er te le me ka ra rı al ma ya ve ya sa tas la ğı nın içe ri ği ni et ki le yen dil, diz gi ve -ya tek nik tarz da ki ha ta la rı tes pit edil di ğin de ikin ci oku ma usu lü nü tek rar ede bi lir.

(2) De ği şik lik öner ge le ri nin sa hi bi so rum lu ko mis yo na ta nın mış ikin ci oku ma usu -lü nün tek ra rı öner ge si ni tek rar ve re bi lir.

(3) Gö rü şül mek te olan ve ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyu ile ka bul edi len ikin ci oku ma usu lü nün ikin ci oku ma usu lü nün tek rar lan ma sı ka ra rı tas la ğı, bu ya sa tas la ğı ile il gi li alın mış ka rar la rı ge çer siz kı lar.

(4) Ya sa tas la ğı son şek li ve ril mek üze re so rum lu ko mis yo na gön de ri lir, ye di gün için de Yük sek Mec lis top lan tı sı na su nu lur ve ikin ci oku ma usu lü ne gö re gö rü şü lür. So -rum lu ko mis yo nun ikin ci oku ma da gö rü şül me den ön ce ka bul edi len ra po ru ge çer siz ol -muş sa yıl maz ve ye ni ra por ile bir lik te gö rü şü lür.

Ya sa Tas lak la rı nın Dör dün cü Oku ma da Gö rü şül me siMad de 60 - (1) Dör dün cü oku ma ya pı lır ken ya sa tas la ğı nın üçün cü oku ma sı ya pı -

lır ken diz gi ve tek nik dü zelt me öner ge le ri su nu lan bö lüm le ri nin gö rü şü le bi lir.Dör dün cü oku ma da ya sa tas la ğın da de ği şik lik ya pıl ma sı na ve tü mü nün ve ya be lir li

bö lüm le ri nin gö rü şül me si tek rar la na maz.(2) Dör dün cü oku ma ya pı lır ken ya sa tas la ğı nın tü mü için son oy la ma ya pı lır. Dör -

dün cü oku ma da ka bul edil me yen ya sa tas la ğı red de dil miş sa yı lır.

188

Ya sa nın Ni hai Tam Met ni nin Ha zır lan ma sıMad de 61 - (1) Ya sa tas la ğı üç (dört) oku ma da gö rü şül dük ten ve ka bul edil dik ten

son ra Yük sek Mec lis ta ra fın dan ya sa ka bul edil miş sa yı lır.(2) Yük sek Mec lis ta ra fın dan ka bul edi len ya sa nın met ni dü zel ti le mez.(3) Eğer İda ri Teş ki la tın so rum lu bi rim le ri ta ra fın dan ya sa nın ni hai tam met ni ni

ha zır la ma sü re cin de çö zül me si so rum lu bi ri min yet ki si ne gir me yen çe liş ki ler ve baş ka so run lar tes pit edi lir se, ra por ve top lan tı tam tu ta nak la rı na gö re so rum lu ko mis yon ta ra -fın dan bun la rın dü zel til me si ka rar la rı ka bul edi lir.

(4) İda ri Teş ki la tın hu ku ki dü zen le me le rin ya yın lan ma sın dan so rum lu bi ri mi Yük -sek Mec lis ta ra fın dan ka bul edi len ya sa nın son tam met ni ni aşa ğı da ki gö rev li ler den te yit eder:

1. So rum lu ko mis yo nun baş ka nı,2. So rum lu ko mis yo nun ida ri bi ri mi nin baş ka nı,3. Dil hiz me ti bi ri mi nin baş ka nı,4. Ya sa met ni nin res mi dil le re çe vi ri si ni ya pan bi ri min baş ka nı.(5) Üçün cü (dör dün cü) oku ma da ka bul edil dik ten son ra ya sa tas la ğı nın gö rü şül me -

si nin tek rar la na maz.(6) Ka bul edi len ya sa la rın res mi dil ler de ki ni hai tam me tin le ri 14 tak vim gü nü için -

de im za la nıp ya yın lan mak üze re Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

Do ku zun cu Bö lümCum hur baş ka nı Ta ra fın dan Şerh Ko yu la rak

Ge ri Gön de ri len Ya sa la rın Gö rü şül me si

Cum hur baş ka nı Ta ra fın dan Ge ri Gön de ri len Ya sa la rın Gö rü şül me siMad de 62 - (1) Mec lis baş ka nı Cum hur baş ka nı nın şerh le riy le ya sa yı al dık tan son -

ra iki iş gü nü için de şer hi so rum lu ko mis yo na, si ya si par ti gru bu na ve uz man lık bi ri mi ne ve rir.

(2) So rum lu ko mis yon Cum hur baş ka nı nın kar şı gö rüş le ri ni, si ya si par ti grup la rı -nın öner ge le ri ni, uz man lık bi ri mi nin de ğer len dir me si ni al dık tan son ra on iş gü nü için de aşa ğı da ki ka rar lar dan bi ri ni alır:

1. Cum hur baş ka nı nın şerh le ri nin ka bul edil me si,2. Cum hur baş ka nı nın şerh le ri nin ka bul edil me me si ve ya sa nın ilk ka bul edil di ği

gi bi ka bul edil me si (ve to yu aşıp geç mek),3. Ya sa nın uz la şıl mış ha li nin şe kil len di ril me si için “uz laş ma top lu lu ğu” oluş tu rul -

ma sı.(3) Yük sek Mec lis Cum hur baş ka nı nın şerh le ri ni ka bul et mek üze re ka rar alır sa

İda ri Teş ki la tın so rum lu bi rim le ri ile bir lik te so rum lu ko mis yo na, Cum hur baş ka nı nın şerh le ri ni dik ka te ala rak ya sa met ni nin son şek li ni ver mek ve Cum hur baş ka nı na im za -

189

lan mak üze re sun mak gö re vi ve rir. Eğer Yük sek Mec lis ya sa nın ta ma mı nın ka bul edil -me si nin ama ca uy gun ol ma dı ğı na dair Cum hur baş ka nı nın şer hi ni ka bul eder se ya sa ip tal edil miş sa yı lır.

(4) Eğer Yük sek Mec lis ya sa yı da ha ön ce ka bul edi len şek liy le Yük sek Mec li sin ana ya sal ya pı sı dâ hi lin de mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın üç te iki sin den az ol ma yan ço -ğun lu ğu ile tek rar ka bul eder se, ya sa im za lan mak üze re Cum hur baş ka nı na su nu lur.

(5) Da ha ön ce ka bul edi len şek liy le ya sa nın su nul du ğu gün den iti ba ren on dört gün için de Cum hur baş ka nı ta ra fın dan im za lan ma sı ge re kir. Bu sü re de im za lan ma yan ya sa (ta kip eden -çev.) on gün için de Mec lis baş ka nı ta ra fın dan im za la nır ve ya yın lan ma ya su nu lur.

(6) Cum hur baş ka nı nın şerh le ri ni dik ka te ala rak ya sa nın ha zır lan ma sı için uz laş ma top lu lu ğu oluş tu rul ma sı ka ra rı ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu ile alı nır.

(7) Eğer Yük sek Mec lis Cum hur baş ka nı nın şerh le ri ni gö rüş tük ten son ra bu mad de -nin ikin ci fık ra sın da gös te ri len ka rar lar dan bi ri ni al maz sa ya sa ip tal edil miş sa yı lır.

(8) Yük sek Mec lis Cum hur baş ka nı nın ya sa ya şerh le ri aşa ğı da ki hal ler de gö rü şül mez:1. Yük sek Mec lis ta ra fın dan gö re vi er ken so na er dir me özel ya sa sı nı de ğiş tir me ye

yö ne lik se,2. Yü rür lü ğe gi ren baş ka bir ya sa ile bu ya sa nın içe ri ği kap san mış sa.

Uz laş ma Top lu lu ğu nun Oluş tu rul ma sı ve İş le yi şiMad de 63 - (1) Uz laş ma top lu lu ğu nu oluş tur ma ka ra rı ka bul edi lir ken Yük sek

Mec lis ve Cum hur baş kan lı ğı tem sil ci le ri nin sa yı sı ve olu şu mu be lir le nir.(2) Uz laş ma top lu lu ğu na Yük sek Mec lis ten öner ge sa hi bi ve so rum lu ko mis yo nun

tem sil ci le ri ka tı lır.(3) Ka rar alı nır ken uz laş ma top lu lu ğu üye le ri nin oy la ma sı “bir ta raf, tek oy” il ke -

si ne gö re ya pı lır. Uz laş ma top lu lu ğu nun ka ra rı oy bir li ği ile alı nır.(4) Ya sa nın fark lı me tin le ri nin uz la şı lan şek li ne ve de ği şik lik tab lo su na im za atı -

lın ca ya ka dar uz laş ma top lu lu ğu nun Yük sek Mec lis üye si olan baş ka nı bu İç tü zü ğün 50’n ci mad de si nin bi rin ci ve ikin ci fık ra la rın da gös te ri len esas la rı ye ri ne ge tir mek üze re bun la rı uz man lık hiz me ti ne gön de rir.

(5) Yük sek Mec lis ta ra fın dan uz laş ma top lu lu ğu nun ku rul ma sı ka ra rı ka bul edil -di ği gün den iti ba ren otuz tak vim gü nü için de ya sa nın uz la şıl mış şek li ve de ği şik lik le rin tab lo su Yük sek Mec li sin de ğer len dir me si ne su nu lur.

(6) Uz laş ma top lu lu ğu nun ça lış ma la rı nın dü zen len me si ve bil gi ih ti ya cı nın gi de ril -me si ni so rum lu ko mis yo nun ida ri bi ri mi ye ri ne ge ti rir.

(7) Yük sek Mec lis uz laş ma top lu lu ğu ta ra fın dan ele alın dık tan son ra aşa ğı da ki şe -kil ler de ka rar ka bul edi lir:

1. Ana ya sa ka nun; mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın üç te iki sin den az ol ma yan ço ğun lu ğun oyu ile

2. Ya sa; ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyu ile ka bul edi lir.

190

DÖR DÜN CÜ KI SIMYA SA YA PI MIN DA ÖZEL YÖN TEM LER

Onun cu Bö lümAna ya sa De ği şik le ri ve Hal ko yu na Sun ma

Yük sek Mec lis Ta ra fın dan Ana ya sa’ da De ği şik lik Yap ma Ya sa la rı nın Tas lak la rı nın Gö rü şül me si nin Fark lı lık la rıMad de 64 - (1) Ana ya sa’ da de ği şik lik yap ma tas la ğı nın su nul ma sı ve ka bul edil -

me si Ana ya sa’ nın 114 ’ün cü mad de sin de gös te ril miş tir.(2) Ana ya sa’ da de ği şik lik yap ma ya sa la rı nın tas lak la rı in ce le nip ra por su nul -

ma sı için Yük sek Mah ke me nin Ana ya sa Daire si ne ve ri lir. Yük sek Mah ke me Ana ya -sa Daire sin den olum suz ra por çı kar sa Ana ya sa de ği şik li ği yap ma tas la ğı gö rüş me ye alın maz.

Hal ko yu Çağ rı sı Yap makMad de 65 - (1) Hal ko yu na çağ rı sı ya sa ile ya pı lır.(2) Ana ya sa’ da de ği şik lik yap ma ya sa la rı nın tas lak la rı hal ko yu na baş vur ma ya iliş -

kin ana ya sa ka nun da gös te ri len, ulu sal bir an la ma sa hip önem li ko nu lar hal koy la ma sı nın baş lı ğı (adı -çev.) sa yı lır.

(3) Hal ko yu çağ rı sı ya sa sın da ko nu ve ya ya sa tas la ğı nın adı (hal koy la ma sı nın baş -lı ğı) ve hal koy la ma sı nın ya pıl ma sı na dair bil gi ler yer alır.

Yük sek Mec lis Ta ra fın dan Ana ya sa’ da De ği şik lik Yap ma Hal koy la ma sı Çağ rı sı na İliş kin Ya sa la rın Tas lak la rı nın Gö rü şül me si nin Fark lı lık la rıMad de 66 - (1) Ana ya sa’ da de ği şik lik yap ma hal koy la ma sı ilan edil me si ya sa tas -

la ğı bu İç tü zü ğün 47’n ci mad de sin de gös te ri len bel ge ler dı şın da, Ana ya sa’ da de ği şik lik yap ma ya sa tas la ğı ek le nir.

(2) Hal ko yu çağ rı sı ya sa sı tas la ğı gö rüş me le rin de Ana ya sa’ da de ği şik lik yap ma ya sa tas la ğı nın met nin de de ği şik lik ya pıl ma sı na izin ve ril mez.

(3) Ana ya sa’ da de ği şik lik ya pıl ma sı için hal ko yu çağ rı sı ya sa tas la ğı, Yük sek Mec li se su nul du ğu gün den baş la ya rak bir ay dan er ken, üç ay dan geç ol ma mak üze re (gö rü şü lür -çev.) üye tam sa yı sı nın üç te iki sin den az ol ma yan ço ğun luk la ka bul edi -lir.

(4) Hal ko yu çağ rı sı ya sa tas la ğı nın red de di le si ne yö ne lik Yük sek Mec lis ka ra rı hak kın da Yük sek Mah ke me Ana ya sa Daire si ne baş vu ru la bi lir.

191

On Bi rin ci Bö lümUlus la ra ra sı An laş ma la rın Uy gun Bu lun ma sı

ve Red di ne Dair Ya sa la rın Ka bul Edi li şi

Yük sek Mec lis Ta ra fın dan Uy gun Bu lun ma sı ve ya Red di İçin Su nu lan Ulus la ra ra sı An laş ma la rın Tas lak la rı na Dair Gö rüş Alış ve ri şiMad de 67 - (1) Yük sek Mec li sin uy gun bu lun ma sı ve ya red di için ulus la ra ra sı an -

laş ma la rın tas lak la rı Cum hur baş ka nı ve ya hü kü met ta ra fın dan im za la ma dan ön ce gö rüş alış ve ri şi için Yük sek Mec li sin il gi li ko mis yon la rı na gön de ri lir.

(2) So rum lu ko mis yon ih ti sas ko mis yon la rı ile bir lik te aşa ğı da ki hu sus la rı de ğer -len di rir:

1. Ulus la ra ra sı an laş ma nın tas la ğı nın met ni,2. Met nin Kır gız Cum hu ri ye ti ya sa la rı na uy gun lu ğu na iliş kin Ada let Ba kan lı ğı nın

uz man lık ra po ru,3. An laş ma tas la ğı nın ge tir di ği yü küm lü lük le re ait Ma li ye Ba kan lı ğı nın uz man lık

ra po ru,4. Dış iş le ri ko nu la rı nın ken di ne bağ lı ol du ğu ku rum ile gö rüş alış ve ri şi me tin le ri,(3) Yük sek Mec li sin ulus la ra ra sı an laş ma tas la ğı nın met ni ne dair kar şı gö rüş le ri

ol du ğun da bu nok ta la rın an laş ma dan çı ka rıl ma sı için Cum hur baş ka nı na ve ya hü kü me te gön de ri lir.

Ulus la ra ra sı An laş ma la rı Uy gun Bul ma Usu lü ve Ül ke Sı nır la rı nı De ğiş ti ren Ulus la ra ra sı An laş ma la rın Uy gun Bu lun ma sı.Mad de 68 - (1) Yük sek Mec lis ulus la ra ra sı an laş ma la rın (söz leş me le rin) uy gun

bu lun ma sı ve ya red di ko nu la rı nı gö rü şür ve ka ra ra bağ lar.(2) Ulus la ra ra sı an laş ma nın uy gun bu lun ma sı ve ya red di şek lin de ki ya sa ta sa rı sı

aşa ğı da ki bel ge ler mev cut sa hü küm al tı na alı nan usul de hü kü met ta ra fın dan su nu lur:1. Ulus la ra ra sı an laş ma nın met ni,2. An laş ma nın Kır gız Cum hu ri ye ti ya sa la rı na uy gun lu ğu na dair hü kü me tin gö rü şü

ve an laş ma nın uy gun bu lun ma sı na imkân ta nı yan ik ti sa di bo yu tu ve di ğer yön le ri ne ve -ri len öne mi kap sa yan açık la ma lar,

3. Ulus la ra ra sı an laş ma nın ha zır lan ma sı ve im za lan ma sı sü reç le ri ne dair bil gi ler,4. Ulus la ra ra sı an laş ma nın Ana ya sa’ ya uy gun lu ğu na dair Yük sek Mah ke me Ana -

ya sa Daire si nin de ğer len dir me si.(3) Mec lis baş ka nı uy gun bu lun mak ve ya red de dil mek üze re su nu lan ulus la ra ra sı

an laş ma yı içe ri ği ne uy gun ola rak Yük sek Mec li sin (ge nel ku ru lun -çev.) gö rüş me si ne ha zır la mak üze re so rum lu ko mis yon be lir le nir.

(4) İh ti sas ko mis yon la rı ken di yet ki si dâ hi lin de so rum lu ko mis yo na ulus la ra ra sı an laş ma ya dair de ğer len dir me si ni (ra por -çev.) ha zır la ma da yar dım eder. So rum lu ko -

192

mis yon ulus la ra ra sı an laş ma nın gö rü şü le ce ği Yük sek Mec lis top lan tı sı için bil gi ve bel -ge le ri ha zır la mak üze re ça lış ma top lu lu ğu ku ra bi lir.

(5) So rum lu ko mis yon gö rüş me ler so nu cun da ra por oluş tu rur. Ra po ra şun lar ek le nir:1. Uy gun bul ma ya dair ya sa tas la ğı nı ka bul et me ve ya red det me şek lin de ki öne ri ler,2. İki ta raf ı ulus la ra ra sı an laş ma lar dı şın da ki uy gun bul ma ve ya red det me nin ulus -

la ra ra sı hu kuk kap sa mın da müm kün ol du ğu bil dir ge ler, bil di ri ler ve ya şerh le rin ta mam -la yı cı sı ola rak ge rek li li ği ne dair öne ri ler.

(6) Kır gız Cum hu ri ye ti’ nin ül ke sı nır la rı nı be lir le yen ulus la ra ra sı an laş ma la rı uy -gun bul ma ve ya red det me ya sa tas lak la rı üç oku ma ya pıl dık tan son ra Yük sek Mec lis ta ra fın dan üye tam sa yı sı nın üç te iki sin den az ol ma yan ço ğun lu ğun oyu ile ka bul edi lir.

(7) Eğer Yük sek Mec lis ulus la ra ra sı an laş ma yı uy gun bul ma ko nu su nu gö rüş me nin sü re si ni er te le me ka ra rı alır sa bu ka ra rın ge rek çe len di ril me si ge re kir.

Ba zı Ya sa la rın Gö rü şül me si ve Ka bul Edil me sin de ki Fark lı lık larMad de 69 - (1) Yö ne tim - ye rel yö ne tim ya pı sı na, as ke ri rüt be ler, dip lo ma tik un -

van lar ve baş ka özel ni şan lar ile dev let ma dal ya la rı ve fah ri un van la rı ver me ye, af çı kar -ma ya iliş kin ya sa tas lak la rı Yük sek Mec lis ta ra fın dan hü kü me tin de ğer len dir me si var sa gö rü şü lür.

(2) Dev let büt çe si ve ver gi ya sa la rı so rum lu luk içe re cek şe kil de Cum hur baş ka nı ta ra fın dan im za la nır.

(3) Yük sek Mec lis ta ra fın dan ya sa tas lak la rı nın gö rü şül me si ve ka bul edil me si, il gi li ya sa la rın kap sa mı na gö re ve bu İç tü zü ğün üçün cü kıs mın da gös te ril di ği şe kil de ya pı lır.

On İkin ci Bö lümDev let Büt çe si nin Gö rü şül me si ve Ka bu lü

Büt çe Ya sa sı nın Tas la ğı nın Yük sek Mec li se Su nul ma sıMad de 70 - (1) Yük sek Mec li sin ih ti sas ko mis yon la rı hü kü met ile be ra ber or ta

va de li prog ra mın be lir len miş esas la rı na uy gun ola rak büt çe tas la ğı nı ha zır lar, bu tas la ğa ge le cek yıl için büt çe si ya se ti ne uy gun ka lem ler ek le nir.

(2) Büt çe ya sa sı tas la ğı gö rüş me si nin ön ce sin de Yük sek Mec lis hü kü met ten aşa ğı -da ki bil gi le ri söz lü ola rak alır:

1. Ca ri yı lın büt çe si nin ger çek leş me du ru mu,2. Hü kü me tin or ta va de li ça lış ma prog ra mı nın uy gu la nı şı.(3) Hü kü met, büt çe ya sa tas la ğı nı Yük sek Mec li se bir ey lül den geç ol ma mak üze re

su nar.(4) So rum lu ba kan lık büt çe araç la rı nın mev cut gi der le ri ne dair bil gi le ri Yük sek

Mec li sin ih ti sas ko mis yon la rı na çey rek yıl lık dö nem ler de su nar. Bu bil gi il gi li in ce le me -nin ya pıl ma sı için Sa yış ta ya gön de ri le bi lir.

193

Büt çe Ya sa Tas la ğı nın Si ya si Par ti Grup la rın da ve Ko mis yon lar da İn ce len me siMad de 71 - (1) Dev let büt çe si tas la ğı nın gö rü şül me sin de ko mis yon lar üç gün den

geç ol ma mak üze re ken di so rum lu lu ğun da ki ko nu lar da dev let or gan la rı nın yö ne ti ci le -rin den, Hâ kim ler Ku ru lu baş ka nın dan, Yük sek Mah ke me baş ka nın dan, Yük sek Mah -ke me Ana ya sa Daire si baş ka nın dan, ye rel mah ke me hiz me ti sağ la yan so rum lu ka mu ku rum la rı nın yö ne ti ci le rin den ken di büt çe le ri nin tas lak la rı na dair bil gi alır. Bu gö rev li ler ve mil let ve kil le ri ta ra fın dan su nu lan gö rüş ve öne ri le ri, ay rı ca dev let büt çe si tas la ğı nın in ce len me si nin so nuç la rı na dair Top lum sal Va kıf, Mer kez Ban ka sı ve Sa yış tay baş kan -la rın dan bil gi alır.

(2) Ko mis yon lar dev let büt çe sin de gi der art tı rı cı bir ka rar ala cak sa, öne ri len gi der ar -tı şı nın kar şı lan ma sı için ge rek li ge lir kay nak la rı da ay nı öner ge ve ka rar için de gös te ri lir.

(3) Ko mis yon lar dev let büt çe si nin ge lir le ri ni azalt ma ka ra rı ala cak sa, har ca ma la rın kı sıl ma sı na dair öne ri de ay nı öner ge ve ka rar için de gös te ri lir.

(4) Dev let büt çe si ya sa tas la ğı si ya si par ti grup la rın da ve ko mis yon lar da gö rü şül -me si Yük sek Mec li se su nul ma sın dan iti ba ren yir mi gün için de ta mam la nır.

(5) So rum lu ko mis yon si ya si par ti grup la rı nın ka rar la rı nı, ko mis yon la rın de ğer len -dir me le ri ni ve Sa yış tay ra po ru nu al dık tan son ra on gün için de bun la rı gö rü şür, bir leş ti -ri len ra po ru ha zır lar ve dev let büt çe si ya sa tas la ğı nı ta mam la yı cı bel ge ler le bir lik te beş gün için de Yük sek Mec li sin gö rüş me si ne su nar.

Dev let Büt çe si Ya sa sı nın Ka bul Edil me Şart la rıMad de 72 - (1) Dev let büt çe si ya sa tas la ğı Yük sek Mec lis ta ra fın dan bu İç tü zü ğün

üçün cü kıs mın da yer alan hü küm le re uy gun ola rak tü müy le gö rüş me usu lüy le üç oku ma ya pı lır.

(2) Eğer, hü kü me tin gö rü şü ne gö re büt çe yi dü zen le me de zor luk lar çı kar sa da hi dev -let büt çe si nin ka bul edil me si ne yö ne lik ka rar alın ma sı bir son ra ki top lan tı ya bı ra kı la maz.

(3) Yük sek Mec lis ta ra fın dan ka bul edi len dev let büt çe si ya sa sı on dört gün için de so rum lu luk içe re cek şe kil de im za lan mak üze re Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

Yük sek Mec lis Ta ra fın dan Dev let Büt çe si Ya sa Tas la ğı nınBi rin ci Oku ma da Gö rü şül me si nin Fark la rıMad de 73 - (1) Dev let büt çe si ya sa tas la ğı nın Yük sek Mec lis ta ra fın dan bi rin ci

oku ma sı ya pı lır ken, kav ram sal çer çe ve si, Kır gız Cum hu ri ye ti’ nin top lum sal ve ik ti sa di kal kın ma tah min le ri, dev let büt çe si nin özel ni te lik le ri, büt çe ve ver gi si ya se ti nin be lir li yön le ri, bu kap sam da ki tah min edi len gayrısafi sa fi mil li hâ sı la hac mi ve enf as yon se -vi ye si gö rü şü lür.

(2) Yük sek Mec lis bi rin ci oku ma da ge çer li (ca ri -çev.) ma li yı la ve ge le cek iki yı la ait tah min tas lak la rın da aşa ğı da ki su num la rı ele alır:

1. Gayrısafi sa fi mil li ha sı la yı esas alan dev let büt çe si nin ge lir le ri ni kar şı laş tır ma cet ve li ve bun la rın ge nel top la mı,

194

2. Gayrısafi sa fi mil li ha sı la yı esas alan dev let büt çe si nin gi der le ri ni kar şı laş tır ma cet ve li ve bun la rın ge nel top la mı,

3. Dev let büt çe si nin ke sin he sa bın da ki açı ğın (ve ya faz la nın) ve gayrısafi sa fi mil li ha sı la ya gö re ora nı,

4. Büt çe açı ğı nı ka pat ma kay nak la rı,5. Ge çer li ma li yı la ve ge le cek iki yı la ait tah min ler de ki dev let büt çe si nin ve ye rel

yö ne tim büt çe le ri nin ara sın da ki ge lir pay la şı mı nın sı nır la rı,6. Ge çer li ma li yı lın so nu na ve ge le cek iki yı la ait tah min ler de Kır gız Cum hu ri ye -

ti’ nin iç ve dış ka mu bor cu nun üst sı nı rı,7. Ge çer li ma li yı la ve ge le cek iki yı la ait tah min ler de hü kü me tin ye de ği nin (re zerv

-çev.) dev let büt çe sı nır la rı na öl çe ği.(3) Ge çer li ma li yı la ve ge le cek iki yı la ait tah min ler de dev let büt çe si nin özel ni -

te lik le ri nin ta nım lan ma sın da ge çer li ma li yıl için tah min edi len gayrısafi sa fi mil li ha sı -la nın hac mi ve ge çen yı lın tem muz ayın da ki gös ter ge ler ile kar şı laş tır ma lı ola rak için de bu lu nu lan yı lın tem muz ayın da ki gös ter ge le rin tü ke ti ci fi yat la rın da ki enf as yon oran la rı gös te ri lir.

(4) Eğer hü kü met ge lir kay na ğı gös ter mez se, Yük sek Mec lis dev let büt çe si nin özel ni te lik le ri ni bi rin ci oku ma da so nuç lan dı rır ken büt çe den kar şı la nan har ca ma la rı art tı ra maz.

(5) Dev let büt çe si tas la ğı bi rin ci oku ma da red de di lir se, dev let büt çe si tas la ğı nın ta mam -lan ma sı ve tek rar bi rin ci oku ma da gö rü şül me si için Yük sek Mec lis hü kü me te sü re ve rir.

Yük sek Mec lis Ta ra fın dan Dev let Büt çe si Tas la ğı nın İkin ci ve Üçün cü Oku ma lar da Gö rü şül me si nin Fark la rıMad de 74 - (1) Dev let büt çe si ya sa tas la ğı ikin ci oku ma da gö rü şü lür ken Yük sek

Mec lis dev let büt çe si nin gi der le ri ni, bun la rın tür le ri ne gö re büt çe sı nıf an dır ma sı nı ve kı sım la rı nı, bö lük le ri ni ve bö lüm le ri nin ara sın da ki mad de le ri ni ka bul eder ve üçün cü oku ma ya ha zır la yıp su nul mak üze re so rum lu ko mis yo na gön de rir.

(2) Tas la ğın üçün cü oku ma da gö rü şül me si nin so nu cu na gö re Yük sek Mec lis, dev -let büt çe si ya sa sı nı ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyu ile ka bul eder.

(3) Dev let büt çe si ya sa tas la ğı Yük sek Mec lis ta ra fın dan en geç ye ni büt çe yı lı baş -la ma dan bir ay ön ce gö rü şü le rek ka bul edi lir.

BE şİN Cİ KI SIMYÜK SEK MEC Lİ SİN GÖ RÜŞ ME VE KA RAR AL MA USUL LE Rİ

On Üçün cü Bö lümYük sek Mec lis Top lan tı la rın da Ko nu la rın Gö rü şül me Usul le ri

Yük sek Mec li sin Top lan tı la rın da Ko nu la rın Gö rü şül me Usul le riMad de 75 - (1) Yük sek Mec lis, bu İç tü zük te gös te ri len du rum lar dı şın da, gün de -

min de ki ko nu la rın gö rü şül me si usul le ri nin uy gu lan ma sı na dair me se le le ri (usul tar tış -

195

ma la rı nı -çev.) ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyu ile ve açık oy la may la ka ra ra bağ lar.

(2) Usul ler den bi ri ni kul lan ma ka ra rı na top lan tı tam tu ta na ğın da yer ve ri lir an cak usul ler den bi ri ni kul lan ma ter ci hi ku ral ola rak ka rar şek lin de ka bul edi le mez.

(3) Yük sek Mec lis top lan tı sın da si ya si par ti grup la rı nın baş kan la rı, koalis yon baş -ka nı ve ya si ya si par ti gru bu nun gö rev len dir di ği mil let ve ki li, ko mis yon baş ka nı (tem sil -ci si) usul hak kın da iki den faz la ol ma mak üze re söz ala bi lir.

Tü müy le Gö rüş me Usu lüMad de 76 - (1) Top lan tı da ko nu la rın gö rü şül me sin de tü müy le gö rüş me usu lü aşa -

ğı da ki le ri kap sar:1. Özel ko nuş ma cı yı – öner ge sa hi bi nin ko nuş ma sı nı,2. Ko nuş ma cı ya so ru so rul ma sı nı ve so ru la rın ya nıt la rı nı,3. So rum lu ko mis yo nun ve ya ge çi ci ko mis yon la rın tem sil ci le ri nin ek açık la ma la -

rı nı,4. Ek açık la ma ya pan la ra so ru so rul ma sı nı ve so ru la rın ya nıt la rı nı,5. Tar tış ma yı,6. Özel ko nuş ma cı nın ve ek açık la ma ya pan la rın son söz le ri ni.

Kı sal tıl mış UsulMad de 77 - (1) Yük sek Mec lis te otu ru ma baş kan lık eden, si ya si par ti grup la rı nın,

so rum lu ko mis yo nun ve ya mil let ve kil le ri nin üç te bi ri nin öner ge si ile gün dem de ki ko nu -yu kı sal tıl mış usul ile gö rüş me ka ra rı ala bi lir.

(2) Top lan tı da ki kı sal tıl mış usul aşa ğı da ki le ri kap sar:1. Özel ko nuş ma cı yı – öner ge sa hi bi nin ko nuş ma sı nı,2. So rum lu ko mis yo nun ve ya ge çi ci ko mis yon la rın tem sil ci le ri nin ek açık la ma la rı nı,3. Her bir si ya si par ti gru bu nun iki so ru su nu ve so ru la rın ya nıt la rı nı,4. Si ya si par ti gru bu nun bi rer tem sil ci si nin ko nuş ma la rı nı, 5. Oy ver me ge rek çe si üze ri ne si ya si par ti grup la rı nın bi rer tem sil ci si nin ko nuş -

ma la rı nı.

Yük sek Mec li sin Top lan tı sın da Usul Tar tış ma sıMad de 78 - (1) Usul tar tış ma sı otu ru mun yö ne ti mi ne iliş kin aşa ğı da ki ko nu la rı içe rir:1. Ara ver me, top lan tı yı er te le me, ka pat ma ve ya uzat ma,2. Oy la ma yön te mi ni be lir le me,3. Ko nuş ma cı la rın sı ra sı nın de ğiş me si,4. Tek rar yok la ma ya pıl ma sı,5. Ka rar ye ter sa yı sı nın te yi di ve oy la rın tek rar sa yıl ma sı,6. Gö rü şü len ko nu üze rin de tar tış ma nın bir son ra ki top lan tı ya bı ra kıl ma sı ve ya

dur du rul ma sı,

196

7. Ko nu nun so rum lu ko mis yo nun ve ya ge çi ci ko mis yo nun de ğer len dir me si ne su -nul ma sı,

8. Ko nuş ma cı la rın sü re le ri nin kı sal tıl ma sı ve ya uza tıl ma sı,9. Top lan tı gün de min de ki baş ka ko nu la rı ge çil me si ve ya ge ri dö nül me si,10. Top lan tı da ko nu la rın ele alı nı şı nın ve gö rü şül me si nin sı ra sı,10-1. Oy la ma nın ger çek leş ti ril me si,11. Ko nu nun gö rü şül me si nin bir son ra ki top lan tı ya bı ra kıl ma sı,12. Gün dem de ki ko nu nun gö rüş me nin top lam sü re si nin tes pit edil me si,13. Ko nu nun top lan tı gün de mi ne ek len me si ve ya gün dem den çı ka rıl ma sı,14. So ru la rın ya nıt lan ma sü re si nin uza tıl ma sı,15. Ya pı la cak ko nuş ma ve so ru la cak so ru la rın sa yı sı nın sı nır lan ma sı,16. So ru la ra ve ya nıt la ra ve ri le cek sü re nin kı sal tıl ma sı ve ya uza tıl ma sı,17. Bu İç tü zü ğün 37’n ci mad de sin de gös te ri len ki şi le ri top lan tı ya ça ğı rıl ma sı,18. Ça ğı rı lan ki şi le re söz ve ril me si,19. Gün dem de ki ko nu üze ri ne gö rüş me siz oy la ma ya pıl ma sı,20. Oy la rın tek rar sa yıl ma sı,21. Usu le ait di ğer ko nu la rı.(2) Yük sek Mec li sin usul ko nu la rın da ki ka ra rı oy la ma ya ka tı lan la rın ba sit ço ğun lu -

ğu ile ka bul edi lir an cak ku ral ola rak ka rar şek lin de ka bul edi le mez.

Yük sek Mec li sin Top lan tı sın da Ko nuş ma cı la ra Ay rı lan Sü reMad de 79 - (1) Yük sek Mec lis te otu ru ma baş kan lık eden, ka tı lan mil let ve kil le ri -

nin sa yı sı nın ço ğun lu ğu nun rı za sı ile top lan tı gün de min de yer alan ko nu la rın gö rü şül -me si ne, so ru la ra ve ya nıt la ra ve ri len za ma nın top lam sü re si ni be lir le yip, ko nuş ma cı la ra ay rı lan sü re yi uza ta bi lir.

(2) Ko nuş ma la ra, ek açık la ma la ra, son söz le re ve di ğer söz is tem le ri ne ay rı lan sü re aşa ğı da ki gös te ri len den uzun ol ma ma lı dır:

1. Ko nuş ma için yir mi da ki ka.2. Ek açık la ma için on da ki ka,3. Tar tış ma sı ra sın da söz al ma için beş da ki ka,4. Gün dem dı şı ko nuş ma lar için üç da ki ka,5. Usul ko nu sun da, oy la ma esas la rı ko nu sun da, is tek sa hip le ri nin ko nuş ma la rı için,

açık la ma ve du yu ru lar için, so ru ve ya nıt lar için, öner ge ler, du yu ru lar, bil gi len dir me ler için iki da ki ka,

6. Son söz için ye di da ki ka.(3) Be lir le nen sü re bit tik ten son ra otu rum baş ka nı bu nu ko nuş ma cı ya ha tır la tır, ar -

dın dan ko nuş ma cı yı dur du ra bi lir.(4) So rum lu lu ğun da İç tü zük ko nu la rı olan ko mis yo nun baş ka nı, ko nu la rın gö rü şül -

me sin de usu lün bo zul du ğu nu ve bu İç tü zük te gös te ri len dü zen den ay rı lın dı ğı nı bil di re -rek sı ra gö zet mek si zin söz ala bi lir.

197

Tar tış maMad de 80 - (1) Otu rum başkanının izni olmaksızın hiç kim se Yük sek Mec lis top -

lan tı sın da ko nuş ma ya pa maz.(2) Yük sek Mec lis top lan tı sın da so rum lu ko mis yo nun baş ka nı (ve ya tem sil ci si),

si ya si par ti grup la rı nın baş ka nı ve ya gö rev len dir di ği mil let ve ki li bir tar tış ma da iki den faz la ol ma mak üze re söz ala bi lir.

(3) Tar tış ma da söz alan, gö rü şül mek te olan ko nu dan ay rıl ma ma lı dır. Eğer söz alan ko nu dı şı na çı kar sa, otu rum baş ka nı ha tır lat ma da bu lu nur, ko nu ya dön mez se ko nuş ma cı dur du ru lur.

(4) Otu rum baş ka nı na tar tış ma yı son lan dır ma öner ge si ve ri lir se, mil let ve kil le rin -den söz is te min de bu lu nan la rın ve ko nuş ma ya pan la rın sa yı sı nı açık lar, is tem de bu lu -nan lar dan ko nuş ma yap mak tan vaz geç tik le ri ni te yit eder ve bu nu göz önün de bu lun du -ra rak tar tış ma yı son lan dır ma öner ge si ni oya su nar.

(5) Tar tış ma yı son lan dır ma sı na bağ lı ola rak ko nuş ma sı nı ya pa ma yan si ya si par ti grup la rı nın tem sil ci le ri ve mil let ve kil le ri top lan tı tam tu ta na ğı na ek len mek üze re ko nuş -ma me tin le ri ni im za la ya rak Mec lis baş ka nı na ve re bi lir.

Top lan tı Gün de min de ki Ko nu nun Ye ni den Gö rü şül me siMad de 81 - (1) Red de di len ya sa tas lak la rı dı şın da, Yük sek Mec li sin top lan tı sı için -

de gö rü şü len ko nu bir kez ye ni den gö rü şü le bi lir. Gö rü şül müş bir ko nu nun ye ni den ele alın ma sı bu ko nu da da ha ön ce ka bul edi len ka ra rı ge çer siz kı lar. Gö rü şül müş bir ko nu -nun ye ni den gö rü şül me si ne dair ka rar ge çer siz sa yı la cak ka ra rın alın dı ğı bi çim de oy la -nır. Ön ce ki oy la ma nın so nuç la rı top lan tı tu ta na ğı na ek le nir ve Yük sek Mec li sin ka ra rı ile ge çer li ha le ge ti ri le mez.

On Dör dün cü Bö lümTop lan tı Ye ter Sa yı sı, Oy la ma ve Oy Sa yı mı

Yük sek Mec li sin ve Un sur la rı nın Top lan tı la rı nın Ge çer li Ol ma sı İçin Top lan tı Ye rer Sa yı sıMad de 82 - (1) Yük sek Mec lis ve un sur la rı nın top lan tı la rı, top lan tı ye ter sa yı sı ol -

du ğun da ge çer li olur, böy le ce top lan tı ya sal ve alı nan ka rar lar hu ku ken ge çer li olur.(2) Yük sek Mec li sin ve ko mis yon la rın top lan tı la rın da ye ter sa yı Yük sek Mec lis

ve ya ko mis yon üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nu ifa de eder.(3) Yok la ma baş la dık tan son ra on beş da ki ka için de top lan tı ye ter sa yı sı na ula şı la -

maz sa otu rum baş ka nı bir le şi me ara ve rir.(4) On beş da ki ka için de top lan tı ye ter sa yı sı sağ la na maz sa, top lan tı ya pı la ma mış

sa yı lır.

Ka rar Ye ter Sa yı sı Mad de 83 - (1) Yük sek Mec lis aşa ğı da ki şe kil ler de ka rar alır:

198

1. Mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın üç te iki si nin oyu ile,2. Mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile,3. Ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu ile, 4. Ka tı lan la rın salt ço ğun lu ğu ile (özel bir ka rar alın ma sı nı ge rek tir me yen bir ko nu

gö rü şü lü yor sa),5. Mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın üç te bi ri ile.(2) Ye ni Mec lis tü müy le gö re ve baş la mış sa, ka rar lar ye min eden mil let ve kil le ri nin

fiili du ru mu na gö re (mil let ve kil le ri nin top lam sa yı sı) ka bul edi lir.

Oy la ma ve Oy la ma Tür le riMad de 84 - (1) Yük sek Mec lis ka rar la rı oy la ma nın aşa ğı da ki tür le ri ne gö re ka bul

edi lir:1. Oy sa yı mın da elekt ro nik ci haz dan ya rar la na rak açık oy la ma,2. Elekt ro nik ci haz dan ya rar lan mak sı zın açık oy la ma,3. Elekt ro nik ci haz dan ya rar la na rak giz li oy la ma,4. Pu su la kul la na rak giz li oy la ma.(2) Oy la ma aşa ğı da gös te ril di ği gi bi ya pı lır:1. Eğer bir se fer de bir den faz la gö rev için bir den faz la ki şi se çi le cek se bir leş ti ril miş

lis te ile,2. Eğer bir gö rev için bir kaç aday gös te ril miş se bu İç tü zü ğün 90 ’ın cı mad de si ne

gö re üç tur da,3. Eğer bir gö rev için tek aday gös te ri lir se bir tur da.(3) Mil let ve ki li oy la ma hak kı nı biz zat kul la nır. (4) Hiç kim se oy la ma yı ke sin ti ye uğ ra ta maz.

Oy la ma Za ma nıMad de 85 - (1) Ya sa tas lak la rı nın oy la ma sı Yük sek Mec li sin top lan tı gün le ri saat

15.00’ den iti ba ren ya pı lır.Oy la ma za ma nın da ya sa tas lak la rı gö rü şül me si ne izin ve ril mez.(2) So rum lu ko mis yon lar oy la ma ya su nu lan ya sa tas lak la rı na dair ka rar tas lak la rı

su nar.(3) Yük sek Mec li sin ola ğa nüs tü top lan tı sı nın gün de min de ki ya sa tas lak la rı üze ri -

ne gö rüş me ve oy la ma usu lü bu mad de de gös te ri len bi çim de, Yük sek Mec lis ta ra fın dan be lir le nen sü re için de ya pı lır.

(4) Oy hak kı nı baş ka bir mil let ve ki li ne ver mek (dev ret mek -çev.) ya sak tır.(5) Mil let ve kil le ri, res mi se ya hat le ri ni ve di ğer ça lış ma la rı nı oy la ma ya ka tı lım so -

rum lu lu ğu na gö re plan la ma lı dır.(6) Si ya si par ti grup la rı nın baş kan la rı grup üye le ri nin oy la ma ya ne den siz ka tıl ma -

ma sın dan so rum lu dur.(7) Otu rum baş ka nı oy la ma baş la ya na ka dar:

199

1. Top lan tı ye ter sa yı sı nın ol du ğu nu tes pit et mek için Yük sek Mec lis top lan tı sı na ka tı lan mil let ve kil le ri nin yok la ma kay dı na gir me si için çağ rı da bu lu nur ve kay da gi ren mil let ve kil le ri nin sa yı sı nı ilan eder,

2. Ma sa bil gi sa yar la rı ka pa tı la cak olan ka tıl ma yan mil let ve kil le ri ni ilan eder.(8) Ka tı lan ve ka tıl ma yan mil let ve kil le ri nin sa yı sı açık lan dık tan son ra otu rum baş -

ka nı ya sa tas lak la rı nın ka rar tas lak la rı nı sı ra sı ile oya su nar.Oy ve ren mil let ve kil le ri nin sa yı sı yok la ma da kay da gi ren mil let ve kil le ri nin sa yı -

sı na denk ol ma lı dır. Eğer oy ve ren mil let ve kil le ri nin sa yı sı kay da gi ren le rin sa yı sın dan fark lı olur sa tek rar oy la ma ya pı lır.

Oy la ma dı şın da ki bir ko nuy la uğ raş ma ya izin ve ril mez.(9) Mil let ve ki li oy la ma za ma nın da ge nel ku rul sa lo nun dan ay rı lır sa ma sa bil gi sa -

ya rı nın ka pa tıl ma sı ge re kir ve otu rum baş ka nı tek rar yok la ma ya par.(10) Yok la ma ve mil let ve kil le ri nin ad la rıy la be ra ber oy la rı nın ren gi iki iş gü nü

için de Yük sek Mec lis in ter net say fa sın da ya yın la nır.

Ya sa Tas lak la rı Dı şın da ki Ko nu lar da Oy la maMad de 86 - (1) Ya sa tas lak la rı dı şın da ki ko nu lar da oy la ma il gi li gö rüş me ta mam -

lan dık tan son ra ya pı lır, bun lar da oy be lir le me hak kı nı (ile ri de oy kul lan ma hak kı ola rak anı la cak tır) dev ret mek müm kün dür.

(2) Mil let ve ki li oy la ma hak kı nı ken di si ya si par ti gru bu baş ka nı na ve ya üye mil -let ve ki li ne ve re bi lir, dev ra lan bir se fer de iki den faz la oy hak kı nı ala maz. Oy kul lan ma hak kı baş ka si ya si par ti gru bu üye si mil let ve kil le ri ne dev re di le mez.

(3) Aşa ğı da ki du rum lar geç miş top lan tı da ki mil let ve ki li de vam sız lı ğı için ge çer li ma ze ret tir:

1. Ge çi ci iş gö re mez li ği,2. Ge be lik, do ğum ve ev lat edin me izin le ri,3. Üc ret siz izin (aile vi du rum, ev li lik, do ğum, an ne lik, ya kı nın ve fa tı)4. Eği tim iz ni, iş se ya ha ti, ya zı lı da vet üze ri ne res mi tö ren le re ve res mi ka bul le re,

se mi ner le re, kon fe rans la ra ve Mec lis baş kan lı ğı nın iz ni ile di ğer ça lış ma la ra ka tı lım,5. İl gi li bel ge ler ile is pat la nan ula şım en gel le ri. (4) Bu mad de de gös te ri len ler dı şın da, her bir se fer de mil let ve ki li nin de vam sız lı ğı -

nın ge çer li ne de ni bağ lı sa yıl ma sı il gi li ko mis yon ta ra fın dan ka ra ra bağ la nır.(5) Oy kul lan ma hak kı nı dev re der ken; de vam sız lı ğın ne den le ri, de vir sü re si, ay rı ca

Yük sek Mec lis ta ra fın dan gö rü şü len ko nu lar da na sıl oy ve ri le ce ği gös te ri le rek mil let ve -ki li nin for mu ile res mi leş ti ri lir.

(6) Yük sek Mec li sin top lan tı sı na de vam sız lık du ru mun da oy hak kı nı dev ret me ka -ra rı mil let ve ki li ta ra fın dan telg raf ara cı lı ğıy la da ile te bi lir.

(7) Mil let ve kil le ri nin oy kul lan ma hak kı nı dev ret me di lek çe le ri, bel geç (faks -çev.) gön de ri le ri ve telg raf a rı top lan tı bel ge le ri ara sı na ek len mek üze re Yük sek Mec li sin il gi li bi ri mi ne ve ri lir.

200

(8) Otu rum baş ka nı Yük sek Mec lis top lan tı sın da:1. De vam sız mil let ve kil le ri nin lis te si ni ve ay rı ca oy kul lan ma hak kı nı si ya si par ti

gru bu baş ka nı na ve ya üye mil let ve ki li ne dev re den le rin lis te si ni du yu rur.2. Oy la ma ya ka tı lan aday la rın ve ya öner ge le rin sa yı sı na dair bil gi ve rir, öner ge -

le rin esa sı nı açık lar, öner ge le rin top lu me tin le ri ni ve bun la rın oy la ma ya kon ma sı ra sı nı okur, oy la ma tü rü nü ve ge rek li ka rar ye ter sa yı sı nı ha tır la tır.

(9) Oy kul lan ma hak kı nı dev re den mil let ve kil le ri nin lis te si du yu rul duk tan son ra bun la rın ma sa bil gi sa yar la rı ça lış tı rı lır, di ğer de vam sız mil let ve kil le ri nin bil gi sa yar la rı ka pa tı lır.

(10) Yük sek Mec lis top lan tı sın da yok la ma ya gi ren an cak oy la ma za ma nın da (oy la -ma ya -çev.) ka tıl ma yan mil let ve ki li ken di oy kul lan ma hak kı nı baş ka bi ri ne dev re de mez ve oy kul lan ma sü re si so na er dik ten son ra ye ni den oy la ma yı öne re mez.

Açık Oy la maMad de 87 - (1) Yük sek Mec li sin top lan tı sın da açık oy la ma, oy la rın sa yı mı nın

elekt ro nik ci haz dan ya rar la na rak ve ya Yük sek Mec lis ka ra rı üze ri ne elekt ro nik ci haz dan ya rar lan ma dan ya pı lır.

(2) Açık oy la ma da oy la rın tas ni fin de elekt ro nik ci haz dan ya rar la nı lır sa, oy la rın işa -ret len me si ve dol du rul ma sı elekt ro nik ci haz la ye ri ne ge ti ri lir.

(3) Açık oy la ma da oy la rın tas ni fin de elekt ro nik ci haz dan ya rar la nıl maz sa, otu rum baş ka nı ta ra fın dan her bir mil let ve ki li nin adı oku na rak oyu nun so rul ma sı yön te mi ile ira de ve ni ye ti öğ re ni lir.

Giz li Oy la maMad de 88 - (1) Giz li oy la ma, oy la rın tas ni fin de elekt ro nik ci haz dan ve ya oy pu su -

la sın dan ya rar la na rak ya pı lır.(2) Oy la rın tas ni fi elekt ro nik ci haz dan ya rar la na rak ya pı lan giz li oy la ma da oy ver -

me nin her aşa ma sı nın so nuç la rı oy la ma nın ge nel so nu cu ile bir lik te su nu lur, bu du rum da oy kul la nan la rın ad la rı nın lis te si bil gi sa ya rın ha fı za sı na ge çi ril mez.

(3) Pu su la lar dan ya rar la nı lan giz li oy la ma, Yük sek Mec lis ta ra fın dan baş ka ca bir ka rar alın maz sa, oy la ma nın baş la dı ğı an dan iti ba ren otuz da ki ka için de ta mam la nır.

(4) Pu su la lar dan ya rar la nı lan giz li oy la ma, her bir mil let ve ki li nin biz zat pu su la -yı dol dur ma sı yo lu ile ya pı lır, mil let ve ki li lis te si ne gö re her bir mil let ve ki li ne pu su la ve ri lir, mil let ve kil le ri nin ira de ve ni ye ti ni açık la ma sı nın giz li li ği ni sağ la yan özel bir oda cık ta dol du ru la rak oy la ma için ha zır la nan ve tas nif ku ru lu nun mü hür le di ği san dı ğa atı lır.

(5) Pu su la lar dan ya rar la nı lan giz li oy la ma nın so nuç la rı ek bir ka rar ge rek tir mez. Yük sek Mec li sin il gi li ka ra rı ay rı ca ek bir oy la ma ya pıl ma dan otu rum baş ka nı ta ra fın -dan im za la nır.

201

Yük sek Mec li sin Tas nif Ku ru lu nun Ça lış ma la rıMad de 89 - (1) Tas nif ku ru lu:1. Pu su la la rın bi çi mi ni be lir ler ve bun la rın ge çer li dö nem de se çi len mil let ve kil le ri -

nin sa yı sı na denk sa yı da ha zır lan ma sı nı gö ze tir.2. Pu su la la rı im za la ta rak mil let ve kil le ri ne ve rir,3. Oy la ma nın ha zır lı ğı nı ve ya pıl ma sı nı sağ lar,4. Pu su la la rın da ğı tı mı bit tik ten son ra ka lan la rı im ha eder,5. Oy la ma sü re si ni be lir ler,6. Oy la ma nın ya pıl ma sın da or ta ya çı ka bi le cek ka rı şık lık la rı ve kav ga la rı çö zer.7. San dı ğın açıl ma sı ve oy la rın sa yı mı gö rev le ri ni ye ri ne ge ti rir,8. Oy la ma so nuç la rı nı, bu kap sam da ha zır la nan, da ğı tı lan, im ha edi len, ge çer li ve

ge çer siz top lam pu su la sa yı la rı nı, ay rı ca oy la rın tas nif so nuç la rı nı tes pit ede rek Yük sek Mec li se su nar.

(2) Oy la rı tas nif eder ken işa ret len me miş bi çim de ki pu su la lar ve ay rı ca mil let ve ki -li nin ira de ve ni ye ti nin an la şıl ma sı müm kün ol ma yan pu su la lar ge çer siz sa yı lır.

(3) San dı ğın açıl ma sı ve pu su la lar la oy la rın sa yıl ma sı tas nif ku ru lu ta ra fın dan ge -nel ku rul sa lo nun da açık ola rak ger çek leş ti ri lir.

(4) Tas nif Ku ru lu oy la ma so nuç la rı nı top lan tı tu ta na ğı na ek ler, so nuç lar tas ni fe ka -tı lan ku rul üye le ri ta ra fın dan im za la nır.

Ku rul üye le rin den bi ri tu ta na ğa mu ha lif ol du ğun da ya zı lı ola rak fark lı gö rüş le ri ni bil di rir, bu da tu ta na ğa ek le nir ve top lan tı da du yu ru lur.

(5) Yük sek Mec li sin mil let ve kil le ri tas nif ku ru lu nun yü rüt tü ğü ça lış ma la ra mü da -ha le ede mez, ku rul, giz li oy la ma so nuç la rı nın tas ni fi ne ka tı la bi lir.

Üç Tur da Oy la ma Usu lüMad de 90 - (1) Eğer bu İç tü zük te baş ka şe kil de ele alın ma mış sa, bir mev ki için

bir den çok aday gös te ril miş se ve ya ka rar için bir kaç se çe nek var sa oy la ma üç tur da ya -pı la bi lir.

(2) Mil let ve kil le ri bir aday ve ya tek ka rar se çe ne ği için oy kul la na bi lir. Aday lar pu -su la lar da al fa be tik ola rak ve ya ya sa da gös te ri len baş ka sı ra da su nu lur.

(3) Bi rin ci tur da mil let ve ki li gös te ri len bir kaç aday için den bi ri ne ve ya bir kaç ka rar se çe ne ğin den bi ri ne oy ve rir.

(4) Oy la ma nın ikin ci tu ru, ilk tur da oy la rın ço ğun lu ğu nu alan iki aday ve ya iki ka rar se çe ne ği ara sın da ya pı lır. İkin ci tur so nu cu na gö re oy la rın ço ğun lu ğu nu alan aday se çil miş ve ya ka rar se çe ne ği ka bul edil miş sa yı lır.

(5) Eğer ikin ci tur da oya su nu lan iki aday ve ya iki ka rar se çe ne ği bir bi riy le ay nı oyu alır sa Yük sek Mec lis ye ni den oy la ma ya par.

(6) Eğer ikin ci tur da iki aday dan bi ri ve ya iki ka rar se çe ne ğin den bi ri ka rar ye ter sa yı sı nı sağ la ya maz sa, üçün cü tur oy la ma ya pı lır.

202

(7) Eğer bu İç tü zük te baş ka ca bir hü küm gös te ril me miş se, üçün cü tu run so nuç la -rı na gö re ka tı lan mil let ve kil le ri nin el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nu alan aday se çil miş, ka rar se çe ne ği ise ka bul edil miş sa yı lır.

(8) Eğer aday la rın ve ya ka rar se çe nek le ri nin bi ri ka rar ye ter sa yı sı nı sağ la ya maz sa ye ni aday lar ve ya ye ni ka rar se çe nek le ri ile ye ni se çim ya pı lır.

Elekt ro nik Ci haz dan Ya rar lan maMad de 91 - (1) Elekt ro nik ci haz dan aşa ğı da ki amaç lar la ya rar la nı lır:1. Yük sek Mec lis te mil let ve kil le ri nin yok la ma ya ka tı lı mı,2. Mil let ve kil le ri nin söz is te mi nin alın ma sı,3. Oy la rın tas ni fi ve oy la ma so nuç la rı nın ila nı,4. Oy kul lan ma ve oy la ma so nuç la rı na dair bil gi ve is ta tis tik le ri der le me ve da ğıt ma,5. Lis te le ri ve top lan tı nın baş ka bel ge le ri ni kul la nı ma sun ma ve bas tır ma,6. Ya sa tas lak la rı ve ri ta ba nı da dâ hil ol mak üze re Yük sek Mec lis Ge nel Ku rul sa -

lo nun da mil let ve kil le ri ne bil gi des te ği ver me.

Elekt ro nik Ci haz dan Ya rar la nı şın De net len me siMad de 92 - (1) Yük sek Mec lis tüm si ya si par ti grup la rı nın mil let ve kil le ri nin için -

den daimi ça lış ma ko mis yo nu ku rar, bu ko mis yon oy la ma da elekt ro nik ci ha zın kul la nı -mı nı de net ler.

(2) Ça lış ma ko mis yo nu üye le ri de ne ti mi yap mak için ge rek li olan tüm bil gi le re sı -nır sız eriş me hak kı na sa hip tir.

(3) Ça lış ma ko mis yo nu nun ka rar la rı İda ri Teş ki la tın tüm gö rev li le ri için gö rev dir.(4) Elekt ro nik ci haz dan ya rar la na rak giz li oy la ma ya pı lır ken ça lış ma ko mis yo nu

oy la ma baş la yın ca ya ka dar elekt ro nik ci ha zın doğ ru ça lı şıp ça lış ma dı ğı nı de net ler.(5) Giz li oy la ma uy gu la ma sın da elekt ro nik ci haz dan ya rar lan ma nın ku ral la rı na

uyul ma sı ça lış ma ko mis yo nu ta ra fın dan oluş tu ru lan il ke ler ile dü zen le nir.(6) Ça lış ma ko mis yo nu ta ra fın dan oy la ma so nuç la rın da ki ve söz is tem le rin de ki

uy gun suz luk lar ve elekt ro nik ci ha zın iş le yi şin de ki baş ka ha ta la ra dair si ya si par ti grup -la rı nın ya zı lı baş vu ru la rı na gö re in ce le me ve dü zelt me ya par.

(7) Ça lış ma ko mis yo nu ken di ça lış ma la rı na elekt ro nik ci haz lar la il gi li uz man la rı ve ya mü te has sıs la rı ça ğı ra bi lir.

Elekt ro nik Ci haz la İl gi li Bil gi len dir meMad de 93 - (1) Top lan tı da mil let ve kil le ri nin yok la ma so nuç la rı, söz söy le me sı ra -

la rı, oy la ma so nuç la rı ve Yük sek Mec lis top lan tı sı nın iş le yi şi ne dair baş ka bil gi ler mil -let ve kil le ri nin ya zı lı is tem le ri üze ri ne sa yı sal ve ri ler ve lis te ler elekt ro nik ci ha za tek nik ba kım ya pan İda ri Teş ki lat bi ri mi nin baş ka nı ta ra fın dan su nu lur.

(2) Top lan tı da ki mil let ve kil le ri nin yok la ma ve açık oy la ma so nuç la rı ve Yük sek Mec lis top lan tı sı nın iş le yi şi ne dair baş ka bil gi ler Yük sek Mec lis in ter net say fa sın da res -mi ola rak ya yın la nır.

203

(3) Eğer bu İç tü zük te baş ka ca bir hü küm gös te ril me miş se, elekt ro nik ci ha zın ha fı -za sı na kay de di len bil gi ler ve gös ter ge ler Yük sek Mec lis ar şi vin de sak la nır.

On Be şin ci Bö lümTop lan tı la rın ve Ya sa Tas lak la rı nın Tu ta nak Özet le ri,

Tam Tu ta nak la rı ve Res mi Bel ge ler

Yük sek Mec li si Top lan tı la rı nın Tu ta nak Öze ti nin İçe ri ği (Özet Tu ta nak ve ya Bir le şim Öze ti -çev.)Mad de 94 - (1) Yük sek Mec li sin top lan tı la rı tu ta nak al tı na alı nır. Top lan tı nın tu ta -

nak öze ti nin ha zır lan ma sı Yük sek Mec lis İda ri Teş ki la tı nın il gi li bi ri mi ta ra fın dan ye ri ne ge ti ri lir. Top lan tı nın tu ta nak öze ti ni otu rum baş ka nı im za lar.

(2) Top lan tı nın tu ta nak öze ti ne aşa ğı da ki ler ek le nir:1. Top lan tı ve ri le ri, za ma nı ve ye ri,2. Top lan tı ya ka tı lan mil let ve kil le ri nin sa yı sı,3. Gö rüş me ye su nu lan gün dem de ki ko nu la rı,4. O top lan tı için mil let ve kil le ri ne da ğı tı lan bel ge le rin baş lık la rı ve dü zelt me ler,5. Top lan tı ya ça ğı rı lan adam la rın ad-so yad la rı ve gö rev le ri,6. Otu rum baş ka nı ve ko nuş ma cı la rın ad-so yad la rı,7. Oy la ma ya ko nu lan tüm ko nu lar ve öner ge ler, bun lar la il gi li ka rar la rın tür le ri,8. Oy la ma nın ge nel so nuç la rı (otu rum baş ka nı bun la rı tü müy le açık la ma ma sı ha -

lin de de ek le nir) ve alı nan ka rar lar,9. Top lan tı ya ka tı lan mil let ve kil le ri nin ad la rı nın kay dı nı içe ren bil gi,10. Top lan tı ya ka tıl ma ma sı nın ge çer li ne de ni ol du ğu be lir le nen mil let ve kil le ri nin

lis te si.(3) Top lan tı nın tu ta nak öze ti ne top lan tı gün de min de ki ko nu la rın oy la ma so nuç la rı

ek le nir.(4) Tu ta nak öze ti nin tam tu ta na ğa uy gun ol ma ma sı ne de niy le do ğan so rum lu luk

tu ta nak öze ti ni ha zır la yan gö rev li le re ait tir.

Yük sek Mec lis Top lan tı la rı nın Tam Tu ta na ğıMad de 95 - (1) Yük sek Mec li sin top lan tı la rın da tam tu ta nak (ste nog ra fi) tu tu lur.

Top lan tı la rın tam tu ta nak la rı nın ha zır la nı şı İda ri Teş ki lat ta ra fın dan ye ri ne ge ti ri lir. Tam tu ta nak gö rüş me le rin akı şı nın kay dı, top lan tı nın ya pıl dı ğı gün, za man, yer, gün dem ve otu rum baş ka nı na dair bil gi le ri içer me li dir.

(2) Tam tu ta nak ta bi çim sel ve ya baş ka uy gun suz luk la ra yer ve ril miş se mil let ve ki li top lan tı dan son ra ki iş gü nü için de söz ko nu su top lan tı nın otu rum baş ka nı na hi ta ben gö -rüş ve eleş ti ri le ri ni su na bi lir, otu rum baş ka nı tar tış ma lı ko nu la rı ka ra ra bağ lar.

Tam tu ta na ğın as lı her bir say fa sı na met nin ya zıl ma sın dan so rum lu gö rev li (ad-so -ya dı ve bil gi le ri ile) im za atar.

204

(3) Top lan tı da söy le ni len söz le rin dö kü mü İda ri Teş ki la tın il gi li bi ri min de elekt ro -nik ve ba sı lı bi çim de sak la nır ve bir yıl geç tik ten son ra ar şi ve gön de ri lir.

Yük sek Mec lis Top lan tı la rı nın Tam Tu ta na ğı na ve Tu ta nak Öze ti ne Eri şimMad de 96 - (1) Yük sek Mec li sin ve ko mis yon la rın açık top lan tı la rı nın, ay rı ca si -

ya si par ti grup la rı nın di ğer top lan tı la rı nın tu ta nak özet le ri bun la rın ka ra rı ile in ter net say fa la rın da ya yın la nır ve Yük sek Mec li sin kü tüp ha ne si ne tes lim edi lir.

(2) Si ya si par ti grup la rı, ko mis yon lar ve mil let ve kil le ri Yük sek Mec li sin ve onun or gan la rı nın top lan tı la rı nın tam tu ta nak la rı nı ve tu ta nak özet le ri nin as lı nın bi rer nüs ha -sı nı ken di li ğin den alır.

(3) Yük sek Mec li sin açık top lan tı la rı nın dü zel ti len tam tu ta na ğı top lan tı nın so na er di ği gün den baş la ya rak bir haf ta lık sü re için de Yük sek Mec li sin kü tüp ha ne si ne tes lim edi lir ve res mi in ter net say fa sın da ya yın la nır.

(4) Yük sek Mec li sin ka pa lı top lan tı la rı nın tam tu ta na ğı ve tu ta nak öze ti ne eri şim Mec lis baş ka nı nın al dı ğı ka ra ra gö re sağ la nır.

Top lan tı Res mi Bel ge le riMad de 97 - (1) Yük sek Mec li sin her bir top lan tı sı için İda ri Teş ki lat top lan tı res mi

bel ge le ri ni ha zır lar, bu aşa ğı da ki ler den olu şur:1. Top lan tı nın res mi bel ge le ri ara sın da yer ala cak bel ge le rin lis te si,2. Top lan tı tu ta nak öze ti,3. Top lan tı tam tu ta na ğı,4. Yük sek Mec li sin ka ra rı ile tam tu ta na ğa gir me miş olan özel oy la ma so nuç la rı,5. Top lan tı da gö rü şü len bel ge le rin tas lak la rı,6. Top lan tı da gö rü şü len ko nu la ra iliş kin si ya si par ti grup la rı nın ve ko mis yon la rın

de ğer len dir me le ri,7. Mil let ve kil le ri nin ya pa ma dık la rı ko nuş ma la rın me tin le ri,8. Yük sek Mec lis ta ra fın dan ka bul edi len ka rar la ra gö re si ya si par ti grup la rı nın

özel dü şün ce le ri,9. Si ya si par ti grup la rı nın ve mil let ve kil le ri nin ya zı lı so ru is tem le ri ve bun la rın

ya nıt la rı,10. İda ri Teş ki lat ta ra fın dan mil let ve kil le ri ne da ğı tı lan baş ka bil gi ve bel ge ler,11. Top lan tı da gö rü şü len bel ge ler için ka bul edi len dü zelt me me tin le ri,12. Top lan tı ya ça ğı rı lan ki şi le rin lis te si,13. Oy la ma hak kı nı dev ret me ye yö ne lik mil let ve kil le ri nin baş vu ru la rı.(2) Si ya si par ti grup la rı, ko mis yon lar, mil let ve kil le ri ve İda ri Teş ki la tın il gi li bi rim -

le ri top lan tı nın res mi bel ge le ri ne eri şim hak kı na sa hip tir.

Ya sa Tas la ğı nın Res mi Bel ge le riMad de 98 - (1) Yük sek Mec li se tes lim edil miş ya sa tas lak la rı için so rum lu ko mis -

yon ya sa tas la ğı res mi bel ge le ri ni ha zır lar.

205

(2) Ya sa tas la ğı nın res mi bel ge le ri ne ek len me de, gö rü şül me ve ka bul edil me nin za man sal sı ra la ma sı na gö re aşa ğı da ki bel ge ler ek le nir:

1. Ya sa tas la ğı, bu nun için de se çe nek li ya sa tas la ğı ve ta mam la yı cı bel ge ler,2. Ko mis yon la rın se çe nek li ra por la rı nın tas lak la rı,3. Ara da ki tüm dü zelt me ler,4. Ya sa tas la ğı na yö ne lik öner ge ler ve de ği şik lik ler,5. Ya sa tas la ğı na dair ko mis yon la rın de ğer len dir me le ri ve tüm uz man lık in ce le me -

le ri nin de ğer len dir me le ri,6. So rum lu ko mis yo nun top lan tı la rı nın tu ta nak öze ti,7. Yük sek Mec lis top lan tı la rı nın tu ta nak özet le ri ve tam tu ta nak la rın da şerh me -

tin le ri,8. Giz li oy la ma ve açık oy la ma nın so nuç la rı,9. Ya sa nın son dü zelt me si nin met ni,10. Özel gö rüş me açıl ma sı öner ge le ri.(3) Ya sa tas la ğı nın res mi bel ge le ri ne ba sı lı me tin le rin, mü hür lü ve üze ri im za lı bel -

ge le rin asıl la rı ve ya tas dik li su ret le ri ek le nir.(4) Ya sa tas la ğı nın res mi bel ge le ri top lan tı bit tik ten son ra İda ri Teş ki la tın il gi li bi -

ri mi ta ra fın dan Yük sek Mec lis ar şi vi ne gön de ri lir.

Yük sek Mec lis Ka rar la rıMad de 99 - (1) Yük sek Mec lis ka rar la rı aşa ğı da ki le ri kap sar:1. Ya sa lar,2. Ka rar lar,3. Si ya si ko nu lar la il gi li bil dir ge ler, bil di ri ler, çağ rı lar, ka rar lar ve baş ka iş lem ler.Yük sek Mec li sin Si ya si Ka rar la rıMad de 100 - (1) Yük sek Mec lis ka rar la rı, bil dir ge ler, bil di ri ler, çağ rı lar si ya si ka -

rar lar sa yı lır ve iç ve ya dış si ya se tin be lir li bir ko nu sun da ki tu tu mu bil di rir.(2) Ka rar tas lak la rı si ya si par ti grup la rı ve ya beş mil let ve ki li ta ra fın dan Mec lis

baş ka nı na su nu lur. Baş kan gö rü şül mek üze re so rum lu ko mis yo na gön de rir. So rum lu ko -mis yon ka rar tas la ğı üze ri ne de ğer len dir me si ni (ra po ru nu -çev.)üç gün için de ka bul eder ve İda ri Teş ki la tın il gi li bi ri mi ne gön de rir.

(3) Ka rar tas la ğı so rum lu ko mis yo nun de ğer len dir me si ile İda ri Teş ki la tın il gi li bi ri mi ta ra fın dan Yük sek Mec lis top lan tı sı na su nu lur, Mec lis ka rar tas la ğı nı gün de me al ma ka ra rı alır.

(4) Ka rar tas la ğı kit le ile ti şim araç la rın da ya yın la nır ve ay rı ca üç gün için de Yük -sek Mec li sin in ter net say fa sı na ko nur.

206

AL TIN CI KI SIMDE NE TİM YÖN TEM LE Rİ

On Al tın cı Bö lüm Yıl lık Ra por lar

Yük sek Mec lis Ta ra fın dan Yıl lık Ra por la rın Gö rü şül me siMad de 101 - (1) Yük sek Mec lis aşa ğı da ki yıl lık ra por la rı alır:1. Dev let büt çe si nin uy gu lan ma sı na iliş kin hü kü me tin ra po ru nu on beş ey lü le ka dar,2. Hü kü me tin ça lış ma la rı na dair baş ba ka nın ra po ru nu bir ma yı sa ka dar,3. Baş sav cı nın ra po ru nu yir mi ni sa na ka dar,4. Mer kez Ban ka sı baş ka nı nın ra po ru nu ra por la nan yı lı ta kip eden yı lın bir tem -

mu zu na ka dar,5. Sa yış tay baş ka nı nın ra po ru yir mi ha zi ra na ka dar,6. Dev let büt çe si nin uy gu lan ma sı na dair ra po run ka bul edil me si ne dair dev let büt çe -

si nin uy gu la nı şı nın de ne ti mi so nuç la rı na dair Sa yış tay baş ka nı nın ra po ru bir ey lü le ka dar,7. Sa yış ta yın önem li ve ya acil ko nu lar la il gi li özel ra por la rı nı Yük sek Mec li sin ih -

ti sas ko mis yon la rı ile uz la şıl dı ğı üze re,8. Yük sek Mec li sin ko mis yon baş kan la rı nın ra por la rı bir eki me ka dar,9. Mec lis baş ka nı ken di ça lış ma la rı na dair ra po ru bir eki me ka dar ve geç miş yı lın

Yük sek Mec lis gi der le ri ne dair ra po ru on beş şu ba ta ka dar,10. İç de ne ti min so nuç la rı na dair Eş gü düm Ku ru lu nun ra po ru on beş şu ba ta ka dar.(2) Ra por lar Yük sek Mec li sin top lan tı sın da gö rü şül me si ne en geç bir ay kal dı ğın da

daimi ko mis yon la ra gön de ri lir.(3) Ra por la rın gö rü şül me si tü müy le gö rüş me usu lü ne gö re ya pı lır.(4) Yıl lık ra por la rın gö rü şül me sin de ko mis yon la rın baş kan la rı na ve si ya si par ti

grup la rı nın baş kan la rı na ko nuş ma yap ma sı için sü re ve ri lir.(5) Yük sek Mec lis ka mu ku rum la rı nın ve ya ka mu gö rev li le ri nin ra por la rı nı ve ça lış -

ma la rı nı mu te ber ka bul et me ka ra rı ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu ile alı nır.(6) Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri da nış ma-is ti şa re ku rum la rı nın ra por la rı nı bu kı -

sım da gös te ri len bi çim de (uz laş ma üze ri ne) ka bul eder.

Dev let Büt çe si Ya sa sı nın Uy gu la nı şı nın De ne ti miMad de 102 - (1) Yük sek Mec lis dev let büt çe si nin uy gu la nı şı nın de ne ti mi ni daimi

ve ge çi ci ko mis yon lar ara cı lı ğıy la, ay rı ca Sa yış ta ya gö rev ve re rek ye ri ne ge ti rir.(2) Gö rev li ba kan lık ra por la na cak çey rek yı lın ar dın dan on beş gün için de ca ri büt -

çe ka lem le ri nin gi der le ri ne dair bil gi ler Yük sek Mec li sin il gi li ih ti sas ko mis yo nu na ve -ri lir. İh ti sas ko mis yo nu çey rek yıl lık sa yı sal ve ri le ri al dı ğı gün den baş la ya rak üç için de Yük sek Mec li sin si ya si par ti grup la rı na ve ko mis yon la rı na gön de rir.

207

(3) Yük sek Mec li sin ko mis yon la rı dev let büt çe si nin mev cut uy gu la nı şı nın esa sı na iliş kin ko nu lar da yıl da dört de fa dan faz la ol ma mak üze re de ğer len dir me ya pa bi lir. Büt -çe nin ca ri uy gu la nı şı ko nu la rı nın de ğer len di ril me si nin so nuç la rı üze ri ne Yük sek Mec lis ko mis yo nun (ko mis yon la rın) öne ri si ile dev let büt çe si nin uy gu la nı şı na dair özel ra por la -rın ha zır lan ma sı gö re vi Sa yış ta ya ve ri le bi lir.

(4) Yük sek Mec lis ka mu ku rum la rı nın, özerk ye rin den yö ne tim or gan la rı nın ve ay -rı ca ge nel büt çe ve ye rel yö ne tim büt çe le rin den kay nak sağ la nan ku rum la rın ka tı lı mı ile ka mu ku rum la rı nın, özerk ye rin den yö ne tim or gan la rı nın, tü zel ki şi le rin öde nek le ri nin et ki li kul la nı mı nın de ne ti mi için Sa yış tay ra por la rı ve ya sa lar da gös te ri len de ne ti me dair baş ka ra por lar is te ye bi lir.

Dev let Büt çe si nin Uy gu la ma Ra po ruMad de 103 - (1) Hü kü met ge çen yı lın on beş ma yı sı na ka dar dev let büt çe si nin

uy gu la nı şı na dair ra po ru (ke sin he sap -çev.) ka bul (ib ra -çev.) ya sa sı tas la ğı ile be ra ber ge çen yıl ki dev let büt çe si nin uy gu la nı şı na dair ra po ru Yük sek Mec li se su nar.

(2) Hü kü me tin büt çe uy gu la ma sı na dair ra po ru gö rü şü le ne ka dar, Sa yış tay ge çer li yı lın bir ey lü lün den geç ol ma mak üze re, ge çen yı lın dev let büt çe si nin uy gu lan ma sı nın de ne tim so nuç la rı nı ra po ru ile bir lik te Yük sek Mec li se su nar.

(3) Geç miş yıl ki dev let büt çe si nin uy gu lan ma sı na dair hü kü me tin yıl lık ra po ru nun de ne tim so nuç la rı ile Sa yış tay ra po ru Yük sek Mec li se gel di ği gün den iti ba ren üç gün için de Mec lis baş ka nı ta ra fın dan ön ce den gö rü şül me si için ko mis yon lar ile si ya si par ti grup la rı na ve de ğer len di ril mek üze re büt çe den so rum lu ko mis yo na gön de ri lir.

(4) So rum lu ko mis yon dev let büt çe si ya sa sı nın uy gu la nı şı na dair hü kü met ra po ru -nu gö rü şür ve yıl lık de ne ti min so nuç la rı ile Sa yış tay ra po ru Yük sek Mec li se su nul du ğu gün den baş la ya rak on beş gün için de top lu de ğer len dir me si ni su nar.

(5) Dev let büt çe si nin uy gu la nı şı na dair ra por Yük sek Mec li sin top lan tı sın da on beş ey lü le ka dar gö rü şü lür.

(6) Yük sek Mec lis ta ra fın dan bu ko nu la rın gö rü şül me sin de aşa ğı da gös te ri len ko -nuş ma lar din le nir:

1. Baş ba ka nın,2. Sa yış tay baş ka nı nın,3. Top lum sal Va kıf baş ka nı nın,4. Büt çe ve Ma li ye İh ti sas Ko mis yo nu tem sil ci si nin,5. Si ya si par ti gru bu baş kan la rı nın,(7) Gö rüş me so nuç la rı kap sa mın da Yük sek Mec lis uy gu la ma yı mu te ber sa yar sa

dev let büt çe si nin uy gu lan ma sı na dair ra po run ka bul edi li şi ne yö ne lik ya sa ka bul edi lir.(8) Dev let büt çe si nin uy gu lan ma sı na dair ra por va sa tın al tın da şek lin de de ğer len -

di ri lir se, Yük sek Mec lis hü kü me tin, üye le ri nin ve baş ka gö rev li le rin so rum lu lu ğu ko nu -su nu ele alır.

208

On Ye din ci Bö lümHü kü met Saati ve Hü kü met Gü nü

Hü kü met Saati ve Hü kü met Gü nü ne Ha zır lık ve Dü zen len me Sü re le riMad de 104 - (1) Her per şem be gü nü Yük sek Mec lis top lan tı sın da hü kü me tin gö -

rev len dir di ği tem sil ci si ne mil let ve kil le ri nin her tür lü ko nu hak kın da so ru sor ma sı için za man ay rı lır.

(2) Yük sek Mec lis her ayın son per şem be gü nü baş ba ka nın ka tı lı mı ile hü kü met saati dü zen le me hak kı na sa hip tir.

(3) Hü kü met saati nin sü re si bir saat tir. Yük sek Mec lis ka ra rı ile sü re nin uza tıl ma sı müm kün dür, an cak bir saat ten faz la uza tı la maz.

(4) Yük sek Mec lis üç ay da bir ke re den da ha sık ol ma mak üze re hü kü met gü nü dü zen ler. Yıl lık iş pla nı öze lin de Yük sek Mec lis hü kü met gü nü nün ko nu baş lı ğı ile ça -ğı rı la cak ka mu gö rev li le ri ni be lir ler ve ka rar dan en az iki gün ön ce hü kü me te gön de rir. Hü kü met gü nü nün sü re si o Yük sek Mec lis top lan tı sı nın ta ma mı nı kap sar.

(5) Hü kü met gü nün de mil let ve kil le ri, ya pı la ca ğı gün den beş gün ön ce si ne ka dar so rum lu ko mis yo na yaz dı ra rak bi rer so ru sor ma hak kı na sa hip tir. So ru lar ki şi sel ve yar -gı la ma sı sü ren ko nu lar la il gi li ola maz.

(6) So rum lu ko mis yon, hü kü met gü nü için mil let ve kil le ri nin so ru la rı nın tas lak cet -ve li ni ha zır lar ken so ru la rın bil di ril me za ma nı nı göz önün de bu lun du rur, ben zer so ru lar var sa bun lar mil let ve kil le ri-öner ge sa hip le ri ile an la şa rak bir leş ti ri le bi lir ve hü kü met gü -nün den en az beş gün ön ce sin de so ru la rın cet ve li si ya si par ti grup la rı nın nis pi tem si li ni gö ze te rek Mec lis baş ka nı na ve rir.

(7) Mec lis baş ka nı hü kü met gü nü için so ru la rın cet ve li ni onay lar ve en az üç iş gü -nü ön ce sin de hü kü me te ve mil let ve kil le ri ne ve rir.

(8) Mil let ve kil le ri nin so ru la rı nın hü kü met gü nü için onay la nan cet ve li Yük sek Mec lis in ter net say fa sın da ya yın la nır.

Hü kü met Saati ve Hü kü met Gü nü nün Dü zen len me Bi çi miMad de 105 - (1) Hü kü met saati ve hü kü met gü nü ne ça ğı rı lan ki şi ler Yük sek Mec -

li sin top lan tı sı na gel mek ten so rum lu dur.(2) Eğer ça ğı rı lan ka mu gö rev li le ri hü kü met saati ne ve ya hü kü met gü nü ne ka tı -

la ma ya cak sa, baş ba kan top lan tı gü nün den en az üç iş gü nü ön ce sin de ça ğı rı lan ka mu gö rev li si nin ka tı lı mı nın müm kün ol ma ma ne de ni ne dair Mec lis baş ka nı na bil gi ve rir ve ye ri ne ge le cek ka mu gö rev li si ni açık lar.

(3) Hü kü met saati ne ça ğı rı lan ki şi ler bir so run üze ri ne beş da ki ka yı aş ma mak üze re söz söy le ye bi lir.

(4) Mil let ve kil le ri so ru la rı nı kay da gi ril miş olan sı ra ile so rar. So ru la ra ya nıt lar söz lü ola rak ve ri lir. So ru lar ve ya nıt lar üze ri ne tar tış ma ya pıl maz.

209

(5) Hü kü met gü nü ne ça ğı rı lan ki şi ler sü re si yir mi da ki ka yı aş ma yan ko nuş ma yap -ma hak kı na sa hip tir.

(6) Hü kü met gü nün de ka mu gö rev li le ri ko nuş ma yap tık tan son ra otu rum baş ka nı gö rü şü len ko nuy la il gi li so ru so rul ma sı için mil let ve kil le ri ne za man ve rir

(7) Hü kü met saati ve hü kü met gü nün de mil let ve kil le ri ne aşa ğı da ki sü re ler ve ri lir:1. So ru sor ma için iki da ki ka yı aş ma yan,2. Dü zelt me so ru su için bir da ki ka yı aş ma yan,3. Kı sa dü şün ce bil dir mek için bir da ki ka yı aş ma yan.(8) Ça ğı rı lan ka mu gö rev li le ri ne aşa ğı da ki gi bi ama ca gö re sü re ve ri lir:1. So ru la rı ya nıt la mak için üç da ki ka yı aş ma yan,2. Dü zel ti len so ru yu ya nıt la mak için iki da ki ka yı aş ma yan.(9) Eğer mil let ve ki li ya nıt tan tat min ol maz sa, ya nıt la ya na so ru nun özü ne dair dü zelt me

so ru su nu ye ni den yö nelt me ve ya ya nı tın özü ne dair kı sa dü şün ce bil dir me hak kı ve ri lir.(10) Top lan tı da otu rum baş ka nı din le nen ka mu gö rev li sin den so ru lan so ru nun özü -

ne uy gun ya nıt ve ril me si ni is te mek ten so rum lu dur.(11) Hü kü met gü nü nün so nuç la rı na dair Yük sek Mec lis ka rar ka bul eder.(12) Hü kü met gü nü nün tu ta na ğı dü zen len di ği gün den iti ba ren üç gün den geç ol ma -

mak üze re Yük sek Mec lis in ter net say fa sın da ya yın la nır.

On Se ki zin ci Bö lümMec lis So ruş tur ma sı, Ge nel So ru, So ru

Mec lis So ruş tur ma sı Açıl ma sı nın Şart la rıMad de 106 - (1) Ya sa ma de ne ti mi ya pıl ma sı kap sa mın da Yük sek Mec lis eğer aşa -

ğı da sa yı lan la rın teh dit al tın da ol ma du ru mu var sa mec lis so ruş tur ma sı yap ma hak kı na sa hip tir:

1. Dev le tin ege men li ği,2. Ulu sal gü ven li,3. Ka mu dü ze ni,4. Top rak bü tün lü ğü,5. Hal kın sağ lı ğı na ve ah la ki de ğer le ri,6. Si ya si, ik ti sa di ve di ğer ka mu çı kar la rı.(2) Aşa ğı da ki le rin ey lem le ri (ve ey lem siz lik le ri) mec lis so ruş tur ma sı kap sa mın da dır:1. Mec li sin de ne ti mi al tın da ki yü rüt me er ki or gan la rı, bu kap sam da hü kü met ve her

bir hü kü met üye si,2. Ka mu ku rum la rı nın ve özerk ye rin den yö ne tim or gan la rı nın ka tı lı mı ile tü zel

ki şi le rin,3. Ge nel büt çe ve ye rel yö ne tim büt çe le rin den kay nak sağ la nan ku rum lar,4. Kır gız Cum hu ri ye ti’ nin ik ti sa di ya pı sı için ça lış ma la rı na önem at fe di len özel

şir ket ler.

210

(3) Mec lis so ruş tur ma sı hu kuk suz ey lem ler için açı lır, aşa ğı da ki ler bu kap sam da dır:1. “Ya sa ya uy dur ma” ve pa ra ak la ma ta nı mı na uyan ya sa dı şı iş lem ler ya pıl ma sı,2. Ya sa dı şı te rör ör güt le ri ni hi ma ye,3. Ka mu mal la rı nı ama cı dı şın da kul lan ma ve zim met,4. Ül ke ye bü yük öl çek li ve özel za rar ve ren ey lem ler,5. Di ğer ya sa dı şı ey lem ler.(4) Yük sek Mec lis aşa ğı da ki le rin ya zı lı bi çim de ki öner ge le ri ile mec lis so ruş tur -

ma sı aça bi lir:1. Mec lis baş ka nı,2. Daimi ko mis yon lar (ih ti sas ko mis yon la rı -çev.),3. Si ya si par ti grup la rı,4. Ge çi ci ko mis yon lar,5. Ka mu Baş de net çi si (om buds man).6. Eş gü düm Ku ru lu baş ka nı ve İş ken ce yi, İn san lık Dı şı ve Aşa ğı la yı cı Muame le yi

Ön le me Ulu sal Mer ke zi yö ne ti ci si.(5) Mec lis so ruş tur ma sı açıl ma sı na dair ka rar ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço -

ğun lu ğu nun oyu ile ka bul edi lir.

Mec lis So ruş tur ma sı İçin Ge çi ci Ko mis yon Ku rul ma sıMad de 107 - (1) Mec lis so ruş tur ma sı ge çi ci ko mis yo nu be lir li bir ko nu yu (bir

ola yı ve ya bir ki şi nin ey le mi ni) so ruş tur mak ve ya araş tır mak için ku ru lur ve ko nu nun araş tı rıl ma sı ta mam lan dık tan son ra so na erer.

(2) Mec lis so ruş tur ma sı ge çi ci ko mis yo nu si ya si par ti gru bu baş kan la rı nın ya zı lı bil di rim le riy le nis pi tem si le gö re si ya si par ti gru bu üye le rin den olu şur.

(3) Ko mis yo nun ya pı sı, mec lis so ruş tur ma sı açıl ma sı na dair ka ra rın ka bul edil di ği gün den iti ba ren ye di iş gü nü için de oy la ma ya ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu ile alı nan Yük sek Mec lis ka ra rıy la be lir le nir.

(4) Ko mis yon baş ka nı, baş kan ve ki li ve ko mis yo nun ka rar laş tı rı lan ya pı sın da ki üye le ri oy la ma ya ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu ile Yük sek Mec lis ta ra fın -dan se çi lir.

(5) Mec lis so ruş tur ma sı ge çi ci ko mis yo nu bu mad de de gös te ri len sı nır la ra ek ola -rak, ge çi ci ko mis yon la rın olu şu mu için ge çer li esas la ra gö re ku ru lur.

(6) Mec lis so ruş tur ma sı ge çi ci ko mis yo nu Yük sek Mec lis önün de ra por ve rir ve Yük sek Mec li sin kar şı sın da tek so rum lu sa yı lır. Yük sek Mec lis ara ra por ver me için sü re be lir le ye bi lir.

(7) Eğer Yük sek Mec li sin gö rev sü re si bit me si ne dört ay dan faz la sü re kal ma mış sa mec lis so ruş tur ma sı ge çi ci ko mis yo nu ku rul ma sı na izin ve ril mez.

(8) Tek bir ko nu üze ri ne bir den çok ko mis yon ku rul ma sı na izin ve ril mez. Ko mis -yo nun ça lış ma la rın da bu İç tü zük te ve ya sa lar da gös te ri len sı nır la rın ih lal edil di ği nin be -lir len me si du ru mun da Yük sek Mec lis ay nı amaç la ye ni den ge çi ci ko mis yon ku rar.

211

Mec lis So ruş tur ma sı nın Sü re siMad de 108 - (1) Mec lis so ruş tur ma sı açıl ma sı na dair Yük sek Mec lis te ka ra rın da

gös te ri len sü re için de so ruş tur ma ta mam lan mak zo run da dır.(2) Yük sek Mec lis ta ra fın dan mec lis so ruş tur ma sı için ta nı nan sü re Yük sek Mec li -

sin ka ra rıy la uza tı la bi lir.(3) Eğer Yük sek Mec li sin gö rev sü re si bi tin ce ye ka dar ko mis yon ele al dı ğı ko nu da

ka ra ra va ra maz sa, tüm bil gi ve bel ge ler ko mis yon ra po ru na ek le nip Yük sek Mec li sin ye -ni dö ne mi ne dev re di lir ve ye ni Mec lis ko nu yu araş tır ma ya de vam et me ka ra rı alır.

Mec lis So ruş tur ma sı Ge çi ci Ko mis yo nu nun Ça lış ma sıMad de 109 - (1) Tüm ka mu ku rum la rı ve ka mu gö rev li le ri mec lis so ruş tur ma sı

ge çi ci ko mis yo nu na yar dım cı ol mak la gö rev li dir. Bun lar ko mis yo nun is te mi ne gö re tüm ge rek li bil gi, bel ge ve ben zer le ri ni açık la mak tan so rum lu dur.

(2) Ko mis yon ta ra fın dan ban ka cı lık ve ya sa lar la ko ru nan baş ka sır la rı içe ren bil gi -le rin alın ma sı ge rek ti ğin de tüm bu bel ge ler “hiz me te özel” giz li lik de re ce si ile kul la nı lır ve açık la na maz.

Mec lis so ruş tur ma sı ge çi ci ko mis yo nu nun üye le ri ban ka cı lık ve ya sa lar la ko ru nan baş ka sır la rı içe ren bil gi le rin da ğı tıl ma ma sı için ya sa lar da gös te ri len so rum lu lu ğu ta şır.

(3) Mec lis araş tır ma sı ge çi ci ko mis yo nu nun yet ki kul la nır ve so ruş tur ma bi rim le ri için ce za usul mev zuatın da gös te ri len sı nır lar ko mis yon için de ge çer li dir. Hiç kim se -nin so ruş tur ma ko mis yo nu top lan tı sı na gel mek ten ve bil gi ver mek ten (ifa de ver mek -ten -çev.) ka çın ma hak kı yok tur. Mec lis so ruş tur ma sı ge çi ci ko mis yo nu nun top lan tı sı na gel mek ten, açık la ma yap mak tan, bil gi ve bel ge sun mak tan ka çı nan ki şi ler ka muoyu na du yu ru lur.

(4) Açık la ma lar (ifa de ler -çev.) ko mis yo nun açık top lan tı sın da din le nir. Özel du -rum lar da, eğer dev let sır la rı nı ve ya sa lar la ko run muş sır la rı içe ren bil gi len dir me söz ko nu su olur sa, ko mis yo nun ka ra rı ile bu bil gi len dir me ta mam la nın ca ya ka dar top lan tı ka pa lı usul de de vam eder.

(5) Ko mis yon, ey lem le ri mec lis so ruş tur ma sı nın ko nu su nu oluş tu ran ba zı ki şi le rin ve ka mu gö rev li le ri nin bil gi si ne baş vu rur ken ya sa lar la gös te ril miş bi çim de ya lan ma ki -ne si (po lig raf -çev.) kul la na bi lir.

(6) Özel du rum lar da ge çi ci ko mis yon bil gi si ne baş vu rul ma sı için, bi ri mu ha le fet tem sil ci si ol mak üze re üç üye si ni gö rev len di re bi lir.

(7) Mec lis so ruş tur ma sı ge çi ci ko mis yo nu hu kuk ih la li tes pit et ti ğin de, hu kuk ih -la li nin ve ya suç teş kil eden ey le min ön len me si ya da ida ri ve ya di sip lin so ruş tur ma sı baş la tıl ma sı için ka mu ku rum la rı ve ya ka mu gö rev li le ri nin dik ka ti ni çe ke bi lir.

(8) Bu mad de nin ye din ci fık ra sın da gös te ri len du rum da dik ka ti ne baş vu ru lan ka -mu ku rum la rı ve ya ka mu gö rev li le ri, eğer ko mis yon ta ra fın dan fark lı sü re ve ril mez se bir ay lık sü re için de be lir ti len ko nu nun gö rü şül me si nin so nuç la rı ve alı nan ted bir le re dair ko mis yo na bil gi ve rir.

212

(9) Mec lis so ruş tur ma sı ge çi ci ko mis yo nu bil gi si ne baş vur ma ama cıy la, ko mis yon üye le ri nin ce za yar gı sı ku rum la rı na ka tıl ma sı hak kın da ka rar ala bi lir. Bu ka ra rın ye ri ne ge ti ril me si bir gö rev dir.

(10) Ko mis yo nun tüm ka rar la rı oy la ma ya ka tı lan ko mis yon üye le ri nin ço ğun lu ğu -nun ka ra rı ile ka bul edi lir.

(11) Ça lış ma so na er dik ten son ra ko mis yon özel bir ra por ha zır la ya rak Yük sek Mec li se su nar, ra por Yük sek Mec lis te on beş gün için de gö rü şü lüp ka ra ra bağ la nır

(12) Mec lis so ruş tur ma sı ge çi ci ko mis yo nu ra po run da şun la ra yer ve ri lir:1. So ruş tur ma nın bul gu la rı ve du rum tes pit le ri,2. Or ta ya çık ma ne den le ri ve so nuç la rı nın tah li li,3. So nuç lar (va rı lan hü küm ler -çev.),4. Öne ri ler,5. Ge rek gö rül me si du ru mun da ya sal dü zen le me ya pıl ma sı na, mev zuatın de ğiş ti ril -

me si ve ya ip tal edil me si ne, ki şi le re so rum lu luk yük len me si ne ve ya ka mu ku rum la rı ve (ve ya) bun la rın bi rim le ri nin, ay rı ca özerk ye rin den yö ne tim or gan la rı nın ça lış ma la rı nı ge liş ti ril me si ne yö ne lik öne ri ler.

(13) Mec lis so ruş tur ma sı ge çi ci ko mis yo nu nun ra po ru Yük sek Mec lis in ter net say -fa sın da ya yın la nır ve “Er kin Too” ga ze te sin de (res mi ga ze te -çev.) ya yım la nır.

Ge nel So ru Mad de 110 - (1) Ka mu çı ka rı olan ko nu lar da hü kü met ta ra fın dan sos yoeko no -

mik si ya set ko nu la rın da, ay rı ca ya sa la rın uy gu lan ma sı kap sa mın da ya sa la rın ve Yük sek Mec lis ka rar la rı nın ha ya ta ge çi ril me si nin gö ze ti mi nin ya pıl ma sı ama cıy la Mec lis baş ka -nı, si ya si par ti grup la rı, ko mis yon lar ve ya bir grup mil let ve ki li ge nel so ru (“gen so ru” ile bir il gi si yok tur -çev.) öner ge ve re bi lir.

(2) Ge nel so ru, ka mu ku rum la rı nın, özerk ye rin den yö ne tim or gan la rı nın, ser ma -ye sin de ka mu iş ti ra ki bu lu nan tü zel ki şi le rin ve ay rı ca dev let büt çe sin den öde nek alan ku rum la rın yö ne ti ci le ri ne mu ha tap tır.

(3) Ge nel so ru Yük sek Mec lis top lan tı gün de mi ne gir me si için öner ge sa hip le ri ta -ra fın dan Eş gü düm Ku ru lu na gön de ri lir ve gö rü şül me si so nu cun da ka rar ka bul edi lir.

(4) Ge nel so ru öner ge si sa hi bi ge rek çe yi ve ay rı ca ge rek gö rül me si ha lin de baş ka bel ge ve bil gi le ri ek ler. Ge nel so ru da ya nıt lan ma sü re si de gös te ri lir, yu ka rı da sa yı lan ka -mu gö rev li le ri nin is te mi üze ri ne Eş gü düm Ku ru lu ta ra fın dan on gün den faz la ol ma mak üze re ya nıt sü re si uza tı la bi lir.

(5) Ge nel so ru üç gün için de Eş gü düm Ku ru lu ta ra fın dan öner ge de gös te ri len ka mu gö rev li le ri ne gön de ri lir.

(6) Yük sek Mec lis ge nel so ru la rı gel di ği sı ra ile ele alır.(7) Ge nel so ru la rın ya nıt la rı Yük sek Mec lis top lan tı sın da oku nur. Ya zı lı ya nı tın

içe ri ği, alın dık tan iti ba ren üç gün için de tüm mil let ve kil le ri ne gön de ri lir.

213

(8) Eğer Yük sek Mec lis baş ka ca bir ka rar al maz sa, ge nel so ru nun ya nı tı tü müy le gö rüş me usu lüy le ele alı nır.

(9) Ge nel gö rüş me nin ya nı tı nın gö rü şül me si nin so nuç la rı üze ri ne Yük sek Mec lis ka rar ka bul ede rek ken di gö rü şü bil di re bi lir.

So ruMad de 111 - (1) Mil let ve ki li; yü rüt me er ki nin ku rum la rı na, özerk ye rin den yö ne -

tim or gan la rı na, ser ma ye sin de ka mu iş ti ra ki olan, dev let büt çe sin den öde nek alan ve ya ka mu ku rum la rı nın iş lev le ri ni ve ya iş lev le ri nin bir kıs mı nı yü rü ten ku ru luş la ra, ku rum -la ra, va kıf a ra, bun la rın gö rev li le ri ne, so rum lu luk alan la rı na gi ren ko nu lar la il gi li so ru is te mi gön de re bi lir.

(2) So ru is tem le ri ki şi sel ve ya yar gı sal is ti şa re ge rek ti ren ve ay rı ca ya ra la yı cı ve ya kü çük dü şü rü cü içe rik te ola maz.

(3) De ne tim or gan la rı nın gö rev li le ri ne, bun la rın üze rin de ça lış tı ğı özel de ne tim ler ve bil gi bel ge le re yö ne lik so ru, bu or gan la rın ve ki şi le rin ken di özerk li ği ve ta raf sız lı ğı dik ka te alı na rak yö nel til me li dir.

(4) So ru is te mi ile baş vu ru lan her bir ku rum ve ya gö rev li, bir ay lık sü re için de ya -zı lı ola rak ve biz zat ya nıt ver mek zo run da dır.

(5) Mil let ve kil le ri nin yü rüt me er ki nin ku rum la rı na ve bun la rın gö rev li le ri ne yö ne lik Yük sek Mec lis top lan tı sı sı ra sın da ki ya zı lı ve ya söz lü so ru is tem le ri tam tu ta na ğa gö re ha zır la nır, mil let ve ki lin ce biz zat im za la nır ve İda ri Teş ki lat ta ra fın dan il gi li or gan la ra gön -de ri lir. So ru is te mi özel bir form ara cı lı ğıy la ve İda ri Teş ki lat ta ra fın dan Yük sek Mec li sin mil let ve kil le ri uy gun bu lu nan so ru is tem le ri ni ve bun la rın ya nıt la rı nı bir lik te kay da alır.

Yük sek Mec li sin Özel Gö rev len dir me le riMad de 112 - (1) Yük sek Mec lis baş ka nı na, baş kan ve kil le ri ne, ko mis yon la ra, İda ri

Teş ki la tın ge nel sek re te ri ne özel gö rev ve re bi lir. Özel gö rev len dir me ler top lan tı da otu -rum baş ka nı nın, si ya si par ti grup la rı nın ve ya mil let ve kil le ri nin öne ri si üze ri ne il gi li ko -nuy la il gi li ta mam la yı cı bil gi le rin top lan ma sı ve ya gö rü şü len ko nuy la il gi li ön lem alın -ma sı ama cıy la ya pı lır.

(2) Özel gö rev len dir me nin ya zı lı ola rak su nu lan ve öner ge sa hi bi ta ra fın dan im za -la nan met ni, öner ge sa hi bi ve ya otu rum baş ka nı ta ra fın dan Yük sek Mec lis top lan tı sın da oku nur.

(3) Kar şı gö rüş ler var sa, gö rev len dir me öner ge si oya su nu lur. Ka rar oy la ma ya ka -tı lan la rın ço ğun lu ğuy la alı nır.

(4) Ka bul edi len gö rev len dir me ler top lan tı tu ta na ğı na ge çer. Özel gö rev len dir me bir gün için de İda ri Teş ki lat ta ra fın dan gö rev len di ri le ne gön de ri lir. Gö rev len di ri len, gö -rev len di ril di ği ta rih ten iti ba ren on beş gün için de ve ya Yük sek Mec lis ta ra fın dan be lir -ti len fark lı bir sü re de otu rum baş ka nı na ve ya öner ge sa hi bi ne gö re vin ye ri ne ge ti ril me -si nin so nuç la rı na dair bil gi ve ri lir. Mec lis baş ka nı bu bil gi yi sı ra da ki top lan tı da Yük sek Mec li se su nar.

214

On Do ku zun cu Bö lümYa sa la rın ve Yük sek Mec lis Ka rar la rı nın Uy gu lan ma sı nın Ko mis yon lar ca De ne ti mi

Ya sa la rın ve Yük sek Mec lis Ka rar la rı nın İh lal Edil me si Du ru mun da Ko mis yon lar Ta ra fın dan Ka rar Alın ma sıMad de 113 - (1) Ya sa la rın ve Yük sek Mec lis ka rar la rı nın va tan daş la rın hak la rı na

ve çı kar la rı na za rar ge ti re bi le cek ih lal le ri ni tes pit et ti ğin de bun la rı or ta dan kal dır mak için ka rar alır.

(2) Ka rar da, ih lal edi len hü küm, tes pit edi len ih lal le rin bi çi mi ve bun la rın or ta dan kal dı rıl ma sı için öne ri le re yer ve ri lir. Bu ko nu lar da ko mis yo nun ka ra rı Yük sek Mec li sin gün de mi ne alın ma sı için Eş gü düm Ku ru lu na gön de ri lir.

(3) Ko mis yo nun ka ra rı ve dü ze nin bo zul ma sı na yol açan ka mu gö rev li le ri nin res mi ya nı tı Yük sek Mec lis ta ra fın dan gö rü şü lür.

(4) Ya sa la rın ve Yük sek Mec lis ka rar la rı nın ha ya ta ge çi ril me si nin de ne ti mi ka -mu ku rum la rı nın ve bun la rın gö rev li le ri nin ça lış ma la rı nın yü rüt me er ki nin da ğı lım il ke si ne uy gun özerk li ği ni ve ta raf sız lı ğı nı dik ka te ala rak ko mis yon lar ta ra fın dan yü -rü tü lür.

Ya sa la rın ve Yük sek Mec lis Ka rar la rı nın Uy gu lan ma sı nın De ne ti mi ne Yö ne lik Ko mis yon la rın Yet ki le riMad de 114 - (1) Ken di gö re vi ni ye ri ne ge tir me ama cıy la ko mis yon lar ya sa la rın

hü küm le ri nin ve Yük sek Mec lis ka rar la rı nın ih la li ve ya uy gu lan ma ve ri le ri ne gö re ve ay rı ca ka mu sal ve ya top lum sal öne me sa hip baş ka ko nu lar da ka mu ku rum la rı na, özerk ye rin den yö ne tim or gan la rı na ve bun la rın gö rev li le ri ne baş vu ra bi lir.

(2) Ya sa la rın ve Yük sek Mec lis ka rar la rı nın uy gu lan ma sı nın gö ze ti min de ko mis -yon lar ta ra fın dan ken di ça lış ma la rı na ka tıl mak üze re de ne tim-gö ze tim iş lev le ri ve ril miş ka mu ku rum la rı nın tem sil ci le ri nin, ba ğım sız de ne tim ku ru luş la rı nın tem sil ci le ri nin ve özel uz man la rın ça ğı rıl ma sı müm kün dür.

(3) Ko mis yon lar dev let büt çe sin den öde nek alan ka mu ku rum ve ku ru luş la rı ve ya ka mu ku rum la rın iş lev le ri ni ve ya iş lev le ri nin bir kıs mı nı yü rü ten ku ru luş lar dan, ser ma -ye sin de ka mu iş ti ra ki bu lu nan iş let me ler den, ku rum ve ku ru luş lar dan bil gi ve bel ge is -te ye bi lir.

(4) Ka mu ku rum la rı, özerk ye rin den yö ne tim or gan la rı, ser ma ye si nin men şeine ba -kıl mak sı zın iş let me ler, ku rum lar, ku ru luş lar ve bun la rın gö rev li le ri ko mis yon la rın is te -di ği ve ri, bil gi ve bel ge le ri ver mek zo run da dır.

(5) İs te nen ve ri, bil gi ve bel ge le rin so rum lu ki şi ta ra fın dan ço ğal tı lan as li su ret le ri ve ya içe rik le ri Yük sek Mec li sin ko mis yon la rı na bir ay için de ve ri lir.

215

Ya sa la rın ve Yük sek Mec lis Ka rar la rı nın Uy gu lan ma sı nın İz len me si ve De ğer len di ril me siMad de 114/1 - (1) Yük sek Mec li sin ko mis yon la rı ya sa la rın ve Yük sek Mec lis ka -

rar la rı nın uy gu la nı şı nı de net le me ama cıy la ken di so rum lu luk ala nı na gi ren ka bul edil miş ya sa lar ile ka rar la rın iz len me si ni ve de ğer len di ril me si ni her yıl ya par.

(2) Ka bul edil miş ya sa la rın ve Yük sek Mec lis ka rar la rı nın iz len me si ve bun la rın so nuç lan dı rıl ma sı nın de ğer len di ril me si ama cıy la ko mis yon lar ka mu ku rum la rın dan, özerk ye rin den yö ne tim or gan la rın dan ve bun la rın gö rev li le rin den, ay rı ca men şeine bak -mak sı zın baş ka ku ru luş la rın dan bil gi is te me hak kı na sa hip tir. Ay rı ca si vil top lum tem sil -ci le ri ve ta raf sız uz man la rı ça ğı ra bi lir.

Yü rü tü len iz le me ve de ğer len dir me nin so nuç la rı kit le ile ti şim araç la rıy la ve Yük -sek Mec li sin in ter net say fa sın da ra po ru ta kip eden yı lın bir ma yı sı na ka dar ya yın la nır.

Yir min ci Bö lümÖzel Gö rüş me Açıl ma sı

Özel Gö rüş me Açıl ma sıMad de 115 - (1) Si ya si par ti grup la rı ve ko mis yon lar ken di so rum lu lu ğun da ki ko nu -

la ra dair özel gö rüş me açıl ma sı nı (ko nuş ma cı çağ rıl ma sı nı -çev.) öne rir ve ye ri ne ge ti rir.(2) Ya sa tas lak la rı, ulus la ra ra sı an laş ma la rın uy gun bu lun ma sı ve ip ta li ya sa tas la -

ğı, dev let büt çe si ya sa tas la ğı, büt çe nin uy gu la ma ra po ru, ya sa la rın ve Yük sek Mec li sin ka rar la rı nın uy gu la nı şı ile baş ka ko nu lar özel gö rüş me açı la rak gö rü şü le bi lir.

(3) Va tan daş la rın ana ya sal hak la rı nı, öz gür lük le ri ni ve yü küm lü lük le ri ni, si ya si par ti ler ile kar ama cı güt me yen ku ru luş la rın ve kit le ile ti şim araç la rı nın hu ku ki sta tü sü -nü gü venç e al tı na al mak; büt çe, ver gi ve di ğer harç lar ile il gi li; özel gi ri şi me ka mu sal teş vi kin ye ni tür le ri nin uy gu lan ma sı na dair, eko lo jik gü ven li ği nin sağ lan ma sı ve hu kuk ih lal le ri ne kar şı mü ca de le ye yö ne lik ya sa la rın tas lak la rı üze ri ne özel gö rüş me aç mak zo run lu sa yı lır.

Özel Gö rüş me Açıl ma sı na Dair Ka muoyu nun Bil gi len di ril me siMad de 116 - (1) Si ya si par ti grup la rı ve ko mis yon lar özel gö rüş me açı la cak ko nu -

lar, za man ve din le me ye ri ka rar laş tı rıl dık tan son ra özel gö rüş me ya pı la cak gün den en az on gün ön ce ge rek li bil gi le ri Yük sek Mec li sin in ter net say fa sın da ya yın lar ve kit le ile ti şim araç la rıy la pay la şır.

(2) Özel gö rüş me açı la ca ğı za man ko nuş ma cı la rın ni te li ği, öner ge sa hi bi si ya si par -ti grup la rı ve ko mis yon lar ta ra fın dan bil di ri lir.

Özel Gö rüş me Ka tı lım cı la rıMad de 117 - (1) Özel gö rüş me açı la ca ğı za man faali yet kit le ile ti şim araç la rı nın

tem sil ci le ri ne, va tan daş la ra ve si vil top lum ör güt le ri ne açık olur.

216

(2) Cum hur baş ka nı, baş ba kan, Yük sek Mah ke me nin ve Yük sek Mah ke me Ana ya -sa Daire si nin baş kan la rı, Cum hur baş ka nı nın yet ki li tem sil ci si, hü kü met üye le ri, hü kü -me tin Yük sek Mec lis te ki daimi tem sil ci si, baş sav cı, Mer kez Ban ka sı nın ve Sa yış ta yın baş kan la rı, İş ken ce yi, İn san lık Dı şı ve Aşa ğı la yı cı Muame le yi Ön le me Ulu sal Mer ke zi -nin baş ka nı özel gö rüş me ye ka tı la bi lir. Baş ka ka mu gö rev li le ri de özel gö rüş me ye öner -ge sa hip le ri nin ça ğı rı sı üze ri ne ka tı la bi lir.

Özel Gö rüş me Açıl ma sı Usu lüMad de 118 - (1) Özel gö rüş me le ri öner ge sa hi bi si ya si par ti gru bu nun ve ya ko mis -

yo nun baş ka nı yö ne tir.(2) Otu rum baş ka nı mil let ve kil le ri ne ve ça ğı rı lan ki şi le re söz hak kı ve rir, gö rüş me -

ler de dü ze ni ko rur ve bil di ri okur.(3) Özel gö rüş me sü re si ni, gö rü şü len ko nu nun ma hi ye ti ne uy gun ola rak Yük sek

Mec lis si ya si par ti grup la rı ve ko mis yon la rı bil di rir.(4) Eğer Yüksek Mec lis baş ka ca bir ka rar al maz sa Yük sek Mec lis top lan tı sı za ma -

nın da özel gö rüş me ya pıl ma sı na izin ve ril mez. (5) Özel gö rüş me, gö rü şü len ko nu nun öne mi, top lan tı yü rüt me dü ze ni ve kim le rin

çağ rıl dı ğı hak kın da ka tı lım cı la rı hi ta ben bil gi ve ren otu rum baş ka nı nın açı lış ko nuş ma sı ile baş lar. Ar dın dan gö rü şü len ko nu üze ri ne de ğer len dir me için si ya si par ti grup la rı nın ve ko mis yon la rın tem sil ci le ri ne yir mi da ki ka ya ka dar söz ve ri lir. Da ha son ra mil let ve -kil le ri ve ça ğı rı lan ko nuş ma cı lar söz alır.

(6) Ça ğı rı lan ki şi le rin her bi ri otu rum baş ka nı nın iz ni ile ko nuş ma ya par.(7) Özel gö rüş me ler de de ğer len dir me yi ha zır la yan la rın ve ça ğı rı lan ki şi le rin ko -

nuş ma la rın dan son ra, ka tı lım cı lar ya zı lı ve söz lü so ru la rı nı yö nel tir ve bun lar ya nıt la -nır.

(8) Özel gö rüş me ler de ka tı lım cı la rın ko nuş ma ya pan la rın sö zü nü al kış la ya rak ya da ba ğı ra rak kes me ye ve ya özel gö rüş me nin dü ze ni ni boz ma ya hak kı yok tur. Otu rum baş ka nı dü ze ni bo zan la rı sa lon dan çı kart ma hak kı na sa hip tir.

Özel Gö rüş me de Ka bul Edi len Öne ri lerMad de 119 - (1) Özel gö rüş me nin so nuç la rı na gö re, ka tı lan mil let ve kil le ri nin ço -

ğun lu ğu nun oyu ile gö rü şü len ko nu ya dair öne ri ler ka bul edi lir. Özel gö rüş me de ka bul edi len öne ri ler özel gö rüş me açıl ma sı nı öne ren si ya si par ti grup la rı ve ko mis yon lar ta -ra fın dan ele alı nır.

(2) Özel gö rüş me ler de tam tu ta nak (ste nog ra fi) tu tu lur. Tam tu ta nak otu rum baş ka -nı ve ya di ğer so rum lu ki şi ler ce im za la nır.

(3) Özel gö rüş me de ka bul edi len öne ri ler Yük sek Mec lis in ter net say fa sı na ko nu lur ve ya zı ola rak da ya yın la na bi lir.

217

YE DİN Cİ KI SIMKEN Dİ GÖ REV ALA NIN DA Kİ KO NU LA RIN

YÜK SEK MEC LİS TA RA FIN DAN GÖ RÜ ŞÜL ME Sİ

Yir mi Bi rin ci Bö lümFark lı Dev let Me se le le rin de Ka rar Al ma

Sa vaş ve Ba rış, Ola ğa nüs tü Hal ve Se fer ber lik Ha li Ka ra rı Al ma, Kır gız Cum hu ri ye ti’ nin Doğ ru dan Doğ ru ya Sal dı rı ve ya Sal dı rı Teh di di Al tın da Ol ma sı Du ru mun da Sa vaş İlan Edil me si Ko nu la rı nın Gö rü şül me siMad de 120 - (1) Cum hur baş ka nı sa vaş ve ba rış, ola ğa nüs tü hal, se fer ber lik ha li ka -

ra rı al ma, Kır gız Cum hu ri ye ti’ nin doğ ru dan doğ ru ya sal dı rı ve ya sal dı rı teh di di al tın da ol ma sı du ru mun da sa vaş ilan edil me si ko nu la rın da ki ta li ma tı nı (ka ra rı nı -çev.) Yük sek Mec li se gön de rir.

(2) Yük sek Mec lis Cum hur baş ka nı nın ta li ma tı nı gö rüş me siz ön ka bul ka ra rı al mak ve ya red det mek üze re 24 saat için de ko mis yon la ra gön de rir. Bir den çok yer de ola ğa nüs -tü hal ilan edil me si ko nu su nu ise su nul du ğu an dan iti ba ren üç gün den için de gö rü şür ve ka bul eder.

(3) Eğer do ğal afet le rin ve baş ka tür lü ba şa çı kıl ma sı müm kün ol ma yan afet le rin so nu cun da top lan tı ye ter sa yı sı nın ge re ken sü re için de sağ lan ma sı ve ya top lan tı nın Yük -sek Mec li sin bi na sın da ya pıl ma sı müm kün ol maz sa, Mec lis baş ka nı Biş kek şeh rin de ve ya baş ka bir şe hir de yer be lir ler ve bu ko nu da mil let ve kil le ri kit le ile ti şim araç la rıy la ve ya baş ka araç lar la ha ber dar edi lir.

(4) Kır gız Cum hu ri ye ti’ nin doğ ru dan doğ ru ya sal dı rı ve ya sal dı rı teh di di al tın da ol ma sı du ru mun da Yük sek Mec lis Cum hur baş ka nı nın ola ğa nüs tü hal, se fer ber lik ve sa -vaş ilan et me ta li ma tı ve ge rek li ted bir le rin ta ma mı nın ya nın da ben zer ka rar lar la bir lik te ka bul edil me si ve ya red de dil me si müm kün dür.

(5) Cum hur baş ka nı nın ta li ma tı nı ka bul et me ve ya ip tal et me ye dair ka rar ka tı lan mil let ve kil le ri nin el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyu ile ka bul edi lir.

(6) Alı nan ka rar doğ rul tu sun da Yük sek Mec lis üç saat için de Cum hur baş ka nı nı bil -gi len di rir ve kit le ile ti şim araç la rıy la ka ra rı ya yın lar.

(7) Eğer ola ğa nüs tü hal ve se fer ber lik ila nı, Kır gız Cum hu ri ye ti’ nin sal dı rı ve ya açık sal dı rı teh di di ol ma sı du ru mun da sa vaş ila nı Yük sek Mec lis bu İç tü zük te gös te ri len sü re de Cum hur baş ka nı nın ta li ma tı nı ka ra ra bağ la maz sa; ta li mat lar ge çer li li ği ni kay be der.

Kır gız Cum hu ri ye ti Si lah lı Kuv vet le ri nin Ül ke Sı nır la rı Dı şın da Kul la nıl ma sı na İzin Ver me Ko nu su nun Gö rü şül me siMad de 121 - (1) Ba rı şı ve gü ven li ği ko ru ma ama cıy la ulus la ra ra sı an laş ma dan do -

ğan so rum lu luk la rın ye ri ne ge ti ril me si ih ti ya cı doğ du ğun da si ya si par ti grup la rı nın ve ya

218

mec lis üye tam sa yı sı nın üç te bi rin den az ol ma yan bir grup mil let ve ki li nin öner ge siy le Kır gız Cum hu ri ye ti Si lah lı Kuv vet le ri nin ül ke sı nır la rı nın dı şın da kul la nıl ma sı na izin ve ril me si ko nu su gö rüş me ye açı lır.

(2) Si ya si par ti grup la rı nın ve ya öner ge ver mek için bir le şen bir grup mil let ve ki li -nin öner ge si ni Mec lis baş ka nı gö rüş ha zır lan ma sı için so rum lu ko mis yo na bek let me den gön de rir.

(3) So rum lu ko mis yo nun top lan tı sı na; Cum hur baş ka nı nın Yük sek Mec lis te ki yet -ki li tem sil ci si ve hü kü me tin daimi tem sil ci si, uh de sin de em ni yet, ulu sal gü ven lik, içiş -le ri, dı şiş le ri, ada let ko nu la rı olan ka mu ku rum la rı ve il gi li baş ka ku rum la rın ida re ci le ri ça ğı rı lır.

(4) Si ya si par ti grup la rı nın ve ya öner ge ver mek için bir le şen bir grup mil let ve ki li -nin öner ge si ve ril di ği an dan iti ba ren üç gün için de so rum lu ko mis yon ta ra fın dan gö rüş ha zır la nır.

(5) Ba rı şı ve gü ven li ği ko ru ma için ül ke ler ara sın da ki an laş ma la rın ge tir di ği so -rum lu luk la rı ye ri ne ge tir mek ge rek ti ğin de, Yük sek Mec lis Kır gız Cum hu ri ye ti Si lah lı Kuv vet le ri nin ül ke sı nır la rı dı şın da kul la nıl ma sı na izin ve ril me si ne dair öner ge le ri su -nul duk la rı an dan iti ba ren beş gün için de ka ra ra baş lar.

(6) Yük sek Mec lis ken di top lan tı sı na Cum hur baş ka nı nı, baş ba ka nı, sa vun ma ba -ka nı nı, Kır gız Cum hu ri ye ti Si lah lı Kuv vet le ri nin ko mu ta he ye ti ni, uh de sin de ulu sal gü -ven lik, dı şiş le ri, içiş le ri, yar gı iş le ri olan ka mu ku rum la rı nın ve di ğer il gi li ku rum la rın yö ne ti ci le ri ni ça ğı rır.

(7) Ko nu nun Yük sek Mec lis top lan tı sın da gö rü şül me si si ya si par ti grup la rı nın ve ya öner ge ver mek için bir le şen bir grup mil let ve ki li nin açık la ma la rıy la baş lar.

(8) Ba rı şı ve gü ven li ği ko ru ma için ül ke ler ara sın da ki an laş ma la rın ge tir di ği so -rum lu luk la rı ye ri ne ge tir mek ge rek ti ğin de Kır gız Cum hu ri ye ti Si lah lı Kuv vet le ri nin ül -ke sı nır la rı dı şın da kul la nıl ma sı için Yük sek Mec li sin ka ra rı nı mil let ve kil le ri nin tam sa -yı sı nın üç te iki sin den az ol ma yan ço ğun lu ğu alır ve ka bul edil di ği an dan baş la ya rak bir gün için de Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

Yir mi İkin ci Bö lümBaş ba ka nın Se çil me si Usu lü, Hü kü met Prog ra mı nın,

Ya pı sı nın ve Üye le ri nin Ka bul Edil me si

Baş ba kan Aday la rı nın Gös te ril me siMad de 122 - (1) Baş ba kan aday la rı nın gös te ril me si hak kı na sı ra sıy la aşa ğı da ki ler

sa hip tir:1. Mil let ve kil li san dal ye le ri nin ya rı sın dan faz la sı na sa hip olan si ya si par ti gru bu

ve ya onun ka tı lı mı ile si ya si par ti grup la rı nın koalis yo nu,2. Si ya si par ti grup la rı nın koalis yo nu Mec lis ço ğun lu ğu nu oluş tu ran koalis yo nu.(2) Ye ni ya sa ma dö ne min de ki Yük sek Mec li sin ilk top lan tı gü nün den baş la ya rak

on beş iş gü nü için de, mil let ve kil li san dal ye le ri nin ya rı sın dan faz la sı na sa hip olan si -

219

ya si par ti gru bu ve ya onun ka tı lı mı ile si ya si par ti grup la rı nın koalis yo nu, baş ba kan lık gö re vi için aday gös te rir. Baş ba kan ada yı, Cum hur baş ka nı ta ra fın dan aday gös te ril me si kap sa mın da, gü ven lik ve sa vun ma ko nu la rı na ba kan ka mu ku rum la rı nın ida re ci le ri ha riç ol mak üze re, hü kü met prog ra mı nı, ya pı sı nı ve üye le ri ni kap sa yan öne ri su nar.

(3) Eğer se çim so nuç la rı na gö re si ya si par ti grup la rın dan bi ri mil let ve kil li san dal -ye le ri nin ya rı sın dan faz la sı nı ala maz sa, ay rı ca bu mad de nin ikin ci fık ra sı na uy gun ola -rak hü kü met prog ra mı ka bul edi le mez se, ya pı sı ve üye le ri su nu la maz sa, Cum hur baş ka nı si ya si par ti grup la rın dan bi ri ne koalis yon kur ma yı ve baş ba kan lık gö re vi için aday gös -ter me yi tek lif eder. Mec lis te ço ğun lu ğu sağ la ma, baş ba kan ada yı gös ter me ve hü kü met prog ra mı ile ya pı ve üye le ri ni usu lü ne gö re Cum hur baş ka nı na sun ma sü reç le ri Cum hur -baş ka nı nın tek li fin den iti ba ren on beş iş gü nü için de ta mam lan ma lı dır.

(4) Eğer bu mad de nin üçün cü fık ra sı ile gös te ri len sü re için de hü kü met prog ra mı ka bul edi le mez se, ya pı sı ve üye le ri su nu la maz sa, Cum hur baş ka nı si ya si par ti grup la rın -dan baş ka bi ri ne koalis yon kur ma yı ve baş ba kan lık gö re vi için aday gös ter me yi tek lif eder. Mec lis te ço ğun lu ğu sağ la ma, baş ba kan ada yı gös ter me ve hü kü met prog ra mı ile ya pı ve üye le ri ni usu lü ne gö re Cum hur baş ka nı na sun ma sü reç le ri Cum hur baş ka nı nın tek li fin den iti ba ren on beş iş gü nü için de ta mam lan ma lı dır.

(5) Eğer bu mad de nin üçün cü fık ra sı ile gös te ri len sü re için de hü kü met prog ra mı ka bul edi le mez se, ya pı sı ve üye le ri su nu la maz sa, si ya si par ti grup la rı ken di öner ge le ri ile on beş iş gü nü için de Mec lis te ço ğun lu ğu sağ la ma, baş ba kan ada yı gös ter me ve hü -kü met prog ra mı ile ya pı ve üye le ri ni usu lü ne gö re Cum hur baş ka nı na sun ma sü reç le ri ni on beş iş gü nü için de ta mam la ma lı dır.

(6) Baş ba kan gö re vin den ay rıl dı ğı ve ya si ya si par ti grup la rı nın koalis yo nu Mec lis ço ğun lu ğu nu yi tir di ği za man, hü kü met bu mad de nin iki, üç, dört ve be şin ci fık ra la rın da gös te ri len usul ve sü re ler de ku ru lur.

Hü kü met Prog ra mı nın, Ya pı sı nın ve Üye le ri nin Ka bul Edil me siMad de 123 - (1) Hü kü met prog ra mı nın, ya pı sı nın ve üye le ri nin tas lak la rı baş ba -

kan ada yı ta ra fın dan aday gös te ril di ği gün den iti ba ren ye di iş gü nü için de Yük sek Mec -li se su nu lur ve bu İç tü zü ğün 122’n ci mad de sin de gös te ri len sü re sı nır la rı için de Yük sek Mec lis ta ra fım dan gö rü şü lür ve ka bul edi lir.

(2) Mec lis baş ka nı Yük sek Mec li se su nu lan hü kü met prog ra mı nın, ya pı sı nın ve üye le ri nin tas lak la rı nı tüm mil let ve kil le ri ne ulaş tı rır ve Yük sek Mec li sin ola ğa nüs tü top -lan tı sı nın gün de mi ne alır.

(3) Hü kü met prog ra mı, ya pı sı ve üye le ri Yük sek Mec lis te tü müy le gö rüş me usu -lüy le gö rü şü lür.

(4) Yük sek Mec lis hü kü met prog ra mı nın, ya pı sı nın ve üye le ri nin tas lak la rı nı baş -ba kan ada yı nın rı za sı ol mak sı zın de ğiş ti re mez.

(5) Hü kü met prog ra mı nın, ya pı sı nın ve üye le ri nin ka bul edil me si ne yö ne lik ka rar ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyu ile alı nır.

220

(6) Hü kü met ça lış ma la rı nın de va mın da Yük sek Mec lis bu mad de ile gös te ri len bi -çim de baş ba ka nın baş vu ru su üze ri ne hü kü met prog ra mı nı, ya pı sı nı ve üye le ri ni de ğiş -tir me ka ra rı ala bi lir.

Yir mi Üçün cü Bö lümKa mu Gö rev li le ri nin Se çil me si, Atan ma sı, Gö rev len di ril me si, Gö rev den

Alın ma sı ve Ce za So rum lu lu ğu Yük len me si nin Uy gun Bu lun ma sı

Ka mu Gö rev li le ri nin Se çil me si, Atan ma sı ve ya Gö rev len di ril me si nin Uy gun Bu lun ma sı Usu lüMad de 124 - (1) Yük sek Mec lis Ana ya sa’ da gös te ril miş gö rev ler için se çim yap -

mak, ata mak, onay la mak ve uy gun bul mak üze re ve ka mu gö rev li si se çi mi ni ka bul et me ko nu la rıy la il gi li öner ge yi al dık tan iti ba ren on dört gün için de gö rü şür ve ka ra ra bağ lar.

Aday la rın gö rü şül me si, bir cin si ye tin ora nı nın yüz me yet miş ten aş ma ma sı nı göz önün de bu lun du ra rak ye ri ne ge ti ri lir.

(2) Gö rev için aday gös te ri len ler, mev cut gö rev li nin gö rev sü re si nin bi ti me en az yir mi gün ka la ve ya gö re vin er ken so na er di ril me sin den iti ba ren on beş gün için de Yük -sek Mec li se su nu lur.

(3) So rum lu ko mis yon aday gös te ri len ler le il gi li öner ge le ri Yük sek Mec li se su nul -du ğu gün den baş la ya rak on dört gün için de gö rüş mek le gö rev li dir ve her bir aday la il gi li de ğer len dir me ha zır lar.

Baş ka ko mis yon lar ve si ya si par ti grup la rı, aday gös ter me öner ge le ri nin gö rü şül -me si ne ve so rum lu ko mis yon da ele alın ma sı na en az üç gün kal dı ğın da her bir aday la il gi li de ğer len dir me si ni so rum lu ko mis yo na sun ma hak kı na sa hip tir.

Aday lar ça ğı rı lır sa, ko mis yon ve ya si ya si par ti gru bu top lan tı sı na ka tıl mak tan ve so ru lan so ru la rı ya nıt la mak tan so rum lu dur.

(4) Yük sek Mec lis aşa ğı da ki le ri giz li oy la may la se çer:1. Cum hur baş ka nı nın öne ri si ni üze ri ne: Yük sek Mah ke me Ana ya sa Daire si nin yar -

gıç la rı da dâ hil ol mak üze re Yük sek Mah ke me yar gıç la rı nı, Mer kez Ban ka sı baş ka nı nı, Sa yış tay ve Mer kez Se çim ve Hal ko yu Ku ru lu üye le ri nin üç te bi ri ni,

2. Sa yış tay ile Mer kez Se çim ve Hal ko yu Ku ru lu nun üye le ri nin üç te bi ri ni ik ti dar gru bu nun ve üç te bi ri ni mu ha le fet gru bu nun öne ri si üze ri ne,

3. Ka mu Baş de net çi si ni (om buds man) si ya si par ti grup la rı nın öne ri si üze ri ne,4. Ka mu Baş de net çi si nin (om buds man) yar dım cı la rı nı Ka mu Baş de net çi si nin öne -

ri si üze ri ne.(5) Mec lis ço ğun lu ğu ve Mec lis mu ha le fe ti Yar gıç lar Se çim Ku ru lu nun üç te bi ri ni

giz li oy la may la se çer. Yar gıç lar Se çim Ku ru lu nun öner di ği aday lar ile be ra ber bu se çi len aday lar Yük sek Mec li sin ih ti sas ko mis yo nu na su nu lur. Ar dın dan Yar gıç lar Se çim Ku ru -lu nun tüm üye le ri top lu ca Yük sek Mec li sin ona yı na su nu lur.

(6) Yük sek Mec lis Yar gıç lar Se çim Ku ru lu nun se çi len üye le ri ni tek pu su la da açık oy la ma ile onay lar.

221

(7) Yük sek Mec lis baş sav cı nın gö re ve ge ti ril me si ni giz li oy la ma ile uy gun bu lur.(8) Yük sek Mec li sin se çim ve gö rev len dir me yi onay la ma ve ya uy gun bul ma ve

se çi len ki şi nin atan ma sı ka ra rı oy la ma ya ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyu ile ka bul edi lir ve usul ba kı mın dan ka rar ile ni ha ye te er di ri lir.

(9) Eğer Yük sek Mec lis öne ri len aday la rın gö re ve ge ti ril me si ni uy gun bul maz sa ve ya seç mez se, Cum hur baş ka nı on beş tak vim gü nü için de baş ka aday lar öner mek ten so rum lu dur.

Gö re vin den Er ken Ayır maMad de 125 - (1) Yük sek Mec lis Yük sek Mah ke me nin ve Yük sek Mah ke me Ana -

ya sa Daire si nin yar gıç la rı nı, Mer kez Ban ka sı baş ka nı nı, Sa yış tay ile Mer kez Se çim ve Hal ko yu Ku ru lu baş kan la rı nı ve üye le ri ni, Ka mu Baş de net çi si ni ken di is te ğiy le gö re vin -den er ken ay rıl ma (is ti fa -çev.) di lek çe si ver me si ha lin de oy la ma ya ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyu ile gö rev den alır.

(2) Yük sek Mec lis açık oy la ma ile aşa ğı da ki le ri gö re vin den er ken ayır ma ka ra rı al ma hak kı na sa hip tir:

1. Mil let ve ki li tam sa yı sı nın üçe iki si nin oyu ile Yük sek Mah ke me yar gıç la rı nı ve Yük sek Mah ke me Ana ya sa Daire si yar gıç la rı nı mil let ve ki li tam sa yı sı nın üç te iki si nin oyu ile,

2. Mer kez Ban ka sı baş ka nı nı, Ka mu Baş de net çi si ni, Sa yış tay ile Mer kez Se çim ve Hal ko yu Ku ru lu baş kan la rı nı ve üye le ri ni oy la ma ya ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyu ile,

3. Ka mu Baş de net çi si nin yar dım cı la rı nı oy la ma ya ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyu ile.

(3) Gö re vin den er ken ayır ma ya yö ne lik öne ri yi içe ren öner ge yi aşa ğı da ki ler ve rir:1. Cum hur baş ka nı - baş sav cı için, 2. Yar gıç lar Se çim Ku ru lu nun öne ri si üze ri ne Cum hur baş ka nı - Yük sek Mah ke me

yar gıç la rı ve Yük sek Mah ke me Ana ya sa Daire si yar gıç la rı için,3. Cum hur baş ka nı, iki si ya si par ti, iki ko mis yon - Mer kez Se çim ve Hal ko yu Ku -

ru lu üye le ri için,3-1. Kır gız Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı, Mec lis ço ğun lu ğu ve Mec lis azın lı ğı - bu

dü zen le me de gös te ril di ği hal ler de Sa yış tay üye le ri için,4. Yük sek Mec lis te ki si ya si par ti grup la rı - Ka mu Baş de net çi si için,5. Ka mu Baş de net çi si - Ka mu Baş de net çi si yar dım cı la rı için.(4) Eğer il gi li ka rar için ya pı lan açık oy la ma da (gö rev den al ma yö nün de -çev.)

mil let ve ki li tam sa yı sı nın üç te bi rin den az ol ma yan oy ve ri lir se, Cum hur baş ka nı na baş -sav cı yı gö rev den ayır mak için uy gun gö rüş bil di ril miş sa yı lır.

(5) Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri, üye tam sa yı sı nın üçe bi rin den az ol ma yan im -zay la öner ge ve rir se, açık oy la ma ile mil let ve kil le ri nin tam sa yı sı nın üç te iki si nin oyu ile ve ya sa da gös te ri len du rum da baş sav cı yı gö rev den al mak üze re ka rar ala bi lir.

222

(6) Bu mad de nin bi rin ci fık ra sın da gös te ri len gö rev li le ri gö re vin den er ken ayır ma öner ge si ih ti sas ko mis yo nu ta ra fın dan on gün lük sü re için de gö rü şü lür an cak öner ge gel -dik ten iti ba ren ilk ye di gün için de gö rü şü le mez.

Baş ka ko mis yon lar ve si ya si par ti grup la rı gö rüş me yap ma ve so rum lu ko mis yon ta ra fın dan ko nu ele alın ma dan üç gün ön ce si ne ka dar so rum lu ko mis yo na de ğer len dir me sun ma hak kı na sa hip tir.

(7) Yük sek Mah ke me gö re vin den er ken ayır ma ko nu su nu, bu mad de nin al tın cı fık -ra sın da gös te ri len sü re bit tik ten son ra beş gün için de ele alır.

(8) Eğer Yük sek Mec li sin ya sa ma yı lı gös te ri len sü re bit me den ön ce so na erer se, bu mad de nin al tın cı ve ye din ci fık ra sın da gös te ri len sü re ler ko ru na rak ko nu ola ğa nüs tü top lan tı da gö rü şül me li ve ka ra ra bağ lan ma lı dır.

Ka mu Gö rev li le ri ne Ce za So rum lu lu ğu Yük len me si nin Uy gun Bu lun ma sıMad de 126 - (1) Yal nız ca baş sav cı nın ve ya onun ve ki li nin il gi li baş vu ru su nun

mev cut ol ma sı ha lin de Yük sek Mec lis baş sav cı ya, Ka mu Baş de net çi si ne ve Baş de net çi yar dım cı la rı na ce za so rum lu luk yük len me si ni uy gun bul ma ko nu su nu gö rü şür.

(2) Baş vu ru nun de ğer len di ril me si için bu İç tü zük te gös te ri len bi çim de so ruş tur ma ko mis yo nu ku ru lur. Ko mis yon baş vu ru yu de ğer len di rir ve ku rul du ğu gün den baş la ya rak yir mi bir gün için de ken di de ğer len dir me si ni Yük sek Mec li se gön de rir.

(3) Mah ke me usu lüy le hük me di le cek ce za ve ida ri so rum lu luk yük len me si nin uy -gun bu lun ma sı ko nu su nun gö rü şül me sin de ko mis yon baş sav cı nın tem sil ci si ne ve ay rı ca ko nu edi len gö rev li si ne söz hak kı ver mek le so rum lu dur.

(4) Ko mis yo nun ra po ru ve ka mu gö rev li le ri ne ce za so rum lu lu ğu nun yük len me si ka ra rı nın tas la ğı Yük sek Mec li sin en ya kın (ilk -çev.) top lan tı sı nın gün de mi ne ek le nir.

(5) Bu ko nu gö rü şü lür ken, su nul muş olan ka rar tas la ğı yal nız ca öner ge de gös te -ril miş ol gu la rın yo rum la ma sı, de ğer len dir me si ve ya tes pit edil me sin den iba ret tir. Ka rar giz li oy la ma da ve ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyu ile ka bul edi lir.

Yük sek Mec lis Mil let ve kil le ri Ara sın dan İş ken ce yi, İn san lık Dı şı ve Aşa ğı la yı cı Muame le yi Ön le me Ulu sal Mer ke zi Eş gü düm Ku ru lu Üye le ri nin Se çil me si ve Sü re sin den Ön ce Gö rev den Alın ma sı Usu lüMad de 126-1 - (1) Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri ara sın dan se çi len İş ken ce yi, İn -

san lık Dı şı ve Aşa ğı la yı cı Muame le yi Ön le me Ulu sal Mer ke zi Eş gü düm Ku ru lu üye -le ri nin gö re vi so na er me den iki ay ön ce Eş gü düm Ku ru lu baş ka nı bu ko nu da Mec lis baş ka nı nı bil gi len di rir ve Mec lis ço ğun lu ğun dan ve Mec lis mu ha le fe tin den Eş gü düm Ku ru lu nun ye ni üye le ri ni seç me le ri için is tek te bu lu nur.

(2) İş ken ce yi, İn san lık Dı şı ve Aşa ğı la yı cı Muame le yi Ön le me Ulu sal Mer ke zi ne dair Kır gız Cum hu ri ye ti ya sa sı nın yü rür lü ğe gir di ği gün den iti ba ren on gün için de Ka mu Baş de -net çi si Eş gü düm Ku ru lu nun ilk olu şu mu nun ku rul ma sı na yö ne lik Mec lis baş ka nı na Mec lis ço ğun lu ğu ve Mec lis mu ha le fe tin den Eş gü düm Ku ru lu üye le ri nin se çi mi için öner ge su nar.

223

(3) Eş gü düm Ku ru lu üye li ği ne aday mil let ve kil le ri, Mec lis ço ğun lu ğu ile Mec lis mu ha le fe ti adı na ve ay rı ca si ya si par ti grup la rı ta ra fın dan öne ri le bi lir.

(4) Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri nin ara sın dan Eş gü düm Ku ru lu üye le ri Mec lis ço ğun lu ğu ve Mec lis mu ha le fe ti ta ra fın dan se çi lir. Mec lis ço ğun lu ğu ve Mec lis mu ha le -fe ti nin top lan tı la rın da ken di ken di ne ya pı lır ve bun la rın üye le ri nin en az ya rı sı nın ka tı lı -mıy la hu ku ki ge çer li lik ka zan mış sa yı lır.

İl gi si ne gö re Mec lis ço ğun lu ğu nun ve Mec lis mu ha le fe ti nin üye le ri nin ço ğun lu -ğu nun oyu nu ka za nan Mec lis ço ğun lu ğu ve Mec lis mu ha le fe ti ada yı Eş gü düm Ku ru lu üye li ği ne se çil miş sa yı lır. Aday lar için oy la ma açık oy la ma şek lin de ya pı lır.

(5) Yük sek Mec li sin mil let ve kil le ri ara sın dan se çi len Eş gü düm Ku ru lu üye si nin Yük sek Mec lis mil let ve kil li ği gö re vi ya sa da gös te ri len bi çim de so na er di ril di ğin de, Eş -gü düm Ku ru lu üye li ği de er ken so na er miş olur. Bu hal de Eş gü düm Ku ru lu üye le ri nin gö rev le ri nin so na er me si ne dair ka rar il gi li si ne bağ lı ola rak Mec lis ço ğun lu ğu ve Mec lis mu ha le fe ti ta ra fın dan ka bul edi lir.

(6) Eş gü düm Ku ru lu nun öner ge si üze ri ne Yük sek Mec lis İş ken ce yi, İn san lık Dı şı ve Aşa ğı la yı cı Muame le yi ön le me Ulu sal Mer ke zi ne dair Kır gız Cum hu ri ye ti ya sa sı nın 13 ’ün cü mad de si nin bi rin ci fık ra sı ve bi rin ci kı sım da ki 8’inci ve 9’uncu mad de le rin de gös te ri len du rum lar da Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri nin için den se çil miş olan Eş gü düm Ku ru lu üye le ri ni gö rev den er ken ala bi lir. Bu hal de Yük sek Mec lis Eş gü düm Ku ru lu üye si nin gö re vin den er ken alın ma sı na yö ne lik ko nu yu, Yük sek Mec li sin ih ti sas ko mis -yo nu nun ra po ru var sa, ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyu ile ka ra ra bağ lar.

Yir mi Dör dün cü Bö lümYük sek Mec lis Tem sil ci le ri nin Gö rev len di ril me si ve Ge ri Ça ğı rıl ma sı

Yük sek Mec lis Tem sil ci le ri nin Gö rev len di ril me si ve Ge ri Ça ğı rıl ma sıMad de 127 - (1) Yük sek Mec lis ço ğun luk ve azın lık grup la rı nın denk tem si li ni gö -

ze te rek ken di tem sil ci le ri ni ana ya sal da nış ma or gan la rı na gö rev len di re bi lir.(2) Ana ya sal-da nış ma or gan la rı na Yük sek Mec lis tem sil ci le ri nin aday lık la rı ba kı -

mın dan so rum lu ko mis yon ta ra fın dan bil di rir.(3) Yük sek Mec lis hü kü met te ki ken di daimi tem sil ci si nin Yük sek Mec lis ta ra fın -

dan ka bul edil miş olan hü küm le re gö re İda ri Teş ki la tın gö rev li le ri ara sın dan gö rev len di -ri lir ve gö rev den alı nır.

(4) Ken di tem sil ci le ri nin gö rev len di ril me si ve ya red de dil me si ko nu sun da Yük sek Mec lis açık oy la ma ile ve oy la ma ya ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyuy -la ka rar ka bul eder.

(5) Yük sek Mec lis ana ya sal da nış ma or gan la rı nın ya pı sın da ki tem sil ci le rin ge ri ça ğı rıl ma sı nı ko mis yon baş ka nı ve baş kan ve kil le ri nin gö rev den alın ma sı usu lü ne gö re yü rü tür.

224

Yir mi Be şin ci Bö lümTop lum sal ve İk ti sa di Kal kın ma Ge nel Dev let Prog ra mı nın

ve Hü kü me tin Or ta Va de li Ça lış ma Prog ra mı nın Ka bul Edil me si, Hü kü me te Gü ve no yu Ve ril me si

Top lum sal ve İk ti sa di Kal kın ma Ge nel Dev let Prog ra mı nın Gö rü şül me si ve Ka bul Edil me siMad de 128 - (1) Top lum sal ve ik ti sa di (sos yoeko no mik -çev.) kal kın ma ge nel dev -

let prog ram la rı nın (ik ti sa di, top lum sal, bi lim sel ve kül tü rel) tas lak la rı hü kü met ta ra fın -dan Yük sek Mec li se su nu lur.

(2) Mec lis baş ka nı top lum sal-ik ti sa di kal kın ma ge nel dev let prog ra mı nı ön gö rüş -me ye sun ma ve so rum luk ko mis yo na sevk et me için gö rüş ha zır la mak üze re si ya si par ti grup la rı na ve ko mis yon la ra gön de rir.

(3) Top lum sal ve ik ti sa di kal kın ma ge nel dev let prog ram la rı Yük sek Mec lis ta ra -fın dan tü müy le gö rüş me usu lü ne gö re gö rü şü lür ve top lum sal cin si yet ba kı mın dan uz -man lık in ce le me si so nuç la rı da prog ra ma ek le nir.

Hü kü me tin Or ta Va de li Ça lış ma Prog ra mı nın Gö rü şül me si ve Ka bul Edil me si Usu lüMad de 129 - (1) Baş ba kan, hü kü me tin beş yıl lık or ta va de li ça lış ma prog ra mı nın

tas la ğı nı hü kü met üye le ri nin gö re ve baş la ma sın dan iti ba ren bir ay için de Yük sek Mec -li se su nar.

(2) Mec lis baş ka nı hü kü me tin or ta va de li ça lış ma prog ra mı nın tas la ğı nı ön gö rüş -me ve il gi li ra por la rın ha zır lan ma sı için so rum lu ko mis yo nu be lir le ye rek si ya si par ti grup la rı na ve ko mis yon la ra gön de rir.

(3) Hü kü me tin or ta va de li ça lış ma prog ra mı nın tas la ğı tü müy le gö rüş me usu lüy le gö rü şü lür.

Baş ba ka nın Gü ve no yu İs te miMad de 130 - (1) Baş ba kan hü kü met için gü ve no yu is te miy le Yük sek Mec li se yıl da

bir de fa dan çok ol ma mak üze re baş vu ra bi lir.(2) Yük sek Mec lis hü kü me te gü ve no yu ver me me si du ru mun da, Cum hur baş ka nı

beş iş gü nü için de hü kü me tin gö re vi nin so na er me si ne dair ka rar alır ve ya Yük sek Mec -lis için er ken se çim (er ken ge nel se çim -çev.) çağ rı sı ya par.

Yük sek Mec li sin Hü kü me te Gü ve no yu Ver me me siMad de 131 - (1) Yük sek Mec lis mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın üç te bi ri nin öner ge -

si üze ri ne hü kü me te gü ven siz lik oy la ma sı Yük sek Mec lis gün de mi ne alı na bi lir.(2) Hü kü me te gü ve no yu ve ril me me si ka ra rı mil let ve ki li tam sa yı sı nın salt ço ğun -

lu ğu nun oyu ile ka bul edi lir.

225

(3) Cum hur baş ka nı ola ğan se çi mi ne al tı ay kal dı ğın da Yük sek Mec lis ta ra fın dan hü kü me te gü ve no yu ve ril me me si ko nu su gö rü şü le mez.

(4) Hü kü me te gü ve no yu ve ril me me si du ru mun da Cum hur baş ka nı hü kü me tin gö re -vi nin so na er me si ka ra rı alır ve ya Yük sek Mec li sin ka ra rı nı onay la ma ma hak kı na sa hip tir.

(5) Yük sek Mec lis ta ra fın dan hü kü me te gü ve no yu ve ril me me si ka ra rı üç ay için de tek rar alı nır sa Cum hur baş ka nı hü kü me ti gö rev den alır.

Yir mi Al tın cı Bö lümBaş vu ru la rın, Du yu ru la rın, Ko nuş ma cı la rın ve Yıl lık Ra por la rın Din len me si

Cum hur baş ka nı Baş vu ru la rı nın ve Du yu ru la rı nın Din len me siMad de 132 - (1) Yük sek Mec lis Cum hur baş ka nı nın baş vu ru la rı nı (ile ti le ri -çev.)

ve du yu ru la rı nı din ler, bun lar gö rü şül mez ve oy la ma ya su nul maz. So ru ve ya nıt usu lü ne baş vu rul maz.

(2) Yük sek Mec lis; ya ban cı ül ke le rin, ulus la ra ra sı ku ru luş la rın, mil let ve ki li he -yet le ri nin baş kan la rı ve di ğer tem sil ci le ri nin ko nuş ma yap tı ğı top lan tı la rı na; baş ba kan, Yük sek Mah ke me baş ka nı, Yük sek Mah ke me Ana ya sa Daire si baş ka nı, hü kü met üye le -ri, Ka mu Baş de net çi si, ya ban cı ül ke le rin dip lo ma tik tem sil ci lik le ri nin, ulus la ra ra sı ku ru -luş la rın yö ne ti ci le ri ni ve zi ya ret prog ra mı na gö re di ğer gö rev li le ri ça ğı rır

Ka mu Baş de net çi si ile İş ken ce yi, İn san lık Dı şı ve Aşa ğı la yı cı Muame le yi Ön le me Ulu sal Mer ke zi nin Baş ka nı nın Yıl lık ve Özel Ra por la rıMad de 133 - (1) Kır gız Cum hu ri ye ti’n de in san ve va tan daş hak la rı ile öz gür lük le -

ri nin ko run ma sı için ya sa ma de ne ti mi Ka mu Baş de net çi si eliy le ya pı lır.(2) Her yı lın bir ni sa nı na ka dar Ka mu Baş de net çi si Kır gız Cum hu ri ye ti’n de in san

ve va tan daş lık hak la rı ile öz gür lük le ri nin ko run ma du ru mu na dair Yük sek Mec li se yıl lık ra po ru nu su nar.

(2-1) İş ken ce yi, İn san lık Dı şı ve Aşa ğı la yı cı Muame le yi Ön le me Ulu sal Mer ke zi ça lış -ma la rı na ve ge çen yıl ki ma li du ru ma dair ra po ru her yı lın bir mar tı na ka dar Yük sek Mec li se ve rir. Yıl lık ra por; iş ken ce ve kö tü muame le yi ön le me kap sa mın da ki du ru mu na dair ge nel de ğer len dir me yi ve ra por la rı içer me li dir. Yıl lık ra por, öne ri le ri ni dik ka te al mak sı zın Mer ke -zin ça lış ma la rı nı en gel le yen ka mu ku rum la rı nı (ve ka mu gö rev li le ri ni) gös ter me li dir. Ge rek du yul ma sı ha lin de Mer kez, öz gür lü ğü kı sıt lan dı ğı ve ya sı nır lan dı ğı (tu tuk la ma ve gö zal tı -çev.) yer ler de ki hü küm lü le rin du ru mu nu ve acil çö züm ge rek ti ren kap sam lı in san hak la rı ih lal le ri ni yan sı tan ol gu lar la il gi li özel ra po ru nu (ra por la rı nı) Yük sek Mec li se su na bi lir.

(3) Ka mu Baş de net çi si nin ve İş ken ce yi, İn san lık Dı şı ve Aşa ğı la yı cı Muame le -yi Ön le me Ulu sal Mer ke zi baş ka nı nın ra por la rı ih ti sas ko mis yo nu gö rü şül dük ten son ra Yük sek Mec lis ilk top lan tı sın da bu ra por la rı din ler. Ka mu Baş de net çi si nin ve İş ken ce yi, İn san lık Dı şı ve Aşa ğı la yı cı Muame le yi Ön le me Ulu sal Mer ke zi baş ka nı nın ra por la rı nın kür sü den oku nuş za ma nı Yük sek Mec li sin ay lık ça lış ma pla nın da gös te ri lir.

226

(4) Ka mu Baş de net çi si nin ve İş ken ce yi, İn san lık Dı şı ve Aşa ğı la yı cı Muame le yi Ön le me Ulu sal Mer ke zi baş ka nı nın özel ra por la rı nın din le ne ce ği Yük sek Mec lis top -lan tı sı na baş ba kan, baş sav cı, hü kü met üye le ri ve di ğer ka mu ku rum la rı nın yö ne ti ci le ri ça ğı rı lır.

(5) Ka mu Baş de net çi si nin ve Ka mu Baş de net çi si nin ve İş ken ce yi, İn san lık Dı şı ve Aşa ğı la yı cı Muame le yi Ön le me Ulu sal Mer ke zi baş ka nı nın ra por la rı nın gö rü şül me si nin so nuç la rı kap sa mın da Yük sek Mec lis; Ka mu Baş de net çi si nin öne ri le ri nin ka mu ku rum -la rı, özerk ye rin den yö ne tim or gan la rı ve bun la rın gö rev li le ri ta ra fın dan ye ri ne ge ti ri li şi -nin ama ca uy gun lu ğu nu de ğer len di rir ve bu na gö re ka rar alır.

Yir mi Ye din ci Bö lümSe çi len Cum hur baş ka nı nın Gö re ve Baş la ma sı,

Gö re vi nin Er ken Son lan dı rıl ma sı

Yük sek Mec lis Ta ra fın dan Se çi len Cum hur baş ka nı nın Gö re ve Baş la tıl ma sıMad de 134 - (1) Cum hur baş ka nı se çi mi ilan edil me si, oy la ma ya ka tı lan la rın el li -

den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyu ile Mec lis Ka ra rı ola rak ka bul edi lir.(2) Cum hur baş ka nı se çi mi ila nı na dair ka rar tas la ğı il gi li ih ti sas ko mis yo nu ta ra fın -

dan Yük sek Mec li sin top lan tı sı na su nu lur.(3) Ola ğan Cum hur baş ka nı se çi mi mev cut Cum hur baş ka nı nın gö rev sü re si bit me -

den en faz la beş ay; en az dört ön ce sin de ilan edi lir. Cum hur baş ka nı se çi mi mev cut Cum -hur baş ka nı nın gö rev sü re si bit me den en faz la alt mış, en az 45 tak vim gü nü ön ce sin de ya pıl ma lı dır.

(4) Cum hur baş ka nı er ken se çi mi nin ya pıl ma sı, Cum hur baş ka nı nın gö re vi nin er ken son lan dı rıl dı ğı gün den iti ba ren beş tak vim gü nü için de ilan edi lir. Se çi min, Cum hur baş ka -nı nın gö re vi nin er ken son lan dı rıl dı ğı gün den iti ba ren üç ay lık sü re de ya pıl ma sı ge re kir.

(5) Se çi min ilan edil me si ne dair Yük sek Mec lis ka ra rı, iz le yen iki tak vim gü nü için de kit le ile ti şim araç la rı ile du yu ru lur.

Cum hur baş ka nı nın Gö re vi nin Er ken Son lan dı rıl ma sıMad de 135 - (1) Cum hur baş ka nı nın gö re vi aşa ğı da ki du rum lar da er ken so na er -

di ri le bi lir:1. Ken di ar zu su üze rin de gö rev den çe ki lin ce,2. Has ta lı ğı ne de niy le ken di gö rev le ri ni ye ri ne ge tir me si müm kün ol ma dı ğın da,3. Ve fat et ti ğin de,4. Ana ya sa’ da gös te ri len bi çim de gö re vin den alın dı ğın da.(2) Ken di ar zu su ile gö rev den çe kil me si du ru mun da Cum hur baş ka nı nın gö rev le ri

Yük sek Mec li se ya zı lı baş vu ru sun du ğu ve ya ken di adı na açık la ma da bu lun du ğu an dan iti ba ren so na er miş sa yı lır. Gö rev den çe kil me baş vu ru su Yük sek Mec lis ta ra fın dan dik -ka te alı nır ve mu ta ba kat ile res mi leş ti ri lir.

227

(3) Cum hur baş ka nı nın ve fat et me si du ru mun da Yük sek Mec lis ta ra fın dan ölüm ola yı dik ka te alı na rak mu ta ba kat ile res mi leş ti ri lir.

(4) Cum hur baş ka nı nın has ta lı ğı ne de niy le ken di gö rev le ri ni ye ri ne ge tir me si müm -kün ol ma dı ğı na dair du rum iki si ya si par ti gru bu ve ya iki ko mis yon ta ra fın dan gün de me ge ti ri le bi lir. Böy le si bir du rum da Yük sek Mec lis beş tak vim gü nü için de oy la ma ya ka tı -lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyuy la ulu sal sağ lık ku ru lu oluş tur ma ka ra rı alır. Yük sek Mec lis ulu sal sağ lık ku ru lu nun de ğer len dir me si ni esas ala rak, de ğer len dir -me mim su nul du ğu gün den iti ba ren beş tak vim gü nü için de mil let ve kil le ri nin tam sa yı -sı nın en az üç te iki si nin oyu ile Cum hur baş ka nı nın gö re vi ni er ken son lan dır ma ka ra rı alır.

Cum hur baş ka nı nın Gö rev den Alın ma sıMad de 136 - (1) Cum hur baş ka nı nın cü rüm iş le di ği ne dair Yük sek Mec lis ta ra fın dan

suç lan ma sı an cak Cum hur baş ka nı nın ey lem le rin de suç un sur la rı ol du ğu na dair baş sav cı -nın ra po ru ile des tek len di ğin de Cum hur baş ka nı nın gö rev den alın ma sı müm kün dür.

(2) Yük sek Mec lis mil let ve ki li tam sa yı sı nın üç te iki sin den az ol ma yan im za sı nı ta şı yan ya zı lı baş vu ru suç is na dı öner ge si sa yı lır. Baş vu ru ya im za ko yan mil let ve ki li im za sı nı ge ri çe ke mez. Suç la ma öner ge si ne Cum hur baş ka nı nın it ham edil di ği cür mün un sur la rı nın tes pi ti nin ve ay rı ca bu cür me Cum hur baş ka nın dah li ol du ğu nun de lil le ri nin ek len me si ge re kir.

(3) Yük sek Mec lis usul ku ral la rı nın ko run ma sı ve suç la ma ko nu su na dair ey le min de lil le ri nin de ğer len di ril me si için ye di gün için de ka rar ala rak ge çi ci ko mis yon ku ra ca ğı za man bu İç tü zük te gös te ri len bi çim de özel ge çi ci ko mis yon ku rar. Özel ge çi ci ko mis -yon ye di gün lük sü re de Yük sek Mec li se ken di ra po ru nu ve rir. Olum suz ra por, suç la ma sü re ci nin dur du rul ma sı için ye ter li de ğil dir.

(4) Suç la ma öner ge si ve özel ge çi ci ko mis yo nun ra po ru, ra por ha zır lan dı ğı gün den iti ba ren ye di gün lük sü re de Yük sek Mec lis top lan tı sın da ele alı nır. Ko nu nun gö rü şül -me si bu öner ge de im za sı bu lu nan lar ara sın dan gö rev len di ri len mil let ve ki li, özel ge çi ci ko mis yo nun baş ka nı, si ya si par ti grup la rı nın tem sil ci le ri ve ay rı ca si ya si par ti grup la rı ta ra fın dan ça ğı rı lan, de ğer len dir me ve gö rüş le ri ne cid di ge rek si nim du yu lan öne mi haiz uz man lar ve baş ka ki şi ler ka tı lır. Cum hur baş ka nı nın yet ki li tem sil ci si ne söz sı ra gö zet -mek si zin (bek let mek si zin -çev.) ve ri lir.

(5) Cum hur baş ka nı na kar şı suç la ma yö nel til me si ne dair ka rar, özel ge çi ci ko mis -yo nun ra po ru nun ve ril di ği gün den iti ba ren ye di gün için de mil let ve ki li tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

(6) Cum hur baş ka nı na kar şı suç la ma yö nel til me si du ru mun da, Yük sek Mec lis baş -ka nı Cum hur baş ka nı nın ey lem le ri ne iliş kin suç de lil le ri ol du ğu na dair ra po ru al mak üze -re üç gün lük sü re de baş sav cı ya Yük sek Mec lis ka ra rı nı ve di ğer bel ge le ri gön de rir.

(7) Baş sav cı Yük sek Mec lis ta ra fın dan gön de ri len ka rar ve di ğer bel ge le ri in ce le -ye rek ken di ra po ru nu bir ay lık sü re için de Yük sek Mec li se ve rir.

228

(8) Mec lis baş ka nı baş sav cı nın ra po ru nu üç gün için de tüm si ya si par ti grup la rı na ve ko mis yon la ra gön de rir. Ta kip eden ye di gün için de Yük sek Mec lis Cum hur baş ka nı nın ey -lem le ri ne iliş kin suç de li li ol du ğu nu tes pit ama cıy la baş sav cı nın ra po ru nu ele alır. Bu yön -de gö rüş bir li ği olur sa Yük sek Mec lis te Cum hur baş ka nı na kar şı yö nel ti len suç la ma nın ve baş sav cı nın ra po ru nun önem ve ağır lı ğı na gö re gö rü şül me si (gö rüş me, ka rar alın dı ğı gün -den iti ba ren en az on gün son ra ve yir mi gün den geç ol ma mak üze re baş lar) için gün be lir -len me si ne dair ka rar ka bul edi lir, zıt lık ol ma sı du ru mun da suç la ma red de dil miş sa yı lır.

(9) Cum hur baş ka nı na kar şı yö nel ti len suç la ma nın ve baş sav cı nın ra po ru önem ve ağır lı ğı na gö re gö rü şü lür ken bu öner ge nin im za sa hip le ri ara sın dan gö rev len di ri len mil -let ve ki li, özel ge çi ci ko mis yo nun baş ka nı, si ya si par ti grup la rı nın tem sil ci le ri ve ay rı ca si ya si par ti grup la rı ta ra fın dan ça ğı rı lan; de ğer len dir me ve gö rüş le ri ne cid di ge rek si nim du yu lan öne mi haiz uz man lar ve baş ka ki şi ler ka tı lır. Cum hur baş ka nı nın yet ki li tem sil -ci si ne söz sı ra sı gö zet mek si zin (bek let mek si zin -çev.) ve ri lir.

(10) Ko nu nun gö rü şül me si so na er dik ten son ra, an cak Cum hur baş ka nı na kar şı suç -la ma ya pıl dı ğı gün den iti ba ren üç ay için de, Cum hur baş ka nı nın gö rev den alın ma sı na yö ne lik Yük sek Mec lis ka ra rı oya su nu lur. Ka rar giz li oy la may la ve mil let ve ki li tam sa yı sı nın üç te iki si nin oyu ile ka bul edi lir. Eğer bu sü re de Yük sek Mec lis ka rar ala maz sa suç la ma red de dil miş sa yı lır.

Yir mi Se ki zin ci Bö lümMil let ve kil le ri nin Gö re vi nin Er ken Son lan dı rıl ma sı, Mil let ve kil le ri nin

Ta raf sız lı ğı nın Te mi na tı, Mil let ve ki li ne Ce zai So rum lu luk Yük len me si nin Yük sek Mec lis Ta ra fın dan Uy gun Bu lun ma sı

Mil let ve kil le ri nin Gö re vi nin Er ken Son lan dı rıl ma sıMad de 137 - (1) Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri nin gö re vi nin er ken son lan dı rıl ma sı

için aşa ğı da ki ler esas teş kil eder:1. Mil let ve kil li ği gö re vin den çe kil me ve ya si ya si par ti grup la rın dan ay rıl ma ya dair

di lek çe,2. Va tan daş lık tan çı kın ca ve ya baş ka ül ke va tan daş lı ğı ka bul edil di ğin de,3. Baş ka bir işe gi rin ce ve ya mil let ve kil li ği gö re vi ile bağ daş ma yan iş bı ra kıl maz sa,4. Se çim ler ge çer siz sa yı lır sa,5. Aile dü ze ni ba kı mın da Kır gız Cum hu ri ye ti’ nin sı nır la rı dı şı na çık tı ğın da (ta şın -

dı ğın da -çev.),6. Mah ke me ta ra fın dan mil let ve kil li ği ye ter li ği nin ol ma dı ğı tes pit edil di ğin de,7. Hak kın da ki mah ke me ka ra rı ya sal ge çer li lik (ke sin lik -çev.) ka za nın ca,8. Bir ya sa ma yı lı için de Yük sek Mec lis top lan tı la rı na otuz ve ya da ha da çok iş gü -

nü ma ze ret siz ka tıl ma dı ğın da,9. Ma ze ret siz ka tıl ma ma sıy la ve ya ve ki li ni ilan et mey le il gi li yar gı ka ra rı hu ku ki

ge çer li lik ka zan dı ğın da,

229

10. Mil let ve ki li ve fat et ti ğin de.(2) Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri nin gö re vi nin bu mad de nin bi rin ci fık ra sın da gös -

te ri len du rum lar da sü re sin den ön ce son lan dı rıl ma sı, ge rek çe nin or ta ya çık tı ğı gün den iti ba ren otuz tak vim gü nü için de Mer kez Se çim ve Hal ko yu Ku ru lu nun ka ra rı ile ye ri ne ge ti ri lir.

(3) Mil let ve ki li nin gö re vi ni er ken son lan dır ma hu su sun da Mer kez Se çim ve Hal -ko yu Ku ru lu il gi li baş vu ru ve ya öne ri nin esa sı nı in ce ler.

(4) Mil let ve ki li nin gö re vi ni er ken son lan dır ma baş vu ru su, Mer kez Se çim ve Hal -ko yu Ku ru lu na ge rek çe le rin or ta ya çık tı ğı gün den iti ba ren beş gün için de şu ma kam lar ca su nu lur:

1. İl gi li ka mu ku ru mu ta ra fın dan bu mad de nin bi rin ci fık ra sı nın iki, beş ve onun cu bent le rin de gös te ri len du rum lar da,

2. Mah ke me ta ra fın dan bu mad de nin bi rin ci fık ra sı nın dört, al tı, ye di ve do ku zun cu bent le rin de gös te ri len du rum lar da,

3. Yük sek Mec lis ta ra fın dan bu mad de nin bi rin ci fık ra sı nın üç ve se ki zin ci bent le -rin de gös te ri len du rum lar da.

Mil let ve kil le ri nin Gö re vi nin Er ken Son lan dı rıl ma sı na Dair Öner ge nin Yük sek Mec lis Ta ra fın dan Gö rü şül me siMad de 138 - (1) So rum lu lu ğun da İç tü zük ko nu la rı olan ko mis yon bu İç tü zü ğün

137’n ci mad de si nin bi rin ci fık ra sı nın üç ve se ki zin ci bent le rin de gös te ri len du rum lar da, mil let ve ki li nin gö re vi nin er ken son lan dı rıl ma sı ko nu su nu gö rü şür. Bu ge rek çe ler le mil let -ve ki li nin gö re vi nin er ke so na er di ril me si ne dair baş vu ru il gi li mil let ve ki li nin üye si bu lun -du ğu ka bul edi len si ya si par ti gru bu ta ra fın dan da ko mis yo na su nu la bi lir. Ko nu nun gö rü -şül me si, il gi li bil gi ve ya baş vu ru ulaş tı ğı gün den iti ba ren on gün için de ye ri ne ge ti ri lir.

(2) Bu ko nu gö rü şü lür ken ko mis yon bel ge le ri ek ler, gö re vin so na er di ril me si ne dair hak kın da öner ge su nu lan mil let ve ki li ni ve si ya si par ti grup la rı nın tem sil ci le ri ni din ler.

(3) Ko mis yon ka rar ala rak, su nu lan ge rek çe le re gö re mil let ve ki li nin gö re vi nin er -ken son lan dı rıl ma sı ko nu su nu bek le til me den sı ra sız gö rü şül mek üze re Yük sek Mec lis top lan tı gün de mi ne ek len me si için eş gü düm ku ru lu na gön de rir.

(4) Yük sek Mec lis ko nu yu tü müy le gö rüş me usu lü ne gö re ele alır. Gös te ri len ge -rek çe le re gö re mil let ve ki li nin gö re vi nin er ken son lan dı rıl ma sı na dair ka rar Yük sek Mec -lis ta ra fın dan oy la ma ya ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyuy la ka bul edi -lir ve üç gün için de Mer kez Se çim ve Hal ko yu Ku ru lu na gön de ri lir.

Mil let ve ki li Ta raf sız lı ğı nın Te mi nat la rıMad de 139 - (1) Yük sek Mec lis mil let ve ki li nin gö rev sü re si bo yun ca ta raf sız lık

te mi nat la rı su nu lur:1. Mil let ve kil li ği gö re vi kap sa mın da söy le di ği söz ler ve ya Yük sek Mec lis te ki oy -

la rı için yar gı lan ma sı müm kün de ğil dir.

230

2. Özel ağır ce za yı ge rek ti ren bir ey lem de bu lu nul ma sı du ru mu ha riç ol mak üze re, mil let ve ki li ne an cak baş sav cı nın baş vu ru su üze ri ne mil let ve ki li tam sa yı sı nın salt ço -ğun lu ğu nu rı za sı ile ce za so rum lu lu ğu yük le ne bi lir. Yük sek Mec lis mil let ve ki li hak kın -da ce za hu ku ku kap sa mın da ki so ruş tur ma yal nız ca baş sav cı ta ra fın dan baş la tı la bi lir.

(2) Mil let ve kil le ri ne sal dı rı da bu lun mak la suç la nan ki şi ler Kır gız Cum hu ri ye ti ya -sa la rın da gös te ri len so rum lu lu ğu ta şır.

Mil let ve ki li ne Ce za So rum lu lu ğu Yük len me si nin Onay lan ma sı na Dair Ko nu nun Yük sek Mec lis Ta ra fın dan Gö rü şül me si Usu lüMad de 140 - (1) Mil let ve ki li ne ce za so rum lu lu ğu yük len me si nin onay lan ma sı na yö -

ne lik baş sav cı nın ve ya mah ke me nin baş vu ru su alın dı ğın da Yük sek Mec lis özel mil let ve -kil li ği ge çi ci ko mis yo nu ku rul ma sı ko nu su nu 48 saat için de ola ğa nüs tü bi çim de gö rü şür.

Özel ko mis yon bir ay lık sü re için de baş vu ru yu in ce ler. Ge rek du yul ma sı ha lin de baş sav cı dan ve mah ke me den ta mam la yı cı bel ge le ri is te yip ala bi lir. Özel ko mis yon ko -nu nun gö rü şül me sin de söz ko nu su mil let ve ki li ni, sav cı yı, mah ke me yi ve ya şikâ yet çi nin (ken di adı na şikâ yet te bu lu na nın) tem sil ci si ni din le me ve yal nız ca ka rar tas la ğın dan ay -nen alı nan, de ğer len di ri len ve ya baş vu ru da gös te ri len ol gu la rı te yit et mek le sı nır lı dır.

Baş sav cı nın ve ya mah ke me nin baş vu ru su nun gö rü şül me si nin so nuç la rı na kap sa -mın da özel ko mis yon mil let ve ki li ne ce za so rum lu lu ğu yük len me si yö nün de ko nu nun Yük sek Mec li sin ilk top lan tı sı nın gün de mi ne ek len me si için bil gi len dir me yi ve ka rar tas la ğı nı eş gü düm ku ru lu na su nar.

(2) Yük sek Mec lis ta ra fın dan ko nu nun gö rü şül me si, özel ko mis yo nun tem sil ci si nin ko mis yon ça lış ma la rı nın so nuç la rıy la il gi li ra po ru ile baş lar ve tü müy le gö rüş me usu lü -ne gö re yü rü tü lür.

(3) Bu ko nu da Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri nin tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu sağ -la nır sa, Yük sek Mec lis baş sav cı nın ve ya mah ke me nin baş vu ru su na mu ta bık olun ma sı (rı za gös te ril me si -çev.) ka bul edil miş sa yı lır.

(4) Yük sek Mec li sin ge rek çe li ka ra rı nın ka bul edil me si baş sav cı ya ve mah ke me ye üç gün lük sü re için de bil di ri lir.

Ge rek do ğar sa Yük sek Mec lis ken di ka ra rı nı tek rar göz den ge çi re bi lir.(5) Baş sav cı ve ya mah ke me, yar gı la ma so na er di ği gün den baş la ya rak üç gün lük

sü re de ko vuş tur ma ve yar gı la ma so nuç la rı nı Yük sek Mec li se bil dir mek te yü küm lü dür.(6) Yük sek Mec li sin, mil let ve ki li ne ce za so rum lu lu ğu yük len me si ni onay la mak tan

çe kin me si nin söz ko nu su mil let ve ki li için ce za yar gı la ma sı nın ge ri çe kil me si an la mı na gel di ği ka bul edi lir.

Mil let ve ki li ne Ce za So rum lu lu ğu Yük len me si nin Onay la ma sı Ka ra rı nın Hü küm süz Sa yıl ma sıMad de 141 - (1) Ce za so rum lu lu ğu yük len me si da ha ön ce Yük sek Mec lis ta ra -

fın dan onay lan mış mil let ve ki li hak kın da ki yar gı la ma so na er di ril di ği Yük sek Mec li se

231

bil di ri lir se, Yük sek Mec lis ilk top lan tı sın da oy la ma ya ka tı lan la rın el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyuy la da ha ön ce ka bul edi len ka ra rı ge çer siz kıl ma ka ra rı alır. Ka bul edi -len ka rar bek le til me den baş sav cı ya ve ay rı ca ge rek var sa il gi li mah ke me ye gön de ri lir.

Yir mi Do ku zun cu Bö lümYük sek Mec li sin Ken di ni Fes het me si ve Er ken Ge nel Se çim İlan Edil me si

Yük sek Mec li sin Ken di ni Fes het me siMad de 142 - (1) Yük sek Mec lis ken di ni fes het me ye yö ne lik ka rar ala bi lir. Ken di -

ni fes het me ye yö ne lik ge rek çe li öner ge yi si ya si par ti grup la rı ve re bi lir. Mec lis baş ka nı öner ge yi ye di gün için de ön gö rüş me le rin ta mam lan ma sı ve öne ri ler su nul ma sı için iki gün için de tüm si ya si par ti grup la rı na gön de rir. Bu nun ar dın dan Mec lis baş ka nı gö rüş me ta ri hi ni ilan eder.

(2) Ken di ni fes het me ko nu su Yük sek Mec lis ta ra fın dan tü müy le gö rüş me usu lü ne gö re gö rü şü lür.

(3) Gö rüş me baş la dık tan iti ba ren üç gün için de gö rüş me so na er dik ten son ra, Yük -sek Mec li sin ken di ni fes het me öner ge si için oy la ma ya pı lır.

(4) Yük sek Mec li sin ken di ni fes het me ka ra rı mil let ve ki li tam sa yı sı nın üç te iki ço -ğun lu ğu nun oyu ile ka bul edi lir.

(5) Eğer ken di ni fes het me ka ra rı alı nır sa, Yük sek Mec lis ken di ni fes het ti ği gün den iti ba ren beş gün için de Cum hur baş ka nı er ken se çim ilan eder. Bu du rum da ilan edil di ği gün den iti ba ren kırk beş gün için de er ken se çim ya pı lır.

(6) Yük sek Mec lis ye ni ya sa ma dö ne mi nin ilk top lan tı sı na ka dar gö re vi ni ye ri ne ge ti rir.

Yük sek Mec lis Er ken Se çi mi nin İla nıMad de 143 - (1) Yük sek Mec lis er ken se çi mi ni (er ken ge nel se çim -çev.) Cum hur -

baş ka nı şu du rum lar da ilan eder:1. Yük sek Mec lis ken di ni fes het ti ğin de,2. Yük sek Mec li sin bu İç tü zük te gös te ri len usul ve sü re de hü kü met prog ra mı nı,

ya pı sı nı ve üye le ri ni ka bul et me me si du ru mun da, 3. Cum hur baş ka nı Ana ya sa’ nın 86’n cı mad de si nin bi rin ci fık ra sı na gö re ka rar al -

dı ğın da.

Otu zun cu Bö lümMil let ve kil le ri nin ve Yük sek Mec li sin Top lan tı la rı na Ka tıl ma Usul ve Ede bi

Mil let ve kil li ği Ah la kıMad de 144 - (1) Yük sek Mec li sin her bir mil let ve ki li ken di gö re vi ni ye ri ne ge -

ti rir ken ki şi sel çı kar ve ka mu çı kar la rı nın ça tış ma sın dan (ile ri de çı kar ça tış ma sı ola rak anı la cak tır) ka çın mak tan so rum lu dur.

232

(2) Çı kar ça tış ma sı or ta ya çık tı ğın da mil let ve ki li, mil let ve kil li ği ah la kı ku ral la rı na gö re ha re ket et mek zo run da dır. Mil let ve ki li ken di iyi ni ye tiy le top lu ma ya ra rı şüp he li ha re ket ten ka çın mak için ve top lu mun ona gü ven me si ni müm kün kıl mak için her şe yi yap ma lı dır.

(3) Yük sek Mec li sin ve ko mis yon la rı nın top lan tı la rın da han gi ko nu gö rü şü lür se gö rü şül sün gö rüş me den ön ce ve ya gö rüş me sı ra sın da mil let ve ki li o ko nuy la il gi li ki şi sel çı ka rı var sa çı kar ça tış ma sı na dair otu rum baş ka nı na ha tır lat ma da bu lun mak tan so rum -lu dur ve ken di li ğin den gö rüş me ler den ve oy la ma lar dan çe kil me li dir.

(4) Bu hü küm le rin mil let ve ki li ta ra fın dan ih lal edil me si du ru mun da İç tü zük ko nu -la rın dan so rum lu ko mis yon il gi li de ğer len dir me si ni Yük sek Mec li sin de ğer len dir me si ne sun mak la mü kel lef tir.

(5) Top lan tı lar da ko nuş ma ya pan mil let ve kil le ri; çok ka ba, çok aşa ğı la yı cı, ayıp ve kü für lü söz le ri kul lan ma mak, mu ha ta bı nı be lirt me den suç la ma da bu lun ma mak, şe ref, hay si yet ve ti ca ri iti ba rın aşa ğı la ma sı na yol aç ma mak, ger çek dı şı ifa de le ri (ya lan -çev.) kul lan ma mak, ya sa dı şı ey lem ler için çağ rı yap ma mak la mü kel lef tir.

Yük sek Mec lis Bi na la rın da Dü ze nin Sağ lan ma sı ve Ah lak Sı nır la rı nın Aşıl ma ma sıMad de 145 - (1) Yük sek Mec lis top lan tı sa lo nu (ge nel ku rul sa lo nu -çev.) Yük sek

Mec lis top lan tı la rı nın res mi ye ri ka bul edi lir. Top lan tı ka tı lım cı la rı bu ra da dü ze ni, ah lak sı nır la rı nı ve be lir len miş ça lış ma ku ral la rı nı ko rur.

(2) Yük sek Mec lis ça lış tı ğı sı ra da mil let ve kil le ri ve ka tı lım cı lar Yük sek Mec li sin res mi ça lış ma dü ze ni ne uy gun giy si ler giy mek zo run da dır.

(3) Top lan tı lar sı ra sın da ta şı na bi lir ile ti şim ay gıt la rı kul la nıl ma sı ya sak tır.Mil let ve kil le rin ve ay rı ca ça ğı rı lan ve ya Yük sek Mec li sin gi riş izin ver di ği ki şi le -

rin Yük sek Mec lis bi na sın da si lah ta şı ma sı ya sak tır.(4) Yük sek Mec li sin ve or gan la rı nın top lan tı sın da ça ğı rı lan la rın ve gi riş iz ni ve ri -

len ki şi le rin top lan tı akı şı nı en gel le yi ci afiş, slo gan, ses yük sel ti ci ay gıt ve baş ka eş ya la rı sok ma sı ve kul lan ma sı ya sak tır. Ça ğı rı lan ve ya gi riş iz ni ve ri len ki şi ler dü ze ni ko ru mak ve boz ma mak, ken di gö rüş ve tu tu mu nu top lan tı sa lo nun da bu lu nan la rın ço ğu nun an la -ya ca ğı şe kil de ser gi le me mek zo run da dır.

(5) Ku ru lu dü ze nin bo zul ma sı du ru mun da il gi li ki şi ler sa lon dan zor la çı ka rı lır.

Mil let ve kil le ri ne Yö ne lik Kul la nı la bi le cek Ça re lerMad de 146 - (1) Eğer mil let ve ki li top lan tı lar da ken di tu tum ve dav ra nış la rıy la

Yük sek Mec lis top lan tı sı nın akı şı nı ak sa tır sa, otu rum baş ka nı nın ha tır lat ma sı nı dik ka te al maz sa, baş ka mil let ve kil le ri ve ya top lan tı ka tı lım cı la rı ile söz da la şı na gi rer se, gö rü -şü len ko nu dan ay rı lır sa, bu İç tü zü ğün hü küm le ri ni çiğ ner se ona kar şı aşa ğı da ki ça re le re baş vu ru la bi lir:

1. Ha tır lat ma (ikaz -çev.),

233

2. Be lir li bir ko nu da mik ro fo nu nu ka pa ta rak söz ver me me (ko nu hak kın da ko nuş -mak tan ya sak la ma -çev.),

3. Top lan tı so nu na ka dar söz ver me me (söz ko nuş mak tan ya sak la ma -çev.),(2) Bu mad de nin hü küm le ri ni ilk de fa ih lal eden le re, otu rum baş ka nı ha tır lat ma da

bu lu nur ve bu İç tü zük te gös te ri len dü ze nin ko run ma sı ge re ği ni yi ne ler. Ar dın dan tek rar dü zen bo zu lur sa, o za man bu mad de nin bi rin ci fık ra sın da gös te ri len ça re le re baş vu ru lur.

(3) Eğer mil let ve ki li baş ka ki şi le re kar şı ya ra la yı cı söz söy ler ve teh dit eder, güç kul la nır sa sa lon dan çı ka rı lır. Bu gi bi ha re ket ler le il gi li bil gi ve bel ge ler il gi li ku rum la ra ve ri lir.

(4) Mil let ve ki li ne ve Yük sek Mec lis top lan tı la rı na ka tı lan la ra kar şı baş vu ru lan ça -re ler top lan tı tu ta na ğın da gös te ri lir.

(5) İç tü zük ko nu la rın dan so rum lu olan ih ti sas ko mis yo nu nun baş ka nı, İda ri Teş ki -la tın il gi li bö lüm le ri nin ver di ği bil gi le re gö re Yük sek Mec li sin ve ko mis yon la rın top lan -tı la rı na mil let ve kil le ri nin ka tı lı mı nın so nuç la rı nı her ay ya yın lar.

Gö rüş me so nuç la rı üze ri ne ko mis yon ge çer li ne de ni ol mak sı zın top lan tı la ra ka tıl -ma yan mil let ve kil le ri nin lis te si ni Mec lis baş ka nı na ve rir, o ka tı lın ma yan her bir gün için mil let ve ki li öde me le ri nin on da bi ri nin ke sil me si ta li ma tı ve rir.

Ge çer li ne de ni ol mak sı zın top lan tı la ra ka tıl ma yan mil let ve kil le ri nin lis te si Yük sek Mec lis top lan tı sın da ko mis yon baş ka nı ta ra fın dan du yu ru lur ve bir gün sü rey le in ter net si te sin de ya yın la nır.

(6) Ko mis yon la rın top lan tı la rın da dü ze nin ko run ma sı ama cıy la ko mis yon baş kan -la rı, Yük sek Mec lis top lan tı la rın da otu rum baş ka nı nın kul lan dı ğı yet ki le ri kul la nır ve bu mad de nin bi rin ci fık ra sın da gös te ri len ça re le re baş vu ra bi lir. Ko mis yon la rın top lan tı la -rın da mil let ve kil le ri ne yö ne lik kul la nı lan ça re ler ko mis yon ta ra fın dan top lan tı tu ta na ğın -da be lir ti lir ve bu mil let ve kil le ri nin üye si bu lun du ğu si ya si par ti grup la rı na gö rü şül mek üze re gön de ri lir.

(7) İç tü zük ko nu la rın dan so rum lu daimi ko mis yo nun üye le ri si ya si par ti grup la rı -nın üye le ri nin ça lış ma ku ral la rı na uy ma sı ve ah la kı ile il gi li ola rak si ya si par ti grup la rı -nın top lan tı la rı na ka tı la bi lir.

Otuz Bi rin ci Bö lümUlus la ra ra sı ve Mec lis ler Ara sı İş bir li ği

Mec lis ler Ara sı İş bir li ğiMad de 147 - (1) Yük sek Mec lis baş ka ül ke le rin mec lis le ri ve ulus la ra ra sı par la -

men ter ku ru luş lar ile iş bir li ği mu ta ba ka tı ya pa bi lir, bu nu yet ki len di ri len ki şi ler im za lar ve mu ta ba ka tın Yük sek Mec lis te ka bul edil me si ge re kir.

(2) Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri dev let, Mec lis, hü kü met ve baş ka ulus la ra ra sı he yet le rin olu şu mu na, ay rı ca da vet üze ri ne ulus la ra ra sı ve mec lis ler ara sı iş bir li ği ça lış -ma la rı na ka tı lır.

234

(3) Yük sek Mec lis ulus la ra ra sı ve mec lis ler ara sı iliş ki le rin eş gü dü mü nü, ulus la -ra ra sı ve mec lis ler ara sı iş bir li ği prog ra mı na ve Yük sek Mec li sin yıl lık ça lış ma pla nı na gö re ih ti sas ko mis yo nu eliy le yü rü tür.

Yük sek Mec li sin Ulus la ra ra sı Par la men ter Ku ru luş lar da ki Yet ki li Tem sil ci le riMad de 148 - (1) Yük sek Mec li sin ulus la ra ra sı par la men ter ku ru luş lar da ki yet ki li

tem sil ci le ri, İda ri Teş ki la tın ulus la ra ra sı ve mec lis ler ara sı ko nu lar dan so rum lu bi rim le -ri nin gö rev li le ri ara sın dan, İda ri Teş ki lat ge nel sek re te ri nin il gi li ih ti sas ko mis yo nu ile or tak öne ri si üze ri ne Mec lis baş ka nı ta ra fın dan gö re ve ge ti ri lir ve gö rev den alı nır.

(2) Yük sek Mec li sin yet ki li tem sil ci le ri nin sta tü sü, yet ki sı nır la rı, bun la rın ça lış ma -la rı nın mad di ve ma li ba kım dan des tek len me si Yük sek Mec lis ta ra fın dan ka bul edi len dü zen le mey le be lir le nir.

Mec lis ler Ara sı Ku ru luş la rın Sun du ğu Mo del Ya sa Tav si ye le ri nin Gö rü şül me siMad de 149 - (1) Mec lis ler ara sı ku ru luş lar ta ra fın dan ha zır la nan ya sa tav si ye le ri (mo -

del ya sa lar), bun la rın ko nu la rı nın so rum lu lu ğun da bu lun du ğu ko mis yon lar ve ay rı ca so -rum lu lu ğun da mec lis ler ara sı iş bir li ği ko nu la rı bu lu nan ko mis yon lar ta ra fın dan ele alı nır.

(2) Yük sek Mec lis ko mis yon la rın de ğer len dir me le ri ne gö re mo del ya sa lar la il gi li aşa ğı da ki ka rar la rı ka bul ede bi lir:

1. Bun lar dik ka te alın sın,2. Su nu lan mo del ya sa tav si ye si ne gö re (muadil -çev.) ya sa tas la ğı ha zır lan ma sı

gö re vi Yük sek Mec li sin ih ti sas ko mis yo nu na ve ya hü kü me te ve ril sin.

Mec lis ler Ara sı Bir lik ler, Dost luk Grup la rı ve Daimi De le gas yon larMad de 150 - (1) Mec lis ler ara sı ve ulus la ra ra sı ku ru luş lar da ki Yük sek Mec li sin

mec lis ler ara sı bir lik le ri nin, dost luk grup la rı nın ve daimi de le gas yon la rı nın gö rev ve iş lev le ri, bun la rın oluş tu rul ma sı ve ça lış ma dü ze ni çı ka rı la cak dü zen le me ile be lir le nir ve oy la ma ya ka tı lan mil let ve kil le ri nin el li den az ol ma yan ço ğun lu ğu nun oyu ile Yük sek Mec lis ta ra fın dan ka bul edi lir.

(2) Ya ban cı ül ke le re gön de ri le cek res mi mil let ve ki li he yet le ri için üye lis te si tas la -ğı si ya si par ti grup la rı nın ve dost luk grup la rı nın öne ri le ri ni gö ze te rek ih ti sas ko mis yo nu ta ra fın dan oluş tu ru lur ve eş gü düm ku ru lu ta ra fın dan ka bul edi lir.

(3) Da vet le re gö re ulus la ra ra sı iş bir lik le ri, mu ta ba kat lar ve prog ram lar için mil let -ve kil le ri nin ya kın ve uzak ül ke le re git me si Mec lis baş ka nı nın ve Mec lis baş kan ve kil le ri -nin hük mü (gö rü şü -çev.) üze ri ne ih ti sas ko mis yo nu nun ka ra rı ile ger çek leş ti ri lir.

Tüm har ca ma lar da vet eden ta raf ça kar şı la nı yor sa özel ola rak ça ğı rı lan mil let ve ki -li nin ya ban cı ül ke ye iş se ya ha ti ne git me si Mec lis baş ka nı nın ve baş kan ve ki li nin hük mü -ne gö re ger çek leş ti ri lir.

(4) Ya ban cı ül ke mec lis le ri nin ve mec lis ler ara sı ku ru luş la rın he yet le ri ni ağır la mak üze re Yük sek Mec lis öde nek ve ter tip-tek nik des tek sağ lan ma sı nı be ra ber ce ka rar laş tı rır,

235

bu dü zen le me ler mec lis ler ara sı ko mis yon lar kap sa mın da ve res mi mec lis de le gas yon la -rı nın üye si ola rak ya ban cı ül ke le re gi de cek mil let ve kil le ri ne da ğı tı lır.

SE Kİ ZİN Cİ KI SIMSEÇ MEN LER, KA MU KU RUM LA RI, ÖZERK YE RİN DEN

YÖ NE TİM OR GAN LA RI VE Sİ VİL TOP LUM KU RU LUŞ LA RI İLE YÜK SEK MEC LİS ARA SIN DA Kİ ET Kİ LE ŞİM

Otuz İkin ci Bö lümSeç men ler ile Ça lış ma

Seç men ler ile Ça lış ma Bi çim ve Yön tem le riMad de 151 - (1) Yük sek Mec lis, onun or gan la rı ve mil let ve kil le ri ça lış ma dö ne -

min de ve ça lış ma la rın or ta sın da seç men ler ile ça lış ma la rı nı aşa ğı da ki gi bi yü rü tür: 1. Seç men le rin ağır lan ma sı,2. Öne ri le rin, öner ge le rin ve di lek çe le rin gö rü şül me si,3. Top lan tı la rın, kon fe rans la rın, gö rüş me le rin, yu var lak ma sa top lan tı la rı nın, se mi -

ner le rin, mü za ke re le rin, otu rum la rın, bu kap sam da açık ka pı gün le ri nin ve di ğer ça lış -ma la rın dü zen len me si,

4. Va tan daş la rın ve si vil top lum ku ru luş la rı nın ya sa ma öner ge le ri ni de ğer len dir me -si ve uy gun bul ma sı,

5. Yü rüt me or gan la rı ve özerk ye rin den yö ne tim or gan la rı ta ra fın dan va tan daş hak -la rı nın ih la li üze ri ne mec lis so ruş tur ma sı açıl ma sı na dair va tan daş la rın baş vu ru la rı nın de ğer len di ril me si,

6. Ya sa tas lak la rı ve ka mu sal önem ta şı yan ko nu lar la il gi li Mec li se ko nuş ma cı ça -ğı rıl ma sı,

7. Seç men le rin di lek çe le ri üze ri ne ka mu ku rum la rı na ve özerk ye rin den yö ne tim or gan la rı na so ru ve ya ge nel so ru is tem le ri nin gön de ril me si.

Seç men ler İle Ça lış ma Dü ze niMad de 152 - (1) Si ya si par ti grup la rı nın ve Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri nin seç -

men ler ile se çim böl ge le rin de ki ça lış ma la rı na des tek sağ lan ma sı için ye rel mül ki ida re -ler seç men ler le gö rüş me ya pıl ma sı için özel bir yer su nar.

(2) Mil let ve kil le ri nin seç men ler ile ça lış ma dü ze ni, mil let ve kil le ri nin yü rüt me or -gan la rı na ve özerk ye rin den yö ne tim or gan la rı na, iş let me le re, ku rum la ra ve ku ru luş la ra baş vur ma usu lü, mil let ve ki li nin tem sil gö re vi nin te mi na tı ko nu la rı mil let ve kil le ri nin sta -tü sü ne dair ya sa ve bu İç tü zük ile be lir le nir.

(3) Si ya si par ti grup la rı, seç men ler ile ça lış ma lar kap sa mın da ki ken di üye le ri nin ça lış ma la rı nı ve aşa ğı da ki ko nu lar da Yük sek Mec li sin mil let ve kil le ri nin tem sil gö re vi -nin ye ri ne ge ti ril me si ni sağ lar:

236

1. Si ya si par ti grup la rı na ge len baş vu ru la rın, öne ri le rin ve di lek çe le rin za ma nın da, ta raf sız ve tü müy le gö rü şül me si, bun lar la il gi li ge rek li ça re le rin ka bul edil me si kap sa -mın da bu ko nu lar üze ri ne Yük sek Mec lis ko mis yon la rı ile et ki le şim,

2. Bir si ya si par ti gru bu na seç men le rin baş vu ru suy la, si ya si par ti grup la rı nın üye si sa yı lan mil let ve kil le ri nin seç men le ri biz zat ka bul et me si (ağır la ma sı -çev.).

3. Mil let ve kil le ri ne ge len baş vu ru lar da ki ko nu la rın ka ra ra bağ lan ma sın da; za ma -nın da lık, ta raf sız lık, tü müy le gö rüş me ve bu ko nu lar la il gi li ge rek li ça re le rin ka bul edil -me si ama cıy la mil let ve ki li ne yar dım sağ la mak,

4. Mil let ve kil le ri nin il gi li ol du ğu böl ge le rin ka ra ra bağ lan ma sı yo lu ile dev le tin her tür lü böl ge le rin de ya şa yan seç men ler ile mil let ve kil le ri nin - si ya si par ti grup la rı nın üye le ri nin gö rüş me si ni sağ la mak,

5. Si ya si par ti grup la rı nın üye le ri nin öner ge si ve rı za sı üze ri ne ka mu ku rum la rı ve özerk ye rin den yö ne tim or gan la rı, si ya si par ti le rin, kar ama cı güt me yen ku ru luş la rın ve kit le ile ti şim araç la rı nın tem sil ci le ri ile top lan tı lar, kon fe rans lar, gö rüş me ler, (bu luş ma -lar -çev.) ve di ğer ça lış ma lar dü zen len me si,

6. Tek bir mil let ve ki li nin ve si ya si par ti gru bu nun adı na su nu lan baş vu ru la rın ya -yıl ma sı ve in ce len me si,

7. Si ya si par ti grup la rı nın ka tı lı mı ile ger çek leş ti ri len, tem sil iş le vi nin ye ri ne ge ti -ril me si ne yö ne lik ça lış ma la rın du yu rul ma sı ve in ce len me si.

8. Va tan daş la rın baş vu ru su ile ya pı lan ça lış ma lar ve Yük sek Mec lis te ki si ya si par ti grup la rı nın ça lış ma la rı nın du ru mu hak kın da seç men le re ve kit le ile ti şim araç la rı na bil gi ve ril me si.

(4) Si ya si par ti grup la rı nın seç men ler ile ça lış ma dü ze ni si ya si par ti gru bu nun ken -di dü zen le me si ile be lir le nir.

Yük sek Mec lis ile Ka mu Ku rum la rı, Özerk Ye rin den Yö ne tim Or gan la rı ve Si vil Top lum Ku ru luş la rı Ara sın da ki Et ki le şim ve İş bir li ğiMad de 153 - (1) Yük sek Mec lis, or gan la rı ve mil let ve kil le ri; et ki le şim ve iş bir li -

ği ni bu İç tü zük te ve ça lış ma pla nın da gös te ri len ça lış ma dü ze ni ne ve ku ral la rı na uy gun ola rak aşa ğı da sa yı lan lar la yü rü tür:

1. Ka mu ku rum la rı,2. Özerk ye rin den yö ne tim or gan la rı, bu kap sam da şe hir, il çe, köy mec lis le ri,3. Ba kan lık la rın, üst ku rul la rın ve ida ri bi rim le rin top lum sal mü za ke re le ri,4. Ulu sal, et nik, di ni ve di ğer özel si vil ku ru luş lar,5. Ulus la ra ra sı ku ru luş lar ve fon lar,6. Si ya si par ti ler.(2) Her yıl İda ri Teş ki la tın il gi li bi rim le ri Yük sek Mec lis ta ra fın dan ka bul edi len

dü zen le me ye uy gun ola rak Yük sek Mec li sin, onun or gan la rı nın ve mil let ve kil le ri nin seç men ler ile ça lış ma la rı nı ni te lik ba kı mın dan des tek ler.

(3) Seç men ler ile ça lış ma la rın yıl lık tah min le ri Yük sek Mec li sin top lan tı la rın da mil let ve kil le ri ta ra fın dan gö rü şü lür.

237

Otuz Üçün cü Bö lümYük sek Mec lis Ça lış ma la rın da Açık lık ve Şef faf ık

Yük sek Mec li sin Ya sa ma Ça lış ma la rın da Açık lık ve Şef faf ıkMad de 154 - (1) Si vil top lum ku ru luş la rı nın tem sil ci le ri, uz man lar ve çı ka rı olan

baş ka ta raf ar mil let ve kil le ri ne, ko mis yon la ra ve ya ça lış ma grup la rı na; Yük sek Mec lis ta ra fın dan bi rin ci oku ma da gö rü şü lün ce ye ka dar öne ri sun ma hak kı na sa hip tir.

(2) Si vil top lum ör güt le ri nin tem sil ci le ri, uz man lar ve baş ka çı kar sa hip le ri nin ya -sa tas la ğı nın bi rin ci oku ma da ka bul edil me si ka ra rın da gös te ri len sü re ler için de ikin ci oku ma ya ka dar mil let ve kil le ri ve ya hü kü met ara cı lı ğıy la Yük sek Mec li se öne ri sun ma sı müm kün dür.

(3) So rum lu ko mis yon şu hak la ra sa hip tir:1. Ya sa tas lak la rı nın gö rü şül me si için ken di top lan tı la rı na si vil top lum tem sil ci le -

ri ni ça ğır mak,2. Ya sa tas lak la rıy la il gi li ça lış ma la rın ya pıl ma sı için ku ru lan ça lış ma top lu luk la rı -

nın et kin lik le ri ne ba ğım sız uz man lar ça ğır mak.(4) Yük sek Mec li sin ya sa tas lak la rı nın üs tün de ça lış ma sı için, gös te ri len öde nek -

le rin sı nır la rı için de, gö rev len di ri len uz man lar ile sü re li iş bir lik le ri te sis et me hak kı na sa hip tir.

(5) Yük sek Mec lis ya sa la rın ka bul edil me si, uy gu lan ma sı ve öne ri le rin de ğer len -di ril me si ça lış ma la rı nın iz len me si için daimi ça lı şa cak bir top lum sal mec lis ku ra bi lir, bu nun ku ru lu şu ve yet ki le ri Yük sek Mec lis ta ra fın dan ka bul edi len dü zen le me ile be lir -le nir.

Top lum sal De ğer len dir meMad de 155 - (1) Ta raf sız uz man lar, bi lim sel araş tır ma ku rum la rı nın ve si vil top -

lum ku ru luş la rı nın tem sil ci le ri mil let ve kil le ri nin gö rüş me si ne su nul muş ya sa tas lak la rı üze rin de top lum sal de ğer len dir me so nuç la rı nı (uz man lık de ğer len dir me si ni, in ce le me le -ri, gö rüş le ri, de ğer len dir me le ri, öne ri le ri, hu ku ki bo yu tu nu, te mel hak la rın ko run ma sı nı, top lum sal cin si yet ba kı mın dan in ce le me yi, eko lo jik ve yol suz luk la mü ca de le yi kap sa -yan uz man lık ra por la rı dâ hil ol mak üze re) Yük sek Mec li se, si ya si par ti grup la rı na ve ko mis yon la ra ak ta ra bi lir.

(2) Ko mis yon la ra ve ri le cek öner ge ler pek kı sa ve net ol ma lı dır ve uz man lık de -ğer len dir me si nin öne ri le ri nin özet değerlendirmesi ve ku rum lar ve ya bil di ri len ta raf ar la il gi li kı sa bil gi ek le ne bi lir.

(3) Top lum sal de ğer len dir me so rum lu ko mis yon ta ra fın dan top lan tı da gö rü şü lür; açık la ma lar, öne ri ler ve ek bil gi ler sun mak üze re uz man lık ya pan ki şi ler ça ğı rı lır.

(4) Top lum sal de ğer len dir me so nuç la rı nın de ğer len di ril me si nin so nuç la rı kap sa -mın da ko mis yo na bil gi ve ren ki şi ye ka bul edi len ve red de di len öne ri ler le il gi li ya nıt gönderilir.

238

Si vil Top lum Ör güt le ri ile Ça lış ma lar da Yük sek Mec lis Ça lış ma la rı Açık lı ğı ve Şef faf ı ğı nın Sağ lan ma Bi çim ve Ku ral la rıMad de 156 - (1) Va tan daş lar ve si vil top lum ör güt le ri nin tem sil ci le ri nin Yük sek

Mec lis ta ra fın dan ka bul edi le cek ka rar hak kın da Yük sek Mec li sin ve onun or gan la rı nın açık top lan tı la ra ka tıl ma hak kı var dır.

(2) Yük sek Mec li sin çalışmalarının iz len me si için ve ça lış ma la rın şef faf ı ğı nın sağ -lan ma sı için va tan daş lar ve ya ban cı ül ke le rin, ba ğım sız ku ru luş la rın, si vil top lu mun ve eği tim ku rum la rı nın tem sil ci le ri özel dü zen le me ile gös te ri len bi çim de Yük sek Mec li se gelebilir.

(3) Si vil top lum ku ru luş la rı nın tem sil ci le ri ile ça lı şan Yük sek Mec lis ve onun or -gan la rı:

1. Ken di ça lış ma la rı hak kın da bil gi len dir mek,2. Ya sa la rın ve ka bul edi len ka rar la rın uy gu la nı şı na dair de ne tim yap mak,3. Va tan daş öner ge le ri ni kul la nı ma al mak,4. Or tak tar tış ma la rın, mü za ke re le rin, ha re ket le rin bir me tin ha li ne ge ti ril me si için

ça lış ma ya par.(4) Mec lis baş ka nı ve ya baş kan ve kil le ri or tak ça lış ma so nuç la rı nı de ğer len dir mek,

or tak ça lış ma nın ye ni ya rar la rıy la il gi li ka rar al mak ve bir leş ti ri len ça lış ma la rın Yük sek Mec li sin yıl lık ça lış ma pla nı na gir me si ama cıy la si vil top lum ku ru luş la rı ile yıl lık bu -luş ma lar dü zen le nir.

(5) Özel gö rüş me, kon fe rans, yu var lak ma sa, se mi ner, gö rüş alış ve ri şi, top lan tı ve bu kap sam da ama ca ulaş mak üze re si vil top lum ku ru luş la rı nın ka tı lı mı ile dü zen le ne cek baş ka ça lış ma la rın ses ka yıt la rı ve tam tu ta nak la rı bir haf ta için de Yük sek Mec lis in ter -net say fa sın da ya yın la nır.

Yük sek Mec lis Ça lış ma la rı nın Du yu rul ma sıMad de 157 - (1) Top lan tı la rın te le viz yon ve rad yo dan ya yın lan ma sı ve baş ka ulu -

sal kit le ile ti şim araç la rın da du yu rul ma sı, ay rı ca Yük sek Mec li sin in ter net si te si ni kul la -na rak Yük sek Mec lis ça lış ma la rı nın du yu rul ma sı sağ la nır.

Te le viz yon ve rad yo ya yı nı ile bil gi len dir me za ma nı ve sü re si Yük sek Mec lis ta ra -fın dan be lir le nir.

(2) Kit le ile ti şim araç la rı nın tem sil ci le ri, Yük sek Mec li se gi riş iz ni al ma şart la rı nı ta şı yor sa Yük sek Mec lis, si ya si par ti gru bu ve ya ko mis yon la rın ve top lan tı la rı na ka tı la -bi lir.

İzin al ma şart la rı ve bi çi mi ile ge ri çev ril me ne den le ri Yük sek Mec lis ta ra fın dan ka bul edi le cek dü zen le me de gös te ri lir.

(3) Yük sek Mec li sin, si ya si par ti grup la rı nın ve ko mis yon la rın top lan tı la rın da vi -deo ve fo toğ raf çe ki mi ya pı lır. Ses kay dı alın ma sı ve ya tam tu ta nak tu tul ma sı Yük sek Mec lis ta ra fın dan be lir le nen usu le gö re ye ri ne ge ti ri lir.

239

Yük sek Mec lis İn ter net Say fa sıMad de 158 - (1) Yük sek Mec li sin in ter net say fa sı; Yük sek Mec lis, or gan la rı ve

ken di bün ye sin de ki un sur la rın ça lış ma la rı ve ka bul edi len ça lış ma pla nı na dair daima gün cel le nen bil gi le ri içe rir. İs ta tis tik le ri, de ğer len dir me le ri, bil gi-bel ge le ri ve ih ti yaç gö -rül me si ha lin de ta mam la yı cı di ğer bel ge ler le bir lik te, açık ya pı lan top lan tı nın tu ta nak öze ti, tam tu ta na ğı vb. ek le nir.

(2) Mec lis hak kın da, Yük sek Mec li sin olu şu mu, ya sa ma sü re ci, ya sa ma de ne ti mi, ba sın mer ke zi, ka muoyu ile iliş ki ler, boş yer ler, Yük sek Mec li sin ulus la ra ra sı ça lış ma -la rı gi bi ya pı lan ya yın lar la bil gi ve bel ge le rin pay la şı mı İda ri Teş ki la tın il gi li bö lüm le ri ta ra fın dan ye ri ne ge ti ri lir.

(3) Bil gi araç la rı nın yay gın laş tı rıl ma sı nın de ne ti mi Yük sek Mec li sin ba sın hiz me ti ta ra fın dan ye ri ne ge ti ri lir.

(4) Si ya si par ti grup la rı, ko mis yon lar ve mil let ve kil le ri bil gi le rin da ğı tıl ma sı işi -ni; si ya si par ti grup la rı nın sek re ter lik le ri, ko mis yon la rın gö rev li le ri ve mil let ve kil le ri -nin yar dım cı la rı ara cı lı ğıy la ye ri ne ge tir tir. Si ya si par ti grup la rı nın sek re ter lik le ri nin ve ko mis yon la rın bi rim le ri nin de ne ti mi ni bi rim amir le ri, mil let ve kil le ri nin yar dım cı la rı nın de ne ti mi ni mil let ve kil le ri yü rü tür.

(5) İn ter net si te si nin ça lış ma sı nın ge nel de ne ti mi ni İda ri Teş ki lat ge nel sek re ter yar dım cı sı yü rü tür.

(6) Rad yo ve vi deo gün lük ler Yük sek Mec lis ba sın hiz me ti ta ra fın dan ha zır la nır ve say fa da ya yın la nır.

(7) Bu gün lük le re tek nik ba kım dan hiz met sağ lan ma sı İda ri Teş ki la tın bil gi tek no -lo ji le ri bi ri mi nin so rum lu lu ğun da dır.

(8) İn ter net si te si nin say fa la rı nın ad la rı nın değiştirilmesi Yük sek Mec lis Baş kan lı -ğı ile uz la şıl ma dan ya pı la maz.

DO KU ZUN CU KI SIMYÜK SEK MEC LİS ÇA LIŞ MA LA RI NI DES TEK LE Yİ Cİ HİZ MET LER

Otuz Dör dün cü Bö lümYük sek Mec li sin İda ri Teş ki la tı, Yük sek Mec li se Mad di,

Tek nik ve Ma li Ko nu lar da Hiz met Sağ lan ma sı

Yük sek Mec lis İda ri Teş ki la tıMad de 159 - (1) Yük sek Mec lis, or gan la rı nın ve ya pı sın da ki un sur la rın ça lış ma -

la rı na hu kuk, ter tip, bel ge, bil gi ve di ğer ba kım lar dan hiz met sağ lan ma sı İda ri Teş ki lat ta ra fın dan ye ri ne ge ti ri lir.

(2) İda ri Teş ki la tın ya pı sı Mec lis baş ka nı nın öne ri si üze ri ne Yük sek Mec lis ta ra fın -dan ka ra ra bağ la nır.

İda ri Teş ki la tın ve onun bi rim le ri nin hu ku ki sta tü sü, bun lar da ça lı şan la rın hak la rı, gö -rev le ri ve so rum lu luk la rı Mec lis baş ka nı ta ra fın dan ka bul edi len dü zen le me ile be lir le nir.

240

(3) İda ri Teş ki lat ça lı şan la rı nın is ta tis tik ve ri le ri, mad di-tek nik ba kım dan hiz met sağ lan ma sı şart la rı ve ay rı ca ba kım ona rım mas raf a rı gös te ri len öde nek le rin büt çe sı -nır la rı dâ hi lin de Mec lis baş ka nı ta ra fın dan be lir le nir ve Yük sek Mec lis ta ra fın dan ka bul edi lir.

İda ri Teş ki lat Gö rev li le ri nin Atan ma sı ve Gö rev den Alın ma sıMad de 160 - (1) İda ri Teş ki lat gö rev li le ri nin atan ma sı ve gö rev den alın ma sı ka mu

hiz me ti hak kın da ki ya sa la ra gö re yü rü tü lür.(2) İda ri Teş ki la tın ge nel sek re te ri ni Mec lis baş ka nı atar. İda ri Teş ki la tın ge nel sek -

re te ri nin öne ri si üze ri ne Mec lis baş ka nı ge nel sek re ter yar dım cı la rı nı atar.(3) Mec lis baş ka nı Yük sek Mec li sin rı za sı ile İda ri Teş ki lat ge nel sek re te ri ni ve ge -

nel sek re ter yar dım cı la rı nı gö rev den alır.(4) İda ri Teş ki la tın bün ye sin de ki bi rim le rin baş kan la rı ve baş kan yar dım cı la rı İda ri

Teş ki lat ge nel sek re te ri nin öne ri si üze ri ne Mec lis baş ka nı nın ta li ma tıy la ata nır ve gö rev -den alı nır.

(5) İda ri Teş ki la tın bün ye sin de ki bi rim le ri nin gö rev li le ri boş kad ro la ra ata ma için sı nav ve ya staj puan la rı na gö re İda ri Teş ki la tın il gi li bi rim le ri nin baş kan la rı nın öne ri si üze ri ne İda ri Teş ki la tın ge nel sek re te ri nin ta li ma tıy la ata nır ve gö rev den alı nır. Stajsı- nav ko mis yo nu nun üye le ri boş kad ro su olan ve ya staj yer le ri bu lu nan bi rim le rin yö ne ti -ci le rin den olu şur.

(6) Yük sek Mec lis mil let ve kil le ri nin da nış man la rı ve yar dım cı la rı, il gi li mil let ve -ki li nin öne ri si üze ri ne İda ri Teş ki la tın ge nel sek re te ri nin ta li ma tı ile ata nır ve gö rev den alı nır.

(7) Si ya si par ti grup la rı nın sek re ter lik le ri nin yö ne ti ci le ri il gi li grup baş kan la rı nın öne ri si üze ri ne Mec lis baş ka nı nın ta li ma tıy la ata nır ve gö rev den alı nır.

Si ya si par ti grup la rı nın sek re ter lik le ri nin gö rev li le ri il gi li si ya si par ti gru bu nun sek re ter li ği nin yö ne ti ci si nin öne ri si üze ri ne İda ri Teş ki la tın ge nel sek re te ri nin ta li ma tı ile ata nır ve gö rev den alı nır.

(8) Koalis yon la rın sek re ter lik le ri nin (tem sil ci lik le ri nin) gö rev li le ri (eğer koalis yon uz la şı sı na gö re ku rul ma sı ön gö rül müş se) il gi li koalis yo nun baş ka nı nın (eğer koalis yon uz la şı sı na gö re böy le bir gö rev ön gö rül müş se) ve ya koalis yo na ka tı lan si ya si par ti grup -la rı nın baş kan la rı nın öne ri si üze ri ne İda ri Teş ki lat ge nel sek re te ri ta ra fın dan ata nır ve gö rev den alı nır.

(9) Yük sek Mec li sin gö rev sü re si so na er di ğin de, Yük sek Mec lis er ken da ğı tıl dı ğın -da ve ye ni Mec lis (ye ni ya sa ma dö ne mi -çev.) se çil di ğin de; milletvekillerinin da nış man -la rı ve yar dım cı la rı, si ya si par ti grup la rı nın sek re ter lik le ri ve koalis yon la rın sek re ter lik -le ri (tem sil ci lik le ri) dı şın da ka lan İda ri Teş ki lat gö rev li le ri nin gö re vi son lan dı rıl maz.

Yük sek Mec lis er ken da ğı tıl dı ğın da mil let ve kil le ri nin da nış man la rı ve yar dım cı la -rı, si ya si par ti grup la rı nın sek re ter lik le rin de ve koalis yon la rın sek re ter lik le rin de (tem sil -ci lik le ri) ça lı şan lar ya sa lar da gös te ril di ği bi çim de taz mi nat alır.

241

Ko mis yon Bi rim le riMad de 161 - (1) Yük sek Mec lis ko mis yon la rı na, İda ri Teş ki la tın daimi ya pı sal un -

su ru sa yı lan ko mis yon bi rim le ri ta ra fın dan des tek sağ la nır.(2) Ko mis yo nun bi ri mi ça lış ma la rı nı İda ri Teş ki lat ge nel sek re te ri ta ra fın dan ka rar -

laş tı rı lan İda ri Teş ki la tın ko mis yon bi rim le ri ne dair dü zen le me le ri ne gö re yü rü tür.(3) Ko mis yon bi ri mi:1. Hu ku ki des tek ve bil gi des te ği ile eş gü düm sağ lan ma sı nı ve ev rak iş lem le ri ni

ye ri ne ge ti rir.2. İda ri Teş ki lat ve ko mis yon bi ri mi hak kın da ki dü zen le me ler de gös te ri len di ğer

gö rev le ri ye ri ne ge ti rir.

Si ya si Par ti Grup la rı nın Sek re ter lik le ri ve Koalis yon Sek re ter li ği (Tem sil ci li ği)Mad de 162 - (1) Si ya si par ti grup la rı nın ça lış ma la rı nın des tek len me si; İda ri Teş ki -

la tın bir un su ru sa yı lır, si ya si par ti grup la rı nın faali yet sü re sin ce oluş tu ru lan ve İda ri Teş -ki lat hak kın da ki dü zen le me le re ve grup baş kan la rı nın öne ri siy le si ya si par ti grup la rı nın ken di le ri nin ka bul et ti ği iç dü zen le me le ri ne gö re ça lış ma la rı nı yü rü ten grup sek re ter li ği ta ra fın dan ye ri ne ge ti ri lir.

(2) Si ya si par ti grup la rı nın koalis yo nu nun ça lış ma la rı nın des tek len me si; koalis yo nun faali yet sü re sin ce oluş tu ru lan ve İda ri Teş ki la tın bir un su ru sa yı lan, İda ri Teş ki lat hak kın -da ki dü zen le me le re ve koalis yon baş ka nı nın ve ya koalis yo na ka tı lan grup baş kan la rı nın öne ri siy le koalis yo nun ka bul et ti ği (eğer koalis yon uz la şı sın da böy le bir hiz met ön gö rül -müş se) koalis yon sek re ter li ği (koalis yon tem sil ci li ği) iç dü zen le me si ne gö re ça lış ma la rı nı yü rü ten koalis yon sek re ter li ği (koalis yon tem sil ci li ği) ta ra fın dan ye ri ne ge ti ri lir.

(3) Si ya si par ti grup la rı nın sek re ter lik le ri ve koalis yon sek re ter lik le ri (tem sil ci lik le ri):1. Hu ku ki des tek ve bil gi des te ği ile eş gü düm sağ lan ma sı nı ve ev rak iş lem le ri ni

ye ri ne ge ti rir.2. İda ri Teş ki lat, si ya si par ti gru bu sek re ter li ği ve koalis yo nun sek re ter li ği (tem sil -

ci li ği) hak kın da ki dü zen le me ler de gös te ri len di ğer gö rev le ri ye ri ne ge ti rir.

Yük sek Mec li se ve Or gan la rı na Mad di, Tek nik ve Ma li Ko nu lar da Hiz met Sağ lan ma sıMad de 163 - (1) Yük sek Mec lis ve or gan la rı nın ça lış ma la rın da mad di, tek nik ve ma -

li ko nu lar da hiz met sağ lan ma sı Yük sek Mec li sin il gi li bi rim le ri ta ra fın dan ye ri ne ge ti ri lir.(2) Yük sek Mec li se ma li ye (mu ha se be -çev.) hiz me ti sağ la yan Yük sek Mec li sin il -

gi li ma li ye bi ri mi bir son ra ki ma li yıl için Yük sek Mec lis büt çe tas la ğı nı ha zır lar ve ca ri yı lın bir tem mu zu na ka dar Maliye Bakanlığına gön de rir.

(3) Yük sek Mec li sin yıl lık büt çe sin de Yük sek Mec li si des tek le yi ci hiz met le rin ve bu kap sam da mil let ve kil le ri için ya sa lar da ön gö rü len hiz met le rin (ko nut, araç tah si si, iş se ya hat le ri nin mas raf a rı nın kar şı lan ma sı vb.) sağ lan ma sı için ge rek li öde nek le rin mad -de si tek ba şı na gö rü şü lür.

(4) Yük sek Mec li sin iş lev le ri ni ye ri ne ge tir me si için aşa ğı da ki ler oluş tu ru lur:

242

1. Büt çe mev zuatı kap sa mın da ki ya sa la rın ge rek le ri ne gö re ha zır la na cak Mec lis baş kan lı ğı ye dek fo nu. Fo nun bü yük lü ğü o yıl ki dev let büt çe si ya sa sın da gös te ri lir.

2. Yıl lık büt çe den mil let ve kil le ri nin ça lış ma la rı nın kar şı lan ma sı na ay rı la cak öde -nek le rin sı nır la rı dâ hi lin de mil let ve ki li fo nu.

(5) Sa yı lan fon la rın öde nek le ri nin har ca ma usul le ri Yük sek Mec lis ta ra fın dan ka -bul edi le cek dü zen le me ler le be lir le nir.

Yük sek Mec lis te Bel ge Da ğı tı mı Mad de 164 - (1) Yük sek Mec lis te bel ge da ğı tı mı, ya sa lar da gös te ri len du rum lar

dı şın da, ya zı lı ve elekt ro nik or tam da ulu sal dil de (Kır gız Türk çe si -çev.) yü rü tü lür.(2) Elekt ro nik bel ge da ğı tı mı ya sa lar da gös te ril di ği bi çim de elekt ro nik sa yı sal im -

za ile ye ri ne ge ti ri le bi lir.(3) Mil let ve ki li (mil let ve kil le ri) ta ra fın dan ulu sal dil de ha zır la nan ya sa tas lak la rı Yük -

sek Mec li sin gö rüş me si ne su nul ma dan ön ce di ğer res mi di le (Rus ça -çev.) çev ril me li dir

Otuz Be şin ci Bö lümSon Hü küm ler

İç tü zü ğün Yü rür lü ğe Gi ri şiMad de 165 - (1) Bu Ya sa ya yım lan dı ğı gün den iti ba ren yü rür lü ğe gi rer.(2) Bu Ya sa nın yü rür lü ğe gir me siy le aşa ğı da ki ya sa ve ya mad de ler yü rür lük ten

kal dı rıl mış sa yı lır:3 Ocak 2005 ta rih li ve 3 sa yı lı ya sa, 17 Ocak 2006 ta rih li ve 5 sa yı lı ya sa, 11 Ma yıs

2006 ta rih li ve 84 sa yı lı ya sa, 16 Ha zi ran 2006 ta rih li ve 90 sa yı lı ya sa, 29 Ha zi ran 2006 ta rih li ve 93 sa yı lı ya sa, 8 Ağus tos 2006 ta rih li ve 161 sa yı lı ya sa, 8 Ka sım 2006 ta rih li ve 179 sa yı lı ya sa, 26 şu bat 2007 ta rih li ve 20 sa yı lı ya sa, 2 Tem muz 2007 ta rih li ve 95 sa yı lı ya sa, 25 Ocak 2008 ta rih li ve 1 sa yı lı ya sa, 23 Ha zi ran 2008 ta rih li ve 132 sa yı lı ya sa, 28 Tem muz 2008 ta rih li ve 171 sa yı lı ya sa, 2 Ekim 2008 ta rih li ve 203 sa yı lı ya -sa, 17 Ekim 2008 ta rih li ve 227 sa yı lı ya sa, 15 Ara lık 2008 ta rih li ve 261 sa yı lı ya sa, 15 Ara lık 2008 ta rih li ve 262 sa yı lı ya sa, 29 Ara lık 2008 ta rih li ve 277 sa yı lı ya sa, 23 Ocak 2009 ta rih li ve 16 sa yı lı ya sa, 27 Ni san 2009 ta rih li ve 137 sa yı lı ya sa, 27 Ni san 2009 ta rih li ve 138 sa yı lı ya sa, 26 Ma yıs 2009 ta rih li ve 169 sa yı lı ya sa, 15 Ekim 2009 ta rih li ve 276 sa yı lı ya sa, 3 Mart 2010 ta rih li ve 41 sa yı lı ya sa nın 2’n ci mad de si, 17 şu bat 2011 ta rih li ve 1 sa yı lı ya sa nın 1’in ci mad de si.

(3) Kır gız Cum hu ri ye ti Hü kü me ti al tı ay dan geç ol ma mak üze re Kır gız Cum hu ri ye -ti’ nin ya sa la rı nı bu Ya sa nın hü küm le ri ne uy gun ha le ge tir mek üze re ge rek li ted bir le ri alır.

Kır gız Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı

Ro za OTUN BA YE VASa yı: 233, 25 Ka sım 2011, Biş kek

243

ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ YÜKSEK MECLİSİ

SENATOSU İÇTÜZÜĞÜ

244

245

ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ YÜKSEK MECLİSİ SENATOSU İÇTÜZÜĞÜ HAKKINDA ÖZBEKİSTAN

CUMHURİYETİ ANAYASA KANUNU

1. GENEL HÜKÜMLER

Madde 1 – Özbekistan Cumhuriyeti Yüksek Meclisi Senatosu çalışmalarının hukuki dayanakları

Özbekistan Cumhuriyeti Yüksek Meclisi Senatosu (bundan sonra Senato olarak anılacaktır), Özbekistan Cumhuriyeti Anayasası’na, Özbekistan Cumhuriyeti Yüksek Meclisi Senatosu Hakkında Özbekistan Cumhuriyeti Anayasa Kanunu’na, bu Kanun’a ve diğer mevzuata uygun olarak faaliyet gösterir.

Madde 2 – Senato çalışmalarının temel ilkeleriSenato çalışmalarının temel ilkeleri aşağıdadır:

Devlet çıkarları ile bölgesel çıkarların uzlaştırılması;- Konuların özgürce görüşülmesi ve ortak çözümü;- Açıklık ve şeffafık;- Kamuoyu önünde hesapverilebilirlik.-

Se na to ça lış ma la rı, Se na to Ge nel Ku ru lu top lan tı la rı na (bun dan son ra top lan tı ola-rak anı la cak tır) ve Se na to ko mis yon la rı nın top lan tı la rı na ka tı lan se na tör le rin ça lış ma la-rı na da ya nır.

Madde 3 – Senato çalışmalarının düzenleniş şekliSenato çalışmaları, gerektiğinde toplanacak şekilde, ancak yılda en az üç toplantı

dönemi içinde düzenlenir.Senato toplantısının açılabilmesi için üye tamsayısının en az yarısı kadar senatör

hazır bulunmalıdır. Özbekistan Cumhuriyeti Anayasası’nın ve Anayasa kanunlarının kabulü, bunlarda değişiklik ve ek yapılması konuları görüşülürken üye tamsayısnın en az üçte ikisi kadar senatörün katılımı zorunludur.

Senato toplantılarındaki çalışmaların düzenli yürütülebilmesi için yeni dönemin ilk birleşiminde Genel Kurul Başkanlık Divanı, Tasnif Komisyonu ve oylamalarda elektronik sistem kullanımını denetleme grubu seçilir.

Yeni dönemde Senatonun ilk birleşimi en geç bir ay içinde yapılmalıdır. Bu birleşimi Özbekistan Cumhuriyeti Merkez Seçim Komisyonu Başkanı açar ve Senato Başkanı seçilene kadar toplantıya başkanlık eder.

Senatonun ilk toplantısında, çalışmalara ilişkin hususlar görüşülür, ayrıca İçtüzük gereği:

246

Senato Başkanı ve başkan vekilleri seçilir;- Senato komisyonları kurulur. -

Se na to nun ola ğa nüs tü top lan tı la rı Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın, Se-na to Baş ka nı nın tek li fi ve ya üye tam sa yı sı nın en az üç te bi ri sa yı sın ca se na tö rün tek li fi ile ya pı lır.

Se na to top lan tı la rı açık lık ve şef faf ık il ke le ri doğ rul tu sun da ger çek leş ti ri lir; ba sın ara cı lı ğıy la pay la şı lır. Se na to ka ra rı ile giz li otu rum lar da ger çek leş ti ri le bi lir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si Se na to su ve Ya sa ma Mec li si (bun dan son ra Ya sa ma Mec li si ola rak anı la cak tır), İç tü zük ge re ği ay rı ay rı top la nır lar.

İç tü zük te be lir ti len du rum lar da par la men to ka nat la rı nın or tak top lan tı la rı ger çek-leş ti ri le bi lir. Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si ka nat la rı nın or tak otu rum la rı Öz-be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın, Se na to Baş ka nı nın, Ya sa ma Mec li si Baş ka nı-nın ve ya se na tör le rin ve Ya sa ma Mec li si mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın en az üç te bi ri nin tek li fi ile ya pı la bi lir.

Madde 4 – Senato Başkanının ve başkan vekillerinin seçimiSe na to nun ilk bir le şi min de Se na to Baş ka nı nın se çi mi ger çek leş ti ri lir.Se na to Baş kan lı ğı ve baş kan ve kil lik le ri gö rev le ri ne aday lar, Öz be kis tan Cum hu ri-

ye ti Cum hur baş ka nın ca se na tör ler ara sın dan gös te ri lir.Giz li oy la ma so nu cun da se na tör le rin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun oyu nu

alan aday Se na to Baş ka nı ve ya başkan ve ki li se çil miş olur.Se na to baş kan ve kil le rin den bi ri si, Ka ra kal pa kis tan Cum hu ri ye ti tem sil ci si se na-

tör ler ara sın dan se çi lir.Se na to Baş ka nı nın ve baş kan ve kil le ri nin se çil me si hak kın da alı nan ka rar, Se na to

top lan tı sı na baş kan lık eden Baş kan ta ra fın dan im za la nır.

Madde 5 – Senato Başkanının ve başkan vekillerinin süresinden önce görevden alınması

Giz li oy la ma yo luy la, se na tör le rin üye tam sa yı sı nın en az üç te iki ço ğun lu ğu nun oyu ile Se na to nun ka bul et ti ği ka rar üze ri ne Se na to Baş ka nı sü re sin den ön ce gö rev den alı na bi lir.

Giz li oy la ma yo lu ya, se na tör le rin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun oyu ile Se-na to nun ka bul et ti ği ka rar üze ri ne Se na to baş kan ve kil le ri sü re sin den ön ce gö rev den alı na bi lir.

Se na to Baş ka nı nın ve baş kan ve kil le ri nin sü re sin den ön ce gö rev den alın ma sı ko-nu su nu Se na to, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın tek li fi ve ya se na tör le rin üye tam sa yı sı nın en az üç te bi ri nin tek li fi ile gö rüş me ye baş lar.

Se na to Baş ka nı nın ve baş kan ve kil le ri nin sü re sin den ön ce gö rev den alın ma sı ko-nu sun da alı nan ka rar Se na to top lan tı sı na baş kan lık eden Baş kan ta ra fın dan im za la nır.

247

Madde 6 – Senato KengeşiSe na to ça lış ma la rı nı dü zen le mek ama cıy la Se na to Ken ge şi (Danışma Kurulu) ku ru lur.Se na to Ken ge şi Se na to Baş ka nı, baş kan ve kil le ri ve ko mis yon baş kan la rın dan olu-

şur.Se na to Ken ge şi:

Se na to gün de mi tas la ğı nı oluş tu rur;- İç tü zük te be lir ti len du rum lar da, Se na to top lan tı dö nem le ri ara sın da ki dev re ler--

de, Se na to nun gı ya bın da ka rar lar ka bul eder. Bu ka rar lar da ha son ra Se na to top lan dı ğın-da onay la nır;

Ko mis yon la rın eş gü düm içe ri sin de ça lış ma sı nı sağ lar;- Se na to ça lış ma la rı nın dü zen len me siy le iliş ki li di ğer ko nu la rı hal le der.-

Se na to Ken ge şi, yet ki ala nı na gi ren ko nu la ra iliş kin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu-ğu ile ka rar ka bul ede bi lir.

Se na to Ken ge şi ne Se na to Baş ka nı baş kan lık eder. Se na to Baş ka nı Ken ge şin top-lan tı la rı nı yö ne tir ve alı nan ka rar la rı im za lar.

Madde 7 – KomisyonlarYa sa ma dö ne mi sü re sin ce gö rev ya pa cak ko mis yon lar ku ru lur. Ko mis yon lar se na-

tör ler ara sın dan se çi len baş kan, baş kan ve ki li ve üye ler den olu şur. Se na to Baş ka nı ve baş kan ve kil le ri, Se na to ko mis yon la rın da yer ala maz lar. Se na to da büt çe ve eko no mik re form ko nu la rı na; mev zuata ve hu ku ki ko nu la ra;

sa vun ma ve gü ven lik ko nu la rı na; dış politika ko nu su na; bi lim, eği tim, kül tür ve spor ko nu la rı na; ta rım, su ve çev re ko nu la rı na iliş kin ko mis yon lar bu lu nur. Se na to da baş ka ko mis yon lar da ku ru la bi lir.

Se na to ko mis yon la rı nın top lam sa yı sı İç tü zük ge re ği se kiz den faz la ol ma ma lı dır.Se na to ko mis yo nu baş ka nı, baş kan ve ki li ve üye le ri Se na to Baş ka nı nın ta le bi üze-

ri ne, Se na to top lan tı sın da se na tör le rin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile se çi lir ler. Se na to ko mis yo nu baş ka nı, baş kan ve ki li ve ko mis yon üye le ri nin se çil me si hak-

kın da Se na to ka ra rı alı nır.

Madde 7.1 – Senato komisyonlarına bağlı uzman gruplarının oluşturulmasıKa nun la rın ha zır lan ma sı, in ce len me si, de ğer len di ril me si ve gö rü şül me sin de yar-

dım cı ol mak üze re Se na to ko mis yon la rı na bağ lı uz man grup la rı ku ru lur.Uz man grup la rı dev let ku rum la rı nın, bi lim ve eği tim ku rum la rı nın, si vil top lum

ku ru luş la rı nın, kâr ama cı güt me yen ku ru luş la rın bi lim sel de ne yi me, ka nun tas la ğı ve (ve ya) uy gun alan lar da uy gu la ma lı ça lış ma de ne yi mi ne sa hip va sıf ı uz man la rı ara sın-dan oluş tu ru lur.

Se na to ko mis yon la rı na bağ lı uz man grup la rı nın oluş tu rul ma sı ve ça lış ma esas la rı Se na to Kengeşinin onay la dı ğı yö net me lik ile be lir le nir.

248

Madde 8 – KomitelerSe na to so mut he def e rin ye ri ne ge ti ril me si için ko mi te ler oluş tu ra bi lir.Ko mi te, Se na to Ge nel Ku ru lun da se na tör ler ara sın dan se çi lir ve baş kan ile üye ler-

den, ge rek li du rum lar da ise baş kan ve ki lin den oluş tu ru lur.Ko mi te ku rul ma sı na yö ne lik Se na to ka ra rı alı nır.Ko mi te, ken di si ne ha va le edi len ko nu la rı dü zen le dik ten son ra gö rev sü re si ni ta-

mam la mış olur. Se na to nun ka ra rı ile ko mi te ça lış ma la rı da ha ön ce son lan dı rı la bi lir.Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si ka nat la rı nın or tak ka ra rı ile Öz be kis tan

Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si ko mi te le ri ku ru la bi lir.Ge rek li du rum lar da ko mi te le rin ça lış ma la rı na dev let ku rum la rı nın, di ğer ku rum la-

rın, bun la rın ya nı sı ra si vil top lum ku ru luş la rı nın tem sil ci le ri ça ğı rı la bi lir.

2. SENATO TOPLANTILARI

Madde 9 – Senato gündemiSe na to Ge nel Ku ru lun da gö rü şül me si ge re ken ko nu lar, top lan tı gün de mi ne sı ra sı

ile alı nır; ay rı ca her bir ko nu, gö rüş me le re ha zır ha le ge ti ril me sin den so rum lu esas ko-mis yo nu, ko nuş ma cı la rı ve di ğer bil gi le riy le da hil edi lir.

Se na to top lan tı sı nın gün dem tas la ğı Se na to Ken ge şi ta ra fın dan dü zen le nir.Se na to top lan tı sı nın gün dem tas la ğı na da hil edil miş ko nu lar hak kın da se na tör le re

ön ce den bil gi ve ri lir.Gün dem, bir le şim açıl dık tan son ra ka bul edi lir.

Madde 10 – Oylama şekilleri ve usulleriSe na to ka rar la rı açık ve ya giz li oy la ma ile ka bul edi lir. Açık oy la ma is me gö re

oyun bel li edil me si şek lin de ya pı lır.Top lan tı lar da oy la ma, elekt ro nik sis tem kul la nı la rak ve ya giz li oy la ma pu su la la rı-

nın kul la nı mı ile ger çek leş ti ri le bi lir.Se na to da oy la rın sa yıl ma sı ve elekt ro nik sis tem kul la nı mı nın de net len me si, se na-

tör ler den olu şan bir grup ta ra fın dan ger çek leş ti ri lir.Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’n da ve Ana ya sa ka nun la rın da be lir ti len du rum-

la ra iliş kin oy la ma şek li ve usu lü ha riç, bir ko nu da ya pı la cak oy la ma nın şek li ve usu lü ne iliş kin ka rar Se na to ta ra fın dan açık oy la ma ile ka bul edi lir.

3. KANUNLARIN VE SENATO KARARLARININ GÖRÜŞÜLMESİ

Madde 11 – Senatoda kanunların görüşülmesiSe na to ya ge len ka nun lar ka yıt al tı na alı nır ve Se na to Baş ka nı ta ra fın dan ka nu nu

in ce le me si ve ka nu na iliş kin gö rüş oluş tur ma sı ge re ken esas ko mis yo na (bun dan böy le esas ko mis yon ola rak anı la cak tır) ha va le edi lir.

249

Esas ko mis yon ra po ru ka nu na iliş kin gö rüş bil dir me li dir. Ra por, ka nu nun onay-lan ma sı na ve ya red de dil me si ne yö ne lik de ğer len dir me içe rir. Ka nu nun red de dil me si ne yö ne lik esas ko mis yon ra po run da, ka nu nun red de dil me sin de ge rek çe ola rak han gi se-bep le rin ol du ğu açık lan ma lı dır. Esas ko mis yon gö rü şü Se na to Ken ge şi ne tak dim edi lir ve söz ko nu su ka nu nun Se na to nun gün dem tas la ğı na da hil edil me si ne iliş kin ka rar ka bul edi lir.

Se na to top lan tı sın da ka nun gö rüş me le ri, esas ko mis yon ra po ru nun ra por tör ta ra fın-dan okun ma sı ile baş lar. Ka nun gö rü şü lür ken se na tör ler söz hak kı ala bi lir ler.

İç tü zü ğün 13 ve 14 ’ün cü mad de le rin de be lir ti len ler ha riç ol mak üze re, Se na to ta ra-fın dan ka nun, üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Se na to nun onay la dı ğı ka nun, im za lan ma sı ve ya yım lan ma sı için, Se na to ka ra rı ile bir lik te be lir len miş usu le gö re Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

Ka nu nun red de dil me si ne iliş kin Se na to ka ra rın da red de dil me ne den le ri belirtilme- lidir. Red de iliş kin ka rar da ay nı za man da, ka nun da de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı nın ge rek-li li ği ne, ay rı ca Uz laş ma Ko mis yo nu ku rul ma sı na yö ne lik tek lif er su nu la bi lir.

Ka nu nun onay lan ma sı na ve ya red de dil me si ne iliş kin Se na to ka ra rı, ka ra rın alın dı-ğı ta rih ten iti ba ren on gün için de Ya sa ma Mec li si ne gön de ri lir.

Madde 12 – Uzlaşma KomisyonuSe na to nun red det ti ği ka nun la il gi li ola rak Se na to ve Ya sa ma Mec li si, or ta ya çı kan

fi kir ay rı lık la rı nın ara dan kal dı rıl ma sı için Se na to üye le ri ve Ya sa ma Mec li si mil let ve kil-le ri ara sın dan eşit sa yı da üye den olu şan Uz laş ma Ko mis yo nu ku ra bi lir.

Uz laş ma Ko mis yo nu ku rul ma sı öne ri si Se na to ya, Se na to Baş ka nı ve ay rı ca Se na to üye tam sa yı sı nın beş te bi rin den az ol ma ya cak sa yı da se na tör ta ra fın dan tek lif edi le bi lir.

Uz laş ma Ko mis yo nu nun se na tör ler den olu şan üye le ri, Se na to Ge nel Ku ru lun da, eğer Se na to top lan tı dö nem le ri ara sın da ki dev re de ise Se na to Kengeşinde se çi lir.

Uz laş ma Ko mis yo nu nun iki ka nat tan olu şan üye le ri ken di iç le rin den ço ğun lu ğun oyu ile ko mis yon eş baş kan la rı nı se çer ler.

Uz laş ma Ko mis yo nu, üze rin de uz la şı la bi le cek met nin oluş tu rul ma sı ama cı ile Se-na to nun ka nu na iliş kin her bir iti ra zı nı ay rı ay rı in ce ler.

Uz laş ma Ko mis yo nu ka rar la rı, üye si olan se na tör le rin ve Ya sa ma Mec li si mil let-ve kil le ri nin ay rı ay rı oy la ma sı ile ka bul edi lir. Ko mis yo nun her iki ka nat tan üye le ri nin ço ğun lu ğu ka ra rın le hi ne oy ve rir se, ka rar ka bul edil miş olur.

Uz laş ma Ko mis yo nu ça lış ma la rı nın so nuç la rı na gö re, fi kir ay rı lık la rı nın or ta dan kal dı rıl ma sı na iliş kin tek lif e rin be lir til di ği bir ra por ka bul eder. Ka nun da de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı ge re ki yor sa, tas lak me tin bu ra po ra ek le nir.

Ra por Uz laş ma Ko mis yo nu nun se na tör ve mil let ve ki li olan eş baş kan la rı ta ra fın dan im za la nır, be lir len miş usu le uy gun şe kil de Se na to ve Ya sa ma Mec li si ne gön de ri lir.

Uz laş ma Ko mis yo nu nun tek lif e ri Se na to ta ra fın dan ka bul edi lir se ka nun, Ya sa ma Mec li si ta ra fın dan ola ğan usul de tek rar gö rü şül me li dir.

250

Uz laş ma Ko mis yo nu nun tek lif e rin den her han gi bi ri nin red de dil me si ha lin de Se-na to, Uz laş ma Ko mis yo nu na Se na to nun onay la dı ğı di ğer tek lif e ri dik ka te ala rak ye ni tek lif er sun ma sı için ça lış ma la rı nı de vam et tir me si öne ri sin de bu lu na bi lir.

Eğer Se na to, Uz laş ma Ko mis yo nu nun fi kir ay rı lık la rı nı or ta dan kal dı ra cak şe kil de dü zen le di ği ka nu nu ka bul et mez se, ka nun red de dil miş sa yı lır ve Ya sa ma Mec li si ne ge ri gön de ri lir.

Madde 13 – Senatoda kanunun yeniden görüşülmesiÖz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın ge ri gön der di ği ka nun, tek rar gö rü şül-

mek üze re Ya sa ma Mec li si ne gön de ri lir. Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı ta ra fın dan ge ri gön de ri len ve gön de ril-

di ği ha liy le (ay nen) tek rar ka bul edi len ka nun, Ya sa ma Mec li si ta ra fın dan usul ge re ği Se na to ya gön de ri lir.

Esas ko mis yon, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı ta ra fın dan ge ri gön de ri-len ve Ya sa ma Mec li si ta ra fın dan gön de ril di ği ha liy le (ay nen) tek rar ka bul edi len ka nu na iliş kin gö rüş bil di rir.

Esas ko mis yo nun gö rü şü alın dık tan son ra ka nun, ge ri gön de ri len ka nun la rın ye ni den gö rü şül me sin de ön gö rü len usul de Se na to gün dem tas la ğı na da hil edi lir. Ye ni den gö rüş me so nu cun da Se na to, ka nu nun onay lan ma sı na ve ya red de dil me si ne iliş kin bir ka rar alır.

Se na to da ki ye ni den gö rüş me so nu cun da se na tör le rin üye tam sa yı sı nın üç te iki ço ğun-lu ğu ile ka bul edi len ka nun, im za lan ma sı ve ya yım lan ma sı için Se na to ka ra rı ile bir lik te be-lir len miş usu le uy gun şe kil de Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

Ye ni den gö rüş me so nu cun da ka nu nun ka bu lü ne ve ya red de dil me si ne iliş kin Se na-to ka ra rı, ka ra rın alın dı ğı ta rih ten iti ba ren on gün için de Ya sa ma Mec li si ne gön de ri lir.

Eğer Se na to ta ra fın dan red de dil miş ve ya Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı ta ra fın dan ge ri gön de ril miş ka nun, Ya sa ma Mec li sin de tek rar gö rü şü lür ken Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın ve ya Se na to nun iti raz la rı dik ka te alı nıp de ğiş ti ri le rek ka bul edi lir se, söz ko nu su ka nun Se na to ta ra fın dan, ola ğan usul de ye ni ka bul edi len ka-nun ola rak gö rü şü lür.

Mad de 14 – Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ nın, Ana ya sa ka nun la rı nın, bun-lar da de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı na iliş kin ka nun la rın gö rü şül me si

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ nın, Ana ya sa ka nun la rı nın, bun lar da de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı na iliş kin ka nun la rın ka bul edi le bil me si için se na tör le rin üye tam sa yı sı-nın en az üç te iki ço ğun lu ğu nun oyu ge rek li dir.

Madde 15 – Senato kararlarının kabul edilme usulüSe na to ka rar lar ka bul eder. Se na to ya ka rar tas la ğı su nul du ğun da, tas la ğa kı sa özet ve di ğer ge rek li bil gi ler ek-

le nir.

251

Se na to Baş ka nı ka rar tas la ğı nın esas ko mis yo nu nu ve ko mis yo nun in ce le me sü re-si ni de be lir ler.

Se na to Ken ge şi esas ko mis yon tem sil ci si nin bil gi len dir me si ni din ler, ka rar tas la ğı-nın Se na to nun gün de mi ne da hil edil me si ne iliş kin ka rar alır ve sözcüyü be lir ler.

Se na to top lan tı sın da esas ko mis yon söz cü sü nün ver di ği bil gi ler din le nir ve gö rüş-me le rin so nu cun da se na tör le rin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun oyu ile Se na to ka-ra rı ka bul edi lir.

Eğer ka rar tas la ğı nın ka bul edil me si tek li fi oy la ma da ye ter li oy ala maz sa ka rar red-de dil miş olur.

Eğer İç tü zük te baş ka usul be lir til me miş ise Ya sa ma Mec li si ile or tak yet ki le ri kap-sa yan ko nu hak kın da ki Se na to ka ra rı, alın dı ğı ta rih ten iti ba ren beş gün için de Ya sa ma Mec li si ne gön de ri lir.

4. ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ BÜTÇESİNİN, DEVLET DESTEKLİ FONLARIN, MALİYE VE BÜTÇE POLİTİKALARININ

BELİRLENMESİ VE KABUL EDİLMESİ

Mad de 16 – Öz be kis tan Cum hu ri ye ti dev let büt çe si nin, dev let destekli fon la rın, ma li ye ve büt çe po li ti ka la rı nın be lir len me si ve ka bul edil me si

Ge le cek yıl için Öz be kis tan Cum hu ri ye ti dev let büt çe si ne, dev let des tek li fon la ra, ma li-ye ve büt çe po li ti ka la rı na iliş kin ta sa rı (bun dan son ra dev let büt çe si ola rak anı la cak tır), Öz be-kis tan Cum hu ri ye ti Ba kan lar Ku ru lu ta ra fın dan Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Sa yış ta yı nın ra po ru ile bir lik te mev cut yı lın 15 Ekim ta ri hi ni geç me ye cek şe kil de Se na to ya gön de ri lir.

Ya sa ma Mec li si ta ra fın dan ka bul edi len dev let büt çe si Se na to da gö rü şül mek üze re gön de ri lir. Dev let büt çe si ön ce, Büt çe ve Eko no mik Re form İş le ri Ko mis yo nu ta ra fın dan in ce le nir.

Dev let büt çe si ile il gi li ra por lar Se na to top lan tı sın da gö rü şül me ye baş lan ma dan ön ce se na tör le re gön de ri lir.

Dev let büt çe si nin Se na to top lan tı sın da ki gö rüş me le ri, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ma li ye Ba ka nı nın ve ya ona ve ka let eden ki şi nin ko nuş ma sı ile baş lar.

Dev let büt çe si ne iliş kin ka rar Se na to ta ra fın dan mev cut yı lın 15 Ara lık ta ri hin den ön ce ka bul edi lir.

Madde 17 – Devlet bütçesinde yapılmak istenen değişiklik ve eklerDev let büt çe sin de de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı, İç tü zük ge re ği Öz be kis tan Cum hu ri-

ye ti Ba kan lar Ku ru lu nun is te mi ile ger çek le şir.Dev let büt çe sin de de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı is te mi Se na to nun ge le cek bir le şi min-

de gö rü şü lür.Dev let büt çe sin de de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı nın ka bu lü için tek lif usu lü ne uy gun

şe kil de ya pıl mış ol ma lı dır.

252

5. SENATO ATAMALARI VE SEÇİMLERİ

Madde 18 – Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba kan lı ğı gö re vi ne aday lı ğın gö rü şül-me si ve onay lan ma sı

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba kan lı ğı gö re vi ne aday lı ğın onay lan ma sı na iliş kin Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın tek li fi Se na to top lan tı sın da gö rü şü lür.

Baş ba kan lı ğa aday lı ğın Se na to da gö rü şül me si ve onay lan ma sı sı ra sın da Ba kan lar Ku ru lu nun kı sa ve uzun va de li ey lem prog ra mı nın açık lan ma sı ge rek li dir.

Ba kan lar Ku ru lu nun kı sa ve uzun va de li ey lem prog ra mı Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si ka nat la rı nın or tak top lan tı sın da gö rü şü lür.

Ba kan lar Ku ru lu nun kı sa ve uzun va de li ey lem prog ra mı okun duk tan son ra Baş ba-kan lık gö re vi ne aday lı ğın onay lan ma sı na iliş kin gö rüş me ya pı lır.

Se na to üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun le hi ne oy ver me siy le ada yın, Öz be kis-tan Cum hu ri ye ti Baş ba kan lı ğı gö re vi, Se na to ta ra fın dan ka bul edil miş olur.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba ka nı ile Ya sa ma Mec li si ara sın da sü rek li fi kir ay-rı lık la rı oluş tu ğun da, Ya sa ma Mec li si mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın en az üç te bi-ri nin Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı na tek li fi ile Baş ba ka na gü ven siz lik oyu ve ril me si ne iliş kin ko nu Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si ka nat la rı nın or tak top-lan tı sın da gö rü şü lür.

Be lir len miş usu le uy gun ola rak Ya sa ma Mec li si mil let ve kil le ri nin ve Se na to üye-le ri nin üye tam sa yı sı nın en az üç te iki si gü ven siz lik oyu le hi ne oy kul la nır sa, Öz be-kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba ka nı na gü ven siz lik oyu ve ril me si ka ra rı ka bul edil miş olur. Bu du rum da Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı, mev cut Baş ba ka nı nın gö rev den alın ma sı na dair ka ra rı ka bul eder. Bu ka rar dan son ra Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ba kan lar Ku ru lu, Baş ba kan ile bir lik te is ti fa eder.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si ka nat la rı nın gö rüş me si ne ve ona yı na su nul ma sı için Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba kan-lı ğı gö re vi ne ye ni ada yı, Ya sa ma Mec li sin de bu lu nan bü tün si ya si par ti grup la rı ile ya pa-ca ğı gö rüş me ler den son ra tek lif eder.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba kan lı ğı gö re vi ne aday lı ğın onay lan ma sı na iliş kin Se na to ka ra rı, alın dı ğı ta rih ten iti ba ren üç gün için de Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur-baş ka nı na gön de ri lir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba kan lı ğı gö re vi ne aday olan ki şi Se na to ta ra fın dan iki de fa red de di lir se, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı, Baş ba kan lık gö re vi ni yü-rü te cek ki şi yi atar ve Se na to yu fes he der.

Se na to fes he dil di ğin de ye ni se çim ler, Se na to nun fes he dil me ka ra rı nın ka bul edil di-ği ta rih ten iti ba ren üç ay için de ya pı lır.

253

Mad de 19 – Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vu nu cu-su (Om buds man) ve Yar dım cı sı nın se çi mi

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vun cu su (Om buds man) ve Yar dım cı sı nın se çi mi hak kın da Ya sa ma Mec li si nin ka ra rı Se na to ya gön de ril dik ten son ra, Se na to top lan tı sın da Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa-vu nu cu su ve Yar dım cı sı nın se çi mi gö rü şü lür.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vun cu su ve Yar dım cı sı-nın se çi mi ne iliş kin Se na to ka ra rı Ya sa ma Mec li si ne gön de ri lir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vun cu su gö re vi ne aday-lık ko nu su Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si ka nat la rı nın top lan tı la rın da gö rü-şül dük ten son ra ka bul edi len ke sin ka rar usul ge re ği Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur-baş ka nı na gön de ri lir.

Madde 20 – Özbekistan Cumhuriyeti Merkez Seçim Komisyonunun kurulmasıÖzbekistan Cumhuriyeti Merkez Seçim Komisyonu üyelerinin seçilmesine

ilişkin Yasama Meclisinin kararı Senatoya gönderildikten sonra, Senato toplantısında Özbekistan Cumhuriyeti Merkez Seçim Komisyonu üyelerinin seçimi görüşülür.

Özbekistan Cumhuriyeti Merkez Seçim Komisyonu üyelerinin seçimine ilişkin Senato kararı, alındığı tarihten itibaren üç gün içinde Yasama Meclisine gönderilir.

Madde 21 – Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mah ke me si, Ana ya sa Mah ke me si ve Yük sek İk ti sat Mah ke me si

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mah ke me si, Ana ya sa Mah ke me si ve Yük sek İk ti-sat Mah ke me si baş kan la rı, baş kan yar dım cı la rı ve ha kim le ri gö rev le ri ne se çil mek üze re aday lar, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nın ca Se na to ya tek lif edi lir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mah ke me si, Ana ya sa Mah ke me si ve Yük sek İk-ti sat Mah ke me si baş kan la rı, baş kan yar dım cı la rı ve ha kim le ri gö rev le ri ne gös te ri len aday la rın se çi mi Se na to da gö rü şü lür. Bu se çim le re iliş kin ka rar lar Se na to üye le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mah ke me si, Ana ya sa Mah ke me si ve Yük sek İk ti-sat Mah ke me si baş kan la rı, baş kan yar dım cı la rı ve ha kim le ri gö rev le ri ne gös te ri len aday-la rın se çi mi ne iliş kin Se na to ka rar la rı, alın dı ğı ta rih ten iti ba ren üç gün için de Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mah ke me si, Ana ya sa Mah ke me si ve Yük sek İk ti-sat Mah ke me si baş kan la rı, baş kan yar dım cı la rı ve ha kim le ri gö rev le ri ne gös te ri len aday-lar oy la ma sı ra sın da Se na to üye le rin den ye ter li oy ala maz sa, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı ay nı aday la rı Se na to da gö rü şül me si için tek rar tek lif ede bi lir. Se na to dan tek rar red ka ra rı çı kar sa, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı Se na to ya baş ka aday-la rı tek lif eder.

254

Mad de 22 – Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Dev let Ta biatı Ko ru ma Ko mi te si Baş ka-nı nın, Mer kez Ban ka sı Yö ne tim Ku ru lu Baş ka nı nın, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti nin dış dev let ler de dip lo ma tik ve di ğer gö rev ler de bu-lu nan tem sil ci le ri nin atan ma sı ve gö rev den alın ma sı

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Dev let Ta biatı Ko ru ma Ko mi te si Baş ka nı nın, Mer kez Ban ka sı Yö ne tim Ku ru lu Baş ka nı nın, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti nin dış dev let ler de dip-lo ma tik ve di ğer gö rev ler de bu lu nan tem sil ci le ri nin atan ma sı için aday lar Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı ta ra fın dan Se na to ya tek lif edi lir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Dev let Ta biatı Ko ru ma Ko mi te si Baş ka nı nın, Mer kez Ban ka sı Yö ne tim Ku ru lu Baş ka nı nın, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti nin dış dev let ler de dip lo-ma tik ve di ğer gö rev ler de bu lu nan tem sil ci le ri nin atan ma sı ve gö rev den alın ma sı ko nu-la rı Se na to top lan tı sın da gö rü şü lür. Bu ko nu la ra iliş kin ka rar lar Se na to üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Dev let Ta biatı Ko ru ma Ko mi te si Baş ka nı nın, Mer kez Ban ka sı Yö ne tim Ku ru lu Baş ka nı nın, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti nin dış dev let ler de dip-lo ma tik ve di ğer gö rev ler de bu lu nan tem sil ci le ri nin atan ma sı ve gö rev den alın ma sı hak-kın da Se na to ka rar la rı ka bul edil di ği ta rih ler den iti ba ren üç gün için de Öz be kis tan Cum-hu ri ye ti Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

Eğer Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Dev let Ta biatı Ko ru ma Ko mi te si Baş ka nı nın, Mer-kez Ban ka sı Yö ne tim Ku ru lu Baş ka nı nın, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti nin dış dev let ler de dip lo ma tik ve di ğer gö rev ler de bu lu nan tem sil ci le ri nin atan ma sı için ile ri sü rü len aday-lar oy la ma sı ra sın da Se na to üye le rin den ye ter li oy ala maz sa, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı ay nı aday la rı, Se na to ya tek rar tek lif ede bi lir. Bu aday lar tek rar red de di-lir se Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı Se na to ya baş ka aday lar su nar.

6. ÖZBEKİSTAN CUMHURBAŞKANININ KARARNAMELERİNİN ONAYLANMASI GÖRÜŞMELERİ

Mad de 23 – Ba kan lık la rın, dev let ko mis yon la rı nın ve di ğer dev let yö ne tim or-gan la rı nın oluş tu rul ma sı ve ya kal dı rıl ma sı na yö ne lik Cum hur baş-ka nı ka rar na me le ri nin onay lan ma sı

Se na to ba kan lık la rın, dev let ko mis yon la rı nın ve di ğer dev let yö ne tim or gan la rı nın oluş tu rul ma sı ve ya kal dı rıl ma sı na yö ne lik Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı ta-ra fın dan onay lan ma sı için su nu lan ka rar na me le ri ka bul eder.

Ba kan lık la rın, dev let ko mis yon la rı nın ve di ğer dev let yö ne tim or gan la rı nın oluş-tu rul ma sı ve ya kal dı rıl ma sı na yö ne lik Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı ta ra-fın dan onay lan ma sı için su nu lan ka rar na me ler hak kın da Se na to ka rar la rı, ka bul edil di-ği ta rih ten iti ba ren üç gün için de Ya sa ma Mec li si ne ve Öz be kis tan Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

255

Madde 24 – Sa vaş ha li, ge nel ve ya kıs mi se fer ber lik ila nı, ola ğa nüs tü hal ila-nı, sü re si nin uza tıl ma sı na ve ya kal dı rıl ma sı na iliş kin Öz be kis tan Cum hur baş ka nı ka rar na me le ri nin onay lan ma sı

Senato, sa vaş ha li ilan edil me si ne iliş kin Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı ka rar na me si ni gön de ril di ği ta rih ten iti ba ren en geç kırk se kiz saat ge çin ce ye ka dar; ge nel ve ya kıs mi se fer ber lik ila nı, ola ğa nüs tü hal ila nı ka ra rı nın alın ma sı, sü re si nin uza tıl ma -sı ve ya kal dı rıl ma sı na iliş kin Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı ka rar na me le ri ni gön de ril di ği ta rih ten iti ba ren en geç yet miş iki saat ge çin ce ye ka dar gö rü şür.

Sa vaş ha li, ge nel ve ya kıs mi se fer ber lik ila nı, ola ğa nüs tü hal ila nı, sü re si nin uza tıl -ma sı na ve ya kal dı rıl ma sı na iliş kin Öz be kis tan Cum hur baş ka nı ka rar na me le ri nin onay -lan ma sı, ko mis yon lar da mü za ke re edil me den Se na to da gö rü şü lür.

Sa vaş ha li, ge nel ve ya kıs mi se fer ber lik ila nı, ola ğa nüs tü hal ila nı, sü re si nin uza tıl -ma sı na ve ya kal dı rıl ma sı na iliş kin Öz be kis tan Cum hur baş ka nı ka rar na me le ri nin onay -lan ma sı hak kın da Se na to ka rar la rı ive di lik le Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

Madde 25 – Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş sav cı sı nın, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Sa yış tay Baş ka nı nın, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Mil li Gü ven lik Ser-vi si Baş ka nı nın gö re ve atan ma sı ve gö rev den alın ma sı na iliş kin Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı ka rar na me si nin onay-lan ma sı

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş sav cı sı nın, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Sa yış tay Baş ka -nı nın, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Mil li Gü ven lik Ser vi si Baş ka nı nın gö re ve atan ma sı ve gö rev den alın ma sı na iliş kin Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı ta ra fın dan gön de -ri len ka rar na me le rin ona yı Se na to da gö rü şü lür.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş sav cı sı nın, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Sa yış tay Baş ka -nı nın, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Mil li Gü ven lik Ser vi si Baş ka nı nın gö re ve atan ma sı ve gö rev den alın ma sı na iliş kin Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı ta ra fın dan gön -de ri len ka rar na me le rin ona yı hak kın da Se na to nun ka bul et ti ği ka rar lar, ka bul edil di ği ta rih ten iti ba ren üç gün için de Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

7. ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER

Madde 25.1 – Ül ke nin sosyoekonomik ha ya tı nın en önem li ko nu la rı na iliş kin Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ba kan lar Ku ru lu yıl lık ra po ru nun gö-rü şül me si

Ge çen bir yıl için de ki sosyoekonomik ge liş me le rin so nuç la rı na ve bir son ra ki yıl için ön gö rü len te mel ön ce lik le re dair Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ba kan lar Ku ru lu nun yıl-lık ra po ru Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba ka nı ta ra fın dan Se na to ya su nu lur.

Yıl lık ra po run in ce len me si son ra sın da Se na to ka ra rı ka bul edi le rek, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ya sa ma Mec li si ne ve Ba kan lar Ku ru lu na gön de ri lir.

256

Madde 26 – Referandum ve tarihinin belirlenmesiÖz be kis tan Cum hu ri ye tin de re fe ran dum dü zen len me si öne ri si ne iliş kin tek lif er

hak kın da Se na to, re fe ran du mun dü zen len me si ve ta ri hi nin be lir len me si hak kın da Ya sa-ma Mec li si ka ra rı na ve ay rı ca esas ko mis yo nun bu ko nu ya iliş kin ra po ru na gö re de ğer-len dir me ya pa rak aşa ğı da ki ka rar lar dan bi ri si ni ka bul ede bi lir:

Referandum düzenlenmesi ve tarihinin belirlenmesi;- Referandum düzenlenmesinin reddedilmesi.-

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti re fe ran dum ko nu la rı na iliş kin Se na to ka ra rı, ka bul edil-di ği ta rih ten iti ba ren üç gün için de Ya sa ma Mec li si ne ve ay rı ca re fe ran dum ya pıl ma sı nı öne ren ku ru ma gön de ri lir.

Se na to ta ra fın dan Öz be kis tan Cum hu ri ye tin de re fe ran dum ya pıl ma sı na ve ta ri hi-nin be lir len me si ne iliş kin ka rar ka bul edil di ğin de, Se na to ve Ya sa ma Mec li si bu ko nu ya iliş kin ka rar la rı, ka ra rın ka bul edil di ği ta rih ten iti ba ren en geç üç gün için de ba sın da ve di ğer kit le ile ti şim araç la rın da du yur ma lı dır.

Madde 27 – Öz be kis tan Cum hu ri ye ti nin ta raf ol du ğu ulus la ra ra sı and laş ma-la rın onay lan ma sı, ip tal edil me si, yü rür lük ten kal dı rıl ma sı ve ya yü rür lü ğü nün dur du rul ma sı

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti nin ta raf ol du ğu ulus la ra ra sı and laş ma la rın onay lan ma sı, ip tal edil me si, yü rür lük ten kal dı rıl ma sı ve ya yü rür lü ğü nün dur du rul ma sı hak kın da Ya sa-ma Mec li si nin ka bul et ti ği ka nun, il gi li an laş ma nın res mi met ni nin tas dik edil miş ha li ve onay lan ma sı nın, ip tal edil me si nin, yü rür lük ten kal dı rıl ma sı nın ve ya yü rür lü ğü nün dur-du rul ma sı nın be lir til di ği ra por lar ile bir lik te Se na to ya su nu lur.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti nin ta raf ol du ğu ulus la ra ra sı and laş ma la rın onay lan ma sı, ip tal edil me si, yü rür lük ten kal dı rıl ma sı ve ya yü rür lü ğü nün dur du rul ma sı hak kın da Se na-to nun onay la dı ğı ka nun, im za lan mak üze re Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

Mad de 28 – İl, il çe ve böl ge le rin oluş tu rul ma sı, kal dı rıl ma sı, is mi nin ve sı nır la-rı nın de ğiş ti ril me si ko nu la rı nın gö rü şül me si

Se na to il, il çe ve böl ge le rin oluş tu rul ma sı, kal dı rıl ma sı, is mi nin ve sı nır la rı nın de-ğiş ti ril me si ko nu la rı, bun la ra iliş kin Ya sa ma Mec li si ta ra fın dan ka bul edi len olum lu ka-rar lar ve il gi li bel ge ler Se na to ya gön de ril dik ten son ra Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ba kan lar Ku ru lu nun be lir len miş usu le uy gun şe kil de su nu lan tek li fi ile gö rü şü lür.

İl, il çe ve böl ge le rin oluş tu rul ma sı, kal dı rıl ma sı, is mi nin ve sı nır la rı nın de ğiş ti-ril me si hak kın da Ya sa ma Mec li si ve Se na to nun ka bul et ti ği ka rar lar be lir len miş usu le uy gun şe kil de ya yım la nır.

Madde 29 – Af kararnamesinin kabul edilmesiÖz be kis tan Cum hu ri ye ti Cum hur baş ka nı nın tek li fi ile af ka rar na me si nin ka bul

edil me si ko nu su Se na to da gö rü şü lür. Af kararnamesi kabul edildiği tarihten itibaren beş gün içinde yayımlanır.

257

Madde 30 – Senatörlerin dokunulmazlığının kaldırılmasıSe na tö rün yar gı lan ma sı için do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı na yö ne lik Öz be kis tan

Cum hu ri ye ti Baş sav cı sı nın ta le bi Se na to top lan tı sın da, Se na to top lan tı dö nem le ri ara-sın da ki dev re de ise Se na to Kengeşinde gö rü şü lür.

Se na tö rün do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı na iliş kin ka rar, Se na to nun ve ya Se na to Ken ge şi nin giz li oy la ma sı ile ka bul edi lir.

Se na tö rün yar gı lan ma sı için do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı na yö ne lik ko nu la ra dair Se na to ve ya Se na to Ken ge şi ka ra rı ive di lik le Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş sav cı sı na gön de ri lir.

Mad de 30.1 – Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vu nu-cu su nun (Om buds man) do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı nın gö rü-şül me si

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun (Om buds-man) yar gı lan ma sı için do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı na yö ne lik Öz be kis tan Cum hu-ri ye ti Baş sav cı sı nın ta le bi ni Se na to, Se na to top lan tı dö nem le ri ara sın da ki dev re de ise Se na to Kengeşi, Ya sa ma Mec li si nin bu ko nu ya iliş kin ka bul et ti ği ka rar Se na to ya gön-de ril dik ten son ra on gün için de in ce ler.

İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı na yö ne lik Se na to ve ya Se na to Ken ge şi ka ra rı giz li oy la ma yön te miy le alı nır.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun yar gı lan-ma sı için do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı na yö ne lik Se na to ve ya Se na to Ken ge şi nin ve-re ce ği ka rar ive di lik le Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş sav cı lı ğı na gön de ri lir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun do ku nul-maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı ta le bi nin Se na to da ka bul edil me me si du ru mun da hak kın da ki yar gı la ma ka ra rı kal dı rı lır.

8. SENATONUN DENETİM YETKİLERİ

Madde 31 – Parlamento gensorusuSe na to, hü kü met ve dev let or gan la rı yet ki li le ri ne par la men to gen so ru su ve re re rek

ka nun la rın ve çe şit li alan lar da ki hü kü met prog ram la rı nın uy gu lan ma sı ko nu la rı na ve yet ki le ri ne gi ren di ğer ko nu la ra iliş kin ge rek çe li açık la ma yap ma la rı nı ve ya ken di tu-tum la rı nı açık la ma la rı nı ta lep ede bi lir.

Par la men to gen so ru su öner ge si Se na to gün de mi ne, ko mis yon la rın ve ya Se na to üye tam sa yı sı nın beş te bi ri nin is te mi ile ta şı nır.

Par la men to gen so ru su ta le bin de bu lu nan lar, ko nu nun Se na to gün de mi ne alın ma sı için gen so ru ya iliş kin Se na to ka ra rı tas la ğı nı Se na to Baş ka nı na gön de rir.

Se na to ka ra rı tas la ğı na par la men to gen so ru su öner ge si, ay rı ca di ğer ge rek li bel ge-ler ek le nir. Par la men to gen so ru su öner ge si ne, ce vap lan dı rıl ma şek li ne (söz lü ve ya ya zı-lı) dair ta lep ek len me li dir.

258

Se na to, par la men to gen so ru su ve ril me si ne iliş kin ala ca ğı ka ra rı, üye tam say sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul eder.

Hü kü met ve dev let or gan la rı yet ki li le ri, par la men to gen so ru su na iliş kin söz lü ce va-bı Se na to nun be lir le di ği bir le şim de ver me li dir.

Hü kü met ve dev let or gan la rı yet ki li le ri, par la men to gen so ru su na iliş kin ya zı lı ce-va bı, eğer baş ka bir ta rih be lir len me miş se, par la men to gen so ru su ve ril me si nin ka bul edil di ği ta rih ten iti ba ren en geç on gün için de gön der me li dir.

Par la men to gen so ru su nun ya zı lı ce va bı Se na to top lan tı sı na baş kan lık eden baş kan ta-ra fın dan oku nur. Ya zı lı ce vap Se na to da okun ma dan ön ce kop ya la rı se na tör le re gön de ri lir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si Baş ka nı na, Yük sek İk ti sat Mah ke me si Baş-ka nı na, Baş sav cı sı na, so ruş tur ma ve ko vuş tur ma ku rum la rı nın yö ne ti ci le ri ne gön de ri len par la men to gen so ru su, yet ki le rin de ki so mut ça lış ma la ra ve bel ge le re iliş kin ola maz.

Par la men to gen so ru su na ve ri len ce vap Se na to top lan tı sın da gö rü şü le bi lir. Par la-men to gen so ru su gö rüş me le ri nin so nu cun da Se na to ka rar ka bul eder.

Madde 31.1 – Senatör gensorusuSenatör, hükümet ve devletin diğer kurumlarındaki yetkili kişilere gensoru

göndererek, seçim çevresinin menfaatleri ile ilgili konulara dair açıklama yapmayı veya kendi tutumlarını açıklamalarını talep edebilir.

Hükümet ve devletin diğer kurumlarındaki yetkili kişiler, senatörün gensorusuna yazılı cevabı, başka tarih belirtilmemişse gensoru önergesinin alındığı tarihten itibaren en geç on gün içinde göndermelidir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mah ke me si Baş ka nı na, Yük sek İk ti sat Mah ke me-si Baş ka nı na, Baş sav cı sı na, so ruş tur ma ve ko vuş tur ma ku rum la rı nın yö ne ti ci le ri ne gön-de ri len se na tör gen so ru su, yet ki le rin de ki so mut ça lış ma la ra ve bel ge le re iliş kin ola maz.

Madde 32 – Ül ke nin sosyoekonomik kal kın ma sı nın ba zı gün cel ko nu la rı na iliş-kin Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba ka nı ta ra fın dan oku nan ra po-run din len me si

Ge rek li du rum lar da Se na to top lan tı sın da ül ke nin sosyoekonomik kal kın ma sı nın ba zı gün cel ko nu la rı na iliş kin Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba ka nı ta ra fın dan ra por oku nur.

Ül ke nin sosyoekonomik kal kın ma sı nın ba zı gün cel ko nu la rı na iliş kin Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba ka nı ra po ru, bu İç tü zü ğün 31 ’in ci mad de si ge re ğin ce Par la men to gen so ru su kap sa mın da iş lem gö rür.

Madde 32.1 – Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş sav cı sı, Dev let Ta biatı Ko ru ma Ko-mi te si Baş ka nı ve Mer kez Ban ka sı Yö ne tim Ku ru lu Baş ka nı nın ra por la rı nın din len me si

Özbekistan Cumhuriyeti Başsavcısı, Devlet Tabiatı Koruma Komitesi Başkanı ve Merkez Bankası Yönetim Kurulu Başkanının mevzuatta belirtilen şekilde Senatoya sunduğu yıllık rapor Senato toplantısında görüşülür.

259

Özbekistan Cumhuriyeti Başsavcısı, Devlet Tabiatı Koruma Komitesi Başkanı ve Merkez Bankası Yönetim Kurulu Başkanının raporları, önce Senato komisyonlarında görüşülür.

Özbekistan Cumhuriyeti Başsavcısı, Devlet Tabiatı Koruma Komitesi Başkanı ve Merkez Bankası Yönetim Kurulu Başkanının raporlarının görüşülmesi sonucunda Senato karar kabul eder. Senato kararı, Özbekistan Cumhuriyeti Başsavcılığına, Devlet Tabiatı Koruma Komitesine ve Merkez Bankasına gönderilir.

Mad de 32.2 – Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vu nu-cu su nun (Om buds man) ça lış ma la rı na iliş kin ra po run okun ma sı

Se na to her yıl Öz be kis tan Cum hu ri ye ti İn san Hak la rı Sa vun cu su nun (Om buds-man) ça lış ma la rı na iliş kin ra po ru nu din ler.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti İn san Hak la rı Sa vun cu su nun ça lış ma la rı na iliş kin ra por ön ce Se na to ko mis yon la rın da gö rü şü lür.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti İn san Hak la rı Sa vun cu su nun ça lış ma la rı na iliş kin ra po run Se na to top lan tı sın da gö rü şül me si, İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun ra po ru nu oku ma sı ile baş lar. Da ha son ra Se na to ko mis yon la rı nın tem sil ci le ri söz alır.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti İn san Hak la rı Sa vun cu su nun ça lış ma la rı na iliş kin ra po run gö rü şül me si nin so nu cun da Se na to ka rar ka bul eder. Se na to ka ra rı, ka bul edil di ği ta rih ten iti ba ren on gün için de Öz be kis tan Cum hu ri ye ti İn san Hak la rı Sa vun cu su na ve Ya sa ma Mec li si ne gön de ri lir.

Madde 32.3 – Sayıştay raporunun okunmasıSa yış tay yıl lık ra po ru Se na to da, dü zen li ola rak her yıl, Ya sa ma Mec li si nin ka ra rı-

nın Se na to ya gön de ril me sin den son ra oku nur ve gö rü şü lür.Sa yış tay ra po ru ön ce Büt çe ve Eko no mik Re form İş le ri Ko mis yo nun da mü za ke re

edi lir.Büt çe ve Eko no mik Re form İş le ri Ko mis yo nu, Sa yış tay yıl lık ra po ru nun so nuç la rı

ile se na tör le rin tek lif ve öne ri le ri ni dik ka te ala rak, bu ra po ra iliş kin ko mis yon gö rü şü nü, ay rı ca Se na to ka ra rı tas la ğı nı ha zır lar ve mü za ke re ye su nar.

Sa yış tay yıl lık ra po ru nun gö rü şül me si sı ra sın da Se na to, Sa yış tay Baş ka nı nın ko-nuş ma sı nı, Büt çe ve Eko no mik Re form İş le ri Ko mis yo nu tem sil ci si nin ko nuş ma sı nı, ay rı ca Se na to nun di ğer ko mis yon la rı nın üye le ri nin ko nuş ma la rı nı din ler.

Sa yış tay ra po ru nun gö rü şül me si nin so nu cun da Se na to ka rar ka bul eder. Bu ka rar, ka bul edil di ği ta rih ten iti ba ren on gün için de Sa yış ta ya ve Ya sa ma Mec li si ne gön de ri lir.

Madde 32.4 – Senato komisyonlarının denetim yetkileri Se na to ko mis yon la rı ve ay rı ca se na tör ler, dev let ku rum la rın dan ve di ğer ku ru luş-

lar dan, yet ki li ki şi ler den bil gi, bel ge ve gö rüş is te ye bi lir ler.

260

Se na to ko mis yon la rı nın ve ya se na tör le rin ta lep et ti ği ge rek li bil gi le ri dev let ku-rum la rı, di ğer ku ru luş lar, yet ki li ki şi ler, ta le bin gel di ği ta rih ten iti ba ren on gün için de ver me li dir.

Ko mis yon la rın ça lış ma plan la rı na, Se na to nun ve Se na to Ken ge şi nin ka rar la rı na uy gun ola rak Se na to ko mis yon la rı ken di top lan tı la rın da, ka nun la ra uyul ma sı, Se na to nun ve Se na to Ken ge şi ka rar la rı nın, di ğer ko mis yon la rın ka rar la rı nın ye ri ne ge ti ril me si hak-kın da hü kü met ve di ğer ku rum la rın tem sil ci le ri nin ve re cek le ri bil gi le ri din le ye bi lir ler.

Hü kü met ve di ğer ku rum la rın tem sil ci le ri nin ver di ği bil gi le rin mü za ke re si nin so-nu cun da Se na to ko mis yo nu ka rar ka bul eder se, söz ko nu su ka rar bil gi si ne baş vu ru lan ku ru ma gön de ri lir.

Ka nun la rın ve Se na to ka rar la rı nın uy gu lan ma sı nın de ne ti mi kap sa mın da, Se na to ko mis yon la rı za man za man hu kuk uy gu la ma la rı nı tec rü be eder ve ye ni ka bul edi len ka-nun la rın uy gu lan ma sı için ka nun la ra da ya nı la rak çı ka rı lan ka rar na me le rin ta ki bi ni ya-par.

9. SON HÜKÜMLER

Madde 33 – Senatonun uluslararası ilişkileriSe na to, di ğer dev let le rin par la men to la rı ve ulus la ra ra sı par la men ter ku ru luş lar ile

par la men to la ra ra sı iş bir li ği çer çe ve sin de an laş ma lar ya pa bi lir; res mi par la men to he yet-le ri gön de rir ve ya ka bul eder; ay rı ca, ulus la ra ra sı iliş ki le rin güç len di ril me si ne yö ne lik çe şit li ön lem le ri ha ya ta ge çi re bi lir.

Di ğer ül ke par la men to baş kan la rı nın, dev let ve hü kü met baş kan la rı nın, par la men to tem sil ci he yet le ri nin ta le bi üze ri ne Se na to top lan tı sın da ko nuş ma yap ma im ka nı ve ri le-bi lir.

Madde 34 – Senato giderlerinin onaylanmasıSe na to nun, se na tör le rin ve bün ye sin de bu lu nan ku rum la rın ça lış ma la rı na bağ lı gi-

der tab lo su nu Se na to Baş ka nı onay lar.

Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı

İ. KERİMOV29 Ağustos 2003, Taşkent№ 523-II

261

ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ YÜKSEK MECLİSİ

ALT KANADI YASAMA MECLİSİ İÇTÜZÜĞÜ

262

263

ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ YÜKSEK MECLİSİ ALT KANADI YASAMA MECLİSİ İÇTÜZÜĞÜ HAKKINDA ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ ANAYASA KANUNU

1. GENEL HÜKÜMLER

Madde 1 – Özbekistan Cumhuriyeti Yasama Meclisi çalışmalarının hukuki dayanakları

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ya sa ma Mec li si (bun dan son ra Ya sa ma Mec li si ola rak anı la cak tır), Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ na, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si Ya sa ma Ka na dı Hak kın da Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa Ka nu nu’ na, bu İç-tü zü ğe ve di ğer mev zuata da ya na rak ça lış ma la rı nı yü rü tür.

Madde 2 – Yasama Meclisi çalışmalarının temel ilkeleriYasama Meclisi çalışmalarının temel ilkeleri aşağıdadır:

Siyasi çeşitlilik ve çok partililik;- Serbest tartışma ve ortak çözüm;- Açıklık ve şeffafık;- Kamuoyu önünde hesap verilebilirlik.-

Yasama Meclisi Genel Kurulu çalışmaları, bütün milletvekillerinin nitelikli ve düzenli çalışmalarına dayanır.

Madde 3 – Yasama Meclisi çalışmalarının düzenleniş şekliYasama Meclisi, yasama dönemi boyunca İçtüzük gereği haftada üç kez yapılan

birleşimlerde vücut bulur. Yasama Meclisi birleşiminin açılabilmesi için üye tamsayısının en az yarısı kadar

milletvekilinin katılımı gereklidir. Özbekistan Anayasası’nın ve Anayasa kanunlarının kabulü, bunlarda değişiklik ve ek yapılması konuları görüşülürken en az üye tamsayısının üçte ikisi kadar milletvekili hazır bulunmalıdır.

Yeni yasama döneminin ilk birleşimi iki ay içinde yapılmalıdır. İlk birleşimi Özbekistan Cumhuriyeti Merkez Seçim Komisyonu Başkanı açar ve Yasama Meclisi Başkanı seçilene kadar birleşime başkanlık eder.

Yasama Meclisinin ilk birleşiminin çalışmalarına başlaması için Geçici Başkanlık Divanı, Tasnif Komisyonu ve oyların elektronik sistem yoluyla kullanılmasını ve sayılmasını kontrol etmek üzere geçici bir grup seçilir.

Yasama Meclisi ilk birleşiminde toplantı gündemi belirlenir ve İçtüzük gereği:Başkan ve başkan vekilleri seçilir;-

264

Siyasi parti grupları (bundan sonra fraksiyon olarak anılacaktır) ve milletvekili - grupları kaydedilir;

Yasama Meclisi komisyonları kurulur.- Ya sa ma Mec li si nin ta til dö ne min de ol du ğu za man ola ğa nüs tü top lan tı ger çek leş-

ti ri le bil me si için Cum hur baş ka nı nın, Ya sa ma Mec li si Baş ka nı nın ve ya Ya sa ma Mec li si üye tam sa yı sı nın en az üç te bi ri nin tek li fi ile çağ rı ya pı la bi lir.

Top lan tı lar açık ger çek le şir ve med ya ara cı lı ğıy la du yu ru lur. Ya sa ma Mec li si ka ra rı ile ka pa lı otu rum lar ya pı la bi lir.

İç tü zük ge re ği Ya sa ma Mec li si ve Se na to, top lan tı la rı nı ay rı ya par lar.İç tü zük ile be lir len miş du rum lar da or tak otu rum lar ger çek leş ti ri le bi lir. Öz be kis tan

Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si ka ma ra la rı nın or tak otu rum la rı Cum hur baş ka nı nın, Ya sa-ma Mec li si Baş ka nı nın, Se na to Baş ka nı nın ve ya mil let ve kil le ri ve se na tör le rin üye tam-sa yı sı nın en az üç te bi ri nin tek li fi ile ger çek leş ti ri lir.

Madde 4 – Başkan ve başkan vekillerinin seçimiİlk bir le şim de Ya sa ma Mec li si Baş ka nı nın se çi mi ger çek leş ti ri lir.Baş kan ve baş kan ve kil le ri nin se çi mi için mil let ve kil le ri ara sın dan Si ya si Par ti

Tem sil ci le ri şu ra sı oluş tu ru lur. şu ra ya, se çim le re ka tı lan ve Ya sa ma Mec li sin de üye si bu lu nan her si ya si par ti den en az üç mil let ve ki li da hil olur. Si ya si Par ti Tem sil ci le ri şu-ra sı nın onay lan ma sı na iliş kin ka rar Ge nel Ku rul da üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Si ya si Par ti Tem sil ci le ri şu ra sı ya pa ca ğı top lan tı ile Ya sa ma Mec li si Baş kan lı ğı ve baş kan ve kil li ği gö rev le ri ne mil let ve kil le ri nin aday lık baş vu ru la rı nı in ce ler. şu ra top-lan tı sı na, Ya sa ma Mec li si se çim le rin de en faz la mil let ve ki li el de eden si ya si par ti nin tem sil ci si baş kan lık eder.

Giz li oy la ma so nu cun da üye tam sa yı sı nın ya rı sın dan faz la sı nın oyu nu alan aday Ya sa ma Mec li si Baş ka nı se çil miş olur.

Ya sa ma Mec li si, baş kan ve kil lik le ri sa yı sı nı İç tü zük ge re ği, Ya sa ma Mec li sin de tem sil edi len frak si yon la rın ve mil let ve ki li grup la rı nın sa yı sı na gö re be lir ler. Ya sa ma Mec li sin de ku rul muş bu lu nan her frak si yon ve mil let ve ki li gru bu nun bir tem sil ci si nin Ya sa ma Mec li si baş kan ve ki li se çil me hak kı te min edi lir.

Ya sa ma dö ne mi bo yun ca yet ki kul la na cak baş kan ve kil li ği gö re vi ne aday lar, giz li oy la ma yo luy la, mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile se çi lir ler.

Baş kan ve ki li se çi min de frak si yon ve mil let ve ki li gru bu ku ral ola rak ken di baş ka-nı nı aday gös te rir.

Frak si yo nun ve ya mil let ve ki li gru bu nun gös ter di ği aday Ya sa ma Mec li si baş kan ve kil li ği gö re vi ne se çi le mez se frak si yon ve ya mil let ve ki li gru bu ken di için den baş ka aday gös ter me hak kı na sa hip tir.

Ya sa ma Mec li si Baş ka nı ve baş kan ve kil le ri nin se çi mi ne iliş kin ka rar lar ka bul edi-lir ve Ge nel Ku ru la baş kan lık eden Baş kan ta ra fın dan im za la nır.

265

Madde 5 – Başkan veya başkan vekilinin görevine son verilmesiYa sa ma Mec li si Baş ka nı nın gö re vi ne son ve ril me si üye tam sa yı sı nın üç te iki ço-

ğun lu ğu nun oyu ile ger çek le şir. Ya sa ma Mec li si baş kan ve kil le ri nin gö re vi ne son ve ril me si üye tam sa yı sı nın salt

ço ğun lu ğu nun oyu ile ger çek le şir.Ya sa ma Mec li si Baş ka nı nın ve ya baş kan ve kil le ri nin gö rev le ri ne son ve ril me si ne

iliş kin tek li fin gö rüş me le ri ne baş lan ma sı, üye tam sa yı sı nın üç te bi ri nin oyuy la müm kün-dür. Ya sa ma Mec li si baş kan ve ki li nin gö re vi ne, ken di si ni aday gös te ren frak si yon ve ya mil let ve ki li gru bu ta ra fın dan da son ve ri le bi lir.

Ya sa ma Mec li si Baş ka nı nın ve ya baş kan ve kil le ri nin gö re vi ne son ve ril me si ne iliş-kin ka rar ka bul edi lir ve Ge nel Ku ru la baş kan lık eden Baş kan ta ra fın dan im za la nır.

Madde 6 – Yasama Meclisi KengeşiYa sa ma Mec li si ça lış ma la rı nın ve rim li ol ma sı ama cı ile Ken geş (Da nış ma Ku ru lu)

ku ru lur.Ken geş; Ya sa ma Mec li si Baş ka nı, baş kan ve kil le ri, frak si yon ve mil let ve ki li gru bu

baş kan la rı ile ko mis yon baş kan la rın dan olu şur.Yasama Meclisi Kengeşi:

Yasama Meclisinin gündem taslağını oluşturur;- Komisyonlar arasında eşgüdüm sağlar;- Kanun tasarısını incelemesi gereken komisyonu (bundan sonra esas komisyon -

olarak anılacaktır) belirler;Komisyon raporuna göre kanun tasarısının Genel Kurulda görüşülmesine veya -

geri gönderilmesine karar verir;Milletvekillerinin seçim çevresindeki çalışmalarına yardımcı olur;- Yasama Meclisi çalışmalarının düzenlenmesi ile ilgili diğer konuları halleder.-

Ken geş, yet ki le ri ne gi ren ko nu lar da üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka rar alır.Ya sa ma Mec li si Ken ge şi ne Ya sa ma Mec li si Baş ka nı baş kan lık eder. Baş kan, top-

lan tı la rı yö ne tir ve ka rar la rı im za lar.

Madde 7 – Komisyonların oluşturulmasıYasama dönemi boyunca faaliyet göstermek üzere milletvekillerinin üye olduğu

komisyonlar oluşturulur. Komisyon başkan, başkan vekili ve üyelerden oluşur.Yasama Meclisi Başkanı komisyonlara üye olamaz.Bütçe ve ekonomik reform işleri konusunda; mevzuat ve hukuki konularda; çalışma

ve sosyal konularda; savunma ve güvenlik konularında; parlamentolar arası ilişkiler ve uluslararası konularda; enformasyon ve iletişim teknolojileri ile ekoloji ve çevrenin korunması konularında komisyonlar oluşturulur. Başka komisyonlar da kurulabilir.

İçtüzük gereği komisyon sayısı on birden fazla olamaz.Ko mis yon baş ka nı, baş kan ve ki li ve üye li ği gö rev le ri, mil let ve kil le ri nin frak si yon

ve ya grup üye li ği ile se çim le rin so nuç la rı na gö re el de edi len mil let ve ki li se çim çev re si

266

sa yı sı dik ka te alı na rak ge nel bir ka rar la be lir le nir. Ko mis yon baş ka nı, baş kan ve ki li ve üye li ği gö rev le ri ne aday lık la ra iliş kin tek lif e ri mil let ve ki li bir lik le ri nin baş kan la rı, kar-şı lık lı is ti şa re ler doğ rul tu sun da be lir le yip su nar.

Komisyon başkanı, başkan vekili ve üyeleri, üye tamsayısının salt çoğunluğu ile seçilir.

Komisyon başkanı, başkan vekili ve üyelerinin seçimine ilişkin Genel Kurul karar kabul eder.

Madde 7.1. – Komisyonların bünyesinde uzman gruplarının oluşturulmasıKanun tasarılarının hazırlanmasına ve görüşülmesine, kontrolünün ve

değerlendirmelerinin yapılmasına yardım edilmesi amacı ile komisyonlar tarafından uzman grubu kurulabilir.

Uzman grupları devlet kurumlarının, bilim ve eğitim kurumlarının, kar amacı gütmeyen sivil toplum kuruluşlarının ilgili alanlarda bilimsel, kanun taslağı ve (veya) uygulamalı çalışma tecrübesine sahip olan nitelikli görevlilerinden oluşturulur.

Komisyonların uzman grupları oluşturması ve çalışma koşulları Yasama Meclisi Kengeşinin onayladığı yönetmelik ile belirlenir.

Madde 8 – Komitelerin oluşturulmasıYa sa ma Mec li si, so mut he def e rin ye ri ne ge ti ril me si için ko mi te oluş tu ra bi lir. Ko-

mi te, Ya sa ma Mec li si top lan tı sın da mil let ve kil le ri ara sın dan oluş tu ru lur. Ko mi te, Baş-kan ve üye ler den olu şur. Ge rek li du rum lar da baş kan ve ki li de gö rev len di ri le bi lir.

Ya sa ma Mec li si ko mi te ku rul ma sı na iliş kin ka rar ka bul eder.Ko mi te ku ru luş ama cı nı ger çek leş tir dik ten son ra ça lış ma la rı na son ve rir ve ya Ya-

sa ma Mec li si ka ra rı na gö re gö re vi son lan dı rı lır.Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si ka ma ra la rı nın or tak ka ra rı ile Öz be kis tan

Yük sek Mec li si ko mi te le ri (par la men to ko mi te le ri) ku ru la bi lir.Ge rek gö rül dü ğün de ko mi te le rin ça lış ma la rı na dev let ku rum la rı nın ve di ğer ku-

rum la rın tem sil ci le ri, ay rı ca si vil top lum ku ru luş la rı nın tem sil ci le ri ça ğı rı la bi lir.

Mad de 8.1. – Ka nun ta sa rı la rı nın ve mev zuata iliş kin di ğer ta sa rı la rın mü za-ke re ha zır lık la rın dan so rum lu Koor di nas yon Gru bu

Ka nun ta sa rı la rı nın ve mev zuata iliş kin di ğer ta sa rı la rın mü za ke re ha zır lık la rın dan so rum lu Koor di nas yon Gru bu (bun dan son ra Koor di nas yon Gru bu ola rak anı la cak tır) ku ru lur. Koor di nas yon Gru bu Ya sa ma Mec li si Ge nel Sek re ter li ği ça lı şan la rın dan se çi len üç ki şi den olu şur. Koor di nas yon Gru bu, ge len ka nun ta sa rı la rı nın ve mev zuata iliş kin di ğer ta sa rı la rın kay dı nı tu tar; ka yıt lar kap sa mın da Ya sa ma Mec li si Ken ge şi üye le ri ne bil gi ve rir ve da ha son ra bun la rı ha va le eder.

Koor di nas yon Gru bu nun gö rev le ri ve yet ki le ri Ya sa ma Mec li si Ken ge şi nin onay-la dı ğı yö net me lik ile be lir le nir.

267

Madde 9 – Fraksiyon ve milletvekili gruplarıFrak si yon, si ya si par ti he def e ri ni Ya sa ma Mec li sin de ifa de et mek ama cı ile mev-

cut bir si ya si par ti den aday gös te ri len mil let ve kil le ri ta ra fın dan oluş tu ru lur ve iç yö net-me lik ile kay da alı nır.

Öz be kis tan Eko lo ji Ha re ke tin den Ya sa ma Mec li si ne se çi len mil let ve kil le ri nin mil-let ve ki li grup la rı oluş tur ma hak kı var dır.

En az do kuz mil let ve ki li frak si yon ve ya mil let ve ki li gru bu oluş tur ma hak kı na sa hip tir.Mil let ve ki li sa de ce bir frak si yo na ve ya mil let ve ki li gru bu na üye ola bi lir.Bir si ya si par ti den aday gös te ri len ve se çi len mil let ve ki li sa de ce o par ti nin frak si-

yo nu nun üye si ola bi lir.Ya sa ma Mec li si Baş ka nı, baş kan lı ğa se çil dik ten son ra si ya si par ti üye li ği ni son lan-

dı rır ve frak si yon ve ya mil let ve ki li gru bu na gi re mez.Fraksiyon veya milletvekili grubunun oluşturulmasında aşağıdaki işlemler yapılır:

Fraksiyon veya milletvekili grubunun kuruluş toplantısının yapılması;- Fraksiyon veya milletvekili grubunun kurulduğuna ilişkin protokolün kabul -

edilmesi;Fraksiyon veya milletvekili grubunun başkanının seçilmesi.-

Frak si yon ve ya mil let ve ki li gru bu nun baş ka nı, Ya sa ma Mec li si ne frak si yo nun ve ya mil let ve ki li gru bu nun ku rul du ğu na iliş kin pro to ko lü su nar ve bu çer çe ve de gru bu hak-kın da bil gi ve rir. Bu hu sus Ge nel Ku rul tu ta na ğı na ek le nir.

Frak si yon ve ya mil let ve ki li gru bu kay da alın ma lı dır.Mil let ve ki li bir lik le ri ça lış ma la rı nı top lan tı lar la yü rü tür ler.Frak si yon ve ya mil let ve ki li grup la rı nın ça lış ma la rı nı koor di ne et mek, Ya sa ma

Mec li si gün de mi ne su nu lan ko nu la rın ön ce den in ce len me si ni dü zen le mek, frak si yon-la rın ve mil let ve ki li grup la rı nın tu tum la rı nı uz laş tır mak ama cıy la mil let ve ki li bir lik le ri baş kan la rı or tak top lan tı lar ya pa bi lir. Mil let ve ki li bir lik le ri Ya sa ma Mec li si Baş ka nı na ve Ya sa ma Mec li si Ken ge şi ne, ka bul et tik le ri ka rar lar, ay rı ca mil let ve ki li bir lik le ri yö ne-ti ci le ri nin or tak top lan tı la rın da alı nan ka rar lar hak kın da bil gi ler ve rir ler.

Frak si yon ve mil let ve ki li gru bu nun ça lış ma la rı na aşa ğı da ki du rum lar da son ve ri lir:Fraksiyonun veya milletvekili grubunun kendi istemi;- Yasama döneminin sona ermesi;- Fraksiyonu veya milletvekili grubunu oluşturan üyelerin sayısının azalması -

sonucu yeterli üye sayısının kaybedilmesi;Mevcut siyasi partinin faaliyetine son vermesi.-

Yasama dönemi sonuna kadar fraksiyonun veya milletvekili grubunun çalışmalarına son verilmesi Meclis kararı ile yürürlüğe girer.

Madde 9.1.–Parlamento çoğunluğu ve muhalefet; fraksiyonların blokta birleşmesi

Yasama Meclisinde milletvekilliklerinin çoğunu elde etmiş fraksiyon parlamento çoğunluğunu temsil eder.

268

Amaç ve he def e ri nin ya kın lı ğı ve ya ör tüş me si ni esas ala rak blok oluş tu ran bir kaç frak si yon ve Öz be kis tan Eko lo ji Ha re ke tin den se çil miş mil let ve kil le ri de par la men to ço ğun lu ğu nu tem sil ede bi lir ler.

Ye ni ku ru lan hü kü me tin çiz gi si ne ve ey lem prog ra mı na ve ya fark lı he def e ri ne ka-tıl ma yan frak si yon lar, ay rı ca Öz be kis tan Eko lo ji Ha re ke tin den se çi len mil let ve kil le ri, ken di le ri ni mu ha le fet ola rak ilan ede bi lir ler.

Frak si yon la rın blok ta bir leş me si, İç tü zük le ön gö rü len hak la rı nı kul lan ma öz gür-lük le ri ni or ta dan kal dır maz.

Ken di si ni mu ha le fet ola rak ilan eden frak si yo nun, İç tü zük te frak si yon lar için ön-gö rü len hak lar la bir lik te, aşa ğı da ki hak la rı var dır:

Kanun tasarısının birinci görüşmelerde müzakeresine kadar kanun tasarısının - alternatif metnini ve ayrıca Yasama Meclisi karar taslağını sunma;

Gündemde olan konulardaki görüşlerinin Yasama Meclisi Genel Kurulu - tutanağına eklenmesi;

Senato tarafından reddedilen kanun tasarılarına ilişkin olarak kurulan uzlaşma - komisyonuna üye vermesinin garanti edilmesi.

Mu ha le fe tin İç tü zük te ön gö rü len hak la rı nı kul lan ma sı nı par la men to ço ğun lu ğu en-gel le ye mez.

2. GENEL KURUL ÇALIŞMALARI

Madde 10 – GündemGün dem tas la ğı na gö rü şül me si ge re ken ko nu lar ön ce lik sı ra sı na gö re alı nır. Gün-

de me alı nan her ko nu ya iliş kin esas ko mis yon, söz cü ler (ila ve söz cü ler) ve ay rı ca baş ka bil gi ler de be lir ti le rek gün dem tas la ğı na da hil edi lir.

Ya sa ma Mec li si gün dem tas la ğı nı Ya sa ma Mec li si Ken ge şi dü zen ler.Gün dem tas la ğı na gi ren ko nu la ra iliş kin mil let ve kil le ri ne ön ce den bil gi ve ri lir.Gün dem Ge nel Ku rul ka ra rı ile onay la nır.

Madde 11 – Oylamalar ve usulleriYa sa ma Mec li sin de ka rar lar açık oy la ma ve ya giz li oy la ma yo lu ile alı nır. Frank-

si yon la rın (mil let ve ki li grup la rı nın) öne ri si ile açık oy la ma is me gö re kul la nı lan oy la rın bel li ol du ğu şe kil de ger çek leş ti ri le bi lir. Kul la nı lan oy la rın is me gö re bel li ol du ğu şe kil de ya pı lan oy la ma nın so nuç la rı Ge nel Ku rul tu ta na ğı na ek le nir.

Ya sa ma Mec li sin de oy la ma elekt ro nik sis te min kul la nıl ma sı ve ya giz li oy la ma pu-su la la rı nın kul la nı mı ile ger çek leş ti ri le bi lir.

Oy la rın elekt ro nik sis tem ile kul la nıl ma sı nın kont ro lü mil let ve kil le rin den olu şan bir grup ta ra fın dan ger çek leş ti ri lir.

269

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı ve Ana ya sa ka nun la rı ile be lir ti len du rum lar ha riç ol mak üze re, giz li oy la ma ya ve ya bir ko nu ya iliş ki nin oy la ma nın şek li ne ve usu lü-ne yö ne lik ka ra rı, Ge nel Ku rul açık oy la ma yön te miy le ka bul eder.

Oy la ma lar da mil let ve kil le ri oyu nu biz zat kul la nır.

3. KANUN TASARILARININ VE YASAMA MECLİSİ KARARLARININ (TASLAKLARININ) GÖRÜŞÜLMESİ

Madde 12 – Kanun tasarısının görüşmeye sunulmasıKa nun ta sa rı sı, hu ku ken ka nun öner me hak kı na sa hip olan lar ta ra fın dan ve ri le bi lir.Ya sa ma Mec li si ne ka nun ta sa rı sı ile bir lik te su nul ma sı ge re ken ler:1) Ka nun ta sa rı sı nın ama cı nın, te mel fik ri nin ve hu ku ki dü zen le me ko nu su nu be lir-

le yen an la yı şın ifa de edil di ği ge rek çe; Dü zen le me ye ko nu alan da yü rür lük te bu lu nan ka nun lar ve di ğer mev zuatın tah li li,Dü zen le me ye ko nu alan da ki sos yal iliş ki le rin ge nel özel lik le ri ve hu ku ki dü zen le-

me le rin de ğer len dir me le ri;Ka nun ta sa rı sı nın ha zır lan ma sı zo run lu lu ğu nun ne den le ri; Ka nun ta sa rı sı nın te mel hü küm le ri; Ka bu lü ha lin de ka nu nun sos yoeko no mik, hu ku ki ve di ğer so nuç la rı nın tah mi ni;Ek le nir2) Mev zuat ta de ği şik lik ve ya ek ya pıl ma sı na, ka nun hü küm le ri nin yü rür lük ten kal-

dı rıl ma sı na iliş kin ka nun ta sa rı sı;3) De ği şik lik ve ek ya pıl ma sı, yü rür lük ten kal dı rıl ma sı ve ya ka bul edil me si ön gö-

rü len ka nun la rın ve di ğer mev zuatın lis te si;3.1) Ulus la ra ra sı söz leş me le rin ve ya ban cı ül ke ka nun la rı nın, Öz be kis tan Cum hu-

ri ye ti mev zuatı nın il gi li hü küm le ri nin, ulus la ra ra sı de ne yi min Öz be kis tan Cum hu ri ye ti ko şul la rın da uy gu la na bi lir li ği nin ge çer li li ği ne iliş kin tek lif e rin sı ray la gös te ril di ği ana-li tik kar şı laş tır ma lı tab lo;

4) Mad di har ca ma ge rek ti ren ka nun ta sa rı la rı için ma li he sap la ma;5) Dev let ge lir le ri nin azal tıl ma sı nı ve ya dev let har ca ma la rı nın ar tı rıl ma sı nı ve ay-

rı ca Öz be kis tan Cum hu ri ye ti dev let büt çe si ne iliş kin ka nu nun mad de le rin de de ği şik lik ya pıl ma sı nı ön gö ren ka nun ta sa rı la rı na iliş kin Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ba kan lar Ku ru lu ra po ru.

Ka nun ta sa rı sı nı öne ren, Ya sa ma Mec li si ta ra fın dan bi rin ci gö rüş me de ka bul edi le-ne ka dar ka nun ta sa rı sı nın met ni ni de ğiş tir me ve ya ka nun ta sa rı sı nı ge ri çek me hak kı na sa hip tir. Ya sa ma Mec li si ta ra fın dan ön ce den bi rin ci gö rüş me de ka bul edi len her han gi bir ka nun ta sa rı sı ile il gi li ye ni bir ka nun ta sa rı sı öne ril di ğin de Ya sa ma Mec li si, esas ko mis yon ra po ru na gö re, ye ni öne ri len ka nun ta sa rı sı nın ge ri gön de ril me si ve ya da ha ön ce bi rin ci gö rüş me de ka bul edi len ka nun ta sa rı sı ile bir leş ti ril me si hu su su nu ka ra ra bağ la ma hak kı na sa hip tir.

270

Madde 13 – Ka nun ta sa rı sı nın Ya sa ma Mec li sin de gö rü şül mek üze re gün de-me alın ma sı

Ya sa ma Mec li si Ken ge şi, Koor di nas yon Gru bu nun ve re ce ği bil gi le ri din ler; esas ko mis yon be lir le nir; ka nun ta sa rı sı ve ona ili şik bel ge ler esas ko mis yo na ve ay nı za man-da frak si yon la ra (mil let ve ki li grup la rı na) gön de ri lir. Bu nun la bir lik te Ken geş, frak si yon-lar (mil let ve kil le ri grup la rı) ta ra fın dan gö rüş ve tek lif e rin bil di ril me si ve ay rı ca esas ko mis yo nun ra po ru nu sun ma sı için sü re be lir ler.

Ka nun ta sa rı sı nın Ya sa ma Mec li si gün de mi ne alın ma sı nın müm kün olup ol ma dı ğı-na iliş kin gö rüş ve tek lif e ri ha zır la mak için frak si yon lar (mil let ve ki li grup la rı) ve esas ko mis yon, ka nun ta sa rı sı üze rin de ki ça lış ma la rı nı ay nı za man da ya par lar. Bu sü re de, frak si yon la rın (mil let ve ki li grup la rı nın) ka nun ta sa rı sı na iliş kin gö rüş ve tek lif e ri ol ma-dan esas ko mis yon ta sa rı hak kın da ra por ver me hak kı na sa hip de ğil dir.

Esas ko mis yon tüm frak si yon la rın (mil let ve ki li grup la rı nın) ka nun ta sa rı sı hak kın-da ki gö rüş ve tek lif e ri ni top lar, ka nun ta sa rı sı nın Ya sa ma Mec li sin de gö rü şül me ye çı ka-rıl ma sı nın müm kün olup ol ma dı ğı na iliş kin ra po ru nu ha zır la yıp ken di si ne ta nı nan sü re için de Ya sa ma Mec li si Ken ge şi ne su nar.

Ken geş, esas ko mis yon ra po ru na da ya na rak ve frak si yon la rın (mil let ve ki li grup-la rı nın) gö rüş ve tek lif e ri ni dik ka te ala rak, ka nun ta sa rı sı nın Ya sa ma Mec li sin de gö-rü şül me si ne ve ya ka nun ta sa rı sı nın bu İç tü zü ğün 12’n ci mad de si nin ikin ci fık ra sın da be lir ti len şart la rı ta şı ma dı ğı du rum da ka nun ta sa rı sı nın öne ren ye re ge ri gön de ril me si ne ka rar ve rir.

Be lir le nen ek sik lik ler gi de ril dik ten son ra ka nun ta sa rı sı Ya sa ma Mec li sin de gö rü-şül me si için ye ni den öne ri le bi lir.

Ka nun ta sa rı sı Ya sa ma Mec li si gün de mi ne alın dık tan son ra Ya sa ma Mec li si Ken-ge şi mut la ka, ka nun ta sa rı sı nın Ya sa ma Mec li si top lan tı sın da gö rü şül me ye ha zır lan ma sı sü re si ni be lir ler.

Gö rü şül me si ka bul edi len ka nun ta sa rı sı ili şik bel ge ler le bir lik te Ya sa ma Mec li si ko mis yon la rı na gön de ri lir.

Madde 14 – Kanun tasarısının komisyonda görüşülmesiKa nun ta sa rı sı ön ce esas ko mis yon da mü za ke re edi lir ve Ge nel Ku rul da gö rü şül-

mek üze re ha zır la nır. Frak si yon lar (mil let ve ki li grup la rı) ka nun ta sa rı sı nın gö rüş me le rin de de ğer len di ril-

mek üze re ken di gö rüş ve tek lif e ri ni esas ko mis yo na su nar lar.Esas ko mis yon frak si yon la rın (mil let ve ki li grup la rı), il gi li ku rum la rın ve uz man

grup la rı nın gö rüş ve tek lif e ri ni dik ka te ala rak, ka nun ta sa rı sı nın mü za ke re si ni ya par. Eğer Ya sa ma Mec li si Ken ge şi ta ra fın dan baş ka sü re ta nın ma mış sa esas ko mis yon, ka nun ta sa rı sı nı al dı ğı gün den iti ba ren iki ay için de aşa ğı da ki bel ge le ri de ek le ye rek Ya sa ma Mec li si Ken ge şi nin mü za ke re si ne su nar:

Yasama Meclisi Kengeşi kararının taslağı;-

271

Ge rek çe si de be lir ti le rek ka nun ta sa rı sı nın ka bul ve ya red de dil me si ne iliş kin - esas ko mis yon ra po ru;

Frak si yon la rın (mil let ve ki li grup la rı nın) ka nun ta sa rı sı na iliş kin gö rüş ve tek-- lif e ri.

Ka nun ta sa rı sı ko mis yon lar da açık şe kil de gö rü şü lür. Top lan tı la ra, ka nun ta sa rı sı öner me hak kı na sa hip ku ru mun tem sil ci le ri ka tı la bi lir. Ay rı ca top lan tı la ra aka de mis yen-ler, uz man lar, si vil top lum ku ru luş la rı nın tem sil ci le ri da vet edi le bi lir.

Ya sa ma Mec li si Ken ge şi, esas ko mis yon ta ra fın dan su nu lan ka nun ta sa rı sı nın Ya-sa ma Mec li si Ge nel Ku ru lun da bi rin ci gö rüş me ye alın ma sı için Ge nel Ku rul Gün de mi tas la ğı na ek len me si ne ka rar ve rir.

Madde 15 – Kanun tasarısının Genel Kurulda görüşülmesiYa sa ma Mec li si ta ra fın dan ka nun ta sa rı sı, İç tü zük ge re ği üç kez gö rü şül me li dir.İlk gö rüş me de, ka nun ta sa rı sı nın ka bul edil me si nin ge rek li li ği, kav ra mı, Öz be kis-

tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ na ve di ğer mev zuata uy gun lu ğu, ay rı ca ka nu nun uy gu la ma-ya ko nul ma sı na bağ lı har ca ma ve ma li kay na ğı gö rü şü lür. Esas ko mis yo nun üye si olan ra por tör ilk ve di ğer gö rüş me ler de frak si yon la rın gö rüş ve tek lif e ri ni tü müy le mil let ve-kil le riy le pay la şır.

Frak si yon la rın (mil let ve ki li grup la rı nın) ka nun ta sa rı sı hak kın da ki gö rüş ve tek lif-le ri tam an la mıy la kap sam lı bir şe kil de mü za ke re edil me li dir.

Ge nel Ku rul top lan tı sın da ka nun ta sa rı sı nın ilk gö rüş me si sı ra sın da ka nun ta sa rı sı öner me hak kı na sa hip ku ru mun yet ki li si ve ya tem sil ci si söz hak kı ala bi lir.

İlk gö rüş me nin so nu cun da Ya sa ma Mec li si, ka nun ta sa rı sı nın ka bul edil me si ne ka-rar ve rir ve bu ka ra ra bağ lı ola rak ha zır lan ma sı ve Ya sa ma Mec li sin de ikin ci gö rüş me ye açıl ma sı sü re si ni be lir ler ve ya ka nun ta sa rı sı nın red di ne iliş kin ka rar ka bul eder.

Ka nun ta sa rı sı na al ter na tif me tin Ge nel Ku rul da gö rü şül me si için su nul du ğun da ka nun ta sa rı sıy la ay nı za man da gö rü şül me li dir. Mil let ve kil le ri nin ka rar ka bul ede bil me-si için ara nan oy sa yı sın dan da ha faz la sa yı da oy top la yan ka nun ta sa rı sı bi rin ci gö rüş-me de ka bul edil miş sa yı lır.

İlk gö rüş me de ka bul edi len ka nun ta sa rı sı nın met ni, İç tü zük ge re ği Ya sa ma Mec li si res mi in ter net si te si ne yer leş ti ri lir, ge rek li du rum lar da ise Ge nel Ku rul ka ra rı ile ba sın da ya yın la nır.

Ka nun ta sa rı sı nın ikin ci gö rüş me ye su nul ma sı sı ra sın da esas ko mis yo na gön de ri-len gö rüş ve tek lif er to par la nır. Ka nun ta sa rı sı nın de ği şik lik ya pıl mış olan met ni, ta sa rı-ya iliş kin gö rüş ve tek lif e rin alın ma sı için frak si yon la ra (mil let ve ki li grup la rı na), ay rı ca ka nun ta sa rı sı nı öne ren ku rum la ra gön de ri lir.

Esas ko mis yon üze rin de ça lış ma ya pı la rak in ce len miş ka nun ta sa rı sı na dair gö rüş ve tek lif e ri al dık tan son ra ka nun ta sa rı sı nı öne ren ku rum la rın tem sil ci le ri nin ka tı lı mı ile ta sa rı nın mü za ke re si ni ger çek leş ti rir. Gö rüş me le re aka de mis yen ler, uz man lar, si vil top-lum ku ru luş la rı nın tem sil ci le ri de da vet edi le bi lir.

272

Sos yal ve top lum sal öne mi olan ko nu la ra iliş kin ka nun ta sa rı la rı nın gö rü şül me si ne mut la ka si vil top lum ku ru luş la rı nın tem sil ci le ri da vet edi lir ler.

Esas ko mis yo nun ma kul bul du ğu tek lif er ka nun ta sa rı sı nın met ni ne ek le nir. Ge nel Kurulda ta sa rı nın ikin ci gö rüş me sin de esas ko mis yo nun olum lu bul du ğu ve-

ya olum suz bul du ğu gö rüş ve tek lif er tar tı şı lır. Ka nun ta sa rı sı üze rin de ya pı lan oy la ma-lar mad de mad de ger çek leş ti ri lir.

Ge nel Ku rul, gö rüş me le rin so nu cun da ka nun ta sa rı sı nın ikin ci gö rüş me de ka bul edil di ği ne iliş kin ka rar ka bul ede rek ka nu nun dü zen le nip ta mam lan ma sı ve üçün cü gö-rüş me için Ge nel Ku rul gün de mi ne su nul ma sı sü re si ni be lir ler ve ya ka nun ta sa rı sı nın red de dil me si ne iliş kin ka rar ka bul eder.

Üçün cü gö rüş me de mü za ke re edil mek si zin ka nun ta sa rı sı nın tü mü oya su nu lur.Ka nun ta sa rı sı nın bi rin ci ve ya ikin ci gö rüş me den son ra ka bul edil di ği du rum da,

esas ko mis yo nun bir son ra ki gö rüş me ye su nul ma sı na ge rek gö rül me me si tek li fi üze ri ne ka nu nun ka bul edil me si ka rar laş tı rı la bi lir.

Bu İç tü zü ğün 15.1, 17 ve 18 ’in ci mad de le rin de be lir ti len du rum lar ha riç ol mak üze re, Ya sa ma Mec li si ta ra fın dan ka nun, üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Ya sa ma Mec li si nin ka bul et ti ği ka nun on gün için de Se na to nun mü za ke re si ne gön-de ri lir. Ka nun ile bir lik te Se na to ya, ka nun ta sa rı sı nın Ya sa ma Mec li si ne öne ril di ği sı ra da su nu lan ek bel ge ler de gön de ri lir.

Mad de 15.1 – Se na to ta ra fın dan red de di len ka nu nun Ya sa ma Mec li sin de tek-rar gö rü şül me si usu lü

Se na to ta ra fın dan red de di len ka nun Ya sa ma Mec li sin de bir ay için de tek rar gö rü-şül me li dir.

Esas ko mis yon se na to nun red det ti ği ka nu na dair ra por su nar.Esas ko mis yon ra po ru alın dık tan son ra Ya sa ma Mec li si Ge nel Ku ru lun da ka nu nun

tek rar gö rü şül me si be lir len miş usul ler de gün de me ek le nir.Se na to nun red det ti ği ka nu nun tek rar gö rü şül me si sı ra sın da Ya sa ma Mec li si aşa ğı-

da be lir ti len ka rar lar dan bi ri si ni ka bul eder:Olu şan fi kir ay rı lık la rı nın or ta dan kal dı rıl ma sı için be lir len miş usul ler ge re ği -

uz laş ma ko mis yo nu ku rul sun; Ka nun, Ya sa ma Mec li si ta ra fın dan da ha ön ce ka bul edil di ği şe kil de ka bul edil--

sin; Ka nu nun tek rar gö rü şül me si hu su su gün dem den çı ka rıl sın.-

Eğer Ya sa ma Mec li si mil let ve kil le ri, Se na to nun red det ti ği ka nu nu üye tam sa yı sı-nın üç te iki ço ğun lu ğu ile tek rar ka bul eder se ka nun, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si ta ra fın dan ka bul edil miş olur; im za lan ma sı ve yü rür lü ğe gir me si için Cum hur-baş ka nı na gön de ri lir.

273

Madde 16 – Uzlaşma Komisyonu Se na to nun red det ti ği ka nun la il gi li ola rak, Ya sa ma Mec li si ve Se na to ara sın da olu-

şan fi kir ay rı lık la rı nın or ta dan kal dı rıl ma sı için Ya sa ma Mec li si mil let ve kil le ri ve Se na to üye le ri ara sın dan se çi len üye ler den olu şan Uz laş ma Ko mis yo nu ku ru la bi lir.

Ya sa ma Mec li sin de Uz laş ma Ko mis yo nu ku rul ma sı öne ri si, Ya sa ma Mec li si Baş-ka nı, ay rı ca frak si yon lar ve mil let ve ki li grup la rı ta ra fın dan tek lif edi le bi lir.

Uz laş ma ko mis yo nu nun Ya sa ma Mec li si mil let ve kil le rin den olu şan üye le ri Ge nel Ku rul ca onay la nır. Uz laş ma Ko mis yo nu içe ri si ne, ken di si ni Ya sa ma Mec li sin de mu ha-le fet ilan et miş frak si yon la rın tem sil ci le ri mut la ka da hil edi lir.

Uz laş ma Ko mis yo nu nun par la men to nun her iki ka na dın dan üye le ri ken di iç le rin-den ço ğun lu ğun oyu ile ko mis yon eş baş kan la rı nı se çer ler.

Uz laş ma Ko mis yo nu ka nu nun tüm met ni ni dü zen le mek ama cıy la Se na to nun bü tün iti raz la rı nı ay rı ay rı in ce ler.

Uz laş ma Ko mis yo nu ka rar la rı, Ko mis yon üye si mil let ve kil le ri ve se na tör le rin ay rı ay rı oy la ma sı ile ka bul edi lir. Ko mis yon üye le ri nin tü mü nün ver miş ol du ğu oy la rın so-nu cu na gö re ka rar ka bul edil miş sa yı lır.

Uz laş ma Ko mis yo nu ça lış ma la rı nın so nuç la rı na gö re fi kir ay rı lık la rı nın or ta dan kal dı rıl ma sı na iliş kin tek lif e rin be lir til di ği bir ra por ka bul eder. Ra po ra, ka nu na de ği şik-lik ve ya ek ya pıl ma sı na iliş kin tas lak lar da ek le nir.

Ra por Ko mis yo nun eş baş kan la rı ta ra fın dan im za la nır, Ya sa ma Mec li si ve Se na to-ya gön de ri lir.

Uz laş ma Ko mis yo nun tek lif e ri ka bul edil dik ten son ra ka nun Ya sa ma Mec li sin de tek rar gö rü şül me li dir. Ka nu nun tek rar gö rü şül me si sı ra sın da sa de ce Uz laş ma Ko mis yo-nu ra po run da be lir ti len tek lif er mü za ke re edi lir.

Uz laş ma Ko mis yo nu nun en az bir tek li fi red de dil di ğin de Ya sa ma Mec li si, Uz laş-ma Ko mis yo nu na, Ya sa ma Mec li si nin is te di ği dü zelt me le ri dik ka te ala rak ye ni tek lif er sun ma sı için ça lış ma sı na de vam et me si tek li fin de bu lu nur.

Ya sa ma Mec li si Uz laş ma Ko mis yo nu nun tek lif e ri ni sun du ğu şe kil de ka bul et ti ğin-de ka nu nu onay lan ma sı için Se na to ya gön de rir.

Eğer Uz laş ma Ko mis yo nun da ka nu nun in ce len me si so nu cun da uz laş ma sağ la na-maz sa, Se na to nun red det ti ği ha liy le ka nun Ya sa ma Mec li sin de tek rar gö rü şül me li dir.

Madde 17 – Cumhurbaşkanı tarafından imzalanmayan kanunların Yasama Meclisi tarafından tekrar görüşülmesi

Cum hur baş ka nı nın iti raz ede rek ge ri gön der di ği ka nun Ya sa ma Mec li si ta ra fın dan bir ay için de tek rar gö rü şül me li dir.

Esas ko mis yon Cum hur baş ka nı ta ra fın dan ge ri gön de ri len ka nu na iliş kin ra por ha-zır lar.

Esas ko mis yon ra po ru Ya sa ma Mec li si ne su nul duk tan son ra tek rar gö rü şü le cek olan ka nun be lir len miş usul ler de Ge nel Ku rul gün de mi ne alı nır.

274

Cum hur baş ka nı ta ra fın dan ge ri gön de ri len ka nu nun tek rar gö rü şül me si sı ra sın da Ya sa ma Mec li si aşa ğı da ki ka rar lar dan bi ri si ni ka bul et me li dir:

Kanun Cumhurbaşkanın görüş ve tekliferi dikkate alınarak kabul edilsin;- Kanun Genel Kurul gündeminden çıkarılsın;- Kanun Yasama Meclisinde kabul edildiği şekilde onaylansın.-

Ka nun Cum hur baş ka nı na gön de ril di ği ha liy le (ay nen) mil let ve ki li üye tam sa yı sı-nın en az üç te iki ço ğun lu ğu ile tek rar ka bul edi le bi lir ve onay lan mak için Se na to ya gön de ri lir.

Madde 18 – Anayasa, Anayasa kanunu tasarılarının, bunlarda değişiklik ve ek yapılması hakkındaki kanun tasarılarının görüşülmesi

Ana ya sa, Ana ya sa ka nu nu ta sa rı la rı nın, bun lar da de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı hak-kın da ki ka nun ta sa rı la rı nın ka bul edil me si için Ya sa ma Mec li si üye tam sa yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğu nun oyu ge re kir.

Ya sa ma Mec li si, Ana ya sa’ da de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı hak kın da ki ka nun ta sa rı la-rı nı ve ril me sin den son ra ki al tı ay için de ge niş kap sam lı mü za ke re ile gö rü şe bi lir.

Eğer Ya sa ma Mec li si Ana ya sa’ da de ği şik lik ve ek ya pıl ma sı hak kın da ka nun ta sa-rı sı nı ka bul et mez se, ta sa rı en az bir yıl geç tik ten son ra tek rar ve ri le bi lir.

Madde 19 – Yasama Meclisi kararlarının (taslaklarının) kabul edilme usulüYa sa ma Mec li si, ka nun la dü zen len me si ge rek me yen ko nu la ra iliş kin ka rar lar ka bul

eder.Ya sa ma Mec li si ne ka rar tas la ğı su nu lur ken tas la ğa kı sa bir ge rek çe ve di ğer ge rek li

bel ge ler ek le nir.Ya sa ma Mec li si Ken ge şi, koor di nas yon gru bu nun ve re ce ği bil gi le ri din le ye rek esas

ko mis yo nu be lir ler, ka ra rın tas la ğı nı ve ek li bel ge le ri esas ko mis yo na ve ay nı za man da frak si yon la ra (mil let ve ki li grup la rı na) gön de rir.

Esas ko mis yon, tüm frak si yon la rın (mil let ve ki li grup la rı nın), il gi li ku rum la rın ve uz man grup la rı nın ka rar tas la ğı na iliş kin gö rüş ve tek lif e ri ni top la ya rak, tas la ğın Ya sa-ma Mec li si Ge nel Ku ru lun da gö rü şü lüp gö rü şül me ye ce ği ne iliş kin ra po ru nu Ken ge şe su nar.

Ya sa ma Mec li si Ken ge şi esas ko mis yon ra po ru na gö re, frak si yon la rın (mil let ve ki li grup la rı nın) gö rüş ve tek lif e ri ni de dik ka te ala rak, ka rar tas la ğı nın Ge nel Ku rul gün de-mi ne alın ma sı ve ya alın ma ma sı hak kın da ka rar alır.

Ya sa ma Mec li si top lan tı sın da esas ko mis yo nun tem sil ci si ra po ru okur. Bu ra por da frak si yon la rın (mil let ve ki li grup la rı nın) gö rüş ve tek lif e ri de mut la ka yer alır.

Frak si yon la rın ve mil let ve ki li grup la rı nın ka rar tas la ğı na iliş kin gö rüş ve tek lif e ri kap sam lı şe kil de gö rü şü lür ve tar tı şı lır.

Ya sa ma Mec li si gö rüş me le rin so nuç la rı na gö re üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka rar ka bul eder.

275

Ka rar tas la ğı nın ka bul edil me si tek li fi, oy la ma so nu cu na gö re ye ter li sa yı da oy ala-ma mış sa red de dil miş olur.

Se na to ile or tak yet ki le ri kap sa yan ko nu la ra iliş kin Ya sa ma Mec li si ka ra rı, ka bul edil di ği ta rih ten iti ba ren beş gün için de Se na to ya gön de ri lir.

4. HÜKÜMET BÜTÇESİ, DEVLET DESTEKLİ FONLARIN BÜTÇELERİ, MALİYE VE BÜTÇE POLİTİKALARININ KABUL EDİLMESİ

Madde 20 – Devlet bütçesi, devlet destekli fonların bütçeleri, maliye ve bütçe politikalarının ana hatlarına dair taslağın görüşülmesi

Ge le cek yı lın dev let büt çe si, dev let des tek li fon la rın büt çe si, ma li ye ve büt çe po li-ti ka la rı nın ana hat la rı nın tas la ğı (bun dan son ra dev let büt çe si ola rak anı la cak tır) Öz be-kis tan Cum hu ri ye ti Ba kan lar Ku ru lu ta ra fın dan ma li yı lın 15 Ekim ta ri hi ni geç me ye cek şe kil de Sa yış tay ra po ru ile bir lik te Ya sa ma Mec li si ne gön de ri lir.

Dev let büt çe si Ya sa ma Mec li si Baş ka nı ta ra fın dan, Ge nel Ku rul dan ön ce gö rü şü-le rek büt çe ye iliş kin gö rüş ve tek lif e rin ha zır lan ma sı için Büt çe ve Eko no mik Re form İş le ri Ko mis yo nu na, frak si yon la ra (mil let ve ki li grup la rı na) gön de ri lir.

Esas ko mis yon tüm frak si yon la rın (mil let ve ki li grup la rı nın), il gi li ku rum la rın ve uz man grup la rın gö rüş ve tek lif e ri ni top la ya rak, dev let büt çe si tas la ğı nın mü za ke re si ni ya par.

Dev let büt çe si Ya sa ma Mec li si Ge nel Ku ru lun da gö rü şül me den ön ce il gi li bel ge ler mil let ve kil le ri ne gön de ri lir.

Ya sa ma Mec li si Ge nel Ku ru lun da büt çe gö rüş me le ri Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ma-li ye Ba ka nı ve ya Ba ka na vekâ let eden ki şi nin ko nuş ma sı ile baş lar. Da ha son ra esas ko-mis yon üye si söz alır. Bu sı ra da esas ko mis yon üye si frak si yon la rın (mil let ve ki li grup la-rı nın) dev let büt çe si tas la ğı na iliş kin gö rüş ve tek lif e ri ni kür sü den du yu rur.

Ka rar tas la ğı hak kın da frak si yon la rın (mil let ve ki li grup la rı nın) gö rüş ve tek lif e ri tam kap sam lı mü za ke re edil me li dir.

Dev let büt çe si tas la ğı hak kın da Ya sa ma Mec li si nin gö rüş ve öne ri le ri üç gün için de Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ba kan lar ku ru lu na gön de ri lir.

Ba kan lar Ku ru lu Ya sa ma Mec li si nin tek lif e ri ni dik ka te ala rak, büt çe tas la ğı nı on dört gün için de ta mam lar ve büt çe nin dü zen len miş şek li ni Ya sa ma Mec li si ne gön de rir.

Büt çe tas la ğı Mec lis ta ra fın dan ma li yı lın en geç 15 Ka sım ta ri hi ne ka dar gö rü şül-me li dir.

Ya sa ma Mec li si ta ra fın dan ka bul edi len dev let büt çe si, ka bul edil di ği ta rih ten iti ba-ren beş gün için de Se na to ya gön de ril me li dir.

Madde 21 – Bütçeye ek ve değişiklik yapılmasıDev let büt çe si ne ek ve de ği şik lik ya pıl ma sı Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ba kan lar Ku-

ru lu nun ta le bi ile be lir len miş usul ler de ya pı la bi lir.

276

Dev let büt çe si ne ek ve de ği şik lik ya pıl ma sı ko nu su, eğer ge cik me büt çe nin dü zen-len me sin de zor luk la ra ne den olur sa, Ya sa ma Mec li si Ge nel Ku ru lun da ön ce lik le mü za-ke re edi lir.

Dev let büt çe si ne ek ve de ği şik lik ya pıl ma sı nın ka bul edil me si be lir len miş usul ler-de olur.

5. YASAMA MECLİSİNİN ATAMALARI VE GÖREVLİLERİN SEÇİLMESİ

Madde 22 – Özbekistan Cumhuriyeti Başbakanının adaylığının görüşülmesi ve kabul edilmesi

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba ka nı nın aday lı ğı, mil let ve ki li ge nel se çim le rin de en faz la üye li ği sağ la mış olan si ya si par ti ve ya ay nı sa yı da en faz la üye sa yı sı na ula şan bir kaç si ya si par ti ta ra fın dan tek lif edi le bi lir.

Cum hur baş ka nı, Baş ba kan lı ğa aday olan ki şi le ri in ce le dik ten son ra on gün için de aday la rı Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si ka nat la rı nın mü za ke re si ne ve ona yı na su nar.

Baş ba kan aday la rı nın ka bul edil me si hak kın da Cum hur baş ka nı öne ri si Ya sa ma Mec li sin de ye di gün için de gö rü şül me li dir.

Baş ba kan aday lık la rı nın Ge nel Ku rul da gö rü şül me si ka rar laş tı rıl dık tan son ra, aday lar Ba kan lar Ku ru lu nun kı sa ve uzun va de li ey lem prog ra mı nı su nar.

Ba kan lar Ku ru lu nun kı sa ve uzun va de li ey lem prog ra mı Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si ka nat la rı nın or tak otu ru mun da din le nir.

Ba kan lar Ku ru lu nun kı sa ve uzun va de li ey lem prog ra mı din len dik ten son ra, frak-si yon la ra (mil let ve ki li grup la rı) üye tem sil ci ler söz hak kı ala rak ken di gö rüş le ri ni ve tu tum la rı nı açık la dık tan son ra Baş ba kan aday lı ğı ka ra ra bağ la nır.

Mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu le hi ne oy ver di ği tak dir de ada-yın Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba kan lı ğı Ya sa ma Mec li si ta ra fın dan onay lan mış olur.

Baş ba kan ada yı oy la ma da ye ter li ço ğun lu ğu sağ la ya maz sa Cum hur baş ka nı, tüm frak si yon lar ile gö rüş tük ten son ra Baş ba kan lık gö re vi için tek rar aday öner me hak kı na sa hip tir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba ka nı ile Ya sa ma Mec li si ara sın da sü rek li fi kir ay-rı lık la rı mey da na ge li yor sa, Ya sa ma Mec li si mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın en az üç te bi ri ta ra fın dan gü ven siz lik oyu is te mi Cum hur baş ka nı na tek lif edi lir. Baş ba ka na gü ven siz lik oyu ve ril me si Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si ka nat la rı nın or tak otu ru mun da gö rü şü lür.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba ka nı na gü ven siz lik oyu ve ril me si, mil let ve kil le ri ve se na tör le rin üye tam sa yı sı nın en az üç te iki si nin ka bul et me siy le müm kün dür. Bu du rum da Cum hur baş ka nı Baş ba ka nın gö rev den alın ma sı ka ra rı nı ka bul eder. Ka rar dan son ra Baş ba kan ile bir lik te Ba kan lar Ku ru lu nun ta ma mı is ti fa sı nı su nar.

277

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si nin mü za ke re si ne ve ona yı na su nu la cak ye-ni Baş ba kan ada yı nı Cum hur baş ka nı, frak si yon lar ile gö rüş me ler yap tık tan son ra öne rir.

Baş ba kan ada yı nın ka bul edil me si ne iliş kin Ya sa ma Mec li si ka ra rı ka bul edil di ği ta rih ten iti ba ren üç gün için de Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

Baş ba kan ada yı Ya sa ma Mec li si ta ra fın dan iki kez red de dil di ğin de, Cum hur baş ka-nı Baş ba kan lı ğı yü rü te cek ki şi yi atar ve Ya sa ma Mec li si ni fes he der.

Mec lis fes he dil dik ten son ra en faz la üç ay için de ye ni ge nel se çim ler ya pı lır.

Mad de 23 – Öz be kis tan Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vu nu cu su (Om buds-man) ve Yar dım cı sı nın se çil me si

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun (Om buds-man) aday lı ğı Ge nel Ku rul gün de mi ne Cum hur baş ka nı ta ra fın dan su nu lur.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vu nu cu su Yar dım cı sı nın aday lı ğı Ya sa ma Mec li si nin gün de mi ne Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vu nu cu su (Om buds man) ta ra fın dan su nu lur.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun (Om-buds ma nın) ve Yar dım cı sı nın se çil me si hak kın da Ya sa ma Mec li si ka ra rı Se na to ya gön de ri lir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si ka nat la rı nın top lan tı la rın da, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun (Om buds ma nın) aday lı ğı gö rü şül dük ten son ra ko nu ya iliş kin ka bul edi len ke sin ka rar İç tü zük te be lir ti len usul ler-de Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

Mad de 24 – Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Mer kez Se çim Ko mis yo nun oluş tu rul-ma sı

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Mer kez Se çim Ko mis yo nu üye lik le ri için ya pı la cak se-çim ler de Ge nel Ku rul da gö rü şü le cek aday lar, Ka ra kal pa kis tan Özerk Cum hu ri ye ti Jo-gor ku Ke ne şi, İl ve Taş kent şeh ri Halk Mil let ve ki li Ken geş le ri ta ra fın dan tek lif edi lir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Mer kez Se çim Ko mis yo nu üye le ri nin se çi mi ko nu sun da-ki Ya sa ma Mec li si ka ra rı, ka bul edil di ği ta rih ten iti ba ren üç gün için de Se na to ya gön-de ri lir.

6. CUMHURBAŞKANI KARARNAMELERİNİN ONAYLANMASI

Mad de 25 – Ba kan lık la rın, dev let ko mis yon la rı nın ve di ğer dev let yö ne tim or-gan la rı nın oluş tu rul ma sı ve ya kal dı rıl ma sı na yö ne lik Cum hur-baş ka nı ka rar na me le ri nin onay lan ma sı

Ya sa ma Mec li si ba kan lık la rın, dev let ko mis yon la rı nın ve di ğer dev let yö ne tim or-gan la rı nın oluş tu rul ma sı ve ya kal dı rıl ma sı na yö ne lik ona ya su nul muş Cum hur baş ka nı ka rar na me le ri ne iliş kin ka rar lar ka bul eder.

278

Ba kan lık la rın, dev let ko mis yon la rı nın ve di ğer dev let yö ne tim or gan la rı nın oluş tu-rul ma sı ve ya kal dı rıl ma sı na iliş kin Cum hur baş ka nı ka rar na me le ri nin onay lan ma sı ko nu-sun da ki Ya sa ma Mec li si ka ra rı, alın dı ğı ta rih ten iti ba ren üç gün için de Se na to ya, ay rı ca Cum hur baş kan lı ğı na gön de ri lir.

Mad de 26 – Sa vaş ha li, ge nel ve ya kıs mi se fer ber lik ilan edil me si, ola ğa nüs tü hal uy gu lan ma sı, sü re le ri nin uza tıl ma sı ve ya son ve ril me si hak-kın da Cum hur baş ka nı ka rar na me le ri nin onay lan ma sı

Ya sa ma Mec li si, sa vaş ha li ilan edil me si ne yö ne lik gö rü şül me ye su nul muş Cum-hur baş ka nı ka rar na me si ni en geç kırk se kiz saat için de, ge nel ve ya kıs mi se fer ber lik ilan edil me si, ola ğa nüs tü hal uy gu lan ma sı, sü re si nin uza tıl ma sı ve ya son ve ril me si ne iliş kin Cum hur baş ka nı ka rar na me si ni en geç yet miş iki saat için de mü za ke re eder.

Sa vaş ha li, ge nel ve ya kıs mi se fer ber lik ilan edil me si, ola ğa nüs tü hal uy gu lan ma sı, sü re le ri nin uza tıl ma sı ve ya son ve ril me si hak kın da Cum hur baş ka nı ka rar na me le ri, Ya sa-ma Mec li si ko mis yon la rın da in ce len me den doğ ru dan Ge nel Ku rul da gö rü şü lür.

Sa vaş ha li, ge nel ve ya kıs mi se fer ber lik ilan edil me si, ola ğa nüs tü hal uy gu lan ma-sı, sü re le ri nin uza tıl ma sı ve ya son ve ril me si hak kın da Cum hur baş ka nı ka rar na me le ri nin onay lan ma sı na iliş kin Ya sa ma Mec li si ka rar la rı ive di lik le Cum hur baş ka nı na gön de ri lir.

7. DİĞER KONULARIN GÖRÜŞÜLMESİ

Madde 26.1 – Ülkenin sosyoekonomik hayatının en önemli konularına ilişkin Özbekistan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu yıllık raporu

Bir ön ce ki yıl ger çek le şen sos yoeko no mik ge liş me le re ve ge le cek yıl için ön gö-rü len te mel ön ce lik le re iliş kin Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ba kan lar Ku ru lu yıl lık ra po ru Baş ba kan ta ra fın dan Ya sa ma Mec li si ne gön de ri lir.

Yıl lık ra po run gö rü şül me si so nu cun da Mec lis ka ra rı ka bul edi lir. Ka rar Se na to ya ve Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ba kan lar Ku ru lu na gön de ri lir.

Madde 27 – Referandum düzenlenmesi ve tarihinin belirlenmesiRe fe ran dum dü zen len me si tek li fi ne iliş kin ge rek çe ler ve esas ko mis yon ra po ru in-

ce le ne rek aşa ğı da ki ka rar lar dan bi ri si ka bul edi lir:Referandum düzenlenmesi ve tarihinin belirlenmesi;- Referandum düzenlenmesi önerisinin reddedilmesi;- Referandum düzenlenmesi teklif edilen kanunun veya başka kararın referandum -

düzenlenmeden kabul edilmesi.Re fe ran dum dü zen len me si ne iliş kin alı nan her han gi bir ka rar üç gün için de Se na-

to ya ve re fe ran dum tek li fin de bu lu nan ku ru ma gön de ri lir.Eğer Ya sa ma Mec li si re fe ran dum dü zen len me si nin red di ne iliş kin bir ka rar alır sa,

an la mı na ve ya içe ri ği ne gö re ay nı ifa de tar zı na sa hip re fe ran dum dü zen len me si tek li fi en az bir yıl son ra tek rar öne ri le bi lir.

279

Mad de 28 – Ulus la ra ra sı ant laş ma la rın ka bul edil me si, red de dil me si, yü rür-lük ten kal dı rıl ma sı ve ya yü rür lü ğü nün dur du rul ma sı

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti nin ta raf ol du ğu ulus la ra ra sı ant laş ma la rın ka bul edil me si, red de dil me si, yü rür lük ten kal dı rıl ma sı ve ya yü rür lü ğü nün dur du rul ma sı hak kın da ka-nun ta sa rı sı, Ya sa ma Mec li si ne Cum hur baş ka nı ve ya Ba kan lar Ku ru lu ta ra fın dan ant-laş ma la rın res mi met ni nin onay lı kop ya sı ile ant laş ma nın onay lan ma sı, red de dil me si, yü rür lük ten kal dı rıl ma sı ve ya yü rür lü ğü nün dur du rul ma sı nın ta lep edil di ği bel ge ler ile bir lik te su nu lur.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti nin ta raf ol du ğu ulus la ra ra sı ant laş ma nın onay lan ma sı, red de dil me si, yü rür lük ten kal dı rıl ma sı ve ya yü rür lü ğü nün dur du rul ma sı na yö ne lik Ya-sa ma Mec li si nin ka bul et ti ği ka nun Se na to ya gön de ri lir.

Eğer Ya sa ma Mec li si, Öz be kis tan Cum hu ri ye ti nin ta raf ol du ğu ulus la ra ra sı ant-laş ma nın onay lan ma sı, red de dil me si, yü rür lük ten kal dı rıl ma sı ve ya yü rür lü ğü nün dur-du rul ma sı na yö ne lik ka nu nu be lir len miş usul ler de ka bul et mez se, ulus la ra ra sı ant laş ma için ta lep edi len sü re ce ge çil me miş olur.

Madde 29 – Bölgelerin, il ve ilçelerin oluşturulması, kaldırılması, isimlerinin ve sınırlarının değiştirilmesi

Ya sa ma Mec li si böl ge le rin, il ve il çe le rin oluş tu rul ma sı, kal dı rıl ma sı, isim le ri nin ve sı nır la rı nın de ğiş ti ril me si ko nu la rı nı Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Ba kan lar Ku ru lu nun be lir len miş usul ler de yap tı ğı tek lif er le gö rü şür.

Böl ge le rin, il ve il çe le rin oluş tu rul ma sı, kal dı rıl ma sı, isim le ri nin ve sı nır la rı nın de-ğiş ti ril me si ne yö ne lik tek li fin red de dil me si ha lin de ay nı ko nu, en az bir yıl dan son ra Ya sa ma Mec li sin de tek rar gö rü şü le bi lir.

Madde 30 – Milletvekili dokunulmazlığıÖz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş sav cı sı nın, mil let ve ki li nin do ku nul maz lı ğı nın kal dı-

rıl ma sı na yö ne lik is te mi, Ya sa ma Mec li si ta til de ise Ken geş ta ra fın dan in ce le nir. Ken ge-şin ve re ce ği ka rar da ha son ra Ya sa ma Mec li si Ge nel Ku ru lun ca onay la nır.

Mil let ve ki li do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı na yö ne lik Ya sa ma Mec li si nin ve ya Ken ge şin ka ra rı giz li oy la ma yo luy la ka bul edi lir.

Mil let ve ki li nin hak kın da ki suç tan do la yı yar gı lan ma sı na iliş kin Ya sa ma Mec li si ve ya Ken geş ka ra rı ive di lik le Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş sav cı sı na gön de ri lir.

Mad de 30.1 – Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vu nu-cu su nun (Om buds ma nın) do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı

İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun do ku nul maz lı ğı nın kal dı rı la rak yar gı lan ma sı na yö-ne lik Baş sav cı nın ta le bi Ya sa ma Mec li si ta ra fın dan on gün için de in ce le nir. Ya sa ma Mec li si ta til dö ne min de ise Ken geş ko nu yu in ce ler ve bu ko nu ya iliş kin Ken geş ka ra rı da ha son ra Ya sa ma Mec li si Ge nel Ku ru lun ca onay la nır.

280

İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı na yö ne lik Ya sa ma Mec li si ve ya Ken geş ka ra rı giz li oy la ma yo luy la ka bul edi lir.

İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun yar gı lan ma sı için do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı na yö ne lik Ya sa ma Mec li si ve Ken geş ka ra rı ive di lik le Se na to ya gön de ri lir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun do ku nul-maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı ka ra rı nın Ya sa ma Mec li sin den geç me me si, hak kın da ki yar gı ka-rar la rı nın uy gu lan ma sı yo lu nun ka pan ma sı na se bep olur.

8. YASAMA MECLİSİNİN DENETİM YETKİSİ

Madde 31 – Devlet bütçesinin denetimiDev let büt çe si har ca ma la rı nın de ne ti mi Ya sa ma Mec li si nin yet ki sin de dir. Öz be kis-

tan Cum hu ri ye ti Ma li ye Ba kan lı ğı ma li yı lın her bir çey rek di li min de Ya sa ma Mec li si ne dev let büt çe si nin kul la nı mı na iliş kin ke sin he sap ra po ru gön de rir.

Ya sa ma Mec li si yı lın her çey rek di li min de büt çe har ca ma la rı nı de net ler. Büt çe de-ne ti mi gö rüş me le rin de Ba kan lar Ku ru lu ra po ru, esas ko mis yon ra po ru, frak si yon la rın (mil let ve ki li grup la rı nın) gö rüş ve tek lif e ri din le nir, mü za ke re ler ya pı lır ve ge re ken ka-rar ka bul edi lir.

Ba kan lar Ku ru lu ma li yıl dan son ra ki yı lın 15 Ma yıs ta ri hi ni geç me ye cek şe kil de, dev let büt çe si nin kul la nı mı na iliş kin yıl lık ra po ru Sa yış tay ra po ru ile bir lik te Ya sa ma Mec li si ne gön de rir.

Dev let büt çe si nin kullanımına iliş kin Ba kan lar Ku ru lu yıl lık ra po ru ön ce frak si-yon lar (mil let ve ki li grup la rı) ve esas ko mis yon ta ra fın dan gö rü şü lür, son ra Ge nel Ku rul-da mü za ke re edi lir ve onay la na rak ka ra ra bağ la nır.

Madde 32 – Parlamento gensorusuYa sa ma Mec li si hü kü met ve dev le ti yö ne ten or gan la rın yet ki li le ri ne par la men to

gen so ru su gön de re rek ka nun la rın uy gu lan ma sı, çe şit li alan lar da ki dev let prog ram la rı nın uy gu lan ma sı ko nu la rı na ve yet ki le ri ne gi ren di ğer ko nu la ra iliş kin ge rek çe li açık la ma yap ma la rı nı ve ya ken di tu tum la rı nı açık la ma la rı nı ta lep ede bi lir.

Par la men to gen so ru su öner ge si Ya sa ma Mec li si gün de mi ne ko mis yon lar, frak si-yon lar (mil let ve ki li grup la rı), ay rı ca mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın beş te bi ri nin is te mi ile ta şı na bi lir.

Par la men to gen so ru su ta le bin de bu lu nan lar, ko nu nun Ya sa ma Mec li si Ge nel Ku ru-lu gün de mi ne alın ma sı için par la men to gen so ru su na iliş kin Ya sa ma Mec li si ka rar tas la-ğı nı Ya sa ma Mec li si Baş ka nı na gön de rir.

Ya sa ma Mec li si ka rar tas la ğı na par la men to gen so ru su öner ge si, ay rı ca di ğer ge-rek li bel ge ler ek le nir. Par la men to gen so ru su öner ge si ne, ce vap lan dı rıl ma şek li ne (söz lü ve ya ya zı lı) dair ta lep ek len me li dir.

Ya sa ma Mec li si par la men to gen so ru su hak kın da ala ca ğı ka ra rı, üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul eder.

281

Hü kü met ve dev le ti yö ne ten or gan la rın yet ki li le ri, par la men to gen so ru su na iliş kin söz lü ce va bı Ya sa ma Mec li si nin be lir le di ği bir le şim de ver me li dir.

Hü kü met ve dev le ti yö ne ten or gan la rın yet ki li le ri, par la men to gen so ru su na iliş kin ya zı lı ce va bı, eğer baş ka bir ta rih be lir len me miş se, par la men to gen so ru su ve ril me si nin ka bul edil di ği ta rih ten iti ba ren en geç on gün için de gön der me li dir.

Par la men to gen so ru su nun ya zı lı ce va bı Ge nel Ku rul top lan tı sı na baş kan lık eden Baş kan ta ra fın dan oku nur. Ya zı lı ce vap Ge nel Ku rul da okun ma dan ön ce kop ya la rı mil -let ve kil le ri ne gön de ri lir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si Baş ka nı na, Yük sek İk ti sat Mah ke me si Baş ka nı na, Baş sav cı sı na, in ce le me ve so ruş tur ma ku rum la rı nın yö ne ti ci le ri ne gön de ri -len par la men to gen so ru su yet ki le rin de ki so mut ça lış ma la ra ve bel ge le re iliş kin ola maz.

Par la men to gen so ru su na ve ri len ce vap Ya sa ma Mec li si top lan tı sın da gö rü şü le bi lir. Par la men to gen so ru su nun gö rüş me le ri nin so nu cun da Ya sa ma Mec li si ka rar ka bul eder.

Madde 32.1 – Milletvekili gensorusuYa sa ma Mec li si mil let ve ki li, hü kü me ti ve dev le ti yö ne ten or gan la rın yet ki li le ri ne

gen so ru gön de re rek, İç tü zük ge re ği ken di se çim çev re si nin ve ya Öz be kis tan Eko lo ji Ha-re ke ti seç men le ri nin hak la rı nın ve meş ru çı kar la rı nın ko run ma sı ile il gi li ko nu la ra iliş kin açık la ma yap ma yı ve ya ken di tu tum la rı nı açık la ma yı ta lep ede bi lir.

Hü kü met ve dev le tin di ğer ku rum la rın da ki yet ki li ki şi ler mil let ve ki li gen so ru su öner ge si ne ce va bı, eğer baş ka bir ta rih be lir til me miş ise gen so ru öner ge si nin gön de ril di-ği ta rih ten iti ba ren en geç on gün için de ya zı lı ola rak gön der me li dir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mah ke me si Baş ka nı na, Yük sek İk ti sat Mah ke me si Baş ka nı na, Baş sav cı sı na, in ce le me ve so ruş tur ma ku rum la rı nın yö ne ti ci le ri ne gön de ri len mil let ve ki li gen so ru öner ge si, yet ki le rin de ki so mut ça lış ma la ra ve bel ge le re iliş kin ola maz.

Mad de 33 – Ül ke nin sos yoeko no mik kal kın ma sı nın fark lı gün cel ko nu la rı na iliş-kin Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba ka nı ta ra fın dan oku nan ra por

Ge rek li du rum lar da Ya sa ma Mec li si top lan tı sın da ül ke nin sos yoeko no mik kal kın ma sı-nın gün cel ko nu la rı na iliş kin Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba ka nı ta ra fın dan ra por oku nur.

Ül ke nin sos yoeko no mik kal kın ma sı nın fark lı gün cel ko nu la rı na iliş kin Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Baş ba ka nı ra po ru bu İç tü zü ğün 32’n ci mad de si ge re ğin ce par la men to gen-so ru su kap sa mın da iş lem gö rür.

Mad de 33.1 – Hü kü met üye le ri nin ça lış ma la rı ile il gi li ko nu la ra iliş kin ra por-la rın din len me si

Ge rek gö rül dü ğün de Ya sa ma Mec li si top lan tı sın da hü kü met üye le ri nin ça lış ma la rı ile il gi li ko nu la ra iliş kin ra por lar din le ne bi lir.

Hü kü met üye le ri nin ça lış ma la rı ile il gi li ko nu la ra iliş kin ra por la rın din le nil me si Ya sa ma Mec li sin de frak si yon la rın ve mil let ve ki li grup la rı nın öner ge si ile ya pı lır.

282

Hü kü met üye le ri nin ça lış ma la rı ile il gi li ko nu la ra iliş kin ra por la rın din le nil me si ne yö ne lik Ya sa ma Mec li si ka rar ka bul eder. Ka rar Ba kan lar Ku ru lu na gön de ri lir.

Hü kü met üye le ri nin ça lış ma la rı ile il gi li ko nu la ra dair ra por la rın din le nil me si so nu-cun da Ya sa ma Mec li si ka rar ka bul eder. Söz ko nu su ka rar Ba kan lar Ku ru lu na gön de ri lir.

Mad de 33.2 – Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vu nu cu-su nun (Om buds ma nın) ça lış ma la rı na iliş kin ra po run okun ma sı

Ya sa ma Mec li si her yıl Öz be kis tan Cum hu ri ye ti İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun ça-lış ma la rı na iliş kin ra po ru din ler.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun (Om buds ma nın) ça lış ma la-rı na iliş kin ra por ön ce Ya sa ma Mec li si ko mis yon la rın da gö rü şü lür.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun (Om buds ma nın) ça lış ma la-rı na iliş kin ra po run Ya sa ma Mec li si Ge nel Ku ru lun da gö rü şül me si İn san Hak la rı Sa vu-nu cu su nun ra po ru oku ma sı ile baş lar; da ha son ra frak si yon lar ve mil let ve ki li grup la rı nın tem sil ci le ri söz hak kı alır.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun (Om buds ma nın) ça lış ma-la rı na iliş kin ra po run gö rü şül me si so nu cun da Ya sa ma Mec li si ka rar ka bul eder ve ay rı ca ka rar, ka bul edil di ği ta rih ten iti ba ren on gün için de Öz be kis tan Cum hu ri ye ti İn san Hak-la rı Sa vu nu cu su na ve Se na to ya gön de ri lir.

Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Yük sek Mec li si İn san Hak la rı Sa vu nu cu su nun do ku nul-maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı nı Ya sa ma Mec li si nin ve to et me si du ru mun da, hak kın da ki yar gı-la ma ka ra rı kal dı rı lır.

Madde 33.3 – Sayıştay raporunun okunmasıYa sa ma Mec li sin de her yıl, bir ön ce ki ra po run okun du ğu ta rih ten son ra ge le cek yı-

lın 15 Ma yıs ta ri hi ni geç me ye cek şe kil de, Ge nel Ku rul da Sa yış tay ra po ru oku nur.Sa yış tay ra po ru ön ce, frak si yon lar ve mil let ve ki li grup la rı, ay rı ca Büt çe ve Eko no-

mik Re form İş le ri Ko mis yo nu ta ra fın dan mü za ke re edi lir.Frak si yon lar ve mil let ve ki li grup la rı, Büt çe ve Eko no mik Re form İş le ri Ko mis yo-

nu na ön ce den gö rüş ve tek lif e ri ni gön de rir ler. Büt çe ve Eko no mik Re form İş le ri Ko mis yo nu, Sa yış tay ra po ru nun gö rüş me le ri nin

so nuç la rı ile frak si yon la rın ve mil let ve ki li grup la rı nın ver dik le ri gö rüş ve tek lif e ri dik-ka te ala rak, bu ra po ra iliş kin gö rü şü nü, ay rı ca Sa yış ta yın yıl lık ra po ru hak kın da Ya sa ma Mec li si ka rar tas la ğı nı ha zır lar ve Ge nel Ku rul mü za ke re si ne su nar.

Sa yış tay ra po ru nun gö rü şül me si sı ra sın da Ya sa ma Mec li si, Sa yış tay Baş ka nı nın ra po ru nu, Büt çe ve Eko no mik Re form Ko mis yo nu tem sil ci si nin ila ve ra po ru nu, ay rı ca frak si yon la rın ve mil let ve ki li grup la rı nın tem sil ci le ri nin ko nuş ma la rı nı din ler.

Sa yış tay ra po ru nun gö rüş me le ri nin so nu cun da Ya sa ma Mec li si ka rar ka bul eder. Bu ka rar ka bul edil di ği ta rih ten iti ba ren on gün için de Öz be kis tan Cum hu ri ye ti Sa yış ta-yı na ve Se na to ya gön de ri lir.

283

Madde 33.4 – Yasama Meclisi komisyonlarının denetim yetkileriYa sa ma Mec li si ko mis yon la rı ve mil let ve kil le ri hü kü met ve dev let gö rev li le rin den,

bel ge, uz man ra por la rı, is ta tis tik ve di ğer bil gi le ri ta lep ede bi lir ler.Ko mis yon la rın ve ya mil let ve kil le ri nin ta lep et ti ği bil gi le ri, mü ra caat edi len ku rum

ve ya ki şi ler ta le bi al dı ğı ta rih ten iti ba ren en geç on gün için de gön der me li dir. Ko mis yon la rın ça lış ma plan la rı na, Ya sa ma Mec li si nin ve Ken ge şin ka rar la rı na uy-

gun ola rak ko mis yon lar ken di top lan tı la rın da, hü kü met ve dev let gö rev li le ri nin ka nun-la ra, Ya sa ma Mec li si nin, Ken ge şin ve ko mis yon la rın ka rar la rı nın uy gu la nıp uy gu lan ma-dı ğı hak kın da bil gi ala bi lir.

Hü kü met ve dev let ku rum la rı nın yet ki li le ri nin ra por la rı nın mü za ke re si nin so nuç la rı-na gö re Ya sa ma Mec li si ko mis yo nu ka rar ka bul eder. Bu ka rar il gi li ku ru ma gön de ri lir.

Ko mis yon lar, ka nun la rın ve Ya sa ma Mec li si ka rar la rı nın yü rü tül me si nin ta ki bi kap sa mın da pe ri yo dik ola rak mev zuatın uy gu lan ma sın da ki du ru mu in ce ler ve ye ni ka-bul edi len ka nun la rın uy gu lan ma sı için çı ka rı lan mev zuatın de ne ti mi ni ya par.

8.1. MİLLETVEKİLLERİNİN SEÇMENLER VE SİYASİ PARTİLERİ İLE OLAN ÇALIŞMALARI

Madde 33.5 – Milletvekilinin seçmenler ve siyasi partisi ile çalışmalarıMil let ve ki li, se çim çev re sin de ki seç men le ri ve ken di si ni aday gös te ren si ya si par ti

ile ça lış ma lar yü rü tür. Ya sa ma Mec li sin de on la rın men faat le ri ni di le ge ti rir. Öz be kis tan Eko lo ji Ha re ke tin den se çi len mil let ve kil le ri bu Ku rum ile iliş ki le ri yü rü tür ve Ya sa ma Mec li sin de on la rın çı kar la rı nı di le ge ti rir.

Ya sa ma Mec li si Ken ge şi ile bir lik te frak si yon lar, mil let ve kil le ri nin se çim çev re le-rin de seç men le ri ile gö rüş me le ri için her yıl be lir li bir sü re ta nır.

Mil let ve ki li seç men ler ile gö rüş me sin de:Ül ke de ger çek leş ti ri len re form la rın gi di şa tı, Ya sa ma Mec li si nin ka nun yap ma ve

de ne tim ile ana li tik ça lış ma la rı, frak si yo nun faali yet le ri, ül ke nin sos yoeko no mik ve sos-yo po li tik ge li şi mi nin en önem li hu sus la rı na iliş kin ken di tu tum la rı hak kın da seç men le re bil gi ler ve rir;

Ye ni ka bul edi len ka nun la rın içe ri ği ni ve öne mi ni seç men le re an la tır; Ka nun la rın uy gu lan ma sı nın ve rim li li ği ni ve mev zuatın da ha da iyi leş ti ril me si nin

ge rek li li ği ni be lir le mek ama cı ile ka bul edi len ka nun la rın na sıl uy gu lan dı ğı nı seç men-den öğ re nir;

Fraksiyonun belirlediği diğer görevleri yerine getirir.

Madde 33.6 – Milletvekilinin seçim çevresindeki çalışmalarının düzenlenmesiYa sa ma Mec li si Ken ge şi, frak si yo nun gö rüş ve tek lif e ri ni dik ka te ala rak, mil let ve-

ki li nin se çim çev re sin de ki ça lış ma la rı nın dü zen len me si için yar dım cı olur.

284

Frak si yon ve Ya sa ma Mec li si, se çim çev re si ne git me den ön ce mil let ve ki li ni ge rek-li bil gi, bel ge ve ha ber ler ile bil gi len di rir.

Ka nun la rın uy gu lan ma sı, dev let prog ram la rı nın ve si ya si par ti prog ram la rı nın amaç la rı nın ha ya ta ge çi ril me si ile il gi li so mut ko nu lar üze rin de ça lı şıl ma sı için ge rek li du rum lar da frak si yon lar se çim çev re le rin de ken di mil let ve kil le ri nin seç men ler ile faali-yet le ri ni dü zen ler.

Frak si yon lar, se çim çev re le rin de mil let ve kil le ri nin ça lış ma la rı nı to par lar lar; ge rek du yul du ğun da gün cel ko nu la rı Ya sa ma Mec li si gün de mi ne ta şır lar.

Mad de 33.7 – Se çim çev re le rin de mil let ve kil le ri nin ça lış ma la rı na dev let ku rum-la rı nın yar dım cı ol ma sı

Dev let ku rum la rı, mil let ve kil le ri nin se çim çev re le rin de seç men ler le gö rü şe bil me-le ri için ge rek li şart la rı oluş tu rur. Va li lik ler, mil let ve ki li ne ofis ay rıl ma sı nı sağ lar; mil-let ve ki li nin seç men ler le gö rüş me le rin de gö rüş me saati ni ve ye ri ni va tan daş la ra du yu rur; mil let ve ki li nin ta le bi ile va li lik tem sil ci le ri ni gö rüş me le re ve et kin lik le re ka tıl mak üze re gö rev len di rir; ay rı ca mil let ve ki li nin se çim çev re sin de ki ça lış ma la rı na yar dım cı olur.

Madde 33.8 – Gerçek ve tüzel kişilerin başvurularının incelenmesiYasama Meclisi milletvekilleri, kanuna ve Kengeşin onayladığı kurallara göre,

gerçek ve tüzel kişilerin Yasama Meclisine gönderdikleri başvuruları incelerler; gerçek ve tüzel kişilerin temsilcilerini Yasama Meclisinde şahsi olarak kabul ederler.

9. SON HÜKÜMLER

Madde 34 – Yasama Meclisinin uluslararası ilişkileriYa sa ma Mec li si di ğer dev let le rin par la men to la rı ve ulus la ra ra sı par la men ter ku-

ru luş lar ile par la men to lar ara sı iş bir li ği çer çe ve sin de an laş ma lar ya pa bi lir; res mi par la-men to he yet le ri gön de rir ve ya ka bul eder; ay rı ca, ulus la ra ra sı iliş ki le rin güç len di ril me-si ne yö ne lik çe şit li ön lem le ri ha ya ta ge çi re bi lir.

Di ğer ül ke par la men to baş kan la rı nın, dev let ve hü kü met baş kan la rı nın, par la men to tem sil ci he yet le ri nin ri ca sı ile Ya sa ma Mec li si Ge nel Ku ru lun da ko nuş ma yap ma imkâ nı sağ la na bi lir.

Madde 35 – Yasama Meclisi giderlerinin onaylanmasıYa sa ma Mec li si nin, bün ye sin de bu lu nan ku rum la rın ve mil let ve kil le ri nin ça lış ma-

la rı ile il gi li gi der tab lo su Ya sa ma Mec li si Baş ka nı ta ra fın dan im za la nır.

Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı

İ. Kerimov29 Ağustos 2003, Taşkent№ 522–II

285

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ

İÇTÜZÜĞÜ

286

287

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ İÇTÜZÜĞÜ

Karar No: 584 Kabul Tarihi: 5.3.19

Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü’nde 5.3.1973 tarihli 584, 19.9.1978 tarihli 67, 17.3.1977 tarihli 641, 20.2.1992 tarihli 163, 4.4.1977 tarihli 643, 14.6.1973 tarihli 586, 16.5.1996 tarihli 424, 7.2.2001 tarihli 713, 10.12.2002 tarihli

750, 10.4.2003 tarihli 766, 30.6.2005 tarihli 855, 31.1.2007 tarihli 884, 2.6.2007 tarihli 894, 9.10.2007 tarihli 902 ve 13.11.2013 tarihli 1052 numaralı

kararlarla değişiklikler yapılmıştır.

BİRİNCİ KISIMGenel Hükümler ve Tarifer

Dö nem, ya sa ma yı lı, bir le şim ve otu rumMAD DE 1- Ya sa ma dö ne mi, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin iki mil let ve ki li ge-

nel se çi mi ara sın da ki sü re olup, bu sü re, Ana ya sa uya rın ca uza tıl ma dı ğı ve ya se çim ler ye ni len me di ği tak dir de, beş yıl dır.

Ya sa ma yı lı, 1 Ekim de baş la yıp 30 Ey lül de so na eren sü re dir.Bir le şim, Ge nel Ku ru lun bel li bir gü nün de açı lan top lan tı sı dır.Otu rum, bir bir le şi min ara ile bö lü nen kı sım la rın dan her bi ri dir.

Üye tam sa yı sıMAD DE 2- Üye tam sa yı sı beş yüz el li dir. Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si üye lik le-

rin de bo şal ma ol ma sı üye tam sa yı sı nı de ğiş tir mez.An cak, bu İç tü zük te ön gö rü len se çim ler için, si yasî par ti grup la rı nın ve si yasî par-

ti gru bu men su bu ol ma yan la rın yüz de oran la rı nın he sap lan ma sın da, üye tam sa yı sın dan açık mil let ve kil lik le ri nin çı ka rıl ma sı su re tiy le bu lu nan sa yı esas tır.

İlk top lan tı ve an diç meMAD DE 3- Mil let ve ki li ge nel se çi mi ke sin so nuç la rı nın Yük sek Se çim Ku ru lun ca

Tür ki ye Rad yo ve Te le viz yon Ku ru mu ka nal la rın da ilâ nı nı ta kip eden be şin ci gün saat 15.00’ te Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Ge nel Ku ru lu çağ rı sız ola rak top la nır. Bu bir le-şim de, ön ce mil let ve kil le ri nin an diç me tö re ni ya pı lır.

An diç me tö re nin de bu lun ma yan mil let ve kil le ri, ka tıl dık la rı ilk bir le şi min ba şın da an di çer ler.

288

An diç me, her mil let ve ki li nin, Ana ya sa da ki met ni kür sü den yük sek ses le oku ma sı su re tiy le olur.

Ara se çim de mil let ve ki li se çi len ler, ka tıl dık la rı ilk bir le şi min ba şın da an di çer ler.Mil let ve kil le ri, se çim çev re si, so ya dı ve ad la rı nın al fa be sı ra sı na gö re an di çer ler.

Ya sa ma yı lı nın baş la ma sıMAD DE 4- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si, 3 ün cü mad de de ya zı lı olan du rum dı-

şın da her Ekim ayı nın bi rin ci gü nü çağ rı sız top la nır.

Ta tilMAD DE 5- Ta til, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin ça lış ma la rı nın bel li bir sü re

er te len me si dir.Da nış ma Ku ru lu nun öne ri si üze ri ne Ge nel Ku rul ca baş ka bir ka rar alın ma dık ça

Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si 1 Tem muz gü nü ta ti le gi rer.Bir ya sa ma yı lı için de üç ay dan faz la ta til ya pı la maz.

Ara ver meMAD DE 6- Ara ver me, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin on beş gü nü geç me mek

üze re ça lış ma la rı nı er te le me si dir.Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin ara ver me ka ra rı al ma sı, Da nış ma Ku ru lu nun bu

ko nu da ki gö rü şü alın dık tan son ra tek li fin Ge nel Ku rul ca oy lan ma sı su re tiy le olur.

Ta til de ve ya ara ver me de top lan tıMAD DE 7- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si, ta til ve ya ara ver me sı ra sın da Cum hur-

baş ka nı ve ya Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş ka nı ta ra fın dan top lan tı ya çağ rıl ma sı ha lin de, be lir ti len gün ve saat te top la nır.

Cum hur baş ka nı, top lan tı çağ rı sı nı doğ ru dan doğ ru ya ve ya Ba kan lar Ku ru lu nun is-te mi üze ri ne ya par.

Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş ka nı doğ ru dan ge rek gö rür se top lan tı çağ rı sı na ka rar ve re bi lir. Üye le rin beş te bi ri nin im za sı nı ta şı yan ge rek çe li öner ge de ki çağ rı is te mi-ni ise en geç ye di gün için de ye ri ne ge ti rir.

Bu çağ rı lar da, top lan tı gün ve saati nin ve bu top lan tı yı ge rek ti ren ko nu nun be lir til-miş ol ma sı şart tır.

Bir le şim ye ter li ço ğun luk la açı la bil di ği tak dir de, Baş kan, ilk ön ce çağ rı ya zı sı-nı oku tur ve bu top lan tı yı ge rek ti ren ko nu gö rü şü lür. Ko nu üze rin de ge rek li iş lem ler ta mam la nın ca, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ça lış ma la rı na de va ma ka rar ver me di ği tak dir de, ta ti le ve ya ara ver me ye de vam olu nur. Ye ter li ço ğun luk sağ la na maz sa çağ rı dü şer.

289

İKİN Cİ KI SIMTür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin Ku ru lu şu

Bİ RİN Cİ BÖ LÜMBaş kan lık Di va nı

Ge çi ci Baş kan lık Di va nıMAD DE 8- Ya sa ma dö ne mi nin bi rin ci bir le şi mi nin ilk otu ru mun dan baş la ya rak

Baş kan se çi lin ce ye ka dar, en yaş lı mil let ve ki li, Ge çi ci Baş kan lık gö re vi ni ya par. İkin ci de re ce de en yaş lı üye, Baş kan ve kil li ği gö re vi ni ye ri ne ge ti rir.

En genç al tı mil let ve ki li de, ge çi ci ola rak kâ tip üye lik ya par lar.

Baş kan lık Di va nı nın ku ru lu şuMAD DE 9- Baş kan lık Di va nı, bir Baş kan; dört baş kan ve ki li; ye di kâ tip üye; üç

ida re ami rin den ku ru lur.Ge rek ti ğin de, Ge nel Ku rul, Da nış ma Ku ru lu nun tek li fi üze ri ne kâ tip üye le rin ve ya

ida re amir le ri nin sa yı sı nı ar tı ra bi lir.

Baş kan se çi mi ve sü re siMAD DE 10- Baş kan lık için bir ya sa ma dö ne min de iki se çim ya pı lır. İlk se çi le nin

gö rev sü re si iki, ikin ci dev re için se çi le nin gö rev sü re si üç yıl dır.Si yasî par ti grup la rı Baş kan lık için aday gös te re mez ler.Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş kan aday la rı, Mec lis üye le ri için den, mil let ve ki-

li ge nel se çim le rin den son ra Mec li sin top lan dı ğı gün den iti ba ren ve ya ikin ci dev re için ya pı la cak se çim ler de bi rin ci dev re için se çi len Baş ka nın gö rev sü re si nin dol ma sın dan on gün ön ce baş la mak üze re, beş gün için de Baş kan lık Di va nı na bil di ri lir ve Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si se çi min ya pı la ca ğı gün ken di li ğin den top la nır. Baş kan se çi mi giz li oy la ya pı lır. İlk iki oy la ma da üye tam sa yı sı nın üç te iki ve üçün cü oy la ma da üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ara nır. Üçün cü oy la ma da salt ço ğun luk sağ la na maz sa, bu oy la ma da en çok oy alan iki aday için dör dün cü oy la ma ya pı lır; dör dün cü oy la ma da en faz la oy alan üye, Baş kan se çil miş olur. Baş kan se çi mi aday gös ter me sü re si nin bi ti min den iti ba ren beş gün için de ta mam la nır.

Par ti grup la rı nın Baş kan lık Di va nın da tem si liMAD DE 11- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş ka nı, si yasî par ti grup la rı nın par ti

grup la rı top lam sa yı sı için de ki yüz de oran la rı nı ve bu oran la ra gö re her si yasî par ti gru-bu na dü şen Baş kan lık Di va nın da ki gö rev ye ri sa yı sı nı tes pit eder ve Da nış ma Ku ru lu na bil di rir.

290

Baş kan lık Di va nın da ki gö rev yer le ri, baş kan ve kil lik le ri için -iki ade di Tür ki ye Bü-yük Mil let Mec li si üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu na sa hip si yasî par ti gru bu na ait ol-mak üze re- ora nı en yük sek olan dan baş la ya rak sı ra ile da ğı tı lır.

Kâ tip üye lik ler le ida re amir lik le ri için gö rev yer le ri da ğı tı mı, Da nış ma Ku ru lu nun gö rü şü alın dık tan son ra Ge nel Ku rul ca ka rar laş tı rı lır.

Si yasî par ti grup la rı ken di le ri ne dü şen yer ler için aday la rı nı gös te rir. Bu aday la rı gös-te ren lis te nin Ge nel Ku rul ca işa ret oyuy la oy lan ma sı su re tiy le se çim ta mam lan mış olur.

Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si baş kan ve kil lik le ri, kâ tip üye lik le ri ve ida re amir lik-le ri için, bir ya sa ma dö ne min de iki se çim ya pı lır. İlk se çi len le rin gö rev sü re si iki, ikin ci dev re için se çi len le rin gö rev sü re si üç yıl dır. Bu gö rev ler de her han gi bir su ret le bo şal ma ol ma sı ha lin de, ye ni se çi len di van üye si, es ki si nin gö rev sü re si ni ta mam lar.

Baş kan lık Di va nın da bo şal maMAD DE 12- Baş kan lık ta bo şal ma ha lin de, ye ni Baş kan se çi lin ce ye ka dar, en yaş lı

Baş kan ve ki li, Ge çi ci Baş kan lık gö re vi ni ye ri ne ge ti rir. Baş kan lık Di va nı nın di ğer üye lik le rin de bo şal ma ha lin de, nok san üye lik ta mam la-

nın ca ya ka dar Di va nın gö rev ve yet ki si ay nen de vam eder.Nok san üye lik en kı sa za man da ta mam la nır.Men sup ol du ğu si yasî par ti ile üye lik ba ğı so na eren ve ya Tür ki ye Bü yük Mil let Mec-

li sin de grup kur ma hak kı nı kay be den bir si yasî par ti men su bu üye nin, Baş kan lık Di va nın-da ki gö re vi ken di li ğin den so na erer. Bu tak dir de de yu ka rı da ki fık ra hük mü uy gu la nır.

Ge nel Ku rul da si yasî par ti grup la rı nın oran la rın da de ği şik lik ol ma sı so nu cun da, bun la rın Baş kan lık Di va nın da sa hip ol duk la rı üye lik le rin sa yı sı ve gö rev yer le ri de ği şen oran la ra uy mu yor sa, Baş kan, bu du ru mu tes pit eder. Bu nun üze ri ne, 11 in ci mad de uya-rın ca ge re ken iş lem ya pı lır.

Baş kan lık Di va nı nın gö rev le riMAD DE 13- Baş kan lık Di va nı, ka nun lar ve İç tü zük ge re ğin ce ve ri len gö rev le ri

ye ri ne ge ti rir.Ge nel Ku rul da ki oy la ma lar da ve se çim ler de önem li bir yan lış lık ol du ğu id dia edi-

lir se, Baş kan usul gö rüş me si aça bi lir ve ge re kir se oya baş vu ra rak dü zelt me ya par. Yan-lış lık bir le şim den son ra an la şı lır sa Mec lis Baş ka nı, Di va nı top la ya rak ta kip edi le cek yo-lu ka rar laş tı rır.

Baş kan, ken di si ne ait gö rev le rin ye ri ne ge ti ril me si ba kı mın dan ge rek li gö rür se, Di-va nın gö rü şü nü ala bi lir.

Baş kan lık Di va nı nın top lan tı ye ter sa yı sı üye tam sa yı sı nın, ka rar ye ter sa yı sı ise ha zır bu lu nan üye le rin salt ço ğun lu ğu dur;

An cak Baş kan lık Di va nı üye le ri nin tek baş la rı na üzer le ri ne al dık la rı iş ler den do-la yı ya pı la cak şikâ yet ler için top lan tı ye ter sa yı sı, hak kın da şikâ yet te bu lu nu lan üye nin dı şın da ki bü tün üye le rin ta ma mı dır.

291

Baş kan ve ya ve kil ola rak gö rev len dir di ği Baş kan ve ki li ha zır bu lun ma dan Di van top la na maz ve ka rar ala maz.

Baş ka nın gö rev le riMAD DE 14- Baş ka nın gö rev le ri şun lar dır:1. Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ni Mec lis dı şın da tem sil et mek;2. Ge nel Ku rul gö rüş me le ri ni yö net mek;3. Tu ta nak der gi si ile tu ta nak öze ti nin dü zen len me si ni de net le mek;4. Baş kan lık Di va nı na baş kan lık et mek ve Di va nın gün de mi ni ha zır la mak;5. Da nış ma Ku ru lu na baş kan lık et mek;6. Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ko mis yon la rı nı de net le mek; iş ler de bi rik me ol-

ma sı ha lin de ko mis yon baş ka nı ve üye le ri ni uyar mak ve du ru mu Ge nel Ku ru lun bil gi-si ne sun mak;

7. Baş kan lık Di va nı ka rar la rı nı uy gu la mak;8. Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin idarî ve malî iş le ri ile kol luk iş le ri ni yü rüt mek

ve de net le mek;9. Baş kan lık Di va nı bün ye sin de oluş tu ru la cak ™Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si

Kül tür, Sa nat ve Ya yın Ku ru lu∫ ara cı lı ğıy la Mec li si ve ça lış ma la rı nı yurt için de ve yurt dı şın da ta nı tı cı ted bir ler al mak ve ya yın yap mak;

10. Ken di si ne Ana ya sa, ka nun lar ve İç tü zük ge re ğin ce ve ri len gö rev le ri ye ri ne ge-tir mek.

Baş kan, özür lü ol du ğu ve ya Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si top lan tı ha lin de iken An ka ra dı şın da bu lun du ğu za man, gö rev le ri ni ye ri ne ge tir mek üze re, baş kan ve kil le rin-den bi ri si ni ken di si ne ya zıy la ve kil ola rak ta yin eder.

Baş kan, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş kan lı ğı na ay rı lan resmî ko nak lar da otu-rur.

Baş kan ve kil le ri nin gö rev le riMAD DE 15- Baş kan ve kil le ri nin gö re vi, Baş ka nın ye ri ne Ge nel Ku rul gö rüş me le-

ri ni yö net mek ve yö net ti ği otu rum lar la il gi li tu ta nak der gi si ile tu ta nak öze ti nin dü zen-len me si ni gö zet mek tir.

Baş kan ve kil le ri nin han gi bir le şim ve ya otu rum la rı yö ne te cek le ri ne Baş kan ka rar ve rir.

Kâ tip üye le rin gö rev le riMAD DE 16- Kâ tip üye le rin gö rev le ri şun lar dır:1. Tu ta nak la rın tu tul ma sı nı de net le mek;2. Tu ta nak özet le ri ni yaz mak;3. Ge nel Ku rul da ev rak oku mak;4. Yok la ma yap mak;

292

5. Oy la rı say mak;6. Se çim le rin dü zen ve dü rüst lük için de geç me si ni de net le mek;7. Söz sı ra sı nı kay det mek.

İda re amir le ri nin gö rev le riMAD DE 17- İda re amir le ri nin gö rev le ri şun lar dır:1. Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin idarî ve malî iş le ri ile kol luk iş le ri ni Tür ki ye

Bü yük Mil let Mec li si Baş ka nı nın ta li ma tı na uy gun ola rak yü rüt mek te Baş ka na yar dım cı ol mak;

2. Ö zel tö ren le ri ida re et mek;3. Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si büt çe si ne iliş kin tek lif e ri ni Baş ka na sun mak;4. Ge nel ve özel gi riş kart la rı nı da ğıt mak.İda re amir le ri sükûn ve dü ze nin ko run ma sı, gö rüş me le rin açık lık ve ser best li ği nin

sağ lan ma sı ve ge re ken hal ler de mu ha fız ta bu ru nun ve em ni yet kuv ve ti nin kul la nıl ma-sın da Baş kan lı ğın yü rüt me va sı ta la rı dır; or tak so rum lu luk için de gö rev ya par lar ve yet ki kul la nır lar; ta til ve ara ver me sı ra sın da sı ra ile An ka ra’ da otu rur lar, bu sı ra yı Baş kan tes-pit eder.

İKİN Cİ BÖ LÜMSi yasî Par ti Grup la rı ve Da nış ma Ku ru lu

Si yasî par ti grup la rı nın ku ru lu şuMAD DE 18- En az yir mi mil let ve ki li bu lu nan si yasî par ti ler, Tür ki ye Bü yük Mil-

let Mec li sin de grup kur ma hak kı na sa hip tir ler.Si yasî par ti gru bu nun ilk ku ru lu şun da grup iç yö net me li ği ile her ya sa ma dö ne mi

ba şın da, o gru ba men sup mil let ve kil le ri nin adı, so ya dı ve se çim çev re le ri ni gös te rir lis te grup lar ca Mec lis Baş kan lı ğı na ve ri lir.

Son ra dan mey da na ge le cek de ği şik lik ler hak kın da da en kı sa za man da ay nı iş lem ya pı lır.

Da nış ma Ku ru luMAD DE 19- Da nış ma Ku ru lu, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş ka nı nın baş kan-

lı ğın da si yasî par ti grup baş kan la rı ve ya ve kil le rin den bi ri si ve ya on la rın ya zı lı ola rak gö rev len dir di ği bi rer mil let ve ki lin den ku ru lur.

Bu Ku rul, İç tü zük te ken di si ne ve ri len gö rev le ri ye ri ne ge ti rir ve Baş ka nın is te mi üze ri ne da nış ma ni te li ğin de gö rüş bil di rir.

Ge rek ti ğin de bir Hü kü met tem sil ci si ve ya Mec lis baş kan ve kil le ri de Da nış ma Ku-ru lu na çağ rı la bi lir.

Da nış ma Ku ru lu, Baş ka nın ge rek li gör me si ve ya bir si yasî par ti gru bu baş kan lı ğı-nın is te mi üze ri ne en geç yir mi dört saat için de Baş kan ta ra fın dan top lan tı ya çağ rı lır.

293

İç tü zük te Da nış ma Ku ru lu nun tes pi ti ne, tek li fi ne ve ya gö rüş bil dir me si ne bağ lan-mış olan bü tün hal ler de, Da nış ma Ku ru lu, ya pı lan ilk çağ rı da top la na maz, oy bir li ğiy le tes pit, tek lif ya pa maz ve ya gö rüş bil di re mez se, Mec lis Baş ka nı ve ya si yasî par ti grup la rı ay rı ay rı, is tem le ri ni doğ ru dan Ge nel Ku ru la su na bi lir ler. Bu du rum da is te min oy lan-ma sı ilk bir le şi min gün de min de ki Baş kan lık su nuş la rın da yer alır ve Ge nel Ku rul işa ret oyuy la ka rar ve rir.

ÜÇÜN CÜ BÖ LÜMKo mis yon lar

Ko mis yon la rın ad la rı (*) (**) (***)MAD DE 20- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ko mis yon la rı şun lar dır:1. A na ya sa Ko mis yo nu;2. A da let Ko mis yo nu;3. Millî Sa vun ma Ko mis yo nu;4. İ çiş le ri Ko mis yo nu;5. Dı şiş le ri Ko mis yo nu;6. Millî Eği tim, Kül tür, Genç lik ve Spor Ko mis yo nu;7. Ba yın dır lık, İmar, Ulaş tır ma ve Tu rizm Ko mis yo nu;8. Çev re Ko mis yo nu;9. Sağ lık, Aile, Ça lış ma ve Sos yal İş ler Ko mis yo nu;10. Ta rım, Or man ve Kö yiş le ri Ko mis yo nu;11. Sa na yi, Ti ca ret, Ener ji, Ta biî Kay nak lar, Bil gi ve Tek no lo ji Ko mis yo nu;12. Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si He sap la rı nı İn ce le me Ko mis yo nu;13. Di lek çe Ko mis yo nu;14. P lan ve Büt çe Ko mis yo nu;15. Ka mu İk ti sadî Te şeb büs le ri Ko mis yo nu;16. İn san Hak la rı nı İn ce le me Ko mis yo nu.(14) ve (15) in ci bent ler de ki ko mis yon lar ha riç, ko mis yon la rın her bi ri nin üye sa yı-

sı, Da nış ma Ku ru lu nun tek li fi üze ri ne Ge nel Ku rul ca işa ret oyuy la be lir le nir.Ko mis yon lar için, bir ya sa ma dö ne min de iki se çim ya pı lır. İlk se çi len le rin gö rev

sü re si iki, ikin ci dev re için se çi len le rin gö rev sü re si üç yıl dır. Gö rev sü re le ri ye ni le ri se-çi lin ce ye ka dar de vam eder.

* 15.4.2003 ta rih li ve 4847 sa yı lı Ka nun la Av ru pa Bir li ği Uyum Ko mis yo nu ku rul muş tur. ** 25.2.2009 ta rih li ve 5840 sa yı lı Ka nun la Ka dın Er kek Fır sat Eşit li ği Ko mis yo nu ku rul muş tur.*** 17.4.2014 ta rih li ve 6532 sa yı lı Ka nun la Gü ven lik ve İs tih ba rat Ko mis yo nu ku rul muş tur.

294

Par ti grup la rı nın ko mis yon lar da tem si liMAD DE 21- Baş kan, 11 in ci mad de nin ilk fık ra sın da be lir ti len oran la ra gö re, ko-

mis yon lar da da si yasî par ti grup la rı na dü şen üye sa yı sı nı tes pit eder.Bir si yasî par ti gru bu, her han gi bir ko mis yon da ken di si ne dü şen üye lik ten vaz ge-

çe bi lir.Si yasî par ti grup la rı, aday la rı nı bel li edi le cek bir sü re içe ri sin de Baş kan lı ğa bil di rir-

ler. Bü tün ko mis yon lar için, si yasî par ti grup la rın ca bil di ri len aday la rın isim le ri ni gös te rir lis te le rin Ge nel Ku rul ca, işa ret oyu ile onay lan ma sı su re tiy le se çim ta mam lan mış olur.

Plan ve Büt çe Ko mis yo nu ve Di lek çe Ko mis yo nu üye li ği ne se çi len mil let ve kil le ri, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş kan lık Di va nı ve Ba kan lar Ku ru lu üye le ri, Mec lis ko-mis yon la rın da gö rev ala maz lar.

Ko mis yon üye lik le rin de bo şal maMAD DE 22- Bir ko mis yo nun üye lik le rin de bo şal ma olur sa ye ni si se çi lin ce ye ka-

dar ko mis yo nun gö rev ve yet ki si ay nen de vam eder.Nok san üye lik en kı sa za man da ta mam la nır.Men su bu ol du ğu si yasî par ti ile üye lik ba ğı so na eren ve ya Tür ki ye Bü yük Mil let

Mec li sin de grup kur ma hak kı nı kay be den bir si yasî par ti ye men sup olan mil let ve ki li nin, ko mis yon üye li ği ken di li ğin den so na erer.

Ge nel Ku rul da si yasî par ti grup la rı nın oran la rın da de ği şik lik ol ma sı so nu cun da bun-la rın bir ko mis yon da sa hip ol duk la rı üye lik le rin sa yı sı de ği şen oran la ra uy mu yor sa, Baş-kan bu du ru mu tes pit eder. Bu nun üze ri ne 21 in ci mad de uya rın ca ge re ken iş lem ya pı lır.

Ko mis yon la ra ha va le, esas ve ta li ko mis yon larMAD DE 23- Ta sa rı, tek lif ve ya ka nun hük mün de ka rar na me le rin han gi ko mis yon-

lar da gö rü şü le ce ği, esas ve ta li ko mis yon la rın han gi si ola ca ğı, işin ko mis yon la ra ha va le-si sı ra sın da Baş kan lık ta ra fın dan tes pit edi lir.

Ra po ru Ge nel Ku rul gö rüş me le ri ne esas ola cak ko mis yo na esas ko mis yon de nir. Ta li ko mis yon lar, işin ken di le ri ni il gi len di ren yö nü ve ya mad de le ri üze rin de esas ko mis-yo na gö rüş bil di ren ko mis yon lar dır.

Baş kan lık ça, esas ko mis yo na ve di ğer ko mis yon la ra ha va le bir lik te ya pı lır. Ta li ko mis yon la rın han gi yön den ve ya han gi mad de ler hak kın da gö rüş bil di re cek-

le ri ha va le sı ra sın da be lir til me miş ise, bu ko mis yon lar gö rüş le ri ni ken di le riy le il gi li gör-dük le ri hu sus lar üze rin de bil di rir ler.

Ta li ko mis yon lar ca sü re si için de gö rüş bil di ril me me si; esas ko mis yo nun ra po ru nu ha zır la ma sı na en gel de ğil dir.

Ko mis yon baş ka nı, baş kan ve ki li, söz cü ve kâ ti bi nin se çi miMAD DE 24- Üye se çi mi ta mam la nın ca, ko mis yon lar, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec-

li si Baş ka nı ta ra fın dan top lan tı ya çağ rı lır lar.

295

Bu top lan tı da ko mis yon lar, baş kan, baş kan ve ki li, söz cü ve kâ tip le ri ni se çer ler.Bu se çim için top lan tı ye ter sa yı sı, ko mis yon üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu dur.

Se çim giz li oy la ya pı lır. Se çil mek için, top lan tı da ha zır bu lu nan la rın salt ço ğun lu ğu nun oyu ge rek li dir.

Ge re ken hal ler de, ko mis yon baş ka nı nın tek li fi üze ri ne bel li bir ko nu için özel söz-cü ler ve ya bir özel kâ tip top lan tı da ha zır bu lu nan la rın salt ço ğun lu ğu nun oyu ile se çi lir.

Ye ni ku ru lan bir hü kü me tin gü ven oyu al ma sın dan iti ba ren on gün için de ik ti dar gru bu ve ya grup la rı nın is te mi üze ri ne ko mis yon la rın baş kan, baş kan ve ki li, söz cü ve kâ-tip se çim le ri ye ni le nir.

Ta til ve ara ver me sı ra sın da ko mis yon la rın ça lış ma sıMAD DE 25- Han gi ko mis yon la rın ta til ve ara ver me sı ra sın da ça lı şa ca ğı, Baş ka nın

tek li fi üze ri ne Ge nel Ku rul ca tes pit edi lir.

Ko mis yon la rın top lan tı ya çağ rıl ma sıMAD DE 26- Ko mis yon lar, ken di baş kan la rın ca top lan tı ya çağ rı lır. Zo run lu luk ol ma dık ça ko mis yon top lan tı sı için çağ rı, en az iki gün ön ce den ya pı lır. Bu

çağ rı da ko mis yon baş ka nın ca ha zır la nan gün dem de be lir ti lir. An cak, ko mis yon gün de mi ne hâ kim dir, üye le ri ta ra fın dan gün de me alın ma sı tek lif edi len iş ler hak kın da ka rar ve rir.

Bu çağ rı ve gün dem ko mis yon üye le ri ne, Baş ba kan lı ğa, il gi li ba kan lık la ra ve par ti grup la rı na ve di ğer il gi li ko mis yon la rın baş kan lık la rı na ve tek lif e ri gün dem de yer alan ka nun tek li fi sa hi bi Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si üye le rin den ilk im za sa hi bi ne gön de-ri lir; ay rı ca ilan tah ta sı na ası lır.

Üye le ri nin üç te bi ri ta ra fın dan Ko mis yo na tek lif edi le cek gün dem üze ri ne de ko-mis yon lar, Baş kan la rın ca top lan tı ya çağ rı lır.

Ko mis yon baş ka nı, top lan tı ve ka rar ye ter sa yı sıMAD DE 27- Ko mis yon lar, baş kan la rı nın yö ne ti min de ça lı şır. Baş kan bu lun ma dı-

ğı za man baş kan ve ki li, o da yok sa söz cü, ko mis yo na baş kan lık eder.Ko mis yon lar, üye tam sa yı sı nın üç te bi ri ile top la nır ve ha zır bu lu nan üye le rin salt

ço ğun lu ğu ile ka rar ve rir.

Ko mis yon la ra de vamMAD DE 28- Ko mis yon üye le ri, ko mis yon top lan tı la rı na de va ma mec bur dur lar.

Ko mis yon de vam cet vel le ri, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş kan lı ğı na ve si yasî par ti gru bu baş kan lık la rı na su nu lur.

İzin siz ve ya özür süz ola rak üst üs te üç top lan tı ya ve ya bir yıl için de ki top lan tı la rın üç te bi ri ne ka tıl ma yan ko mis yon üye si, men su bu ol du ğu si yasî par ti gru bun ca ko mis-yon dan ge ri çe ki le bi lir.

Bu su ret le bo şa lan üye lik en kı sa za man da ta mam la nır.

296

Ko mis yon lar da söz al maMAD DE 29- Ko mis yon lar da is tem sı ra sı na gö re söz ve ri lir.Ko mis yon baş ka nı ve ko mis yon da ki Hü kü met tem sil ci si, söz sı ra sı na bağ lı de ğil dir.

Ko mis yon ca çağ rıl mış uz man la ra, ko mis yon baş ka nı, ge rek li gör dü ğü za man söz ve re bi lir.

Ko mis yon lar da Hü kü me tin tem si li ve uz man çağ rıl ma sıMAD DE 30- Ko mis yon top lan tı la rı na Baş ba kan ve ya bir ba kan ka tı la bi lir. Baş-

ba kan ve ya ba kan, ge rek li gö rür se, ken di ye ri ne, yük sek de re ce li bir ka mu gö rev li si ne ya zı lı tem sil yet ki si ve re bi lir.

Ko mis yon lar fi kir le ri ni al mak üze re, uz man lar ça ğır ma yet ki si ne sa hip tir ler.

Ko mis yon top lan tı la rı na gi re bi le cek olan larMAD DE 31- Ko mis yon top lan tı la rı Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si üye le ri ne, Ba-

kan lar Ku ru lu üye le ri ne ve Hü kü met tem sil ci le ri ne açık tır.Ko mis yon lar da, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si üye le ri ve Ba kan lar Ku ru lu üye le ri

söz ala bi lir ler. An cak, ko mis yon üye le ri dı şın da kim se de ği şik lik öner ge le ri ve re mez ve oy kul la na maz.

Her mil let ve ki li üye si ol ma dı ğı bir ko mis yo nun bel ge le ri ni gö rüp oku ya bi lir.

Ko mis yon lar da ka pa lı otu rumMAD DE 32- Bir ko mis yon da ka pa lı otu rum ya pıl ma sı nı il gi li ba kan ya hut ko mis-

yon üye le ri nin üç te bi ri is te ye bi lir.Ka pa lı otu rum da ko mis yon üye le rin den ve ba kan lar dan baş ka sı bu lu na maz.Ka pa lı otu rum ya pıl ma sı, gö rüş me le rin sır ola rak sak lan ma sı na söz ver mek de mek tir.

Ko mis yon tu ta nak la rıMAD DE 33- Ko mis yon kâ ti bi gö rüş me le rin tu ta nak öze ti ni dü zen ler ve ko mis yon

baş ka nı ile bir lik te im za lar. Bu tu ta nak öze ti ne otu rum da ha zır bu lu nan ko mis yon üye le-ri, var sa ya zı lı iti raz la rı nı ek le ye bi lir ler.

Ko mis yon kâ ti bi nin bu lun ma dı ğı hal ler de, ha zır bu lu nan en genç ko mis yon üye si, ge çi ci ola rak kâ tip lik gö re vi ni ye ri ne ge ti rir.

Ko mis yon ka rar ve rir se, tam tu ta nak tu tu lur.

Gö rüş al ma, gö rüş bil dir meMAD DE 34- Bir ko mis yon, ken di si ne ha va le edi len ta sa rı ve ya tek li fi, baş ka bir

ko mis yo nun ih ti sa sı dâ hi lin de gö rür se, ge rek çe li ola rak ta sa rı ve ya tek li fin o ko mis yo na ha va le edil me si ni is te ye bi lir.

Bir ko mis yon, ken di si ne ha va le edi len ta sa rı ve ya tek lif ya hut her han gi bir me se le için, bir baş ka ko mis yo nun dü şün ce si ni öğ ren me yi ge rek li gö rür se, ta sa rı ve ya tek li fin o ko mis yon da gö rü şül dük ten son ra iade si ni is te ye bi lir.

297

Bir ko mis yon, baş ka bir ko mis yo na ha va le edil miş bir ta sa rı ve ya tek lif ya hut her-han gi bir me se le için dü şün ce si ni be lirt mek te ya rar gö rür se, o ta sa rı ve ya tek li fin ken di-si ne ha va le edil me si ni is te ye bi lir.

Böy le hal ler de, il gi li her iki ko mis yon ay nı gö rüş te ise ler, Mec lis Baş ka nı ge re ği ni ye ri ne ge ti rir ve Ge nel Ku ru la bil gi ve rir.

İki ko mis yon ara sın da uyuş maz lık çı kar sa, me se le Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan Ge-nel Ku ru la su nu lur ve gö rüş me yo luy la hal le di lir.

Ko mis yon la rın yet ki si, top lan tı ye ri ve za ma nıMAD DE 35- Ko mis yon lar, ken di le ri ne ha va le edi len ka nun ta sa rı ve ya tek lif e-

ri ni ay nen ve ya de ğiş ti re rek ka bul ve ya red de de bi lir ler; bir bir le riy le il gi li gör dük le ri ni bir leş ti re rek gö rü şe bi lir ler ve Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si bi na sın da, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş kan lı ğın ca ken di le ri ne ay rı lan sa lon lar da top la nır lar.

An cak, ko mis yon lar, 92 nci mad de de ki özel du rum dı şın da ka nun tek lif ede mez ler, ken di le ri ne ha va le edi len ler dı şın da ka lan iş ler le uğ ra şa maz lar, Baş kan lık Di va nı nın ka-ra rı ol mak sı zın Ge nel Ku ru lun top lan tı saat le rin de gö rüş me ya pa maz lar ve ka nun ta sa rı ve tek lif e ri ni bö le rek ay rı ay rı me tin ler ha lin de Ge nel Ku ru la su na maz lar.

Ko mis yon lar, Cum hur baş ka nın ca ya yım lan ma sı kıs men uy gun bu lun ma yan ve bir da ha gö rü şül mek üze re Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ne ge ri gön de ri len ka nun la rın sa-de ce uy gun bu lun ma yan mad de le ri ni gö rü şe bi lir. Bu du rum da, sa de ce uy gun bu lun ma-yan mad de ler le il gi li gö rüş me açı lır.

Bek le me sü re siMAD DE 36- Ko mis yon la ra ha va le edi len iş le rin gö rü şül me si ne, ha va le ta ri hin den

iti ba ren kırk se kiz saat son ra baş la na bi lir. Ko mis yo na ha va le edi len ev rak, ko mis yon baş kan lı ğın ca re sen ve ya ko mis yon üye le rin den be şi ta ra fın dan ya zıy la is te nir se, bas-tı rı la rak ko mis yon üye le ri ne da ğı tı lır. Bu tak dir de, söz ko nu su sü re, da ğı tım ta ri hin den iti ba ren baş lar.

Da nış ma Ku ru lu nun tav si ye si ve ya bir ka nun ta sa rı ve ya tek li fi nin tü mü nün ve ya bel li hü küm le ri nin ko mis yo na ge ri alın ma sı ve ya ge ri ve ril me si hal le rin de, yu ka rı da ki fık ra da ya zı lı sü re kay dı na uyul ma ya bi lir.

Ko mis yon lar da in ce le me sü re siMAD DE 37- Ta sa rı ve ya tek lif er le ka nun hük mün de ka rar na me le rin esas ko mis-

yon la ra ha va le gü nün den iti ba ren en geç kırk beş gün için de so nuç lan dı rıl ma sı ge re kir.Bu sü re nin bi ti min de, ta sa rı, tek lif ve ka nun hük mün de ka rar na me nin doğ ru dan

Ge nel Ku rul gün de mi ne alın ma sı nı Hü kü met ve ya tek lif sa hip le ri is te ye bi lir ler. Bu is-tem ler üze ri ne ko mis yon, Hü kü met, tek lif sa hi bi ve bir mil let ve ki li be şer da ki ka yı geç-me mek üze re söz ala bi lir. Ge nel Ku rul işa ret oyuy la ka rar ve rir.

Sü re si için de ko mis yon da gö rü şül me yen ka nun hük mün de ka rar na me ler, doğ ru dan Ge nel Ku rul gün de mi ne alın mak üze re Mec lis Baş kan lı ğın ca Da nış ma Ku ru lu na gö tü rü lür.

298

Baş kan lık ça esas ko mis yon dı şın da, ta li ko mis yon la ra da ha va le edil miş olan bir ko nu bu ko mis yon lar ca on gün için de so nuç lan dı rı lır. Bu sü re Baş kan lık ça kı sal tı la bi le-ce ği gi bi ko mis yo nun mü ra caatı ha lin de en çok on gün da ha uza tı la bi lir.

Ana ya sa ya uy gun lu ğun in ce len me siMAD DE 38- Ko mis yon lar, ken di le ri ne ha va le edi len ta sa rı ve ya tek lif e rin ilk ön-

ce Ana ya sa nın me tin ve ru hu na ay kı rı olup ol ma dı ğı nı tet kik et mek le yü küm lü dür ler.Bir ko mis yon, bir ta sa rı ve ya tek li fin Ana ya sa ya ay kı rı ol du ğu nu gör dü ğü tak dir de

ge rek çe si ni be lir te rek mad de le rin mü za ke re si ne geç me den red de der.

Er te le meMAD DE 39- Bir ka nun ta sa rı ve ya tek li fi nin gö rü şül me si sı ra sın da, Hü kü met tem-

sil ci si nin bu lun ma ma sı se be biy le, ko mis yon ge rek li gö rür se, gö rüş me bir de fa ya mah sus er te le ne bi lir. Er te le me, ya zı ile Baş ba kan lı ğa ve ya il gi li ba kan lı ğa bil di ri le rek, ge le cek top lan tı da il gi li tem sil ci nin ha zır bu lun du rul ma sı is te nir.

Baş ba kan lı ğa ha ber ver meMAD DE 40- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş kan lı ğı na ve ri len ka nun tek lif e ri,

der hal Baş ba kan lı ğa gön de ri lir.

Ba kan lık lar la ya zış maMAD DE 41- Ko mis yon lar, bü tün ba kan lık lar la doğ ru dan doğ ru ya ya zı şa bi lir ler ve

ken di le ri ne ha va le edi len iş le rin so nuç lan dı rıl ma sı için ge rek li bil gi le ri ba kan lık lar dan is te ye bi lir ler.

Ko mis yon ra por la rıMAD DE 42- Ko mis yon lar, ka ra ra bağ la dık la rı iş ler için bi rer ra por dü zen ler ler.

Ra por, baş kan ve ya ko mis yon söz cü sü ya hut o iş için se çi len özel söz cü ta ra fın dan ya zı-lır. Ra por da ko nu hak kın da ko mis yo nun dü şün ce le ri ile ko mis yon ca ya pı lan de ği şik lik-le rin ge rek çe le ri yer alır.

Ra por lar ko nu hak kın da ki son oy la ma ya ka tı lan ko mis yon üye le rin ce im za la nır.Da ha ön ce ki top lan tı la ra ka tıl mış olup ta sa rı ve ya tek li fin tü mü nün son oy la ma sın-

da ha zır bu lu na ma yan ko mis yon üye le ri var sa ge rek çe li mu ha le fet le ri ni de ya za rak ra po-ru im za la ya bi lir ler. Bu du rum da olan üye le rin son top lan tı ya ka tı la ma dık la rı be lir ti lir.

Ko mis yon ra po run da im za sı bu lu nan ko mis yon üye si, di ğer ko mis yon lar da ve Ge-nel Ku rul da, çe kim ser ve ya ay kı rı ol du ğu nu ra por met nin de ya zıy la be lirt ti ği hu sus lar dı şın da, söz cü den so ru so ra maz ve ko mis yon ra po ru na ay kı rı ko nuş ma ya pa maz.

Ko mis yon ra por la rı bas tı rı lıp mil let ve kil le ri ne da ğı tı lır ve Ge nel Ku rul da gö rü şül-me si ne baş lan dı ğı ilk bir le şi min tu ta na ğı na ek le nir.

299

Ko mis yon ra po ru nun tü mü ne ve ya bel li kı sım la rı na çe kim ser ve ya mu ha lif ka lan ko mis yon üye le ri ra po ra çe kim ser lik ve ya ay kı rı lık gö rüş le ri ni ek le mek hak kı na sa hip-tir ler. Bu üye ler, ra por da ta sa rı ve ya tek li fin han gi mad de si ne ay kı rı ol duk la rı nı yaz mak zo run da dır lar.

Üye ler, ko mis yon ra po ru na ka tıl mak la be ra ber, ra por da yer al ma yan gö rüş le ri ni ra po ra ek le mek hak kı na da sa hip tir ler. şu ka dar ki, bu hak la rı nı Ko mis yon Baş ka nı nın be lir le ye ce ği uy gun sü re için de kul lan ma la rı ge re kir.

Ko mis yon lar da ye ni den gö rüş meMAD DE 43- Ko mis yon, bir gün dem mad de si nin gö rü şül me si ni ta mam la ma dan

ön ce, o ko nu ile il gi li bel li bir hu su sun ye ni den gö rü şül me si ni, ha zır bu lu nan üye le rin salt ço ğun lu ğu nun oyuy la ka rar laş tı ra bi lir.

Ko mis yon, bel li bir gün dem mad de si nin gö rü şül me si ni ta mam la dık tan son ra, ay nı ko nu nun ko mis yon da ye ni den gö rü şül me si, ko mis yon ra po ru Mec lis Baş kan lı ğı na ve-ril me den ön ce, ko mis yon üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu nun ge rek çe li ve ya zı lı is te mi üze ri ne bir de fa için müm kün dür.

Es ki ra po run be nim sen me siMAD DE 44- Se çi mi ye ni le nen ko mis yon, ay nı ko mis yon ca da ha ev vel ve ril miş

ra por hak kın da ye ni bir ka rar ala ca ğı nı, gö rev bö lü mü yap tık tan son ra en geç bir ay için-de Mec lis Baş kan lı ğı na bil dir me miş olur sa es ki ra po ru be nim se miş sa yı lır.

Ge nel Ku rul da ko mis yon la rın tem si liMAD DE 45- Ko mis yon lar, Ge nel Ku rul da baş kan ve ya baş kan ve ki li ve ya o ko nu

için se çil miş özel söz cü ve ya söz cü ler ta ra fın dan tem sil olu nur lar. Ko mis yon sı ra la rın da, top lan tı ye ter sa yı sı nı te min ede cek sa yı da ko mis yon üye si

yer al ma mış sa, ko mis yon tem sil ci si; ko mis yon met ni nin de ğiş ti ril me si ni is te yen öner ge-le rin red di ni ve ya ko mis yo na iade si ni is te ye bi lir.

Ko mis yon top lan tı la rı nın dü ze niMAD DE 46- Bir ko mis yon da söz ke si lir, şah si yat la uğ ra şı lır ve dü ze ni boz ma ha-

re ket le rin de bu lu nu lur sa ko mis yon baş ka nı dü ze ni sağ lar; ge re ki yor sa top lan tı ya ara ve-rir ve ya er te le ye rek du ru mu ge re ği ya pıl mak üze re Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş-ka nı na bil di rir.

Ko mis yon lar bül te niMAD DE 47- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş kan lı ğı yıl da iki de fa ko mis yon lar

bül te ni ya yım lar. Bu bül ten de, ko mis yon la ra ha va le edil miş ve ya ko mis yon lar ca Ge nel Ku rul dan ge ri alın mış ya hut Ge nel Ku rul ca ko mis yon la ra ge ri ve ril miş iş le rin han gi saf-ha da ol du ğu be lir ti lir. Bu bül ten, Ge nel Ku rul tu ta na ğı na ek le nir.

300

Ar şi ve ve ri le cek ko mis yon dos ya la rıMAD DE 48- Ko nu, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li sin ce ni haî ola rak ka ra ra bağ-

lan dık tan son ra, ko mis yon la ra ha va le edi len dos ya lar ile bu iş ler le il gi li ko mis yon tu ta-nak la rı, ko mis yon baş kan lı ğın ca ya zıl mış ya zı lar, ko mis yo na ge len ya zı ve öner ge ler, o dos ya ile bir lik te, ar şiv de sak lan mak üze re Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş kan lı ğı na ve ri lir.

ÜÇÜN CÜ KI SIMGe nel Ku rul Ça lış ma la rı

Gün demMAD DE 49- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Ge nel Ku ru lu nun gün de mi şu kı sım-

lar dan iba ret tir:1. Baş kan lı ğın Ge nel Ku ru la su nuş la rı.2. Ö zel gün dem de yer ala cak iş ler.3. Se çim.4. Oy la ma sı ya pı la cak iş ler.5. Mec lis so ruş tur ma sı ra por la rı.6. Ge nel gö rüş me ve Mec lis araş tır ma sı ya pıl ma sı na dair ön gö rüş me ler.7. Söz lü so ru lar.8. Ka nun ta sa rı ve tek lif e ri ile ko mis yon lar dan ge len di ğer iş ler.Da nış ma Ku ru lu nun tek li fi ve Ge nel Ku ru lun ona yı ile 6 ncı ve 7 nci kı sım la rın her

bi ri için haf ta nın bel li bir gü nün de bel li bir sü re ay rı la bi lir.3 ün cü ve 4 ün cü kı sım lar da ki se çim ler ve oy la ma lar için de haf ta nın bel li bir gü nü

ay rı la bi lir.Gün dem de ki iş le rin gö rüş me sı ra sı Baş kan lık ça alı nış ta rih le ri ne gö re tes pit edi lir.Baş kan lık ça lü zum gö rü len hal ler de, 8 in ci bent te ki iş le rin gö rüş me sı ra sı Da nış ma

Ku ru lun ca Ge nel Ku ru la tek lif olu na bi lir. Hü kü met, esas ko mis yon lar ve ka nun tek li fi sa hip le ri nin bu ko nu ile il gi li is tem le ri de Da nış ma Ku ru lun da gö rü şü lür.

Da nış ma Ku ru lu nun bu ko nu da ki gö rü şü Ge nel Ku ru lun ona yı na su nu lur. Baş kan bir le şi mi ka pa tır ken, gün dem de bu lu nan hu sus lar dan han gi le ri nin ge le cek

bir le şim de ve ya bir le şim ler de gö rü şü le ce ği ni Ge nel Ku ru la bil di rir. Bu hu sus ay rı ca ilan tah ta sın da ilan edi lir.

Da nış ma Ku ru lu nun gö rü şü alı nıp, Ge nel Ku rul ca ka rar laş tı rıl ma dık ça, Baş kan ta ra-fın dan gö rü şü le ce ği ön ce den bil di ril me yen hiç bir hu sus, Ge nel Ku rul da ko nu şu la maz.

Özel gün demMAD DE 50- Da nış ma Ku ru lu, Ana ya sa ve İç tü zü ğün em re di ci hü küm le ri ge re ğin-

ce, bel li bir sü re de so nuç lan ma sı ge re ken, muay yen bir ve ya bir kaç ko nu nun yer ala ca ğı özel gün dem ler ve gö rüş me gün le ri tes pit ede bi lir. Bu ko nu lar, özel gün dem de Baş kan lık

301

su nu şun dan son ra yer alır. Özel gün dem mad de le rin den son ra, ge nel hü küm ler ge re ğin ce tes pit olun muş gün dem mad de le ri ne yer ve ri lir.

Ge len kâ ğıt lar lis te siMAD DE 51- Baş kan lı ğa ge len ka nun ta sa rı ve tek lif e ri, resmî tez ke re ler ve ko-

mis yon ra por la rı ile so ru, ge nel gö rüş me, Mec lis araş tır ma sı, Mec lis so ruş tur ma sı ve gen so ru öner ge le ri, ge len kâ ğıt lar lis te sin de ya yım la nır. Bun lar dan Ge nel Ku ru la sevk edi len ler bu lis te de ay rı ca be lir ti lir. Baş kan lı ğa ge liş ta rih le ri de ay rı ca gös te ri lir.

Ge len kâ ğıt lar Mec li sin top lan tı gün le ri da ğı tı lır ve tu ta na ğa ek le nir.Ge len kâ ğıt lar, ta ti le rast la ma dı ğı tak dir de, Cu mar te si ve Pa zar ha riç, her gün ya-

yım la nır, ilan tah ta sı na ası lır ve ilk bir le şim tu ta na ğı na ek le nir.

Ge nel Ku rul da bek le til me sü re siMAD DE 52- Ge nel Ku ru la sevk edi len bir ko mis yon ra po ru ve ya her han gi bir

me tin, ak si ne ka rar alın ma dık ça da ğı tı mı ta ri hin den iti ba ren kırk se kiz saat geç me den gö rü şü le mez.

Bu sü re geç me den gün de me alın ma sı, gün dem de ki ka nun ta sa rı ve tek lif e ri ile ko mis yon lar dan ge len di ğer iş ler den bi ri ne ön ce lik ve ri le rek bu kıs mın ilk sı ra sı na ge çi-ril me si, Hü kü met ve ya esas ko mis yon ta ra fın dan ge rek çe li ola rak Ge nel Ku rul dan is te-ne bi lir. Bu tak dir de, Ge nel Ku rul, işa ret oyuy la ka rar ve rir.

Te şek kür, teb rik ve te men ni lerMAD DE 53- Teb rik, te şek kür, tak dir ve te men ni gi bi hu sus la ra dair ya zı lar ve telg-

raf ar ilan tah ta sı na ası lır ve tam ve ya özet ya hut sa de ce zik re dil mek su re tiy le tu ta na ğa ek le nir.

Ge nel Ku ru lun say gı du ru şu nu ge rek ti re cek hal ler Baş kan lık Di va nın ca ka rar laş-tı rı lır.

Top lan tı gün le riMAD DE 54- Resmî ta ti le rast la ma dı ğı tak dir de Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Ge-

nel Ku ru lu, Sa lı, Çar şam ba, Per şem be gün le ri saat 15.00’ ten 19.00 ’a ka dar top la nır.Da nış ma Ku ru lu nun tek li fi üze ri ne Ge nel Ku rul, top lan tı haf ta, gün ve saat le ri ni

de ğiş ti re bi le ce ği gi bi, di ğer gün ler de de top lan tı ya pıl ma sı na ka rar ve re bi lir.

Bir le şi min açıl ma sı ve ka pan ma sıMAD DE 55- Baş kan otu ru mu açar ve ge re kir se ka pa tır. Otu ru mun de va mın ca

Baş kan lık ma ka mı ve kâ tip üye lik ler boş ka la maz.Zo run lu hal ler de, o bir le şim için ge çer li ol mak kay dıy la ve so na er mek üze re

olan iş le rin ta mam lan ma sı ama cıy la otu ru mun uza tıl ma sı na Ge nel Ku rul ca ka rar ve-ri le bi lir.

302

Kı ya fetMAD DE 56- Baş kan lık kür sü sün de Baş kan, be yaz ke le bek kı ra vat ve si yah ye lek

üs tü ne si yah fı rak gi yer. Gö rev li kâ tip üye ler de, ko yu renk el bi se gi yer ler.Ge nel Ku rul sa lo nun da yer alan mil let ve kil le ri, ba kan lar, Tür ki ye Bü yük Mil let

Mec li si Baş kan lı ğı İda ri Teş ki la tı me mur la rı ve di ğer ka mu per so ne lin den er kek ler, ce-ket ile pan to lon gi yer ve kra vat ta kar, ka dın lar ise ce ket ve etek ve ya ce ket ve pan to lon gi yer ler.

Gö rev li le rin kı ya fe ti Baş kan lık Di va nın ca tes pit edi lir.

Yok la maMAD DE 57- Baş kan bir le şi mi aç tık tan son ra te red dü de dü şer se yok la ma ya par.Gö rüş me ler sı ra sın da işa ret le oy la ma ya ge çi lir ken, yir mi mil let ve ki li aya ğa kalk-

mak ve ya öner ge ver mek su re tiy le yok la ma ya pıl ma sı nı is te ye bi lir.Yok la ma, elekt ro nik oy düğ me le ri ne bas mak ve ya Baş kan lü zum gör dü ğü za man

ad okun mak su re tiy le ya pı lır.Yok la ma so nu cun da, üye tam sa yı sı nın en az üç te bi ri nin mev cut ol ma dı ğı an la şı-

lır sa, otu rum en geç bir saat son ra sı na er te le ne bi lir. Bu otu rum da da top lan tı ye ter sa yı sı yok sa, bir le şim ka pa tı lır.

Ge çen tu ta nak hak kın da ko nuş maMAD DE 58- Bir mil let ve ki li ve ya ba kan ken di si ne ait olup ge çen bir le şim tu ta-

na ğın da yer alan bir be ya nın dü zel til me si hak kın da söz is ter se, Baş kan, beş da ki ka yı geç me mek üze re söz ve rir.

Gün dem dı şı ko nuş maMAD DE 59- Mec lis Ge nel Ku ru lu na du yu rul ma sın da za ru ret gö rü len ola ğa nüs tü

ace le hal ler de be şer da ki ka yı geç me mek üze re, Baş ka nın tak di riy le en çok üç ki şi ye gün-dem dı şı söz ve ri le bi lir. Hü kü met bu ko nuş ma la ra ce vap ve re bi lir.

Hü kü met, ola ğa nüs tü ace le hal ler de gün dem dı şı söz is ter se, Baş kan, bu is te mi ye ri ne ge ti rir. Hü kü me tin açık la ma sın dan son ra, si yasî par ti grup la rı bi rer de fa ve onar da ki ka yı aş ma mak üze re, ko nuş ma hak kı na sa hip tir ler. Gru bu bu lun ma yan mil let ve kil-le rin den bi ri ne de beş da ki ka yı geç me mek üze re söz ve ri lir.

Söz al ma, ko nuş ma lar ve ya zı lı ko nuş ma larMAD DE 60- Adı nı ön ce den kay det tir me yen ve ya otu rum sı ra sın da Baş kan dan söz

al ma yan hiç kim se ko nu şa maz.Gün dem de bu lu nan ve ya bel li bir gün de gö rüş me ko nu su ola ca ğı Ana ya sa, Ka nun ve-

ya İç tü zük ge re ğin ce bi li nen ko nu lar dı şın da, kâ tip üye ler, söz al ma is te mi kay de de mez ler.Ko nuş ma, Baş kan lı ğa ve Ge nel Ku ru la hi tap edi le rek kür sü den ya pı lır.Pek kı sa bir sö zü ol du ğu nu be lir ten üye ye Baş kan, ye rin den ko nuş ma iz ni ve re bi lir.

303

Ya zı lı bir ko nuş ma nın, kür sü den okun ma sı ve ya Baş ka nın iz ni ile bir kâ tip üye ye okut tu rul ma sı müm kün dür.

Gö rüş me sı ra sın da Hü kü met ten ve ya ko mis yon dan so ru sor mak is te yen ler, so ru la-rı nı yer le rin den so rar lar.

So ru lar, ko nuş ma lar bit tik ten son ra sı ra ile so ru lur.İç tü zük te baş ka bir sü re be lir til me miş ve ya ak si, Da nış ma Ku ru lu nun tek li fiy le

Ge nel Ku rul ca ka rar laş tı rıl ma mış sa si yasî par ti grup la rı, ko mis yon ve Hü kü met adı na ya pı lan ko nuş ma lar yir mi, üye ler ta ra fın dan ya pı lan ko nuş ma lar on da ki ka ile sı nır lı dır. İkin ci de fa ya pı la cak ko nuş ma lar da sü re bu nun ya rı sı ka dar dır.

Söz sı ra sı ve söz sı ra sı nı de ğiş tir meMAD DE 61- Söz, ka yıt ve ya is tem sı ra sı na gö re ve ri lir.Ge nel Ku rul ge rek li gö rür se, gö rüş me ko nu su nun le hin de, aley hin de ve üze rin de

ol mak üze re sı ray la söz ve ri lir.Baş kan, gö rüş me ye baş la ma dan ön ce, söz sı ra sı na gö re söz alan la rın ad la rı nı oku-

tur.Hü kü me te, esas ko mis yo na ve si yasî par ti grup la rı na, söz al ma da ön ce lik ta nı nır.

İlk ön ce lik esas ko mis yo na, ikin ci ön ce lik Hü kü me te, üçün cü ön ce lik si yasî par ti grup-la rı na ait tir. Si yasî par ti grup la rı na is tem sı ra sı na gö re söz ve ri lir.

Grup söz cü le ri, yet ki bel ge le ri ni Baş kan lı ğa ver mek zo run da dır lar.Son söz mil let ve ki li nin dir.Bir mil let ve ki li, söz sı ra sı nı di ğe ri ne ve re bi lir. Söz sı ra sı nı bir baş ka sı na ve ren mil-

let ve ki li, bun dan fay da la nan mil let ve ki li nin sı ra sın da ko nu şa bi lir.

Hü kü me tin tem si liMAD DE 62- Her gö rüş me nin ba şın dan so nu na ka dar, Hü kü met adı na gö rüş bil-

dir mek üze re Baş ba kan ve ya il gi li ba kan ve ya zo run lu hal ler de yet ki len di ril miş bi rin ci de re ce de so rum lu daire amir le rin den bir ka mu gö rev li si ha zır bu lu nur. Bu kim se ler gö-rüş me nin ba şın da ha zır de ğil ler se, o ko nu da ki gö rüş me bir de fa lık ge le cek bir le şi me bı ra kı lır.

Sa yış tay Baş ka nı ve ya yet ki len di re ce ği daire baş ka nı ya da üye, ge rek ti ğin de Tür-ki ye Bü yük Mil let Mec li sin de açık la ma ya pa bi lir.

Usul hak kın da ko nuş maMAD DE 63- Gö rüş me ye yer olup ol ma ma sı, Baş ka nı gün de me ve ya Tür ki ye Bü-

yük Mil let Mec li si nin ça lış ma usul le ri ne uy ma ya da vet, bir ko nu yu öne al ma ve ya ge ri ye bı rak ma gi bi usu le ait ko nu lar, di ğer iş ler den ön ce ko nu şu lur.

Bu yol da bir is tem de bu lu nu lur sa, onar da ki ka dan faz la sür me mek şar tıy la, leh te ve aleyh te en çok iki şer ki şi ye söz ve ri lir.

Bu gö rüş me so nu cun da oya baş vur mak ge re kir se, oy la ma işa ret le ya pı lır.

304

Baş ka nın gö rüş me ve oy la ma la ra ka tı la ma ma sıMAD DE 64- Ge nel Ku ru la baş kan lık eden Baş kan ve ya Baş kan ve ki li, asıl ko nu

gö rü şü lür ken ve oy la nır ken hiç bir su ret te gö rü şü nü açık la ya maz.Baş kan ve ya baş kan ve kil le ri, gö rev le ri nin ye ri ne ge ti ril me si nin ge rek tir di ği hal ler

dı şın da tar tış ma la ra ka tı la maz lar; ki şi sel sa vun ma hak la rı sak lı dır.Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş ka nı oy kul la na maz.Baş kan ve kil le ri otu ru ma baş kan lık yap ma dık la rı za man, oy kul la na bi lir ve oyu nun

ren gi ni be lirt mek üze re söz ala bi lir ler.Gö rüş me le re ka tıl mak is te yen bir kâ tip üye Baş kan lık kür sü sün de gö rev li ise, ye ri-

ni bir di ğe ri ne bı rak mak zo run da dır.

Gö rüş me ler de ge nel dü zenMAD DE 65- Ge nel Ku rul da söz kes mek, şah si yat la uğ raş mak ve ça lış ma dü ze ni ni

bo zu cu ha re ket ler de bu lun mak ya sak tır.

Baş ka nın söz kes me siMAD DE 66- Kür sü de ki üye nin sö zü an cak Baş kan ta ra fın dan, ken di si ni İç tü zü ğe

uy ma ya ve ko nu dan ay rıl ma ma ya da vet et mek için ke si le bi lir.İki de fa ya pı lan da ve te rağ men, ko nu ya gel me yen mil let ve ki li nin ay nı bir le şim de

o ko nu hak kın da ko nuş mak tan me ne dil me si, Baş kan ta ra fın dan Ge nel Ku ru la tek lif olu-na bi lir.

Ge nel Ku rul, gö rüş me siz işa ret oyu ile ka rar ve rir.

Ko nuş ma üslû buMAD DE 67- Ge nel Ku rul da ka ba ve ya ra la yı cı söz ler söy le yen kim se yi Baş kan

der hal, te miz bir dil le ko nuş ma ya, bu na rağ men te miz bir dil kul lan ma mak ta ıs rar eder se kür sü den ay rıl ma ya da vet eder. Baş kan, ge rek li gö rür se, o kim se yi o bir le şim de sa lon-dan çı kar ta bi lir.

Baş kan lı ğa ge len ya zı ve öner ge ler de ka ba ve ya ra la yı cı söz ler var sa, Baş kan, ge re-ken dü zelt me le rin ya pıl ma sı için, o ya zı ve ya öner ge yi sa hi bi ne ge ri ve rir.

Gü rül tü ve kav gaMAD DE 68- Baş kan, gö rüş me ler sı ra sın da gü rül tü ve ya kav ga çı kar ve bu ne den-

le ça lış ma dü ze ni ni ku ra maz sa, kür sü de aya ğa kal ka rak, top lan tı ya ara ve re ce ği ni ih tar et mek su re tiy le ge rek li gay re ti gös te rir; bu na rağ men gü rül tü ve kav ga de vam eder se otu ru ma en çok bir saat ara ve rir.

Otu ru mun ye ni den açıl ma sın da gü rül tü ve ya kav ga ya son ve ri le mi yor sa, Baş kan bir le şi mi ka pa tır.

305

Açık la ma hak kıMAD DE 69- şah sı na sa ta şı lan ve ya ile ri sür müş ol du ğu gö rüş ten fark lı bir gö rüş

ken di si ne at fo lu nan Hü kü met, ko mis yon, si yasî par ti gru bu ve ya mil let ve kil le ri, açık la-ma ya pa bi lir ve ce vap ve re bi lir.

Açık la ma ve ce vap lar için Baş kan, ay nı otu rum için de ol mak üze re söz ver me za-ma nı nı tak dir eder.

Bu su ret le söz al mak is te yen, ne se bep ten do la yı ko nuş mak is te di ği ni Baş ka na bil-di rir. Baş kan, söz ve rip ver me mek ge rek ti ği ni tak dir eder. Baş kan lık ça ken di si ne söz ve ril me yen kim se di re nir se, Ge nel Ku rul, bu ko nu da gö rüş me siz ve işa ret oyuy la ka rar ve rir.

Ka pa lı otu rum larMAD DE 70- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Ge nel Ku ru lu, Baş ba ka nın ve ya bir

ba ka nın ve ya bir si yasî par ti gru bu nun ya hut yir mi mil let ve ki li nin ya zı lı is te mi üze ri ne ka pa lı otu rum ya pa bi lir.

Ka pa lı otu rum öner ge si ve ri lin ce, ka pa lı otu rum da bu lu na bi le cek şa hıs lar dı şın da her kes, top lan tı sa lo nun dan çı ka rı lır. Sa lon bo şal dık tan son ra ka pa lı otu rum öner ge si nin ge rek çe si din le nir. Bu ge rek çe Hü kü met adı na Baş ba kan ve ya bir ba kan ve ya si yasî par ti gru bu söz cü sü ve ya öner ge de ki bi rin ci im za sa hi bi mil let ve ki li ya hut onun gös te re ce ği bir di ğer im za sa hi bi mil let ve ki li ta ra fın dan açık la nır. Ge nel Ku rul işa ret oyuy la ka rar ve rir.

Yu ka rı da ki fık ra da söz ko nu su gö rüş me le rin tu ta nak la rı kâ tip üye ler ce tu tu lur. An-cak, Ge nel Ku rul uy gun gö rür se, ye min li ste no lar bu gö re vi ye ri ne ge ti re bi lir ler.

Ba kan lar ve din le yi ci ola rak Cum hur baş ka nı ka pa lı otu rum lar da bu lu na bi lir ler.Ka pa lı otu rum sı ra sın da ki gö rüş me ler hak kın da, ka pa lı otu rum da bu lu nan lar ve

bu lun ma hak kı na sa hip olan lar ta ra fın dan hiç bir açık la ma ya pı la maz. Bun lar Dev let sır rı ola rak sak la nır.

Ka pa lı otu ru mu ge rek tir miş olan se bep or ta dan kal kın ca, Baş kan, açık otu ru ma ge-çil me si ni tek lif eder. Ge nel Ku rul işa ret oyuy la ka rar ve rir.

Ka pa lı otu rum tu ta nak la rıMAD DE 71- Ka pa lı otu rum tu ta nak la rı nın bir leş ti ril me sin den son ra, ka pa lı bir otu-

rum ak de di le rek es ki tu ta nak öze ti oku nur. Özet le bir lik te tu ta nak bir zar fa ko na rak ha zır bu lu nan kâ tip üye ler ta ra fın dan he men mum la mü hür le nir ve Mec lis ar şi vi ne ve ri lir.

Ka pa lı otu rum tu ta nak la rı ve özet le ri, ka pa lı otu rum ta ri hin den iti ba ren on yıl geç-tik ten son ra ya yım la na bi lir. Bun la rın da ha ön ce ve ya son ra ya yım lan ma sı hu su sun da Ge nel Ku rul, Da nış ma Ku ru lu nun tek li fi üze ri ne işa ret oyuy la ka rar ve rir.

Gö rüş me le rin ta mam lan ma sıMAD DE 72- Tü zük te baş ka ca bir hü küm yok sa, her ko nu da, her si yasî par ti gru-

bu nun grup la rı adı na ve iki üye nin ken di le ri adı na bi rer de fa ko nuş ma hak la rı var dır. Bu

306

ko nuş ma lar ya pıl dık tan son ra gö rüş me le rin de vam et me si ne dair öner ge ve ril me miş se, Baş kan gö rüş me le rin ta mam lan dı ğı nı bil di rir.

Gö rüş me le rin de vam et me si ne dair öner ge ve ril miş ve bu öner ge de Ge nel Ku ru lun işa ret oyuy la ka bul edil miş ise, bi rin ci fık ra ge re ğin ce si yasî par ti grup la rı na ve mil let-ve kil le ri ne ikin ci de fa ko nuş ma hak kı do ğar.

DÖR DÜN CÜ KI SIMKa nun la rın Ya pıl ma sı

Ka nun ta sa rı la rı ve ko mis yon la ra ha va leMAD DE 73- Hü kü met çe ha zır la nan ka nun ta sa rı la rı bü tün ba kan lar ca im za lan mış

ola rak ve ge rek çe si ile bir lik te Mec lis Baş kan lı ğı na su nu lur.Ge rek çe de ta sa rı nın tü mü ve mad de le ri hak kın da bil gi ler, kal dı rıl ma sı ve ya ek len-

me si is te ni len hü küm le rin ne ler ol du ğu ve ne den kal dı rıl ma sı, de ğiş ti ril me si ve ya ek len-me si ge rek li gö rül dü ğü açık ça gös te ril mek lâ zım dır.

Baş kan, ge len ta sa rı la rı il gi li ko mis yon la ra doğ ru dan doğ ru ya ha va le eder ve bu nu tu ta nak der gi si ne ve ilan tah ta sı na yaz dı rır.

Bu ha va le ye bir mil let ve ki li iti raz et mek is ter se otu ru mun ba şın da söz alır.

Ka nun tek lif e riMAD DE 74- Mil let ve kil le rin ce ve ri len ka nun tek lif e rin de bir ve ya da ha çok im za

bu lu na bi lir.Ka nun tek lif e ri de, ge rek çe si ile bir lik te Baş kan lı ğa ve ri lir.Ko mis yon lar, şart la rı na uy ma yan ka nun tek lif e ri ni, sa hip le ri ne ta mam lat ma ya yet-

ki li dir ler.Ka nun tek lif e ri, Baş kan lık ça ko mis yon la ra doğ ru dan doğ ru ya ha va le edi lir.

Ge ri al ma ve be nim se meMAD DE 75- Hü kü met ve ya tek lif sa hi bi ve ri len ka nun ta sa rı sı ve ya tek lif e ri ni

gün de me alın ma dan ev vel Ge nel Ku ru la bil gi ve ril mek şar tıy la ge ri ala bi lir ler.şu ka dar ki, bu ta sa rı ve ya ka nun tek lif e ri ni di ğer bir üye ve ya esas ko mis yon üzer-

le ri ne alır lar sa gö rüş me ye de vam olu nur.Bu ta sa rı ve tek lif er gün de me alın mış lar sa ge ri alın ma la rı için Ge nel Ku ru lun ka-

rar ver me si ge re kir.

Red de di len ka nun ta sa rı ve tek lif e ri nin ye ni den ve ri le me me siMAD DE 76- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ta ra fın dan red de dil miş olan ka nun ta-

sa rı ve ya tek lif e ri, ret ta ri hin den iti ba ren bir tam yıl geç me dik çe Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin ay nı ya sa ma dö ne mi için de ye ni den ve ri le mez.

307

Se çim le rin ye ni len me si ha lin de ta sa rı ve tek lif e rin du ru muMAD DE 77- Bir ya sa ma dö ne min de so nuç lan dı rı la ma mış olan ka nun ta sa rı ve

tek lif e ri hü küm süz sa yı lır. An cak, Hü kü met ve ya Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si üye le ri bu ta sa rı ve ya tek lif e ri ye ni le ye bi lir ler. Ye ni le nen ta sa rı ve ya tek li fin tü mü üze rin de ki gö rüş me ler den son ra ön ce ki dö nem le re ait ra por ve me tin ler, açık ça be lir til mek kay dıy-la, ko mis yon ca be nim se ne bi lir.

Ya sa ma dö ne mi ba şın da, ön ce ki dö nem de ve ril miş so ru, Mec lis araş tır ma sı, ge nel gö rüş me ve gen so ru öner ge le ri hü küm süz sa yı lır.

Hü kü me tin çe kil me si ha lin de ka nun ta sa rı ve tek lif e riMAD DE 78- Ba kan lar Ku ru lu nun her han gi bir se bep le çe kil me si ha lin de ye ni Ba-

kan lar Ku ru lu gü ven oyu alın ca ya ka dar, Ana ya sa ve İç tü zük de ği şik lik le ri ha riç, ka nun ta sa rı ve tek lif e ri nin ko mis yon lar da ve Ge nel Ku rul da gö rü şül me si er te le nir. An cak, Ba kan lar Ku ru lu nun ön ce lik li ol du ğu nu bir ya zı ile Baş kan lı ğa bil dir di ği ka nun ta sa rı ve tek lif e ri nin gö rü şül me si ne de vam olu nur.

Ra por la rın okun ma ma sıMAD DE 79- Ka nun ta sa rı ve tek lif e ri nin ka bu lü ne ve ya red di ne dair esas ko mis-

yon ra por la rı ile araş tır ma, so ruş tur ma ve di ğer ko mis yon ra por la rı; gö rüş me le ri ne baş-la nır ken, Ge nel Ku rul da oku tul maz. An cak, bu ra por la rın kaç nu ma ra lı sı ra sa yı sı ola rak bas tı rı lıp da ğı tıl dık la rı Baş kan ca ifa de edi lir.

Ra por da ret is te miMAD DE 80- Bir ka nun ta sa rı ve ya tek li fi nin esas ko mis yon ca red di is te nir ve ra-

por da be nim se nir se, ka nun ta sa rı ve ya tek li fi red de dil miş olur. Ra por be nim sen mez se ko mis yo na ge ri ve ri lir.

Ka nun ta sa rı ve tek lif e ri nin Ge nel Ku rul da gö rü şül me siMAD DE 81- Ka nun ta sa rı ve tek lif e ri; Ge nel Ku rul da, aşa ğı da be lir ti len usu le

gö re gö rü şü lür:a) Ta sa rı ve ya tek li fin tü mü hak kın da gö rüş me açı lır. b) Ta sa rı ve ya tek li fin tü mü nün gö rü şül me sin den son ra so ru-ce vap iş le mi ya pı lır.

Ta sa rı ve ya tek li fin tü mü üze rin de so ru-ce vap sü re si yir mi, mad de ler üze rin de on da ki ka ile sı nır lı dır.

c) Ta sa rı ve ya tek li fin mad de le ri ne ge çil me si oy la nır.d) (İp tal: Ana ya sa Mah ke me si nin 31.1.2002 ta rih ve E. 2001/129, K. 2002/24 sa yı lı

Ka ra rı ile)e) Ta sa rı ve ya tek li fin tü mü oy la nır.Ana ya sa de ği şik lik le ri ha riç, ka nun ta sa rı ve tek lif e ri nin tü mü nün ve ya mad de le ri-

nin oy lan ma sı, açık oy la ma ya tâ bi iş ler den de ğil se, yir mi üye nin ta le bi ha lin de açık oy la, ak si tak dir de işa ret le ya pı lır.

308

Ak si, Da nış ma Ku ru lu nun tek li fiy le Ge nel Ku rul ca ka rar laş tı rıl ma mış sa; ka nun ta-sa rı ve tek lif e ri nin tü mü hak kın da si yasî par ti grup la rı, ko mis yon ve Hü kü met adı na ya pı lan ko nuş ma lar yir mi şer, üye ler ta ra fın dan ya pı lan ko nuş ma lar onar da ki ka dır.

Mad de ler hak kın da ko nuş ma sü re le ri bu nun ya rı sı ka dar dır.Mad de le ri ne ge çil me si ve ya tü mü ka bul edil me yen ka nun ta sa rı ve tek lif e ri, Ge nel

Ku rul ca red de dil miş olur.Cum hur baş ka nın ca ya yım lan ma sı kıs men uy gun bu lun ma yan ve bir da ha gö rü şül-

mek üze re Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ne ge ri gön de ri len ka nun la rın sa de ce uy gun bu-lun ma yan mad de le ri nin gö rü şül me si ne ka nu nun gö rüş me le ri ne baş la ma dan ön ce Ge nel Ku rul ca gö rüş me siz ka rar ve ri le bi lir. Bu du rum da, sa de ce uy gun bu lun ma yan mad de-ler le il gi li gö rüş me açı lır. Ka nu nun tü mü nün gö rü şül me si ne ka rar ve ril me si du ru mun da ise Ka nun yu ka rı da ki fık ra la ra gö re gö rü şü lür. Ka nu nun tü mü nün oy la ma sı her hal de ya pı lır.

Ko mis yon met ni nin ön ce oy lan ma sıMAD DE 82- Bir ka nu nun bir mad de si hak kın da bir çok öner ge ve ril miş ve mad de

de ği şik lik öner ge le riy le bir lik te ko mis yo na ge ri alın mış sa, ko mis yon öner ge le ri gö rüş-tük ten son ra es ki met ni ka bul ede bi lir ve ya ye ni bir me tin ha zır la ya bi lir.

Öner ge sa hip le ri ko mis yon top lan tı la rı na ka tıl dık la rı tak dir de beş da ki ka yı geç me-mek üze re ko nu şa bi lir ler.

Ko mis yon, ka bul et ti ği met nin öner ge ler den ön ce ve açık oy la oy lan ma sı nı üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğuy la is ter se, Ge nel Ku rul da, öner ge ler den ön ce ko mis yon met ni oy la nır. Bu me tin ka bul edi lir se, öner ge ler red de dil miş ve mad de ka bul edil miş sa yı lır.

Açık oy la ma dan ön ce, öner ge sa hip le ri nin be şer da ki ka yı geç me mek üze re ko nuş-ma hak la rı var dır.

Bir mad de nin ön ce ko nu şul ma sıMAD DE 83- Ge nel Ku rul da bir mad de nin di ğe rin den ön ce ko nu şul ma sı na işa ret

oyuy la ka rar ve ri le bi lir.

Ana ya sa ya ay kı rı lık öner ge le riMAD DE 84- Bir ka nun ta sa rı ve ya tek li fi nin Ge nel Ku rul da ki gö rü şül me si sı ra-

sın da ta sa rı ve ya tek li fin bel li bir mad de si nin Ana ya sa ya ay kı rı ol du ğu ge rek çe siy le red-di ni is te yen öner ge ler, di ğer öner ge ler den ön ce oy la nır.

Tet kik ku ru lu ve maddî ha ta larMAD DE 85- Mec lis Baş kan lı ğı ka nun ta sa rı ve tek lif e ri ni Ana ya sa di li, ka nun

ya zı lış tek ni ği ba kı mın dan in ce le mek le gö rev li ye te ri ka dar uz man dan ku ru lu bir he yet teş kil eder. Bu he yet ko mis yon la ra da nış man lık ya par.

309

Ka nun ta sa rı ve ya tek li fi nin Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li sin ce ka bu lü nü ge rek ti-re cek oy la ma nın ya pıl ma sın dan ön ce, me tin de ya zı lış ve ya sı ra ba kı mın dan bo zuk luk ol du ğu ve ya maddî ha ta lar bu lun du ğu ile ri sü rü lür se ve esas ko mis yon ve ya Hü kü met bu gö rü şe ka tı lır sa, me tin, esas ko mis yo na ge ri ve ri lir. Bu şe kil de dü zel ti len mad de ler de ye ni den oy la nır.

Son ko nuş ma larMAD DE 86- Ta sa rı ve ya tek li fin tü mü nün ke sin ola rak oy lan ma sın dan ön ce mil-

let ve kil le ri, ne yol da oy kul la na cak la rı nı kür sü den be lirt mek is ter ler se, Baş kan leh te ve aleyh te bi rer ki şi ye söz ve rir. Bu ko nuş ma kı sa, açık ve ge rek çe li ya pı lır.

De ği şik lik öner ge le riMAD DE 87- Ka nun lar da ve ya İç tü zük te ak si ne bir hü küm yok sa, ka nun ta sa rı sı

ve ya tek li fin de bir mad de nin red di, tü mü nün ve ya bir mad de nin ko mis yo na iade si, bir mad de nin de ğiş ti ril me si, met ne ek ve ya ge çi ci mad de ek len me si hak kın da, mil let ve kil-le ri, esas ko mis yon ve ya Hü kü met de ği şik lik öner ge le ri ve re bi lir. Bu esas lar daire sin-de mil let ve kil le ri ta ra fın dan Ana ya sa ya ay kı rı lık öner ge le ri dâ hil her mad de için ye di öner ge ve ri le bi lir. Her si yasî par ti gru bu na men sup mil let ve kil le ri nin bi rer öner ge ver-me hak kı sak lı dır. An cak, bu hak; il gi li si yasî par ti gru bu na men sup mil let ve kil le rin ce kul la nıl ma ma sı ha lin de, di ğer si yasî par ti gru bu na men sup olan lar la ba ğım sız sa yı lan mil let ve kil le rin ce kul la nı la bi lir.

De ği şik lik öner ge le ri ka nun ta sa rı ve ya tek lif e ri nin ba sı lıp da ğı tıl ma sın dan iti ba-ren Baş kan lı ğa ve ri le bi lir. An cak, ta sa rı ve ya tek li fin gö rü şül me si ne baş lan dık tan son ra ve ri le cek de ği şik lik öner ge le rin de en az beş mil let ve ki li nin im za sı bu lun ma dık ça öner ge iş le me ko nul maz.

Gö rü şül mek te olan ta sa rı ve ya tek li fin ko nu su ol ma yan sair ka nun lar da ek ve de ği-şik lik ge ti ren ye ni bir ka nun tek li fi ni te li ğin de ki de ği şik lik öner ge le ri iş le me ko nul maz.

Gö rü şül mek te olan ta sa rı ve ya tek li fe ko nu ka nu nun, ko mis yon met nin de bu lun-ma yan, an cak ta sa rı ve ya tek lif ile çok ya kın il gi si bu lu nan bir mad de si nin de ğiş ti ril me-si ni is te yen ve ko mis yo nun salt ço ğun luk la ka tıl dı ğı öner ge ler üze rin de ye ni bir mad de ola rak gö rüş me açı lır.

De ği şik lik öner ge le rin de, de ğiş ti ril me si, kal dı rıl ma sı ve ya ek len me si is te nen hü-küm ler açık ça be lir ti lir. Açık ol ma yan ve şar ta bağ lı öner ge ler iş le me ko nul maz.

De ği şik lik öner ge le ri ge rek çe li ola rak ve ri lir. De ği şik lik öner ge le ri ve ge rek çe le ri beş yüz ke li me den faz la ise, öner ge sa hi bi öner ge si ne beş yüz ke li me yi geç me yen bir özet ek le mek zo run da dır.

Baş kan, de ği şik lik öner ge si hak kın da ko mis yo na ve grup la ra der hal bil gi ve rir.De ği şik lik öner ge le ri ön ce ve ri liş, son ra ay kı rı lık sı ra sı na gö re oku nur ve iş le me

ko nur. Beş ten faz la im za lı öner ge ler de ilk beş im za oku nur, öner ge tu ta na ğa ek le nir.Baş kan, öner ge ye ka tı lıp ka tıl ma dı ğı nı ko mis yo na ve Hü kü me te so rar. Ko mis yon

310

ve Hü kü met ka tıl ma ma ge rek çe le ri ni kı sa ca açık la ya bi lir ler. Hü kü me tin ve ya ko mis yo-nun ka tıl ma dı ğı öner ge, sa hi bi ta ra fın dan beş da ki ka yı geç me mek üze re açık la na bi lir. Öner ge sa hi bi ne, ge rek çe si nin okun ma sı nı is te di ği öner ge hak kın da söz ve ril mez.

Da ha son ra öner ge ler işa ret oyu ile ay rı ay rı oy la nır. Ko mis yo nun ka tıl ma dı ğı ve fa kat Ge nel Ku ru lun ka bul et ti ği öner ge ve il gi li mad de yi ko mis yon ge ri is te ye bi lir. Ge ri ve ril me si ka bul edil di ği tak dir de, ko mis yon öner ge ye gö re ye ni bir me tin ha zır lar ve ya ken di met ni nin ay nen ka bu lü nü is te ye bi lir. Ge nel Ku ru lun ka ra rı ke sin dir.

Met nin ve ya mad de nin ge ri is ten me siMAD DE 88- Esas ko mis yon ve ya Hü kü met, ta sa rı ve ya tek li fin tü mü nün, bel li bir

ve ya bir kaç mad de si nin, ko mis yo na ge ri ve ril me si ni, bir de fa ya mah sus ol mak üze re is te ye bi lir.

Bu is tem, gö rü şül mek si zin ye ri ne ge ti ri lir. Ta sa rı ve ya tek li fin tü mü ge ri is ten miş-se, ta sa rı ve ya tek lif hak kın da ve ri len bü tün öner ge ler esas ko mis yo na ve ri lir. Ta sa rı ve ya tek li fin bel li bir ve ya bir kaç mad de si ge ri is ten miş se, o mad de ve ya mad de ler hak-kın da ki öner ge ler esas ko mis yo na ve ri lir.

Ge nel Ku rul da ye ni den gö rüş meMAD DE 89- Ta sa rı ve ya tek li fin tü mü nün oy lan ma sın dan ön ce, bel li bir mad de-

si nin ye ni den gö rü şül me si ni ge rek çe li bir öner ge ile esas ko mis yon ve ya Hü kü met bir de fa ya mah sus ol mak üze re is te ye bi lir.

Bu is tem Da nış ma Ku ru lu nun gö rü şü alın dık tan son ra Ge nel Ku rul ca, gö rüş me siz ve işa ret oyuy la ka ra ra bağ la nır.

Ana ya sa de ği şik li ği gö rüş me le rin de bu mad de hük mü uy gu lan maz.

Yet ki ka nun la rı ve ka nun hük mün de ka rar na me lerMAD DE 90- Yet ki ka nu nu ta sa rı la rı ve Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ne su nu lan

ka nun hük mün de ka rar na me ler, Ana ya sa nın ve İç tü zü ğün ka nun la rın gö rü şül me si için koy du ğu ku ral la ra gö re, an cak, ko mis yon lar da ve Ge nel Ku rul da di ğer ka nun ta sa rı ve tek lif e rin den ön ce ve ive di lik le gö rü şü lür.

Usu lü ne gö re Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ne su nu lan ka nun hük mün de ka rar na-me ler ge ri çe ki le mez. Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si an cak bir ka nun la ka nun hük mün de ka rar na me le ri red de de bi lir, ay nen ve ya de ğiş ti re rek ka bul ede bi lir. Ka nun hük mün de ka-rar na me ler di ğer bir ka nun hük mün de ka rar na me ile de de ğiş ti ri le bi lir ve ya yü rür lük ten kal dı rı la bi lir.

Yü rür lük ten kal dı rı lan ka nun hük mün de ka rar na me ler bir ra por la Ge nel Ku ru la su nul ma dan iş lem den kal dı rı la maz.

Ka nun hük mün de ka rar na me ler, var sa de ği şik lik le riy le bir leş ti ri le rek bü tü nüy le gö rü şü lür; bö lü ne rek, ay rı me tin ler ha li ne ge ti ri le rek ka nun la de ği şik lik ya pı la maz.

Mad de le ri ne ge çil me si ve ya tü mü red de di len ka nun hük mün de ka rar na me ler bir ret met ni ha zır lan ma sı için ko mis yo na ve ri lir. Ko mis yon ca o bir le şim için de ve ya en geç

311

ta kip eden bir le şi me ka dar ha zır la nan me tin, Ge nel Ku rul da gö rüş me ya pıl mak sı zın oy-la nır ve ka bu lü ha lin de ka nun la şır.

Te mel ka nun larMAD DE 91- a) Bir hu kuk da lı nı sis te ma tik ola rak bü tü nüy le ve ya kap sam lı ola rak

de ğiş ti re cek bi çim de ge nel il ke le ri içer me si; ki şi sel ve ya top lum sal ya şa mın bü yük bir bö lü mü nü il gi len dir me si; ken di ala nın da ki özel ka nun la rın da yan dı ğı te mel kav ram la rı gös ter me si, özel ka nun lar ara sın da uy gu la ma da ahenk sağ la ma sı, dü zen le di ği alan yö-nün den bü tün lü ğü nün ve mad de ler ara sın da ki bağ lan tı la rın ko run ma sı zo run lu lu ğu nun bu lun ma sı; ön ce ki ya sa laş ma ev re le rin de de özel gö rüş me ve oy la ma usu lü ne bağ lı tu-tul ma sı gi bi özel lik le ri ta şı yan ka nun la rı ve İç tü zü ğü bü tü nüy le ve ya kap sam lı ola rak de ğiş ti ren ve ya yü rür lü ğe ko yan ta sa rı ve ya tek lif e rin Ge nel Ku rul da bö lüm ler ha lin de gö rü şül me si ne ve her bö lü mün en çok otuz mad de yi geç me mek kay dıy la han gi mad de-ler den olu şa ca ğı na Hü kü me tin, esas ko mis yo nun ve ya grup la rın tek li fi, Da nış ma Ku ru-lu nun oy bir li ği ile öne ri si üze ri ne Ge nel Ku rul ca ka rar ve ri le bi lir. Bu tak dir de bö lüm ler, mad de ler okun mak sı zın mad de nin gö rü şül me sin de ki usu le gö re ay rı ay rı gö rü şü lür ve bö lüm de ki mad de ler ay rı ay rı oy la nır.

Mil let ve kil le ri, esas ko mis yon ve ya Hü kü met de ği şik lik öner ge le ri ve re bi lir. Mil-let ve kil le ri ta ra fın dan Ana ya sa ya ay kı rı lık öner ge le ri dâ hil mad de üze rin de iki öner ge ve ri le bi lir. An cak, her si yasî par ti gru bu na men sup mil let ve kil le ri nin bi rer öner ge ver me hak kı sak lı dır.

Ye ni bir mad de ola rak gö rü şül me si ne ko mis yo nun salt ço ğun luk la ka tıl dı ğı öner-ge ler ile ye ni den gö rü şül me si ne ka rar ve ri len mad de ler üze rin de gö rüş me açı lır ve bu mad de de be lir ti len sa yı da öner ge ve ri le bi lir.

Bö lüm ler üze rin de ki so ru-ce vap sü re si, on beş da ki ka ile sı nır lı dır.Di ğer hü küm ler sak lı dır.b) Da nış ma Ku ru lun da oy bir li ği sağ la na ma ma sı ha lin de si yasî par ti grup la rı nın

öne ri si üze ri ne de (a) ben din de be lir ti len ya sa ma yön te mi nin uy gu lan ma sı na Ge nel Ku-rul ca ka rar ve ri le bi lir.

BE ŞİN Cİ KI SIMÖzel Hü küm ler

Ölüm ce za la rı nın ye ri ne ge ti ril me si ne dair ka nun ta sa rı la rı ile ge nel ve ya özel af ila nı nı içe ren ka nun ta sa rı ve tek lif e ri

MAD DE 92- Ölüm ce za la rı hak kın da ki ke sin leş miş mah ke me ka rar la rı nın ye ri ne ge ti ril me si ne dair Baş ba kan lık ya zı la rı, esas ko mis yon ola rak Ada let Ko mis yo nu na ha-va le edi lir. Ada let Ko mis yo nu, bu ya zı yı in ce le ye rek ce za nın ye ri ne ge ti ril me si nin onay-lan ma sı ve ya onay lan ma ma sı yö nün de bir ka nun met ni ha zır lar. Ko mis yon lar ve Ge nel Ku rul, mah ke me ka ra rı nı de ğiş ti re mez ler.

312

Ge nel ve ya özel af ila nı nı içe ren ta sa rı ve ya tek lif e rin Ge nel Ku rul da ka bu lü Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si üye tam sa yı sı nın beş te üç ço ğun lu ğu nun ka ra rı ile müm kün dür.

Ge rek li ço ğun luk, söz ko nu su ta sa rı ve ya tek lif e rin af a il gi li mad de le rin de ve tü-mü nün oy la ma sın da ay rı ay rı ara nır. Ta sa rı ve ya tek lif hak kın da ve ri len ge nel ve ya özel af ila nı nı içe ren de ği şik lik öner ge si nin ka bu lü ha lin de, ka bul için ge rek li beş te üç ço ğun-lu ğun tes pi ti için bu öner ge nin oy lan ma sı açık oy la ma su re tiy le tek rar la nır.

Ana ya sa nın de ğiş ti ril me siMAD DE 93- Ana ya sa de ği şik lik tek lif e ri, di ğer ka nun ta sa rı ve tek lif e ri nin gö rü-

şül me sin de ki usu le ta bi dir. An cak, bu tek lif er Ge nel Ku rul da iki de fa gö rü şü lür.İkin ci gö rüş me ye, bi rin ci gö rüş me nin bi ti min den kırk se kiz saat geç me den baş la-

na maz.İkin ci gö rüş me de yal nız ca mad de ler üze rin de ve ril miş de ği şik lik öner ge le ri gö-

rü şü lür, bi rin ci gö rüş me de üze rin de de ği şik lik tek li fi bu lun ma yan bir mad de hak kın da ikin ci gö rüş me de öner ge ve ri le mez.

Ana ya sa da de ği şik lik tek lif e ri nin ka bu lüMAD DE 94- Ana ya sa da de ği şik lik tek lif e ri nin bi rin ci ve ikin ci gö rüş me le rin de,

mad de le rin ka bu lü ile ikin ci gö rüş me nin so nun da tü mü nün ka bu lü üye tam sa yı sı nın beş-te üç ço ğun lu ğu nun giz li oyu ile müm kün dür.

Bi rin ci gö rüş me de ge rek li ço ğun luk la ka bul oyu ala ma yan bir mad de ikin ci gö rüş-me de de ge rek li ço ğun luk ta ka bul oyu ala ma mış sa red de dil miş olur.

Tek lif hak kın da ve ri len de ği şik lik öner ge si nin ka bu lü ha lin de, ka bul için ge rek li beş-te üç ço ğun lu ğun tes pi ti için bu öner ge nin oy lan ma sı giz li oy la ma su re tiy le tek rar la nır.

Se çim le rin ye ni len me si ka ra rıMAD DE 95- Se çim le rin ye ni len me si ne dair öner ge ler, Ana ya sa Ko mis yo nun da

gö rü şü lür ve Ana ya sa Ko mis yo nu ra po ru Ge nel Ku rul da gün dem de ki bü tün ko nu lar dan ön ce gö rü şül dük ten son ra açık oya su nu lur.

AL TIN CI KI SIMDe ne tim Yol la rı

Bİ RİN Cİ BÖ LÜMSo ru

So ruMAD DE 96- So ru; kı sa, ge rek çe siz ve ki şi sel gö rüş ile ri sü rül mek si zin; ki şi lik ve

özel ya şa ma iliş kin ko nu la rı içer me yen bir öner ge ile Hü kü met adı na söz lü ve ya ya zı lı ola rak ce vap lan dı rıl mak üze re, Baş ba kan ve ya bir ba kan dan açık ve bel li ko nu lar hak-

313

kın da bil gi is te mek ten iba ret tir. Söz lü so ru öner ge le ri yüz ke li me yi ge çe mez. So ru öner-ge le ri ne bel ge ek le ne mez.

So ru öner ge si, sa de ce bir mil let ve ki li ta ra fın dan im za la nır ve Baş kan lı ğa ve ri lir.Baş kan, İç tü zük şart la rı na uy gun gör dü ğü öner ge le ri ge len kâ ğıt lar lis te sin de ya-

yım lar ve Baş ba kan lı ğa ve ya ait ol du ğu ba kan lı ğa gön de rir.

So ru la ma ya cak ko nu larMAD DE 97- Aşa ğı da ki so ru lar Baş kan lık ça ka bul edil mez:a) Baş ka bir kay nak tan ko lay ca öğ re nil me si müm kün olan ko nu lar;b) Tek ama cı is ti şa re sağ la mak tan iba ret ko nu lar;c) Ko nu su, ev vel ce Baş kan lı ğa ve ril miş gen so ru öner ge siy le ay nı olan so ru lar.

Söz lü so ru nun gün de me alın ma sı ve ce vap lan dı rıl ma sıMAD DE 98- Söz lü so ru lar, öner ge nin Baş ba kan lı ğa ve ya ait ol du ğu ba kan lı ğa

sevk ta ri hin den iti ba ren beş gün son ra gün de me alı nır.Söz lü so ru la rın ce vap lan dı rıl ma sı için; Ana ya sa, ka nun ve İç tü zük ge re ği zo run-

luk lar ha riç ol mak üze re, haf ta nın en az iki gü nün de, bir le şi min ba şın da ve bi rer saat ten az ol ma mak şar tıy la, Da nış ma Ku ru lu nun öne ri si ve Ge nel Ku ru lun ona yı ile bel li bir sü re ay rı lır.

Hü kü met adı na ve ri le cek ce va bın sü re si beş da ki ka yı ge çe mez. Bu ce vap üze ri ne so ru sa hi bi, ye rin den, ko nu ile il gi li çok kı sa ek bir açık la ma is te ye bi lir. Hü kü met adı na ve ri le cek ce vap la gö rüş me ta mam la nır. İkin ci ce vap sü re si de beş da ki ka yı ge çe mez.

So ru sa hi bi nin Ge nel Ku rul da bu lun ma ma sı, so ru nun ce vap lan dı rıl ma sı na en gel de ğil dir.

Hü kü met adı na ce vap ver mek için söz alan ba kan; gün dem de bu lu nan söz lü so ru öner ge le rin den bir den faz la sı nı sı ra gö zet me den ce vap la ya bi lir. Bu hak kı nı kul lan mak is te yen ba kan, ön ce den, bir le şi mi yö ne ten Baş ka na is te ği ni bil di rir. Baş kan bu is te ği bir le şi mi aç tık tan son ra der hal Ge nel Ku ru la du yu rur. Ko nu la rı ay nı olan söz lü so ru lar bir leş ti ri le rek ce vap lan dı rı la bi lir.

İkin ci fık ra da ki zo run luk lar ha riç, üç bir le şim için de ce vap lan dı rıl ma yan söz lü so-ru lar ya zı lı so ru ya çev ri lir ve is te mi ha lin de ay nı bir le şim de öner ge sa hi bi ne beş da ki ka-yı geç me mek üze re söz ve ri lir.

Ya zı lı so ru nun ce va bıMAD DE 99- Ya zı lı so ru la rın ce va bı, Baş ba kan lık ve ya ait ol du ğu ba kan lık eliy le

Baş kan lı ğa su nu lur. Baş kan, bu ce va bı der hal so ru sa hi bi ne ile tir. Ce vap ay rı ca so ru met-niy le bir lik te Baş kan lık ça alın dı ğı gün kü ve ya bir son ra ki bir le şim tu ta na ğı nın ar ka sı na ek le nir.

Ya zı lı so ru lar, Baş ba kan lı ğa ve ya ait ol du ğu ba kan lı ğa gön de ril di ği ta rih ten iti ba-ren en geç on beş gün için de ce vap lan dı rı lır.

314

Baş kan, bu sü re için de ce vap lan dı rıl ma yan ya zı lı so ru lar için Baş ba ka nın ve ya il-gi li ba ka nın dik ka ti ni çe ker.

Ya zı lı so ru lar, dik kat çek me ya zı sı nın gön de ril di ği ta rih ten iti ba ren on gün için de de ce vap lan dı rıl maz sa, öner ge nin sü re si için de ce vap lan dı rıl ma dı ğı ge len kâ ğıt lar lis te-sin de ilan edi lir.

Hü kü met, ya zı lı so ru nun ce va bı nı, ge re ken bil gi le rin der le ne bil me si için Baş kan lı-ğa bil gi ver mek su re tiy le bir ayı geç me mek üze re ge cik ti re bi lir.

Baş kan lık tan so ru larMAD DE 100- Baş ka nın, Baş kan lık Di va nı nın, Baş kan lık Di va nı üye le ri nin ve Da-

nış ma Ku ru lu nun Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin faali yet le riy le il gi li gö rev le ri hak-kın da, Baş kan lık tan söz lü ve ya ya zı lı so ru so ru la bi lir.

Bu so ru lar Baş kan ve ya gö rev len di re ce ği baş kan ve kil le rin den bi ri ta ra fın dan ce-vap lan dı rı lır. So ru söz lü ise, öner ge si ve ril dik ten ye di gün son ra gün de me alı nır.

Bu so ru lar hak kın da da Hü kü me te yö nel ti len so ru lar hak kın da ki hü küm ler uy gu-la nır.

İKİN Cİ BÖ LÜMGe nel Gö rüş me

Ge nel gö rüş me nin ta ri fiMAD DE 101- Ge nel gö rüş me, top lum ve Dev let faali yet le ri ni il gi len di ren bel li bir

ko nu nun Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Ge nel Ku ru lun da gö rü şül me si dir.

Ge nel gö rüş me nin açıl ma sıMAD DE 102- Ge nel gö rüş me açıl ma sı, Hü kü met, si yasî par ti grup la rı ve ya en az

yir mi mil let ve ki li ta ra fın dan Baş kan lık tan bir öner gey le is te ne bi lir. Bu is tem der hal ge-len kâ ğıt lar lis te si ne alı nır, Ge nel Ku ru la ve Hü kü me te du yu ru lur.

Ve ri len öner ge nin met ni beş yüz ke li me den faz la ise is tek sa hip le ri beş yüz ke li-me yi geç me mek üze re öner ge nin öze ti ni ek le mek zo run da dır lar. Ge nel Ku rul da bu özet oku nur.

Ge nel gö rüş me açı lıp açıl ma ma sı na Ge nel Ku rul ka rar ve rir.Ge nel Ku rul da bu ko nu da ki gö rüş me de Hü kü met, si yasî par ti grup la rı ve is tem de

bu lu nan mil let ve kil le rin den bi rin ci im za sa hi bi ve ya onun gös te re ce ği bir di ğer im za sa hi bi ko nu şa bi lir. Ge nel Ku rul ge nel gö rüş me açı lıp açıl ma ma sı na işa ret le oy la ma su-re tiy le ka rar ve rir.

Ge nel gö rüş me için özel gün demMAD DE 103- Ge nel gö rüş me açıl ma sı na ka rar ve ri lir se, ge nel gö rüş me gü nü bir

özel gün dem ha lin de Da nış ma Ku ru lun ca tes pit edi lir. Ge nel gö rüş me nin baş la ya ca ğı

315

gün, gö rüş me açıl ma sı na ka rar ve ril me sin den iti ba ren kırk se kiz saat ten ön ce ve ye di tam gün den son ra ola maz.

Ge nel gö rüş me de ilk söz hak kı ge nel gö rüş me öner ge si sa hi bi si yasî par ti gru bu ve-ya grup la rı na ya hut ge nel gö rüş me öner ge sin de ki bi rin ci im za sa hi bi mil let ve ki li ne ve ya onun gös te re ce ği bir di ğer im za sa hi bi mil let ve ki li ne ait tir.

Bun dan son ra ki gö rüş me ler hak kın da ge nel hü küm ler uy gu la nır.

ÜÇÜN CÜ BÖ LÜMMec lis Araş tır ma sı

Mec lis araş tır ma sı nın ta ri fi ve açıl ma sıMAD DE 104- Mec lis araş tır ma sı, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin Ana ya sa nın

98 in ci mad de si nin üçün cü fık ra sı ge re ğin ce ya pa ca ğı in ce le me dir.Araş tır ma is te mi öner ge si beş yüz ke li me den faz la ise öner ge sa hip le ri beş yüz ke-

li me yi geç me mek üze re öze ti ni ek le mek zo run da dır.Mec lis araş tır ma sı nın açıl ma sın da ge nel gö rüş me açıl ma sın da ki hü küm ler uy gu-

la nır.Mec lis araş tır ma ko mis yo nu nun ra po ru hak kın da Ge nel Ku rul da, ge nel gö rüş me

açı lır.

Mec lis araş tır ma ko mis yo nu ve yet ki le riMAD DE 105- Mec lis araş tır ma sı nın yü rü tül me si gö re vi, ge nel hü küm le re gö re

se çi le cek bir özel ko mis yo na ve ri lir.Bu ko mis yo nun üye ade di, ça lış ma sü re si ve ge rek ti ğin de An ka ra dı şın da da ça lı-

şa bi le ce ği hu su su Mec lis Baş ka nı nın tek li fi ile Ge nel Ku rul ca tes pit edi lir. Araş tır ma-sı nı üç ay için de bi ti re me yen ko mis yo na bir ay lık ke sin sü re ve ri lir. Ko mis yon bu sü re so nun da da ça lış ma sı nı ta mam la ya ma dı ğı tak dir de sü re bi ti min den iti ba ren on beş gün için de araş tır ma nın ta mam lan ma ma sı ne den le ri ve ya o ana ka dar va rı lan so nuç lar üze-rin de Ge nel Ku rul da gö rüş me açı lır. Ge nel Ku rul bu gö rüş me ile ye ti ne bi le ce ği gi bi ye ni bir ko mis yon da ku ra bi lir.

Mec lis araş tır ma ko mis yo nu ba kan lık lar la ge nel ve kat ma büt çe li daire ler den, ma-hallî ida re ler den, muh tar lık lar dan, üni ver si te ler den, Tür ki ye Rad yo-Te le viz yon Ku ru-mun dan, ka mu ik ti sadî te şeb büs le rin den, özel ka nun ile ve ya özel ka nu nun ver di ği yet-ki ye da ya nı la rak ku rul muş ban ka ve ku ru luş lar dan, ka mu ku ru mu ni te li ğin de ki mes lek ku ru luş la rın dan ve ka mu ya ra rı na ça lı şan der nek ler den bil gi is te mek ve bu ra lar da in ce-le me yap mak, il gi li le ri ni ça ğı rıp bil gi al mak yet ki si ne sa hip tir.

Ko mis yon, ge rek li gör dü ğün de uy gun bu la ca ğı uz man la rın bil gi le ri ne baş vu ra bi-lir.

Dev let sır la rı ile ti carî sır lar, Mec lis araş tır ma sı kap sa mı nın dı şın da ka lır.

316

DÖR DÜN CÜ BÖ LÜMGen so ru

Gen so ru da usulMAD DE 106- Gen so ru öner ge si, bir si yasî par ti gru bu adı na ve ya en az yir mi mil-

let ve ki li nin im za sıy la ve ri lir.Gen so ru öner ge si, ve ri li şin den son ra ki üç gün için de Baş kan lık ça bas tı rı la rak üye-

le re da ğı tı lır.Gen so ru öner ge si beş yüz ke li me den faz la ise, im za sa hip le ri beş yüz ke li me yi geç-

me ye cek bir öze ti bu öner ge ye ek le mek zo run da dır lar. Ge nel Ku rul da bu özet oku nur.Gen so ru gö rüş me le ri Ana ya sa nın 99 un cu mad de si hü küm le ri ne gö re ya pı lır.

BE ŞİN Cİ BÖ LÜMMec lis So ruş tur ma sı ve Yü ce Di va na Sevk

Mec lis so ruş tur ma sı açıl ma sı için öner geMAD DE 107- Gö rev de bu lu nan ve ya gö re vin den ay rıl mış olan Baş ba kan ve ba-

kan lar hak kın da Mec lis so ruş tur ma sı açıl ma sı, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si üye tam sa-yı sı nın en az on da bi ri nin ve re ce ği bir öner ge ile is te ne bi lir.

Bu öner ge de; Ba kan lar Ku ru lu nun ge nel si ya se tin den ve ya ba kan lık la rın gö rev le-riy le il gi li iş ler den do la yı hak kın da so ruş tur ma açıl ma sı is te nen Baş ba kan ve ya ba ka nın ce zai so rum lu lu ğu ge rek ti ren fiil le ri nin gö rev le ri sı ra sın da iş len di ğin den bah se dil me si, han gi fiil le ri nin han gi ka nun ve ni za ma ay kı rı ol du ğu nun ge rek çe gös te ril mek ve mad-de si de ya zıl mak su re tiy le be lir til me si zo run lu dur.

Mec lis so ruş tur ma sı öner ge si nin gö rü şül me siMAD DE 108- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş kan lı ğı na ve ri len Mec lis so ruş-

tur ma sı öner ge si ge len kâ ğıt lar lis te si ne alı nır ve Ge nel Ku rul da oku nur. Oku nan öner ge-nin bir ör ne ği, Baş kan lık ça hak kın da so ruş tur ma açıl ma sı is te nen Baş ba kan ve ya ba ka na gön de ri lir.

Mec lis so ruş tur ma sı açı lıp açıl ma ma sı hak kın da ya pı la cak gö rüş me le rin gü nü, öner-ge nin ve ri li şin den iti ba ren bir ay için de gö rü şü lüp ka ra ra bağ la na cak şe kil de, bir özel gün-dem ha lin de Da nış ma Ku ru lu nun tek li fi üze ri ne Ge nel Ku rul ca tes pit edi lir. Bu gö rüş me gü nü de ay rı ca hak kın da so ruş tur ma açıl ma sı is te nen Baş ba kan ve ya ba ka na bil di ri lir.

Sı ra sıy la, öner ge yi ve ren ler den ilk im za sa hi bi nin ve ya onun gös te re ce ği bir di ğer im za sa hi bi nin, şa hıs la rı adı na üç mil let ve ki li nin ve o sı ra da gö rev de bu lun sun ve ya bu-lun ma sın, hak kın da so ruş tur ma açıl ma sı is te nen Baş ba kan ve ya ba ka nın ko nu şa ca ğı bir gö rüş me den son ra, Mec lis so ruş tur ma sı açı lıp açıl ma ma sı hak kın da Ge nel Ku rul ca giz li oy la ka rar ve ri lir.

317

Mec lis so ruş tur ma sı ko mis yo nu nun ku ru lu şuMAD DE 109- So ruş tur ma açıl ma sı na ka rar ve ril me si ha lin de, so ruş tur ma nın yü-

rü tül me si gö re vi, Ana ya sa nın 100 ün cü mad de si hü küm le ri ne gö re, Baş kan lık ça Ge nel Ku rul da ya pı la cak ad çek me su re tiy le ku ru la cak on beş ki şi lik bir ko mis yo na ve ri lir.

Ko mis yon, ken di si ne bir baş kan, bir baş kan ve ki li, bir söz cü ve bir kâ tip se çer.Ce za Mu ha ke me le ri Usu lü Ka nu nu na gö re hâ kim le rin da va ya bak ma sı na ve ya ka-

ra ra ka tıl ma sı na en gel oluş tu ra cak du rum lar da bu lu nan, Mec lis so ruş tur ma sı öner ge si ni ve ren ve ya da ha ön ce Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li sin de ya da dı şın da bu ko nu da ki gö rü-şü nü açık la mış mil let ve kil le ri, bu ko mis yo na se çi le mez ler.

Ko mis yon da gö rev li me mur ve ra por tör ler ile ste nog raf için de ay nı hü küm uy gu-la nır.

Mec lis so ruş tur ma sı ko mis yo nu nun ça lış ma usu lü ve sü re siMAD DE 110- So ruş tur ma ko mis yo nu üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile top la nır

ve top lan tı ya ka tı lan la rın salt ço ğun lu ğu ile ka rar ve rir.Ko mis yo nun ça lış ma la rı giz li dir. Bu ko mis yo na ken di üye le ri dı şın da ki mil let ve-

kil le ri ka tı la maz lar.So ruş tur ma ko mis yo nu, ra po ru nu Ana ya sa nın 100 ün cü mad de si ne gö re ku ru lu-

şun dan iti ba ren iki ay için de ve rir. So ruş tur ma nın bi ti ri le me me si ha lin de, ko mis yo na iki ay lık ye ni ve ke sin bir sü re ve ri lir. Ko mis yo nun bu ko nu da ki is tem ya zı sı Ge nel Ku ru lun bil gi si ne su nu lur. Bu sü re için de ra po run Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş kan lı ğı na tes li mi zo run lu dur.

Mec lis so ruş tur ma sı ko mis yo nu nun yet ki le riMAD DE 111- Ko mis yon ka mu sal ve özel ku ru luş lar dan ko nu ile il gi li bil gi ve

bel ge le ri is te ye bi lir; ge rek li gör dük le ri ne el ko ya bi lir; Ba kan lar Ku ru lu nun bü tün va sı-ta la rın dan fay da la na bi lir; Ba kan lar Ku ru lu üye le ri ni, di ğer il gi li le ri, ta nık ve bi lir ki şi le ri din le ye bi lir.

Ko mis yon, naip ve ya is ti na be yo lu ile adlî mer ci ler den yar dım is te ye bi lir. Ay rı ca Ce-za Mu ha ke me le ri Usu lü Ka nu nu nun ta nık lar la, bi lir ki şi ler le, zapt ve ara ma ile il gi li ola rak adlî mer ci le re ver di ği hür ri yet le ri kı sıt la yı cı yet ki le rin ge nel hü küm ler çer çe ve sin de kul la-nıl ma sı nı, ge rek çe si ni bil dir mek su re tiy le gö rev li adlî mer ci den ya zıy la is te ye bi lir.

Ko mis yon, hak kın da so ruş tur ma açıl ma sı is te nen Baş ba kan ve ya ba ka nın sa vun-ma sı nı alır. Bu nun la il gi li ola rak ta lep ede ce ği bel ge le ri te min et ti rir.

Ko mis yon, ge rek ti ğin de alt ko mis yon lar ku ra rak An ka ra dı şın da ça lış ma ka ra rı ala bi lir.

So ruş tur ma nın so nuç lan dı rıl ma sıMAD DE 112- So ruş tur ma ko mis yo nu ra po ru, Baş kan lı ğa ve ril di ği ta rih ten iti ba-

ren on gün için de bas tı rı la rak hak kın da so ruş tur ma açıl ma sı is te nen Baş ba kan ve ya ba-

318

ka na der hal gön de ri lir ve Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si üye le ri ne da ğı tı lır. Ra por, üye-le re da ğı tı mın dan iti ba ren on gün için de gö rü şü lür.

Bu gö rüş me de, ko mis yo na, şa hıs la rı adı na al tı mil let ve ki li ne ve o sı ra da gö rev de bu lun sun ve ya bu lun ma sın hak kın da so ruş tur ma açıl ma sı is te nen Baş ba kan ve ya ba ka na söz ve ri lir. Son söz, hak kın da so ruş tur ma açıl ma sı is te nen Baş ba kan ve ya ba ka na ait tir ve sü re si sı nır lan dı rı la maz.

Gö rüş me ler ta mam lan dık tan son ra ko mis yon ra po ru Ge nel Ku rul ca giz li oy la ka-ra ra bağ la nır.

Ko mis yo nun Yü ce Di va na sevk yö nün de ki ra por la rı ile Ge nel Ku ru lun Yü ce Di va-na sevk ka rar la rın da han gi ce za hük mü ne da ya nıl dı ğı be lir ti lir.

Ko mis yo nun Yü ce Di va na sevk et me me yö nün de ki ra por la rı nın red di, an cak, Yü ce Di va na sev ke dair ve ri len ve sevk ka ra rı nın han gi ce za hük mü ne da ya na ca ğı nı gös te ren bir öner ge nin ka bu lüy le müm kün olur.

Yü ce Di va na sevk ka ra rı an cak üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile alı nır.Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li sin ce Yü ce Di va na sevk ka ra rı alı nır sa dos ya, en geç

ye di gün için de Baş kan lık ça di zi pu su la sı na bağ la na rak Ana ya sa Mah ke me si Baş kan lı-ğı na gön de ri lir.

Si yasî par ti grup la rın da so ruş tur may la il gi li gö rüş me ya pı la ma ma sıMAD DE 113- Si yasî par ti grup la rın da, Mec lis so ruş tur ma sı ile il gi li gö rüş me ya-

pı la maz ve ka rar alı na maz.An cak bu grup lar da Mec lis so ruş tur ma sı ile il gi li ko mis yon üye lik le ri için Ana ya sa-

nın 100 ün cü mad de si ne gö re gös te ri le cek aday la rın tes pi ti ama cıy la se çim ya pı la bi lir.

Cum hur baş ka nı nın va ta na iha net le suç lan dı rıl ma sıMAD DE 114- Ana ya sa nın 105 in ci mad de si nin son fık ra sı ge re ğin ce gö rev de bu-

lu nan ve ya gö rev den ay rıl mış olan Cum hur baş ka nı nın va ta na iha net ten do la yı suç lan-dı rıl ma sı nı is te yen öner ge, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si üye tam sa yı sı nın en az üç te bi ri nin im za sıy la Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş kan lı ğı na ve ri lir.

Bu öner ge der hal Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin bil gi si ne su nu lur; suç lan dı rıl-ma sı is te nen Cum hur baş ka nı na bil di ri lir ve Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin bil gi si ne su nul ma sın dan baş la ya rak ye di gün son ra ki bir le şi min gün de mi ne alı nır.

Bu bir le şim de, suç lan dı rıl ma sı is te nen Cum hur baş ka nı nın da din le ne ce ği bir gö-rüş me den son ra, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si üye tam sa yı sı nın en az dört te üçü nün oyuy la suç lan dı rıl ma sı is te nen Cum hur baş ka nı nın Yü ce Di va na sev ki ne ka rar ve ri le bi lir. Suç lan dı rıl ma sı is te nen Cum hur baş ka nı, is ter se, sa vun ma sı nı ya zı lı ola rak gön de re bi lir. Bu sa vun ma Ge nel Ku rul da ay nen oku nur.

Bi rin ci fık ra da söz ko nu su öner ge ile üçün cü fık ra da söz ko nu su Yü ce Di va na sevk ka ra rın da, han gi ce za hük mü ne da ya nıl dı ğı ve suç lan dı rıl ma sı is te nen Cum hur baş ka nın ca iş len di ği ile ri sü rü len su çun han gi ge rek çey le va ta na iha net sa yıl ma sı ge rek ti ği be lir ti lir.

319

YE DİN Cİ KI SIMDi lek çe le rin İn ce len me si ve Ka ra ra Bağ lan ma sı Esas ve Usul le ri

Di lek çe Ko mis yo nuMAD DE 115- Di lek çe Ko mis yo nu, Türk va tan daş la rı nın ve kar şı lık lı lık esa sı gö-

ze til mek kay dıy la Tür ki ye’ de ika met eden ya ban cı la rın ken di le riy le ve ya ka mu ile il gi li ola rak Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş kan lı ğı na gön der dik le ri di lek ve şikâ yet le ri in-ce ler.

Di lek çe le rin Baş kan lık Di va nın ca in ce len me siMAD DE 116- Di lek çe Ko mis yo nu nun; Baş kan, Baş kan ve ki li, Söz cü ve Kâ ti bin-

den olu şan Baş kan lık Di va nı, ko mis yo na ge len di lek çe le ri in ce le ye rek;1. Bel li bir ko nu yu ih ti va et me yen,2. Ye ni bir ka nu nu ve ya bir ka nun de ği şik li ği ni ge rek ti ren,3. Yar gı mer ci le ri nin gö re vi ne gi ren ko nu lar la il gi li olan ve ya hak la rın da bu mer-

ci ler ta ra fın dan ve ril miş bir ka rar bu lu nan,4. Yet ki li idarî ma kam lar ca ve ri len ke sin ce vap su re ti ni ih ti va et me yen,5. Ka nu nun di lek çe de bu lun ma sı nı zo run lu gör dü ğü şart lar dan her han gi bi ri ni ta-

şı ma yan,Di lek çe le rin gö rü şü le me ye ce ği ni ka ra ra bağ lar.Ko mis yon Baş kan lık Di va nı, bu ka rar la rı nı bas tı rır ve Tür ki ye Bü yük Mil let Mec-

li si üye le ri ne da ğı tır. Da ğı tım ta ri hin den iti ba ren on beş gün için de iti raz olun ma yan Baş kan lık Di va nı ka rar la rı ke sin le şir ve du rum di lek çe sa hip le ri ne ya zı lı ola rak bil di-ri lir.

Ko mis yon Baş kan lık Di va nı; gö rü şü le me ye ce ği ni ka ra ra bağ la dı ğı di lek çe ler den, ka nun ola rak dü zen len me le rin de top lum sal ya rar gör dük le ri nin bi rer ör ne ği ni Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş kan lı ğı na ve Baş ba kan lı ğa bil gi ola rak gön de rir.

Di lek çe le rin Ko mis yon Ge nel Ku ru lun ca in ce len me siMAD DE 117- Ko mis yon Baş kan lık Di va nı nın 116 ncı mad de nin dı şın da gör dü ğü

di lek çe ler ile ay nı mad de ge re ğin ce ka ra ra bağ la dı ğı di lek çe ler den sü re si için de iti ra za uğ ra yan lar, Ko mis yon Ge nel Ku ru lu na sevk edi lir.

Ko mis yon Ge nel Ku ru lu, ken di si ne gön de ri len di lek çe le ri, ilk ön ce; 116 ncı mad de hük mü ge re ğin ce in ce le ye rek ka rar ko nu su olup ola ma ya cak la rı hu su su nu ka rar laş tı rır.

Ko mis yon Ge nel Ku ru lu ka rar la rı nın bas tı rıl ma sı ve da ğı tıl ma sıMAD DE 118- Ko mis yon Baş kan lık Di va nı, Ko mis yon Ge nel Ku ru lun ca alı nan

ka rar la rı bas tı rır, bü tün mil let ve kil le ri ne ve ba kan la ra da ğı tır.

320

Ko mis yon Ge nel Ku ru lu ka rar la rı na iti razMAD DE 119- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin her üye si Ko mis yon Ge nel Ku ru-

lu nun ka ra rı na, ka ra rın da ğı tım gü nün den iti ba ren otuz gün için de ge rek çe li bir ya zıy la iti raz ede bi lir. Ak si hal de, di lek çe hak kın da ki ka rar ke sin le şir.

Ko mis yon Ge nel Ku ru lu, iti raz edi len di lek çe ler için, iti raz ta ri hin den iti ba ren otuz gün için de bir ra por dü zen le ye rek Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş kan lı ğı na su nar. Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin ala ca ğı ka rar ke sin dir.

Bu mad de hü küm le ri ge re ğin ce ke sin le şen ka rar lar, di lek çe sa hip le ri ne ve il gi li ba kan lık la ra bil di ri lir.

Di lek çe ler hak kın da ki ke sin ka rar la rın so nu cuMAD DE 120- Ba kan lar 119 un cu mad de ge re ğin ce ke sin le şen ka rar lar hak kın da

yap tık la rı iş le mi, ay nı mad de nin son fık ra sı uya rın ca ken di le ri ne ya pı lan bil di ri ta ri hin-den iti ba ren otuz gün için de, Ko mis yon Baş kan lı ğı na ya zıy la bil di rir ler. Ko mis yon Ge-nel Ku ru lu, bun lar dan ge rek li gör dük le ri nin Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li sin de gö rü şül-me si ni is te ye bi lir. Bu tak dir de, ko mis yon ken di gö rü şü nü be lir ten bir ra por ha zır la ya rak Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş kan lı ğı na su nar. Ko mis yo nun bu is tek te bu lun ma sı ha lin de 119 un cu mad de nin ikin ci ve üçün cü fık ra la rı hü küm le ri uy gu la nır.

İl gi li ba kan lık bi rin ci fık ra uya rın ca yap ma sı ge re ken bil di ri yi yap ma dı ğı tak dir de de, ay nı fık ra hü küm le ri uy gu la nır.

SE Kİ ZİN Cİ KI SIMCum hur baş ka nı Se çi mi, Gü ven İs te mi, Ola ğa nüs tü

Yö ne tim Usul le ri ve Si lah lı Kuv vet ler le İl gi li Ka rar lar

Bİ RİN Cİ BÖ LÜMCum hur baş ka nı Se çi mi ve An diç me Tö re ni

Cum hur baş ka nı se çi miMAD DE 121- Cum hur baş ka nı, Ana ya sa nın 101 in ci mad de sin de ya zı lı ni te lik le ri

ta şı yan aday lar ara sın dan, Ana ya sa nın 102 nci mad de si hü küm le ri ne gö re se çi lir.Cum hur baş ka nı se çi mi nin so nu cu, ye ni Cum hur baş ka nı na, Tür ki ye Bü yük Mil let

Mec li si Baş ka nı nın ve bir le şim de gö rev li Baş kan lık Di va nı üye le ri nin im za la dık la rı bir tu ta nak la bil di ri lir.

Cum hur baş ka nı se çi mi ta mam la nın ca Baş kan, ye ni Cum hur baş ka nı na se çil di ği ni bil dir mek üze re otu ru mu ka pa tır.

Cum hur baş ka nı nın an diç me tö re niMAD DE 122- Ye ni Cum hur baş ka nı nın an diç me tö re ni, es ki Cum hur baş ka nı nın

gö rev sü re si nin dol du ğu gün ya pı lır.

321

Cum hur baş kan lı ğı, Cum hur baş ka nı nın gö rev sü re si nin dol ma sın dan baş ka bir se-bep le bo şal mış sa, an diç me tö re ni, se çim den he men son ra ki otu rum da ya pı lır.

Ye ni Cum hur baş ka nı an diç mek üze re gel di ğin de, Baş kan otu ru mu açar ve en yaş-lı Baş kan ve ki li va sı ta sıy la Cum hur baş ka nı nı Ge nel Ku rul Sa lo nu na da vet eder. Cum-hur baş ka nı, be ra be rin de en yaş lı Baş kan ve ki li ol du ğu hal de, hi ta bet kür sü sü ne ge lir ve ayak ta an di çer. An diç me bi tin ce, İs tik lal Mar şı ça lı nır ve Cum hur baş ka nı be ra be rin de en yaş lı Baş kan ve ki li ol du ğu hal de sa lon dan ay rı lır.

Cum hur baş ka nı, an diç me tö re nin de si yah el bi se gi yer.

İKİN Cİ BÖ LÜMGü ven İs te mi

Hü kü met prog ra mı nın okun ma sıMAD DE 123- Cum hur baş ka nın ca atan mak la ku rul muş bu lu nan Ba kan lar Ku ru-

lu nun prog ra mı, ku ru luş ta ri hin den iti ba ren en geç bir haf ta için de Baş ba kan ve ya bir ba kan ta ra fın dan Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li sin de oku nur.

Ba kan lar Ku ru lu prog ra mı nın oku na ca ğı gün için, Da nış ma Ku ru lun ca Ge nel Ku-ru la bir özel gün dem tek lif olu nur.

Ye ni Ba kan lar Ku ru lu ku rul du ğu sı ra da Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si top lan tı ha-lin de de ğil se, Baş kan lık ça der hal top lan tı ya çağ rı lır.

Hü kü met prog ra mı nın gö rü şül me si; gö re ve baş lar ken gü ve no yuMAD DE 124- Ba kan lar Ku ru lu prog ra mı nın Ge nel Ku rul da okun ma sın dan iti ba-

ren iki tam gün geç tik ten son ra, prog ram üze rin de gö rüş me açı lır. Bu gö rüş me sı ra sın da ge nel hü küm ler uy gu la nır.

Gö rüş me ye ay rı lan gün için Da nış ma Ku ru lun ca Ge nel Ku ru la bir özel gün dem tek lif olu nur.

Bu gö rüş me için söz al mak, ye ni Ba kan lar Ku ru lu lis te si ne dair Cum hur baş kan lı ğı ya zı sı nın Ge nel Ku rul da okun ma sın dan son ra müm kün dür.

Gö rüş me le rin bi ti min den bir tam gün geç tik ten son ra gü ven oy la ma sı na baş vu ru-lur. Gü ven oy la ma sı açık oy la ge nel hü küm le re gö re ya pı lır.

Gü ven is te mi nin gö rüş me usu lüMAD DE 125- Baş ba kan ge rek li gö rür se, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li sin den gü-

ven is te min de bu lu na bi lir. Bu is tem der hal, Baş kan lık ça, Ge nel Ku ru la su nuş lar ara sın da bil di ri lir.

Bu is tem üze ri ne Da nış ma Ku ru lu der hal, gü ven is te mi nin gö rü şü le ce ği gü nü ve özel gün de mi Ge nel Ku ru la tek lif eder. Gü ven is te mi üze rin de gö rüş me, her hal de, gü-ven is te mi nin Ge nel Ku rul da okun ma sın dan son ra bir tam gün geç me den ya pı la maz.

322

Gü ven is te mi üze rin de ki gö rüş me ler de ge nel hü küm ler uy gu la nır. Gö rüş me bit-tik ten son ra, Da nış ma Ku ru lu der hal, gü ven oy la ma sı gü nü nü ve özel gün de mi Ge nel Ku ru la tek lif eder. Gü ven oy la ma sı, her hal de, gö rüş me nin bit me sin den bir tam gün geç me den ya pı la maz.

Oy la ma açık oy la olur.Baş kan lık, iki yüz yet miş al tı mil let ve ki li gü ven siz lik oyu kul lan dı ğı tak dir de, Ba-

kan lar Ku ru lu na gü ven siz lik oyu ve ril di ği ni, ak si hal de Ba kan lar Ku ru lu nun gü ve no yu al dı ğı nı bil di rir.

ÜÇÜN CÜ BÖ LÜMOla ğa nüs tü Yö ne tim Usul le ri

Ola ğa nüs tü hal ile il gi li ka rar larMAD DE 126- Ana ya sa nın 121 in ci mad de si ge re ğin ce Ba kan lar Ku ru lu ta ra fın dan

ilan edi len ve Res mi Ga ze te de ya yım la nan ola ğa nüs tü hal ile il gi li ka rar, Baş ba kan lık tez ke re siy le Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin ona yı na su nu lur.

Yu ka rı da ki fık ra da söz ko nu su ka rar da ön gö rü len sü re nin kı sal tıl ma sı ve ya uza tıl-ma sı hak kın da si yasî par ti grup la rı ve ya en az yir mi mil let ve ki li nin im za sı ile gö rüş me sı ra sın da öner ge ve ri le bi lir. Oy la ma dan ön ce öner ge sa hi bi beş da ki ka yı geç me mek üze-re söz ala bi lir.

Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li sin ce onay la nan ola ğa nüs tü ha lin sü re si nin uza tıl ma sı-na, de ğiş ti ril me si ne ve ya ola ğa nüs tü ha lin kal dı rıl ma sı na dair Ba kan lar Ku ru lu is tem le ri bu mad de de ki usul ve esas la ra gö re gö rü şü lür ve ka ra ra bağ la nır.

Bu mad de ge re ğin ce ya pı la cak gö rüş me ler ge nel hü küm le re gö re ya pı lır.

Sı kı yö ne tim le il gi li ka rar larMAD DE 127- Ana ya sa nın 122 nci mad de si ge re ğin ce Ba kan lar Ku ru lu ta ra fın dan

ilan edi len ve Res mi Ga ze te de ya yım la nan sı kı yö ne tim le il gi li ka rar, Baş ba kan lık tez ke-re siy le Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin ona yı na su nu lur.

Sı kı yö ne tim ila nı na dair ka ra rın onay lan ma sı na ve ya sı kı yö ne tim sü re si nin de ğiş-ti ril me si ne ve ya sı kı yö ne ti min kal dı rıl ma sı na dair Ba kan lar Ku ru lu is te mi nin ve si yasî par ti grup la rı ve ya en az yir mi mil let ve ki li nin im za sı ile ve ri le cek öner ge le rin iş lem ve gö rüş me le rin de 126 ncı mad de hü küm le ri uy gu la nır.

Ola ğa nüs tü hal ve sı kı yö ne tim ka nun hük mün de ki ka rar na me le ri nin gö rü-şül me si

MAD DE 128- Ana ya sa nın 121 ve 122 nci mad de le ri ge re ğin ce çı ka rı lan ve Tür-ki ye Bü yük Mil let Mec li si ne su nu lan ka nun hük mün de ka rar na me ler, Ana ya sa nın ve İç tü zü ğün ka nun ta sa rı ve tek lif e ri nin gö rü şül me si için koy du ğu ku ral la ra gö re an cak, ko mis yon lar da ve Ge nel Ku rul da di ğer ka nun hük mün de ka rar na me ler le, ka nun ta sa rı ve tek lif e rin den ön ce, ive di lik le en geç otuz gün için de gö rü şü lür ve ka ra ra bağ la nır.

323

Ko mis yon lar da en geç yir mi gün için de gö rüş me le ri ta mam lan ma yan ka nun hük mün-de ka rar na me ler Mec lis Baş kan lı ğın ca doğ ru dan doğ ru ya Ge nel Ku rul gün de mi ne alı nır.

DÖR DÜN CÜ BÖ LÜMSa vaş Ha li İla nı ve Si lah lı Kuv vet ler le İl gi li Ka rar lar

Sa vaş ha li ila nıMAD DE 129- Ana ya sa nın 92 nci mad de si nin bi rin ci fık ra sı ge re ğin ce, ya ban cı bir

dev le te kar şı ve ya hut bel li bir dev le ti he def tut ma yıp Tür ki ye için sa vaş hu ku ku nun yü-rür lü ğe gir me si ni ge rek ti ren hal ler de sa vaş ha li ila nı na, Ba kan lar Ku ru lu nun is te mi üze-ri ne, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li sin ce ka rar ve ri lir. Bu ka ra rı Cum hur baş ka nı uy gu lar.

An cak, Ana ya sa nın 92 nci mad de si nin ikin ci fık ra sın da be lir ti len hal ler de Cum hur-baş ka nı da, Türk Si lah lı Kuv vet le ri nin kul la nıl ma sı na ka rar ve re bi lir ve der hal Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ni top lan tı ya ça ğı rır.

Si lah lı kuv vet gön de ril me si ve ya ka bu lüMAD DE 130- Ana ya sa nın 92 nci mad de si nin bi rin ci fık ra sı ge re ğin ce, Türk Si lah-

lı Kuv vet le ri nin ya ban cı ül ke le re gön de ril me si ne ve ya ya ban cı si lah lı kuv vet le rin Tür-ki ye’ de bu lun ma sı na bel li bir sü re için, Ba kan lar Ku ru lu nun is te mi üze ri ne, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li sin ce izin ve ri lir. Bu ka ra rı Cum hur baş ka nı uy gu lar.

DO KU ZUN CU KI SIMYa sa ma Do ku nul maz lı ğı ve Üye li ğin Düş me si

Bİ RİN Cİ BÖ LÜMYa sa ma Do ku nul maz lı ğı

Ya sa ma do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı is te mi ve gö rü şü le ce ği ko mis yonMAD DE 131- Bir mil let ve ki li nin do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı hak kın da ki is-

tem ler Baş kan lık ça, Ana ya sa ve Ada let ko mis yon la rı üye le rin den ku ru lu Kar ma Ko mis-yo na ha va le edi lir.

Ana ya sa ve Ada let ko mis yon la rı üye le rin den ku ru lu Kar ma Ko mis yo nun Baş ka nı, Baş kan ve ki li, Söz cü ve Kâ ti bi, Ana ya sa Ko mis yo nu nun Baş ka nı, Baş kan ve ki li, Söz cü sü ve Kâ ti bi dir.

Ha zır lık Ko mis yo nu ve gö rüş me le riMAD DE 132- Kar ma Ko mis yon baş ka nı, do ku nul maz lık dos ya la rı nı in ce le mek

üze re ad çek me su re tiy le beş üye li bir ha zır lık ko mis yo nu teş kil eder.Ha zır lık ko mis yo nu ken di ne giz li oy la bir baş kan ve söz cü lük gö re vi ni de ya pa cak

bir kâ tip se çer.

324

Bu ko mis yon bü tün kâ ğıt la rı in ce le yip ge re kir se o mil let ve ki li ni din ler; ta nık din-le ye mez.

Ha zır lık ko mis yo nu ra po ru nu gö re ve baş la ma sın dan iti ba ren en geç bir ay da ve rir.Bu ra por Kar ma Ko mis yon da bir ay da so nuç lan dı rı lır.

Kar ma Ko mis yon ra po ruMAD DE 133- Kar ma Ko mis yon, ha zır lık ko mis yo nu nun ra po ru nu ve ek le ri ni gö-

rü şür.Kar ma Ko mis yon do ku nul maz lı ğın kal dı rıl ma sı na ve ya ko vuş tur ma nın mil let ve-

kil li ği ve ya ba kan lık sı fa tı nın so na er me si ne ka dar er te len me si ne ka rar ve rir.Kar ma Ko mis yon ra po ru, ko vuş tur ma nın er te len me si şek lin de ise Ge nel Ku rul da

oku nur. On gün zar fın da bu ra po ra ya zı lı ola rak iti raz edil mez se ke sin le şir.Ra por, do ku nul maz lı ğın kal dı rıl ma sı şek lin de ise ve ya üçün cü fık ra ge re ğin ce iti-

raz edil miş se Ge nel Ku rul da gö rü şü lür.Ko vuş tur ma er te len miş ve bu ka rar Ge nel Ku rul ca kal dı rıl ma mış ise, dö nem ye-

ni len miş ol sa bi le mil let ve kil li ği sı fa tı de vam et ti ği sü re ce il gi li hak kın da ko vuş tur ma ya pı la maz.

Sa vun ma hak kıMAD DE 134- Do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı is te nen mil let ve ki li is ter se ha zır lık

ko mis yo nun da, Kar ma Ko mis yon da ve Ge nel Ku rul da ken di ni sa vu nur ve ya bir üye ye sa vun du rur.

Sa vun ma için çağ rı da bu lu nu lan mil let ve ki li da ve te uy maz sa ev rak üze rin de ka rar ve ri lir.

Son söz her hal de sa vun ma nın dır.Do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı nı üye nin biz zat is te me si ye ter li de ğil dir.

İKİN Cİ BÖ LÜMÜye li ğin Düş me si

Üye li ğin düş me siMAD DE 135- İs ti fa eden, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ne se çil me ye en gel bir suç-

tan do la yı hü küm gi yen, kı sıt la nan, üye lik le bağ daş ma yan bir hiz me ti sür dür mek te ıs rar eden, Mec lis ça lış ma la rı na özür süz ve ya izin siz ola rak bir ay için de top lam beş bir le şim gü nü ka tıl ma yan mil let ve ki li nin üye li ği, 136, 137 ve 138 in ci mad de le re gö re dü şer.

Üye lik ten is ti fa, hü küm lü lük ve kı sıt lan maMAD DE 136- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si üye li ğin den is ti fa eden mil let ve ki li-

nin is ti fa ya zı sı nın ger çek li ği Baş kan lık Di va nın ca ye di gün için de in ce le nip tes pit edil-dik ten son ra üye li ği nin düş me si ne Ge nel Ku rul ca gö rüş me siz ka rar ve ri lir.

325

Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si üye li ği ne se çil me ye en gel bir suç tan do la yı ke sin hü küm gi yen ve ya kı sıt la nan mil let ve ki li hak kın da ki ke sin leş miş mah ke me ka ra rı nın Ge nel Ku ru lun bil gi si ne su nul ma sıy la üye lik sı fa tı so na erer.

Mil let ve kil li ği ile bağ daş ma yan bir gö re vi sür dür meMAD DE 137- Ana ya sa nın 82 nci mad de sin de ve ka nun lar da mil let ve kil li ği ile

bağ da şa ma ya ca ğı be lir ti len her han gi bir hiz me ti ve ya gö re vi sür dür mek te ıs rar eden üye le rin du ru mu Baş kan lık Di va nın ca in ce le nir. So nuç, Baş kan lık Di va nı ka ra rı ola-rak Ana ya sa ve Ada let Ko mis yon la rı üye le rin den ku ru lu Kar ma Ko mis yo na gön de-ri lir.

Kar ma Ko mis yon, ya sa ma do ku nul maz lık la rı nın kal dı rıl ma sın da ki usul le re gö re du ru mu in ce le ye rek bir ra por ha zır lar.

Bu ra por, Ge nel Ku rul da gö rü şü lür. Üye lik sı fa tı nın düş me si söz ko nu su olan mil-let ve ki li, is ter se Kar ma Ko mis yon da ve Ge nel Ku rul da ken di si ni sa vu nur ve ya bir üye ye sa vun du rur. Son söz her hal de sa vun ma nın dır.

Üye li ğin düş me si, Ge nel Ku rul da giz li oy la ka ra ra bağ la nır. Oy la ma, Kar ma Ko-mis yon ra po ru üze rin de ki gö rüş me le rin ta mam lan ma sın dan iti ba ren yir mi dört saat geç-me den ya pı la maz.

Mil let ve kil le ri nin de vam sız lı ğıMAD DE 138- Bir mil let ve ki li Mec lis ça lış ma la rı na özür süz ve ya izin siz ola rak

bir ay için de top lam beş bir le şim gü nü ka tıl maz sa de vam sız lı ğı Baş kan lık Di va nın ca tes pit edi lir ve Ana ya sa ve Ada let Ko mis yon la rı üye le rin den ku ru lu Kar ma Ko mis yo na gön de ri lir.

Kar ma Ko mis yon, ya sa ma do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sın da ki hü küm le re gö re du ru mu in ce ler ve ra po ru nu ha zır lar.

Bu ra po ru gö rü şen Ge nel Ku rul de vam sız lık se be biy le mil let ve kil li ği nin düş me si ge rek ti ği ne üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka rar ve rir se, üye li ği dü şer. Üye li ği nin düş me si is te nen mil let ve ki li is ter se Kar ma Ko mis yon da ve Ge nel Ku rul da ken di si ni sa-vu nur ve ya bir üye ye sa vun du rur. Son söz her hal de sa vun ma nın dır.

Oy la ma, Kar ma Ko mis yon ra po ru üze rin de ki gö rüş me le rin ta mam lan ma sın dan iti-ba ren yir mi dört saat geç me den ya pı la maz.

Bir ya sa ma yı lı için de izin siz ve ya özür süz ola rak top lam kırk beş bir le şim den faz-la yok sa yı lan mil let ve ki li nin yol luk la rı nın üç ay lı ğı ke si lir.

326

ONUN CU KI SIMOy la ma lar ve Se çim ler

Bİ RİN Cİ BÖ LÜMOy la ma lar

Oy la ma şe kil le riMAD DE 139- Oy la ma üç şe kil de ya pı lır:1. İşa ret le oy la ma;2. Açık oy la ma;3. Giz li oy la ma.İşa ret le oy la ma üye le rin el kal dır ma sı; te red düt ha lin de aya ğa kalk ma la rı; beş üye-

nin aya ğa kal ka rak tek lif et me si ha lin de de sa lon da olum lu ve olum suz oy ve ren le rin iki ye bö lü ne rek sa yıl ma la rı su re tiy le ya pı lır.

Açık oy la ma, üze rin de mil let ve kil le ri nin ad ve so yad la rıy la se çim çev re le ri nin ya-zı lı ol du ğu oy pu su la la rı nın ku tu ya atıl ma sı ve ya elekt ro nik oy la ma me ka niz ma sı nın ça lış tı rıl ma sı ya hut ad cet ve li nin okun ma sı üze ri ne adı oku nan mil let ve ki li nin aya ğa kal-ka rak ™ka bul∫, ™çe kim ser∫ ve ya ™ret∫ ke li me le rin den bi ri ni yük sek ses le söy le me si ve böy le ce açık la dı ğı oyu nun kâ tip üye ler ce kay de dil me si su re tiy le olur.

Oy pu su la la rı nın top lan ma sı kür sü de bu lu nan bir ku tu ya oy pu su la la rı nın atıl ma sı su re tiy le ola bi le ce ği gi bi ku tu la rın özel gö rev li ler ta ra fın dan sı ra lar ara sın da do laş tı rıl-ma sı su re tiy le de ya pı la bi lir. Açık oy la ma şe kil le rin den bi ri ne baş vu rul ma sı, Ge nel Ku-ru lun ka ra rı na bağ lı dır.

Giz li oy la ma, üze rin de hiç bir işa ret bu lun ma yan yu var lak la rın kür sü den ku tu ya atıl ma sı su re tiy le ya pı lır.

Be yaz yu var lak olum lu, ye şil yu var lak çe kim ser ve kır mı zı yu var lak olum suz oy an la mı na ge lir.

İşa ret le oy la ma nın ya pı la ca ğı hal lerMAD DE 140- Ana ya sa da, ka nun lar da ve İç tü zük te açık ve ya giz li oy la ma ya pıl-

ma sı nın zo run lu ol du ğu be lir til me yen bü tün hu sus lar da kaide ola rak işa ret oyu na baş-vu ru lur.

İç tü zük te işa ret oyuy la hal le di le ce ği be lir ti len hu sus lar da, oy la ma la rın işa ret le ya-pıl ma sı zo run lu dur.

İşa ret le oy la ma da usulMAD DE 141- İşa ret oyu na baş vu rul ma sı ge re ken hal ler de Baş kan oy la ma ya pı la-

ca ğı nı bil di re rek ön ce oya su nu lan hu su su ka bul eden le rin, son ra ka bul et me yen le rin el kal dır ma sı nı is ter.

327

Kâ tip üye ler, ken di oy la rı nı Ge nel Ku rul da ki oy la rın sa yı mı bit tik ten son ra Baş ka-na bil di rir ler.

Oy la ma so nu cu, Baş kan ta ra fın dan Ge nel Ku ru la “ka bul edil miş tir” ve ya “ka bul edil me miş tir” den mek su re tiy le ilân olu nur.

İşa ret le oy la ma sı ra sın da oya su nu lan hu su sun le hin de ve aley hin de el kal dı ran la rı, Baş kan ile kâ tip üye ler be ra ber ce sa ya rak tes pit eder ler. Ara la rın da an la şa ma dık la rı ve ya oy la rı tes pit ede me dik le ri hal ler de, Baş kan, oy la ma nın aya ğa kalk mak su re tiy le tek rar-la na ca ğı nı bil di rir.

Aya ğa kalk mak su re tiy le oy la ma ya baş vu rul ma sın dan he men son ra bir ara da aya ğa kal kan beş mil let ve ki li so nu cun açık ça an la şıl ma dı ğı ge rek çe siy le oy la ma nın tek rar lan-ma sı nı is ter ler se, oy la ma sa lon da iki ye bö lün mek su re tiy le ye ni den ya pı lır.

Açık oy la ma nın zo run lu ol du ğu hal lerMAD DE 142- Ge nel ve kat ma büt çe ka nun ta sa rı la rı, bu ka nun la ra iliş kin ek ta-

sa rı lar la de ği şik lik ta sa rı la rı, ge nel ve kat ma büt çe li daire ler için ek öde nek ve ya ola-ğa nüs tü öde nek ve ril me si hak kın da ki ka nun ta sa rı la rı, bu ka nun la ra iliş kin de ği şik lik ta sa rı la rı, bu ka nun lar da bö lüm ler ara sın da ak tar ma ya pıl ma sı na dair ka nun ta sa rı la rı ile Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si büt çe si nin de ğiş ti ril me si hak kın da ve ri len ka nun tek lif e-ri, ge çi ci ola rak har ca ma ya pıl ma sı na ve ge lir top lan ma sı na yet ki ve ren ka nun ta sa rı la rı-nın tü mü; ver gi, re sim ve harç lar kon ma sı na, kal dı rıl ma sı na, ek sil til me si ne ve ya ar tı rıl-ma sı na dair ka nun ta sa rı sı ve tek lif e ri nin tü mü; ke sin he sap ka nu nu ta sa rı la rı, ge nel ve kat ma büt çe li daire le re bağ lı dö ner ser ma ye ler he sap la rı nın onay lan ma sı na dair ka nun ta sa rı la rı nın tü mü; mil let le ra ra sı and laş ma la rın onay lan ma sı; bu and laş ma la ra ka tıl ma ve ya bu and laş ma la rın bel li hü küm le ri nin yü rür lü ğe kon ma sı hak kın da ki ka tıl ma bil di ri-le ri nin ya pıl ma sı nın uy gun bu lun ma sı hak kın da ki ka nun ta sa rı la rı nın tü mü; uzun va de li kal kın ma pla nı ta sa rı sı nın tü mü, Ana ya sa nın de ğiş ti ril me si ne dair ka nun tek lif e ri nin her bir mad de siy le tü mü ve bu İç tü zü ğün em re di ci hü küm le riy le be lir ti len di ğer hu sus la rın oy lan ma sı açık oy la ma ile ya pı lır.

Açık oy la ma is te miMAD DE 143- Ana ya sa, ka nun lar ve İç tü zük ge re ğin ce işa ret oyu na ya hut giz li oya

baş vu rul ma sı zo run lu ol ma yan hal ler de açık oy la ma ya pıl ma sı en az on beş mil let ve ki-li nin ya zı lı is te mi ne bağ lı dır.

Bu hu sus ta ki öner ge le rin, oy la ma ya ge çil me den ön ce Baş kan lı ğa ve ril miş ol ma sı ge-rek li dir. Baş kan, oy la ma ya geç me den ön ce, açık oy is te mi ol du ğu nu bil di rir ve öner ge sa-hip le rin den en az on be şi nin Ge nel Ku rul sa lo nun da bu lu nup bu lun ma dı ğı nı tes pit eder.

Oy la ma ya ilk ola rak açık oy is te min de bu lu nan üye ler den baş la nır. Öner ge sa hip-le rin den en az on be şi Ge nel Ku rul sa lo nun da bu lun maz ve ya nok san im za her han gi bir mil let ve ki li ta ra fın dan ka bul edil mez ve ya oy la ma ya ka tıl maz lar sa, açık oy la ma is te mi dü şer.

328

Açık oy la ma öner ge sin de im za sı bu lu nan lar dan en az on beş mil let ve ki lin den her-han gi bi ri nin oyu nu ku tu ya at ma dı ğı tas nif so nun da an la şı lır sa, ya pı lan oy la ma, işa ret oyu ni te li ğin de iş lem gö rür.

Açık oy la ma sı ra sın da ba sı lı oy pu su la sı bu lun ma yan mil let ve ki li bir be yaz kâ ğıt üze ri ne adı nı ve se çim çev re si ni ya zıp im za la mak su re tiy le oyu nu kul la na bi lir.

Açık oy la ma nın so nuç lan ma sıMAD DE 144- Açık oy la ma da oy la ma iş le mi nin so na er di ği Baş kan lık ça bil di ril-

dik ten son ra, hiç bir mil let ve ki li oyu nu kul la na maz.Oy la rın sa yı mı ve dö kü mü kâ tip üye ler ce ya pı lır ve tu ta nak la tes pit edi len so nuç

ay nı otu rum da Baş kan ta ra fın dan ilan olu nur.

Bir den faz la açık oy la ma nın bir ara da ya pıl ma sıMAD DE 145- Bir den faz la hu sus hak kın da açık oy la ma ya pıl ma sı ge re ki yor sa,

açık oy la ma iş lem le ri, oy pu su la la rı nın de ği şik ku tu la ra ay nı za man da atıl ma sı su re tiy le de ya pı la bi lir.

Baş ka nın ge rek li gör me si ha lin de açık oy la ma otu ru mun so nu na ve ya haf ta nın bel li bir gü nü ne bı ra kı la bi lir. An cak, muh te va sı iti ba riy le çe liş ki do ğur ma sı muh te mel mad-de ler ay rı ay rı oy la nır.

Ka rar ye ter sa yı sı MAD DE 146- Oya ko nu lan bü tün hu sus lar, Ana ya sa da, ka nun lar da ve ya İç tü zük te

ay rı ca hü küm yok sa, top lan tı ya ka tı lan mil let ve kil le ri nin salt ço ğun lu ğuy la ka rar laş tı rı-lır. Salt ço ğun luk bel li bir sa yı nın ya rı sın dan az ol ma yan ço ğun luk tur.

İşa ret le oy la ma da olum lu oy lar, olum suz oy lar dan faz lay sa, oya ko nan hu sus ka bul edil miş; ak si hal de, red de dil miş olur. Ge nel Ku rul da bu lu nup da oya ka tıl ma yan lar ye ter sa yı ya dâ hil edi lir ler.

Giz li oy la maMAD DE 147- Ana ya sa ve ya ka nun ge re ğin ce açık oy la ma nın zo run lu bu lun du ğu

hal ler de ve ya İç tü zü ğün işa ret oyuy la hal li nin zo run lu ol du ğu nu be lirt ti ği ko nu lar da ya hut açık oy la ma nın İç tü zük uya rın ca is tem üze ri ne ya pıl dı ğı hal ler de, giz li oy la ma ya pıl maz.

Yu ka rı da ki fık ra da ya zı lı hal ler dı şın da giz li oy la ma ya pı la bil me si için yir mi mil-let ve ki li nin bir öner ge ile, giz li oy la ma ya pıl ma sı nı is te me si ve bu is te min Ge nel Ku rul-ca ka bu lü lâ zım dır. Ka rar gö rüş me siz işa ret oyuy la alı nır.

Giz li oy la ma usu lüMAD DE 148- Mil let ve kil le ri ne, be yaz, ye şil ve kır mı zı renk te üç yu var lak bir den

ve ri lir. Bun lar dan oy ola rak kul la nı la cak yu var lak, bu nun için gös te ri len ku tu ya atı lır. Di ğer iki yu var lak ay rı ca be lir ti len ye re bı ra kı lır.

329

Oy la ma nın ma na sı nın be lir til me siMAD DE 149- Ge re ken hal ler de Baş kan oy la ma dan ön ce ve ri le cek oy la rın ne an-

la ma gel di ği ni kı sa ca be lir te bi lir.Her oy la ma dan ön ce mil let ve kil le ri zil ça lın mak su re tiy le çağ rı lır.

İKİN Cİ BÖ LÜMSe çim ler

Se çim ler de usulMAD DE 150- Ge nel Ku rul ve ko mis yon lar da se çim ler, ka nun ve İç tü zük te be-

lir til miş baş ka bir usul yok sa, al fa be sı ra sıy la ad la rı oku nan mil let ve kil le ri nin oy la rı nı kür sü de ki ku tu ya at ma la rı su re tiy le ya pı lır.

Sa yım ve dö küm işi ad çek mek su re tiy le tes pit edi le cek beş üye li bir tas nif ko-mis yo nu ta ra fın dan ye ri ne ge ti ri lir. Bu ko mis yo nun oy la ma so nuç la rı na ait ra po ru, ay nı otu rum da Baş kan ta ra fın dan Ge nel Ku ru la açık la nır.

Se çim ler de mil let ve kil le ri zil çal ma su re tiy le çağ rı lır.

ON Bİ RİN Cİ KI SIMDe vam ve İzin

De vam sız lık ve izinMAD DE 151- Ge nel Ku rul da ve ya ko mis yon lar da ya pı lan yok la ma ve ya açık oy-

la ma lar da özür süz ve ya izin siz ola rak bu lun ma yan mil let ve ki li o bir le şim de yok sa yı lır.Baş kan ya zıy la baş vu ran bir mil let ve ki li ne on gü nü aş ma mak üze re izin ve re bi lir.Da ha uzun sü re li izin ler için, Baş kan lık Di va nı nın su nuş lar ara sın da yer ala cak tek-

li fi üze ri ne, Ge nel Ku rul, gö rüş me siz ve işa ret le oy la ma su re tiy le ka rar ve rir.

De vam sız lık cet ve liMAD DE 152- Baş kan lık Di va nı mil let ve kil le ri nin Ge nel Ku rul ve ya ko mis yon ça-

lış ma la rı na ka tıl ma dı ğı gün le ri gös te rir bir cet vel dü zen le ye rek bu cet ve lin il gi li üye le re ait kı sım la rı nı özel su ret te ken di le ri ne gön de rir.

Cet ve le iti ra zı olan mil let ve ki li al dı ğın dan baş la ya rak ye di gün için de ya zı ile iti raz ede bi lir.

Baş kan lık Di va nı iti ra zı in ce ler; ge re ki yor sa il gi li üye den bil gi ve bel ge is ter, bun-dan son ra va ra ca ğı so nu ca gö re de vam sız lık cet ve li ya yım lar.

De vam sız lık cet ve li bir ya sa ma yı lı için de en az üç de fa ya yım la nır.

De vam sız lı ğın müey yi de siMAD DE 153- Bir ya sa ma yı lı için de izin siz ve ya özür süz ola rak top lam kırk beş

bir le şim den faz la yok sa yı lan mil let ve ki li nin yol luk la rı nın üç ay lı ğı ke si lir.

330

İki ay için izin alan la rın öde nek ve yol luk la rıMAD DE 154- Bir ya sa ma yı lı için de ara lık sız ola rak iki ay ve ya da ha faz la izin al-

mış olan mil let ve kil le ri ne öde nek ve yol luk la rı nın ve ri le bil me si, Ge nel Ku ru lun ka ra rı na bağ lı dır. Ge nel Ku rul, bu ko nu da ki ka ra rı nı, Baş kan lık Di va nı nın su nuş lar ara sın da yer ala cak tek li fi üze ri ne gö rüş me siz ve işa ret le oy la ma su re tiy le ve rir.

ONİ KİN Cİ KI SIMTu ta nak lar

Tu ta nak ne vi le ri, tu tul ma sı ve tu ta nak ta dü zelt meMAD DE 155- Ge nel Ku rul da, tam ve özet ol mak üze re, iki tür lü tu ta nak tu tu lur.Tam tu ta nak, ses al ma ma ki ne si nin yar dı mıy la ste no lar ve İç tü zü ğün ge rek tir di ği

hal ler de kâ tip üye ler ta ra fın dan tu tu lur.Bun lar, tu ta nak der gi sin de ya yım la nır.Tam tu ta na ğın bas tı rı lıp da ğı tıl ma sın dan baş la ya rak on beş gün için de il gi li ler, ge-

re ken dü zelt me le rin ya pıl ma sı için Baş kan lı ğa ya zıy la baş vu ra bi lir ler.Bu baş vur ma üze ri ne, Baş kan lık Di va nı, ge re ken in ce le me yi ya par. Baş kan lık Di-

va nı dü zelt me is te mi ni hak lı gö rür se, bir dü zelt me ya yım la nır ve ait ol du ğu tu ta nak der-gi si ne ek le nir.

Bir ya sa ma yı lı nın son bir le şi mi nin tu ta nak öze ti kâ tip üye ler ta ra fın dan he men ora da ya zı la rak o bir le şi min so nun da oku nur.

Bu hal de dü zelt me ler okun ma so nun da ya pı lır.Son bir le şim tu ta na ğın da mil let ve kil le ri ta ra fın dan ya pı la cak dü zelt me ler ilk çı ka-

cak Res mi Ga ze te de ya yım la nır.

ONÜ ÇÜN CÜ KI SIMDi sip lin Ce za la rı

Di sip lin ce za la rı nın ne vi le riMAD DE 156- Mil let ve kil le ri ne ve ri le bi le cek di sip lin ce za la rı şun lar dır:1. Uyar ma;2. Kı na ma;3. Mec lis ten ge çi ci ola rak çı kar ma.

Uyar maMAD DE 157- Uyar ma ce za sı nı ge rek ti ren hal ler şun lar dır:1. Söz kes mek;2. Sükû ne ti ve ça lış ma dü ze ni ni boz mak;3. şah si yat la uğ raş mak.

331

Uyar ma ce za sı nın ve ril me siMAD DE 158- Uyar ma ce za sı ve ril me si nin ge re ği ni tak dir ve ye ri ne ge tir me yet-

ki si, Baş ka na ait tir.Uyar ma ce za sı alan mil let ve ki li ken di si ni sa vun mak için söz is ter se, bu üye ye otu-

ru mun ve ya bir le şi min so nun da söz ve ri lir. Baş kan, ge re kir se, da ha ön ce söz ve re bi lir.Baş kan, mil let ve ki li nin açık la ma sı nı ye ter li gör mez se, uyar ma ce za sı nı kal dır maz;

ye ter li gö rür se, uyar ma ce za sı nı kal dır dı ğı nı bil di rir.Bir mil let ve ki li ay nı bir le şim de iki de fa uyar ma ce za sı alır sa, du rum, tu ta nak öze-

tin de be lir ti lir.

Söz söy le mek ten ya sak la maMAD DE 159- Ay nı bir le şim de iki de fa uyar ma ce za sı alan mil let ve ki li nin o bir le-

şi min so nu na ka dar söz söy le me si Baş ka nın tek li fi üze ri ne, Ge nel Ku rul ca gö rüş me siz ve işa ret oyu ile ya sak la na bi lir.

Kı na maMAD DE 160- Kı na ma ce za sı nı ge rek ti ren hal ler şun lar dır:1. Ay nı bir le şim de iki ke re uyar ma ce za sı al dı ğı hal de bu nu ge rek ti ren ha re ket ten

vaz geç me mek;2. Bir ay için de üç ke re uyar ma ce za sı na uğ ra mış ol mak;3. Ka ba ve ya ra la yı cı söz ler sarf et mek ve ha re ket ler yap mak;4. Sal dı rı da bu lun mak;5. Mec lis te gü rül tü ve kav ga ya se bep ol mak ve ya Mec li sin gö re vi ni ye ri ne ge tir-

me si ni ön le mek için top lu bir ha re ke te gi ri şil me si ne öna yak ol mak.

Mec lis ten ge çi ci çı kar maMAD DE 161- Mec lis ten ge çi ci ola rak çı kar ma ce za sı aşa ğı da ki hal ler de ve ri lir:1. Ay nı bir le şim sı ra sın da üç ke re kı na ma ce za sı na uğ ra mak;2. Bir ay için de beş ke re kı na ma ce za sı al mak;3. Gö rüş me ler sı ra sın da Cum hur baş ka nı na, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ne, Tür-

ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş ka nı na ve Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş kan lık Di-va nı na, Baş kan lık gö re vi ni ye ri ne ge ti ren Baş kan ve ki li ne ha ka ret te bu lun mak, söv mek ve ya on la rı teh dit et mek ya hut Tür ki ye Cum hu ri ye ti ne ve ya onun Ana ya sa dü ze ni ne söv mek;

4. Gö rüş me ler sı ra sın da hal kı ve ya Dev let kuv vet le ri ni ya hut ka mu or gan, ku ru luş ve gö rev li le ri ni ka nun dı şı ha re ket le re, ayak lan ma ya ve ya Ana ya sa hü küm le ri ni boz ma-ya teş vik ve ya tah rik et mek;

5. Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si bi na, bah çe ve ar sa la rı içi ne si lah lı ola rak gir-mek;

6. Mec lis ya pı la rı ya hut ek len ti le ri için de ya sak bir ey lem de bu lun mak.

332

Mec lis ten ge çi ci çı kar ma ce za sı nın so nuç la rıMAD DE 162- Mec lis ten ge çi ci ola rak çı kar ma ce za sı, en çok üç bir le şim için ve-

ri lir.Bu ce za, ve ri lir ve ril mez der hal ye ri ne ge ti ri lir. Bu ce za ya uğ ra yan mil let ve ki li

ce za sı nın ye ri ne ge ti ril me si ne kar şı ge lir se, Baş kan, otu ru mu der hal ka pa ta rak o mil let-ve ki li nin sa lon dan çı kar tıl ma sı nı ida re amir le rin den is ter.

Bu ce za ya çarp tı rı lan mil let ve ki li, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin Ge nel Ku rul, ko-mis yon, Baş kan lık Di va nı ve Da nış ma Ku ru lu ça lış ma la rı na ce za sı sü re sin ce ka tı la maz.

Di sip lin ce za la rın da sa vun ma ve özür di le meMAD DE 163- Kı na ma ve ge çi ci ola rak Mec lis ten çı kar ma ce za la rı Baş ka nın tek li fi

üze ri ne Ge nel Ku rul ca gö rüş me siz, işa ret oyu ile ka rar laş tı rı lır.Böy le bir ce za ya uğ ra tıl ma sı tek lif edi len mil let ve ki li nin sa vun ma sı nı yap mak ya-

hut bu nu bir ar ka da şı na yap tır mak hak kı dır.Kı na ma ve ge çi ci ola rak Mec lis ten çı kar ma ce za la rı, tu ta nak öze ti ne ge çi ri lir.Ge çi ci ola rak Mec lis ten çı kar ma ce za sı na uğ ra yan bir mil let ve ki li izin alıp kür sü-

den açık ça af di ler se Mec li se gir mek hak kı nı ka za nır.Di sip lin ce za la rı Ba kan lar Ku ru lu üye le ri hak kın da da uy gu la nır.

ON DÖR DÜN CÜ KI SIMKol luk İş le ri

Kol luk ted bir le riMAD DE 164- Baş kan, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ne ait bi na, bah çe ve ar sa la rın

iç ve dış gü ven li ğiy le il gi li ter tip ve ted bir le ri al mak la yü küm lü dür.Mu ha fız ta bu ru ile gü ven lik kuv ve ti, an cak Baş ka nın em ri al tın da dır.

Si lah ta şı ma ya sa ğıMAD DE 165- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si bi na, bah çe, ar sa ve ek le ri ne si lah la

gir mek ya sak tır. Mu ha fız ta bu ru ile em ni yet kuv vet le rin de ki gö rev li ler le Baş ka nın is-te mi üze ri ne ça ğı rı lan si lah lı kuv vet ler ve gü ven lik kuv vet le ri men sup la rı hak kın da bu hü küm uy gu lan maz.

Bu hük me ay kı rı ha re ket eden ler Baş kan lık ça der hal dı şa rı çı kar tı lır.

Ça lış ma sa lon la rı na gir me ya sa ğı ve zi ya ret çi lerMAD DE 166- Ge nel Ku rul sa lo nu ile ko mis yon oda la rı na Tür ki ye Bü yük Mil let

Mec li si üye le rin den, Mec lis me mur ve hiz met li le rin den, Hü kü me tin iş için gön der di ği me mur lar dan ve ça ğı rı lan uz man lar dan baş ka kim se le rin gir me si ya sak tır.

Gi ren ler Baş kan lık ça dı şa rı çı kar tı lır.Zi ya ret çi le rin zi ya ret usul le ri bir yö net me lik ile dü zen le nir.

333

Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si es ki üye le riMAD DE 167- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si es ki üye le ri, ya sa ma, öde nek ve yol-

luk, Ge nel Ku rul ve par ti grup top lan tı la rı na gir me hak la rı dı şın da ka lan ve Tür ki ye Bü-yük Mil let Mec li si üye le ri ne ta nı nan bü tün hak lar dan ya rar la nır lar.

Ba sınMAD DE 168- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Ge nel Ku rul ve ko mis yon la rın da ki ça-

lış ma la rı ta kip ede cek ba sın ve ya yın men sup la rı na, Baş kan lık ça özel bir gi riş kar tı ve ri lir. Bu kar tı ta şı ma yan ba sın ve ya yın men sup la rı, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li sin de ba sı na ay-rı lan yer le re gi re mez ler. Bu özel kart lar la il gi li esas lar, Baş kan lık Di va nın ca ka rar laş tı rı lır.

Türk ve ya ban cı ba sın ve ya yın men sup la rı na özel din le me lo ca la rı ve ça lış ma bü ro-la rı ay rıl ma sı, Mec lis bi na sı nın di ğer kı sım la rı na gi re bil me le ri ve ba sın ve ya yın men sup la-rı na iliş kin sair hu sus lar, Baş kan lık Di va nın ca ha zır la na cak bir yö net me lik ile dü zen le nir.

Din le yi ci lerMAD DE 169- Din le yi ci ler, bir le şi min de va mı sü re sin ce ken di le ri ne ay rı lan yer ler-

de sükû net için de otur mak zo run da dır lar.Din le yi ci ler gö rüş me ler de, ka bul ve ya ret yö nün de söz, al kış ya hut her han gi bir

ha re ket le ken di dü şün ce le ri ni or ta ya ko ya maz lar.Bu ya sa ğa uy ma yan lar, o ye rin dü ze ni ni ko ru mak la gö rev li olan lar ta ra fın dan he-

men dı şa rı çı ka rı lır lar.

Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si için de suç iş len me siMAD DE 170- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si bi na, bah çe ve ar sa la rı için de mil let ve-

kil le rin den ve Ba kan lar Ku ru lu üye le rin den baş ka bir kim se bir suç iş ler ve bu suç sav cı lı ğın ken di li ğin den ko vuş tur ma aça ma ya ca ğı fiil ler den olur sa, gö rev li ler sa nı ğı dı şa rı çı kar tır.

Eğer suç, sav cı lı ğın ken di li ğin den ko vuş tur ma aça bi le ce ği fiil ler den ise, sa nık he-men sav cı lı ğa tes lim edi lir.

Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si üye le ri nin suç iş le me le ri ha lin de Ana ya sa nın 83 ün-cü mad de sin de ki hü küm le re gö re iş lem ya pı lır.

ON BE ŞİN Cİ KI SIMTür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin İç hiz met le ri

Bİ RİN Cİ BÖ LÜMİdarî İş ler

İç hiz met le re dair mev zuatMAD DE 171- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin iç hiz met le ri, ka nun la ra ve bu İç-

tü zü ğe uy gun ola rak yü rü tü lür.

334

Ana ya sa ya, ka nu na ve İç tü zü ğe uy gun ol mak şar tıy la Baş kan lık Di va nı, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin iç hiz met le ri ne ait ol mak üze re dü zen le yi ci ka rar lar ala bi lir.

Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin he yet le tem si liMAD DE 172- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si nin tem sil edil me si ge re ken yurt için-

de ki tö ren ler de, Baş kan ve ya Baş kan lık Di va nı üye le ri Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si adı na ha zır bu lu nur.

Böy le bir tö re ne Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si adı na bir he yet gön de ril me si ge rek-ti ği tak dir de, bu he yet üye le ri nin sa yı sı, Baş kan ta ra fın dan tes pit edi lir. Bu he yet te her si yasî par ti gru bun dan en az bir mil let ve ki li bu lu nur. Bu he ye te, Baş kan ve ya gös te re ce ği baş kan ve kil le rin den bi ri si baş kan lık eder.

Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ki tap lı ğın dan fay da lan maMAD DE 173- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ki tap lı ğın dan fay da lan ma şart la rı,

Baş kan lık Di va nın ca onay la na cak bir yö net me lik le dü zen le nir.

İKİN Cİ BÖ LÜMMil let ve kil li ği ile İl gi li Bel ge ler ve İşa ret ler

Hal ter cü me si va ra ka sıMAD DE 174- Mil let ve kil le ri Mec li se ka tıl dık la rı ilk gün ler de Baş kan lı ğa bi rer hal

ter cü me si va ra ka sı ve rir ler.Bu va ra ka da mil let ve ki li nin:1. So ya dı ve adı; 2. Ba ba adı;3. Doğ du ğu ta rih ve yer;4. İka metgâ hı;5. Tah sil de re ce si; bil di ği ya ban cı dil ler; var sa ih ti sa sı, ilmî rüt be le ri, ma dal ya ve

ni şan la rı ile eser le ri;6. Mes le ği;7. Ev li olup ol ma dı ğı; eşi nin adı; var sa ço cuk la rı nın sa yı sı ve ad la rı;İle ge rek li di ğer hu sus lar ya zı lır.Son ra dan ola cak de ği şik lik ler, mil let ve ki li ta ra fın dan ya zıy la Baş kan lı ğa bil di ri lir.Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si üye si ol ma yan ba kan lar da, bu mad de hü küm le ri ne

tâ bi dir ler.Mil let ve kil le ri, ay rı ca, ka nun lar ge re ğin ce dol dur ma la rı ge re ken di ğer bel ge le ri ve

mal bil di ri mi ni Baş kan lı ğa ve rir ler.

Ta nı tı cı bel ge lerMAD DE 175- Mil let ve kil le ri ne, bir kim lik cüz da nı, ro zet, ha mail ve bin dik le ri va-

sı ta yı ta nı tı cı plâ ka ve ya işa ret ve ri lir.

335

Mil let ve kil li ğiy le il gi li bel ge ve işa ret le rin ni te lik le riy le ne re ler de kul la nı la ca ğı, Baş kan lık Di va nın ca ya pı la cak bir yö net me lik te tes pit olu nur.

Es ki mil let ve kil le ri ne de ro zet ve şek li Baş kan lık Di va nın ca tes pit edi le cek ay rı bir kim lik cüz da nı ve ri lir.

ÜÇÜN CÜ BÖ LÜMMalî İş ler

Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Büt çe si nin ha zır lan ma sıMAD DE 176- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Büt çe ta sa rı sı ida re amir le ri ta ra fın-

dan ha zır la nıp Baş kan lı ğa su nu lur. Büt çe ta sa rı sı Baş kan lık Di va nın ca in ce le ne rek son şek li ni alır.

Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Büt çe si nin sa de ce Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si hiz met le ri ne dair mad de le rin den ya pı la cak har ca ma lar la il gi li ve ri le emir le ri, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Baş ka nı ta ra fın dan im za la nır.

Han gi ve ri le emir le ri nin ken di ye ri ne ida re amir le ri ta ra fın dan im za la na ca ğı nı, Baş kan tak dir eder.

Bi na, bah çe ve ar sa la rın ya pım, imar ve ona rı mı hak kın da ki ka rar lar, Baş kan lık Di va nın ca alı nır.

Har ca ma la rın de ne ti miMAD DE 177- He sap la rı İn ce le me Ko mis yo nu, Ge nel Ku rul ca ka bul edi len Tür ki-

ye Bü yük Mil let Mec li si Büt çe siy le Mec li se bağ lı büt çe le rin tat bi ka tı na ne za ret eder.Say man lı ğın de net len me si yıl da al tı de fa dan az ola maz.Ko mis yon, söz ko nu su in ce le me le ri nin so nu cu nu bir ra por la Ge nel Ku ru la su nar.

Har ca ma la rın vi ze edil me siMAD DE 178- Ve ri le emir le ri, He sap la rı İn ce le me Ko mis yo nu De net çi Üye si ta ra-

fın dan har ca ma nın ya pıl ma sın dan ön ce vi ze edi lir.De net çi nin özür lü ol ma sı ha lin de, bu gö re vi, ko mis yo nun Söz cü sü ya par.He sap la rı İn ce le me Ko mis yo nu De net çi Üye si ve ya onun izin li ve ya özür lü ol ma sı

ha lin de Söz cü sü, ta til ve ara ver me sı ra sın da An ka ra’ da bu lu nur.

Eş ya ve de mir baş la rın de net len me siMAD DE 179- Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si eş ya ve de mir baş def ter le ri, Tür ki ye

Bü yük Mil let Mec li si ida re amir le ri ta ra fın dan tu tu lur ve He sap la rı İn ce le me Ko mis yo-nu na su nu lur.

Ko mis yon, mev cut eş ya ve de mir baş la rı, ku rul ha lin de de net ler ve ba his ko nu su def ter le ri in ce le ye rek, ra po ru nu, Ge nel Ku ru la su nar.

336

Ke sin he sapMAD DE 180- He sap la rı İn ce le me Ko mis yo nu, her malî yı lın so nun da, Tür ki ye

Bü yük Mil let Mec li si ne ait ge çen yıl büt çe si nin ke sin he sa bı nı bir ra por la bir lik te Ge nel Ku ru la su nar.

Ge nel Ku rul bu ra po ra bil gi edin mek le ye ti nir.

ONAL TIN CI KI SIMÇe şit li Hü küm ler

İç tü zü ğün de ğiş ti ril me siMAD DE 181- İç tü zük te de ği şik lik ya pıl ma sı nı ön gö ren tek lif er, mil let ve kil le rin-

ce ya pı la bi lir. Bun lar hak kın da, ka nun tek lif e ri hak kın da ki hü küm ler uy gu la nır.Bu tek lif er, Ana ya sa Ko mis yo nun da in ce len dik ten son ra, bu Ko mis yo nun ra po ru

esas ol mak üze re, Ge nel Ku rul da gö rü şü lür ve so nuç lan dı rı lır.Ana ya sa Ko mis yo nu, İç tü zük te gör dü ğü boş luk ve ak sak lık la rı ve bun la rın dol du-

rul ma sı ve dü zel til me si için uy gun gör dü ğü ted bir le ri, bir ra por ha lin de Mec lis Baş kan lı-ğı na su nar. Bu ra por da ki gö rüş ler Baş kan lık Di va nın ca da be nim se nir se, Mec lis Baş ka nı İç tü zük te ge rek li de ği şik lik tek lif e ri nin ya pıl ma sı için Ge nel Ku ru lu uya rır.

İç tü zük de ği şik lik le ri, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ka ra rı ola rak Resmî Ga ze te de ya-yım lan mak la yü rür lü ğe gi rer; ka rar da, ile ri ye ait baş ka ca bir yü rür lük ta ri hi de gös te ri le bi lir.

Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ka rar la rı nın ya yım lan ma sı ve yü rür lü ğe gir me siMAD DE 182- Bu İç tü zük te ba his ko nu su Baş kan lık Di va nı ta ra fın dan ha zır la nan

yö net me lik ler ve dü zen le yi ci ka rar lar Resmî Ga ze te de ya yım lan mak la yü rür lü ğe gi rer; ka rar da ile ri ye ait baş ka ca bir yü rür lük ta ri hi de gös te ri le bi lir.

Mec lis ka rar la rı ile Mec li sin yap tı ğı se çim le rin so nuç la rın dan ve Baş kan lık Di va nı ka rar la rın dan han gi le ri nin Resmî Ga ze te de ya yım la na ca ğı Baş kan lık Di va nı nın ha zır la-ya ca ğı bir yö net me lik te be lir ti lir.

Sü re le rin ta til sı ra sın da iş le me me siMAD DE 183- Bu İç tü zük te gös te ri len sü re ler, ak si, Ana ya sa, ka nun ve ya İç tü zük te

be lir til me dik çe, ta til sı ra sın da iş le mez.

ON YE DİN Cİ KI SIMSon Hü küm ler

Da hilî Ni zam na me nin yü rür lük ten kalk ma sıMAD DE 184- Ana ya sa nın 3 ün cü ge çi ci mad de si ge re ğin ce Tür ki ye Bü yük Mil let

Mec li sin de uy gu la nan 1 Ka sım 1956 ta rih li Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si Da hilî Ni zam-na me si iş bu Tü zü ğün yü rür lü ğe gir me si ta ri hin de yü rür lük ten kal kar.

337

Yü rür lükMAD DE 185- Bu İç tü zük, 1 Ey lül 1973 ta ri hin de yü rür lü ğe gi rer.

Yü rüt meMAD DE 186- Bu İç tü zük, Tür ki ye Bü yük Mil let Mec li si ta ra fın dan yü rü tü lür.

338

339

TÜRKMENİSTAN MECLİSİ HAKKINDA

KANUN

340

341

TÜRKMENİSTAN MECLİSİ HAKKINDA KANUN

(1 Nisan 2016 tarihine kadar yapılan değişiklikler ile)

Türk me nis tan Ana ya sa sı’ na uy gun ola rak bu Ka nun Türk me nis tan Mec li si ni, Mec-li sin teş ki lat la rı nı, se çi len gö rev li şa hıs la rın ve mil let ve kil le ri nin hu ku ki sta tü le ri ni dü-zen ler.

BİRİNCİ BÖLÜMGenel Hükümler

Mad de 1- Türk me nis tan Mec li si (Par la men to) ya sa ma er ki ni ger çek leş ti ren yük sek yet ki li ku rum dur. Mec li sin ça lış ma la rı Türk me nis tan Ana ya sa sı’ na ve Mec lis Ka nu nu’ -na gö re yü rü tü lür. Ay rı ca Türk me nis tan Mec li si (bun dan son ra Mec lis ola rak anı la cak tır) ça lış ma la rı nı dü zen le yen di ğer mev zuata uy gun şe kil de faali yet le ri ni ger çek leş ti rir.

Mad de 2- Mec lis, se çim hu ku ku kap sa mın da ge nel, eşit, doğ ru dan ve giz li oy la se çi len 125 mil let ve ki lin den olu şur. Mec lis ya sa ma dö ne mi sü re si beş yıl dır.

Mil let ve ki li se çim le ri Türk me nis tan Cum hu ri ye ti Ana ya sa sı’ na ve Türk me nis tan Se çim Ka nu nu’ na gö re ger çek leş ti ri lir.

Anayasa’nın 61 ’in ci mad de sin de be lir ti len du rum lar da Mec lis aşa ğı da ki usul ler de sü re sin den ön ce fes he di le bi lir:

1) Re fe ran dum ka ra rı ile;2) Mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın üç te iki si nin ala ca ğı Mec lis ka ra rı ile (ken di ni fes -

het me);3) Mec lis yö ne tim kad ro su al tı ay bo yun ca ku ru la ma dı ğın da Dev let Baş ka nı ta ra -

fın danFes he di lir.

İKİN Cİ BÖ LÜMTürk me nis tan Mec li si nin Ku ru lu şu

Mad de 3- Mec lis ça lış ma la rı; Ge nel Ku rul top lan tı la rı, ko mi te ve ko mis yon la rın top lan tı la rı şek lin de yü rü tü lür ve yi ne ko nu la rın ser best çe gö rü şül me si ve or tak la şa çö -zü mü ne, Mec li sin oluş tur du ğu or gan la rın ve ata dı ğı gö rev li şa hıs la rın Mec li se kar şı so -rum lu lu ğu na, ra por ver me si ne, şef faf ı ğa ve top lu mun fik ri nin daima dik ka te alın ma sı na da ya nır.

342

Mad de 4- Ge nel Ku rul ça lış ma la rı mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın üç te iki si -nin ha zır bu lun ma sı ile ger çek leş ti ri le bi lir.

Mad de 5- Mec li sin ya sa ma dö ne mi için de ki top lan tı dö nem le ri yıl da en az iki de fa olur.

Mec li sin ola ğa nüs tü top lan tı la rı Dev let Baş ka nı nın ça ğı rı sı ya da mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın üç te iki si nin ta le bi ile ya pı lır.

Mad de 6- Ye ni ya sa ma dö ne min de Mec lis, bi rin ci ya sa ma yı lı için de ki ilk top lan -tı sı na, mil let ve kil le ri nin üç te iki si nin se çil me sin den son ra ki en geç otuz gün için de, bir ön ce ki Mec lis Baş ka nı ta ra fın dan ça ğı rı lır.

Ye ni ya sa ma dö ne min de Mec lis Ge nel Ku ru lu nun ilk bir le şi mi ni bir ön ce ki Mec lis Baş ka nı açar ve ye ni Mec lis Baş ka nı se çi le ne ka dar Ge nel Ku ru la baş kan lık eder.

Türk me nis tan Dev let Baş ka nı Mec lis Ge nel Ku ru lu na ka tıl dı ğın da, Ge nel Ku rul top lan tı sı nı açar ve yö ne tir.

Mad de 7- Ye ni ya sa ma dö ne mi mil let ve kil le ri nin üye lik le ri Mec li sin ilk bir le şi -min de onay la nır.

Ön ce ki ya sa ma dö ne mi mil let ve kil le ri nin üye lik le ri, ye ni ya sa ma dö ne mi nin ilk bir le şi mi ne ka dar ge çer li dir.

Ye ni ya sa ma dö ne mi mil let ve kil le ri ye min ede ne ka dar Mec lis, ilk bir le şi min de Vekâ let ve Tas nif Ko mis yon la rı nın ku rul ma sı na iliş kin ka rar lar ka bul ede bi lir. Vekâ let Ko mis yo nu nun öne ri si ile mil let ve kil le ri nin üye lik le ri nin onay lan ma sı hak kın da, Se çim Ka nu nu’ nun is tis mar edil di ği du rum lar da ise ay rı ay rı ol mak üze re mil let ve kil le ri nin se -çil me le ri nin ge çer siz sa yıl ma sı na iliş kin ka rar lar ka bul ede bi lir.

Mad de 8- Dev let ku rum la rı nın, si vil top lum ku ru luş la rı nın, bi lim sel ku ru luş la rın, ba sın ku ru luş la rı nın men sup la rı ve di ğer yet ki li le ri, Mec lis İçtüzüğü’nde be lir ti len usul -ler de Mec lis Ge nel Ku ru lu top lan tı la rın da bu lu na bi lir ler.

Türk me nis tan Dev let Baş ka nı Mec li sin tüm top lan tı la rı na ka tı la bi lir.Dev let Baş ka nı yar dım cı la rı Mec li sin tüm top lan tı la rı na ka tı la bi lir ler.

Mad de 9- Mec li se ka nun ta sa rı sı öner me hak kı Dev let Baş ka nı na, mil let ve kil le ri -ne, Ba kan lar Ku ru lu na ve Türk me nis tan Yük sek Mah ke me si ne ait tir.

Mec lis Dev let Baş ka nı na çe şit li ko nu lar da ka nun çı kar ma hak kı ve re bi lir. Bu du -rum da da ha son ra ka nun la rın onay lan ma sı Mec lis ta ra fın dan mut la ka gö rü şü lür. Mec lis aşa ğı da ki ko nu lar da ka nun yap ma hak kı nı hiç bir şe kil de dev re de mez:

1) A na ya sa’ nın de ğiş ti ril me si;2) Ce za ka nun la rı ve ida ri ka nun lar;3) Yar gı ça lış ma la rı.

343

Mec lis ka nun, ka rar ve ka nun hük mün de ka rar na me ler ka bul eder. Be lir ti len le rin ka bul edil me si açık ve ya giz li oy la ma yön te mi ile ger çek leş ti ri lir.

Ana ya sa ka nun la rı üye tam sa yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.Ka nun, ka rar ve ka nun hük mün de ka rar na me ler üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu

ile ka bul edi lir.Oy la ma usu lü İç tü zük ile be lir le nir.Mec li sin ka bul et ti ği ka nun lar, Türk me nis tan top rak la rı nın tü mün de yü rür lü ğe gir -

mek zo run da dır.

Mad de 10- Ka nun la rın, di ğer hu ku ki dü zen le me le rin yü rür lü ğe gir me si için res mi ola rak ya yım lan ma sı ge re kir.

Türk me nis tan ka nun la rı nın ve Mec lis ka rar la rı nın ya yım lan ma sı ve yü rür lü ğe gir -me si, gerekli ka nun ile ger çek leş ti ri lir.

Mad de 11- Mec lis ba ğım sız bi çim de mil let ve kil le ri nin yet ki le ri ni be lir ler ve mil -let ve kil le ri ara sın dan Mec lis Baş ka nı nı, baş kan ve kil le ri ni, ko mis yon ve ko mi te üye le -ri ni se çer.

Mec lis giz li oy la ma yön te mi ile üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile Mec lis Baş -ka nı nı se çer. Mec lis Baş ka nı Ge nel Ku ru la hi tap eder. Mec lis Baş ka nı nın se çil me si ne iliş kin ka rar ka bul edi lir.

Mec lis Baş ka nı nın sü re sin den ön ce gö rev den alın ma sı, mil let ve ki li üye tam sa yı sı -nın üç te bi ri nin öne ri si ile gö rü şü lür. Baş kan, mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın üç te iki si nin ka ra rı ile gö rev den alı na bi lir.

Mec lis Baş ka nı ken di is te ği ile ve ay rı ca yet ki si kap sa mın da ki gö rev le ri ye ri ne ge tir me di ği du rum lar da mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile gö rev den alı -na bi lir.

Bir ön ce ki ya sa ma dö ne mi Mec lis Baş ka nı, ye ni ya sa ma dö ne mi ilk bir le şi mi ger -çek le şe ne ka dar ma ka mı nı ko rur.

Mad de 12- Mec lis baş kan ve kil le ri mil let ve kil le ri ara sın da açık oy la ma yön te mi ile mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile se çi lir. Mec lis baş kan ve kil le ri nin se -çil me si ne yö ne lik ka rar ka bul edi lir.

Baş kan ve kil le ri Baş kan ta ra fın dan ve ri len gö rev le ri ye ri ne ge ti rir, Baş kan ol ma dı -ğın da ve ya yet ki le ri ni kul la na cak du rum da ol ma dı ğın da Baş ka na vekâ let eder.

Mec lis baş kan yar dım cı la rı ken di is tek le ri ile ya da yet ki le ri ni uy gu la ya ma ya cak du rum da ol duk la rın da açık oy la ma yön te miy le mil let ve ki li üye tam sa yı sı nın salt ço ğun -lu ğu ile gö rev den alı na bi lir.

Mad de 13- Mec lis Baş ka nı nın, baş kan ve kil le ri nin se çil me si ne ve ya gö rev den alın ma sı na iliş kin öne ri le rin ile ri sü rül me si usu lü Mec lis İç tü zü ğü ile be lir le nir.

344

Mad de 14- Ka nun ta sa rı sı ça lış ma la rı nın ya pıl ma sı, ko nu la rın ön ce den gö rü şül -me si ve gün de me ha zır lan ma sı için mil let ve kil le ri nin üye li ğin de ko mis yon lar ve ko mi -te ler oluş tu ru lur.

Ko mis yon lar daimi ola rak ku ru lur. Ko mi te ler hem daimi hem de ge çi ci ola rak ku -ru la bi lir.

Ko mis yon ve ko mi te le rin ku rul ma sı ve kal dı rıl ma sı, baş kan la rı nın, baş kan ve kil le -ri nin ve üye le ri nin se çil me si ve gö rev den alın ma sı usul le ri bu mad de ve Mec lis İç tü zü ğü kap sa mın da uy gu la nır.

Mad de 15- Mec lis ve or gan la rı nın ça lış ma dü ze ni İç tü zük ile be lir le nir.

ÜÇÜN CÜ BÖ LÜMMec li sin ve Mec lis Baş ka nı nın Yet ki le ri

Mad de 16- Mec li sin yet ki le ri aşa ğı da be lir til miş tir:1) Ka nun la rın ka bul edil me si, Ana ya sa’ da ve di ğer ka nun lar da de ği şik lik ya pıl ma -

sı, ka nun la rın yü rü tül me si nin de ne ti mi ve ka nun la rın de ğer len di ril me si;2) Mec lis Baş ka nı nın, baş kan ve kil le ri nin se çil me si ve gö rev den alın ma sı;3) Ko mis yon ve ko mi te le rin ku rul ma sı, dü zen len me si ve kal dı rıl ma sı, üye le ri nin

be lir len me si, baş kan ve baş kan ve kil le ri nin se çil me si ve gö rev den alın ma sı;4) Çe şit li ko nu lar da ka nun çı kar ma yet ki si nin Dev let Baş ka nı na ve ril me si;5) Dev let Baş ka nı nın çı kar dı ğı ka nun la rın onay lan ma sı;6) Ba kan lar Ku ru lu ça lış ma prog ra mı nın gö rü şül me si ve ka bul edil me si;7) Dev let Baş ka nı nın öne ri si ile Yük sek Mah ke me Baş ka nı nın, Baş sav cı nın, İçiş le -

ri Ba ka nı nın, Ada let Ba ka nı nın atan ma sı ve gö rev den alın ma sı ko nu la rı nın gö rü şül me si;8) Ka nun ta sa rı sı ça lış ma la rı nın yıl lık ve ge nel plan la rı nın gö rü şül me si ve onay -

lan ma sı;9) Dev let büt çe si nin ve büt çe de ne ti mi ne iliş kin ra po run gö rü şül me si ve onay lan -

ma sı;10) Dev let ödül le ri nin oluş tu rul ma sı;11) Dev let Baş ka nı nın dev let ni şa nı ile onur lan dı rıl ma sı, Dev let Baş ka nı na as ke ri

un van lar ve rüt be ler ve ril me si;12) Hü kü met ve dev let ku rum la rı nın mev zuatı nın Ana ya sa’ ya uy gun lu ğu nun de -

ne ti mi;13) Ulus la ra ra sı ant laş ma la rın ka bu lü ya da kal dı rıl ma sı;14) Ül ke nin si ya si, eko no mik ve sos yal kal kın ma sı nın te mel yön le ri nin ve prog -

ram la rı nın mü za ke re edil me si;15) Re fe ran dum dü zen len me si gö rüş me le ri;16) Dev let Baş ka nı, mil let ve kil le ri, ye rel yö ne tim ler ve ken geş le rin se çim le ri nin

dü zen len me si;

345

17) Türk me nis tan ’ın dev let sı nır la rı nın ve ida ri top rak da ğı lı mı nın de ğiş ti ril me si ko nu la rı nın gö rü şül me si;

18) Ba rış ve gü ven lik ko nu la rı nın gö rü şül me si;19) Ye rel yö ne tim le rin ve ken geş le rin ça lış ma la rın da amaç, he def ve gö rev le ri ni

ye ri ne ge tir me le ri nin sağ lan ma sı;20) Ana ya sa ve ka nun lar ile Mec li sin yet ki si ne ve ril miş di ğer gö rev le rin ye ri ne

ge ti ril me si.

Mad de 17. Mec lis Baş ka nı:1) Mec lis ça lış ma la rı nı yü rü tür;2) Ge nel Ku ru la baş kan lık eder;3) Ko mis yon ve ko mi te üye lik le ri ne iliş kin tek lif e ri Mec lis gün de mi ne alır ve kar -

şı lık lı ça lış ma la rı nı koor di ne eder;4) Ko mis yon la ra, ko mi te le re ve mil let ve kil le ri ne ida ri, hu ku ki, bi lim sel, bil gi ve

hiz met le ri sağ lar;5) Ge rek li du rum lar da ka nun ta sa rı la rı nın ha zır lan ma sı üze ri ne ko mi te ler ve uz -

man grup la rı oluş tu rur;6) Ko mis yon ve ko mi te le rin yü rüt tük le ri ça lış ma la ra iliş kin ver dik le ri bil gi le ri din ler;7) Mec lis teş ki lat la rı nı ve kad ro la rı nı onay lar;8) Mec li sin ka bul et ti ği ka nun la rın ve di ğer dü zen le me le rin ya yı mı nı, “Türk me -

nis tan Mec li si Bil gi si”nin ba sı mı nı sağ lar;9) Ka nun la rın, Mec lis ka rar la rı nın uy gu lan ma sı nın de ne ti mi ni sağ lar;10) Dev let Baş ka nı nın ta li ma tı ile Ana ya sa’ nın 53 ’ün cü mad de si nin 2, 11 ve 13 -

’ün cü bent le rin de be lir ti len yet ki le ri ha ya ta ge çi rir;11) Dev let Baş ka nı, Ba kan lar Ku ru lu, di ğer dev let ku rum la rı ve si vil top lum ku ru -

luş la rı ile Mec li sin kar şı lık lı iliş ki le ri ni sağ lar;12) Ya ban cı dev let le rin par la men to la rı ile iliş ki ler de Mec li si tem sil eder ve par la -

men to lar ara sı iliş ki le rin dü zen len me si ni sağ lar; 13) Mec lis ta ra fın dan ka bul edi len ve Türk me nis tan Dev let Baş ka nı na im za lan mak

üze re gön de ri len ka nun la rı im za sı ile onay lar, Mec lis ka rar la rı nı im za lar;14) Mec lis teş ki lat la rı nın ça lı şan la rı nı atar ve gö rev den alır;15) Ana ya sa, ka nun lar ve Mec lis ka rar la rı ile Mec lis Baş ka nın yet ki si ne ve ri len

di ğer ko nu lar da ki gö rev le ri ye ri ne ge ti rir. Mec lis Baş ka nı ken di yet ki si çer çe ve sin de ka rar lar ka bul eder.

DÖR DÜN CÜ BÖ LÜMKo mis yon ve Ko mi te ler

Mad de 18- Ko mis yon la rın gö rev le ri:1) Ka nun lar ve di ğer hu ku ki dü zen le me le re iliş kin ta sa rı lar üze rin de ça lış ma;

346

2) Mec li sin yet ki le ri ne gi ren ko nu la rı Ge nel Ku rul ön ce sin de in ce le me ve ha zır la ma;3) Ka nun la rın ve Mec lis ka rar la rı nın yü rü tül me si nin des tek len me si ve de net len me si.

Mad de 19- Ko mis yon lar ye ni ya sa ma dö ne mi için de yet ki li dir.Ge rek li du rum lar da ye ni ko mis yon lar ku ru la bi lir, ku ru lan ön ce ki ko mis yon lar kal -

dı rı la bi lir ve ya dü zen le ne bi lir.

Mad de 20- Ko mis yon Baş ka nı, baş kan ve ki li ve üye le ri Mec lis ta ra fın dan se çi lir. Ko mis yon üye le ri se çi lir ken oy la ma üye le rin ta ma mı nı kap sar, ge rek li du rum lar da ise aday la rın ay rı ay rı se çi mi ile ger çek le şir.

Mec lis Baş ka nı ve baş kan ve kil le ri ko mis yon la ra üye ola maz.

Mad de 21- Ko mis yon baş ka nı ve baş kan ve ki li ken di is tek le riy le ve ay rı ca gö rev -le ri ni ye ri ne ge tir me dik le rin de gö rev den alı na bi lir.

Mad de 22- Ko mis yon la rın ça lış ma plan la rı; Mec li sin, Mec lis Baş ka nı nın, Mec lis baş kan ve ki li nin ta li mat la rı na ve tav si ye le ri ne uy gun dü zen le nir.

Ça lış ma pla nı kap sa mın da ko mis yon lar, ka nun lar ve Mec lis ka rar la rı na iliş kin ta -sa rı la rı; Dev let Baş ka nı nın, Ba kan lar Ku ru lu nun, Yük sek Mah ke me nin gön der di ği ta -sa rı lar ve mil let ve kil le ri nin tek lif e ri üze rin den, Mec lis Baş ka nı nın ve Mec lis baş kan ve kil le ri nin ta li ma tı ile ha zır lar lar.

Mad de 23- Türk me nis tan ka nun la rı ve Mec lis ka rar la rı na iliş kin ta sa rı lar, usul ge -re ği ön ce ko mis yon lar da mü za ke re edi lir, son ra Mec lis Ge nel Ku ru lu gün de mi ne alı nır.

Ko mis yon ra por la rın da be lir ti len tek lif er ve gö rüş ler Mec li se ve ri lir.Ka nun la rın ve Mec lis ka rar la rı nın ha zır lan ma sı ve ka bul edil me si, ko mis yon la rın

bu ça lış ma la ra ka tı lı mı, bu Ka nun ve Mec lis İç tü zü ğü ile dü zen le nir.

Mad de 24- Ko mis yon lar Ge nel Ku ru la tek lif ver me, ken di ih ti sas la rı ile il gi ko nu -lar da ra por ve ek ra por lar sun ma hak kı na sa hip tir ler.

Mad de 25- Mec lis ko mis yon la rı, ka nun ta sa rı la rı nın ha zır lan ma sın da ka mu sal, sos yal, si ya si öne me sa hip ko nu la ra iliş kin res mi açık la ma al mak üze re hü kü met ve di -ğer ku rum la rın ka mu gö rev li le ri ne baş vu ra bi lir ler.

Mad de 26- Mec lis ça lış ma la rı ile il gi li her han gi bir ko nu ya dair ko mi te ve ya ko -mi te ler ku ru la bi lir.

Ko mi te ler mil let ve kil le rin den olu şur. Ko mi te üye le ri ve baş ka nı açık oy la ma ile se çi lir.

Mec lis, ko mi te ler ku ru lur ken gö rev le ri ni ve ça lış ma usul le ri ni be lir ler.

347

Ko mi te, ça lış ma la rı nın so nuç la rı na dair Mec li se ra por ya da gö rüş ve rir. Ko mi te nin ra po ru na ya da gö rü şü ne dair Mec lis ka rar ka bul eder.

Mad de 27- Ko mis yon ve ko mi te ler, top lan tı la rı na mil let ve kil le ri ni, bi lim adam la -rı nı, uz man la rı ve di ğer uy gun gör dük le ri şa hıs la rı da vet ede bi lir ler.

Mad de 28- Ko mis yon ve ya ko mi te top lan tı la rı, üye tam sa yı sı nın ya rı sın dan ço ğu -nun ha zır bu lun ma sı ile ger çek leş ti ri lir.

Ko mis yon ve ko mi te ka rar ye ter sa yı sı üye le ri nin salt ço ğun lu ğu ile sağ la nır.

Mad de 29- Ko mis yon ve ko mi te top lan tı la rı açık otu rum şek lin de ger çek leş ti ri lir.Ge rek li du rum lar da ka pa lı otu rum için ka rar alı nır.

Mad de 30- Ko mis yon ve ko mi te baş kan la rı, ça lış ma la rı ve top lan tı la rı yü rü tür.Ko mis yon ve ko mi te baş kan la rı:Top lan tı çağ rı sı ya par ve top lan tı lar için ge rek li bil gi ve bel ge le ri te min eder ler;Üye le re gö rev ler ve rir ler, ça lış ma lar ile il gi li bil gi ve bel ge gön de rir ler;Ha zır lık ko mi te le rin de ve ça lış ma grup la rın da, ko mis yon ve ko mi te üye le ri ne gö -

rev ve rir ler;Top lan tı la ra ka mu tü zel ki şi le ri ve si vil top lum ku ru luş la rı tem sil ci le ri nin, uz man -

la rın ve bi lim adam la rı nın ka tı lı mı nı sağ lar lar;Ra por la rı im za lar lar;Mec lis te ki di ğer ko mis yon ve ko mi te ler de, dev let ku rum ve ku ru luş la rın da, si vil

top lum ku ru luş la rın da ko mis yon ve ko mi te le ri ni tem sil eder ler;Alı nan ka rar la rın uy gu lan ma sı nı ta kip eder ler ve bu ko nu lar da üye le re bil gi ve rir ler;Ko mis yon ve ko mi te ler de gö rü şü len ko nu lar da ve ay rı ca alı nan tav si ye ka rar la rı -

nın uy gu lan ma sı ile il gi li ko nu lar da Mec lis Baş ka nı na bil gi ve rir ler.

BE ŞİN Cİ BÖ LÜMMil let ve kil le ri

Mad de 31- Yet ki le ri ni halk tan alan mil let ve kil le ri, hal kın Mec lis te tem si li ni sağ la -yan tüm hak la ra sa hip tir ler.

Mil let ve kil le ri sa la hi yet le ri ni Ana ya sa ve ka nun lar kap sa mın da ha ya ta ge çi re rek seç men le rin ira de si ni tem sil eder ler.

Mil let ve ki li nin Mec li se ka nun tek lif et me yet ki si var dır.Mil let ve kil le ri nin yet ki le ri onay içe rik li Mec lis ka ra rı ile baş lar.Mil let ve kil le ri nin üye lik le ri ne son ve ril me si, ye ni ya sa ma dö ne mi nin ilk bir le şi -

min de üye li ğin dü şü rül me si ve ya ya sa ma do ku nul maz lı ğı nın kal dı rıl ma sı ile Mec lis te alı nan ka rar üze ri ne ger çek le şir.

348

Mil let ve kil le ri seç men le ri, se çim çev re sin de ki ye rel yö ne tim ler ve si vil top lum ku -ru luş la rı ile iliş ki ku rar lar.

Ge nel Ku rul ve ko mis yon ça lış ma la rın da bu lu nur ve ve ri len gö rev le ri ye ri ne ge ti rir ler.Ka nun la rın ve ka rar la rın ha zır lan ma sı, gö rü şül me si, ka bul edil me si ve uy gu lan ma -

la rı nın de ne ti mi mil let ve ki li faali yet le ri nin te mel hat la rı dır.Yet ki le rin ve gö rev le rin ye ri ne ge ti ril me si ne yö ne lik Mec lis ile olan iliş ki ler, bu

Ka nun ve Mec li sin ka bul et ti ği di ğer ka rar lar ile yü rü tü lür.

Mad de 32- Dev let, her bir mil let ve ki li nin yet ki le ri ni en gel len mek si zin ve ve rim li uy gu la ma sı, hak ve öz gür lük le ri nin, ha ya tı nın, onur ve li ya ka ti nin ve ay rı ca şah si do ku -nul maz lı ğı nın sağ lan ma sı için gü ven ce ve rir.

Mil let ve kil le ri ne yö ne lik bu hü küm le re uy ma yan şa hıs lar bu ka nu na kar şı so rum -lu luk ta şır lar.

Mad de 33- Mil let ve ki li nin üye li ği ni sa de ce Mec lis dü şü re bi lir. Mil let ve ki li hak -kın da ki yar gı la ma ka rar la rı üye li ği düş tük ten son ra uy gu la na bi lir.

Mil let ve kil le ri nin üye lik le ri ne aşa ğı da ki du rum lar da son ve ri lir:1) Ü ye li ği nin so na er me si için ken di si nin di lek çe ver me si;2) Bu Ka nu nun 34 ’ün cü mad de si nin bi rin ci fık ra sın da be lir ti len gö rev le re atan ma -

sı ve ya se çil me si;3) Gö rev le ri ni ye ri ne ge ti re me ye cek de re ce de cid di sağ lık so ru nu bu lun ma sı;4) Mil let ve ki li kim li ği ne sığ ma yan yüz kı zar tı cı ey lem de bu lun ma sı;5) Türk me nis tan va tan daş lı ğın dan çı ka rıl ma sı.Mil let ve ki li nin üye li ği nin dü şü rül me si ka ra rı açık oy la ma ile mil let ve kil le ri nin üye

tam sa yı sı nın üç te iki ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.Mil let ve ki li nin yet ki le ri nin dur du rul ma sı ve gö re vi ne sü re sin den ön ce son ve ril -

me si hak kın da ka rar açık oy la ma ile mil let ve kil le ri nin üye tam sa yı sı nın salt ço ğun lu ğu ile ka bul edi lir.

Mil let ve ki li nin yet ki le ri, hak kın da ki so ruş tur ma dö ne min de dur du ru la bi lir.

Mad de 34- Mil let ve ki li ay nı za man da Ba kan lar Ku ru lu üye li ği, va li lik, ar çin*, hâ -kim lik ve sav cı lık gö rev le ri ni ya pa maz.

Mil let ve ki li yu ka rı da ki va zi fe ler den bi ri si ne atan dı ğın da ve ya se çil di ğin de yet ki le -ri ne bu ta rih ten iti ba ren son ve ril miş olur ve bu Ka nu nun 33 ’ün cü mad de si nin dör dün cü fık ra sı na gö re hak kın da Mec lis ka rar ka bul eder.

Mad de 35- Mil let ve kil le ri Ge nel Ku rul ça lış ma la rı na ser best fi kir öz gür lü ğü ile ka tı lır.

* Türkmenistan’da yerel yönetimde bir görev unvanı

349

Mil let ve ki li Ge nel Ku rul ve üye si ol du ğu ko mis yon la rın top lan tı la rın da bu lun ma ya ve ça lış ma la ra ya kın dan ka tıl ma ya mec bur dur.

Mad de 36- Üye, top lan tı lar da gö rü şü len ko nu lar da ka rar ka bul et me hak kı na sa -hip tir.

Mil let ve ki li:1) Mec li sin kur du ğu ve seç ti ği ku rum la ra ve gö rev le re aday lar öne re bi lir, se çer ve

seçilebilir;2) Gün de me ko nu tek lif ede bi lir;3) Ko nu la rın gö rüş me usul le ri ne ve gö rü şü len ko nu la rın içe rik le ri ne iliş kin tek lif

ve gö rüş su na bi lir;4) Ka rar ta sa rı sı ve de ği şik li ği öne re bi lir;5) Mec li sin oluş tur du ğu or gan la rın lis te si ne ve Mec li sin seç ti ği ka mu gö rev li si şa -

hıs la ra dair fi kir le ri ni açık la ya bi lir;6) Ko nu la rın mü za ke re le ri ne ka tı la bi lir, so ru so ra bi lir;7) Gen so ru öner ge si ve re bi lir;8) Oy la ma yön tem le ri ne iliş kin açık la ma ya pa bi lir ve ken di öne ri le ri ni di le ge tir -

mek için söz ala bi lir.Üye, Ge nel Ku rul ko nuş ma sın da, mü za ke re edi len ko nu ya iliş kin ver di ği öne ri ve

gö rü şün met ni ni, tu ta na ğa ek len me si için bir le şi mi yö ne ten Baş ka na su na bi lir.Yu ka rı da ki yet ki le rin ye ri ne ge ti ril me si bu mad de ye ve Mec lis İç tü zü ğü ne gö re

ger çek leş ti ri lir.

Mad de 37- Gen so ru, Mec lis Ge nel Ku ru lun da mil let ve ki li nin, dev let ku rum la rı ve ka mu gö rev li le ri hak kın da top lum sal öne me sa hip ko nu lar da ile ri sür dü ğü, on lar dan res mi açık la ma ve ya gö rüş ta le bi dir.

Mil let ve ki li Ge nel Ku rul da Ba kan lar Ku ru lu na, ba kan la ra ve di ğer dev let ku rum la -rı nın ka mu gö rev li le ri ne gen so ru ver me hak kı na sa hip tir.

Mil let ve ki li ya da mil let ve kil le ri gru bu gen so ru yu söz lü ve ya ya zı lı bi çim de ve re -bi lir. Ya zı lı gen so ru lar Ge nel Ku rul da oku nur.

Hak kın da gen so ru ve ri len ku rum ya da il gi li şa hıs, ce va bı nı Mec lis ta ra fın dan be -lir le nen sü re de, Mec lis top lan tı sın da ver me li dir Gen so ru, gen so ru ya ve ri len ce vap ve gen so ru gö rüş me le ri nin so nu cun da Mec lis ta ra fın dan ka bul edi len ka rar res mi ola rak ya yım la nır.

Mec lis gen so ru ya iliş kin ka ra rı nın uy gu lan ma sı hak kın da Mec lis ta ra fın dan be lir -le nen sü re de ra por sun ma zo run lu lu ğu is te ye bi lir.

Mad de 38- Mil let ve kil le ri nin öner ge le ri ve gö rüş le ri Mec lis, ko mis yon ve ko mi te -ler ta ra fın dan gö rü şü lür ve in ce len me si için il gi li şa hıs la ra gön de ri lir.

Dev let ku rum la rı na ve il gi li şa hıs la ra mil let ve kil le ri ta ra fın dan gön de ri len öner ge -ler ve gö rüş ler en geç bir ay için de in ce len me li ve in ce le me le rin so nuç la rı mil let ve ki li ne ve Mec li se ya zı lı bi çim de su nul ma lı dır.

350

Mad de 39- Mil let ve ki li hak la rı:Seç men le ri nin is tek le ri nin ye rel yö ne tim ler de de ğer len di ril me si ne ka tıl ma;Seç men le ri ile mi ting dü zen le me;Ken di faali yet le ri hak kın da rad yo, te le viz yon ve ba sı na bil gi ver me.Mil let ve ki li:Seç men le re ve si vil top lum ku ru luş la rı na Mec li sin ça lış ma la rı hak kın da bil gi ver -

me li dir;Top lu mun gö rü şü nü, hal kın ih ti yaç ve ta lep le ri ni öğ ren me li, bu hu sus lar da Mec li se

bil gi ver me li dir. Bu hu sus la rın ye ri ne ge ti ril me si ama cı ile uy gu la ma ya pıl ma sı için il gi li ku rum la ra tek lif er sun ma lı dır.

Mad de 40- Ye rel yö ne tim ler ve ye rel yö ne tim ku rum la rı nın yö ne ti ci le ri, mil let ve -ki li nin se çim çev re sin de seç men le ri ile top lan tı la rı nı dü zen ler ve va tan daş la rın ka tı lı mı için ge rek li or ta mı oluş tu rur.

Mil let ve kil le ri nin seç men le ri ile top lan tı sı yıl da en az bir de fa ya pıl ma lı dır.Mil let ve ki li, seç men le rin den ge len öne ri le ri, di lek çe ve şikâ yet le ri in ce ler, bun la rın

düz gün bi çim de vak tin de çö zü me ka vuş tu rul ma sı için ön lem ler alır.

Mad de 41- Mil let ve kil li ği ça lış ma la rı ile il gi li ola rak mil let ve ki li, dev let ku rum la -rı na ve si vil top lum ku ru luş la rı na, iş let me le re, ku rum la ra ve ör güt le re üye ol ma ve ay rı ca on la rın yö ne ti ci le ri ta ra fın dan sı ra bek le me den ka bul edil me hak kı na sa hip tir.

Mil let ve kil le ri nin dev let sır la rı ve ka nun la ko ru nan di ğer sır la rı içe ren bel ge le ri in ce le me usu lü ka nun la be lir le nir.

Mad de 42- Mil let ve kil le ri ne bil gi, bel ge ve ha ber leş me araç ve ge reç le ri sağ la nır.Dev let ku rum la rı ve si vil top lum ku ru luş la rı yö ne ti ci le ri mil let ve ki li nin ri ca sı üze -

ri ne mil let ve kil li ği ça lış ma la rı ile il gi li ko nu lar hak kın da uz man la rın ka tı lı mı ile top lan -tı lar dü zen len me si ne yar dım et me li ve ge rek li bil gi le ri ver me li dir.

Mil let ve ki li Ba kan lar Ku ru lu na, ba kan la ra, di ğer dev let ku rum la rı na ve si vil top -lum ku ru luş la rı na söz lü ve ya ya zı lı di lek çe ve re bi lir ve be lirt ti ği ko nu la rın gö rü şül me -si ne biz zat ka tı la bi lir. Be lir ti len ku rum lar ve il gi li şa hıs lar mil let ve ki li nin di lek çe le ri ne mut la ka ce vap ver me li dir ler.

Mad de 43- Mil let ve ki li ha va li man la rı nın, de mir yol la rı nın, göl ve de niz li man la -rı nın “VİP” bö lüm le rin den üc ret siz hiz met al ma hak kı na sa hip tir. Mil let ve ki li ne “VİP” bö lüm le rin de mil let ve ki li kim li ği ni tak dim et ti ğin de, be de li öden miş ve ya öden mek üze -re fa tu ra ve ril me li dir.

Dev let ku rum la rı, si vil top lum ku ru luş la rı ve di ğer ku ru luş lar, mil let ve ki li nin ça lış -ma la rı nı yü rüt me si için ge rek li ko şul la rı sağ la ma lı dır.

Dev let ku rum la rı mil let ve ki li ne ça lış ma la rı nı yü rüt me sin de, se çim böl ge si ne gel -me sin de, ula şım ve ko nak la ma hiz me ti al ma sın da yar dım cı olur lar.

351

Yurt dı şı se ya hat le rin de mil let ve kil le ri dip lo ma tik pa sa port kul la nır lar. Mil let ve kil -le ri güm rük ten muaf tır. Türk me nis tan ’ın yurt dı şın da ki bü yü kel çi lik le ri mil let ve kil le ri ne ge rek li yar dı mı sağ la ma lı dır lar.

Mil let ve kil le ri ne ge rek li du rum lar da ya sa ma dö ne mi bo yun ca loj man tah sis edi lir.Mil let ve kil le ri nin ve aile bi rey le ri nin kal dı ğı loj man lar mil let ve kil li ği sü re si bo -

yun ca tah sis li dir.

Mad de 44- Mil let ve kil le ri nin gö re ve baş lar ken ta şın ma sı ve gö rev sü re si nin bit -me si ile bir lik te ön ce ki ya şa dı ğı ye re ge ri ta şın ma sı ile bağ lı ken di si nin ve aile bi rey le ri -nin mas raf a rı Mec lis ta ra fın dan be lir ti len usul ler le öde nir.

Mec lis te gö re ve baş la yan mil let ve ki li ve her bir aile üye si için Mec lis büt çe sin den, dev le tin be lir le di ği as ga ri üc re tin beş ka tı faz la sı mik ta rın da bir de fa ol mak şar tıy la öde -nek ve ri lir.

Mad de 45- Mil let ve ki li Mec lis te gö rev yap tı ğı dö nem de; ge nel ve ke sin ti siz ça -lış ma kı de mi ne, mes le ki ça lış ma kı de mi ne, as ke ri ve em ni yet teş ki lat la rın da ki hiz met sü re le ri ne ait kı de mi ne, ay rı ca di ğer sı nıf an dır ma de re ce le ri ve ka te go ri le re gö re rüt be ve sı fat la rı ile son ra ki as ke ri ve özel rüt be le ri ni kul lan ma hak kı na sa hip tir.

Ya sa ma dö ne mi so na er dik ten son ra mil let ve ki li ça lış tı ğı ön ce ki gö re vi ne ge ri dö -ne bi lir. Bu nun müm kün ol ma dı ğı du rum lar da ise mil let ve ki li ne, ay nı gö re ve eş de ğer bir alan da ça lış ma fır sa tı ve ri lir.

Mad de 46- Mec lis ona yı ol ma dan mil let ve ki li gö re vin den alı na maz; hak kın da da -va açı la maz; hap se atı la maz ve ya öz gür lük le ri kı sıt la na maz; hak kın da ve ri len yar gı ka -rar la rı ge çer siz sa yı lır.

Mil let ve ki li ne ait yer ler de ara ma ya pı la maz.

Mad de 47- Mil let ve ki li hak kın da yar gı sü re ci baş la tıl ma sı için Baş sav cı ta ra fın dan Mec li se id diana me gön de ri lir.

Baş sav cı nın id diana me si gö rü şü lür ken Mec lis ta ra fın dan bel li ko nu la rın de ğer len -di ril me si ama cı ile baş ka bil gi ve bel ge ler is te ne bi lir. Mec lis gö rü şü len ko nu ya iliş kin ka rar ka bul eder ve Baş sav cı ya üç gün için de bil gi ve ri lir. Ye ter li da ya nak lar ol du ğun da Mec lis ken di ka ra rı nı ye ni den gö rü şe bi lir. Mil let ve ki li ken di si nin ya sa ma do ku nul maz -lı ğı nın kal dı rıl ma sı na iliş kin gö rüş me le re ka tı la bi lir.

Baş sav cı yar gı sü re ci nin so nuç lan dı ğı ta rih ten iti ba ren üç gün için de Mec li se ge -rek li bil gi le ri gön de rir.

Mad de 48- Mil let ve ki li nin kar tı ve ro ze ti var dır. Üye kar tı ve ro zet mil let ve kil li ği ge çer li lik ka zan dık tan son ra ve ri lir. Mil let ve ki li kar tı nı ve ro ze ti ni ya sa ma dö ne mi bo -yun ca kul la nır.

352

Gö re vi ne sü re sin den ön ce son ve ril di ğin de mil let ve ki li, kar tı nı ve ro ze ti ni Mec li -se bı ra kır. Üye Kar tı ve Ro zet ler Hak kın da Yö net me lik ile üye kar tı ve ro zet ör nek le ri Türk me nis tan Mec li si ta ra fın dan onay la nır.

AL TIN CI BÖ LÜMDev let Ku rum la rı nın Mev zuatı nın Ana ya sa’ ya Uy gun lu ğu

Mad de 49- Ana ya sa’ nın 63 ’ün cü mad de si ne gö re Mec lis, dev let ku rum la rı nın mev -zuatı nın Ana ya sa’ ya uy gun olup ol ma dı ğı nı be lir ler. Mev zuatın Ana ya sa’ ya uy gun lu ğu ko -nu su Mec lis te gö rü şü lür ken Mec lis, mev zuatın Ana ya sa ya uy gun lu ğu ih ti ma li ni esas alır.

Mad de 50- Mev zuatın Ana ya sa’ ya uy gun olup ol ma dı ğı ko nu su tek lif üze ri ne gö -rü şü lür.

Mev zuatın Ana ya sa’ ya uy gun lu ğu nun in ce len me si ne dair tek lif e ri Mec li se Dev let Baş ka nı, mil let ve kil le ri, Ba kan lar Ku ru lu ve Yük sek Mah ke me ve re bi lir.

Ba kan lık lar ve ge nel mü dür lük ler, ye rel yö ne tim ve öz yö ne tim or gan la rı, ku rum lar, teş ki lat lar ve va tan daş lar, mev zuatın Ana ya sa’ ya uy gun lu ğu nun be lir len me si ne dair tek -lif ver me hak kı na sa hip olan ku rum la ra ve il gi li şa hıs la ra is tek te bu lu na bi lir ler.

Mec lis ve ri len tek lif e ri ge rek çe si ni be lir te rek red de de bi lir.

Mad de 51- Mec lis gö rü şü len mev zuatın Ana ya sa’ ya uy gun olup ol ma dı ğı nı in ce -ler ken, aşa ğı da ki esas la ra gö re ka rar ve rir:

1) Mev zuatın içe ri ği ne ve şek li ne gö re;2) Dev let or gan la rı ara sın da yet ki le rin be lir len me si açı sın dan;3) Ka bul edil me, im za lan ma, ya yım lan ma ve yü rür lü ğe gir me usul le ri ne gö re.Bu ko nu lar gö rü şü lür ken Mec lis ta raf a rın de lil ve gö rüş le ri ile il gi len mez.Mec lis in ce le nen mev zuata da ya lı ve ya onun çe şit li hü küm le ri ni yan sı tan dü zen le -

me ler hak kın da - hat ta bu dü zen le me ler tek lif te be lir til miş ol ma sa bi le- ka rar çı ka ra bi lir.Mec lis, Ana ya sa’ ya uy gun olup ol ma dı ğı tar tı şı lan mev zuat tas lak la rı nı in ce le mez

ve gö rüş be lirt mez.

Mad de 52- Mev zuatın Ana ya sa’ ya uy gun lu ğu hak kın da Mec li sin ka bul et ti ği ka -rar la rın ge re ği, Türk me nis tan dev let sı nır la rı içe ri sin de bü tün ku rum lar, teş ki lat lar, si vil top lum ku ru luş la rı, il gi li şa hıs lar ve va tan daş lar ta ra fın dan ye ri ne ge ti ril me li dir.

Mec lis ka rar la rı nın gön de ril di ği dev let ku rum la rı ve il gi li şa hıs lar bu ka rar la rı in ce -le me li dir ler. Eğer Türk me nis tan ka nun la rın da baş ka usul be lir len me miş ise, bu ku rum lar ve il gi li şa hıs lar ce vap la rı nı Mec li se be lir ti len sü re de gön der me li dir ler.

Mec lis ta ra fın dan alı nan ka rar la rı in ce le me mek ve ya önem se me mek, ve ri len sü -re le re uyul ma ma sı, bu ka rar la rın uy gu lan ma ma sı ve ya hak kıy la ye ri ne ge ti ril me me si du ru mun da Türk me nis tan ka nun la rı na kar şı so rum lu luk ka bul edil miş olur.

353

YE DİN Cİ BÖ LÜMTürk me nis tan Ka nun la rı nın Uy gu lan ma sı nın De ne ti mi

Mad de 53- Türk me nis tan Ana ya sa sı’ nın 63 ’ün cü mad de si ne is ti na den Mec lis ka -nun la rın uy gu lan ma sı nın de ne ti mi ni ken di ku ra ca ğı or gan lar ile yü rü te bi lir ve or ta ya çı kan ek sik lik le rin gi de ril me si ni dev let yet ki li le rin den ta lep ede bi lir.

Mad de 54- Ka nun la rın uy gu lan ma sı üze ri ne de ne tim ya pıl ma sı, Mec li se ve ri len yet ki ler dâ hi lin de, yü rür lük te olan ve ye ni ka bul edi len ka nun la rın, ka nun lar da ya pı lan de ği şik lik ve ek le rin top lum ha ya tı na et ki si nin de net len me sin den, ay rı ca ka nun la rı uy gu-la yan la rın ül ke de yü rü tü len re form la rın ge rek le ri ni ye ri ne ge ti rip ge tir me dik le ri ile uy gu-la mada ki yan lış lık la rı tes pit et mek ve dü zel til me si için ön lem ler al mak tan iba ret tir.

Mec lis, Türk me nis tan Dev let Baş ka nı ve Ba kan lar Ku ru lu Baş ka nı na, ka nun la rın uy gu lan ma sı nın gi di şa tı, va tan daş la rın re fa hı nı sağ la ya cak ye ni lik le rin ka nun lar la des -tek len me si ve alı nan ön lem le re iliş kin so nuç lar hak kın da bil gi ve rir.

SE Kİ ZİN Cİ BÖ LÜMMec lis Ça lış ma la rı nın Des tek len me si

Mad de 55- Mec li sin, ko mis yon ve ko mi te le ri nin, gö rev li le ri nin ve mil let ve ki li grup la rı nın ge rek duy du ğu tek nik ve di ğer araç ge reç ler Mec lis daire baş kan lık la rı ta ra -fın dan kar şı la nır.

Mad de 56- Mec lis daire baş kan lık la rı nın gö rev le ri:1) Mec lis ko mis yon, ko mi te ve mil let ve ki li top lan tı la rı na, ay rı ca Mec lis te ki di ğer

et kin lik le re ida ri ve mad di-tek nik hiz met sağ lan ma sı;2) Va tan daş lar ta ra fın dan Mec li se gön de ri len ta lep, di lek çe ve şikâ yet le rin in ce len -

me si, araş tı rıl ma sı ve to par lan ma sı;3) Mec lis ya yın la rı nın, “Türk me nis tan Mec li si Der gi si”nin ba sıl ma sı;4) Mec lis ça lış ma la rı nın ba sı na du yu rul ma sı;5) Mec lis daire baş kan lık la rı na ve ri len di ğer gö rev le rin ye ri ne ge ti ril me si.

DO KU ZUN CU BÖ LÜMSon Hü küm ler

Mad de 57- Mec lis gi der le ri Türk me nis tan Dev le ti büt çe sin den kar şı la nır.

Mad de 58- Mec lis bi na sın da ve top lan tı dö nem le rin de Türk me nis tan Dev let Bay -ra ğı dal ga lan dı rı lır.

354

Mad de 59- Bu Kanun ya yım lan dı ğı ta rih ten iti ba ren yü rür lü ğe gi rer.25 Ekim 2005 ta ri hin de ka bul edi len “Türk me nis tan Mec li si” hak kın da Türk me -

nis tan Ka nu nu yü rür lük ten kal dı rıl mış tır.

Türk me nis tan Dev let Baş ka nı

Gur ban gu li Ber di mu ham me dov9 Ocak 2009, Aş ka bat№ 15-IV

355

356

Türk Cumhuriyetleri Parlamento İçtüzükleri

AZERBAYCAN

KAZAKİSTAN

KIRGIZİSTAN

ÖZBEKİSTAN

TÜRKİYE

TÜRKMENİSTAN

Düzenleme ve Tercüme:Habip KOCAMAN

Hafız BABAYEVAygül ÇİÇEKLİ

Mehmet Yahya ÇİÇEKLİSelçuk KAPLANEnes YILDIRIM

Yayın Koordinatörü:Kürşad Melih SARIARSLAN

TÜRKPATürk Dili Konuşan Ülkeler

Parlamenter AsamblesiSekretaryası

Parlament Prospekti 1,AZ1152. Bakü/Azerbaycan

Tel.: +99412 4976208/03Faks: +99412 4976423

www.turk-pa.orgE-posta: [email protected]

Documents

TÜRK CUMHURİYETLERİ PARLAMENTO İÇTÜZÜKLERİ · ONİKİNCİ KISIM. TUTANAKLAR .....330 ONÜÇÜNCÜ KISIM. DİSİPLİN CEZALARI ... Eğer 1 şubat veya 30 Eylül hafta sonuna,