Tãm t¾t B¸o c¸o ®¸nh gi¸ vÒ - ISAAA.org · 2007-03-20 · C¬ quan dÞch vô quèc tÕ vÒ tiÕp thu c¸c øng dông c«ng nghÖ sinh häc trong n«ng nghiÖp Tãm t¾t B¸o

C¬ quan dÞch vô quèc tÕ

vÒ tiÕp thu çc øng dông c«ng nghÖ sinh häc

trong n«ng nghiÖp

Tãm t¾t B¸o ço ®¸nh gi¸ vÒ

T×nh tr¹ng c©y trång CNSH /c©y trång chuyÓn gen

®−îc ®−a vμo canh t¸c víi môc ®Ých th−¬ng m¹i trªn thÕ giíi

trong n¨m 2005

T¸c gi¶: TiÕn sü Clive James Chñ tÞch C¬ quan dÞch vô quèc tÕ vÒ tiÕp thu

çc øng dông c«ng nghÖ sinh häc trong n«ng nghiÖp

Sè 34 - 2005

T×nh tr¹ng c©y trång CNSH/c©y GM ®−îc ®−a vμo canh t¸c víi môc ®Ých th−¬ng m¹i trªntoμn cÇu trong n¨m 2005

2

Çc nhμ b¶o trî: ISAAA

Quü Bussolera Braca, Italia

Quü Rocketfeller, Hoa Kú

ISAAA xin tr©n träng çm ¬n Quü Bussolera vμ Quü Rocketfeller ®· tμI trî cho viÖc chuÈn bÞ b¸o ço vμ

cung cÊp miÔn phÝ b¸o ço nμy cho çc n−íc ®ang ph¸t triÓn. Môc tiªu cña chóng t«i lμ cung cÊp th«ng tin

vμ kiÕn thøc vÒ c©y trång c«ng nghÖ sinh häc hÐc-tay c©y trång chuyÓn gen cho çc tæ chøc trong lÜnh vùc

khoa häc còng nh− cho toμn x· héi, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tranh luËn râ rμng h¬n vμ víi

th«ng tin ®Çy ®ñ h¬n vÒ vai trß cña c©y trång c«ng nghÖ sinh häc trong viÖc ®¶m b¶o an ninh l−¬ng thùc,

thøc ¨n ch¨n nu«i vμ v¶i sîi còng nh− cho mét nÒn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng h¬n. T¸c gi¶ cña B¸o ço, chø

kh«ng ph¶i lμ çc nhμ ®ång b¶o trî, sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÊt c¶ çc quan ®iÓm ®Ò cËp trong b¸o ço nμy

vμ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ bÊt cø nhÇm lÉn, sai sãt hÐc-tay hiÓu nhÇm nμo.

Nhμ xuÊt b¶n: C¬ quan dÞch vô quèc tÕ vÒ tiÕp thu çc øng dông c«ng nghÖ sinh häc trong N«ng nghiÖp (ISAAA).

B¶n quyÒn:(2005) C¬ quan dÞch vô quèc tÕ vÒ tiÕp thu çc øng dông c«ng nghÖ sinh häc trong N«ng nghiÖp (ISAAA).

ViÖc t¸i b¶n xuÊt b¶n phÈm nμy cho môc ®Ých gi¸o dôc hÐc-tay phi th−¬ng m¹i ®−îc cho phÐp mμ kh«ng

cÇn xin phÐp t¸c gi¶ víi ®iÒu kiÖn ph¶I trÝch dÉn ®Çy ®ñ nguån cung cÊp th«ng tin.

ViÖc t¸i b¶n v× môc ®Ých b¸n l¹i hÐc-tay çc môc ®Ých th−¬ng m¹i kh¸c bÞ nghiªm cÊm trõ khi nhËn ®−îc sù

®ång ý b»ng v¨n b¶n cña t¸c gi¶.

TrÝch dÉn: James, C. 2005. B¶n duyÖt: T×nh tr¹ngng c©y trång chuyÓn gen/c©y trång c«ng nghÖ sinh häc ®−îc ®−a

vμo canh t¸c th−¬ng m¹i trªn toμn cÇu: 2005. B¶n tãm t¾t cña ISAAA, Sè 34. ISAAA: Ithaca, NY.

GiÊy phÐp xuÊt b¶n (ISBN): 1-892456-38-9

§Ó ®Æt Ên phÈm: H·y liªn hÖ víi Trung t©m ISAAA SEAsia hoÆc göi email tíi ®Þa chØ: [email protected]

ISAAA SEAsiaCenter c/o IRRI DAPO Box 7777 Metro Manila, Philippines

Th«ng tin vÒ ISAAA: §Ó cã th«ng tin vÒ ISAAA, h·y liªn hÖ víi trung t©m gÇn b¹n nhÊt: ISAAA AmeriCenter ISAAA AfriCenter ISAAA SEAsiaCenter 417 Bradfield Hall c/o CIP c/o IRRI Tr−êng ®¹i häc Cornell PO 25171 DAPO Box 7777 IthÐc-taca NY 14853, U.S.A Nairobi, Kenya Metro Manila, Philippines

hoÆc göi email tíi ®Þa chØ: [email protected]

Qua m¹ng: §Ó cã tÊt c¶ çc b¶n tãm t¾t cña ISAAA, h·y truy cËp ®Þa chØ: www.isaaa.org

Gi¸ b¸n: 50 ®«la Mü, bao gåm c−íc phÝ b−u ®iÖn vμ b¶n sao ®Çy ®ñ cña Briefs No.34. Ên phÈm nμy ®−îc cung cÊp

miÔn phÝ cho çc n−íc ®ang ph¸t triÓn.

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

http://www.isaaa.org/


3

T×nh tr¹ng c©y trång c«ng nghÖ sinh häc/c©y chuyÓn gien trªn toμn cÇu trong n¨m 2005

N¨m 2005 ®¸nh dÊu lÔ kû niÖm lÇn thø 10 c©y trång chuyÓn gien (GM) hay c©y trång biÕn ®æi

gien vμ hiÖn nay th−êng ®−îc gäi lμ c©y trång c«ng nghÖ sinh häc vμ liªn tôc ®−îc gäi nh−

vËy trong b¶n tãm t¾t b¸o ço ®¸nh gi¸ nμy- ®−îc ®−a vμo canh t¸c víi môc ®Ých th−¬ng m¹i.

Trong n¨m qua, diÖn tÝch trång c©y c«ng nghÖ sinh häc (CNSH) thø mét tû (tÝnh theo ®¬n vÞ

mÉu Anh, t−¬ng ®−¬ng víi 400 triÖu hÐc-ta) ®· ®−îc mét trong sè 8,5 triÖu n«ng d©n, ë t¹i

mét trong 21 n−íc trªn thÕ giíi gieo trång. Tû lÖ gieo trång c©y CNSH cao ch−a tõng thÊy

nμy ®· cho thÊy niÒm tin vμ sù tÝn nhiÖm cña hμng triÖu n«ng d©n ®èi víi lo¹i c©y trång nμy.

Trong vßng 10 n¨m qua, nh÷ng ng−êi n«ng d©n ®· liªn tôc t¨ng diÖn tÝch trång c©y CNSH víi

tèc ®é t¨ng tr−ëng hai con sè mçi n¨m, kÓ tõ khi lo¹i c©y trång nμy ®−îc ®−a vμo trång ®¹i trμ

n¨m 1996, víi sè n−íc trång c©y CNSH t¨ng tõ 6 n−íc lªn 21 n−íc trong kho¶ng thêi gian

nμy. §¸ng chó ý lμ trong thËp kû ®Çu tiªn ®−îc ®−a vμo trång ®¹i trμ, diÖn tÝch c©y trång

CNSH ®· t¨ng h¬n 50 lÇn

N¨m 2005, diÖn tÝch trång c©y CNSH ®· ®−îc chuÈn y trªn thÕ giíi lμ 90 triÖu hÐc-ta, t−¬ng

®−¬ng víi 222 triÖu mÉu, t¨ng so víi con sè 81 triÖu hÐc-ta hay 200 triÖu mÉu cña n¨m 2004.

Trong mét n¨m qua, diÖn tÝch trång c©y CNSH ®· t¨ng 11%, t−¬ng ®−¬ng víi 9 triÖu hÐc-ta

hay 22 triÖu mÉu.


4

N¨m 2005 ®· ghi l¹i mét dÊu mèc lÞch sö khi sè n−íc trång c©y CNSH t¨ng ®¸ng kÓ tõ 17

n−íc trong n¨m 2004 lªn 21 n−íc vμo n¨m 2005. §¸ng chó ý lμ so víi n¨m 2004, n¨m 2005

®· cã 4 n−íc míi tham gia trång c©y CNSH, 3 trong sè ®ã lμ çc n−íc thuéc Liªn minh Ch©u

©u, ®ã lμ Bå §μo Nha, Ph¸p vμ Céng hoμ SÐc, n−íc thø 4 lμ Iran.

N¨m 2005 Bå §μo NhÐc-ta vμ Ph¸p ®· b¾t ®Çu trång l¹i ng« Bt sau lÇn l−ît 5 n¨m vμ 4 n¨m

bÞ gi¸n ®o¹n, cßn Céng hoμ SÐc lÇn ®Çu tiªn ®−a ng« Bt vμo trång vμ gãp phÇn ®−a tæng sè

n−íc thuéc EU hiÖn cã diÖn tÝch trång ng« Bt cßn khiªm tèn lªn con sè 5 n−íc, víi çc n−íc

trång cô thÓ lμ: T©y Ban Nha, §øc, Bå §μo Nha, Ph¸p vμ Céng hoμ SÐc.

Lóa g¹o BT ®−îc chÝnh thøc ®−a vμo trång t¹i Iran n¨m 2004 vμ cã diÖn tÝch trång kho¶ng

4.000 hÐc-ta trong n¨m 2005 víi sè l−îng n«ng d©n tham gia trång kho¶ng vμi tr¨m ng−êi.

§©y lμ nh÷ng n«ng d©n lÇn ®Çu tiªn tiÕn hμnh trång ®¹i trμ g¹o CNSH t¹i Iran vμ s¶n xuÊt ra

h¹t gièng ®ñ cung cÊp cho viÖc trång ®¹i trμ cña vô mïa n¨m 2006. Iran vμ Trung quèc lμ

nh÷ng n−íc ®i tiªn phong trong viÖc trång ®¹i trμ lóa g¹o CNSH, lo¹i c©y l−¬ng thùc quan

träng nhÊt trªn thÕ giíi víi sè l−îng n«ng d©n trång lóa lμ 250 triÖu ng−êi vμ lμ lo¹i l−¬ng thùc

quan träng nhÊt cho 1,3 tû ng−êi nghÌo nhÊt thÕ giíi. Do vËy, viÖc trång ®¹i trμ lóa g¹o

CNSH cã t¸c ®éng ®¸ng kÓ tíi viÖc xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo vμ suy dinh d−ìng, kh«ng chØ cho

çc n−íc trång vμ tiªu thô g¹o ë Ch©u ¸ mμ cho tÊt c¶ çc lo¹i c©y trång CNSH vμ viÖc chÊp

nhËn lo¹i c©y trång nμy trªn c¬ së toμn cÇu. Trung quèc ®· tiÕn hμnh trång kh¶o nghiÖm lóa

CNSH trªn ®ång ruéng ®Ó chuÈn bÞ cho viÖc trång thö nghiÖm tr−íc khi ®−a vμo s¶n xuÊt vμ

dù kiÕn sÏ sím cho phÐp trång ®¹i trμ lóa g¹o CNSH.

N¨m 2005, xÕp theo thø tù tõ lín tíi bÐ th× Hoa kú, Achentina, Braxin, Canada vμ Trung quèc

tiÕp tôc lμ nh÷ng n−íc chÝnh trªn thÕ giíi trång c©y CNSH víi diÖn tÝch trång t¹i Hoa kú lμ

49,8 triÖu hÐc-ta (chiÕm 55% diÖn tÝch trång c©y CNSH trªn toμn cÇu), trong ®ã kho¶ng 20%

lμ çc s¶n phÈm gien xÕp chång (stacked gene) cã chøa hai hoÆc ba gien, víi s¶n phÈm

mang ba gien lÇn ®Çu tiªn xuÊt hiÖn trong c©y ng« ë Mü trong n¨m qua. Çc s¶n phÈm mang

tõ hai gien trë lªn hiÖn ®· ®−îc triÓn khai ë Hoa kú, Canada, ¤xtralia, Mªxic«, Nam Phi vμ ®·

®−îc cho phÐp triÓn khai t¹i Philippine, lμ xu h−íng quan träng vμ ®ang ngμy mét t¨ng trong

t−¬ng lai, vμ thÝch hîp h¬n khi x¸c ®Þnh �diÖn tÝch trång theo ®Æc tÝnh� h¬n lμ diÖn tÝch c©y

CNSH nãi chung ®−îc ®−a vμo trång. Sè l−îng �diÖn tÝch trång theo ®Æc tÝnh� ë Mü trong

n¨m 2005 lμ 59,4 triÖu hÐc-ta, t¨ng 19% so víi so víi diÖn tÝch trång c©y CNSH lμ 49,8 triÖu

hÐc-ta cña n¨m 2004. NÕu xÐt trªn toμn cÇu th× �diÖn tÝch trång theo ®Æc tÝnh� nμy lμ 100,1

triÖu hÐc-ta, t¨ng 10% so víi con sè 90 triÖu hÐc-ta cña n¨m 2004.

N¨m 2005, n−íc cã diÖn tÝch trång c©y CNSH t¨ng cao nhÊt lμ Braxin, diÖn tÝch trång theo

−íc tÝnh s¬ bé t¨ng kho¶ng 4,4 triÖu hÐc-ta (tæng diÖn tÝch trång c©y CNSH cña Braxin trong

n¨m 2005 lμ 9,4 triÖu hÐc-ta so víi con sè 5 triÖu hÐc-ta cña n¨m 2004), tiÕp ®Õn lμ Hoa kú

(diÖn tÝch trång t¨ng 2,2 triÖu hÐc-ta), Achentina (t¨ng 0,9 triÖu hÐc-ta) vμ Ên ®é (t¨ng 0,8


5

triÖu hÐc-ta). Cho tíi nay Ên ®é lμ n−íc cã møc t¨ng diÖn tÝch hμng n¨m lín nhÊt, t¨ng gÊp ba

lÇn tõ con sè 500.000 hÐc-ta cña n¨m 2004 lªn 1,3 triÖu hÐc-ta cña n¨m 2005.

Trong n¨m qua, ®Ëu t−¬ng CNSH tiÕp tôc lμ lo¹i c©y trång cã diÖn tÝch gieo trång lín nhÊt víi

54,4 triÖu hÐc-ta (chiÕm 60% diÖn tÝch trång c©y CNSH trªn toμn cÇu), tiÕp ®Õn lμ ng« (víi

diÖn tÝch trång lμ 21,2 triÖu hÐc-ta chiÕm 24%), b«ng (víi diÖn tÝch 9,8 triÖu hÐc-ta, chiÕm

11%) vμ c¶i dÇu canola (víi 4,6 triÖu hÐc-ta, chiÕm 5% diÖn tÝch trång c©y CNSH trªn toμn

cÇu).

Trong vßng 10 n¨m qua tõ n¨m 1996 tíi n¨m 2005, tÝnh tr¹ng chÞu ®−îc thuèc diÖt cá liªn tôc

lμ tÝnh tr¹ng næi bËt, tiÕp ®Õn lμ tÝnh tr¹ng kh¸ng s©u bÖnh, vμ çc gien xÕp chång mang c¶

hai ®Æc tÝnh trªn. N¨m 2005, tÝnh tr¹ng chÞu ®−îc thuèc diÖt cá ®· ®−îc triÓn khai ë c©y ®Ëu

t−¬ng, ng«, c¶i dÇu canola vμ b«ng. DiÖn tÝch trång çc lo¹i c©y trång mang tÝnh tr¹ng chÞu

®−îc thuèc diÖt cá chiÕm 71% hay 63,7 triÖu hÐc-ta trong tæng sè 90 triÖu hÐc-ta trång c©y

CNSH trªn toμn cÇu, trong ®ã 16,2 triÖu hÐc-ta (chiÕm 18%) lμ trång c©y trång Bt vμ 10,1

triÖu hÐc-ta (11%) lμ diÖn tÝch gieo trång çc lo¹i c©y CNSH mang c¶ hai ®Æc tÝnh chÞu ®−îc

thuèc diÖt cá vμ kh¸ng s©u bÖnh. Çc c©y trång mang c¶ hai ®Æc tÝnh trªn lμ nhãm t¨ng

tr−ëng nhanh nhÊt trong n¨m võa qua víi møc t¨ng diÖn tÝch lμ 49% so víi n¨m 2004, so víi

møc t¨ng 9% cña c©y trång mang ®Æc tÝnh kh¸ng thuèc diÖt cá vμ møc t¨ng 4% cña c©y trång

mang riªng ®Æc tÝnh kh¸ng s©u bÖnh.


6

N¨m 2005 ®· cã 8,5 triÖu n«ng d©n ë 21 n−íc trªn thÕ giíi trång c©y trång CNSH, t¨ng so víi

con sè 8,25 triÖu n«ng d©n ë 17 n−íc trong n¨m 2004. §¸ng chó ý lμ 90% ng−êi trång ®−îc

h−ëng lîi lμ çc n«ng d©n nghÌo ë çc n−íc ®ang ph¸t triÓn, nhê vμo viÖc trång c©y CNSH

thu nhËp cña hä ®· t¨ng cao h¬n vμ ®ãng gãp cho qu¸ tr×nh xo¸ nghÌo. Trong n¨m qua cã

kháang 7,7 triÖu n«ng d©n nghÌo kiÕm sèng nhê vμo trång trät ®· thu ®−îc lîi tõ c©y trång

CNSH (t¨ng so víi 7,5 triÖu ng−êi cña n¨m 2004) - phÇn lín lμ n«ng d©n ë Trung quèc (víi

6,4 triÖu ng−êi), Ên ®é víi 1 triÖu ng−êi, hμng nghμn n«ng d©n ë Nam phi gåm chñ yÕu lμ çc

n÷ n«ng d©n trång b«ng Bt, trªn 50.000 n«ng d©n ë Philippine, sè cßn l¹i lμ ë 7 n−íc ®ang

ph¸t triÓn ®ang trång c©y CNSH trong n¨m võa qua. PhÇn ®ãng gãp khiªm tèn ban ®Çu cña

c©y trång CNSH trong môc tiªu ph¸t triÓn thiªn niªn kû nh»m lμm gi¶m nghÌo xuèng mét nöa

vμo n¨m 2015 lμ mét diÔn biÕn quan träng cã tiÒm n¨ng to lín ®èi víi viÖc tiÕp tôc trång lo¹i

c©y trång nμy trong thËp kû tiÕp theo (tõ n¨m 2006-2015).

N¨m 2005 ®· cã 21 n−íc trång c©y trång CNSH, bao gåm 11 n−íc ®ang ph¸t triÓn vμ 10

n−íc c«ng nghiÖp. XÕp theo thø tù diÖn tÝch trång tõ lín tíi bÐ lμ Hoa kú, Achentina, Braxin,

Canada, Trung quèc, Paraguay, Ên ®é, Nam Phi, Uruguay, ¤xtralia, Mªxic«, Rumani,

Philippine, T©y Ban Nha, Colombia, Iran, Honduras, Bå §μo Nha, §øc, Ph¸p vμ Céng hoμ

SÐc.

B¶ng 1: DiÖn tÝch trång c©y CNSH trªn toμn cÇu n¨m 2005 ph©n theo n−íc (®/v:triÖu hÐcta) Thø tù

N−íc trång DiÖn tÝch trång (triÖu hÐc-ta)

Lo¹i c©y trång CNSH

1* Hoa Kú 49,8 §Ëu t−¬ng, ng«, b«ng, c¶i canola, bÝ, ®u ®ñ 2* ¸chentina 17,1 §Ëu t−¬ng, ng«, b«ng 3* Bra-xin 9,4 §Ëu t−¬ng 4* Canada 5,8 C¶i canola, ng«, ®Ëu t−¬ng 5* Trung Quèc 3,3 B«ng 6* Paraguay 1,8 §Ëu t−¬ng 7* Ên §é 1,3 B«ng 8* Nam Phi 0,5 Ng«, ®Ëu t−¬ng, b«ng 9* Uruguay 0.3 §Ëu t−¬ng, ng« 10* Australia 0,3 B«ng 11* Mª-xi-c« 0,1 B«ng, ®Ëu t−¬ng 12* Ru-ma-ni 0,1 §Ëu t−¬ng 13* Phi-lÝp-pin 0,1 Ng« 14* T©y-ba-nhÐc-ta 0,1 Ng« 15 Colombia <0,1 B«ng 16 Iran <0,1 G¹o 17 Honduras <0,1 Ng« 18 Bå §μo NhÐc-ta <0,1 Ng« 19 §øc <0,1 Ng« 20 Ph¸p <0,1 Ng« 21 Céng hßa SÐc <0,1 Ng« Nguån: Clive James, 2005 *14 n−íc ®−îc coi lμ nh÷ng n−íc cã diÖn tÝch trång lín víi diÖn tÝch trång c©y CNSH tõ 50.000 hÐc-ta trë lªn Ghi chó: TÊt c¶ çc sè liÖu cã liªn quan ®Õn hÐc-ta ®Òu ®−îc lμm trßn sè tíi 100.000 hÐc-ta vμ trong mét sè tr−êng hîp cã thÓ ®−a ®Õn sù kh¸c biÖt lín. Sè liÖu chi tiÕt h¬n vÒ t×nh tr¹ng c©y trång CNSH ë tõng n−íc cã trong b¶n b¸o ço ®Çy ®ñ sè 34 cña Dr. Clive James.


7

Trong kho¶ng thêi gian tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2005, tØ lÖ diÖn tÝch trång c©y CNSH ë çc ®ang ph¸t triÓn ®Òu t¨ng hμng n¨m. N¨m 2005, cã h¬n 1/3 diÖn tÝch ®Êt trång c©y CNSH (38%, t¨ng so víi 34% cña n¨m 2004), t−¬ng ®−¬ng víi 333,9 triÖu hÐc-ta, lμ ë çc n−íc ®ang ph¸t triÓn, vμ ë çc n−íc nμy møc t¨ng diÖn tÝch tõ n¨m 2004 tíi n¨m 2005 (lμ 6,3 triÖu hÐc ta hay t¨ng 23%) cao h¬n nhiÒu so víi møc t¨ng diÖn tÝch t¹i çc n−íc c«ng nghiÖp (2,7 triÖu hÐc-ta, t¨ng 5%). Çc t¸c ®éng ngμy cμng t¨ng cña 5 quèc gia ®ang ph¸t triÓn (Trung Quèc, Ên §é, ¸chentina, Bra-xin vμ Nam Phi) ®¹i diÖn cho 3 ch©u lôc Nam b¸n cÇu lμ Ch©u ¸, Mü La-tinh vμ Ch©u Phi, lμ xu h−íng quan träng cho viÖc chÊp nhËn vμ øng dông c©y trång CNSH trªn toμn thÕ giíi trong t−¬ng lai.

Tæng diÖn tÝch c©y trång CNSH trªn toμn cÇu trong m−êi n¨m qua vμo kho¶ng 475 triÖu hÐc-ta, hay 1,17 tØ mÉu Anh, t−¬ng ®−¬ng víi gÇn mét nöa diÖn tÝch ®Êt cña Hoa Kú hay Trung Quèc, hoÆc gÊp 20 lÇn diÖn tÝch cña Anh. ViÖc c©y trång CNSH nhanh chãng vμ tiÕp tôc ®−îc ®−a vμo trång ®· cho thÊy nh÷ng tiÕn bé kh«ng ngõng vÒ s¶n l−îng, vÒ m«i tr−êng, vÒ kinh tÕ vμ lîi Ých x· héi, ®−îc nh÷ng ng−êi n«ng d©n s¶n xuÊt nhá còng nh− s¶n xuÊt lín, nhòng ng−êi tiªu dïng vμ toμn x· héi ë c¶ nh÷ng n−íc c«ng nghiÖp vμ nh÷ng n−íc ®ang ph¸t triÓn thõa nhËn. B¶n ®iÒu tra gÇn ®©y nhÊt (2) vÒ çc t¸c ®éng cña c©y trång CNSH trªn toμn cÇu trong giai ®o¹n 9 n¨m tõ 1996 ®Õn 2004 ®· ®¸nh gi¸ lîi Ých kinh tÕ mμ nh÷ng ng−êi trång c©y CNSH ®¹t ®−îc trong n¨m 2004 lμ 6,5 tØ ®«-la, vμ nÕu tÝnh gép tÊt c¶ lîi Ých kinh tÕ tõ n¨m 1996 cho tíi n¨m 2004 th× sè tiÒn nμy lμ 27 tØ ®«-la (trong ®ã çc n−íc ®ang ph¸t triÓn thu ®−îc 15 tû vμ çc n−íc c«ng nghiÖp thu ®−îc 12 tØ); Çc −íc tÝnh nμy bao gåm c¶ çc lîi Ých g¾n víi viÖc t¨ng gÊp ®«i diÖn tÝch trång ®©u t−¬ng CNSH ë ¸chentina. Tæng l−îng thuèc trõ s©u gi¶m ®−îc nhê sö dông c©y trång CNSH tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2004 vμo kho¶ng 172.500 tÊn, t−¬ng ®−¬ng víi viÖc gi¶m ®−îc 14% çc ¶nh h−ëng cña viÖc sö dông thuèc trõ s©u ®èi víi m«i tr−êng. Con sè nμy ®−îc tÝnh theo ChØ sè t¸c ®éng lªn m«i tr−êng (Environmental Imapct Quotient � EIQ) � mét chØ sè ®o l−êng tæng hîp dùa trªn çc nh©n tè kh¸c nhau cã ¶nh h−ëng ®Õn m«i tr−êng cña mét thμnh phÇn ho¹t hãa nhÊt ®Þnh.

Víi thùc tÕ thu ®−îc trong thËp kû ®Çu tiªn (tõ n¨m 1996 tíi n¨m 2005) c©y trång CNSH ®−îc ®−a vμo canh t¸c, cã thÓ l¹c quan cho r»ng c©y trång CNSH sÏ tiÕp tôc t¨ng tr−ëng m¹nh vμ cã thÓ t¨ng cao h¬n trong thËp niªn tiÕp theo. Sè l−îng cña çc n−íc ®−a vμo trång 4 lo¹i c©y trång CNSH chÝnh dù kiÕn sÏ tiÕp tôc nhiÒu h¬n, vμ diªn tÝch trång cïng víi sè l−îng ng−êi trång lo¹i c©y nμy còng sÏ tiÕp tôc gia t¨ng do thÕ hÖ c©y trång CNSH ®Çu tiªn ®ang ®−îc sö dông réng r·i, vμ thÕ hÖ thø hai víi c¶ çc tÝnh tr¹ng ®Çu ra vμ ®Çu vμo ®ang trë nªn s½n cã. Ngoμi çc s¶n phÈm n«ng nghiÖp truyÒn thèng dïng lμm l−¬ng thùc, thùc phÈm, lμm thøc ¨n ch¨n nu«i, hay ®Ó lÊy sîi, çc s¶n phÈm n«ng nghiÖp míi cã thÓ dïng lμm thuèc, lμm v¾c-xin cã thÓ ¨n ®−îc, lμm hãa chÊt, vμ ®Æc biÖt lμ t¹o ra çc nguån n¨ng l−îng cã thÓ t¸i chÕ ®−îc, ®Ó thay thÕ cho çc lo¹i nhiªn liÖu hãa th¹ch, nh÷ng lo¹i nhiªn liÖu kh«ng thÓ t¸i chÕ ®−îc, g©y « nhiÔm m«i tr−êng vμ çc lo¹i nhiªn liÖu khÝ ®èt ngμy cμng trë nªn ®¾t ®á. Trong thêi gian tíi, t¹i çc thÞ tr−êng ®· ®−îc thiÕt lËp ë çc n−íc c«ng nghiÖp, sù ph¸t triÓn vÒ çc s¶n phÈm mang çc tÝnh tr¹ng tæng hîp, ®−îc ®o b»ng �diÖn tÝch c©y trång CNSH tÝnh theo tÝnh tr¹ng�, sÏ tiÕp tôc ph¸t triÓn cïng víi viÖc ®−a ra giíi thiÖu çc ®Æc tÝnh tæng hîp ®Çu vμo vμ ®Çu ra míi ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ vμ ®¸p øng ®−îc nhu cÇu ®a d¹ng cña c¶ ng−êi s¶n xuÊt vμ ng−êi tiªu dïng, nhòng ng−êi ®ang t×m kiÕm çc lo¹i thùc phÈm giμu chÊt dinh d−ìng vμ an toμn h¬n, cã gi¸ rÎ h¬n. C©y trång CNSH víi viÖc sö dông çc ph−¬ng ph¸p canh t¸c tèt, sÏ tiÕp tôc gi÷ vai trß quan träng nh− ®· ®¹t ®−îc trong m−êi n¨m qua, vμ cÇn ph¶i tiÕp tôc thùc hiÖn vai trß then chèt, ®Æc biÖt lμ ë çc n−íc ®ang ph¸t triÓn, nh÷ng quèc gia trång c©y trång CNSH chñ yÕu trong thËp niªn tíi.

(1 hÐc-ta = 2,47 mÉu Anh) (2) C©y trång GM: Çc t¸c ®éng lªn kinh tÕ x· héi vμ m«i tr−êng toμn cÇu trong 9 n¨m ®Çu tiªn 1996-2004 cña t¸c gi¶ GrahÐc-tam Brooks vμ Peter Barfoot, P.G. Economics, 2005


8

TrÞ gi¸ thÞ tr−êng c©y trång CNSH trªn toμn cÇu Theo −íc tÝnh cña H·ng ph©n tÝch thÞ tr−êng Cropnosis, n¨m 2005, thÞ tr−êng c©y trång CNSH toμn cÇu trÞ gi¸ kho¶ng 5,25 tØ ®«-la, chiÕm 15% trong tæng trÞ gi¸ thÞ tr−êng c©y trång ®−îc b¶o hé trªn toμn cÇu trong n¨m 2005 (34,02 tØ ®«-la), vμ chiÕm 18% trong tæng trÞ gi¸ thÞ tr−êng h¹t gièng toμn cÇu (kho¶ng 30 tØ ®«-la). Trong sè 5,25 tØ ®«-la trÞ gi¸ thÞ tr−êng c©y trång CNSH toμn cÇu th× 2,42 tØ ®«-la tõ ®Ëu t−¬ng CNSH (t−¬ng ®−¬ng víi 46% thÞ tr−êng c©y trång CNSH toμn cÇu), 1,91 tØ ®«-la tõ ng« CNSH (36%), 0,72 tØ ®«-la tõ b«ng CNSH (14%) vμ 0,21 tØ ®«-la tõ c¶i dÇu canola (4%). TrÞ gi¸ thÞ tr−êng c©y trång CNSH toμn cÇu dùa trªn gi¸ b¸n cña h¹t gièng CNSH céng víi chi phÝ cña bÊt c«ng nghÖ nμo ®−îc ¸p dông. Tæng trÞ gi¸ luü kÕ cña thÞ tr−êng c©y trång CNSH mang l¹i trong vßng 10 n¨m qua (tõ n¨m 1996-2005) lμ kho¶ng 29,3 tØ ®«-la. TrÞ gi¸ thÞ tr−êng c©y trång CNSH n¨m 2006 −íc tÝnh sÏ ®¹t trªn 5,5 tØ ®«-la.

Ph¸p vμ ng« Bt S¬ l−îc Ph¸p b¾t ®Çu trång l¹i ng« Bt sau 4 n¨m t¹m ngõng. Ph¸p ®· trång ng« Bt vμo n¨m 1998 (trªn diÖn tÝch 1.500 hÐc-ta), n¨m 1999 (150 hÐc-ta) vμ 2000 (d−íi 100 hÐc-ta). N¨m 2005, ng« Bt ®−îc trång trªn kho¶ng 500 hÐc-ta, trong ®ã 200 hÐc-ta ®−îc trång víi môc ®Ých ®¸nh gi¸ t¸c ®éng ®èi víi m«i tr−êng, 100 hÐc-ta trång ®Ó thö nghiÖm vμ 200 hÐc-ta ®−îc trång cho môc ®Ých th−¬ng m¹i thuÇn tuý. Lμ mét thμnh viªn cña Liªn minh ch©u ¢u EU, Ph¸p cho phÐp nhËp khÈu mét sè s¶n phÈm CNSH theo quy tr×nh chuÈn y cña EU. Do t×nh tr¹ng thËm hôt th−¬ng m¹i ®èi víi bét ®Ëu t−¬ng xay th« dïng lμm thøc ¨n ch¨n nu«i, Ph¸p ®· nhËp®Ó nghiÒn. Trong niªn vô 2003/2004, Ph¸p ®· nhËp khÈu 4,45 triÖu tÊn bét ®Ëu t−¬ng vμ 470.000 tÊn ®Ëu t−¬ng víi Braxin ®· thay thÕ Hoa kú trë thμnh nhμ xuÊt khÈu ®Ëu t−¬ng lín nhÊt t¹i thÞ tr−êng Ph¸p. Ph¸p kh«ng nhËp khÈu gluten ng« lμm thøc ¨n ch¨n nu«i. HiÖn t¹i trªn thÞ tr−êng Ph¸p hÇu nh− kh«ng cã lo¹i thùc phÈm nμo ®−îc d¸n nh·n lμ cã nguån gèc tõ CNSH

khÈu mét l−îng lín bét ®Ëu t−¬ng vμ ®Ëu t−¬ng

i¸ trÞ GDP tõ n«ng nghiÖp: 39 tØ ®«la Mü

3.Cñ c¶i ®−êng 5. Nho

iÖn tÝch trång ng« trªn toμn quèc (2004): 1,8 tØ hÐc-ta.

nghiÖp, çc quy ®Þnh quan träng nhÊt bao

*

©u bÖnh; cho chÊt l−îng vμ thμnh phÇn tèt h¬n; kh¶ n¨ng cè ®Þnh ni-t¬ tèt h¬n, t¨ng c−êng kh¶ n¨ng quang hîp trong ®iÒu kiÖn kh« h¹n; cã thÓ söa ®æi linhin; sö dông trong y häc (Lipaza d¹ dμy ë trong h¹t)

G

Çc c©y trång chÝnh: 1. Lóa mú 2. Ngò cèc

4. Khoai t©y

D

Quy chÕ cïng canh t¸c vμ cÊp phÐp cho s¶n phÈm:

Ph¸p thùc hiÖn çc quy ®Þnh cña EU vÒ CNSH trong n«nggåm quy ®Þnh vÒ kh¶ n¨ng truy nguyªn vμ ghi nh·n s¶n phÈm. ChÝnh phñ Ph¸p ®ang hoμn tÊt LuËt CNSH, bé luËt sÏ ®−îc ban hμnh tr−íc khi kÕt thóc n¨m 2006, vμ sÏ bao gåm chÝnh s¸ch cïng canh t¸c còng nh− çc quy tr×nh ®¸nh gi¸ çc s¶n phÈm c©y trång CNSH.

Çc lo¹i c©y trång CNSH ®−îc trång kh¶o nghiÖm trªn ®ång ruéng

Ng«: ChÞu thuèc diÖt cá; kh¸ng s©u bÖnh; chÞu thuèc diÖt cá vμ kh¸ng s


9

ng vi-rót

Nho: Kh¸ng vi-rót C©y d−¬ng: chuyÓn ®æi hμm l−îng linhin Cá ®u«i tr©u cao (fescue): chÞu thuèc diÖt cá vμ cã kiÓu h×nh ho¸ gç Cñ c¶i ®−êng: kh¸Thuèc l¸: kh¸ng vi-rót (Nguån: http://gmoinfo.jrc.it/gmp_browse_geninf.asp) * Theo ChØ thÞ sè 2001/18/EC (sau ngμy 17 th¸ng 10 n¨m 2002)

¬ l−îc i ng« Bt sau 5 n¨m t¹m ngõng. Ban ®Çu Bå §μo Nha ®· trång kho¶ng

000 hÐc-ta vμo n¨m 1999 vμ trång trong vßng 1 n¨m. N¨m 2005, cã kho¶ng 750 hÐc-ta trång ng« t n−íc thμnh viªn cña Liªn minh ch©u ¢u, viÖc Bå §μo Nha tiÕp tôc trång ng« Bt lμ mét diÔn

¸c lo¹i c©y trång chÝnh:

. Khoai t©y

h trång ng« trªn toμn quèc (2004): hÐc-ta

n

h ng« th−êng, vμ 300 m gi÷a ng« CNSH vμ ng« h÷u c¬; cã thÓ sö dông vïng ®Öm ®Ó thay thÕ

ho çc vïng çch ly trªn. NghÞ ®Þnh nμy còng ®−îc x©y dùng ®Ó t¹o thuËn lîi cho viÖc thμnh lËp çc

g«: ChÞu ®−îc thuèc diÖt cá; ChÞu ®−îc thuèc diÖt cá vμ kh¸ng s©u bÖnh

Bå §μo Nha vμ ng« Bt SBå §μo Nha b¾t ®Çu trång l¹1Bt. Lμ mébiÕn quan träng. Gi¸ trÞ cña GDP tõ n«ng nghiÖp: $3 tØ C1. Ngò cèc 23. ¤-liu 4. Nho DiÖn tÝc135.000 Quy chÕ cïng canh t¸c vμ cÊp phÐp cho s¶phÈm: ChÝnh phñ Bå §μo Nha võa th«ng qua mét nghÞ ®ÞnCNSH vμ

quy ®Þnh vïng çch ly Ýt nhÊt lμ 200 m gi÷a ng«

cvïng kh«ng trång c©y CNSH. ViÖc triÓn khai LuËt cïng canh t¸c cã thÓ sÏ dÉn tíi viÖc ng« CNSH sÏ ®−îc trång ë vïng miÒn trung vμ miÒn nam Bå §μo Nha, n¬i cã çc trang tr¹i lín h¬n, vμ lμ n¬i cã thÓ ®¸p øng ®−îc kho¶ng çch cÇn thiÕt trong c¬ chÕ cïng canh t¸c. TÊt c¶ çc gièng c©y trång CNSH ®−îc chuÈn y cã trong danh s¸ch cña EC cã thÓ ®−îc trång ë Bå §μo Nha. Çc lo¹i c©y trång CNSH ®−îc trång kh¶o nghiÖm trªn ®ång ruéng* N(Nguån: http://gmoinfo.jrc.it/gmp_browse_geninf.asp) * Theo chØ thÞ sè 2001/18/EC (sau ngμy 17 th¸ng 10 n¨m 2002) Céng hßa SÐc vμ ng« Bt S¬ l−îc:

¨m 2005, lÇn ®Çu tiªn Céng hßa SÐc ®· cho phÐp s¶n xuÊt ®¹i trμ c©y trång CNSH vμ ®· trång 150 Bt. Céng hßa SÐc nhËp khÈu bét ®Ëu t−¬ng th« vμ dÇu ®Ëu t−¬ng ®−îc s¶n xuÊt tõ ®Ëu

¬ng RR. MÆc dï çc sè liÖu cho thÊy phÇn lín çc s¶n phÈm nhËp khÈu vμo thÞ tr−êng SÐc cã nguån gèc tõ §øc, nh−ng bét ®Ëu t−¬ng th« cßn ®−îc nhËp khÈu tõ çc n−íc kh¸c, phÇn lín lμ tõ

NhÐc-ta ng«t−


10

. Lóa mú

. Cñ c¶i ®−êng

u¶

g« trªn toμn quèc (2004):

uy chÕ cïng canh t¸c vμ cÊp phÐp cho s¶n

nh viªn cña liªn minh ch©u ¢u EU, Céng hßña EU. KÓ tõ khi gia nhËp liªn minh Ch©u ©u tõ ngμy 1/5/2004, tÊt c¶ çc s¶n phÈm CNSH dïng lμm

y ®Òu hîp lÖ ë SÐc. Çc quy ®Þnh vÒ c¬ chÕ cïng ¸p dông gi÷a c©y trång th«ng th−êng vμ c©y trång CNSH víi kho¶ng çch trång gi÷a chóng

Bra-xin vμ Hoa Kú. N¨m 2004, SÐc nhËp khÈu h¬n 600.000 tÊn, t¨ng 100% so víi n¨m 2001. SÐc còng nhËp khÈu mét l−îng nhá ng« tõ Hoa Kú (kho¶ng 500 tÊn n¨m 2004).Céng hßa SÐc ®ang t¨ng diÖn tÝch trång ng« ®Ó gi¶m nhu cÇu nhËp khÈu lo¹i s¶n phÈm nμy. N¨m 1999, Céng hßa SÐc ®· nhËp khÈu 76.000 tÊn ng«, nh−ng ®Õn n¨m 2004 con sè nμy chØ lμ 10.000 tÊn. H¬n 90% l−îng ng« nhËp khÈu cã nguån gèc tõ Slovakia. Gi¸ trÞ cña GDP tõ n«ng nghiÖp: $ 2 tØ Çc lo¹i c©y trång chÝnh: 12. Khoai t©y 34. C©y hoa bia 5. C©y ¨n q DiÖn tÝch trång n100.000 hÐc-ta QphÈm: Lμ mét n−íc thμ a SÐc tu©n thñ khung ph¸p lý vÒ CNSH cthùc phÈm vμ thøc ¨n ch¨n nu«i ®−îc EU chuÈn canh t¸clμ 100 m (hoÆc 50 m cïng víi 6 hμng ®Öm). Quy ®Þnh nμy chØ cã gi¸ trÞ trong n¨m 2005, v× dù kiÕn trong thêi gian tíi quy ®Þnh nμy sÏ ®−îc söa ®æi trong mét chØ thÞ míi. Çc lo¹i c©y trång CNSH ®−îc trång kh¶o nghiÖm trªn ®ång ruéng* Khoai t©y: Thay ®æi thμnh phÇn tinh bét (Nguån: http://gmoinfo.jrc.it/gmp_browse_geninf.asp) * Theo chØ thÞ sè 2001/18/EC (sau ngμy 17 th¸ng 10 n¨m 2002)

¨m 2005, vμi tr¨m n«ng d©n Iran ®· trång lóa g¹o Bt, më ®Çu cho

o¹t ®éng ®−a c©y lóa CNSH vμo trång th−¬ng ®¶m b¶o cung cÊp ®ñ h¹t gièng cho

i

c

Èu

ng ®©iªn cøu ®ang t×m hiÓu vÒ mét sè c©y trång CNSH.

Iran vμ G¹o Bt S¬ l−îc Nkho¶ng 4.000 hÐc-tahm¹i vμ ®ÓviÖc trång ®¹i trμ hoμn toμn vμo n¨m 2006, vídiÖn tÝch trång lóa g¹o Bt dù kiÕn sÏ tõ 10.000®Õn 20.000 hÐc-ta. G¹o Bt do ViÖn nghiªn cøu CNSH n«ng nghiÖp t¹i Karaj ph¸t triÓn, vμ chÝnhthøc d−îc ®−a ra giíi thiÖu t¹i Iran vμo n¨m 2004 trªn diÖn tÝch trång kho¶ng 2.000 hÐc-ta, thêi ®iÓm ®−a ra nμy trïng víi N¨m lóa g¹o quètÕ. Iran lμ mét trong nh÷ng n−íc nhËp khÈu g¹o lín nhÊt thÕ giíi, mçi n¨m n−íc nμy nhËp khkho¶ng 1 triÖu tÊn g¹o hoÆc h¬n n÷a. Ch−¬ng tr×nh lóa g¹o CNSH ë Iran rÊt ph¸t triÓn, nh−CNSH t¹i 23 ViÖn khoa häc víi 141 nhμ ngh

y chØ lμ mét trong Ýt çc s¸ng kiÕn vÒ c©y trång


11

i¸ trÞ GDP tõ n«ng nghiÖp: $13 tØ. Çc lo¹i c©y trång chÝnh: 1. Lóa mú 2. G¹o

3. Çc lo¹i ngò cèc kh¸c 4. Cñ c¶i ®−êng

5. C©y ¨n qu¶ 6. Qu¶ h¹ch

7. B«ng

DiÖn tÝch trång lóa trªn toμn quèc (2004): 630.000 hÐc-ta An toμn sinh häc: N−íc Céng hßa Håi gi¸o Iran thùc hiÖn çc cam kÕt vÒ vÊn ®Ò an toμn sinh häc b»ng viÖc tham gia vμo C«ng −íc ®a d¹ng sinh häc th¸ng 8 n¨m 1996, ký kÕt NghÞ ®Þnh th− Cartagena vÒ an to¸n sinh häc th¸ng 4 n¨m 2001, vμ phª chuÈn NghÞ ®Þnh th− nμy vμo thμng 11 n¨m 2003. ñy ban an toμn sinh häc quèc gia ®−îc thμnh lËp vμo th¸ng 8 n¨m 2000, lμ mét bé phËn thuéc Bé khoa häc, nghiªn cøu vμ c«ng nghÖ. Ban ®iÒu hμnh ñy ban nμy gåm cã bé tr−ëng Bé khoa häc, nghiªn cøu vμ c«ng nghÖ, bé tr−ëng Bé y tÕ vμ gi¸o dôc y khoa, bé tr−ëng Bé n«ng nghiÖp, Côc tr−ëng côc b¶o vÖ m«i tr−êng vμ 3 chuyªn gia kh¸c.

Çc lo¹i c©y trång CNSH ®ang trång kh¶o nghiÖm trªn ®ång ruéng:

Cñ c¶i ®−êng: kh¸ng vi-rót C¶i canola: chÞu ®−îc thuèc diÖt cá (Nguån: Stone, R., Khoa häc ë Iran: Mét cuéc çch m¹ng khoa häc Håi gi¸o, Science 2005 309:1802-1804)

G


12

ua uèc tÕ

tiÕp thu çc øng dông c«ng nghÖ sinh häc

trong n«ng nghiÖp

Trung t©m ®«ng nam ¸ cña ISAAA C/o IRRI, DAPO Box 7777 Metro Manila, Philippine

Tel.: + 63 2 5805600 Fax: +63 2 5805699 or +63 49 5367216

URL: http://www.isaaa.org

C¬ q n dÞch vô q

vÒ

Ó biÕt thªm chi tiÕt vÒ viÖc nhËn ®−îc b¶n tãm t¾t sè 34, n¨m 2005 cña ISAAA, xin liªn hÖ qua ®Þa hØ : [email protected]

§c

Documents

Tãm t¾t B¸o c¸o ®¸nh gi¸ vÒ - ISAAA.org · 2007-03-20 · C¬ quan dÞch vô quèc tÕ vÒ tiÕp thu c¸c øng dông c«ng nghÖ sinh häc trong n«ng nghiÖp Tãm t¾t B¸o