1

hoav

Thống đốc NHNN vừa ban hành Thông tư

số 20/2018/TT-NHNN quy định về giám sát

các hệ thống thanh toán nhằm tăng cường

hoạt động giám sát của NHNN đối với các hệ

thống thanh toán quan trọng. Mục tiêu giám

sát các hệ thống thanh toán quan trọng bao

gồm đảm bảo an toàn, ổn định và hiệu quả

của các hệ thống quan trọng, đảm bảo việc

tuân thủ quy định pháp luật có liên quan đến

các hệ thống thanh toán quan trọng, phát hiện

kịp thời và cảnh báo tổ chức vận hành nhằm

giảm thiểu các rủi ro phát sinh trong quá trình

vận hành hệ thống toán, bảo vệ quyền, lợi ích

hợp pháp của khách hàng sử dụng dịch vụ

thanh toán, tăng cường niềm tin của khách

hàng vào các dịch vụ thanh toán.

BẢNG CHỈ SỐ

Chứng khoán (ngày 05/09)

VN - Index 968,44 0,77%

HNX - Index 110,47 0,68%

D.JONES CK Mỹ 25.974,99 0,09%

STOXX CK C.Âu 3.315,62 1,30%

CSI 300 CK TQ 3.298,14 1,95%

Vàng (SJC cập nhật 08h30 ngày 06/09)

SJC Ng.đ/L 36,770 0,16%

Quốc tế USD/Oz 1194,9 0,18%

Tỷ giá

USD/VND BQ LNH 22.688 - 0,00%

EUR/USD 1,1648 0,54%

Dầu

WTI USD/th 68,49 1,31%

6

Thứ Năm, ngày 06/09/2018

Tin nổi bật

Tăng cường giám sát các hệ thống thanh

toán quan trọng

UBS: Thị trường vốn Việt Nam sẽ tăng

trưởng đáng kể trong 5 năm tới

Có nên cấm cho vay USD?

Lên kịch bản cho nợ công

World Bank: Việt Nam là một trong những

quốc gia đi đầu về thu hút vốn FDI

Thâm hụt thương mại Mỹ tăng mạnh nhất

trong 3 năm

BP.NGHIÊN CỨU & PHÁT TRIỂN – PHÒNG KẾ HOẠCH

[a] 266-268 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Phường 8, Quận 3, TP.HCM

[t] (028) 38 469 516 (1813/1819) – [e] kehoach@sacombank.com

2

Tăng cường giám sát các hệ

thống thanh toán quan trọng

Thống đốc NHNN vừa ban hành Thông tư số 20/2018/TT-NHNN quy

định về giám sát các hệ thống thanh toán nhằm tăng cường hoạt động

giám sát của NHNN đối với các hệ thống thanh toán quan trọng. Theo

đó, các hệ thống thanh toán quan trọng quy định tại Thông tư 20 gồm:

hệ thống thanh toán điện tử liên NH quốc gia, hệ thống thanh toán

ngoại tệ (do NH Vietcombank vận hành), hệ thống thanh toán tiền giao

dịch CK, hệ thống bù trừ, chuyển mạch giao dịch tài chính. Mục tiêu

giám sát các hệ thống thanh toán quan trọng bao gồm đảm bảo an

toàn, ổn định và hiệu quả của các hệ thống quan trọng, đảm bảo việc

tuân thủ quy định pháp luật có liên quan đến các hệ thống thanh toán

quan trọng, phát hiện kịp thời và cảnh báo tổ chức vận hành nhằm giảm

thiểu các rủi ro phát sinh trong quá trình vận hành hệ thống toán, bảo

vệ quyền, lợi ích hợp pháp của khách hàng sử dụng dịch vụ thanh toán,

tăng cường niềm tin của khách hàng vào các dịch vụ thanh toán. Các

hoạt động giám sát bao gồm theo dõi hoạt động của hệ thống thanh

toán quan trọng, đánh giá hệ thống thanh toán quan trọng, cảnh báo

khuyến nghị đối với các tổ chức vận hành hệ thống thanh toán quan

trọng; trong đó, hướng dẫn về nguồn thông tin, tài liệu, dữ liệu; cách

thức so sánh kiểm tra, tổng hợp, phân tích các thông tin tài liệu, dữ liệu,

các định kỳ mà đơn vị giám sát thực hiện đánh giá và xây dựng báo cáo

giám sát các hệ thống thanh toán và các trường hợp đưa ra cảnh báo,

khuyến nghị. Ngoài ra, Thông tư 20 cũng quy định về nội dung giám sát

đối với từng hệ thống thanh toán quan trọng như tình hình hoạt động

của hệ thống thanh toán, rủi ro phát sinh và quản trị rủi ro của hệ thống

thanh toán. Các nội dung giám sát đối với từng hệ thống thanh toán

quan trọng (tương ứng với các hoạt động giám sát) gồm: Tình hình hoạt

động của hệ thống thanh toán quan trọng; tình hình rủi ro phát sinh và

quản trị rủi ro của hệ thống thanh toán quan trọng; việc tuân thủ các

quy định pháp luật liên quan đến quản lý, vận hành hệ thống thanh toán

quan trọng; và những thay đổi trong hoạt động của hệ thống thanh toán

quan trọng. Thông tư có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2019.

Tài chính – Ngân hàng

3

UBS: Thị trường vốn VN sẽ tăng

trưởng đáng kể trong 5 năm tới

Bộ phận đầu tư của NH Thụy Sỹ UBS vừa ra báo cáo chiến lược đánh

giá thị trường CK VN với chủ đề “Bước tiến xa hơn của thị trường tài

chính VN”. Báo cáo UBS nhận định, thị trường vốn VN hiện mới chỉ ở

giai đoạn đầu phát triển (Vietnamese capital markets are still at a very early

stage of development). Trong 5 năm tới, thị trường tài chính VN sẽ tăng

trưởng đáng kể. VN vẫn là quốc gia duy nhất trong KV (ngoại trừ TQ)

phụ thuộc quá nhiều vào tín dụng NH khi dư nợ tại KV này vượt tổng giá

trị trái phiếu niêm yết và cổ phiếu lưu hành. Để VN bắt kịp mức trung

bình tại Đông Á vào năm 2023, UBS ước tính tổng giá trị trái phiếu lưu

hành cần tăng lên 200 tỷ USD (gấp 4 lần) và thị trường cổ phiếu sẽ đạt

khoảng 173 tỷ USD (100%) vào 2023. NH này cũng đưa ra dự báo Vn-

Index sẽ tăng lên 1.070 điểm vào tháng 12/2018 và 1.360 điểm vào

tháng 12/2019, #36%, dựa trên tăng trưởng EPS và lợi suất trái phiếu.

VN hiện được xếp loại là thị trường biên (FM) theo kết quả của các chỉ

số MSCI, không phải thị trường mới nổi (EM). Sự xếp loại này quan

trọng bởi các chỉ số có tính khác biệt, đánh giá nhiều khía cạnh. UBS tin

rằng VN đã đáp ứng tiêu chí quy mô và tính thanh khoản để được nâng

hạng. Chướng ngại chủ yếu hiện nay là tiêu chí tiếp cận thị trường. UBS

hy vọng Luật CK mới sẽ giải quyết một số lo ngại của MSCI, cho phép

VN có tên trong danh sách các thị trường mới nổi đáng theo dõi. UBS

cho rằng CK VN sẽ “có giá trị hơn” nhưng thị trường có thể còn biến

động cao liên quan đến chính sách của Chính phủ, những hạn chế về

thanh khoản, thông tin và dòng vốn nước ngoài tăng. TTTD tại VN

mạnh mẽ nhưng đang chậm lai, nguyên nhân có thể là chính sách thận

trọng hơn. Nhà chức trách đã hạ chỉ tiêu TTTD dù những yếu tố thái

quá như áp lực lạm phát, thâm hụt tài khoản vãng lai, chưa xuất hiện.

Do chưa có dấu hiệu về các yếu tố thái quá và tăng trưởng còn được

thúc đẩy bởi nhiều động lực khác, UBS không quá lo ngại về khả năng

TTTD giảm tác động mạnh đến tăng trưởng GDP. Theo UBS, nợ hiện

chưa phải một vấn đề với VN. Mức nợ, trong cả lĩnh vực công và tư

nhân, tương đối cao so với mức độ phát triển của VN nhưng không phải

là bất hợp lý. Mức nợ như vậy hiện khó có thể tác động đến tăng trưởng

và dường như sẽ làm chậm TTTD trước. Đồng nội tệ suy yếu có thể là

dấu hiệu cũng như nguyên nhân gây ra rắc rối KT. VND mất giá thường

xảy ra sau khi CNY của TQ chạm đáy mới. UBS tin CNY nhìn chung sẽ

ổn định tới cuối 2018, giảm xuống 6,9 CNY đổi 1 USD.

4

Nợ xấu trở lại?

NHTM CP Sài Gòn (Saigonbank) cho hay, tỷ lệ nợ xấu của NH này

chiếm đến 6,48% tổng dư nợ, với quy mô 897 tỷ đồng. Với một NH có

quy mô nhỏ như Saigonbank, quy mô nợ xấu này về tuyệt đối cũng

không lớn trên thị trường, nhưng lại quá cao về tỷ lệ tuyệt đối. Không

chỉ có Saigonbank mà nhiều NH khác cũng đối mặt với tình trạng chung

là quy mô nợ xấu đang tăng lên đáng kể. Cùng với tăng trưởng cho vay,

số dư nợ xấu tại nhiều NH tăng cao và có tới 12/17 NH có tỷ lệ nợ xấu

tăng so với cuối 2017. Thống kê số liệu từ báo cáo tài chính của 15 NH

niêm yết cho thấy tổng nợ xấu 9,8% về quy mô so với thời điểm đầu

năm. Đáng chú ý hơn, tổng số nợ nhóm 5, tức nợ có khả năng mất vốn,

tăng đến 17,9%, chiếm 54% tổng dư nợ, 2 điểm % so với hồi đầu

năm. Ở nhóm các NH niêm yết, VPBank hiện là NH có tỷ lệ nợ xấu cao,

chiếm gần 4,07% trên tổng cho vay, trong khi cùng kỳ 2017 ở mức gần

3,4%. Theo báo cáo tài chính hợp nhất, TTTD của VPBank 8,9%,

trong khi quy mô nợ xấu 30,5%. Quy mô nợ xấu đang tăng nhanh ở

nhiều NH khác. Chẳng hạn như tại SHB, mặc dù chi phí dự phòng trong

6th/2018 giảm so với cùng kỳ, nhưng quy mô nợ xấu 21,7% so với hồi

đầu năm, đẩy tỷ lệ nợ xấu của NH từ mức 2,33% cùng kỳ lên mức gần

2,7%. Tương tự ở NH Techcombank hay ACB. Nhưng con số trước đó

cho thấy tỷ lệ nợ xấu trên thị trường đang có diễn biến tích cực hơn. Tại

diễn đàn M&A VN, Chính phủ cho biết, tỷ lệ nợ xấu toàn ngành đã giảm

từ mức 10,08% vào đầu 2016, giảm xuống còn 6,9% tính đến tháng

06/2018. Trong khi đó, báo cáo của Công ty CK Sài Gòn (SSI) cho biết

tỷ lệ nợ xấu “thực” (bao gồm cả nợ xấu theo báo cáo của NH, nợ xấu bán cho

VAMC và các khoản nợ tái cấu trúc), đã giảm từ mức 12,4% trong 2015, về

còn 8,4% vào 2016 và 7,5% vào 2017. Mục tiêu của Chính phủ là đưa

tỷ lệ này về mức <3% vào 2020, nhưng không bao gồm các NH “0

đồng” và các nhà băng đang có chương trình tái cấu trúc riêng. Tỷ lệ nợ

xấu tăng trở lại rõ ràng có thể làm chậm đi quá trình tái cấu trúc này.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết, để giải quyết căn bản tình

trạng nợ xấu, cần tiếp tục xử lý vấn đề sở hưu chéo, nghiêm cấm các

hành vi NH cho vay các công ty tập đoàn có chung một chủ sở hưu chi

phối, nhất là đối với các dự án đầu tư ở nước ngoài…

Có nên cấm cho vay USD?

Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng mới đây đã yêu cầu toàn ngành NH

kiểm soát chặt chẽ việc cho vay bằng ngoại tệ, giảm dần và có lộ trình

chấm dứt cho vay bằng ngoại tệ. Mục đích nhằm hạn chế việc găm giữ

5

ngoại tệ, chống đôla hóa nền KT. Để chống đôla hóa nền KT, giảm bớt

ảnh hưởng của đồng USD tới nền KT trong nước, thời gian qua NHNN

đã 2 lần ngừng cho vay ngoại tệ nhưng sau đó lại mở lại để tháo gỡ khó

khăn cho cộng đồng DN, nhất là các công ty XNK. Và ở thời điểm hiện

nay, NHNN đang duy trì cho vay ngoại tệ nhằm hỗ trợ cho các DN và

các NH vẫn nhận tiền gửi là USD để khuyến khích nguồn kiều hối gửi

về VN. Việc được vay USD với LS thấp góp phần gia tăng năng lực

cạnh tranh cho hàng hóa VN khi XK ra thế giới, nhất là trong bối cảnh tỷ

giá USD biến động khá mạnh trong thời gian gần đây. Đó là chưa kể

việc DN được vay bằng ngoại tệ cũng đóng góp một phần vào doanh

thu cho NH. Do đó, nếu NHNN chấm dứt việc cho vay bằng ngoại tệ thì

nguồn thu của nhiều NH sẽ giảm xuống. TS.Bùi Quang Tín, chuyên gia

KT, nêu quan điểm: Chống đôla hóa không có nghĩa là triệt tiêu đôla

hóa. Lý do là có rất nhiều chủ thể trong nền KT cần vay ngoại tệ để duy

trì hoạt động KD, để tăng sự cạnh tranh trên thị trường trong nước và

quốc tế. Nếu khách hàng không được vay ngoại tệ sẽ phải chuyển sang

vay vốn bằng VND, trong khi LS VND chắc chắn sẽ cao hơn LS vay

USD, dẫn đến chi phí vay vốn tăng lên. Chuyên gia TCNH Nguyễn Trí

Hiếu cho rằng ở thời điểm này, việc chấm dứt cho vay ngoại tệ chưa thể

thực hiện ngay, nên kéo dài một thời gian nữa để hỗ trợ DN XK. Ông

Hiếu cũng khuyến cáo trong bối cảnh chủ trương chống đôla hóa của

NHNN sẽ được thực hiện, cộng đồng DN cần chuẩn bị sẵn kịch bản sẽ

không được vay ở một tỷ lệ nào đó cho đến khi chấm dứt hoàn toàn vay

ngoại tệ. “DN nên đi tìm những nguồn tài trợ giá rẻ để giảm áp lực chi

phí hoạt động. Nguồn này đến từ những công cụ tài chính như phát

hành trái phiếu, hay tìm cách sử dụng vốn của các đối tác thương mại”.

Giá trị cổ phiếu niêm yết trên

HNX đạt gần 124.000 tỷ đồng

Tháng 8/2018, Sở Giao dịch CK Hà Nội (HNX) có thêm 1 DN mới niêm

yết cổ phiếu và 3 DN hủy niêm yết. Tổng số CK niêm yết tính đến ngày

31/08 là 376 mã cổ phiếu với tổng khối lượng niêm yết hơn 12,3 tỷ cổ

phiếu, tương ứng giá trị niêm yết toàn thị trường đạt gần 124.000 tỷ

đồng. Diễn biến trên thị trường theo chiều hướng tăng, và tăng mạnh

vào ½ cuối tháng 8. HNX - Index đạt 112,79 điểm tại thời điểm đóng

cửa phiên giao dịch cuối cùng của tháng, 6,63 điểm so với thời điểm

cuối tháng trước. Giá trị vốn hóa thị trường đạt gần 203.000 tỷ đồng,

>4,6% so với thời điểm cuối tháng 7/2018. Thanh khoản trên thị

trường tăng so với tháng trước. Tổng khối lượng giao dịch toàn thị

6

trường đạt hơn 972 triệu cổ phiếu, giá trị giao dịch đạt >14.000 tỷ đồng.

Bình quân, khối lượng giao dịch đạt 42,3 triệu cổ phiếu/phiên (4,2% so

với tháng trước), giá trị giao dịch đạt hơn 620 tỷ đồng/phiên (#13,8% so

với tháng trước). So với tháng trước, chỉ số giá cổ phiếu các ngành đều

tăng trong đó ngành tài chính tăng trưởng mạnh nhất với 5,93%,

#198,54 điểm. Tháng này, NĐTNN giao dịch tổng cộng 50,3 triệu cổ

phiếu, 2,4% so với tháng trước, giá trị giao dịch đạt gần 836 tỷ đồng,

#12,7% so với tháng trước, trong đó tổng giá trị giao dịch mua vào đạt

>521 tỷ đồng, tổng giá trị giao dịch bán ra đạt gần 412 tỷ đồng. Tính

chung trong cả tháng, trên thị trường cổ phiếu niêm yết, NĐTNN đã

mua ròng 110 tỷ đồng. Tổng khối lượng giao dịch của nhóm cổ phiếu

HNX30 đạt hơn 618 triệu cổ phiếu, tương ứng với giá trị giao dịch đạt

gần 11.600 tỷ đồng, #63,59% về khối lượng giao dịch và 81,13% giá trị

giao dịch toàn thị trường.

7

Lên kịch bản cho nợ công

Bộ KH&ĐT cho biết, đến cuối năm 2017, dư nợ công là 3.073.500 tỷ

đồng, #61,37% GDP và nợ Chính phủ là 2.593.200 tỷ, #51,8% GDP.

Quy mô vay trong nước của Chính phủ tăng nhanh, từ mức 235.000 tỷ

đồng năm 2011 lên đến 342.000 tỷ đồng năm 2017, trong khi quy mô

vay nước ngoài có xu hướng giảm, cơ cấu vay thay đổi theo hướng

giảm tỷ trọng ODA (do VN đã trở thành nước có thu nhập trung bình - MIC)

và tăng tỷ trọng vốn vay ưu đãi. Vay nước ngoài của Chính phủ tập

trung chủ yếu vào một số nhà tài trợ chính như: WB chiếm khoảng

29%; ADB chiếm 20%; Nhật 34%; Trung Quốc 4%; Hàn Quốc 4% và

Pháp 3%. Tổng vốn nước ngoài ký kết trong giai đoạn 2016-2017 đạt

9.198 triệu USD, trong đó vốn vay là 8.981 triệu USD (vay ODA: 6.781

triệu USD, vay ưu đãi: 2.200 triệu USD, viện trợ không hoàn lại là 216,8 triệu

USD). Với sự nỗ lực và chỉ đạo sát sao của Chính phủ, VN đã thu hút

được hết số vốn IDA của NH Thế giới phân bổ cho VN trước khi tốt

nghiệp nguồn vốn này vào ngày 01/07/2017. Đến nay, VN đã ký kết

thực tế hơn 84 tỷ USD vốn ODA. Dư nợ nước ngoài của Chính phủ tính

đến 2017 đã lên tới hơn 45,8 tỷ USD, tỷ lệ nợ nước ngoài của Chính

phủ chiếm khoảng 20,52% GDP và tỷ lệ ODA giải ngân/nợ nước ngoài

của Chính phủ chiếm 7,9% đòi hỏi phải sử dụng các nguồn vốn có hiệu

quả hơn và Chính phủ đã đề ra chủ trương cơ cấu lại nền KT, trong đó

có tái cơ cấu đầu tư nói chung, nhất là đầu tư công để tăng hiệu quả và

sức cạnh tranh của nền KT. Xây dựng các kịch bản phát triển KT giai

đoạn 2018-2020 để làm cơ sở cho xây dựng kịch bản về nợ công, Bộ

KH&ĐT dự báo tăng trưởng KT VN giai đoạn 2018-2020 có thể diễn ra

theo 2 kịch bản: cơ sở và cao. Trong đó, kịch bản cơ sở với nhiều khả

năng xảy ra nhất. (i) Nếu CSTT và tỷ giá tương đối linh hoạt để duy trì

ổn định KTVM; các hiệp định thương mại có hiệu lực sẽ giúp đầu tư và

XK VN cải thiện hơn. Khi đó, tăng trưởng KT giai đoạn 2018-2020 có

thể đạt mức 6,53%, trong khi lạm phát duy trì ở mức thấp, khoảng

3,92%. (ii) Ở kịch bản cao, cũng có thể đạt được, nếu nền KT đạt được

những kỳ vọng đã đặt ra như kịch bản cơ sở, nhưng tiến trình cải cách

cũng như chuyển đổi nền KT được diễn ra mạnh mẽ hơn. Năng suất

Kinh tế Việt Nam

8

của nền KT, hiệu quả đầu tư công sẽ được cải thiện rõ nét. Những yếu

tố gây bất ổn KTVM như nợ công hay rủi ro hệ thống tài chính được giải

quyết triệt để. Khi đó, không những nền KT có thể đạt mức tăng trưởng

và ổn định cao hơn (tương ứng tăng trưởng KT và lạm pháp trung bình của

giai đoạn là 6,75% và 4,71%) mà còn có thể duy trì được sự phát triển bền

vững, tạo tiền đề cho những năm tiếp theo. Với các kịch bản về tăng

trưởng KT và cơ cấu nguồn vốn đầu tư trong giai đoạn tới thì dự báo về

mức nợ công theo kịch bản cơ sở, năm 2018, nợ công/GDP là 63,92%;

năm 2019 là 63,46% và năm 2020 là 62,58%.

Chiến tranh thương mại Mỹ -

Trung: Việt Nam bị ảnh hưởng

lâu dài

VCCI và các chuyên gia vừa lên tiếng về những tác động mới sẽ xảy ra

với KT VN sau khi gói đánh thuế thứ 2 trị giá 200 tỷ USD của Mỹ sẽ

được xem xét thông qua sau ngày 06/09. Theo tính toán, GDP VN sẽ

0,03% năm 2018 và chiến tranh thương mại Mỹ - TQ sẽ làm GDP VN

>6.000 tỷ đồng/năm. Theo WTO, với cuộc chiến thương mại Mỹ - TQ,

ở chiều tích cực, một số hàng hóa VN có thể tận dụng được cơ hội thị

trường bị bỏ ngỏ từ các lệnh áp thuế để tăng XK vào cả hai nước. Căng

thẳng về đầu tư Mỹ - TQ cũng có thể là cơ hội cho VN trong thu hút

thêm đầu tư từ Mỹ. Tuy nhiên, ở chiều tiêu cực, hàng hóa TQ khó vào

thị trường Mỹ sẽ chuyển hướng sang các thị trường khác. VN cũng

đứng trước nguy cơ nhập siêu trầm trọng hơn từ TQ trong khi XK của

VN vào TQ cũng sẽ khó khăn hơn. “Trong lâu dài, nếu cuộc chiến này

lan rộng, khó ai có thể biết được điều gì. Đó có thể là những thị trường

đột nhiên bị bỏ trống, tạo cơ hội cạnh tranh mới cho hàng hóa VN.

Nhưng đó cũng có thể là luồng thương mại dịch chuyển sang các thị

trường thay thế sự chuyển dịch của dòng đầu tư có thể ảnh hưởng cả

tiêu cực lẫn tích cực đến các nền KT nhỏ như VN”, WTO nhận định…

World Bank: Việt Nam là một

trong những quốc gia đi đầu về

thu hút vốn FDI

Theo ông Sebastian Eckardt, chuyên gia KT trưởng của NH Thế giới

(WB) tại VN, trong 30 năm qua, VN đã khá thành công trong việc thu hút

FDI và nguồn vốn này đã đóng góp cho nền KT theo nhiều cách khác

nhau. Trong đó phải kể đến vai trò của FDI với quá trình công nghiệp

hóa đất nước. Bởi VN có lượng FDI đầu tư nhiều vào lĩnh vực chế tạo,

góp phần xây dựng năng lực SX tại một loạt ngành nghề như điện tử

cùng nhiều ngành công nghiệp truyền thống khác như may mặc và giày

dép… Ngoài ra, dòng vốn FDI cũng là yếu tố hỗ trợ hoạt động XK của

VN tốt hơn. FDI giúp kiến tạo thêm hàng trăm ngàn việc làm có hiệu

9

suất cao cùng mức lương hấp dẫn. Do đó, thu hút FDI là một mảnh

ghép rất thành công trong bức tranh KT của VN trong vòng 3 thập kỷ

qua. VN đã và sẽ là một trong những quốc gia đi đầu trong KV về khả

năng thu hút FDI. Điều này thể hiện qua tỷ lệ đóng góp của dòng vốn

này vào Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nền KT. Hiện có khoảng

12.000 DN FDI đang hoạt động tại VN trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Các DN FDI không chỉ góp phần vào quá trình SX mà còn giới thiệu

thêm những sản phẩm mới vào VN. Vì thế, phải nói rằng VN đã khá

thành công trong việc thu hút nhiều nguồn vốn FDI. Mặc dù vậy, vẫn có

nhiều nguồn vốn đầu tư vào VN hiện được phân bổ tới những ngành

nghề sử dụng nhiều lao động có kỹ năng thấp, thuộc khâu lắp ráp cuối

cùng. Vì thế, khi nhìn vào chuỗi giá trị toàn cầu, VN không có lợi thế

cạnh tranh vì VN chỉ đang đóng vai trò là nơi lắp ráp cuối cùng. VN cần

chuyển hướng sang thu hút FDI vào những phân khúc cao hơn, nhằm

đa dạng hóa nền KT trong chuỗi giá trị toàn cầu, và đặc biệt là chú

trọng vào SX những thành phẩm có giá trị lớn… VN cần đầu tư vào con

người và phát triển các kỹ năng cần thiết, cần đào tạo được những

nhân công với kỹ năng phù hợp để đáp ứng yêu cầu việc làm, trao cho

họ cơ hội hợp tác với máy móc, hơn là cạnh tranh với chúng. Vì thế, việc

đầu tư vào giáo dục đào tạo, đặc biệt là các môn công nghệ khoa học

và toán học, là chìa khóa để thu hút dòng vốn FDI trong kỷ nguyên kỹ

thuật số, bởi vì đây sẽ là những kỹ năng được tìm kiếm trong tương lai.

Nhà đầu tư ngoại góp vốn, mua

cổ phần doanh nghiệp Việt: Tăng

đột biến

Theo Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ KH&ĐT), đầu năm 2018 đến nay, cả

nước có 4.551 lượt góp vốn, mua cổ phần của NĐTNN với tổng giá trị

vốn góp gần 5,28 tỷ USD, 50,9% so với cùng kỳ 2017. Riêng tháng

8/2018, sự gia tăng đột biến thể hiện qua việc NĐT góp vốn, mua cổ

phần của 1.200 dự án, với tổng vốn đăng ký khoảng 490 triệu USD.

Trong khi, 7th trước đó, NĐTNN đầu tư qua hình thức này ở mức trung

bình 476 dự án/tháng. Theo các chuyên gia KT, việc góp vốn, mua cổ

phần của NĐTNN với các dự án trong nước là một trong các hình thức

của giao dịch mua bán sáp nhập (M&A). Đây cũng là cách được nhiều

NĐT xem đánh giá có hiệu quả và nhanh nhất để xâm nhập thị trường

và mở rộng hoạt động tại VN. Làn sóng góp vốn, mua cổ phần các dự

án trong nước đến từ NĐT của Thái Lan, Singapore, Nhật Bản, Hàn

Quốc… Ngoài ra, Nghị định số 60/2015/NĐ-CP cho phép tăng tỷ lệ sở

hữu nước ngoài tại các công ty niêm yết và công ty đại chúng từ 49%

10

lên 100% (trừ một số công ty hoạt động trong những ngành nghề KD có điều

kiện) giúp NĐTNN đẩy mạnh đầu tư qua hình thức M&A nhiều hơn.

Chuyên gia KT Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, NĐTNN góp vốn, mua cổ

phần tăng đột biến thể hiện sự thận trọng của NĐTNN với sự phát triển

của nền KT VN. Thay vì đầu tư các dự án mới phải thực hiện thủ tục

đăng ký và thiếu chắc chắn, NĐTNN chọn mua cổ phần của DN có

thương hiệu vững vàng trên thị trường…

Giá trị của kinh tế biển ở VN mới

đạt khoảng 80 tỷ đồng/km

Chỉ số giá trị gia tăng của KT biển chia cho chiều dài bờ biển của VN

hiện mới chỉ ước đạt khoảng 3,6 triệu USD/km (#>80 tỷ đồng/km) so với

mức BQ của thế giới đạt khoảng 4 triệu USD/km bờ biển. Trong những

năm qua, tổng sản phẩm của 28 tỉnh, thành phố ven biển tăng BQ

7,5%/năm (cả nước 6%/năm). Riêng năm 2017, tổng sản phẩm của các

tỉnh, thành phố ven biển chiếm 60,5% GDP cả nước; tổng sản phẩm

BQ/người đạt xấp xỉ 65 triệu đồng (cả nước đạt 53,3 triệu đồng). Mặc dù

chỉ số giá trị gia tăng của KT biển trong 1 thập kỷ qua có tăng, song

theo nhận định của Viện Chiến lược phát triển, thì để VN trở thành một

quốc gia mạnh về biển vẫn còn khoảng cách khá dài. Báo cáo của Viện

Chiến lược phát triển cho thấy, tăng trưởng KT biển tuy khá cao nhưng

mới bằng nhịp tăng trưởng chung của nền KT, chưa tương xứng với

tiềm năng lợi thế có biển và tạo điều kiện để nhanh chóng đưa VN trở

thành một quốc gia mạnh về KT biển. Bên cạnh đó, hiệu quả tổng hợp,

tính bền vững trong khai thác sử dụng điều kiện tiềm năng, nguồn lực

từ biển còn thấp. Kết cấu hạ tầng KT biển vẫn còn thiếu đồng bộ, đặc

biệt còn thiếu cơ sở hạ tầng lớn; xuất phát điểm về khoa học-công nghệ

liên quan đến biển, chất lượng nguồn nhân lực KT biển còn hạn chế…

11

Thâm hụt thương mại Mỹ tăng

mạnh nhất trong 3 năm

Bộ Thương mại Mỹ cho biết, thâm hụt thương mại 9,5% lên 50,1 tỷ

USD, nới rộng 2th liên tiếp. Trong khi đó, thâm hụt thương mại tháng 6

được điều chỉnh về mức 45,7 tỷ USD, thay vì 46,3 tỷ USD ghi nhận

trước đó. Thâm hụt thương mại về các hàng hóa nhạy cảm (về chính trị)

với TQ 10% lên 36,8 tỷ USD, mức kỷ lục mới… Khi đã điều chỉnh lạm

phát, khoản thâm hụt thương mại tăng lên mức đỉnh 5 tháng ở mức 82,5

tỷ USD trong tháng 7, cao hơn mức 79,3 tỷ USD hồi tháng 6. Thâm hụt

thương mại thực trong tháng 7 còn cao hơn mức trung bình Q.II là 77,5

tỷ USD. Nếu xu hướng này tiếp tục trong tháng 8 và tháng 9 thì thương

mại có thể làm giảm tăng trưởng GDP Q.III của Mỹ. Trong Q.II, thương

mại đóng góp 1,17% trong mức tăng trưởng 4,2% của nền KT Mỹ.

Giới đầu tư quốc tế mua mạnh

trái phiếu chính phủ Trung Quốc

Theo ước tính của Reuters dựa trên dữ liệu từ Công ty Lưu ký và Thanh

toán TW TQ, NĐTNN TQ đại lục đã tăng nắm giữ TPCP nước này thêm

53,9 tỷ CNY trong tháng 8 sv tháng 7, lên mức 1.030 tỷ CNY. Thị

trường TPCP TQ là thị trường trái phiếu lớn thứ 3 thế giới. Tháng 8 là

tháng thứ 18 liên tiếp giới đầu tư nước ngoài mua ròng tài sản này,

nâng tỷ trọng nắm giữ TPCP TQ trong tay NĐTNN lên mức cao kỷ lục

8%. Hiện NĐTNN có thể mua TPCP TQ dễ dàng thông qua thị trường

trái phiếu LNH. TQ đã có ưu đãi về thuế đối với NĐT trái phiếu nước

ngoài… TPCP TQ đang được nhiều NĐT xem như kênh đầu tư an toàn

trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ-Trung leo thang. TPCP TQ

không chịu nhiều tác động của thuế quan và mang lại LN cao hơn sv

nhiều TPCP khác ở châu Á trong 6th đầu 2018. Điểm mạnh khác của

TPCP TQ là chi phí bảo hiểm thấp. Chưa kể, do mức độ tham gia của

NĐTNN vào thị trường TPCP TQ còn ở mức thấp, thị trường này ít chịu

ảnh hưởng bởi sự thoái vốn hay biến động theo thị trường toàn cầu.

Chiến tranh thương mại, xuất

khẩu của Trung Quốc tháng 8

vẫn tăng mạnh

Theo kết quả khảo sát của Reuters, kim ngạch XK của TQ trong tháng

8 ước 10,1% sv cùng kỳ 2017, bất chấp việc Mỹ áp thuế quan bổ

sung lên 50 tỷ USD hàng NK. Tuy giảm nhẹ sv mức 12,2 % trong

tháng 7 nhưng 10,1% đánh dấu mức tăng trưởng XK 2 con số liên tục

của TQ trong 5th qua, kể từ khi căng thẳng thương mại Mỹ-Trung nổ ra.

Kinh tế Quốc tế

12

Các nhà phân tích cho rằng, các công ty XK tại TQ đang gấp rút thực

hiện các đơn hàng trước khi Mỹ tung thêm “đòn” thuế quan mới. Theo

kết quả khảo sát chính thức và riêng rẽ về tình hình SX, nhu cầu hàng

TQ trên thế giới đang có xu hướng chững lại và trong vài tháng qua, các

đơn hàng XK đã sụt giảm. Ngoài ra, các chuỗi cung ứng của TQ cũng

bắt đầu gặp khó. Kim ngạch NK của TQ trong tháng 8 có thể 18,7%

sv cùng kỳ 2017 nhưng vẫn thấp hơn nhiều sv mức 27,3% trong

tháng 7. Thặng dư thương mại của TQ dự kiến sẽ tăng từ 28,05 tỷ USD

trong tháng 7 lên 31,79 tỷ USD trong tháng 8. Việc ông Trump dọa sẽ

áp dụng mức thuế quan 25% lên 200 tỷ USD hàng NK từ TQ trong

tháng này sẽ đánh dấu mức độ leo thang nghiêm trọng của cuộc chiến

thương mại Mỹ - Trung. Morgan Stanley dự báo, các đòn trả đũa thuế

quan, gồm cả phản ứng chính sách của TQ, có thể khiến tăng trưởng

GDP của TQ 0,2 điểm % và tăng trưởng GDP của Mỹ 0,1 điểm %.

GDP ASEAN có thể tăng 1.000

tỷ USD nhờ kinh tế số

Trong báo cáo ra 04/9, hãng tư vấn Bain & Co dự báo đến 2025, các

nền KT ASEAN sẽ có thể thêm 1.000 tỷ USD do thương mại và tăng

trưởng cải thiện với thương mại điện tử và các cơ hội khác cho DN trong

thời kỳ kỹ thuật số. Nền KT số tại ASEAN hiện chỉ đóng góp 7% GDP.

Trong khi đó, con số này tại TQ là 16%, châu Âu là 27% và Mỹ là 35%.

Vì vậy, KV này có tiềm năng rất lớn. Chính phủ các nước ASEAN nên

cải thiện thanh toán kỹ thuật số trong nước và KV, đồng thời có cách

tiếp cận thống nhất về bảo vệ dữ liệu. Các lĩnh vực sẽ hưởng lợi lớn từ

tích hợp kỹ thuật số là SX, nông nghiệp, bán lẻ, giao thông, logistics,

CNTT và truyền thông. Doanh thu các DNVVN trong mảng bán lẻ sẽ

tăng trung bình 15% nếu chuyển sang thương mại điện tử. Dù vậy, 25%

DNVVN tham gia khảo sát cho rằng sự hạn chế về thanh toán xuyên

biên giới là rào cản lớn nhất của họ trong việc bán hàng online ra nước

ngoài. Gần 3/4 khẳng định logistics và quy trình XK là rào cản với

thương mại xuyên biên giới. Một vấn đề khác là sự thiếu hụt kỹ năng,

với 2/5 cho rằng không có đủ nhân lực có kỹ năng số hóa cần thiết.

13

Tài liệu tham khảo:

Bảng chỉ số https://www.hsx.vn/Modules/Cms/Web/ViewArticle/b6d10da6-7c26-40d8-b720-20e298a4ed06

https://hnx.vn/

https://www.bloomberg.com/markets/stocks

http://www.sjc.com.vn/

https://goldprice.org/vi/index.html

https://www.sbv.gov.vn/webcenter/portal/vi/menu/rm/tg?_afrLoop=515501331129000

Tin Tài chính - NH https://nhipcaudautu.vn/thuong-truong/no-xau-tro-lai-3325724/

http://ndh.vn/ubs-thi-truong-von-viet-nam-se-tang-truong-dang-ke-trong-5-nam-toi-

2018090501359295p4c146.news

https://vietstock.vn/2018/09/tang-cuong-giam-sat-cac-he-thong-thanh-toan-quan-trong-757-

627376.htm

https://bnews.vn/gia-tri-co-phieu-niem-yet-tren-hnx-dat-gan-124-000-ty-dong/95380.html

https://bizlive.vn/tai-chinh/co-nen-cam-cho-vay-usd-3468000.html

Tin KT vĩ mô http://thoibaonganhang.vn/len-kich-ban-cho-no-cong-79605.html

http://cafef.vn/chien-tranh-thuong-mai-my-trung-viet-nam-bi-anh-huong-lau-dai-

20180905161113649.chn

http://cafef.vn/wb-viet-nam-la-mot-trong-nhung-quoc-gia-di-dau-ve-thu-hut-von-fdi-

20180905162142102.chn

http://cafef.vn/nha-dau-tu-ngoai-gop-von-mua-co-phan-doanh-nghiep-viet-tang-dot-bien-

20180906072551414.chn

https://vietstock.vn/2018/09/gia-tri-cua-kinh-te-bien-o-viet-nam-moi-dat-khoang-80-ty-dongkm-768-

627430.htm

Tin KT Quốc tế https://vietstock.vn/2018/09/tham-hut-thuong-mai-my-tang-manh-nhat-trong-3-nam-775-

627550.htm

https://tradingeconomics.com/united-states/balance-of-trade

http://vneconomy.vn/gioi-dau-tu-quoc-te-manh-tay-mua-trai-phieu-chinh-phu-trung-quoc-

20180905161831461.htm

https://vietnambiz.vn/chien-tranh-thuong-mai-xuat-khau-cua-trung-quoc-thang-8-van-tang-manh-

81388.html

https://vietstock.vn/2018/09/gdp-dong-nam-a-co-the-tang-1000-ty-usd-nho-kinh-te-so-1326-

627328.htm

14

Danh mục viết tắt

Bảo hiểm tiền gửi BHTG LS LS

Bảo hiểm y tế BHYT Liên NH LNH

Bảo hiểm thất nghiệp BHTN Lợi nhuận trước thuế LNTT

Bảo hiểm xã hội BHXH Lợi nhuận sau thuế LNST

Bất động sản BĐS Mua bán, sáp nhập M&A

Chi nhánh/phòng giao dịch CN/PGD NH NH

Chỉ số giá tiêu dùng CPI NH bán lẻ NHBL

Chính sách tiền tệ CSTT NH Nhà nước NHNN

Cơ sở hạ tầng CSHT NH thương mại cổ phần NHTMCP

DNNN DNNN NH thương mại Nhà nước NHTMNN

DN tư nhân DNTN NH nước ngoài NHNNg

DN vừa và nhỏ DNVVN Ngân sách Nhà nước NSNN

DN có vốn đầu tư nước ngoài DN FDI Ngân sách trung ương NSTW

Dự án DA Nhập khẩu NK

Dự trữ bắt buộc DTBB Sản xuất KD SXKD

Đăng ký KD ĐKKD Tài sản bảo đảm TSBĐ

Đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI Tổ chức tín dụng TCTD

Giấy chứng nhận GCN Tổng tài sản TTS

Giá trị gia tăng GTGT Tổng SP quốc nội GDP

Hợp đồng tín dụng HĐTD Trung Quốc TQ

Khách hàng DN KHDN Trái phiếu Chính phủ TPCP

Khách hàng cá nhân KHCN Trái phiếu DN TPDN

KT vĩ mô KTVM Thị trường CK TTCK

Kho bạc Nhà nước KBNN VN VN

KV KV Vốn điều lệ VĐL

Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia UBGSTCQT Vốn tự có VTC

Cục dự trữ liên bang Mỹ FED Xã hội XH

Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF Xuất khẩu XK

NH TG World Bank Hiệp hội Chế biến và XK thuỷ sản VN VASEP

NH Phát triển châu Á ADB Hiệp hội Lương thực VN VFA

NH trung ương châu Âu ECB Hiệp hội Cà phê - Ca cao VN VICOFA

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á ASEAN Hiệp hội Thép VN VSA

KV sử dụng đồng Euro EUROZONE Sở Giao dịch CK Hà Nội HNX

Liên minh châu Âu EU Sở Giao dịch CK Tp.HCM HOSE

Tổ chức Nông Lương Liên Hợp Quốc FAO

Tổng cục thống kê GSO