ANG SIMBAHAN NI JESUKRISTO SA

MGA SANTOS SA ULAHING MGA ADLAW

Tibuok Kalibutan ngaMiting sa Pagbansaysa mga Pangulo“Pagtukod og Matarung nga Kaliwatan”

P E B R E R O 9 , 2 0 0 8

Gimantala saAng Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw

Dakbayan sa Salt Lake, Utah

© 2008 pinaagi sa Intellectual Reserve, Inc.Ang tanang mga katungod gigahinGiim

printa sa Estados Unidos sa Amerika

Pagtugot sa Iningles: 5/07Pagtugot sa paghubad: 5/07

Hubad sa: Worldwide Leadership Training Meeting, “Building Up a Righteous Posterity,” February 9, 200806761 853

Mga SulodKinatibuk-ang mga Pattern ug Tino nga mga Kinabuhi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

Elder Jeffrey R. Holland

Ang Pamahayag mahitungod sa Pamilya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4Presidente Boyd K. Packer

Panaghisgutan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Elder Dallin H. OaksElder Jeffrey R. HollandJulie B. BeckSusan W. TannerCheryl C. Lant

Usa ka Dalangpan gikan sa Kalibutan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Presidente Thomas S. Monson

2 P E BR E R O 2008

Nagpadayon nga Paghatag ogGibug-aton mahitungod sa Pamilya

Brothers and sisters, giabi-abinamo kamo sa atong 2008 nga tibuokkalibutan nga sibya sa pagbansay samga pangulo. Ang atong tema karon,ang “Pagtukod og Matarung ngaKaliwatan,” sumpay sa nagpadayonnga paghatag og gibug-aton saSimbahan kabahin sa mga butangnga may labot sa pamilya. Duha katuig na ang nakalabay, ang sibya nag-tutok sa hilisgutan nga “Pagsuportasa Pamilya,” naglakip sa tambag ngaatong hisgutan karon.

Inyo usab nga nadungog angubang gipamulong ug nasulat nga

mga mensahe, lakip na ang gisulatpag-ayo nga mga pulong gikan saUnang Kapangulohan kabahin sapanginahanglan sa pagpalig-on ugpagpanalipud sa pamilya. Usa niininga mga sulat, nga ipabasa sa mgasakrament miting ug ihatud ngadto samga pamilya sa mga home teachers,naglakip niini nga pinulongan:“Nanawagan kami sa mga ginikanan sapaghatag sa pinakamaayo nilang mgapaningkamot sa pagtudlo ug pag-amuma sa anak sa mga baruganan saebanghelyo nga mopaduol kanila saSimbahan.... Bisan unsa ka takus ugangay ang ubang mga buluhaton omga kalihokan, kini kinahanglang dilitugutan sa pagkuha sa balaang hinatagnga responsibilidad nga ang mga gini-kanan ug mga pamilya lamang angigong makabuhat.”1

Inyong makita nga kini among gitu-mong sa tanang mga hamtong saSimbahan niini nga sibya. Daw talag-saon kini nga ikauban nato ang mgasingle adult sa diskusyon kabahin sapagtukod og matarung nga kaliwatan.Apan tiunay nga atong gihatag kananga imbitasyon. Kamong single adultskinahanglang ug mamahimo gayungmga ginikanan sa umaabot. Ug sam-tang kamo magplano ug mangandamniana nga kahigayunan, kabahin kamosa kaliwatan sa inyong mga ginikanan

karon ug sa umaabot. Kami nag-ampoalang sa tanan nga magmatinuuron samga baruganan sa pamilya nga gisa-gup sa Simbahan ug sa inyong mgaginikanan.

Dugang pa, sayud kita nga anguban dinhi ug sa Simbahan wala pamaminyo, ni ang uban may pamilyanga mihaum subay sa gitudlo natokanunay sa Simbahan. Makasigurokamo nga kami sayud sa daghang nag-kalain-laing mga kahimtang nga anaasa atong mga miyembro. Mahal namoang matag usa kaninyo. Naamgohanusab namo nga samtang magkadaghanang pamilya nga mabungkag ug sam-tang ipakawalay bili sa kultura angkaminyoon, kabataan, ug ang tradisyu-nal nga de pamilyang kinabuhi, angmga General Authorities ug mga kina-tibuk-ang kadagkuan sa Simbahanmibati og mas dinaliang pagpamulongmahitungod sa mga sulondon ug mgabaruganan nga nagsentro sa ebang-helyo. Kay kon dili, ang pagkaanud samoral nga nasinati sa kalibutan modalagayud kanato sa punto diin ang buo-tang katawhan sulod ug sa gawas saSimbahan mawala gayud kon hisgutanang balaang mga gilauman sa kamin-yoon ug mga sumbanan sa mahangtu-rong pamilya.

Mga Pattern ug mga SundananTuguti ako nga mogamit og sambi-

ngay nga unta mapasabut nako kininga punto, bisan unsa pa man anginyong kahimtang sa kaminyoon o sapamilya. Tungod kay wala koy masmaayong mapangalan, gitawag ko kiniog “Ang Sambingay sa Pinatahi ngaSinina.” Ang akong mama, salamatkaniya, usa ka maayo nga mananahi.Sa akong pagkabata, kon nihit angkwarta, usahay tahian na lang kaminiya og sinina nga maoy isul-ob saeskwelahan. Motan-aw ko og sinina satindahan o sa catalogue, ug angakong mama moingon, “morag

Kinatibuk-ang mgaPattern ug Tinonga mga KinabuhiE L D E R J E F F R E Y R . H O L L A N DSa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles

PEBRERO 2008 3

mahimo ko kana.” Pinaagi lang sapagtan-aw sa sinina, magtabas dayonsiya og panapton ug motahi ngasusama sa mahalon nga orihinal.

Gipasalamatan nako siya sa kaan-dam ug sa pagkamao nga mohimoniana. Apan wala siya makagusto samaong paagi. Samtang mahimo niyaestudyohan ang gibaligya nga pro-dukto ug hapit masunod kini, anggusto gayud niya mao ang paggamitog pattern. Ang pattern motabangkaniya sa paghimo og husto nga mgasukod nga sa pikas bahin lisud mail-han. Dugang pa, kon naghimo siya ogikaduha o ikatulo nga sinina, kanunayna siyang nagsunod og orihinal ngapattern, wala na mobalik sa pagsunodsa dili perpekto nga nga larawan.

Siguro nakuha ninyo ang akongpunto ug iyaha. Problema gayud angkapaingnan kon ang usa ka sininagibuhat gikan sa usa ka sinina ngahinimo gikan sa usa ka sinina. Usa oduha ka sayup sa unang paghimo—nga dili gayud malikayan kon walaypattern—magbalik-balik ug masobra-han, mapalabwan, mas bakikaw, konmas kadaghan kita mobalik-balik,hangtud sa katapusan ang akongigsusul-ob sa eskwelahan nga dilimapaigo. Ang usa ka bukton taas.Ang pikas mubo. Ang usa ka abaga-han ubos paingon sa dughan. Angpikas ubos sa akong likod. Ug angatubangan nga butones sa kwelyo salikod itaod. Makaingon ako kaninyokaron nga ang ingon niana nga pos-tura dili gayud mohaum para sa usaka bayong-bayong.

Ang Sulundon nga Pattern gikansa Dios

Karon, hinaut nakatabang kinikaninyo nga masabtan nganong nag-hisgut kita kabahin sa pattern, angsulundon, sa kaminyoon ug pamilyanga nasayud man kita nga dili tanankaron nagpuyo nianang sulundon nga

kahimtang. Kini tungod kay daghanang wala niini, o tingali wala pa gayudmakakita, nianang sulundon nga sum-banan ug tungod kay ang ubang pang-haylo sa kultura kanunay nagbirakanato palayo niana nga sumbanan,nga gihisgutan namo kabahin sa gustosa Amahan sa Langit kanato sa Iyangmahangturong plano alang sa Iyangmga anak.

Kinahanglan ang pagpahiangaysa matag usa himoon samtang angestado sa kaminyoon ug pamilya mag-kalahi. Apan kitang tanan mahimongmagkauyon sa pattern kay gikan kinisa Dios, ug makapaningkamot kitaaron matinuod kini kutob sa atongmahimo.

Kaming mga General Authorities ugmga kinatibuk-ang kadagkoan gitawagsa pagtudlo sa Iyang kinatibuk-angmga balaod. Dayon kamo ug kamimagpuyo og tino nga kinabuhi ugkinahanglan mangayo sa giya sa Ginoomahitungod sa tino nga mga kahim-tang. Apan moabut ang pagkalibog sa

kadaghanan ug pagkaanugon sa mgasaad sa ebanghelyo kon walay kinati-buk-ang sumbanan ug walay sumba-nang doktrinal nga gi-establisar ug saatong kaso karon, giusab. Mikuhakami og dakong kusog sa pagkasayudnga ang Ginoo misulti kabahin niiningmga butanga, ug kami midawat saIyang tambag bisan kon dili kini mahi-mong popular.

Salamat sa pagsabut nganongnabalaka kami sa pagpanalupid samga miyembro sa pamilya, bisan pilaang inyong edad, ug nganong namu-long kami supak sa mga butang ngamoguba sa tanang aspeto sa mahang-turong plano sa kalipay sa Dios.Mapasalamaton kaayo kita nga angGinoo nag-ingon, “Ako mohatagkaninyo og sumbanan sa tanan ngamga butang, nga kamo dili malimbu-ngan” (D&P 52:14).

MUBO NGA SULAT1. Sulat sa Unang Kapangulohan, Peb. 11,

1999.

Mahimo kitang magkauyon sa sundanan ingon sa kini moabot gikan sa Dios,ug kita makapaningkamot nga kini matinuod kutob sa atong mahimo.

Talagsaon nga mga HunahunaMapasalamaton ako nga makaapil

niining miting ug makapangumustakaninyong tanan sa tibuok kalibutanniining sagrado ug ligdong kaayo ngaokasyon sa tingali pinaka importantenga hilisgutan nga mahatag namokaninyo gikan sa mga pangulo saSimbahan. Among nakita, ingon sainyong nakita, ang mga pattern sakalibutan ug nabalaka pag-ayo kaba-hin sa mga butang mahitungod sapanimalay ug pamilya.

Ang Simbahan ni Jesukristo sa mgaSantos sa Ulahing mga Adlaw mao ang

gipahiuli nga Simbahan, ug ang pasi-una nga pagpaila mao ang pagpakitasa Amahan ug sa Anak ngadto kangPropeta Joseph Smith. Nianang mahi-nungdanong Unang Panan-awon, saatong pagtan-aw karon, adunay duhaka talagsaong mga hunahuna anggipadayag nga naggiya sa Simbahansukad masukad.

Ang una: Siya ang Amahan. Satanang mga pangalan nga ang DiosMismo maoy naghatag sa Iyang kauga-lingon, Iyang gipili ang ngalan ngapinakasuod kanatong tanan. Siyaatong Amahan. Ato kanang gidawatnga—nga kita mga anak sa Dios. Ugnga ang Anak anaa, nahimo kini ngapagpaila sa pamilya. Ug mao nga angAmahan ug Anak nagpakita.

Sa usa ka pinadayag nga gihatagpagkahuman gilayon niini, ang Ginoomiingon, “Busa, Ako ang Ginoo, nahi-balo sa katalagman nga moabut dihasa mga lumulupyo sa yuta, mitawag saakong sulugoon si Joseph Smith, Jun.,ug namulong ngadto kaniya gikan salangit, ug mihatag kaniya og mgasugo” (D&P 1:17).

Pagpuyo pinaagi sa PagpadayagUg mao kana’y sinugdanan. Mao

kana ang pattern o sundanan, nga

kita molihok ug moorganisar ugmopuyo sumala sa mga pinadayagnga gihatag sa Ginoo. Kini nga mgapinadayag, abi ninyo, gihan-ay sabasahon sa Doktrina ug mgaPakigsaad ug sa mga pinadayag saBasahon ni Mormon ug Perlas ngaLabing Bililhon, naglangkob saskriptural nga pundasyon alangsa Simbahan.

Atong nakita nga ang Ginoo walamoorganisar sa Simbahan sumala samga sundanan sa ubang mga simba-han sa kalibutan. Nga, walay propes-yonal nga kaparian. Wala kitay mgaseminaryo nga sa ingon moandam samga kapariang lalaki o babaye aronmogiya sa Simbahan. Gisumada kinisa lain nga mga pulong nga “angmatag tawo unta mamulong sa ngalansa Dios ang Ginoo, ... ang Manluluwassa kalibutan” (D&P 1:20).

Makita nato diha nga pareho ra angkalalakin-an nga naghupot sa pries-thood ug ang kababayen-an nga nag-barug sa ilang tupad. Magtinabangaykita, ug gi-organisar una isip mgapamilya. Kitang tanan adunay katu-ngod nga makadawat og inspirasyonug pagpadayag, ug pastilan, gikina-hanglan gayud nato kini sa kalibutan,ilabi na sa dakong hagit sa pagpadakoog pamilya.

Pagpadako og usa ka Matarungnga Kaliwatan

Karon, ang tema niining mitingmao ang pagpadako og usa ka mata-rung nga kaliwatan; usa kini ka obli-gasyon. Ang unang sugo nga gihatagkang Adan ug Eva mao nga sila manag-han ug mopuno sa yuta, ug ang mgaproseso sa pagpadaghan ug pagpunosa yuta gihatag kanila diha sa ilangmga lawas. Ug kana nga sundananmagpadayon sa tanang mga talaan sakasaysayan sa tawo.

4 P E BR E R O 2008

Ang Pamahayagmahitungod saPamilyaP R E S I D E N T E B O Y D K . PA C K E RPresidente sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles

PEBRERO 2008 5

Mao nga anaa nato ang unangpamilya—si Adan ug iyang asawa,si Eva, ug unya ilang mga anak. Kitanasayud nga adunay gubat sa langitug dihay pagrebilde ug nga si Satanasgipapahawa. Siya determinado sapagguba sa buluhaton sa LabawngMakagagahum ug nasayud o maala-mon o gani nadasig pag-ayo ngamasayud nga ang dapit kon asa siyamagsugod sa iyang pagpangguba maoang pamilya. Atong makita kana saistorya ni Adan ug Eva. Unya samtangang kasaysayan sa Simbahan gibuk-san, ang responsibilidad sa mga gini-kanan ug mga anak mitumaw.

Usa ka Pamahayag ngadto saKalibutan

Dili palang kaayo dugay adunayusa ka kapunungan sa kalibutan ngamay kalabutan sa pamilya. AngUnited Nations nagpatawag og usaka konseho sa pamilya didto saBeijing, China. Nagpadala kita ogmga delegasyon sa maong konsehosa pamilya ug sa ubang mga konseho

nga gipahigayon. Ug unya gipahibalonga usa niini ang pagahimoon duolsa atong punoang-buhatan, ug saatong hunahuna, “Nan, konmanganhi sila dinhi, mas maayongatong ipahayag ang atong kaugali-ngon.”

Ang usa ka pamahayag saSimbahan usa ka mahinungdanon,dako nga pagpahibalo. Gamay rakaayo niini ang gipagawas sukad sasinugdanan sa Simbahan. Mga mahi-nungdanon kini; mga pinadayag kini.Ug nianang panahona, kini sobra laggamay sa 10 ka tuig ang milabay,ang Kaigsoonan miluwat sa “AngBanay: Usa ka Pamahayag ngadto saKalibutan.” Susama kini sa kasulatanang gahum niini.

Karon, madungog ninyo sa ubangmga presentasyon nga gihimo angdaghang mga pakisayran sa pamaha-yag mahitungod sa pamilya. Paranako nga maayo nga katuyoan ngabasahon nako kini kaninyo. Kita nasa-yud nga nabasa na nato kini. Apankon basahon nato kini og hinay ug

mabinantayon ug litokon kini pag-ayo, mahimong adunay mas daghanpang mga pinadayag kaysa abi nato.

Kon matingala kamo kon nganongingon kita niini ug kon nganonggihimo nato ang mga butang ngaatong gipanghimo ug kon nganongdili kita mohimo sa ubang mgabutang nga dili nato buhaton, makitaninyo ang awtoridad niana dinhi niininga pamahayag sa pamilya. Adunaymga panahon nga kita pasanginlannga dili matugtanon tungod kay dilikita modawat o mobuhat sa mgabutang nga unta gipangbuhat na mansa katilingaban. Aw, ang mga butangnga dili nato buhaton, dili nato buha-ton. Ug ang mga butang nga dili natobuhaton, dili nato mabuhat, tungodkay ang sumbanan nga atong gisu-nod Siya ang naghatag.

Akong basahon ang pamahayagkaninyo, ug paminawa kini ug tan-awa

Ang unang sugo nga gihatag ngadto kang Adan ug Eva mao ang pagdaghan ugpagpuno sa yuta. Kana nga sundanan nagpadayon sa tibuok kasaysayan sa tawo.

6 P E BR E R O 2008

kon dili ba ninyo makita dinhi angmga butang nga nag-una sa katiling-ban, sa politika, sa gobyerno, sa relihi-yon karon nga nagmugna sa sagadnga mga problema ug kalisud. Ugmakakita kamo og mga tubang dinhi.Ug ang mga tubag nga anaa niini mgatubag sa Simbahan.

“Ang Banay: Usa ka Pamahayagngadto sa Kalibutan”

“Ang Unang Kapangulohan ugKonseho sa Napulog Duha ka mgaApostoles sa Ang Simbahan niJesukristo sa mga Santos sa Ulahingmga Adlaw

“Kami, ang Unang Kapangulohanug ang Konseho sa Napulog Duha kamga Apostoles sa Ang Simbahan niJesukristo sa mga Santos sa Ulahingmga Adlaw, namahayag gayud nga angkaminyoon tali sa usa ka lalaki ug sausa ka babaye gi-orden sa Dios ugang pamilya maoy tumong sa plano saTiglalang alang sa mahangturong kapa-laran sa [tanan] Niyang mga anak.”

Kinabuhi sa Wala Pa Dinhi sa YutaAtong nasayran sa Simbahan gikan

sa mga doktrina nga gipadayag kanatonga diha na kitang daan sa wala pa angkalibutan. Wala kini magsugod sa pag-abot sa mga tawo dinhi sa yuta. Ug angmga doktrina sa ebanghelyo dili bag-osa dihang gipadayag kini ngadto kangPropeta Joseph Smith. Sugod pa kinisa tanang kahangturan ug mahimongalang sa tanang kahangturan. Karonpaminaw pag-ayo:

“Ang tanang mga tawo––lalaki ugbabaye––gilalang diha sa hitsura saDios. Ang matag usa hinigugmangespiritu nga anak nga lalaki o babayesa langitnong mga ginikanan, ug, saingon, ang matag usa adunay usa kabalaanon nga kinaiya ug kapalaran.Ang pagkalalaki ug pagkababaye maoang mahinungdanon nga kinaiya sa

tagsa-tagsa sa kinabuhi nga wala padinhi sa yuta, sa pagkamortal, ugsa walay katapusan nga pag-ila ugkatuyoan.”

“Sa kinabuhi nga wala pa dinhi sayuta, ang espiritu nga mga anak ngalalaki ug babaye nakaila ug nagsimbasa Dios ingon nga ilang Amahan saKahangturan ug midawat sa Iyanglaraw nga naghatag og higayon saIyang mga anak nga makaangkon ogpisikal nga lawas ug makaangkon ogyutan-on nga kasinatian sa paglambongadto sa kahingpitan ug sa katapusanmakakab-ot sa iyang walay katapusannga kapalaran ingon nga usa ka manu-nunod sa kinabuhing dayon. Angbalaan nga laraw sa kalipay makahimosa mga relasyon sa banay nga magpa-dayon human sa kamatayon.”

Ang Mahinungdanon nga Planosa Kalipay

Hinumdumi nga kini naghulag-way niini isip ang plano sa kalipay.Gihulagway kini sa laing dapit, saBasahon ni Mormon, isip ang “mahi-nungdanon nga laraw sa kalipay”(Alma 42:8).

“Ang balaan nga laraw [plano] sakalipay makahimo sa mga relasyon sabanay nga magpadayon human sakamatayon. Sagrado nga mga ordi-nansa ug mga pakigsaad nga anaa sabalaan nga mga templo makapahimoalang sa tagsa-tagsa sa pagbalikngadto sa atubangan sa Dios ug alangsa mga pamilya nga magkahiusa sakahangturan.”

“Ang unang sugo nga gihatag saDios ngadto ni Adan ug Eva mao angmahitungod sa posibilidad alangkanila isip bana ug asawa nga mahi-mong mga ginikanan. Kami mopaha-yag nga ang sugo sa Dios alang saIyang mga anak sa pagdaghan ug pag-puno sa yuta nagpabilin nga malig-on.Kami sa dugang mopahayag nga angDios misugo nga ang sagrado nga mgagahum sa paglalang pagagamitonlamang tali sa lalaki ug babaye, kinsalegal nga naminyo isip bana ug asawa.”

Inyong mamatikdan sa atong pag-padayon niini nga ang mga pamaha-yag nga sama niini gihagit. Ang kali-butan gustong mousab niini. Dilinato usbon. Dili kita mahimongmousab. Kon kamo matingala kon sikinsa kita ug ngano, hinumdumi ngaaduna kita niini nga sundanan ug atokining sundon.

“Kami mopahayag sa mga paagidiin ang mortal nga kinabuhi gilalangnga gipahimutang sa Dios. Kamimopamatuod sa pagkabalaan sa kina-buhi ug sa iyang pagkamahinungda-non diha sa walay katapusan ngalaraw sa Dios.”

Ang atong baruganan sa mgabutang sama sa deborsyo, aborsyon,ug sa mga isyu kabahin sa pagkatawogipahayag ug gilatid diha sa mga pina-dayag, ug ang pamahayag sa pamilyamao ang pinakaklaro nga pamahayagnga atong makita mahitungod niininga mga isyu.

Katungdanan sa mga Ginikanan“Ang bana ug asawa adunay ligdong

nga kapangakohan sa paghigugma ugpag-amuma sa usag usa ug alang sailang mga anak. ‘Ang mga anak kabilinsa Ginoo’ (Salmo 127:3). Ang mgaginikanan adunay sagrado nga katung-danan sa pag-amuma sa ilang mgaanak sa paghigugma ug pagkamata-rung, sa pagsangkap alang sa ilangpisikal ug espirituhanon nga mgapanginahanglan, sa pagtudlo kanila, sapaghigugma ug pag-alagad sa usagusa, sa pagsunod sa mga sugo sa Diosug kinsa mosunod sa mga balaod sailang nasud bisan asa sila magpuyo.Ang mga bana ug asawa–– mga inahanug mga amahan––adunay tulubagonsa atubangan sa Dios ug pagtumanniini nga mga obligasyon.

“Ang pamilya gi-orden sa Dios. Angkaminyoon tali sa lalaki ug babayemahinungdanon ngadto sa Iyangwalay katapusan nga laraw.”

Ug sa Simbahan wala kitay giila ngalaing sundanan sa pagminyo—angkaminyoon tali gayud sa lalaki ug mgababaye.

“Ang mga anak adunay katungodnga matawo ngadto sa mga ginikanankinsa naminyo, maamuhan sa usa kaamahan ug sa usa ka inahan nga nag-tahud sa mga panaad sa kaminyoonuban sa hingpit nga pagkamatinuo-ron. Ang kalipay diha sa kinabuhi sabanay labaw nga makab-ot kon gipasi-kad diha sa mga pagtulun-an saGinoong Jesukristo.”

Kanunay gayud nakong gibati ngaang kinatumyan sa tanang mga kali-hokan ug mga programa saSimbahan anaa nag-agad sa usaka lalaki ug babaye ug sa ilangpamilya isip malipayon ngapanimalay.

“Malampuson nga mgakaminyoon ug mga banay

natukod ug nagpadayon diha sa mgabaruganan sa hugot nga pagtuo, pag-ampo, paghinulsol, pagpasaylo, pag-tahud, gugma, kalooy, buhat ug maa-yong makalingaw nga mgakalihokan.” Ang plano sa Dios, maonga ang mga amahan mangulo sailang mga banay diha sa gugma ug sapagkamatarung, may kapangakohansa pagsangkap sa mga kinahanglanonsa kinabuhi ug sa pagpanalipod alangsa ilang mga banay. Ang mga inahanmaoy responsable sa pag-atiman sailang mga anak. Niining sagrado ngamga kapangakohan, ang mga amahanug mga inahan adunay katungdanansa pagtabang sa usag usa ingon ngamanagkauban. Ang kakulangan,kamatayon, o laing mga kahimtangmahimong manginahanglan sa pagsa-gop o sa pag-usab niini nga mga kali-hokan sa pag-amuma alang sa banay.Ang uban nga mga kabanay kinahang-lan nga motabang kon gikinahanglan.

Usa ka Pahimangno“Kami mopahimangno”—panagsa

ra kaayo kita mogamit niana ngapulong, apan tukma kinidinhi—“Kami mopahi-

mangno nga ang tagsa-tagsa kinsamakalapas sa mga pakigsaad sakaputli, kinsa moabuso sa ilang kapi-kas o mga anak, o kinsa mapakyas sapagtuman sa mga kapangakohan sabanay moabut ang adlaw nga moba-rug nga adunay tulubagon sa atuba-ngan sa Dios. Dugang pa, kamimopahimangno nga ang pagkabung-kag sa banay makadala sa tagsa-tagsa,sa komunidad, ug sa nasud sa mgakatalagman, nga gipanagna sa karaanug sa bag-o nga mga propeta.

“Kami nagtawag sa may kapanga-kohan nga mga lumulupyo ug mgaopisyal sa gobyerno bisan asa sa pag-awhag sa mga tawo sa paghimo niad-tong mga butang nga gihimo sa pag-padayon ug paglig-on sa banay isipsukaranan nga yunit sa katilingban.”1

Mga Doktrina ug mga OrdinansaKaron, inyong madungog sa mga

presentasyon nga gihimo niiningtibuok Simbahan nga miting angpraktikal nga mga gamit ug instruk-syon ug tambag ug giya, apan kiningtanan nagsentro sa mga pinadayag samga kasulatan, sa doktrina, ug sa mgabaruganan ingon sa gipahayag dinhiniining pamahayag sa pamilya.

Kon kamong mga batan-on nganagpaabot karon nga maminyo ugmagkapamilya motan-aw sa palibutug sa mga kakuyaw, aduna ray usa kadapit sa yuta nga ang pamilya hingpitnga mapanalipdan, ug kana anaasulod sa mga ordinansa ug mga dok-trina sa ebanghelyo ni Jesukristo.Sunda ang ebanghelyo, ug mamaayora kamo.

Ang kalibutan dili kaayo nindotpuy-an, ug adunay mga hagit ug mgakasamok ug naay mabuhi ug naay

mamatay ug tanang mga problemanga moabot kanato, ug gani ang mgatubag makita diha sa pagsabot ngaang pamilya mao ang sukaranangyunit sa Simbahan. Ang tanang mgakalihokan sa Simbahan gituyo aron sapaglig-on sa pamilya.

Tabang alang sa mga PamilyaUsahay mopalayo kita og gamay

gikan sa atong gibarugan sa pagsu-porta sa mga pamilya sa paghimo ngaang mga pamilya ang responsable sapagsuporta sa Simbahan. Ang lokalnga mga lider nagkinahanglang mag-bantay sa pag-organisar og mga kali-hokan ug mga programa sa Simbahansa pagdala sa kabatan-onan sa atuba-ngan ug pag-andam kanila alang sakinabuhing minyo ug unya tabangansila sa ilang unang mga tuig sa kamin-yoon ug ngadto na sa pagkatigulang.

Akong nakita nga ang pagkatigu-lang usa ka makaikag nga kasinatian.Naghunahuna ko sa mga sundanan sagugma ug pakig-uban sa pamilya, saromantiko nga gugma sa mga batan-on. Mapatunhay ba kana? O, oo. Dililang kay mapatunhay kana kondilimahimaya ug mapausbaw.

Karon, dili sayon ang pag-ugmadog pamilya niining kinabuhia ug angpagpadako og mga anak. Apan ubansa Simbahan, inyong makita ang pana-bang nga inyong gikinahanglan.

Kahibalo kita moampo, kahibalokita motudlo, apan adunay panahonnga magkinahanglan kita og tabang.Sa kanunay, bisag asa, naay usa kalider sa priesthood. Gitudloan kita sasundanan sa pagpadayag ug nasayudnga aduna kitay tagsa-tagsa nga pag-padayag. Kon dili kita sigurado, maka-dangop kita sa mga lider sa pries-thood. Ug kon sundon nato sila,makalahus kita sa modernong kina-buhi kauban sa atong mga anak ugmga apo.

Karon sa atong pamilya adunakitay mga apo ug mga apo sa tuhodug sa gihapon nagkinahanglan ngamodangop sa mga lider sa pries-thood, sa paghimo sa unsay sagadnga gipaabot nga buhaton sulodsa Simbahan. Naay mga panahon sahagit ug kalisud ug kakuyaw ug kahi-ngawa, apan mao kana ang lintunga-nay sa pagpanalipud sa mga pamilyasa Simbahan. Buhaton nato angtanan kutob sa atong mahimo sulodsa Simbahan aron sa pagpanalipud sapamilya, ug unya anaa ang mga lidersa priesthood, ang gahum nga anaabisag asa sa kalibutan, sa matagnasud diin anaa ang Simbahan—mga kalalakin-an nga gi-ordinahansa priesthood ug kababayen-an ngamalaamon ug may pagka-inahan,nga may pagbati sa usa ka inahan.

8 P E BR E R O 2008

Dili sayon ang pag-establisar og pamilya niining kinabuhia ug sa pagpadakoog mga anak. Apan sa Simbahan inyong makit-an ang panabang nga inyonggikinahanglan.

PEBRERO 2008 9

Sa dihang ang atong mga anakmibiya sa panimalay aron moadto salayo ug mopahiluna sa ilang pamilyasa usa ka layo nga siyudad, nakitanato sila nga mibiya ug nahupay sapagkahibalo nga sila magkapamilyana didto. Ug gisultihan nato angatong mga anak sobra sa makausaka okasyon, “Dili kamo makatawagkanamo sa telepono kanunay tungodsa gasto. Apan aduna kamo’y loladidto. Asa kamo makakita og loladidto? Sa Relief Society. Ug makdawatkamo og maayong tambag ug maka-baton sa samang kusog nga inyongnadawat sa atong pamilya. Ug inigadto ninyo, mapalapad lang niini anggidak-on sa atong pamilya.”

Karon, kon kamo maminaw sa mgapanudlo nga ihatag niini nga sesyon,inyong makita nga adunay inspirasyonug direksyon. Sayri usab nga sa dihanggibunyagan kita sa Ang Simbahan niJesukristo sa mga Santos sa Ulahingmga Adlaw, naay laing ordinansa,nga lahi sa bunyag, diin ang gasa saEspiritu Santo itugyan. Ang kaigsoonannga naghupot sa katungod mopan-dong sa ilang mga kamot diha sa ulo satagsa-tagsa, matag tawo nga nabunya-gan, ug motugyan kanila nianang gasa,ug kini mao unya ang kahayag ug mag-tutudlo ug tigkorihir ug giya samtangkita mopadayon sa kinabuhi.

Giya ug mga PanalanginPara nako wala kinahanglana nga

ang mga miyembro sa Simbahanmagpuyo sa kahadlok, nga makitaang tanang nangahitabo sa atongpalibut ug moingon, “Unsaon gayudnamo pagpadako og pamilya kon angtanang tintasyon ug kalisud anaanaglibut kanamo?”

Abi ninyo, makahimo kamo, kaymahimo kamong magiyahan ug maka-tudlo kamo sa inyong mga anak nga

magiyahan. Sa tanan niana makabatonkamo og malipayong kinabuhi ugmakita sa pagtapos niining tanan, sasunod nga kinabuhi, nga ang pamilyamahimong magkauban.

Karon, usahay naay mga sakopsa pamilya nga mawala. Anaa kanatoang saad sa mga propeta nga siladili mawala sa hingpit, kana kon silanabugkos sa mga ordinansa sa tem-plo ug kon ang mga pakigsaad gisu-nod, sa dili madugay, human satanang paghusto nga gikinahanglangihatag, nga sila dili mawala.

Busa akong ipadangat ang akongmga panalangin kaninyong tanan satinuok Simbahan samtang kamomotagamtam sa kinabuhing depamilya, mahimong isip mga ginika-nan ug isip mga anak o sa bisanunsang sundanan nga inyong gisu-nod, nga kamo mapanalanginanug mabantayan, nga ang gahum saEspiritu Santo maanaa sa inyong kina-buhi ug ang tigbalantay nga gahumsa priesthood anaa kanunay sapagkorihir kaninyo, sa pagpanalanginkaninyo, sa pagdasig kaninyo, ug sapagmatuod diha kaninyo sa usa kapagpamatuod.

Ang Dios Mao Ang Atong Amahan!Ako nasayud nga ang Dios buhi,

nga Siya mao ang atong Amahan, ngaSiya ang atong Amahan! Dili kaayo kokamao mosulti niana nga pulong. Usakini ka pulong nga atong isulti sa yanolamang. Apan Siya atong Amahan; Siyanahigugma kanato. Ug nianang samanga sundanan, kami kinsa nangulosa Simbahan anaa nianang sama ngapagbati sa tanang mga miyembro saSimbahan ug sa tanang mahimongmamiyembro. Busa akong sangpitonang mga panalangin sa Ginoo dihakaninyong tanan ug ang mga panala-ngin sa Amahan nganha kaninyong

tanan isip mga miyembro sa Simbahansamtang kita moatubang sa responsi-bilidad sa pagdako og buotan ngakaliwatan, sa pangalan ni Jesukristo,amen.

MUBO NGA SULAT1. “Ang Banay: Usa ka Pamahayag ngadto sa

Kalibutan,” Ensign, Nob. 1995, 102.

10 P E BR E R O 2008

PanaghisgutanE L D E R D A L L I N H . O A K SSa Korum sa Napulog Duhaka mga Apostoles

E L D E R J E F F R E Y R . H O L L A N DSa Korum sa Napulog Duhaka mga Apostoles

J U L I E B . B E C KKinatibuk-ang Presidentesa Relief Society

S U S A N W. TA N N E RKinatibuk-ang Presidentesa Young Women

C H E R Y L C . L A N TKinatibuk-ang Presidentesa Primary

PEBRERO 2008 11

Ang Plano sa Tiglalang

Elder HollandMalipayon kita nga makauban nato

si Elder Dallin H. Oaks sa Korum saNapulog Duha ka mga Apostoles,Sister Julie Beck, kinatibuk-ang presi-dente sa Relief Society; Sister SusanTanner, kinatibuk-ang presidente saYoung Women; ug Sister Cheryl Lant,kinatibuk-ang presidente sa Primary.Kini nga mga lider buotan kaayo ngamiimbitar kanako sa pag-apil kanila salamesa ug mihangyo kanako ngamamahimong moderator niini ngapanaghisgutan.

May nasulat diha sa tibuok kalibu-tan nga pamahayag mahitungod sapamilya nga nag-ingon, “Ang kamin-yoon tali sa lalaki ug sa babaye mahi-nungdanon sa Iyang mahangturongplano.”1 Kon kita maghisgot kabahinsa kaminyoon ug pamilya sulod saSimbahan, nganong sabton man natokini nga anaa sa kinatibuk-ang plano saDios? Mao kana ang gigamit nato ngalinggwahi; mao gayud kana nga ling-gwahi nga atong gamiton dinhi karonggabhiona sa walay lalis. Nganong ibu-tang ta kini sa kahangturan ug sa kina-tibuk-ang plano sa kaluwasan?

Elder Oaks Abi ninyo, sa pamahayag sa banay

kita gisultihan nga ang “banay[pamilya] mahinungdanon ngadto salaraw sa Tiglalang alang sa mahangtu-ron nga kapalaran sa Iyang mga anak.”Nagpasabot kini nga ang atong tagsa-tagsa ka mga desisyon ug mga tinguhasa kaminyoon ug pagmatuto ug pag-padako sa mga anak mahinungdanonkaayo kalabut sa kamahangturon niini.Kinahanglan kita nga magiyahan niinisa mga kasugoan sa Dios ug sa mgapagtulun-an sa Iyang mga sulugoon,dili sa mga idolo sa popular nga kul-tura o sa mga gipangsulti sa politikan-hong kahusto. Para nako mao kanaang pinakamensahe nga kinahanglannatong hinumduman ug maoy unangtuyo sa atong pagpakigpulong sa

tanang mga hamtong sa Simbahan nii-ning importante nga sibya.

Elder Holland Maayo. Salamat. Sisters, aduna

mo’y ikasulti kabahin sa mahangtu-rong laraw niining tanan, nganong dilikita usa ka laing sosyal nga organisas-yon lamang, o nganong dili kita usa kalain na pud nga ahensya nga motubagsa mga panginahanglan sa komuni-dad? Naay mga komentaryo?

Tulo ka Paagi nga Pasalig

Sister Tanner Sa akong hunahuna ang pasalig sa

kaminyoon—ug kini usa ka pasalignga ang kalibutan morag wala gayudnagtan-aw niini—usa ka tulo ka paaginga pasalig. Mga bana ug mga asawamay pasalig sa usag usa, apan sila usabmay pasalig gayud sa atong Amahansa Langit. Ang nagbugkos nga kusogniini nga relasyon sa kaminyoon maoang gugmang putli, ang tiunay ngagugma ni Kristo. Samtang anaa kitaniining gugmang putli alang sa usagusa, kini dili kay mopaduol lamangkanato sa atong Amahan sa Langit ugbusa mopaduol kanato sa usag usadiha sa relasyon sa kaminyoon.

Elder Holland Kabahin nianang gamay nga tria-

ngulo nga imong gidrowing, kamiadunay espesyal nga empasis nga dad-on gayud ang langit diha sa panimalay,dad-on ang Dios diha sa kaminyoon.Aduna ba’y ikatambag alang sa mgakaigsoonan diha, batan-on o tigulang,nga naningkamot gihapon sa pagbu-hat niana? Aduna ‘moy ikasulti?

Sister Lant Ang mosulod sa akong hunahuna

mao nga kon kita maghisgot niiningmahangturong pamilya, wala kitamaghisgot kabahin sa usa ka perpektonga pamilya; apan pamilya ngananingkamot nga mamahimong per-pekto sa ngadto-ngadto ug makabaliksa atong Amahan sa Langit. Ug busa

kon tan-awon nato kining ideya satriangulo, uban sa atong Amahan saLangit nga nagtabang kanato sa mgahagit sa kinabuhi, alang nako maokana ang usa ka perpekto nga pamilyaniining kinabuhia. Dili ingon nga kiniwala nay mga hagit, apan usa nga adu-nay mga hagit ug naningkamot sa pag-sulbad niini uban sa tabang sa atongAmahan sa Langit.

Sister Beck Aduna ko’y buot isulti kabahin sa

kababayen-an nga gibiyaan sa bisanunsa nga rason—gibiyaan sa bana—ugkabahin sa atong biyuda nga mga kaba-bayen-an. Aduna kitay daghang kaba-bayen-an nga sa hingpit nga pagtuo ugkamatinud-anon miuyon sa tibuokplano dihang sila gi-seal, ug karon nag-inusara na lamang. Nakaila ako sa dag-han niining matinud-anon nga mgababaye nga miingon, “Sige. Miuyonako sa plano, ug dili ko mobuhi niinitungod lang kay ako nag-inusara rakaron. Mohimo gihapon ko og pag-ampo uban sa pamilya. Mohimo giha-pon ko og pagtuon sa kasulatan ubansa pamilya. Aduna gihapo’y familyhome evening. Edukahon nato kininga pamilya. Atimanon ang mga pangi-nahanglan niini nga pamilya ubos saplano sa Ginoo.” Mosaludo ko ugmopasidungog niadtong maisug ngamga babaye nga mohimo niini. Dili nilabiyaan ang plano tungod kay nag-inu-sara lang sila. Mas lisud kon ikaw mag-inusara, apan makahimo ra gihaponkamo.

Elder Oaks Ang Ginoo wala mag-ingon kanato

nga sayon kini, apan Siya mipasaligkanato nga kini posible.

Ang Pagkaanaa sa Tunga sa Pamilya

Sister Beck Mangutana kita nganong ang

pamilya mao ang pinakaimportante saplano sa Tiglalang. Unsaon nato pag-kasayud niana? Atong nasayran sa mgapinadayag ngadto sa mga propeta nga

kita nagpuyo sa langit sa wala pa kitamatawo, nga kita apil sa dakung kasu-ngian sa wala pa ang kalibutan alangsa kahigayunan nga mahimong kaba-hin sa usa ka mahangturong pamilya.

Adunay yunit sa mahangturonnga pamilya, ug mao kini ang tibuokplano. Unya ang tanan nga anaa natomohaum niana nga plano.

Elder Holland Mahimong adunay mga ward ug

stake sa langit—wala koy nahibaloankabahin niana—o mahimong adunasa’y laing mga organisasyon nga walapa nato kaayo mahibaloi. Apan angatong nasayran nga anaa sa langit maoang mga pamilya. Ug sagad sa unsaynapadayag bahin sa atong sunod kina-buhi, sa atong mahangturong kina-buhi, sa atong kinabuhi sa langit, nag-punting sa organisasyon sa pamilya,ug sa ingon ang gihimaya nga mgabaruganan sa templo, ug sa mgapakigsaad nga atong himoon didto.

Nanghinaut kita nga makatabangkini sa mga miyembro sa Simbahan ugmaamgohan sa dili mga miyembro nga-nong giistoryahan nato kini pag-ayo.

Elder Oaks Daghan sa unsay atong gitutokan

sa mortalidad—gahum, pagkainila,kabtangan, kadungganan—mgabutang nga wala kitay ebidensya ngamakahimo og kausaban sa sunod kina-buhi. Apan ang pamilya makahimo.

Panaghiusa ug Pagkamanggihata-gon diha sa Kaminyoon

Elder Holland Magpadayon kita sa paghisgut

kabahin sa pamilya, kabahin sa mgaanak ug pagpanganak, pagpadakokanila, paghigugma kanila ug pagta-bang kanila nga mahimong unsa sila,apan una kita mohimo niana, unsaman ang kabahin sa personal ngaaspeto sa kaminyoon?

Unsaon nato pagpalambo angatong kaminyoon aron sa ngadto

12 P E BR E R O 2008

mohatag kini og palibut nga gustonato ang mga anak sa ngadto-ngadtogusto nga matawo ug modako?

Sister Lant Nangutana ka kon unsaon nato

pagpangandam aron magkapamilyaug makadala og mga anak nganhi sakalibutan. Kinahanglan anaa kanangespirituhanong pundasyon, kanangpananghiusa sa mga tumong ug mgagituhoan tali sa bana ug asawa kaba-hin sa unsay gusto nila sa ilang pani-malay ug sa ilang pamilya aron mag-malampuson.

Sister Beck Usa sa pinakayano nga mga

panudlo kon unsaon kini paghimoanaa sa Genesis, kapitulo 2, diin angGinoo nag-ingon nga ang usa ka lalakimobiya sa iyang amahan ug inahan ugmoipon sa iyang asawa ug sila mahi-mong usa ka (tan-awa sa Genesis2:24). Tulo kana ka mga buluhaton ngaang magtiayon adunay katungod sasinugdanan: mobiya sila kon asa silagikan, sila mag-ipon, ug sila mahiusa.Ug kon buhaton nila kanang tulo kamga baruganan, nan magsugod sila sapagpalambo niana nga relasyon ubansa Ginoo.

Elder Oaks Gusto nakong isulti sa batan-ong

magtiayon nga nagminyo nga sa ilangrelasyon sa kaminyoon nga angaynilang tan-awon og una ang usag usa,sama sa ilang gibuhat didto sa altaratol sa ilang kasal—dili sa ilang mgaginikanan una, dili sa ilang mgaigsoon una, dili sa ilang mga higalauna, apan sa pagsulbad sa tanannilang mga problema, sila angay ngamotan-aw una sa usag usa, tungodkay ang panaghiusa tali kanila ubossa pagdumala, mahigugmaong awtori-dad sa Langitnong Amahan nianangtriangolo nga imong gihisgutan kaga-niha mao ang motabang kanila sa pag-sulbad sa dili malikayan nga mgaproblema sa kaminyoon.

Sister Tanner Gusto kong maghunahuna kabahin

niining istorya sa sinugdanan, kiningpinakaunang istorya sa gugma ni Adanug Eva. Sa dihang si Adan gilalang, angGinoo mihatag kaniya sa tanan. Siyamihatag kaniya og matahum nga kali-butan. Siya milalang sa kabulakan ugkahayupan ug niining maanindot ngatanaman aron kapuy-an. Apan si Adandili siya makauswag. Ang tawo dilimakauswag hangtud nga aduna siya’ykatabang, usa ka tawo nga tukmakaniya o bagay kaniya sa bisan unsa, saemosyonal, sa espiritwal, ug sa pisikalnga mga paagi.

Kana nagpakita sa matang sapanag-uban nga angay anaa nato samaayong kaminyoon. Kinahanglanbagay kita sa usag usa. Kinahanglanmaghunahuna kita sa unsay atongmahimo sa pagtabang nga mouswagkana nga panag-uban. Matag usakanato nagdala og sukaranan, tiunaynga mga kinaiya ngadto sa kaminyoonug matag usa kanato adunay tagsa-tagsa nga mga tahas nga himoononsa mga kaminyoon. Apan kinahanglanusab nga kita mobuhat pa og dugangug dili magdinalo niana nga panag-uban ug motabang sa usag usa.

PEBRERO 2008 13

Ug ilang iunya-unya ang ilang pag-minyo kay nagtuo sila nga adunay usanga alang gayud kanila ug usa ka soulmate nga mahimo unya nilang suodnga higala hangtud sa hangtud. Unsaman ang angay nga pangitaon gayudnila kon sila interesado nga nagti-nguha sa mga panalangin sa Ginoo ugmohimo og mahangturon ngapamilya? Unsaon nila paghimo kana?

Elder Oaks Kanunay akong magduhaduha

kon makadungog ko nga may usa nganaghulat sa tawo nga giandam alangkanila didto sa langit. Mahimong adu-nay ingon niana. Apan para nakokasagaran nato nangita sa tawo ngaatong gihigugma, nga mahimong ika-kuyog uban nato, kinsa may susamanimo og mga panglantaw ug mgabaruganan sa paghimo og mahangtu-ron nga pamilya. Para nako ang ideyanga ikaw maghulat hangtud nga adu-nay kalit nga mosulod sa imong huna-huna ug moingon “mao na kini” i-uswag lang dayon ang pagminyo ugusahay pugngan gayud kini.

Elder Holland Siguro kitang tanan nakadungog sa

mga komentaryo sama sa“Kinahanglan pa ko nga makahumansa pag-eskwela una ko magminyo” o“Kinahanglan ko nga makatrabaho” o“Kinahanglan ko nga may tinigom sabangko” o “Magkinahanglan ‘mi ogawto.” Nagkadaghan, nga madungognato sa katilingban, kana nga matangsa mga kondisyon. Gusto nato ngakining tanan hapsay.

Nagustohan nako ang nindotkaayo nga paghubit sa gugma ngagihatag ni James Thurber daghannang mga tuig ang milabay. Siya mii-ngon, “Ang gugma mao ang unsaydungan ninyong malatas.”3

Kamong mga single adult diha—kinahanglan dili ninyo pakyason angmga higot nga nagbugkos ug ang mgakasinatian nga nagsumpay kanato saatong pagkabatan-on ug sa atong kali-

sud ug sa atong sakripisyo ingon mansa kahamtong kon tingali makakwartana kamo.

Elder Oaks Hinumdumi nga adunay Langitnong

Amahan, ug kon atong buhaton angunsay ipabuhat Niya kanato, Siyamopanalangin kanato. Dili nato Siyahikawan sa kahigayunan sa pagtumansa Iyang mga saad pinaagi sa pag-ako satanan ingon nga kinahanglan kita ngamolihok nga kita ra.

Sister Lant Sa samang higayon, kinahanglan

natong sigurohon nga dili nato dasi-gon ang mga batan-on sa pagdawatsa unsay ubos sa sumbanan—ug angakong gipasabot mao ang mga sumba-nan sa Simbahan. Kinahanglan dili silakontento sa pagpakigminyo sa tawonga dili duyog nga mobarug ubankanila diha sa ebanghelyo ug pagser-bisyo sa Ginoo.

Ayaw Pagpuyo diha sa Kahadlok

Sister Tanner Sa akong hunahuna ang pagka-

minyo, ang pagbaton og mga pamilya,ang pagkamatinud-anon ug ang pag-sakripisyo alang sa ebanghelyo tananmakapalipay. Nagdala kini og tinuodnga kalipay sa atong mga kinabuhi.Kinahanglan natong hinumdumankana ug hatagan og gibug-aton kana.Ang pamilyadong kinabuhi usa kadakong panalangin ngari kanato.

Elder Holland Uban sa tanang nanghitabo sa

atong palibut, sa gawas sa nasud oba kaha sa sulod, sa akong hunahunaadunay daghan nga kahadlok anggipakita. Nakadungog ako og daghangkahadlok diha sa mga young singleadult ug mga tin-edyer nga naghuna-huna kon aduna ba kaha sila’y ugma.“Mabuhi pa kaha ko og dugay-dugayaron maminyo?”

Paminaw, kanunay gayud kininglisud. Wala gayuy usa ka panahon sa

Elder Holland Nadungog nako si Presidente

Hinckley nga nag-ingon nga ang kadalomahimong maoy bugtong nga pinaka-dako nga hagit sa usa ka kaminyoon.2

Aduna ba’y tambag para sa Simbahankon unsay buhaton niini ug mosulti og,“Kumusta ang imong adlaw?” kaysa“Kumusta man ang akong adlaw?”

Sister Lant Abi ninyo, daghan kaayo og istorya

sa kalibutan karon kabahin sa “natu-bag ba ang akong mga panginahang-lan?” Madungog nato kana pirmi.

Elder Holland Oo, ang mga panginahanglan usa

ka dako kaayo nga pulong.

Sister Lant Oo, “ang akong mga panginahang-

lan wala matubag.” Ug para nako konmasabtan lang nato ang punto diin kitanaghunahuna sa mga panginahanglansa laing tawo, diha ang atong mgapanginahanglan matubag. Mao kanaang pinakamaayo nga paagi sa pagtu-bag sa atong mga panginahanglan, konkita nagtinguha sa pag-atiman sa uban.

Sister Tanner Nagdako ko sa panimalay diin

adunay maayo nga kaminyoon, apannahinumdum ko sa akong mamanga balik-balik nga nagsulti kanako,“Nagkinahanglan og trabaho ang pag-angkon og maayong kaminyoon; nag-kinahanglan kini og makanunayonnga paningkamot.” Wala siya mag-ingon nga dili maayo ang ilang kamin-yoon, apan ang iyang gipasabot ngadili nimo palabyon ang adlaw nga dilika maghunahuna kon unsaon nimopagpanalangin ang inyong asawa obana ug pagtabang sa pagtubag saiyang mga panginahanglan.

Pagpili og Kapikas

Sister Beck Makadaghan makadungog kita sa

mga young adult moingon, “Nangita kosa akong soul mate [pares sa kalag].”

kasaysayan sa kalibutan nga walaymga problema, panahon nga walaymga butang nga angayang kahadlo-kan. Mao kana nganong kita adunayebanghelyo. Dili kita makapuyo dihasa kahadlok—dili dinhi niini ngaSimbahan—nga ang mga butang dilimagsilbe o adunay daghan kaayongmga hulga nga anaa didto nga moa-taki gayud. Mahimong personal kananga kahadlok o tiningub nga kahadloksa sibilisasyon. Kinahanglan lamangkita nga mosunod sa ebanghelyo uggamiton ang atong pagtuo ug moda-wat og mga tubag sa atong mga pag-ampo ug mopadayon. Ug mao kanakanunay ang paagi nga kini gihimo.

Elder OaksKon ako makahimo sa pagbatbat

sa dinaghan nga mga pulong sa kasu-latan, “Ang hingpit nga gugma [saGinoo] mowagtang sa kahadlok.”(1 Juan 4:18; tan-awa usab saMoroni 8:16).

Pareho nga Magkauban

Elder Oaks Mangutana ako og usa ka pangu-

tana nga may kalabutan niini.Nakadungog ako sa ubang mga batan-on nga naghunahuna sa kaminyoonug diha sa ilang panag-uyab nga nag-ingon, “Kon kita makahimo pa langog lista sa mga butang nga imongbuhaton ug akong buhaton, dayonubos sa gilatid niana nga lista ug niininga panagsabut, makabaton kita ogmalipayon nga kaminyoon.” Unsayimong hunahuna niana?

Sister Beck Dili kini usa ka listahan. Ang lista-

han mausab. Mawala ug motunga kinimatag adlaw.

Sister Tanner Adunay maanindot nga kinutlo

gikan sa manunulat nga si John Miltonsa iyang epiko nga balak nga ParadiseLost. Si Adan nagdayeg kang Eva alang“niadtong liboan ka maayong mgalihok nga migawas matag adlaw gikan

sa tanan niyang mga pulong ug mgalihok, inubanan sa Gugma.”4 Nindotkon kita adunay mga panag-uban ngapuno sa maayong batasan sa matagadlaw, diin maghunahuna kita kaba-hin sa unsay atong mahimo—pinaagisa atong mga pulong ug binuhatan sapagpakita og gugma.

Sister Lant Abi ninyo, angayan gayud nga adu-

nay pagbahin-bahin sa trabahoon dihasa kaminyoon, kay dili nimo mahimotanan nga ikaw lang. Apan nahitabokini kanako—hinoon, makita man—nga ang pagbahin-bahin sa trabahoonsa batan-ong mga magtiayon karonlahi kaysa niadtong bag-o pa kongnaminyo. Ako nagtan-aw sa batan-ongmga magtiayon sa akong pamilya—mga anak nako ug ilang mga kapi-kas—ug sa paagi nga sila mihimo samga butang diha sa ilang pamilya. Lahikini kaysa among gihimo. Makahumanlang gihapon sila sa trabahoon.Magtinabangay sila sa lahi nga paagi.Ug sa daghang mga paagi mas maayokini kaysa paagi sa paghimo namoniini. Ang punto mao, bisan pa, ngakana indibidwal. Matag magtiayonkinahanglang maningkamot unsaonnila sa paghimo ang mga butang.

Elder Holland Imo akong gidala og balik ngadto

sa pamahayag, nga nagsulti kabahin sapareho nga magkauban. Kita dili langmoingon, “Ikaw lang maoy tig-atiman,ug ako lang ang bahala sa kwarta o sabisan unsa pa.” Adunay pagkausab-usab sa tulumanon. Adunay balansedinhi. Kinahanglan kauban kita niini.Kinahanglan saw-an nato kini. Paranako mao gayud kana ang giingonsa pamahayag.

Laing linya gikan sa pamahayagmao, “Ang kalipay sa kinabuhi sapamilya mahimong makab-ot kon kininatukod diha sa mga pagtulun-an niGinoong Jesukristo.” Para nako kananag-ingon, “Maayo pang atimanonnako ang akong mga sayup sa dili pa

14 P E BR E R O 2008

ko mogahin og dakong panahon ngamabalaka sa sayup sa uban diha sapamilya.”

Elder Oaks Sa akong hunahuna kana yano

nga pagpakita sa unsay gitudlo niJesukristo sa dihang Siya miingon ngaayaw og sulayi sa pagkuha ang pulingsa mata sa uban hangtud imongmasusi ang troso sa imong kaugali-ngong mata (tan-awa sa Mateo 7: 3–5;Lucas 6:41–42; 3 Nephi 14:3–5).

Kultura sa mga Santos sa Ulahingmga Adlaw

Sister Beck Nakahunahuna ako og usa ka

ehemplo sa uban nakong mga higalakinsa mga kinabig sa Simbahan, ugdiha sa ilang kultura, diha sa ilangpamilya, walay ingon niini nga panag-hiusa ug Kristohanong ehemplo.Dili kini kabahin sa ilang kabilin.Apan mipasakop sila sa Simbahanug mihangup sa mga pagtulun-ansa Manluluwas, ug sila miingon sadihang sila naminyo, “Sama sa unsakaha ang kultura sa among pamilya?”“Unsa nga kultura ang maanaakanato?” Ug mainampingon kaayo silanga mitino, “Makabaton kita og usaka kultura sa mga Santos sa Ulahingmga Adlaw.” Gitun-an nila ang mgakasulatan; gitun-an nila ang mga dok-trina, nangutana, “Unsa may anga-yang mahitabo sa atong pamilya aronmapahiangay sa unsay nahibaw-annato nga tinuod?” Sila mitukod sailang panimalay diha nianangKristohanon nga mga baruganan ngaimong nahisgutan. Unsa man anggitudlo sa Manluluwas? Giunsa mannato pagtratar ang usag usa? Maayongmga pamatasan, kabuotan, pagtahud.

Ug karon sulod sa daghang mgakatuigan, atong nakita nga kana ngapamilya milambo. Wala nila batoni angkultura sa ilang nasud. Aduna sila’ykultura sa ebanghelyo diha sa ilangpanimalay.

PEBRERO 2008 15

Elder Oaks Ug kana mas maayo pa nga pun-

dasyon alang sa kaminyoon—ang kul-tura sa mga Santos sa Ulahing mgaAdlaw—kaysa hugpong sa mga lista-han sa trabahoon.

Sister Lant Gisultihan namo ang among mga

anak sulod sa mga katuigan sa ilangpagminyo nga dili kini kabahin konsi kinsa ang husto; kabahin kini konunsa ang husto. Matag usa kanila nag-dala og mga tradisyon gikan sa ilangmga pamilya nga ilang gigikanan, ugkamo manghinaut nga sa ilang pagdalaniini, sila motan-aw sa unsay husto—magtan-aw sa mga baruganan saebanghelyo aron sa pagtino niana—ug dayon mas momaayo pa sila kaysagigikanan nilang mga pamilya. Angilang pamilya mahimong mas lig-on;mahimo kining mas maayo.

Pagpadako sa mga Anak diha saPagtuo

Elder Holland Sister Tanner, naghisgut ka ni Adan

ug Eva. Mapasalamaton kaayo ako ngaaduna kita’y ikaduhang kapitulo sa

2 Nephi diha sa Basahon ni Mormon,nga nagsulti kanato og dugang pakabahin sa desisyon nga gihimo niAdan ug Eva kaysa nahibaloan ni bisankinsa dinhi sa kalibutan.

Ug sa akong pagbasa sa 2 Nephi 2,klaro kaayo nga wala unta’y mga anaknga matawo ngadto nila ni Adan ugEva didto sa tanaman (tan-awa sa ber-sikulo 23). Naghunahuna ako ngakadaghanan sa kalibutan wala mahi-balo niana. Alang kanato mahinungda-non kaayo kini nga punto sa doktrina,usab pagklaro sa ideya sa mahangtu-rong plano, ang pagkasentro sapamilya, ang punto nga kamongtanan mihimo kabahin sa plano.

Sister Tanner Akong gibati nga bulahan kaayo

kita dinhi sa Simbahan nga nakabatonsa pamahayag mahitungod sa pamilya.Kita makatan-aw niini nga dokumentosama sa kasulatan kay kini miabutkanato gikan sa buhi nga mga propetaug mga apostoles. Niini kita gipahi-numduman nga ang sugo nga gihatagsa Dios ngadto nila ni Adan ug Evanga magpakadaghan ug pun-on ang

yuta isip bana ug asawa nagpabilinnga gipatuman.

Akong nahinumduman nga dihangyoung single adult pa ako ug sasayong katuigan sa akong kaminyoonakong nadungog kana nga kasugoannga gisangyaw sa mga apostoles ugmga propeta diha sa pulpit. Ako mapa-salamaton nianang mao nga tambag.Akong nahinumduman nga nakadu-ngog kanila nga nagsangyaw nga kina-hanglan gayud kaming magminyo,aron makabaton og mga anak, ugmoeskwela, morag dunganon tanan,nga daw imposible. Tingali mora kiniog imposible, sigurado ko aduna kitaykatawhan nga mokwestyon ug mati-ngala kon sa unsang paagi kini posible.

Samtang naghunahuna ako niananga sugo nga pabiling gipatuman,nagtuo gayud ako nga kana insakto,ug ako nagtuo nga kini nagkinahang-lan gikan kanato og dakong pagtuo ugdakong kaisug ug kasagaran dakongsakripisyo. Sa akong hunahuna kininagkinahanglan nga kita nahisubay saGinoo aron sa pagdawat og personalnga pagpadayag, ug sa akong huna-huna kini nagkinahanglan og putli ngakasingkasing aron dili kita mahukma-non sa ubang mga tawo kinsa nagga-mit sa ilang hugot nga pagtuo ug adu-nay ilang kaugalingong personal ngapagpadayag kalabut niana nga sugo.

Elder Oaks Sa akong hunahuna ang bag-ohay

lang nga gisulti ni Sister Tanner tinuodug importante kaayo. Salamat niananga pamahayag. Kita anaa sa kakuyawkaron, para nako, kalabut sa mgamiyembro sa Simbahan nga mi-konsi-derar sa kalibutanong mga prayoridadsa ilang mga desisyon kabahin sa pag-baton og anak. Imbis nga himoonkadto nga mga desisyon uban sa pag-tuo diha sa mga saad sa Ginoo ug sapagsalig diha sa kon unsay atongnasayran mahitungod sa mahinungda-nong plano sa kalipay ug sa katuyoansa kinabuhi, sila mitan-aw sa laing

LITR

ATO

© 2

005

PIN

AAG

I NI R

OBE

RT C

ASEY

Sa ilang sagrado nga mga responsibilidad, ang mga amahan ug mga inahanobligado sa pagtabang sa usag usa isip katugbang nga mga kauban.

16 P E BR E R O 2008

mga tinubdan—telebisyon o inila ngamga eksperto sa ideyolohiya sa kali-butan karon o gani ang pamugus sailang mga silingan—aron mohimo ogmga desisyon nga mahinungdanon ugmahangturon ug nagkinahanglan ngabuhaton sa mainampoong paagi saatubangan sa Ginoo.

Sister BeckSa akong hunahuna kini mao ang

isyu sa pagtuo. Kita nahibalo kalabutsa daghang mga lugar sa tibuok kali-butan diin adunay mga kakuwang samga kapuy-an. Unsaon man ninyopagbaton og mga anak isip bag-ongminyo, nga bisan sa pagpangita oglugar nga kapuy-an dili man ganikamo makakita? Sa akong hunahunakini usa ka butang kalabut sa pagtuo.Wala kita’y anak tungod kay adunakita’y kwarta, tungod kay kita adunayigong kapanguhaan. Kita adunay mgaanak tungod sa pagtuo.

Kana nga pagbati ug kinaiya sapagpangita sa mga panalangin saGinoo ubos sa plano, nagtuo ako,nga magmugna og mga milagro dihasa mga kinabuhi sa mga tawo. Konkamo anaa sa lugar nga adunay kaku-wang sa kapuy-an, ang dalan maabli-han. Ingon nga ang pagbayad og ika-pulo usa ka butang kalabut sa pagtuo,mao usab ang pagbaton og mga anaknga usa ka butang kalabut sa pagtuo.Dili ka mobayad og ikapulo gamit angkwarta; dili ka makabaton og anakgamit ang kwarta.

Elder Oaks Kami makadugang niana nga kami

nagtudlo og kinatibuk-ang mga baru-ganan tungod kay kami mga GeneralAuthorities ug kinatibuk-ang mgaopisyales.

Sister Tanner Nagustohan nako ang hugpong

sa mga pulong “ang dalan maablihankon maglakaw kita pinaagi sa pagtuo.”Ug sa akong hunahuna kana tungod sausa ka personal nga kasinatian. Dihang

bag-o pa kaming naminyo, ang ama-han sa akong bana mihatag kaniya ogpanalangin, ug siya miingon, “Sundaang mga baruganan sa ebanghelyo—buhata unsay nahibaw-an nimo ngaangay niini nga kaminyoon ug pagla-kaw pinaagi sa hugot nga pagtuo—ugang dalan maablihan, mga dalan ngawala pa nimo makit-i karon.”

Sa akong hunahuna ang paglakawpinaagi sa pagtuo wala magpasabutnga magdinanghag og lakaw.Kinahanglan nga magmaalamongayud kita sa atong mga desisyon ugbusa magkugi og maayo ug andamnga mosakripisyo ug tingali maglakawnga wala gayuy mahimo. Apan usakana ka panalangin sa among mgakinabuhi nga ang mga dalan nga walanamo makit-i naablihan. Ug nagtuoako nga usa kana ka tinuod nga baru-ganan para ni bisan kinsa nga nagla-kaw pinaagi sa pagtuo.

Sister Lant Naghisgut kamo kabahin sa pagka-

andam sa pagbuhat sa buluhaton ngagikinahanglan. Ang pagbaton og mgaanak dako gayud nga buluhaton. Ugdili kita angay nga mahadlok niana,tungod kay kanang mao gayud ngaelemento sa pagkugi ug ang pagka-andam sa pagbuhat bisan unsa ngagikinahanglan mao ang makapahimokanato kon si kinsa kita. Ang pagsakri-pisyo mao ang makapahimo kanatokon si kinsa kita. Gusto ko nga moha-tag sa akong pagpamatuod mahitu-ngod sa kalipay nga nagagikan sa pag-baton og mga pamilya, nga nagagikansa pagbaton og mga anak, tungod kaydili lamang kana sugo gikan sa Ginoonga buhaton kini, apan adunay dag-kong gisaad nga mga panalangin.

Elder Oaks Ug magmahunahunaon kita sa

kamatuoran nga sa daghang mgabahin sa kalibutan diin ang katawhannagpaminaw niini nga sibya, ang ideyasa pagbaton og mga anak gisalikway.O sa hunahuna nga kon ikaw adunay

usa ka anak igo na kini ug ang usa katawo tonto o dili mabayanihon angpagbaton og sobra pa sa usa ka anak.Adunay daghang mga ideya sa kalibu-tan nga sukwahi sa plano sa ebang-helyo. Ug sama sa giingon ni amahangLehi, “[Kay] gikinahanglan gayudnga adunay katugbang sa tanan ngamga butang” (2 Nephi 2:11). Dili kitamakalaum nga dayegon sa mataghigayon kon kita mobuhat sa unsaynahibaw-an nato nga husto. Apan angGinoo mopanalangin kaninyo.

Ang mga Tinguha sa Kasingkasing

Sister Beck Nakaila ako og daghang mga magti-

ayon nga nagtinguhang makabaton ogmga anak ug wala mahatagi niana ngapanalangin. Ang ilang hagit mao anghagit sa pagka walay mga anak, ugkinahanglan kita nga maminaw ugmagmaabagon ug maawhagon ngadtokanila. Ug nagtuo usab ako nga angtinguha nga makabaton og mga anaksa nag-inusara nga mga sister ug niininga mga magtiayon siguro dili maha-naw kon sila matarung, tungod kaytinguha kana nga hinatag sa Dios. Maykalabutan kini sa ilang mga kinaiyahanug sa pagbansay nga nadawat niladidto sa kalangitan. Aron ang pangan-doy dili mahanaw. Apan ang Ginoomopanalangin kanila.

Elder Oaks Ug kana nga pangandoy i-konside-

rar sa katapusan nga paghukom.Usa sa makahupay kaayo nga mgapakisayran sa tibuok kasulatan alangkanako anaa sa ika-137 nga seksyon saDoktrina ug mga Pakigsaad, bersikulo9, diin kita gisultihan nga ang Ginoomagahukom kanato sumala sa atongmga binuhatan ug sumala sa mgatinguha sa atong mga kasingkasing.

Ang Pamilya Unahon

Elder Holland Hisgutan nato ang kabahin sa

pagpadako sa mga anak, ang unsay

mosunod human nato natuman angsugo ug imbitasyon sa pagbaton ogmga anak ug sa pagpadayon samahangturon nilang pag-uswag pina-agi sa paghatag kanila nianang mortalnga kahigayunan. Kana nga mgakatungdanan dili mahimo nga walaykalabutan, tungod kay para nako angsugo sa Ginoo ngari kanato dili yanolamang nga magbaton og mga anak,kini mao ang pagpadako kanila ubansa hunahuna nga kita moluwas kanila.

Elder Oaks Samtang naghisgut kita niini, unsay

buot ipasabut sa ang pamilya maoyunahon? Nagsulti kita niana, ug kitamituo niini, apan unsay buot ipasabutsa ang pamilya maoy unahon?

Gusto kong mogamit sa imongmga anteyohos aron gamiton angpasumbingay gikan ni Neal Maxwell.Siya misugyot diha sa laing hilisgutannga mosulat kita og bisan unsa sulodsa atong mga anteyohos aron konmangita kita og bisan unsa nga hilis-gutan, atong makit-an kana nga men-sahe. Ug kita tingali moingon nga kon

inyong isul-ob ang inyong mga ante-yohos aron mangita og mga desisyonkalabut kon unsaon sa pamilya sa pag-gamit sa oras niini o mga desisyonkalabut kon unsaon pag-iskedyul saward sa mga kalihokan niini, atongnasulat sa sulod sa atong mga anteyo-hos, “Ang pamilya unahon.”

Elder Holland Ganahan ako—kitang tanan gana-

han—sa linya gikan sa Ecclesiastes,“Adunay panahon alang sa tanangbutang, ug panahon alang sa tagsa-tagsa ka tuyo ilalum sa langit”(Ecclesiastes 3:1). Gamay nga oraslamang ang anaa kanato, apan parehora kitang tanan og gidaghanon. Maonga sa akong hunahuna kon traba-hoon nato ang mga prayoridad, maka-himo kita nga unahon ang pamilya. Saakong hunahuna makahimo kita ogmas maayo pa nga trabaho.

Elder OaksUg kon ang pag-una sa pamilya ang

atong hisgutan, kinahanglan kitangmaghunahuna og mga ideya sama

sa pamilya nga pag-ampo ug familyhome evening ug pamilya nga pag-tuon sa kasulatan ug maggahin ogpanahon ug siguruhon nga kiningmga butanga nga may mahangturongmga sangputanan sa espirituhanongpag-uswag sa atong mga anak mahi-tabo. Usa kana ka pagpakita nga “angpamilya unahon.”

Mga Sumbanan sa Pamilya

Elder HollandGusto kong mohisgut pag-usab sa

pulong nga sumbanan diha sa mubonga mga gihisgutan sa atong pagsu-god. Pipila niining mga butanga ngahapit na nato mabaliwala kinahang-lang dili baliwalaon, sama sa pamilyanga pagtuon sa kasulatan, sama sapamilya nga pag-ampo, sama sa family

18 P E BR E R O 2008

home evening—naghisgut kita niananga ingon og kini nasabtan sa tanan—apan angay unta kanang mahimongkabahin sa sumbanan sa pamilya.

Sister Tanner Usa ka butang nga makahatag og

paglaum kabahin sa mga sumbananmao nga bisan tuod og atong mama-tikdan ang atong mga kakulangan sapagpaningkamot sa pagpalig-on niininga mga sumbanan, kini talagsaon ugmakapatagbaw alang kanato samtangatong makita ang atong mga anak ngamipadayon niadtong mga sumbanan,bisan tuod og wala nato batia ngamorag labihan na kaayo kita ka per-pekto niini.

Elder Holland Ang uban niini nakat-unan gayud

nila.

Sister Tanner Sa personal nga sinulat, ang akong

bana misulti sa lubong sa iyang ama-han nga siya walay nakat-unan sa sim-bahan nga wala pa niya makat-unisa iyang kaugalingong panimalay.Naghunahuna ako nga usa kadto kadakong pasidungog ngadto sa iyangmga ginikanan—mga ginikanan sadako nga pamilya. Siya misulti konunsang paagi nga sila usahay magpun-dok sa kama sa mga ginikanan, ug angamahan mokuha og daan nga tabil sabintana sa kwarto ug modrowing niinisa tsart sa plano sa kaluwasan. Siyamiingon, “Nakat-unan namo ang planosa kaluwasan nga nagpundok og ling-kod sa kama sa among amahan ug saamong inahan. Wala na gayud kamimanginahanglan sa ubang mga kaliho-kan nga gipasiugdahan sa kalibutankarong mga panahona, kay kamimogawas sa hawan sa likod ug mag-dula og ‘No Bears Are Out Tonight’o laing mga dula isip usa ka pamilya.”Sa ingon adunay daghang maayo ngamga butang nga gihimo niini ngapamilya nga magamit ang ilang oras sa

pamilya aron magkahiusa ug magtudloug maghimo og mga handumanan.

Elder Oaks Nakahinumdom ako og usa ka

lagda nga anaa sa among pamilya—kada pamilya adunay mga lagda— ngadili gayud kami motan-aw og telebis-yon kon kami mangaon, tungod kaykami naghunahuna nga kini nga higa-yon mao ang panahon sa panag-istor-yahanay: “Unsay gibuhat nimo karongadlawa?” “Unsay nakahasol kanimo?”“Unsaon namo sa pagtabang?” Kanadili mahitabo kon ang balita, bisanunsa ka importante, mobalda sa pana-hon sa pagpangaon sa pamilya. Dilikami makakaya nga mokaon sa fastfood, mao nga wala kami bisan unsanga lagda aron makapugong niana.Apan aduna kami usa ka lagda nga dilimotan-aw og telebisyon ug daghangpanagsultihanay, ug kinahanglangmopauli kaming tanan para sa paniha-pon. Kaming tanan dili magkapundoksa pamahaw—tungod kay ingon nianaang among mga kahimtang—apanadunay usa ka tingkaon nga magka-pundok kami. Maayo kaayo kana parasa among pamilya.

Sister Tanner Kami adunay susama nga mga

kasinatian. Naghisgut ka kabahinsa panagsultihanay ug mohiusa sainyong mga kaugalingon uban sa usagusa diha niana nga panagsultihanay.Dili lamang kini makapahiusa ugmakahatag og kasayuran, makalingawkini. Magkataw-anay kamo, ug magpa-ambitay og maanindot nga mga kasi-natian. Naandan na namo nga maypamilya nga pag-ampo sa panahon sapamahaw ug panihapon, kay magka-pundok kami alang sa mao nga duhaka panahon sa pagpangaon. Apanmora og kataw-anan nga ang amongpamilya nga pag-ampo kasagaran maoang sinugdanan sa mga hisgutanan sapanagsultihanay sa panahon sa pagpa-ngaon. Usahay ang akong bana mag-ampo alang sa usa ka lola nga opera-hanan, ug ang mga bata wala masayudniana. O mag-ampo siya alang sa usaka tawo sa kalibutan nga nag-antustungod sa usa ka linog, ug uban panga natural nga katalagman. Ugdayon, samtang nangaon, anaa nakami niining maanindot nga mgahilisgutan nga paga-istoryahan.

Sister Beck Nagtubo ako sa usa ka dako nga

pamilya. Ang akong mga ginikananadunay daghan kaayo nga mga anak.Ug kana nagpasabut nga adunaydaghan nga mga opinyon ug daghangbuluhaton aron maatiman kiningpamilyaha. Apan ilang gigamit ngainstrumento ang family home even-ing aron matudloan gayud kami ogmaayo. Matag semana manganta kamiog “Gugma sa Panimalay.” Mao kanaang pangbukas nga himno. Ug nahi-numdom ako nga isip usa pa ka tin-edyer nga naghunahuna nga kapoygayud kaayo ang pagkanta nianangkantaha kada semana.

Elder Oaks Usahay kana nga himno kantahon

nga nagpangagut ang ngipon.

Elder Holland Ug tungod kay giingnan sila nga

kantahon kini.

Sister Lant Usahay ngipon sa mama ang nag-

pangagut.

Sister Beck Labaw pa kadto sa tinuhoan kay

sa nabatasan na. Apan kada semana,si Papa moingon, “Karon mangantakita sa atong pangbukas nga himno,‘Gugma sa Panimalay.’ ” Ug sa dihanghapit na ako mo-14 o 15, nianangedara nga kamo mangutana sa tanangbutang, akong gipangutana ang akongpapa, “Nganong kinahanglan mannatong kantahon kini nga himno kadasemana? Adunay daghang maayo ngamga himno sa hymnbook nga pwedenatong kantahon.”

Ug istrikto kaayo siyang mitan-awnako, ug miingon siya, “Kon makat-on ka na sa leksyon 1, tudloan koikaw sa leksyon 2.” Wala ako mahibalokon unsa ang leksyon 2; wala ganikami makaabut diha, apan isulti nakonga paglabay sa daghang katuigan,nagtan-aw ako sa akong pamilya, ugmahal gayud namo ang usag usa.

PEBRERO 2008 19

Kami nakahimo, maingon ta, sulod samga katuigan, sa pagkat-on sa paghi-gugma sa usag usa tungod kay maokana ang leksyon 1 nga gustongitudlo sa akong mga ginikanan. Silawala mosulay sa paghisgut sa tanan.Nasayud sila nga kon sugdan nila saingon niana, mahimo gayud kini.

Usa ka talagsaon nga inahan angmiduol kanako. Siya adunay upat kaanak ubos sa pangedaron nga saisanyos, ug siya miingon, “Nagmatinud-anon kami sa pagpaningkamot ngamaghimo og pamilya nga pagtuon sakasulatan kada buntag, apan nahimokining kagul-anan. Adunay sige oghilak; dili sila maminaw.” Ug miingonako, “Unsa kadugay kamong misulaypaghimo niini?” Siya miingon,“Naghimo kami og tumong ngamohimo niini og 10 minutos kadaadlaw.” Ug ako miingon, “Sa mga tig-paminaw kanimo, siguro sobra ka naog mga 8 minutos kadugayon.”Nakasabut siya sa sumbanan, apankinahanglan siya nga mopahiangaysa edad sa iyang tigpaminaw.

Mahimo nga magsugod sa usa kalarawan ni Adan ug Eva ug hisgutanang kalabut sa larawan ug dili mosulaysa pagtabang sa dos anyos sa pagbasasa mga kasulatan. Apan matinud-anon

siya, ug tungod niana gimahal nakosiya.

Dili Paghukom sa Uban

Sister Lant Elder Holland, gusto lang kong

mosulti og pulong bahin sa paghu-kom sa ubang tawo. Nagtan-aw kita saubang mga tawo, ug ang mga butangdili kanunay ingon niana kon unsakini. Naghunahuna kita nga usa kinika paagi, apan dili ingon niana kanu-nay ang paagi.

Dako ang among pamilya, ugang akong bana mao ang bishop sadihang ang tanang mga anak gagmaypa kaayo. Mangandam ako tibuokadlaw sa Sabado ug tibuok buntag saDominggo aron dad-on sila sa simba-han, ug kinahanglan nga dad-on nakosila didto og sayo o dili nalang mimangadto didto. Maglinya kami satibuok lingkuranan—mapuno saamong mga anak ang taas nga lingku-ranan diha sa tunga sa ikaduhanglinya sa likod—ug naa na kami didtosa dili pa magsugod ang miting.

Nakahinumdom ako usa ka adlawnga adunay usa ka sister nga diha saakong likod ug miakbo ug miingon,“Sister Lant, kon sama pa lang kamaayo ang akong mga anak sa imohaug kon sayon pa lang para nako samanimo, magpamilya usab ako og dako.”

Misugod ako og hilak, ug naghilakgayud ako sa tibuok miting. Ug angakong bana nagsige og tan-aw kanakonga daw nangutana kon “Unsa’y nahi-tabo? Unsa’y nahitabo?” Nahigawadgayud ako. Hilabihan gayud ako kadismayado. Ug kini tungod kay dilikadto sayon.

Kasagaran mohukom kita sa usagusa. Grabe kita nga mohukom. Omohukom kita sa dili angay samtangmagtan-aw kita sa uban nga walaykalooy. Ug kita wala gani gayud kahi-balo unsa ang kahimtang sa usag-usa.Angay lang nga maghigugmaay kita sausag-usa.

20 P E BR E R O 2008

Elder Holland Ug maghupot sa doktrina, maghu-

pot lamang niini nga mga hunahuna—katkaton nato kini nga bukid sa pinaka-maayong paagi nga atong nahibaw-an,ug kana usahay lahi sa matag pamilya.

Manag-ubang Magtrabaho

Elder Oaks Adunay laing aspeto niana, ug

kana mao ang paghagit sa mga ama-han sa pagpangulo. Ang pamahayagsa pamilya naghangyo kanila ngamangulo. Ang mga amahan kinahang-lang mopundok sa ilang mga pamilyalibut kanila alang sa pamilya nga pag-ampo. Ang mga amahan kinahang-lang mosiguro nga ang mga familyhome evening gihimo. Usahay kanapinakamaayo nga mabuhat pinaagisa pagdelegar ngadto sa inahan angpagplano; mas maayo siguro siyaniini kaysa amahan. Apan ang Ginoomopabilin sa amahan nga respon-sable. Mao nga atong mabasa diha sapamahayag sa pamilya nga “ang mgaamahan mao ang mangulo.”

Mga amahan, barug ug buhata anginyong tahas.

Elder Holland Ug kana nahiangay usab sa nauna

natong komentaryo, nga daghang mgaimpluwensya sa kalibutan nga mobirasa mga tawo gawas sa panimalay. Lainna usab kining sanglitanan sa atongpagpaningkamot sa pagdala sa mgatawo ngadto sa panimalay, lakip ugilabi na, kami mosulti pag-usab, samga amahan.

Sister Lant Ang mga amahan mangulo, ug ang

mga amahan mopundok sa ilang mgapamilya libut kanila. Apan kinahang-lan nga motabang ang mga inahanniana. Kinahanglan nilang palihokonang ilang mga pamilya sa pagpundoksama niana ug mopasayon niini aronmahimo kining maayo nga kasinatian.

Sister Beck Kon kamo manag-uban, kon kamo

nasayud—balik ngadto sa gisugdannato nga baruganan—nga ang pamilyagi-orden sa Dios ug manag-ubankitang nahilakip niini, dayon siyempremanag-uban kamong magplano ugsiguroha nga kini mahitabo. Tabangininyo nga mahitabo kini.

Sister Lant Ug kinahanglan nga ang mga anak

andam. Ang mga tin-edyer kinahang-lang andam nga mobuhat.

Sister Beck Hinoon, usahay andam sila.

Elder Oaks Dili kana gamay nga tahas.

Sister Lant Buhata lang kini. Buhata lang kini.Ang mga baruganan nga atong

nahisgutan, tanan niini nga mga baru-ganan kabahin sa unsay angay ngabasehanan sa pamilya, tanan motu-mong kanato ngadto sa templo. Saakong hunahuna usa ka panalangin saatong mga kinabuhi ang templo, konnakaadto na ba ang atong pamilya satemplo, o kon manghinaut kita ogpamilya nga mosulod sa templo. Angtanan niini nga mga baruganan sakamatuoran ug kining mga sumbanansa kinabuhi sa pamilya aduna gayuykalabutan sa mga panalangin sa tem-plo tungod kay diha mahimo kitangmahangturong mga pamilya.

Si Elder Ballard miingon kanato nga“tataw kaayo, kadtong ... gisaligan ogbililhong mga bata gihatagan sa usa kasagrado, halangdon nga katungdanan,kay kita ang gipili sa Dios nga moali-rong sa mga bata karon uban sagugma ug sa kalayo sa pagtuo ug sapagsabut kon si kinsa sila.” 5 Ug tukmakana nga mihulagway sa unsay angaynatong buhaton isip mga ginikanan.

Mga Kabanay

Elder Holland Nganong dili man kita maghisgut

sa uban nga makatabang sa “mga

pamilya”—mga apohan, mga iyaan,mga uyoan, usa ka tawo nga sapagkakaron wala pa’y kompleto ngapamilya. Atong giila sa pagsugod ngadili tanan moabut niini nga kahim-tang, apan kitang tanan makapasaligngadto sa sumbanan; kitang tananmakapasalig ngadto sa doktrina. Maymga komentaryo ba unsaon natopagkuha og interes sa mga pamilya,sa kinatibuk-ang kahulugan niini?

Sister Lant Dili ako ganahan nga maghunahuna

isip usa ka inahan nga ako walaykatabang gikan ni bisan kinsa.Mapasalamaton ako sa maayong mgatawo kinsa naka-impluwensya sa akongmga anak. Ug adunay daghan kanila,gikan sa mga titser, mga silingan, mgahigala, mga kaparyentihan. Daghangmga paagi nga ang mga tawo nakata-bang sa akong mga anak. Ug mapasala-maton ako niana. Dugang kana ngasaksi sa mga butang nga gusto namongitudlo kanila. Ug usahay moabut ka sapunto nga dili ka maka-impluwensyasa usa sa imong mga anak sa paagi ngaganahan nimo, apan adunay usa katawo nga makahimo.

Ang uban nakong mga anak nag-puyo sa laing mga nasud. Ang kamang-huran nakong anak nga babaye nag-puyo sa Espanya uban sa iyang bana,ug may una nang anak didto saEspanya. Siyempre layo siya sa iyangLola, ug nabalaka ako kabahin niini ugnabalaka kabahin niya, apan kiningtalagsaon nga mga Santos didto maoang iyang pamilya. Anaa sila didtoalang kaniya, ug sila mitabang kaniya,ug sila nagpundok libut kaniya ug nag-mahal kaniya ug nagmahal niana ngabata. Mapasalamaton gayud ako kanilaug sa ilang pag-amuma ug sa ilangimpluwensya sa iyang kinabuhi.

Elder Oaks Kay nagtubo sa panimalay nga usa

lang ang ginikanan human sa pagka-matay sa akong amahan sa hapit naang akong ikawalo nga birthday,

nasayud gayud ako kon unsa angimpluwensya sa mga apohan, unsaang impluwensya sa mga iyaan ugmga uyoan ug mga ig-agaw. Gikalipaynako ang pagkakita sa kalig-on sa mgakabanay samtang nagbiyahe akogawas sa Estados Unidos.

Sa akong hunahuna sa daghangmga bahin sa kalibutan ang porma sakabanay mas lig-on kaysa nahitabo saAmihanang Amerika. Akong gidasigang kauban nakong mga miyembro saAmihanang Amerika sa pagsiguro ngasila mitabang, mipalig-on nianangkabanay, ug masayud nga adunaymga dapit sa kalibutan diin kana ngasitwasyon mas maayo pa kaysa unsakini sa Amihanang Amerika.

Sister Beck Anaa usab ang pamilya nga ward.

Sama sa among nahisgutan, sa matagward magkalain-lain ang inyong kasi-natian ug mga hagit. Ang uban niad-tong mga babaye makabaton og mgaanak; ang uban maminyo; ang ubanma-biyuda; ang uban dili. Sa tinuodlang adunay pipila ka mga babayekinsa makabaton og mga anak ugmakabaton og daghan kanila. Ug nia-nang pamilya nga ward angay nga kitamosuporta sa mga tawo nga maydagko nga pamilya. Usa kana ka hagitang magbaton og dako nga pamilya.Manghinaut gayud ako nga walaysakop sa Simbahan nga moduol salaing sister diha sa ward ug moingon,“Nabuang na ka kay gipun-an na sadnimo og laing anak,” apan hinoonmaglipay sa iyang abilidad ug sa iyangtinguha nga makabaton kanila ug moi-ngon, “Mosuporta ko nimo. Buhatonnako ang tanan nakong mahimo sapagdasig ug pagtabang kanimo.”

Elder Oaks Nalipay ako nga imo kanang nahis-

gutan kay nakakuha kami og report ngaang ubang mga Santos sa Ulahing mgaAdlaw misaway sa laing mga Santos saUlahing mga Adlaw tungod sa pagbaton

PEBRERO 2008 21

og mga anak. Nakahinumdom ako sasayo sa among kaminyoon sa dihangang akong asawa nga si June mabdossa ikalima namong anak, usa ka aktibokaayo nga sister sa among ward mii-ngon ngadto kaniya, “Unsay gustonimong buhaton, pun-on og tawo angkalibutan nga ikaw ra?” Ug mapasigar-buhon ako kang June sa dihang siyamitubag: “Wala ko’y laing mahunahu-naan nga mas maayong mohimo niini.”

Elder Holland Ug kaming tanan nakasabut—si

Sister Tanner mihisgut niini—ngaadunay mga isyu sa panglawas, adu-nay mga isyu nga dili makiyutan-on.Wala kita maghisgut bahin sa kwartao sosyal ug kultural nga mga pamu-gus, naghisgut kita bahin sa lehitimonga mga hinungdan nga may kalabu-tan sa ebanghelyo nga atong gibanta-yan ug gitimbang-timbang. Mao kanaang dakong rason nga angayang dilimohukom. Kita nagtudlo, kita nagda-sig, kita nagsuporta, kita naglipay;sulod sa kinatibuk-ang kahulugan saebanghelyo nga kita nagdasig sa mgatawo sa pagpangita nianang kapala-ran nga ilaha.

Ayaw Gayud Paghunong

Sister Tanner Naghunahuna ako kalabut sa hisgu-

tanan sa pagmatuto sa mga anak ngaaduna siguro’y mga tawo nga nagtan-aw kanato kinsa lain ang paminaw sailang kaugalingon. Sa akong hunahunaang kalainan tali sa sumbanan ug sareyalidad sa inadlaw-adlaw nga kina-buhi usahay daw dako kaayo alangkanato isip mga inahan ug mga ama-han. Apan nagtuo ako nga ang pagka-inahan ug amahan usa ka mahangtu-ron nga tahas, usa ka mahangturonnga katungdanan, ug kana nga katung-danan ug sa bisan unsa nga katungda-nan, nabulahan kita sa balaan ngatabang. Nagkinahanglan kita niana ngabalaan nga tabang, ug nagkinahanglankita niana nga espiritu uban kanato

samtang kita nagmatuto sa atong mgaanak. Gani, sa akong hunahuna samani Eliseo, nagkinahanglan kita ogdoble nga bahin niana nga espiritusamtang kita nagmatuto sa atong mgaanak. Ako nagtuo nga nabulahan kitaniana. Kini mga anak sa atongLangitnong Amahan, dili lamang kayatoa. Sila Iyang espiritu nga mga anak,ug Siya mopanalangin kanato og doblenga bahin niana nga espiritu.

Elder Oaks Ug ang ubang bata mas lisud lang

gayud kaysa uban. Walay ingon niananga parehong matagad ang tanangmga bata sa atensyon sa ginikanan o saubang importante nga mga desisyonnga gikinahanglan. Mahimo nga mag-kapareho kita sa pagkabahin sa kabta-ngan samtang kita mopili o dili mopili,apan sigurado nga dili kita magkapa-reho sa pagkabahin sa oras kay angmga panginahanglan managlahi.

Sister Beck Nakakita ako og ehemplo sa pagba-

hin sa oras sa kaugalingon nakongpanimalay samtang nagdako. Angkamagulangan nako nga igsuongbabaye, ang kinamagulangan sa 10,nabungol sa dihang dos anyos pa siya.Ang akong mama dili makaingon,“Hatagan nako og 10 minutos kiningbataa ug 10 minutos sa nagsunod.”Walay duda nga kadto nga anak ngababaye gigahinan gayud og daghangoras diha sa pamilya.

Naghunahuna usab ako nga angtabang ug gahum sa usa ka na-sealednga mahangturong pamilya nagagikansa templo. Sama sa stake presidentnga gihatagan og mga yawe ug gahumug awtoridad, ug ang bishop adunaymga yawe ug awtoridad sa pagdumalasa iyang ward ug sa pagpangulo didto,ang mga ginikanan didto sa templogihatagan og gahum nga makadawatog mga tubag, sa pagdawat og pagpa-dayag aron pagresulbar sa unsay kina-hanglan nilang resulbahon.

22 P E BR E R O 2008

Elder Oaks Kabahin niana nga panan-awon mao

ang pagka-amgo nga ang Dios mihatagniini, sa Iyang mga anak, sa gahum sapagpili. Ug ang panahon moabut dihasa ilang pagkahingkod nga sila kina-hanglang mohimo og mga pagpili ugmao ang manubag niini.

Kanunay gayud nga makalolooykon ang mga ginikanan magpas-an sapagkasad-an sa tibuok nilang hingkodnga kinabuhi tungod sa matag desis-yon nga gihimo sa ilang mga anak.Kita dili, dili ug dili gayud mohunong.Ug kita responsable sa pagtudlo oghusto nga mga baruganan ug mobu-hat sa tanan natong mahimo nga maygugma ug pag-aghat ug uban pa.Kining tanan mga baruganan sa pries-thood alang sa pagbansay sa awtori-dad sa pamilya ingon man usab saSimbahan. Apan sa katapusang pag-analisar, ako moingon ngadto saakong isig ka hingkod nga mga ginika-nan ug mga apohan, padayon sa pag-ampo, padayon sa pagsulay, apan biya-i kanang palas-anon sa pagkasad-ankay ang mga tawo nga gihatagan oggahum sa pagpili makahimo og sayupnga mga pagpili. Usahay ang bugtongpaagi nga makat-on ang mga tawomao ang paghimo og usa ka pagpiliug tan-awon ang sangputanan niini,ug dayon kita mosalig sa hilabihannga gahum sa Pag-ula sa atong Ginooug Manluluwas nga si Jesukristo. Ugadunay pipila lamang gayud ka mgasala nga mahimo nato dinhi sa morta-lidad, sa tukma nga mga baruganan,nga dili mapasaylo pinaagi sa gahumsa Pag-ula sa atong Ginoo.

Pagmugna og usa ka Maamumahon nga Palibut

Sister LantIgo na ba ang atong naistorya kaba-

hin sa tinuod nga pagmahal sa usagusa? Naggamit kita og daghang mgapulong mahitungod sa paagi konunsaon nato sa pagtudlo angatong mga anak ug unsa ang

mga butang nga gikinahanglan natongbuhaton diha sa atong mga panimalay,apan sa akong hunahuna kinahanglanlamang nato nga mohigugma sa usagusa. Nakadungog ako og pamahayagnga walay mas molabaw pa ngamahimo sa amahan alang sa iyangmga anak kaysa paghigugma sa ilanginahan. Ug mao usab kana alang samatag sakop sa pamilya—sa pagpa-ngita gayud og mga paagi aron ipakitaug isulti ug ipahayag kana nga gugma.

Elder Holland Maingon nga gipaningkamotan

gayud nato diha sa Simbahan ngamapundok ang mga tawo diha sapanimalay, lakip na ang Amahan.Adunay pagdapit ngadto sa Amahanug Inahan nga maanaa gayud silangduha sa panimalay kutob sa mahimo.

Ang amahan sa akong asawa nama-tay dili pa lang dugay, ug siya nagba-ngutan sama nga ang usa ka anak ngababaye nawad-an sa iyang amahan.Ako siyang gihupay, ug siya miingon,“Apan mahal kaayo ko niya. Iya kongkantahan. Iya kong pakatulgon. Iyakong habulan.” Siya miingon, “Dilikaayo ko kahinumdom og gabii ngawala siya motapad nako sa kama ugkantahan ko.” Mihimo ako ogpunto kabahin sa mga papa,mga amahan, nga anaa sapanimalay. Ug gipasidung-gan nako ang akongmga anak nga lalaki,kinsa mas maayo pakay kanako sapag-ilis og mga

diaper ug sa pagdala sa mga bata sasimbahan.

Sister Lant Sa akong hunahuna adunay usa ka

gamhanang impluwensya sa kalibutannga mosulay sa pagbira kanato dililamang pagawas sa panimalay, apansa pagpalayo gikan sa mga butangnga importante kaayo. Sa tan-awnako sa unsay mopahilayo kanato samga pamilya, usahay mao ang kaadu-nahan kaayo, ug usahay mao angkakabus kaayo. Apan kining tananmay kalabutan sa materyal nga mgabutang. Sa akong hunahuna kina-hanglan gayud kitang mag-amping sapagtan-aw sa atong mga kinabuhi ugmga prayoridad—Bisi ba kaayo kita?Sobra ba kaayo ang atong paningka-mot? —ug tan-awon ang mga butangnga mohimo gayud og kalainan samga kinabuhi sa atong mga anak ug

PEBRERO 2008 23

mosiguro nga dili ang espiritwal ngamga butang ang atong gipadaplin.

Sister Beck Paminaw nako wala kini magkina-

hanglan og daghang kalihokan o orasaron pagsunod sa plano sa Ginoo.Mahimo kini sa yano nga mga paagi.Sa akong hunahuna usa sa mgaimportante kaayo nga mga konseptonga kinahanglang mahuptan sa mgaginikanan kalabut sa panimalay maoang pagmugna og pagbati diha sapanimalay. Kasagaran moingon kitanga kini ang mga buluhaton o mosu-kod kita sa mga butang pinaagi samga kalampusan o mga butang o mgalistahan. Apan makahimo kita sa pag-hunahuna og usa ka palibut diin angusa ka butang mahimong motubo.Ang pulong pag-amuma nagpasabutnga tabangan ang usa ka butang ngamotubo. Walay butang nga motubo sauga kaayong lugar o bugnaw kaayo ogahi kaayo ang yuta. Ang trabaho samga ginikanan sa pagmatuto sa mgaanak mao ang pagmintinar niana ngapalibut diin ang mga butang maka-tubo uban sa Espiritu, diin may pag-tuo ug paglaum ug gugmang putli.

Nakakita ako og talagsaon nga ina-han didto sa Mexico sa yano nga pani-malay. Gamay ra ang iyang nataran sagawas sa iyang atubangang pultahan,ug aduna siya’y gipintal nga drowingnga tanaman sa bongbong. Siya walayyuta nga katamnan. Siya adunay bong-bong, mao nga nagdrowing siya oggarden, nga may mga bulak ug kaka-hoyan ug fountain. Gusto niyangmagmugna og palibut alang sa pag-uswag sa iyang pamilya. Pagkaanindotsa iyang hunahuna nga maghimo oglugar para sa iyang pamilya aronmakabaton niana nga panan-awon.

Elder Oaks Ang akong inahan ganahan kaa-

yong mokutlo sa mga pulong ni PearlBuck, kinsa miingon, “Gihigugmanako ang akong mga anak sa tibuoknakong kasingkasing, apan dili ko sila

mahigugma sa tibuok nakong pana-hon.”6 Ug mao nga mainampingonkaayo siya sa limitado niyang panahonhuman nga siya ang nanginabuhi sapamilya. Mainampingon kaayo siya saamong gibuhat sa daginoton nga orasnga kami nahatagan og kahigayunannga magkauban. Gusto niya ngamanag-uban kami nga magbuhat saamong mga proyekto. Gihunahuna kokana karon nga may dakong gugmakaysa pagkasinati nako nianang pana-hona. Ingon og si mama kanunay nganag-organisar kanamo aron limpyo-han ang garahe. Apan gihinumdumanko kana, ug naamgohan nako ngananinguha siya sa importante kaayonga buhat sa pagkaginikanan sadungan nga pagpatrabaho sa mgabata ug uban sa ilang mga ginikanan.

Mas nag-anam kana og kalisudbuhaton sa ubang mga katilingbansa siyudad nga gipuy-an sa daghan.Ang mga tawo sa wala pa kaayo mapa-lambo nga mga bahin sa kalibutandiin ang bana ug asawa ug mga anakmanag-ubang nagtrabaho sa mgabasakan walay sama niana nga prob-lema. Apan ang baruganan maggamitbisan asa, ug hilabihan kini ka impor-tante para kanato.

Mga Baruganan sa Pag-atiman saPanimalay [Homemaking]

Sister Lant Namulong kamo kabahin sa mga

baruganan. Sa akong hunahuna maogayud kana ang unsay atong paingnansa tanan niini nga panaghisgutan kayang mga pamilya ug mga sitwasyon sapamilya managlahi sa tibuok kalibu-tan. Apan ang mga baruganan sa pag-trabaho ug paghigugma ug pagkadilihakog ug pagpasaylo ug pagserbisyo,kadtong nag-una nga mga baruganansa ebanghelyo mao ang atong anga-yang dangpan aron mahibalo konunsaon sa pagmatuto sa atong mgaanak, aron mahibalo kon unsaon sapag-ugmad sa atong mga relasyon.

Elder Oaks Sa akong hunahuna ang pamaha-

yag sa pamilya naghatag kanato ugpipila ka mga baruganan nga kina-hanglan natong ipasabut:

“Pinaagi sa balaan nga plano, angmga amahan mao ang modumala sailang mga pamilya sa gugma ug pagka-matarung ug responsable sa paghatagsa mga gikinahanglan sa kinabuhi ugpanalipod alang sa ilang mga pamilya.Ang mga inahan una nga responsablesa pag-amuma sa ilang mga anak.”—Wala kini mag-ingon nga sila lang.—“Niining sagrado nga mga kapangako-han, ang mga amahan ug mga inahanadunay katungdanan sa pagtabang sausag usa ingon nga magkauban.”

Mahimong adunay kahimtang diinang inahan kinahanglan nga mao angnanginabuhi. Nagdako ako sa ingonniana nga panimalay. Ang panglawassa amahan mahimong makapugongkaniya sa pagpahigayon sa usa kabuhat nga giila isip iyang responsibili-dad. Apan ubos sa baruganan sa pag-kapareho nga magkauban nga nagsul-bad og mga problema, kini mahimongtrabahoon sa tagsa-tagsa uban sainspirasyon sa langit.

Sister TannerSa akong hunahuna samtang kita

naghisgut kabahin sa pag-atiman sapanimalay, nagkinahanglan kita og tinonga mga baruganan, nagkinahanglankita og tino nga mga kahanas, ug angkakulang sa mga kahanas sa homema-king [pag-organisar sa pamilya]—ugwala ako magpasabut sa paghimo langog pan—nakamugna, sa akong huna-huna, og emosyonal nga pagkawalaykapuy-an nga may sama nga mgaresulta sa tinuod nga pagkawalaypinuy-anan. Ang mga tawo nga walaykapauli-an nga anaa ang Espiritu, ngaadunay emosyonal nga kalig-on, ngaadunay mga baruganan nga atonggihisgutan, adunay daghan sa samangmga problema sa kawalay-paglaum,modangup sa drugas o imoralidad,

LITR

ATO

© 2

006

PIN

AAG

I NI R

OBE

RT C

ASEY

nga anaa sa mga tawo nga wala gayuypinuy-anan. Ug aduna kita’y kahigayu-nan, ang mga inahan ug mga amahannagtinabangay, nga mahimong mgatig-atiman sa panimalay, aron mag-mugna og palibut nga makahimo ogpanimalay. Ang panimalay dili lamangusa ka lugar; usa kini ka pagbati, ugusa kini usa ka diwa.

Elder OaksNalipay ako nga naghisgut ka og

homemaking tungod kay ang home-making usa ka pulong nga negatibosa hunahuna sa uban, ug dili kiniangay. Apan kinahanglan kitang moha-tag niini og kahulugan. Ang homema-king dili lamang ang pagluto og pan opagpanglimpyo sa balay. Ang home-making mao ang paghimo sa palibutnga angay sa pag-amuma sa atongmga anak ngadto sa kinabuhingdayon, nga mao ang atong responsibi-lidad isip mga ginikanan. Ug nga anghomemaking sama ra kadako sa res-ponsibilidad alang sa mga amahaningon man alang sa mga inahan.

Sister Lant Ug nga ang panimalay, sa ingon,

kinahanglan nga mao ang luwas ngadapit, ang dapit diin ang tanang mgasakop sa pamilya makaduol ug masa-yud nga sila gihigugma ug nga silaluwas gikan sa mga butang sa kalibu-tan ug nga sila OK ra.

Elder Oaks Sa hisgutanan kabahin sa pagdele-

gar, siguro adunay daghang mgabuluhaton sa housekeeping ngamahimong idelegar, apan walay mgabuluhaton sa homemaking nga mahi-mong idelegar. Dili kita modelegar sapagdumala og family home evening.Dili nato idelegar ang pamilya ngapag-ampo. Dili nato idelegar anggugma sa inahan ug amahan alang samga anak o nianang panahon samatag usa nga importante kaayopara sa pag-uswag. Maghimo kita ogkalainan tali sa paglimpyo o paghan-

24 P E BR E R O 2008

ay sa balay [housekeeping] ug pag-atiman sa panimalay [homemaking].

Sister Lant Dili nato madelegar kadto nga mga

responsibilidad, apan mapaambit natokini.

Elder Oaks Oo, makahimo kita.

Elder Holland Unsay nakapatandog kanako sa

dihang si Elder Oaks miingon nga “dilika makadelegar” mao nga ikaw dilimakadelegar niini ngadto sa komuni-dad, dili nimo kana madelegar ngadtosa pamatigayon—

Elder Oaks Bisan sa Simbahan.

Elder Holland O ngadto sa Simbahan. Mao kana

ang akong punto. Atong hisgutan angkabahin niana. Mopaingon kita saideya kon unsaon sa Simbahan pagta-bang sa pamilya ug pagpanalangin sapamilya. Adunay ubang mga butangnga dili ug kinahanglang dili gayud,tingali, himoon sa Simbahan o nibisan kinsa kon kana may kalabutangayud sa pamilya.

Pag-iskedyul sa mga Kalihokan

Elder HollandUnsay hiniusa natong tambag para

sa mga lider sa Simbahan sa pagta-bang kanila sa pagbalanse sa pagta-bang sa mga pamilya ug pag-iskedyulsa mga kalihokan? Ang kakulang sapanahon usa ka isyu dinha sa mgaward ug mga stake sa Simbahan.

Elder Oaks, unsa may tan-aw natosa pag-iskedyul?

Elder Oaks Mosulti ko ngadto sa mga bishop

ug mga stake president, kinsanangulo og mga ward council ug mgastake council. Kinahanglan nga mag-hunahuna kita kabahin sa mga pangi-nahanglan sa mga ginikanan alang saoras diha sa panimalay samtang kita

mag-iskedyul, dili lang basta mopaa-ngay og miting ug kalihokan sa kalen-daryo sa Simbahan nga walay panum-baling kon unsay mahimo nianangadto sa mga pamilya.

Elder HollandGusto kitang mopanalangin sa mga

indibidwal, apan kinahanglan natongpanalipdan ang pamilya isip usa kayunit.

Sister Beck Mga katuigan na ang milabay nag-

himo ako og gamay nga lagda para saakong kaugalingon nga sa akonghunahuna magamit sa matag usa. Usaka maayong rason nga adunay kaliho-kan sa ward o stake tungod kay nangi-nahanglan kita niini ug kini makapa-lig-on sa atong mga pamilya ug mgaindibidwal. Ang bati nga rason ngaadunay kalihokan tungod kay kini usana ka tradisyon o adunay holiday ngakinahanglan natong saulogon. Konmaghisgut kita sa mga sumbanan saebanghelyo, nasayud kita sa mgapanginahanglan. Magplano kita ogmga kalihokan base niana nga mgapanginahanglan, ug kon ang kaliho-kan sa milabay nga tuig maanindot,wala kini magpasabut nga himoonnato kini nga tradisyon.

Elder Oaks Ug makaingon kita nga pinakama-

ayo kini kon ang mga iskedyul saSimbahan mahunahunaon sa mgakahimtang sa pamilya, aron angtanang kabug-at diha sa mga pamilyasa mga gabii sa semana ug mga kata-pusan sa semana dili sobra ra kaayoug dili lamang mokuha sa posiblengmga panahon para sa pamilya ngamagkapundok.

Kita kinahanglan nga modugangniana sa pahimangno nga kon kitamotagana og dugang panahon sapamilya, ang mga ginikanan kinahang-lang modala og dugang responsibili-dad sa pagsiguro nga dili lang kinimakapataas sa mga sport, pagtan-aw

PEBRERO 2008 25

sa telebisyon, indibidwal nga mga kali-hokan sa paugnat sa kusog, o partisi-pasyon sa daghan, maayo kaayo ngamga kalihokan sa komunidad alang sakabataan. Wala kita mohimo sa simba-han nga makigtakos sa ubang mgakalihokan. Atong gipaningkamotanang pagdisiplina sa paggamit sa mgamiting sa Simbahan ug mga kalihokansa Simbahan nga pabor sa pamilya. Ugang pamilya kinahanglang mogamitnianang dugang nga oras imbis dapi-ton ang uban nga mogamit niini.

Sister Lant Kahibalo mo, nagbutang kana og

responsibilidad balik sa pamilya, dili ba?

Elder Oaks Oo.

Mga Council sa Ward ug Pamilya

Sister Beck Kon ang ward council magtigum o

ang presidency magtigum, kasagaransila maghisgut, “Unsaon man natoaron mosuporta ang mga tawo saatong organisasyon?” o “Daghan kitaog mga tawo diha; kita adunay dag-han nga suporta.” Ug baliktad gayud

kana. Kon ang ward council magti-gum o ang presidency magtigum, konsugdan nila sa pag-ingon, “Unsaonman nato sa pagsuporta ang pamilya?”Dayon unsay atong gibuhat mao angusa ka resulta sa mga butang ngamosuporta sa pamilya ug dili baliktad;sa akong hunahuna makahimo kitangtanan sa pagbali niana nga mga lente.

Elder Oaks Ug dako kana nga hisgutanan sa

mga ward council, diin ang usa kagrupo sama sa anaa kanato karondinhi magtigum ug ang matag usaadunay ilang kaugalingong panan-aw.Ang bishop mao ang tighimo og desis-yon, apan maminaw siya sa tanangmga grupo ug siya mahimong mohan-ay sa gidugayon sa oras sa kalihokanug mopaangay sa mga iskedyul subaysa mga baruganan nga atong gihisgu-tan.

Elder Holland Gusto kong maghunahuna nga

mahimong bililhon kini diha sa tunga-tunga niini nga panaghisgutan ngamohunong ug moingon ngadto saaudience sa Simbahan nga, bisan og

wala namo gitinguha ang pagbuhatniini, kami nag-modelo dinhi unsaygusto namong mahitabo diha sa mgakalalakin-an ug mga kababayen-an saSimbahan.

Elder Oaks Sa matag kultura.

Elder Holland Sa matag kultura. Mao kini ang

paagi nga angay isulti sa mga wardcouncil. Gusto kong maghunahunanga mao kini ang paagi nga mag-istorya ang mga bana ug mga asawa.Matinahuron kita; interesado kita; angmga tawo adunay mga ideya; kita nag-paambit. Ug diha sa uban nga mgakultura—kini tibuok kalibutan ngasibya—kini mosukwahi sa tradisyonug sa kasaysayan ug sa estilo sa ubangmga tawo. Apan ang kultura sa ebang-helyo kinahanglan kanunay ngamopatigbabaw. Ug kon wala pa kininahimong lokal nga batasan o lokalnga tradisyon nga maminaw ngadto samga babaye o magbaton og dakongpagtahud nga gipakita niini nga mgababaye ngadto sa priesthood—angtanan niini, manghinaut kami, ngakini magdala ngadto sa Simbahan sapanginahanglan sa pagpaminaw sausag usa, paghigugma sa usag usa,magsultihanay, kuhaon ang pinakama-ayong mga ideya, mag-ampo para sagiya, ug magbaton og mas maayongmga pamilya ug mas maayongSimbahan isip resulta. Kinahanglangdili kana mao ang pinakaubos sa mgaisyu nga gipadangat sa among sibyadinhi karong gabhiona.

Pagpahiangay sa mgaPanginahanglan ug mgaKapanguhaan

Elder Oaks Si Elder L. Tom Perry mihatag

kanato og talagsaon nga baruganan satibuok kalibutan nga miting sa pagpa-ngulo pagka Enero 2003. Gustonakong basahon ang pipila ka mgapulong nga iyang gihatag, sa paagi sa

Kon ang usa ka ward council o presidency magtigum, sila kinahanglanmokonsiderar, “Unsaon namo pagsuporta ang pamilya?”

26 P E BR E R O 2008

paghatag na usab og gibug-aton niini.Kini labaw ka importante karon kaysaniadtong lima na ka tuig ang milabaysa dihang una niya kining gipahayag.Miingon siya:

“Ang sekreto sa pagtukod og usa kabranch o usa ka district, usa ka ward ousa ka stake mao ang pag-ila sa inyongmga miyembro, sa ilang mga abilidad,ug sa ilang mga panginahanglan, ughimoa ang inyong programa base samga pagpangulo nga anaa ug mgapanginahanglan sa inyong mgamiyembro....

“Sa inyong tanang pagabuhaton,hinumdumi nga ang mas daghan walagayud magpasabut nga mas maayo.Pagtubo lamang sumala sa kadak-onug sa kadugayon sa inyong yunit.Ipatunhay ang kalig-on sa inyongmga miyembro.” 7

Makapalingkawas kini nga baruga-nan.

Sister Lant Mao gayud. Ug naghunahuna ako

kon unsaon kana sa pagpatuman,dayon, ngadto sa lider sa auxiliary,lider sa Primary diha sa ward.Kasagaran kamo motawag niana ngalider sa Primary, ug siya motan-aw dihasa programa sa Primary, ug siya mag-hunahuna, “OK, unsaon ko man sapagbuhat niining tanang mga butang?”Ug iyang buhaton ang pagtrabaho nia-nang mga butanga, ug dayon tan-awonniya unsa pa’y iyang mabuhat.

Angay nga hatagan nato angpamilya sa tanan natong trabaho diinkita gitawag sa pagbuhat, kay dili nakita kinahanglang mobuhat pa ogdugang. Usahay mahimo natonghimoon kana nga programa, motan-awsa mga panginahanglan sa atong mgamiyembro, ug motrabaho ra og gamay.

Elder Holland Nagpahinumdom kini kanako nga

si Elder Scott miingon nga usahay angpagpalambo sa imong calling mao

ang pagtrabaho ra og gamay, dili dag-han.8 Mas matagad ninyo kini pag-ayo,makapakita kamo og mas maayo ngapaghukom. Inyong mapausbaw angkalidad, apan ang gidaghanon sa tra-baho mahimong diyutay ra, dili masdako. Ingon kana ka makapalingkawasnga panabut, ako naghunahuna,—diliang paglikay sa trabaho, dili mahi-mong usa ka ligoy, apan sa tinuoray,seryuso nga motan-aw sa dako ngalarawan, lakip na ang dako nga lara-wan sa pamilya, ug tingali usahaymotrabaho ra og gamay.

Sister Lant Ug daghan kaayong mga higayon

nga kining mga lider sa auxiliarymakasarang gayud, makahimo sila sapagbuhat og labihan ka daghan, ngakita mohimo og daghan kaayong tra-baho. Kinahanglang bantayan natoang atong mga kaugalingon nga dilimobuhat niana, magpokus diha samga tawo dili sa programa.

Kaalam ug Maayong Paghukom

Sister Tanner Nakadayeg ako sa mga lider sa

priesthood kinsa nagtan-aw sa mgasitwasyon sa pamilya sa dili pa silamohimo og mga tawag. Ako nasayudnga ang mga tawag dinasig, apan nag-kinahanglan usab kini og kaalam ugpaghukom diha sa bahin sa mga lidersa priesthood.

Elder Oaks Ang mga yunit nga kulang sa mga

motrabaho adunay limitado nga gidag-hanon sa aktibo nga mga miyembro,ug kinahanglan sila nga magmabinan-tayon gayud sa dili lang pagbutang ogmga tawo sa mga calling pinaagi sapaggamit sa samang 10 ka mga tawosa ward ug maghatag nilang tanan ogupat o lima ka lainlaing mga calling.Dili kana mao ang paagi sa pagbatonog lig-on nga pamilya. Dili kini maoang paagi sa pagbaton og lig-on nga

ward. Ang dinasig nga lider sa pries-thood kinahanglang magsugod ubansa panabut nga ang bisi nga mga gini-kanan dili angay nga adunay daghangmga calling.

Ang programa mahimo nga pamub-an aron matubag ang mga kinahangla-non sa baruganan nga gitudlo ni ElderPerry nga gilatid nianang sibya satibuok kalibutan nga miting sa pagpa-ngulo niadtong Enero 2003.

Elder Holland Ug kaming tanan moila—ang tanan

dinhi niini nga lamesa makahimo sapag-ila—nga ang sakripisyo maogihapon ang usa niadtong mga baru-ganan sa ebanghelyo ni Jesukristo.Nagsakripisyo kita alang sa usag usabisan unsa pa nga mga relasyon sapamilya. Inyo nang dad-on sa layokaayo, ug kamo maglakip na sa mgatawo sa branch ug sa ward ug sa stake.Gitawag kitang tanan sa pagbuhat samga butang nga lisud para nato, ugkinahanglan kitang mohimo og pipilaka mga paghukom kabahin sa “Unsayatong buhaton aron sa pagpanalipodsa atong pamilya?” ug “Unsay atongbuhaton aron sa pagpanalipod saSimbahan?” “Unsaon man nato sa pag-siguro nga ang Simbahan molamboingon man usab ang pamilya?”

Nagkinahanglan kitang makabatonsa kaalam ug paghukom aron maka-himo sa pagbuhat niining tanan.Maingon lang nga dili nato kinimahimo tanan sa usa ka higayon, ugusahay dili kita kinahanglang mobu-hat sa tanang mga butang nga nahimona nato. Apan ako nagtuo nga mapa-nalanginan kita sa pagbuhat sa impor-tante nga mga butang.

Sister BeckAkong nahinumduman ang talagsa-

ong pagtulun-an ni Elder Ballard sadihang siya nagtudlo kanato nga mag-mahimong maalamon. “O, pagmaala-mon,” siya miingon “sa pagpili niininga mga butang.” 9 Ang pagtulun-an

PEBRERO 2008 27

kabahin sa pagsakripisyo importante.Ang ubang mga sinugdanan sa akongpagpamatuod, kon ako mobalik sadihang una akong miingon, “Talagsaonkini nga simbahan,” dihang nakitanako ang akong mga ginikanan nganag-alagad ug naningkamot diha sailang mga calling ug nakat-on. Kananagtudlo kanako og pipila ka mgabutang. Ug diha ko’y mga kalisdananug naduol ngadto sa Ginoo pinaagi saakong pag-alagad. Dili gayud ako moi-ngon nga kadto pamilya o pag-alagad.Kinahanglan gayud nga adunay panag-hiusa tali sa unsay atong pasaligngadto sa Ginoo sa pagtabang sa pag-tukod sa Iyang gingharian ug unsayatong gipasalig aron pagtukod og usaka pamilya. Magkauban kini sila. Dilikini ang usa o ang lain.

Ang Kalipay sa Igpapahulay

Elder HollandMahimo ba akong mohangyo sa

atong grupo ug sa mas dakong pun-dok diha sa Simbahan nga buhatonnato tanan kutob sa mahimo aronmabalik ang kalipay sa Igpapahulay.Wala na kita’y laing mahimo pa sa pag-pausbaw sa panaghiusa sa pamilyadiha sa Simbahan kaysa pagpahimulussa Dominggo sa hingpit nga paagi. Ugkita nalipay niini. Ako nalipay niini. Sasama ka bisi nako, ikalipay ko kaayoang Dominggo. Apan ang una ngamga pamahayag sa kasulatan, ako nag-hunahuna og klaro ilabi na gayud saDaang Tugon, hangtud ug lakip naang mga pamahayag sa atong kaugali-ngong Doktrina ug mga Pakigsaad,mao ang mahitungod sa kalipay saIgpapahulay, kalipay sa pagsimba, ugkalipayan sa Igpapahulay. Siguradomakahimo kita og mas maayo pa konkauban kita sa Igpapahulay. Atongmapagamyan ang paghatag og mgabuluhaton, sa pipila ka mga kahim-tang, niining daghang mga buluhatonaron ang parehas ka importante ngaaspeto sa pagsunod sa ebanghelyomahitabo diha sa panimalay.

Sister BeckNamulong ka usab kabahin sa adla-

wng Igpapahulay ug unsaon sa pagpa-lambo niana nga kasinatian. Kanunayakong maghunahuna nga ang pagka-bisi ug ang mga buluhaton nga atonggibuhat sa Igpapahulay aron pag-ati-man sa trabaho sa Simbahan mopahi-layo kanato sa tinuod nga rason nga-nong kita moadto man sa simbahan.Moadto kita aron bag-ohon ang atongmga pakigsaad. Ug kon ang mgapamilya mangandam alang niana ugmagpokus niana sa ilang mga kasina-tian sa Igpapahulay, magsugod niana,kita, sa akong hunahuna, makabatonog daghang kalampusan sa pagpanala-ngin sa atong mga pamilya. Moadtokita aron sa pag-ambit sa sakramento,ug ang uban dugang lang ngadtoniana. Dili kana pang-ikaduha ngakasinatian; mao kana ang unang rasonnga kita moadto.

Usahay ako makahunahuna ngasa atong kabisi ang atong mga anakmawad-an niana nga mensahe tungod

sa atong pagdali-dali. Ug kinahanglangmao kana ang unang butang ngaatong itudlo kanila.

“Dali, ug Pamahaw na Kamo”

Elder HollandSa matuod nga diwa sa homema-

king, sa pinakamaayo ug pinakataasnga kahulugan niana nga pulong,manghinaut ako nga manglingkodkita pag-usab nga magkauban sa pag-pangaon isip usa ka pamilya. Sa akonghunahuna hapit tanan nga sociologistnga wala gayuy kalabutan sa Simbahanmoingon, ug nag-ingon sila, nga tingaliwala na’y lain pa nga makapahiusadiha sa mga kalihokan sa pamilyakaysa magdungan sa pagpangaon.

Sister BeckUsa ka ehemplo sa kasulatan nga

usa sa akong mga paborito, anaa sakatapusang kapitulo sa Ebanghelyoni Juan, diin ang Manluluwas diha sadagat sa Galilea mipundok sa Iyangmga tinun-an. Siya adunay kalayo

Tingali wala nay lain pa nga makapahiusa sa dagan sa semana sa pamilyakaysa magdungan sa pagpangaon.

didto ug mga uling ug isda, ug Siyamiingon, “Dali, ug pamahaw nakamo.” Karon, kana naghulagway oggamay kabahin sa pagpangandam.Ang pagkaon giandam na––usa kapagpangaon sa pamilya, pwede nin-yong masulti––ug Siya midapit kanilasa pagduol ug sa pagpapamahaw, dililang kay pahapiton ug pakaonon,apan paduolon ug papamahawon.Ug dayon ang kasulatan nag-ingon,“Dihang sila nangabusog,” Siya nagsu-god dayon sa pagtudlo kanila nianangtalagsaong pagtulun-an kabahin sapagpakaon sa Iyang mga karnero (tan-awa sa Juan 21:9–15). Adunay kahulu-gan ang dungan nga pagpangaon ugang pag-relaks ug pagbaton niana ngapagbati didto. Unsa kaha’y mahitabonianang Iyang pagtudlo kon wala paNiya i-andam ang lugar sa pagtudloniini?

Mimugna siya og kahan-ayan alangnianang talagsaong pagtudlo, ug oraskadto nga tingpangaon. Ug sa akonghunahuna gituyo kadto.

Pagkaput ngadto sa Doktrina

Elder OaksSa tanan nga atong nahisgutan, sa

akong hunahuna mahinungdanon kinialang kanato nga likayan ang pagsu-nod sa mga ehemplo sa kalibutan isipatong mga giya alang sa pagkaginika-nan ug kaminyoon ug tanan niadtongmga butanga nga adunay mahangtu-rong importansya. Naghunahuna akosa tambag nga gihatag ni ApostolPablo ngadto sa mga taga-Corinto.Narekord kini sa 2 Mga Taga-Corinto,kapitulo 6. Namulong siya ngadtoniadtong kinsa nakadawat sa ebang-helyo, ug miingon siya, “[Ayaw kamo]pagpahiangay sa kaugalingong kaubansa mga dili magtotoo diha sa mao rangusa ka yugo; kay unsa may kigkombo-yahan sa pagkamatararung ug sa pag-kadautan?” (2 Mga Taga-Corinto 6:14).Nagsulti siya kanato nga dili kita maka-sarang sa pagbarug nga magtapad, nga

28 P E BR E R O 2008

nahiusa sa kalibutan, kon naninguhakita sa paghimo niining mahinungda-non nga mahangturong mga desisyon.

Elder HollandUg para nako kon kita mokaput sa

doktrina sa Simbahan—mobalik nausab ako sa atong ideya nga atonggisugdan niini nga panag-istoryaha-nay, ang ideya mahitungod sa usa kaplano ug tambag nga gihatag sa atongAmahan sa Langit ngari kanato sa walapa kita moanhi dinhi—kon kita moka-put sa doktrina, makapadayon kita,makadawat kita og mga tubag saatong mga pag-ampo, ug kita magpa-bilin nga natukod diha sa tinuod ngamga baruganan.

Kanunay akong naghunahuna, ugmiingon ako sa akong kaugalingongmga anak, nga kadtong mga ginika-nan kinsa nagpadayon lapas saChimney Rock ug miagi sa Martin’sCove (ug usahay wala na makalayogikan diha), ug kadtong gagmay ngamga lubnganan nga gikatag taboksa makasaysayanon nga talan-awonniini nga Simbahan—wala nila kanabuhata alang sa usa ka programa,wala nila kini buhata alang sa sosyalnga kalihokan, gibuhat nila kinitungod kay ang hugot nga pagtuosa ebanghelyo ni Jesukristo anaa sailang kalag; diha kini sa uyok sa ilangmga bukog. Mao lamang kana angbugtong paagi nga malubong niadtonga mga inahan kana nga bata sa usaka sudlanan sa pan [breadbox] ugmopadayon ug moingon, “Ang gisaadnga yuta atua didto. Makahimo kitaniini paingon sa walog.”

Hinoon, tungod kana sa mgapakigsaad ug doktrina ug hugot ngapagtuo ug pagpadayag ug espiritu.Kon ato kanang huptan sa atong mgapamilya ug sa Simbahan, tingali dag-han sa uban pang mga butang magsu-god sa pagkahitabo sa ilang mga kau-galingon. Tingali daghan sa uban pangmga butang ang mohunong sa pagka-importante ngari kanato. Gisultihan

ako nga kadtong mga karomatadili kaayo masudlan og daghan.Kinahanglan sila nga mopili unsa angilang dad-on. Ug tingali ang ika-21 ngasiglo modasig kanato sa paghukom,“Unsay atong makarga niini nga karo-mata?” Mao kini ang sulod sa atongkalag; mao kini ang butang ngaanaa sa uyok sa atong mga bukog.Makaangkon kita og bulahan ngapamilya ug Simbahan kon kita maka-himo sa pagkaput sa mga pagpadayag.

Elder OaksElder Holland, sa akong hunahuna

usa kana ka maayong hilisgutan sapagtapos.

Elder HollandElder Oaks, Sister Beck, Sister

Lant, Sister Tanner, sa ngalan niiningtibuok nga Simbahan, salamat.Salamat sa inyong oras, inyonggugma, inyong pag-alagad, inyongkaugalingong pagsakripisyo, ug samga konbiksyon nga anaa sa inyongkalag mahitungod sa kinabuhi sapamilya ug gugma sa pamilya diha saebanghelyo ni Jesukristo. Salamat.Ug mga kaigsoonan, salamat kanin-yong tanan.

MUBO NGA MGA SULAT1. “Ang Banay: Usa ka Pamahayag ngadto sa

Kalibutan,” Ensign, Nob. 1995, 102.2. Gordon B. Hinckley, sa Conference

Report, Abr. 2003, 64; o Ensign, Mayo2003, 59; ug Conference Report, Okt.1997, 94; o Ensign, Nob. 1997, 69.

3. Tan-awa sa “Thurber,” Life, Mar. 14, 1960,108.

4. Basahon 8, mga linya 601–02.5. M. Russell Ballard, “Great Shall Be the

Peace of Thy Children,” Ensign, Abr. 1994,60.

6. Tan-awa sa “At Home in the World,”Marriage and Family Living,Peb. 1942, 2.

7. “Batakang Programa sa Yunit,” UnangTibuok Kalibutan nga Miting saPagbansay sa Pagpangulo, Ene. 2003, 9.

8. Tan-awa sa Richard G. Scott, “AngDoktrinal nga Pundasyon sa mgaAuxiliaries,” Tibuok Kalibutan ngaMiting sa Pagbansay sa Pagpangulo,Ene. 2004, 7.

9. Tan-awa sa M. Russell Ballard, saConference Report, Okt. 2006, 16–19;o Ensign, Nob. 2006, 17–20.

PEBRERO 2008 29

Pagdala sa Langit nganha sa Atong mga Panimalay

Mga kaigsoonan, kini ubos sa espi-ritu sa pagka-mapainubsanon ngaako motapos niining dinasig ngamiting. Ang atong mga hunahunanasentro sa panimalay ug pamilyasama sa gitudlo kanato nga “angpanimalay maoy tinubdan sa mata-rung nga kinabuhi, ug way laingbutang nga ikahulip niini o maka-himo sa importanting tuyo niini.”1

Sa atong nasayran, adunay nagka-lain-lain nga klase ang mga pamilya.Ang uban adunay amahan, inahan,

mga igsoon, samtang ang uban mahi-mong nag-inusara nga ginikanan uganak. Ang uban tingali nagbinugtonglamang.

Mao nga bisan unsang klaseha angatong pamilya, kon sundon nato angpatakaran nga gitudlo kanato niini ngamiting, mahiduol kita sa Ginoo ugmapahimutang ang langit dinhi saatong mga panimalay.

Dihang si Jesus naglakaw sa abu-gon nga dalan sa mga kalungsuran ugbalangay nga karon atong gitawag ugBalaan nga Yuta ug mitudlo sa Iyangmga disipulo pinaagi sa matahum ngaGalilea, kasagaran gigamit Niya angsambingay, sa pinulongan nga masab-tan kaayo sa katawhan. Kasagarangipasabut Niya ang paglig-on sa pani-malay nga may kalambigitan sa kina-buhi sa mga naminaw.

Siya mipahayag, “Ang matag ...balay nga nagkabahin batok sa usag-usa dili makabarug” (Mateo 12:25).Unya Siya mipahimangno, “Tan-awaang akong balay mao ang balay sakahusay … ug dili balay sa kagubot”(D&P 132:8).

Ang kalibutan anam-anam nganapuno sa kasamok ug kagubot.Gilibutan kita sa mga mensahe nga

supak sa unsay atong gihatagan ogbili—nag-agni kanato sa pagtalikod sabutang nga “mahiyason, matahum, omaayo og dungog o dalaygon” (MgaArtikulo sa Hugot nga Pagtuo 1:13) ugmohangop sa nagpatigbabaw nga mgabutang nga wala masubay sa ebang-helyo ni Jesukristo. Hinoon, kon angatong pamilya maghiusa sa katuyoan,ug ang palibut sa kalinaw ug gugmamopatigbabaw, ang panimalay mahi-mong usa ka dalangpan sa kalibutan.

Kon kita nagluya o masakiton owalay kadasig, kaanindot nga maka-dawat og kahupayan gikan sa atongmga pamilya. Napanalanginan kitanga mahisakop ug may luna sa usaka pamilya.

Usahay malaayan kita o samokan sapanimalay ug sa pamilya ug sa mao ragihapon nga palibut. Ang atong balayug pamilya mahimong kulang na sakadasig, puol na ug ang laing dapitusahay tingali modala og dugang ngakahinam. Apan kon daghan na kaayoang atong nasuroyan ug nasinati ugnakita kon unsa ra ka mubo ug kama-baw ang ikatanyag kanato sa kalibutan,ang atong pasalamat magkadugang sakahigayunan nga mahimong bahin sausa nga atong kasandigan—ang pani-malay ug pamilya ug kamaunungon samga minahal. Atong mahibaloan unsayipasabut sa paghiusa sa pagbuhat sabuluhaton, sa pagtahud, sa pagkahisa-kop. Atong makat-unan nga walaybisan unsa nga makahulip sa dapit sabalaan nga relasyon sa pamilya.

Tanan kita nahinumdum sa panima-lay panahon sa atong pagkabata. Sakadaghanan nato, wala kita maghuna-huna kon ang atong balay dako ba ogamay, ang mga silingan sunod ba sauso o timawa. Hinoon, atong gikalipayang mga kasinatian nga giambitan isipusa ka pamilya.

Usa ka Dalangpangikan sa KalibutanP R E S I D E N T E T H O M A S S . M O N S O N S A Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw

30 P E BR E R O 2008

Si Margaret Thatcher, sa primeroministro pa siya sa Great Britain, mipa-hayag niining tulukibon nga piloso-piya: “Ang pamilya mao ang nagmugnasa usa ka katilingban. Usa kini ka tung-haan sa mga bata, usa ka eskwelahan,usa ka hospital, usa ka dapit-kalinga-wan, usa ka dapit nga kadangpanug usa ka dapit nga kapahulayan.Naglangkob kini sa kinatibuk-an sakatilingban. Mihulma kini sa atongmga gituhoan; pagpangandam kinisa nahibilin sa atong kinabuhi.”2

Tuguti ko nga mosugyot og tulo kamga sumbanan sa pagatabang pagsi-guro nga ang atong mga panimalaymamahimong mga dalangpan sakalipay.

Usa ka Kinaiya sa Pag-ampoUna, atong tukuron ang usa ka

kinaiya sa pag-ampo.Isip katawhan, dili ba kita magma-

pasalamaton nga ang pag-ampo sapamilya ato gihapon nga ginabuhat?

Walay laing mas matahum nga tan-awon sa tibuok kalibutan kay samakakita og pamilya nga duyog nganag-ampo. Ang Ginoo nagtudlo ngamag-ampo kita isip pamilya dihangSiya miingon, “Pag-ampo uban sainyong banay ngadto sa Amahan, sakanunay sa akong ngalan, aron anginyong mga asawa ug mga anakmapanalanginan” (3 Nephi 18:21).

Samtang kita mag-ampo uban saatong pamilya matag adlaw, makata-bang kita sa pagsangkap sa protek-syon nga atong gikinahanglan pag-ayosa karon nga kalibutan.

Usa ka Librarya sa Pagkat-onIkaduha, unta ang atong mga pani-

malay mahimong usa ka librarya sapagkat-on.

Ang importanting bahin sa atonglibrarya sa pagkat-on mao ang maa-yong mga basahon. Ang pagbasamaoy usa sa tinuod nga kalipay sakinabuhi. Sa atong panahon sa nagka-

daiyang kultura, nga daghan sa atongmasugatan puro pinutlan, sinundog,inusab, gipisa-pisa, ug natingub na,makadasig ug makahupay sa huna-huna ang mag-inusara nga magbasaog usa ka maayo nga basahon.

Si James A. Michener, prominentenga tigsulat, misugyot: “Kon unsaang gipangbasa sa mga kabatan-onanniini mao usab ang dangatan sa usaka nasud. Ang ilang mga barugananmahulma diha, ang mga tumongniini mobarug nga lig-on.”

Ang Ginoo mitambag, “Pangitaaninyo gikan sa labing maayong mgabasahon ang pulong sa kaalam; pangi-taa ang pagtulun-an, gani pinaagi sapagtuon ug usab pinaagi sa pagtuo”(D&P 88:118).

Siyempre, ang mga kasulatannagtanyag sa matuod nga libraryasa pagkat-on nga akong gipamulong.Basahon nato kini kanunay, mag-inu-sara man o kauban sa pamilya, ngakita malamdagan ug malig-on ugmahiduol sa Ginoo.

Usa ka Kabilin sa GugmaIkatulo, hinaut nga atong mata-

gamtam ang usa ka kabilin sa gugma.Maingon nga ang gamayng mga

leksyon sa gugma masunod sa mgabata samtang hilom nilang gisunodang mga ehemplo sa ilang mga ginika-nan. Siguroon nato nga ang atongmga ehemplo angayang sundon. Konang atong mga panimalay nagdala ogkabilin sa gugma, dili nato madawatang silot nga sama sa pagbadlong niJacob ingon sa nahisulat sa Basahonni Mormon: “Kamo nakasamad samga kasingkasing sa inyong malu-mong mga asawa, ug nakawagtang sapagsalig sa inyong mga anak, tungodsa inyong ngil-ad nga mga panig-ing-nan sa ilang atubangan; ug ang mgabakho sa ilang mga kasingkasing

Samtang kita mag-ampo uban sa atong pamilya matag adlaw, makatabang kitasa pagsangkap sa proteksyon nga atong gikinahanglan pag-ayo sa karon ngakalibutan.

PEBRERO 2008 31

misaka ngadto sa Dios batok kaninyo”(Jacob 2:35).

Gani, hinaut ang atong mgapamilya ug mga panimalay mapunosa gugma: gugma sa matag usa,gugma sa ebanghelyo, gugma saatong isig ka tawo, ug gugma sa atongManluluwas. Ang sangputanan, masmahiduol ang langit dinhi sa yuta.

Hinaut mahimo nato ang atongmga panimalay nga mga dalangpandiin ang atong mga sakop sa pamilyagusto gayud nga mobalik.

Usa ka Paghandum nga MakapauliAng uban kaninyo makahinumdum

sa istorya sa usa ka batan-on kaayonga lalaki nga gikidnap gikan sa iyangmga ginikanan ug panimalay ug gidalangadto sa usa ka barangay nga layokaayo. Ubos niini nga mga kahimtangang gamay’ng bata nahimong bayong-bayong nga wala gayud mahinumdumsa iyang mga ginikanan o panimalay.Sa iyang pagdako, misulod sa iyangkasingkasing ang paghandum ngamakapauli balik sa mga ginikananug panimalay.

Apan asa man pangitaa ang pani-malay? Asa man kaha makita angiyang inahan ug amahan? O, kon untamahinumdum siya bisan sa ilang mgapangalan, dako unta ang purohan.Naningkamot siya sa paghinumdumbisan gamay sa iyang pagkabata.

Usa ka adlaw, sama sa kidlap sainspirasyon, nahinumduman niyaang bagting sa usa ka kampana,gikan sa tore ibabaw sa simbahan sabarangay, nga mobagting matagDominggo sa buntag. Gikan sa usaka barangay ngadto sa usa ka bara-ngay ang batan-on misuroy, gipami-naw ang pamilyar nga bagting sakampana. Ang ubang kampana dawsusama, ang uban lahi ra sa bagtingnga iyang mahinumduman.

Sa kadugayan ang gikapoy ngabatan-on nagbarug usa ka Dominggoatubangan sa usa ka simbahan sa usaka kasagaran nga lungsod. Gipaminawniya og maayo samtang ang kampanamisugod pagbagting. Pamilyar angbagting, lahi kay sa uban nga iyangnadungog, gawas sa kampana ngamibagting sa iyang panumdumanpanahon sa iyang pagkabata. Oo, maokini ang kampana. Mao gayud kananga bagting. Napuno sa luha angiyang mga mata, ug ang iyang kasing-kasing milukso sa kalipay. Ang iyangkalag gisanapan sa pasalamat. Angbatan-on miluhod, mihangad ngadtosa kampana—gani ngadto sa langit—ug sa usa ka pag-ampo sa pasalamatmihunghong, “Salamat sa Dios.Nauli na ako.”

Ganahan ko sa mga pulong ngamakita sa himno:

Pinalangga kong panimalay, bisanasa man ako,

Sa lahi nga yuta o sa kadagatan ngalayo,

Gihambin sa akong kasingkasing,Manglabay man ang panahon,Ang

dugang nga pagpangga kanimogihandum!

Bisan sa akong palibut nga mata-hum,

Mga higala mabination ug matinud-anon,

Bisan sa kasadya ug mga awit nagli-but kanako,

Ang kasingkasing ug kalag ko nag-handum kanimo.3

Hinaut maningkamut kita sa pag-himo sa atong mga panimalay ngadalangpan sa gugma ug kalinaw ugkalipay, diin ang Espiritu sa Ginoomopuyo. Kini mao ang akong pag-ampo alang kanatong tanan, sapangalan ni Jesukristo, amen.

MUBO NGA MGA SULAT1. David O. McKay, sa Family Home Evening

Manual (1965), iii.2. Sa Nicholas Wood, “Thatcher Champions

the Family,” The Times, Mayo 26, 1988, 24.3. “O Home Beloved,” Hymns, no. 337.

ANG BANAY

Kini nga pamahayag gibasa ni Presidente Gordon B. Hinckley isip bahin sa iyang mensahe sa Tigum sa Kinatibuk-ang Kapunongan sa Kahupayan nga gihimo sa Septyembre 23, 1995, sa Dakbayan sa Salt Lake, Utah.

ANG UNANG KAPANGULOHAN UG KONSEHO SA NAPULOG DUHA KA MGA APOSTOLESSA ANG SIMBAHAN NI JESUKRISTO SA MGA SANTOS SA ULAHING MGA ADLAW

© 1998 sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Tanang mga katungod gigahin. Gi-imprinta sa Tinipong Bansa sa America Pagtugot sa Ingles: 10/95 Pagtugot sa Paghubad: 10/95 Hubad sa Family Proclamation (Cebuano) 35602 853

K AMI, ANG UNANG KAPANGULOHAN ug Konseho sa NapulogDuha ka mga Apostoles sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mgaSantos sa Ulahing mga Adlaw, sa maligdong nga paagimopahayag nga ang kaminyoon tali sa usa ka lalaki ug sa usa kababaye gi-orden sa Dios ug nga ang banay mahinungdanonngadto sa laraw sa Tiglalang alang sa walay katapusan ngadestinasyon sa Iyang mga anak.

ANG TANAN NGA MGA TAWO—lalaki ug babaye—gilalang diha sahitsura sa Dios. Ang matag usa hinigugmang nga anak ngalalaki ug babaye sa langitnong mga ginikanan, ug, sa ingon, angmatag usa adunay mga kinaiya sa pagkadios ug kalagmitan ngamahimong usa ka dios. Ang pagkalalaki ug pagkababaye maoang mahinungdanon nga kinaiya sa tagsa-tagsa sa kinabuhi ngawala pa dinhi sa yuta, sa pagkamortal, ug sa walay katapusannga pag-ila ug katuyoan.

SA KINABUHI NGA WALA PA DINHI SA YUTA, ang espiritu nga mgaanak nga lalaki ug babaye nakaila ug nagsimba sa Dios ingon ngailang Amahan sa Kahangturan ug midawat sa Iyang laraw nganaghatag og higayon sa Iyang mga anak nga makaangkon ogpisikal nga lawas ug makaangkon og yutan-on nga kasina-tian sapaglambo ngadto sa kahingpitan ug sa katapusan makakab-ot saiyang walay katapusan nga kapalaran ingon nga usa kamanununod sa kinabuhing dayon. Ang balaan nga laraw sakalipay makahimo sa mga relasyon sa banay nga magpada-yonhuman sa kamatayon. Sagrado nga mga ordinansa ug mgapakigsaad nga anaa sa balaan nga mga templo makapahimoalang sa tagsa-tagsa sa pagbalik ngadto sa atubangan sa Dios ugalang sa mga banay nga magkahiusa sa kahangturan.

ANG UNANG SUGO nga gihatag sa Dios ngadto ni Adan ug Evamao ang mahitungod sa posibilidad alang kanila isip bana ugasawa nga mahimong mga ginikanan. Kami mopahayag ngaang sugo sa Dios alang sa Iyang mga anak sa pagdaghan ugpagpuno sa yuta nagpabilin nga malig-on. Kami sa dugangmopahayag nga ang Dios misugo nga ang sagrado nga mgagahum sa paglalang pagagamiton lamang tali sa lalaki ugbabaye, kinsa legal nga naminyo isip bana ug asawa.

KAMI MOPAHAYAG sa mga paagi diin ang mortal nga kinabuhigilalang nga gipahimutang sa Dios. Kami mopamatuod sa pag-kabalaan sa kinabuhi ug sa iyang pagkamahinungdanondiha sa walay katapusan nga laraw sa Dios.

ANG BANA UG ASAWA adunay ligdong nga kapangakohansa paghigugma ug pag-amuma alang sa usag-usa ug alangsa ilang mga anak. ‘Ang mga anak kabilin sa Ginoo’ (Mga Salmo

127:3). Ang mga ginikanan adunay sagrado nga katungdanan sapag-amuma sa ilang mga anak sa paghigugma ug pagka-matarung, sa pagsangkap alang sa ilang pisikal ugespirituhanon nga mga panginahanglan, sa pagtudlo kanila, sapaghigugma ug pag-alagad sa usag-usa, sa pagsunod sa mgasugo sa Dios ug kinsa mosunod sa mga balaod sa ilang nasudbisan asa sila magpuyo. Mga bana ug asawa—mga inahan—ugmga amahan—adunay tulubagon sa atubangan sa Dios sapagtuman niini nga mga kapangakohan.

ANG BANAY gi-orden sa Dios. Ang kaminyoon tali sa lalaki ugbabaye mahinungdanon ngadto sa Iyang walay katapusan ngalaraw. Ang mga anak adunay katungod nga matawo ngadto samga ginikanan kinsa naminyo, maamuhan sa usa ka amahan ugsa usa ka inahan nga nagtahud sa mga panaad sa kaminyoonuban sa hingpit nga pagkamatinuoron. Ang kalipay diha sakinabuhi sa banay labaw nga makab-ot kon gipasikad diha samga pagtulun-an sa Ginoong Jesukristo. Malampuson nga mgakaminyoon ug mga banay natukod ug napadayon diha sa mgabaruganan sa hugot nga pagtuo, pag-ampo, paghinulsol,pagpasaylo, pagtahud, gugma, kalooy, buhat ug maayongmakali-ngaw nga mga kalihokan. Ang laraw sa Dios, mao ngaang mga amahan mangulo sa ilang mga banay diha sa gugmaug sa pagkamatarung, may kapangakohan sa pagsangkap samga kinahanglanon sa kinabuhi ug sa pagpanalipod alang sailang mga banay. Ang unang mga kapangakohan sa mga inahanmao ang pag-atiman sa ilang mga anak. Niining sagrado ngamga kapangakohan, ang mga amahan ug mga inahan adunaykatungdanan sa pagtabang sa usag usa ingon nga magkauban.Kakulangan, kamatayon, o laing mga kahimtang mahimongmanginahanglan sa pagsagop o sa pag-usab niini nga mgakalihokan sa pag-amuma alang sa banay. Ang uban nga mgakabanay kinahanglan nga motabang kon gikinahanglan.

KAMI MOPAHIMANGNO nga ang tagsa-tagsa kinsa makalapas samga pakigsaad sa kaputli, kinsa moabuso sa ilang kapikas o mgaanak, o kinsa mapakyas sa pagtuman sa mga kapangakohan sabanay moabut ang adlaw nga mobarug nga adunay tulubagonsa atubangan sa Dios. Dugang pa, kami mopahimangno nga angpagkabungkag sa banay makadala sa tagsa-tagsa, sakomunidad, ug sa nasud sa mga katalagman nga gipanagna sakaraan ug sa bag-o nga mga propeta.

KAMI NAGTAWAG sa may kapangakohan nga mga lumulupyo ugmga opisyal sa gobyerno bisan asa sa pag-awhag sa mga tawo sapaghimo niadtong mga butang nga gihimo sa pagpadayon ug sapaglig-on sa banay isip sukaranan nga yunit sa katilingban.

4 02067 61853 0

CEBUANO

06761 853