TIBBİ ATIKLAR

TIBBİ ATIKLAR

ORDU İLİ KAMU HASTANELER BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ

Tıbbi Atık Nedir?

Günümüzde atıkların değerlendirilmesi, taşınması ve korunması giderek önem kazanmaktadır. Bunun yanında sağlık kuruluşlarınca üretilen tıbbi atıkların toplanması, taşınması depolanması ve bertaraf edilmesi bulaşıcı hastalıkları önlemede ve çevre sağlığını korumada özel bir yere sahiptir. Tıbbi atıklar; ünitelerden kaynaklanan patolojik, enfeksiyoz atıklar ve kesici-delici atıklardır. Bu atıkların çevre sağlığına zarar vermeden kaynağında toplanması taşınması, depolanması ve bertaraf edilmesi toplum sağlığının korunması açısından büyük öneme sahiptir.



EK-2EK-2

Faaliyetleri Sonucu Atık Oluşumuna Neden Olan

Sağlık Kuruluşları

A) Büyük Miktarda Atık Üreten Sağlık Kuruluşları:› Üniversite hastaneleri ve klinikleri› Genel maksatlı hastaneler ve

klinikleri› Doğum hastaneleri ve klinikleri› Askeri hastaneler ve klinikleri


B) Orta Miktarda Atık Üreten Sağlık Kuruluşları:

›Sağlık merkezleri, tıp merkezleri, dispanserler

›Ayakta tedavi merkezleri

›Morglar ve otopsi merkezleri

›Bakımevleri ve huzurevleri

›Tıbbi ve biyomedikal laboratuarlar

›Acil yardım ve ilk yardım merkezleri

›Diyaliz merkezleri Rehabilitasyon merkezleri

›Biyoteknoloji laboratuarları ve enstitüleriORDU İLİ KAMU HASTANELER BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ

C) Küçük Miktarda Atık Üreten Sağlık Kuruluşları:› Kan bankaları ve transfüzyon merkezleri› Doktor, diş ve ağız sağlığı

muayenehaneleri› Veteriner muayenehaneleri› Fizik tedavi merkezleri› Evde yapılan tedavi ve hemşire

hizmetleri› Güzellik, kulak delme ve dövme

merkezleri› Eczaneler› Ambulans hizmetleri


Atıkların Ayrıştırılması

Sağlık kuruluşlarından çıkan tüm atıkların toplanmasında farklı renkli torbalar kullanılmalıdır.

Kırmızı torba: Tıbbi atıklar

Siyah torba: Evsel atıklar

Mavi torba: Geri kazanılabilen atıklar


(Tıbbi Atıklar)


Kan, Gaita,idrar ve balgam kapları vs… Kullanılmış eldiven, bandaj, flaster, tamponlar Karantina altındaki hastaların vücut çıkartıları Foley sonda NG sonda İdrar torbası Pansuman malzemeleri

Tıbbi atıkların toplanmasında;

› yırtılmaya, delinmeye, patlamaya ve taşımaya dayanıklı; › kırmızı renkli plastik torbalar kullanılır.

Torbalar en fazla ¾ oranında doldurulur, ağızları sıkıca bağlanır ve gerekli görüldüğü hallerde her bir torba yine aynı özelliklere sahip diğer bir torbaya konularak kesin sızdırmazlık sağlanır. Bu torbalar hiçbir şekilde geri kazanılmaz ve tekrar kullanılmaz

TORBALAR 4/3 ORANINDA DOLDURULUR

(Ambalaj Atıkları)

Geri kazanılabilen atıklar (serum, ilaç şişeleri)

Tıbbi malzeme ambalajlamasında kullanılan kağıtlar

Plastik ambalajlar


(Evsel Atıklar)

Bahçe, mutfak ve idari birimlerden kaynaklanan evsel atıklar siyah çöp poşetine atılmalıdır.


Kesici delici atık kutuları

Kesici – Delici Atıklar ; Kesici delici özelliği olan atıklar diğer tıbbi atıklardan ayrı olarak sarı atık kutularında toplanır.Enjektör iğnesi, iğne içeren diğer kesiciler, bistüri, lam lamel, cam, pastör pipeti, vb. atıklardır.

Enjektörler kullanıldıktan sonra enjektör uçları bükülmeden ve ağzı kapatılmadan kutulara atılmalıdır.


Kesici-Delici Atık Kutuları

› Delinmeye, yırtılmaya, kırılmaya ve patlamaya dayanıklı,

› Açılması ve karıştırılması mümkün olmayan nitelikte olmalıdır.

Bu biriktirme kapları, en fazla ¾ oranında doldurulur.

Kesici-delici atık biriktirme kapları dolduktan sonra kesinlikle sıkıştırılmaz, açılmaz, boşaltılmaz ve geri kazanılmaz.


Tıbbi Atık Üreticilerinin Yükümlülükleri

Tıbbi atık üreticileri; A) Atıkları kaynağında en aza indirecek sistemi kurmakla

B)Atıkların ayrı toplanması, taşınması ve geçici depolanması ile bir kaza anında alınacak tedbirleri içeren Ünite İçi Atık Yönetim Planı’nı hazırlamak ve uygulamakla,

C) Tıbbi atıklar ile kesici-delici atıkları toplarken ilgili mevzuat hükümlerine göre torba ve kapları kullanmakla,

D)Tıbbi atık yönetiminden sorumlu personelin periyodik olarak eğitimini sağlamakla yükümlüdürler.


Ünite İçi Atık Yönetim Planında Neler Yer Almalıdır?

Atıkların toplanması ve taşınmasında kullanılacak ekipman ve araçlar,

Atık toplanma sıklığı, Toplama ekipmanlarının temizliği ve dezenfeksiyonu Kaza anında alınacak önlemler ve yapılacak işlemler Bunların yanında Tıbbi atıkların yönetiminden sorumlu personel

ve eğitimleri ünite içi atık yönetim planında yer almalıdır.

NOT: Ünite İçi Yönetim Planını her ünite kendi bünyesinde hazırlamak ve uygulamak zorundadır.


Tıbbi Atıkların Ünite İçinde Taşınması

Tıbbi atıklar; konteynırlar veya tıbbi atık kovası ile taşınır.

Bu Konteynırların, tekerlekli, kapaklı, paslanmaz metal veya plastik malzemeden yapılmış, ve keskin kenarlı olmayan, temizlenmesi ve dezenfeksiyonu kolay olmalıdır.

Tıbbi atık kovasının taşınması için kullanılan taşıma araçları sadece bu iş kullanılmalıdır. Kullanılan bu araçlar turuncu renkli olmalı ve üzerinde “Uluslar arası Biyotehlike” ve “Dikkat! Tıbbi atık “ibaresi yazmalıdır. Toplama ve taşıma sırasında tıbbi atığa el ile müdahale edilmemelidir.

Tıbbi atıklar evsel nitelikli atıklar ile aynı araca yüklenmemelidir..

Tıbbi atık taşımasında görevlendirilen personel, turuncu renkli elbise ve eldiven giymelidir.

Ünite içinde tıbbi atık taşıma güzergahı insan ve hasta trafiğinin yoğun olduğu bölgelerden mümkün olduğu kadar uzak olacak şekilde belirlenmelidir.


Geçici Depolama

En az 20 yatak kapasitesine sahip üniteler geçici atık deposu inşa etmekle, daha az yatağa sahip üniteler ise aynı işlevi görecek konteynırler bulundurmakla yükümlüdürler.› Atıklar, bertaraf sahasına taşınmadan önce 48

saatten fazla olmamak üzere bu depolarda veya konteynırlarda bekletilebilir. Geçici atık deposu içindeki sıcaklık 4 OC’nin altında olması koşuluyla bu süre bir haftaya kadar uzatılabilir.


Geçici Atık Deposunun Özellikleri

Geçici atık deposu iki bölmeli kapalı bir mekan olarak inşa edilmelidir. Birinci bölmede tıbbi atıklar, ikinci bölmede ise evsel nitelikli atıklar depolanmalıdır.

Geçici atık depolarında tıbbi atıkların konulduğu bölmenin kapısı turuncu renge boyanır, üzerinde siyah renkli “Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile siyah harfler ile yazılmış “Dikkat! Tıbbi Atık” ibaresi yer almalıdır.

Hacmi en az iki günlük atığı alabilecek kapasitede olmalıdır. Deponun tabanı ve duvarları sağlam, geçirimsiz,

mikroorganizma ve kir tutmayan, temizlenmesi ve dezenfeksiyonu kolay bir malzeme ile kaplanmalıdır.

Tıbbi atık bölmesinin temizliği/dezenfeksiyonu kuru olarak yapılır


TIBBİ ATIKLARIN BERTARAF TESİSLERİNE TAŞINMASI

Tıbbi atıkların geçici atık depoları ve konteynerler ile EK-1’de belirtilen diğer ünitelerden alınarak bertaraf tesisine taşınmasından; büyükşehirlerde, büyükşehir belediyeleri diğer yerlerde ise belediyeler ile yetkilerini devrettiği kişi ve kuruluşlar sorumludur.


Tıbbi atıklar aşağıdaki özelliğe sahip araçlarla taşınır.

Araçların tıbbi atık taşıma lisansı olmalı Dış yüzeyi turuncu olmalı Sağ, sol ve arka kısımlarında “Uluslararası

Biyotehlike” ve “Dikkat! Tıbbi Atık “ibaresi olmalı Atıkların yüklendiği kısım tamamen kapalı olmalı Atık yükleme kısmı kolaylıkla temizlenebilen

düzgün yüzeyli olmalı Sıkıştırma mekanizmasının bulunmaması

gerekmektedir.


Tıbbi Atık Taşıma Araçları


Tıbbi atıkların Bertarafı

Efekte atıklar sterilize edilerek atık içindeki patajonleryok edilmektedir. Sterilizasyon sonrası çıkan atıklarınparçalandıktan sonra evselatıklar ile beraber depolanaraknihai bertarafı sağlanmalıdır.



TIBBİ ATIKLARIN POTANSİYEL RİSKLERİ

1. Enfeksiyon üretme riski ; HIV, Hepatit A, B,C, Mide enfeksiyonları, Kan enfeksiyonları, Solunum yolu enfeksiyonları, Genel enfeksiyonlar2. Genetoksik riskler

Bu atıklar mutajonik, tratojenik ve kanserojen karakterleri nedeniyle yüksek risk gurubuna giren atıklardır.

3. İlaç ve kimyasallardan türeyen riskler Toksik, aşındırıcı, bozucu, yanıcı, reaktif ve patlayıcı olması 4. Delici ve kesici atıkların riskleri

Delme yada kesmeye neden olabilecek ve enfeksiyona neden olabilecek unsurları içerir.

5. Patolojik ve Anatomik atıkların riskleri

Hoş olmayan etik ve estetik etkilerden dolayı halk üzerinde psikolojik bir risk taşıdığı kabul edilir.

6.Radyoaktif riskler Riskleri herkesçe malumdur. 1988 yılında Brezilyada hastane tıbbi atığı içinde

bulunan radyoaktif malzeme nedeniyle 250 kişi ölüm ve ağır hasar nedeniyle tedavi altına alınmıştır.


TIBBİ ATIK RİSKLERİ KİMLERİ ETKİLER

Sağlık personeli Hasta ve ziyaretçiler Çamaşırhane ve ulaşım gibi yardımcı

servislerin çalışanlarını Tıbbi atık toplama , taşıma ve

bertarafını sağlayan personeli Genel nüfusu ve Çevreyi etkiler.


İlimizdeki Hastanelerimizde

Tıbbi Atıklar Akkuş Devlet Hastanesi:(2013 yılı ilk

5 aylık) Hastanede Atık Planı Oluşturuldu. Geçici atık deposu yapılmıştır. (Ana binanın arka tarafına) Akkuş Belediyesi tarafından karışık bir şekilde toplanan atıklar,

20.03.2013 tarihinde Cihan Bertaraf Şirketi ile yapılan anlaşma sayesinde ayrıştırılarak teslim edilmesi sağlanmıştır.

Mutfaktaki atık yağlar biriktirilmeye başlamış ve bu kapsamda Ezici Bitkisel Atık Firması ile anlaşma yapılmıştır.

Röntgen banyo suları biriktirilerek ilgili firmalara makbuz karşılığı verilmektedir.

Atık toplayanlara eğitim verilerek koruyucu ekipman kullanmaları konusunda dikkatleri çekilmiştir.


Aybastı devlet hastanesi

2012 yılında kurulmuş olan tıbbi atık yönetim komitesi tarafından, 2013 yılı Ünite İçi Tıbbi yönetim planı tekrar oluşturulmuştur.

2012 yılında Karadeniz Çevre Danışmanlığından alınan çevre danışmanlığı hizmeti 2013 yılında Kuzeysu çevre danışmanlığı şirketinden alınmaya başlanmıştır.

2012 yılında oluşturulan atık toplama alanları, 2013 yılında tıbbi ve tehlikeli atıklar olarak ayrılmış ve bu alanlar tamamen kapalı hale getirilmiştir.

Atık Yağlar için hizmet satın alımı sözleşmesi hazırlanmıştır. Tıbbi atık, tehlikeli atık ve evsel atıkların yerinde ayrıştırılması için gerekli

çalışmalara başlanmıştır.


Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi

Merkezde Tıbbi atıkların kaynağında ayrıştırılması ile ilgili çalışan personellere düzenli olarak eğitimler verilmektedir.

Tıbbi atıkların bertaraf edilmesi ve geri kazanımlarıını sağlamak üzere Cihan Temizlik İnşaat Ticaret Limited Şirketi ile anlaşılmıştır.

2012 yılında 9964 kg olan tıbbi atık miktarı 2013 yılı ilk 5 ayında 3670 kg dır.

Tıbbi atık sorumlu personellerinin periyodik sağlık taramaları yapılmıştır. Tıbbi atıktan sorumlu personellere tetenoz aşısı yapılmıştır.


Fatsa Devlet Hastanesi:

Atıkların ayrıştırılması ve toplanması konusunda her birime ayrı ayrı eğitim verilmiştir.

Atık yağların kontrolü yönetmeliği kapsamında; atık yağ beyanı yapılarak tesis yetkilisine sunulmuştur.

Hastane bünyesinde bulunan tehlikeli atıklarla ilgili tehlikeli atık geçici depolama alanının oluşturulması ve özelliklerinin neler olduğu tespit edilmiştir.

2012 Yılı toplam 34 636 kg olan tıbbi atık miktarı, 2013 yılı ilk 4 ayında 14 339 kg dır.


Gürgentepe İlçe Devlet Hastanesi

Kuzeysu Danışmanlık Hizmetleri Şirketinden; Çevre danışmanlığı kapsamında hizmet satın alınmaya başlanmıştır. Bu hizmet sayesinde tıbbi atıklar ile ilgili düzenleyici ve önleyici faaliyetler takip edilebilmektedir.

2012 ve 2013 yıllı ilk 5 ayında Tıbbi ve Tehlikeli atıkların sisteme girişi sağlanmıştır.

Ünite İçi Atık Yönetim Planı Hazırlanmıştır. Atıkların Kaynağında ayrıştırılması konusunda tüm personele eğitim

verilmiştir. Atıklar geçici olarak geçici atık konteynırlarında toplanmaktadır. Hastane bünyesinde oluşan Tıbbi-Evsel ve Tehlikeli olarak ayrıştırılan

atıkların berterafı Cihan Temizlik Şirketi tarafından sağlanmaktadır.


Gölköy Devlet Hastanesi

2012 yılı Ekim Ayında Çevre Danışmanlığı Hizmeti almaya başlayan Gölköy Devlet Hastanesi, Bu hizmeti 2013 yılında Kuzeysu Çevre Danışmanlığı Firmasından temin etmektedir.


TIBBİ ATIK 2013 YILI ANALİZ RAPORUAYLAR TESLİM EDİLEN TIBBİ

ATIK MİKTARI(KG)TIBBİ ATIK BERTARAF

KG FİYATITOPLAM TUTAR

OCAK 625 1,7 1062,5

ŞUBAT 332 1,7 564,4

MART 464 1,7 788,8

NİSAN 604 1,7 1026,8

MAYIS 1,7

HAZİRAN 1,7

TEMMUZ 1,7

AĞUSTOS 1,7

EYLÜL 1,7

EKİM 1,7

KASIM 1,7

ARALIK 1,7

TOPLAM 2025 1,7 3,442,5


TIBBİ ATIKLAR GEÇİCİ DEPOLAMA ALANLARINDA DEPOLANDI.


TIBBİ ATIKLARIN KAYNAĞINDA AYRIŞTIRILMASI SAĞLANDI.

KESİCİ-DELİCİ ATIKLARIN SHARP-BOX İLE TOPLANMASI SAĞLANDI.


ATIKLARIN USULÜNE UYGUN OLARAK TOPLANMASI VE TAŞINMASI SAĞLANDI.

ATIKLARIN LİSANSLI ATIK TAŞIYICILARINA TESLİMİ

SAĞLANDI.


ATIKLARI TAŞIMADA KULLANILACAK EKİPMANLAR TEMİN EDİLDİ.


GEÇİCİ DEPOLAMA ALANLARININ TEMİZLİĞİ VE DEZENFEKSİYONU SAĞLANDI.


TÜM PERSONELE TIBBİ ATIK EĞİTİMLERİ VERİLDİ.


Kumru Devlet Hastanesi

-Tıbbi atıklar için geçici depolama alanı oluşturuldu.

-Tıbbi atıkların kaynağında ayrıştırılması sağlandı. -Kesici-delici atıkların sharp-box ile toplanması

sağlandı. -Atıkların lisanslı atık taşıyıcılarına teslimi

sağlandı. -Atıkları taşımada kullanılacak ekipmanlar temin

edildi. -Geçici depolama alanlarının temizliği ve

dezenfeksiyonu sağlandı.


Korgan Devlet Hastanesi:

2012 yılı içerisinde tıbbi atık çeşitleri, ayrıştırma, toplama, depolama ve bertaraf edilmesi hakkında tüm personele eğitim verilmiştir.

Tıbbi Atıklar; görevlendirilen personel tarafından, tıbbi atık taşıma arabaları ve özel kıyafetleri ile birlikte hastanenin belirlediği taşıma güzergahı üzerinden depoya taşınır.

Kesici delici tıbbi atıklar için kalın delinmeye ve kırılmaya dayanaklı kilitli kapaklı kutular kullanılmaktadır.

Kapıları kilitli, tuncu renkli, içi fayans döşemeli ve ortalama 6,5 m2 900 kg’lık atık kapasiteli geçici atık deposu yapılmıştır.


S.B.ORDU ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ

2012 Yılında görevlendirilen 4 personel atıkların toplanması, taşınması ve depo temizliği konusunda eğitime tabi tutulmuştur.

Bu personeller sağlık taramalarından geçirilmiş, ayrıca bu personellere Hepatit A ve Hepatit B aşıları yapılmıştır.

Hastane genelinde 106 sağlık personeline, 30 öğrenciye ve 45 temizlik şirketi personeline eğitim verilmiştir.

Ayrıca düzeltici ve önleyici faaliyetler kapsamında Kuzeysu Çevre Danışmanlık Şirketi ile sözleşme imzalanmıştır.


Ordu Devlet Hastanesi

Üretilen Tıbbi Atıkların kontamine olmayan plastik aksamlarının geri dönüşüme kazandırılması sağlanmıştır.

Evsel ve geri dönüşüm atıklarının tıbbi atıklara karıştırılmaması konusunda eğitim ve uygulamalar başlatılmıştır.

Tıbbi atık ve evsel atık depo klimalarının çalışmalarının sağlanması, servis yedek parça ve arızalarının zamanında giderilmesi sağlanmaktadır.

Tıbbi atık personellerinin tıbbi atıkların toplanması, taşınması, depolanması ve kişisel hijyen konularında eğitim çalışmaları devam etmektedir.

Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre Tehlikeli Madde Envanteri tanzim edilmiştir.

Hastane Mutfağında üretilen bitkisel atık yağlar çevre lisanslı şirketlere Ulusal Atık Taşıma Formları ile teslim edilmektedir


Ulubey İlçe Devlet Hastanesi:

Atıkların kaynağında en aza indirilmesi için gerekli çalışmalar yapılarak uygulamaya konulmuştur.

Ambalaj atıklarının oluşumunun ve miktarının azaltılması amacıyla; kaynakta ambalaj atıklarının ayrı bir şekilde mavi poşet torbalarda toplanıp, kağıt atıklarının atık konteynırına taşınması sağlanmaktadır.

Tehlikeli atıkların minimizasyonu için laboratuarda ve röntgende bulunan cihazlardan çıkan sular yapılan anlaşma gereği GÜM-SAN Ltd. Şti tarafından teslim alınmaktadır.

Taşıma işini gerçekleştirecek personelin gözlük, eldiven, maske, çizme, özel koruyucu renkte elbise giyerek taşıma işlemi gerçekleştirmesi sağlanmaktadır.


Ünye Devlet Hastanesi:

Hastane bünyesinde, geçici atık deposu ve 3 adet tıbbi atık konteynırı bulunmaktadır.

Tıbbi atık planı dahilinde atıkların yerinde ayrıştırılması (tıbbi,evsel,cam,kağıt vb.) ve taşınması sağlanmaktadır.

Bu atıkların taşınmasında kullanılacak malzeme ve ekipmanlar mevcuttur. Kaza anında alınacak önlemler ve yapılacak işlemlere esas faaliyetler atık

planında mevcuttur. Ayrıca tıbbi atıklardan sorumlu personelin eğitimleri düzenli olarak

yapılmaktadır. Tıbbi atıklar; delinmeye patlamaya sızdırmaya dayanaklı, tıbbi atık

amblemi bulunan atık torbalarına koyulmakta ve ağzı bağlanmış bir şekilde servislerden alınıp pedallı tıbbi atık konteynırı ile geçici atık deposuna taşınmaktadır.


TIBBİ ATIKLAR HAKKINDA GENEL DURUM VE PROBLEMLER

Tıbbi atıklarla ilgili yetersiz bilgi ve bilinç Yasal yükümlüklerle ilgili yetersiz bilgi ve bilinç Hizmet içi eğitimlerin yeterli olmayışı Tıbbi atık miktarları ile ilgili veri eksikliği Kayıtların tutulmaması Atık ayrıştırmasının doğru şekilde yapılmaması Uygun konteynır ve torba kullanımı konusunda

eksiklikler( aynı renk torbaların kullanılması ) Kesici ve delici atıkların tıbbi atık poşetlerine

atılması Tehlikeli atıkların ayrı şekilde toplatılarak bertaraf

edilmemesiORDU İLİ KAMU HASTANELER BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ

Özet olarak toplamak gerekirse;

Tıbbi atıkların çevre ve insan sağlığına zarar verecek şekilde doğrudan veya dolaylı olarak alıcı ortama verilmemesi gereklidir.

Tıbbi, tehlikeli ve evsel atıkların oluşumunun ve miktarının kaynağında en aza indirilmesi esastır.

Tıbbi atıkların, tehlikeli ve evsel atıklar ile karıştırılmaması esastır. Tıbbi atıkların kaynağında diğer atıklardan ayrı olarak

toplanması,biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı esastır. Tıbbi atıkların yarattığı çevresel kirlenme ve bozulmadan doğan

zararlardan dolayı tıbbi atık üreticileri, taşıyıcıları ve bertarafçıları kusur şartı aranmaksızın sorumludurlar.

Tıbbi atıkların yönetiminden sorumlu kişi, kurum/kuruluşlar, bu atıkların çevre ve insan sağlığına olabilecek zararlı etkilerinin azaltılması için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler.

Tıbbi atık üreten sağlık kuruluşları ile bu atıkların taşınması ve bertarafından sorumlu belediyelerin /özel sektör firmalarının tıbbi atık yönetimiyle ilgili personelinin periyodik olarak eğitimden ve sağlık kontrolünden geçirilmesi ve tıbbi atık yönetimi kapsamındaki faaliyetlerin bu personel tarafından yapılması esastır.



TEŞEKKÜRLER


Documents

TIBBİ ATIKLAR