Thµnh lËp hÖ thèng lËp kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ cã

Hîp t¸c Kü thuËt ViÖt nam - §øc Dù ¸n Ph¸t triÓn l©m nghiÖp X· héi S«ng §µ

Bé N«ng nghiÖp & Ph¸t triÓn N«ng th«n - GTZ/GFA

Thµnh lËp

hÖ thèng lËp kÕ ho¹ch, theo dâi

vµ ®¸nh gi¸ cã ngêi d©n tham gia

B¸o ço t vÊn sè 14

Ngêi chuÈn bÞ

Hebert Christ

Th¸ng 12 /1997

môc lôc

1. Lêi giíi thiÖu 1

1.1 Tãm t¾t 1

1.2 Môc tiªu vµ ph¹m vi cña chuyÕn t vÊn 3

1.3 C¬ së cña viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n 4

2. LËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi ho¹t ®éng 7

2.1 Quy tr×nh, b¸o ço vµ kÕ ho¹ch ®îc ®Ò xuÊt 7

2.2 Çc tµi liÖu kÕ ho¹ch vµ theo dâi 8

2.2.1 Çc tµi liÖu cèt lâi 8

2.2.1.1 KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cña dù ¸n 8

2.2.1.2 B¸o ço vµ KÕ ho¹ch c«ng viÖc hµng quý 10

2.2.1.3 KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng th¸ng 12

2.2.2 Çc tµi liÖu bæ xung 13

2.2.2.1 Çc tµi liÖu chiÕn lîc vµ híng dÉn thùc thi 13

Page 1 of 30

2.2.2.2 KÕ ho¹ch vµ b¸o ço ®µo t¹o (Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc) 13

2.2.2.3 Çc tµi liÖu vÒ ch¬ng tr×nh hîp t¸c vµ nghiªn cøu hiÖn trêng 13

2.2.2.4 B¸o ço vµ kª khai tµi chÝnh 14

2.2.2.5 B¸o ço tiÕn ®é dù ¸n nöa n¨m vµ c¶ n¨m 14

2.2.2.6 LÞch ®i l¹i vµ lµm viÖc hµng th¸ng 15

2.2.2.7 Ghi chó vÒ qu¶n lý 15

2.3 §iÒu chØnh kÕ ho¹ch khung 16

2.4 TruyÒn b¸ Quy tr×nh kÕ ho¹ch 17

2.5 TËp huÊn vµ hç trî 18

3. LËp kÕ ho¹ch th«n b¶n 20

3.1 Çc c«ng viÖc hiÖn t¹i 20

3.1.1 Quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ giao ®Êt giao rõng cã d©n tham gia 20

3.1.2 LËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n 20

3.1.3 Nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ yÕu cña çc c«ng viÖc hiÖn t¹i 21

3.2 Nh÷ng kiÕn nghÞ ®Ó c¶i tiÕn 22

3.3 §Ò c¬ng chiÕn lîc cho viÖc lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n 23

3.3.1 §iÒu tra tµi nguyªn th«n b¶n 23

3.3.2 Ph©n tÝch tiÒm n¨ng vµ khã kh¨n trong viÖc ph¸t triÓn 24

3.3.3 X¸c ®Þnh çc môc tiªu ph¸t triÓn dµi h¹n 24

3.3.4 LËp ch¬ng tr×nh c«ng viÖc th«n b¶n hµng n¨m 24

3.4 Çc tµi liÖu lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n 24

3.5 Theo dâi tiÕn ®é c«ng viÖc t¹i b¶n 25

4. Theo dâi ¶nh hëng 26

4.1 Çc kh¸i niÖm c¬ b¶n 26

4.2 Nh÷ng d÷ liÖu vµ chØ sè hiÖn cã 28

4.2.1 Çc tµi liÖu ®iÒu tra c¬ b¶n cña Dù ¸n 28

4.2.2 Sè liÖu th«ng kª chÝnh thøc cña nhµ níc 29

4.2.3 B¶n ®å Quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ b¶n ®å giao ®Êt giao rõng 30

4.2.4 D÷ liÖu c¬ b¶n cña th«n b¶n 30

4.3 Ph¬ng ph¸p luËn ®îc ®Ò xuÊt 31

4.3.1 Nguyªn t¾c chung 31

4.3.2 Çc chØ sè cho ®iÒu kiÖn sèng ®îc n©ng cao 32

4.3.3 Çc chØ sè cho sö dông ®Êt bÒn v÷ng 33

4.3.3.1 X¸c ®Þnh tiªu chÝ cho viÖc sö dông bÒn v÷ng ®Êt l©m nghiÖp 33

4.3.3.2 X¸c ®Þnh tiªu chuÈn cho viÖc sö dông bÒn v÷ng ®Êt n«ng nghiÖp 34

Page 2 of 30

Phô lôc

Danh môc çc h×nh

Danh môc çc b¶ng

danh môc nh÷ng tõ ViÕt t¾t sö dông trong b¸o ço

4.3.4 Quy tr×nh ®¸nh gi¸ viÖc ®iÒu kiÖn sèng ®îc c¶i thiÖn 34

4.3.5 Quy tr×nh ®¸nh gi¸ viÖc sö dông bÒn v÷ng ®Êt ®ai 35

5. C¬ së d÷ liÖu vÒ kÕ ho¹ch vµ theo dâi 36

Phô lôc 1: B¶n kÕ ho¹ch vµ b¸o ço mÉu

Phô lôc 2: B¶ng d÷ liÖu c¬ b¶n cña th«n b¶n

Phô lôc 3: Sè liÖu thèng kª cña x·

Phô lôc 4: Tµi liÖu tham kh¶o

Phô lôc 5: Ch¬ng tr×nh lµm viÖc vµ nh÷ng ngêi ®· gÆp

H×nh 1: Chu tr×nh lËp kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n

H×nh 2: Çc thµnh tè trong hÖ thèng lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi cña dù ¸n

B¶ng 1 : Çc tµi liÖu kÕ ho¹ch vµ theo dâi cèt lâi

B¶ng 2: Çc tµi liÖu kÕ ho¹ch vµ b¸o ço bæ xung

B¶ng 3: LÞch tËp huÊn vµ hç trî viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi ho¹t ®éng

B¶ng 4: §iÓm m¹nh vµ yÕu cña c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n hiÖn t¹i

B¶ng 5: Çc chØ sè vÒ ®iÒu kiÖn sèng

ADB Ng©n hµng Ph¸t triÓn Ch©u ¸

BMZ Bé Hîp t¸c Kinh tÕ §øc

CVT Cè vÊn trëng dù ¸n

§PV §iÒu phèi viªn dù ¸n

§PVH §iÒu phèi viªn huyÖn

§PVV §iÒu phèi viªn vïng

G§GR Giao ®Êt giao rõng

GFA C«ng ty çc dù ¸n n«ng nghiÖp §øc

GIS HÖ thèng th«ng tin ®Þa lý (Geographic Information System)

GTZ C«ng ty Hîp t¸c Kü thuËt §øc

KHH§T KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng th¸ng

KHN KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m

Page 3 of 30

1. Lêi giíi thiÖu

1.1 Tãm t¾t

Trong kho¶ng thêi gian tõ th¸ng 6 tíi th¸ng 12/ 1997 Dù ¸n Ph¸t triÓn L©m nghiÖp X· héi S«ng §µ t¹i níc Céng hoµ X· héi Chñ nghÜa ViÖt nam ®· cã hai th¸ng chuyªn gia ng¾n h¹n cñng cè c«ng t¸c kÕ ho¹ch vµ theo dâi cña dù ¸n. Bèn vÊn ®Ò chÝnh cÇn ®îc ®Ò cËp tíi lµ: 1) c¬ cÊu lËp kÕ ho¹ch hiÖn hµnh thiÕu tÝnh nhÊt qu¸n vµ m¹nh l¹c, 2) tÝnh chÊt tham gia trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch cÇn ®îc cñng cè, 3) cÇn khëi xíng quy tr×nh theo dâi vµ ®¸nh gi¸ vµ 4) CÇn giíi thiÖu çc c«ng cô qu¶n lý d÷ liÖu cã hiÖu qu¶. Víi môc tiªu nµy chuyªn gia ng¾n h¹n ®· ®Õn ViÖt nam vµo th¸ng 6-7 vµ th¸ng 11-12 / 1997 ®Ó cïng víi dù ¸n t¸i thiÕt lËp quy tr×nh x©y dùng kÕ ho¹ch. Nh÷ng nhËn ®Þnh vµ ®Ò xuÊt nªu ra ë ®©y ®· ®îc th¶o luËn víi çc çn bé dù ¸n trong çc cuéc häp cuèi ®ît t vÊn ®îc tæ chøc vµo th¸ng 12/ 1997 vµ bao hµm c¶ nh÷ng b×nh luËn vµ quan ®iÓm ®· th¶o luËn.

B¸o ço nµy bao gåm 4 phÇn. PhÇn ®Çu tr×nh bµy mét hÖ thèng c¶i tiÕn vÒ x©y dùng kÕ ho¹ch vµ theo dâi ho¹t ®éng víi nhiÒu thµnh phÇn kh¸c nhau ®· ®îc thö nghiÖm vµ thèng nhÊt trong thêi gian t vÊn. PhÇn thø hai tæng kÕt nh÷ng quy tr×nh hiÖn ®ang ®îc ¸p dông cïng víi cÊu tróc vµ néi dung cña çc tµi liÖu x©y dùng kÕ ho¹ch th«n b¶n hiÖn cã ®ång thêi ®a ra nh÷ng gîi ý ®Ó n©ng cao. PhÇn ba ®a ra mét ph¬ng ph¸p luËn vµ nh÷ng thµnh tè cÇn thiÕt ®Ó thùc thi mét hÖ thèng theo dâi ¶nh hëng dù ¸n. B¸o ço ®îc kÕt thóc b»ng phÇn tæng quan vÒ hÖ c¬ së d÷ liÖu cÇn cã ®Ó xö lý d÷ liÖu theo dâi vµ ®¸nh gi¸.

PhÇn mét: HÖ thèng x©y dùng kÕ ho¹ch vµ theo dâi ho¹t ®éng

Çc kiÕn nghÞ ®a ra trong phÇn ®Çu tËp trung vµo viÖc x¸c ®Þnh vµ m« t¶ mét quy tr×nh x©y dùng kÕ ho¹ch vµ theo dâi ho¹t ®éng mét çch thÝch hîp. Sau khi ®· tæng kÕt çc tµi liÖu vµ quy tr×nh hiÖn cã vµ thö nghiÖm nh÷ng tµi liÖu vµ quy tr×nh míi çc tµi liÖu sau ®îc xem lµ tµi liÖu c¬ b¶n trong viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch:1) KÕ ho¹ch Ho¹t ®éng hµng n¨m, 2) KÕ ho¹ch vµ B¸o ço hµng quý vµ 3) KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng th¸ng.

Nãi mét çch ng¾n gän vÒ nh÷ng tµi liÖu nµy: KÕ ho¹ch Ho¹t ®éng hµng n¨m sÏ ®ãng vai trß lµ x¬ng sèng trong çc ho¹t ®éng lËp kÕ ho¹ch thêng ngµy. KÕ ho¹ch Ho¹t ®éng hµng n¨m víi tÊt c¶ çc ho¹t ®éng do tÊt c¶ çc ®¬n vÞ dù ¸n thùc hiÖn sÏ cho phÐp ta cã çi nh×n tæng qu¸t vÒ ph¹m vi c«ng viÖc còng nh vÒ viÖc bè trÝ nguån lùc cña dù ¸n dùa trªn c¬ së tµi liÖu kÕ ho¹ch khung ®a ra trong BiÓu ®å kÕ ho¹ch dù ¸n (PPM). SÏ kh«ng cã KÕ ho¹ch Ho¹t ®éng hµng n¨m thiÕt kÕ riªng cho tõng ®¬n vÞ/ v¨n phßng dù ¸n. KÕ ho¹ch vµ B¸o ço hµng quý sÏ ®ãng hai vai trß lµ tµi liÖu kÕt hîp gi÷a kÕ ho¹ch vµ theo dâi vµ cung cÊp c¬ së ®¸nh gi¸ nh÷ng thµnh tùu, nh÷ng khã kh¨n vµ nh÷ng ho¹t ®éng diÔn ra muén h¬n so víi kÕ ho¹ch. T¹i cÊp kÕ ho¹ch tiÕp theo KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng th¸ng ®îc sö dông ®Ó cËp nhËt KÕ ho¹ch vµ B¸o ço hµng quý sÏ cung cÊp th«ng tin chi tiÕt h¬n, thÝch hîp cho viÖc gi¸m s¸t vµ ®iÒu phèi ho¹t ®éng. Trong b¶ng 1 vµ 2 sÏ ®a ra tãm t¾t çc tµi liÖu kÕ ho¹ch vµ b¸o ço. §iÓm cèt lâi cña nh÷ng tµi liÖu nµy lµ mçi tµi liÖu sÏ cã mét mÉu chuÈn cã liªn hÖ víi khung kÕ ho¹ch trong BiÓu ®å kÕ ho¹ch Dù ¸n. MÆc dï th«ng tin trong tõng ®¬n vÞ thuéc dù ¸n cã thÓ kh¸c nhau nhng mçi ®¬n vÞ ®Òu nhÊt ®Þnh ph¶i theo nh÷ng mÉu thèng nhÊt chung nµy.

PPM BiÓu ®å kÕ ho¹ch Dù ¸n (Project Planning Matrix)

PRA §¸nh gi¸ N«ng th«n cã d©n tham gia

PTLNXH Xem SFDP

QHSD§ Quy ho¹ch sö dông ®Êt

SFDP Dù ¸n Ph¸t triÓn L©m nghiÖp X· héi S«ng §µ

SWOT Ph©n tÝch §iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi vµ ®e däa

TD&§G Theo dâi vµ §¸nh gi¸

ZOPP Ph¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch theo ®Þnh híng môc tiªu

Page 4 of 30

Cuèi cïng lµ BiÓu ®å kÕ ho¹ch Dù ¸n, sau mét sè lÇn ®iÒu chØnh söa ®æi çc ho¹t ®éng chÝnh th× BiÓu ®å kÕ ho¹ch Dù ¸n kh«ng cßn ph¶n ¸nh ®óng çc ho¹t ®éng vµ ®Þnh híng chiÕn lîc cña dù ¸n vµ do vËy cÇn ®îc ®iÒu chØnh mét çch triÖt ®Ó. Bëi v× ®©y lµ tµi liÖu c¬ së nªn ®Ò nghÞ dµnh u tiªn cao nhÊt cho viÖc ®iÒu chØnh BiÓu ®å kÕ ho¹ch Dù ¸n.

PhÇn hai: X©y dùng kÕ ho¹ch th«n b¶n

PhÇn thø hai nµy trong b¸o ço tËp trung vµo viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n. HiÖn nµy Dù ¸n ®ang tiÕn hµnh mét sè çc ho¹t ®éng kÕ ho¹ch t¹i cÊp th«n b¶n nh»m a) t×m hiÓu râ h¬n t×nh h×nh cô thÓ ë çc th«n, b¶n vµ b) t¹o c¬ së cho viÖc thùc hiÖn çc ho¹t ®éng ph¸t triÓn dùa trªn céng ®ång. Çc ho¹t ®éng lËp kÕ ho¹ch t¹i th«n b¶n tËp trung vµo hai lÜnh vùc chÝnh sau: 1) Quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ giao ®Êt giao rõng cã d©n tham gia vµ 2) x©y dùng kÕ ho¹ch th«n b¶n. §Ó quy ®Þnh vµ tiªu chuÈn ho¸ c«ng viÖc trong lÜnh vùc nµy ®Ò xuÊt chÝnh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò sau sÏ ®-îc ®a ra : 1) ph¸t triÓn ph¬ng ph¸p luËn (x©y dùng tiªu chuÈn vÒ tµi liÖu, b¶n ®å vµ quy tr×nh lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n); 2) thùc thi mét chiÕn lîc x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n tæng hîp (chuÈn bÞ viÖc ®iÒu tra nguån lùc cña th«n b¶n, ph©n tÝch tiÒm n¨ng ph¸t triÓn vµ nh÷ng khã kh¨n hiÖn cã, x¸c ®Þnh çc môc tiªu ph¸t triÓn dµi h¹n, chuÈn bÞ ch¬ng tr×nh c«ng viÖc hµng n¨m cña th«n b¶n); 3) tËp huÊn cho çn bé dù ¸n vµ çn bé nhµ níc; 4) ®iÒu phèi vµ gi¸m s¸t çc ho¹t ®éng ë cÊp b¶n tõ Quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ giao ®Êt giao rõng tíi kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n ®Ó ®¶m b¶o tiªu chuÈn chÊt lîng thÝch hîp, 5) khuyÕn khÝch chÝnh phñ øng dông çc kh¸i niÖm vµ ph¬ng ph¸p luËn ®· qua thö nghiÖm.

PhÇn ba: Theo dâi ¶nh hëng

§Ó phï hîp víi môc tiªu dµi h¹n cña dù ¸n theo dâi ¶nh hëng ph¶i tËp chung vµo nh÷ng nç lùc cña dù ¸n vÒ a) tÝnh bÒn v÷ng cña çc hÖ thèng sö dông ®Êt trong vïng s«ng §µ vµ b) ®iÒu kiÖn sèng cña ngêi d©n ®Þa ph¬ng.

D÷ liÖu hiÖn cã vµ çc chØ sè cã gi¸ trÞ trong c«ng t¸c theo dâi ¶nh hëng sau nµy ®· ®îc ®¸nh gi¸ vÒ mÆt chÊt lîng, ®é tin cËy vµ ®é chÝnh x¸c khi theo dâi ¶nh hëng, tËp trung chÝnh ë nh÷ng nguån tµi liÖu sau ®©y: 1) çc ®iÒu tra c¬ b¶n cña dù ¸n, 2) sè liÖu thèng kª cña nhµ níc, 3) b¶n ®å hiÖn cã, 4) d÷ liÖu c¬ b¶n cña th«n b¶n. ViÖc theo dâi ¶nh hëng mang tÝnh chi phÝ-hiÖu qu¶ kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®îc trong toµn bé vïng ®Çu nguån s«ng §µ mµ chØ nªn giíi h¹n trong nh÷ng mÉu ®iÓn h×nh. Trong thêi gian ®Çu tiªn nh÷ng mÉu ®iÓn h×nh nµy chØ nªn tËp trung trong nh÷ng b¶n mµ dù ¸n ®· ho¹t ®éng t¹i hai huyÖn Yªn ch©u vµ Tña chïa. Híng dÉn vÒ viÖc nh÷ng b¶n nµo trong hai huyÖn nµy ®îc coi lµ mÉu ®iÓn h×nh cho toµn bé vïng ®Çu nguån s«ng §µ còng ®îc th¶o luËn.

Khi ®· x©y dùng ®îc çc mÉu ®iÓn h×nh cÊn ph¶i x¸c ®Þnh vµ theo dâi çc chØ sè vÒ tÝnh bÒn v÷ng trong sö dông ®Êt vµ vÒ sù c¶i tiÕn ®iÒu kiÖn sèng. B¸o ço còng ®Ò xuÊt viÖc theo dâi c¬ së ®èi víi sö dông ®Êt bÒn v÷ng dùa trªn tËp hîp çc chØ sè rót ra tõ çc b¶n ®å hiÖn tr¹ng vµ quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ viÖc øng dông çc ph¬ng ¸n qu¶n lý tõ chiÕn lîc qu¶n lý n«ng nghiÖp vµ l©m nghiÖp céng ®ång cña dù ¸n. Nh÷ng thay ®æi vÒ sö dông ®Êt vµ tÝnh bÒn v÷ng sÏ ®îc theo dâi vµ ®¸nh gi¸ cïng víi sù trî gióp cña b¶n ®å ®îc x©y dùng vµ cËp nhËt trong nh÷ng ®ît ®i ngo¹i nghiÖp thêng xuyªn. MÆt kh¸c ®iÒu kiÖn sèng ®îc n©ng cao sÏ ®îc theo dâi qua çc chØ sè trong d÷ liÖu c¬ b¶n cña th«n b¶n ®îc thu thËp/ cËp nhËt trong qu¸ tr×nh x©y dùng kÕ ho¹ch th«n b¶n.

Tæng quan hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu

Qu¶n lý çc th«ng tin vÒ kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña dù ¸n mét çch cã hiÖu qu¶ lµ c«ng viÖc chÝnh cña hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu vÒ kÕ ho¹ch vµ theo dâi. §iÓm tËp trung thø hai sÏ vÒ qu¶n lý d÷ liÖu c¬ së cña th«n b¶n dù kiÕn sÏ sö dông cho viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch th«n b¶n vµ theo dâi ¶nh hëng. C¬ së d÷ liÖu sÏ do çn bé theo dâi vµ ®¸nh gi¸ cña dù ¸n tù x©y dùng. D÷ liÖu kÕ ho¹ch sÏ ®îc s¾p xÕp theo trËt tù nh trong BiÓu ®å kÕ ho¹ch Dù ¸n trong çc tËp d÷ liÖu víi thµnh qu¶, ho¹t ®éng chÝnh vµ çc ho¹t ®éng phô. Nh÷ng thµnh tè kh¸c cña c¬ së d÷ liÖu (nhqueries, forms, reports, macros, v.v.) còng cÇn ®Õn ®Ó gióp cho viÖc nhËp, tæ chøc vµ in Ên d÷ liÖu mang tÝnh hiÖu qu¶ h¬n. Néi dung, thø tù x¾p xÕp vµ çc kÕt nèi g÷a çc tËp d÷ liÖu cña c¬ së d÷ liÖu sÏ ®îc tãm t¾t ®Ó lµm sao çn bé qu¶n lý dù ¸n cã thÓ khai th¸c ®Ó viÕt thµnh nh÷ng b¸o ço tiÕn ®é dù ¸n mang tÝnh chi tiÕt, cËp nhËt vÒ nh÷ng chñ ®Ò chÝnh (VD: viÖc thùc thi çc ho¹t ®éng/ t×nh h×nh tµi chÝnh).

1.2 Môc tiªu vµ ph¹m vi cña chuyÕn t vÊn

B¸o ço nµy lµ kÕt qu¶ cña chuyÕn t vÊn ng¾n h¹n t¹i Dù ¸n PTLNXH S«ng §µ t¹i níc Céng hoµ X· héi Chñ nghÜa

Page 5 of 30

ViÖt nam. ChuyÕn t vÊn nµy ®îc chia thµnh hai phÇn; phÇn thø nhÊt tõ 11/ 06 tíi 02/ 07 vµ phÇn thø hai tõ 12/ 11 tíi 8/ 12/ 1997. Môc tiªu cña chuyÕn t vÊn lµ hç trî çn bé dù ¸n trong viÖc thiÕt kÕ vµ x©y dùng mét hÖ thèng kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ phï hîp víi ph¬ng ph¸p x©y dùng kÕ ho¹ch th«n b¶n cã d©n tham gia vµ phï hîp víi c¬ cÊu tæ chøc vµ kh¶ n¨ng cña çc c¬ quan.

Trong phÇn ®Çu cña chuyÕn t vÊn chuyªn gia ®· lµm quen víi chiÕn lîc, c¬ cÊu tæ chøc vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña dù ¸n vµ ®Æc biÖt lµ ®· ®a ra c¬ cÊu chung thÝch hîp cho hÖ thèng x©y dùng kÕ ho¹ch vµ theo dâi. V× môc ®Ých nµy chuyªn gia ®· tiÕn hµnh th¶o luËn víi çn bé qu¶n lý dù ¸n, víi çn bé dù ¸n ë çc v¨n phßng trung ¬ng, v¨n phßng vïng vµ çc v¨n phßng hai huyÖn Yªn ch©u vµ Tña chïa, víi çc ®¹i diÖn tõ çc tæ chøc nhµ níc thÝch hîp ë cÊp x·, huyÖn, tØnh vµ trung ¬ng vµ víi ®¹i diÖn th«n b¶n (xem lÞch tr×nh c«ng t¸c).

Dùa trªn nh÷ng t×m kiÕm cña phÇn ®Çu chuyÕn t vÊn ®· ®a ra mét hÖ thèng c¶i tiÕn vÒ x©y dùng kÕ ho¹ch vµ theo dâi vµ ®· chuÈn bÞ tËp hîp çc tµi liÖu, çc b¸o ço vµ kÕ ho¹ch sÏ ®îc sö dông t¹i çc cÊp kh¸c nhau. Çc c«ng cô ®iÒu phèi vµ th«ng tin ®îc ®Ò xuÊt bao gåm ®Ò c¬ng çc cuéc häp vµ héi th¶o ®Ó giíi thiÖu quy tr×nh x©y dùng kÕ ho¹ch míi. Nh÷ng ®Ò xuÊt ®a ra trong phÇn ®Çu cña chuyÕn t vÊn ®· ®îc tr×nh bµy víi çn bé vµ qu¶n lý dù ¸n trong cuéc häp tæng kÕt phÇn ®Çu chuyÕn t vÊn, sau ®ã ®îc ®a vµo øng dông vµ thö nghiÖm ë nh÷ng th¸ng sau ®ã.

TiÕp theo ba th¸ng thö nghiÖm lµ phÇn thø hai cña chuyÕn t vÊn. PhÇn nµy tËp trung vµo a) tæng kÕt kÕt qu¶ thö nghiÖm çc quy tr×nh vµ c«ng cô x©y dùng kÕ ho¹ch vµ b¸o ço míi, b) ®¸nh gi¸ çc ho¹t ®éng x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n hiÖn t¹i ®Ó lµm c¬ së cho viÖc theo dâi ho¹t ®éng vµ ¶nh hëng dù ¸n, c) x©y dùng bé khung cho viÖc theo dâi ¶nh hëng.

ViÖc tæng kÕt kinh nghiÖm dù ¸n vÒ çc c«ng cô theo dâi vµ kÕ ho¹ch míi dÉn ®Õn hµng lo¹t çc chØnh söa çc thµnh tè trong hÖ thèng ®îc ®a ra trong b¸o ço ban ®Çu. B¸o ço nµy víi nh÷ng t×m kÕm vµ ®Ò xuÊt sÏ thay thÕ cho b¸o ço ban ®Çu.

PhÇn thø hai cña b¸o ço bµn vÒ çc ho¹t ®éng x©y dùng kÕ ho¹ch th«n b¶n liªn quan tíi viÖc x¸c ®Þnh çc ho¹t ®éng ph¸t triÓn do çc hé gia ®×nh tiÕn hµnh. Quy tr×nh hiÖn ®ang ®îc ¸p dông ®· ®îc tæng kÕt cïng víi cÊu tróc vµ néi dung cña çc tµi liÖu kÕ ho¹ch hiÖn hµnh vµ ®Ò xuÊt ®îc ®a ra nh»m a) hoµn thiÖn çc ho¹t ®éng x©y dùng kÕ ho¹ch th«n b¶n hiÖn nay, b) kÕt hîp viÖc lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n víi viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi ho¹t ®éng, c) x©y dùng mét c¬ së hîp lý cho viÖc theo dâi ¶nh hëng.

PhÇn ba cña b¸o ço (4. Theo dâi ¶nh hëng) ®a ra v¾n t¾t ph¬ng ph¸p luËn cho viÖc theo dâi ¶nh hëng ®îc coi lµ phï hîp víi dù ¸n vµ x©y dùng çc thµnh tè kh¸c nhau cÇn cho viÖc thùc hiÖn hÖ thèng nµy.

B¸o ço bao gåm mét phÇn tãm t¾t tæng quan vÒ hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu cÇn cã ®Ó xö lý çc d÷ liÖu kÕ ho¹ch vµ theo dâi. MÆc dï trong ®Ò c¬ng c«ng viÖc ban ®Çu bao gåm c¶ viÖc thiÕt kÕ vµ x©y dùng mét hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu nhng sau ®ã nh÷ng nhiÖm vô nµy ®îc lîc bá khái ph¹m vi c«ng viÖc do yªu cÇu cña çn bé qu¶n lý dù ¸n. Tuy nhiªn chuyªn gia còng giµnh kh¸ nhiÒu thêi gian trong thêi gian t vÊn ®Ó th¶o luËn víi çn bé theo dâi vµ ®¸nh gi¸ vÒ nh÷ng yªu cÇu vµ nh÷ng hµm ý trong viÖc thiÕt kÕ vµ duy tr× mét hÖ thèng thÝch hîp. Chuyªn gia còng ®· cung cÊp çc mÉu thiÕt kÕ cña c¬ së d÷ liÖu ®Ó lµm vÝ dô cho th¶o luËn vµ øng dông trong viÖc x©y dùng çc thµnh tè cña c¬ së d÷ liÖu.

Chuyªn gia ®· tr×nh bµy vµ th¶o luËn çc t×m kiÕm vµ ®Ò xuÊt víi çn bé dù ¸n vµo ngµy 29/ 11 t¹i V¨n phßng S¬n la vµ víi çn bé qu¶n lý dù ¸n vµo ngµy 3/ 12 t¹i Hµ néi. B¸o ço nµy bao gåm c¶ nh÷ng th«n tin ph¶n håi tõ nh÷ng cuéc häp nµy vµ thay thÕ toµn bé cho b¸o ço viÕt th¸ng 7/ 1997.

1.3 C¬ së cña viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n

Nh»m thùc thi mét dù ¸n mét çch thµnh c«ng hay nãi çch kh¸c lµ ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu cña mét dù ¸n th× cÇn ph¶i cã nguån th«ng tin ®Òu ®Æn vÒ tiÕn ®é thùc hiÖn çc ho¹t ®éng dù ¸n, vÒ viÖc sö dông çc nguån lùc cña dù ¸n vµ çc thµnh qu¶ ®· ®¹t ®îc còng nh nh÷ng ¶nh hëng mµ dù ¸n ®ã t¹o ra. Nh÷ng th«ng tin nµy cÇn thiÕt ®Ó ®¸nh gi¸ xem liÖu nh÷ng gi¶ ®Þnh ®a ra trong qu¸ tr×nh x©y dùng kÕ ho¹ch nh ph¹m vi ho¹t ®éng vµ çc nguån lùc (con ngêi, trang thiÕt bÞ, vËt t, vèn) cÇn thiÕt ®Ó ®¹t ®îc tõng thµnh qu¶ cô thÓ cã chÝnh x¸c hay kh«ng vµ chÝnh x¸c tíi møc nµo. NÕu kh«ng chÝnh x¸c th× nh÷ng th«ng tin nµy sÏ ®îc ra b»ng chøng kÞp thêi vµ chÝnh x¸c vÒ nh÷ng kh¸c nhau so víi kÕ ho¹ch. Lo¹i

Page 6 of 30

h×nh vµ møc ®é kh¸c nhau nµy sÏ x¸c ®Þnh xem cã cÇn nh÷ng biÖn ph¸p söa ch÷a kh«ng vµ sÏ cung cÊp c¬ së ®Ó quyÕt ®Þnh nh»m ®Þnh híng l¹i çc ho¹t ®éng vµ nguån lùc, tæng kÕt çc chiÕn lîc ®· ¸p dông vµ n©ng cao hiÖu qu¶ còng nhchÊt lîng cña dù ¸n, v.v.

Mét dù ¸n hay mét ch¬ng tr×nh mµ cµng phøc t¹p th× viÖc duy tr× dßng th«ng tin vÒ tiÕn ®é dù ¸n, vÒ viÖc sö dông çc nguån tµi nguyªn ®· cam kÕt vµ vÒ sù kh¸c nhau cã thÓ x¶y ra so víi kÕ ho¹ch sÏ cµng khã kh¨n h¬n. ChÝnh v× vËy chÊt lîng cña viÖc thùc thi mét ch¬ng tr×nh phô thuéc rÊt nhiÒu vµo lo¹i h×nh vµ chÊt lîng th«ng tin cã ®îc ®Ó ra quyÕt ®Þnh vÒ chØ ®¹o hoÆc ®Þnh híng mét ch¬ng tr×nh. Mét ph¬ng ph¸p x©y dùng kÕ ho¹ch vµ theo dâi cã hÖ thèng vµ tiÕp diÔn nh»m cung cÊp cho nh÷ng ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm quyÕt ®Þnh nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n cÇn thiÕt theo mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh, tõ ®ã sÏ t¹o nªn mét bé khung cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ tæ chøc cã hiÖu qu¶ vµ trao ®æi nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt.

LËp kÕ ho¹ch ®îc dïng ®Ó x©y dùng çc môc tiªu vµ ®Ó x¸c ®Þnh c¬ cÊu chung cho çc ho¹t ®éng vµ nguån lùc cÇn thiÕt ®Ó ®¹t ®îc çc thµnh qu¶ dù kiÕn; theo dâi vµ ®¸nh gi¸ (M&E) lµ mét qu¸ tr×nh quan s¸t vµ ®¸nh gi¸ tiÕn ®é thùc hiÖn qua viÖc so s¸nh gi· kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn. Trong ng÷ c¶nh nµy theo dâi vµ ®¸nh gi¸ ®îc coi lµ mét qu¸ tr×nh kÕt nèi gi· quan s¸t (theo dâi) vµ ®¸nh gi¸ do chÝnh çn bé dù ¸n thùc hiÖn. Theo dâi vµ ®¸nh gi¸ kh¸c víi '®¸nh gi¸ dù ¸n' bëi '®¸nh gi¸ dù ¸n' do chuyªn gia ®¸nh gi¸ bªn ngoµi thùc hiÖn, hä tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ quan ®iÓm chung vµ viÖc thùc hiÖn mét ch-¬ng tr×nh/ dù ¸n vµ ®Þnh híng chiÕn lîc cña nã.

LËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi vµ ®¸nh gi¸ ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së thêng xuyªn liªn tùc nh»m cËp nhËt vµ ®iÒu chØnh qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch nÕu cÇn, víi mçi mét kÕ ho¹ch ®îc ®iÒu chØnh lµ theo sau nã mét chu tr×nh kh¸c cña theo dâi vµ ®¸nh gi¸. Qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch, theo dâi, ®¸nh gi¸ vµ lËp l¹i kÕ ho¹ch b¾t ®Çu b»ng viÖc lËp kÕ ho¹ch dù ¸n (theo thuËt ng÷ cña GTZ lµ ZOPP 4), sau ®ã tíi çc pha thùc thi kh¸c nhau, víi mçi pha ®îc kÕt thóc b»ng mét héi th¶o lËp kÕ ho¹ch ZOPP 5, cho t¬i khi dù ¸n hoÆc ch¬ng tr×nh kÕt thóc (xem h×nh 1).

MÆc dï lËp kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ cã thÓ ®îc coi lµ nh÷ng c«ng cô quan träng ®Ó thùc thi dù ¸n mét çch cã hiÖu qu¶ nh kh«ng cã mét ph¬ng tiÖn nµo ®Ó cè g»ng vµ ®¶m b¶o mét kÕt thóc ®Þnh tríc vµ kh«ng nªn trë thµnh kÕt côc cho chÝnh b¶n th©n nh÷ng c«ng cô ®ã. Nh tÊt c¶ çc ho¹t ®éng kh¸c nh÷ng ho¹t ®éng nµy sö dông nguån lùc quý gi¸ cña dù ¸n mµ kh«ng ®em l¹i mét lîi Ých trùc tiÕp nh viÖc trång c©y hoÆc x©y trêng häc. Tuy nhiªn chóng t¹o c¬ së cho viÖc sö dông mét çch hiÖu qu¶ çc nguån lùc, nh ®¶m b¶o ¶nh hëng tÝch cùc tèi ®a vµ còng kh«ng kÐm phÇn quan träng lµ tr¸nh ®îc viÖc thùc hiÖn çc ho¹t ®éng kh«ng mang tÝnh hiÖu qu¶ vµ thËm chÝ cßn nguy h¹i. Lîi Ých gi¸n tiÕp cña mét hÖ thèng lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi cã hiÖu qu¶ lµ t¹o ra tiÒm n¨ng nh©n réng lîi Ých cña tõng ho¹t ®éng vµ cña c¶ dù ¸n. ChÝnh v× vËy mµ mÆc dï lËp kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ tiªu tèn nguån lùc cña dù an nhng nh÷ng lîi Ých mµ nã mang l¹i lµ lín h¬n chi phÝ cho nã chõng nµo quy m« vµ ph¹m vi cña ho¹t ®éng lËp kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ phï hîp víi chñ ®Ò môc tiªu cña nã.

Çc ho¹t ®éng lËp kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ chØ cã hiÖu qu¶ nÕu chóng theo vµ hoµn thiÖn chiÕn lîc thùc thi cña dù ¸n/ ch¬ng tr×nh. §èi víi dù ¸n PTLNXH S«ng §µ ®iÒu nµy cã nghÜa lµ çc ho¹t ®éng x©y dùng kÕ ho¹ch th«n b¶n cã d©n tham gia sÏ trë thµnh mét phÇn g¾n liÒn trong quy tr×nh x©y dùng kÕ ho¹ch vµ theo dâi ho¹t ®éng chung cña dù ¸n. Nh÷ng th«ng tin cã ®îc tõ viÖc lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n sÏ ®îc sö dông lµm c¬ së cho çc ho¹t ®éng theo dâi ¶nh hëng, tõ ®ã t¹o ra mét chu kú hÖ thèng hoµn chØnh vÒ lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi cã d©n tham gia mét çch cã hiÖu qu¶. ViÖc sö dông cÊp th«n/ b¶n lµ cÊp b¾t ®Çu ®Ó lËp kÕ ho¹ch ho¹t ®éng dù ¸n sÏ ®¶m b¶o cho mét ph¬ng ph¸p ®Þnh híng theo nhu cÇu, lËp kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ tõ díi lªn. Ph¬ng ph¸p nµy hç trî cho çn bé qu¶n lý dù ¸n quyÕt ®Þnh mét çch cã th«ng tin h¬n, ®Ò cËp tíi nh÷ng nhu cÇu cña nhãm môc tiªu mét çch tèt nhÊt. Tuy nhiªn mét ph¬ng ph¸p cã d©n tham gia nh vËy cã thÓ g©y ra m©u thuÉn víi nh÷ng ph¬ng ph¸p tõ trªn xuèng díi hiÖn vÉn ®ang thÞnh hµnh trong çc c¬ quan Nhµ níc.

CÇn ph¶i hiÓu r»ng hÖ thèng lËp kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ ®îc ®a ra ë ®©y chØ cã thÓ ®îc thùc hiÖn mét çch thµnh c«ng nÕu çc ®iÒu kiÖn sau ®©y ®îc thùc hiÖn vµ ®îc t«n träng trong suèt thêi gian ho¹t ®éng cña dù ¸n:

1. LËp kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ ®îc coi lµ mét qu¸ tr×nh néi bé theo quan ®iÓm cã d©n tham gia víi sù tham gia cña çn bé çc cÊp, çc ban ngµnh tham gia trong qu¸ tr×nh thùc thi.

2. ViÖc ®¸nh gi¸ th«ng tin cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch ®îc cung cÊp miÔn phÝ cho tÊt c¶ çc bªn tham gia.

3. D÷ liÖu lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi cÇn ®îc giíi h¹n cho khu«n khæ nh÷ng g× cÇn cho viÖc ra quyÕt ®Þnh. 4. Quy tr×nh lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi cÇn ®îc hoan thiÖn ®Ó lµm sao nã chØ tèn mét lîng thêi gian giíi h¹n nµo ®ã

Page 7 of 30

5. Quy tr×nh lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi ®· thèng nhÊt cÇn ®îc tÊt c¶ nh÷ng ngêi tham gia nghiªm tóc thùc hiÖn. 6. Th«ng tin theo dâi vµ ®¸nh gi¸ ®îc sö dông lµm c¬ së cho çc quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c vµ cung cÊp th«ng tin ph¶n

håi tÝch cùc cho çn bé vµ sÏ kh«ng ®îc sö dông ®Ó kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña çn bé. 7. Çc quyÕt ®Þnh lËp kÕ ho¹ch ph¶i ®îc çc bªn tham gia coi lµ b¾t buéc vµ viÖc ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch ph¶i tu©n

theo quy tr×nh ®· ®a ra. 8. KÕt qu¶ thùc thi cña hÖ thèng lËp kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ cã d©n tham gia cÇn ®îc t«n träng vµ kh«ng thÓ

bÞ phñ nhËn bëi qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch tõ trªn xuèng.

Do vËy viÖc thùc thi mét hÖ thèng lËp kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ mét çch thµnh c«ng phô thuéc vµo mét lo¹t çc nh©n tè, c¶ trong lÉn ngoµi dù ¸n. Nh÷ng nh©n tè nµy cÇn ®îc xem xÐt lÇn lît tõng nh©n tè mét çch cÈn thËn. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ thiÕt kÕ ban ®Çu nh÷ng nh©n tè nµy ®ãng vai trß lµ nguyªn t¾c chØ ®êng cho hÖ thèng lËp kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸, chóng trë thµnh çc thµnh tè chÝnh cho viÖc thùc thi hÖ thèng.

H×nh 1: Chu tr×nh lËp kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n

2. LËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi ho¹t ®éng

2.1 Quy tr×nh, b¸o ço vµ kÕ ho¹ch ®îc ®Ò xuÊt

V× viÖc giíi thiÖu mét ph¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch cã tham gia ®ßi hái viÖc ¸p dông ngay lËp tøc nh÷ng c«ng cô lËp kÕ ho¹ch míi nªn cÇn cã sù ph¶n ¸nh ®¸ng kÓ ®Ó cã ®îc mét danh môc çc kÕ ho¹ch, b¸o ço, v.v. cuèi cïng nh tr×nh bµy díi ®©y. Khi b¾t ®Çu, mét tËp hîp çc tµi liÖu kÕ ho¹ch vµ theo dâi ®· ®îc chuyªn gia tr×nh bµy trong cuéc häp kÕt thóc phÇn ®Çu chuyÕn t vÊn vµo th¸ng 7/ 1997.

Sau khi ®îc dÞch sang tiÕng ViÖt nh÷ng tµi liÖu nµy cïng víi nh÷ng ®Ò xuÊt ®a ra ®· ®îc sö dông cho viÖc tËp huÊn néi bé ®Ó cho çc çn bé dù ¸n ë tÊt c¶ çc cÊp lµm quen víi loµi h×nh tµi liÖu vµ quy tr×nh míi nµy. ViÖc x©y dùng kÕ ho¹ch c«ng viÖc hµng th¸ng cña ç nh©n, KÕ ho¹ch c«ng viÖc hµng quý cho çc ®¬n vÞ dù ¸n bao gåm v¨n phßng vïng (S¬n

Page 8 of 30

la) vµ v¨n phßng huyÖn Yªn ch©u vµ Tña chïa ®· ®îc thö nghiÖm vµ mÉu vµ néi dung cña çc tµi liÖu nµy ®îc coi lµ phï hîp vµ thÝch nghi víi viÖc cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc ra quyÕt ®Þnh. Tuy nhiªn ®· gÆp nh÷ng khã kh¨n sau:

a. Çc ch¬ng tr×nh c«ng viÖc hiÖn t¹i cña dù ¸n t¹i çc huyÖn gÆp khã kh¨n khi g¾n chung víi çc ho¹t ®éng chung trong BiÓu KÕ ho¹ch dù ¸n. §iÒu nµy chØ ra r»ng cßn cã kho¶ng trèng gi· khu«n khæ kÕ ho¹ch chung cña dù ¸n vµ çc ho¹t ®éng ®îc tiÕn hµnh mét çch cã hiÖu qu¶ t¹i hiÖn trêng.

b. Çn bé dù ¸n thêng c¶m thÊy khã x¸c ®Þnh lîng vèn cÇn thiÕt cho mét ho¹t ®éng cô thÓ nµo ®ã vµ ®«i khi kh«ng x¸c ®Þnh ®îc ngêi/ ®¬n vÞ chÞu tr¸ch nhiÖm.

c. Çc ho¹t ®éng kh«ng liªn quan trùc tiÕp ®Õn c«ng viÖc thùc thi t¹i hiÖn trêng thêng bÞ l·ng quªn, VD: çc cuéc häp x©y dùng kÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng th¸ng ë huyÖn, chuyÕn lµm viÖc cña chuyªn gia ng¾n h¹n, v.v.

d. ViÖc ®¸nh gi¸ kÕ ho¹ch c«ng viÖc hµng th¸ng chØ ra r»ng rÊt nhiÒu ho¹t ®éng ®· kh«ng thùc hiÖn ®îc v× hoµn c¶nh t¸c ®éng kh«ng ®o¸n tríc ®îc, chñ yÕu lµ çc ho¹t ®éng do bªn ngoµi ®a vµo (huyÖn, tØnh vµ trung ¬ng yªu cÇu çn bé ®i tham gia vµo çc ho¹t ®éng kh¸c mµ chØ b¸o tríc trong mét thêi h¹n rÊt ng¾n)

e. B¸o ço kÕ ho¹ch hµng quý kh«ng ®îc lµm triÖt ®Ó, cßn rÊt nhiÒu th«ng tin c¬ b¶n kh«ng ®îc cung cÊp, VD: nh÷ng thµnh tùu thùc tÕ ®¹t ®îc so víi kÕ ho¹ch kh¸c nh thÕ nµo vµ lý do v× sao cã nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng ®îc thùc hiÖn.

f. Kh«ng ph¶i tÊt c¶ çc çn bé dù ¸n ®Òu chuÈn bÞ KÕ ho¹ch vµ B¸o ço c«ng viÖc hµng th¸ng.

Lý do cho nh÷ng khã kh¨n nµy ®îc ph©n tÝch trong qu¸ tr×nh t vÊn ®ång thêi kiÕn nghÞ ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò nµy còng ®· ®îc th¶o luËn. KÕt qu¶ th¶o luËn ®îc tr×nh bµy ë ch¬ng sau cña b¸o ço. Nh×n chung nh÷ng khã kh¨n gÆp ph¶i cã thÓ ®îc tãm t¾t thµnh 3 nhãm sau:

1. C¬ cÊu lËp kÕ ho¹ch chung thiÕu sù kÕt dÝnh vµ th«ng tin vÒ ng©n s¸ch, tr¸ch nhiÖm, v.v. kh«ng ®îc cung cÊp ®Çy ®ñ.

2. Can thiÖp tõ bªn ngoµi vµo qu¸ tr×nh x©y dùng vµ thùc thi kÕ ho¹ch 3. Cßn thiÕu tËp huÊn, hç trî, nguyªn t¾c vµ gi¸m s¸t trong lËp kÕ ho¹ch.

2.2 Çc tµi liÖu kÕ ho¹ch vµ theo dâi

2.2.1 Çc tµi liÖu cèt lâi

Dùa trªn sù thèng nhÊt chung vÒ h¹n chÕ tíi møc tèi thiÓu sè lîng çc tµi liÖu kÕ ho¹ch vµ b¸o ço vµ dùa trªn kinh nghiÖm cã ®îc trong thêi gian thö nghiÖm nh÷ng tµi liÖu c¬ b¶n sau ®©y cho môc ®Ých x©y dùng kÕ ho¹ch vµ theo dâi ®· ®îc lùa chän vµ hoµn chØnh vÒ mÆt néi dung vµ h×nh thøc. Qua ®ã xin ®Ò xuÊt ba tµi liÖu lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi cèi lâi sau ®îc sö dông trong dù ¸n PTLNXH:

1. KÕ ho¹ch vµ B¸o ço c«ng viÖc hµng th¸ng 2. KÕ ho¹ch vµ B¸o ço c«ng viÖc hµng quý 3. KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cña dù ¸n

Ba tµi liÖu nµy t¹o thµnh trung t©m cña hÖ thèng lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi ho¹t ®éng dù ¸n. Chóng ph¶i nhÊt qu¸n víi c¬ cÊu kÕ ho¹ch chung cña dù ¸n nh ®· ®Ò cËp trong HiÖp ®Þnh dù ¸n, çc tµi liÖu kÕ ho¹ch ZOPP vµ BiÓu ®å kÕ ho¹ch dù ¸n (PPM). Do vËy trong nh÷ng tµi liÖu kÕ ho¹ch vµ b¸o ço cÊu tróc cña nh÷ng tµi liÖu nµy cÊu tróc chung cña çc thµnh qu¶ vµ ho¹t ®éng chÝnh ®îc ph¶n ¸nh cïng víi nh÷ng th«ng tin chi tiÕt bæ xung vÒ çc ho¹t ®éng phô, thêi gian, tr¸ch nhiÖm vµ nguån lùc cÇn thiÕt. Çc mèi quan hÖ gi· çc tµi liÖu lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi kh¸c nhau ®îc tãm t¾t trong H×nh 2.

2.2.1.1 KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cña dù ¸n

KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m lµ x¬ng sèng cho çc ho¹t ®éng x©y dùng kÕ ho¹ch hµng ngµy cña dù ¸n. Néi dung cña KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cÇn cã çc th«ng tin ®ñ chi tiÕt ®Ó híng dÉn çc ®¬n vÞ vµ çn bé dù ¸n trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng viÖc ®ång thêi t¹o ra çi nh×n tæng quan vÒ ph¹m vi ho¹t ®éng cña dù ¸n vµ çc nguån nh©n lùc. Nh÷ng th«ng tin nµy trong KÕ ho¹ch n¨m cña dù ¸n sÏ cô thÓ ho¸ çc ho¹t ®éng cÇn thiÕt ®Ó thùc thi çc ho¹t ®éng nªu trong BiÓu ®å kÕ ho¹ch dù ¸n (PPM), cung cÊp th«ng tin chi tiÕt bæ xung vÒ çc thµnh qu¶ c«ng viÖc tríc m¾t (hoÆc chØ sè)

Page 9 of 30

cÇn ®¹t ®îc vµ tr¸ch nhiÖm chung cho tõng ho¹t ®éng ®îc liÖt kª kÕt hîp víi mét thêi gian biÓu vµ tµi kho¶n chi tiÕt vÒ çc nguån lùc cÇn thiÕt ®Ó thùc thi.

Kh«ng nªn cã çc mÉu kÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cho tõng v¨n phßng hoÆc ®¬n vÞ kh¸c nhau trong dù ¸n nh»m tr¸nh viÖc xem xÐt ch¬ng tr×nh thµnh çc ch¬ng tr×nh con riªng biÖt, ®éc lËp theo ngµnh hoÆc theo tiÓu vïng. Tuy nhiªn cÇn ph¶i x©y dùng kÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cña dù ¸n theo tõng bíc kh¸c nhau, b¾t ®Çu b»ng kÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cho çc v¨n phßng hiÖn trêng ë hai huyÖn Yªn ch©u vµ Tña chïa. Nh÷ng kÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cña huyÖn nµy sÏ lµ mét phÇn h÷u c¬ cña kÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m chung. KÕ ho¹ch chung nµy lµ sù kÕt hîp çc ho¹t ®éng thùc thi hiÖn trêng ë cÊp huyÖn víi çc ho¹t ®éng diÔn ra ë cÊp vïng vµ cÊp dù ¸n trung ¬ng. Do vËy KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m sÏ bao gåm çc tËp hîp çc ho¹t ®éng theo tõng ®Þa ®iÓm diÔn ra. Tuy nhiªn h×nh thøc, tõ viÕt t¾t, thµnh qu¶ chÝnh vµ çc ho¹t ®éng chÝnh nªu trong BiÓu ®å kÕ ho¹ch dù ¸n sÏ b¾t buéc ph¶i nh nhau ®èi víi KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cña tõng ®¬n vÞ (Xem Phô lôc 1). Nguyªn t¾c nµy cÇn ®îc chÊp hµnh vµ thùc hiÖn mét çch nghiªm chØnh ë trong tÊt c¶ çc tµi liÖu kÕ ho¹ch cho tÊt c¶ çc v¨n phßng vµ ®¬n vÞ dù ¸n vµ ®ång thêi ®èi víi c¶ nh÷ng kÕ ho¹ch do çc c¬ quan nhµ níc, viÖn nghiªn cøu, c¬ quan hîp ®ång kÕt hîp x©y dùng.

KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m víi t çch lµ mét tµi liÖu híng dÉn cÇn cã phÇn tæng quan vÒ dù ¸n bªn c¹nh nh÷ng b¶ng ho¹t ®éng nªu ra trong Phô lôc 1. PhÇn tæng quan nµy nªn cã nh÷ng thµnh tè sau:

1. Giíi thiÖu vÒ dù ¸n, lÞch sö dù ¸n, c¬ cÊu tæ chøc vµ chiÕn lîc thùc hiÖn 2. Ch÷ ký phª duyÖt vµ ngµy th¸ng 3. B¶n ®å vÞ trÝ n¬i thùc hiÖn ho¹t ®éng 4. BiÓu c¬ cÊu tæ chøc 5. BiÓu ®å kÕ ho¹ch dù ¸n (PPM) 6. §¸nh gi¸ tãm t¾t tiÕn ®é c«ng viÖc trong qu¸ khø dùa trªn nh÷ng chØ sè cña çc thµnh qu¶. 7. Danh môc nh÷ng tõ viÕt t¾t 8. BiÓu çc ho¹t ®éng

H×nh 2: Çc thµnh tè trong hÖ thèng lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi cña dù ¸n

Page 10 of 30

2.2.1.2 B¸o ço vµ KÕ ho¹ch c«ng viÖc hµng quý

B¸o ço vµ kÕ ho¹ch c«ng viÖc hµng quý lµ nh÷ng ®iÒu cèt lâi cña hÖ thèng theo dâi ho¹t ®éng dù ¸n. Chóng ®îc kÕt hîp víi nhau thµnh mét tµi liÖu kÕ ho¹ch vµ theo dâi. Tríc hÕt chóng tr×nh bµy çc ho¹t ®éng nªu ra trong KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m ®îc tiÕn hµnh trong thêi gian 3 th¸ng, sau n÷a chóng ®îc sö dông ®Ó so s¸nh gi÷a kÕ ho¹ch vµ thùc tÕ ®¹t ®îc tõ ®ã cung cÊp c¬ së cho viÖc ®¸nh gi¸ thµnh tùu, chËm chÔ vµ nh÷ng vÊn ®Ò gÆp ph¶i.

Cuèi mçi quý mét b¶n KÕ ho¹ch ho¹t ®éng vµ b¸o ço cho quý sau (Phô lôc 1) sÏ ®îc §¬n vÞ theo dâi vµ ®¸nh gi¸ chuÈn bÞ; b¶n kÕ ho¹ch vµ b¸o ço nµy lµ mét phÇn trÝch ra tõ KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cña dù ¸n. §èi víi mçi v¨n phßng cÊp huyÖn vµ ®¬n vÞ dù ¸n t¹i S¬n la (§¬n vÞ L©m nghiÖp céng ®ång, §¬n vÞ khuyÕn n«ng l©m, §¬n vÞ qu¶n lý) cÇn cã mét b¶n kÕ ho¹ch vµ b¸o ço hµng quý riªng. Çc b¶n kÕ ho¹ch vµ b¸o ço hµng quý nµy lµ c¬ së cho çc b¶n kÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng th¸ng (KHT) vµ nªn ®îc cËp nhËt bëi çc çn bé h÷u quan trong cuéc häp b¸o ço tiÕn ®é c«ng viÖc vµ x©y dùng kÕ ho¹ch th¸ng. Trong çc cuéc häp nµy çc ho¹t ®éng sÏ ®îc so s¸nh gi· kÕ ho¹ch vµ

Page 11 of 30

thùc tÕ thùc hiÖn vÒ çc h¹ng môc nh thêi gian, vÞ trÝ, sè vµ chÊt lîng cña thµnh qu¶ ®¹t ®îc còng nh nh÷ng nguån lùc ®· sö dông. §èi víi mçi mét h¹ng môc nh vËy cÇn so s¸nh vµ lu tr÷ çc sè liÖu vÒ kÕ ho¹ch vµ thùc tÕ. Trong trêng hîp cã sù kh¸c biÖt ®¸ng kÓ so víi kÕ ho¹ch cÇn ®a ra lý do cho sù kh¸c biÖt nµy vµ nh÷ng ho¹t ®éng ®Ò xuÊt trong mét mÉu kh¸c (Phô lôc 1). T¬ng tù nh vËy ®èi víi nh÷ng thµnh tùu quan träng, chóng cã thÓ ®îc ghi vµo cïng biÓu nµy.

ViÖc ®¸nh gi¸ nh÷ng lý do cho sù kh¸c biÖt víi kÕ ho¹ch t¹o ra cho çn bé dù ¸n c¬ héi tù ®¸nh gi¸ m×nh, ®¸nh gi¸ nh÷ng tiÕn bé ®· ®¹t ®îc, chØ ra nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i ®ang gÆp ph¶i vµ ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p cÇn ®îc tiÕn hµnh ®Ó c¶i tiÕn t×nh h×nh. Çn bé qu¶n lý dù ¸n cÇn khuyÕn khÝch çn bé dù ¸n sö dông mét çch cã hÖ thèng c¬ héi nµy vµ nªn ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh nh»m n©ng ço tÝnh hiÖu qu¶ cña dù ¸n dùa trªn nh÷ng th«ng tin nµy. Cuèi cïng nh÷ng th«ng tin trong KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng quý cßn ®ãng vai trß cËp nhËt KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m theo ®Þnh kú hµng quý.

§èi víi mçi ®¬n vÞ dù ¸n nªn tiÕn hµnh çc cuéc häp tæng kÕt ho¹t ®éng vµ x©y dùng kÕ ho¹ch c«ng viÖc theo ®Þnh kú hµng th¸ng, cã thÓ lµ ngµy nhÊt ®Þnh nµo ®ã trong tuÇn cuèi cïng cña th¸ng (VD: ngµy thø N¨m cuèi th¸ng). TÊt c¶ çc çn bé dù ¸n b¾t buéc ph¶i tham gia vµ nªn mêi çc çn bé h÷u quan tõ c¬ quan nhµ níc cã tham gia vµo çc ho¹t ®éng dù ¸n. Ngoµi ra çn bé dù ¸n t¹i v¨n phßng vïng vµ v¨n phßng Trung ¬ng còng nªn cã mÆt theo mét ®Þnh kú nhÊt ®Þnh. Quy ®Þnh chung lµ tÊt c¶ çc çn bé kü thuËt vµ chuyªn gia t¹i v¨n phßng vïng vµ trung ¬ng ph¶i tham gia häp th¸ng t¹i huyÖn Ýt nhÊt mçi quý mét lÇn. Quan träng nhÊt lµ çc cuéc häp vµo çc th¸ng cuèi quý, t¹i cuéc häp nµy KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço cña quý ®ã ®îc hoµn thµnh vµ kÕt thóc. §©y lµ c¬ héi cho çn bé dù ¸n cÊp huyÖn, tØnh vµ cÊp cao h¬n tr×nh bµy ®Ó th¶o luËn çc thµnh tùu vµ khã kh¨n trong quý ®· qua vµ xem xÐt vÒ kú kÕ ho¹ch tíi.

Sau kh× hoµn thµnh viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço ho¹t ®éng hµng quý cña m×nh tõng ®¬n vÞ sÏ tr×nh tµi liÖu cña m×nh lªn §¬n vÞ Theo dâi vµ §¸nh gi¸ t¹i S¬n la. T¹i ®©y nh÷ng th«ng tin tõ çc ®¬n vÞ dù ¸n ®îc tËp hîp vµ ®a vµo trong c¬ së d÷ liÖu kÕ ho¹ch vµ theo dâi. Sau ®ã c¬ së d÷ liÖu nµy ®îc sö dông ®Ó ®iÒu chØnh vµ cËp nhËt KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m ®èi víi nh÷ng ho¹t ®éng sÏ ®îc tiÕn hµnh trong quý sau ®ã hoÆc sau n÷a, nh÷ng ho¹t ®éng míi, ho¹t ®éng ®iÒu chØnh l¹i thêi gian hoÆc xo¸ bá, vèn ®îc ph©n bæ l¹i vµ cËp nhËt l¹i, çn bé ®îc ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm l¹i, v.v.. Sau khi cËp nhËt xong kÕ ho¹ch ho¹t ®éng n¨m kÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng quý cña c¶ dù ¸n sÏ ®îc tæng hîp tõ c¬ së d÷ liÖu kÕ ho¹ch vµ theo dâi. Sau ®ã b¶n kÕ ho¹ch míi ®iÒu chØnh nµy sÏ ®îc göi cho tÊt c¶ çc ®¬n vÞ, v¨n phßng dù ¸n vµ çc c¬ quan mµ dù ¸n ®ang hîp t¸c. Tuú theo nhu cÇu mµ çc b¸o ço hµng quý cã thÓ ®îc tæng hîp thµnh b¸o ço nöa n¨m hoÆc c¶ n¨m.

Trong trêng hîp çc ®¬n vÞ cña c¬ quan nhµ níc hoÆc çc tæ chøc kh¸c tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng trong b¶n kÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cña dù ¸n th× hä sÏ ph¶i tu©n theo quy tr×nh lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi nh vËy. ViÖc ¸p dông b¾t buéc nµy cÇn ®îc nªu râ vµ th¬ng thuyÕt trong tÊt c¶ çc tho¶ thuËn chÝnh thøc còng nh kh«ng chÝnh thøc gi÷a dù ¸n PTLNXH S«ng §µ vµ çc tæ chøc bªn ngoµi tham gia vµo qu¸ tr×nh thùc hiÖn ch¬ng tr×nh. NÕu nh thÊy çc c¬ quan nhµ níc kh«ng thÓ theo quy tr×nh cña dù ¸n th× mét ®¬n vÞ nµo ®ã cña dù ¸n sÏ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm b¸o ço vÒ tËp hîp çc ho¹t ®éng nµy.

2.2.1.3 KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng th¸ng

KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng th¸ng lµ c«ng cô h÷u hiÖu cho viÖc gi¸m s¸t vµ ®iÒu phèi c«ng viÖc v× nã cung cÊp th«ng tin chi tiÕt h¬n KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng quý. Víi kinh nghiÖm tÝch cùc tríc ®©y vÒ kÕ ho¹ch c«ng viÖc hµng th¸ng cña ç nh©n, c«ng cô nµy cÇn ®îc duy tr× lµm ph¬ng tiÖn gi¸m s¸t vµ ®iÒu phèi ®èi víi çn bé vµ qu¶n lý dù ¸n. Tuy nhiªn cÇn cã mét sè thay ®æi so víi kÕ ho¹ch cò:

KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng th¸ng ph¶I dùa trªn c¬ së cña KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m theo nh mÉu quy ®Þnh cña toµn dù ¸n. Nã sÏ ®îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh tõng bíc c«ng viÖc cho mçi ho¹t ®éng nhá, kÕt hîp víi th«ng tin cô thÓ vÒ thêi gian vµ tr¸ch nhiÖm cña tõng ç nh©n. Çc ho¹t ®éng vµ çc bíc c«ng viÖc ®îc ®Ò cËp cÇn bao gåm tÊt c¶ çc ho¹t ®éng ®îc tiÕn hµnh trong giê hµnh chÝnh, VD nh häp hµnh, viÕt b¸o ço, tham gia vµo çc kho¸ tËp huÊn, nghØ phÐp, v.v. thËm chÝ ngay c¶ khi nh÷ng ho¹t ®éng nµy kh«ng n»m trong kÕ ho¹ch n¨m. KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng th¸ng cÇn ®îc tõng nhãm lµm viÖc chuÈn bÞ ë cÊp huyÖn (sÏ tr×nh cho ®iÒu phèi viªn huyÖn vµ do chÝnh ®iÒu phèi viªn huyÖn duyÖt) vµ ë çc ®¬n vÞ thuéc v¨n phßng vïng (do ®iÒu phèi viªn vïng duyÖt) vµ sÏ ®îc sö dông ®Ó ®Ò xuÊt ch¬ng tr×nh c«ng viÖc chi tiÕt hµng th¸ng tõ mçi ®¬n vÞ dù ¸n tíi quan lý dù ¸n vµ ®Ó b¸o ço tiÕn ®é c«ng viÖc vµo cuèi mçi th¸ng. Th«ng tin trong KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng th¸ng ®îc sö dông ®Ó cËp nhËt KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng quý nhng kh«ng lu trong c¬ së d÷ liÖu vÒ kÕ ho¹ch vµ theo dâi ho¹t ®éng. B¶n kÕ ho¹ch sau khi ®· hoµn chØnh cÇn ®îc lu t¹i v¨n phßng huyÖn vµ v¨n phßng vïng. B¶ng 1 díi ®©y nªu tãm t¾t néi dung çc tµi liÖu kÕ

Page 12 of 30

ho¹ch vµ b¸o ço cèt lâi

B¶ng 1 : Çc tµi liÖu kÕ ho¹ch vµ theo dâi cèt lâi

2.2.2 Çc tµi liÖu bæ xung

Bªn c¹nh nh÷ng tµi liÖu kÕ ho¹ch vµ theo dâi cèt lâi vµ nh÷ng tµi liÖu kÕ ho¹ch khung cßn cÇn tíi mét sè tµi liÖu kÕ ho¹ch vµ b¸o ço kh¸c ®Ó a) cung cÊp c¬ së cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi ho¹t ®éng; b) ®¸p øng yªu cÇu cña çc nhµ tµi trî vµ çc tæ chøc ®èi t¸c; c) ®¶m b¶o viÖc tµi liÖu ho¸ çc lÜnh vùc c«ng viÖc quan träng.

2.2.2.1 Çc tµi liÖu chiÕn lîc vµ híng dÉn thùc thi

ChiÕn lîc thùc thi vµ ph¬ng ph¸p luËn cña Dù ¸n cÇn ®îc tãm t¾t vµ viÕt thµnh tµi liÖu theo mét chuçi çc tµi liÖu chiÕn lîc vµ híng dÉn thùc thi, ®îc thiÕt kÕ ®Ó cung cÊp cho çn bé dù ¸n hiÖn nay vµ trong t¬ng lai nh÷ng kiÕn thøc lý luËn c¬ b¶n vµ híng dÉn thùc tÕ cÇn thiÕt trong viÖc x©y dùng vµ thùc thi ho¹t ®éng. NÕu nh kh«ng cã c¬ cÊu chiÕn lîc khung nh vËy sÏ rÊt khã kh¨n trong viÖc x©y dùng tiªu chuÈn chung cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ thùc thi çc ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn th«n b¶n vµ thèng nhÊt vÒ çc u tiªn ph¸t triÓn vµ ph¬ng ph¸p luËn thùc thi sÏ ®îc ¸p dông t¹i çc b¶n, x· vµ huyÖn n¬i dù ¸n sÏ ho¹t ®éng trong t¬ng lai. Kh¸t väng gia t¨ng cña dù ¸n vÒ sè b¶n n»m trong vïng dù ¸n tõ con sè 40 b¶n hiÖn t¹i lªn 200 b¶n vµo n¨m 2000 sÏ ®ßi hái viÖc x¸c ®Þnh çc khu vùc u tiªn c¶ vÒ ®Þa lý, vÒ ngµnh vµ vÒ tæ chøc ®Ó tËp trung nguån lùc vèn ®· khan hiÕm cña dù ¸n. §iÒu nµy muèn nãi lªn nhu cÇu ph¸t triÓn vµ ¸p dông çc ph¬ng ph¸p luËn chuÈn trong tÊt c¶ çc lÜnh vùc ho¹t ®éng chÝnh, tõ lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi tíi ®µo t¹o, khuyÕn n«ng vµ thùc thi. Do vËy mçi lÜnh vùc ho¹t ®éng chÝnh cÇn ®îc ®Ò cËp trong mét tµi liÖu chÕn lîc trong ®ã nãi lªn môc tiªu cÇn ®¹t ®îc vµ cã mét tËp hîp çc tµi liÖu híng dÉn hiÖn trêng vÒ quy tr×nh ¸p dông thùc tiÔn. Çc tµi liÖu chiÕn lîc vµ híng dÉn nµy sÏ t¹o ra mét bé khung cho çc ho¹t ®éng, viÖc lËp kÕ ho¹ch còng nh ®µo t¹o çn bé hiÖn trêng vµ v¨n phßng trong t¬ng lai.

2.2.2.2 KÕ ho¹ch vµ b¸o ço ®µo t¹o (Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc)

Bªn c¹nh tµi liÖu chiÕn lîc vµ híng dÉn theo ngµnh nh vËy dù ¸n nªn chuÈn bÞ mét ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn nguån nh©n lùc (PTNL) riªng biÖt cho çn bé dù ¸n vµ cho d©n b¶n dùa trªn viÖc ®¸nh gi¸ nhu cÇu ®µo t¹o, ®¸nh gi¸ c¬ héi ®µo t¹o vµ nguån vèn cÇn thiÕt. Do vËy çc ho¹t ®éng ®µo t¹o ®Æc biÖt cÇn ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së hµng n¨m trong tµi liÖu kÕ ho¹ch PTNL hµng n¨m. Tµi liÖu nµy sÏ cung cÊp c¬ së cho viÖc ®¸nh gi¸ mét çch thùc tÕ nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng ®µo t¹o trong KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cña dù ¸n. NÕu c¶m thÊy h÷u Ých cã thÓ viÕt b¸o ço PTNL hµng n¨m dùa trªn mÉu chung cña b¸o ço tiÕn ®é c«ng viÖc.

Tµi liÖu Néi dung ChuÈn bÞ Phª duyÖt

1. KÕ ho¹ch ho¹t ®éng n¨m cña huyÖn (KHNH)

Danh môc çc ho¹t ®éng vµ nguån lùc ®îc ph©n bæ dùa trªn BiÓu KH d ¸n vµ KH PT th«n b¶n

CB dù ¸n huyÖn, §PVV, Ch.gia dµi h¹n, CB c¬ quan Nhµ níc

Ban quan lý Dù ¸n ®Þa ph¬ng

2. KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cña dù ¸n (KHN)

Danh môc çc ho¹t ®éng trong kÕ ho¹ch vµ lîng vèn ®îc ph©n bæ dùa trªn BiÓu KHDA vµ KÕ ho¹ch n¨m cña huyÖn; tãm t¾t vÒ tæ chøc dù ¸n vµ chiÕn lîc thùc thi; tæng kÕt tiÕn ®é thùc hiÖn trong n¨m qua

CB dù ¸n cÊp tØnh vµ trung -¬ng, §PVH, §PVV, §PV, Ch.gia dµi h¹n, ®¹i diÖn c¬ quan thùc thi dù ¸n

Ban §iÒu hµnh dù ¸n

3. KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng quý cña ®¬n vÞ dù ¸n (KHBCQ)

Danh môc çc ho¹t ®éng nªu trong KHN vµ kÕt qu¶ thùc tÕ thùc hiÖn; thêi gian, nguån lùc sö dông, vÊn ®Ò gÆp ph¶i, çc H§ ®Ò xuÊt

CB çc ®¬n vÞ dù ¸n vµ CB h÷u quan tõ çc c¬ quan nhµ níc

§PVV nÕu theo nh KHN nÕu kh«ng sÏ do CVT duyÖt

4. KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng th¸ng (KHBCT)

Danh môc chi tiÕt çc ho¹t ®éng theo nh KHN vµ çc thµnh tùu ®¹t ®îc; thêi gian, nguån lùc sö dông, çc vÊn ®Ò gÆp ph¶i, çc H§ ®Ò xuÊt

TÊt c¶ çc çn bé kü thuËt cña dù ¸n

§PVH cho §V huyÖn, §PVV cho VP vïng

Page 13 of 30

2.2.2.3 Çc tµi liÖu vÒ ch¬ng tr×nh hîp t¸c vµ nghiªn cøu hiÖn trêng

§èi víi tÊt c¶ çc ho¹t ®éng nghiªn cøu hiÖn trêng vµ çc ch¬ng tr×nh hîp t¸c víi çc tæ chøc bªn ngoµi cÇn cã kÕ ho¹ch c«ng viÖc cô thÓ. Nh÷ng kÕ ho¹ch nµy cÇn tu©n thñ theo mÉu KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m vµ nªn cã c¶ sè thø tù theo kÕ ho¹ch n¨m cña ho¹t ®éng cã liªn quan. T¬ng tù nh quy tr×nh cña Dù ¸n nh÷ng ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm çc ch-¬ng tr×nh nµy cÇn ph¶i chuÈn bÞ b¸o ço tiÕn bé c«ng viÖc hµng quý theo mÉu KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng quý cña dù ¸n. Trong trêng hîp ®èi víi çc ch¬ng tr×nh thö nghiÖm theo mïa vô th× ngµy lËp kÕ ho¹ch vµ b¸o ço cã thÓ ®îc chØnh theo ngµy b¾t ®Çu vµ kÕt thóc cña thö nghiÖm. Bªn c¹nh çc mÉu biÓu kÕ ho¹ch vµ b¸o ço mçi ch¬ng tr×nh thö nghiÖm hoÆc nghiªn cøu hiÖn trêng cÇn cã thªm mét b¸o ço tãm t¾t b»ng v¨n b¶n theo mÉu chuÈn nãi vÒ môc tiªu ch¬ng tr×nh, c¬ cÊu, ph¬ng ph¸p ¸p dông, thµnh qu¶ ®¹t ®îc vµ kiÕn nghÞ. §¬n vÞ KhuyÕn n«ng l©m cña dù ¸n t¹i S¬n la ®· ®a ra ®Ò xuÊt mét mÉu chuÈn cho çc ch¬ng tr×nh thö nghiÖm n«ng nghiÖp. MÉu nµy cÇn ®îc ®iÒu chØnh vµ sö dông lµm c¬ së cho viÖc x©y dùng mét tµi liÖu nghiªn cøu hiÖn trêng chuÈn.

2.2.2.4 B¸o ço vµ kª khai tµi chÝnh

Quy tr×nh x©y dùng kÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m ®ßi hái çn bé dù ¸n ph¶i íc lîng ®îc lîng vèn cÇn thiÕt cho çc ho¹t ®éng cô thÓ vµ trong çc b¸o ço hµng quý cÇn cã con sè so s¸nh gi÷a kÕ ho¹ch vµ thùc tÕ chi tiªu. HiÖn nµy hÇu hÕt çn bé dù ¸n ®Òu bµy tá lµ hä kh«ng biÕt lµm sao ®Ó x©y dùng çc con sè nµy v× hä thiÕu th«ng tin c¬ b¶n nh viÖc ph©n bæ ng©n s¸ch vµ chi phÝ ®¬n vÞ.

Do vËy xin kiÕn nghÞ lµ cÇn ph©n ph¸t b¶n tãm t¾t vÒ ng©n s¸ch dù kiÕn vµ thùc chi theo tõng h¹ng môc ng©n s¸ch (VD: ®µo t¹o, trang thiÕt bÞ, chuyªn gia) tríc khi tiÕn hµnh x©y dùng kÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cho n¨m sau. Ngoµi ra cÇn yªu cÇu çc ®¬n vÞ vµ çc nhãm lµm viÖc cña dù ¸n chuÈn bÞ çc th«ng tin chi tiÕt vÒ chi ph× cho tõng ho¹t ®éng; VD: chi phÝ cho tõng ngêi mét ngµy khi ®µo t¹o hay ngo¹i nghiÖp, cho tõng « thö nghiÖm, cho tõng chuyªn gia ng¾n h¹n theo tõng th¸ng, v.v.. ViÖc tæng hîp çc sè liÖu tµi chÝnh nµy trong KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cña dù ¸n sÏ gióp cho viÖc chuÈn bÞ ®¸p øng çc yªu cÇu vÒ ng©n s¸ch ®èi víi tõng ho¹t ®éng nhá trong toµn dù ¸n. Ngoµi ra viÖc theo dâi thùc chi cña nguån tµi chÝnh trong tõng ho¹t ®éng trong KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng quý sÏ gióp cho viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng íc lîng vÒ ng©n s¸ch trong t¬ng lai v× çn bé dù ¸n cã thªm kinh nghiÖm vÒ qu¶n lý ng©n s¸ch.

B»ng viÖc ®a th«ng tin vÒ tµi chÝnh vµo c¬ së d÷ liÖu çn bé qñan lý dù ¸n sÏ cã thÓ lËp çc b¸o ço víi th«ng tin míi nhÊt vÒ con sè thùc chi so víi kÕ ho¹ch, nh÷ng kho¶n ph¶i chi hiÖn t¹i vµ dù kiÕn. §ång thêi cã thÓ x¸c ®Þnh çc kho¶n ng©n s¸ch kh«ng më réng ®îc bÞ l·ng quªn trong çc h¹ng môc ng©n s¸ch hay trong nh÷ng hîp ®ång ®· hoµn tÊt. Do vËy nh÷ng th«ng tin trong c¬ së d÷ liÖu cã thÓ ®îc sö dông trong t¬ng lai ®Ó: a) lËp b¶n khai tãm t¾t vÒ lîng vèn ®îc dïng trong mét h¹ng môc hoÆc ë mét ®Þa ®iÓm nµo ®ã trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh vµ b) theo dâi viÖc sö dông sè vèn ®îc ph©n bæ theo tõng nguån vèn ®Ó lµm c¬ së cho viÖc cËp nhËt, t¸i ph©n bæ vµ b¸o ço vÒ ng©n s¸ch. CÇn chuÈn bÞ vµ lu hµnh mÉu biÓu tãm t¾t vÒ tµi chÝnh theo ®Þnh kú hµng quý.

2.2.2.5 B¸o ço tiÕn ®é dù ¸n nöa n¨m vµ c¶ n¨m

Ban §iÒu hµnh dù ¸n Trung ¬ng yªu cÇu dù ¸n cung cÊp b¸o ço tiÕn ®é c«ng viÖc dù ¸n theo ®Þnh kú nöa n¨m trong khi GTZ yªu cÇu b¸o ço tiÕn ®é c«ng viÖc hµng n¨m. C¶ hai lo¹i b¸o ço nµy ®Òu nh»m mét môc ®Ých chung nhng cho ®Õn nµy vÉn tån t¹i díi d¹ng hai tµi liÖu kh¸c nhau, mét b»ng tiÕn ViÖt vµ mét b»ng tiÕn §øc víi néi dung vµ cÊu tróc hoµn toµn kh¸c nhau.

Viªc lËp b¸o ço tiÕn ®é cho Ban §iÒu hµnh dù ¸n vµ GTZ trong t¬ng lai cã thÓ ®îc lµm nhanh h¬n b»ng çch ®a nh÷ng thµnh tè c¬ b¶n vµo c¶ hai b¸o ço. §¸nh gi¸ tãm t¾t tiÕn ®é c«ng viÖc theo tõng thµnh qu¶/ ®Çu ra theo nh yªu cÇu cña GTZ cã thÓ ®îc dÞch sang tiÕng ViÖt ®Ó ®a vµo b¸o ço cho Ban §iÒu hµnh dù ¸n cïng víi b¶ng tãm t¾t çc thµnh qu¶ ®¹t ®îc so víi kÕ ho¹ch vµ çc nguån lùc ®îc ph©n bæ. ViÖc sö dông mét hÖ thèng b¸o ço mang tÝnh ®ång bé h¬n trªn quy m« quèc gia sÏ cã lîi lµ gi¶m thêi gian dµnh vµo viÖc lËp b¸o ço vµ h¬n n÷a sÏ ®¶m b¶o r»ng GTZ vµ Ban §iÒu hµnh dù ¸n ®îc cung cÊp çc th«ng tin t¬ng tù nhau. Víi b¸o ço göi cho Ban §iÒu hµnh dù ¸n çc mÉu biÓu ®îc viÕt b»ng tiÕng ViÖt cßn víi b¸o ço cho GTZ cã thÓ ®îc dÞch sang tiÕng §øc. B¶n b¸o ço b»ng tiÕng ViÖt ®îc sö dông ®Ó ph©n ph¸t cho çc c¬ quan nhµ nêc ë tØnh vµ huyÖn.

2.2.2.6 LÞch ®i l¹i vµ lµm viÖc hµng th¸ng

Mét sè lîng lín çn bé dù ¸n tham gia vµo çc ho¹t ®éng diÔn ra ë nhiÒu ®Þa ®iÓm kh¸c nhau (huyÖn Yªn ch©u vµ Tña

Page 14 of 30

chïa, S¬n la, Hµ néi) vµ dµnh kh¸ nhiÒu thêi gian ®Ó ®i lai gi÷a nh÷ng n¬i ®ã. §iÒu nµy ®ßi hái kh¸ nhiÒu c«ng søc trong viÖc ®iÒu phèi c«ng viÖc cÇn çn bé tõ çc n¬i kh¸c nhau (nh häp hµnh, tham quan hiÖn trêng). V× c¶ kÕ ho¹ch th¸ng lÉn kÕ ho¹ch tuÇn ®Òu kh«ng cung cÊp th«ng tin mét çch tæng qu¸t vÒ nh÷ng n¬i çn bé cã mÆt nªn xin kiÕn nghÞ viÖc sö dông mÉu lÞch ®i l¹i vµ lµm viÖc hµng th¸ng. Tµi liÖu nµy sÏ cung cÊp th«ng tin tæng qu¸t hµng th¸ng vÒ n¬i ®i vµ ®Õn cña tÊt c¶ çc chuyªn gia dµi h¹n còng nh çc chuyªn gia ng¾n h¹n vµ kh¸ch tíi th¨m, v.v. trong mét trang giÊy (xem Phô lôc 1). Ngoµi ra cã thÓ dïng mét mÉu t¬ng tù nh vËy ®Ó ®iÒu phèi xe « t« cña dù ¸n.

2.2.2.7 Ghi chó vÒ qu¶n lý

Çn bé qu¶n lý dù ¸n cÇn quan t©m mét çch ®¸ng kÓ ®Ó t¹o cho çn bé dù ¸n th«ng tin ph¶n håi tÝch cùc vµ ®Ó phóc ®¸p l¹i nh÷ng kiÕn nghÞ ®a ra trong b¸o ço tiÕn ®é c«ng viÖc. Mét c«ng cô ®îc ®a ra ë ®©y lµ göi ®i çc ghi chó vÒ qu¶n lý cho tÊt c¶ çc ®¬n vÞ dù ¸n. Ghi chó nµy do ®iÒu phèi viªn vïng hoÆc cè vÊn trëng dù ¸n so¹n th¶o chØ ra nh÷ng phÇn c«ng viÖc quan träng trong th¸ng tíi vµ trÝch dÉn nh÷ng thµnh tùu ®¸ng khen ngîi. CÇn ph¶i håi th«ng tin mét çch chi tiÕt h¬n vÒ tiÕn ®é c«ng viÖc thùc hiÖn cho tõng ®¬n vÞ dù ¸n theo kú h¹n hµng quý cïng víi KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng quý.

B¶ng 2: Çc tµi liÖu kÕ ho¹ch vµ b¸o ço bæ xung

2.3 §iÒu chØnh kÕ ho¹ch khung

Tµi liÖu kÕ ho¹ch khung cña dù ¸n ®îc x©y dùng vµ tãm t¾t trong BiÓu ®å kÕ ho¹ch dù ¸n (PPM) vµ ®· tr¶i qua mét vµi lÇn ®iÒu chØnh tõ lÇn ®Çu x©y dùng n¨m 1994. Tuy nhiªn nh÷ng söa ®æi nµy chØ h¹n chÕ trong khu«n khæ çc ho¹t ®éng chÝnh cßn çc thµnh qu¶ vÉn kh«ng thay ®æi. Mét hËu qu¶ cña viÖc "söa ®æi côc bé" nµy lµ BiÓu kÕ ho¹ch dù ¸n kh«ng t¸ch rêi rµnh m¹ch çc c«ng viÖc chÝnh trong dù ¸n. Trong thµnh qu¶ 1 vÊn ®Ò nµy næi lªn râ nhÊt. Trong thµnh

Tµi liÖu Néi dung ChuÈn bÞ Phª duyÖt

1. Tµi liÖu chiÕn lîc vµ híng dÉn thùc hiÖn

Môc tiªu ngµnh, chiÕn lîc vµ ph¬ng ph¸p ¸p dông, çc quy tr×nh chuÈn ®îc sö dông, TL híng dÉn thùc thi ngoµi hiÖn trêng

Çc ®¬n vÞ theo ngµnh cña dù ¸n

Qu¶n lý dù ¸n

2. KÕ ho¹ch vµ b¸o ço hîp t¸c vµ nghiªn cøu hiÖn tr-êng

Môc tiªu vµ tæ chøc nghiªn cøu, ph¬ng ph¸p ®îc ¸p dông, thµnh qu¶ mong ®îi, lÞch kÕ ho¹ch, nguån vèn cÇn thiÕt vµ STT trong kÕ ho¹ch n¨m cña dù ¸n.

Çn bé chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ch¬ng tr×nh cô thÓ

Qu¶n lý dù ¸n

3. Ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn nguån nh©n lùc dµi h¹n

§¸nh gi¸ nhu cÇu ®µo t¹o cña çn bé dù ¸n, CB nhµ níc vµ cña ngêi d©n, çc c¬ héi vµ c¬ quan ®µo t¹o hiÖn cã, môc tiªu ®µo t¹o l©u dµi vµ lÞch ®µo t¹o

Chuyªn gia dµi h¹n vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc

Qu¶n lý dù ¸n

4. KÕ ho¹ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc hµng n¨m

Nhu cÇu ®µo t¹o vµ ch¬ng tr×nh ®µo t¹o trong thêi gian mét n¨m, sè vèn cÇn thiÕt vµ lÞch ®µo t¹o

Chuyªn gia dµi h¹n vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc

Qu¶n lý dù ¸n

5. B¸o ço vµ kª khai tµi chÝnh hµng th¸ng

Sè vèn ®îc ph©n bæ/ cËp nhËt cho tõng nguån tµi chÝnh, h¹ng môc chi phÝ vµ ®Þa ®iÓm

TD&§G dùa trªn KH&BC quý, §PVV vµ CVT

Qu¶n lý dù ¸n

6. B¸o ço tiÕn ®é dù ¸n cho Ban §iÒu hµnh (hai lÇn mét n¨m)

Tæng quan vÒ dù ¸n, so s¸nh gi÷a kÕ ho¹ch vµ thùc tÕ thùc hiÖn, nhËn xÐt, çc ho¹t ®éng cho kú kÕ ho¹ch sau, tãm t¾t vÒ ng©n s¸ch.

§PV Gi¸m ®èc dù ¸n

7. B¸o ço tiÕn ®é hµng n¨m cña dù ¸n cho GTZ

Tæng quan dù ¸n dùa trªn BiÓu KH dù ¸n, ®¸nh gi¸ vÒ tiÕn ®é dù ¸n, thµnh tùu ®¹t ®îc trong çc thµnh qu¶ vµ môc ®Ých.

CVT víi sù gióp ®ì cña ®¬n vÞ TG&§G

GTZ

8. LÞch ®i l¹i hµng th¸ng N¬i ®Õn vµ n¬i lµm viÖc cho tÊt c¶ çc çn bé kü thuËt cña dù ¸n.

Qu¶n lý v¨n phßng t¹i S¬n la

kh«ng cÇn thiÕt

9. Ghi chó vÒ qu¶n lý hµng th¸ng/ quý

Ph¶n håi vÒ KH&BC hµng th¸ng vµ hµng quý, th«ng b¸o vÒ çc sù kiÖn quan träng, v.v.

§PVV (hµng th¸ng); CVT (hµng quý)

kh«ng cÇn thiÕt

Page 15 of 30

qu¶ nµy çc ho¹t ®éng ®îc tËp hîp thµnh nghiªn cøu øng dông, ph¸t triÓn çc ph¬ng ph¸p cã d©n tham gia, ph©n tÝch nhãm môc tiªu vµ hç trî céng ®ång. ViÖc x¸c ®Þnh çc thµnh qu¶ t¸ch biÖt ®èi víi çc ch¬ng tr×nh lín nh ph¸t triÓn l©m nghiÖp céng ®ång, khuyÕn n«ng l©m vµ t¨ng cêng n¨ng lùc tæ chøc cã vÎ nh hîp lý h¬n trong ®ã ®Ò cËp tíi tÊt c¶ çc ho¹t ®éng cã liªn quan (nghiªn cøu øng dông, hç trî céng ®ång, v.v.). Víi mét tinh thÇn nh vËy kh«ng bao giê nªn dïng thµnh qu¶ ®Ó diÔn t¶ çc nguyªn t¾c mang tÝnh chiÕn lîc, VD: ®Þnh híng theo giíi vµ sù tham gia cña céng ®ång.

Mét hËu qu¶ n÷a cña thÊt b¹i cña BiÓu kÕ ho¹ch dù ¸n lµ hÇu nh tÊt c¶ çc kÕ ho¹ch c«ng viÖc ®Òu kh«ng nh÷ng kh«ng ph¶n ¸nh mÉu BiÓu ®å kÕ ho¹ch dù ¸n mµ cßn kh«ng ®îc x¾p xÕp hîp lý ngay c¶ trong thµnh qu¶ vµ ho¹t ®éng mµ chóng hiÓn thÞ. Tuy nhiªn, víi viÖc giíi thiÖu hÖ thèng lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi nµy tÊt c¶ çc kÕ ho¹ch còng nh b¸o ço ph¶i nhÊt qu¸n dùa trªn c¬ së cña BiÓu ®å kÕ ho¹ch dù ¸n. Do vËy cÇn ®iÒu chØnh BiÓu ®å KÕ ho¹ch dù ¸n tríc khi tiÕn hµnh lËp kÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cho n¨m sau. KiÕn nghÞ vÒ viÖc ®iÒu chØnh tËp hîp çc thµnh qu¶ ®îc chuyªn gia thùc hiÖn chuyÕn t vÊn nµy ®a ra vµ ®· th¶o luËn víi çn bé qu¶n lý dù ¸n trong thêi gian t vÊn. BiÓu ®å kÕ ho¹ch dù ¸n söa ®æi cÇn ®îc çn bé dù ¸n thùc hiÖn sau khi chuyªn gia kÕt thóc ®ît t vÊn. BiÓu ®å kÕ ho¹ch dù ¸n söa ®æi nµy sÏ ®îc sö dông lµm c¬ së cho KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m vµ ®Ó th¶o luËn víi ®oµn ®¸nh gi¸ tiÕn ®é dù ¸n dù ®Þnh vµo th¸ng 2-3 n¨m 1998.

2.4 TruyÒn b¸ Quy tr×nh kÕ ho¹ch

Môc tiªu cña dù ¸n PTLNXH S«ng §µ lµ ph¸t ttriÓn vµ thùc thi mét ph¬ng ph¸p luËn vÒ qu¶n lý bÒn v÷ng tµi nguyªn thiªn nhiªn bëi céng ®ång ®Þa ph¬ng trong vïng ®Çu nguån S«ng §µ. Môc ®Ých nµy hµm ý r»ng çc c¬ quan h÷u quan cña nhµ níc tÝch cùc khuyÕn khÝch vµ tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng ph¸t triÓn ®Ó ®ãng gãp mét çch cã hiÖu qu¶ vµo c«ng t¸c qu¶n lý bÒn v÷ng ®Êt ®ai vµ ®iÒu kiÖn sèng ®îc c¶i thiÖn. Gi¶ ®Þnh lµ Dù ¸n thµnh c«ng trong viÖc ph¸t triÓn chiÕn lîc vµ quy tr×nh cho môc tiªu nµy th× çc c¬ quan nhµ níc vÉn cÇn ph¶i øng dông chóng nh»m ®¹t ®îc môc tiªu ®· ®Ò ra.

ChÝnh v× lÏ ®ã Dù ¸n cã tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô khuyÕn khÝch tÊt c¶ çc c¬ quan h÷u quan cña nhµ níc trong viÖc øng dông çc quy tr×nh vµ chiÕn lîc mµ dù ¸n ®· ph¸t triÓn vµ thö nghiÖm. §iÒu nµy bao gåm c¶ ®èi víi quy tr×nh lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi còng nh ®èi víi çc ph¬ng ¸n qu¶n lý vµ kü thuËt cho çc ho¹t ®éng ph¸t triÓn. Do vËy cÇn khuyÕn khÝch çc c¬ quan Nhµ níc ë cÊp tØnh vµ huyÖn trong viÖc ¸p dông quy tr×nh lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi nh hoÆc t¬ng tù nh cña dù ¸n vµ dù ¸n cÇn hç trî cho môc ®Ých nµy nÕu cÇn. CÇn mêi çn bé thuéc çc c¬ quan h÷u quan cña nhµ níc tham gia vµo tÊt c¶ çc cuéc häp vÒ lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi vµ ®Æc biÖt khuyÕn khÝch hä tham gia thêng xuyªn. §iÒu nµy ®Æc biÖt quan träng ®èi víi çc cuéc häp lËp kÕ ho¹ch vµ b¸o ço c«ng viÖc hµng quý. B»ng çch ®a çc cuéc häp nµy trë nªn chÝnh thøc h¬n nh lµ mét diÔn ®µn chÝnh cho viÖc ra quyÕt ®Þnh vµ ®iÒu phèi c«ng viÖc gi· dù ¸n vµ çc c¬ quan h÷u quan cña nhµ níc vµ b»ng sù hiÖn diÖn cña ®iÒu phèi viªn vïng vµ cè vÊn trëng (hoÆc Ýt nhÊt mét trong sè hai ngêi nµy) dù ¸n trong tÊt c¶ çc cuéc häp cã thÓ sÏ gióp cho viÖc thuyÕt phôc çc quan chøc nhµ níc tham gia vµo çc cuéc häp nµy vµ ®ãng gãp tÝch cùc vµo nç lùc ®iÒu phèi c«ng viÖc.

ViÖc hoµ nhËp mét çch cã hiÖu qu¶ cña çc quan chøc nhµ níc vµo qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi nãi chung cña dù ¸n sÏ t¹o ra mét c¬ së cho viÖc hiÓu biÕt râ h¬n vÒ çc chiÕn lîc vµ ph¬ng ph¸p luËn ®ang ®îc ¸p dông vµ sù hîp t¸c vµ ®iÒ phèi c«ng viÖc gÇn gòi h¬n. Trong bèi c¶nh nµy quan träng lµ çc ch¬ng tr×nh cña Dù ¸n ®îc tr×nh bµy ®Çy ®ñ chi tiÕt trong çc cuéc häp ë huyÖn vµ kh«ng ®îc "dÞch" thµnh çc h¹ng môc mµ hiÖn nay çc ch¬ng tr×nh cña nhµ níc ®ang sö dông. C«ng viÖc nµy cho ®Õn nµy vÉn ®ang ®îc thùc hiÖn g©y nªn viÖc çc ch¬ng tr×nh c«ng viÖc tËp trung chó yÕu vµo çc ho¹t ®éng thùc thi, çc ho¹t ®éng nghiªn cøu øng dông vµ ®µo t¹o trong lÜnh vùc l©m nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. §èi nghÞch l¹i víi nã lµ viÖc çc nç lùc nh»m ph¸t triÓn ph¬ng ph¸p luËn vÒ lËp kÕ ho¹ch, çc chiÕn lîc cña ngµnh ®Þnh híng theo nhu cÇu vµ çc kh¸i niÖm khuyÕn n«ng, v.v. cã Ýt c¬ héi ®îc ®Ò cËp.

KiÕn nghÞ lµ viÖc tr×nh bµy ®Þnh híng chiÕn lîc vµ kh¸i niÖm cña dù ¸n cÇn ®îc nhÊn m¹nh trong çc cuéc häp víi çc quan chøc nhµ níc. ViÖc ph¸t triÓn vµ thùc thi çc kh¸i niÖm vµ ph¬ng ph¸p míi lµ mét phÇn trong vai trß cña dù ¸n víi tçch lµ mét ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn vµ çc c¬ quan nhµ níc cÇn hiÓu r»ng vai trß nay nh mét "phßng thÝ nghiÖm nh÷ng ®iÒu c¶i tiÕn". Hä cÇn ®îc khuyÕn khÝch ®Ó giò vai trß tÝch cùc trong viÖc ®¸nh gi¸ ph¬ng ph¸p vµ kü thuËt míi. Nh÷ng ph¬ng ph¸p vµ kü thuËt nµy sÏ gióp cho viÖc øng dông cña hä trong t¬ng lai vµ tr¸nh nh÷ng can thiÖp bªn ngoµi lµm c¶n trë c«ng viÖc cña dù ¸n. Qu¸ tr×nh hiÓu biÕt nµy ®îc t¹o dùng trong çc çn bé nhµ níc nªn ®îc thùc hiÖn mét çch tÝch cùc h¬n trong t¬ng lai.

Page 16 of 30

2.5 TËp huÊn vµ hç trî

Çn bé dù ¸n sÏ cÇn tËp huÊn vµ hç trî thªm ®Ó thùc hiÖn mét çch cã hiÖu qu¶ çc ho¹t ®éng lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi ®-îc ®Ò xuÊt ë ®©y. Ngoµi viÖc híng dÉn lµm quen ban ®Çu do çn bé TD&§G tiÕn hµnh cßn cÇn thªm tËp huÊn vµ hç trî n÷a cho viÖc xÊy dùng kÕ ho¹ch vµ b¸o ço hµng th¸ng vµ hµng quý theo nh yªu cÇu. ViÖc tËp huÊn theo c«ng viÖc nµy cÇn ®îc çn bé TD&§G dù ¸n tiÕn hµnh vµo çc buæi häp lËp kÕ ho¹ch vµ b¸o ço. §Ó ®¶m b¶o mét ph¬ng ph¸p tËp huÊn c©n ®èi cÇn ¸p dông mét lÞch tr×nh mang tÝnh hÖ thèng vÒ viÖc tham gia vµo çc cuéc häp ë çc ®¬n vÞ dù ¸n nh sau:

B¶ng 3: LÞch tËp huÊn vµ hç trî viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi ho¹t ®éng

Theo ch¬ng tr×nh nµy çn bé theo dâi vµ ®¸nh gi¸ cña dù ¸n sÏ ph¶i tham gia vµo çc cuéc häp lËp kÕ ho¹ch vµ b¸o ço ë mét huyÖn vµ mét ®¬n vÞ dù ¸n t¹i v¨n phßng vïng. Ngoµi ra çn bé nµy cßn tham gia víi t çch lµ thµnh viªn trong çc cuéc häp cña ®¬n vÞ Qu¶n lý. LÞch tËp huÊn nµy cã thÓ kÐo dµi nÕu thÊy cÇn thiÕt.

Ngoµi ra çn bé dù ¸n cßn cÇn ®îc hç trî trong qu¸ tr×nh x©y dùng kÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m. Trong qu¸ tr×nh nµy cÇn ph¶i chó ý r»ng nh÷ng th«ng tin thu thËp ®îc cÇn phï hîp víi cÊu tróc cña mÉu KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m vµ cÇn duy tr× trËt tù cña çc ho¹t ®éng lín vµ nhá. VÝ dô nh 1) Ngµy b¾t ®Çu vµ kÕt thóc cÇn ph¶i cã trong tÊt c¶ çc ho¹t ®éng con (nhng kh«ng cÇn ®èi víi ho¹t ®éng lín) cïng víi çc th«ng tin nh ®¬n vÞ chÞu tr¸ch nhiÖm vµ nguån lùc cÇn thiÕt; tuy nhiªn 2) trong KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m kh«ng ®Ò cËp ®Õn tr¸ch nhiÖm cô thÓ cña tõng ç nh©n vµ çc b-íc c«ng viÖc nh»m h¹n chÕ chi tiÕt (vµ sè l¬ng) th«ng tin trong KÕ ho¹ch n¨m. ViÖc ¸p dông mét çch nghiªm chØnh nh÷ng quy ®Þnh nµy lµ ®iÒu cèt lâi trong viÖc chuyÓn nh÷ng th«ng tin nµy vµo c¬ së d÷ liÖu vÒ kÕ ho¹ch vµ theo dâi.

3. LËp kÕ ho¹ch th«n b¶n

3.1 Çc c«ng viÖc hiÖn t¹i

HiÖn nay dù ¸n ®ang tiÕn hµnh mét sè çc ho¹t ®éng vÒ lËp kÕ ho¹ch t¹i th«n b¶n víi môc ®Ých a) t×m hiÓu t×nh h×nh cô thÓ t¹i çc b¶n kh¸c nhau vµ b) cung cÊp c¬ së cho viÖc thùc hiÖn çc ho¹t ®éng ph¸t triÓn céng ®ång. Çc ho¹t ®éng lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n tËp trung vµ hai lÜnh vùc chÝnh: 1) quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ giao ®Êt giao rõng (QHSD§-G§GR) cã d©n tham gia vµ 2) lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n.

3.1.1 Quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ giao ®Êt giao rõng cã d©n tham gia

Ph¬ng ph¸p luËn vÒ quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ giao ®Êt giao rõng cã d©n tham gia mµ dù ¸n ®ang thùc hiÖn ®îc ®Ò cËp

Ngµy th¸ng NhiÖm vô hç trî vµ tËp huÊn

TuÇn cuèi th¸ng thø 1 Tham gia vµo cuéc häp lËp kÕ ho¹ch vµ b¸o ço hµng th¸ng t¹i Yªn ch©u

TuÇn cuèi th¸ng thø 1 Tham gia vµo cuéc häp lËp kÕ ho¹ch vµ b¸o ço hµng th¸ng cña ®¬n vÞ L©m nghiÖp céng ®ång t¹i S¬n la

TuÇn cuèi th¸ng thø 1 Tham gia vµo cuéc häp lËp kÕ ho¹ch vµ b¸o ço hµng th¸ng cña ®¬n vÞ Qu¶n lý t¹i S¬n la (víi t çch lµ thµnh viªn)

TuÇn cuèi th¸ng thø 2 Tham gia vµo cuéc häp lËp kÕ ho¹ch vµ b¸o ço hµng th¸ng t¹i Tña chïa

TuÇn cuèi th¸ng thø 2 Tham gia vµo cuéc häp lËp kÕ ho¹ch vµ b¸o ço hµng th¸ng cña ®¬n vÞ KhuyÕn n«ng l©m t¹i S¬n la

TuÇn cuèi th¸ng thø 2 Tham gia vµo cuéc häp lËp kÕ ho¹ch vµ b¸o ço hµng th¸ng cña ®¬n vÞ Qu¶n lý t¹i S¬n la (víi t çch lµ thµnh viªn)

TuÇn cuèi th¸ng thø 3 Tham gia vµo cuéc häp lËp kÕ ho¹ch vµ b¸o ço hµng quý t¹i Yªn ch©u

TuÇn cuèi th¸ng thø 3 Tham gia vµo cuéc häp lËp kÕ ho¹ch vµ b¸o ço hµng quý t¹i Tña chïa

TuÇn cuèi th¸ng thø 3 Tham gia vµo cuéc häp lËp kÕ ho¹ch vµ b¸o ço hµng quý t¹i S¬n la (víi t çch lµ thµnh viªn)

Page 17 of 30

trong Tµi liÖu lµm viÖc sè 3 cña dù ¸n (Dù ¸n PTLNXH S«ng §µ - 05/ 1996) vµ bao gåm çc bíc sau ®©y:

1. ChuÈn bÞ vÒ c«ng t¸c tæ chøc cho giao ®Êt giao rõng (thµnh lËp ban ®iÒu hµnh cÊp huyÖn, tæng c«ng t¸c t¹i cÊp x·, thu thËp th«ng tin c¬ b¶n)

2. §¸nh gi¸ n«ng th«n cã d©n tham gia (PRA) 3. B¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt 4. LËp quy ho¹ch sö dông ®Êt 5. Giao ®Êt giao rõng (häp b¶n) 6. Giao ®Êt giao rõng (ngoµi hiÖn trêng) 7. Çc thñ tôc hµnh chÝnh

Theo nh chiÕn lîc nµy ho¹t ®éng PRA lµm bíc khëi ®Çu cho QHSD§-G§GR nh»m t×m hiÓu t×nh h×nh, ®iÒu kiÖn, çc vÊn ®Ò vµ tiÒm n¨ng cña ®Þa ph¬ng. PRA bao gåm viÖc x©y dùng mét s¬ ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt, mÆt c¾t th«n b¶n (sau nµy cã thÓ sö dông cho môc ®Ých quy ho¹ch SD§) vµ mét sa bµn th«n b¶n lµm tõ vËt liÖu cã t¹i b¶n. Theo kh¸i niÖm ®îc ®Ò xuÊt mét PRA cÇn tíi mét nhãm 4 çn bé huyÖn thùc hiÖn trong thêi gian 2 tíi 4 ngµy. KÕt qu¶ PRA ®îc ghi l¹i thµnh b¸o ço trong khi çc ho¹t ®éng QHSD§-G§GR sÏ dÉn ®Õn viÖc x©y dùng çc lo¹i b¶n ®å sau:

a. B¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt b. B¶n ®å quy ho¹ch sö dông ®Êt c. B¶n ®å giao ®Êt giao rõng

3.1.2 LËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n

Ngoµi PRA vµ QHSD§-G§GR dù ¸n cßn tham gia vµo çc ho¹t ®éng nh»m x¸c ®Þnh çc biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó khuyÕn khÝch viÖc sö dông ®Êt ®ai bÒn v÷ng vµ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sèng ë nh÷ng b¶n n»m trong vïng dù ¸n. §Ó thùc hiÖn môc tiªu nµy kÕt qu¶ PRA vµ QHSD§-G§GR ®îc ph©n tÝch vµ chuyÓn thµnh çc ch¬ng tr×nh ho¹t ®éng ®îc tiÕn hµnh t¹i th«n b¶n, tõ ho¹t ®éng qu¶n lý b¶o vÖ rõng tíi çc ho¹t ®éng thö nghiÖm tr×nh diÔn n«ng nghiÖp vµ tËp huÊn cho ngêi d©n. Nh÷ng ho¹t ®éng nµy ®îc liÖt kª trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n (KHPTTB) hµng n¨m tu©n thñ theo çch h¹ng môc trong çc ch¬ng tr×nh nhµ níc (nh n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, ®µo t¹o). Sau ®ã kÕ ho¹ch PTTB ®îc tæng hîp l¹i ë cÊp x· vµ huyÖn vµ ®ãng vai trß lµm c¬ së cho viÖc lËp kÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cña dù ¸n. Quy tr×nh nµy võa míi ®îc hoµn thµnh ë 40 b¶n trong thêi gian chuyªn gia ®Õn thùc hiÖn t vÊn lÇn thø hai nªn chuyªn gia ®· cã dÞp tham gia vµo buæi tr×nh bµy kÕ ho¹ch c«ng viÖc ë huyÖn cho çc quan chøc huyÖn vµ tØnh t¹i Yªn ch©u vµ Tña chïa.

3.1.3 Nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ yÕu cña çc c«ng viÖc hiÖn t¹i

Quy tr×nh lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n hiÖn t¹i vµ çc b¸o ço PRA, b¶n ®å vµ kÕ ho¹ch th«n b¶n ®îc xem xÐt vµ ph©n tÝch nh»m ®a ra mét ®¸nh gia chung vÒ chÊt lîng vµ néi dung c«ng viÖc vµ ®Ó ®Ò xuÊt nh÷ng c¶i tiÕn nh»m hoµn thiÖn kh¸i niÖm lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n cã d©n tham gia bæ xung trong chiÕn lîc lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi cña dù ¸n. B¶ng 4 díi ®©y tãm t¾t nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n hiÖn nay.

B¶ng 4: §iÓm m¹nh vµ yÕu cña c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n hiÖn t¹i

§iÓm m¹nh §iÓm yÕu

1. §· ®a PRA thµnh c«ng viÖc thêng lÖ vµ mét sè çn bé ®· ®îc tËp huÊn ®Çy ®ñ ®Ó thùc hiÖn PRA

1. KÕt qu¶ PRA kh«ng ®îc lu tr÷ an toµn vµ cã hÖ thèng (kh«ng cã chuÈn mùc b¸o ço víi h×nh thøc vµ néi dung th«ng nhÊt, b¸o ço lµ b¶n gèc ®îc viÕt b»ng tay, kh«ng cã b¶n lu nµo kh¸c)

2. Quy tr×nh PRA hiÖn t¹i nh×n chung ®îc t«n träng vµ sö dông nhiÒu c«ng cô h÷u Ých

2. ChÊt lîng tµi liÖu kh¸c nhau vµ thiÕu ph©n tÝch mét çch cã hÖ thèng çc lÜnh vùc quan t©m (l©m nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô, çc vÊn ®Ò x· héi vµ vÒ giíi, v.v.)

3. B¸o ço PRA bao gåm çc chØ sè vÒ mÆt x· héi vµ çc môc tiªu ph¸t triÓn kh¸ phong phó

3. Tµi liÖu kh«ng chøa th«ng tin ®¸nh gi¸ ®Þnh lîng ph¹m vi vÊn ®Ò vµ çc gi¶i ph¸p ®îc ®a ra (VD: diÖn tÝch ®Êt rõng cÇn b¶o vÖ so víi diÖn tÝch rõng n¨m tíi sÏ b¶o vÖ).

4. §· cã b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt, quy ho¹ch sö 4. ChÊt lîng b¶n ®å cßn nghi ngê vµ b¶n ®å cha ®îc sö dông ®Ó h×nh

Page 18 of 30

Nãi tãm l¹i nh÷ng t×m kiÕm cã thÓ ®îc tãm t¾t nh sau:

� Dù ¸n PTLNXH S«ng §µ ®· khëi xíng mét ph¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n cã d©n tham gia mét çch cã hÖ thèng t¹o c¬ së tèt ®Ñp cho qu¸ tr×nh x©y dùhg kÕ ho¹ch theo céng ®ång tõ díi lªn vµ cho çc ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn ®Þnh híng theo nhu cÇu.

� ChÊt lîng çc tµi liÖu kÕ ho¹ch vÉn cÇn ®îc n©ng cao nh»m cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch vµ nh»m lu tr÷ kÕt qu¶ cña c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch.

� Quy tr×nh ®îc ¸p dông cha ®îc chuÈn ho¸ vµ kh«ng cã c«ng t¸c gi¸m s¸t c«ng viÖc vµ qu¶n lý chÊt lîc mét çch phï hîp

� Çc c¬ quan nhµ níc cho tíi nµy míi chØ chÊp nhËn ph¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n chø cha øng dông nã.

3.2 Nh÷ng kiÕn nghÞ ®Ó c¶i tiÕn

Dùa trªn nh÷ng nhËn ®Þnh trªn xin ®Ò xuÊt çc bíc c«ng viÖc mang tÝnh thùc tÕ sau ®Ó n©ng cao ph¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch cÊp th«n b¶n:

1. Ph¸t triÓn mét ph¬ng ph¸p luËn chuÈn vÒ lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n trong ®ã chi tiÕt ho¸ tÊt c¶ çc bíc c«ng viÖc cÇn thùc hiÖn, çc c«ng cô vµ quy tr×nh cÇn ¸p dông vµ s¶n phÈm tõ PRA cho ®Õn KÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n. Ph¬ng ph¸p luËn vÒ lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n cÇn tËp trung vµo çc thµnh tè sau:

� Ph¸t triÓn vµ giíi thiÖu quy tr×nh ph©n tÝch vµ b¸o ço PRA ®îc tiªu chuÈn ho¸ bao gåm çc c«ng cô sÏ ®îc sö dông vµ kÕt qu¶ sÏ cã ®îc tõ PRA. CÇn x©y dùng tµi liÖu híng dÉn thùc hiÖn PRA t¹i hiÖn trêng víi danh môc çc b¸o ço PRA mang tÝnh tham kh¶o vµ híng dÉn vÒ viÖc b¶o vÖ tÊt c¶ çc d÷ liÖu theo d¹ng tËp tin/ lu môc ë c¶ tØnh vµ huyÖn. CÇn cung cÊp cho çc c¬ quan h÷u quan cña nhµ níc mét b¶n copy th«ng tin cña th«n b¶n vµ cÇn cã mét b¶n lu tÊt c¶ çc b¸o ço PRA t¹i v¨n phßng dù ¸n t¹i S¬n la. TÊt c¶ çc b¸o ço hiÖn hµnh ph¶i ®îc chuyÓn sang mÉu chuÈn míi.

� Giíi thiÖu b¶ng c¬ së d÷ liÖu th«n b¶n ®Ó lu l¹i nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n tãm t¾t vÒ th«n b¶n. Nh÷ng b¶ng d÷ liÖu nµy sÏ ®îc ®iÒn khi tiÕn hµnh lµm PRA vµ d÷ liÖu ®îc lu tr÷ trong c¬ së d÷ liÖu. D÷ liÖu in ra sÏ ®îc lu cïng víi çc file d÷ liÖu cña b¶n. C¬ së d÷ liÖu th«n b¶n cÇn ®îc cËp nhËt hµng n¨m nh mét phÇn trong viÖc cËp nhËt th«ng tin tõ PRA trong toµn bé qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ c«ng viÖc t¹i th«n b¶n.

� Giíi thiÖu çc c«ng cô vµ quy tr×nh ph©n tÝch vÊn ®Ò vµ x¸c ®Þnh çc gi¶i ph¸p cho nh÷ng lÜnh vùc c«ng viÖc chñ yÕu: a) l©m nghiÖp, b) n«ng nghiÖp vµ ch¨n nu«i, c) c¬ së h¹ tÇng, d) çc chñ ®Ò x· héi vµ tæ chøc (gåm c¶ giíi)

� §¸nh gi¸ nhu cÇu ®èi víi çc c«ng cô vµ chØ sè ph©n tÝch theo giíi vµ ®a chóng vµ ph¬ng ph¸p luËn vÒ lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n.

� TËn dông nh÷ng b¶n ®å hiÖn cã trong qu¸ tr×nh lµm PRA vµ lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n. Sö dông b¶n ®å G§GR ®Ó chuÈn bÞ mét b¶n ®å b¶n víi çc th«ng tin quan träng vÒ b¶n (c¬ së h¹ tÇng, çc vïng víi tõng lo¹i h×nh qu¶n lý cô thÓ, nh÷ng n¬i cßn cã vÊn ®Ò vµ nh÷ng can thiÖp dù kiÕn). Sö dông b¶n ®å hiÖn tr¹ng vµ quy ho¹ch sö dông

dông ®Êt vµ giao ®Êt giao rõng cho hÇu hÕt çc b¶n tîng ho¸ nh÷ng vïng ®ang cã vÊn ®Ò vµ çc ho¹t ®éng ph¸t triÓn

5. KÕt qu¶ PRA ®îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh çc ho¹t ®éng vµ môc tiªu ph¸t triÓn

5. Çc môc tiªu ph¸t triÓn kh«ng mang tÝnh ho¹t ®éng: cßn thiÕu chi tiÕt vÒ nh÷ng g× ph¶i thùc hiÖn (VD: s¶n lîng l¬ng thùc t¨ng 20% vµo n¨m 2000 chø kh«ng nãi vÒ viÖc lµm thÕ nµo ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu nµy).

6. KÕ ho¹ch PTTB ®îc x©y dùng dùa trªn céng ®ång theo ph¬ng ph¸p tõ díi lªn.

6. Çc ho¹t ®éng trong b¸o ço PRA dù kiÕn thùc hiÖn trong n¨m 1997 thêng kh«ng ®îc thùc hiÖn.

7. Quy tr×nh lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n phÇn lín ®· ®îc chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng chÊp nhËn

7. Çc c¬ quan nhµ níc cha øng dông ph¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch ®· ®a ra.

Page 19 of 30

®Êt ®Ó th¶o luËn vÒ nh÷ng thay ®æi dù kiÕn vµ x¸c ®Þnh çc ho¹t ®éng cÇn thiÕt. Xem xet l¹i néi dung b¶n ®å, giíi thiÖu hÖ thèng chó gi¶i chuÈn ®èi víi b¶n ®å vµ sö ch÷a nh÷ng b¶n ®å hiÖn cã theo hÖ thèng ®ã.

2. Ph¸t triÓn vµ tiÕn hµnh mét ch¬ng tr×nh ®µo t¹o cho çn bé dù ¸n vµ çn bé nhµ níc vÒ ph¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n. Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o cÇn chøa ®ùng tÊt c¶ nh÷ng néi dung ph¬ng ph¸p luËn kÓ trªn vµ ®îc ®a vµo tËp hîp çc tµi liÖu ®µo t¹o.

3. §iÒu phèi vµ gi¸m s¸t çc ho¹t ®éng lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n (tõ QHSD§-G§GR tíi lËp kÕ ho¹ch ph¸t tirÓn th«n b¶n vµ lËp kÕ ho¹ch c«ng viÖc th«n b¶n hµng n¨m) ®Ó ®¶m b¶o tiªu chuÈn chÊt lîng.

4. KhuyÕn khÝch çc c¬ quan nhµ níc sö dông ph¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n.

3.3 §Ò c¬ng chiÕn lîc cho viÖc lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n

Çc thµnh tè trong hiÖn ®ang ®îc vËn dông trong viÖc lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n cÇn ®îc ®a vµo chiÕn lîc cho viÖc lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n. ChiÕn lîc nµy sÏ ®îc sö dông lµm c¬ së cho viÖc ®µo t¹o çn bé vµ lËp ch¬ng tr×nh c«ng t¸c cho dù ¸n vµ c¬ quan nhµ níc ë nh÷ng ®Þa ph¬ng kh¸c nhau. ViÖc ¸p dông mét chiÕn lîc phæ th«ng sÏ ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh cña kÕt qu¶ lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n vµ çc kiÕn nghÞ. §iÒu nµy sÏ gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ tÇm quan träng cña nh÷ng vÊn ®Ò ®· x¸c ®Þnh trong toµn bé çc b¶n vµ x¸c ®Þnh ®îc çc b¶n hoÆc çc ho¹t ®éng u tiªn nh chøc n¨ng cña mét çi c©n vµ tÇm quan träng cña çc vÊn ®Ò/ tiÒm n¨ng ®îc ph¸t hiÖn. Nhu cÇu x¸c ®Þnh u tiªn vÉn cha ph¶i lµ mét phÇn trong c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n nhng sÏ trë thµnh cÇn thiÕt khi dù ¸n thùc hiÖn trªn mét vïng réng lín víi sè b¶n nhiÒu h¬n (200 b¶n vµo n¨m 2000). ViÖc ¸p dông tËp hîp tiªu chuÈn çc quy tr×nh lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n vµ thùc thi çc ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn kÕt hîp víi ®iÒu phèi c«ng viÖc vµ qu¶n lý chÊt lîng hîp lý sÏ trë thµnh ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho viÖc thùc thi hiÖu qu¶ mét ch¬ng tr×nh trong t¬ng lai gÇn.

ChiÕn lîc vÒ lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n ®îc ®Ò xuÊt sÏ bao gåm nh÷ng thµnh tè sau:

1. §iÒu tra tµi nguyªn th«n b¶n 2. Ph©n tÝch tiÒm n¨ng vµ khã kh¨n trong viÖc ph¸t triÓn 3. X¸c ®Þnh çc môc tiªu ph¸t triÓn dµi h¹n 4. LËp ch¬ng tr×nh c«ng viÖc th«n b¶n ng¾n h¹n (hµng n¨m) .

3.3.1 §iÒu tra tµi nguyªn th«n b¶n

§iÒu tra tµi nguyªn th«n b¶n bao gåm PRA, lËp s¬/ b¶n ®å hiÖn tr¹ng vµ thu thËp d÷ liÖu c¬ b¶n cña th«n b¶n. Çc c«ng cô PRA ®îc ¸p dông sÏ cÇn ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn tÝnh h÷u Ých cña chóng cho môc ®Ých lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n. KiÕn nghÞ lµ PRA tËp trung vµo viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh chung cña th«n b¶n vµ çc chñ ®Ò x· héi (lÞch sö th«n b¶n, ph©n h¹ng hé giµu nghÌo vµ ph©n tÝch kinh tÕ hé, lÞch c«ng viÖc, s¬ ®å tæ chøc vµ x· héi, ®iÒu kiÖn tiÕp cËn thÞ trêng vµ dÞch vô, thu thËp d÷ liÖu c¬ b¶n cña th«n b¶n) trong khi çc chñ ®Ò vÒ l©m, n«ng nghiÖp, ch¨n nu«i vµ c¬ së h¹tÇng ®îc bµn ®Õn khi ph©n tÝch cô thÓ çc tiÒm n¨ng vµ khã kh¨n trong viÖc ph¸t triÓn.

B¶ng d÷ liÖu th«n b¶n nh»m môc ®Ých cung cÊp th«ng tin tæng qu¸t vÒ th«n b¶n vÒ cÊu tróc vµ t×nh h×nh chung cña b¶n, nguån lùc hiÖn cã vµ çc ho¹t ®éng kinh tÕ. Trong bèi c¶nh nµy c¬ së d÷ liÖu th«n b¶n cã thÓ ®îc sö dông lµm chØ sè cho viÖc ph¸t triÓn th«n b¶n, hç trî cho viÖc so s¸nh giò çc b¶n vµ theo dâi nh÷ng thay ®æi diÔn ra theo thêi gian. C¬ së d÷ liÖu th«n b¶n kh«ng ®îc thiÕt kÕ ®Ó ph©n tÝch chi tiÕt çc vÇn ®Ò theo ngµnh do vËy chØ giíi h¹n trong nh÷ng th«ng tin ®îc ®¸nh gi¸ lµ quan t©m chung. HiÖn ®· x©y dùng ®îc b¶ng d÷ liÖu th«n b¶n, ®· th¶o luËn vµ thö nghiÖm t¹i hai b¶n (Xem Phô lôc 2). Sau khi ®iÒu chØnh lÇn cuèi b¶ng d÷ liÖu th«n b¶n nµy cã thÓ ®îc tuyªn bè lµ tµi liÖu chÝnh thøc vµ sÏ ®îc sö dông lµm tµi liÖu tham kh¶o cho tÊt c¶ çc ho¹t ®éng PRA vµ lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n. Tríc thùc tÕ lµ çc tµi liÖu PRA vµ kÕ ho¹ch th«n b¶n hiÖn nay kh«ng cã b¶ng d÷ liÖu th«n b¶n nªn ®Ò nghÞ lµ cÇn ph©n tÝch tÊt c¶ nh÷ng tµi liÖu hiÖn cã vµ thu thËp nh÷ng th«ng tin bæ xung tõ th«n b¶n nh»m x©y dùng mét tËp hîp d÷ liÖu c¬ së cña th«n b¶n mang tÝnh phæ th«ng. Nh÷ng d÷ liÖu ®îc thu thËp cÇn ®îc cho vµo c¬ së d÷ liÖu vµ sÏ ®îc sö dông cho viÖc lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n trong t¬ng lai vµ theo dâi ¶nh hëng.

3.3.2 Ph©n tÝch tiÒm n¨ng vµ khã kh¨n trong viÖc ph¸t triÓn

Page 20 of 30

KÕt qu¶ tæng hîp cña viÖc ®iÒu tra tµi nguyªn th«n b¶n ®îc lu trong fiel theo th«n b¶n vµ sÏ t¹o c¬ së cho viÖc ph©n tÝch chi tiÕt çc tiÒm n¨ng vµ khã kh¨n trong ph¸t triÓn trong çc lÜnh vùc c«ng viÖc lín nh l©m nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ ch¨n nu«i, ®iÒu kiÖn tiÕp thÞ vµ dÞch vô, çc chñ ®Ò x· héi vµ tæ chøc. CÇn chó ý khi x¸c ®Þnh vµ ph©n tÝch çc mèi liªn hÖ liªn ngµnh vµ t×nh h×nh cô thÓ cho çc nhãm d©n téc kh¸c nhau (phô n÷, ngêi nghÌo, ngêi d©n téc, v.v.)

Ph©n tÝch tiÒm n¨ng vµ khã kh¨n trong viÖc ph¸t triÓn ph¶i quan t©m tíi: a) nh÷ng u tiªn cña d©n b¶n (vµ cña çc nhãm ngêi kh¸c nhau sinh sèng trong mét b¶n), b) çc chiÕn lîc vµ ch¬ng tr×nh quèc gia (nh 327 vµ dù ¸n ®¶o nî) vµ c) çc ph¬ng ¸n qu¶n lý vµ kü thuËt hiÖn cã nh»m ®¹t ®îc gi¶i ph¸p ®¸p øng nhu cÇu cña ngêi d©n còng nh lîi Ých vÒ sinh th¸i vµ lîi Ých quèc gia.

3.3.3 X¸c ®Þnh çc môc tiªu ph¸t triÓn dµi h¹n

Çc gi¶i ph¸p qu¶n lý vµ kü thuËt ®· ®îc x¸c ®Þnh (VD: t¨ng s¶n lîng lóa 20% trong thêi gian 3 n¨m) trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch ngµnh sÏ cÇn ®i kÌm víi nh÷ng kiÕn nghÞ vÒ çc can thiÖp cô thÓ cÇn thiÕt vµ çc biÖn ph¸p tiÕn hµnh (VD: giíi thiÖu gièng lóa míi trªn 20 ha vµ tËp huÊn cho 30 ngêi d©n vÒ nh÷ng kü thuËt canh t¸c cÇn thiÕt) vµ, khi cã thÓ, b»ng çch chØ ra vÞ trÝ cña chóng trªn b¶n ®å. §iÒu nµy dÉn ®Õn viÖc m« t¶ nh÷ng thay ®æi gÆp ph¶i trong thêi gian l©u dµi vµ x¸c ®Þnh çc hµnh ®éng cô thÓ mµ nh÷ng ngêi d©n kh¸c nhau cÇn ®Õn. §iÒu nµy cã thÓ ®îc gäi lµ tÇm nh×n l©u dµi vÒ ph¸t triÓn th«n b¶n vµ çc thµnh tè tõ nguån th«ng tin cña nã (®iÒu tra tµi nguyªn th«n b¶n vµ ph©n tÝch tiÒm n¨ng vµ khã kh¨n trong viÖc ph¸t triÓn) cã thÓ ®îc gäi lµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n (KHPTTB).

3.3.4 LËp ch¬ng tr×nh c«ng viÖc th«n b¶n hµng n¨m

Trong tËp hîp çc ho¹t ®éng x¸c ®Þnh trong KHPTTB chØ cã mét sè h¹n chÕ çc ho¹t ®éng ®îc thùc hiÖn trong n¨m kÕ ho¹ch tïy theo u tiªn vµ kh¶ n¨ng thùc thi cña ngêi d©n, çn bé dù ¸n vµ çn bé nhµ níc vµ nguån lùc hiÖn cã. Do vËy kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n dµi h¹n lµ c¬ së cho viÖc th¬ng lîng hµng n¨m vÒ çc ho¹t ®éng ph¸t triÓn sÏ ®îc tiÕn hµnh bëi çc bªn kh¸c nhau. KÕt qu¶ cña nh÷ng th¬ng lîng nµy ®îc lu trong kÕ ho¹ch c«ng viÖc hµng n¨m cña th«n b¶n. Nh÷ng b¶n kÕ ho¹ch nµy sau ®ã ®îc dù ¸n vµ çc c¬ quan nhµ níc sö dông ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch c«ng viÖc cÊp x· vµ huyÖn.

3.4 Çc tµi liÖu lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n

Çc tµi liÖu vÒ lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n cÇn thiÕt cã thÓ ®îc tãm t¾t nh sau:

a. B¸o ço PRA, b¶n ®å/ s¬ ®å th«n b¶n vµ b¶ng d÷ liÖu th«n b¶n lµ mét phÇn cña viÖc ®iÒu tra th«n b¶n b. Ph©n tÝch riªng biÖt theo ngµnh ®èi víi çc tiÒm n¨ng vµ khã kh¨ng trong viÖc ph¸t triÓn trong lÜnh vùc l©m

nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ ch¨n nu«i, ®iÒu kiÖn tiÕp thÞ vµ dÞch vô, çc chñ ®Ò x· héi vµ tæ chøc; lu«n nhí trong ®Çu t×nh h×nh cô thÓ cña çc nhãm d©n téc kh¸c nhau sinh sèng trong cïng mét b¶n.

c. Danh môc çc u tiªn ph¸t triÓn cña b¶n, çc ho¹t ®éng liªn quan vµ ®Þa ®iÓm tiÕn hµnh d. KÕ ho¹ch c«ng viÖc hµng n¨m trong ®ã chØ ra çc ho¹t ®éng ®îc tiÕn hµnh trong n¨m ®ã bëi nh÷ng ngêi thùc

hiÖn kh¸c nhau. KÕ ho¹ch c«ng viÖc nµy cã thÓ ®îc tæng hîp ë cÊp x· ®Ó t¹o ra mét th«ng tin tæng qu¸t vÒ çc ho¹t ®éng ®îc tiÕn hµnh trong x·. B¶n kÕ ho¹ch c«ng viÖc cña x· nh vËy sÏ t¹o ra c¬ së cho viÖc theo dâi ho¹t ®éng t¹i cÊp b¶n.

KÕ ho¹ch c«ng viÖc cña x· vµ cña th«n b¶n cÇn ®îc liªn hÖ víi kÕ ho¹ch cña dù ¸n t¹i huyÖn tr×nh bµy trong KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cña ®¬n vÞ vµ KÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng quý. Do vËy çc ho¹t ®éng trong KH c«ng viÖc hµng n¨m cña th«n vµ x· cÇn ph¶i cã sè thø tù theo kÕ ho¹ch n¨m cña dù ¸n vµ nªn sö dông mÈu t¬ng tù nhcña dù ¸n ®èi víi ®¬n vÞ. KÕ ho¹ch c«ng viÖc hµng n¨m cña th«n b¶n cÇn ®îc coi lµ tµi liÖu cam kÕt cã tÝnh rµng buéc ®èi víi tÊt c¶ çc bªn tham gia vµ cÇn ®îc sö lý nh mét lo¹i hîp ®ång giò dù ¸n vµ th«n b¶n trong ®ã nãi cô thÓ tr¸ch nhiÖm cña tõng bªn vµ cã ch÷ ký phª duyÖt. V× vËy chóng cÇn ®îc göi cho b¶n, cho huyÖn vµ cho dù ¸n ®Ó ®îc chÝnh thøc phª duyÖt.

3.5 Theo dâi tiÕn ®é c«ng viÖc t¹i b¶n

Page 21 of 30

TiÕn ®é c«ng viÖc t¹i b¶n cÇn ®îc theo dâi vµ ®¸nh gi¸ mét çch riªng biÖt víi sù tham gia cña d©n b¶n vµ çc çn bé h÷u quan tõ dù ¸n vµ c¬ quan nhµ níc. KH c«ng viÖc cña th«n b¶n vµ cña x· ®îc sö dông lµm tµi liÖu so s¸nh vµ tiÕn ®é c«ng viÖc, çc vÊn ®Ò gÆp ph¶i vµ nh÷ng ho¹t ®éng ®Ò xuÊt ®Òu ®îc th¶o luËn vµ ghi chÐp vµo b¸o ço tiÕn ®é c«ng viÖc t¹i b¶n vµ x·. Tríc t×nh h×nh çn bé hiÖn nay vµ ph¹m vÞ c«ng viÖc t¹i cÊp b¶n ®Ò nghÞ tiÕn hµnh çc cuéc häp vÒ tiÕn ®é c«ng viÖc hµng quý theo cÊp x· víi sù hiÖn diÖn cña çc b¶n vµ çn bé h÷u quan tõ dù ¸n vµ c¬ quan nhµ níc. Ngoµi ra ë cÊp b¶n cÇn tiÕn hµnh viÖc theo dâi vµ ®¸nh gi¸ hµng n¨m nh mét phÇn cña quy tr×nh lËp l¹i kÕ ho¹ch vµ cËp nhËt hµng n¨m ®èi víi tµi liÖu kÕ ho¹ch th«n b¶n. ViÖc tæng kÕt tiÕn ®é c«ng viÖc ë th«n b¶n cÇn t¹o cho tÊt c¶ çc nhãm ngêi d©n sinh sèng trong b¶n tham gia vµo qu¸ tr×nh theo dâi vµ ®¸nh gi¸ vµ do vËy nªn ®îc tæ chøc theo h×nh thøc cã d©n tham gia chø kh«ng ph¶i chØ cã sù tham gia cña l·nh ®¹o b¶n vµ nh÷ng ngêi chñ tr× ý kiÕn.

4. Theo dâi ¶nh hëng

4.1 Çc kh¸i niÖm c¬ b¶n

Môc tiªu cña viÖc theo dâi ¶nh hëng dù ¸n lµ quan s¸t nh÷ng t¸c ®éng mµ çc ho¹t ®éng dù ¸n trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp t¹o ra vµ ®¸nh gi¸ xem nh÷ng t¸c ®éng nµy gãp phÇn tÝch cùc ®Õn møc nµo ®èi víi môc tiªu dù ¸n hay chóng g©y nªn nh÷ng ¶nh hëng tiªu cùc.

Theo dâi çc ho¹t ®éng chÝnh vµ ho¹t ®éng con cña dù ¸n vµ nh÷ng thµnh qu¶ cña chóng lµ mét nhiÖm vô t¬ng ®èi dÔ dµng bëi lÏ nã chØ lµ viÖc lu l¹i nh÷ng ho¹t ®éng thùc tÕ do çn bé dù ¸n, d©n b¶n hay çc tæ chøc kh¸c thùc hiÖn vµ thµnh qu¶ trùc tiÕp cña nh÷ng ho¹t ®éng nµy. MÆt kh¸c viÖc theo dâi ¶nh hëng dù ¸n l¹i lµ mét c«ng viÖc hÕt søc phøc t¹p bëi nh÷ng lý do sau ®©y:

� Nh÷ng ¶nh hëng mµ mét dù ¸n g©y ra cã thÓ kh«ng nh×n thÊy ngay ®îc hoÆc kh«ng ®îc ghi chÐp nh nh÷ng ho¹t ®éng b×nh thêng cña dù ¸n.

� Thêng lµ kh«ng râ cã ph¶i mét ¶nh hëng nµo ®ã lµ kÕt qu¶ cña çc ho¹t ®éng cña dù ¸n hay do yÕu tè nµo kh¸c (thêng lµ kh«ng biÕt tíi) t¹o nªn.

� CÇn ph¶i ®îc dù ®o¸n ®îc hiÖu qu¶ vµ ¶nh hëng tríc khi nã x¶y ra nh»m chän ®îc chØ sè phï hîp. � HiÖu qu¶ vµ ¶nh hëng cã thÓ chØ xµy ra sau mét thêi gian nµo ®ã, cã thÓ sau khi çc ho¹t ®éng hoÆc b¶n th©n dù ¸n ®· kÕt thóc.

� ViÖc theo dâi ¶nh hëng ®îc coi lµ qu¸ tèn kÐm so víi lîi Ých ®¹t ®îc tõ nã.

HËu qu¶ lµ viÖc theo dâi ¶nh hëng thêng bÞ bá quªn hoÆc Ýt khi ®îc thùc hiÖn mét çch cã hiÖu qu¶ t¹i çc dù ¸n hç trî ph¸t triÓn. Tuy nhiªn theo dâi ¶nh hëng cã mét tiÒm n¨ng ®¸ng kÓ v× nã lµ c«ng cô chñ chèt cho viÖc qu¶n lý vµ ®Þnh híng dù ¸n mét çch cã hiÖu qu¶ bëi lÏ nh÷ng hiÖu qu¶ vµ ¶nh hëng cña dù ¸n t¹o ra mét tiªu chÝ cuèi cïng cho viÖc ®¸nh gi¸ sù thµnh c«ng vµ tÝnh h÷u hiÖu cña chiÕn lîc thùc thi vµ çc ch¬ng tr×nh ®îc lùa chän. §iÒu quan träng vµ khã kh¨n cña viÖc theo dâi ¶nh hëng mét çch cã hiÖu qu¶ lµ viÖc x¸c ®Þnh mét tËp hîp thùc thi phï hîp. TËp hîp nµy ph¶i c©n ®èi tiÒm n¨ng vµ rñi ro cña ho¹t ®éng theo dâi ¶nh hëng trong tõng bèi c¶nh cô thÓ.

§èi víi dù ¸n PTLNXH S«ng §µ mét sè lÜnh vùc cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh ®îc coi lµ cùc kú quan träng cho viÖc ph¸t triÓn mét ph¬ng ph¸p luËn thÝch hîp vÒ theo dâi ¶nh hëng. Ph¬ng ph¸p theo dâi ¶nh hëng ®îc ¸p dông ph¶i:

1. BÒn v÷ng vÒ mÆt c¬ cÊu: çc gi¶i ph¸p ®ßi hái chi phÝ thÊp, c«ng nghÖ vµ ph¬ng ph¸p luËn sÏ ®îc ¸p dông ph¶i gi¶n ®¬n, lo¹i trõ nghiªn cøu vµ ph©n tÝch phøc t¹p mÊt nhiÒu thêi gian.

2. Qu¶n lý ®îc vÒ mÆt tæ chøc tríc t×nh h×nh nguån lùc hiÖn cã cña Dù ¸n: yªu cÇu quy tr×nh thu thËp th«ng tin ®¬n gi¶n, lo¹i trõ nh÷ng ho¹t ®éng ®ßi hái nhiÒu çn bé vµ chi phÝ.

3. Hîp lý vµ cã søc thuyÕt phôc vÒ mÆt kh¸i niÖm cho c¶ çn bé ®Þa ph¬ng vµ chuyªn gia níc ngoµi: ®ßi hái mét ph-¬ng ph¸p kh«ng qu¸ cao vÒ tr×nh ®é häc vÊn nhng còng kh«ng ®îc qu¸ ®¬n gi¶n.

Víi thêi gian cña mét dù ¸n ph¸t triÓn (thêng díi 10 n¨m nhiÒu, Ýt trêng hîp trªn 10 n¨m) nªn viÖc quan s¸t l©u dµi kh«ng thÓ do b¶n th©n dù ¸n ®¶m nhËn vµ viÖc cè g¾ng chøng tá r»ng nh÷ng thay ®æi ®îc nh×n nhËn lµ cã ý nghÜa vÒ mÆt thèng kª trong mét thêi gian ng¾n nh vËy qu¶ lµ rÊt khã kh¨n. Çc vÊn ®Ò cµng trë nªn cùc kú phøc t¹p nÕu nhviÖc theo dâi ¶nh hëng tËp trung vµo nh÷ng thay ®æi vÒ sinh th¸i vµ x· héi nh ®èi víi dù ¸n PTLNXH S«ng §µ. M«i trêng sinh th¸i vµ x· héi bÞ ¶nh hëng bëi rÊt nhiÒu nh©n tè; trong ®ã cã nhiÒu nh©n tè khã cã thÓ theo dâi khi cã nh÷ng ¶nh h-

Page 22 of 30

ëng mang tÝnh quyÕt ®Þnh tiÒm tµng ®èi víi nh÷ng hiÖu qu¶ hoÆc thay ®æi (nh ®iÒu kiÖn sèng ®îc n©ng cao hoÆc sãi mßn ®Êt gi¶m) mµ dù kiÕn dù ¸n sÏ t¹o ra. Do vËy viÖc theo dâi çc tham sè cÇn thiÕt cho viÖc ph©n t×ch mét çch hîp lý çc thay ®æi do kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng dù ¸n lµ mét c«ng viÖc mang tÝnh ®ßi hái cao nÕu nh kh«ng muèn nãi lµ mét nhiÖm vô kh«ng thÓ hoµn thµnh.

Mét nh©n tè h¹n chÕ n÷a ®èi víi viÖc theo dâi ¶nh hëng mét çch cã hiÖu qu¶ lµ quü thêi gian vµ nguån lùc cña çc dù ¸n hç trî ph¸t triÓn. Tríc thùc tÕ lµ çc dù ¸n ph¸t triÓn ban ®Çu thùc thi çc ho¹t ®éng dù kiÕn sÏ trùc tiÕp c¶i tiÕn t×nh h×nh, çc dù ¸n nµy Ýt khi cã a) mét c¬ cÊu tæ chøc thÝch hîp cho nghiªn cøu øng dông, b) çn bé ®îc ®µo t¹o ®Ó x©y dùng vµ theo dâi mét çch cã hÖ thèng chuçi quan s¸t vµ c) ®ñ vèn hç trî cho çc ch¬ng tr×nh nh vËy.

Do vËy cã thÓ tranh luËn r»ng çc dù ¸n nh»m thùc hiiÖn nh÷ng thay ®æi vÒ sinh th¸i vµ x· héi kh«ng thÓ thùc hiÖn mét ph¬ng ph¸p theo dâi ¶nh hëng mét çch cã khoa häc nÕu nh kh«ng cã sù hç trî tõ bªn ngoµi. Hç trî nµy sÏ ph¶i cung cÊp nh÷ng nguån lùc bæ xung cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh çc ch¬ng tr×nh nghiªn cøu øng dông trung vµ dµi h¹n trong nh÷ng lÜnh vùc u tiªn phï hîp víi dù ¸n. ViÖc x©y dùng nh÷ng ch¬ng tr×nh hîp t¸c víi çc tæ chøc nghiªn cøu ®ñ tr×nh ®é cung cÊp ph¬ng ph¸p vµ çn bé khoa häc cã thÓ sÏ t¹o ra thµnh qu¶ tèt ®Ñp cho môc ®Ých nµy theo d¹ng nghiªn cøu chuyªn ®Ò hoÆc nghiªn cøu. Tuy nhiªn sù phô thuéc vµo çc c¬ quan bªn ngoµi trong viÖc theo dâi ¶nh hëng cã nh÷ng bÊt cËp trong viÖc t¹o thªm mét g¸nh nÆng bæ xung vÒ hµnh chÝnh vµ thêng xuyªn thÊt b¹i trong viÖc thu ®îc kÕt qu¶ mong ®îi do cã nh÷ng lîi Ých kh¸c nhau gi÷a nhµ nghiªn cøu vµ nh÷ng ngêi thùc hiÖn dù ¸n vµ do ph¹m vi chñ ®Ò vµ ®Þa lý bÞ h¹n chÕ trong hÇu hÕt çc ch¬ng tr×nh nghiªn cøu.

Do vËy ®Ò nghÞ nªn tr¸nh nh÷ng rñi ro nµy vµ theo ®uæi mét ph¬ng ph¸p theo dâi ¶nh hëng bÒn v÷ng vÒ mÆt c¬ cÊu vÒ b¶n chÊt mang tÝnh thùc tÕ h¬n lµ tÝnh khoa häc. Ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn sù ®¸nh gi¸ ¶nh hëng dù ¸n tõ mét sè lîng h¹n chÕ çc chØ sè chñ chèt trong çc lÜnh vùc u tiªn cã thÓ ®îc theo dâi ®Òu ®Æn b»ng chi phÝ vµ nguån lùc h¹n chÕ mµ vÉn mang l¹i kÕt qu¶ nhanh chãng. Çc chØ sè phï hîp ph¶i ®îc lÊy ra tõ nh÷ng th«ng tin ®· biÕt, tr¸nh t¹o thªm nhu cÇu nghiªn cøu bæ xung cµng nhiÒu cµng tèt. ViÖc ®¸nh gi¸ ¶nh hëng cña dù ¸n sÏ ®îc dùa trªn çc chØ sè t¹o ra nh÷ng b»ng chøng cã thÓ chÊp nhËn ®îc vÒ híng ®i cña nh÷ng thay ®æi ®îc nh×n nhËn mµ kh«ng cÇn cung cÊp theo b»ng chøng khoa häc nµo kh¸c.Ph¬ng ph¸p nµy cã vÎ thÝch hîp bëi çc thµnh qu¶ cña viÖc theo dâi ¶nh hëng vÒ c¬ b¶n nh»m vµo viÖc hç trî qu¶n lý dù ¸n ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ hiÖn cã cña ®Çu t vµ çc biÖn ph¸p ®ang ®îc thùc hiÖn t¹i vïng dù ¸n. Ngoµi ra ph¬ng ph¸p theo dâi ¶nh hëng ®îc ¸p dông cÇn xem xÐt viÖc thö nghiÖm ®Ó t×m ra mét ph¬ng ph¸p cã thÓ øng dông ®îc ®èi víi çc ho¹t ®éng cña nhµ níc trong t¬ng lai vµ/ hoÆc cho çc dù ¸n hç trî ph¸t triÓn t¬ng tù nh vËy.

SÏ lµ lý tëng nÕu nh theo dâi ¶nh hëng ccã thÓ ®îc c¨n cø trªn nh÷ng d÷ liÖu vµ/ hoÆc chØ sè hiÖn cã ®· ®îc x¸c ®Þnh vµ theo dâi tõ tríc. Nhu cÇu so s¸nh çc d÷ liÖu chØ sè víi mét n¬i kh«ng cã can thÖp cña dù ¸n ®ßi hái nh÷ng d÷ liÖu ®îc thu thËp a) tríc khi dù ¸n b¾t ®Çu hoÆc b) ë nh÷ng vïng mµ dù ¸n cã thÓ t¹o ¶nh hëng. Trong trêng hîp ®Çu lîi thÕ lµ theo dâi cã thÓ tËp trung liªn tôc vµo mét ®Þa ®iÓm nhng khã kh¨n lµ viÖc t¸ch rêi hiÖu qu¶ mµ dù ¸n t¹o nªn tõ nh÷ng thay ®æi ®éc lËp nhau. Trong trêng hîp thø hai theo dâi cã thÓ b¾t ®Çu vµo mét thêi ®iÓm muén h¬n vµ cã thÓ ®îc tiÕn hµnh mét çch cã hiÖu qu¶ h¬n v× viÖc theo dâi ®îc tiÕn hµnh song song ë çc n¬i kh¸c nhau, tuy nhiªn yªu cÇu vÒ nguån lùc cña dù ¸n trªn c¬ së hµng n¨m l¹i cao h¬n. Tuy nhiªn khã cã thÓ x¸c ®Þnh xem liÖu t×nh h×nh ë çc n¬i kh¸c nhau cã ph¶i cïng bÞ ¶nh hëng bëi nh÷ng nh©n tè gièng nhau. Ngoµi ra viÖc thu thËp d÷ liÖu kh¸c nhau ë nh÷ng n¬i vµ nh÷ng b¶n mµ dù ¸n cha ho¹t ®éng cã thÓ sÏ khã kh¨n. SÏ lµ lý tëng nÕu c¶ hai ph¬ng ph¸p thu thËp d÷ liÖu nµy cã thÓ ®îc kÕt hîp víi nhau ®Ó lµm sao cho çc d÷ liÖu ®îc thu thËp ë nhiÒu n¬i kh¸c nhau vµo cïng mét thêi ®iÓm khi dù ¸n cha cã ¶nh hëng g× vµ viÖc theo dâi ®îc tiÕn hµnh ë nh÷ng n¬i cã vµ kh«ng cã ¶nh hëng cña dù ¸n.

4.2 Nh÷ng d÷ liÖu vµ chØ sè hiÖn cã

Mét lo¹t çc d÷ liÖu vµ chØ sè cã thÓ sÏ h÷u Ých trong t¬ng lai ®èi víi viÖc theo dâi ¶nh hëng ®· ®îc x¸c ®Þnh tËp trung vµo nh÷ng nguån th«ng tin sau:

� Çc tµi liÖu ®iÒu tra c¬ b¶n cña Dù ¸n � Sè liÖu th«ng kª chÝnh thøc cña nhµ níc � Çc lo¹i b¶n ®å hiÖn cã � D÷ liÖu c¬ b¶n cña th«n b¶n

ChÊt lîng, ®é tin cËy vµ tÝnh thÝch øng cña nh÷ng nguån th«ng tin nµy ®· ®îc ph©n tÝch ®Ó x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ vµ vai

Page 23 of 30

trß cña chóng trong t¬ng lai ®èi víi theo dâi ¶nh hëng.

4.2.1 Çc tµi liÖu ®iÒu tra c¬ b¶n cña Dù ¸n

N¨m 1993 vµ 1994 Dù ¸n ®· tiÕn hµnh mét lo¹t çc ®iÒu tra c¬ b¶n bao gåm c¶ ®iÒu tra c¬ b¶n vÒ kinh tÕ n«ng nghiÖp (Dù ¸n PTLNXH S«ng §µ 1994). §iÒu tra nµy nh»m môc ®Ých " ®ãng gãp cho sù hiÓu biÕt vÒ nh÷ng ph¬ng thøc sö dông ®Êt phæ biÕn vµ çc yÕu tè vµ ®éng c¬ cña chóng" vµ ®Ó "cung cÊp mét tËp hîp d÷ liÖu c¬ b¶n ë cÊp hé cho lÜnh vùc theo dâi dù ¸n trong t¬ng lai". Tµi liÖu nµy ®îc nghiªn cøu kü h¬n khi ®îc xem lµ cã thÓ quan trong ®èi víi viÖc theo dâi ¶nh hëng.

§iÒu tra c¬ b¶n vÒ kinh tÕ n«ng nghiÖp ®îc tiÕn hµnh ë 5 huyÖn trong vïng ®Çu nguån s«ng §µ trªn tæng sè 47 th«n/ b¶n ®iÓn h×nh vµ 451 hé ®îc pháng vÊn, t¬ng ®îc kho¶ng 6% tæng sè d©n cña çc huyÖn. §iÒu tra tËp trung vµo çc ®Æc ®iÓm kinh tÕ n«ng nghiÖp cña çc ph¬ng thøc sö dông ®Êt mµ çc hé n«ng d©n ç thÓ ®ang ¸p dông dùa trªn b¶n c©u hái kho¶ng 400 c©u. D÷ liÖu thu ®îc bao gåm çc th«ng tin chi tiÕt vÒ nguån lùc cña çc n«ng hé (®Êt ®ai, nh©n lùc lao ®éng, vèn) vµ çc thµnh tè n«ng nghiÖp cña hé (c©y trång, vËt nu«i, c©y cèi) vµ mét sè h¹n chÕ çc th«ng tin vÒ ®iÒu kiÖn sèng vµ çc lÜnh vùc x· héi. Nh÷ng th«ng tin nµy ®· ®îc xö lý ®Ó a) diÔn t¶ çc lo¹i h×nh sö dông ®Êt hiÖn t¹i, b) tÝnh thu nhËp cña n«ng hé. KÕt qu¶ ®iÒu tra tõ hé gia ®×nh trong çc b¶n kh¸c nhau ®îc tæng hîp ®Ó tÝnh møc ®é trung b×nh cña tõng b¶n vµ ®Ó nhãm çc b¶n thµnh 4 ph¬ng thøc canh t¸c chÝnh, sau ®ã bèn ph¬ng thøc nµy l¹i tiÕp tôc ®îc ph©n tÝch. D÷ liÖu ®iÒu tra ®îc xö lý b»ng phÇn mÒm MS Excel vµ çc tËp d÷ liÖu gèc ®îc lu t¹i v¨n phßng chÝnh cña dù ¸n.

Dùa trªn çc kÕt qu¶ ph©n tÝch d÷ liÖu, nghiªn cøu më ra mét tÇm nh×n h÷u Ých vµ thó vÞ vÒ t×nh h×nh kinh tÕ cña çc hé n«ng d©n ç thÓ trong vïng dù ¸n vµ tranh luËn vÒ trêng hîp hÖ thèng ph©n lo¹i çc ph¬ng thøc canh t¸c trong vïng dù ¸n. Tuy nhiªn nghiªn cøu nµy kh«ng ph©n tÝch vÒ viÖc tõng ph¬ng thøc canh t¸c kh¸c víi nhau nh thÕ nµo tríc mét sù kh¸c biÖt lín nh vËy gi÷a çc nhãm. V× tÊt c¶ çc kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Òu dùa trªn viÖc ph©n nhãm ban ®Çu ®èi víi çc b¶n ®îc ®iÒu tra nªn viÖc thö nghiÖm th«ng kª ®èi víi çc nhãm ®· x¸c ®Þnh cã thÓ mang tÝnh mÖnh lÖnh. Mét mÆt phªph¸n kh¸c lµ viÖc lùa chän çc hé gia ®×nh trong b¶n. KÕt qu¶ PRA ®îc tiÕn hµnh t¹i nh÷ng b¶n vïng dù ¸n ®· chØ ra r»ng sù kh¸c biÖt vÒ ®é giµu nghÌo trong néi bé b¶n lµ t¬ng ®èi lín. Bëi v× møc ®é sung tóc trong mét ph¬ng thøc tù cung tù cÊp cã liªn hÖ rÊt nhiÒu tíi ®iÒu kiÖn tiÕp cËn çc ph¬ng tiÖn s¶n xuÊt (®Êt ®ai, lao ®éng, vèn) mµ ®iÒu kiÖn tiÕp cËn tíi nh÷ng ph¬ng tiÖn nµy l¹i ®îc ph©n chia kh«ng ®Òu, hé gia ®×nh ®îc lùa chän mét çch ngÉu nhiªn cã thÓ kh«ng ®¹i diÖn mét çch chÝnh x¸c t×nh h×nh cña b¶n ®îc ®iÒu tra. Do vËy çc d÷ liÖu mÉu ®ßi hái viÖc thö nghiÖm thèng kª bao gåm c¶ viÖc tÝnh lçi vµ kho¶ng çch tin tëng ®Ó hç trî cho viÖc lµm mÉu øng dông vµ çc bíc ph©n nhãm. V× vËy sÏ cÇn ph¶i tiÕn hµnh çc ph©n tÝch thèng kª, sö dông çc tËp hîp d÷ liÖu gèc tríc khi dïng çc kÕt qu¶ ®iÒu tra vµo bÊt kú viÖc g×.

Bªn c¹nh ®ã nh÷ng d÷ liÖu hiÖn cã cho thÊy sù h¹n chÕ lín khi xem xÐt vÒ nh÷ng vÊn ®Ò ngoµi kinh tÕ n«ng nghiÖp. Dùa trªn çc hé gia ®×nh ç thÓ nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh céng ®ång nh sö dông ®Êt rõng, ®iÒu kiÖn tiÕp cËn çc dÞch vô cña x· nh ch¨m sãc søc khoÎ, gi¸o dôc vµ níc s¹ch ®· kh«ng ®îc ®Ò cËp ®Õn. Quan träng h¬n lµ çc lÜnh vùc bÒn v÷ng sinh th¸i kh«ng ®îc ®a vµo mét çch cã hÖ thèng trong cuéc ®iÒu tra, tõ ®ã ®· h¹n chÕ tÝnh hiÖu qu¶ cho viÖc theo dâi t×nh h×nh sö dông ®Êt cña d÷ liÖu ®iÒu tra. Tuy nhiªn sau khi ®· lËp mÉu l¹i vµ thö nghiÖm, d÷ liÖu ®iÒu tra cã thÓ ®îc sö dông lµm d÷ liÖu c¬ b¶n cho viÖc theo dâi nh÷ng thay ®æi vÒ ®iÒu kiÖn sèng.

4.2.2 Sè liÖu th«ng kª chÝnh thøc cña nhµ níc

Mét danh s¸ch çc th«ng tin s¶n xuÊt theo tõng b¶n ®îc çc c¬ quan nhµ níc cÊp huyÖn thu thËp hµng n¨m. Nh÷ng con sè thèng kª nµy bao gåm d÷ liÖu vÒ d©n sè, trång trät vµ ch¨n nu«i, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ mét sè çc chØ sè x· héi kh¸c (xem Phô lôc 3 vÒ mÉu th«ng kª d÷ liÖu hoµn chØnh). D÷ liÖu ®îc thu thËp ë cÊp b¶n b»ng danh s¸ch lÊy tõ trëng b¶n sau ®ã ®îc tæng hîp trªn toµn x· tríc khi göi lªn huyÖn. D÷ liÖu cÊp b¶n kh«ng ®îc lu tr÷ vµ d÷ liÖu x· vµ huyÖn bÞ bá ®i sau khi lËp xong kÕ ho¹ch n¨m. TÝnh hiÖu qu¶ thùc tÕ cña d÷ liÖu bÞ giíi h¹n bëi viÖc th«ng tin thiÕu chÊt lîng vµ kh«ng hoµn chØnh vµ thiÕu hå s¬ lu tr÷. Tuy nhiªn nÕu nh nh÷ng vÊn ®Ò nay ®îc ®a ra th× nh÷ng con sè thèng kªchÝnh thøc sÏ cung cÊp mét c¬ së h÷u hiÖu cho viÖc theo dâi ¶nh hëng. §iÒu nµy ®ßi hái viÖc hîp t¸c chÆt chÏ h¬n víi çc ®¬n vÞ thèng kª ®Þa ph¬ng ®Ó ®¸nh gi¸ vµ ®Ò cËp nh÷ng thiÕu sãt trong viÖc thu thËp th«ng tin hiÖn nay. Tríc viÖc nguån lùc cña dù ¸n cßn bÞ h¹n chÕ dêng nh nh÷ng c«ng viÖc bæ sung ®ã cã thÓ ®îc thùc hiÖn b©y giê hay kh«ng lµ mét ®iÒu cßn nghi ngê. V× vËy cÇn ph¶i coi nh÷ng d÷ liÖu thèng kª chÝnh thøc Ýt cã tÝnh h÷u hiÖu víi viÖc theo dâi ¶nh hëng.

Page 24 of 30

4.2.3 B¶n ®å Quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ b¶n ®å giao ®Êt giao rõng

Trong qu¸ tr×nh QHSD§-G§GR tËp hîp çc b¶n ®å ®îc lµm ra thÓ hiÖn hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt, giao ®Êt giao rõng vµ quy ho¹ch sö dông ®Êt. Nh÷ng b¶n ®å nµy hiÖn ®ang ®îc lµm theo c¬ së cÊp b¶n trong bíc ®Çu cña ho¹t ®éng lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n (mét phÇn trong viÖc lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n). Do vËy b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt nãi lªn t×nh h×nh lóc b¾t ®Çu dù ¸n trong khi ®ã b¶n ®å quy ho¹ch sö dông ®Êt m« t¶ t×nh h×nh cÇn ®¹t tíi khi kÕt thóc qu¸ tr×nh qu¸ ®é, nãi çch kh¸c lµ chuyÓn sang sö dông ®Êt bÒn v÷ng. do vËy b¶n ®å hiÖn trang vµ quy ho¹ch sö dông ®Êt cã thÓ ®îc hiÓu lµ nÒn t¶ng cho nh÷ng thay ®æi vÒ sö dông ®Êt mµ dù ¸n khuyÕn ço. theo dâi ¶nh hëng cã thÓ dÔ dµng x©y dùng trªn c¬ së th«n b¶n mét ph¬ng ph¸p lµm b¶n ®å ®Ó ®¸nh gi¸ xem nh÷ng thay ®æi ®îc ®Ò xuÊt vµ thùc tÕ diÔn ra ®ãng gãp nh thÕ nµo tíi tÝnh bÒn v÷ng vÒ sö dông ®Êt vµ c¶i thiÖn ®êi sèng.

Tuy nhiªn nh÷ng b¶n ®å hiÖn cã cã chÊt lîng rÊt kÐm. B¶n ®å ®îc nh¸p ra ë tû lÖ 1:10.000 hoÆc 1:5.000 chñ yÕu dùa trªn viÖc phãng b¶n ®å ®Þa h×nh 1:50.000 vµ ®iÒu tra thùc ®Þa. Mét sè b¶n ®å kh¸c nhau ®îc d¸n l¹i víi nhau vµ ®îc sö dông trong qu¸ tr×nh lµm b¶n ®å ®Ó ph©n ®Þnh ranh giíi çc ®¬n vÞ sö dông ®Êt hiÖn t¹i vµ t¬ng lai trªn giÊy tê. ChÊt lîng giÊy ph«t«copy tåi, qu¶n lý b¶n ®å thiÕu cÈn thËn vµ kü thuËt can b¶n ®å cßn th« s¬ khiÕn cho b¶n ®å thµnh qu¶ kh«ng phï hîp. Do vËy ®é chÝnh x¸c h×nh häc cña b¶n ®å rÊt thÊp. Ngoµi ra trong b¶n ®å cßn cã nh÷ng ký hiÖu kh«ng cã ghi chó vµ khi ghÐp nèi çc m¶nh l¹i víi nhau th× kh«ng chÝnh x¸c. Chó gi¶i trong çc b¶n ®å kh«ng nhÊt qu¸n vµ kh«ng cã th«ng tin vÒ lo¹i b¶n ®å gèc ®îc sö dông vµ ngµy th¸ng ngo¹i nghiÖp. Sau khi hoµn thµnh b¶n gèc ®îc göi xuèng ®¬n vÞ lµm b¶n ®å ë Hµ néi ®Ó sè ho¸. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh nµy kh«ng cã bÊt kú mét sù kiÓm tra chÊt lîng nµo c¶.

B¶n ®å giÊy vµ ®îc sè ho¸ cã thÓ sÏ rÊt quan träng cho çc môc ®Ých kÕ ho¹ch vµ theo dâi kh¸c nhau, VD: cËp nhËt b¶n ®å th«n b¶n, lËp b¶n ®å x· vµ huyÖn, tÝnh to¸n tæng diÖn tÝch cho lo¹i h×nh sö dông ®Êt nµo ®ã, qu¶n lý th«ng tin vÒ ®Êt ®ai trong c¬ së d÷ liÖu ®Þa chÝnh, lËp b¶n ®å ®Ó ®a vµo Sæ ®á, v.v. HiÖn nay chÊt lîng b¶n ®å kÐm vµ thiÕu c¬ cÊu chung cho viÖc lËp, sö dông vµ cËp nhËt b¶n ®å lµm c¶n trë tíi nh÷ng øng dông trªn. Tríc nh÷ng c«ng søc ®· ®Çu t vµo viÖc lËp b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt vµ giao ®Êt giao rõng vµ tríc tiÒm n¨ng sö dông b¶n ®å trong t¬ng lai ®Ò nghÞ xem xÐt l¹i quy tr×nh x©y dùng b¶n ®é hiÖn nay vµ ®Ò xuÊt vµ thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó n©ng cao chÊt lîng b¶n ®å nãi chung trong t¬ng lai gÇn. ViÖc sö dông çc b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt vµ giao ®Êt giao rõng ®Ó phôc vô môc ®Ých theo dâi ¶nh hëng sÏ ®ßi hái vµ phôc thuéc vµo nh÷ng c¶i tiÕn nµy.

4.2.4 D÷ liÖu c¬ b¶n cña th«n b¶n

MÆc dï ý ®Þnh ban ®Çu lµ híng dÉn vµ hç trî qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n çc d÷ liÖu c¬ b¶n cña th«n b¶n ®ång thêi cßn cã thÓ ®îc sö dông lµm ®èi chøng vµ lµm chØ sè cho viÖc theo dâi ¶nh hëng. HiÖn nay nh÷ng th«ng tin nµy ®ang ®îc thu thËp vµ cËp nhËt hµng n¨m cïng víi PRA vµ lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n nªn kh«ng ®Æc biÖt cÇn thªm c«ng søc vµ nguån lùc ®Ó thu thËp d÷ liÖu, th©m chÝ khi cã mét sè çc chØ sè theo dâi ¶nh hëng ®îc bæ xung vµo danh s¸ch çc d÷ liÖu c¬ b¶n cña th«n b¶n. Mét lîi thÕ chñ yÕu lµ d÷ liÖu c¬ b¶n th«n b¶n ®îc thu thËp víi sù tham gia cña d©n. Mét ph-¬ng ph¸p thu thËp d÷ liÖu cã tham gia cña d©n sÏ lµ b¾t buéc nÕu tiÕn hµnh ®iÒu tra nh÷ng ¶nh hëng tiªu cùc ®èi víi nhãm d©n b¶n v× t×nh h×nh cña nh÷ng nhãm ngêi cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt Ýt cã kh¶ n¨ng ®îc ®Ò cËp trong çc cuéc pháng vÊn víi trëng b¶n vµ nh÷ng ngêi cã ý kiÕn l·nh ®¹o.

V× d÷ liÖu th«n b¶n ®îc tæng hîp hµng n¨m tõ nh÷ng th«ng tin thu thËp tõ çc cuéc häp b¶n n¬i dù ¸n ®· ho¹t ®éng nªn chóng cã thÓ ®îc sö dông lµm c¬ së cho theo dâi ¶nh hëng víi chi phÝ bæ xung rÊt Ýt. Tuy nhiªn cßn khã kh¨n trong viÖc thu thËp th«ng tin c¬ b¶n tõ nh÷ng b¶n mµ dù ¸n cha ho¹t ®éng vµ cha lµm PRA vµ lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n. Khã kh¨n nµy cã thÓ ®îc kh¾c phôc sau nµy b»ng çch so s¸nh t×nh h×nh ë nh÷ng b¶n dù ¸n b¾t ®Çu thùc hiÖn sau víi nh÷ng b¶n dù ¸n ®· thùc hiÖn mét vµi n¨m. Còng t¬ng tù nh vËy t×nh h×nh ë nh÷ng b¶n vµ x· môc tiªu cã thÓ ®îc so s¸nh víi nh÷ng x· kh¸c trong ®iÒu kiÖn lµ nh÷ng chØ sè theo dâi ¶nh hëng ®îc ®Ò xuÊt nµy trë thµnh mét bé phËn trong sè liÖu thèng kª chÝnh thøc cña huyÖn. vµo thêi ®iÓm hiÖn nay cha thÓ kiÕn nghÞ mét ®iÒu g× ch¾c ch¾n ®îc vÒ viÖc nªn thùc hiÖn theo ph¬ng ph¸p nµo v× quy tr×nh thu thËp d÷ liÖu th«n b¶n vÉn cÇn thö nghiÖm thªm n÷a vµ cÇn ph¶i ®iÒu tra kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh sè liÖu thèng kª chÝnh thøc.

4.3 Ph¬ng ph¸p luËn ®îc ®Ò xuÊt

4.3.1 Nguyªn t¾c chung

Page 25 of 30

§Ó phï hîp víi môc tiªu l©u dµi cña dù ¸n, viÖc theo dâi ¶nh hëng ph¶i tËp chung vµo nh÷ng hiÖu qu¶ mµ dù ¸n t¹o ra ®èi víi a) tÝnh bÒn v÷ng cña çc ph¬ng thøc sö dông ®Êt ®îc ¸p dông trong vïng ®Çu nguån s«ng §µ vµ b) ®iÒu kiÖn sèng cña ngêi d©n ®Þa ph¬ng. V× vËy ¶nh hëng cña dù ¸n PTLNXH S«ng §µ ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ theo nh÷ng c©u hái sau ®©y:

a. §iÒu kiÖn sèng cña ngêi d©n trong vïng s«ng §µ cã ®îc c¶i thiÖn kh«ng?

b. Çc ph¬ng thøc sö dông ®Êt bÒn v÷ng vÒ mÆt kinh tÕ vµ sinh th¸i cã ®ang ®îc ¸p dông trong vïng kh«ng?

Ph¬ng ph¸p luËn ®îc ®Ò xuÊt sÏ tËp trung vµo viÖc theo dâi tËp hîp çc chØ sè chñ chèt ®îc nh×n nhËn lµ phï hîp ®Ó ®¸nh gi¸ xem (a) vµ (b) cã ®óng hay kh«ng vµ ®Ó ®¸nh gi¸ xem t×nh h×nh ®ang thay ®æi (c¶i tiÕn) nh thÕ nµo theo thêi gian.

§Ó ®a vµo ho¹t ®éng vµ ®Ó cã tÝnh hiÖu qu¶ vÒ mÆt chi phÝ, theo dâi ¶nh hëng kh«ng thÓ ®îc tiÕn hµnh trong toµn bé vïng ®Çu nguån s«ng §µ mµ ph¶i tËp trung vµo mét sè vïng mÉu ®iÓn h×nh. Nh÷ng vïng mÉu ®iÓn h×nh ban ®Çu sÏ ph¶i tËp trung vµo nh÷ng b¶n thuéc hai huyÖn Yªn ch©u vµ Tña chïa n¬i dù ¸n ®ang ho¹t ®éng. Tuy nhiªn hiÖn nay cßn cha râ nh÷ng b¶n vµ huyÖn nµy mang tÝnh ®¹i diÖn cho toµn bé vïng ®Çu nguån s«ng §µ ®Õn møc ®é nµo. §iÒu nµy cã thÓ ®îc ®¸nh gi¸ b»ng çch sö dông çc d÷ liÖu tõ nghiªn cøu c¬ b¶n vÒ kinh tÕ n«ng nghiÖp ®Ó so s¸nh t×nh h×nh cña hai huyÖn víi t×nh h×nh cña toµn bé vïng ®Çu nguån. CÇn chän ra mét sè çc chØ sè chñ chèt cho môc ®Ých nµy, ®¹i diÖn lµ:

1. T×nh h×nh chung trong vïng (mËt ®é d©n sè, thµnh phÇn d©n téc, ®é che phñ rõng, ®êng x¸, v.v.) 2. Çc ®iÒu kiÖn vÒ canh t¸c (diÖn tÝch ®Êt canh t¸c, çc hÖ thèng c©y trång, diÖn tÝch ®Êt canh t¸c trªn tõng hé,

®iÒu kiÖn tiÕp thÞ vµ çc dÞch vô n«ng nghiÖp, v.v.) 3. Çc lÜnh vùc x· héi quan träng (®iÒu kiÖn vÒ dÞch vô y tÕ, trêng, v.v.) 4. Çc yÕu tè bªn ngoµi cã ¶nh hëng (sù tån t¹i cña çc dù ¸n kh¸c, ch¬ng tr×nh 327 hay çc ch¬ng tr×nh quèc gia,

v.v.)

Dùa trªn sù so s¸nh gi÷a çc gi¸ trÞ tÝnh to¸n cho çc mÉu cña huyÖn vµ mÉu cña toµn vïng ®Çu nguån cã thÓ íc tÝnh ®îc kh¶ n¨ng ®¹i diÖn cña hai huyÖn. Tuy nhiªn cÇn chó ý ®a c¶ çc tham sè thö nghiÖm thèng kª vµo phÇn ®¸nh gi¸ nh»m x¸c ®Þnh ®îc ®é tin cËy vµ giíi h¹n vÒ ®é sai ®èi víi çc chØ sè ®· x¸c ®Þnh.

Sau khi ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng ®¹i diÖn cña çc vïng mÉu cÇn ph¶i x¸c ®Þnh çc chØ sè vÒ tÝnh bÒn v÷ng trong sö dông ®Êt vµ vÒ ®iÒu kiÖn sèng. Sö dông ®Êt vµ ®iÒu kiÖn sèng cã thÓ ®îc m« t¶ hoµn toµn thÝch hîp cho c¶ b¶n v× ngêi d©n b¶n cïng chung mét c¬ së tµi nguyªn chung (®Êt, l©m s¶n, níc, c¬ së h© tÇng th«n b¶n). MÆc dï sö dông ®Êt vµ ®iÒu kiÖn sèng cã thÓ kh¸c nhau ®¸nh kÓ gi÷a çc hé gia ®×nh ç thÓ nhng viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh vµ nh÷ng thay ®æi ¶nh hëng tíi th«n b¶n cã thÓ ®îc coi lµ sù íc ®o¸n kh¸ tèt vÒ ¶nh hëng tíi çc hé gia ®×nh trong vïng dù ¸n. Tuy nhiªn nh÷ng thay ®æi cã ¶nh hëng tíi c¶ b¶n cã thÓ sÏ cã t¸c ®éng kh¸c tíi çc nhãm x· héi nµo ®ã, c¶ tÝch cùc vµ tiªu cùc. Do vËy viÖc lùa chän çc chØ sè ph¶i bao gåm çc lÜnh vùc mµ a) cã ¶nh hëng tíi ®iÒu kiÖn sèng cña d©n b¶n nãi chung (VD: ®iÒu kiÖn vÒ thÞ trêng vµ dÞch vô, giao ®Êt giao rõng, v.v.) vµ b) chØ ra nh÷ng ¶nh hëng tiªu cùc t¸c ®éng tíi çc nhãm ngêi d©n (VD: sè hé gia ®×nh thiÕu ¨n, nhµ ë tåi tµn, thiÕu ®Êt, v.v.)

Tuy nhiÒn cÇn nhí r»ng nh÷ng chØ sè ®îc lùa chän chØ ®îc coi lµ mét sù hç trî ®Ó ®¸nh gi¸ mét ã çc lÜnh vùc lùa chän cã liªn quan tíi nh÷ng thay ®æi x· héi diÔn ra trong vïng dù ¸n. Ngoµi viÖc sö dông çc chØ sè, viÖc ®¸nh gi¸ ¶nh hëng mµ dù ¸n t¹o ra sÏ ®ßi hái viÖc tiÕp tôc sö dông çc c«ng cô PRA vµ theo dâi vµ ®¸nh gi¸ cã d©n tham, tËp trung vµo viÖc ®èi tho¹i trùc tiÕp víi ngêi d©n b¶n nh»m t¨ng sù hiÓu biÕt vÒ nh÷ng thay ®æi x· héi mµ dù ¸n t¹o ra.

4.3.2 Çc chØ sè cho ®iÒu kiÖn sèng ®îc n©ng cao

Dùa trªn nh÷ng xem xÐt trªn ®· tiÕn hµnh lùa chän çc chØ sè vµ ®· ®a vµo tËp hîp d÷ liÖu c¬ b¶n cña th«n b¶n lµm hÖ thèng ®èi chøng cho viÖc theo dâi ¶nh hëng. Çc chØ sè ph¶i phï hîp víi nh÷ng tiªu chÝ sau:

a. D÷ liÖu thÝch øng víi viÖc ®¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn sèng b. Th«ng tin dÔ cã c. Th«ng tin ®¸ng tin cËy vµ râ rµng d. Th«ng tin cã thÓ thu thËp bëi çn bé trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n mµ kh«ng cÇn tíi tËp huÊn ®Æc biÖt

nµo

Page 26 of 30

B¶ng 5: Çc chØ sè vÒ ®iÒu kiÖn sèng

Çc chØ sè tõ 1-6 tãm t¾t vÒ t×nh h×nh vÒ nhu cÇu c¬ b¶n trong khi chØ sè 7-9 m« t¶ nh÷ng thay ®æi vÒ t×nh h×nh ph-¬ng tiÖn s¶n xuÊt vµ nh÷ng nguån lùc kh«ng cÇn ®Õn trong viÖc tù cung tù cÊp. Çc chØ sè 10 vµ 11 ®îc coi lµ h÷u Ých ®Ó m« t¶ nh÷ng lÜnh vùc bæ xung khi ®iÒu kiÖn sèng ®îc n©ng cao. TÊt c¶ çc chØ sè nµy cã thÓ ®îc thu thËp t¹i b¶n trong dÞp lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n hµng n¨m. Ngoµi ra çc chØ sè 2-4, 6-7 vµ 9-11 kh¸ trïng víi d÷ liÖu trong sè thèng kªchÝnh thøc cña nhµ níc.

4.3.3 Çc chØ sè cho sö dông ®Êt bÒn v÷ng

Ngoµi nh÷ng chØ sè x· héi liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn sèng cßn cÇn ph¶i theo dâi çc chØ sè vÒ nh÷ng thay ®æi trong sö dông ®Êt. Sù thay ®æi vÒ sö dông ®Êt cã thÓ ®îc ®o b»ng çc so s¸nh çc con sè vÒ diÖn tÝch cña mét lo¹i h×nh sö dông ®Êt nµo ®ã, VD: chØ ra trªn b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt t×nh tr¹ng qua nh÷ng lÇn ®iÒu tra ngo¹i nghiÖp sau nµy. Tõ ®ã cã thÓ tÝnh to¸n ®îc nh÷ng thay ®æi vÒ diÖn tÝch ¶nh hëng tíi çc h¹ng môc sö dông ®Êt kh¸c nhau, tuy nhiªn kh«ng cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ bæ xung ®èi víi nh÷ng lÜnh vùc liªn quan ®Õn tÝnh bÒn v÷ng.

B¾t ®Çu b»ng viÖc x¸c ®Þnh sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng nh lµ viÖc "t×m kiÕm ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vµ íc nguyÖn hiÖn t¹i mµ kh«ng lµm tæn h¹i ®Õn kh¶ n¨ng ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu nµy trong t¬ng lai" (CIFOR 1996), cÇn cã çc tiªu chÝ ®Ó x¸c ®Þnh vµ ph©n lo¹i çc ph¬ng thøc sö dông ®Êt, chó träng tíi kh¶ n¨ng cña çc ph¬ng thøc nµy trong viÖc ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu nªu trªn vÒ çc ®iÒu kiÖn sinh th¸i, kinh tÕ vµ x· héi. §Ó x©y dùng mét tËp hîp çc tiªu chÝ thÝch hîp, ®¸ng tin cËy vµ râ rµng vÒ sö dông ®Êt bÒn v÷ng phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn chÝnh cña vïng ®Çu nguån s«ng §µ cÇn ph¶i cã mét sù hiÓu biÕt s©u réng vÒ tÊt c¶ çc yÕu tè ¶nh hëng tíi m«i trêng tù nhiªn phæ biÕn vµ çc ®iÒu kiÖn d©n sinh kinh tÕ vµ x· héi. V× hiÖn nay nh÷ng kiÕn thøc nµy cßn ®ang rÊt thiÕu nªn cÇn cã nh÷ng ph©n tÝch vµ nghiªn cøu réng r·i ®Ó ph¸t triÓn mét hÖ thèng ph©n lo¹i sö dông ®Êt bÒn v÷ng mang tÝnh khoa häc. Ngay c¶ khi mét hÖ thèng nh vËy ®· tån t¹i th× vÉn cßn nghi ngê lµ nh÷ng tiªu chÝ cÇn thiÕt cã thÓ ®îc theo dâi b»ng nguån lùc hiÖn cã cña Dù ¸n. Do vËy ®Ò xuÊt lµ nªn sö dông nh÷ng tiªu chÝ theo dâi ¶nh hëng mang tÝnh ®Þnh tÝnh h¬n, tuy nhiªn chóng cÇn ph¶i cho phÐp viÖc ®¸nh gi¸ b¶n chÊt cña nh÷ng thay ®æi nµy dùa trªn nh÷ng ®iÒu chØnh do chuyªn gia cña dù ¸n thùc hiÖn sau ®ã ®îc ¸p dông qua tËp hîp çc bíc c«ng viÖc ®¬n gi¶n.

4.3.3.1 X¸c ®Þnh tiªu chÝ cho viÖc sö dông bÒn v÷ng ®Êt l©m nghiÖp

§Êt l©m nghiÖp ®îc ph©n lo¹i trong qu¸ tr×nh lµm quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ giao ®Êt l©m nghiÖp tu©n theo hÖ thèng ph©n lo¹i sö dông ®Êt quèc gia. KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh nµy ®îc lu l¹i díi d¹ng b¶n ®å hiÖnt r¹ng sö dông ®Êt, b¶n ®å quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ b¶n ®å giao ®Êt giao rõng trong ®ã m« t¶ hiÖn tr¹ng vµ nh÷ng thay ®æi dù kiÕn. Ngoµi ra ChiÕn lîc Qu¶n lý L©m nghiÖp Céng ®ång cña Dù ¸n (Dù ¸n PTLNXH S«ng §µ 10/ 1997) cung cÊp mét bé khung çc ph¬ng ¸n tæ chøc vµ kü thuËt sÏ ®îc ¸p dông trong çc lo¹i h×nh ®Êt l©m nghiÖp kh¸c nhau nh»m n©ng cao hoÆc ®¹t tíi tÝnh bÒn v÷ng vÒ kinh tÕ vµ sinh th¸i. dùa trªn bé khung nµy cã thÓ rót ra mét hÖ thèng ph©n lo¹i ®¬n gi¶n vÒ sö dông ®Êt l©m nghiÖp bÒn v÷ng:

1. Sè gia ®×nh cã ®iÒu kiÖn nhµ ë thÊp (m¸i tranh)

2. Tû lÖ trÎ em nam n÷ ®i häc

3. Kho¶ng çch ®i bé tíi trêng

4. DÞch vô y tÕ gÇn nhÊt

5. Cã níc s¹ch

6. L¬ng thùc (thãc) ®ñ ¨n

7. Tæng diÖn tÝch trång c©y c«ng nghiÖp/ c©y ¨n qu¶ tËp trung

8. T¨ng/ gi¶m c«ng viÖc ®èi víi nam/ n÷

9. Tæng ®µn ®¹i gia sóc

10. Hé gia ®×nh cã thiÕt bÞ (TV, xe m¸y, m¸y ph¸t, m¸y xay)

11. Hé gia ®×nh cã ®iÖn dïng

Page 27 of 30

1. Çc ph¬ng thøc sö dông ®Êt l©m nghiÖp bÒn v÷ng trong vïng hiÖn nay n»m díi d¹ng çc lo¹i h×nh rõng kh¸c nhau mµ a) phï hîp víi quy ho¹ch sö dông ®Êt t¬ng lai vµ b) ®· ®îc qu¶n lý theo çc ph¬ng thøc qu¶n lý rõng ®îc khuyÕn ço trong thêi gian Ýt nhÊt lµ ba n¨m.

2. Nh÷ng diÖn tÝch víi çc ph¬ng thøc sö dông ®Êt rõng kh«ng bÒn v÷ng bao gåm tÊt c¶ çc diÖn tÝch ®Êt mµ vµo thêi ®iÓm ®iÒu tra ®îc sö dông kh«ng tu©n theo quy ho¹ch sö dông ®Êt cho t¬ng lai.

3. Nh÷ng diÖn tÝch víi çc ph¬ng thøc sö dông ®Êt chuyÓn ®æi phï hîp víi nh÷ng diÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp ®îc sö dông theo quy ho¹ch sö dông ®Êt cho t¬ng lai nhng ®îc qu¶n lý theo çc ph¬ng ¸n qu¶n lý rõng ®îc khuyÕn ço díi 3 n¨m.

4.3.3.2 X¸c ®Þnh tiªu chuÈn cho viÖc sö dông bÒn v÷ng ®Êt n«ng nghiÖp

T¬ng tù nh viÖc quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m nghiÖp çc ph¬ng thøc sö dông ®Êt n«ng nghiÖp còng cÇn ®îc quy ho¹ch theo tÝnh bÒn v÷ng. Trong qu¸ tr×nh QHSD§-G§GR ®Êt n«ng nghiÖp ®îc ph©n thµnh: (1) ruéng níc (1 vµ 2 vô), (2) ®Êt n¬ng rÉy, (3) ®Êt ch¨n th¶ vµ (4) ®Êt trång c©y ¨n qu¶ vµ c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy. Nh÷ng ph¬ng ¸n qu¶n lý vµ kü thuËt c¬ b¶n cÇn thiÕt ®Ó duy tr× hoÆc ®¹t tíi tÝnh bÒn v÷ng vÒ mÆt kinh tÕ vµ sinh th¸i nµy sÏ ph¶i ®îc x¸c ®Þnh cho çc ph¬ng thøc sö dông ®Êt n«ng nghiÖp thÞnh hµnh nh»m cho phÐp viÖc quy ho¹ch thµnh 3 lo¹i h×nh bÒn v÷ng nh®èi víi ®Êt l©m nghiÖp. CÇn ph¶i so¹n th¶o tµi liÖu ChiÕn lîc Qu¶n lý N«ng nghiÖp t¬ng tù nh tµi liÖu ChiÕn lîc Qu¶n lý L©m nghiÖp Céng ®ång. Do vËy ®Êt n«ng nghiÖp cã thÓ ®îc quy ho¹ch nh sau:

1. Çc ph¬ng thøc sö dông ®Êt n«ng nghiÖp bÒn v÷ng: ¸p dông cho nh÷ng diÖn tÝch mµ çc lo¹i sö dông n«ng nghiÖp hiÖn t¹i a) phï hîp víi quy ho¹ch sö dông ®Êt t¬ng lai vµ b) ®îc qu¶n lý theo çc ph¬ng ¸n qu¸n lý n«ng nghiÖp ®îc khuyÕn ço trong thêi gian Ýt nhÊt lµ 3 n¨m.

2. Nh÷ng diÖn tÝch víi çc ph¬ng thøc sö dông ®Êt n«ng nghiÖp kh«ng bÒn v÷ng bao gåm tÊt c¶ nh÷ng diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp ®· ®îc quy ho¹ch nhng vµo thêi ®iÓm ®iÒu tra kh«ng ®îc sö dông theo nh quy ho¹ch sö dông ®Êt cho t¬ng lai.

3. Nh÷ng diÖn tÝch víi çc ph¬ng thøc sö dông ®Êt truyÒn thèng phï hîp víi nh÷ng vïng ®Êt n«ng nghiÖp ®· quy ho¹ch ®îc sö dông theo quy ho¹ch sö dông ®Êt t¬ng lai nhng ®îc qu¶n lý theo çc ph¬ng ¸n qu¶n lý ®îc khuyÕn ço trong thêi h¹n díi 3 n¨m.

4.3.4 Quy tr×nh ®¸nh gi¸ viÖc ®iÒu kiÖn sèng ®îc c¶i thiÖn

1. Trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch th«n b¶n hµng n¨m çc chØ sè vÒ ®iÒu kiÖn sèng ®îc thu thËp lµ mét phÇn trong d÷ liÖu c¬ b¶n cña th«n b¶n trong tÊt c¶ çc b¶n n¬i dù ¸n ®ang ho¹t ®éng.

2. D÷ liÖu c¬ b¶n cña th«n b¶n ®îc ®a vµo c¬ së d÷ liÖu th«n b¶n 3. Çc gi¸ trÞ cña chØ sè ®îc tËp hîp ®èi víi çc b¶n vµ/ hoÆc x· ®iÓn h×nh vµ ®îc ph©n tÝch vÒ nh÷ng thay ®æi trong

thêi gian ®· qua. 4. Nh÷ng thay ®æi ®îc nhËn thÊy cã thÓ ®îc so s¸nh gi÷a çc nhãm kh¸c nhau trong b¶n n¬i dù ¸n ®· ho¹t ®éng l©u

hoÆc Ýt h¬n. 5. Ngoµi ra nh÷ng thay ®æi ®îc nhËn thÊy cã thÓ so s¸nh víi sè liÖu thèng kª chÝnh thøc cña nhµ níc nÕu cã thÓ ®îc.

4.3.5 Quy tr×nh ®¸nh gi¸ viÖc sö dông bÒn v÷ng ®Êt ®ai

1. Sö dông th«n b¶n lµ ®¬n vÞ ®èi chøng, ®Êt ®ai ®îc ph©n chia theo nh ph©n h¹ng ®Êt hiÖn t¹i thµnh (a) ®Êt l©m nghiÖp (®Êt cã rõng vµ ®Êt trèng), (b) ®Êt n«ng nghiÖp (®Êt trªn n¬ng vµ ®Êt díi tÊp) vµ (c) ®Êt kh¸c (®Êt x©y dùng, mÆt níc).

2. Nh÷ng lo¹i ®Êt thuéc h¹ng ®Êt kh¸c ®îc coi lµ kh«ng ph¶i lµ ®èi tîng cho viÖc xem xÐt vÒ tÝnh bÒn v÷ng. 3. Nh÷ng diÖn tÝch ®Êt n«ng vµ l©m nghiÖp ®îc ph©n h¹ng trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra ngo¹i nghiÖp víi viÖc sö dông

çc tiªu chÝ vÒ tÝnh bÒn v÷ng. ViÖc ph©n h¹ng ®Êt dùa vµo bµn ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt vµ çc tiªu chÝ ph©n h¹ng dùa vµo chiÕn lîc vÒ qu¶n lý n«ng nghiÖp vµ l©m nghiÖp céng ®ång cña dù ¸n PTLNXH S«ng §µ. KÕt qu¶ cña çc cuéc ®iÒu tra hiÖn trêng ®îc lu tr÷ díi d¹ng b¶n ®å sö dông ®Êt bÒn v÷ng (tèt nhÊt lµ ®îc lu tr÷ díi d¹ng sè hãa).

4. Tæng diÖn tÝch cña çc h¹ng môc ®Êt bÒn v÷ng ®îc tÝnh theo ®¬n vÞ b¶n, kÕt qu¶ sÏ cho ta chØ sè chung vÒ møc ®é cña viÖc sö dông ®Êt bÒn v÷ng t¹i th«n b¶n.

5. ViÖc cËp nhËt sù ph©n h¹ng tÝnh bÒn v÷ng ®îc thùc hiÖn vµo çc n¨m thø hai b»ng çch cËp nhËt b¶n ®å sö dông ®Êt bÒn v÷ng vµ tÝnh gi¸ trÞ míi cña chØ sè cho tÊt c¶ çc h¹ng ®Êt bÒn v÷ng. sù thay ®æi vÒ tæng diÖn tÝch ®Êt trong mçi h¹ng ®Êt bÒn v÷ng cã thÓ ®îc diÔn t¶ thµnh sù gia t¨ng hay gia gi¶m nãi chung cña viÖc sö

Page 28 of 30

dông ®Êt bÒn v÷ng. 6. ViÖc theo dâi sö dông ®Êt bÒn v÷ng lóc ®Çu cÇn tËp trung vµo mÉu h¹n chÕ çc b¶n ®¹i diÖn, VD: ba b¶n cã

ho¹t ®éng cña dù ¸n vµ ba b¶n kh«ng cã ho¹t ®éng dù ¸n ë mçi huyÖn. NÕu kh¶ n¨ng cho phÐp cã thÓ më réng quy m« cña mÉu thµnh 10 b¶n ë mçi huyÖn Yªn ch©u vµ Tña chïa sau thêi gian thö nghiÖm ban ®Çu. Sè lîng çc b¶n bæ xung cã thÓ sÏ gia t¨ng nÕu vïng dù ¸n më réng sang çc huyÖn kh¸c.

5. C¬ së d÷ liÖu vÒ kÕ ho¹ch vµ theo dâi

Nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vµ cã thÓ rót ra tõ çc ho¹t ®éng lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi cña dù ¸n sÏ ®îc xö lý tËp trung trong hÖ c¬ së d÷ liÖu nh»m duy tr× mét b¶n KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m mang tÝnh cËp nhËt nhÊt vµ ®Ó th«ng tin cho çc ®¬n vÞ dù ¸n vÒ nh÷ng tiÕn bé ®· ®¹t ®îc vµ vÒ nguån lùc hiÖn cã. Tríc t×nh h×nh c¬ cÊu tæ chøc nh hiÖn nay th× nh÷ng th«ng tin vÒ kÕ ho¹ch vµ theo dâi ph¶i ®îc thu thËp b»ng tay t¹i çc v¨n phßng huyÖn vµ çc ®¬n vÞ dù ¸n tríc khi ®îc xö lý t¹i ®¬n vÞ Theo dâi & §¸nh gi¸ t¹i v¨n phßng vïng. HÖ c¬ së d÷ liÖu sÏ cung cÊp mét kh¶ n¨ng ®¬n gi¶n vµ cã hiÖu qu¶ vÒ viÖc kÕt hîp nh÷ng th«ng tin ®¹t ®îc tõ çc v¨n phßng vµ ®¬n vÞ dù ¸n (vµ cuèi cïng lµ tõ çc tæ chøc bªn ngoµi mµ dù ¸n ®ang hîp t¸c) thµnh mét hÖ thèng th«ng tin gi¶n ®¬n. Th«ng tin ®îc lu tr÷ trong c¬ së d÷ liÖu díi d¹ng chung nhÊt vµ c¶ díi d¹ng tµi liÖu ®èi víi tÊt c¶ b¸o ço vµ b¶ng biÓu. Mçi khi th«ng tin míi ®îc bæ xung c¬ së d÷ liÖu cã thÓ cung cÊp mét b¶n kÕ ho¹ch n¨m, b¸o ço c«ng viÖc, v.v. míi ®îc cËp nhËt nhÊt mµ kh«ng cÇn ®Õn viÖc ®Þnh d¹ng l¹i hoÆc ®iÒu chØnh tµi liÖu. Çc b¶n kÕ ho¹ch vµ b¸o ço c©p nhËt nhÊt nµy cã thÓ ®îc lËp theo yªu cÇu vµ ngoµi ra cßn cã thÓ lËp b¸o ço theo tõng môc ®Ých ®Æc biÖt, VD: liÖt kª çc ho¹t ®éng diÔn ra trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, çc ho¹t ®éng do mét ®¬n vÞ nµo ®ã thùc hiÖn hoÆc ®îc tiÕn hµnh díi nguån vèn cô thÓ nµo ®ã, v.v.. ViÖc sö dông c¬ së d÷ liÖu liªn tôc mét sè n¨m sÏ cßn cho phÐp tr×nh bµy çc d÷ liÖu tæng hîp hoÆc so s¸nh hµng n¨m.

ViÖc qu¶n lý th«ng tin lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi ho¹t ®éng dù ¸n cã thÓ ®îc coi lµ tr¸ch nhiÖm chÝnh cña hÖ c¬ së d÷ liÖu tríc t×nh h×nh thùc tÕ lµ çc th«ng tin n»m trong kÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m ®ßi hái ph¶i theo dâi vµ lu tr÷ nh÷ng tiÕn bé ®¹t ®îc vµ nh÷ng kh¸c biÖt so víi kÕ ho¹ch. Mét thµnh tè kh¸c trong hÖ c¬ së d÷ liÖu cã liªn quan tíi viÖc qu¶n lý d÷ liÖu c¬ b¶n cña th«n b¶n, dù kiÕn cho viÖc lËp kÕ ho¹ch cÊp th«n b¶n vµ theo dâi ¶nh hëng dù ¸n.

Râ rµng lµ çc ho¹t ®éng vÒ lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi cña dù ¸n phô thuéc vµo mét sè çc nguån th«ng tin bæ xung nh b¸o ço PRA, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th«n b¶n, b¶n ®å, v.v.. Ngo¹i trõ b¶n ®å ra nh÷ng th«ng tin nµy mang tÝnh m« t¶ vµ kh«ng thÓ ®a mét çch cã hiÖu qu¶ vµo mét hÖ c¬ së d÷ liÖu ®¬n gi¶n. Ngoµi ra nh÷ng th«ng tin trong çc tµi liÖu nµy chñ yÕu dµnh cho viÖc sö dông t¹i chç nªn kh«ng ®¸ng ph¶i ®a vµo ®Þnh d¹ng cña mét c¬ së d÷ liÖu. Tuy nhiªn nh÷ng th«ng tin lu trong b¶n ®å ®îc x©y dùng trong qu¸ tr×nh quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ giao ®Êt giao rõng l¹i cã thÓ ®-îc qu¶n lý cã hiÖu qu¶ h¬n nhiÒu nÕu nh ®îc ®a vµo mét c¬ së d÷ liÖu hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý (GIS). Tuy nhiªn nh÷ng lÜnh vùc liªn quan tíi viÖc qu¶n lý th«ng tin b¶n ®å kh«ng n»m trong ph¹m vi cña chuyÕn t vÊn nªn kh«ng ®îc ph©n tÝch s©u h¬n. Nhng còng xin kiÕn nghÞ viÖc sö dông hÖ thèng GIS trong viÖc theo dâi nh÷ng thay ®æi vÒ sö dông ®Êt v× hiÖn ®· cã b¶n ®å ®îc sè hãa vµ viÖc tÝnh diÖn tÝch sÏ trë nªn dÔ dµng h¬n víi GIS. V× vËy thiÕt kÕ cña hÖ c¬ së d÷ liÖu lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi cña dù ¸n chØ tËp trung vµo viÖc qu¶n lý çc th«ng tin liªn quan tíi KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m vµ d÷ liÖu c¬ b¶n cña th«n b¶n.

Mét hÖ c¬ së d÷ liÖu th«ng thêng ®îc tæ chøc theo kiÓu mét tËp hîp çc tËp tin d÷ liÖu vµ çc thµnh tè thuéc c¬ së d÷ liÖu kh¸c (queries, forms, reports, macro, v.v.). Çc thµnh tè thuéc c¬ së d÷ liÖu sÏ ®îc x¾p xÕp theo thø tù tõ trªn xuèng díi. Thµnh tè nµy liªn quan tíi thµnh tè kia tu©n theo tËp hîp çc quy ®Þnh nh»m tr¸nh viÖc d÷ liÖu m¬ hå hay chång chÐo. Mét ph¬ng ph¸p cã hiÖu qu¶ vÒ qu¶n lý th«ng tin lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi ho¹t ®éng lµ lu tr÷ th«ng tin trong çc tËp tin d÷ liÖu theo nh trËt t cña BiÓu ®å kÕ ho¹ch dù ¸n. ®iÒu nµy dÉn ®Õn viÖc x©y dùng çc tËp tin d÷ liÖu sau:

1. TËp d÷ liÖu vÒ çc thµnh qu¶ 2. TËp d÷ liÖu vÒ çc ho¹t ®éng chÝnh 3. TËp d÷ liÖu vÒ çc ho¹t ®éng con

TËp d÷ liÖu vÒ çc thµnh qu¶ liÖt kª çc thµnh qu¶ nh ®· nªu trong BiÓu kÕ ho¹ch dù ¸n cïng víi sè ®èi chøng vµ kÕt nèi chung víi tËp d÷ liÖu vÒ çc ho¹t ®éng chÝnh. Mçi thµnh qu¶ cã thÓ ®îc kÕt nèi víi mét sè ho¹t ®éng chÝnh nhng mçi ho¹t ®éng chÝnh chØ ®îc kÕt nèi víi mét thµnh qu¶ trong mèi quan hÖ mét-víi-nhiÒu. T¬ng tù nh vËy tËp d÷ liÖu vÒ çc ho¹t ®éng con kÕt nèi mét sè ho¹t ®éng con víi mét ho¹t ®éng chÝnh vµ mçi ho¹t ®éng con chØ ®îc kÕt nèi víi mét ho¹t ®éng chÝnh mµ th«i. B»ng çch tu©n theo nh÷ng quy t¾c ®¬n gi¶n vÒ tÝnh toµn vÑn trong ®èi chøng nh vËy tÊt

Page 29 of 30

c¶ çc ho¹t ®éng con vµ ho¹t ®éng chÝnh vµ çc th«ng tin cã liªn quan tõ KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m cã thÓ ®îc kÕt nèi víi thµnh qu¶ t¬ng øng. Do vËy ®iÒu quan träng lµ ph¶i ®Æc biÖt chó ý tíi viÖc ®¸nh sè çc ho¹t ®éng chÝnh vµ ho¹t ®éng phô sö dông trong KÕ ho¹ch ho¹t ®éng hµng n¨m ph¶i râ rµng vµ tu©n theo mét quy ®Þnh ®¸nh sè thèng nhÊt.

HÇu hÕt çc th«ng tin vÒ kÕ ho¹ch vµ theo dâi ®îc lu trong tËp d÷ liÖu vÒ çc ho¹t ®éng con v× nh÷ng th«ng tin liªn quan tíi ng©n s¸ch ®îc ph©n bæ, tr¸ch nhiÖm vµ thêi gian xuÊt hiÖn ë cÊp ho¹t ®éng con. Çc tËp d÷ liÖu vÒ thµnh qu¶ vµ ho¹t ®éng chÝnh chØ ®¬n thuÇn nh¾c l¹i nh÷ng th«ng tin trong BiÓu kÕ ho¹ch dù ¸n, bao gåm c¶ çc chØ sè cho tõng cÊp theo yªu cÇu. Ngoµi nh÷ng tËp d÷ liÖu ®· ®Ò cËp ®Õn ë trªn cã thÓ cßn cÇn ®Õn nh÷ng tËp kh¸c ®Ó lu tr÷ th«ng tin vÒ ®Þa ®iÓm cña ho¹t ®éng vµ ng©n s¸ch ®îc ph©n bæ. Tuy nhiªn nh÷ng th«ng tin nµy cã thÓ ®îc lu tr÷ trong tËp d÷ liÖu vÒ çc ho¹t ®éng con. TËp d÷ liÖu vÒ çc ho¹t ®éng con cÇn cã çc biÕn ®Ò cËp ®Õn th«ng tin n»m trong KÕ ho¹ch ho¹t ®éng n¨m, bao gåm:

� Sè thø tù vµ tªn cña ho¹t ®éng con � Ngµy b¾t ®Çu vµ kÕt thóc � Gi¸ trÞ vµ m« t¶ vÒ chØ sè. � Ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh vµ nh÷ng tr¸ch nhiÖm kh¸c � Ng©n s¸ch cÇn thiÕt vµ nguån lùc bæ xung

Ngoµi çc tËp d÷ liÖu c¬ b¶n cßn cÇn tíi nh÷ng thµnh tè cña c¬ së d÷ liÖu sau:

� MÉu nhËp d÷ liÖu (form) ®Ó gióp cho viÖc vµo d÷ liÖu theo dâi ho¹t ®éng vµ kÕ ho¹ch hµng n¨m dÔ dµng h¬n. Nh÷ng mÉu nµy cÇn ®îc thiÕt kÕ cµng gÇn víi ngêi sö dông cµng tèt ®Ó cho phÐp viÖc nhËp d÷ liÖu vµo mÉu mµn h×nh trong ®ã chøa tÊt c¶ çc th«ng tin vÒ KÕ ho¹ch n¨m. MÉu nµy cÇn cã çc nót ®iÒu kiÓn ®Ó cã thÓ chuyÓn sang thµnh qu¶, ho¹t ®éng chÝnh vµ ho¹t ®éng con kh¸c mét çch dÔ dµng h¬n.

� TËp hîp çc c©u hái (queries) ®Ó x¾p xÕp d÷ liÖu KÕ ho¹ch n¨m vµ t¹o çc tËp hîp d÷ liÖu cho a) çc ®¬n vÞ dù ¸n, b) theo tõng giai ®o¹n thêi gian vµ c) nguån vèn. Çc tËp hîp d÷ liÖu nµy cã thÓ ®îc sö dông ®Ó lËp b¸o ço b»ng nh÷ng d÷ liÖu cô chuyªn biÖt.

� Çc b¸o ço cña c¬ së d÷ liÖu (report) gióp cho viÖc in ra giÊy kÕ ho¹ch c«ng viÖc vµ b¸o ço hµng quý. Ngoµi ra cã thÓ t¹o çc b¸o ço kh¸c ®Ó tr×nh bµy d÷ liÖu tãm t¾t hoÆc d÷ liÖu cho tõng vïng hoÆc tõng nguån vèn cô thÓ.

Ngoµi c¬ së d÷ liÖu vÒ lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi ho¹t ®éng cÇn x©y dùng mét c¬ së d÷ liªu n÷a ®Ó qu¶n lý d÷ liÖu c¬ b¶n cña b¶n. C¬ së d÷ liÖu nµy bao gåm çc tËp d÷ liÖu chøa d÷ liÖu c¬ b¶n cña th«n b¶n cña tÊt c¶ çc b¶n vµ tÊt c¶ çc n¨m cã th«ng tin. L¹i mét lÇn n÷a cÇn thiÕt kÕ tËp hîp çc thµnh tè nh mÉu nhËp d÷ liÖu vµ b¸o ço nh»m t¹o ra bé khung cho viÖc qu¶n lý vµ tr×nh bµy d÷ liÖu cã hiÖu qu¶.

V× viÖcthiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu ®îc çn bé theo dâi vµ ®¸nh gi¸ cña dù ¸n thùc hiÖn sau khi chuyªn gia kÕt thóc chuyÕn tvÊn nªn kh«ng thÓ ®a vµo b¸o ço nµy mÉu cuèi cïng cña çc tËp d÷ liÖu vµ çc thµnh tè c¬ së d÷ liÖu kh¸c. Do vËy thiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu kh«ng ®îc tr×nh bµy mét çch chi tiÕt. Sau khi hoµn thµnh xong viÖc thiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu cÇn lËp tµi liÖu b¸o ço vÒ tÊt c¶ çc thµnh tè thuéc c¬ së d÷ liÖu.

Page 30 of 30

Documents

Thµnh lËp hÖ thèng lËp kÕ ho¹ch, theo dâi vµ ®¸nh gi¸ cã