NNG CAO HIU QU DY - HC MN HO HC TRNG THPT BNG VIC GII THCH CC
HIN TNG THC TIN C LIN QUAN N BI HC
Trng THPT Tn Lm ti nghin cu khoa hc
MC LCA/ T VN 2I/ C S L LUN2II/ C S THC TIN2III/ I TNG V PHM VI
NGHIN CU:3B/ GII QUYT VN 3I/ CC GII PHP THC HIN:3II/ MT S TH NGHIM
VUI V C LIN QUAN TRONG CUC SNG MINH HA:4III/ MT S V D MINH HA CC
HIN TNG TRONG THC TIN KHC:28IV/ K HOCH PHT TRIN D N TRONG THI GIAN
TI:37C/ KT LUN381/ Kt qu nghin cu:382/ Kin ngh, xut:38D/ TI LIU
THAM KHO40
Ngi thc hin ti:1. Nguyn Th Thu Sng2. Phng Thy Kiu GiangGV hng
dn: Bi Xun ng
TN TI:TNG S HNG TH HC MN HA HC BNG CCH THC HIN CC TH NGHIM VUI V
C LIN QUAN TRONG CUC SNG
A/ T VN I/ C S L LUN Mn Ho hc gi mt vai tr quan trng trong vic
hnh thnh v pht trin tr tu ca hc sinh. Mc ch ca mn Ha hc l gip cho
chng em hiu ng n v hon chnh; nng cao cho chng em nhng tri thc, hiu
bit v th gii, v con ngi thng qua cc bi hc, cc gi thc hnh...Hc Ho
hiu, gii thch c cc vn thc tin thng qua c s cu to nguyn t, s chuyn
ho ca cc cht bng cc phng trnh phn ng ho hc...Ho hc l khi ngun, l c
s sng to ra nhng ng dng phc v trong i sng ca con ngi. Ho hc gp phn
gii ta, xo b hiu bit sai lch lm phng hi n i sng, tinh thn ca con
ngi,... t c mc ch ca mn Ho hc, ngoi vic phi tip thu y nhng kin thc
t trn lp, t sch gio khoa, t cc thy c, chng em cn t mnh su tm v tm
hiu nhng hin tng xy ra trong cuc sng thng ngy. Vn dng nhng kin thc
hc c gii thch nhng hin tng , nh vy m chng em c cng c kin thc su sc
hn.V cng nh m chng em thy hc mn Ha d hiu, thit thc, gn gi vi i sng
v li cun chng em hn.II/ C S THC TINMn Ho hc l mt trong nhng mn hc
kh, c nhiu vn d lm cho chng em th ng trong vic tip thu, cm nhn. c
mt s bn khng mun hc ho hc, ngy cng lnh nht vi gi tr thc tin ca ho
hc.C nhng vn ho hc c th gip chng em gii thch nhng hin tng trong t
nhin, trnh vic m tn d oan, thm ch hiu c nhng dng khoa hc ho hc
trong nhng cu ca dao tc ng m th h trc li v c th ng dng trong thc
tin i sng thng ngy ch bng nhng kin thc rt ph thng; li c tc dng kch
thch tnh ch ng, sng to, hng th trong mn hc; lm cho vic hc mn Ho hc
khng cn kh khan, phc tp.Trong phm vi ti, chng em kkng c tham vng
gii quyt ht nhng vn trong thc tin c th Tng s hng th hc mn Ha hc bng
cch thc hin cc th nghim vui v c lin quan trong cuc sng m ch nu ln
mt s v d minh ho, vi mong mun ng gp vo phng php hc mn Ho hc t hiu
qu cao hn.III/ I TNG V PHM VI NGHIN CU:1. i tng nghin cu: Cc th
nghim ha hc.2. Phm vi nghin cu: Mt s hin tng thc tin xy ra trong
cuc sng thng ngy, c lin quan n cc bi hc v c th lm th nghim kim
chng.B/ GII QUYT VN T c s l lun v thc tin, chng em thy rng: Tng s
hng th hc mn Ha hc bng cch thc hin cc th nghim vui v c lin quan
trong cuc sng s to hng th, khi dy nim am m hc Ha hc; chng em hiu c
vai tr v ngha thc tin ca mn Ho hc. I/ CC GII PHP THC HIN:Chng em
thc hin ti: Tng s hng th hc mn Ha hc bng cch thc hin cc th nghim
vui v c lin quan trong cuc sng bng cch:1. Tm hiu cc th nghim vui,
cc hin tng thc tin xung quanh i sng hng ngy c lin quan n mi bi hc.
Cch tm hiu ny c th to cho chng em cn c vo nhng kin thc hc tm cch
gii thch hin tng nh. 2. Tm hiu cc hin tng thc tin xung quanh i sng
ngy thng qua nhng phng trnh phn ng ho hc c th trong bi hc. Mc d, l
nhng vn rt ph thng. Nhng vn mang tnh cp nht s lm cho chng em hiu v
thy c ngha thc tin bi hc.3. Tm hiu cc th nghim vui, cc hin tng thc
tin xung quanh i sng ngy thng thng qua cc bi tp tnh ton. Bng cch ny
c th gip cho chng em trong khi lm bi tp li lnh hi c vn cn truyn t,
gii thch. V mun gii c bi ton ho , chng em phi hiu c ni dung kin thc
cn huy ng, hiu c yu cu ca bi ton v gii quyt nh th no?4. Tm hiu cc
th nghim vui, cc hin tng thc tin xung quanh i sng ngy thng thng qua
nhng cu chuyn ngn c tnh cht khi hi, gy ci. cng l cch kch thch nim
am m hc ho.5. T lm th nghim qua cc hin tng thc tin xung quanh i sng
ngy thng gia nh sau khi hc bi trn lp. Nh chng em c th cn c vo nhng
kin thc hc tm cch gii thch hay t ti to li kin thc qua cc th nghim.
Gip cho chng em pht huy kh nng ng dng ho hc vo i sng thc tin.II/ MT
S TH NGHIM VUI V C LIN QUAN TRONG CUC SNG MINH HA:Th nghim 1: Khng
th bc c qu trng nu khng p v v kin ng hay sai?a) Ha cht: dung dch
HCl, trng g.b) Dng c: Cc thy tinh 500mlc) Cch tin hnh: Cho vo cc
thy tinh khong 300ml dung dch HCl, sau cho tip qu trng luc chn vo
cc. i 1 thi gian, khi phn ng xy ra hon ton. Quan st hin tng.d) Hin
tng: C bt kh xut hin, v qu trng b ha tan dn.
Hnh nh minh ha TNo: Bc trng khng p v ve) Kt qu: Thnh cng, qu
trng c bc v hon ton m khng phi p v v qu trng.f) Gii thch: V thnh
phn chnh ca v qu trng ch yu l CaCO3 nn khi cho qu trng vo dung dch
HCl, s xy ra phn ng trao i ion:
g) p dng: y l vn c th c gii thch sau khi chng em hc bi Cl2 v hp
cht ca Clo (Lp 10); bi Phn ng trao i ion (Lp 11) xc nh bn cht ca
phn ng.Th nghim 2: Lm th no qu trng luc chn v bc sch v lt c vo bnh
thy tinh c c hp m khng dng tay hoc mt vt no khc n vo?a) Ha cht:
CaCO3, HCl, NaOH , qu tm m, qu trng luc chn v bc v.b) Dng c: Dng c
iu ch cht kh, chai thy tinh c hp.c) Cch tin hnh: iu ch kh CO2: Cho
CaCO3 vo bnh thy tinh v dung dch HCl vo phu nh git. Lp b dng c vo
gi . M van t t dung dch HCl nh xung phn ng vi mui cacbonat. Thu kh
CO2: Theo phng php y khng kh. C mu giy qu m trn thnh ng chai kim
tra xem kh y CO2 cha. qu trng trn ming chai, cho vo chai mt t dung
dch NaOH. Lc nh chai. i 1 thi gian, khi phn ng xy ra. Quan st hin
tng v xem kt qu.d) Hin tng: Khi cho dung dch HCl vo bnh cha CaCO3
th thy c bt kh xut hin. Khi a qu trng trn ming chai, cho vo chai mt
t dung dch NaOH th thy qu trng dn b ht vo trong bnh, tuy nhin ch b
ht vo mt na.d) Kt qu: Thnh cng 50%, qu trng b lt vo c chai m khng
cn dng tay tc ng vo.
Hnh nh minh ha TNo: Nut trng vo chaie) Gii thch: Khi np kh CO2
vo y chai v cho vo mt t dung dch NaOH c, th mt phn kh CO2 b dung
dch kim hp th nn p sut trong bnh tr nn thp hn p sut kh quyn v khng
kh ngoi p qu trng lt qua c chai.CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2OCO2 + NaOH
NaHCO3f) p dng: y l th nghim ha hc vui, gip chng em cng c kin thc
hn trong phn tnh cht v iu ch CO2 (lp 11) hoc dung dch kim (lp
12).Th nghim 3: Lm th no chuyn trng g Trung Quc thnh trng g ta?a)
Ha cht: dung dch HCl, trng g.b) Dng c: Cc thy tinh 500mlc) Cch tin
hnh: Cho vo cc thy tinh khong 300ml dung dch HCl, cho tip qu trng
vo. i 1 thi gian, khi phn ng xy ra. Quan st hin tng v xem kt qu.d)
Hin tng: C bt kh xut hin, v qu trng b ha tan dn nn mu v qu trng
chuyn t mu da cam sang mu trng.
Hnh nh minh ha TNo: Chuyn trng g Trung Quc thnh trng g Vit Name)
Kt qu: Thnh cng.f) Gii thch: V v trng g c thnh phn chnh l CaCO3 nn
khi tc dng trong mt khong thi gian nht nh vi dung dch HCl s b ha
tan dn v lp v ngoi chuyn t mu da cam thnh mu trng.
g) p dng: y l vn c th c gii thch sau khi chng em hc bi Cl2 v hp
cht ca Clo (Lp 10); bi Phn ng trao i ion (Lp 11) xc nh bn cht ca
phn ng. y cng l vn mang tnh thi s, c nhiu ngi dn c tnh chuyn t trng
g Trung Quc thnh trng g Vit Nam bn kim li.Th nghim 4: Khi nu trng
th lng trng trng kt ta li?a) Ha cht: Lng trng trngb) Dng c: Cc thy
tinh, n cn.c) Cch tin hnh: Cho lng trng trng vo cc thy tinh. un cc
thy tinh trn ngn la n cn. i 1 thi gian, khi phn ng xy ra hon ton.
Quan st hin tng.d) Hin tng: Lng trng trng ng t li khi un nng.e) Kt
qu: Thnh cng.
Hnh nh minh ha TNo: Rn lng trng trngf) Gii thch: Thnh phn chnh
trong lng trng trng l protein m protein s b ng t khi c nhit .g) p
dng: y l vn hin tng thc t, c th c gii thch sau khi chng em hc bi
Protit Protein (lp 9 hoc lp 12).Th nghim 5: Gii thch v sao khi nu
canh cua th c gch cua ni ln? a) Ha cht: Nc, gch cua.b) Dng c: Cc
thy tinh, n cn.c) Cch tin hnh: Cho nc v gch cua vo cc thy tinh. un
cc thy tinh trn ngn la n cn n khi nc si. i 1 thi gian, khi phn ng
xy ra hon ton. Quan st hin tng v xem kt qu.d) Hin tng: Gch cua ng t
li v ni ln khi un nng.e) Kt qu: Thnh cng.
Hnh nh minh ha TNo: Nu gch cuaf) Gii thch: Thnh phn chnh trong
gch cua l protein m protein s b ng t khi c nhit .g) p dng: y l vn
hin tng thc t, c th c gii thch sau khi chng em hc bi Protit Protein
(Lp 12).Th nghim 6: V sao vt chanh vo cc sa c c ng s thy c kt ta?a)
Ha cht: Qu chanh, sa.b) Dng c: Cc thy tinh 500mlc) Cch tin hnh: Cho
vo cc thy tinh khong 300ml dung dch sa. Cho tip vo mt vi gii chanh.
i 1 thi gian, khi phn ng xy ra hon ton. Quan st hin tng v xem kt
qu.d) Hin tng: Sau mt thi gian, ta thy sa b ng t li v c kt ta
trng.e) Kt qu: Thnh cng.
Hnh nh minh ha TNo: Vt chanh vo dung dch saf) Gii thch: Trong sa
c thnh phn chnh l protein (gi l Cazein). Khi vt chanh vo sa lm tng
chua, lm cho dung dch sa c mi trng axit. M protein s b ng t trong
mi trng axit hoc bazo nn s c kt ta xut hin.g) p dng: y l vn hin tng
thc t, c th c gii thch sau khi chng em hc bi Protit Protein (lp
12)Th nghim 7: V sao khi luc rau mung nn cho vo trc mt t mui n
(NaCl)?a) Ha cht: Nc, rau mung, mui n.b) Dng c: Bp nu, cn, ni nu.c)
Cch tin hnh: Lm 2 trng hp so snh. TH 1: Luc rau nhng khng cho mui n
vo trc. TH 2: Luc rau khi cho mui n vo.d) Hin tng: khi cho mui n vo
rau mung xanh hn rt nhiu, chn nhanh hn.d) Kt qu: Thnh cng
Hnh nh minh ha TNo: Luc rau th nn b mt t muie) Gii thch: Nhit si
ca nc l 100oC v nhit si ca nc mui ln hn 100oC. Do nhit si ca nc mui
cao hn ca nc nn rau s chnh nhanh hn; thi gian luc rau khng lu nn
rau mt t vitamin, rau mung s mm v xanh hn.f) p dng: y l vn thc t,
gii thch c hin tng ny s gip cho chng em hiu v thy c ngha thc tin bi
hc.Th nghim 8: V sao nc luc rau mung ang c mu xanh, khi vt chanh vo
th chuyn sang khng mu?a) Ha cht: Nc luc rau mung, chanh.b) Dng c:
Chu thy tinh.c) Cch tin hnh: Cho nc luc rau mung vo chu thy tinh,
ri vt vi git chanh vo. i 1 thi gian, khi phn ng xy ra hon ton. Quan
st hin tng v xem kt qu.d) Hin tng: Nc rau mung ang t mu xanh chuyn
thnh khng mu.d) Kt qu: Thnh cng.
Hnh nh minh ha TNo: Nc luc rau mung chuyn mu.e) Gii thch: Trong
rau mung c cht ch th mu (mu sc ca cht ch th s thay i theo mi trng
ca dung dch), khi luc rau th cc cht ch th mu c ha tan vo trong nc v
nc luc rau mung lc ny c mi trng trung tnh nn s c mu xanh. Vt chanh
(c 7% axit citric) vo nc luc rau mung s lm thay i mi trng ca dung
dch (gi tr pH gim), do s lm thay i mu nc luc rau mung (Chuyn t mu
xanh thnh khng mu)f) p dng: y l vn thc t, gii thch c hin tng ny s
gip cho chng em hiu v thy c ngha thc tin bi hc.Th nghim 9: Cch ly
du vn tay ca ti phm lu trn cc vt hin trng nh th no?a) Ha cht: Cn
Iod, giy c du tay.b) Dng c: ng nghim, n cn, b gi lp th nghim.c) Cch
tin hnh: Ly mt t giy sch, n mt ngn tay vo mt giy ri nhc ra sau em
phn giy c du vn tay t trn ming ng nghim c ng cn Iod (I2), dng n cn
un nng phn y ng nghim. i cho kh mu tm thot ra (I2) t ng nghim. Quan
st hin tng xy ra.Ch : Hi Iod (I2) rt c khng c ngi.d) Kt qu: Khng
thnh cng.e) Gii thch:* L thuyt: Do u ngn tay c cht bo, du khong, m
hi nn khi n tay vo t giy s lu li mt phn trn giy mc d mt thng khng
nhn thy. Cc cht ny khi gp hi Iod (I2) cho mu nu.* Thc t: C th cn
Iod khng m bo cht lng.f) p dng: y l vn c th gii thch c hin tng sau
khi hc bi v cht bo (Lp 12).Th nghim 10: V sao tay mt ngi dnh cn Iod
(I2) cm bnh m th c chm xanh trn bnh?a) Ha cht: Bnh m, cn Iod, chui
xanh.b) Dng c: c) Cch tin hnh: Nh dung dch Iod (I2) vo mu bnh m,
ming chui xanh. i 1 thi gian, khi phn ng xy ra hon ton. Quan st hin
tng v xem kt qu.d) Hin tng: Trn bnh m, ming chui xanh c mu xanh xut
hin.d) Kt qu: Thnh cng. e) Gii thch: Do khi Iod (I2) gp tinh bt to
ra phc hp mu xanh dng.f) p dng: y l vn c th gii thch sau khi hc bi:
Iod (Lp 10) v v bi: Tinh bt (Lp 12).Th nghim 11: Ti sao khi nu nc
ging mt s vng li c lp cn di y m? Cch ty lp cn ny?a) Ha cht: dm n
(CH3COOH 5%).b) Dng c: Phch nc hay m nc c ng cn.c) Cch tin hnh: Cho
vo m nc mt lng dm, un si ri ngui qua m.d) Hin tng: Trong m xut hin
mt lp cho c. Chng ta ch cn ht ra v lau mnh l sch.d) Kt qu: Thnh
cng, ty c lp cn di y m.e) Gii thch: Nc trong t nhin l nc cng tm
thi, l nc c cha mui Ca(HCO3)2, Mg(HCO3)2. Khi nu si s xy ra phn ng
ho hc: Ca(HCO3)2 2CaCO3 + CO2 + H2O Mg(HCO3)2 2MgCO3 + CO2 + H2O
CaCO3, MgCO3 sinh ra ng cn y m nc, y ni. Khi s dng dm n cho vo m
nc, mt thi gian s xy phn ng ha tan kt ta: CaCO3 + 2CH3COOH
(CH3COO)2Ca + CO2 + H2O MgCO3 + 2CH3COOH (CH3COO)2Mg + CO2 + H2Of)
p dng: y l vn c th gii thch c sau khi hc bi nc cng (lp12).Th nghim
12: V sao phn chua c th lm trong nc?a) Ha cht: Nc c, phn nhm.b) Dng
c: Cc thy tinh 1000ml.c) Cch tin hnh: Ho tan phn nhm. Cho nc c vo
cc thy tinh. Cho tip phn nhm vo cc. i 1 thi gian, khi phn ng xy ra
hon ton. Quan st hin tng.d) Hin tng: Trong nc c xut hin kt ta keo,
cc cht bn bm vo kt ta keo v dn dn lng xung. Sau mt thi gian ta thy
nc tr nn trong hn.e) Kt qu: Thnh cng. Hnh nh minh ha TNo: Phn chua
lm trong ncf) Gii thch: Phn chua l mui sunfat kp ca nhm v kali dng
tinh th ngm nc:[K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O] Phn chua khng c, c v chua
cht, t tan trong nc lnh nhng tan nhiu trong nc nng. Khi tan trong
nc, phn chua s b thy phn v to thnh Al(OH)3 dng kt ta keo l lng
trong nc:
Chnh nhng ht Al(OH)3 kt ta dng keo l lng trong nc ny kt dnh vi
cc ht bi bn, cc ht t nh tr thnh ht t to hn, nng hn v lng xung. V vy
m nc tr nn trong hn.g) p dng: y l vn thc t xy ra trong i sng. Chng
em c th gii thch c hin tng sau khi hc bi v hp cht quan trng ca Nhm
(Lp 12).Th nghim 13: V sao bo v v tu bin bng thp, ngi ta gn cc tm
km vo pha ngoi v tu phn chm trong nc bin?a) Ha cht: Zn, thp, nc
muib) Dng c: Cc thy tinh, Ampe k (hoc Vn k), dy dn in,...c) Cch tin
hnh: Cho nc mui vo cc thy tinh. Cho mu Zn v thp vo cc thy tinh (u
tin, 2 mu tip xc trc tip vi nhau. Sau , 2 mu tip xc gin tip qua dy
dn) i 1 thi gian, khi phn ng xy ra. Quan st hin tng v xem kt qu.d)
Hin tng: C hin tng si bt kh mu thp, kim Ampe k b lch v mu km b n
mn.
Hnh nh minh ha TNo: n mn in hae) Kt qu: Thnh cng.f) Gii thch:
Khi nhng thanh km v thanh thp vo dung dch nc mui, cho 2 thanh km v
thanh thp tip xc vi nhau (trc tip hoc gin tip) th cp pin in ha (Zn
Fe) s hot ng. Vi thanh Km l cc m, thanh thp l cc dng v nc bin l
dung dch in li. Ti cc (-): Xy ra qu trnh oxy ha ca KmZn Zn2+ + 2e
Cc e s di chuyn t cc m qua cc dng nn xut hin dng in. Ti cc (+): Xy
ra qu trnh kh ca cc ion H+ trong dung dch s n cc (+)2H+ + 2e H2 Do
, ti cc (+) c kh H2 thot ra, c xut hin dng in nn kim Ampe k b lch v
ti cc (-) th thanh km b n mn dn.f) p dng: y l vn c th gii thch c
sau khi hc bi: S n mn kim loi (Lp 12). Ngoi ra, chng em cng c th t
mnh gii thch c v sao li c hin tng g ca thp khi trong khng kh m.Th
nghim 14: t chy bng nc Hoc to khi mu bng nc.a) Ha cht: Al bt, I2
bt, nc.b) Dng c: a thy tinh, li amiang,...c) Cch tin hnh: Trn u hn
hp Al v I2 dng bt vi nhau trn li amiang. Cho mt t nc vo hn hp. i 1
thi gian, khi phn ng xy ra hon ton. Quan st hin tng.* Ch : Trong
khi chun b th nghim, nn ly lng I2 bt t hn lng Al bt v trn cn thn hn
hp cho I2 (h) c to t chng no th tt chng y.d) Hin tng: Xut hin khi
mu tm.
Hnh nh minh ha TNo: Lm xut hin khi nhiu mue) Kt qu: Thnh cng.f)
Gii thch: iu kin thng, bt nhm v iod vn phn ng vi nhau. Tuy nhin, do
bt nhm v iod u l cht rn nn din tch tip xc t lm cho tc phn ng xy ra
chm. Khi nh vi git nc vo. Nc ng vai tr l cht xc tc, gip phn tn cc
phn t iod to iu kin tt hn cho s tip xc ga nhm v iod.2Al + 3I2 2AlI3
(H < 0) Phn ng xy ra sinh ra nhit ln, lng nhit ny lm iod b nung
nng s c hin tng thng hoa (chuyn sang trng thi hi) to iu kin cho phn
ng tt hn. Hn hp bc chy c khi mu tm ca hi iod, mu vng ca AlI3 v mu
trng ca hi nc.g) p dng: y l th nghim ha hc vui, gip chng em cng c
kin thc hn trong phn tnh cht ca Iod (Lp 10) hoc ca Nhm (Lp 12). Tuy
nhin, khi lm th nghim ny cng rt cn ch n vn hi ca I2 thot ra.Th
nghim 15: Chic khn mi soa khng chy khi t, d c ngn la.a) Ha cht: Nc,
axeton, khn mi soab) Dng c: n cn, kp t, cc thy tinh.c) Cch tin hnh:
Nhng t khn mi xoa bng nc. Sau , cho khn mi xoa vo cc thy tinh c cha
axeton. a khn mi xoa qua ngn la n cn. Quan st hin tng.d) Hin tng:
Xut hin ngn la. Sau mt thi gian, ngn la yu dn v tt nhng chic khn
khng h b chy, cn nguyn.
Hnh nh minh ha TNo: Chic khn mi xoa khng chye) Kt qu: Thnh
cng.f) Gii thch: Khi tm axeton vo khn th trc chic khn c tm nc.
Axeton l cht d bay hi v nh hn nc nn n ch bm vo pha ngoi ca chic khn
t. Khi t chic khn, thc ra ta ch t phn hi v phn axeton bm ngoi chic
khn t, do chic khn s khng b nh hng.g) p dng: y l th nghim ha hc
vui, gip chng em cng c kin thc hn trong bi Andehit (Lp 11) v thoi
mi hn sau nhng gi hc cng thng.Th nghim 16: Chm la khng cn dima) Ha
cht: KMnO4, H2SO4 c, Glyxerolb) Dng c: n cn, a thy tinh, chn sc)
Cch tin hnh: Cho vo chn s 1 t lng bt KMnO4. Nh thm vi git dung dch
H2SO4 c. Ly a thy tinh trn u hn hp. Dng a thy tinh qut trn bc n cn.
Quan st hin tng.d) Hin tng: Khi trn KMnO4 vi H2SO4 c th c mt t kh
mu tm nu xut hin. Khi qut hn hp ln bc n cn th n cn bng chy.
Hnh nh minh ha TNo: t n cn khng cn dime) Kt qu: Thnh cng.f) Gii
thch: Kali pemanganat (KMnO4) l mui ca mt axit khng bn Axit
pemanganic (HMnO4). Khi Kali pemanganat tc dng vi axit Sunfunric, c
xy ra phn ng trao i to thnh Axit pemanganic.2KMnO4 + H2SO4 K2SO4 +
2HMnO4Axit Pemanganic c to ra b phn tch v cho anhidric pemanganic
(Mn2O7).2HMnO4 Mn2O7 + H2O Mn2O7 l cht lng mu nu . V th nn khi trn
hn hp trn, ta cng thy c kh mu nu bc ln. Anhidric pemanganic c tnh
oxi ho mnh nn:2Mn2O7 4MnO2 + 3O2 Phn ng ta nhit mnh v nh c O2 c to
thnh m cn lp tc bng chy. * Ch : Mn2O7 cc k nguy him, khng gn v tip
xc vi cht d chy. Th nghim ny lm rt n gin. Tuy nhin nu tri qu lnh th
cn t n cn trc ri thi tt, sau chm a th bo m chy trong... mi thi
tit.g) p dng: y l th nghim ha hc vui, gip chng em cng c kin thc hn
trong bi Ancol (Lp 11) v thoi mi hn sau nhng gi hc cng thng.Th
nghim 17: Ma saoa) Ha cht: KMnO4, C bt, Fe bt.b) Dng c: n cn, a thy
tinh, chn nung, b gi .c) Cch tin hnh: Cho vo chn s mt t lng nh nhau
cc cht: KMnO4, C, Fe. Ly a thy tinh trn u hn hp. Cho hn hp vo chn
nung. t chn nung ln b gi v un bng ngn la n cn. Quan st hin tng.d)
Hin tng: Phn ng ha hc xy ra mnh lit; hn hp bn to ra, thnh rt nhiu m
la, ging nh mt m ma sao.
Hnh nh minh ha TNo: Ma saoe) Kt qu: Thnh cng. f) Gii thch: Khi
nung nng, Kali pemanganat s xy ra phn ng:
Oxi c to thnh lm cho hn hp bt than v st cng chy:C + O2 CO2 v Fe
+ O2 Fe3O4 CO2 c to thnh khi n lun qua hn hp dng bt v lm bn ra nhng
ht rt nh st oxit nng , to thnh ma sao.g) p dng: y l th nghim ha hc
vui, gip chng em cng c kin thc hn trong bi C (Lp 11), Fe (Lp 12) v
thoi mi hn sau nhng gi hc cng thng.Th nghim 18: t pho hoa trong cht
lnga) Ha cht: KMnO4, C2H5OH, H2SO4 c.b) Dng c: ng ong, pipetc) Cch
tin hnh: Cho vo ng ong khong 1/3 v th tch dung dch C2H5OH. Dng
pipet ly dung dch H2SO4 c, nhng u pipet su tn y ng ong, sau th tay
H2SO4 chy ra. Trong ng ong, s to thnh lp H2SO4 v C2H5OH phn cch
nhau bi ranh gii r rt. (Ch : Lp C2H5OH trn). B tip vo thm mt t bt
KMnO4 vo ng ong. i 1 thi gian. Quan st hin tng xy ra.d) Hin tng:
Khong na pht sau, cc tia la lo sng trong lng cht lng nh sao sa v c
nhng ting n lch tch kh lu.
Hnh nh minh ha TNo: t pho hoa trong cht lnge) Kt qu: Thnh cng.
f) Gii thch: Khi cc ht Kali pemanganat ri xung lp axit Sunfunric, c
xy ra phn ng trao i to thnh Axit pemanganic (HMnO4) l axit khng
bn2KMnO4 + H2SO4 K2SO4 + 2HMnO4Axit Pemanganic c to ra b phn tch v
cho anhidric pemanganic (Mn2O7).2HMnO4 Mn2O7 + H2O Mn2O7 l cht lng
mu nu , c tnh oxi ho cc mnh nn:2Mn2O7 4MnO2 + 3O2 Phn ng ta nhit
mnh v nh c O2 c to thnh m cn lp tc bng chy. S chy xy ra quanh tng
ht thuc tm nn trng nh sao sa.g) p dng: y l th nghim ha hc vui, gip
chng em cng c kin thc hn trong bi Axit sunfuric (Lp 10) v thoi mi
hn sau nhng gi hc cng thng.Th nghim 19: Ha than m khng cn t nng.a)
Ha cht: ng ct, H2SO4 c.b) Dng c: Cc thy tinh, n cn, gi .c) Cch tin
hnh: Cho vo cc thy tinh mt lng ng ct (khong 1/3 cc). Sau , nh mt vi
git H2SO4 c vo cc. i 1 thi gian, quan st hin tng xy ra. d) Hin tng:
Sau mt thi gian, ta thy ng trong cc bt u sm mu li v bin thnh mt khi
mu en. Khi ny lp tc n ln cc v bt u tro ra ngoi ta nh mt ci ct bng
than ang mc tht nhanh vy.
Hnh nh minh ha TNo: Ha than nge) Kt qu: Thnh cng. f) Gii thch:
Axit sunfuric m c c tnh cht ho nc rt mnh. Khi cho axit sunfuric c
vo cc cha ng ct [c thnh phn chnh l Saccarozo - C12H22O11
C12(H2O)11], axit sunfurric ht H2O ca Saccarozo v ch cn li C nn ng
dn dn ha thnh mu en.
ng thi, qu trnh ny ta nhit mnh nn C tc dng vi H2SO4 c to thnh
CO2, SO2:C + H2SO4 CO2 + SO2 + H2O Chnh nhng kh ny lm cho ng b ha
than phun tro ln ming cc.g) p dng: y l th nghim ha hc vui, gip chng
em cng c kin thc hn trong bi Axit sunfuric (Lp 10), bi Saccarozo
(Lp 12) v thoi mi hn sau nhng gi hc cng thng.Th nghim 20: t chy
nga) Ha cht: ng ct, tn thuc l, dim.b) Dng cu: n cn, mt knh ng h.c)
Cch tin hnh: Cho mt t ng ct vo mt knh ng h. Ri mt s tn thuc l trn
nhng ht ng. t hn hp . Quan st hin tng xy ra.d) Kt qu: Khng thnh
cng. Th nghim 21: Thi kh lm i mua) Ha cht: CaO, ncb) Dng c: Cc thy
tinh, ng dn kh thy tinh.c) Cch tin hnh: Ly mt t vi cho vo trong cc
thu tinh, thm nc lnh, khuy trn, lng ri gn ly phn dung dch trong,
khng mu vo mt chic cc. Bn cm mt u ng dn kh vo cc, mt u ng dn kh th
ngm trong ming m thi hi vo cc ng nc vi. Quan st hin tng xy ra. Tip
tc thi cho n khi c hin tng khc.d) Hin tng: Khi thi hi vo trong cc
th dung dch b vn c. Nhng nu ta tip tc thi hi vo tip th dung dch li
tr thnh trong sut nh ban u.e) Kt qu: Thnh cng.f) Gii thch: Khi cho
vi vo trong nc ri thu ly dung dch th ta c dung dch Ca(OH)2 dung dch
nc vi trong.CaO + H2O Ca(OH)2 Trong hi th ca chng ta c kh CO2. Khi
thi kh CO2 vo dung dch nc vi trong s xy phn ng v to thnh CaCO3 kt
ta mu trng nn dung dch b vn c.Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O Nhng nu tip
tc thi kh CO2 vo th kt ta CaCO3 s b ha tan nn dung dch li tr thnh
trong sut nh ban u.CaCO3 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2g) p dng: y l th
nghim ha hc vui v xy ra trong cuc sng, gip chng em cng c kin thc hn
trong bi v Canxi v cc hp cht ca Canxi (Lp 12).Th nghim 22: Ni, chm
nhng vin long noa) Ha cht: Vin long no, dung dch CH3COOH, Na2CO3
(rn)b) Dng c: Cc thy tinh.c) Cch tin hnh: Cho vo cc thy tinh mt lng
CH3COOH. Th my vin long no vo cc. Thm vo mt lng Na2CO3. Quan st hin
tng.d) Hin tng: Khi cho lng Na2CO3 vo cc th thy c bt kh xut mnh.
Sau mt thi gian, cc vin long no bt u ni ln mt nc. Sau khi ni ln mt
nc mt thi gian, cc vin long no li chm xung. Qu trnh c lp i lp li n
khi ht bt kh thot ra.
Hnh nh minh ha TNo: Vin long no chm v nie) Kt qu: Thnh cngf) Gii
thch: Khi cho Na2CO3 vo cc c ng dung dch CH3COOH th c phn ng xy ra,
to thnh kh CO2 bay lnNa2CO3 + 2CH3COOH 2CH3COONa + CO2 + H2O Kh CO2
sinh ra, c mt phn s bm vo cc vin long no v nng cc vin long no ln mt
nc. Sau khi ln khi mt nc, kh CO2 s thot ra khng kh nn cc vin long
no li chm xung cc. Qu trnh c lp i lp li n khi ht bt kh thot ra.g) p
dng: y l th nghim ha hc vui gip chng em cng c kin thc hn trong bi v
Canxi v cc hp cht ca Canxi (Lp 12).Th nghim 23: Dung dch nc chanh
vit... th mta) Ha cht: Qu chanh (hoc gim n, hnh l,)b) Dng c: n cn,
cc thy tinh, a thy tinh.c) Cch tin hnh: Vt nc qu chanh vo cc thy
tinh. Sau , dng bt lng chm vo dung dch nc chanh vit ln mt trang giy
trng. vi pht cho nc chanh kh v khng cn thy nt ch trn t giy trng na.
em h t giy trng trn ngn la ca n cn. Quan st hin tng.d) Hin tng: T
giy hin ln mu nu nhng ch vit bng dung dch hnh lc trc.
Hnh nh minh ha TNo: Vit th mte) Kt qu: Thnh cng.f) Gii thch:
Ncchanh c tnh axit v phn ng yu vi giyvit. Khi cung cp nhitcho giy,
axit s lm giy chuyn sang mu nutrc khi lm giy mtmu. Ch vit chuyn
sang mu nul do ch giy b axit phn ng gianhit.* Ch : Nh tnh cht tng
t, c th thc hin th nghimvi cc loi nc qu khc. Ru trng,nc cam, gim v
nc to (mi loi ung c tnhaxit, v chua)uc th dng cho th nghim.g) p
dng: y l th nghim ha hc vui gip chng em cng c kin thc hn trong bi v
axit cacboxylic (Lp 11).Th nghim 24: Khng c la m li c khia) Ha cht:
HCl, NH3 c, bng y t.b) Dng c: a thy tinh, cc thy tinh.c) Cch tin
hnh: Ly hai a thy tinh u c qun mt t bng. Nhng a th nht vo dung dch
HCl m c. Nhng a th hai vo dung dch amoniac c. a hai u a li gn nhau.
Quan st hin tng.d) Hin tng: Khi a 2 a thy tinh li gn nhau th thy
khi trng xut hin.
Hnh nh minh ha TNo: Khng c la m c khie) Kt qu: Thnh cng.f) Gii
thch: Dung dch HCl c l axit bay hi v dung dch NH3 l bazo yu, d bay
hi. Khi 2 dung dch ny gn nhau th cc phn t HCl v NH3 dng kh s kt hp
vi nhau to thnh NH4Cl l nhng tinh th mu trng.NH3 + HCl NH4Clg) p
dng: y l th nghim ha hc vui gip chng em cng c kin thc hn trong bi v
Amoniac (Lp 11).Th nghim 25: La v khia) Ha cht: C2H5OH, NH3, HCL,
C6H6, bng y t.b) Dng c: Mt knh ng h, a thy tinh.c) Cch tin hnh: t
bn ming bng ln ming knh. Cc ming bng tm cc dung dch sau: Ming th
nht tm cn, ming th hai dung dch NH3m c, ming th ba benzen, ming th
t dung dch HCl (pha 1 th tch dung dch HCl m c vi mt th tch nc). bn
ming knh cch xa nhau khong 25 30cm, ming knh t bng tm dung dch NH3v
HCl phi t hai u. Sau , gii thiu ngn la khng c khi, ngn la c khi v c
khi nhng khng c la. Chm la t bng tm cn trc, ri ti bng tm benzen,
sau cng gp ming bng tm HCl t ln ming bng tm dung dch NH3. Quan st
hin tng xy ra (khi ngn la)d) Hin tng: Khi tin hnh th nghim, ta thy:
Khi t bng tm Benzen s c xut hin ngn la c nhiu khi en. Khi t bng tm
Ancol etylic s c xut hin ngn la mu xanh, khng c khi. Khi 2 mu bng c
tm dung dch NH3 v HCl li gn nhau th khng c la nhng c xut hin khi
trng.
Hnh nh minh ha TNo: Khi mu khc nhaue) Kt qu: Thnh cngf) Gii
thch: Benzen c CTPT l C6H6. C mi nguyn t C th nh vi mt nguyn t H.
Khi lng nguyn t C c trong 1 phn t Benzen rt ln. Khi t Benzen trong
khng kh (lng kh O2 ch chim 20% th tch), do khng oxy ha c ht C nn
sinh ra mui than. Khi t chy ancol etylic trong khng kh, ancol
etylic b chy hon ton nn ta ch thy ngn la m khng thy khi. Dung dch
HCl c l axit bay hi v dung dch NH3 l bazo yu, d bay hi. Khi 2 dung
dch ny gn nhau th cc phn t HCl v NH3 dng kh s kt hp vi nhau to thnh
NH4Cl l nhng tinh th mu trng.NH3 + HCl NH4Clg) p dng: y l th nghim
ha hc vui, gip chng em cng c kin thc v thoi mi hn sau nhng gi hc
cng thng.III/ MT S V D MINH HA CC HIN TNG TRONG THC TIN KHC:* V d
01: V sao cn c th st khun?Cn l dung dch Ancol etylic (C2H5OH) c kh
nng thm thu rt cao, c th xuyn qua mng t bo tin su vo trong gy ng t
protein lm cho t bo b cht (Do protein l c s s sng ca t bo). Thc t
thy rng ch c cn 75% l c kh nng st trng tt nht, v nu cn > 75% th
nng cn qu cao lm cho protein b ng t nhiu, lm protein trn b mt vi
khun ng cng hnh thnh mt lp v cng ngn khng cho cn thm vo nn vi khun
khng b cht. Nu cn qu long (< 75%) th hiu qu st trng km. * V d
02: Ti sao khng ng dung dch HF trong bnh ng bng thy tinh?
Dung dich HF, tuy l axit yu nhng c tnh cht c bit l n mn c thu
tinh. Do thnh phn ca thu tinh chnh l SiO2, khi cho dung dch HF vo
th c phn ng: * V d 03: V sao li khng dng xng pha ch na?Xng pha ch l
thm Tetraetyl ch c tc dng tit kim 30% xng du khi s dng. Nhng kh chy
trong ng c, ch oxit bm vo cc ng x, thnh xi lanh nn thc t xng cn ho
tan thm vo Dibrom etan th ch oxit s b chuyn thnh Ch bromua (PbBr2),
d bay hi, thot ra khi xi lanh, ng x, thi vo khng kh lm nhim mi trng
nghim trng. V ch s trong mi trng kh, tn ti trong thc vt, ng vt nn
khi tip xc vi kh thi, ng thc vt b bnh s lm nh hng nghim trng n sc
kho con ngi. Ngoi ra hi Brom bay ra gy nguy him ti ng h hp, lm bng
da. Hin nay, nc ta khng s dng xng pha ch.* V d 04: Tc ng Vit Nam c
cu: Nc chy mn, cu ny mang hm ca khoa hc ho hc nh th no?
Trong thng thng ch yu l CaCO3 nn trong nc s tn ti phng trnh in
ly:
Khi nc chy s cun theo cc ion , theo nguyn l chuyn dch cn bng ho
hc th cn bng (*) chuyn dch theo pha chng li s gim nng (chiu thun)
nn theo thi gian nc chy qua s mn dn.
C th gii thch b sung thm nguyn nhn khc: V trong nc c ln kh CO2
nn s xy ra phn ng: .Khi nc chy s cun Ca(HCO3)2 tri theo, qua thi
gian s b mn dn.* V d 05: Cao dao Vit Nam c cu: La chim lp l u b,H
nghe ting sm pht c m lnCu ny mang hm ca khoa hc ho hc nh th no?Cu
ca dao nhc nh ngi lm la: V chim khi la ang tr ng ng m c trn ma ro,
km theo sm chp th s rt tt v cho nng sut cao sau ny.
Do trong khng kh c ~ 80% kh N2 v ~ 20% kh O2, khi c chp (tia la
in) s to iu kin cho N2 hot ng:
Sau :
Kh NO2 s tan vo trong nc ma:
Nh hin tng ny, hng nm lm tng 6 7 kg N cho mi mu t. Ngy nay, ngi
ta iu ch Ure [(NH2)2CO] t khng kh ch ng bn cho cy trng. Trong nn
nng nghip hin i cn phi dng nhiu phn bn v nhim v ca nghnh cng nghip
ho cht hng v khng kh i lng thc l cng ln.* V d 06: Hin tng to hang
ng v thch nh vi nhng hnh dng phong ph a dng nh th no?Trong thng
thng ch yu l CaCO3, khi tri ma, trong khng kh c CO2 to mi trng axit
lm tan c vi, nhng git nc ma ri xung nh v vn mi dao nhn, sc khc vo
nhng ng nt khc nhau
V xut hin qu trnh in ly:
Theo thi gian dn to ra cc hang ng khi nc c Ca(HCO3)2 t do p sut
nhit t nhin thp nn khi git nc nh t t c tn ti phng trnh:
Lp CaCO3 lu li ngy cng nhiu, dy gi l nh c mu, hnh th a dng. * V
d 07: Ti sao nc my li c mi clo?
Khi sc vo nc mt lng nh Clo vo nc c tc dng st trng do clo tan 1
phn (gy mi) v phn ng 1 phn vi nc: Ion ClO- trong HClO c tnh oxi ho
mnh v c kh nng dit khun. * V d 08: Ti sao sau nhng cn ma c sm chp,
ng x, khu ph, rng cy bu tri xanh cng nh sch quang, mt m, trong lnh
hn? Do trong khng kh c 20% O2 nn khi c sm chp to iu kin:
To ra mt lng nh O3, O3 c kh nng st trng:
Nn ngoi nhng ht ma cun theo bi th O3 l tc nhn lm mi trng sch s v
cm gic ti, mt.* V d 09: Ma tri l g? Ma tri thng gp u?Ma tri ch l ci
tn gi m tn m thc cht, trong c th (xng ng vt) c cha mt hm lng P khi
cht phn hu to 1 phn thnh kh PH3 (Photphin) khi c ln mt cht kh P2H4
(Diphotphin), kh PH3 t bc chy ngay trong iu kin thng to thnh khi cu
kh bay trong khng kh
iu trng lp ngu nhin l: Ngi ta thng gp Ma tri cc ngha a cng tng
nn tnh cht kch tnh.* V d 10: Ti sao phi n mui c Iod?n mui b sung hm
lng Iod cho c th, trong c th mt ngi trng thnh c cha 20 50mg Iod ch
yu tp trung tuyn gip trng, thiu Iod trong tuyn ny th c th s b mt s
bnh: Bu c, nng hn l dn n n n, ph n thiu Iod dn dn v sinh, c bin
chng sau khi sinh. Mi ngy phi m bo cho c th tip xc vi < 150
mcrogam Iod.* V d 11: Ti sao khi nu, xo tht, u ph khng nn cho mui n
(cha NaCl) vo qu sm? V trong u, tht cha protein, vn c tnh keo khi
gp nhng cht in ly mnh, s b ngng t thnh nhng c u khi nu, xo nu nh
cho mui n vo sm, gy kh khn cho thm thu vo u, tht v b ng t cng li
khng c li cho tiu ho * V d 12: V sao nc bin li mn?Cc con sng, sui,
Cc dng nc trn lc a u chy v bin, i dng v ho tan mi vt th c th ho
tan. Do qu trnh bay hi, cc nguyn t, hp cht t tp trong nc bin ngy
cng nhiu theo thi gian, v mn ca nc bin ch yu do NaCl gy nn. Trong
nc bin c khong hn 80 nguyn t, cc halogen c nhiu trong nc bin, nguyn
t Br c trong nc bin ti 99% tng lng tn ti v chim 0,065% trong nc
bin. * V d 13: Ho cht trong c th ca con ngi nh th no?Cc nh khoa hc
tnh c rng: Lng nc trong c th ca mi ngi chng ta ch git mt chic o s
mi. Lng Fe lm mt ci inh 5 phn. Lng ng ch cho lm mt na ci bnh ngt
nh. Lng vi trong ton b xng ca c th xy mt ci chung g con. Lng m dng
nu c 7 bnh x phng. Lng P sn xut 2200 u que dim.* V d 14: Dm n l g?
C ch g? Trong dm n c v chua v c 3 - 5% l Axit axetic (CH3COOH). Dm
n c tc dng to v chua v c tc dng lm cho c th c cm gic mun n v tiu ho
tt, c kh nng tiu c, st khun. * V d 15: V sao c th nh cm bng dy bc v
khi dy bc b ha en? dy bc trng sng tr li, ngi ta s ngm vo nc
tiu?
Ngi b cm trong c th thng sinh ra nhng hp cht dng sunfua (S2) v c
hay hu c u c tnh c. Khi nh cm bng bc, do S c i lc mnh vi Ag nn xy
ra phn ng to Bc sunfua (Ag2S) kt ta mu en. Do loi c cht c ra khi c
th v cng lm cho dy bc chuyn thnh mu en ()Trong nc tiu c NH3, khi
ngm dy bc vo th s xy ra phn ng:
Nn Ag2S b ho tan, b mt dy bc li tr nn sng bng.* V d 16: Ti sao
khi n cm nhai k s thy v ngt? Cm cha mt lng ln tinh bt, khi n cm
trong tuyn nc bt ca ngi c cc enzim. Khi nhai k trn u, tuyn nc bt lm
tng c hi chuyn ho mt lng tinh bt theo phn ng thu phn thnh mantoz,
glucoz gy ngt theo s :
* V d 17: V sao khng nn n hoa qu ngay sau ba n?Tri cy c loi ng n
l monosaccarit v mt s loi axit s kt hp vi axit trong d dy to ra
Axit tactaric, Axit citric lm cho d dy y hi.Mt s loi hoa qu c hm
lng Tanin v Pectin cao, chng s kt hp vi dch v, cht x v protein
trong thc n, d to thnh nhng ht rn, kh tiu ha. Nhng ht ny hnh thnh
si d dy, rut. Nn n hoa qu sau ba n khong 13 gi.* V d 18: Lm th no
bit di ging c kh c (CO) hoc nhiu kh thin nhin (CH4) v khng c oxi,
trnh khi xung ging b ngt?Trong cc ging o c bit nhiu vng ng bng thng
c kh c CO, CH4 v khng c O2. M ngi dn chng ta hay c thi quen xung
ging thau ging hoc v ly gu mc nc c nhiu trng hp b t vong mt lc nhiu
mng ngi v gp phi ging c kh c (CO) gy ng mu, CH4 v khng c O2 gy ngt
trong tc tc, lm ngi xung cu cng cht. trnh, tt nht khng nn xung cc
ging o, nu c xung phi eo bnh oxi. Cn mun bit c kh c(CO), hoc nhiu
kh thin nhin(CH4) v khng c O2 ch cn ly dy buc mt con g, vt th xung
nu n cht th chng t c kh c.* V d 19: Hn the l cht g?Hn the c thnh
phn chnh l cht Natri tetraborat (hay l Borac), dng tinh th ngm nc.
Tinh th trong sut, tan nhiu trong nc nng.Trc y, ngi ta thng dng hn
the lm cht ph gia cho vo gi la, bnh ph, bnh cun, cho nhng th ny khi
n s cm thy dai v gin. Ngay t nm 1985, T chc Y t th gii cm dng hn
the lm cht ph gia cho thc phm v n c, c th gy sc, try tim, co git v
hn m.* V d 20: Cloramin l cht g m st trng c ngun nc?Cloramin l cht
NH2Cl v NHCl2. Khi ho tan cloramin vo nc s gii phng cho ra kh Clo.
Clo tc dng vi nc to ra HClO. HClO c tnh oxy ha rt mnh nn ph hoi hot
tnh mt s enzim trong vi sinh vt, lm cho vi sinh vt cht.
Cloramin khng gy c hi cho ngi dng nc c kh trng bng cht ny.* V d
21: Thuc chut l cht g? Nu sau khi n thuc m khng c nc ung th chut
cht mau hn hay lu hn?
Thuc chut c thnh phn chnh l Zn3P2. Sau khi n, Zn3P2 b thy phn rt
mnh, to thnh kh PH3 rt c: Lm cho hm lng nc trong c th chut gim; n
kht v i tm nc. Chnh PH3 git cht chut.Cng nhiu nc a vo c th chut PH3
thot ra cng nhiu chut cng nhanh cht. Nu khng c nc, chut cng lu cht
hn.* V d 22: V sao than cht thnh ng ln c th t bc chy?
Do than tc dng vi kh O2 trong khng kh to ra kh CO2, phn ng ta
nhit:Nhit ta ra c tch gp dn dn, khi t n nhit chy ca than th than t
bc chy. * V d 23: V sao bi vi vo ch ong, kin t s au?Do trong nc
ong, kin, nhn c axit hu c tn l axit fomic (HCOOH). Vi l cht baz nn
trung ha axit lm ta au.
* V d 24: V sao ban m khng nn nhiu cy xanh trong nh?Ban ngy, do
c nh sng mt tri nn cy xanh tin hnh qu trnh quang hp, hp th CO2 v
gii phng kh O2.
Nhng ban m, do khng c nh sng mt tri, cy xanh khng quang hp, ch c
qu trnh h hp nn cy hp th kh O2 v thi ra kh CO2 lm cho phng thiu kh
O2 v qu nhiu kh CO2.* V d 25: V sao nm t n xung ao lm c cht? Trong
nng nghip, t n dng lm g?t n c thnh phn chnh l canxi cacbua (CaC2),
khi tc dng vi nc sinh ra kh axetilen v canxi hidroxit:
Axetilen c th tc dng vi nc to ra andehit axetic (CH3CHO). Cc cht
ny lm tn thng n hot ng h hp ca c v vy c th lm cht c.Trong nng
nghip, t lu ngi ta dng t n lm kch thch qu xanh mau chn v chn ng lot
cc kho, thng dng dm da, chui, c chua, vo dp cui ma ng, u ma xun.* V
d 26: V sao mui NaHCO3 c dng ch thuc au d dy?Trong d dy, c cha dung
dch HCl. Ngi b au d dy l ngi c nng dung dch HCl cao lm d dy b bo
mn. NaHCO3 dng ch thuc au d dy v n lm gim hm lng dung dch HCl c
trong d dy nh phn ng:
* V d 27: V sao trong cng nghip thc phm, mui (NH4)2CO3 c dng lm
bt n?
(NH4)2CO3 c dng lm bt n v khi trn thm vo bt m, lc nng bnh th
(NH4)2CO3 s b phn hy thnh cc cht kh v hi nn lm cho bnh xp v n hn:*
V d 28: V sao khi cm kh ngi ta thng cho vo ni cm mt mu than ci?Do
than ci xp c tnh hp ph, nn hp ph c mi kht ca cm lm cho cm mi kh.* V
d 29: V sao sau khi n tri cy th khng nn nh rng ngay? Cc nh khoa hc
khuyn co: Ai n tri cy th phi mt gi sau mi c nh rng. Ti sao vy? V
cht chua (axit hu c) trong tri cy s kt hp vi nhng thnh phn trong
thuc nh rng theo bn chi s tn cng cc k rng v gy tn thng li. Bi vy
phi i n khi lng nc bt trung ha axit trong tri cy, nht l to, cam,
nho, chanh.Ta bit thc n vo d dy phi lu gi li t 12 gi. Nu sau ba n,
ta n ngay tri cy s lm tng thm s lu tr trong d dy.* V d 30: V sao cc
vt bng bc lu ngy thng b xm en? V sao dng bng bc ng thc n, thc n lu
b i?
Do bc tc dng vi kh O2 v H2S c trong khng kh to ra bc sunfua
(Ag2S) mu en:Khi bc sunfua gp nc s c mt lng rt nh i vo nc thnh ion
Ag+. Ion Ag+ c tc dng dit khun rt mnh, ch cn 1/5 t gam bc trong 1
lt nc cng dit vi khun. Khng cho vi khun pht trin nn gi cho thc n lu
b i thiu.* V d 31: Lm c bt tanh bng phng php no?Khi nu canh c th
cho thm cht chua (me, gim,) lm gim mi tanh ca c.Cht chua (axit
lactic c trong nc da, me, axit axetic c trong gim, axit citric c
trong chanh) nng cao hng v v hn ch mi tanh ca c.Trong cht tanh ca
c, c cha hn hp cc amin [(CH3)2NH v (CH3)3N], c tnh baz yu. Cc cht
chua dng nu canh c u l axit hu c, chng c phn ng vi cc amin to thnh
mui. Do lm gim hoc lm mt v tanh ca c.
V d: * V d 32: Vi k lc trong th gii kim loi Kim loi c nhit nng
chy cao nht: Vonfram (W) vi tnc = 34100C. Kim loi nh nht: Liti (Li)
vi d = 0,53g/cm3. Kim loi do nht: Vng (Au) Kim loi c nhit nng chy
thp nht: thy ngn (Hg) vi tnc = 390C. Kim loi dn in, dn nhit tt nht:
Bc (Ag) Kim loi c con ngi s dng lm cng c sm nht: ng (Cu) Kim loi c
tr lng ln nht: Nhm (Al), chim 7% v khi lng v tri t.* V d 33: Ti sao
khi i gn cc sng, h bn vo ngy nng nng, ngi ta thng ngi thy mi
khai?
Khi nc sng, h b nhim nng bi cc cht hu c giu cht m, nh: nc tiu,
phn hu c, rc thi hu c, lng Ure trong cc cht hu c sinh ra nhiu. Di
tc dng ca men ureaza ca cc vi sinh vt, ure b phn hy thnh CO2 v
NH3:Lng NH3 sinh ra ho tan trong nc di dng mt cn bng ng:
Nh vy, khi tri nng (nhit tng), cn bng trn s dch chuyn theo chiu
nghch, tc l NH3 sinh ra do phn ng phn hy ure khng b ho tan trong nc
m b tch ra, bay vo khng kh lm cho khng kh xung quanh sng, h c mi
khai kh chu.* V d 34: Ti sao khi nh ri nhit k thy ngn th khng c dng
chi qut m nn rc bt S ln trn?Thy ngn (Hg) l kim loi dng lng, d bay
hi v hi thy ngn l mt cht c. V vy khi lm ri nhit k thy ngn nu nh ta
dng chi qut th thy ngn s b phn tn nh, lm tng qu trnh bay hi v lm
cho qu trnh thu gom kh khn hn. Ta phi dng bt S rc ln nhng ch c thy
ngn, v S c th tc dng vi thy ngn to thnh HgS dng rn v khng bay
hi.
Qu trnh thu gom thy ngn cng n gin hn.* V d 35: Nhm li c dng lm
dy dn in cao th? Cn dy ng li c dng lm dy dn in trong nh?Tuy ng dn
in tt hn nhm nhng nhm nh hn ng. Do , nu nh dng ng lm dy dn in cao
th th phi tnh n vic xy cc ct in sao cho chu c trng lc ca dy in. Vic
lm khng c li v mt kinh t. Cn trong nh th vic chu trng lc ca dy dn
in khng nh hng ln lm. IV/ K HOCH PHT TRIN D N TRONG THI GIAN TI: ti
c trin khai rng ri n vi tt c cc bn hc sinh, nhm tng s hng th, am m
hc mn Ha hc cho tt c cc bn hc sinh trong ton trng, chng em c mt s k
hoch s trin khai trong thi gian ti: T chc mt bui ngoi kha v cc vn :
Ha hc trong cuc sng. C tng mong mun Nh trng, cc thy c gio b mn hnh
thnh v t chc mt cu lc b Ha hc vui to cho chng em v cc bn hc sinh
trong ton trng c nhiu iu kin hn na tip xc vi nhng kin thc b ch,
thit thc, gn gi vi i sng hng ngy,... Hng tun, thng qua thy c hng
dn, chng em c th a ra nhng cu hi ha hc vui, nhng bi ton hay ln bng
tin ca on trng cc bn hc sinh trong trng tm hiu v gii p.C/ KT LUN c
th tip thu c kin thc mn Ha hc th khng phi l iu t c d dng. Chng em
phi thc c trch nhim ca bn thn, ch ng lnh hi tri thc. Trong ni dung
ti, chng em ch cp n mt s vn xung quanh cuc sng v c ngha thc tin,
thm ch c th gp, tip xc hng ngy.Chng em hi vng y cng l mt trong nhng
cch nhm tng s hng th hc mn Ha hc ni ring v cc mn nghin cu khoa hc
ni chung.1/ Kt qu nghin cu:Ring bn thn chng em, nh tng s hng th hc
mn ha hc bng cch thc hin cc th nghim vui v c lin quan trong cuc
sng, kt hp vi nhiu phng php hc khc, chng em t c mt s kt qu nht
nh.Chng em tr nn thch hc Ho hn, thch nhng gi dy ca thy c nhiu hn.
Chng em v nh t quan st v ti to li hin tng thc t, ri li n hi thy c b
mn.Trong 3 nm lin, chng em u t hc lc Kh Gii v mn Ha hc.2/ Kin ngh,
xut:Vn hc tp, tm hiu v nghin cu mn Ha hc sao cho t kt qu cao nht
ang tr nn cp thit. vic ho hc c hin qu, chng em xin ngh mt s vn sau:
i vi Nh trng v thy c b mn: Cn tng cng t chc cc bui hc ngoi kha hay
t chc thnh lp cc cu lc b Hc m vuiVui m hc chng em c bit nhiu hn na
nhng kin thc thc t c lin quan n kin thc hc.i vi cc bn hc sinh: Hy
tch cc su tm, tm hiu nhng vn , hin tng xy ra trong cuc sng thng
ngy. a ra nhng cch gii thch theo hiu bit ca bn thn mnh v sau , tham
kho kin ca thy c gio b mn. Vi cch lm ny, chng ta c th t khc su hn
nhng kin thc hc, tng s hng th v am m nghin cu khoa hc.Vi thc trng
hc ho hc hin nay, c th coi y l mt quan im ca chng em ng gp kin vo
vic nng cao cht lng hc ho hc trong thi k mi. Mc d c gng song khng
th trnh c cc thiu st, rt mong c s ng gp kin ca cc thy c gio ti ca
chng em c hon thin hn. Chng em xin chn thnh cm n!
XC NHN CA NH TRNGHIU TRNG
D/ TI LIU THAM KHO1. Sch gio khoa Ha hc lp 10, 11, 12 ca NXB
GD2. Sch bi tp Ha hc lp 10, 11, 12 ca NXB GD3. Cha kha vng Ha hc ca
NXB LXH4. Ha hc nhng iu l th ca NXB GD5. Bo Ha Hc v ng Dng6.
Website: http://violet.vn/xuandong7.
Website:http://chiennc.violet.vn/8.
Website:http://hoahocdoisong.com/9.
Website:http://hoahocngaynay.com/10. Website:http://hoahoc.org/11.
Website:http://community.h2vn.com12.
Website:http://dayhoahoc.com/13. Website: http://youtube.com/
Trang 4
