The Original Ju Jutsu (Dzjoe Dzjutsj) - Toepoel, Pieter M.C., 1919

8/20/2019 The Original Ju Jutsu (Dzjoe Dzjutsj) - Toepoel, Pieter M.C., 1919

http://slidepdf.com/reader/full/the-original-ju-jutsu-dzjoe-dzjutsj-toepoel-pieter-mc-1919 1/68

No.

31. Bibliotheek voor Sport en Spel.

H E T

O R I G I N E E L E

J U

J U T S U

D Z J O E DZJUTSJ)

DE JAPANSCHE VERDEDIGINGSMETHODE

::

ALS

SPORT

EN

VERWEERMIDDEL

::

O N E R W E Z E N D O O R

P.

M. C.

T O E P O E L ,

Lee raa r

i n J u Jutsu

B o k s e n

en

Physlcal-Culture.

Medewerker

v o o r Verdedigingssport aan „ H e t V a d e r l a n d

Met 15 illustraties naar foto s. — Tweede druk.

]L

V U E G E R

- A M S T E R D A M

B A A R N . — J. F. VAN DE V E N



Bibliotheek voor Sport en Spel

G E Ï L L U S T R E E R D .

N o

1

S A M S O N , V o e t b a l - S p o r t ,

V o o r

e n T e g e n . - Tweede druk. .

. .60

Cent.

'

2.' G R O O T H O F F ,

V o e t b a l - R e c h t s p r a a k . - Tweede druk

c n j w

3 V o e t b a l , Vo ll edi ge

Handl e iding. —

Zesde

dr uk • • • « »

w m .

4 T E N N I S S E R .

L a w n T e n n i s .

— Vijfde

druk <« .

6. S I N C L A I R . W a t e r - P o l o . — Tweede dr uk *?

*

6. S M I N K , C r i c k e t ,

H and le id in g. — Tweede druk . . . . . .

i ?

»

7 M i C . R. v . B , C r o q u e t , H a ndle i d i ng . — De rde d r uk W

8. H a n d l e i d i n g K e g e l e n . - Tweede dr uk • • •

•

K '

9.

G O D E F R O Y , K o r f b a J , H a ndle i d i ng . - Vierde druk oü .

10.

H a n d l e i d i n g H o c k e y , R ege ls en Wen ke n. - Tweede dr uk . . . . . ou „

11.

V A N B O O V E N , H o c k e y , Engeische

R e g e l s .

.

TI Pnnt

12 V o l l e d i g e H a n d l e i d i n g R o e i e n . - Tweede dr uk > oem»

13.

V o l l e d i g e H a n d l e i d i n g Z e i l e n .

—

Derde dr uk «» -

14. D I S S E , Z w e m s c h o o l . — Derde dr uk <

•

• • 2V

16. D I S S E ,

D r o o g z w e m m e n .

—

Derde dr uk >»

(

»

16. KÜ F A H L , S c h e r m e n .

—

Tweede dr uk Ti »

17

B o k s e n . B n g e l s c h .

—

Vierde druk

_g »

'

18' J . E . T O L , W o r s t e l e n . 51 Fot o 's . — Vierde druk . ' ° »

19 J . A . S C H U T T E R , S c h o o n r t j d e n . - Twee de d r uk

°

20. A .

P . L . S P U Y B R O E K ,

K o l v e n .

. „ £ .

21 H a n d l e i d i n g R o l s c h a a t s e n r t l d e n

j ~

22

D I S S E , 2 6 O p e n l u c h t s p e l e n .

—

Derde dr uk . . . . • « »

' 23 V A N E . , H a l t e r e n , v o o r Da m es e n H e e r e n . - Twe ede d r uk ou „

24.

J A E G E R , S k l l o o p e n

/• 125

26 W E S T R A , K a a t s e n , Volledige H a n d l e i d i n g

26.

U L Y S S E S , W i e l r e n n e n e n

T r a i n e n .

_ •

v m

27 H A R T M A N N , W a n d e l e n e n S p r i n g e n . — Tweede dr uk w „

28'. H A R T M A N N , H a r d l o o p e n , Cr o ss C o u nt r y . - T we ed e d ru k «J

*

.

29.

H a n d l e i d i n g B a l w e r p e n ^ , »

80.

H a n d l e i d i n g H a n d b o o g s c h i e t e n

• • • • • •

• • •

•

• •

• •

• £ {

8L T O E P O E L ,

J u

J u t s U , Japansche Vecht-Methode. - Tweed e dr uk . . .

90 ,

82. B . J O H N , M o t o r b o o t - S p o r t . . . . .

•

• •

f

, og

83.

V A N

R I E S E N ,

M a n o e u v r e s . -

Tweede

dr uk . . . / •

34. G o l f B p e l , Regels en Wenk en.

~r

Tweede druk . »

^

e n l

-

85. S C H A K E R , D e J o n g e S c h a k e r . -

Vierde

druk • • •

•

»

87 B R O E K K A M P , H a n d l e i d i n g D a m m e n . - Derde dr uk . . . . . •

o „

<«' B R O E K K A M P , D e D a m m e r , gewi j zi gde c e nt r um o p eni ng . —

s«

a r u t . o „

"39 L E E F S O N * M ^ e s t v o o r k . D a ns e r Te n b e l e e f d h e i d s v o r m e n .

8e

dr .

60 ,

40. H a n d l e i d i n g S k a t s p e l . - Tweede dr uk 9V '•

41.

K l e i n e

B i l l a r d s c h o o l . —

Derde dr uk . .

. . . . . . . '

§X

42

Y V O N N E , S p e l e n b o e k , Whi st , Oinbre, Pandoeren enz. -J » ™

8 d

™ *

•

9 0

,

48*

Y V O N N E W a t z u l l e n w f l S p e l e n ? 100 Spellers. - Tweede dr uk . f 125

44

S p e l l e t j e s v o o r

J o n g e

P a d v i n d e r s . - Tweede d ru k • • • • • •

°

•

46 I N T O N

,

T r a i n i n g

v o o r R o e i e n e n Z w e m m e n - Tweede dr uk . 60 .

46

A N T O N :

P a a r d e n s p o r t , Wen ke n voo r beginners. - Tweede druk . .

90

,

47 Y V O N N E . H o e l e e r

l k

D a n s e n ? — Derde druk . . . . . • • • • •

-

£ ' D E

C O U B É R T I N , P r a c U s c h e L i c h a a m s o e f e n i n g . -

Tweede

d r u k .

M.2S

49. L E C U Y E R ,

H e t S a b e l s c h e r m e n , met

15

Fo to s

w w m i .

50. E V E R T S , T e c h n i e k e n T a c t i e k H o c k e y . VV »

51. C H A R L E M O N T ,

F r a n s c h B o k s e n . - Tweede dr uk . «« .

"62 C. T U R N E R , R e g e l s

B a d m i n t o n s p e l .

- Tweede dr uk

w

.

53 D I S S E ,

B f l a o n d e r e

Z w e m o e f e n l n g e n - - 7 5

64 J O L I Z Z A , T i e n b e k e n d e D a n s e n • • • • •• • • „ -

65 M E A H e t

B o e k

d e r

P a t i ë n c e s ,

50Pati ence-Sp elen. - Derde druk . .6 ,

'

56 S T A B E N O W B r i d g e ,

E e n

beknopte

H a ndle i d i ng . - Twe ede d r uk . . .

60 „

57

M E R K E S T E I J N ,

H e t r i j d e n v a n

B o k

™ »

"68.

V A N B O O V E N , R u g b y V o e t b a b r e g e l s ™ -

-

69

Y V O N N E , S j o e l b a k e n T r l k t a k . Spelregels ™ •

6U

L E E F S O N ,

N i e u w s t e D a n s e n

. . . . . . . .

75

61. V A N D E R E E M , S p e l e n e n K u n s t j e s .

-

62.

V A N S A N T E N , W a n d e l s p o r t e n T r a i n i n g -

64. Y V O N N E , B o s t o n - W h i s t e n C l u b - W h i s t '

65.

E L

MA N U Ë ,

P a n d o e r e n ,

Zuiver Pandoerspei •

g

«

66. V E R K E R K , W a t e r - P o l o , H o l l . Regels

g 0

»

69. L E E F S O N , M o d e r n e D a n s e n . ' ' 60

70 V i j f h o n d e r d

R a a d s e l s m e t

A n t w o o r d e n

• • ™ »

7l'

D E

H A A N ,

R h y t m i s c h e G y m n a s t i e k »



H T O R I G I N L J U J U T S U





H E T

O R I G I N E E L E

J U J U T S U

(DZJOE DZJUTSJ)

D E JAPANSCHE VERDEDIGINGSMETHODE

L S SPORT EN VERWEERMIDDEL

O N D E R W E Z E N

DOOR

P. M. C T O E P O E L

Leeraar in Ju Jutsu

Boksen

en Physical-CulturB. .

Medewerker

voor

Verdedigingssport

aan

„H et Vaderland .

ME T

15 ILLUSTRATIES NAAR FOTO S.

T W E E D E DR UK .

RN

— J. F.

VAN

DE

VEN



Boek- Courant- en Steendrukkerij

G

J.Tbieme

Nijmegen-Arnhem.



I N H O U D

Figuren

Pag Pag

V o o r w o o r d 7

E e n en

a n d e r

o m t r e n t J u Ju t su n

V a l l e n

E er ste v al oe fe ni ng 24 . . . . 25

Tw e e d e va loef ening 26

D e r de valo efe ning 26 . . . . 25

K l e m m e n 27

e a r mk l e m 3 0 . . . .

31

e v o e tk l e m 33 • • • • 3 4

e

ca ro t i sk l em

3 6

. . . . 37

e

„ o m

mee , alsj ebl ief t " . . . / . 40 . . . . 3 9

e ' w o r p e n

41

e enk el veger 41 . . . . 42

e maag w o r p 43 . . . . 4 4

e

s c h o u d e r wo r p 46 . . . . 47

e h an d w o r p 4 6 . . . . 4 9

H e t

a f we ren

v an rev ol ver - , mes- , s tok- o f

vuis taanval van bov en , on tw ape ne n van de n

a a n r a n d e r

en aanleggen van de

k l e m

. . . 5 0 . 52 , 54 , 56

H e t afwere n va n rev olv er- , mes- , s tok- en

vui s taanv al v an on der en , on tw ape nen va n

d e n

a a n r a n d e r

e n aanl egg en v an de

k l e m

. 57 . . 5 8 , 5 9

S l o t w o o r d

6 0





V O O R W O O R D .

Ik wil er op wijzen, dat dit boek, al is 't geen volledige

handleiding

— 't ju jutsu telt 250 aanvallen en verdedigingen

de daarin beschreven valwijzen, worpen, grepen en klemmen

u st en

volle ig

weergeeft. Wie een der bekende ju jutsu-

uitgaven, als b.v. die van S. K .

Uyenishi,

K.

Koyama

en

A .

M i n a m i , R é - N i é , M.

Okashi,

K. Saito, Yu k i o Tani of

Hans

Th ie l bestudeert,

zal bemerken, dat alles slechts

„lukt"

als de man of vrouw, die als

tegenstander

fungeert, „ m e e

werkt". Verzet de

vijand

zich, dan gaat het spelletje niet op.

De reden is, dat:

i ° .

Volstrekt niet alle ju jutsu-boekjes door deskundigen

geschreven zijn. Immers evenmin als elke Engelschman boksen

kent, is elke Jap op de hoogte van ju jutsu,

terwijl

bovendien

enkele werkjes zijn samengesteld door blanken, die Japansche

namen als pseudoniem

voerden

Zoo o. a. 't vermakelijke

boekske van fantasie-ju jutsu door K . Saito van Nagasaki

(spreek uit New-York , dat voor illustraties

Japs

vertoont, die

met hooge rijgschoenen aan, ju jutsu beoefenen, iets als

zwemmen met 'n hoogen hoed.

2

0

. De werkelijke deskundige Japs, leeraars in ju jutsu in

Londen,

die zoogenaamde handleidingen schreven, in die

boeken al evenmin als in hunne scholen de geheimen van



8

hunne wetenschap aan ons „ b a r b a r e n , bekend maakten.

Geld

verdienen van ons, dat was best, maar ons hunne

vreeselijke vechtkunst leeren en concurrenten vormen, dat

nooit. Waarschijnlijk verbood ook hunne vaderlandsliefde —

als

ik dit woord gebruiken mag voor een in Japan zoo

geheel

ander gevoel — hun ju jutsu aan niet-Japanners te leeren.

H et is dan ook voor 'n Europeaan z é é r moeilijk, ju jutsu

te bestudeeren.

Mijzelf

ging het aldus. In

1899

reeds las ik in 'n Engelsch

Magazine

een internationaal systeem van zelfverdediging,

't welk o. a. 'n paar klemmen had overgenomen uit ju jutsu.

Deze Japansche bewegingen waren de eenige practische in

't geheele systeem en sedert wou en zou ik meer te weten

komen van die duivelskunst.

De Mandsjoerijsche oorlog vestigde voor goed de aandacht

van

Europa

op 't Oost-Aziatisch Engeland en met tal van

andere zaken, wetenschappen en begrippen kwam van Japan

ook de nieuwigheid „ju jutsu . Tal van boeken verschenen,

ook in

't

Hollandsen vertaald. Ik kocht

alles

waarvan ik maar

hoorde, paste 't geleerde toe op wien zich daartoe leenen

wilde, doch had nooit succes dan bij zwakkeren-dan-ik-zelf.

W as nu 't

geheele

ju jutsu, dat juist

heette

de strijdwijze voor

den zwakke

tegen

den sterke, voor 't

jonge

meisje

tegen

den

pootigen

bruut-aanrander,

was nu dat alles humbug? Mijn

boksvrienden, die me altijd plaagden met mijn experimen

teeren

in ju jutsu, waren er van overtuigd, dat

alles

op-

schroeverij was.

Maar

ik gaf de studie

niet

op.

In 't buitenland had ik aanvankelijk evenmin geluk. Wel

zag ik bij enkele eerlijke demonstraties de waarachtigheid van

de macht van ju jutsu, doch de Japs leerden 't o s niet.

Eindelijk,

toen de scholen in Piccadilly en Oxfordstreet reeds

opgeheven waren, daar 't Londensche publiek ten

slotte

de

Japs doorzien had, brachten Engelsche beroepsboksers, met

welke

ik getraind had en die

mijn

„ h o b b i e

kenden, me in

kennis met 'n verjapanschten Brit, die zeven jaar lang daag-



9

li j ks

gejujutsued had met Japs. Tarro

M y a k i ,

een

eerste

klasse

Japansch j.j.-er, had den B r i t de kunst indertijd

e ht

geleerd

om met hem een tournee te kunnen maken en sedert had

de B r i t

steeds

met de Japanners verkeerd en gewerkt. Door

tijdelijke

afwezigheid van zijne collega s, bevond hij

z i c h

zonder engagement en wilde, terwijl hij zorgen moest i n

training

te blijven, toch zijne kunst aan niemand leeren, die

hem concurrentie zou kunnen aandoen. Nadat ik hem op

eerewoord beloofd had nooit z e l f in Engeland les te zullen

geven, noch elders t aan personen te leeren, die z i c h in

Engeland zouden w i l l e n vestigen, begon het werk. E n nu

bleek hoe de grepen en klemmen die vroeger maar niet ge

lukken wilden, door n

k l e i n

handigheidje, n ietwat

andere

houding,

n eventjes

andere

richting bij den ruk of draai

wè

slaagden. Na korten t i j d dwong ik 62V4 K . G . soms mijn

leeraar (90 K . G . het^ein te geven, dat hij in mijne macht was.

Eigenaardig

is het zeker wel, dat ik in de wereldstad, waar

twee chique, grootsche ju jutsuscholen niet voldaan hadden,

de ware methode leerde in een boksring in n vervallen boks

school op n te dun bedekten grond, telkens ophoudend als

iemand binnentrad, opdat men vooral niet zou afkijken.

In Londen werkten we streng sportief. L ar t pour 1 art. I n

Parijs,

waar ik n tijdlang oefende met den sympathieken D e

Ponthieu p è r e ,

die, ik

geloof

wel anderhalf jaar in

Oxford-

street gestudeerd heeft, alvorens hij van n ouden Japanner

iets

leerde van ju jutsu, werd

meer

werk gemaakt van ju jutsu

als verdedigingsmiddel tegen Europeesche wapenen. Aa n zijne

methode ontleende ik de

eerste

klemmen van de verdediging

tegen revolver- of mesaanval.

Ten slotte

wijs

ik er op, dat ju jutsu niet alleen is eene

verdedigingswijze

van sterken tegen sterken, maar ook en

vooral

van zwakken tegen sterken. Zelfs dames kunnen, als

z i j enkele grepen goed bestudeerd

hebben,

ook gewapende

mannelijke aanvallers onschadelijk maken. Kracht en gewicht

z i j n

nadeden

daar zware, sterke menschen stijver en gemak-



IO

keiijker

uit hun evenwicht te brengen zijn dan lichte. Een

helder hoofd, koelbloedigheid en vlugheid van uitvoering

winnen.

De handelsman en de geleerde, gewend aan hoofd-

werk, zullen gemakkelijker ju jutsu leeren dan de polderjongen.

oor bruten is deze sport

allerminst

geschikt, de

sterkste

woesteling

zou in n oogenblik gebroken worden door

n

kalme, moedige vrouw.

Moge deze heerlijke verdediging van den van nature vreed-

zame tegen den van nature strijdlustige en onhebbelijke er

toe bijdragen, de veiligheid op de Nederlandsche wegen te

bevorderen en de heerschappij van den straatslungel te breken.

P M C TOEPOEL



H E T ZOO GUNSTIG EN A L G E M E E N B E K E N D E

V I C T O R I A W A T E R

N A T U U R L I J K M I N E R A A L W A T E R UIT DE VICTORI BRON T E

O B E R -

L A H N S T E I N

IS TEN

A L L E N TIJDE

LS EEN

G E Z O N D E SPORTDR NK

A A N T E B E V E L E N

D A A R

HET GUNSTIG W E R K T OP DE V E R T E -

—

RINGSORG NEN

EN

NIMMER

DE

M A A G V E R K O E L T .

— —

E E N EN NDER O M T R E N T JU J U T S U .

Ju

jutsu, ook wel geschreven ju jitsu en jiu jitsu — met

Hollandsche

klanken t

best

phonetisch gespeld dzjoe dzjutsj

is

waarschijnlijk

reeds

ruim

2000 jaar oud. Het

Hollandsen

verhaal, volgens hetwelk het in de X V I I

6

eeuw door n Neder-

landschen scheepsdokter uitgevonden en daar het door onze

toenmalige zeelieden uitsluitend werd

toegepast

in gevechten

met

Oost-Aziaten

en nooit

i n onderling

handgemeen, in

Holland

reeds

lang vergeten, maar in Japan overgenomen en uitgebreid

zou

zijn berust waarschijnlijk op n chauvinistisch leugentje.

Laten we als brave vaderlanders maar aannemen, dat bedoelde

Hollandsche aesculaap de

eerste

Europeaan geweest is, die

van n ju jutsuer heeft klop gehad en hopen we, dat nog

eens

een Hollandsche sportsman ju

jutsu-kampioen

wordt.

Tot voor 50 jaar was ju jutsu in Japan de geheime ver

dedigingswijze van den (vecht)adel, de semjoeree. Naast het

dzjoe dzjutsj of dzjoedo

(beteekent

de zachte kunst resp. de

zachte manier en niet zooals vele ju jutsu-schrij vers meenen:

spierbreking of -scheuring) bestond de geheime leer der zwaard-*

vechtkunde, de ken dzjutsj of kendo (beduidt harde, strenge

kunst, resp. manier).

Bijvormen

van ju jutsu zijn het Kempo



12

en het

T o r i .

Het

eerste

is

eene

methode van zelfverdediging

tegen plotselinge aanvallen, die ruwer en minder wetenschap

pelijk is en ten doel heeft het dooden van den tegenstander,

terwijl

het j a jutsu slechts

beoogt

het in z i j n macht brengen

van den vijand,

reigen

met dood

o f

verwonding. (Welk dreige

ment natuurlijk desnoods gemakkelijk volvoerd kan worden).

Het T o r i of

Sjeim

is eene uitbreiding van een onderdeel

van het j u jutsu, namelijk van het werk op den grond.

V e e l a l

werpen de strijders z i c h daarbij neer en beginnen het gevecht

i n liggende houding. Volgens sommigen zou het eene afzon

derlijke strijdwijze geweest

z i j n

van welke het j u jutsu veel

heeft overgenomen. •

Zooals gezegd, kenden vroeger alleen de semjoeree deze

methoden en het volk suggereerde z i c h ten leste, dat het

óó t in staat zou z i j n dit vreeslijke machtsmiddel te leeren.

Zoo ontstond het Sumo (smo), een volksspel, ten onrechte

wel eens Japansch worstelen genoemd, waarbij twee mannen

z i c h in het midden van een c i r k e l plaatsen en trachten

elkaar daaruit te duwen en werd di t

het

Japansche

volks

vermaak. Brute kracht en groot lichaamsgewicht waren hoofd-

vereischten voor de overwinning. Deze methode geleek

volstrekt niet op v r i j vechten, evenmin als ons

Grieksch-

Romeinsch worstelen, maar daar na eenige geslachten vele

leden

van de kaste der kennisreizigers, welke stand z i c h op

het sumo toelegde, het in gewicht tot 114, j a tot

127 kilogram

hadden gebracht, bij

eene

lengte van vaak meer dan 1.80

meter — zeer bijzondere cijfers voor Japan, waar 55

normaal

en 60 kilogram ongeveer de

limiet

is — en. er dus sterk en

geducht uitzagen, werd de sumo-beoefenaar het

zw r-ideaal

van strijdbaarheid.

N a de regeeringsverandering in Japan, werd ook de kaste

der semjoeree opgeheven en openbaarden de soldatenedelen

hunne geheimen, althans gedeeltelijk. D e eerste groote ge

beurtenis was 'n match tusschen een ju jutsuer en een sumo-

man. In enkele seconden moest de

reus

z i c h overwonnen



13

verklaren.

Va n toen af was sumo ook bij het volk publieke

vermakelijkheid

zonder meer.

Tegenwoordig

worden aan studenten, soldaten en

politie

dienaren de beginselen van j u jutsu onderwezen. Verder onder

richt wordt in speciale j u

jutsu-scholen

gegeven, van welke

die te Osaka de voornaamste is.

Toch

leert men de paar

dozijn

a rgevaarlijkste trucs alleen aan ingewijden. Ik

ken

ze

natuurlijk niet en vermoed, dat zelfs geen enkele der Japan

ners, die in Europa of

Amerika

les geven, er van op de

hoogte is.

Een

enkel woord over ju jutsu versus Europeesche ver

dedigingsmethoden. Eerst worstelen, dan boksen.

De

worstelaars hebben in heel wat serieuze matches de

kans gewaagd en

altijd

in enkele minuten verloren.

Ons worstelen wijkt te veel af van echt vechten. D o e l van

het worstelen

is

den

tegenstander

een

oog

en

b l ik

(Grieksch-

Romeinsch) of eenigen

tijd

(catch as catch can of

lutte

libre)

met

beide

schouders tegelijk op den grond te drukken.

D o e l van het ju jutsu is de tegenpartij in

zóó n greep

vast

te grijpen, dat hij

öf

z i c h overgeeft

öf

vreeslijk gewond, zelfs

gedood wordt.

Worstelen

is dus

eene

sport ontstaan uit vechten ju jutsu

is nog vechten echter met dreigement mè in plaats v n den

genadeslag of ruk.

Hieruit

volgt ook, dat in een werkelijk gevecht, hetzij op

straat of in huis, de ju jutsuer alles voor heeft op den

Grieksch-Romeinsch-worstelaar,

temeer

nog daar bij de be

oefening van ju jutsu een costuum gedragen wordt, in vorm

geheel overeenkomend met onze gewone Europeesche kleeder

dracht, namelijk een jas en een broek,

terwijl

de worstelaar,

die gewend is in nauwsluitend tricot, zonder gemakkelijk te

grijpen kleeding te werken, in een straatgevecht vaak voor

vreemde verwikkelingen komt te staan, als

z i jn

slachtoffer in

een val z i c h aan jas, kraag of mouw vastgrijpt



V a n

de dr ie groot e

c a t e g o r i e ë n

w o r s t e l en : G r i e k s c h -

R o m e i n s c h , ca tch as ca tch can of v r i j - en corn ish wors te len ,

had he t

ee r s te

na tu url i j k de minst e kans , ma ar oo k de catc h

as cat ch ca n ma n n e n legd en, evenals de corni shers , d ie i n

een e

k l e e d ing we rk t e n ,

v r i j w e l

ge l i jke nd op t j u ju t su cos tuum,

he t i n kor te n t i j d af.

V e r s c h e i d e n e J a p a n n e r s m a a k t e n t o u r n e e s , i e de re e n u i t

d a g e n d . Y u k i o

T a n i

d oo r r e i s d e E n g e l a n d , £ 20 — ui t l ove nd

v o o r

wie n ie t b i nn en een kwar t i e r

z i c h

ove rw onn e n z ou

he b be n ve rk la a rd e n £ 10 0. — vo or wi e

T a n i

zo u overmees

te ren . A p o l l o ( W m . B a n k i e r ) , e e n E n g e l s c h a t h l e e t en phys ica l

culturis t ,

r e d a c t e u r

v a n

A p o l l o s

Ma g a z i ne , d ie T a n i s a a n bod

v o o r

h u m b u g h i e l d , z oc ht he m i n hui s op , bepr oefd e het z e l f

een s

en moes t b i nn en de 2 mi nu te n

z i c h

ove rgeven .

T a n i

re i sde zes ma an de n en legd e g e d u r e n d e d i e n t i j d g e m i d d e l d

twin t ig m a nn e n per week , b i jn a a l le n zw aar der d a n hij ze lf .

T o m C o n n o r s , C l a r k e , C h a r p e l l o d e n o u r n ï e r wa r en de

be kends te. Ha c ke ns c h m i d t we ige rde

t egen T a n i

te ve ch te n

tenzij deze ook G r i e k s c h - R o m e i n s c h w o r st e l d e. M e n heef t dit

H a c k e n s c h m i d t z ee r

kwal i jk

gen ome n, do ch m . i . han de l de

hij vo lkom e n ju i s t .

M e n

mo et er w e l o p let ten, da t te rwi jl bij ons wo rs te le n

de m a nn e n

n a a r

hu n l i c ha a m s ge wic h t i n

a l l e r l e i c a t e g o r i e ë n

wo r de n ing ede el d en a l le en met gel i jk en s tr i jden, de kl e i ne

J a p a n n e r s

v a n 55 K . G . n ie t t e rugde i nz e n voo r Eu r ope a ne n

v a n het du bbe le g ewic ht .

U y e n i s h i ,

d e

b es te

ju ju tsuer , d ir ecte ur

d e r

s c h o o l i n

P i c c a d i l l y , L o n d e n , legde o . a . : Pe t e r

G o t z ,

L a u r i t z N e i l s e n ,

C h a r l e s .

L a u r i , Ba r to le t t i , Cha r le s

W i l s o n

en Serj eant Jud ge .

G e w o o n l i j k gingen de zes stuks t egens tander s i n het kwart ier .

E e n s

v i j f

m a nn e n b in ne n t i e n m in u te n .

J u ju tsu ve rsus Eng e l sc h bok sen . V o o r zo over ik

wee t

i s

noo i t een werke l i jk gevech t ge leverd . W e l t rede n i n theaters

boksers e n j u

jutsuers tegen

e l kaa r o p, do c h di t is s lech ts

vert ooni ng. E e n erns t ige ka m p zou d an oo k versc hri kkeli jk



15

zijn. Boksen toch, hoewel in de bewegingen meer verschillend

van

ju jutsu dan worstelen, heeft in andere opzichten groote

overeenkomsten met de Japansche strijdwijze. Voornamelijk

omdat in boksen de vecht-idee wè is bewaard gebleven,

zelfs in het boksen onder Queensberry Rules. Wel is waar

zijn

door bedoelde reglementen vele beperkingen voorge

schreven, — onder andere, dat niet geworsteld mag worden,

dat met handschoenen aan gebokst moet worden, en zijn de

regels, dat niet geschopt of getrapt, met ellebogen of met

het hoofd en niet beneden den gordel gestooten mag worden,

dat een man in niet-staande houding niet verder bevochten

mag worden en als hij binnen

10

seconden zich niet opgericht

heeft, den strijd verloren heeft, verder de indeeling in ronden

en rusttijden en het boksen binnen een ring — die in een

strijd

op leven en dood met een aanrander natuurlijk niet

bestaan en dus het vuistvechten daarvan doen afwijken, maar

toch de bokser, althans de wedstrijdman, is iemand gewend

aan

„vech ten .

Zijn

doel is niet

zijn

tegenstander

in

eene

bepaalde houding te brengen, doch hem buiten gevecht te

stellen.

Daar

nu boksen de eenige werkelijke verdedigingssport is

in Europa, zou de Japanner, die met het concurreerende

j u

jutsu komt, in een eventueele match ten koste van alles

willen winnen en daar de bokser met zijn vreeselijke, korte,

verdoovende stooten zoo n gevaarlijk tegenstander is, zou de

Japanner in

zulk

een

boksen-versus-ju

jutsu-match

voorzichtig

heidshalve zijne grepen wat stevig moeten aanleggen en

zijn

worpen met kracht doen.

Zoo n partij zou waarschijnlijk aldus gevoerd worden: De

bokser tracht met rechte stooten den Jap op afstand te

houden, pogend door n kaakslag zijn tegenstander te vellen.

D e Jap valt niet aan, ontwijkt en wacht af, totdat hij er in

slaagt, t zij bij een mislukten stoot van den bokser diens

arm

te grijpen, hetzij plotseling te vallen en den bokser met

de beenen neer te werpen.



ó

Slaagt de bokser, dan is de Jap kort bewusteloos, doch

herstelt spoedig zonder nadeelig gevolg. Zegeviert echter de

Jap, dan is t wel mogelijk dat hij den

greep

of worp, met

welken hij den bokser overwint, zekerheidshalve zoo stevig

uitvoert, dat deze ernstig verwond wordt.

—

Nu

reeds

wijs ik er op, dat ju jutsu volstrekt niet altijd

zulke vreeselijke gevolgen heeft, integendeel, het is juist de

defensiewijze, die dreigt, doch niet ten uitvoer brengt. De

bovenbedoelde match zou echter van weerszijden een strijd

zonder genade moeten zijn. Ook boksen is, als t voor ge

noegen beoefend wordt,

eene

werkelijk niet ruwe, maar aan

gename sport.

Wat de kansen betreft, gelooven

tal

van boksers, die nooit

of

te nimmer ju jutsu zagen, dat de bokser winnen zou. Ik

echter, die beide sporten ken,

reeds

langer dan twaalf jaar

boks en een enthusiast voorstander van deze sport ben,

meen, dat de bokser geen kans zou hebben.

V o n d

de strijd

plaats in een ring en mocht de bokser naakt

zijn

dan zou

de strijd mogelijk eenige minuten duren, vooral als de bokser

een zeer vlugge, kleine man was. Zou men echter onpartijdig

te werk gaan, bokser en ju jutsuer beiden in gewoon wandel-

costuum en in eene groote ruimte kampen, dan zou Japan

Europa overwinnen in minder tijd dan ik dezen zin gé

schreven heb.

Beide sporten zijn mij even lief, ik ben dus werkelijk

onpartijdig «

geloof, waar ik in 1902 en 1903 voor mijn

gewicht het bokskampioenschap van Nederland won en in

het buitenland met Yankees, Engelschen en Franschen bokste,

wel uit te kunnen maken wat boksen wel en wat het niet

vermag. Dit omdat zoo vele Hollanders, die van ju jutsu

niets en van boksen zeer weinig weten, met drieste autoriteit

t geen zij vernamen omtrent ju justu voor humbug uitkrijten.

Maar hunne antipathie is begrijpelijk. Worstelen eischt kracht

en lenigheid, boksen vlugheid en goede longen, in beide

wint de grootste man. De van

nature

weinig weerbare bleef



17

altijd gehandicapped. Maar ju jutsu „is open to all". Iedereen

kan het leeren, de zwakke met goede hersenen overwint de

menschelijke domme kracht.

Ju jutsu versus

Fransch

boksen.

Fransch

boksen wordt

miskend,

maakt eene periode van verval door op het oogen-

blik. Het bestaat, als het goed is, uit Engelsch boksen plus

schoppen en trappen. Maar dit laatste is te gevaarlijk dan

dat Fransch boksen zooals het Engelsche in echten gevechts-

vorm

kan beoefend worden in matches tusschen beroeps-

athleten. En juist door die wedstrijden — in Parijs publieke

vermakelijkheden — is het Engelsch boksen in

Frankrijk ih

de mode en degenereert de mooie nationale vechtsport tot

een acrobatisch gedoe. Ik beoefende Fransch boksen en stel

het als middel voor physical culture en als verdedigingswijze

oven Engelsch boksen, doch zooals het thans onderwezen

wordt

is 't 'n dwaas huppelen.

Tusschen

Fransch

boksen en ju jutsu nu, is

wè

gematcht.

D e

vertegenwoordiger van 't Europeesch vechten was Georges

Dubois, een Fransch-bokser, schermer en gewichttiller, wat

de Engelschen zouden noemen een

allround

athlete. Hij

woog 73 kilogram, bij eene lengte van

1 68

meter.

D e Japansche sport werd verdedigd door R é gn i e r wegend

63 kilogram (dus 10 kilo lichter ), lang 1 65 meter.

Régn i e r is een Franschman, beschaafd, ontwikkeld mensch.

Als beroepsworstelaar werkte hij in Engeland onder den naam

de PontWeu. Hij volgde k

1'infini

de ju jutsu-lessen in de

Oxfordstreet-school,

pikte er

iets

op, doch werd volstrekt niet

wat men noemt een goed ju jutsuer.

E n

toch overwon deze kleinere, lichtere man, die van

't ju jutsu de

finesses

niet kent en zelfs vele

eenvoudige

bewegingen niet op 't gelukkigst uitvoert,

zijn

geduchten tegen

stander, die

zijn

sport terdege kende.

D e

strijd

vond quasi-geheim plaats in een fabrieksgebouw

te Courbevoie bij Parijs, op 26 October

1905.

Ongeveer vijf.

2



honderd

sportsmen waren tegenwoordig. Beide heeren

waren

geheel gekleed en geschoeid.

N a 't commando: „A l l e z , messieurs " loopen de tegen-

standers op elkaar toe, blijven dan elkaar

eenige

seconden

opnemen. Dubois schopt naar R é g n i e r s scheen,

deze

springt

op zij en tegelijk op Dubois toe, grijpt hem om 't lichaam,

werpt hem door beenlichting ter aarde, laat zich op hem vallen

en

legt

de vreeselijke

armklem

aan. Dubois

geeft

zich over.

Alles

met elkaar

heeft

de partij 26 seconden

geduurd,

waar-

v a n R é g n ie r s

aanval

slechts

6

D it is zeker wel overbluffend.

N a

deze

korte vergelijking van ju jutsu met de andere

verdedigingsmethoden een paar woorden over de wijze, op

welke ik de stof heb bewerkt.

W ie ju jutsu beoefenen wil moet leeren:

i

0

.

't Methodisch vallen zonder zich te bezeeren

h é

joetsji,

samengesteld uit woorden, beteekenend vleugel en slaan).

2

0

. De grepen, worpen en klemmen.

3

0

. De slagen.

4

0

(Voor wie wil deelnemen aan wedstrijden) De training.

In de

meeste

handleidingen wordt wonderlijk

genoeg

het

sub

i ° .

genoemde geheel overgeslagen, hoewel men dat zoo-

wel in 't ju jutsu als in 't daaglijksch leven het

meest

nopdig

heeft. Alle

valwijzen te beschrijven was onmogelijk, toch hoop

ik door 't geven van

goede

algemeene raadgevingen en 't uit-

voerig

behandelen van enkele vallen, den lezer voldoende

kennis verschaft te hebben, om hem na eenige oefening in

staat

te stellen er bij vallen, 't zij bij sport, werk of thuis,

gelukkig

af te komen.

N a

de vallen wijdde ik alle overige ruimte aan de grepen,

klemmen en worpen.

D e

slagen behooren eigenlijk niet bij 't ju jutsu thuis. Ju

jutsu is 't in de macht te brengen van den tegenstander en

hem edreigen

met

verwonding. Slaan is verwonden. In

Japan

mogen bij wedstrijden dan ook

geen

slagen worden

toegepast.

18



x

9

Ik heb ze i n dit werk niet geleerd omdat ze onpractisch

z i j n

tegenover Europeesch gekleede

tegenstanders,

veel

V o o r -

oefening

vereischen,

wel een jaar voordat de hand

„hard

is ,

zeer gevaarlijk

z i j n ,

voor wie ze geeft, daar men gemak

kel i jk een of meer middenhandbeentjes stukslaat of

pees

zwelling

krijgt, en niet ingestudeerd kunnen worden, daar

41s

de hand sterk genoeg is om niet

z e l f

te breken, de slagen

verschrikkelijk

kunnen

z i jn .

Het is voor Europeanen, die ook w i l l e n kunnen „ s l a a n ,

veel

beter

iets van Engelsch boksen er

bij,

te leeren, dat

dank zij de 2 ounce handschoenen zonder eenig gevaar

beoefend kan worden.

W i e

per sé wil slaan op ju jutsu-wijs, onthoude wel, dat

de vingers van de hand volstrekt niet aaneengesloten moeten

z i j n ,

zooals meestal geleerd wordt, doch dat ju is t de hand

met rechte vingers en

naar

vorenstaande handpalm zooveel

mogelijk

op n gehouden moet worden; deze stand alleen

beschermt 't uiterste middenhandbeentje. Verder is de slag

o f beter

zwaai, hoe kort en snel ook, evenals bij boksen,

eene beweging van het geheele lichaam. Wie enkel met den

arm zwaait, geeft niet voldoende kracht.

Over

de training worden machtig veel dwaasheden gezegd.

Water drinken tot men — in letterlijke beteekenis —

barst

en

baden tot men 'n skelet is, ziedaar wat men leert. Is

't

wonder,

dat bij menschen, die enthusiast over 't geen ze van ju-jutsu

lazen,

deze verdedigingswijze

w i l l e n

beoefenen, 't enthusiasme

spoedig „verwatert ? Ee n Jap

baadt

eiken dag, dat is waar, maar

niet drie of vier, doch slechts één, bij uitzondering tweemaal,

hij neemt

dan als elk verstandig

mensch

een kort, warm bad.

Moet

hij onmiddellijk na 't bad op

straat,

dan volgt 'n zeer

korte koude douche. Dat is

alles.

Dat voor den mensch water

drinken

beter

is dan bier, w i j n , jenever of

koffie,

weten wij

allen, ook de Japs, maar tot waterexcessen voert 't hen niet.

Rooken

keuren ze af. Wie doet dit niet? Verder bevelen ze

matigheid

aan bij eten, vooral in het gebruik van vleesch.



z

Kortom,

zonder eenige

overdrijving,

alles wat de tegenwoordige

hygiëne vergt. Dat lange vooroefeningen 't lichaam zouden

moeten stalen, enzoovoort, is ook al eene vergissing. Iedereen,

die niet zwaar ziek is, kan wat

zijn

physiek betreft terstond

gaan ju jutsuen voor oefening of vermaak. Wedstrijdwerken

moet natuurlijk aan uitzonderingsmenschen worden overge

laten. Voo r 't gewone ju jutsu is iedereen geschikt. Natuurlijk

is 't goed zich te oefenen, dat is voor iedereen wenschelijk,

doch

een

conditie-

sine qua non is 't niet.

Voo r

hen die

systematisch

willen

werken, beveel ik aan mijne eigen methode,

neergelegd in mijn handboek: „ oe versterk ik mijn lichaam?

uitgave van J. F. van de Ven, Baarn.

Ik zei boven, dat iedereen physiek-geschikt is voor ju jutsu.

Eene

andere

quaestie is of iedereen voldoende koelbloedig

heid heeft en voldoende loyaal is om deze sport te beoefenen.

D it

ontken ik. Om zeker te

zijn

de grepen en klemmen te

kunnen krijgen en toepassen in 'n onverwacht

straat-

of

kamergevecht, moet men ju jutsu practisch beoefend hebben,

anders staat men — er

zijn

natuurlijk uitzonderingen — de

eerste

oogenblikken verlegen en in dat tijdsverloop kan de

strijd

reeds

beslist

zijn

En nu is juist dat instudeeren van

ju jutsu voor de helpers van zenuwachtige leerlingen zeer

gevaarlijk.

Wie wat haastig is, wat bang of van „schneidigkeit

in zijne bewegingen houdt, wage zijne huisgenooten of vrienden

vooral niet aan experimenten. De klemmen

zijn

zoo uitstekend,

dat

't

minste krachtgeven pijn, kneuzing of breuk veroorzaakt.

Ook hun, die

zich

zoo kalm en koelbloedig gelooven, dat zij

de verantwoordelijkheid van oefenen met een ander aandur

ven,

raad ik

uitdrukkelijk:

„Wees voorzichtig, zoek geen

effecten, werk slechts voor oefening . Als iemand

zich

over

wonnen

meent,

tikt hij met vrije hand of voet op 't lichaam

van zijn tegenstander,

of op den grond.

Laat,

zoodra dit sein

gegeven wordt, uw partner geheel los.

In Parijs wordt, om zeker te

zijn

alleen met leerlingen te

arbeiden, die voldoende koelbloedigheid bezitten, geëischt,



2

dat adspirant-ju jutsuers vooraf minstens zes maanden boksles

nemen.

Ikzelf

leer nooit ju jutsu, tenzij aan hen, die vooraf

boksles ontvangen of indien zij

t

boksen

reeds

meenen te

kennen, in n partijtje toonen voldoende rustig te zijn. Even

als bij boksen leer ik eenige zeer gevaarlijke trucs alleen aan

hen, van wie ik verzekerd ben, dat zij geen misbruik ervan

zullen maken.

Wie deze handleiding leest en daaruit ju jutsu beoefenen

gaat,

beseffe wel de verantwoordelijkheid, die hij op zich

laadt. Val nooit aan.

Verdedig

u alleen en dan nog voor

zichtig. Maak nooit misbruik van uw macht. Trouwens ik

geloof niet, dat t beoefenen van vechtsport vechtersbazen

kweekt. Integendeel. In ons land weet de vechtersbaas, dat

de vreedzame voorbijganger, dien hij aanvalt, weerloos is.

Daarom

durft hij en hoort men in Nederland rustige wande

laars

vuile

woorden naschreeuwen. Liep de straatkoning kans

door n slachtoffer, t zij heer of dame gegrepen en

öf

gecorri

geerd óf naar n politie-burean gebracht te worden, we zouden

in ons land even veilig en

vrij

kunnen wandelen en fietsen

als in andere landen.

In

New-York , Londen, Parijs en verscheidene andere steden

zijn öf aan alle agenten öf alleen aan de besten de begin

selen

van ju jutsu geleerd. In Yarmouth gaf t hardhandig

optreden der ju jutsu-dienders aanleiding tot protesten van

de zijde der visschers, die daar vroeger heer en meester waren.

Ook hebben in Londen vele aristocratische jonge dames

een aantal grepen en klemmen geleerd om zich tegen even-

tueele aanranders te kunnen verdedigen.

Vooral Raku

was

als leeraar bekend.

aschrift Dezer dagen vermeldden de kranten dat op een

demonstratie-avond, welken militante Engelsche suffragettes

hadden belegd, om aan te toonen hoe de vrouwen zich des

gedwongen verdedigen konden,

eene

der dames van slechts

vijf

voet hoog een

„bobbie

— en Londensche dienders

zijn



groote, sterke mannen, athleten, op welke de Brit trotsch is —

in

een oogenblik vechten met zoo'n handigheid geworpen

had, dat hij bewusteloos bleef

liggen.

Een

andere politiereus,

zelf onderwezen i n ju jutsu,

overwon

de strijdster-voor-vrouwen-

kiesrecht, maar eerst na 'n

kwartier,

uit

welke

beide voorbeelden

blijkt, hoe weinig kracht en gewicht beteekenen bij de slimme

Japansche methode.

V A L L E N

Naar

men wil is de kunst van

hé-joetsji

uitgevonden door

n ouden Japanner, die, zelf gebrekkig door een val, het

springen en

altijd

gelukkig neerkomen der katten had bestu

deerd. Indien in Japan dronkenschap even vaak voorkwam

als in ons „beschaafd land, zou ik eerder meenen, dat hij

zijne methode van de dronkaards had afgekeken. Deze toch

vallen

zonder

zich

te bezeeren, waar 'n nuchter man

zich

verwonden zou, doordat:

i °

De nuchtere mensch

zijn

lichaam

stijf

houdt en hoekig,

de dronkaard 't zijne slap en rond.

°

Eerstbedoelde een of beide armen uitstrekt om den

val

te breken en daardoor minstens

zijn

polsgewrichten kneust.

3°

De nuchtere

zich

verzet tegen het

vallen,

dus als hij

ten

laatste valt,

met zijne volle lengte stort,' waardoor de

valafstand zoo groot mogelijk zijnde, ook het neerkomen met

maximum-hevigheid geschiedt, terwijl

laatstgenoemde, slap,

bij het vallen in elkaar zakt, dus met kleineren afstand of

hefboom valt.

De

algemeene regels voor ju

jutsu-vallen

zijn deze:

Oefen

u

eerst

in ju jutsu-loopen, d.

w.

z.

beweeg

u zijwaarts

en voor- en achteruit met gespreide beenen, plat op de voeten

blijvend, uw gewicht gelijk op beide voeten verdeelend, ge

leidelijk

bewegend, zonder schokken of rukken, vooral

licht

werkend.

Hef uwe voeten nooit in de hoogte, houd ze ook



23

bij t verplaatsen dicht bij den grond, t V o o r - en achteruit-

loopen

geschiedt niet door voor- en achterwaartsche passen,

maar door

eerst

een der voeten, terwijl de beenen gespreid

blijven,

iets achter- (of voor)uit te plaatsen, daarna den anderen

voet. Overtuig u er van, door n ander te verzoeken u n

duwtje te geven of aan uwe kleeren te trekken, dat gij wer

ke l i jk in evenwicht zijt en dit gemakkelijk blijven kunt. Trekt

de ander u naar rechts, ruk dan niet naar l i n k s . Houd u

slap, ga mee met den ruk, maar verschuif terstond, ja tege

lijkertijd

uwe voeten, zoodat uw geheele li chaam verplaatst,

maar uw evenwicht niet verbroken wordt door den ruk.

Daarna

het vallen zelf.

B u i g zoodra gij uw evenwicht onherstelbaar verloren acht,

zoo

diep mogelijk door op uw been of beenen, opdat ge

laag bij den grond zijt en dus met kleineren hefboom valt.

Houd uw lichaam slap, opdat noch schouders,

noch

zit-

deelen uitsteken, maar alles rond is, trek zelfs uwe zitdeelen

ietwat in, als gij achterover valt.

Hef, zoodra gij valt, beide armen omhoog en sla ze op den

grond

een ondeelbaar oogenblik

vóór

uw lichaam den vloer

raakt. Men lette op, dat de armen en handen geheel recht

z i jn ook in den elleboog en van schouder tot vingertop

t g lijk

den grond bereiken. De armen moeten vooral slap worden

gehouden en vlak

naast

het lichaam komen. D e slag moet

hevig z i j n en slechts een gedeelte van n seconde vóór t neer

komen van

t

lichaam worden gegeven.

Professor Uyenishi

berekende, dat de kracht van de slagen

der armen altijd de valkracht van het lichaam overtreft,

zoo

dat alle gevaar van

vallen

opgeheven wordt, trouwens wie

geoefende j u jutsuers zag vallen, heeft geen wetenschappelijke

verklaring meer noodig om overtuigd te worden van de

waarde van hunne val-methode.

Heeft

men bij het vallen met

eene

der handen iets

beet,

dan slaat men alleen met de vrije hand en geeft, met de

andere stevig vasthoudend, een zoo hard mogelijken ruk aan



4

't voorwerp 't welk men beet heeft, waardoor mede de val

gebroken wordt.

Naderhand kan men zelfs op den hardsten grond vallen,

doch voor 't instudeeren is een zacht neerkomen gewenscht.

Onze gewone worstelmatten en gymnastiekmatrassen

zijn

ge*

heel ongeschikt voor ju jutsu; de voet zinkt er te veel in

weg, men is daardoor te langzaam en kan moeilijk evenwicht

honden. De Japansche ju jutsumatten, welke wel 5 a 6 centi-

meter dik zijn, van boven glad als asphalt, doch sterk veerend,

zoodat men ook zonder

eenige

valkennis zich zonder gevaar

kan

laten

neerwerpen,

zijn de eenig bruikbare. Deze matten

zijn echter zeer kostbaar en ik zou niet weten hoe in

Europa

aan 'n tweede stel te komen. Op 'n zacht grasveld of in dik,

droog zand kan men echter, na eventueele steenen en andere

harde voorwerpen verwijderd te hebben, zonder gevaar oefenen.

Eerste valoefening.

Ik geef hier drie valoefeningen. Wie deze goed bestudeert,

zal ook bij alle andere vallen gelukkig neerkomen. De

eerste

wordt aldus uitgevoerd: Hurk neer op den grond, hoofd

omlaag,

km op de borst, armen recht doch niet „stijf , naar

voren. De houding gelijkt dus eenigszins op die van 'n roeier,

gereed den slag te beginnen.

Laat

u langzaam achterover

vallen als

'n roeier, die 'n snoek vangt, maar slinger uw

armen met kracht uit de vorige positie naar omlaag, zorg-

dragend, dat

e g h l

arm van vingertop tot schouder tegelijk

den grond raakt en dat de armen hoogstens hoeken van 45°

met het lichaam maken.

Richt u terstond op en herhaal de beweging.

Als deze oefening goed gaat, begin dan

ietwat

minder diep

gehurkt, Iaat u achterover vallen, tegelijk (zie de algemeene

regels) geheel diep hurkend. Gewen u er aan steeds iets meer

rechtop staande te beginnen, totdat gij ten slotte den val

zonder eenige pijn maken kunt van uit rechtopstaande houding.



5



26

Onthoud dan wel, dat ge u rechtop, langzaam latende achter

over

vallen,

terstond onder het

vallen

hurkt, inzakt, verder

k i n

op de borst, slag met de handen en armen als boven

beschreven.

Plaat

I toont het neerkomen

T w e e d e

Valoefening.

Deze oefening leert hoe te vallen als door den enkel veger

(zie

pag. 41) het evenwicht verbroken is. Sta rechtop op beide

beenen. Hef het linkerbeen recht naar voren, , leun te ver

achterover en

buig

tegelijk langzaam door op het

recn/erbeen

a l uw gewicht op den rechtervoet brengend, hef tegelijkertijd

uw

rechterarm, dezen geheel recht houdend, naar voren,

n oogenblik vóór uw lichaam neerkomt, slaat gij met den

h l n rechterarm stevig op den grond zóó, dat de hoek

tusschen lichaam en arm hoogstens

45

0

bedraagt. Verder

hoofd

voorover, lichaam slaphouden, enzoovoort als vroeger

aangegeven. Word t deze val in de practijk uitgevoerd, d. w. z.

i n

eene partij ju jutsu, dan

blijft

de linkerhand den tegen

stander vasthouden en geeft ge bij het

vallen

met deze hand

een krachtigen ruk, die den val

reeds

breekt.

Dezelfde

beweging nu voor t

rechterbeen.

Derde Valoefening.

Deze

leert het tegelijkertijd gebruiken van

aim

en been.

G a rechtuit achterover op den grond

liggen.

Hef den ge-

strekten rechterarm eenigszins omhoog en

f l ink

over het lichaam

naar l i n k s licht het rechterdeel van uw rug iets van den

grond, rustend op den linkerschouder. (Zie plaat 2). He f den

linkervoet

in de hoogte, het been buigend.

Zwaai

nu met

kracht uw gestrekten rechterarm rechts van uw lichaam op

den grond, zoodat hij neerkomt in een hoek van niet meer



27

dan 45

0

met uw lichaam en sla in één slag met uw gestrekt

linkerbeen op den grond.

Herhaal

deze

beweging met linker

arm en rechterbeen.

K L E M M E N .

Ik heb het woord „k l em gekozen voor wat de Japs noemen

k é - t é , de Engelschen lock, de Franschen clef en de Duitschers

Grif i ,

n enkele maal

Kniff

en _onder welke verstaan worden

al de zeer verschillende, soms eenvoudige, soms ingewikkelde

lichaamshoudingen van den ju jutsuer. door welke bij zijn

tegenstander

geheel ïn

zijne macht heeft, doordat hij, indien

hij dit

wenscht

met zoo geringe krachtsinspanning*, dat

n

klein

kind

dit effect zou kunnen bereiken, eenig lichaamsdeel

van zijn vijand kan breken, kneuzen of scheuren of wel hem

bewusteloos maken of dooden. „Gr e p e n zooals men „locks

wel in het Hollandsen vertaald

heeft,

zijn in ju jutsu en

worstelbeteekenis

bepaalde wijzen van met de handen iemand

bij

het lichaam of

de

kleeren vatten, t zij om hem te werpen,

t zij om

n

„k l em te verkrijgen.

In dit werk

geef ik

zoo duidelijk, dat iedere man of vrouw,

ook al heeft hij of zij nooit sport of athletiek beoefend,

de bewegingen dadelijk uitvoeren kan, vier Memmen vier

worp n en tw verdedigingswijzen (klemmen, worpen, gevolgd

door

slotklem) tegen met stok, mes of revolver

gewapende

aanranders. Als gij alle deze oefeningen terdege

kent,

zijt gij

nog

geen

kampioen ju jutsuer. Er bestaan nog zeer veel

andere, toch zoudt gij, dank zij uwe valkennis en begrip van

het w z n van ju jutsu, u in een eventueelen wedstrijd lang

kunnen stand houden. Maar voor adspirant-wedstrijders is

deze

handleiding niet bedoeld. Daargelaten of in

Europa

een

wedstrijd — met al zijn opwindenden invloed — in het zoo

vreeselijke ju jutsu wenschelijk ware, de overgroote menigte

verlangt alleen een voldoend aantal trucs te kennen, welke



8

ook den. niet-athleet in staat stellen onder alle omstandig

heden zich duchtig teweer te kunnen stellen tegen gewapende

of

ongewapende aanranders. Hiertoe zijn de volgende een

voudige oefeningen geheel voldoende.

Het

zal vreemd lijken, dat ik begin met

„klemmen ,

die

alle, behalve de „kom mee, alsjeblieft",

meestal

slechts kunnen

worden uitgevoerd als de aanrander of tegenstander vooraf

door 'n worp neergegooid is. Echter is hef beter eerst de

„klemmen te kennen, opdat, als ik later bij de worpen naar

één of meer klemmen verwijs, men bij het begin van den

worp reeds

weet

wat het doel is.

Uitdrukkelijk

waarschuw ik bij het instudeeren vooral niet

w

te zijn en nooit met rukken te werken. Gelijdelijk glijdend

geen brute schokken. Gaat het bij een werkelijk gevecht

op leven en dood en is er

geen

aanleiding iets te

wagen

om

vreeselijke verwonding van den tegenstander te voorkomen,

ja, ruk dan maar. Geloof echter

niet

te spoedig, dat ruwheid

noodzakelijk is. Dadelijk vechten en dan zoo ernstig mogelijk

bezeeren, dat is de

eenige

verdediging van den weerlooze.

Afwachten tot hij wordt aangevallen en dan nog zacht op

treden, dat is 't voorrecht en tegelijk de plicht van den

weerbare.

Wie bij het oefenen als slachtoffer optreedt,

schame

zich

niet de drie tikjes te geven ten teeken, dat hij zich als over

wonnen beschouwt. Die „schande is gauw over en straks is

de ander in uwe

macht.

Maar als ge te lang wacht, bezeert

ge u door eigen schuld en mogelijk zoo erg, dat dit niet

spoedig over is.

Ik moet

hier waarschuwen tegen de vele waardelooze zoo

genaamde ju jutsu-klemmen, die hier te lande

—

en

elders

—

vaak voor

echt-Japansch

worden versleten. Vele zijn zeer

aardig op papier, doch te n ïef om praclisch uitvoerbaar te

zijn, ze zijn, waar de Japs hun geheim bewaarden, ontstaan uit

de

behoefte

der blanken naar — desnoods imitaties — van

de trucs der gelen. Maar de kunst bij de slimme Japanners



9

i n 2000 jaar ontwikkeld tot wat ze nu is, wordt heusch

niet nagemaakt of verbeterd door Europeanen. Bij elke

echte

j u

jutsu-klem

is tegenstand bieden met de niet-gevangen

lichaamsdeelen onmogeli jk, ja elke poging daartoe veroorzaakt

n

onwillekeurige beweging van den overwinnaar, die het

tegen

spartelend slachtoffer nog meer pijnigt. Verd er steunen i n de

echte

klem beide armen of (en) beenen van den ju jutsuer

op elkaar, en werkt hij met z i j n lichaamsgewicht, zoodat de

klem nooit kan „ l o s g a a n en zonder dat men bijzondere spier

kracht behoeft te bezitten, op den

„ h e f b o o m

wel honderd

maal de hoogstens noodige kracht kan worden uitgeoefend.

Vingers

in de oogen steken of in de n neus, vingers ver

keerd buigen, enzoovoort z i j n kinderachtige

fantasieën

op

't echte ju jutsu.

V o o r kleeding drage men een zeer sterk jakje zonder kno o-

pen, zeer

w i j d

en ruim over elkaar slaand, met

half

korte,

wijde

mouwen, zooals de kiekjes 't toonen. 't Jakje wordt dicht

gebonden door 'n gordel van 't zelfde goed. Verder een linnen

broekje. De Japs dragen niets meer dan dit. Europeanen,

die meestal slecht ontwikkelde teenen hebben, en deze dus

spoedig verwonden, raad ik voetbedekking te dragen en wel,

om tegelijk de kuit en scheen te beschermen bij het leeren

van

den enkelworp, zeer zware l nge kousen. N a veel moeite

elders verschafte de Breifabriek Poot Co ., te Leiden, mij

eene kous, die ik kan aanbevelen en die weinig slijt. Schoentjes

mogen

volstr kt

niet gedragen worden. Wi e geen

echte

Japansche

j u jutsu-matten heeft, doet voorts

wèl

een of meer zware truien

met lange mouwen aan te trekken om zoolang hij nog geen

val-expert is, niet te hard neer te komen, ook z i j n elastieken

kniebeschermers met reepen v i l t er op genaaid, zeer goed

om

de

knieën

te beschutten, terwijl in elk

geval

een goed

passende suspensoir, zooals Engelsche en Amerikaansche

jockey's en sportslui die gebruiken, onmisbaar is . Meest prac-

tisch z i j n wel die, welke geheel van rubber en i n den vorm

van 'n nauw zwembroekje

z i j n .



°

De armklem.

(Zie plaat 3. In de photo is om de ligging van den gevangen

arm beter te toonen, een variant

gegeven

van de arm klem.

De beste

houding is met

t

rechterbeen over

s vijands

borst,

deze

omlaag drukken).

Deze klem, in Japan de jude nete of armbreker genoemd,

is de meest bekende. De Japansche ju jutsuers pasten haar

herhaaldelijk toe bij demonstraties en wedstrijden.

Gewoonlijk wordt deze klem aangelegd als men zijn tegen-

stander ter aarde

heeft

geworpen en zelf is blijven staan.

Na

den enkelveger wijs ik hoe zij in zoo n geval wordt

toegepast,

en behandel haar nu voor het geval, dat

uw

tegen-

stander achterover op den grond ligt en gij op zijn borst

zit. De natuurlijke beweging van den man onder u is een

slag of grijpen naar uw lichaam. Hierop is de klem inge-

richt.

Stel, dat de vijand zijn rechterarm omhoog brengt.

Gij handelt dan als volgt. Schuif naar voren op zijn borst,

uw gewicht flink op hem drukkend, buig uw linkerbeen en

strek uw rechter, den voet stevig vlak op den grond plaat-

send, grijp met uw linkerhand s vijands rechtermouw iets

boven den elleboog en trek die in de hoogte, zoodat de

schouder eenigszins van den grond gelicht wordt. Pak met

uw rechterhand zijn boord of hemdkraag en

druk

zijn strot

stijf naar beneden (bij oefenen n lapel van t jakje en niet

op strot

drukken,

doch boven op de borst).

Houd

hem nu

neer met uw gestrekt rechterbeen en, aanvankelijk nog, met

uw gestrekten rechterarm, draai u op uw zitvlak als spil,

dit zoo dicht mogelijk bij zijn rechteroksel schuivend, een

halven

cirkel

linksom en zwaai (als t ernst is met stevigen

slag) uw gestrekt linkerbeen buitenom zijn rechterarm, over

zijn hoofd en plaats het (als t ernst is, sm jt het) op zijn

hals onder zijn kin. Alles geschiedt zéér snel. De linkerhand

behoudt haren greep aan zijn rechtermouw, uwe

gestrekte

beenen drukken den vijand op keel en borst neer, om sterker



3

e

armklem

3



3

te liggen haakt gij uwe

voeten

over elkaar. Daar gij vlak

boven zijn oksel gedraaid

zijt,

ligt gij nu bijna onmiddellijk

daartegen met uw kruis. Uwe tegenelkaar gedrukte liezen

omklemmen s vijands rechterbovenarm.

Laat

u nu achterover

vallen, houd uw

greep

met linkerhand, zorg, dat de elleboog

zoo ligt, dat bij het strekken van den arm de handrug omlaag,

de palm boven komt. en pak met uw rechterhand zijn gevangen

rechter, trek aan de hand, opdat de arm over de rechterzijde

van uw lichaam

gestrekt

wordt en

draai,

uwe bovenbeenen

stijf tegenelkaar opdrukkend en uw geheele lichaam oplichtend,

opbollend, met uwe heupen t hoogst, met uwe beide kuiten

en uwe schouders

als

rustpunten, de

gevangen

rechterhand

rond

in de richting van den duim en

druk

ze tegelijk omlaag.

A ls ge

wenscht

laat uw linker de mouw los en helpt uw

rechter. De gevangen arm wordt toch door uwe

beenen

vastgehouden.

D it

alles

is é é n e

beweging

en behoort in „oor logst i jd in

enkele seconden

verricht te worden.

E r n s t i g e

w a a r s c h u w i n g . De klem is hier ge-

geven zooals

zij t vreeselijkst werkt, pas haar zoo

niet

toe bij

het

oefenen.

Begin om te leeren, er mee, dat

t

slachtoffer

zich niet

verzet en leg dan in langzaam tempo en uiterst

voorzichtig de klem aan. Ruk dan b.v. bij het achterover-

vallen s vijands arm ni t mee, strek dien pas over uw lichaam

als gij ligt en doe t dan kalm, oplettend of ge

reeds

pijn

veroorzaakt of t signaal

gegeven

wordt

Licht

als t spel is,

uwe heupen

niet

op.

Bijzondere gevallen. Grijpt de onderliggende man met de

linkerhand,

dan blijft de beweging hetzelfde, lees dan steeds

voor rechts links en omgekeerd. Zit gij bij den aanvang niet

op uw vijand, maar ligt of staat gij

naast

hem, dan is t

toepassen

t

zelfde.

Grijp,

zoodra hij een arm

uitsteekt,

dezen

beet zwaai uw linkerbeen (als de rechterarm gegrepen wordt)



35

over

zi jn keel,. enzóovoort. In dit geval kan uw rechtervoet

als op de photo eerst of aldoor tegen s vijands

oksel

gedrukt

worden.

Ik prefereer echter dadelijk n a t overzwaaien van

t kinhouden d been, t opdrukken van t borsthoudend.

Slaat de man de vingers van beide handen i n elkaar, u

aldus belettend den gevangen arm te strekken, steek dan

uw linkervoorarm onder z i j n rechter, plaats den uwen met de

beenderen tegen z i j n rechterpols, onmiddellijk onder de hand,

grijp

met uwe rechterhand uw lin kerpols en trek met beide

z i j n

pols naar u toe.

Zijne

band wordt dan op den arm

gedrukt en hij moet van pijn loslaten; strek daarna

z i j n

rechterarm.

Studeer alle variaties, als linkerarm naast den man liggen

staan

nzóovoort

goed, maar voorzichtig in.

Let in deze beweging en

altijd

als druk op den elleboog

wordt uitgeoefend, op, dat t steunpunt iets boven den elleboog

komt.

Dus hier, dat z i j n elleboog boven uw rechterdij ligt

Pas

steeds

den Japanschen greep toe om iemands armen,

d. w. z. grijp niet met rondgehouden han d en naar ronde

armgedeelten,

doch breng uwe hand vlak tegen de vlakke

zijden

van z i j n pols of open hand. Met zeer weinig kracht

houdt gij dan z i j n arm nog zekerder dan dat gij rond met

rond willende

houden,

gaat

knijpen.

De voe tk l em.

Jap. esjei ét é of

beenbreker.

Zie

plaat

4 .

Deze klem wordt aangelegd als de vijand achterover op

den grond ligt. Gij ze l f kunt staan, liggen of geknield zqn al

naar het uitkomt. Behandelen we eerst de staande houding.

l s gij uw vijand geworpen hebt en gij bij zijne voeten staat,

is

z i j n natuurlijke beweging naar u te trappen. — Doet hij

di t n ie t dan pakt gij z i j n been en

tilt

het op. — Stel, dat

hij

met t rechterbeen

trapt.

Ontwijk

den

trap

door naar

links

te springen, buig voorover en sla uw rechterarm van boven



4

i g 4 De voetklem



35

om zijn enkel, druk uw rechterarm tegen uw lichaam,

plaats, alles in ééne beweging, uw linkerhand op zijn rechter-

scheen iets onder de

knie,

leg uwe rechterhand op uw

linker

onderarm, geef als 's vijands voet nog niet goed ligt dezen

n oogenblik ietwat

vrij

maak daarvan gebruik door voorover

te buigen en den voet met de wreef

stijf

in uw oksel te

drukken, pers den rechterarm tegen uw lichaam, druk met

gestrekten linkerarm 't gevangen been neer, trek uw rechter-

onderarm, op welken zijn achterbovenenkel rust, omhoog, via

uwe rechterhand en linkeronderarm op 's vijands eigen been

steunend en ga goed rechtop staan, ja buig u achterover,

den vijand bij 't been optillend.

D it

alles is voor „oorlogstijd , handel bij

't

oefenen niet

zoo geprononceerd, vergenoeg u daar met den stand door

Apollo en Uyenishi op de photo ingenomen.

Bij 't aanleggen van deze

klem

in liggende houding wordt

('t gevangen been 's vijands rechter zijnde) uw rechterbeen over

's

vijands lichaam gelegd in de

richting

van zijne lengte-as en

tusschen zijne beide beenen in, uw linker daaraan evenwijdig

aan den buitenkant van

zijn

rechterbeen, daarna op

zijn lichaam

uwe voeten in mekaar haken en uw

lichaam

strekken, des

noods als in vorige klem heupen opwippen afzettend op 't

gestrekt gehouden rechterbeen.

Bij

trappen met 't linkerbeen volgt uit bovenstaande hoe

dan

te handelen. Le.es dan

steeds

voor rechts

links

en omge

keerd.

In sommige boekjes door niet-ju jutsuers geschreven

wordt

aanbevolen bij

't

grijpen van b.v.

't

rechterbeen dit onder

den

linkerschouder te nemen op de bovenomschreven

wijs,

dan

tusschen 's vijands beenen te gaan staan en zijn

linker

been neer te drukken met uw rechtervoet. Dit is

zéér

onhan

dig

omdat:

i ° .

Gij, door met één voet op 'n

anders

been te

staan,

uw

evenwicht in groot gevaar brengt, 'n onvergeeflijke fout.

2°.

't

Onmogelijk

is

n

been vast te houden met 'n voet.

3°.

Gij u blootstelt aan 'n

trap

met 's vijands linkervoet,.



36

wat .niet mogelijk is als gij buitenwaarts blijft want

trapt

hij

dan links voordat de

klem

werkt, dan

danst

gij slechts

naar

links den gevallene op

zijn

rug latende ronddraaien.

Ten overvloede is, als gij uw aandacht bepaalt bij wat

noodig

is,

n.1.

de voetklem, deze zoo snel gelegd en werkt

hij zoo vreeslijk, dat t slachtoffer niet denkt aan tegenweer.

Ligt uw

tegenstander

voorover, plaats dan als hij schopt,

b.v. met linkerbeen, uw linkervoet in

zijn

linker knieholte en

vouw

t onderbeen op t bovenbeen, door de

teenen

met uw

rechterhand te grijpen en omlaag te drukken en met uw

linkerhand

t been bij den enkel vast te houden.

Zijn

kuit

moet over uw linkerwreef, «iet over uw

teenen

komen, plaats

dus uw voet flink ver over

zijn

dij.

De

greep

in achteroverliggende houding is zekerder dan deze.

De

carotisklem.

N a

de bovenbeschreven

armklem

is deze zeker wel de.

meest

bekende en geduchte. Men vergelijkt haar met den

knock-out slag, den kaakstoot van het Engelsch boksen, daar

hij als deze alleen verdooving van den tegenstander beoogt.

Echter, al is de kaakstoot een betrekkelijk zachte verdedi

gingswijze, de carotisklem is humaner. Zij verdooft niet

terstond, dreigt aanvankelijk slechts, volgt geen onderwerping

dan volgt geleidelijk, zonder eenige ruwheid, verdooving.

Naar

men wil zouden Japansche chirurgen op deze wijze

hunne p tiënten verdooven voor het uitvoeren van operaties.

De verdooving treedt in doordat de slagaderen worden toe

gedrukt en de bloedtoevoer naar het hoofd dus tijdelijk

ophoudt of althans vermindert. De truc is zonder gevaar naar

t schijnt, althans ik bemerkte nooit nadeelige gevolgen en

hoorde of las er evenmin van. t Ju jutsu kent ook

eene

ver

stikkende

klem,

de luchtpijpklem, deze is echter gevaarlijk,

ook in de gevolgen en bij t oefenen, waarom ik alleen de

humane, meer verfijnde carotisklem geef.



ig 5 Do carotisklem in

onderliggende

houding

7



38

Deze klem kan onder alle omstandigheden worden toe-

gepast,

't zij beiden staande, op de

k n i e ë n

liggende, één

liggend, hoe men ook wil, zelfs als gij neergeworpen wordt

en onder ligt. Deze laatste positie verduidelijkt photo 5, zij

is natuurlijk de meest ongunstige, maar toch gelukt de klem

best, als gij nauwgezet gestudeerd hebt.

Sla

uw beide beenen om 's vijands lichaam en belet hem

aldus op te staan. Houd hem met uw rechterhand bij mouw

of

jaskraag neer en plaats eerst zorgvuldig uw linkerhand,

breng

deze

namelijk langs den

linkerkant

van 's vijands hals

en grijp

flink

naar achteren zijn jaskraag stevig beet (bij

straatvechten dus niet den boord doch de

jas

Stijve linnen

boorden doen de truc nog eerder gelukken dan op blooten

hals) met de vingers onder den

duim

op den kraag, trek nog

niet om geen argwaan te geven, laat uw rechterhand los,

steek

deze ongemerkt onder uw linkerarm door en plaats ze

als uw linker, doch aan 's vijands ••«•A&rachtemek. Span nu

plots uwe voorarmen,

draai

uwe handen met de palmen naar

boven, zoodat dus de beenderen van uwe handen van de wijs-

vingers

(soms duimwortel)

tot en met den pols rechts en links

tegen de weeke streek

drukken,

die beneden 't kaakbeen,

onder 't oor ligt. Uwe armen staan als 'n schaar, maar

draaien

om

't steunpunt (waar zij op elkaar rusten).

Zoek

't effect

meer in 't gemakkelijke omdraaien, dan in 't krachtig drukken.

Ook voor deze klem is kracht overbodig, koelbloedigheid,

zekerheid en goed begrip noodzakelijk.

Om den vijand 't opstaan te beletten, houdt gij óf met

uw beenen zijn lichaam omklemd, öf gij schopt bij 't aan-

leggen van de klem, als in de photo, met uwe

voeten

met

kracht tegen s vijands dijen.

In liggende houding moet de klem öf met stijfgestrekte, óf

met sterk gebogen armen worden uitgevoerd, in staande

positie is alleen de

gebogen

wijze zeker.



Fig. 6. De „ om mee, asjeblieft "

39



40

De „ om mee, alsjeblieft "

(Zie

plaat

6).

Deze

klem

wordt in ju jutsu-matches niet

toegepast,

doch

werkt uitstekend

tegen lastige bezoekers, die ge zonder vechten

of

schreeuwen, kortom zonder

«druk te

buiten uw huis of

tuin wilt

werken. Het Japansche en vele

andere

politiekorpsen

gebruiken

ze. Ze is eenvoudig, toch wordt in handboekjes

vaak met deze

klem

geknoeid. Positie beiden

staande. Maak

u,

al naar t

wenschelijk

blijkt,

vriendelijk

sprekend, zachtjes

öf

snel, beslist grijpend, met uwe rechterhand meester van

s vijands rechterpols, trek de gevangen hand vlug naar voren

en ietwat naar rechts haar palm opwaarts houdend en sla —

natuurlijk

geschiedt alles vlug — uw linkerarm over

zijn

rechterbovenarm, steek uw linkeronderarm onder

zijn

gevangen

rechteronderarm, schuif door tot uw onderarm onder zijn

boven rm

ligt, (in de photo is de arm iets te laag), plaats uw

linkerhand op uw rechterpols. Druk nu uw rechterhand om

laag en uw linkeronderarm omhoog, steunend met de

linker

hand

op rechterpols en ga goed rechtop, tot achterover staan.

G ij

kunt nu met uw gevangene wandelen, waarheen ge

wilt

en

zoodra hij tegenwerkt versterkt gij den druk.

Voor

den linkerarm

gaat

de beweging geheel t zelfde. Ook

in deze klemmen zij men

uiterst

voorzichtig en forceere

vooral

niet. Bedenk, dat met alle deze grepen een jong meisje n

Hackenschmidt

of n Johnson den arm of t been kneuzen,

breken of scheuren kan. Wees dus zeer zacht als gij met

n

gelijk-sterke werkt. Ontzie

vooral

alle sterke, maar zoo

vaak stijve menschen.

Men

lette er op

„plat

te grijpen, niet rond, als in de

armklem

besproken.

Wie zéér

korte armen heeft, kan in plaats van

zijn

eigen

rechterpols, met de linkerhand

zijn

eigen jaslapel grijpen. De

gewone

klem

is echter zekerder.



D E W O R P E N

Ook

al

meent

men terstond een

klem

te kunnen toepassen,

toch

is t goed uw aanvaller vooraf te werpen. In

n

ernstig

gevecht op straat stort hij vaak zoo hard

neer,

dat verder

werken

overbodig is, maar ook al komt hij er physiek goed

af, de psychische

invloed

van den val ontwapent uw tegen

stander,

verwart hem en in dit oogenblik legt ge zeker en

vlug uwe klem.

B ij het instudeeren der worpen is het dragen van n ju jutsu-

costuum noodzakelijk. Men zorge er voor nauwkeurig te werken

als in de

inleiding

aangewezen,

n.1.

voor alles

evenivichihoudend

dansend, glijdend; meegevend zoodra de ander u trekt of rukt.

Buig nooit voorover, doe niet

„houter ig .

Wie t bevalligst

beweegt, werkt t

best.

Ook bij de worpen doet kracht niets.

W ie

er zonder krachtgeven niet komen kan,

stake

t oefenen

en leze eerst den worp. Gij werkt ook hier steeds met hef-

boomen,

dus is luttele kracht noodig.

De enkel veger.

Zie

plaat

7).

In ernstig vechten zal n Europeaan dezen worp mogelijk

zelden toepassen, tenzij hij hem zeer goed kent.

Toch

is om

de

andere

worpen te kunnen begrijpen beoefening van deze

eenvoudige truc noodig.

Positie

beiden

staande.

De aanval kan

zoowel

op t rechter-

als op t linkerbeen geschieden. Stellen we hier t rechter.

We

nemen aan, dat gij elkander op ju jutsu-wijze vasthoudt,

n

.1.

gewoonlijk

eene

hand aan de mouw, de andere aan de

Iapel van de jas uws partners en de duimen onder, de vingers

over het goed. Gij danst nu zoo rond, af en toe voorzichtig

de handen van positie veranderend en schijnbewegingen uit

voerend om de

aandacht

af te leiden. Daar is de

gelegenheid:

uw

partner doet n

stap

voorwaarts of zijwaarts. In fig. 7

maakte hij n pas zijwaarts met t rechterbeen en wit nu

4i



i g 7 De enkelveger

4



43

't linker bijtrekken. Zorgdragend voor alles zelf uw evenwicht

te bewaren, slaat gij met g str kt been uw linkervoet met de

voorzooi (vooral niet met de

teenen

of met den zijkant van

uw voet) tegen het achterzijgedeelte van zijn rechterenkel

en „veegt dezen weg en omhoog naar voren rechts. De

been-

beweging moet vooral geen schop of trap zijn doch 'n oplichten

en wegduwen, zij bedoelt den ander te werpen, niet hem te

bezeeren. Tegelijk met den beenaanval, trekt gij even met 'n

ruk aan de kleeren van uw partner dezen omhoog en dan

ter-

stond, in eenen door, naar

links

en omlaag, tegelijk draait

gij zelf linksom, hem met uwe armen meetrekkend, onderwijl

uw linkerelleboog naar uw linkerzijde brengend. Door dezen

gemakkelijken worp gooit gij den sterksten man neer.

Behoud vooral als hij valt uw evenwicht, ga door met links

draaien en loop achteruit,

zijn

rechterarm bij de mouw

vasthoudend, gij hebt nu alles gereed voor de armklem, die

ge 't best aanlegt, door uw partner rond te draaien, totdat

ge met één ruk uw linkerbeen op

zijn

hals werpt, zitten

gaat, enzóovoort als onder de klem beschreven. Gij kunt in

n straatgevecht ook den arm loslaten en 'n

andere

klem

aanleggen, daar uw aanvaller toch te onthutst is om niet te

blijven

liggen, doch de zekerste weg is de armklem.

Om gelegenheid te krijgen den worp bij 't vooruit loopen

te doen, stapt gij achteruit, uw partner volgt u en zoodra

hij op 't punt is zijn voorwaarts geplaatsten voet neer te

zetten, duwt gij dien weg.

Deze

worp heet in 't Japansch bij voorwaartsche beweging

esjei héré en bij zijwaartsche o kjoerei esjei,

respectievelijk:

't been wegvegen en 't been wegzenden of dragen.

De maagworp.

Jap. sjoctemei of zich

opofferen.

Zie plaat 8).

D i t is op

tooneel

de worp, die 't

meeste

succes heeft en

in

een straatgevecht de vreeselijkste, daar de geworpen man,



44

i g

8 De

maagworp



45

als hij niet uitstekend vallen kan, groote kans loopt, z i c h

ernstig te bezeeren. Hi j wordt uitgevoerd als uw vijand op

u

toeloopt of wel vooroverhangt als 'n worstelaar en er is

dan bijna geen kracht voor noodig.

—

Op de photo slaat de

te werpen man stil en krom wat onjuist is. De aanvaller

echter is in juiste positie. — Wi l uw tegenstander niet op u

toeloopen, duw hem dan achteruit, hij werkt dan tegen en

schiet dus vooruit zoodra gij uw achterwaartschen druk staakt.

G i j

hebt uw op u aanloopenden vijand bij den jaskraag of lapels

o f

grijpt hem daar zoodra hij bij u is.

B u i g

door op uw rechter- of

linkerbeen, buig ook het andere, hef het omhoog en plaats uw

voet — alles geschiedt natuurlijk

zéé

vlug

— in de maag van

uw vijand, niet te hoog, de voorzooi moet de punt van de

maag drukken, zet u zachtjes op uw zitvlak, zak geheel achter

over, uw vijand meerukkend aan

z i j n

jaskraag en hem mee

gevend met uw been.

Zorg

stevig te liggen op uw schouders.

Zoodra uw vijand, die door z i jn „ g a n g , traagheid of te wel

„schot

in deze beweging veel meer helpt dan gij, door uw

rak en

zijn

„ g a n g zoover doorgeschoten is, dat uw hem

steunende voet bijna loodrecht boven uw heup is, strekt gij

plots met 'n ruk uw been en laat z i jn kraag los. Hij schiet

dan in een boog door de lucht en komt met het hoofd omlaag

neer. Is zulks nog noodig, dan kunt gij arm-, voet- of carotis

klem

aanleggen. Bij sport-ju jutsu wordt 't afzetten met den

voet zacht uitgevoerd en de greep aan den kraag van den

geworpene aangehouden. Zoodra hij

ligt,

duikelt gij over uw

hoofd achterover en komt dan schrijlings op z i jn borst met

de

beste

kansen zoowel voor carotis- als voor armklem.

Deze

worp is bij kalm instudeeren veel moeili jker dan bij

werkelijk

vechten of matchen, in 't laatste geval is geen kracht

noodig, doet 's vijands gang alles. Oefen u er in zoo stevig

op uwe schouders te liggen, dat gij den ander eenige tellen

i n

balans houdt op uw gestrekt been. In gevecht of match

houdt ge natuurlijk geen rusten of

„ s t a n d e n ,

dan

gaat

alles v l u g .



46

Zorg

vlak voor, bijna onder uw

tegenstander

te gaan zitten.

Loopt hij snel op u toe, dan behoeft ge

daarop

zoo nauw

niet te letten.

De

schouderworp.

Jap. si-o-ei-needzj of schouderworp. Zie plaat 9).

Positie

b.v.

gewone ju

jutsu-houding, tegenover elkaar

staande

met uw linkerhand hebt gij 's vijands rechtermouw, met uw

rechter zijn linkerlapel vast. Maak een pas achterwaarts met

uw

linkerbeen, leun onder het

stappen

reeds wat links over,

draai, zoodra ge uw linkervoet op den grond

plaatst,

plots

een halven draai links om, tegelijk diep doorbuigend. Gij

staat nu als op de plaat, vlak voor en in dezelfde richting

als uw

tegenstander,

uw rechterschouder

hebt

gij onder zijn

rechterbovenarm

gebracht, uw zitvlak drukt

tegen

zijne dijen.

Ruk

nu, vooral met uw linkerarm trekkend, den man over

uw

schouder, strek tegelijk met scherpe, plotselinge beweging

uwe beenen, aan 't eind door 'n achter- dan opwaartsche

beweging van uw zitvlak uw man opwippend en buig terstond

in

éénen óór uw romp scherp voorover. Gij werpt zoo den

zwaarsten man over den schouder.

Zoodra hij neer is, achteruit loopen, hem meetrekkend en

onder 't loopen 't gestrekte linkerbeen over zijn keel slaan en

armklem

toepassen.

De

beweging kan ook over den linkerschouder worden

uitgevoerd.

Voorzichtig instudeeren

De handworp.

Zie

plaat

10).

Onder den naam „handworp geef ik hier 'n werpen-door-

pijn,

niet thuis behoorend tot 't wedstrijd-ju jutsu, omdat een

geoefend ju jutsuer dezen aanval gemakkelijk zou afslaan, maar



i g 9 De schouderworp

47



8

aardig om in gezelschap te vertoonen en bijzonder belangrijk

voor straatgevechten-in-Europa.

Men ga als volgt te werk in een straatgevecht of bij ge

vaarlijk dreigen van overmacht. Loop vastberaden op den

aanvaller

toe, grijpt met uwe linkerhand zijn rechterhand bij

de uünzij e (valt de ander aan, des te beter, dan g ft hij

u zijne hand), ruk die hand snel in kleinen boog tot op

de hoogte van zijn rechterschouder, zijn arm in den elleboog

buigend,

pak onderwijl met uw rechterhand de pinkzijde van

zijn

rechterhand en voer nu

t g lijk

de volgende bewegingen

uit: Druk de gevangen hand plat op den voorarm, palm

omlaag, draai de hand buitenwaarts, d. w. z. naar uw

linker

hand

en

draai

zelf om uw eigen as, voor uw evenwicht

zorgend, links om. Ga door met

drukken

en draaien, zorgend,

al drukt gij den arm ook steeds lager, dat de arm toch

gebogen blijft, niet „zakt ten opzichte van s vijands rechter-

sohouder. Als gij de truc goed uitvoert

toch,

gaat door de

pijn

de schouder mee, werkt ge niet goed, dan zakt de arm

alleen en is loswerken mogelijk.

Als gij deze beweging uit zelfbehoud ruw uitvoert, wordt

de arm vreeselijk gehavend alvorens uw slachtoffer op den

grond ligt en is dus daarom verder werken overbodig. Gaat

gij humaner te werk, zoodat de man valt zonder nochtans

gewond te

zijn,

dan kunt ge gemakkelijk de armklem aan

leggen. Ook de carotis- en beenklem kunnen worden toege

past.

Minder

zekere maar in

Europa

voldoende klemmen, bij

welke gij niet op den grond behoeft te zitten,

zijn:

Druk, als de man ligt, uwe voeten aan weerszijden tegen

den elleboog van den gevangen arm, dezen aldus vastleggend,

houd zijne hand in dezelfde positie, draai deze naar buiten

en druk ze neer als hij zich verzet.

b

Plaats, zoodra de man ligt, uw rechtervoet op zijn rechter

schouder met uw hiel in zijn oksel, buk u voorover, strek

den gevangen arm zijwaarts over den grond uit, den greep

behoudend en draai verder bij verzet



9



5o

D e positie der handen bij dezen worp behoort bij geopende

hand van den

tegenstander

aldus te z i j n . Linke rhand duim-,

rechterhand pinkzijde. D e vier vingers van elke hand op

r|jtje naar boven tegen de ondergedeelten van de beide

buitenste middenhandbeentjes aan de handpalmzijde. De beide

duimen drukten op den handrug, de rechter bovenaan iets

lager dan tusschen de knobbels van pink- en ringvinger, de

linker vlak daarnaast bij den ringvinger. Tarro M y a k i plaatst

de tweemaal vier vingers op den pols Houdt de vijand de

vuist

gebald, houd dan uwe handen ook meer in

vuist

houding, niet gespreid als boven, druk dan ook met het

geheele eerste lid van den duim en belet met de muizen van

de duimen en met de handpalmen 't losmaken van de ge

vangen vuist.

De beweging geschiedt even gemakkelijk op de linkerhand.

Zorg i n

„oorlogstijd

er vooral voor alles in één zwaai te

doen, van 't

eerste

vastgrijpen van de hand totdat de man

neerligt toe.

Wees bij het toonen van deze truc in gezelschap vooral

voorzichtig.

Beter, dat hij mislukt doordat gij te angstvallig

te werk gaat, dan dat een ongeluk geschiedt.

Het afweren van revolver-, mes-, stok- of

vuistaanval

van

boven, ontwapenen

van den

aanrander

en

aanleggen van de klem.

Zie plaat xx).

Het schijnt ongelooflijk, dat men een gewapenden aanrander

zonder belangrijk gevaar weerstaan kan, ja dat zelfs

eene

vrouw

dat doen kan. Toch is dit zoo.

A l l e

klemmen en

worpen in dit boek gegeven,

z i j n

terwijl

ik tegenwerkte, op

mij

uitgevoerd door dames. De revolver- en mesaanvallen



i

studeeren we in met houten mes en ongeladen revolver. Ik

tracht te steken en te schieten en een

derde

controleert of

t mes of de schoten getroffen zouden hebben. Na

eénig

oefenen is daarop geen kans.

Hieronder

volgt de verdediging tegen

mesaanval

uit de

hoogte. Op geheel dezelfde wijze

gaat

gij te werk bij stok-

attaque,

vuistslag,

enzóovoort.

Bij revolveraanval zal de arm

van den

aanrander

gestrekt, niet omhoog worden gehouden,

toch

past dézelfde

verdediging, behalve, dat — bij aanval

met rechterhand — gij deze

naar

s vijands

re hterzijde

weg

slaat met een zwaai welks baan een hoek van

pl.m. 30

0

met

waterpas maakt.

Natuurlijk

kan de arm pas weggeslagen worden als de vijand

dichtbij u is — spring daarom terstond op hem toe — doch

eerder

sticht men ook geen kwaad met een revolver. Proeven

hebben bewezen, dat zelfs lieden, die wel schijfschieten met

de revolver, als ze op

menschen

willen vuren, missen. Om

die miskans

nog te vergrooten kunt gij, als gij nog te veraf

zijt om aan te grijpen, t een of ander met

n

theatrale, doch

snelle beweging

naar

s mans hoofd werpen.

V indt

gij niets

om

te gooien, doe dan maar alsof, t Dient toch alleen om

hem in verwarring te brengen en dat gelukt in zoo n geval

gemakkelijk.

N u

de aanval. Stel mesaanval met rechterhand van boven

en afweren met linkerarm. Spring op den rechterschouder van

uw aanvaller toe, dus

links

voorwaarts.

Houd

uw linkerarm ge

bogen voor uw borst en sla dezen arm uit

naar

links-hoog in

eene

lijn welke een hoek van pl.m.

6o°

met t waterpas

Vormt,

tegelijk

den arm stijf strekkend. Dit afweren mag geen kwestie

van

kracht

zijn

doch van snelheid. De aanvallende arm

wordt uit de richting geslagen,

naar

buiten. Een ondeelbaar

oogenblik

na uw

linker

zwaait gij uw gestrekten rechterarm

snel

naar

boven met de voorzijde tegen den binnenkant van

s

vijands bovenarm. Gij buigt nu den linkerarm, schiet met

den rechter zoo ver mogelijk onder den aanvallenden boven-

I



5

Fig

i i

Het afweren van mesaanval van boven Eerste positie



53

arm door, buigt dan ook den rechter en grijp met de rechter

hand uw

linker,

die is

blijven

drukken tegen

s

vijands

pols.

Druk nu als in photo

11

met uw beide handen den gevangen

voorarm

achterom naar beneden, terwijl de bovenarm door

uw

rechteronderarm in schouderlijn gehouden wordt. De

gemartelde onderarm moet in n hoek van pl.m. 6o° ten

opzichte van den bovenarm staan. Bij vuistaanval gaat gij

nu terstond door met den smoorgreep, bij mes- en revolver-

aanval kunt

gij uw aanrander met zijn eigen wapen treffen,

door

zonder den achterwaartschen druk op te heffen zijne

rechterhand met uwe beide handen te grijpen, die hand om

te draaien naar binnen toe,, naar rechts ten opzichte van

uzelf,

wat vreeselijke smart veroorzaakt en dan t mes in zijn

keel te slaan of zijne vingers zoo te persen, dat t schot

er door gaat.

Ook kan men aldus handelen, wat humaner is. Dit geldt

ook bij stokaanval. Draai de hand steeds naar rechts en vouw

ze op den voorarm, met de palm omlaag. Nu moet de man

na één of meer seconden wel zijn wapen

loslaten.

Gij kunt nu

hem van u stooten en t wapen oprapen en hem daarmede

dreigen

of wel t ding als t gevallen is wegtrappen en den

smoorgreep aanleggen.

i t

geschiedt aldus. Houdt de hand van uwen aanvaller

in geheel dezelfde positie als nu met uw rechterhand, die ge

daartoe met de opwaarts gehouden palm tegen zijn omlaag

gedrukte palm houdt, uwe vingers en

duim

om den handrug

klemmend.

Laat nu met uw linkerarm los, ruk aan den

gevangen arm, uw slachtoffer rechtsom (naar uwe positie

gerekend) en spring

zelf

vlug om den arm heen totdat

gij

achter hem komt te staan in den stand van photo 12. Uw

linkerarm slaat gij fluks over zijn linkerschouder, onder zijn

kin en brengt uw hand en pols aan de rechterzijde van zijn

hals, daar flink naar achteren zijn jaskraag stevig grijpend

(op de photo is de hand los voorgesteld). Uw rechterhand

heeft nu s vijands rechter in den ondergreep en niet zooals



5



55

op photo

12

in den bovengreep, terwijl de gevangen hand ook

eenigszins gevouwen, met de palm

neer

behoort te zijn.

Overigens is de photo juist. Draai nu de rechterhand. Trek

met uw

linker

aan den jaskraag, uw voorarmbeenen tegen

s vijands keel drukkend, loop snel achteruit, trap uw vijand

in

de knieholte op de „veegwijze en help hem met n ruk

in zittende houding op den grond. Gij verkrijgt nu een

bij-

zonder soort van carotisklem op de volgende wijze: (zie

photo

13,

op welke echter links is, wat als vervolg op t be

handelde rechts moest zijn,

enzóovoort.

Dit is geen bezwaar,

daar de

klem

dezelfde is en men

altijd

met beide handen

moet leeren werken. Dit is de klem na t afweren van aanval

met linkerhand). Gij knielt achter uw man, met de linkerknie

verder achteruitgaan belettend. Uw linkerarm en hand blijven

n vorige positie. Uw rechter laat de gevangen rechterhand

los,

hem

naar

de hoogte stootend, en schiet onder

s

vijands

rechterbovenarm door

totdat

zij tegen zijn achterhoofd

ligt.

N u

t hoofd, desnoods met behulp

Van

uw schouder, voor

over drukken. Uw linkervoorarm tegen de keel houdend

totdat

hulp komt of in nood totdat bewusteloosheid intreedt.

Men

kan ook den rechterarm

over

s vijands rechterarm

brengen, vuist achter zijn schouderblad. Deze arm nu

achteruit drukken en alleen met uw

linkers houder

t hoofd

neerbuigen.

Het hierboven gegeven einde van de verdediging kan door

heeren zoowel als door

dames

worden

toegepast.

Een

heer

kan na t losmaken van t wapen den vijand ter aarde werpen

door de klem te verscherpen, den man even links achteruit

in een cirkel te laten loopen en hem t rechterbeen achter

den

linkerhiel

te plaatsen. De man valt dan zóó, dat de

armklem gemakkelijk kan worden

toegepast.

Het

afweren van aanval met linkerhand geschiedt op de

zelfde

wijze, met links voor rechts en omgekeerd. Ook kan

b.v. de rechtsche aanval worden gepareerd door rechter-

voorarm, terwijl

dan uw

linker

de

klem

voltooit.



F i g -

T

3 Verdediging

tegen mesaanval

Derde positie.

6



57

Oefen

vlijtig maar

voorzichtig

alle

vier

deze

variaties,

t Is

goed werk voor uw lichaam en kan in een hachelijk oogen-

blik

uw leven redden.

Het afweren van

revolver-

mes-

stok-

en vuist

aanval van

onderen ontwapenen

van den

aanrander en

aanleggen

van de klem.

De photo s 14 en 15 stellen voor een man, die zijn revolver

uit den achterzak trekt om op eene dame te schieten. De

parade hiertegen is de lastigste. Is de revolver reeds den zak

uit en opweg naar omhoog, dan wordt des aanvallers pols door

zwaai met gestrekten linkerarm van rechtsonder naar l inks-

boven

gemakkelijker

aangeslagen

naar l inks.

Voor

mes, stok

en

aangrijpen gelden geheel dezelfde bewegingen als

voor

de

revolverdefensie.

Men ga als volgt te werk. Loop op s aanranders rechter

schouder toe, schiet uw linkerhand en arm (de arm goed

gestrekt houdend) tusschen zijn rechterarm en zijde door en

sla in één zwaai tegen den onderarm, dat deze schuin naar

achteren omhoog geworpen wordt. Dit geschiedt gemakkelijk

daar de aanrander juist de revolver uit zijn zak trekt, dus

den

arm

in

de hoogte brengt.

Zwaai

nu uw rechterarm,

stijf

als een molenwiek, ov r zijn rechter bovenarm, een weinig

aan den achterkant treffend, dat zijn arm knakt en — in gewone

richting

doorbuigt in den elleboog, druk den aanrander

linksom (wat zijn stand betreft) en spring om zijne rechter

zijde

achter hem, tot gij met uw gezicht naar

zijn

achterhoofd

gewend staat. (Zie photo 14). De gevangen arm buigt door

deze beweging nog meer, komt op des aanvallers rug. Houdt

hem

daar gebogen met uw

linkerhand

en voorarm en

grijp

met

uw rechter zijn rechterhand vlak, draai door naar de duimzijde



8



i g 15 Verdediging tegen revolveraanval Tweede positie

9



6o

om, wat men noemt „n r u toe en richt 't wapen tegen uw

aanvaller (zie photo

15),

of vouw de hand met de palm op

den voorarm en draai en vouw

totdat

't wapen

valt.

In 't

eerste

geval kunnen heeren de klem verscherpen, snel achteruit

loopen,

been in de knieholte „wegvegen en den

aanrander

werpen, gevolgd door armklem.

Dames handelen als volgt:

Met

rechterhand nog even scherper draaien en vouwen,

linker loslaten en om de keel slaan als in verdediging tegen

aanval van boven,

daama

werpen en carotisklem aanleggen

als eveneens daarin beschreven.

Voor aanval met linkerhand geheel dezelfde verdediging.

Men

leze rechts waar links staat en omgekeerd.

S L O T W O O R D .

Ik

heb eenige trucs van de vreeselijke Japansche verdedi

gingswijze durven geven, omdat ik er van overtuigd ben, dat

ze niet naar den smaak van onzen Hollandschen vechters

baas

is, en juist wel gewaardeerd zal worden door zijne

slachtoffers. Ik kan echter niet genoeg waarschuwen tegen 't

voorzi hti instudeeren van deze methode. Ik zelf loop vaak,

juist van zenuwachtige beginners, pijnlijke rukken op als ik

hun ter oefening hand of been toevertrouw en toch kan ik

door oefening nog telkens ontkomen, waar 'n vriend-slacht

offer reeds

pijn lijden zou.

In gevechten en matches vooral

vlug

werken en zonder

een oogenblik te wachten. De eigenaardige kracht van ju

jutsu is, dat het den vijand ontstelt. Beroemde worstelaars

zijn in matches herhaalde malen met denzelfden worp gelegd

en in dezelfde klem gevangen zonder

.dat

zij de truc door

zien

hebben.

De

uitvoerige

wijze,

op welke ik alles behandeld heb, zal



i

op eerste gezicht de methodes wel eens gecompliceerd doen

schijnen. Voert men ze echter nauwkeurig uit, dan

blijken

ze

eenvoudig. Ben ik

soms meer

duidelijk

geweest

dan voor u

noodig was, bedenk dan dat ik

--^jarenlang

naar eene hand

leiding of een leeraar heb gezocht, die n eetje uitvoerig was,

althans iets

meer

gaf dan t begin en t einde van de truc.

VERSCHENEN

BIJ UITGEVER DEZES:

VOOR

TOERISTEN

J. F. VAN DE VEN s

Practische Zakatlas

van Nederland

met

Gids

van

Bezienswaardigheden, Wielerpaden,

Wandelwegen, Afstanden

in Kilometers.

Prijs ƒ

1.—.

J. F. VAN DE VEN s

Afstandskaart

van

Nederland

Prijs ƒ 1.50 op linnen ƒ 3.—.

S C H I T T E R E N D

B E O O R D E E L D D O O R

A L L E B L A D E N

In alle boekwinkels of na ontvangst postwissel

of Giro

60625 franco.





P.

M. C

T O E P O E L

R i j k l o f van Goensstraat 43, D E N

H A A G .

Geeft lessen in physical culture, boksen Engelsche, Fransche,

Amerikaansche en Sportmethode) en ju jutsu verdedigende

en sportmethode) ook aan huis van cliënt.

Physical

culture en ju jutsu wordt aan

dames

en kinderen

desgewenscht door

eene

dame onderwezen.





P R A C T I S C H E B I B L I O T H E E K

G E Ï L L U S T R E E R D .

No.

I.

S C H R B B E R Longen-Gymnastiek. — Derde Druk

60

Cent.

.

2.

B O C K .

Eerste Hulp bi] Ongelukken. - Tweede Druk 60 „

„

3.V A N

D E

V E N . Amateur Fotograaf. — Vierde Druk 60 „

„ 4. T O E P O E L . Physical Culture. Lichaamsversterking 1.25

,.

5.

P A U L ,

Licht-,

Lucht-

en

Zonnebaden

60

C en t .

„

6.

Y V O N N E , De

Kleine

Briefsteller. — Derde

Druk 90 „

„

7. R E 1 C H E L L , Levensmagnetisma. — Tweede Druk 60 „

„ 8.

A N T O N .

M i j n Terrarium 75 „

„

9.

A N T O N M i j n

Aquarium. -

Tweede

Druk 75 „

„10.

HII

.DeBRAND,.

Luchtscheepvaart

popnl.

beschouwing.

60 .

„

11.

K O S T E R S ,

Automobiel en behandeling. - Tweede Druk 2.25

12.

T E S S E L H O F P

Eenvoudige Boekhouding. Derde Druk. 75Cen t ,

„ 13. V O S M A K R , Radium en Röntgenstralen

75 „

„

14.

V O S M A E R , Telegrafie zonder draad. — Tweede

Druk 75

„

15. B K T T S ,

Zweedsche Gymnastiek.

V r i j e

oefeningen. - Tweede Druk . . 90 „

„ 1 6 .

M A C K E N Z I E , Hoe men een goedkoope tent kan maken. Tweede Druk 35 „

„ 17. L I E R N U R , Voetbal Omnia Vincit. B l i j sp e l

7o „

„ 1 8 . A N T O N ,

Do you

speak

English? -

Derde

Druk

75

.

„

19.

A N T O N , Parlez-vous

Francais? 75 „

„

20 A N L O N

Paria

Italiano?

75 „

„ 2 1 .

A N T O N

Parolas Esperante 5 „

22. A N T O N , Sprechen Sie Deutsch ? 75 „

„

23.

A N T O N ,

Habla

usted Espanoi?

. 75 „

24. V A N D E R

B O O M .

Wereld-Hulptaal.

Systeem „ I d o .

— Tweede Druk. . 90 „

„

25. L U R A S C O De

Vlinderverzameling

90 .,

„ 26. Y V O N N E

Fröbelwerkjes

90 „

„ 29. VISSE R , Volksnamen Geneesmiddelen. — Tweede

Druk f

1.25

30. T O K P O E L Knotszwaaien en Balstooten 90 Cent.

„

31.

O T T Rijwiel,

Inrichting. — Derde Druk 75 ,,

32. B. P. S C O U T Padvinders.

Handleiding.

— Tweede Druk 60 „

„ 33 A N T O N , De Hengelsport. — Tweede

Druk 60 ,.

33a.

B . P.

SC O U T.

Boschl even voor Padvinders 6Q

„

34. A C K E R M A N Duiventeelt. — Tweede

Druk 75 „

„ 3 5 . A C K E R M A N , Konijnenfokken. — Tweede Druk 75 „

„

36.

L U R A S C O ,

Het Zeewater-Aquarium

60 „

„ 37. A N T O N , Ring-, Brug-

en

Standoefeningen. — Tweede druk

90 „

:, 38.

Y V O N N E ,

Het Boek der Etiquette.

—

Tweede druk . . 75 .

, 39.

S C H U R 1 C H T ,

Motorrijwiel en zijne Behandeling. - Derde Druk . . . / 1.50

40. L U R A S C O , Slervisschen en Amphlblën 90 C ent .

„ 41. W A L T H E R , Samenstelling van Vliegmachines

60 „

„

41a.

Y V O N N K ,

Nieuw

Kookboek.

250

Recepten

. . . .

1.25

„

42. B A R T K L S , Kanarieteelt. — Tweede Druk 60 C ent .

„ 4 3

R E M L O F j Hoenderteelt. — Tweede Druk . . . 90 „

, 44. BARTELS, De Octrooiwet. Handleiding voor den uitvinder , . 75 „

44a. Y V O N N E Handelscorrespondentie

In

4 Talen . 60 „

45. DISSE. Redden van Drenkelingen. M et 9

Foto s

75 „

,, 46. REM

L O F

Groenteteelt. — Tweede Druk 1.25

„ 47. P HEI S S , Handleiding voor Postzegelverzamelaars 60 C ent .

„ 48.

O R N I T H O P H 1 L O S ,

Exotische Siervogels

90

„

„ 49. L U R A S C O , Handleiding voor Herbarium. — Twéé de druk

35 „

„ 5 0 .

Hoe kan ik

mijn

brood verdienen? 60 „

„

51.

O S N I T O P H 1 L O S .

Inheemsche

Zangvogels

90 „

„ 5 l a .

A N T O N . Engelsche

Taal met

Uitspraak. — Derde

Druk 75 „

„

52.

A N T O N , Hondenverzorging.

-

Tweede

Druk 60 „

„

53 V A N D E

W A A L ,

Machineschrljven 60 „

5 4 . BOS , Zakhandboek v. d. Mach inist-Bankwerker. — Tweede Druk . . /

1.60

., 55. B O S . Motor-Machinist. Tweede Druk .

1.75

56 . Y V O N N E , Bereiding verschillende Dranken. A m e r ic .

D r i n c s .

Derde

Druk 60

C ent .

„ 57. A B R A A S , Padvinders Seinboek

35 „

„

58. D E

R E GT ,

Nederlandsch voor Vreemdelingen 75 „

„ 5 9 . Y V O N N E , Handleiding Jams, Geleien,

CompOte s

en Vla s

60 ,

60.

W E G E R 1 F , Wat moet men weten voor men laat bouwen 1-25

„

61

R E M L O F Bijenteelt

op

beperkte ruimte 1.25

„

63.

R E M L O F ,

Bloementeelt op

beperkte

ruimte 90 C ent .

„

64. T E R

H A A R ,

Eten om te leven 60 „

„ 6 5 . Y V O N N E , Handleiding voor het inmaken van Groenten. — Derde Druk

60 ,.

„

66.

Y V O N N E , Het gebruik van

de Hooikist.

— Tweede

Druk 35 .

„

67. D B

R E GT ,

Hollandisch für Deutsche - . . . . 60 „

„ 6 8 .

D E

REGT,

Dutch

for Englishmen

60 „

„ 69.

D E

R E GT . Hollandais pour Francais

60 „

„ 7 0 . G A L E S L Q O T . Snoeien van Bloemneesters 1.25

„

71.

S C H l L P E R O Ó R T .

Automobielrijden „ 1 - 2 5

„ 72. D E

J O N G ,

Administratieve Statistiek ,1.25

„ 73. V A N D E R M E UL EN , Conserveeren van Levensmiddel en 90 C ent .

„ 7 4 . S C H U M A C H E R - M O H R Vegetarisch Kookboekje 35 „

„ 75. C A T E N I U S V A N DER M E I J D E N Paarden- Lama- en

Schapsnvleesch

. 75 „

„ 76. C A T E N I U S VAN

D E R

M E I J D E N

Toetjes

en Zoetjes 75 „

„

77.

J A C O B S ,

Tabaksteelt 90 „

' 7 8 . A C K E R M A N . De

Geit 60 „

„ 79. C A T E N I U S V A N D E R M E I J D E N Vruchten-Recepten 90 „



j cupA/

H O F L E V E R A N C I E R S

VAN H M DE

K O N I N G I N .

AMSTERDAM

115 Kalversrraa

NIJMEGEN

3—

7 Van

Berchenstraar

DEN HAAG

24 Noordeinde

GRONINGEN

3

Kleine

Pelsrerstraal

C A M E R A S

Foto Artikelen

ProjecMe Lanl aapns

voor

Lichtbeelden

Documents

The Original Ju Jutsu (Dzjoe Dzjutsj) - Toepoel, Pieter M.C., 1919