14
تأث ی روه تدریس شی پژوهش محوردانه بر تفکر نقاسی ارشد رشته کارشناشجویان دان برنامه ر ی ز یحد ساریه آزاد وانشگا آموزشی داحمد م حاجی زاد* ، سیدهوبه محب جعفری رستمی1 گروه علومتی، تربی واحد نکا،نشگاه دا آزادمی، اس نکا، ایران. 2 دت آموزشی مدیری انشجوی دکتری، انشکده علوم دتی، تربی واحد ساری،نشگاه دا آزادمی، اس ساری، ایران. چکیده هدف این پژوهش، تأث یروه تدریس شی پژوهش محوردانرر نداکرر تک برشجویان دانسی ارشد رشت کارشنا نامر بر ر یر ز یه آزاد نشرگا آموزشری داحد ساری وا است. دآوریروش گر ر پژوهش از نظر این داده هرا« نیمرشی آزمای» و از نظر هدف« بردی کار» م ی باشد . جامعر ة ار آمر ی، رامی تمسی ارشد رشت کارشناشجویان دان نامر بر ر یر ز یه آزاد نشرگا آموزشری داحد ساری وا م ی باشند ک اد تعرد آن هرا برار ابر بر212 اسرت.ر نکر روش نمون گ ی ر ی تصادفی ساده م ی باشد آزمرونز پرسشنام . در این پژوهش ا اردستاند ا مهارت ها ی تک کرراد ر انتد یCalifornia form b ( CCTST- B ) ( 1992 ه شده اسرت.ستکاد ا) برور منظری و محتروایرین روای تعیری صوری، پرسشنامربین وصصرین و متجررن از متصرسی چند تد بر مورسشرنامودن پروا بر رر همگری بر گرفت ک ار قر ا و مشاور تید راهنمسا ا برای نجام ا پژوهش تأکید اشتند. د ب منظورز پایا برودنن بیشتر اطمینا ا آن ها اد ، تعد02 ی، نهای قبل از اجرای پرسشنام بور طررادفی اجر تصرا ا کرون ید و ضریب آلک گرد باخ آن87 / 2 شده است. آورد بررکر کزم بر ه آزاد نشگا هکتگی دا برنام درس پیشرفت روش تدری درسی است واحدحد ساری وا ب صورتگزار بر روز در هکت یک م ی گرد ی د او جلسر . در اجرای پرسشنام ها ی قیت ادی فرم ب و خکر انتد تک مهارت امکاری ک بوان عن پیش آزمون و شاهدس آزمایش هر دو ک در ید اجرا گرد) گواه( ا تدریس طی مدت اجر د.ر پژوهش( محور با تأکیدده از روشسرتکار ا بر) س کاوشگری تدری بوان عن متغیر مستدل، محدق ب طورستاد ا کامل با اشرتندور دس آزمایش حضرده و در ک اط بو در ارتبد نظر مور و هنگرام ر و ی ای مشکل رویهنما رای ی ها ی میزم را ارائ کرد پایرانس دررس و س همان هشتم جلس پرسشنام ها بوان عن پس آزمونس دو کرر هر در آزمایش و شاهد( ید. اجرا گرد) گواه برایکیز آمار توصین تحدیق ا در این دادن تحدیرق و نشراهرای متغیر ار اف معیرر و انحرگین میران محاسبستنباطیر از آما ین ا و همچن آنهای مربوط ب نمودار فراوانی و ب منظوررسی بر فرض ی ها یستکاده تحدیق ا م ی گرددن داده است کر . نتایج نشار متغیرر برهش محور تدریس پژو« دانرر نداکر تک» بروده اسرت. ثر مرث برینور در یس پرژوهش محر ین تدر همچن مثلکر هرا یرکر تکدانر ندا( مهارت ها یری، تکسی مهارت هرا ی ابی،زشری ار ارت مهر هراسرتنباطی، ا مهارت ها ی اسی و قی مهارت ها ی ، فدط بر) ی استدرای مثلک مهارت هرا یری تکسی تأث ی ر است و بر دیگر نداشت مثلک هاری تأثی است. داشت واژه ها یدی: کلی پژوهش محوردانکر ندا ، تدریس، تکThe Effect of Research-Based Teaching Method on Critical Thinking of Students of Master Degree in Educational Planning at Azad University of Sari Mohammad Hajizad, Seyedeh Mahbobeh Jafari Rostami 1 Department of Education, Neka Branch, Islamic Azad University, Neka, Iran. 2 Educational Management, Faculty of Education Sciences, Islamic Azad University, Sari, Iran. Abstract The main goal of this research is to study the effects of the research-oriented teaching method on critical thinking of graduated students in educational planning at sari-based Islamic Azad University. The present survey is semi experimental in term of data collection and applied in term of the goal. The statistical community includes all educational planning graduated students of Sari-based Islamic Azad University as 210 ones. The sampling method is simple random. In the present study, the standard test questionnaire of California Form B critical thinking skills (CCTST-B)(1990) (1990)have been employed. In order to determine the content and formal validity, the study questionnaires have been presented to some field-related exports, masters, guides and advisors to be reviewed that all of them confirmed the questionnaires’ validity to be used for the study. To further guarantee their reliability, 30 questionnaires have been executed before the final run randomly and their alpha- Cronbach has been estimated at 0.78 level. It should be noted that the course of advanced teaching method in the weekly program of Azad University of Sari was held one day a week and Wednesdays. In the first session, the implementation of critical thinking questionnaire Form B and Comic creativity was completed as a pre-test in both experimental and control classes. During the implementation period, the teaching-driven teaching with emphasis on the use of the teaching method of exploration as an independent variable, the researcher was fully associated with the professor and was present in the test class and when faced with the problem, he provided the necessary guidance, then at the end of the eighth session, the same questionnaires were completed as a post-test in both experimental and control classes. Research- based teaching has influenced the variable "critical thinking". Also, teaching-driven research among critical thinking components (interpretive skills, assessment skills, inferential skills, deductive skills, and inductive skills) did not only affect the component of interpretive skills and affected other components. Keywords: teaching, research-oriented, critical thinking پژوهش در برنامه ريزی درسی سا شانزدهم، دوره دوم ، شماره00 ( اپی پی62 ) بهار1097 ، صکحات182 - 159 Research in Curriculum Planning ویسندة مسئول: *. ن[email protected] صول: و12 / 11 / 95 پذیرش:09 / 11 / 97

The Effect of Research-Based Teaching Method on Critical ...jsr-e.khuisf.ac.ir/article_546267_ac38fb464295b0d292a80f339da1fc08.… · 0231 ؽاڄب ،ٸڃعزٽاى ٳام ،)61 ڈپاڊپ(

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • بر تفکر نقادانه محور پژوهششیوه تدریس ریتأث یزیر برنامهدانشجویان کارشناسی ارشد رشته

    آموزشی دانشگاه آزاد واحد ساری

    رستمی جعفری محبوبه سیده ،*زاد حاجی محمد .ایران نکا، اسالمی، آزاد دانشگاه نکا، واحد تربیتی، علوم گروه 1 دانشگاه ساری، واحدتربیتی، دانشکده علوم ،انشجوی دکتری مدیریت آموزشید 2

    .ایران ساری، اسالمی، آزاد

    چکیدهبرر تککرر ندادانر محور پژوهششیوه تدریس یرتأث ،هدف این پژوهش

    آموزشری دانشرگاه آزاد یزیر ر برنامر کارشناسی ارشد رشت دانشجویاننیمر » هرا دادهاین پژوهش از نظر روش گرردآوری .است واحد ساری

    تمرامی ،یآمرار ة. جامعر باشد یم« کاربردی»و از نظر هدف « آزمایشیآموزشری دانشرگاه آزاد یزیر ر برنامر دانشجویان کارشناسی ارشد رشت

    روش نکرر اسرت. 212برابرر برا هرا آنتعرداد ک باشند یمواحد ساری . در این پژوهش از پرسشنام آزمرون باشد یمتصادفی ساده یریگ نمون

    -California form b (CCTST یر انتدراد کر تک یها مهارتاستاندارد B) (1992 .تعیرین روایری محتروایی و منظرور بر ( استکاده شده اسرت

    مورد بررسی چند ترن از متصصصرین و متجرربین و پرسشنام صوری، اساتید راهنما و مشاور قرار گرفت ک همگری برر روا برودن پرسشرنام

    اطمینان بیشتر از پایا برودن منظور ب داشتند. تأکید پژوهشانجام برایتصرادفی اجررا طرور ب پرسشنام قبل از اجرای نهایی، 02، تعداد ها آن

    الزم بر ککرر برآورد شده است. 87/2 باخ آنگردید و ضریب آلکا کروناست واحد درسی روش تدریس پیشرفت در برنام هکتگی دانشگاه آزاد

    . در جلسر او دیگرد یمیک روز در هکت برگزار صورت ب واحد ساریکامکاری مهارت تککر انتدادی فرم ب و خالقیت یها پرسشنام اجرای

    )گواه( اجرا گردید در هر دو کالس آزمایش و شاهد آزمون پیش عنوان ب برر اسرتکاده از روش تأکیدبا محور ) پژوهشد.ر طی مدت اجرا تدریس

    کامل با استاد طور ب متغیر مستدل، محدق عنوان ب تدریس کاوشگری( و هنگرام مورد نظر در ارتباط بوده و در کالس آزمایش حضرور داشرتند

    و سرسس در پایران کرد الزم را ارائ می یها ییراهنمارویی مشکل ایوردر هرر دو کرالس آزمون پس عنوان ب ها پرسشنام جلس هشتم همان

    در این تحدیق از آمار توصیکی برای گواه( اجرا گردید. ) و شاهدآزمایش محاسب میرانگین و انحرراف معیرار متغیرهرای تحدیرق و نشران دادن

    منظور ب فراوانی و نمودارهای مربوط ب آن و همچنین از آمار استنباطی . نتایج نشان داده است کر گردد یمتحدیق استکاده یها یفرضبررسی

    مرثثر بروده اسرت. « تککرر ندادانر »تدریس پژوهش محور برر متغیرر ندادانر تککرر یهرا مثلکر همچنین تدریس پرژوهش محرور در برین

    اسرتنباطی، هرا مهرارت ارزشریابی، یهرا مهارتتکسیری، یها مهارت) یهرا مهارت مثلک استدرایی(، فدط بر یها مهارتقیاسی و یها مهارت

    داشت است. تأثیری ها مثلک نداشت است و بر دیگر ریتأثتکسیری ، تدریس، تککر ندادان محور پژوهش کلیدی: یها واژه

    The Effect of Research-Based Teaching Method on Critical Thinking of Students

    of Master Degree in Educational Planning at Azad University of Sari

    Mohammad Hajizad, Seyedeh Mahbobeh Jafari Rostami 1 Department of Education, Neka Branch, Islamic Azad University, Neka, Iran. 2 Educational Management, Faculty of Education Sciences, Islamic Azad University, Sari, Iran.

    Abstract The main goal of this research is to study the effects of the research-oriented teaching method on critical thinking of graduated students in educational planning at sari-based Islamic Azad University. The present survey is semi experimental in term of data collection and applied in term of the goal. The statistical community includes all educational planning graduated students of Sari-based Islamic Azad University as 210 ones. The sampling method is simple random. In the present study, the standard test questionnaire of California Form B critical thinking skills (CCTST-B)(1990) (1990)have been employed. In order to determine the content and formal validity, the study questionnaires have been presented to some field-related exports, masters, guides and advisors to be reviewed that all of them confirmed the questionnaires’ validity to be used for the study. To further guarantee their reliability, 30 questionnaires have been executed before the final run randomly and their alpha-Cronbach has been estimated at 0.78 level. It should be noted that the course of advanced teaching method in the weekly program of Azad University of Sari was held one day a week and Wednesdays. In the first session, the implementation of critical thinking questionnaire Form B and Comic creativity was completed as a pre-test in both experimental and control classes. During the implementation period, the teaching-driven teaching with emphasis on the use of the teaching method of exploration as an independent variable, the researcher was fully associated with the professor and was present in the test class and when faced with the problem, he provided the necessary guidance, then at the end of the eighth session, the same questionnaires were completed as a post-test in both experimental and control classes. Research-based teaching has influenced the variable "critical thinking". Also, teaching-driven research among critical thinking components (interpretive skills, assessment skills, inferential skills, deductive skills, and inductive skills) did not only affect the component of interpretive skills and affected other components. Keywords: teaching, research-oriented, critical thinking

    درسی ريزیبرنامه در پژوهش (62پیاپی ) 00، شماره دوم دوره، شانزدهم سا

    159-182، صکحات 1097 بهار

    Research in Curriculum Planning

    [email protected]*. نویسندة مسئول: 09/11/97پذیرش: 12/11/95وصول:

  • 0231بهار شانزدهم، سال ،(61 پیاپي) 23 شماره دوم، دوره درسي، ریزي برنامه در پژوهش/ 061

    مقدمه تیترب در یمحور نقش به توجه با شورک یآموزش نظام

    نهادها ریسا به نسبت یدوچندان تیمسئول از نسل جوانبا شروع قرن بیست است. برخوردار مهم نیا سبک برای

    بور هگاوان وپورورش آمووزش و یکم ضرورت تحوول در رشود و اطالعوات و دانوش انفجوار عصر روشن شد. در

    قادر است نه تیوترب میتعل نظام ،یعلگ یها افتهی ندهیفزامخاطبوان خوود بوه دانش و اطالعوات موجوود را یتگام ییتوانوا نیچن از یبرخوردار در صورت نه و ندک عرضه افتنی و مجهول شفک به زدن دست از را آنان تواند یم

    یاریبس رایز سازد؛ یمستغن یبزرگسال در اطالعات تازه هوا آن یبزرگسوال در آمووزان دانش امروز یها آموخته از بوا هکو ییتوانوا تنهوا ن،یبنابرا؛ آمد نخواهد ارک به ارید روزافوزون از رشود تووان یمو آن به آموزان دانش زیتجه رد،ک حاصل نانینده اطگیآ در یانسان یروین یها تیقابل در آن به مربوط یها مهارت و یپژوهشار ییتوانا جادیا دیو با مدارس ،یعبارت به .(Samadi, 2011است ) شانیا

    حول ،یانتقواد رکو تف ازجگلوه یپژوهشوار یها ییتوانا، ننود یب یمو آنچه در را آموزان دانش ینندگیآفر و مسئله دهند. پرورش خوانند یم و شنوند یم آنچه

    توا ننود ک کگو ک انآموز دانش به بتوانند دیبا مدارس ،یمنهقو اسوتدلل از را سفسوهه ق،یحقوا از را دیو عقا ییهوا فرهنو در ویژه به یستایشا عدم از را یستایشا قرار دارنود مختلفاطالعات تحت بگباران سو از هر هک

    دیو عقا ردنکو بنا و قیحقا شیدر افزا دهند و صیتشخ از یکی (.Esner, 1998) ندینگا تکمشار فعالنه شیخو

    ،مسوئله حول توانوایی وپورورش آمووزش ة عگود اهداف هوا ییتوانا این با. است آموزان دانش ابتکار و آفرینندگی و زنودگی گونواگون شورای بوا تواننود یمو انآموز دانش(. Adibnia, 2013شووند ) سوازگار جدیود یهوا تیموقعدر فرایند یاددهی یوادگیری ازآنجاکه ها ییتوانا این شدربورای آمووزان دانوش شرایهی فراهم شوود توا ستیبا یم

    یادگیری برانایخته شووند و در ایون مهوم معلوم نقوش عنوان به تواند یم، روش تدریس معلم کند یماساسی ایفا

    باشوود. موور ریووک عاموول برجسووته در ایوون فراینوود طوی : »سود ینو یمو ( در این زمینوه 1779) یعتگداریشر

    اساسوی تفکور، قودرت یها مهارتفرایند تعلیم و تربیت یآور جگو گوو و و مشاهده، طرح آزمایش، بحث و گفوت بوه دسوت مسوئله اطالعات هگای در حول محوور حول

    تعامول معلوم و درگورو و بروز رویودادهای فوو ندیآ یم نیتور مهوم از یکوی تودریس روشاسوت. آمووز دانوش نقوش آموزشوی یهوا هدف تحقق در که است عناصری بوه سونتی آمووزش در که رسد یم نظر به .دارد مر ری رشود بوه منجور بتوانود که معناداری و عگیق یادگیری یواری مشوکل حول در را او و شود آموز دانش شخصیت اصلی هدف سهحی آموزش با و شد یم توجه کگتر دهد

    ا وربخش و عگیوق یوادگیری هگان که وپرورش آموزش. تودریس (Adibnia, 2013) افوت ی ینگو تحقوق اسوت،

    فعوال و فراینود محوور یهوا روشپژوهش محور یکی از و زیو برانا چوالش یهوا سورال تدریس است که بور پایوه

    مبهم استوار است و به دانشجو فرصت داده یها تیموقعنگوده و مسئله را حل یریگ میتصگتا طراحی و شود یم

    مهگوی یهوا مرلفهنگاید. در این شیوه عالوه بر شنیدن، هگچون مشاهده، پرسش، تفکور، کاوشواری، آزموایش و

    توا فراگیوران از هگوان ردیگ یمقرار موردتوجهاستدلل ابتوودای تحصوویل بووه توانگنوودی تفسوویر و ق وواوت و

    مجهوز شووند. در ایون شویوه، موضووعات یپورداز هینظریوک موقعیوت صورت بهدرسی از سوی استاد یا دانشجو

    و کشوف مفواهیم و گردنود یمو مهورح مسوئله مبهم یا گروهی صورت بهعگلی برای مشکالت عینی، یها حل راه

    یا فردی به عهده دانشوجویان اسوت. در ایون شویوه بوه توا شوود یمو داده یریگ میتصگدانشجو آزادی و فرصت

    یجا بهنحوه یادگیری را تگرین کند. در چنین رویکردی بر فرآیند یادگیری است و فرآیند یادگیری تأکیدنتیجه،

    عگلکوردی از قبیول مشواهده، یهوا مهارتشامل کسب اطالعات، تفکر و استدلل اسوت. در تودریس آوری جگ ، استاد نیز هگاام با دانشجو در جسوتجوی محور پژوهش

    و دیوونگا یموووسووایل و امکانووات را فووراهم پاسووا اسووت،

  • 060... / آموزشي ریزي برنامه رشته ارشد کارشناسي دانشجویان نقادانه تفکر بر محور پژوهش تدریس شیوه تأثیر

    مراحل مختلف کاوشاری را تا رسیدن به نتایج گام به گام. در ایون دیو نگا یمو هدایت و کنترل شده نییتعو اهداف اسوت نوه پاسوا مسوئله بر چاوونای حول تأکیدشیوه یادگیری فرآیندی درونی است (. Taylor, 2007) مسئله

    شود. یادگیرنوده خوود، نه چیزی که بر فراگیران تحگیلهوای هایشان را با شوواهدی کوه برآموده از فعالیوت ایده

    هوا را کننود و آن است مقایسه موی شان فیزیکی و ذهنیدهنود یوا )در صورت ناسازگاری بوا شوواهد( تغییور موی

    هوا بوا کننود. تعامول یادگیرنوده تر و مستدل می گستردهردن و یوا به شکل بلند فکر ک معگولًیکدیار و استاد که

    دهد نقش مهگی زنی( رخ می وگوی استدللی )چانه گفتها دارد. پس استاد باید چنین در تغییر ساختار ذهنی آن

    هوا و افکوار در هایی را برای تبادل و بازتوا ایوده فرصت ,salighedar) در نظور گرفتوه باشود آموزشوش طراحی

    تفکوور در یهوا مهوارت اموروزه هودف از آموووزش (2012تفکر آزادانه، خالقانه، نقادانوه و علگوی یریگ شکلجهت

    مسائل پیچیوده مناسب و حل یریگ میتصگبه مسائل و لزم به ذکور اسوت، متخصصوان .(Eslami, 2010) است

    تفکور و یهوا مهوارت تعلیم و تربیوت و پژوهشواران بوه تفکور آموزش آن به فراگیران در حوال افوزایش اسوت.

    انجام بر که منهقی و اندیشگندانه تفکر عنوان به انتقادی ,Safarzadeh) اسوت متگرکوز آن بواور یوا چیزی دادن

    روبوورو شوودن بووا تحووولت یران بوورایوو. فراگ(2016 یا نوده یفزا طوور بوه د یو م بایک وست یز قرن بیانا شافتمناسوب و حول یریو گ میتصوگ یر را براکتف یها مهارت

    از یاریننوود. بسوو کسووب کده جامعووه یووچیمسووائل په کو ن باورند یبر ا (Shabani, 2010) مانند نظران صاحبت یوود تربیووت بایووم و تربیتعلوو یاز اهووداف اساسوو یکوویه کو ( معتقد اسوت poul, 1997ر باشد. )کمتف یها انساند یو اوشوار، با کشه و ذهون یاند صاحب یها انسانت یتربت باشد. در یم و تربیتعل یین هدف و محصول نهاینخستشووند و یهنه مو ک سرعت به یدرس یها تا که ک یعصرم یتعلو یلکو ییشود، اهداف نها یدائگاً تجربه م ینوآور یهوا روش، ارید عبارت به؛ ابدیر یید تغیر بایت ناگزیو ترب

    ران یو ااه منفعل فراگیجا یعنی یریادگیس و یتدر یسنتردن ذهن از اطالعوات، که بر پر کیو ت ی آموزشیدر محنوده ینسول حاضور و آ یتو یترب یازهوا ین یار جواباوید

    از اسوت توا یفراگیران ن حیت صحیترب ینخواهد بود و براو شووندیندیب یعلگوو طووور بووهآزادانووه و نقادانووه و هووا آن

    را به یرکد نظم فیمدارس و مرکز آموزشی با یها برنامهه کو شووند یدهو سازمانند و چنان یفراگیران منتقل نگا

    مسئلهر ی، درگیعلگق یحقا یساز رهیذخ یجا بهرا ها آن یکوی یر انتقادک( تفpoul, 1997) دگاهیند. مهابق دینگا

    آن یه هودف اساسو کو ست بلیت نیم و تربیاز اهداف تعله فالسوفه معاصور کاست ی، از مباحثیاست تفکر انتقاد

    یج مختلفو ینتا تواند یم ها آنر آن هستند و به نظر یایپن یو داشته باشد. به نظور ا یفلسف یجه فرهناینت ازجگله یر نقادانه دارد چون براکاز به تفیمدرن ن یایفالسفه دن، آرا و نظرات کنند یم یه در جامعه مدرن زندگک یافرادد از یو ن فورد با یو ا شود یمشنهاد یپ یمختلف یها مدلو یرده و موورد نقود و بررسو کو را انتخا یکی ها آنان یم

    ن اسوت را یباذارد و آنچه بهترنار کرا یقرار دهد و بع ند. تحقیقوات متعوددی در ایون زمینوه انجوام کانتخا

    بووه تحقیووق توووان یموو هووا آن ازجگلووهگرفتووه کووه (Shojanoori, et al, 2010) سوه یاشاره نگود که بوه مقا محور پژوهش یریادگی با ییسامرا آموزش روش یقیتهب

    روش فیتوصو حاضور، مقالوه یاصول پرداختنود. هودف روشوی ) ییسوامرا یآموزش وهیش است. ییسامرا آموزش

    که در آن فراگیوران فعوال بووده و قبول از شوروع درس نظرات دیاران را مهالعه و سپس در آمووزش مشوارکت

    نکات مبهم بحث در هگان جلسه درس جهیدرنتکرده و هیو علگ یهوا حووزه در قبل ها سال هک (شود یمشکافته راًیو اخ هکو محور پژوهش یریادگی با بود استفاده مورد نظر از گرفته قرار شورک یعال یآموزش نظام توجه مورد در هکو نیا جگله از. دارند ییها مشابهت امدها،یپ و اصول است فعال یشخص یریادگی روند در ریروش فراگ دو هر. پوردازد یمو رکو تف سواخت به پژوهش قیطر از دائگاً هک

    دو نیو ا بوا یریادگی انتظار مورد یامدهایپ از ن،یهگچن

  • 0231بهار شانزدهم، سال ،(61 پیاپي) 23 شماره دوم، دوره درسي، ریزي برنامه در پژوهش/ 063

    لیو تحل و فهوم ،یعلگو دانوش بور عالوه یآموزش روشبوه نسوبت تعهود و قیو تحق رونود در مهوارت موضووع؛ جینتوا اسوت. یارکو هگ هیو روح و دیو د وسعت پژوهش، یریادگیو با ییسامرا آموزش روش هک داد نشان مهالعه از است؛ یمشابه یامدهایپ و اصول یدارا محور پژوهش یریادگیو رونود در ریو فراگ روش دو هر در هکنیا جگله ساخت به پژوهش قیطر از دائگاً هک است فعال یشخص ( درSamadi, & Mehmandost, 2011. )پردازد یم رکتف

    یها کتا در محور پژوهشرویکرد پژوهشی تحت عنوانسال اول دوره متوسهه و مقایسه آن با اهوداف آموزشوی کتب مورد نظر نشوان دادنود کوه از میوان اهوداف کلوی

    در صوود، اهوداف دوره 11/8جگهووری اسووالمی ایوران درصود از اهوداف دروس موورد نظور بوه 55/1متوسهه

    75درصود، علووم اجتگوواعی 58ترتیوب کتوا فیزیوک قوورآن و درصوود، 50درصوود، علوووم زیسووتی و بهداشووت

    درصود 11در صد و ادبیات فارسی نیز 5تعلیگات دینی اختصاص دارد. محور پژوهش یها مولفهبه (Kolahdozi & Kosari, 2011 ) بووا پژوهشوویدر

    در محوور پوژوهش یهوا آمووزش عنوان مبوانی و الاووی کوه در انود دادهنشوان دانشااه جوام اموام حسوین)ع(

    آموزشووی و پشووتیبانی، -پژوهشووی، اداری چهارعنصوور & Hosseini) فرهناووی تجلووی یافووت. -اخالقووی

    Bahrami, 2009) تأ یر یادگیری »با عنوان پژوهشی درکه گوروه آزموایش داد نشان «مشارکتی بر تفکر انتقادی

    تحلیول مثول ییهوا مهوارت نسبت به گروه گواه از لحاظ تفکوور انتقووادی برتوور یهووا ارزشو باورپووذیری انتقووادییادگیری مشارکتی بر روی تفکر انتقادی تأ یر ؛ وهستند، در تحقیقوی بوا عنووان (Fathi & Badri, 2007) دارد.گروهوی و مسئلهمقایسه تأ یر یادگیری مبتنی بر حل »

    به ایون « آموزش سنتی بر تفکر انتقادی دانشجو معلگان یهوا مرلفهنتایج دست یافتند: گرایش به تفکر انتقادی )

    منظم و سیستگاتیک بوودن در پوژوهش و کاوشواری و پختاووی در ق وواوت و داوری( در گروهووی کووه بووا روش

    گروهوی آمووزش دیوده مسوئله یادگیری مبتنی بر حل

    تفکور انتقوادی یها مرلفهاما در سایر ؛ بودند بیشتر استبه خود اعتگاد ، کنجکاوی، تحلیلی بودن،ییجو قتیحق)

    و فکوور بوواز( تفوواوتی بووین دو گووروه وجووود نداشووت. (Mehrinejhad & Pashasharifi, 2005) در پژوهشوی ،

    حول ة س بوه شویو یتحت عنوان بررسی ا ربخشوی تودر پژوهشوارانه در یها شاخصو ارزشیابی بر اساس مسئله

    پرورش روحیه پژوهشواری نشوان داد کوه تودریس بوه گذشته از هگراه شدن با ارزشویابی بور مسئلهحل ةشیوپژوهشارانه یا بودون آن، نسوبت بوه یها شاخصاساس تدریس سنتی در پرورش روحیوه پژوهشواری بوا ةشیو

    ،(Akslayn, 2008) کارآمدتر اسوت. درصد 99احتگال ،«ست؟یچ محور پژوهش یریادگی»عنوان با یا مقاله در و دارد تأکیود یاموروز یاجتگاع نظام در آن تیاهگ به

    یریادگیو یبورا آمووزان دانوش هکو دارد یمو اذعوان ،یذهنو عوادات نوه یزم سوه در دیو با محوور پوژوهش متبحور یپژوهشو نارش دگاهید و یپژوهش یها مهارترد یکرو» عنوان با یا مقاله در زین (Antsy, 2007) .شوند برناموه «عگل و یعلوم تئور آموزش یبرا محور پژوهش یهوا هیو نظر از یبکیتر عنوان به را محور پژوهش یدرس زبوان چندگانوه، هووش بلوم، یبند طبقه ،ییگرا سازنده ,Young Bloody & Bates) .کنود یمو یمعرفو تگوام ان یدانشووجو یرو خووود بوور یدر پووژوهش تجربوو (2001فعوال یهوا روشه اسوتفاده از کو نشان دادنود یپرستار شوود یمو هوا آندر یر انتقواد کو س باعوث رشود تف یتدر(Badri & Fathi, 2008). (Magnusson et al, 2000)

    ییتوانوا یبر پوژوهش را بور رو یا ر روش آموزش مبتنه کو رانی یردند و نشان دادند فراگک یبررس یر انتقادکتف

    ن گرفتوه ییزر نگورات پوا یو گل یر انتقادکدر فرم تست تف & Badriگرفتنود ) یبودند پس از آموزش نگرات بالتر

    Fathi, 2008.) لذا در این پژوهش به دنبال پاسا به اینبر تفکر محور پژوهشآیا شیوه تدریس که میهستسرال

    آموزشی یزیر برنامه نقادانه دانشجویان کارشناسی ارشد است یا خیر؟ مر ردانشااه آزاد ساری

  • 062... / آموزشي ریزي برنامه رشته ارشد کارشناسي دانشجویان نقادانه تفکر بر محور پژوهش تدریس شیوه تأثیر

    پژهش روشتودریس ةبا توجوه بوه اینکوه در پوژوهش حاضور، شویو

    ، شود یمیک متغیر مستقل اعگال عنوان به محور پژوهشبوده کوه رو روبه یشیآزما یها طرحبا متغیر آزمایشی در

    مفروضووات کنتوورل آموواری در مقایسووه بووا گووروه شوواهد ، کلیه دانشوجویان یجامعه آمار گردد یمرعایت « گواه»

    آموزشی دانشااه آزاد یزیر برنامهرشته کارشناسی ارشد و بور باشوند یمو ( 97-92واحد ساری )سوال تحصویلی

    هوا آناساس آمار بت شده در دانشااه آزاد ساری تعداد تصوادفی یریو گ نگونوه . روش باشود یمو نفر 210برابر با ، از بوین دانشوجویان کارشناسوی ارشود باشود یمو ساده آموزشی دانشااه آزاد واحد ساری کوه درس یزیر برنامهنفر به 70 اند کردهتدریس پیشرفته را انتخا یها روش

    پوس از .شودند نفری گگارش 15حکم قرعه به دو گروه تصووادفی از بووین دانشووجویان یریووگ نگونووهاجوورای

    آموزشی واحود آزاد سواری یزیر برنامهکارشناسی ارشد ، انود کردهتدریس پیشرفته را انتخا یها روشکه درس گروه آزمایش و گواه به حکم عنوان بهنفری 15دو گروه کنتورل یهوا مفروضوه شودند. بوا رعایوت قرعه انتخوا

    یساز معادلآماری، از طریق پیشرفت تحصیلی و هوش، از مودل آمواری تحلیول یریو گ بهوره انجام گرفوت و بوا

    کوواریووانس، سووهم متغیرهووای مووزاحم مزبووور مشووخص بنوابراین، طورح ؛ گردید و از تحلیل آماری تفکیک شدند

    طورح عنووان بوه با گروه شاهد آزمون پس – آزمون شیپپژوهشی حاضر است. طرح آزمایشی پژوهش حاضور بوه

    شرح زیر است: گروه شاهد آزمون پیش ---------آزمون پساجرای یشوویآزما ریوومتغاعگووال آزمووون پووساجوورای گروه آزمایش آزمون پیشتدریس بوه شویوه پوژوهش محوور از روش منظور به

    الاوی کاوشاری که پیروان دیودگاه تربیوت مبتنوی بور افوراد نیتور شاخصماتیو لیپگن یکی از ازجگلهپژوهش

    دیدگاه تعلویم و تربیوت کوه مبتنوی بور پوژوهش اسوت اسووتفاده شووده اسووت. پووس از کننوود یمووپیشوونهاد

    دانشوجویان دو کوالس آزموایش و گوواه بوا یساز معادلکنتورل آمواری، از طریوق پیشورفت یها مفروضهرعایت

    متغیر مستقل ریتأ برایتحصیلی و تست هوش، محقق بر متغیرهای وابسته اقدام به آمووزش چاوونای پژوهش

    شیوه تدریس مورد نظر به استاد کوالس گوروه آزموایش آموزشی از شدند و طی دو جلسه مشورتی محقق برنامه

    اول تا فصل فصل ةرندیدربرگبود را که قبل تعیین شدهکتا روش و فنون تدریس را که استاد مورد نظور هفتم منب اصلی درس معرفی کرده بودند، به ایشوان عنوان به

    ماه در هشت هفتوه در 2را به مدت ها آنارائه نگودند تا لزم به ذکر اسوت واحود درسوی روش کالس اجرا کند.

    تدریس پیشرفته در برنامه هفتاوی دانشوااه آزاد واحود برگوزار چهارشونبه یک روز در هفته روز صورت به ساریمهوارت یهوا پرسشنامه. در جلسه اول اجرای دیگرد یم

    عنوووان بووهکامکوواری تفکوور انتقووادی فوورم و خالقیووتگواه( اجرا شاهد )در هر دو کالس آزمایش و آزمون پیش

    بوا محوور ) پوژوهش گردید د.ر طی مودت اجورا تودریس عنووان بوه بر استفاده از روش تدریس کاوشواری( تأکید

    کامل با استاد مورد نظر در طور بهمتغیر مستقل، محقق و هناوام ارتباط بوده و در کالس آزمایش ح ور داشتند

    و کورد یمو لزم را ارائوه یهوا ییراهنگارویی مشکل ایور عنوان به ها پرسشنامهسپس در پایان جلسه هشتم هگان

    گواه( اجورا ) و شاهددر هر دو کالس آزمایش آزمون پسمربووط بوه یهوا داده هم یا پرسشنامهگردید. در روش

    شوده اسوت. یآور جگ نگونه آماری از طریق پرسشنامه شوده لیو تکگ یهوا دادهبا استفاده از مشاهده و مصاحبه،

    یهووا داده یآور جگوو . ولووی روش شووود یموو یآور جگوو ابوزار میودانی و در کوالس درس بوود. صورت بهپژوهش در ایون تحقیوق پرسشونامه اسوتاندارد ها دادهگردآوری

    بررسی تفکور انتقوادی دانشوجویان از منظور به .باشد یم California یر انتقادکتف یها مهارتپرسشنامه آزمون

    form b (CCTST-B( )1990 استفاده خواهد شد. این )بووا یووک پاسووا یا نووهیچندگز سوورال 75آزمووون حوواوی شوناختی تفکور انتقوادی یها مهارتحوزه 5صحیح در

  • 0231بهار شانزدهم، سال ،(61 پیاپي) 23 شماره دوم، دوره درسي، ریزي برنامه در پژوهش/ 061

    )تحلیوول، اسووتنباط، اسووتدلل اسووتنتاجی، اسووتدلل 1990 در سوال استقرایی و ارزشویابی( ایون پرسشونامه

    20 ابووداع گردیوود. در( Faction and faction) توسوو سورال 15موورد و در 5 ها نهیگزاین آزمون تعداد سرالبورای هور هوا یآزموودن مورد است کوه 5 ها نهیگزتعداد صوحیح یوک گزینوه را بور یها نهیگزباید از میان سرال

    اساس ق اوتشان که بهترین پاسا است انتخوا کننود. بوا دقیقه در نظر گرفته شده است. 55زمان برای آزمون در ایون تحقیوق از پرسشونامه اسوتاندارد توجه به اینکه

    . لوذا باشد یمکه دارای روایی لزم استفاده گردیده استتعیوین روایوی بورای حصوول اطگینوان بیشوتر منظور به

    صوری، پرسشنامه مورد بررسی چند تن از متخصصین و متجووربین و هگچنووین روایووی محتوووایی مووورد بررسوویاساتید راهنگا و مشاور قرار گرفت که هگای بر روا بودن

    داشتند. با توجه بوه تأکید پژوهشانجام برایپرسشنامه در هووا آنتحقیووق، پایووایی ةپرسشووناماسووتاندار بووودن

    منظوور بوه اما ؛ تحقیقات قبلی بارها به تأیید رسیده استپرسشونامه 70، تعوداد ها آناطگینان بیشتر از پایا بودن

    هوا یآزمودنتصادفی در بین طور بهاز اجرای نهایی، قبل ها آن، مقدار آلفا کرونباخ یآور جگ اجرا گردید و پس از

    پایوا بوودن دهنده نشانبه شرح ذیل محاسبه گردید که :باشد یم پرسشنامه

    جدول ضریب آلفا کرونباخ پرسشنامه

    کرونباخآلفا ها پرسشنامه

    78/0 تفکر انتقادی

    انجوام شوده SPSS افوزار نورم شده، به دو روش توصیفی و اسوتنباطی از طریوق یآور جگ یها داده وتحلیل تجزیه

    است. در این تحقیق از آمار توصیفی برای محاسبه میاناین و انحراف معیار متغیرهای تحقیق و نشان دادن فراوانوی و . گوردد یمتحقیق استفاده یها هیفرضبررسی منظور بهنگودارهای مربوط به آن استفاده شده است و از آمار استنباطی

    مشخص گردید و پژوهشار سعی در حذف آزمون پیشیلی و هوش از طریق با توجه به اینکه متغیرهای پیشرفت تحصتا با مقایسه نگرات در دو مرحلوه کند یمدارد از مدل آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده ها آنتفکیک ا ر و

    به شدت ا ر متغیر مستقل یا شیوه تدریس پژوهش محور بر متغیرهای وابسته یا تفکر نقادانه آزمون پسو آزمون پیش دست یابد.

    ها افتهی

    «تفسیري يها مهارت»متغیر يمرتبط با بررس يآمار يها شاخص. 0جدول

    مرحله گروه

    یها شاخص یزکش مریگرا

    یها شاخص یندگکپرا

    یها شاخص عیتوز

    اریمعانحراف انسیوار راتییدامنة تغ نیانگیم انهیم نما یخطا اریمع

    ب یضر یجک

    ب یضر یدگیشک

    -06/0 42/0 69/0 74/2 96/4 00/8 44/4 00/4 00/4 آزمون یشپ کنترل 78/0 26/0 46/0 86/7 64/3 00/4 00/6 00/6 00/4 آزمون پس

    -76/0 -63/0 42/0 92/7 94/2 00/6 04/6 00/6 00/6 آزمون یشپ آزمایش 62/0 -80/0 36/0 36/7 82/7 00/6 00/9 00/9 00/4 آزمون پس

  • 061... / آموزشي ریزي برنامه رشته ارشد کارشناسي دانشجویان نقادانه تفکر بر محور پژوهش تدریس شیوه تأثیر

    ه تفواوت کو نیبور ا تأکیود و بوا (1)با توجه به جدول ن وجووود دارد و یانایووانووه و مین نگووا، میبوو کیانوودگتر ک یدگیشکب یو ضر یجکب یزان ضریم که ییازآنجا فوو ، یو ه توزکو توان مهورح نگوود یاست، م 1از رقم

    ن یانایو تووان از م یمفروضه نرمال بودن را داراسوت و مو اسوتفاده نگوود و یزکش مریشاخص گرا معرفعنوان به

    استفاده به عگل آورد. یکآمار پارامتر یها از مدل

    «ارزشیابي يها مهارت»متغیر يمرتبط با بررس يآمار يها شاخص. 3جدول

    مرحله گروه

    یها شاخص یزکش مریگرا

    یها شاخص یندگکپرا

    یها شاخص عیتوز

    انسیوار راتییتغدامنة نیانگیم انهیم نماانحراف

    اریمع یخطا اریمع

    ب یضر یجک

    ب یضر یدگیشک

    -66/0 -33/0 94/0 27/2 86/4 00/4 67/73 76 72 آزمون پس -67/0 42/0 47/0 94/2 66/9 00/8 04/73 74 76 آزمون یشپ کنترل

    -36/0 -39/0 87/0 69/2 64/9 00/8 60/79 60/74 78 آزمون پس 36/0 69/0 94/0 43/2 60/6 00/4 37/72 72 70 آزمون یشپ آزمایش

    ه تفواوت کو نیبور ا تأکیود و بوا (2)با توجه به جدول ن وجووود دارد و یانایووانووه و مین نگووا، میبوو کیانوودگتر ک یدگیشکب یو ضر یجکب یزان ضریه مک ییازآنجا فوو ، یو ه توزکو توان مهورح نگوود یاست، م 1از رقم

    ن یانایو متووان از یمفروضه نرمال بودن را داراسوت و مو اسوتفاده نگوود و یزکش مریشاخص گرا معرفعنوان به

    استفاده به عگل آورد. یکآمار پارامتر یها از مدل

    «استنباطي يها مهارت»متغیر يمرتبط با بررس يآمار يها شاخص. 2جدول

    مرحله گروه

    یها شاخص یزکش مریگرا

    یها شاخص یندگکپرا

    یها شاخص عیتوز

    انسیوار راتییتغدامنة نیانگیم انهیم نماانحراف

    اریمع یخطا اریمع

    ب یضر یجک

    ب یضر یدگیشک

    -47/0 -28/0 44/0 84/2 29/8 70 40/77 72 72 آزمون یشپ کنترل -87/0 -69/0 46/0 86/2 74/8 6 76/77 72 77 آزمون پس

    04/0 34/0 49/0 66/2 96/8 77 40/77 72 70 آزمون یشپ آزمایش -68/0 -36/0 97/0 70/2 42/4 9 33/72 73 77 آزمون پس

    ه تفواوت کو نیبور ا تأکیود و بوا (7)با توجه به جدول ن وجووود دارد و یانایووانووه و مین نگووا، میبوو کیانوودگتر ک یدگیشکب یو ضر یجکب یزان ضریه مک ییآنجااز

    فوو ، یو ه توزکو توان مهورح نگوود یاست، م 1از رقم

    ن یانایو تووان از م یمفروضه نرمال بودن را داراسوت و مو اسوتفاده نگوود و یزکش مریشاخص گرا معرفعنوان به

    استفاده به عگل آورد. یکآمار پارامتر یها از مدل

  • 0231بهار شانزدهم، سال ،(61 پیاپي) 23 شماره دوم، دوره درسي، ریزي برنامه در پژوهش/ 066

    «قیاسي يها مهارت»متغیر يمرتبط با بررس يآمار يها شاخص. 1جدول یها شاخص مرحله گروه

    یزکش مریگرا یها شاخص

    یندگکپرا یها شاخص

    عیتوزانحررراف انسیوار راتییدامنة تغ نیانگیم انهیم نما

    اریمع یخطررا

    اریمعب یضر

    یجکب یضرررر

    یدگیشک -63/0 04/0 43/0 98/7 84/2 6 44/76 00/76 74 آزمون یشپ کنترل

    -66/0 33/0 46/0 84/2 06/8 8 97/79 00/79 73 آزمون پس 68/0 -60/0 42/0 40/2 30/4 70 28/79 60/79 76 آزمون یشپ آزمایش

    79/0 97/0 44/0 48/2 43/4 70 30/76 76 78 آزمون پس

    ه تفواوت کو نیبور ا تأکیود و بوا (5)با توجه به جدول ن وجووود دارد و یانایووانووه و مین نگووا، میبوو کیانوودگتر ک یدگیشکب یو ضر یجکب یزان ضریه مک ییآنجا از

    فوو ، یو ه توزکو توان مهورح نگوود یاست، م 1از رقم

    ن یانایو تووان از م یمفروضه نرمال بودن را داراسوت و مو اسوتفاده نگوود و یزکش مریشاخص گرا معرفعنوان به

    استفاده به عگل آورد. یکآمار پارامتر یها از مدل

    «استقرایي يها مهارت»متغیر يمرتبط با بررس يآمار يها شاخص. 1جدول

    مرحله گروه

    یها شاخص یزکش مریگرا

    یها شاخص یندگکپرا

    یها شاخص عیتوز

    انسیوار راتییتغدامنة نیانگیم انهیم نماانحراف

    اریمع یخطا اریمع

    ب یضر یجک

    ب یضر یدگیشک

    -87/0 -69/0 46/0 97/2 82/9 70 60/72 60/72 72 آزمون پس 64/0 -49/0 99/0 44/2 77/9 70 64/72 60/72 72 آزمون یشپ کنترل

    -42/0 -60/0 40/0 06/2 39/4 9 77/76 79 79 آزمون پس -78/0 -24/0 96/0 66/2 47/9 6 39/77 6/77 70 آزمون یشپ آزمایش

    ه تفواوت کو نیبور ا تأکیود و بوا (5)با توجه به جدول ن وجووود دارد و یانایووانووه و مین نگووا، میبوو کیانوودگتر ک یدگیشکب یو ضر یجکب یزان ضریه مک ییازآنجا فوو ، یو ه توزکو توان مهورح نگوود یاست، م 1از رقم

    ن یانایو متووان از یمفروضه نرمال بودن را داراسوت و مو اسوتفاده نگوود و یزکش مریشاخص گرا معرفعنوان به

    استفاده به عگل آورد. یکآمار پارامتر یها از مدل

    «تفکر نقادانه»متغیر يمرتبط با بررس يآمار يها شاخص. 6جدول

    مرحله گروه

    یها شاخص یزکش مریگرا

    یها شاخص یندگکپرا

    یها شاخص عیتوز

    انسیوار راتییتغدامنة نیانگیم انهیم نماانحراف

    اریمع یخطا اریمع

    ب یضر یجک

    ب یضر یدگیشک

    -/67 78/0 40/7 93/4 46/27 76 30 26 24 آزمون پس -79/0 -99/0 68/0 99/3 36/73 73 26 60/26 26 آزمون یشپ کنترلآزمای ش

    -46/0 -06/0 47/7 06/6 60/26 74 96/28 28 24 آزمون یشپ -66/0 -49/0 44/7 47/4 44/76 73 22/36 39 36 آزمون پس

  • 061... / آموزشي ریزي برنامه رشته ارشد کارشناسي دانشجویان نقادانه تفکر بر محور پژوهش تدریس شیوه تأثیر

    ه تفواوت کو نیبور ا تأکیود و بوا (1)با توجه به جدول ن وجووود دارد و یانایووانووه و مین نگووا، میبوو کیانوودگتر ک یدگیشکب یو ضر یجکب یزان ضریم که ییازآنجا فوو ، یو ه توزکو توان مهورح نگوود یاست، م 1از رقم

    ن یانایو تووان از م یمفروضه نرمال بودن را داراسوت و مو اسوتفاده نگوود و یزکش مریشاخص گرا معرفعنوان به

    استفاده به عگل آورد. یکآمار پارامتر یها از مدل

    بر دو گروه کنترل و آزمایش در مرحله تأکیدبا « تفکر نقادانه» يها مؤلفه يبررس برايدو گروه مستقل t. 1جدول

    آزمون شیپ یدار یمعن سطح یدرجه آزاد t زانیم اریانحراف مع نیانگیم سطوح یاسمق خرده

    92/7 04/6 آزمایش 30/0 28 -89/0 74/2 44/4 کنترل تفسیری یها مهارت

    43/2 37/72 آزمایش 33/0 26 48/0 94/2 04/73 کنترل ارزشیابی یها مهارت

    66/2 40/77 آزمایش 84/0 28 00/0 84/2 40/77 کنترل استنباطی یها مهارت

    40/2 28/79 آزمایش 29/0 24 -66/0 98/7 44/76 کنترل قیاسی یها مهارت

    66/2 39/77 آزمایش 47/0 29 24/7 44/2 64/72 کنترل استقرایی یها مهارت

    06/6 96/28 آزمایش 39/0 26 78/0 99/3 26 کنترل نقادانهتفکر

    tر یزان مقواد یو بر م تأکیدو با (7)با توجه به جدول یدار یه تفاوت معنو کتوان مهرح نگود ی، مآمده دست به

    ق یو تحق یهوا نگونوه یها نیاناین میب α=05/0در سهح

    بر دو گروه کنتورل تأکیدبا « تفکر نقادانه» یها مرلفهدر در مرحله شود یم، مهرح رو نیازاو آزمایش وجود ندارد.

    هگان بوده است. ها انسیوار آزمون شیپ

    «تفسیري يها مهارت»بر « تدریس پژوهش محور»اثرات يبررسمرتبط با طرفه کی انسیکووارل یتحل .1جدول منبع

    راتییتغ مجموع

    مجذورات درجة

    یآزاد نیانگیم

    مجذورات زانیم

    F سطح

    یدار یمعن شدت اثر

    007/0 49/24 66/36 7 64/36 آزمون شیپ

    06/0 244/0 42/7 04/2 7 04/2 گروه 44/7 24 46/34 خطا

    24 00/844 لک

    Fر یزان مقواد یو بر م تأکیدو با (8)با توجه به جدول ن یبو یدار یه ارتباط معنو کشود ی، مهرح مآمده دست به

    ر هگپوراش یو تفسویری( و متغ یها مهارتر وابسته )یمتغن، یبنوابرا ؛ وجود دارد =01/0(، در سهح آزمون شیپ)

  • 0231بهار شانزدهم، سال ،(61 پیاپي) 23 شماره دوم، دوره درسي، ریزي برنامه در پژوهش/ 061

    ، موورد آزموون شیپو ر یدار متغ یه ا ر معنکنیبا توجه به انتورل عنووان کر یو عنووان متغ قرار گرفته و بوه هگپراش

    تودریس یشو یر آزمایو تووان بوه ا ورات متغ یشود، م یمنگوود. تأکیود رات، ییو پژوهش محور بوا عنووان منبو تغ

    رات ییو در منبو تغ F=52/1زان یو با توجه به م تیدرنها

    ا ورات ییشناسوا یه در راسوتا کتدریس پژوهش محور « تفسوویری یهووا مهووارت»توودریس پووژوهش محووور بوور

    تووان ینیست، م دار یمعن α=05/0پردازد و در سهح یم تحوت درصد نگرات تفکر نقادانوه. 05/0ه کمهرح نگود

    .شود یمتأ یر تدریس پژوهش محور تبیین

    «ارزشیابي يها مهارت»بر « تدریس پژوهش محور»اثرات يبررسمرتبط با طرفه کی انسیکووارل یتحل .3جدول منبع

    راتییتغ مجموع

    مجذورات درجة

    یآزاد نیانگیم

    مجذورات زانیم

    F سطح

    یدار یمعن شدت اثر

    007/0 20/79 69/67 7 67/69 آزمون شیپ

    40/0 003/0 62/77 63/39 7 63/39 گروه 27/3 74 60/64 خطا

    20 00/4498 لک

    ن یبو یدار یارتبواط معنو (9)با توجه به جودول ر هگپوراش یو ارزشیابی( و متغ یها مهارتر وابسته )یمتغن، یبنوابرا ؛ وجود دارد =01/0(، در سهح آزمون شیپ)

    ، موورد آزموون شیپو ر یدار متغ یه ا ر معنکنیبا توجه به اعنووان نتورل کر یو عنووان متغ هگپراش قرار گرفته و بوه

    تودریس یشو یر آزمایو تووان بوه ا ورات متغ یشود، م یمنگوود. تأکیود رات، ییو پژوهش محور بوا عنووان منبو تغ

    رات ییو در منبو تغ F=52/11زان یبا توجه به م تیدرنها

    ا ورات ییشناسوا یه در راسوتا کتدریس پژوهش محور « ارزشوویابی یهووا مهووارت»توودریس پووژوهش محووور بوور

    اسوت، تودریس دار یمعنو α=01/0پردازد و در سهح یممور ر بووده « ارزشویابی یهوا مهوارت »پژوهش محور بر

    ، میزان باشد یم 50/0میزان شدت ا ر که ییازآنجااست. « ارزشویابی یهوا مهارت»تأ یر تدریس پژوهش محور بر

    مهلو است.

    «استقرایي يها مهارت»بر « تدریس پژوهش محور»اثرات يبررسمرتبط با طرفه کی انسیکووارل یتحل .0جدول

    منبع راتییتغ

    مجموع مجذورات

    درجة یآزاد

    نیانگیم مجذورات

    زانیمF

    سطح یدار یمعن

    شدت اثر

    007/0 29/28 74/94 7 74/94 آزمون شیپ

    48/0 007/0 79/74 48/40 7 48/40 گروه 34/2 78 46/42 خطا

    27 لک

    ر ین متغیب یدار یارتباط معن (10)با توجه به جدول ر هگپووراش یوواسووتقرایی( و متغ یهووا مهووارتوابسووته )

    ن، یبنوابرا ؛ وجود دارد =01/0(، در سهح آزمون شیپ)

    ، موورد آزموون شیپو ر یدار متغ یه ا ر معنکنیبا توجه به انتورل عنووان کر یو عنووان متغ هگپراش قرار گرفته و بوه

    تودریس یشو یر آزمایو تووان بوه ا ورات متغ یشود، م یم

  • 063... / آموزشي ریزي برنامه رشته ارشد کارشناسي دانشجویان نقادانه تفکر بر محور پژوهش تدریس شیوه تأثیر

    نگوود. تأکیود رات، ییو پژوهش محور بوا عنووان منبو تغ رات ییو در منبو تغ F=11/17زان یبا توجه به م تیدرنها

    ا ورات ییشناسوا یه در راسوتا کتدریس پژوهش محور « اسووتقرایی یهووا مهووارت»توودریس پووژوهش محووور بوور

    اسوت، تودریس دار یمعنو α=01/0پردازد و در سهح یم

    مور ر بووده « اسوتقرایی یهوا مهوارت »پژوهش محور بر ، میزان باشد یم 58/0میزان شدت ا ر که ییازآنجااست.

    « اسوتقرایی یهوا مهارت»تأ یر تدریس پژوهش محور بر مهلو است.

    «استنباطي يها مهارت»بر « تدریس پژوهش محور»اثرات يبررسمرتبط با طرفه کی انسیکووارل یتحل .00جدول منبع

    راتییتغ مجموع

    مجذورات درجة

    یآزاد نیانگیم

    مجذورات زانیم

    F سطح

    یدار یمعن شدت اثر

    007/0 47/34 68/86 7 68/86 آزمون شیپ

    76/0 032/0 29/6 66/73 7 66/73 گروه 68/2 22 48/69 خطا

    26 لک

    ر ین متغیب یدار یارتباط معن (11)با توجه به جدول ر هگپووراش یوواسووتنباطی( و متغ یهووا مهووارتوابسووته )

    ن، یبنوابرا ؛ وجود دارد =01/0(، در سهح آزمون شیپ)، موورد آزموون شیپو ر یدار متغ یه ا ر معنکنیبا توجه به ا

    نتورل عنووان کر یو عنووان متغ هگپراش قرار گرفته و بوه تودریس یشو یر آزمایو تووان بوه ا ورات متغ یشود، م یم

    نگوود. تأکیود رات، ییو پژوهش محور بوا عنووان منبو تغ

    رات ییو در منبو تغ F=21/5زان یو با توجه به م تیدرنهاا ورات ییشناسوا یه در راسوتا کتدریس پژوهش محور

    « اسوتنباطی یهوا مهوارت »تدریس پوژوهش محوور بور اسوت، تودریس دار یمعنو α=05/0پردازد و در سهح یم

    مور ر بووده « اسوتنباطی یهوا مهارت»پژوهش محور بر توأ یر تحت درصد نگرات تفکر نقادانه. 19/0یعنی است

    .شود یمتدریس پژوهش محور تبیین

    «قیاسي يها مهارت»بر « تدریس پژوهش محور»اثرات يبررسمرتبط با طرفه کی انسیکووارل یتحل .03جدول منبع

    راتییتغ مجموع

    مجذورات درجة

    یآزاد نیانگیم

    مجذورات زانیم

    F سطح

    یدار یمعن شدت اثر

    004/0 07/6 73/66 7 73/66 آزمون شیپ

    78/0 039/0 66/4 64/30 7 64/30 گروه 72/9 22 97/734 خطا

    26 00/8294 لک

    ر ین متغیب یدار یارتباط معن (12)با توجه به جدول ر هگپووراش یووقیاسووی( و متغ یهووا مهووارتوابسووته )

    ن، یبنوابرا ؛ وجود دارد =01/0سهح (، در آزمون شیپ)، موورد آزموون شیپو ر یدار متغ یه ا ر معنکنیبا توجه به ا

    نتورل عنووان کر یو عنووان متغ هگپراش قرار گرفته و بوه تودریس یشو یر آزمایو تووان بوه ا ورات متغ یشود، م یم

    نگوود. تأکیود رات، ییو پژوهش محور بوا عنووان منبو تغ رات ییو در منبو تغ F=99/5زان یو با توجه به م تیدرنها

  • 0231بهار شانزدهم، سال ،(61 پیاپي) 23 شماره دوم، دوره درسي، ریزي برنامه در پژوهش/ 011

    ا ورات ییشناسوا یه در راسوتا کتدریس پژوهش محور « قیاسووی یهووا مهووارت»توودریس پووژوهش محووور بوور

    اسوت، تودریس دار یمعنو α=05/0پردازد و در سهح یم

    مر ر بوده اسوت « قیاسی یها مهارت»پژوهش محور بر تووأ یر تحوت درصود نگورات تفکور نقادانوه. 18/0یعنوی

    .شود یمتدریس پژوهش محور تبیین

    «تفکر نقادانه»بر « تدریس پژوهش محور»اثرات يبررسمرتبط با طرفه کی انسیکووارل یتحل .02جدول منبع

    راتییتغ مجموع

    مجذورات درجة

    یآزاد نیانگیم

    مجذورات زانیم

    F سطح

    یدار یمعن شدت اثر

    002/0 70/73 27/796 7 27/796 آزمون شیپ

    32/0 074/0 97/4 60/66 7 60/66 گروه 97/72 79 40/207 خطا

    76 00/20724 لک

    ر ین متغیب یدار یارتباط معن (17)با توجه به جدول (، در آزمون شیپر هگپراش )یوابسته )تفکر نقادانه( و متغ

    ه کو نین، با توجه بوه ا یبنابرا؛ وجود دارد =01/0 سهح، موورد هگپوراش قورار آزموون شیپو ر یو دار متغ یا ر معن

    تووان یشود، مو ینترل عنوان مکر یعنوان متغ گرفته و بهتدریس پژوهش محور با عنووان یشیر آزمایبه ا رات متغزان یو با توجوه بوه م تیدرنهانگود. تأکیدرات، ییمنب تغ11/7=F ه در کو رات تدریس پژوهش محور ییدر منب تغتفکور »ا رات تدریس پژوهش محور بر ییشناسا یراستااسوت، دار یمعنو α=05/0پردازد و در سهح یم« نقادانه

    مر ر بوده است« تفکر نقادانه»تدریس پژوهش محور بر درصد نگرات تفکر نقادانه تحت تأ یر تودریس 72یعنی

    .شود یمپژوهش محور تبیین يریگ جهینتبحث و

    آموزش بورای -اولین گام عنوان بهآموزش برای یادگیری آموووزش بوورای آموووزش بوورای زیسووتن و -عگوول کووردنبوا دیاوران، طبیعوی اسوت کوه زیآم مسالگتهگزیستی

    سونتی و ناکارآمود یهوا روشوصول به اهداف مذکور با از هوا روشبنابراین تغییر و اصالح ؛ هگراه باشد تواند ینگو در آمووزش وپرورش آموزشمسائل فردی در نیتر مهم

    هگراه شدن با عصر اطالعات و عقب نگانودن عالی است.

    علووم و فنوون بشوری نیازمنود مرکبوی بوه نوام ةقافلاز چراکوه تکنولوژی و فناوری اطالعات و ارتباطوات اسوت.

    شده ها انسانامروزه تکنولوژی و فناوری جزئی از زندگی سوت یبا یمو در فرایند یاددهی یوادگیری ازآنجاکه است.

    بورای یوادگیری آمووزان دانوش شرایهی فراهم شوود توا برانایخته شوند و در این مهم معلم نقوش اساسوی ایفوا

    یک عامول عنوان به تواند یم. روش تدریس معلم کند یمباشد. شوریعتگداری در ایون مر ربرجسته در این فرایند

    یهوا مهوارت وتربیوت طی فرایند تعلیم :سدینو یمزمینه اساسی تفکر، قودرت مشواهده، طورح آزموایش، بحوث و

    هگاوی در حوول محوور ،اطالعات آوری جگ و گوو گفتو بوروز رویودادهای فوو نود یآ یمو به دست مسئلهحل است. الاوهوای تودریس آموز دانشتعامل معلم و درگرو

    بوه کوه درواق الاوهای یوادگیری هسوتند، موا درحوالی یهوا راه، هوا مهارتشاگردان در کسب اطالعات، نظرات،

    بوه آنوان هگچنین میکن یمتفکر و ابراز نظر خود کگک نیتور مهوم درواقو .میدهو یم یادگیری را آموزش ةنحو ةاسووتعدادهای افووزوده شوود توانوود یمووآموووزش ةنتیجوو

    در آینوده بوه مور رتر و تر آسانشاگردان برای یادگیری و بوه علوت انود کورده علت دانش و مهوارتی کوه کسوب

    انجوام ةیادگیری باشود. نحوو یندهایفرآچیرگی آنان بر شاگردان برای آموزش یها ییتواناتدریس ا ر بسیاری بر

  • 010... / آموزشي ریزي برنامه رشته ارشد کارشناسي دانشجویان نقادانه تفکر بر محور پژوهش تدریس شیوه تأثیر

    دهندگان فرهگند و معلگان موفق تنها ارائه .به خود داردمتقاعدگر نیستند، بلکه آنان، شاگردان خود را به تکالیف ةسالم شناختی و اجتگواعی وارد کورده و بوه آنوان نحوو

    مثوال، طوور بوه . دهنود یمو را یواد ها آناز مر رة استفادبوه ،هرچند که یادگیری ایراد سخنان واضح و پرف یلتیواد شدت مهلو است، ولی این یادگیرنوده اسوت کوه

    یسواز رهیو ذخ ةنحوو ،معلگوان موفوق شاگردان ردیگ یمو رنود یگ یماطالعات، نظرات و درایت را از معلگان خود

    . بوه ایون برنود یمو به کوار مر ر طور بهمناب یادگیری را خلووق یادگیرنوودگان ،صووورت نقووش عگووده در توودریس

    قدرتگند است. چنین اصولی بورای مدرسوه هوم کواربرد دارد. موودارس مهووم بووه شوواگردان یوواد گوورفتن را درس

    به این صورت تدریس از آن جهت که شاگردان دهند یمو شواگردان کننود یمو ترقوی سال به سالدر آن مدارس،

    ،شوود یمو مور رتر رنود یگ یمیادگیری بهتری را آموزش مهگوی هگچوون مشواهده، یهوا مرلفهعالوه بر شنیدن،

    پرسش، تفکر، کاوشاری، آزمایش و استدلل مورد توجه تا فراگیوران از هگوان ابتودای تحصویل بوه ردیگ یمقرار

    .مجهز شووند یپرداز هینظرتوانگندی تفسیر و ق اوت و از سوی استاد یا دانشجو در این شیوه، موضوعات درسی

    و گردند یممهرح مسئلهیک موقعیت مبهم یا صورت بهعگلی برای مشکالت عینوی، یها حل راهکشف مفاهیم و

    گروهی یا فردی به عهده دانشجویان اسوت. در صورت بهداده یریو گ میتصگاین شیوه به دانشجو آزادی و فرصت

    یوادگیری را تگورین کنود. در چنوین ةتوا نحوو شود یمبر فرآیند یادگیری اسوت تأکیدنتیجه، یجا بهرویکردی

    عگلکوردی از یها مهارتو فرآیند یادگیری شامل کسب اطالعوات، تفکور و اسوتدلل آوری جگو قبیل مشاهده، اطالعات تحقیق نشان داد که وتحلیل تجزیهاست. نتایج

    مور ر « تفکور نقادانوه »تدریس پژوهش محور بر متغیور بوده است. هگچنوین تودریس پوژوهش محوور در بوین

    تفسوویری، یهووا مهووارتنقادانووه )تفکوور یهووا مرلفووه یهوا مهوارت استنباطی، ها مهارتارزشیابی، یها مهارت

    مرلفووهاسووتقرایی(، فقوو بوور یهووا مهووارتقیاسووی و

    نداشوته اسوت و بور دیاور ریتوأ تفسویری یهوا مهارتداشته است. استفاده از تدریس پوژوهش تأ یری ها مرلفهان یو شوه، ب یتبوادل اند شتری را برای یب یها فرصتمحور

    ری کو رد فکعگل ةنحورات مختلف و مشاهده کهگزمان تفر کو شه و تفینه را برای تحول اندیدانشجویان مختلف، زم

    ر انتقادی که تفکنیرده است. با توجه به اکانتقادی فراهم ه به ک شود یم ری اطال کف یها تیفعالاز یا مجگوعهبه دات یو راهبردهوا و تول ابی و ق اوت دربواره یل، ارزشیتحلز سه مرحله یند پژوهش محور، نیدر فرا پردازد یمری کف

    ج یابی و بررسوی نتوا ی، انتقال دانوش و ارزشو مسئلهطرح ه دانشجویانی کگفت توان یمل ین دلیوجود دارد به هگ

    ی یتوانوا انود دهیو ده به روش پوژوهش محوور آمووزش کافتووه اسووت یرشوود هووا آننتوورل اجرایووی رفتووار در ک

    Hosseini) )فراشناخت( که این نتایج با نتایج تحقیقات& Bahrami, 2009( )Badri & Fathi, 2008) هگسوو

    .باشد یم

    منابعAdibnia, A., Mohajer, y. & Sheykhpoor, S.

    (2013).“Comparison of the effect of problem-

    solving problem-teaching method with

    exploratory stabilization method on social

    problems solving skills of the faculty in

    social science, fifth elementary school”.

    Research in curriculum planning, No. 9.

    Badri, G. R. & Fathi, A. E. (2008).” Comparison

    of the effect of group-based learning and

    traditional learning on student's critical

    thinking”. Journal of educational studies &

    psychology, pp 4-27.

    Eslami, H. (2010). “Presentation of a model for

    designing and implementing a critical reading

    program and its impact on critical thinking

    and analytical writing”. Doctoral thesis.

    Tehran: Tarbiat Moallem University.

    Eisner.W.Elliot. (1998).The Kind Of Shools We

    Need.Officesand Agend.

    Einstein, Albert. (2007).”Inquiry-Based

    Approaches to Sciens Education, Theory and

    Practice”. Journal of Research in Science

    Theaching.Nov 68.

    Exline,Joe. (2008).What Is Inquiry-Based

    Learning.available at:www.Sagepublice.ac.ir.

  • 0231بهار شانزدهم، سال ،(61 پیاپي) 23 شماره دوم، دوره درسي، ریزي برنامه در پژوهش/ 013

    Fathi, A. E. & Badri, G. R. (2007).”

    Comparing the effect of group-based

    learning and learning based on students'

    critical thinking thinking based on

    learning”. Educational studiesand

    psychology.

    Hosseini, S. A. & Bahrami, M. (2009).

    “Comparing critical thinking in first year

    students and graduate students”. Iranian

    journal of medical educational, No. 6, pp

    21-26.

    Jahani, J. (2008). “Teaching creative thinking

    for teens: A research-driven approach”.

    New educational thoughts quarterly, No. 2,

    pp 29-54.

    Joyce, Bruce, Will, Marsh & Calhoun, Emilly.

    (2004). “Teaching patterns (translated by

    Behrangi, M. R. 2008)”. Tehran: Kamal

    Tarbiat.

    Kolahdozi, A. & Kosari, M. (2011).

    “Principles and patterns of

    Mehrinejhad, A. & Pashasharifi, H. (2005).

    “Investigating the effectiveness of teaching

    in problem solving and evaluation based on

    researchers' indices in growing the

    spirituality of education”. Quarterly journal

    of educational novel, No. 14.

    Paul, R. C. (1997). Teacher’s of teachers:

    examining preparation for critical thinking.

    Annual Meeting of the American

    Educational Research Association (March

    24-28, Chicago, IL).

    Research-based education at Imam Hossein

    University”. Quarterly Journal of Research

    on Islamic Education, No. 12,168-139. Salighedar, L. (2012). “Our concepts of

    research”. Quarterly journal of primary

    education growth, No. 1.

    Shabani, H. (2010). “Traning and education

    skills(in teaching method and

    technique)(first volume)”. Tehran:Samt.

    Shojanoori, Sabah, F., Tohidi, M. & Shokri, F.

    (2012). “Comparative comparison of

    samarrae's learning method with research-

    based learning”. Cultural & Engineering

    magazine,No 71&72.

    Safarzadeh, S. (2016). “Critical thinking and

    metacognitive relationship with learning

    styles and academic achievement in

    students at Islamic Azad University of

    Ahwaz”.Research in Curriculum Planning,

    No. 24.

    Samadi, P. & Mehmandost, Gh. Z. (2011).

    “Research-based approach in the first year

    of high school books and comparison with

    the educational goals of the books”. Iranian

    Studies Curriculum Quarterly, No. 20,p 80-

    115.

    Taylor, & partners (2007). “Intergrate traning

    and evaluation (translated by Rastgar, T.

    (2012))” New science publishing (2012).

    Youngblood, N. and Beitz, J. M. (2001).

    Developing critical thinking with active learning strategies. Nurse Educator, 26, 39-

    42.