เอกสารวชาการ

การแปรรปขมนผงกลมแมบานเกษตรกรบานเขาต าหนอน

นางฐาปชา ถาวโรจน

นกวชาการสงเสรมการเกษตรช านาญการ

ส านกงานเกษตรอ าเภอทบปด จงหวดพงงา

กรมสงเสรมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ

ค าน า

ขมนชน เปนพชสมนไพรไทยทอยคกบคนไทยมานาน เปนสมนไพรทมประโยชนและคณสมบตในการรกษาโรคตางๆ กลมแมบานเกษตรกรบานเขาต าหนอน อ าเภอทบปด จงไดท าการแปรรปขมนชนเปนผลตภณฑขมนผง เพอเพมมลคาผลผลต และยงสามารถน ามาแปรรปเปนผลตภณฑ ชนดอนๆ ไดอกหลากหลาย เชน สบขมนชน ผงขดหนา ขมนแคปซล ขาวเกรยบขมน เปนตน นบเปนการสรางรายไดใหกบครอบครวและชมชน

ผจดท า จงไดคนควาขอมลเกยวกบขมนชนและน ามารวบรวมและเรยบเรยงเนอหาควบคกบความรทไดรบจากประสบการณจรงในระหวางการท างาน รวมกบกลมแมบานเกษตรกรบานเขาต าหนอน จดท าเปนเอกสารวชาการ ส าหรบใชเปนแนวทางในงานสงเสรมการเกษตรและเปนความรส าหรบผทสนใจ และหวงเปนอยางยงวาเอกสารเลมนจะเปนประโยชนตอเจาหนาทสงเสรมการเกษตรตลอดจนผทเกยวของและผทสนใจสามารถน าไปใชใหเกดประโยชนในการพฒนาคน ครอบครวเกษตรกร และชมชนตอไป

นางฐาปชา ถาวโรจน

สารบญ

เรองท 1 ความรทางวชาการ ขมนชน 1 ประโยชนและสรรพคณ 3 สถานการณการผลตและการตลาด 5 การแปรรป 5 การท าขมนชนผง 6 การน าไปใชประโยชน 6 การแปรรปขมนผง 7 - ขมนเพอสขภาพ - ผวนวลดวยขมน - ครมขมน - ยาทาผวขมน - ครมขดและฟอกหนาขมน การบรรจภณฑ 8 การบรรจและเกบรกษาผลตภณฑขมนผง 9

เรองท 2 องคความรการแปรรปขมนผงกลมแมบานเกษตรกรบานเขาต าหนอน สาระและขนตอนการด าเนนงาน หลกการและเหตผล 10 วตถประสงค 11 ขนตอนการด าเนนการ 12 - เตรยมความพรอมของกลม - วางแผนการด าเนนการ - อบรมใหความรสมาชก - สงเสรมการปลกขมนชน - การปรบปรงโรงเรยนแปรรปขมนผง - การแปรรปขมนผง - การบรรจภณฑ - การคดสรรมาตรฐานผลตภณฑ - การจดการดานการตลาด - สรปและจดท ารายงาน

/ความยงยาก...........

ความยงยากในการด าเนนงาน 21 ผลส าเรจของงาน 22 - ผลส าเรจของงานเชงปรมาณ - ผลส าเรจของงานเชงคณภาพ การน าไปใชประโยชน 27 ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ 27 เอกสารอางอง 28

ความรทางวชาการ

ขมนชน (Turmeric) ชอวทยาศาสตรวา Curcuma loga Linn., Curcuma domestica Valeton. ชอวงศ Zingiberaceae ชอทองถน ขมนแกง, ขมนชน, ขมนหยวก, ขมนหว, ยากยอ, สะยอ, หมน สวนทใชคอ เหงาสดและแหง

ขมนชน เปนพชลมลก มหวหรอเหงาอยใตดน เนอในมสเหลองอมสม มกลนหอมและเปนสวนทน ามาใชประโยชน สวนล าตนอยเหนอดนเปนล าตนเทยม มลกษณะเปนกาบใบเรยงอดซอนกน สงประมาณ 1-1.5 เมตร และมล าตนใตดนเรยกวา เหงา ซงประกอบดวย เหงาหลก มลกษณะเปนรปไข เจรญในแนวตง ดานขางของเหงาจะมแขนงยอยแตกออกคลายนวมอ เรยกวาแงง เปนทเกดของรากฝอย เนอในเหงามสเหลองสมและมกลนหอมเฉพาะตว ใบเปนใบเดยวมลกษณะยาวรโคนใบสอบหรอมน ปลายใบแหลม ยาวประมาณ 30-45 เซนตเมตร กวาง 10-20 เซนตเมตร มเสนกลางใบเหนไดชดเจนทางดานลางของใบ เรยงแบบสลบและอยกนเปนกลม โตเตมทมใบประมาณ 6-10 ใบตอตน กาบใบยาว 40-60 เซนตเมตร สวนดอกออกเปนชอ เจรญจากเหงา แทรกขนมาระหวางใบ รปทรงกระบอก กวาง 5-9 เซนตเมตร ยาว 10-12 เซนตเมตร มใบประดบจ านวนมาก รปรแกมขอบขนาน เรยงเวยนถรอบแกนชอดอก ใบประดบทอยบรเวณโคนชอดอกมสเขยวออนหรอสขาวแกมเขยว ขอบโคนใบประดบประกบตดกบใบประดบทอยใกลเคยง และตดกบแกนชอดอก เกดเปนซอกคลายกระเปาะ ใบประดบทอยบรเวณปลายชอดอกมสขาวแกมเขยวออน ปลายใบประดบมแถบสชมพออนโคนใบประดบไมประกบตดกนเปนกระเปาะ ดอกมสเหลองออนจะออกใน ซอกกระเปาะใบประดบ 3-5 ดอก ตอซอก และทยอยบาน ปกตแลวดอก ขมนชนจะเปนหมน จงไมตดผลและเมลด (กรมวชาการเกษตร. 2551)

ขมนชน เปนพชสมนไพรและเครองเทศทใชกนแพรหลาย ปลกกนมาเปนเวลานานโดยเฉพาะทางภาคใต เชน จงหวด สราษฎรธาน นครศรธรรมราช พงงา พทลง และ ชมพร ประเทศไทยถอวาเปนแหลงผลตขมนชนคณภาพดแหงหนงของโลก การผลต ขมนชนของไทยมแนวโนมเพมมากขน จากเดมเปนการผลตเพอบรโภคเปนอาหารและเครองเทศ ปจจบนมการขยายการผลตเพอใชเปนวตถดบในอตสาหกรรมผลตภณฑสมนไพร เชน ยา อาหารเสรมสขภาพ สปาเครองส าอาง ผลตภณฑกนยง ผลตภณฑส าหรบสตวเลยง อาหารสตว และ การปองกนก าจดศตรพช(กรมวชาการเกษตร.2551) นบเปนการสรางมลคาเพมใหกบขมนชน จากเดมทเปนสมนไพรนยมบรโภคโดยตรงเทานน ซงผลตภณฑเหลานมลทางแจมใส ทงตลาดในประเทศและตางประเทศ เนองจากแนวโนมผบรโภค หนมานยมผลตภณฑจากวตถดบธรรมชาตมากขน คาดวาในอนาคตมลคาการสงออกขมนชนและผลตภณฑจะมแนวโนมเพมขนปจจบนมการสงออกเฉพาะขมนชนสดและขมนผงเทานน เมอความตองการขมนชนเพมขน โดยเฉพาะความตองการของอตสาหกรรมแปรรปขมนชนท าใหมนโยบายสงเสรมการขยายพนทปลกขมนชนทงนเพอใหมปรมาณผลผลตเพยงพอกบความตองการของตลาด ปจจบนพนทปลกของไทยมประมาณ 5,000 ไร กระจายอยท วประเทศ ผลผลตประมาณ 7,500 ตน คดเปนมลคาไมนอยกวา 45 ลานบาท (หองสมดธนาคารไทย

พาณชย. 2547) แหลงปลกขมนชนสวนใหญจะอยใกลกบแหลงปลกขง ซงสวนมากอยทางภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคใตตอนบน เดมนนเกษตรกรสวนใหญจะปลกขมนชนในลกษณะเปนพชสวนครวในปรมาณไมมากนก หรอปลกเปนพชรองหรอพชเสรมรายได การปลกเปนพชเดยวๆมนอยมาก ท าใหไมมการเกบสถตเนอทปลกและผลผลต ความตองการขมนชนทเพมขน โดยเฉพาะจากโรงงานแปรรปตางๆท าใหรฐบาลและเอกชนทเกยวของตองเรงสงเสรมการปลกขมนชนในลกษณะแปลงขนาดใหญรวมทงตองมการควบคมทงปรมาณและคณภาพของผลผลตขมนชน ซงจะเปนจดเรมตนของผลตภณฑขมนชนทมคณภาพ ซงในปจจบนเรมมเอกชนบางรายด าเนนการสงเสรมการปลกขมนชน เพอเปนแหลงวตถดบปอนโรงงานแลว และคาดวาการปลกขมนชนจะขยายตวเพมขนอยางมากตามความตองการทเพมขน ซงทางหนวยงานของรฐบาลคงตองเรมส ารวจและรวบรวบสถตเกยวกบขมนชน ทงในดานเนอทปลก แหลงปลก และปรมาณการผลต ความส าเรจของการคดคนพฒนาผลตภณฑสมนไพรนนผทเปนแรงผลกดนส าคญคอหนวยงานของรฐบาล ซงรฐบาลมนโยบายในการผลกดนพฒนาผลตภณฑสมนไพรอยางจรงจง โดยมการแตงตงคณะกรรมการพฒนาการอตสาหกรรมผลตภณฑสมนไพรเรมด าเนนการตงแตป 2544 มอบหมายใหกระทรวงเกษตรและสหกรณ เปนผรบผดชอบเรองการวางแผนการสงเสรมวตถดบสมนไพรอยางเปนระบบ และกระทรวงสาธารณสขก าหนดใหขมนชนเปนพชโปร-ดกแชมปเปยนทจะพฒนามาเปนผลตภณฑสมนไพรเพอลดการน าเขาและพฒนาสตลาดสงออก ขมนชน ทไดคณภาพดมปรมาณเคอรคมนไมต ากวารอยละ 5 และปลอดจากศตรพชรวมถงสารพษตกคาง (หองสมดธนาคารไทยพาณชย. 2547)

ประโยชน และสรรพคณ

1. มวตามน A,C, E เมอขาสรางกายจะท างานพรอมกนทง 3 ตว มผลท าใหชวยลดไขมนในตบ

2. สมานแผลภายในกระเพาะอาหาร 3. ชวยยอยอาหาร 4. ท าความสะอาดใหล าไส 5. เปลยนไขมนใหเปนกลามเนอ 6. ตานอนมลอสระปองกนการเกดมะเรงในตบ 7. สรางภมคมกนใหกบผวหนง 8. ก าจดเชอราทปนเปอนในอาหารทกนเขาไปแลวสะสมในรางกายเตรยมกอตวเปนเซลลมะเรง 9. ชวยขบน านมส าหรบสตรหลงคลอดบตรไดด รองมาจากการกนหวปล

กนขมนชนตามเวลาตอไปนจะไดผลโดยตรงกบอวยวะสวนนน ( เวลา 03.00 - 05.00 น. ) ชวยบ ารงปอด ปองกนการเปนมะเรงปอด ชวยท าใหปอดแขงแรง ชวยเรองภมแพของจมกทหายใจไมสะดวก และชวยสรางภมคมกนทผวหนง ( เวลา 05.00 - 07.00 น. ) ชวยแกไขปญหาล าไสใหญ ถาเคยกนยาถายมาเปนเวลานาน ใหกนขมนชนในเวลาน ขมนชนจะฟนฟปลายประสาทของส าไสใหญ ตองกนเปนประจ า ถงจะท าใหล าไสใหญบบรดตวเพอขบถายอยางปกต แกไขปญหาล าไสใหญกลนล าไสเลก หรอล าไสใหญมปญหาถายมากเกนไปหรอถายนอยเกนไป แตถาล าไสใหญไมมปญหา ใหกนขมนชนพรอมกบสตรโยเกต+นมสด+น าผง+มะนาว หรอน าอนกได จะไปชวยลางผนงล าไสทมหนวดเปนขนเลกๆอยเปนลานๆเสน ซงขนเหลานมหนาทดดซมสารอาหารเพอไปสรางเมดเลอด ขมนชนจะชวยลางใหสะอาดได กจะไมคอยมขยะตกคาง จงไม เกดแกสพษทท าใหเกดกลนตว และจะไมคอยเปนรดสดวงทวาร ไมเปนมะเรง ล าไส ( เวลา07.00 - 09.000 น. ) ชวยแกปญหาเรองกระเพาะอาหาร เกดจาก การกนขาวไมเปนเวลา ทองอด จกแนน ปวดเขา ขาตง ชวยบ ารงสมอง ปองกน ความจ าเสอม ( เวลา 09.00 - 11.00 น. ) ชวยแกไขปญหาเรองน าเหลองเสย มแผลในปาก อวน เกนไปผอมเกนไปทเกยวของกบมาม ลดอาการเปนเกาต ลดอาการเบาหวาน ( เวลา 11.00 -13.00 น. ) ใครมปญหาเกยวกบโรคหวใจ หรอไมม กกนขมนชนเวลาน จะชวยบ ารงหวใจใหแขงแรง ถาเลย 11.00 น. ไปแลว ขมนชนจะไปท างานทตบแลวตบจะสงมาทปอด ปอดสงไปทผวหนง แตสวนมากมาไมถงเพราะกนขมนชนนอยเกนไป ( เวลา 13.00 - 15.00 น. ) ชวยแกไขปญหาเรองปวดทองบอย เพราะมไขมนเกาะล าไสเลก ไขมนทเคลอบล าไสจะเคลอบขยะเอาไวดวยแลวสะสมกน ท าใหเกดแกส และมอาการปวดทองตอนบายในชวงเวลาน ถากนสตรโยเกต+นมสด+น าผง+มะนาว และขมนชน จะชวยลางล าไสเลกไดดทสด สตรโยเกตนตวจลนทรยจะชวยเปลยน

ขยะในล าไสเลกใหเปน บ 12 เพอสงไปเลยงสมองตอไป ( เวลา 15.00 - 17.00 น. ) ชวยดแลหรดกระเพาะปสสาวะใหแขงแรง แกปญหาเรองตกขาวของสตร และควรกนน ากระชายเวลานดวย จะชวยดแลหรดกระเพาะปสสาวะใหแขงแรง ชวงเวลานควรท าใหเหงอออกจะดมาก เพราะรางกายตองการขบสารพษใหไดมากทสดในเวลาน กนเลยเวลาจากชวงนจนไปถงการกนกอนนอน ขมนชนจะไปชวยเรองความจ าใหความจ าด ตนนอนขนมาตอนเชาจะไมคอยเพลย และชวยใหขบถายดขน การกนขมนชนมากจะชวยขบไลไรฝ นทผวหนงไมใหเปนผดผนคนงายๆ และชวยขบไขมนในตบ ถากนในปรมาณมาก การกนขมนชน แบบผงหรอบรรจแคปซล ควรเลอกซอจากผผลตทมมาตรฐานและสะอาดเชอถอได ไรสารเคมไมมสเตอรอยทเกดจากการอบแหงดวยความรอนเกน 65 องศา ควรตดสนใจเอง เพราะเราจะตองกนทกวน กควรกนใหปลอดภยและสบายใจ ถากนขมนชน แบบผง 1 ชอนชา ใชผสมน า 1 แกว(ไมเตม) ขมนชนจะไหลผานสวน ตางๆ ตงแต

ผานล าคอ ชวยขบไลไรฝ นทล าคอ แลวไปผานปอดชวยดแลปอดใหหายใจดขน ผานมาม กลดไขมน และปรบน าเหลองไมใหน าเหลองเสย ผานกระเพาะอาหาร กจะรกษาแผลในกระเพาะอาหาร ผานล าไส กสมานแผลในล าไส ผานตบ กไปบ ารงตบ ลางไขมนในตบ

สถานการณการผลตและการตลาด การผลต ขมนเปนพชทสามารถปลกไดทวไปในภมภาคตางๆ ของโลก ทส าคญไดแก ประเทศอนเดย บงคลาเทศ จน ไตหวน เปร อนโดนเซย ฟลปปนส จาไมกา และเอลซาวาดอร อนเดยเปนประเทศผผลตรายใหญทสดของโลก แตสงออกเพยงรอยละ 5 เนองจาก ความตองการใชภายในประเทศสงมาก ส าหรบประเทศไทย สามารถปลกไดดทวทกภาคของประเทศ สวนใหญ ปลกเปนพชรองหรอพชเสรมรายได แตในขณะนมการสงเสรม การใชประโยชนจากขมนชนมากขน จงท าใหเกษตรกรปลกในลกษณะ พชเดยวมากขน และมรายไดสงดวย (กรมวชาการเกษตร.2551) ส าหรบประเทศไทยมพนทปลก ประมาณ 5,000 ไร ผลผลตเฉลย 7,500 ตน คดเปนมลคาไมนอยกวา 45 ลานบาท (หองสมดธนาคารไทยพาณชย. 2547) การตลาด ในดานการตลาดการคาขมนชนระหวางประเทศ แบงขมนออกเปน3 ชนด คอ นวมอ ทงเหงาและแตกหก ตลาดทส าคญของประเทศไทย ไดแก ประเทศญปน สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร ซงมการน าเขารวมกนประมาณปละ 8,000-10,000 ตน นอกจากนประเทศในแถบตะวนออกกลาง เชน ซาอดอาระเบย และอหราน กมความตองการมากเชนเดยวกนส าหรบขมนทสงออก ผสงออกจะท าความสะอาดหวขมนและคดเลอก หวทเปนโรคออกและอาจจะตมหรอไมตมกอนกได กอนการสงออก ตองผานการรมยาและขอใบรบรองการตรวจโรค จากกรมวชาการเกษตร ซงแลวแตความตองการของประเทศปลายทาง นอกจากขมนสดแลวยงม การสงในรปขมนแหงและขมนผงดวย ปรมาณการสงออกไมแนนอน ขนอยกบปรมาณการผลตและราคาสงออกเปนส าคญ ( กรมวชาการเกษตร.2551)

การแปรรป การแปรรป หมายถงการน าผลผลตทางการเกษตรซงมอยในรปวตถดบมาผานขบวนการดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาใชในกรรมวธการผลตการแปรสภาพเพอสามารถบรโภค มอายยนยาวขน ตลอดทงความสะดวกสบายในรปผลตภณฑกงส าเรจรป ( มนญ จนทรประสทธ.2552 )

การท าขมนชนผง 1. ท าความสะอาด คดแยกหวและแงงออกจากกน ตดราก และสวน

ตางๆ ทไมตองการทง คดเลอกสวนสมบรณปราศจากโรคและแมลง น ามาลางดวยน าสะอาดหลายๆครง เนองจากขมนชน เปนพชหวอยใตดน การลางท าความสะอาดจงเปนขนตอนทส าคญ ทสด หลงจากนนควรใสตะกรา ทงไวประมาณ 1 คน

2. น าขมนชนทลางแลวมาหนเปนชนบางๆ ใสในภาชนะทมรโปรง อยาใหทบซอนกน น าไปตากแดด หมนกลบบอยๆ ประมาณ 10-20 นาทตอครง จะท าใหขมนแหงเรว เมอแหงจะมขนาดเลกลง ขมนชนตากแดดจดๆ ประมาณ 2 วนกแหงสนท หรอกรณท าใหแหงโดยใชเครองอบแหง ถาใชเครองอบแหงแบบอโมงค จะอบทอณหภม 60 องศาเซลเซยส เปนเวลา 8- 12 ชวโมง หรอตากแดด 3 วน อบ 60 องศาเซลเซยส เปนเวลา 3 ชวโมง อนง การท าแหงโดยตากแดดทใชเวลานาน อาจจะมการปนเปอนเชอจลนทรยไดมาก และ สของขมนแหงจากการอบจะสวยกวาตากแดด ถาหากท าแหงทงแงง จ านวนแงงขมนทท าความสะอาดแลว ตมในน าเดอด นาน 1-2 ชวโมง หรอตมในน าดางออน เพอชวยเพมสแดงและลดสเหลอง เชน ตมในน าดางแคลเซยมออกไซด 1% ใชเวลา 3 ชวโมง หรอตมใน โพแทสเซยมคารบอเนต 2.5% ใชเวลา 1 ชวโมง เปนตน แลวน าไป ตากแดดจนแหง ประมาณ 6-8 วน หรอใชเครองเปาลมรอน 65-70 องศาเซลเซยส

3. น าขมนทแหงแลว บดใหละเอยดดวยเครองบด หรอดวยการต า แลวรอนเอาเฉพาะผงขมน น ามาบรรจถงเพอจ าหนาย ขมนชนผงจะน าไปใชเปนสวนประกอบในผลตภณฑตางๆ เชน เครองส าอาง ลกประคบ ผลตภณฑ Aroma Therapy หรอใชในการแพทยในการรกษาโรคตางๆ เชน ยาลดกรด ใชรกษาแผล ใชลดการอกเสบ เปนตน ขมนชนสด ปรมาณ 10 กโลกรม ราคากโลกรมละ 8.75 บาท คดเปนมลคา 87.50 บาท เมอน ามาแปรรปเปนขมนชนผง จะไดปรมาณ 1 กโลกรม ราคา 250 บาท หรอสรางมลคาเพมใหกบขมนชนกโลกรมละ 162.50 บาท ( สมนไพรเพอสขภาพ.2548 ) การน าไปใชประโยชน ใชเปนวตถดบในอตสาหกรรมผลตภณฑสมนไพร เชน ยา อาหารเสรมสขภาพ สปา เครองส าอาง ผลตภณฑกนยง ผลตภณฑส าหรบสตวเลยง อาหารสตว และ การปองกนก าจดศตรพช

(กรมวชาการเกษตร. 2551)

การแปรรปขมนผง ขมนผงสามารถน ามาแปรรปเปนผลตภณฑเพอความงาม และ สปา ประเภทบ ารงผวพรรณ ครมขดหนา และพอกหนาขมน ผลตภณฑ อาหารแปรรป เชน ขาวเกรยบสมนไพรขมน น าพรกแกงชนดตาง ๆ รวมทงน ามาแปรรปเปนยาแผนโบราณ ลกประคบ เปนตน ( กลมแมบานเกษตรกรบานเขาต าหนอน . 2551 ) ขมนเพอสขภาพ

ความงามและความดออนกวาวยเปนสงทสตรทกคนพงปรารถนาและอยากจะรกษาไวคกบตวตลอดไป แมเวลาจะผานไปนานเทาใด รวรอยแหงวยกไมมาเยอน จงเปนเรองธรรมดาทผหญงเราจะหวงใยเรองนเปนพเศษ ท าใหบรษทผผลตสนคาและสถาบนวจย ตางกคนควาวจยคดคนสตรทจะชวยบ ารงรกษาความงามไว มการวจยพชสมนไพรตางๆเพอสกดหาสารทมคณสมบตดแลผวพรรณ ชวยรกษาและตอตานอนมลอสระบนผว (รอยเหยวยน) และใชบ าบดรกษาโรคตางๆ ทเกดขน

ขมนชน มสรรพคณทส าคญทางดานความงาม คอท าใหผวพรรณนมนวลเนยนและยงเคลอบผวใหมสเหลองนวลงามตามธรรมชาตดวย การใชขมนชนเปนเครองส าอางนน ไมใชจะใชเพยงแคในบานเราเทานน ในตางประเทศกใชกน แตจะพบมากในแถบตอนใตของเอเชยและในหลายประเทศแถบตะวนออกกลางโดยใชขมนทาผวหนาจะท าใหมผวนมนวล ในมาเลเซยใชขมนผสมน าส าหรบใชอาบเพอใหรางกายสะอาด ในอนเดยใชทาทผวหนงของผหญงเพอปองกนไมใหขนงอก ผวนวลดวยขมน โดยน าขมนชนแหง 25 กรมผสมวานนางค า 200 กรม ไพล 50 กรม ดนสอพอง 1,000 กรม น ามาบดผสมกน ใชพอกหนาและตวเพอบ ารงผวได ถาผวมนใชผสมกบน ามะกรดเผาไฟ ถาผวแหง ใชผสมกบน าผงหรอนมสด ควรพอกประมาณ 5-10 นาท แลวลางออกดวยน าอน ตามดวยน าเยนสลบกน

ครมขมน ท าครมสมนไพร เพอใชแทนสบและลดรอยเหยวยนและจด ดางด า เพมความชมชนใหผวหนา โดยน า มะขามเปยก 300 กรม มาแชน าและ บบน า แลวน ามากรองดวยผาขาวบาง ใสหมอเคลอบตงไฟออนๆ เคยวใหแหง จากนนเตมนมสด 200 กรม ผสมน าผง 50 กรม ขมนผง ครงชอนชา วานนางค าผง ครงชอนชา คนใหแหงยกลง วธใชโดยชะโลมน าทหนาพอกเปยก ปายครมเลกนอย ลบไลจนทวใบหนา ทงไวสกครแลวลางออกดวยน าสะอาด ยาทาผวขมน ใชเหงาขมนชนสดน ามาหนบางๆ แลวตากแหง น ามาบดเปนผงใหละเอยด เวลาจะใชใหน ามาผสมกบน า คนใหเขากน ทาตามเนอตวหรอใบหนา หรอผสมกบน านม ทาตวเอาไวกอนจะอาบน า ทงไว 10-20 นาท เปนอยางนอย แลวลางออกดวยน าสะอาด หรอตามดวยการอาบน าช าระรางกาย ผลทไดรบคอ ชวยใหผวนวลเนยน แกโรคผดผนคน หรอจดดางด าบนรางกายใหหายไป ครมขดและพอกหนาขมน น าขมนผงผสมกบน านม หรอน าผง จากนนลางหนาใหสะอาดแลวน าขมนทเตรยมไวขดใบหนาจนทว พอกไวอยางนนประมาณ 5 นาท ลางออกไดดวยน าอนๆผลทไดรบ คอ ชวยใหสวเสยนหลด สมานผวและรขมขน ชวยรกษาแผลทเกดจากสวอกเสบ ไมใหเกดเปนแผลเปน ท าใหผว หนานมและเนยน (สมนไพรเพอสขภาพ. 2548) การบรรจภณฑ บรรจภณฑ หมายถง รปแบบวสดภายนอกทหอหมผลตภณฑภายในใหปลอดภย สะดวกตอการขนสง เอออ านวยใหเกดประโยชนทางการคาของผผลต / ผจ าหนาย และการน าไปใชของผบรโภค บรรจภณฑเปนการออกแบบหบหอเพอดแลรกษาผลตภณฑใหคงเดมและมอายการใชงาน ทยาวนานขนนอกจากนนยงเปนสงทบงชใหรายละเอยดเกยวกบตวผลตภณฑดวยผซอหรอผบรโภคจะเลอกซอสนคาหรอไมกขนอยกบคณภาพของผลตภณฑ และการสรางความเชอมนบนบรรจภณฑทงความโดดเดน สวยงาม การเกบรกษาทสะดวก มสงยนยนความปลอดภยและรกษาสงแวดลอม (สภวฒน โสวรรณ . 2547)

การบรรจและเกบรกษาผลตภณฑขมนผง บรรจในภาชนะทสะอาด แหง และปดสนท เชนบรรจในถงพลาสตกใส ปดปากถงใหสนท บรรจในถงพลาสตกทมฝาปดเกบ ในทแหงและสะอาดอากาศถายเทไดสะดวก ไมควรวางผลตภณฑขมนผงใหสมผส กบพนโดยตรงควรเกบไวบนชนวางหรอยกพน ไมควรเกบไวนานเกน 2 ป เนองจากปรมาณน ามนหอมระเหยจะลดปรมาณลง 25 เปอรเซนต (กรมวชาการเกษตร.2551)

องคความร การแปรรปขมนผงของกลมแมบานเกษตรกรบานเขาต าหนอน สาระและขนตอนการด าเนนการ หลกการและเหตผล

ถ าทองหลาง เปนชอต าบลในอ าเภอทบปดจงหวดพงงามเนอททงหมดโดยประมาณ 42,950 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 26,846 ไร พนทการเกษตรประมาณ 4,900 ไร ครวเรอนเกษตรกรจ านวน 444 ครวเรอน ลกษณะพนทเปนทราบเชงเขา บางแหงเปนทราบลม หนวยทดนเปนกลมชดดนท 26 มความอดมสมบรณตามธรรมชาตปานกลาง มความเหมาะสมส าหรบ ท าการเกษตร พชเศรษฐกจทส าคญและท ารายไดใหกบเกษตรกรไดแก ยางพารา ปาลมน ามน ไมผล และพชผกตางๆ โดยเฉพาะยางพารา ซงมพนทปลกถง 3,206 ไร คดเปนรอยละ 65 ของพนท ใหผลผลตเฉลย 483 ตน/ป คดเปนมลคาประมาณ 24 ลานบาทเศษ รองลงมาคอปาลมน ามน ซงมพนทปลกประมาณ 1,047 ไร ใหผลผลตเฉลย 2,007 ตน/ป คดเปนมลคาประมาณ 7 ลานบาทเศษ นอกจากนยงม พชเสรมรายไดทส าคญไดแก ขมนชน ขง ผกเหมยง แตงรานและพชผกอนๆ โดยเฉพาะขมนชนเปนพชทเหมาะสมกบสภาพพนทในต าบลถ าทองหลาง ประกอบกบเกษตรกรในพนท มองคความรทกษะในการปลกขมนชนมายาวนาน จงนยมปลกขมนชนเปนพชเสรมรายได มพนทปลกถง 390 ไร ผลผลตเฉลย 1,170 ตน / ป คดเปนมลคาประมาณ 17 ลานบาทเศษ นบเปนพชเสรมรายไดทท ารายได ใหกบเกษตรกรเปนอยางมาก (แผนพฒนาการเกษตรประจ าต าบลถ าทองหลาง. 2553-2555 ) เนองจากประสบกบปญหาราคาผลผลตทางการเกษตรโดยเฉพาะขมนชนมราคาตกต าและผลผลตมากจนลนตลาด เจาหนาทสงเสรมการเกษตร มแนวคดในการชวยเหลอเกษตรกรจงไดรวบรวมสมาชกแมบานเกษตรกร จ านวน 15 คน จดตงเปนกลมแมบานเกษตรกรภายใตชอกลมวา กลมแมบานเกษตรกรบานเขาต าหนอน ตงอยท หม 1 ต าบลถ าทองหลาง อ าเภอทบปด จงหวดพงงา ท า การแปรรปขมนชนเปนขมนผงเพอเพมมลคาผลผลตซงราคาตกต าใหม มลคาเพมขนและสามารถเกบไวไดนานขนดวย

ขมนผง จงหวดพงงา และจงหวดนครศรธรรมราช จะมตวยา สงสด คอ มปรมาณสารสเหลองสง (สมนไพรเพอสขภาพ". 2548) ซงกลม แมบานเกษตรกรบานเขาต าหนอน ไดสงผลตภณฑขมนผงเขารวมโครงการรางวลสมนไพรไทยคณภาพ ป2544 กรมวทยาศาสตรการแพทย ปรากฏวาขมนผงต าบลถ าทองหลาง มคณภาพด ปลอดจากศตรพชและสารพษตกคาง มปรมาณสารเคอรควมน สง (กลมแมบานเกษตรกรบานเขาต าหนอน,2551) ซงสารเคอรควมน เปนสารตานอนมลอสระและการอกเสบ ชวยลดการเกดโรคอลไซเมอร ปองกนตบไมใหถกสารพษท าลาย มฤทธฆาเชอแบคทเรย ตานมะเรง รกษาแผลในกระเพาะอาหารท าใหเปนทนยมและเปนทตองการของตลาดทงภายในจงหวดและตางจงหวด เชน จงหวดภเกต สงขลา นครศรธรรมราช และกรงเทพฯ ทงตลาดคาสงและคาปลก ซงผลตภณฑสวนใหญจะน าไปเปนสวนผสมในการผลตยาสมนไพร ลกประคบ ดานแพทยแผนไทย และเปน

เครองปรงรสทนยมใสในอาหาร ประเภท ตม ทอด และแกงเผดเกอบทกชนด นอกจากนยงนยมบรรจแคปซล น าไปบรโภคปองกนโรคบางชนดอกดวย ปจจบนกลมฯมสมาชกแปรรปผลผลตทางการเกษตร จ านวน 26 คน ท าการแปรรปขมนผงเปนผลตภณฑตางๆ เชน ขมนผง ขมนแคปซล ขาวเกรยบขมน น าพรกแกง ท ารายไดใหกบกลมปละหลายแสนบาท และเพมรายไดใหกบสมาชกเฉลย 1-3 หมนบาท/คน/ป (บญชรายรบกลมแมบานเกษตรกร, 2550- 2551)อกดวย ขาพเจา ซงรบผดชอบงานกลมแมบานเกษตรกรของอ าเภอทบปด เหนวากลมแมบานเกษตรกรแหงนมความพรอมและยอมรบเทคโนโลยใหมๆประกอบกบสมาชกกลมแมบานเกษตรกรสวนใหญ ปลกขมนชนเปนอาชพเสรมอยแลว หากไดรบการพฒนากจะเปนการเพมรายไดใหกบสมาชกอยางย งยน จงไดสงเสรมใหมการแปรรปขมนผงขน วตถประสงค 1. เพอสรางมลคาเพมผลผลตทางการเกษตร 2. เพอสรางงานและเพมรายไดใหกบสมาชกและชมชน 3. เพอพฒนาและยกระดบมาตรฐานผลตภณฑใหมคณภาพเปนทตองการของตลาด 4. เพอสงเสรมการผลตสนคาเกษตรปลอดภยและไดมาตรฐาน (GAP) เปาหมาย ด าเนนการในกลมแมบานเกษตรกรบานเขาต าหนอน หมท 1 ต าบลถ าทองหลาง อ าเภอทบปด จงหวดพงงา จ านวนสมาชก 26 คน

ขนตอนการด าเนนการ

1. เตรยมความพรอมของกลม 1.1 ด าเนนการจดประชมชแจงวตถประสงคในการด าเนนกจกรรมกลมฯ เพอใหสมาชกมความเขาใจตรงกนรวมทงสอบถามปญหา อปสรรค และความตองการของกลม 1.2 ประชมคณะกรรมการศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบล โดยม เกษตรอ าเภอ เจาหนาทผรบผดชอบต าบล เจาหนาทผรบผดชอบงานเคหกจเกษตร และตวแทนสมาชกกลมเขารวม เพอวเคราะหปญหาและหาแนวทางในการก าหนดแผนเพอแกไขปญหารวมทงจดเวทกระบวนการเรยนร เพอวเคราะหศกยภาพกลม ก าหนดแนวทางการด าเนนงานกลม จดท าแผนการด าเนนงานและแผนงานโครงการ เพอขอสนบสนนงบประมาณ 1.3 คดเลอกคณะกรรมการบรหารงานกลมฯ ทปรกษา รวมทงคดเลอกคณะกรรมการฝายตางๆ เพอสนบสนนการด าเนนงานของกลมฯ กจกรรมกลมฯ ตลอดจนแกไขปญหาและการก าหนดกจกรรม โครงการตางๆ

สงเสรมการปลกขมนชน

คดสรรมาตรฐาน

ผลตภณฑ

การบรรจภณฑ

เตรยมความพรอมของกลมฯ

วางแผนการด าเนนงาน อบรมใหความรสมาชกกลมฯ

- ปรบปรงโรงเรอน

แปรรปขมน

- จดสรางลานตากขมน

- จดหาวสดอปกรณ แปรรปขมน

การแปรรปขมนชน

การจดการดานการตลาด สรปและจดท ารายงาน

2. วางแผนการด าเนนงาน 2.1 ก าหนดแผนการประชมประจ าเดอน เพอเสนอปญหาอปสรรคในการด าเนนงานแตละครง รวมหาแนวทางแกไข รวมทงพบปะแลกเปลยนประสบการณ 2.2 ส ารวจพนท ส าหรบปลกขมนชน เพอการคาพรอมคาดคะเนผลผลต เพอใหเพยงพอกบความตองการของตลาด 2.3 จดท าแปลงปลกขมนชนปลอดภยและไดมาตรฐาน (GAP) 2.4 แผนการแปรรปขมนชน เชน ขมนผง, แคปซล, ขาวเกรยบขมน และน าพรกแกง 2.5 การพฒนาบรรจภณฑทเหมาะสมและเปนทตองการของตลาด 2.6 การคดสรรมาตรฐานผลตภณฑ 2.7 การจดการดานการตลาดใหครอบคลม 3. อบรมใหความรสมาชก

อบรมใหความรแกสมาชกกลมฯ โดยการถายทอดความร ดานวชาการ ฝกปฏบตดานการแปรรปเพอใหเกดทกษะและความช านาญจากเจาหนาทสงเสรมการเกษตร อยางสม าเสมอ รวมทง ศกษาดงานดานการบรหารจดการกลม การแปรรปผลผลตเกษตร และคดเลอกตวแทนสมาชกเขารบการอบรม เพอน ากลบมาขยายผลใหกบสมาชกภายในกลมฯ 4. สงเสรมการปลกขมนชน ส ารวจเกษตรกรผปลกขมนชนภายในหมบานทง 4 หมบาน จดใหมการประชมและจดตงกลมผปลกขมนชนต าบลถ าทองหลาง สงเสรมใหสมาชกมการผลตสนคาเกษตรทปลอดภยและไดมาตรฐาน โดยการถายทอดเทคโนโลยการผลตทถกตองตามกระบวนการถายทอดแบบมสวนรวมและกระบวนการโรงเรยนเกษตรกร ฝกใหสมาชกรวมกลมปลกขมนชน เปนแปลงรวมโดยวธการปฏบตตามระบบการจดการคณภาพการปฏบตทางการเกษตรทดส าหรบพช (GAP พช)

พนธ ขมนชนทดในตลาดโลกมมากกวา 50 สายพนธ สวนมากมาจากอนเดย จ าแนกสายพนธโดยใช

คณสมบตตางๆทางดาน รปราง ลกษณะ ขนาด ส กลน และอาย เหงาทสมบรณ พรอมเกบเกยว และสายพนธทใหผลผลตดมปรมาณสารส าคญสง ส าหรบต าบลถ าทองหลางสวนใหญยงคงใชพนธ ทมอยในทองถน

การปลกและระยะการปลก สมาชกกลมฯ จ านวน 26 ราย จะเรมปลกขมนชน ประมาณเดอนเมษายน-พฤษภาคม พนท ปลกจ านวน 48ไร จะเกบเกยวผลผลตขมนชน ประมาณเดอนธนวาคม-มกราคม ชวงนหวขมนชน จะแหงสนท โดยจะใชพนธขมนชนในทองถนอาย 1 ป เปนแมพนธ ระยะปลก แถว/หลม ประมาณ 75-30 เซนตเมตร การปลกใชทอนพนธ ได 2 ลกษณะ คอใชหวแม ใชแงง หวแมสามารถใหผลผลต ประมาณ 3,300 กโลกรม/ไร ใชแงง ใหผลผลตประมาณ 2,800 กโลกรม/ไร กอนปลกควรแชดวยยา กนรา ยาฆาเพลยเพอปองกนโรคหวเนาและก าจดเพลย การเตรยมดน ขมนชนสามารถขนไดในดนทกชนด ดนทเหมาะทสดเปนดนระบายน าไดด น าไมทวมขง กรณเปนดนเหนยวควรใสปยหมกหรอปยคอก 1 ตน/ไร เพอปรบปรงคณภาพของดน การเตรยมดน ควรไถพรวน กอนตนฤดฝน แลวไถยกรอง เกบวชพชหลงปลก 1 เดอน การเกบเกยว อายการเกบเกยว ประมาณ 8 เดอน ลกษณะล าตนขมนชนเหนอพนดนเรมแสดงอาการเหยวแหงถงแหงสนท จะเรมท าการเกบเกยวขาย ขมนชนผลผลตสดเฉลย 2,500 กโลกรม/ไร 5. การปรบปรงโรงเรอนแปรรปขมนผง สรางลานตากและจดหาวสดอปกรณ 5.1 การปรบปรงโรงเรอนแปรรปขมนผง การปรบปรงโรงเรอนเพอการแปรรปขมนชนเปนขมนผงมความจ าเปนมากเนองจากโรงเรอนมสภาพเกาและช ารดทรดโทรม ไมมความปลอดภยและไมถกสขลกษณะตามระบบ GMP ดงนนจงไดขอสนบสนนงบประมาณ เพอปรบปรงโรงเรอนแปรรปขมนชน ขนาดกวาง 5.00 เมตร ยาว 9.00 เมตร หรอมพนท ไมนอยกวา 45.00 ตารางเมตร งบประมาณ 205,000 บาท จากองคการบรหารสวนต าบลทบปด ในป 2551 ซงยงไมไดรบการอนมต หากไดรบการอนมตงบประมาณสามารถเพมปรมาณการผลตขมนผงและมโรงเรอนแปรรปทถกสขลกษณะอกดวย

5.2 จดสรางลานตากขมนชน การแปรรปขมนชนจะตองผานขนตอนการตากแหงกอนถง จะน ามาบดได เดมกลมฯจะตากขมนกลางลานบนสงกะส ซงไมถก สขลกษณะ และเกดการปนเปอนจากฝ นละอองและสงสกปรก รวมทงสารปนเปอนจากสงกะส หากใชไปนานๆ จงไดเสนอโครงการของบประมาณโครงการตามแผนยทธศาสตรประชาชนอยดมสข ระดบจงหวดพงงา ป 2550 เพอจดสรางลานตากขมนยกพนคอนกรตเสรมเหลก ขนาดกวาง 4 เมตร ยาว 15 เมตร สง 0.80 เมตร จ านวน 2 ลานเทพนคอนกรตโดยรอบ งบประมาณ 86,000 บาท 5.3 จดหาวสดอปกรณการแปรรป เพอใหการแปรรปขมนชนเปนขมนผง ผลตไดทนกบความตองการของตลาดจ าเปนตองใชวสดอปกรณในขนตอนการบดขมนชน เนองจากขนตอนการบดขมนชนจะตองใชเวลานาน เครองบดทกลมฯมไมเพยงพอจ าเปนจะตองจดหาเพม จงไดเสนอโครงการของบประมาณโครงการตามแผนยทธศาสตร ประชาชนอยดมสขระดบจงหวดพงงา ป 2550 เพอจดซอเครองบดขมน สแตนเลส ขนาด 24 นว มอเตอร 3 แรงมา จ านวน 1 เครอง งบประมาณ 100,000 บาท 6. การแปรรปขมนผง กลมแมบานเกษตรกรบานเขาต าหนอน ไดท าการแปรรปขมนผงเปนผลตภณฑชนดตางๆเพอเปนการเพมมลคา เชน ผลตภณฑขมนผง ขมนแคปซล ขาวเกรยบสมนไพรขมน น าพรกแกงชนดตางๆ ในการแปรรปขมนผง ท าไดโดยน าขมนชนอาย 1 ป ตดแตง ลางน าใหสะอาด น าไปตากแดด 1 วน น ามาหนเปนชนบางๆ ตากแดด 3-4 วน ใหแหงกรอบน าไปบดใหละเอยดเปนผง แลวน ามารอนและบรรจหบหอพรอมจ าหนาย ความสามารถในการผลต 200 กโลกรม/เดอน ผลตไดตลอดป ส าหรบ ขมนแคปซล ท าไดโดยน าขมนผงมาบรรจในแคปซลอดใหแนน บรรจในขวดพลาสตก ขวดละ 100 เมด ความสามารถในการผลต 100 กลอง/เดอน (ผลตตลอดป)

ขมนผง ขนตอนการผลต 1. ใชขมนอาย 1 ป ตดแตง ลางใหสะอาด ตากแดด 1 วน 2. หนบางๆ ตากแด 3-4 วน ใหแหงกรอบ 3. น าไปบดเปนผง รอน

4. บรรจหบหอ

ความสามารถในการผลต 200 กโลกรม/เดอน ผลตไดตลอดป

ขมนแคปซล ขนตอนการผลต น าขมนผงมาบรรจในแคปซลอดใหแนนบรรจในขวดพลาสตก ขวดละ 100 เมด ความสามารถในการผลต 100 กลอง/เดอน (ผลตตลอดป) ขาวเกรยบขมน สวนผสม 1. แปงมน 1 กโลกรม 2. กงสด 1 ขด 3. ขมน 1 ชอนชา 4. กระเทยม 7 กลบ 5. เกลอ 2 ชอนชา 6. น าเปลา 7 ขด 7. พรกไทยด า 1 ชอนชา วธท า 1. น ากงสดไปตมใหสก บดใหละเอยด 2. พรกไทยด าและกระเทยม น าไปบดใหละเอยด 3. น าเปลาตมใหเดอด น ากงบด กระเทยม และพรกไทยบด ผสมลงในน าตมเดอด 4. เมอน าตมและสวนผสมตามขอ 3 ผสมกนดแลวเทลงในแปงมนนวดใหสวนผสมเขากน 5. น าแปงทนวดเขากนดแลว คลงเปนแทงๆ 6. น าแปงทไดไปนง 30 นาท และพกไวใหเยน 7. แชตเยน 1 คน 8. น าแปงออกจากตเยน หนเปนชน บางๆ ตากแดด 1 วน 9. น าไปทอดในน ามนรอนๆ 10. บรรจใสถง หรอรบประทานไดเลย ความสามารถในการผลต 60 กโลกรม/เดอน (ผลตไดตลอดป)

น าพรกแกง สวนผสม

1. พรกแหง 2. ขมนสด 3. กระเทยม 4. เกลอ 5. ตะไคร 6. พรกไทย 7. หอมแดง

วธท า

1. หอมแดง กระเทยม ปอกเปลอก พรกไทย พรกแหง ขมนสด ลางใหสะอาดพกไว ตะไครลางสะอาดหนฝอย

2. น าสวนผสมทกอยางเตมเกลอปนคลกเคลาใหเขากนใสเครองบด บดจนละเอยด 3. น าน าพรกแกงทไดผสมใหเขากน บรรจกลองพรอมจ าหนาย

ความสามารถในการผลต 400 กโลกรม/เดอน (ผลตไดตลอดป) 7. การบรรจภณฑ

ผลตภณฑของกลมฯ ไดรบสนบสนนงบประมาณ ในดานบรรจภณฑพรอมฉลาก จาก หนวยงานภาครฐซงจะก าหนดรปแบบมาแลว ท าใหบรรจภณฑบางชนดมสสนหรอรปแบบไมดง ดดใจผบรโภคเทาทควร จงคดหาแนวทางเปลยนแปลงรปแบบ เพอใหทนสมย มเอกลกษณเปนทตองการโดยเพมสสนใหม เปลยนจากบรรจถงพลาสตกซงไมสะดวกในการน าออกมาใชเปลยนรป แบบเปนขวดแกวมฝาปดเพอสะดวกในการเกบและเปดใชไดสะดวกแตยงไมสามารถเปลยนแปลงในขณะนได เนองจากบรรจภณฑทไดรบมายงไมหมด และก าลงขอสนบสนนงบประมาณจากหนวยงานเพอน ามาพฒนาบรรจภณฑใหดขนตอไป บรรจภณฑขมนผง

บรรจซองพลาสตกพรอมฉลาก ขนาดบรรจ น าหนก 50 กรม 100 กรม 500 กรม และ 1 กโลกรม บรรจภณฑขมนแคปซล บรรจขวดพลาสตกสเหลยม จ านวน 100 เมด

ขาวเกรยบขมน บรรจถงพลาสตกขนาดน าหนก 300 กรม น าพรกแกง บรรจกลองพลาสตกบางใส ขนาดน าหนก 100 กรม

บรรจถงพลาสตกขนาดน าหนก 100 กรม 500 กรม 1 กโลกรม

8. การคดสรรมาตรฐานผลตภณฑ การคดสรรมาตรฐานผลตภณฑขมนผงท าไดโดย ยนแบบและ น าสงผลตภณฑตวอยางเพอวเคราะหหาสารปนเปอนและหนวยงานทรบผดชอบเขาตรวจสอบผผลตและสถานทผลตเมอผานเกณฑตามท ก าหนด ผลตภณฑจะไดมาตรฐานรบรอง เชน สนคาคณภาพ กรมสงเสรมการเกษตร รหสสนคา 5-1-1105-46-0052 เลขท อย.82-2-01141-2-0003 ขมนแคปซล ควบคมการผลตโดยเภสชกรแพทยแผนไทย บ.ภ 18979 และไดเตรยมความพรอมส าหรบเขารบการคดสรรมาตรฐานผลตภณฑสนคา OTOP ในแตละป โดยการสมครเขารบการคดสรรและน าสงผลตภณฑตวอยางเขารบการคดสรร ผลตภณฑทสงเขารบการคดสรรจะตองมคณภาพและไดรบมาตรฐานผลตภณฑ ส าหรบ ป 2551ผลตภณฑขมนผง ไดรบการคดสรรมาตรฐานผลตภณฑสนคา OTOP ระดบ 5 ดาว ผลตภณฑ ขมนแคปซล ระดบ 2 ดาว 9. การจดการดานการตลาด

จดตงกรรมการฝายตางๆในการด าเนนงานกลมฯ เพอความสะดวกโปรงใส และตรวจสอบได ซงฝายการตลาดจะมกรรมการรบผดชอบในการจ าหนาย รบใบสง และจดสงผลตภณฑใหลกคาและจะรายงานพรอมสงเงนใหฝายบญช ส าหรบตลาดคาสง สวนใหญจะมพอคาจากจงหวด สงขลานครศรธรรมราช และภเกต มารบซอขมนสด และ ผลตภณฑขมนผง สวนตลาดคาปลกจะจ าหนาย รานคาในอ าเภอทบปดและตางอ าเภอ ในจงหวดพงงา ออกรานนทรรศการของหนวยงานตางๆ ทงในจงหวดและตางจงหวด ออกรานในงานเทศกาลตางๆรวมทง รานคาตางจงหวด

10. สรปและจดท ารายงาน เมอไดด าเนนการขนตอนตางๆครบทกขนตอนแลว จงไดท าการสรปและจดท ารายงานผลการด าเนนการแปรรปขมนผงเพอน าไปเปนขอมลในการพฒนาและปรบปรงการพฒนาการแปรรปขมนผงใหมความกาวหนาตอไป ความยงยากในการด าเนนงาน 1. การสรางแรงจงใจในการท างานเปนกลม การท างานเปนกลมเปนสงทมความจ าเปนในการ ด าเนนงานของกลมแตการจะใหคนท างานรวมกนเปนกลมไดจ าเปนตอง สรางแรงจงใจใหคนมาท างานเปนกลมซงเปนเรองคอนขางยงยากและตองใชความพยายามในการคดหาวธการเพอสรางแรงจงใจ 2. การปลกขมนชนใหปลอดภยจากสารพษและไดมาตรฐาน (GAP ) เดมเกษตรกรปลกขมนชนโดยใชสารเคม เพอปองกนโรคและแมลง เพอผลผลตทไดจะไดในปรมาณทคมคา การปรบเปลยนหรอลดพฤตกรรมเหลานนภายในระยะเวลาสนๆ คอนขางเปนการยาก จ าเปนจะตองคอยๆแนะน าและทดลองท าใหเหนขอแตกตางถงประโยชนและโทษกอนโดยเรมกบสมาชกภายในกลมฯกอน แลวขยายผลใหเกษตรกรรายอนๆ เมอมความตองการเหมอนกนจงสงเสรมใหเกษตรกรปลกขมนชนโดยไมใชสารเคม และจดตงกลมผปลกขมนชนขน จากนน ท าการส ารวจจ านวนเกษตรกรและพนทปลกขมนชนภายในต าบลสงเสรมใหสมาชกเขารวมโครงการผลตสนคาเกษตรใหปลอดภยจากสารพษและไดมาตรฐาน (GAP ) 3. การสรางผน า กลมแมบานเกษตรกรสวนใหญ มกมอบภาระหนาทใหกบประธานกลมฯ เปนผด าเนนการเกอบทกเรอง เมอครบวาระเลอกคณะกรรมการชดใหม มกจะไดคณะกรรมการชดเดมๆท าใหมผน ากลมเพยงไมกคน จ าเปนตองฝกใหสมาชกมความเปนผน า กลาแสดงออก กลาน าเสนอตนเองโดยฝกใหมการน าเสนอผลงานในทประชมประจ าเดอนผลดเปลยนหมนเวยนเขารบการอบรมเพอจะไดพบปะกบบคคลหรอสงคมภายนอก และน ากลบมาขยายผลใหเพอนสมาชกไดรบร หากไดเรยนรอยางสม าเสมอ เปนการสรางความมนใจและกลาแสดงออก

4. เวลาในการท ากจกรรมรวมกน สมาชกกลมฯสวนใหญมอาชพหลก ในการท าสวนและ รวมกลมกนท ากจกรรมแปรรป เปน กจกรรมเสรม ซงมกประสบปญหา ในเรองของเวลาทวางไมพรอมกน ท าใหมปญหาในการท ากจ- กรรมกลมฯ เพอใหสมาชกกลมฯไดมกจกรรมท าอยางสม าเสมอและตอเนอง จงจดใหมเวรรบผด ชอบในแตละวน ก าหนดแผนการท ากจกรรมแตละกจกรรมในแตละวน หากสมาชกตดภารกจไมสามารถมารวมกจกรรมได จะตองแจงกลมฯลวงหนาและหาผอนมาท ากจกรรมแทนตนเพอไมใหเกดความเสยหาย ดงนนการทจะใหสมาชกกลมฯ มาท ากจกรรมรวมกนจงเปนเรองยงยาก จ าเปนจะตองใชเทคนควธการหลายๆอยางมาผสมผสานกน

ผลส าเรจของงาน ผลส าเรจของงานเชงปรมาณ จากการด าเนนงานในการแปรรปขมนผงของกลมแมบานเกษตรกรบานเขาต าหนอนท าใหเกดผลส าเรจของงานในเชงปรมาณดงน 1. สมาชกกลมฯมการลงหนคนละ 1 หนๆละ 100 บาท รวม 26 หน เปนเงน 2,600 บาท มเงนทนหมนเวยนกลม 60,000 บาท ปนผลใหกบสมาชก ปละ 1 ครง และจายคนผลก าไรใหกบสมาชกทรวมกจกรรมแปรรปขมนผง คดคาตอบแทนสมาชกโดยหกคาใชจายเหลอก าไรสทธ สมาชกมรายไดเฉลย 18,485 บาท/คน/ป ดงน

ตารางท 1 ปนผลหนและคาตอบแทนสมาชก

ชอ – สกล ป 2550 ป 2551 ปนผลหน คาตอบแทน รวม ปนผลหน คาตอบแทน รวม

นางปรดา ทวรส 196 24,946 25,142 243 25,065 25,308 นางโสภา ประสมกจ 196 22,074 22,270 243 12,986 13,229 นางจตรา ชวยบ ารง 196 19,104 19,300 243 22,505 22,748 นางอ ามร ยกเถ 196 20,885 21,081 243 21,534 21,777 นางล าดวน ประสมกจ 196 20,803 20,999 243 23,930 24,173 นางสจนดา พนธกจ 196 19,976 20,172 243 19,637 19,880 นางประจม แซหล 196 21,935 22,131 243 21,634 21,877 นางละเอยด ยกเถ 196 19,127 19,323 243 21,547 21,790 นางสาร แสวงธญญะ 196 20,428 20,624 243 21,182 21,425 นางวรรณด ประสมกจ 196 19,531 19,727 243 19,585 19,828 นางพรทพย สขคม 196 21,045 21,241 243 21,592 21,835 นางสดา แสวงธญญะ 196 17,618 17,814 243 3,616 3,859 นางเวยง ยกเถ 196 21,501 21,697 243 20,833 21,076 นางสกญญา ประสมกจ 196 20,666 20,862 243 20,739 20,982 นางอมา ยกเถ 196 19,239 19,435 243 16,789 17,032 นางยมนา ทองพนธ 196 20,866 21,062 243 20,025 20,268 นางเสรมสข หอมจนทร 196 15,144 15,340 243 15,890 16,133 นางนตยา ทวรส 196 15,144 15,340 243 15,890 16,133 นางมะล ศรพงษ 196 15,144 15,340 243 15,890 16,133 นางประภาส คลองการ 196 15,144 15,340 243 15,890 16,133 นางคลอง ชลาน 196 15,144 15,340 243 15,890 16,133 นางอษา จรฤทธ 196 15,144 15,340 243 15,890 16,133 นางพรเพญ ยกเถ 196 15,144 15,340 243 15,890 16,133 นางพจน แซหล 196 10,666 10,862 243 6,453 6,696 นางละเมยด ชวยบ ารง 196 13,944 14,141 243 22,410 22,653 นางเตอนจตร จนทรประดษฐ 196 15,144 15,340 243 15,890 16,133

รวม 5,096 475,506 480,602 6,318 468,822 475,140

2. จ านวนรอยละทเพมขนจากการจ าหนายผลตภณฑแปรรปขมนผง ระหวาง ป 2550 และ ป 2551ดงน 2.1 ผลตภณฑขมนผง เพมขน รอยละ 29.39 2.2 ผลตภณฑขาวเกรยบขมน เพมขน รอยละ 8.6 2.3 ผลตภณฑขมนแคปซล เพมขน รอยละ 13.87 2.4 ผลตภณฑน าพรกแกง ลดลง รอยละ 32 ตารางท 2 เปรยบเทยบการจ าหนายผลตภณฑ

รายการผลตภณฑ

ยอดจ าหนาย

ป2550

ตนทน

ก าไร ยอด

จ าหนาย

ป2551

ตนทน

ก าไร

เพมขน

ขมนผง 134,300 6,770 127,530 173,767 6,270 167,497 39,467

ขาวเกรยบ 28,248 16,157 12,091 30,675 2,123 28,552 2,427

แคปซล 25,320 7,601 17,719 28,832 6,255 22,577 3,512 น าพรกแกง 973,302 629,892 343,410 661,469 369,937 291,532 -311,833 รวม 1,161,170 660,420 500,750 894,743 384,585 510,158 -266,427

ยอดจ าหนายผลตภณฑน าพรกแกงลดลงเนองจากมการผลตน าพรกแกงทวทกหมบาน ท าใหเกดการแขงขนทางดานตลาด กลมฯจงลดปรมาณการผลตลง 3. สมาชกไดรบการถายทอดความรดานวชาการจากหนวยงานภาครฐ จ านวน 26 คนรวม 11 ครง

3.1 โครงการสงเสรมการผลตสนคาเกษตรใหปลอดภยและไดมาตรฐาน เรอง การปลกขมนชน จ านวน 26 คน 3.2 อบรมการรกษาคณภาพและยกระดบผลตภณฑชมชนสความย งยน จ านวน 2 คน 3.3 อบรมการพฒนาผลตภณฑสมนไพร ทใชในสถานททองเทยวชงสขภาพ จ านวน 5 คน 3.4 เตรยมความพรอมใหแกผประกอบการ OTOP ในการเขาสธรกจ จ านวน 2 คน 3.5 อบรมการพฒนาสนคาบารโคด เพอสงเสรมศกยภาพ ผประกอบการ จ านวน 3 คน

3.6 การใหความรดานการตลาดและบรรจภณฑ เพอขยายชองทางการจดจ าหนายแกสมาชก คลสเตอรอาหารแปรรปจงหวดพงงา จ านวน 2 คน

3.7 การแปรรป และถนอมอาหารประเภทพชผก ผลไมแปง ธญพช เนอสตว จ านวน11 คน

3.8 การพฒนาบรรจภณฑ การสขาภบาลอาหาร และ โรงเรอน จ านวน 6 คน

3.9 การพฒนาบคลกภาพ การพฒนาความเปนผน า พฒนาคณภาพชวต จ านวน 5 คน

3.10 การบรหารจดการกลม การเงน การบญช และผลตภณฑ จ านวน 5 คน 3.11 การจดบานเรอนเกษตรกร จ านวน 26 คน

4. กลมฯไดรบสนบสนนงบประมาณจากภาครฐ ปงบประมาณ 2550-2551 ดงน 4.1 โครงการตามแผนยทธศาสตร ประชาชนอยดมสข ระดบจงหวดพงงา ป 2550 เปนเงน 186,000 บาท

เพอจดสรางลานตากขมนยกพนคอนกรตเสรมเหลก ขนาดกวาง 4 เมตร ยาว 15 เมตร สง 0.80 เมตร จ านวน 2 ลาน เทพนคอนกรตโดยรอบ งบประมาณ 86,000 บาท และ จดซอเครองบดขมนสแตนเลส ขนาด 24 นว มอเตอร 3 แรงมา จ านวน 1 เครองงบประมาณ 100,000 บาท

4.2 โครงการพฒนาผลตภณฑตนแบบ(ขมนอดแคปซล) เปนเงน 40,000 บาท 4.3 โครงการพฒนาผลตภณฑตนแบบ(ขมนอดแคปซล)ตอยอด เปนเงน 40,000 บาท

4.4 โครงการพฒนาผลตภณฑน าพรกแกง ไดรบการสนบสนนฉลากผลตภณฑน าพรกแกง จ านวน 10,000 ชน 5. ปรมาณการผลตขมนผงเพมขนจากเดม จ านวน 50 กโลกรม/เดอนหรอ 600 กโลกรม/ป ท าใหกลมฯมรายไดเพมขน 120,000 บาท สมาชกมรายไดเพมขนจากเดมเฉลย ประมาณ 1,500 บาท

ผลส าเรจของงานเชงคณภาพ

จากการด าเนนงานในการแปรรปขมนผงของกลม แมบานเกษตรกรบานเขาต าหนอนท าใหเกดผลส าเรจของงานในเชงคณภาพดงน

1. ไดรบรางวลท 2 การประกวดกลมแมบานเกษตรกรดเดน ระดบจงหวด ป 2551 2. ผลตภณฑไดรบการคดสรรมาตรฐานผลตภณฑสนคา OTOP ระดบดาว ป 2551จ านวน 4 ผลตภณฑ ดงน ผลตภณฑขมนผง ระดบ 5 ดาว ผลตภณฑน าพรกแกง ขาวเกรยบขมน ระดบ 4 ดาว ผลตภณฑขมนแคปซล ระดบ 2 ดาว 3. ไดรบการประชาสมพนธผลงานดานการแปรรปขมนผงผานสอโทรทศน จ านวน 1 ครงทางโทรทศนชอง 7 ส ในรายการเสนทางเศรษฐ ป 2551 4. การด าเนนงานของกลมฯอยางตอเนองและเปนรปธรรมชดเจนจนเปนทรจกทวไปท าใหมกลม องคกรเกษตรกร นสต นกศกษาและบคคลทวไปเขาเยยมชมและศกษาดงานเปนประจ าและน าไปขยายผล

5. เปนแหลงเรยนรชมชนและเปนจดสาธตการแปรรปสมนไพร ประจ าศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบลถ าทองหลาง

6. สมาชกมความเขาใจการท างานระบบกลม มคณะกรรมการบรหารกลมฯ และกรรมการฝายตางๆ ชดเจน ก าหนดกฎระเบยบ ขอบงคบกลมฯ และถอปฏบตรวมกน สมาชกทกคนมสวนเปนเจาของในกจกรรมของกลมฯ มการถอหนและก าหนดคาตอบแทนใหกบสมาชกอยางเทาเทยมเปนทยอมรบและปนผลประโยชนใหกบสมาชกทกป

7. คณะกรรมการบรการกลมฯ และสมาชกรจกวางแผนเพอก าหนดแนวทางในการบรหารจดการกลมฯรจกคดวเคราะหปญหาและความตองการเพอพฒนากลมฯและผลตภณฑจนเปนทยอมรบและเปนทตองการของผบรโภคอยางกวางขวาง

8. การท างานรวมกนของสมาชกในลกษณะกลมฯ ท าใหสมาชกไดพฒนาตนเอง กลาคด กลาท า และกลาแสดงออกมากขน จนเปนผน าไดระดบหนง

การน าไปใชประโยชน 1. กลมฯสามารถน ารายงานผลการด าเนนงานเปนเอกสารอางองประกอบการขอสนบสนนงบประมาณจากภาครฐหรอองคกรเอกชน เพอตอยอดและพฒนาผลตภณฑ เปนการสรางงานและเพมรายได ใหกบสมาชก และชมชน นอกจากนยงชวยลดปญหาการวางงานในชมชนอกดวย 2. ส านกงานเกษตรอ าเภอ หรอหนวยงานทเกยวของ สามารถน าขอมลผลงาน ไปประชาสมพนธ เผยแพร เพอเปนแนวทางในการด าเนนงานและเปนแบบอยางแกกลมอน ๆ ได 3. นกวชาการสงเสรมการเกษตรประจ าต าบล สามารถศกษาขอมลผลงาน เพอเปนแนวทางหรอประยกตใชกบงานสงเสรมทตนเองรบผดชอบได ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ ปญหาอปสรรคทเกดจากการด าเนนการแปรรปขมนผงกลมแมบานเกษตรกรบานเขาต า-หนอน 1.ปญหาพนทปลกลดลงสาเหตจากการปลกซ าทเปนเวลานานจะท าใหขมนชนเกดเปนโรคเนา และคณภาพดนเสย เปนปญหาทแกไขไดยาก ตองใชเวลาในการปรบสภาพดน 2. การผลตตอวนไดปรมาณนอย เนองจากเครองมอ – อปกรณ ไมทนสมยท าใหไมทนกบความตองการของตลาด ขอเสนอแนะ 1. เกษตรกรผปลกขมนชน ควรตากดนหลงการเกบเกยวผลผลตและปลก พชตระกลถวเปนปยพชสด เปนการปรบสภาพดน เพอลดปญหาการเกดโรคเนาในขมนชน 2. เพมพนทปลกขมนชนโดยการสรางเครอขายกบเกษตรกรทสนใจนอกพนท เชน จงหวดสราษฎธาน นครศรธรรมราช ตรง โดยจ าหนายพนธขมนชนใหเมอเกบเกยวผลผลต กลมฯจะเปนผรบซอ 3. ศกษาเทคโนโลยสมยใหม เพอน ามาพฒนา ดานการผลตใหมประสทธภาพ ลดเวลาและคาใชจายแตใหผลผลตสง

เอกสารอางอง

กรมวชาการเกษตร. 2551. การปลกขมนชน. กรงเทพฯ : อรณการพมพ. แหลงทมา http://it.doa.go.th/vichakan/news.php?newsid=10 วนท 2 ตลาคม 2552

กลยา มชะมา. (ม.ป.ป). สถาบนเกษตรกร [ออนไลน]. แหลงทมา http://learners.in.th/file/ agrinpu2008/4_AgrExt.ppt

กลมแมบานเกษตรกรบานเขาต าหนอน . 2551 ธนาคารไทยพาณชย. 2547 . บทสรปของผบรหาร . แหลงทมา http://www.scb.co.th/LIB .วนท 2

ตลาคม 2552 บญชรายรบกลมแมบานเกษตรกรบานเขาต าหนอน . 2550- 2551 มนญ จนทรประสทธ . 2552 . คลงปญญาไทย . แหลงทมา www.panyathai.or.th วนท 7 ธนวาคม

2552 รงทวา รกษาแกว. 2552. แผนพฒนาการเกษตรประจ าต าบล . พงงา : ส านกงานเกษตรอ าเภอทบ

ปด สมนไพรเพอสขภาพ. 2548 . แหลงทมา www.gpo.or.th/curmin/herb4health.asp วนท 3 ตลาคม

2552 สภวฒน โสวรรณ. 2547. บรรจภณฑ [ออนไลน]. แหลงทมา http://www.ubu.ac.th/~clinictech/

index.htm