Năm 2010 đánh dấu sự đổimới trong cuộc chiến toàncầu chống bệnh lao như:

khẩn cấp tìm phương pháp điều trịmới, những sáng kiến cải tiến đểphòng chống lao. Với gần 2 triệungười chết do bệnh lao mỗi năm,không thể chậm trễ trong việcnghiên cứu tìm ra các giải pháp mới.Từ năm 2004, tỷ lệ dân số mắc vàchết vì bệnh lao trên thế giới ngàycàng giảm. Tuy nhiên trên thế giới

* xem tiếp trang 6

* xem tiếp trang 4

Nhẹ nhàng đi qua tuổi tiền mãn kinh

Tiền mãn kinh và mãn kinh là haigiai đoạn phát triển bình thườngcủa cuộc sống người phụ nữ mà

ai cũng phải trải qua. Có người giaiđoạn tiền mãn kinh ngắn, qua đi nhẹnhàng êm ả nhưng cũng có người giai

này xảy ra sớm, kéo dài gây khó chịu,ảnh hưởng đến sức khỏe, việc làm, giađình và hạnh phúc.Tuổi mãn kinh không thay đổi nhưngtuổi tiền mãn kinh lại rất khác nhau. Vìvậy, để giai đoạn tiền mãn kinh ngắn

“...Mẹ hiền chắckhông ai muốn con

mình ốm đau đểđược... chăm sóc mà

trái lại luôn mongcho con sởn sơ, mau

ăn chóng lớn...”

Người thầythuốc giỏi(Lương y)

cũng như người mẹhiền (Từ mẫu) vậy. Người thầy thuốc màkhông “giỏi” thì không thể là mẹ “hiền”được. Mẹ hiền chắc không ai muốn conmình ốm đau để được... chăm sóc màtrái lại luôn mong cho con sởn sơ, mauăn chóng lớn. Người thầy thuốc giỏicũng vậy, chắc cũng luôn mơ ước nhưLãn Ông - mong sao cho mọi người ainấy đều được khỏe mạnh, được an vui

để mình được... thất nghiệp, suốt ngàylàm thơ ngâm vịnh, du sơn ngoạn thủy...Người thầy thuốc “giỏi”, ngoài cái giỏivề chuyên môn kỹ thuật- một thầythuốc “mát tay”- hẳn còn phải giỏi vềtâm lý tiếp xúc, chẩn đoán không chỉbệnh tật mà còn hiểu được những “đápứng con người” (human response) củabệnh nhân trong bối cảnh văn hóa xã

TRONG SỐ NÀY

� Dương Cẩm Chương - “Ngườiđẹp” tròn trăm ........................ 3

� Khát khao bé nhỏ giữa đờithường ..................................... 4

� Lợi ích từ lá trầu không ..... 5

� Cảnh báo về mổ lasik ......... 8

� Cẩn thận với thịt cóc ............ 8

T R U N G T Â M T R U Y Ề N T H Ô N G - G I Á O D Ụ C S Ứ C K H Ỏ E T P . H C M

Suc khoeTHAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH

Năm thứ 24BỘ MỚI - SỐ 175 (3/2010)

59B Nguyễn Thị Minh Khai - Q1 - ĐT: 39.309 086 - 39.309 878 - Fax: (84.8) 39.309 875. Giấy phép số 2469/GPXB Bộ VHTT ngày 24/7/1995.

http://www.t4ghcm.org.vn

PHÒNG CHỐNG LAO:

Tăng cường biệnpháp, tăng tốc đổi mới

* xem tiếp trang 2

�BS Đỗ Hồng Ngọc

�TS BS Huỳnh Thị Thu ThủyPhó GĐ BV Phụ sản Từ Dũ

Lương ynhư từ mẫu

Có thể nói từ khi cây cầu Rạch Miễulưu thông thì khoảng cách giữa TP.

HCM và Bến Tre được rút ngắn lại.Trong việc chăm sóc sức khỏe, ngườidân nơi đây đã phần nào yên tâm vì

không còn cảnh đưa người nhà đicấp cứu mà phải ngồi nóng ruột chờphà. Vui nhất có lẽ vẫn chính là việc

người dân được thụ hưởng nhữngdịch vụ y tế tốt tại địa phương khi

được đoàn bác sĩ của Thành Phố HồChí Minh về “cầm tay chỉ việc”,

chuyển giao công nghệ.

Gặp chị Phan Thị Kim Thoa – mẹcủa hai bệnh nhân Nguyễn TiếnPhát (14 tuổi) và Nguyễn Tiến

Đạt (6 tuổi) đều bị căn bệnh Tha-lassemia (bệnh lý thiếu máu di truyền)từ lúc sinh ra vì thế nên các em phảitruyền máu thường xuyên để duy trìcuộc sống. Lần theo địa chỉ, chúng tôiđến thăm gia đình chị Thoa, thăm haiem Phát và Đạt. Trong căn nhà lá đơn sơ,không có vật dụng gì quý giá ngoàichiếc tivi, chị Thoa kể: “Hai con tôi bịbệnh này bẩm sinh. Ngày trước mỗi lầnđưa con lên bệnh viện Truyền máuHuyết học TP. HCM để truyền máu tốnkém lắm, hoàn cảnh gia đình lại rất khókhăn, tôi lại phải ở nhà trông con, tất cảtrông chờ vào đồng tiền làm thuê làmmướn của chồng. Nhưng bây giờ tôi

được biết là nhờ các bác sĩ xuống giúpđỡ nên lâu nay bệnh viện Nguyễn ĐìnhChiểu cũng đã thực hiện được kỹ thuậtthải sắt trong điều trị Thalassemia vì thếmẹ con tôi không còn phải lặn lội lênthành phố nữa”.Nhìn hai cậu bé chậm phát triển so vớiđộ tuổi của mình, vẻ mệt mỏi, vàng davì bệnh tật hiện lên rõ nét nhưng thấycác em đùa vui, nhìn ánh mắt của ngườimẹ tôi chợt nghĩ nếu các bác sĩ ở bệnhviện Truyền máu Huyết học mà thấychắc họ sẽ rất vui vì biết ý nghĩa việc làmcủa mình. Bao công sức, vất vả họ bỏ rađã có kết quả. Bác sĩ Phạm Quốc Tuấn – Phó Giámđốc Bệnh viện Nguyễn Đình Chiểu chobiết trong gần một năm qua, bệnhviện đã trực tiếp đón rất nhiều đoàn

bác sĩ tuyếntrên xuốnghỗ trợ nhưBệnh việnChợ Rẫy,Bệnh việnNhi Đồng 1,Nhi Đồng 2,Bệnh việnTruyền máuHuyết học,Bệnh việnPhạm NgọcThạch, Bệnhviện BệnhNhiệt Đới...

Nhiều lớp tập huấn, cũng như nhữngkỹ thuật, phương pháp chẩn đoán,điều trị đã được chuyển giao... Trướckhi mời các bác sĩ tuyến trên vềchuyển giao kỹ thuật bệnh viện đãtrang bị đầy đủ máy móc, vật dụng vàkhi các bác sĩ tuyến dưới đã thànhthạo, tự tin đảm nhận công việc thì cácbác sĩ tuyến trên mới rút người về.Rời Bến Tre sau khi đã gặp, nói chuyệnvới các bác sĩ ở đây, chứng kiến nhữnggì họ đang làm, đang nỗ lực. Thấy ánhmắt, niềm hy vọng, biết ơn của chị Thoamới thấy hết ý nghĩa, công việc thầmlặng mà các bác sĩ đang làm. Và chúngtôi tin dù còn nhiều khó khăn nhưngnhững thiên sứ áo trắng cũng sẽ vượtqua được vì còn rất nhiều người đangcần đến họ. � Lan Anh

� Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh Tháng 3-20102

Saên soùc söùc khoûe ban ñaàu

ĐỀ ÁN 1816 TẠI BẾN TRE:

Niềm vui của bệnh nhân nghèo

Tăng cường ... tiếp trang 1

...cứ 3 người có một người mắc bệnh lao do thiếu hiểu biếthoặc không được chẩn đoán và điều trị hiệu quả. WHO kêugọi cần có sự đổi mới trong mọi hoạt động để mọi ngườiđược tiếp cận kiến thức phòng chống bệnh lao và đượcchăm sóc tốt khi mắc phải căn bệnh này.Gần đây, nhiều phương pháp mới về chẩn đoán bệnh lao đãnhanh chóng đưa vào áp dụng. Năm 2010 đánh dấu một nửađoạn đường thực hiện kế hoạch phòng chống lao toàn cầu(2006-2015). Theo các chuyên gia mục tiêu này có thể đạtđược với điều kiện tất cả các quốc gia phải đổi mới phương

pháp tiếp cận và cùng nhau bàn bạc để đưa ra những sángkiến cải tiến.Để phục vụ cho kế hoạch phòng chống lao toàn cầu, cácquốc gia trên thế giới đang phải đối mặt với tình trạng thiếuhụt ngân sách trong năm 2010 với số tiền lên đến 2,4 tỷ đô la.Ước tính vào năm 2011-2016, để phục vụ cho nhu cầu nghiêncứu và phát triển, nguồn kinh phí thiếu hụt có thể lên đến23,8 tỷ đô la. Nếu chúng ta muốn công tác chống bệnh laođạt hiệu quả, thì phải tìm mọi cách để có kinh phí, phục vụcho việc tăng tốc các cải tiến và đổi mới các hoạt động để đạtđược mục tiêu theo kế hoạch đề ra. �

Ngọc Châu (theo WHO)

Hướng dẫn đặt catheter động mạch tại BV Nguyễn Đình Chiểu (Bến Tre).

Lũ hậu bối chúng tôi tròn xoe mắtkhi danh tánh của bậc “cao nhânsư tổ” lần lượt được thầy Ngọc giới

thiệu. Thì ra ông chính là con trai củanhà thơ, nhà chí sĩ yêu nước Dương BáTrạc - một trong những người khởixướng phong trào Đông kinh Nghĩathục đầu thế kỷ 20, chú ruột của ông lànhà văn hóa nổi tiếng - Giáo sư DươngQuảng Hàm. “Người đẹp” Dương Cẩm Chươngđúng là đẹp thật. Một ông cụ tóc bạcphơ, dáng người tầm thước. Tròm trèmtrăm tuổi mà ông vẫn đi đứng vữngvàng, giọng nói hào sảng và đặc biệt làmột bộ óc minh mẫn pha chút dí dỏm,hài hước. Đề tựa sách tặng chúng tôi,ông không cần dùng kính vẫn có thểviết rất đẹp với bàn tay cầm bút tài hoacủa một họa sĩ.Tự nhận mình không thích làm thơ, chỉthích vẽ và tôn thờ hội họa như “ngườiyêu” suốt đời của mình thế nhưngtrong bức thư mời sinh nhật lần thứ 99của mình, ông gửi tặng mọi người mộtbài thơ do ông sáng tác. Đó cũng là

nhân sinh quan và triết lý về cuộc sốngcủa ông:

Dù tuổi trăm năm vẫn nợ trờiCành hoa nhập đạo héo hay tươiCông danh sự nghiệp là hư ảoHồ hởi bôn ba…

Ông bảo: “Chúng ta có thể mất tất cảnhưng năng lực yêu đương thì vẫn cònmãi mãi”. Dù trăm tuổi nhưng trái timnghệ sĩ trong ông vẫn còn “yêu”. Cuộcsống đối với ông là gia đình, xã hội vàthiên nhiên. Trong đó trách nhiệm vớigia đình và xã hội là nghĩa vụ bắt buộcvà ông đã làm tròn. Chỉ có thiên nhiên làkhông có “luật lệ” gì cả. Vì vậy cả cuộcđời ông vẫn mãi miết đi tìm, vẫn “yêu”

và rung động trước cái đẹp như nhà thơXuân Diệu từng viết “ngay cả khi đã chếtđi rồi”.Chính vì lẽ đó, dù đã sống trọn cuộcđời này, dù đã nhận đủ niềm vui và nỗibuồn nhưng ông thấy mình vẫn cònmắc “nợ”. Đó là cái “nợ” với thiên nhiên,với cái đẹp của cuộc đời này. Ngườinghệ sĩ ấy vẫn “hồ hởi” dấn thân vàochốn phong ba, vẫn mải miết đi tìm cái“tình ngoài” mà năng lực yêu đương củaông vẫn luôn tràn trề để đón nhận. Vàông vẫn để trái tim mình lạc lối …Ngày xưa ông “lạc” qua ngành y theochủ ý của gia đình nhưng với “ngườitình hội họa” ông không bao giờ có ý

định từ bỏ… Với ông “cái gì cũng làmmà làm với tất cả sự nhiệt tâm thì sẽthành”. Tình yêu hội họa ông giữ choriêng mình. “Điều kiện vật chất củahạnh phúc là thời gian rảnh rỗi”, ôngtâm sự. Chính ở những phút giây quýbáu đó, ông đã sống cho mình. Xáchvaly rong ruổi trên mọi nẻo đường vớihành trang chỉ là giá vẽ, cọ, bột màu…ông đắm chìm trong niềm đam mêsáng tác. Ông vẽ rất nhanh, chỉ khoảng1,2 tiếng đồng hồ là đã xong một tácphẩm. Ông kể, có bức tranh ông đangvẽ dở dang thì trời mưa ập xuống, ôngđể luôn không vẽ nữa và thế là hoànthành một tác phẩm.Ngày xưa ông làm bác sĩ để cứu ngườinhưng chính hội họa đã cứu rỗi cuộcđời “kẻ lãng tử” như ông. Với sự lạc quancủa mình, dường như ông không cótuổi. Đó là bài học về hạnh phúc củaông. Phải chăng đây cũng chính là bíquyết sống lâu trăm tuổi của “kẻ lữ hànhkhông mệt mỏi của đường dài” (TCS)?.Từ nhà ông về, trong tôi vẫn cònnguyên vẹn cảm giác lâng lâng củaniềm hứng khởi cộng thêm một chútbăn khoăn. Lũ hậu bối chúng tôi phảichăng đang quá mải mê với những “hưdanh” mà vô tình bỏ quên nhiều giá trịđích thực của cuộc đời này?. �

Kim Tuyến

Tháng 3-2010 Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh � 3

Nhaân vật

Dương Cẩm Chương - “Người đẹp” tròn trăm Trưa một ngày cuối năm, Thầy Đỗ Hồng Ngọc “nháy mắt” rủ đám học trò “đigặp một người đẹp”. Vòng vèo một hồi trong con hẻm trên đường Lê Thị Riêng,chúng tôi đến trước một ngôi nhà cũ theo lối kiến trúc của những năm 80 thếkỷ trước nhưng vẫn còn mang dáng dấp rất phong lưu của một gia đình lớn. Và“người đẹp” đó chính là Họa sĩ - Bác sĩ Dương Cẩm Chương, người vừa vui Tết“Canh Dần” đã bước vào cái tuổi tròn trăm!

Họa sĩBác sĩ

DươngCẩm

Chương(người

ngồi bìatrái) đã

vừatròn

trămtuổi.

Đường Dương Bá Trạc(Tranh Dương Cẩm Chương)

HIV/AIDS

� Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh Tháng 3-20104

NHỮNG MẢNH ĐỜI BẤT HẠNHNhìn những ánh mắt trong veo, nhữngnụ cười, cái ôm... tôi chợt thấy đau lòngkhi nhận ra rằng các em ở đây rất thiếutình thương và thiếu cả nhu cầu giaotiếp với xã hội bên ngoài. Quanh quẩncũng chỉ chừng đó những emnhỏ mang mầm bệnh thế kỷchơi, nô đùa cùng nhau, emnày “đi” em khác lại tới. Maythay còn có bàn tay nhân áicủa các Sơ chở che chăm sóc,ủi an... “Sau này con ước được làmsiêu nhân” -cùng với lời nói làhành động hoa chân múa taycủa cậu bé 4 tuổi làm cả đoànbật cười. Không ai hỏi thêmđiều gì nữa nhưng tôi biết rằngđằng sau những ánh mắt ubuồn ấy là những khát khao, những ướcmơ, những hoài bão mà các em khôngdám nói ra. “CÔ ƠI, BAO GIỜ TỤI CON ĐƯỢCĐẾN TRƯỜNG?”

Câu hỏi vô tư của em bé gái khiến cảđoàn giật mình và không khỏi đaulòng trước sự kỳ thị của không ít ngườiđối với trẻ có HIV. Cô bé hồn nhiên kể:“Hôm qua đầu tuần tụi con đến trường

làm lễ chào cờ, vì là ngày thế giớiphòng chống AIDS nên nhà trườngtặng quà cho chúng con. Các bạn khácthấy vậy bĩu môi: Sida mà cũng đượcnhận quà à?”. Sơ Nguyễn Thị Bảo, Phụ trách Trung

tâm Mai Hòa cho biết: “Saunhiều lần đấu tranh để cho cácem đến trường nhưng vấpphải sự phản đối quyết liệt củaphụ huynh, chúng tôi đành trởvề. Đau lòng nhất là chính cácem không biết nguyên nhântại sao mình bị đối xử ghẻ lạnhnhư vậy. Hiện nay được sự hỗtrợ từ phía chính quyền và nhàtrường, hàng ngày đã có giáoviên vào trung tâm dạy họccho các em”.Dù vậy, khát khao được đối xử

bình đẳng của các em vẫn còn đó. Ánhmắt các bé lúc chia tay cứ ám ảnhchúng tôi mãi về một điều ước đượcđến trường, được học, được chơi chungvới các bạn... � Phương Anh

Lương y... tiếp trang 1

...hội mà họ đang sống. Có một câuchâm ngôn trong ngành y: “Không cóbệnh, chỉ có người bệnh”. Nghĩa là cùngmột thứ bệnh mà mỗi người sẽ “bệnh”một cách khác nhau, do cơ địa cũngnhư do môi trường sống (môi trườngthiên nhiên và môi trường xã hội) củahọ, cho nên bệnh của họ sẽ “thị hiện”khác nhau, diễn biến khác nhau vàphương thức trị liệu do đó cũng sẽ phảikhác nhau. Chữa bệnh theo một “phácđồ điều trị” máy móc thì không cần sựhiện diện của người thầy thuốc. “Lươngy” không chỉ thấy cái bệnh mà còn thấycái hoạn, không chỉ thấy cái đau mà cònthấy cái khổ của bệnh nhân.Nghề y là một nghề đặc biệt. Hai ngườikhông hề quen biết nhau, chỉ mới gặpnhau, nói với nhau vài câu mà một người(bệnh nhân) đã sẵn sàng tiết lộ mọi bímật riêng tư của mình, sẵn sàng trút bỏ

y phục cho người kia (thầy thuốc) thămkhám cơ thể mình không chút đắn đo engại. Nếu không có cái lòng tin tưởngtuyệt đối là sẽ được giữa bí mật, sẽ đượcchữa lành những nỗi khổ đau thì aidám? Chính vì thế người ta luôn chọn“đầu vào y khoa” một cách rất cẩn trọng.Ngoài kiến thức còn phải xem xét cả tháiđộ, hành vi, động cơ… qua những trắcnghiệm, phỏng vấn trực tiếp để biếtngười muốn học y kia có cái “nghiệp” gìchăng hay chỉ là một cuộc “đầu tư”?Rồi trong suốt quá trình học tập dài lâuđó, các nguyên tắc hay giá trị đạo đức ykhoa (Y đức) được dạy rất kỹ, xuyênsuốt, để hình thành một thái độ, mộtnếp sống như máu thịt của người thầythuốc. Đó là sự tôn trọng tuyệt đối tínhmạng và nhân phẩm của thân chủ(bệnh nhân) bởi họ đã “phó thác tínhmạng” vào tay một người “xa lạ” mà họtin tưởng. Những nguyên tắc đó đãđược quy định từ thời Hippocrates, 400nămTCN, đã trở thành những nguyên tắc

của Y đức không thể thiếu trong nghềy và sau này, được cụ thể hóa qua Nghĩavụ luận y khoa (Déontologie médicale)giảng dạy tại các trường Y.Y đức đặt nền tảng trên sự “Tôn trọngsinh mạng con người” nên trước hết làkhông được làm bất cứ gì gây hại thêm(Premum non nocere), luôn nghĩ và làmđiều có lợi cho người bệnh. Rồi phải tôntrọng nhân phẩm, quyền lợi bệnh nhân.Phải tuyệt đối giữ bí mật nghề nghiệp.Không phân biệt đối xử. Công bằng vàtrung thực. Tôn trọng tính tự chủ (Au-tonomy) cà về phía bệnh nhân lẫn phíathầy thuốc. Đây là cơ sở của sự đồngthuận sáng suốt (informed consent) vớiđiều kiện thầy thuốc phải thông tintrung thực, rõ ràng và thích đáng. Trừtrường hợp khẩn cấp, bắt buộc phải sơcứu, còn ngoài ra phải có sự đồng thuậncủa bệnh nhân trong mọi hoạt độngliên quan từ xét nghiệm, thăm khám,nhập viện, can thiệp phẫu thuật... đếnloại hình chăm sóc cũng như sử dụng

Khát khao bé nhỏ giữa đời thườngTừ nhiều năm nay, Trung tâm Mai Hòa

(Củ Chi) đã là điểm dừng chân củanhiều mảnh đời bất hạnh không maybị nhiễm HIV. Dù đã chuẩn bị tâm lýtrước nhưng khi đến đây, chúng tôi

vẫn không khỏi ngỡ ngàng.

bệnh án dạy học v.v... Từ đó, vấn đềquan hệ thầy thuốc- bệnh nhân, vấn đềtruyền thông trị liệu được đặt ra.Người thầy thuốc chỉ đứng trước lươngtâm mình. Có thể không ai hay biếtnhưng với lương tâm, họ biết rõ. Và nhưvậy họ phải chịu trách nhiệm cá nhân.Họ cần phải có đủ năng lực và phẩmchất đạo đức mới làm tròn sứ mệnh màxã hội đã giao phó qua sự đào tạo huấnluyện và kiểm soát xã hội. Năng lực của

người thầy thuốc là kết quảcủa việc học tập, nghiên cứukhông ngừng, trau dồi từcác khoá tu nghiệp, đào tạothường xuyên, luôn cậpnhật về khoa học kỹ thuật vàvề các phương pháp thựchành mới. Năng lực phảiphù hợp với trang thiết bị vàphương tiện vật chất. Trangthiết bị phương tiện vật chấtdù tối tân đến đâu mà nănglực yếu kém cũng sẽ là một

tác hại nặng nề cho ngành y, làm mấtlòng tin và gây thêm tốn phí.Ngày xưa, thời người thầy thuốc đầyquyền uy, bệnh nhân mỗi mỗi phảituân phục, mối quan hệ gia trưởng (Pa-ternalism) đó nay đã qua rồi! Với chủnghĩa tiêu thụ (Consumerism) gần đây,thầy thuốc được coi như là người cungcấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe (healthcare provider) còn bệnh nhân là kháchhàng, người tiêu thụ (consumer). Người

bệnh đựơc chiều chuộng, khuyếnkhích, cả “hù dọa” nữa để... tiêu thụ, sửdụng dịch vụ, lệ thuộc kỹ thuật càngnhiều càng tốt. Bệnh viện không còn là“nhà thương” mà trở thành một doanhnghiệp. Giám đốc là một doanh nhân,đầu tư kiếm lợi. Bác sĩ là người làmcông. Người ta đã nhận ra kiểu quan hệkhông tốt đẹp này và đã có những đòihỏi cải tổ. Hiện nay, một khuynh hướngthứ ba công bằng hơn, hợp lý hơn, cósự tương tác hai chiều, đối thoại và hợptác. Y đức do đó ngày càng được quantâm hơn.Người sinh viên y khoa ngày nay cónhiều điều kiện tốt để học tập. Kỹ thuậty khoa ngày càng tiến bộ. Công nghệthông tin phát triển. Sinh viên y khoamuốn trở thành một “lương y” khôngkhó. Vấn đề là ngoài chuyên môn củamình họ sẽ phải tự rèn luyện thêm vềlãnh vực xã hội và nhân văn để cânbằng trong cụôc sống, và để “lương y”trở thành “từ mẫu” vậy. �

Saên soùc söùc khoûe ban ñaàu

Tháng 3-2010 Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh � 5

1. CHỮA CHỨNGNHỨC ĐẦULá trầu có tác dụng làm êm dịu và giảmđau. Đắp hoặc dán lên chỗ đau sẽ có tácdụng làm giảm các cơn đau đầu dữ dội.2. CHỮA TÁO BÓN Ở TRẺ EMTrong trường hợp trẻ bị táo bón, lấycuống trầu nhúng vào dầu đu đủ tía rồinhét vào hậu môn, trẻ lập tức khỏi.3. TÁC DỤNG CHỐNG VIÊMDùng lá trầu vò nát, đắp tại các chỗ

sưng đau (như trường hợp bịviêm khớp) sẽ thấy hiệu quả ngay.

4. TÁC DỤNG LÀM LÀNH VẾTTHƯƠNGÉp lấy dịch chiết từ 5 - 10 lá trầu bọctrong một miếng gạc rồi đắp lên vếtthương, sau đó băng cho dính lại, trongvòng 2 ngày vết thương sẽ lành.5. CHỮA GHẺ PHỎNGLấy lá trầu làm ấm cho đến khi mềmsau đó phết lên một lớp dầu thầu dầu,phủ lá trầu đã tẩm dầu lên vùng bịnhiễm, mỗi 2-3 giờ thay lá trầu khác, sauvài lần áp dụng, các mục ghẻ sẽ vỡ vàthoát ra các dịch mủ. Có thể làm buổi tốivà thay băng buổi sáng.6. KÍCH THÍCH SỰ TIẾT SỮADùng lá trầu trộn với ít dầu rồi bôi lênngực sản phụ sẽ làm kích thích sựtăng tiết sữa trong suốt giai đoạn chocon bú.

7. TÁC DỤNG KHỬ MÙI HÔITANHLá trầu được dùng trong chếbiến của y học cổ truyền để khửmùi tanh hôi của các loại xương

thịt động vật trước khi nấu caohay ngâm rượu, lấy dịch lá trầu

tẩm vào, rửa sạch, để ráo và đemsao vàng.

8. TÁC DỤNG TRÁNG DƯƠNGLá trầu còn có tác dụng tráng dương bổthận và làm cho mạnh mẽ nên theo tụclệ của một số vùng ở Châu á, lá trầuđược xem như một phần không thểthiếu trong nghi thức giao bôi hợp cẩncủa các cặp vợ chồng mới cưới. Tuy lá trầu có những công dụng tốtnhư trên nhưng cũng cần theo đúngliều lượng và cách sử dụng. Khôngnên lạm dụng vì trong những vùngcó nhiều người theo tục lệ ăn trầunhư một thói quen và phổ biến, cótrường hợp bị ung thư miệng và môi.Đôi khi có kèm các triệu chứng nhưkhó tiêu, viêm lợi chảy mủ, ung thưlưỡi và gò má... �

DS Lê Kim Phụng ĐH Y Dược TP.HCM

lá trầu khôngLá trầu được dùng từ rất lâunhư một chất kích thích tiêu

hóa và chống đầy hơi. Nó cònđược dùng làm thuốc cầm máu

và có tính kích dục. Trong vàitrường hợp nó được xem

như một phương thuốchữu hiệu dùng trong

gia đình.

Thư Tòa soạnBản tin Sức khỏe TP.HCM ra mắt số đầu tiên

vào tháng 1.1987, đến nay đã 23 năm. Đây làBản tin (Newsletter) chuyên ngành TT - GDSKsớm nhất trong cả nước và hiện vẫn duy trìđịnh hướng ban đầu suốt hơn 20 năm qua.

Nay tôi xin gửi lời chào tạm biệt và tri ân đếntất cả các cộng tác viên, bạn đọc cũng như toànthể Ban biên tập các thời kỳ đã góp sức hìnhthành và phát triển Bản tin.

Trân trọng,Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc

� Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh Tháng 3-20106

Y hoïc thöïc haønh

1. Thời gian tồn tại của vi trùng lao:A. 3-4 tháng trong điều kiện tự nhiên;B. 5-6 tháng trong phòng thí nghiệm;C. 7-8 tháng dưới ánh sáng mặt trời;D. Tất cả đều đúng.

2. Mẫu thử có thể dùng để soi cấy tìmvi trùng lao là:

A. Đàm, máu, nước tiểu, mủ, mô bệnh;B. Dịch rửa qua soi rửa phế quản;C. Dịch dạ dày, dịch màng phổi, dịchmàng bụng, dịch khớp, dịch não tủy;D. Tất cả đều đúng.

3. Nguồn lây lao thường tập trung ở:A. Trẻ em;B. Người lớn;C. Câu A và B đều đúng;D. Câu A và B đều sai.

4. Các triệu chứngnhiễm lao chung:

A. Mệt mỏi, chán ăn,sụt cân;B. Ho khan, khạc đàm,đau ngực, khó thở;C. Sốt nhẹ về chiều tối,thỉnh thoảng có sốtcao;D. Tất cả đều đúng.

5. Lao nguyên phát:

A. Còn gọi là lao bệnh;B. Là biểu hiện nhiễm lao của cơ thể saulần tiếp nhiễm đầu tiên với vi trùng lao;C. Câu A và B đều đúng;D. Câu A và B đều sai;

6. Lao thứ phát:A. Là giai đoạn hai của bệnh lao;B. Thường tập trung ở phổi;C. Xảy ra khi có sự mất cân bằng giữakhả năng gây bệnh của vi trùng lao vàsức đề kháng của cơ thể;D. Tất cả đều đúng.

7. Lao phổi thứ phát, cần phân biệt với:

A. Bệnh tim phổi;B. Bụi phổi, xơ hóa phổi, ung thư phổi;C. Viêm phổi hay phế quản phế viêm dovi trùng thường;D. Tất cả đều đúng.

8. Lao kê:A. Là thể lao mãn tính;B. Hình ảnh X-quang phổi: đa số bìnhthường;C. Yếu tố thuận lợi: trẻ em, nam giới,nghiện rượu, suy dinh dưỡng, đái tháođường;D. Tất cả đều đúng.

9. Lao và bệnh đái tháo đường (Chọn 1câu sai):

A. Bệnh cảnh phổ biến, nặng nề và điềutrị phức tạp;B. Hình ảnh Xquang phổi: tổn thươngđối xứng 2 bên phổi;C. Có sự tương tác giữa thuốc điều trị laovà đái tháo đường;D. Không sử dụng song hành 2 loạithuốc điều trị đái tháo đường và thuốckháng lao;

10. Bệnh cảnh lao trên bệnh nhânnhiễm HIV (Chọn 1 câu sai):

A. Bị ức chế miễn dịch nhiều hơn;B. Đáp ứng tốt với hóa trị liệu;C. Khi có biểu hiện AIDS thì phản ứng laotố luôn dương tính;D. Phì đại hạch trung thất và tràn dịchmàng phổi gặp nhiều hơn. �

*Xem đáp án trang 8

tMôøi baïn

höûnhôù laïi Bệnh lao

Nhẹ nhàng... tiếp trang 1

...ngủi, nhẹ nhàng người ta khuyên nênchuẩn bị từ lúc còn trẻ bằng một chế độăn uống hợp lý, tập thể dục, duy trì mộtlối sống lành mạnh...Rất nhiều phụ nữ bước vào tuổi tiềnmãn kinh mặc dù không phải chịu sứcép của công việc, gánh nặng gia đình,nhưng lại có nhiều lo lắng khi một sốđặc trưng của sự lão hóa bắt đầu xuấthiện. Sự lão hóa này là sự thay đổi tựnhiên do các bộ phận trong cơ thể suygiảm dần chức năng. Vì vậy, người phụnữ ở vào thời kỳ này nên giữ thái độ lạcquan để giúp cho tinh thần tốt, tư duynhẹ nhàng. Người phụ nữ cũng cần tạocho mình có một cuộc sống với môi

trường vui tươi, thoải mái, tránh nhữnglo âu phiền muộn, xây dựng một kếhoạch làm việc thật khoa học để khôngngoài mục đích bảo vệ sức khỏe. Cần một chế độ dinh dưỡng tốt ngaykhi bước vào giai đoạn tiền mãn kinhbằng cách ăn uống đầy đủ, cân đối cácchất. Cân bằng chế độ dinh dưỡng, ănuống đầy đủ các chất bằng cách ăn cơmgạo trắng thường ngày có xen lẫn gạolức để bổ sung nhiều vitamin nhóm B.Ngoài ra, cần bổ sung lượng can - xi cótrong sữa, trứng, yaourt giúp làm giảmthay đổi tính khí, đau đầu. Ăn nhiều tráicây, rau quả để tăng lượng magnesium,qua đó tăng lượng serotonin giúp giảmstress. Nên ăn dưa hấu để cung cấp mộtphần chất xơ và nước sẽ giúp cơ thể

chống được táo bón và đặc biệt là đểcung cấp một lượng nước cho cơ thể.Tránh các thức ăn có nhiều mỡ, muối,dùng nhiều thức ăn giàu kali như cam,quýt, chuối, tránh các chất kích thíchnhư rượu, bia, cà phê, thuốc lá. Thường xuyên tập thể dục thể thaonhư: khiêu vũ, yoga... để duy trì sự dẻodai của hệ xương cơ và giúp máu tuầnhoàn đều khắp cơ thể. Thể dục với cácbài tập phù hợp sẽ giúp duy trì vócdáng gọn gàng, giúp tinh thần minhmẫn, lạc quan.Một điều nữa mà phụ nữ cũng phải chúý là việc đi khám phụ khoa định kì mỗi 6tháng một lần để phát hiện và xử trísớm các bệnh phụ khoa, trong đó cóung thư. �

Vi trùng lao

SƠ KẾT ĐỀ ÁN 1816 GIỮA BV NGUYỄN TRÃI& BV GIỒNG RIỀNG - BV VĨNH THUẬN- BVPHÚ QUỐCNgày 8/1/2010, Sở Y tế tỉnh Kiên Giang đã sơkết thực hiện đề án 1816/QĐ – BYT năm 2009giữa Bệnh viện Nguyễn Trãi (TP. HCM) và babệnh viện Giồng Riềng, Vĩnh Thuận, Phú Quốc(tỉnh Kiên Giang).Nhiều nội dung quan trọng trên các lĩnh vựcnhư: hồi sức cấp cứu, nội khoa tim mạch, hôhấp, tiêu hóa, nội thần kinh, nội tiết, tai mũihọng, mắt... đã được các bác sĩ BV NguyễnTrãi chuyển giao và cập nhật một cách hiệuquả nhất. Kết quả số lượng bệnh nhân đếnkhám bệnh ngày càng đông, hạn chế mứcthấp nhất chuyển viện, tất cả các chỉ tiêukhám và chữa bệnh của bệnh viện ba huyệnnày đều vượt kế hoạch. P.V

KỶ NIỆM 20 NĂM THÀNH LẬP HỘI BẢO TRỢTRẺ EM TP.HCMNgày 2/2/2010, Hội Bảo trợ trẻ em TP.HCM đãtrang trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 20 năm thànhlập, phát triển Hội và vinh dự đón nhận Cờtruyền thống do UBND thành phố trao tặng.

Hội đã thực hiện thành công hơn 70 dự án lớn,nhỏ trên địa bàn thành phố về chăm sóc trẻkhuyết tật, giúp đỡ, nuôi dạy trẻ em nghèothất học, trẻ mồ côi, tư vấn hướng nghiệp chocác trẻ lang thang, cơ nhỡ..., đồng thời nhân-rộng những mô hình, dự án đạt hiệu quả tạimột số tỉnh Cần Thơ, Vĩnh Long, Đồng Tháp,An Giang, Lâm Đồng, Đà Nẵng... Qua đó, Hộiđã giúp đỡ, chăm sóc cho hơn 300.000 trẻ emvà thanh thiếu niên đường phố. Trong dịp này, UBND thành phố đã tặngBằng khen cho 3 tập thể và 10 cá nhân củaHội có thành tích xuất sắc trong giai đoạn2007-2009. Phượng Linh

TĂNG CƯỜNG THÔNG TIN HAI CHIỀU VỚIMẠNG LƯỚI TUYẾNSáng 11/3/2010, T4G TP.HCM có buổi giao bantuyến quận/huyện nhằm đánh giá, rút kinhnghiệm hoạt động quý 1/2010 và định hướngcông tác truyền thông trong quý 2/2010.Tại buổi họp, ThS BS Trương Trọng Hoàng -PGĐ T4G cho biết việc tăng cường thông tinhai chiều giữa các đơn vị bằng các hình thứctrực tiếp hay gián tiếp về các hoạt động nổi

Truyền thông HIV/AIDS của Trung tâm y tế dựphòng quận Phú Nhuận.

bật, những thành tựu tiêu biểu của ngành sẽgóp phần tích cực cho hoạt động truyềnthông, giáo dục sức khỏe TP ngày càng pháttriển, để người dân được biết đến nhiều hệthống chăm sóc sức khỏe và tạo sự tin tưởngcủa người dân đối với hệ thống y tế cơ sở.Theo kế hoạch, năm 2010 T4G sẽ tiếp tục tổchức các lớp tập huấn nâng cao kiến thức,kỹ năng truyền thông, giáo dục sức khỏe vàđặc biệt là lớp kỹ năng viết tin bài, chụphình sự kiện. P. L

Nhân ngày Thầy thuốc Việt Nam 27/2 và Quốc tế phụ nữ 8/3, Công Đoàn ngành và ĐoànThanh niên Sở Y tế đã tổ chức đua thuyền thúng và đá bóng mini cho nữ. Kết quả chungcuộc, đội BV Phổ Quang đoạt giải Nhất trong tổng số 44 đội đua thuyền thúng. Giải nhì

và ba thuộc về các đội của BV Bình Dân và BV Nhi đồng 2. Đội bóng đá nữ của Chi Đoàn khối hậucần BV Từ Dũ xuất sắc đoạt cúp vô địch ở giải Bóng đá mini nữ. K.T

Tháng 3-2010 Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh � 7

Tin khaép nôi

CHÙM ẢNH:

Hoạt động thể thao chào mừng các ngày Lễ

�Trao cúp vàng bóngđá nữ cho đội vô địch.

�Đội thuyền thúng T4G vẫn giữ nguyềnthành tích... cầm đèn đỏ (!).

�“Vũ điệu” tranhbóng của các

cầu thủ nữ.�Nụ cười cổ động viên T4G.

Dược sĩ Lê Kim Phụng, Trường ĐHY dược TP.HCM cho biết, trongmỗi 100g thịt cóc có chứa 53,37g

ptotid (khá cao so với các loại thực phẩmkhác). Protid của thịt cóc có nhiều acidamin có giá trị. Vì vậy, thịt cóc rất có giátrị về dinh dưỡng, hơn nữa lại là một loạidược liệu quý trong Đông y.Nhưng thịt cóc cũng không “lành” đếnđộ thêu dệt thành một loại thần dược cókhả năng chữa bách bệnh. Vì thực tế đãcó nhiều trường hợp bị ngộ độc, thậmchí tử vong vì ăn thịt cóc. Theo DS Phụngtrong gan, trứng cóc có chứa chất độcbufotoxin phrynin, phrynolysin. Nhựađộc của cóc ở tuyến sau hai mắt, trên dacóc có hai loại tuyến: ở lưng và ở bụng.

Tùy vào lượng chất độc đưa vào cơ thểnhiều hay ít mà biểu hiện có thể nhẹhoặc nặng. Sau khi ăn từ vài phút đếnvài giờ, các dấu hiệu có thể xuất hiệnnhư chóng mặt, buồn nôn, nôn, đauđầu, tê liệt, rối loạn tiêu hóa, rối loạn timmạch, khó thở do cơ hô hấp bị co thắt,sau đó liệt vận động, liệt hô hấp, tuầnhoàn, suy tim và có thể tử vong. Cáchphòng ngừa duy nhất là khi làm thịt cóc,tuyệt đối không để nhựa cóc dính vàothịt cóc và loại bỏ hết các nội tạng, nhấtlà gan và trứng cóc. �

Huệ Anh

Trong sách “Namdược thần hiệu” của

danh y Tuệ Tĩnh có đoạnviết về thịt cóc như sau:“Thiềm thừ (con cóc) khidùng bỏ hết ruột da, cótính bình, mát, hơi có độc,tác dụng tiêu bạt ung thư(ung sang, thư độc), chữachó dại cắn, trẻ nhỏ bịcam tích, lở ngứa”. Trongnhiều cuốn sách Đông ycũng ghi nhận thịt cóc làmột loại dược liệu có khả

năng chữa một số bệnh, đồng thời làmột loại thực phẩm giúp bồi bổ cơ thể.

Nếu chỉ định đúng thìphẫu thuật này làphương thức kỳ diệu để điều

chỉnh cận thị. Nếu chỉ định sai thì hậuquả thật khôn lường vì đa số bệnhnhân cận thị là những người trẻ, còncả một tương lai dài trước mắt.

Nếu bạn không muốn mang kínhgọng thì có thể mang kính tiếp xúc khitham gia một số hoạt động. Nếu vìngành nghề đặc biệt không đượcmang kính gọng và kính tiếp xúc mới

mổ lasik.Nếu bạn chỉ cận nhẹ 1-2 độ, không bịlệ thuộc kính thì không cần phải mổ, vìsau này khi 40 tuổi bị lão thị sẽ khôngcần đeo kính lão (đây là một ưu thế sovới người bình thường). Nếu cận trên 6độ thì nên thận trọng theo dõi độ cậnvà luôn nhớ là chỉ mổ khi độ cận thật ổnđịnh. Tỉ lệ bị cận tái phát sẽ cao hơnnhóm cận thị dưới 6 độ.Trên 40 tuổi không nên phẫu thuậtcận vì bạn... sắp bị đục thủy tinh thể.Khi được bác sĩ tư vấn không nên mổthì đó là những lời khuyên tốt, nêntuân thủ. Bạn đừng quá kỳ vọng vàophương pháp mổ lasik và tìm nơi khácđể “được mổ“ thì hậu quả vô cùng taihại. Đã có trường hợp không thể cứuvãn được thị lực như trước mổ. �

TS BS Trần Anh Tuấn - BV ĐH Y Dược TP.HCM

� Sức khỏe Thành phố Hồ Chí Minh In tại Công ty Cổ phần In Gia Định8

Thoâng tin môùi

Tổng biên tậpBS Đỗ Hồng Ngọc

Ban biên tậpCN Trần Hồng ÂnCN Mai Lê Trân ChâuBS Nguyễn Lê Thục ĐoanBS Trịnh Văn HiệpBS ThS Trương Trọng HoàngBS Lê Thị Kim PhượngDS Trần Huệ TrinhCN Phan Thị Kim Tuyến

In ấn, phát hànhBS Nguyễn Lê Thục Đoan

* Vui cườiHai chàng trai cùng đến nhà cô gái chơinhưng cô đã đi vắng. Cả hai ngồi chờ,người nào cũng muốn cho địch thủ vềtrước. Một anh hỏi:- Mấy giờ rồi?- Chín giờ rưỡi. Chắc anh bận lắm?- Không. Tôi chỉ sợ anh về muộn.Nghe vậy, anh này liền lấy từ trong cặp ramột quyển tiểu thuyết dày cộm, ung dungngồi đọc. Anh kia vẫn thong thả nói:- Anh đọc xong, cho tôi mượn đọc với nhé!.

(st)

Mời bạn thử nhớ lại * tiếp trang 6

Đáp án: 1.A, 2.D, 3.B, 4.D, 5.B, 6.D, 7.D, 8.C, 9.D, 10.C.

Cẩnthậnvớithịt cóc

Cảnh báo về mổ lasik

Mổ lasik chữa cận thị cho bệnh nhân tại Bệnh việnMắt TP.HCM.

Phẫu thuật lasik là một cuộccách mạng trong phẫu thuật

khúc xạ vì tính chính xác và thịlực hồi phục nhanh sau phẫuthuật. Tuy nhiên, phẫu thuật

lasik không phải dành cho tấtcả bệnh nhân cận thị.