Temat: Historia i kultura starożytnej Grecji.

Historia starożytnej Grecji zaczęła się w XV w. p.n.e. gdy rozkwitła kultura minojska, a skończyła

w II w. p.n.e. gdy Grecja została podbita przez Rzym. Dzielimy ją na sześć epok: minojską,

mykeńską, wieki ciemne, archaiczną, klasyczną i hellenistyczną.

- epoka kultury minojskiej, najstarsza cywilizacja za ziemiach greckich rozwinęła się na Krecie,

najsłynniejszym jej zabytkiem jest pałac w Knossos; nazwa wzięła się od mitycznego króla

Minosa, który nie chcąc zabić swego syna Minotaura kazał genialnemu inżynierowi Dedalowi

zbudować dla niego labirynt,

- epoka kultury mykeńskiej zaczęła się gdy lud Achajów stworzył w Grecji wielkie państwo ze

stolicą w mieście Mykeny; mitycznym królem Achajów był Agamemnon, który z pomocą

Odyseusza i konia trojańskiego podbił bogatą Troję (Ilion),

- epoka wieków ciemnych to bardzo słabo znana okres, w trakcie którego Grecja rozpadła się na

dziesiątki małych miast-państw; polis często wojowały miedzy sobą, ale mimo to zachowały

wspólny język, religię, zwyczaje i świadomość, że wszyscy są Hellenami, a Hellada jest ich

wspólną ojczyzną,

- epoka archaiczna zaczęła się w 776 r. p.n.e. gdy Hellenowie zainicjowali piękną tradycję, by na

część Zeusa i innych bogów, raz na 4 lata (czyli raz na olimpiadę) przerwać wojny i spotkać się w

Olimpii na igrzyskach, gdzie najlepsi sportowcy rywalizowali o wieniec laurowy; w epoce

archaicznej Likurg stworzył militarny ustrój Sparty, a Ateńczycy ukształtowali u siebie ustrój

demokratyczny,

- epoka klasyczna to V i IV w. p.n.e., czyli okres największego rozkwitu starożytnej Grecji, w tym

czasie nastąpiły najdonioślejsze wydarzenia takie jak:

- wielkie wojny z Persją (sukces Ateńczyków pod Maratonem w 490 r. p.n.e. i

poświęcenie Leonidasa pod Termopilami)

- rozkwit Aten jako najbogatszej i najpiękniejszej z wszystkich polis

- rządy Peryklesa w Atenach i budowa Partenonu na Akropolu

- wojna peloponeska, w której Sparta pokonała potężne Ateny

- kolonizacja grecka w basenie Morza Śródziemnego (najsłynniejsze kolonie to

Syrakuzy na Sycylii oraz Bizancjum nad Cieśniną Bosfor)

- podporządkowanie Grecji przez Filipa II z Macedonii, a następnie podbój Persji pod

wodzą Aleksandra Wielkiego dzięki zwycięstwie w wielkiej bitwie pod Gaugamelą w 331 r. p.n.e.

- epoka hellenistyczna zaczęła się gdy po podbojach Aleksandra Wielkiego artyści i uczeni z

Grecji rozpowszechnili kulturę helleńską na całym Bliskim Wschodzie, a tamtejszym ludom tak

zaimponowała, że zaczęli masowo uczyć się języka greckiego; hegemonia kultury greckiej trwała

aż do średniowiecza.

Filozofowie:

Sokrates – ojciec etyki, czyli rozważań o tym co jest moralnie dobre,

Platon – uczeń Sokratesa, główne dzieła to „Dialogi” i „Państwo”,

Arystoteles – uczeń Platona, nauczyciel Aleksandra Wielkiego, autor mnóstwa dzieł, które razem

tworzą wielki zbiór pt.: „Corpus Aristotelicum".

Uczeni:

Tales – autor „twierdzenia Talesa”, które umożliwiło zmierzenie wysokości egipskich piramid,

Pitagoras – autor „twierdzenia Pitagorasa”, czyli” a2+b2=c2,

Archimedes – autora „prawa Archimedesa”: ciało zanurzone w cieczy traci na wadze tyle, ile waży

wyparta przez to ciało ciecz,

Hipokrates – ojciec medycyny, autor „przysięgi Hipokratesa”, którą musieli składać wszyscy jego

uczniowie,

Herodot – ojciec historii, autor pierwszej książki historycznej pt.: „Dzieje”,

Klaudiusz Ptolemeusz – geograf, autor map i teorii geocentrycznej (tzw. teorii ptolemejskiej, którą

w XVI w. obalił Mikołaj Kopernik swoją teorią heliocentryczną, czyli kopernikańską).

Artyści:

Homer – niewidomy poeta, autor „Iliady” i prawdopodobnie także „Odysei”,

Sofokles – największy dramatopisarz starożytności, autor tragedii „Król Edyp” i „Antygona”,

Myron – autor rzeźby ukazującej sportowca zamachującego się do rzutu dyskiem pod tytułem

„Dyskobol”,

Fidiasz – autor monumentalnych posągów: „Zeusa Olimpijskiego” w Olimpii i „Ateny” w Partenonie

w Atenach,

Trzy słynne anonimowe rzeźby: Nike z Samotraki, Wenus z Milo i Grupa Laokoona.

Architektura:

- styl dorycki, joński i koryncki,

- Partenon na Akropolu w Atenach,

- Teatr Dionizosa u podnóża Akropolu,

- świątynia Artemidy w Efezie, największa świątynia w Grecji,

- Kolos Rodyjski, czyli wielka statua boga Heliosa na wyspie Rodos,

- Latarnia morska koło portu w Aleksandrii.

PAŁAC W KNOSSOS NA KRECIE

RUINY PAŁACU W KNOSSOS NA KRECIE

BRAMA LWIC W MYKENACH

ZŁOTA MASKA AGAMEMNONA

ŚWIĄTYNIA ZEUSA W OLIMPII

ZAPASY W OLIMPII

BIEG OLIMPIJSKI NA GRECKIEJ WAZIE

DYSCYPLINY NA ANTYCZNYCH IGRZYSKACH OLIMPIJSKICH

SELEKCJA DZIECI W SPARCIE

POBÓR DZIECI DO WOJSKA W SPARCIE

GRECKA FALANGA

ATENY W CZASACH PERYKLESA

SPORY POLITYCZNE NA ATEŃSKIEJ AGORZE

BITWA POD MARATONEM – 490 r. p.n.e.

ATENY POWIADOMIONE O ZWYCIĘSTWIE POD MARATONEM

KRÓL LEONIDAS I 300 SPARTAN W BITWIE POD TERMOPILAMI

POMNIK KRÓLA LEONIDASA

AKROPOL W ATENACH

PARTENON NA AKROPOLU

POSĄG ATENY W PARTENONIE WYRZEŹBIONY PRZEZ FIDIASZA

PERYKLES

WOJNA PELOPONESKA – ATENY KONTRA SPARTA

WOJNA PELOPONESKA – ATENY KONTRA SPARTA

KOLONIZACJA GRECKA I FENICKA

ALEKSANDER WIELKI I BUCEFAŁ

MACEDOŃSKA FALANGA

ALEKSANDRER WIELKI PODBIJA PERSJĘ

SOKRATES, PLATON I ARYSTOTELES

ŚMIERĆ SOKRATESA

TALES

PITAGORAS (a2 + b2 = c2)

ARCHIMEDES („Eureka!”)

ARCHIMEDES („Nie niszcz moich kół!”)

HIPOKRATES („Przysięga Hipokratesa”)

MAPA ŚWIATA WEDŁUG HERODOTA

MAPA ŚWIATA WEDŁUG KLAUDIUSZA PTOLEMEUSZA

MAPA NIEBA WEDŁUG KLAUDIUSZA PROLEMEUSZA (teoria geocentryczna)

HOMER

KRÓL EDYP I ANTYGONA – BOHATEROWIE SOFOKLESA

„DYSKOBOL” MYRONA

„ZEUS OLIMPIJSKI” FIDIASZA

NIKE Z SAMOTRAKI

WENUS Z MILO

GRUPA LAOKOONA

STYL DORYCKI

STYL JOŃSKI

STYL KORYNCKI

TEATR DIONIZOSA PRZY AKROPOLU

TEATR DIONIZOSA PRZY AKROPOLU

ŚWIĄTYNIA ARTEMIDY W EFEZIE

KOLOS BOGA HELIOSA NA RODOS LATARNIA MORSKA FERAONA PTOLEMEUSZA W ALEKSANDRII