PROJEKT KURIKULAR

Lenda:Gjeografi

Tema:Modelet e zhvillimit te Tigrave te Azise perballe modelit specifik te zhvillimit te Kines

Punoi:Alesia Zenuni

CHINA

TIGRAT E AZISE

KINA

Eshte nje nga shtet me te medha te planetit me numrin me te madhe te popullsis me mbi 1.300.000.000 banore.Civilizimi kinez mblodhi dhe perpunoi kultura e organizme te perparuara nga zona te ndryshme te kontinentit.Qytetet kineze dallohen per urbanizim te larte .Kryeqyteti I vendit eshte Pekini me mbi 15 milion banore.Por qendra me e madhe ekonomike dhe numrin me te madh te popullsis e ka Shangai me 17 miline banore.Kina ka zhvilluar nje ekonomi te planifikuar,me te gjithe ndryshimet dhe hapjen se fundi ndaj tregut nderkombetar.Zhvillimi I saj ka njohur disa faza,mbi disa parime ideologjike,ndersa kohet e fundit e hapur edhe ndaj parimeve te ekonomise se tregut.Sot ajo paraqitet si ekonomi dinamike dhe me ritem te shpejte zhvillimi,konkurrente e fuqishme ne tregun nderkombetar.Baza e jetes ekonomike dhe punesimi eshte ekonomia bujqesore.Orizi eshte prodhimi dhe ushqimi kryesor I popullsise.Kultura te tjera jane:gruri,soja,pambuku,caji etj.Ne zonat e brendshme eshte me e zhvilluar blegtoria,bageti te imta,devete,kuajt,shpende etj.rol te rendesishem ka edhe peshkimi.Industria e rende me metalurgjine,ndertimin e makinave,kimike etj,ze vend kryesor ne zonen e Shangait,Pekinit etj.Vitet e fundit po zhvillohen dege te industrive moderne e me teknologji tea larte si elektronika etj.

SINGAPORI Eshte republike ne Komunitetin Britanik.Singapori

eshte port me rendesi te madhe nderkombetare.Pergjat 16 km te bregdetit te tij shtrihen ndertesa te larta , depot e shkarkimit dhe te ngarkimit te mallrave dhe kontiniereve detare per riparimin e anijeve.Eshte qytet I madh modern,tregtar ,financiar etj.Bujqesia eshte vetem simbolike .Kate zhvilluar peshkatarine.Eshte shtet I industris kimike , grafike , farmaceutike , I metalurgjise , I duhanit , I cimentos etj.Eksporton makina , kaucuk , prodhime kimike , ndersa importon lende te para per industri dhe prodhime ushqimore.Singapori dhe Indonezia ushtrojne ekonomi te perzier

INDONEZIA Eshte shteti me I madh I Azise juglindore me

siperfaqe numer dhe numer te popullsis.Indonezia shtrihet ne udhekryqin me te rendesishem te botes.Eshte shteti I me se 3000 ishujve.Vlersohet per eksporte dhe importe dhe eksportet me te rendesishme jane mes:Japonise(22,3%),ShBA(13,9%),Kines(9,1%),dhe Singaporit(8,9 %).Ekonomia kryesore e importit eshte japonia(18,0%),Kina(16,1%),dhe Singapori(12,8%).Indonezia ka nje shtrirje te madhe tek burimet natyrore,duke perfshir ketu Nafta ,gazi natyral,bakri dhe ari.

HONG-KONG Vazhdon te jete nje qender nderkombtare ne lulezim duke u radhitur pas Londres dhe

New Yorkut.Realiteti eshte ky ne regjistrimet e reja gjate krizes Kina dhe vecanerisht Hong Kongu doli perpara burses se New Yorkut.Hong – Kongu publikoi rreth 50% me shume aksione sesa bursa e New Yorkut.Nasdaku eshte ende me I madh si treg.Po ti mbledhesh se bashku shkembimet e aksioneve kineze ato jane me teper sesa ato qe kryhen ne Londer dhe New York.Ashtu si ndodh shpesh me paragjykimet , perceptimet se kthimi nen kontrollin e Kines do ta demtonte Hong Kongun jane e kunderta e realitetit.Hong Kongu nuk eshte udheheqes ne cdo sektor financiar.Ne se shohim tregjet e bonove historia eshte ndryshe.Tregjet aziatike te bonove jane te medha ne vende ku qeveria merr shume borxhe.Hong Kongu nuk ka borxhe keshtu qe eshte pas vendeve si Tokio dhe Sueli .Ky treg nuk do te zhvillohet deri sa te krijohet nje treg bonosh I porporatave kineze.Sistemi ligjor I Hong Kongut mbetet I njejte me ate qe ishte gjate regjimit britanik.Ata duan te operojne sipas ligjeve kapitaliste sipas sistemit ligjor nderkombtar.Ata duan te fitojne pervoje ne operacionet e tyre nderkombtare dhe kerkojne qe analistet e Hong Kongut te mbulojne kompanite e tyre.Ka patur nje val te madhe kompanish kineze qe jane regjistruar ne Hong Kong dhe si rezultat ne vend qe te ishte kryesisht nje treg pronesish ashtu sic ishte deri ne vitin 1997 , Hong Kongu tani ka kompani teknologjike , ndertimi , mierash dhe 9 nga kompanite me te medha te regjistruara ne Hong Kong jane nga Kina.Ka liri veprimi , liri te tregtis.Eshte siguria e operimit ne sistemet ligjore nderkombtare rregullat e te cilave jane te njohura.Kontratat njihen ne Kine kur je I regjistruar jashte vendit.Pra keta partner duan te bejne fitime sipas rregullave te parashikuara dhe sa me pak nderhyrje politike.Nuk eshte shume ndryshe nga kapitaliste kudo gjetke.Ata duan te jene kapitaliste.U pelqen te bnejne para.Turistet investitoret dhe ekonomite e huaja luajne nje rrol te rendesishem ne forcimin e mardhenieve me jashte dhe ekonomi te tjera.Ne kete moment qytetar nga rreth 170 vende dhe territore ne mbare boten perfshi SHBA-n mund te vijne pa viza ne Hong Kong

TAJVANI Eshte nje shtet ne zhvillim e siper.Forma e saj e

ekonomise eshte e ngjashme me te Kines.Bujqesia vecohet me kultivimin e orizit sheqerit ananasit.Tajvani llogaritet te kete pasuri natyrore te tokes qymyrin dhe gazin natyror.Zhvillimi industrial eshte ne shkalle te mire dallohen industria e ushqimit e tekstilit e kelures e letres e makinave dhe aparateve e metalit e lendes artificiale ( plastika) dhe industria kimike.Partneret kryesore te tregtisme Tajvanin jane Japonia dhe SHBA.Rrjeti I transportit eshte I gjithanshem duke filluar nga portat detare nderkombtare ne qytetet e quajtura Kaohsiung dhe Keelung e deri te porta ajrore po ashtu nderkombtare ne qytete