TDM 3-1 · 5.4.3 พฤติกรรมและความคิดเห็นต่อการด าเนินงานโครงการ 5-4 5.5 งานจัดท

การศกษาจดท าโครงการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง(Demand Management)

เพอรองรบการพฒนาโครงขายการจราจรและระบบขนสงสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร

I

รายงานสรปส าหรบผบรหาร (Executive Summary Report)

สารบญ

หนา สารบญ I สารบญตาราง IV สารบญรป V บทท 1 บทน า 1-1

1.1 เหตผลและความเปนมา 1-1 1.2 วตถประสงคของการศกษา 1-1 1.3 ขอบเขตการศกษา 1-2 1.4 ขนตอนการศกษา 1-2 1.5 เอกสารประกอบการศกษา 1-3 1.6 โครงสรางรายงานสรปส าหรบผบรหาร 1-3 หนา

บทท 2 การบรหารจดการความตองการในการเดนทางและมาตรการในตางประเทศ 2-1

2.1 แนวคดและหลกการของการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (TDM) 2-1 2.2 TDM ทประสบความส าเรจ (Best Practice) ในตางประเทศ 2-1

2.2.1 การบรหารจดการความตองการเดนทาง (TDM) ในทวปเอเซย 2-2 2.2.2 การบรหารจดการความตองการเดนทาง (TDM) ในทวปยโรปและออสเตรเลย 2-5 2.2.3 การบรหารจดการความตองการเดนทาง (TDM) ในทวปอเมรกา 2-6

2.3 มาตรการ TDM ในอดตของกรงเทพมหานคร 2-8 2.3.1 ทบทวนปญหาการจราจรในเขตกรงเทพมหานคร 2-8 2.3.2 ภาพรวมการบรหารจดการความตองการในการเดนทางทน ามาใชในกรงเทพมหานคร 2-8 2.3.3 มาตรการ TDM ในอดตของกรงเทพมหานคร 2-9 2.3.4 สรปมาตรการ TDM ทประยกตใชในตางประเทศและกรงเทพมหานคร 2-10

2.4 ปจจยความส าเรจของมาตรการ TDM 2-11 บทท 3 ขอเสนอแนะมาตรการบรหารจดการความตองการเดนทาง TDM 3-1

3.1 ขอเสนอแนะมาตรการ TDM ดานการบรหารและการด าเนนการ (Operation & Organization) 3-1 3.1.1 มาตรการสงเสรมการวางแผนการเดนทาง (Travel Plan) 3-1 3.1.2 มาตรการลดผขบขอนตราย 3-2



II

สารบญ (ตอ) หนา

3.1.3 มาตรการสงเสรมการท างานแบบยดหยน 3-3 3.1.4 มาตรการดานระบบเทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology) 3-3 3.1.5 มาตรการสงเสรมการใชรถรวมกนและจดใหมชองเดนรถมวลชน (HOV Lane) 3-5 3.1.6 มาตรการเพมประสทธภาพรถโดยสารประจ าทาง (Bus Enhancement) 3-6 3.1.7 มาตรการจ ากดยานพาหนะในพนททก าหนด (Restricted Zone) 3-7 3.1.8 มาตรการรณรงค (Public Campaign) 3-8 3.1.9 มาตรการดานจราจรและการบงคบใชกฏหมาย 3-8

3.2 ขอเสนอแนะมาตรการ TDM ดานการเงน (Financial) 3-11 3.2.1 มาตรการจดกองทนสนบสนนระบบขนสงสาธารณะ 3-11 3.2.2 มาตรการจดเกบคาเขาพนทหรอใชถนน (Road Pricing) 3-12 3.2.3 มาตรการบรหารจดการพนทจอดรถและปรบเปลยนอตราคาจอดรถ 3-13 3.2.4 มาตรการปรบเปลยนอตราภาษรถยนต 3-14

3.3 ขอเสนอแนะมาตรการ TDM ดานการพฒนาโครงสรางพนฐาน (Infrastructure) 3-15 3.3.1 มาตรการระบบตวโดยสาร (Ticketing) ส าหรบระบบขนสงสาธารณะ 3-15 3.3.2 มาตรการจดเชอมตอและเปลยนรปแบบการเดนทาง (Public Transport Interchange, PTI) 3-16 3.3.3 มาตรการจดจอดแลวจร (Park-and-Ride, P&R) 3-17 3.3.4 มาตรการปรบเปลยนชองทางจราจร (Road Space Reallocation) 3-18 3.3.5 มาตรการทางเดนเทายกระดบ (Sky Walk) 3-19 3.3.6 มาตรการสงเสรมการเดนทางทไมใชเครองยนต (Non-Motorized Transport : NMT) และการปรบปรงการเชอมตอการเดนทางระบบขนสงสาธารณะ 3-20

บทท 4 แผนแมบทการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง TDM 4-1

4.1 การจดท าแผนแมบทการพฒนามาตรการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (TDM Master Plan) 4-2 4.2 การประเมนผลทไดรบจากการพฒนาตามแผนแมบท 4-9

บทท 5 โครงการน ารองมาตรการบรหารจดการความตองการเดนทาง 5-1

5.1 ความเปนมา แนวคดและวตถประสงคของโครงการน ารอง 5-1 5.2 หลกการและเหตผล 5-2 5.3 วตถประสงคของโครงการ 5-3



III

สารบญ (ตอ) หนา

5.4 กายภาพและพฤตกรรมการเดนทางบนถนนสลม 5-3 5.4.1 กายภาพถนนสลม 5-3 5.4.2 ปรมาณจราจรและปรมาณการเดนเทาบนถนนสลม 5-4 5.4.3 พฤตกรรมและความคดเหนตอการด าเนนงานโครงการ 5-4

5.5 งานจดท าขอมลรายละเอยด 5-5 5.6 การประเมนผลประโยชนทไดจากโครงการ 5-7 5.7 แผนการด าเนนงาน (Implementation Plan) 5-8

5.7.1 แผนการด าเนนงานโครงการ (Implementation Plan) 5-8 5.7.2 ประเดนขอกฎหมายและขอจ ากดตางๆ ทเกยวของ 5-9



IV

สารบญตาราง ตารางท หนา 2.2-1 ยทธศาสตรและผลกระทบของ “TDM” ทประสบความสาเรจและไมส าเรจในสหรฐอเมรกา 2-7 2.3-1 สรปมาตรการจดการการเดนทางในอดตทมแนวคดหรอเคยด าเนนการมาแลว 2-9 ในกรงเทพมหานคร และปรมณฑล 2.3-2 สรปรวบรวมมาตรการ TDM ทประยกตใชในตางประเทศ และ กทม. 2-10 4-1 แผนแมบทการพฒนามาตรการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (TDM Master Plan) 4-4 4-2 มาตรการระยะท 1 แบงตามหนวยงานรบผดชอบ 4-6 4-3 มาตรการระยะท 2 แบงตามหนวยงานรบผดชอบ 4-7 4-4 มาตรการระยะท 3 แบงตามหนวยงานรบผดชอบ 4-8 4-5 ผลการประเมนผลประโยชนจากแผนแมบทการพฒนามาตรการบรหารจดการ 4-10 ความตองการในการเดนทาง 5.6-1 สรปผลการวเคราะหผลประโยชนจากโครงการ 5-7 5.7-1 แผนการด าเนนงานโครงการน ารอง (Pilot Project Implementation Plan) 5-9



V

สารบญรป รปท หนา 1.4-1 ภาพรวมการด าเนนงานโครงการ 1-2 2.2-1 ตวอยางการด าเนนการ TDM ในประเทศญปน 2-3 2.2-2 ตวอยางการดาเนนการ TDM ในประเทศเกาหลใต 2-3 2.2-3 ตวอยางการด าเนนการ TDM ในประเทศสงคโปร 2-4 2.2-4 ตวอยางการด าเนนการ TDM ในประเทศจน 2-4 2.2-5 ตวอยางการด าเนนการ TDM ในประเทศสหราชอาณาจกร 2-5 2.2-6 ตวอยางการด าเนนการ TDM ในสวเดน 2-5 2.2-7 ตวอยางการด าเนนการ TDM ในออสเตรเลย 2-6 2.2-8 ตวอยางการด าเนนการ TDM ใน รฐ Washington และ รฐ Verginia 2-7 2.4-1 เปรยบเทยบความหนาแนนของระบบขนสงมวลชนทางรางในตางประเทศ 2-12 3.1-1 “Metro Expresslanes” ลอสแองเจลสเคานต แคลฟอรเนยใต สหรฐอเมรกา 3-5 3.1-2 ตวอยางมาตรการเพมประสทธภาพรถโดยสารประจ าทาง (Bus Enhancement) 3-6 3.1-3 ตวอยาง Public Transport Campaign 3-8 3.1-4 ตวอยางการขบรถผานบรเวณทางแยก (Downstream Traffic is clear or unclear) 3-9 3.1-5 ตวอยางมาตรการจ ากดความเรวจ าแนกตามชองจราจร (Lane Variable Speed Limits) 3-10 3.3-1 ตวอยางมาตรการระบบตวโดยสาร (Ticketing) 3-15 3.3-2 ตวอยางมาตรการจดเชอมตอและเปลยนรปแบบการเดนทาง (Public Transport Interchange, PTI) 3-16 3.3-3 ตวอยางมาตรการจดจอดแลวจร (Park-and-Ride, P&R) 3-17 3.3-4 ตวอยางมาตรการปรบเปลยนชองทางจราจรในญปน (Road Space Reallocation) 3-18 3.3-5 ตวอยางมาตรการทางเดนเทายกระดบ (Sky Walk) 3-19 4-1 ขนตอนการประเมนและจดทาแผนแมบท 4-1 5.1-1 แนวทางการศกษาโครงการน ารอง 5-1 5.2-1 แนวคดการจดสรรพนทของถนนสลมเพอจ ากดการใชรถยนตสวนบคคล 5-2 5.4-1 ตวอยางการส ารวจกายภาพบรเวณถนนสลม ชวงแยกศาลาแดง 5-3 5.4-2 สรปปรมาณจราจรและปรมาณการเดนเทาบนถนนสลมชวงวนท างาน 5-4 5.4-3 สรปผลส ารวจรปแบบการเดนทางและกจกรรมบนถนนสลม 5-4 5.4-4 สรปขอคดเหนเกยวกบการด าเนนงานโครงการ ปรบปรงพนทถนนสลม 5-5 5.5-1 แสดงตวอยางรปหนาตดทวไป การปรบปรงกายภาพถนนโครงการน ารอง 5-6 5.5-2 รปจ าลองแบบ 3 มต กอนและหลงปรบปรงถนนสลมเปนโครงการน ารอง 5-6 5.7-1 ต าแหนงและรปแบบการด าเนนการโครงการ ขนทดลองระยะเวลา 1 เดอน 5-8

บทท 1 บทน า

รายงานสรปส าหรบผบรหาร การศกษาจดท าโครงการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (Demand Management)

(Executive Summary Report) เพอรองรบการพฒนาโครงขายการจราจรและระบบขนสงสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร

1-1

บทน ำ

เหตผลและควำมเปนมำ

ปญหาการเดนทางในเขตกรงเทพมหานครและพนทตอเนองเปนปญหาส าคญทมผลกระทบในหลายภาคสวน สาเหตส าคญของปญหาการเดนทางเกดจากการเจรญเตบโตของเมองแบบศนยกลางเดยว ขาดระบบขนสงสาธารณะทมคณภาพและไมครอบคลมพนทเมองอยางทวถง จงกอใหเกดความตองการเดนทาง (Travel Demand) เขาสพนทเมองจ านวนมากจากทกทศทาง โดยหนวยงานทเกยวของไดพยายามแกไขปญหาการเดนทาง ทเกดขนดวยการพฒนาโครงสรางพนฐาน ซงเปนการแกไขปญหาโดยการเพม-สรางอปทานเพอรองรองรบอปสงคทเพมขน (Increase Supply to Support Demand) แตยงไมมการบรณาการดานระบบขอมลแผนงาน/โครงการ การวเคราะหการด าเนนงานดานการบรหารจดการความตองการเดนทาง (Travel Demand Management, TDM) และการพฒนาโครงขายการจราจรท เปนภาพรวม ดงนนจงมความจ าเปนทตองม การศกษาเพอบรหารจดการความตองการเดนทาง การปฏบตรวมกนอยางมเอกภาพ ซงจะสนบสนน ใหการลงทนในโครงสรางพนฐานมประสทธผล และเกดการใชงานโครงขายการจราจร และระบบขนสงสาธารณะอยางเหมาะสม

กระทรวงคมนาคม ไดมมตเมอวนท 3 ธนวาคม 2552 มอบหมาย สนข. รบขอเสนอแนะทใหมการศกษาจดท าแผนบรณาการการจดระบบการจราจรในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลเพอใชเปนกรอบแนวทางการด าเนนงานและใชประโยชนรวมกบหนวยงานทเกยวของ โดยมงเนนการพฒนาระบบการขนสงและการจดระบบการจราจรควบคกบการพฒนาเมองหรอรองรบรปแบบระบบขนสงสาธารณะทมการเปลยนแปลงจากระบบถนนไปยงระบบราง

สนข. กระทรวงคมนาคม จงเหนสมควรศกษาการบรหารจดการความตองการเดนทาง (TDM) เพอรองรบการพฒนาโครงขายการจราจรและระบบขนสงสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร เพอใหการวางแผนจราจรและการจดระบบการจราจรในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลสอดคลองและเหมาะสมกบการพฒนาทจะเกดขนเนองจากการด าเนนการตามแผนแมบทดงกลาว

วตถประสงคของกำรศกษำ

เพอจดท าแผนแมบทดานการพฒนาระบบบรหารจดการความตองการเดนทาง (TDM) ในกรงเทพมหานครและพนทตอเนอง

เพอเสนอแนะมาตรการและแนวทางปฏบตการบรหารจดการความตองการในการเดนทางและการใชรถยนตสวนบคคลเพอสงเสรมการใชระบบขนสงมวลชน

เพอจดท าแนวทาง/คมอการตดตามและประเมนผลการด าเนนงานตามนโยบายและแผนทก าหนด สนบสนนทางวชาการในการเสนอแนะนโยบาย/แผนงาน/โครงการ/มาตรการในการจดระบบการจราจร

ในเขตกรงเทพมหานคร



1-2

ขอบเขตกำรศกษำ งานท 1 งานศกษา ทบทวนขอมลดานการวางแผนพฒนา การพฒนาโครงขายและปรมาณการเดนทาง ทงดาน

ทางถนน ทางราง และทางน า รวมถงการจดระบบการจราจร เพอจดท าขอเสนอการพฒนาระบบบรหารจดการความตองการเดนทางในเขตกรงเทพมหานครและพนทตอเนอง

งานท 2 ศกษา วเคราะห และจดท าขอเสนอแนะการพฒนาระบบบรหารจดการความตองการเดนทาง (TDM) ทรองรบการพฒนาโครงขายคมนาคมและระบบขนสงสาธารณะ และแผนการด าเนนการอนๆ ทมความส าคญตอระบบการจราจร

งานท 3 จดท าขอมลรายละเอยดระบบบรหารจดการความตองการเดนทาง (TDM) ทสามารถน าไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรมของหนวยงานทเกยวของได

งานท 4 สนบสนนทางวชาการในการเสนอแนะเกยวกบนโยบาย/แผนงาน/โครงการ/ มาตรการทเกยวกบระบบ TDM ในการจดระบบการจราจรในเขตกรงเทพมหานคร

ขนตอนกำรศกษำ

จากขอบเขตงานทง 4 สวนในหวขอ 1.3 มขนตอนในการด าเนนงาน แสดงดงรปท 1.4-1

ทมา: ทปรกษาโครงการ TDM, พ.ศ.2558

รปท 1.4-1 ภำพรวมกำรด ำเนนงำนโครงกำร



1-3

เอกสำรประกอบกำรศกษำ ในการศกษาโครงการมรายงานทน าเสนอทงหมด ดงน

1) รายงานฉบบสมบรณ (Final Report) 2) รายงานสรปส าหรบผบรหาร (Executive Summary Report) 3) รายงานผลการศกษา (Working Report) ประกอบไปดวย

3.1 แผนแมบทดานการพฒนาระบบบรหารจดการความตองการการเดนทาง (TDM) ในกรงเทพมหานครและพนทตอเนอง

3.2 มาตรการและแนวทางปฏบตการบรหารจดการความตองการการเดนทางและการใชรถยนตสวนบคคลเพอสงเสรมการใชระบบขนสงมวลชน

3.3 แนวทาง/คมอการตดตามและประเมนผลการด าเนนงานตามนโยบายและแผนทก าหนด

โครงสรำงรำยงำนสรปส ำหรบผบรหำร

บทท 1 บทน ำ เนอหาประกอบดวย สรปการอธบายถงความเปนมาของโครงการ วตถประสงคของโครงการ และขอบเขตงานตางๆ ซงจะท าใหเหนภาพรวมของโครงการ โดยทางทปรกษาไดจดแบง เนองานตามทก าหนดไวในขอบเขตโดยละเอยดของงานจางทปรกษา

บทท 2 กำรบรหำรจดกำรควำมตองกำรในกำรเดนทำงและมำตรกำรในตำงประเทศ เนอหาประกอบดวย การสรปแนวคดและหลกการในการน าไปใช มาตรการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (TDM) รวมถงการประยกตใชทผานมาในกรงเทพมหานคร และพนทตอเนอง รวมถงเมองใหญส าคญอนๆ ทวโลก พรอมการทบทวนแผนพฒนา โครงขายคมนาคมและระบบขนสงสาธารณะ

บทท 3 ขอเสนอแนะมำตรกำรบรหำรจดกำรควำมตองกำรเดนทำง TDM เนอหาประกอบดวย สรปการน าเสนอแนวคดและหลกการ แนวทางในการการประยกตใชมาตรการ TDM และการด าเนนการ พรอมทงศกษารวมไปถงขอกฏหมายทเกยวของ

บทท 4 แผนแมบทกำรบรหำรจดกำรควำมตองกำรเดนทำง (TDM) เนอหาประกอบดวย สรปแนวทางการจดล าดบความส าคญของแตละมาตรการ การประเมนผลทไดรบตามแนวทางแผนแมบท แผนการด าเนนงาน และสรปเปนแผนแมบทดานการพฒนาระบบบรหารจดการความตองการการเดนทาง (TDM)

บทท 5 โครงกำรน ำรองมำตรกำรบรหำรจดกำรควำมตองกำรเดนทำง เนอหาประกอบดวย สรปขนตอนการคดเลอกโครงการน ารอง การจดท าขอมลรายละเอยด พรอมงบประมาณ การประเมนผลประโยชนทไดจากโครงการ พรอมแนวทางศกษาขอกฎหมายและขอจ ากดอนๆทเกยวของ จดท าเปนแผนการด าเนนงานโครงการ และแนวทางการการตดตามและประเมนผลการด าเนนงาน

บทท 2 การบรหารจดการความตองการในการเดนทาง

และมาตรการในตางประเทศ

รายงานสรปส าหรบผบรหาร การศกษาจดท าโครงการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง(Demand Management)


2-1

บทท 2 การบรหารจดการความตองการในการเดนทางและมาตรการในตางประเทศ

2.1 แนวคดและหลกการของการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (TDM)

ในปจจบน พบวา มาตรการการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (Travel Demand Management-TDM) ไดถกน ามา ประยกตใชอยางแพรหลายและเปนสวนหนงของนโยบายแกไขปญหาจราจรในเมองตางๆ ทวโลกในรปแบบทแตกตางกนไป รวมทงไดมการพยายามใหค าจ ากดความทแตกตางกนไป เชน

สหรฐอเมรกา ใหค าจ ากดความวา “providing travelers, regardless of whether they drive alone, with travel choices, such as work location, route, time, and mode.” ซงเนนถงการใหทางเลอกในการเดนทางส าหรบผขบรถ ครอบคลมถง สถานทท างาน, เสนทาง, เวลา หรอการเปลยนรปแบบการเดนทาง เปนตน

สหราชอาณาจกร ใหค าจ ากดความวา “a range of measures aimed at reducing the adverse impacts of car use.” หมายถง มาตรการตางๆ ทมงเนนการลดผลกระทบจากการใชรถยนตสวนบคคล

แคนาดา ใหค าจ ากดความวา “a general term for strategies that result in more efficient use of transportation resources.” หมายความถง กลยทธตางๆ ทจะสงเสรมใหมการใชระบบคมนาคมขนสงอยางมประสทธภาพสงขน

ซงมความหมายโดยทวไป หมายถงกลยทธในการเพมประสทธภาพระบบคมนาคม-ขนสง โดยการสนบสนนใหผทขบขรถยนตสวนบคคล (Single-Occupant Vehicle) ปรบเปลยนไปใชรปแบบการขนสงอนๆ ทมประสทธภาพสงกวา (Mode Shift) หรอปรบเปลยนเวลา (Time Shift) ในการเดนทาง หรอเปล ยน เส นท าง (Route Shift) หรอ เปล ยนจดส น ส ด ในการเด นทาง (Destination Shift) หรอหากมองในภาพรวมจะเปนกลยทธ “มงขนคนหรอสนคาแทนทจะขนรถ” นนเอง

2.2 TDM ทประสบความส าเรจ (Best Practice) ในตางประเทศ

จากการทบทวนมาตรการตางๆ ทใชอยทวโลกนน พบวา ในแตละประเทศมการเลอกใชรปแบบทหลากหลาย และบางมาตรการกเปนทนยมและมการใชอยางทวถงโดยเฉพาะกบประเทศทพฒนาแลว ดงเชน

การปรบเปลยนชวโมงท างาน เวลาเขาออกการท างานแบบยดหยน และการท างานทบาน การเพมปรมาณผโดยสารบนรถยนตสวนบคคล (Car Occupancy) โดยสงเสรมการเดนทางรวมกน

(Car Sharing or Car Pooling) การรณรงคผานสอใหประชาชนรบรทางเลอกในการเดนทางทหลากหลาย ไมใชแตเพยงโดยรถยนต

Mode Time

Route Destination

SHIFT



2-2

การควบคมการจอดรถในพนทเมอง หรอเขตธรกจ ทมระบบขนสงสาธารณะ โดยเฉพาะระบบรางทด ดวยการก าหนดราคาคาจอดรถทสง เพมเขตหามจอดรถ แมกระทงปรบแกกฎหมายควบคมอาคาร เพอควบคมจ านวนทจอดรถ

การใชระบบขอมลและควบคมการจราจรอจฉรยะ เพอใหความสะดวกหรอใหสทธพเศษแกผเดนทางโดยระบบขนสงสาธารณะ และ/หรอ เพอใชในการกระจายหรอเลยงการเดนทางในพนททมการจราจรคบคง

การเพมประสทธภาพการใชงานของพนทเขตทางส าหรบโครงขายถนน ใหสมดลส าหรบทกรปแบบการเดนทาง (Road Space Re-allocation) โดยเฉพาะกบระบบขนสงสาธารณะ การเดนเทา การขจกรยาน เปนตน นอกจากนยงรวมถงการจดชองเดนรถพเศษ เชน ชองทางรถประจ าทาง (Bus Lane) หรอ ชองเดนรถส าหรบรถทมผโดยสารมาก (High Occupancy Vehicle – HOV)

การก าหนดเขตควบคมการเดนทางพเศษ (Restricted Zone) เชน ถนนคนเดน หรอ เขตหามรถยนตสวนบคคลเขาพนท เปนตน

การจดเกบคาผานทางในการใชถนน (Road Pricing or Congestion Charge) ในประเทศทพฒนาแลวสวนมากจะมการศกษาความเหมาะสมในการใชมาตรการน ซงในหลายประเทศยงอยในระหวางการตดสนใจทจะน าไปใช

การปรบปรง/พฒนาโครงสรางพนฐานของระบบขนสงสาธารณะ เชน ระบบขนสงมวลชนทางราง ระบบรถประจ าทางดวนพเศษ (Bus Rapid Transit – BRT) เปนตน รวมทงระบบการเชอมตอการเดนทางระหวางระบบ เชน การจอดและจร (Park and Ride) หรอ จดเปลยนถายการเดนทางระหวางระบบ (Public Transport Interchange – PTI or Intermodal Transfer Facilities – ITF) เปนตน

การพฒนา ปรบปรงและสงเสรมรปแบบการเดนทางอนๆ ทไมพงพาเครองยนต (Non-motorised Transport) เชน การเดนเทา และขจกรยาน เปนตน

การน ามาตรการบรหารจดการความตองการการเดนทาง (TDM) ไปใชในประเทศตางๆมทงความแตกตางและคลายคลง โดยพจารณาแนวทางและรปแบบการด าเนนงานมาตรการ แบงออกเปนรายทวป ดงน

2.2.1 การบรหารจดการความตองการเดนทาง (TDM) ในทวปเอเซย

มาตรการ TDM ทน ามาเปนตวอยางในกลมทวปเอเชยทประกอบไปดวยประเทศ ญปน เกาหล สงคโปร และ ประเทศจน ซงแตละประเทศมแนวทางการด าเนนงานและแนวคดการบรหารจดการการเดนทางทแตกตางกน เนองจากสภาพการปกครอง สงคม และวฒนธรรมการด าเนนชวต โดยเนนหนกไปทางดานมาตรการ การจ ากดสทธและมาตรการดานภาษ แตกมความคลายคลงกนในหลายๆสวน ซงสามารถสรปเปนแนวทางนโยบายทส าคญรายประเทศได ดงน

TDM ประเทศญปน : มาตรการบรหารจดการความตองการเดนทางถกน ามาประยกตใชเพอเพมประสทธภาพ อ านวยความสะดวกในการเดนทาง และรกษาสงแวดลอม โดยเฉพาะในเมองหลกส าคญๆทวประเทศ เชน โตเกยว โยโกฮามา เกยวโต ฮโรชมา และฟกโอกะ มแนวคดมาตรการ TDM แบงเปน 3 สวนหลกไดแก (1) เพมประสทธภาพ การจราจรและควบคมการใชรถยนตสวนตว เชน มาตรการลดการใชรถยนตสวนตว Road Pricing (2) สนบสนนการใชระบบขนสงสาธารณะ เชน Park and Ride รวมกบ หาง Aeon (3) สนบสนนการเดนทางโดยไมใชเครองยนต เชน ตวรวม, ระบบอ านวยความสะดวกรถสาธารณะตางๆ, PTI, สนบสนนใชรถจกรยาน เปนตน



2-3

ทมา: Road Bureau, Ministry of Land, Infrastructure, Transport and Tourism (MLIT), Japan

รปท 2.2-1 ตวอยางการด าเนนการ TDM ในประเทศญปน

TDM ประเทศเกาหลใต : มการประยกตใชมาตรการใน 3 กลม คอ (1) การบรหารจดการความตองการ

ในการเดนทาง (Travel Demand Management Measures (2) การใชระบบขนสงทไมใชเครองยนต Non-Motorised Transport Measures และ (3) การประสานงานระหวางระบบขนสงและการใชประโยชนทดน (Transport & Land-Use Coordination Measures) อยางไรกตามประเทศเกาหลเรมมการประยกตใชแนวทางการจดการอปทานและอปสงคส าหรบการขนสงและจราจร มาตงแตประมาณป ค.ศ. 1985 ซงด าเนนการใน 3 เมองหลกของเกาหล ไดแก โซล อนชอน เคยงจโต สามารถแบงไดเปน 2 กลมหลก ไดแก (1) นโยบายการจดการอปสงค (Supply Policies) เชน การเกบคาผานทางอโมงค (2) นโยบายการจ ากดหรอหามใช (Restriction Policies) เชนการจดชองทางพเศษรถประจ าทาง

ทมา: Environmentally Sustainable Transport Policies in Korea, Ministry of Land Transport and Maritime Affairs (MLTM), 2009

รปท 2.2-2 ตวอยางการด าเนนการ TDM ในประเทศเกาหลใต

TDM ประเทศสงคโปร : มนโยบายดาน TDM สามารถแบงออกไดเปน 2 นโยบายใหญๆ คอ (1) นโยบายสนบสนนการใชบรการขนสงสาธารณ (2) นโยบายควบคมการครอบครอง และการเพมขนของยานพาหนะจดทะเบยน โดยมงเนนใหปรมาณยานพาหนะจดทะเบยนอยในระดบทสามารถควบคมได และมงเนนใหผใชรถค านงถงคาใชจายทเกดขนจากการจราจรตดขด อนเนองมาจากการใชยานพาหนะสวนบคคล โดยผใชรถจะตองเปนผรบผดชอบคาใชจายดงกลาวเชน ERP ทเรมด าเนนการมาตงแตป ค.ศ. 1975, ภาษปายทะเบยนตามวนการใชงานธรรมดา หรอ วนเสารอาทตย เปนตน

Park and Ride (Kanazawa/ Fukuoka) Environmental Road Pricing (Kobe)

การจดชองทางพเศษส าหรบรถโดยสาร การเกบคาผานทางอโมงคน าซาน



2-4

ทมา: Vehicle registration plates of Singapore, Land Trasport Authority, Singapore Government. <http://www.wikiwand.com/en/Vehicle_registration_plates_of_Singapore>

ทมา: Land Transport Authority, Singapore Government. http://www.lta.gov.sg/content/dam/ltaweb/corp/RoadsMotoring/img/How-ERP.png

รปท 2.2-3 ตวอยางการด าเนนการ TDM ในประเทศสงคโปร

TDM ประเทศจน : กรณศกษาในปกกง ในป พ.ศ. 2533 รฐบาลจนไดเสนอตวเปนเจาภาพการแขงขนกฬาโอลมปกสเกมส ป พ.ศ. 2551 โดยใชปกกงเปนศนยกลาง ท าใหมการปรบตวครงใหญของการพฒนาเมองและระบบขนสงมวลชน มการผลกดนด าเนนการแผนงานดานขนสงมวลชนในป พ.ศ. 2545 อยางจรงจงมนโยบาย TDM วาง “28 มาตรการลดสภาวะจราจรตดขด” ทเนนหนกไปทางดาน (1) พฒนาระบบขนสงมวลชน เชน BRT, Bus Lane เปนตน (2) มาตรการดานจ ากดสทธ และการเพมคาใชจายการครอบครองรถ เชน ก าหนดราคาคาจอดรถ, ก าหนดโควตารถจดทะเบยนใหม และจ ากดการใชรถแบงตามปายทะเบยนเลขคเลขค เปนตน ในป พ.ศ. 2554 เมองปกกงมประชากรถง 20.18 ลานคน และคาดวาจะมรถยนตจดทะเบยนถง 6 ลานคนในป พ.ศ. 2559 ตองเผชญหนากบความทาทายในการบรหารจดการอปทานดานการขนสง ทไมเพยงพอตออปสงคความตองการเดนทางทเพมขนอยางไมหยดยง นอกจากนน ปญหามลพษในเขตเมองกเปนวกฤตทตามมาจากเขตอตสาหกรรมและการปลอยไอเสยของยวดยานจากสภาพการจราจรทตดขดอยางมาก

ทมา: Transport Demand Management in Beijing – Work in Progress. GIZ and Beijing Transportation Research Center http://www.tdm-beijing.org/files/Work-in-Progress-TDM-Beijing-brochure.pdf

รปท 2.2-4 ตวอยางการด าเนนการ TDM ในประเทศจน

ภาษปายทะเบยนตามการใชงาน Electronic Road Pricing (ERP)

ภาษปายทะเบยนตามการใชงาน ลอตเตอรการครอบครองทะเบยนรถ

การคดอตราคาจอดรถตามพนท



2-5

2.2.2 การบรหารจดการความตองการเดนทาง (TDM) ในทวปยโรปและออสเตรเลย

มาตรการ TDM ทน ามาเปนตวอยางในกลมทวปยโรป และออสเตรเลย ทประกอบไปดวยประเทศสหราชอาณาจกร ประเทศสวเดน และ ประเทศออสเตรเลย ซงแตละประเทศจะมแนวทางการด าเนนมาตรการ TDM ไปในทางทคลายคลงกน โดยสวนใหความส าคญกบการเพมทางเลอกการเดนทาง การวางแผนการเดนทาง และการปรบเวลาและสถานทท างาน ซงสามารถสรป เปนแนวทางนโยบายทส าคญรายประเทศได ดงน

TDM ประเทศสหราชอาณาจกร : มนโยบาย TDM ทใหแตงละเมองด าเนนการ ตามลกษณะทเหมาะสมของตนเอง เชน ลอนดอน ไดก าหนดแผนการจดการความตองการ ในการเดนทางใน 20 ปขางหนา ม 4 แนวทางหลกคอ (1) ปรบปรงดานการใหขอมล เพอชวยในการวางแผนการเดนทางทดขน (2) มาตรการคาโดยสารระบบขนสงสาธารณะ (3) การควบคมการจอดรถและจดขนสงสนคา (4) Congestion charges (Road pricing)

ทมา: https://tfl.gov.uk/cdn/static/cms/documents/

congestion-charge-zone-map.gif ทมา: The Effects of Smarter Choice Programmes in the Sustainable Travel Towns: Research Report, 2010

รปท 2.2-5 ตวอยางการด าเนนการ TDM ในประเทศสหราชอาณาจกร

TDM ประเทศสวเดน : ไดน ากลยทธส าคญของ TDM ทสามารถลดปรมาณการใชรถยนต สวนตวมาใชในเมองหลวงสตอคโฮม เชน (1) มาตรการจ ากดการจราจร เชน Stockholm Congestion Tax (2) สนบสนนขนสงรปแบบอน (3) มาตรการดานเศรษฐกจและการเงน (4) มาตรการดานการใชประโยชนทดน (5) พฒนาชมชนรอบสถานใหรมรนนาอย พรอมพฒนาทางเดนและทางจกรยาน เปนตน

ทมา: The Stockholm congestion charges – 5 years on. Effects, acceptability and lesson learnt. By Royal Institute of

Technology, Sweden

รปท 2.2-6 ตวอยางการด าเนนการ TDM ในสวเดน

พนท Congestion Charge London สงเสรมการเดนทางแบบยงยน

พนท Stockholm Congestion Tax



2-6

TDM ประเทศออสเตรเลย : ประเทศออสเตรเลยไดก าหนดนโยบายระดบประเทศไว (Moving Australia 2030) โดยมนโยบายหลกทเกยวของกบระบบคมนาคมและขนสง ดงน (1) บรณาการระบบการขนสงในรปแบบตางๆ ใหเกดความปลอดภยและมประสทธภาพสงสด (2) ท าใหประชาการในออสเตรเลยมคณภาพชวตทดขนและยงยน โดยมมาตรการส าคญ เชน การท างานทบาน , การใชรถรวมกน, การบรหารคาจอดรถในเขตเมอง และ ขอมลการเดนทางอจฉรยะ (ITS)

ทมา: Moving Australia 2030: A transport plan for a productive and active Australia, 2013

ทมา: http://www.rms.nsw.gov.au/roads/using-roads/motorways-tolling/paying-tolls/sydney-harbour-bridge-tunnel.html

รปท 2.2-7 ตวอยางการด าเนนการ TDM ในออสเตรเลย

2.2.3 การบรหารจดการความตองการเดนทาง (TDM) ในทวปอเมรกา

สหรฐอเมรกาไมมการก าหนดนโยบาย TDM ในระดบประเทศ แตจะมในระดบรฐและ/หรอระดบ County โดยในหลายๆเมองแตละรฐ ไดมการวางแผนมาตรการทางดาน TDM ของตนเอง ซงมตวอยางทนาสนใจ ดงน

TDM เมอง Bellevue รฐ Washington : ไดประยกตใชวสยทศน “Moving Washington” หมายถง มความเชอถอได, มความรบผดชอบ และมความยงยน โดยมมาตรการทนาสนใจคอ ใชรถคนเดยวกน (Ride Sharing), ใหสวนลกรถสาธารณะ, สนบสนนการใชจกรยาน, สนบสนนการท างานทบาน และปรบเปลยนเวลาท างาน เปนตน

TDM เมอง Arlington รฐ Virginia : การจดตง Arlington County Commuter Services (ACCS) ในป ค.ศ. 1989 โดยเปนหนวยงานศนยกลางในการใหขอมลขาวสารและการศกษาแกประชาชน นายจาง นกทองเทยว และรบผดชอบในการด าเนนโครงการ “TDM” โดยมมาตรการทส าคญเชน สนบสนนการเดนทางไมใชรถยนต, การใชรถรวมกน, สนบสนนการท างานทบาน เปนตน

นโยบายระดบประเทศ Moving Australia 2030 Road Pricing เมอง Sydney

เวลา ราคา

6.30 - 9.30 $4

9.30 - 16.00 $3

16.00 - 19.00 $4

19.00 - 6.30 $2.5

Harbour Bridge



2-7

ทมา: Summary Report: Peer Workshop on Integrating Climate Change into the Transportation Planning Process

ทมา: Transportation Demand Management, Strategic Plan Update

รปท 2.2-8 ตวอยางการด าเนนการ TDM ใน รฐ Washington และ รฐ Verginia

โดยรวม สามาตรสรปมาตรการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (TDM) ทประสบความส าเรจ และไมประสบผลส าเรจในสหรฐอเมรกาสามารถได ดงน

ตารางท 2.2-1 ยทธศาสตรและผลกระทบของ “TDM” ทประสบความส าเรจและไมส าเรจในสหรฐอเมรกา

ยทธศาสตร ผลกระทบตอการปรบเปลยนรปแบบการเดนทาง

Congestion Pricing ไมมการประยกตใชในสหรฐอเมรกาอยางจรงจงและไดผล

Parking Management สามารถลดความตองการพนทจอดรถในชวงเวลาเรงดวนลงประมาณ รอยละ 40–50 โดยคาเชาพนทจอดรถระยะยาวมราคาเพมสงขน และท าใหอตราการใชรถยนตสวนบคคลลดลงประมาณรอยละ 16-25 เมอลกจางหรอพนกงานตองจายคาทจอดรถเอง

High Capacity Transit ผ ใชบรการรถโดยสารสาธารณ ะเพ มขนประมาณรอยละ 20-72 โดยสวนใหญมาจากผทขบขรถยนตสวนบคคล

Transportation-efficient Development ลดอตราการใชรถยนตสวนบคคลลงประมาณรอยละ 15-24 ทมา: Best Practices: Transportation Demand Management (TDM), Seattle Urban Mobility Plan. January 2008

สามารถสรปไดวา มาตรการ “Congestion Pricing” ไมประสบความส าเรจในการประยกตใชในสหรฐอเมรกา ทงน อาจจะเนองมาจากประเทศสหรฐอเมรกามความเชอมนในเสรประชาธปไตย และเสรภาพในการเดนทางกถอวาเปนประชาธปไตยขนพนฐานอยางหนง ดงนน ในสหรฐอเมรกา มาตรการ “TDM” ทมการประยกตใชและไดผลจรง จงสามารถสรปตามล าดบความส าคญได ดงน

1. มาตรการบรหารจดการพนทจอดรถ (Parking Management) 2. มาตรการสนบสนนการใชบรการรถโดยสารสาธารณะและใชรถรวมกน 3. มาตรการดานผงเมอง (Land Use Management and Urban Design)

วสยทรรศ Moving Washington

ยทธศาสตรTDM ของเมอง Arlinton รฐ Verginia



2-8

2.3 มาตรการ TDM ในอดตของกรงเทพมหานคร

2.3.1 ทบทวนปญหาการจราจรในเขตกรงเทพมหานคร

ปญหาการจราจรในเขตกรงเทพมหานครและพนทตอเนอง เปนปญหาส าคญทมผลกระทบตอระบบเศรษฐกจและขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ เมอพจารณาถงสาเหตของปญหาการจราจรดงกลาว สงส าคญทไมค วรละเลย คอขอมลพนฐานดานจราจรของกรงเทพฯ เมอเทยบกบเมองใหญเมองอนๆ เพอใหทราบถงปญหาขนพนฐาน (Fundamental Problems) การทราบถงขอมลเหลาน มสวนส าคญในการชวยก าหนดมาตรการแกไขปญหาจราจรอยางบรณาการ ซงขอมลพนฐานดานจราจรของกรงเทพฯ มดงน

1. การครอบครองรถ (Car Ownership) เปรยบเทยบกบขอมลประชากรพบวา มสดสวนการครอบครองรถตอปรมาณประชากรเทากบ 50 คนตอประชากร 100 คน ซงเมอเทยบ กบคาดงกลาวกบของเมองใหญอนๆ พบวา1 มตวเลขสงกวาของเมองใหญทน ามาพจารณา ทงๆทมรายไดเฉลยต ากวามาก

2. ความครอบคลมของพนทโครงขายถนน กรงเทพมหานครมพนทถนนตอพนทเพยงแค 8% ซงเมอเปรยบเทยบกบเมองใหญๆในตางประเทศ เชนเมองโตเกยว (23%) เมองนวยอรก (38%)2 ท าใหเกดปญหาความไมสมดลของอปสงคและอปทาน ทงยงประสบปญหาในการสรางถนนเพม เนองจากตองมการเวนคนทดน สงผลใหมการตอตานจากผไดรบผลกระทบ และท าใหการด าเนนการลาชา

3. ความครอบคลมของระบบขนสงสาธารณะ กรงเทพฯ ในปจจบนมโครงขาย MRT ทคอนขางนอยเมอเทยบกบเมองใหญอนๆ แตถากรงเทพฯ มการพฒนาระบบตามแผนพฒนาระบบขนสงมวลชนทางราง (M-Map) ทจดท าโดย สนข. จะท าใหกรงเทพฯ จะมโครงขาย MRT ท าใหสดสวนความยาวจะเพมขนเปนประมาณ 33 กโลเมตรตอประชากร 1 ลานคน ซงจะใกลเคยงกบเมองโตเกยว และดกวาฮองกงและสงคโปร

2.3.2 ภาพรวมการบรหารจดการความตองการในการเดนทางทน ามาใชในกรงเทพมหานคร

ในอดตทผานมามการน ามาตรการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (Transport Demand Management: TDM) มาแกปญหาการจราจรตดขดในพนทกรงเทพฯ และปรมณฑลเปนจ านวนมาก มาตรการ TDM ในพนทกรงเทพฯ และปรมณฑล ไดรเรมมาตงแตป พ .ศ. 2509 โดยจากการตงคณะกรรมการพจารณา ส ารวจแกไขเหตขดของและวางแผนการจราจรทางบก ภายใตกระทรวงมหาดไทย เพอท าหนาทในการศกษา และวางมาตรการแกไขปญหาจราจรของกรงเทพมหานคร และไดมการศกษาการแกไขปญหาจราจร ในกรงเทพมหานครมาอยางตอเนอง จนพฒนาโครงสรางองคกรมาเปน ส านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร (สนข.) ภายใตกระทรวงคมนาคมในปจจบน โดยมคณะกรรมการจดระบบการจราจรทางบก (คจร.) ท าหนาทเสนอนโยบายและแผนหลกตอคณะรฐมนตร รวมทงปฏบตตามอ านาจหนาทอนๆ ทไดบญญตไวในพระราชบญญตฯ

ในปจจบนหนวยงานส าคญทมหนาทเกยวของกบการจดการจราจรในพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑล (จงหวดนนทบร สมทรปราการ และปทมธาน) ประกอบดวย หนวยงานหลกดงน

1 Transport Department, Hong Kong (2010); Transport for London, UK (2010); MTA New York Transit, USA (2009); and Tokyo Metropolitan

Department, Tokyo Metro, Japan (2009) 2 ส านกยทธศาสตรการประเมนผล และส านกการโยธา, กรงเทพมหานคร



2-9

1. คณะกรรมการจดระบบการจราจรทางบก (คจร.) 2. ส านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร (สนข.) กระทรวงคมนาคม (คค.) 3. ส านกการจราจรและขนสง (สจส.) กรงเทพมหานคร (กทม.) 4. กองบงคบการต ารวจจราจร (บก.จร.) กองบญชาการต ารวจนครบาล (บชน.) 5. ศนยจราจร ต ารวจภธรภาค 1 ส าหรบพนทจงหวดนนทบร สมทรปราการ และปทมธาน

2.3.3 มาตรการ TDM ในอดตของกรงเทพมหานคร

มาตรการ TDM ด าเนนงานมาในอดตของกรงเทพมหานคร สวนใหญเปนมาตรการปรบปรงดานการบรหาร องคการ และการด าเนนการ ซงเปนเปนมาตรการทรเรมด าเนนการโดยองคกรภาครฐ นายจาง หรอความรวมมอระหวางรฐกบเอกชนเปนหลก สามารถสรปมาตรการตางๆ ไดเดงแสดงในตารางท 2.3-1

ตารางท 2.3-1 สรปมาตรการจดการการเดนทางในอดตทมแนวคดหรอเคยด าเนนการมาแลวในกรงเทพมหานคร และปรมณฑล

ตวอยางมาตรการ ชวงระยะเวลาทเคยด าเนนการ/

มแนวคดทจะด าเนนการมาตรการ การควบคมและหามจอดรถบนถนน (On-Street Parking Prohibition) พ.ศ. 2522, 2540, 2553, 2556 การจดสลบเวลาท างาน (Staggered Working Hours) พ.ศ. 2522, 2533, 2536, 2539, 2555 รบเดกเขาโรงเรยนใกลบาน พ.ศ. 2536 รถบรการในหมบานและชมชนเมอง พ.ศ. 2536 ชองมวลชน (HOV Lane) พ.ศ. 2539 หามรถทมทะเบยนตวสดทายวงในพนทชนใน กทม. พ.ศ. 2541 ตดตงปายบอกสภาพจราจร พ.ศ. 2541, 2545, 2548 มาตรการจดรถบรการรบสงเจาหนาทของรฐ พ.ศ. 2544 รถนกเรยนใน กทม. พ.ศ. 2547, 2549, 2551 การยายสถานรถประจ าทางออกจากบรเวณศนยกลางเมอง พ.ศ. 2551 จอดรถรบสงนกเรยนในชวโมงเรงดวนในหางสรรพสนคา พ.ศ. 2551 สอสารขอมลจราจรโดยรายงานผานระบบ Internet พ.ศ.2551, 2552, 2552, 2556 คารฟรเดยเดอนละ 1 วน พ.ศ. 2553 หามรถบรรทกขนาดใหญเขาพนท กทม. พ.ศ. 2541, 2542, 2545, 2548 การรณรงคการใหความส าคญกบระบบขนสงสาธารณะมากกวารถสวนบคคล พ.ศ.2545 หามรถทวรนกทองเทยวเขาพนทศาสนสถานส าคญ พ.ศ.2556 หามรถอายเกน 10 ป เขาเขต กทม. พ.ศ.2556 หมายเหต : ไมรวมการสรางอปทานเพม ทมา: ทปรกษาโครงการ TDM, พ.ศ.2558



2-10

2.3.4 สรปมาตรการ TDM ทประยกตใชในตางประเทศและกรงเทพมหานคร

จากการทบทวนมาตรการ TDM ทไดประยกตใชอยางประสบความส าเรจในตางประเทศและมาตรการทเคยประยกตใชในกรงเทพมหานคร พบวา มหลายมาตรการททกประเทศใชเหมอนกน และบางมาตรการเปนทนยมในกลมประเทศตะวนตก ซงแตกตางจากกลมเอเชย ดงตารางท 2.3-2

ตารางท 2.3-2 สรปรวบรวมมาตรการ TDM ทประยกตใชในตางประเทศ และ กทม.

มาตรการ TDM กทม. ญปน เกาหล สงคโปร จน องกฤษ สวเดน USA ออสเตรเลย

ควบคมการจอดรถ

สนบสนนการเดนเทาและจกรยาน Partial

ระบบจราจรอจฉรยะ (ITS)

ปรบเวลาท างาน

ท างานทบาน

Travel Plan

Car sharing

Bus priority (bus lane, signal etc.) Partial

Public Transport Fare Subsidy

ITF P&R TOD Partial

ลดปรมาณจราจรเขาเขตเมอง

Road pricing

FS Tunnel

Bridge

มาตรการจงใจดานภาษ

การควบคมปายทะเบยน

ปรบเกณฑการจดทะเบยนรถใหม

มาตรการดานราคาน ามน

Car Free Day Partial

ลดปรมาณรถสนคาในเขตเมอง

Campaigning

ทมา : รวบรวมโดยทปรกษาโครงการ TDM, พ.ศ.2558



2-11

จากตารางพบวา มาตรการททกประเทศใหความส าคญในการเลอกใช คอ การพฒนารปแบบการเดนทางทางเลอก นอกเหนอจากรถยนตสวนบคคล ซงคอ การปรบปรงการเดนทางโดย การเดน การขจกรยาน และระบบขนสงสาธารณะ เปนตน รวมถงการลดการใชรถยนตสวนบคคลโดยการจดการเรองการจอดรถ ซงในสวนหลงนมการประยกตใชในทกประเทศทเลอกมาทบทวน แตยงไมไดมการประยกตใชในประเทศไทย

นอกจากนบางมาตรการนนมการใชอยางแพรหลายในทวปยโรป อเมรกา และออสเตรเลย แตไมคอยพบในทวปเอเชย เชน การใชรถยนตรวมกน การวางแผนการเดนทางเพอไปท างาน เปนตน อาจเนองมาจาก ความเช อมนในเรองความปลอดภยในการเดนทางรวมกบผอน ซงเปนความแตกตางดานวฒนธรรมและสภาพแวดลอม

มาตรการจงใจดานภาษ เชน สวนลดภาษส าหรบบรษททสนบสนนการเดนทางทไมใชรถยนต มการประยกตใชอยางกวางขวางและมบทบาทส าคญในการกอใหเกดความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน เพอใหมาตรการ TDM นนประสบความส าเรจและบรรลเปาหมายทตงไว

2.4 ปจจยความส าเรจของมาตรการ TDM

จากมาตรการตางๆ ทเปนทนยมใชในปจจบนส าหรบประเทศทพฒนาแลวนน พบวาสงส าคญทเปนปจจยความส าเรจในการประยกตใชมาตรการ TDM นน คอ ความพรอมในทางเลอกส าหรบรปแบบการเดนทาง (Mode Choices) ซงในเขตตวเมอง หรอพนทธรกจนน จะเนนทางเลอกการเดนทางทส าคญในการเปลยนรปแบบการเดนทางจากรถยนตสวนบคคล คอ ระบบขนสงทางราง ซงทปรกษาไดทบทวนขอมลระบบขนสงทางรางของเมองส าคญตางๆ ทมประสทธภาพ

จากขอมลเบองตนตามขอมลโครงขายในแผนแมบทระบบขนสงมวลชนทางรางระบบขนสงมวลชนทางรางในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล เมอน ามาเปรยบเทยบกบระบบขนสงมวลชนทางรางในเมองหลกของประเทศตางทงในแถบเอเชย ยโรป และอเมรกา พบวาปจจบน ป พ.ศ. 2557 ความหนาแนนของโครงขายระบบขนสงมวลชนทางรางของประเทศไทยยงคงมคอนขางนอย เมอเปรยบเทยบกบเมองอนๆทมระบบขนสงมวลชนทมประสทธภาพ เชน สงคโปร กรงลอนดอน ประเทศองกฤษ และกรงโตเกยว ประเทศญปน ดงรปท 2.4-1

ซงหากการพฒนาระบบขนสงมวลชนทางรางในกรงเทพและปรมณฑลเปนไปตามแผนแมบท พบวาในป พ.ศ. 2562 กรงเทพมหานคร จะมความหนาแนนของระบบขนสงมวลชนทางราง ใกลเคยงเทยบเทากบเมองส าคญของประเทศอนๆ เชน กรงมอสโค ประเทศรสเซย กรงเอเธนส ประเทศกรซ กรงลอนดอน ประเทศองกฤษ และกรงมาดรด ประเทศสเปน เปนตน ซงเปนเงอนไขส าคญทจะท าใหการจดการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (Demand Management) ประสบความส าเรจ เพอรองรบการพฒนาโครงขายการจราจรและระบบขนสงสาธารณะใหมประสทธภาพ รองรบความตองการเดนทางในกรงเทพมหานครและปรมณฑล และสนบสนนใหเกดการเปลยนรปแบบการเดนทางโดยรถยนตมาเปนระบบขนสงสาธารณะ (Modal Shift) เพมมากขน



2-12

ทมา : รวบรวมทปรกษาโครงการ TDM, พ.ศ.2558

รปท 2.4-1 เปรยบเทยบความหนาแนนของระบบขนสงมวลชนทางรางในตางประเทศ

บทท 3 ขอเสนอแนะมาตรการบรหารจดการ

ความตองการเดนทาง TDM



3-1

ขอเสนอแนะมาตรการบรหารจดการความตองการเดนทาง TDM

“TDM” ทมประสทธผลจะตองประกอบดวยแผนในการด าเนนการแบบบรณาการหลายๆ ดานเขาดวยกน จงจะมผลกระทบใหคนปรบเปลยนพฤตกรรม เพมประสทธภาพระบบโครงขายคมนาคม -ขนสง และลดจ านวนรถยนตสวนบคคลลงได ส าหรบงานศกษาน ทปรกษาไดแบงมาตรการของ TDM ออกเปน 3 กลม ดงน

ขอเสนอแนะมาตรการ TDM ดานการบรหารและการด าเนนการ (Operation & Organization)

3.1.1 มาตรการสงเสรมการวางแผนการเดนทาง (Travel Plan)

แผนการเดนทาง (Travel Plan) เปนกลยทธในบรหารจดการการเดนทางในระยะยาวส าหรบองคกรทมวตถประสงคในการใชทางเลอกของรปแบบในการเดนทางทยงยนและมประสทธภาพ ผานกจกรรมการด าเนนการทระบเปนลายลกษณอกษรและมการตรวจสอบตดตามอยางสม าเสมอ แผนการเดนทาง ประกอบดวย กลมของมาตรการ/กจกรรมทเหมาะสมและมวตถประสงคในการสงเสรมการเดนทางอยางยงยน โดยเนนไปทการลดการใชรถยนตสวนบคคลทมผขบขคนเดยว (Single-Occupancy Vehicle: SOV)1 ดวยกระบวนการตางๆเชน การสนนสนนคาโดยสารรถสาธารระ Care sharing, Van Pool, Shuttle bus, Bike to work เปนตน โดยขนตอนในการจดท าและด าเนนการวางแผนการเดนทาง ประกอบดวย การจดตงและมอบหมายบคคลหรอคณะบคคลในการจดท าแผน การจดเกบขอมล การก าหนดมาตรการและกจกรรม การน าไปสการปฏบต และการตรวจสอบตดตามประเมนผล

ประเทศในยโรปและสหราชอาณาจกร (United Kingdom) เปนตวอยางของการประยกตใชแผนการเดนทาง โดยไดมการก าหนดเปาหมายในการลดการใชรถยนตสวนบคคลและเพมทางเลอกในการเดนทาง โดยออกกฎกระทรวง เรอง แนวทางการวางแผนการเดนทาง ภายใต พรบ.การลดปรมาณจราจรทางบก 2 ซงเปนการบงคบใหหนวยงาน/สถานศกษา/สถานพยาบาล/หางสรรพสนคา/สถานบนเทง/โครงการพฒนาอสงหารมทรพย/ฯลฯ ทมคณสมบตตามทก าหนด ตองจดท าแผนการเดนทางสงใหทองถนผรบผดชอบพจารณาอนมต รวมทงมการทบทวนและตดตามตรวจสอบเปนระยะๆ

ประโยชนของการใชแผนการเดนทาง ไดแก การลดตนทนและคาใชจายเกยวกบบรการทจอดรถ การลดคาใชจาย/ระยะเวลาในการเดนทาง คณภาพชวตของพนกงานดขน และเพมการเขาถงของผมาตดตอธรกจ เปนตน

โครงการตามมาตรการสงเสรมการวางแผนการเดนทางททปรกษาเสนอแนะภายใตโครงการศกษาน ไดแก

โครงการท OP01: สงเสรมการจดท าแผนการเดนทางส าหรบหนวยงานราชการและภาคเอกชนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลโดยความสมครใจ เปนมาตรการ/โครงการสงเสรมและสนบสนนใหสวนราชการ รฐวสาหกจ และภาคเอกชนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล โดยเปนขอความรวมมอจาก

1 Guidance for Workplace Travel Planning for Development, Transport for London, 2008. P.7 2 Transport White Paper, Road Traffic Reduction Act 1997 and the PPG 13 (Transport)



3-2

หนวยงานฯ ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลทมความพรอมโดยความสมครใจ เพอจดท าแผนการเดนทางใหแกพนกงาน/ลกจาง/ลกคา/ผมาตดตอราชการ/ตดตอธรกจ โดยสวนราชการและรฐวสาหกจจะเปนตนแบบใหแกภาคเอกชนในการด าเนนการ

โครงการท OP02: ออกกฎหมายบงคบใชแผนในการเดนทาง และการประเมนผลกระทบดานการจราจร เปนมาตรการ/โครงการทางดานกฎหมายทมผลบงคบใชทวประเทศ โดยเปนการขยายผลการด าเนนการจากโครงการท OP01 (จดท าแผนการเดนทางส าหรบหนวยงานราชการและภาคเอกชนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลโดยความสมครใจ) หากโครงการในระยะแรกประสบความส าเรจจะมการพจารณาออกเปนกฎหมายบงคบใชทวทงประเทศตอไป

3.1.2 มาตรการลดผขบขอนตราย

การขบขรถทอนตราย (Dangerous Driving) เปนการละเมดหรอความผดตามกฎหมาย ในสหราชอาณาจกร โดยค าวา “Dangerous Driving” ยงหมายความรวมถง การกระท าหรอการละเมดทเปนสาเหตใหเกดการเสยชวตจากการขบขรถทอนตราย โดยการระบค าจ ากดความของ “Dangerous Driving” มความหมายแทนทของค าวา “การขบขรถโดยประมาท (Reckless Driving)” ทบญญตไวตามกฎหมายเดม นอกจากน ประมวลกฎหมายอาญาของแคนาดากมบทบญญตคลายๆ กนทหมายถง “การขบขรถทอนตราย”

มาตรการลดผขบขอนตราย สวนใหญจะประกอบดวย

1) การก าหนดประเภทใบอนญาตขบขชวคราว/ใบอนญาตขบขฝกหดทมเงอนไขในการขบรถ 2) การจ ากดสทธหรอรอนสทธผทเมาแลวขบ

ในประเทศทพฒนาแลวสวนใหญ เชน สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร เยอรมน ไอรแลนด ออสเตรเลย ญปน ฯลฯ จะมใบอนญาตขบขชวคราว (Provisional Driving License) หรอใบอนญาตขบขฝกหด (Learner Permit) ซงจะมเงอนไขในการขบรถตางๆ มากมาย

ในขณะทประเทศญปน บทลงโทษคนเมาแลวขบ โดยกฎหมายญปนเอาผดทงคนนงและคนขบในขอหาเมา คนนงกผด จ าคก 5 ป ปรบ 5 แสนเยน (155,628 บาท) รวมไปถงรานทขายเหลาใหจ าคก 3 ป ปรบ 5 แสนเยน เปนตน

ประโยชนของมาตรการลดผขบขอนตราย นอกจากจะเปนลดโอกาสและความนาจะเปนของการเกดอบตเหตและการเสยชวตบนทองถนนเปนหลกแลว ยงถอวามผลพลอยไดตอมาตรการ TDM ดวย เนองจากสามารถลดจ านวนผขบขรถยนตได (ในชวงระยะเวลาหนง)

โครงการตามมาตรการลดผขบขอนตรายททปรกษาเสนอแนะภายใตโครงการศกษาน ไดแก

โครงการท OP03: ใบอนญาตขบขฝกหด เปนมาตรการ/โครงการทางดานกฎหมายทมผลบงคบใชทวประเทศ โดยจะตองมการแกไข พรบ. รถยนต พ.ศ. 2522 (มาตรา 43) การเพมประเภทใบอนญาตขบข

โครงการท OP04: เมาแลวขบ พกใบอนญาตขบข 1 ป เปนมาตรการ/โครงการทางดานกฎหมายทมผลบงคบใชทวประเทศ โดยจะตองมการแกไขกฎหมายวาดวยการจราจรทางบก โดยเพมโทษการพกใบอนญาตขบขไมนอยกวา 6 เดอน เปนไมนอยกวา 1 ป



3-3

3.1.3 มาตรการสงเสรมการท างานแบบยดหยน

Flextime หรอ Flexitime หมายถง ก าหนดเวลาการท างานทผนแปรได หรอการเหลอมเวลาในการท างานทตรงกนขามกบการท างานแบบดงเดม3 โดยในแบบดงเดมพนกงานจะมเวลาท างาน ระหวาง 09:00-17:00 น. แตภายใต Flextime พนกงานจะมระยะเวลาท างาน ณ ทท างาน ประมาณรอยละ 50 ของเวลาการท างานทงหมด โดยเวลาสวนทเหลอจะเปน "เวลาทมความยดหยน" ซงพนกงานสามารถเลอกไดวาพวกเขาจะท าเมอไหร ภายใตเงอนไขวาจ านวนระยะเวลาการท างานครบจ านวนชวโมงรวม รายวน รายสปดาห หรอรายเดอน “นโยบายการเหลอมเวลาในการท างาน” จะท าใหพนกงานสามารถเลอกไดวา “จะท างานเมอใด” ในขณะทนโยบาย “Flexplace” จะชวยใหพนกงานสามารถเลอก “สถานททพวกเขาจะท างาน”

นอกจากน มหลายประเทศทหนมาใหความส าคญถงนโยบายทเกยวของกบระบบคมนาคมและขนสง โดยมงเนนถงคณภาพชวตของประชากรทดขน หนงในนนคอ มาตรการสงเสรมการท างานแบบยดหยน ยกตวอยางเชน ประเทศออสเตรเลยไดก าหนดนโยบายระดบประเทศ (Moving Australia 2030) โดยมาตรการสงเสรมการท างานแบบยดหยนเปนหนงในกลยทธทถกน ามาใช นอกจากนน ยงผลกดนการท างานผานสอตางๆ โดยไมตองเดนทางไปท างาน (Teleworking) โดยในเดอนพฤศจกายน ป 2012 รฐบาลออสเตรเลยประกาศยทธศาสตรดานเศรษฐกจของประเทศใหเพมจ านวนผทท างานผานสอเปน 2 เทา หรออยางนอยทสดรอยละ 12 ของพนกงานทงหมดในประเทศ

ขอดของ “การเหลอมเวลาในการท างาน (Flextime)” คอ ท าใหพนกงานสามารถปรบชวโมงการท างานใหสอดคลองกบบรการขนสงสาธารณะ การรบสงบตรหลาน และลดการจราจรตดขดในชวงเวลาเรงดวน รวมทงท าใหพนกงานสามารถท างานและใชชวตไดอยางสะดวกและมคณภาพชวตทดขน

โครงการตามมาตรการสงเสรมการท างานแบบยดหยนททปรกษาเสนอแนะภายใตโครงการศกษาน ไดแก

โครงการท OP05: สงเสรมใหหนวยราชการและภาคเอกชนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลท างานแบบยดหยนหรอเหลอมเวลาในการท างาน เปนโครงการสงเสรมและสนบสนนใหสวนราชการ รฐวสาหกจ และภาคเอกชนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลท างานแบบยดหยนหรอเหลอมเวลาในการท างาน โดยเปนการขอความรวมมอโดยสมครใจ

โครงการท OP06: ปรบเวลาการท างานเปน 4 วน วนละ10 ชวโมง ในบางสวนราชการ เปนโครงการสงเสรมและสนบสนนใหสวนราชการในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลปรบเวลาการท างานเปน 4 วน วนละ 10 ชวโมง

โครงการท OP07: สงเสรมใหโรงเรยนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลรบนกเรยนทอยในเขตพนทบรการ เปนโครงการเพมสดสวนของนกเรยนในพนทบรการในกรงเทพมหานครและปรมณฑลโดยเพมสดสวนจากรอยละ 50 เปนรอยละ 60 70 หรอ 80 เปนตน

3.1.4 มาตรการดานระบบเทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology)

ระบบการใหขอมลขาวสารแกผเดนทาง คอ ระบบใดๆ ทรวบรวม วเคราะห และน าเสนอขอมลทจะชวยผเดนทางในการเดนทางจากจดตนก าเนดไปยงจดหมายปลายทางทตองการ ระบบการใหขอมลขาวสารแกผเดนทางอาจจะด าเนนการผานขอมลขาวสารทอยภายในตวยานพาหนะเองทงหมด (Autonomous System) หรออาศยขอมลจากศนย

3 www.usaid.gov/sites/default/files/documents/1877/479.pdf 19 May 2015.

http://www.usaid.gov/sites/default/files/documents/1877/479.pdf



3-4

บรหารจดการจราจรเพมเตมกได โดยขอมลทเกยวของอาจรวมถงการรายงานสถานทของอบตเหตหรอเหตการณ สภาพอากาศ เสนทางเลยง และเสนทางแนะน าทดทสด ฯลฯ4

ในประเทศไทยมระบบระบบการใหขอมลขาวสารแกผเดนทาง ดงน

จดตงสถานวทยรายงานสภาพการจราจรเปนการเฉพาะ เชน จส. 100 และ สวผ. 91 โดยปจจบนสถานวทยดงกลาวไดมการพฒนาชองทางการสอสารอนๆ เชน Twitter และ Facebook ดวย

จดท าปายแสดงสภาพจราจรบรเวณทางแยกส าคญในพนททมสภาพการจราจรตดขด พฒนา Application ในการรายงานสภาพการจราจร เชน โครงการพฒนาระบบประเมนและรายงาน

สภาพจราจร (Traffy) ของศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (NECTEC) เปนตน

ในขณะทกรงโซล สาธารณรฐเกาหล (Republic of Korea) มการจดตงศนยปฏบตการดานการขนสงและสารสนเทศแหงกรงโซล [Seoul Transport Operation and Information Service (TOPIS)] เพอบรหารจดการระบบรถโดยสารประจ าทางและการใหขอมลขาวสารแกผเดนทาง เปนการเฉพาะ

ประโยชนของระบบการใหขอมลขาวสารแกผเดนทาง คอ การชวยลดระยะเวลาและคาใชจายในการเดนทางของผเดนทาง เนองจากระบบจะท าใหผเดนทางสามารถวางแผนการเดนทางกอนออกจากบาน และในระหวางทอยบนเสนทางดวย ซงในภาพรวม หากมผใชกนมากๆ กจะท าใหเกดการใชประโยชนจากโครงสรางพนฐานทมอยใหมประสทธภาพสงสด รวมทงเปนการลดปญหาการจราจรตดขดและปญหามลพษ

โครงการตามมาตรการดานระบบเทคโนโลยสารสนเทศททปรกษาเสนอแนะภายใตโครงการศกษาน ไดแก

โครงการท OP08: พฒนา Applications รายงานสภาพจราจรแบบ Real-time เปนโครงการรวมกบกระทรวงดจตอลเพอเศรษฐกจและสงคม ในการพฒนา Applications รายงานสภาพจราจร เชน การพฒนา Mobile Applications ส าหรบการอ านวยความสะดวกในการเดนทาง การจดท า Facebook และ Twitter ส าหรบการสงเสรม รณรงค หรอแนะน าเสนทางการเดนทางโดยรถสาธารณะ การสราง Application คนหารถแทกซ เปนตน

โครงการท OP09: ตดตงปายตวอกษรวง (VMS–Variable Message Sign) รายงานสภาพจราจร เปนโครงการตดตงจอแสดงผลขนาดใหญ (Display Panel) เพอรายงานสภาพการจราจรบนถนนสายหลก (คลายกบโครงการปายจราจรอจฉรยะของ กทม.) โดยจะตดตงบรเวณกอนขามสะพานขามแมน าเจาพระยาบรเวณตางๆ เพอใหผใชรถสามารถวางแผนในการเลยงเสนทาง และ/หรอรบทราบปญหาการจราจรบรเวณนนๆ

โครงการท OP10: ปรบปรงระบบขอมลจราจรอจฉรยะ ( ITS) ส าหรบปายรถโดยสารในพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑล เปนโครงการตดตงระบบตดตามพกดดวยดาวเทยม (GPS) เพอเปนเครองมอในการควบคม ตดตาม และสงการรถโดยสารประจ าทาง และระบบการใหขอมลขาวสารแกผเดนทางดวยรถโดยสารประจ าทาง บรเวณปายรถโดยสารประจ าทางหลกๆ ในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล

4 "Advanced Traveler Information Systems(ATIS) | Intelligent Transportation System (ITS)". 2013-04-22.



3-5

3.1.5 มาตรการสงเสรมการใชรถรวมกนและจดใหมชองเดนรถมวลชน (HOV Lane)

ชองเดนรถมวลชน High Occupancy Vehicle Lane หรอ “HOV Lane” หมายถง ชองทางพเศษเฉพาะทสงวนไวในชวงเวลาเรงดวนหรอเปนการถาวร (24 ชวโมง) ส าหรบรถยนตทมผขบขและผโดยสารมากกวาหนงคนขนไป โดยปกตจะก าหนดจ านวนผขบขและผโดยสาร (Occupancy) ไวท 2 หรอ 3 คน โดยยกเวนรถบสโดยสาร รถฉกเฉน รถพยาบาล ฯลฯ ตวอยางเชน ลอสแองเจลสเคานต แคลฟอรเนยใต สหรฐอเมรกา เปดใชโครงการ “Metro Expresslanes” เมอประมาณเดอน พ.ย. 2012 โดยเปนการปรบปรงเสนทาง HOV Lane เดม ระยะทางประมาณ 11 ไมล ใหเปน “High Occupancy Toll (HOT) lanes” ซงรถทมความจสง (HOV) ยงสามารถใชเสนทางไดเหมอนเดม แตผทขบขรถคนเดยวกสามารถใชไดเหมอนกน หากจายคาธรรมเนยมผานทาง โดยผใชทงสองประเภทจะตองเปดบญช “FasTrak” และตดตงอปกรณรบ-สงสญญาณ (Transponder) ไวในรถ (รปท 3.1–1)

ทมา: https://www.metroexpresslanes.net/en/home/index.shtml 22 ส.ค. 2558.

รปท 3.1–1 “Metro Expresslanes” ลอสแองเจลสเคานต แคลฟอรเนยใต สหรฐอเมรกา

ประโยชนของมาตรการสงเสรมการใชรถรวมกนและจดใหมชองเดนรถมวลชน ไดแก การใชประโยชนโครงสรางพนฐานทประสทธภาพสงขน และลดการจราจรแออดหนาดานเนองจากรถทมความจสงไมจ าเปนตองชะลอ เพราะไมตองเสยคาผานทาง

โครงการตามมาตรการสงเสรมการใชรถรวมกนและจดใหมชองเดนรถมวลชน ไดแก

โครงการท OP11: HOV 3+ ยกเวนคาผานทาง เปนโครงการสนบสนนการใชรถรวมกนและใชประโยชนโครงสรางพนฐานทมใหเกดประโยชนสงสด โดยพนทโครงการอยบรเวณดานธญบร บนทางหลวงพเศษหมายเลข 9 (วงแหวนตะวนออก) ทปจจบนมความแออดบรเวณหนาดานเปนอยางมาก โดยแนวคด คอ หากรถยนตคนใดทมผโดยสารตงแต 3 คนขนไป เมอถงดานธญบรใหวงชดชองจราจรขวาสด ลดกระจกลงทง 4 บาน และจะสามารถผานดานไดโดยไมตองเสยคาธรรมเนยมผานทาง โดย ทล. (กองทางหลวงพเศษระหวางเมอง) จะตองมการปรบชองจราจรบรเวณหนาดาน พรอมทงจดเจาหนาทและอปกรณ เชน กลอง CCTV เพออ านวยความสะดวกและตรวจสอบการใชสทธและ/หรอการละเมดของผใชรถ ตอไป

โครงการท OP12: พฒนาชองเดนรถมวลชน (HOV Lane) บนถนนรตนาธเบศร ชวงแคราย-กาญจนาภเษก เปนโครงการจดท าชองเดนรถมวลชนแบบชดเกาะกลางบนถนนรตนาธเบศร ชวงแคราย-กาญจนาภเษก

https://www.metroexpresslanes.net/en/home/index.shtml



3-6

3.1.6 มาตรการเพมประสทธภาพรถโดยสารประจ าทาง (Bus Enhancement)

การเพมประสทธภาพรถโดยสารประจ าทาง (Bus Enhancement) เปนการปรบปรงความนาเชอถอและความสะดวกรวดเรวในการเดนทางดวยรถโดยสารประจ าทาง เพอเปนทางเลอกในการเดนทางของประชาชนทวไป นกทองเทยว และผทใชเสนทางเปนประจ า ฯลฯ โดยมาตรการใหสทธรถสาธารณะ (Transit priority) ถอเปนแนวทางทส าคญในการเพมประสทธภาพรถโดยสารประจ าทางเนองจากเปนการใหความส าคญกบรถสาธารณะโดยตรงสามารถลดความลาชาของรถโดยสารประจ าทางบรเวณทางแยกไดมาก ท าใหผโดยสารสามารถเดนทางไดรวดเรวยงขนจากการทบทวนการศกษาในตางประเทศพบวาการเพมประสทธภาพรถโดยสารประจ าทางท เนนการใหสทธรถสาธารณะเปนส าคญทมการด าเนนการในปจจบนนน มอยหลายมาตรการ ซงทปรกษาไดคดเลอกมาตรการทมความเหมาะสมกบพนทกรงเทพมหานครจ านวน 3 มาตรการดงน

Bus lane เปนการจดชองจราจรเฉพาะส าหรบรถโดยสารประจ าทางเทานนและบงคบไมใหยวดยานประเภทอนเขาไปใช ซงการจดการรปแบบนจะชวยท าใหความเรวของระบบขนสงสาธารณะเพมขน

Bus gate เปนการสงวนพนทหลงเสนหยดบรเวณทางแยก ส าหรบใหรถโดยสารประจ าทางจอดรอสญญาณไฟเขยวในล าดบแรก (อยคนหนาสด)เพอใหรถโดยสารประจ าทางสามารถเคลอนผานทางแยกไดเปนคนแรกเมอไดรบสญญาณไฟเขยว

Bus signal priorities เปนแนวทางเพอเพมประสทธภาพและระดบการใหบรการของรถโดยสารประจ าทาง การใหสทธพเศษสญญาณไฟส าหรบรถโดยสารประจ าทางเหนอยวดยานประเภทอนๆ

ผลประโยชนของการเพมประสทธภาพรถโดยสารประจ าทาง เชน ลดเวลาในการเดนทาง เพมความเรวของระบบขนสงสาธารณะ ความนาเชอถอและความตรงตอเวลาของระบบขนสงสาธารณะ เพมความปลอดภยในการเดนทาง เพมปรมาณผโดยสารระบบขนสงสาธารณะ และลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดและภาวะโลกรอนท าใหคณภาพอากาศและสงแวดลอมดขน เปนตน

ส าหรบตวอยางการด าเนนมาตรการเพมประสทธภาพรถโดยสารประจ าทางในตางประเทศ เชน Bus lane ใน ประเทศเกาหลใต, Transit signal priority system ในประเทศสหรฐอเมรกา และ Bus lane ในประเทศญปน เปนตน ตวอยางดงแสดงในรปท 3.1-2

ทมา: https://davisla.files.wordpress.com/2012/06/walworth-road-bus-gate.jpg?w=490&h=325

รปท 3.1-2 ตวอยางมาตรการเพมประสทธภาพรถโดยสารประจ าทาง (Bus Enhancement)

โครงการตามมาตรการเพมประสทธภาพรถโดยสารประจ าทาง (Bus Enhancement) ซงทปรกษาไดเสนอแนะภายใตโครงการศกษาน ประกอบดวย 2 โครงการ ไดแก

OP13 ชองเดนรถโดยสารประจ าทาง (Bus Lane) บนถนนวภาวดรงสต (ดนแดง-หลกส)



3-7

OP14 ชองเดนรถโดยสารประจ าทาง (Bus Lane) และใหสทธไฟเขยว (Bus priority signal)และใหรถโดยสารประจ าทางไดสทธอยคนหนาสด (Bus Gate) บนถนนสาทร

3.1.7 มาตรการจ ากดยานพาหนะในพนททก าหนด (Restricted Zone)

มาตรการจ ากดการใชยานพาหนะเมอเขาสพนททก าหนด (Restricted Zone) เปนมาตรการทจ ากดสทธในการเขาสพนทของรถบางประเภท ในบางเวลา ในบางลกษณะ และใหรถบางประเภทสามารถเขาสพนทได ขณะเดยวกนสงเสรมใหมการใชระบบขนสงสาธารณะและการเดนเทาทดแทน โดยไมมการเกบคาธรรมเนยมใดๆโดยมากจะใชในพนทใจกลางเมองทประสบปญหาการจราจรตดขดและมลภาวะเปนพษ รวมถงเปนพนททเปนยานพาณชยกรรมซงมการสญจรและเดนเทาจ านวนมาก

โดยทปรกษาเสนอมาตรการหลกจ านวน 2 มาตรการ คอ มาตรการจ ากดการใชรถยนตสวนบคคล (Auto-Restricted Zone) และมาตรการจ ากดรถบรรทกเขาพนท (Truck-Restricted Zone) ดงน

มาตรการจ ากดการใชรถยนตสวนบคคล (Auto-Restricted Zone) เปนมาตรการรณรงคและสงเสรมใหลดการใชรถยนตสวนบคคลโดยควบคมไมใหรถเขาพนทและสนบสนนการเดนเทา ใชจกรยานและใชบรการระบบขนสงสาธารณะ มาตรการนชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจก ลดความแออดของการจราจรในพนทเขตเมอง และลดใชพลงงานเนองจากการใชรถยนตจากการทบทวนการศกษาในตางประเทศพบวามาตรการยอยของการจ ากดการใชรถยนตสวนบคคลทส าคญและมการด าเนนการอยแลวในหลายประเทศ

มาตรการจ ากดรถบรรทกเขาพนท (Truck-Restricted Zone) มาตรการจ ากดหรอหามรถบรรทกเขาพนท เปนมาตรการทชวยควบคมจ านวนรถบรรทกในการเขาออกพนทในบางชวงเวลา โดยจะชวยควบคมคณภาพอากาศและปญหาความแออดของจราจรในเขตเมองพนทยานศนยกลางธรกจการคา (CBD) โดยเฉพาะอยางยงในในชวงชวโมงเรงดวน

ผลประโยชนของการจ ากดยานพาหนะในพนททก าหนด เชน ลดปญหาการจราจรตดขด สรางภาพลกษณทดและความสวยงามใหกบเมอง เพมปรมาณผใชรถสาธารณะและการเดนเทา และลดการปลอยกาซคารบอนฯ และภาวะโลกรอน เปนตน

ส าหรบตวอยางการด าเนนมาตรการ Auto-Restricted Zone ในตางประเทศ เชน การควบคมรถไมใหเขาพนทตามเลขปายทะเบยนรถในประเทศจน การควบคมรถเขาในพนท Environmental Zones ในประเทศเยอรมนน และควบคมและจ ากดรถ Motor Coaches นกทองเทยวไมใหเขาในพนท ในประเทศสหรฐอเมรกา เปนตน

โครงการตามมาตรการจ ากดยานพาหนะในพนททก าหนด (Restricted Zone) ซงทปรกษาไดเสนอแนะภายใตโครงการศกษาน ประกอบดวย 4 โครงการ ไดแก

OP15 จ ากดไมใหรถสวนบคคลเขาในพนททลอมรอบดวยถนนสพระยา ถนนพระรามท 4 ถนนสาทร และถนนมเหสกข ยกเวนเฉพาะรถอโคคาร (Eco Car)

OP16 จ ากดไมใหรถสวนบคคลทมเลขทะเบยนรถลงทายตรงกบเงอนไขเขาภายในพนทถนนวงแหวนรชดาภเษก

OP17 การเกบคาผานทางรถสวนบคคลทมผโดยสารเพยงคนเดยว (SOV Toll) ขามสะพานตากสน ขาเขา เพอชดเชยคาโดยสารรถไฟฟา

OP18 หามรถบรรทกตงแต 10 ลอขนไป และรถพวงเขาภายในพนท 113 ตร.กม. (Truck-restricted Zone) ในเวลา 06.00-22.00 น.



3-8

3.1.8 มาตรการรณรงค (Public Campaign)

สอโซเชยล (Social Marketing) การใหรางวล และสงจงใจ เปนมาตรการทนยมและไดผลอยางมากในการลดการใชรถยนตสวนบคคล “Social Marketing” มอทธพลตอพฤตกรรมของมนษยในการท าความดเพอสงคม โดยการท าใหตระหนก ใหความร จดประชมกลมยอย และการมสวนรวมของชมชนในรปแบบของแคมเปญสนบสนนเชนเดยวกบการโฆษณาสนคา รวมทงสนบสนนการใชบรการขนสงสาธารณะและการขนสงทไมใชเครองยนต โดยการใชสอโซเชยล ใหรางวล และสงจงใจแกผเขารวมโครงการ ดงรปท 3.1-3 ปจจบนเทคโนโลยดานการสอสารมการพฒนาเพมขนอยางตอเนอง ท าใหคนสามารถตดตอสอสารและท าธรกจไดรวดเรวและสะดวกสบายมากยงขน ตวอยางเชน การสงซอสนคาออนไลนหรอการท ากจกรรมผานสอตางๆ ซงเทคโนโลยทงหมดน ลวนเปนปจจยส าคญในการสนบสนนการลดการเดนทาง

ในตางประเทศ เชน เมองซแอตเตล รฐวอชงตน มแคมเปญทท ารวมกบนายจางใชชอวา “Commute Trip Reduction Plans” ทมผลในการเพมจ านวนผใชบรการรถสาธารณะไดประมาณรอยละ 21 โดยมาตรการดานการตลาดจะเปนการสนบสนนการใชระบบขนสงสาธารณะ “Ridesharing” และการขนสงทไมใชเครองยนต วาเปนธรรมเนยมปฏบตโดยปกตทวไปของสงคม (Social Norms) โดยจะใหรางวลในการปฏบตทอาจเปนเงนหรอสงของเลกๆ นอยๆ

ทมา : www.smrt.com.sg

รปท 3.1-3 ตวอยาง Public Transport Campaign

โครงการภายใตมาตรการรณรงค (Public Campaign) สามารถสรปได ดงน

โครงการท OP19: รณรงคการใชระบบขนสงสาธารณะ (Public Transport Campaign) เปนโครงการจดจางทปรกษามาด าเนนการ โดยมกลมเปาหมายเปนเยาวชน ผานการจด Event แคมเปญ รายการทางวทยและโทรทศน สปอตโฆษณา เพอเฟนหา “Role Model” ในการสงเสรม/สนบสนนการใชระบบขนสงสาธารณะ

โครงการท OP20: รณรงคเดนทางนอกเวลาเรงดวน ดวยคาทางดวนปรบตามเวลา เปนโครงการปรบเพมและลดคาธรรมเนยมผานทางตามชวงเวลาบนทางพเศษในเมอง โดยในชวงเวลาเรงดวนจะปรบเพมคาผานทาง รอยละ 20 และนอกชวงเวลาเรงดวนจะปรบลดคาผานทาง รอยละ 20 เปนตน

3.1.9 มาตรการดานจราจรและการบงคบใชกฏหมาย

ประเดนทเกยวของกบการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (TDM) สวนหนงของประเทศไทยโดยเฉพาะในกรงเทพมหานคร คอ วนยจราจรและการปฏบตตามกฎหมายอยางเครงครด ประเดนนเปนทถกเถยงในหมนกวชาการวาเกดจากสาเหตใด เชน วถปฏบต คานยม การกระท าทด าเนนการตอๆ กนมา หรอการยอหยอนในการบงคบใชกฎหมาย ตวอยางเชน การแซงซาย ขบรถบนใหลทาง การใชความเรวเกนกวาทกฎหมายก าหนด ฯลฯ เปนเรองปกตของการขบรถในประเทศไทย แตถาบคคลผนน ไปขบรถในตางประเทศ (เชน สหรฐอเมรกา) เขาหรอเธอจะไมขบรถ



3-9

แบบอนตรายอยางในเมองไทย เชน จะตองรกษาระดบความเรวไมใหเกนกวาทกฎหมายก าหนด และตองหยดรถบรเวณสแยกหรอทางรวม/ทางแยกทมปายใหหยดรถ (Yield) แมวาบรเวณนนๆ จะไมมรถจอดรถอยเลยกตาม ดงนน สภาพแวดลอมของการรกษาระเบยบวนยจราจรและการบงคบใชกฎหมายกมสวนส าคญในการทจะท าใหเกดความปลอดภยและเกดประสทธภาพในการใชโครงสรางพนฐานทมอย ภายใตโครงการศกษาน ทปรกษาและ สนข. ไดพจารณาเหนวาถงบางมาตรการอาจจะไมใช TDM แตกมสวนในการเพมประสทธภาพในการใชรถ-ใชถนนในกรงเทพมหานครเชนกน โดยมาตรการทพจารณาน ามาเสนอแนะนน ไดแก

มาตรการหามจอดหรอหยดรถบรเวณกากบาทเหลอง (Box Junction)

“กากบาทเหลอง (Box Junction)” เปนมาตรการควบคมการจราจรบนถนนทออกแบบมาเพอไมใหเกดความแออดและตดขดกลางทางแยก โดยพนผวจราจรบรเวณทางแยกจะถกท าเครองหมายเปน “ตารางกากบาทสเหลอง หรอเสนทแยงมมเหลอง” และยานพาหนะไมอาจจะเขาไปในพนททมเครองหมายดงกลาว นอกจากจะมทวางอยถดไป ทจะท าใหรถสามารถวงผานไปไดโดยไมไปจอดหรอหยดขวางบรเวณกลางแยก ซงจะท าใหสามารถแกปญหาจราจรตดขดแบบงกนหาง (Grid Lock) บรเวณทางแยกสญญาณไฟทมกจะมแยกสญญาณไฟอยใกลกนไดเปนอยางด (รปท 3.1-4)

ทมา: http://www.2pass.co.uk/boxjunction.htm, 2 สงหาคม 58

รปท 3.1-4 ตวอยางการขบรถผานบรเวณทางแยก (Downstream Traffic is clear or unclear)

“กากบาทเหลอง” ถกน ามาใชในสหราชอาณาจกรในชวงป ค.ศ. 1967 (พ.ศ. 2510) หลงจากประสบความส าเรจในการทดลองใชในกรงลอนดอน กไดมการขยายผลใชในไอรแลนดและทวทงสหราชอาณาจกร (ไอรแลนดและ สหราชอาณาจกรขบรถชดซายถนน และรถยนตมพวงมาลยดานขวาเหมอนกบประเทศไทย) นอกจากน “กากบาทเหลอง” ยงมการน าไปประยกตใชบรเวณอนๆ นอกจากทางแยก เชน ทางเขาออกสถานดบเพลง โรงพยาบาล โรงเรยน ฯลฯ โดยมวตถประสงคเพอไมตองการใหมรถมาจอด/หยดขวางการเขา-ออกบรเวณนนๆ ซงเปนจดส าคญ

ทงน ในประเทศออสเตรเลย นวซแลนด สหภาพยโรป และรสเซย (ไมรวมไอรแลนดและสหราชอาณาจกร) กฎจราจรจะระบไววาบรเวณทางแยกทกแหงเปนพนทกากบาทเหลอง ไมวาในทางกายภาพจะมการตเสนทแยงมมเหลองไวหรอไมกตาม ซงหมายความวารถยนตจะไมสามารถแลน ผานเขาไปได ยกเวนจะมท วางทอยถดไป (Downstream traffic is clear) โดยในสหภาพยโรป กฎนยงประยกตใชกบทางแยกถนนสายรองในบรเวณพนทรอสญญาณไฟจราจรบนถนนสายหลกทเปนทเขาใจของผใชรถ-ใชถนนโดยทวไป อยางไรกตาม ควรจะมการทาสตเสน “กากบาทเหลอง” บนทางแยกทจราจรคบคง เพอทจะเตอนใหผขบรถเคารพกฎจราจร และลดการปดกน (Traffic Block) และการเกดอบตเหต

http://www.2pass.co.uk/boxjunction.htm



3-10

มาตรการจ ากดความเรวจ าแนกตามชองจราจร (Lane Variable Speed Limits)

ความเรวทสงเกนไปเปนสาเหตหนงของการเกดอบตเหตทรายแรงบนถนน จากขอมลของประเทศนวซแลนด พบวาโดยเฉลยจะมผเสยชวตจากอบตเหตทางถนน ประมาณ 130 คนตอปทเกยวของกบการใชความเรวเกนกวาทกฎหมายก าหนด

โดยแนวทางในการใชความเรวทเหมาะสมและปลอดภยม ดงตอไปน

1) ใชความเรวทเหมาะสมกบสภาพการจราจร เชน ควรชะลอความเรวลง หากอยบนถนนทมการจราจรแออด วนวาย มคนเดนเทา หรอปนจกรยาน เปนตน

2) ใชความเรวทเหมาะสมกบสภาพถนน เชน ควรชะลอความเรวลง หากเปนถนนทคดเคยว เปนหลมเปนบอ แคบ หรอมน าขง เปนตน

3) ใชความเรวทเหมาะสมกบสภาพอากาศ เชน ควรชะลอความเรวลง หากมฝนตก ลมแรง หรอมหมอกหนา เปนตน

4) ใชความเรวทเหมาะสม และทงระยะหางจากรถคนหนา/ไมจทาย หากรถคนหนาแบรกกะทนหน เรายงมระยะหยดทปลอดภย

ประโยชนของการใชมาตรการจ ากดความเรวจ าแนกตามชองจราจร ไดแก

ชวยลดปญหาอบตเหต โดยการแยกจราจรทเรว (เชน รถยนต) และชา (เชน จกรยานยนต และจกรยาน รวมทงคนเดนเทา) ออกจากกน ดงกรณตวอยางใชในกรงฮานอย ประเทศเวยดนาม ซงจะมสญลกษณก าหนดความเรวสงสดไวบนพนทางจ าแนกตามชองจราจร ส าหรบรถจกรยานยนตและรถยนต เปนการเฉพาะ

ชวยลดปญหาการจราจรและอบตเหต บรเวณทางรวม/ทางแยก จากปญหาการ Merge และ Divert ของกระแสจราจรทมความเรวแตกตางกน ดงกรณตวอยางใชในรฐวอชงตน สหรฐอเมรกา (รปท 3.1-5)

ทมา: โครงการ Smarter Highways variable speed limits, Washington State Department of Transportation, USA.

(http://www.wsdot.wa.gov/smarterhighways/vsl.htm) 2 สงหาคม 2558

รปท 3.1-5 ตวอยางมาตรการจ ากดความเรวจ าแนกตามชองจราจร (Lane Variable Speed Limits)

จากรปท 3.1-5 เชนเดยวกบปายสญญาณจราจรและสญลกษณบนพนทางทจะเตอนเกยวกบการปดถนนหรอมอบตเหตหรออบตการณขางหนา มาตรการจ ากดความเรวจ าแนกตามชองจราจร ดวยปายจ ากดความเรวแบบอเลกทรอนกสทตดตงบนคานเหนอหว (Overhead Electronic Signs) จะชวยบอกสถานการณขางหนา อาทเชน การจราจรตดขด และอบตเหต รวมถงการจ ากดความเรวบนชองจราจรหนงๆ แบบแปรผน (Variable Speed Limits)

http://www.wsdot.wa.gov/smarterhighways/vsl.htm



3-11

เพอใหเหมาะสมกบสภาพจราจรและสถานการณในขณะนนๆ โดยในกรณน จะเปนการตดตงบนทางสายประธานหรอถนนสายหลก เพอลดปญหาการจราจรตดขดและปญหาอบตเหต เปนหลก

โดยในทางทฤษฎ การทกระแสการจราจรสามารถชะลอตวลงอยางเปนระเบยบ/ระบบ ขณะเขาใกลอบตเหตหรออบตการณ จะเปนการดกวาทผขบขไมทราบหรอไมทนระมดระวง ซงจะกอใหเกดการหยดหรอเบรกรถอยางรนแรงและมโอกาสทจะกอใหเกดอบตเหตซ าซอน

ขอเสนอแนะมาตรการ TDM ดานการเงน (Financial)

3.2.1 มาตรการจดกองทนสนบสนนระบบขนสงสาธารณะ

กองทนสนบสนนระบบขนสงสาธารณะโดยจดเกบจากภาษน ามนเชอเพลง ซงเปนภาษทเรยกเกบจากการขายน ามนเชอเพลง โดยประเทศสวนใหญจะเรยกเกบภาษน ามนเชอเพลงจากภาคการขนสงเปนหลก ในขณะทเชอเพลงส าหรบยานพาหนะเพอการเกษตรและการใชท าความรอนภายในบานจะมภาษทต ากวา โดยภาษน ามนเชอเพลงมกจะเปนแหลงทมารายไดหลกของประเทศอกดวย ปจจบนน ามนเชอเพลงในประเทศไทยจะมภาษและกองทน จ านวน 3 ภาษ 2 กองทน ไดแก

1) ภาษสรรพสามต คอ ภาษทจดเกบจากสนคาทมผลกระทบตอสงคม ซงสามารถใชเปนเครองมอในการจ ากดการใชสนคาเหลานน รวมทงยงเปนการจดหารายไดใหแกภาครฐอกดวย

2) ภาษมหาดไทย คอ ภาษสรรพสามตทจดเกบเพมและสงมอบใหกระทรวงมหาดไทย มอตรารอยละ 10 ของภาษสรรพสามตของน ามนเชอเพลง โดยเงนดงกลาวกระทรวงมหาดไทยมหนาทจดสรรใหกบองคกรบรหารราชการสวนทองถนทกแหง ตามทระบไวในกฎกระทรวง

3) ภาษมลคาเพม เปนภาษทเรยกเกบจากมลคาของสนคาหรอบรการในสวนทเพมขนในแตละขนตอนของการผลตและการจ าหนายสนคาหรอบรการชนดตางๆ โดยปจจบนมอตรา รอยละ 7

4) กองทนน ามนเชอเพลง จดตงขนตามค าสงนายกรฐมนตรท 4/2547 เรองก าหนดมาตรการเพอแกไขและปองกนภาวะการขาดแคลนน ามนเชอเพลง โดยมวตถประสงค คอ การรกษาเสถยรภาพของระดบราคาขายปลกน ามนเชอเพลงภายในประเทศ การสงเงนเขากองทนน ามนเชอเพลงอยในความรบผดชอบของกรมสรรพสามต (กรณทผลตหรอกลนภายในประเทศ) และกรมศลกากร (กรณทน าเขาจากตางประเทศ) ตามอตราทคณะกรรมการบรหารนโยบายพลงงาน (กบง.) ก าหนด

5) กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน จดตงขนตามมาตรา 24 แหง พรบ. การสงเสรมการอนรกษพลงงาน พ.ศ. 2535 และทแกไขเพมเตม พ.ศ. 2550 เพอใชเปนทนหมนเวยนและคาใชจายชวยเหลอหรออดหนนการด าเนนงานเกยวกบการอนรกษพลงงานตามวตถประสงคของการใชเงนในมาตรา 25 โดยมคณะกรรมการบรหารนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) เปนผก าหนดแนวทาง หลกเกณฑ เงอนไข และล าดบความส าคญของการใชจายเงนกองทนฯ

ประโยชนของมาตรการจดเกบภาษจากน ามนเชอเพลง ไดแก การลดจ านวนรถยนตสวนบคคล และการเพมจ านวนผใชบรการขนสงสาธารณะ

โครงการภายใตมาตรการจดเกบภาษจากน ามนเชอเพลง สามารถสรปได ดงน

โครงการท FN01: กองทนพฒนาระบบขนสงสาธารณะ อดหนนคาโดยสารรถไฟฟา เปนโครงการจดเกบภาษจากน ามนเชอเพลงในเขตกรงเทพมหานคร เพอน าเงนไปอดหนนและพฒนาระบบขนสงสาธารณะ โดยจะน ารายไดดงกลาวไปอดหนนคาโดยสารรถไฟฟา จ านวน 5 บาทตอเทยว



3-12

โครงการท FN02: กองทนพฒนาระบบขนสงสาธารณะ เพอสนบสนนระบบขนสงสายรอง (Feeder) บรเวณสถานรถไฟฟาทส าคญ เปนโครงการจดเกบภาษจากน ามนเชอเพลงในเขตกรงเทพมหานคร เพอน าเงนไปอดหนนและพฒนาระบบขนสงสาธารณะ โดยโครงการนจะน ารายไดดงกลาวไปอดหนนคาโดยสารระบบขนสงมวลชนสายรอง (Feeder) บรเวณสถานปลายทางรถไฟฟาทส าคญ จ านวน 20 สถาน เพอเปนการสงเสรมและสนบสนนใหมผมาใชระบบรถไฟฟาขนสงมวลชนใหมากขน โดยเฉพาะบรเวณสถานปลายทางทโครงขายรถไฟฟายงไมสามารถใหบรการไดอยางครอบคลม

โดยแนวทางในการจดเกบภาษจากน ามนเชอเพลงในเขตกรงเทพมหานคร ไดแก การประกาศใชเปนขอบญญตกรงเทพมหานคร เนองจากปจจบนมกฎหมายทอนญาตใหองคการปกครองสวนทองถนสามารถจดเกบภาษบ ารงทองท ได เปนการเฉพาะ (พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ) ดงนน กรงเทพมหานคร (กทม.) สามารถเสนอญตตรางขอบญญตกรงเทพมหานคร เรอง การเกบภาษบ ารงกรงเทพมหานครส าหรบน ามนเชอเพลงในเขตกรงเทพมหานครได โดยเงนทไดจะเปนรายไดของ กทม. และ กทม. สามารถขอรบจดสรรจากสภากรงเทพมหานคร เพอน าเงนดงกลาวมาใชในโครงการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (TDM) ตอไป

3.2.2 มาตรการจดเกบคาเขาพนทหรอใชถนน (Road Pricing)

มาตรการนจะเปนการก าหนดใหมการจ ากดสทธการใชรถยนตสวนบคคล (Car Restricted Zone) เมอเขาสพนททก าหนด และใหรถบางประเภทสามารถเขาสพนทได ขณะเดยวกนสงเสรมใหมการใชระบบขนสงสาธารณะและการเดนเทาทดแทนโดยไมมการเกบคาธรรมเนยมใดๆ การจดเกบคาใชถนนเปนมาตรการหนงทจดเกบจากผใชรถยนตสวนบคคล โดยการจดเกบคาใชถนนจะแตกตางจาก “คาธรรมเนยมผานทาง (Toll)” เนองจาก “คาธรรมเนยมผานทาง” มกจะจดเกบเปนอตราเหมาจายหรอตามระยะทางบนเสนทางพเศษซงมการสรางขนมาใหมเพอใหบรการ แตในสวนของการจดเกบคาใชถนนมกจะจดเกบจากการใชถนนในเขตเมองทมใหบรการอยในบจจบน โดยจะมอตราแปรผนตามระดบการจราจรตดขดทผนแปรไปตามแตละชวงระยะเวลาของวน และสามารถจดเกบในพนทกวางๆ ได ไมจ ากดอยบนเสนทางหนงเสนทางใด เทานน

ตวอยางเชน ทางการกรงปารสของฝรงเศส ประกาศเตรยมใชมาตรการหามรถเกาไมใหเขาสใจกลางเมอง เพอลดปญหามลพษทพงสงขนอยางตอเนอง โดยมาตรการหามรถเกาจะมผลบงคบใชในชวงกลางปน โดยเรมจากรถบสทจดทะเบยนกอนกนยายน 2001 ตามมาดวยรถยนตนงทจดทะเบยนกอนธนวาคม 1996 และรถกระบะทจดทะเบยนกอนกนยายน 1997 รถเกาทงหมดจะถกหามไมใหเขาสใจกลางเมองหลวงของฝรงเศส ส าหรบรถบสและรถโคชขนาดใหญรนเกายงสามารถใชถนนวงแหวนรอบนอกของกรงปารสไดเชนเดม โดยหลงจากป 2020 มาตรการน จะถกเพมความเขมงวดมากยงขน โดยรถยนตนงตงแตป 2011 ขนไปและรถมอเตอรไซคตงแตป 2015 ขนไปเทานน ถงจะไดรบอนญาตใหเขามาใจกลางกรงปารส นายกเทศมนตรของปารสยงไดแสดงความมงมนไววาจะไมใหรถดเซลใชงานในกรงปารสเลย เนองจากรถดเซลเปนตนตอของปญหามลพษมากทสด โดยรฐบาลกลางของฝรงเศสยงออกมาตรการปรบเพมภาษรถดเซลและสนบสนนใหเจาของรถดเซลรนเกาเปลยนมาใชรถพลงงานไฟฟา โดยมเงนอดหนนใหถง 10,000 ยโร ส าหรบเมองยโรปอนๆ อยางกรงลอนดอนขององกฤษกมความวตกกงวลคลายกนวา รถดเซลเปนแหลงปลอยมลพษและฝนควนมากทสด5

ประโยชนของมาตรการจดเกบคาเขาพนทหรอใชถนน (Road Pricing) ไดแก การลดจ านวนรถยนตสวนบคคล และการเพมจ านวนผใชบรการขนสงสาธารณะ

โครงการภายใตมาตรการจดเกบคาเขาพนทหรอใชถนน (Road Pricing) ไดแก

5 http://www.autospinn.com/2015/03/paris-is-about-to-ban-pollution/ 10 ม.ค. 2558

http://www.autospinn.com/2015/03/paris-is-about-to-ban-pollution/



3-13

โครงการท FN03: จดเกบคาเขาพนทหรอใชถนน (Road Pricing) บรเวณถนนพระรามท 4 ถนนสาทร ถนนสพระยา และถนนมเหสกข เปนโครงการจดเกบคาใชถนนบรเวณพนทถนนพระรามท 4/ ถนนสาทร/ ถนนสพระยา/ และถนนมเหสกข

3.2.3 มาตรการบรหารจดการพนทจอดรถและปรบเปลยนอตราคาจอดรถ

“มาตรการบรหารจดการพนทจอดรถและปรบเปลยนอตราคาจอดรถ” หมายถง กลยทธในการสนบสนนใหเกดการใชพนทจอดรถทมอยอยางมประสทธภาพ ลดความตองการใชพนทจอดรถ และปรบเปลยนไปใชรปแบบการขนสงอนทมประสทธภาพสงมากกวาการใชรถยนตสวนบคคล ในขณะเดยวกนการบรหารจดการพนทจอดรถอยางชาญฉลาดจะชวยท าใหการเขาถงรานคาและแหลงดงดดของนกทองเทยวเปนไปอยางสะดวกและสนบสนนความนาอยของเมอง

ทงน การจดใหมทจอดรถฟรหรอราคาถกในพนทกลางเมองหรอแหลงชอปปง เปนสาเหตหลกทท าใหเกดการใชรถยนตสวนบคคลมากกวาการใชรถโดยสารสาธารณะ รถไฟฟา และรปแบบการเดนทางอนๆ ทมประสทธภาพสงกวา นอกจากนน ยงน าไปสการใชพนทจอดรถมากเกนความจ าเปน (Over-use) เชน ใชพนทรมถนนจอดรถตลอดทงวน แทนทจะใชจอดเพยงครงคราว เชน ซอของ สงจดหมาย หรอตดตอโรงพยาบาล เปนตน โดยหากพจารณาในมมมองดานเศรษฐศาสตร ผใชพนทรมถนนจอดรถทงวนไดใชทรพยากรทมคานนไป โดยกดกนผทจะใชพนทจอดรถในระยะเวลาสนๆ ซงกอใหเกดมลคาเพมทางเศรษฐกจสงกวา

ตวอยางของ “มาตรการบรหารจดการพนทจอดรถและปรบเปลยนอตราคาจอดรถ” ทประสบความส าเรจในสหรฐอเมรกา ไดแก

1) มาตรการก าหนดคาจอดรถรมถนนแบบแปรผนตามชวงเวลา (Variable Market Rate On-Street Pricing) เปนการก าหนดคาทจอดรถรมถนนทปรบเปลยนไปตามความตองการ โดยจะจดใหฟรส าหรบผทจอดรถในระยะเวลาสนๆ

2) “Unbundling Parking Costs” เปนการก าหนดใหคาทจอดรถจะตองมการเชาหรอขายแยกตางหาก (Un-bundled) จากคาเชาหรอขายอสงหารมทรพย มาตรการน จะสามารถชวยลดการใชหรอครอบครองรถยนตสวนบคคลของ “ผเชา” หรอ “ผซอ” อสงหารมทรพยลง รวมทงจะท าให “บรษท” หรอ “นายจาง” สนบสนนให “ลกจาง” หรอ “พนกงาน” ใชรถโดยสารสาธารณะหรอ “Ridesharing” มากขนดวย

3) Parking Cash-Out เปนมาตรการทอนญาตใหนายจางสามารถเกบคาทจอดรถจาก “ลกจาง” หรอ “พนกงาน” ได แตในขณะเดยวกน “ลกจาง” หรอ “พนกงาน” กจะไดรบโบนสหรอการจายเพมเตมในจ านวนเดยวกนจากนายจาง มาตรการนจะสามารถใหทางเลอกแก “ลกจาง” หรอ “พนกงาน” วาจะยงใชรถยนตสวนตวตอไป หรอปรบเปลยนไปใชรปแบบการขนสงอนทมประสทธภาพสงกวา (โดยไดรบเงนโบนสเพมเตมจากคาทจอดรถ)

ประโยชนของ “มาตรการบรหารจดการพนทจอดรถและปรบเปลยนอตราคาจอดรถ” คอ สามารถลดความตองการพนทจอดรถยนตสวนบคคลในบรเวณพนทไดอยางมนยส าคญ

โครงการภายใตมาตรการบรหารจดการพนทจอดรถและปรบเปลยนอตราคาจอดรถ สามารถสรปได ดงน

โครงการท FN04: เพมการจดเกบคาทจอดรถบรเวณภายในถนนวงแหวนรชดาภเษก เปนโครงการจดเกบคาจอดรถรมถนน บรเวณพนทบรเวณภายในถนนวงแหวนรชดาภเษก

โครงการท FN05: จดเกบคาทจอดรถบรเวณเกาะรตนโกสนทร เปนโครงการจดเกบคาจอดรถรมถนน บรเวณพนทเกาะรตนโกสนทร ทมปญหาการจราจรตดขดและการจอดรถบรเวณไหลทางคอนขางมาก โดยเฉพาะรถรบสงนกทองเทยวขนาดใหญ



3-14

3.2.4 มาตรการปรบเปลยนอตราภาษรถยนต

ภาษถนน (Road Tax) หรอทเรยกกนในชอตางๆ เชน ภาษรถยนต (Motor Vehicle Tax) ภาษแผนปายทะเบยนรถ (Vehicle License Tax) ฯลฯ เปนภาษทจะตองมการจาย กอนทจะสามารถน ารถยนตมาใชบนถนนสาธารณะหรอทางหลวงได โดยปจจบนภาษรถยนตในประเทศไทยซงมการจดเกบโดยกรมการขนสงทางบก มอตราดงน (อตราภาษตาม พ.ร.บ.รถยนต พ.ศ. 2522 และ พรบ.การขนสงทางบก พ.ศ. 2522)

1) จดเกบตามความจกระบอกสบ (ซซ) ทงน หากเปนรถของนตบคคลทมไดเปนผใหเชาซอ ใหจดเกบในอตราสองเทา นอกจากน หากเปนรถทจดทะเบยนมาแลว 5 ป ใหไดรบการลดหยอนภาษประจ าปในปตอๆ ไป ดงน

- ปท 6 รอยละ 10 - ปท 7 รอยละ 20 - ปท 8 รอยละ 30 - ปท 9 รอยละ 40 - ปท 10 และปตอๆ ไป รอยละ 50

2) จดเกบเปนรายคน 3) จดเกบตามน าหนก 4) รถทขบเคลอนดวยก าลงไฟฟา

ปจจบน ในประเทศพฒนาแลวหลายๆ ประเทศรวมถงประเทศไทยในอนาคตอนใกล ไดมการปรบเปลยนโครงสรางและอตราภาษรถยนตจากความจกระบอกสบ เปนการพจารณาตามผลกระทบตอสงแวดลอม (ตามอตราการปลดปลอยมลพษของยานพาหนะ6 ประโยชนของมาตรการปรบเปลยนอตราภาษรถยนต คอ สามารถลดจ านวนรถยนตสวนบคคล โดยเฉพาะรถเกา ไดอยางมนยส าคญ

โครงการภายใตมาตรการปรบเปลยนอตราภาษรถยนต ไดแก

โครงการท FN06: โครงการปรบเปลยนอตราภาษรถ เปนโครงการปรบเปลยนโครงสรางภาษรถยนตประจ าป ทจะมผลบงคบใชทวประเทศ โดยเปนการด าเนนการตามล าดบ ดงน

- ในระยะสน ใหยกเลกการปรบลดอตราภาษรถยนต ส าหรบรถยนตทมอายตงแต 5 ปขนไป - ในระยะกลาง ใหปรบเปลยนอตราภาษภาษรถยนตเพมขน โดยจะเพมขนเมอรถยนตมอายมากกวา

10 ปขนไป - ในระยะยาว ใหปรบเปลยนอตราภาษภาษรถยนต ตามอตราการปลดปลอยมลพษ (องตาม

หลกเกณฑใหมของกรมสรรพสามต ซงมผลบงคบใช 1 ม.ค. 2559 น)

6 “Environmental Tax Reform: Principles from Theory and Practice to Date” Dirk Heine, John Norregaard, and Ian W.H.

Parry. Working Paper No. WP/12/180, International Monetary Fund, July 2012.



3-15

ขอเสนอแนะมาตรการ TDM ดานการพฒนาโครงสรางพนฐาน (Infrastructure)

3.3.1 มาตรการระบบตวโดยสาร (Ticketing) ส าหรบระบบขนสงสาธารณะ

ระบบตวโดยสาร (Ticketing System) เปนเครองมอส าหรบด าเนนการในนโยบายดานราคา ระบบตวโดยสารเปนการแปลงจากตวเงนมาเปนตวโดยสารส าหรบจายคาใชบรการ จากการทบทวนการศกษาในตางประเทศพบวามาตรการระบบตวโดยสาร(Ticketing)ทส าคญและมการด าเนนการในปจจบน เชน

Common Ticket ระบบตวรวมเปนการใชบตร (ตว) โดยสารเพยงใบเดยว ส าหรบการเดนทางในระบบขนสงสาธารณะไดทกระบบ นอกจากนนยงอาจสามารถใชบรการภาคการขนสงรปแบบอน เชน ระบบทางพเศษ เปนตน

Complimentary Ticket ตวโดยสารระบบขนสงสาธาณะทไมคดคาใชบรการ (ตวฟร) สวนใหญเปนการใหบรการในเสนทางทมผเดนทางเปนประจ าหรอเปนนโยบายในการใหบรการเฉพาะกลมคนเพอจงใจใหคนหนมาใชระบบขนสงสาธารณะหรอตองการใหเขารวมกจกรรมทจดขนไดอยางสะดวกดวยการเดนทางดวยระบบขนสงทจดสรรไว

Commuter Ticket ตวโดยสารระบบขนสงสาธาณะส าหรบผเดนทางเปนประจ าในเสนทางระหวางบาน ทท างาน หรอสถานศกษาเชน ตวเดอน และตวป เปนตน

Non-Commuter Ticket ตวโดยสารระบบขนสงสาธาณะส าหรบผเดนทางทไมไดเดนทางโดยใชระบบขนสงสาธารณะเปนประจ าเชน ตวโดยสารส าหรบนกทองเทยวทตองการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะในชวงเวลาสนๆ 1-3 วน เปนตน

ผลประโยชนของระบบตวโดยสาร (Ticketing) เชน ปรมาณผใชบรการระบบขนสงสาธารณะเพมขน และเพมความสะดวกสบายในการเชอมตอการเดนทางโดยระบบขนสงสาธารณะ เปนตน

ตวอยางการด าเนนมาตรการระบบตวคาโดยสาร (Ticketing system) ในตางประเทศ เชน ตวป Annual Eco Passes ในประเทศสหรฐอเมรกา ตวฟรส าหรบสมาชกแฟนคลบของทมฟตบอลวเทสส ในประเทศเนเธอรแลนด และตวรวม EZ-Link Card ในประเทศสงคโปร เปนตน ตวอยางดงแสดงในรปท 3.3-1

ทมา: http://www.citytours.sg/ezlinkcard.html

รปท 3.3-1 ตวอยางมาตรการระบบตวโดยสาร (Ticketing)

โครงการตามมาตรการระบบตวโดยสาร (Ticketing) ซงทปรกษาไดเสนอแนะภายใตโครงการศกษาน ประกอบดวย 3 โครงการ ไดแก

IF01 ตวรวมระหวางรถไฟฟากบรถเมล ขสมก. (Common Ticket) IF02 ตวอภนนทนาการ (Complimentary Ticket) ส าหรบ Shuttle bus บนถนนลาดพราวมาเชอมรถไฟฟาสายสน า

เงน IF03 ตวรถไฟฟาส าหรบพนกงานบรษททตงอยตามแนวรถไฟฟา บนถนนสลม สขมวท อโศกมนตร



3-16

3.3.2 มาตรการจดเชอมตอและเปลยนรปแบบการเดนทาง (Public Transport Interchange, PTI)

Public Transport Interchange (PTI) เปนต าแหนงทผโดยสารสามารถเปลยนรปแบบการเดนทางจากรปแบบหนงไปยงอกรปแบบหนง หรอเปลยนเสนทางในรปแบบการเดนทางเดยวกน นอกจากนยงมพนทพกขน-ลง ของผโดยสารและส าหรบทจอดรถชวคราวของยานพาหนะ หรอเชอมตอการเดนทางดวยการเดนเทา จกรยาน จกรยานยนต หรอรถยนตสวนบคคล ในขณะเดยวกนผโดยสารยงสามารถเขาถงสงอ านวยความสะดวกตางๆ ภายใน PTI เชน รานคา บรการเชงพาณชย และสงอ านวยความสะดวกส าหรบเดก เปนตน

ผลประโยชนของมาตรการจดเชอมตอและเปลยนรปแบบการเดนทาง ไดแก ผโดยสารสามารถเปลยนรปแบบการเดนทางไดอยางสะดวก เพมความปลอดภยในการเดนทาง เพมปรมาณใชระบบขนสงสาธารณะ และการพฒนาดานพาณชยกรรมและการใชประโยชนทดนในพนทรอบขาง 3-16PTI เปนตน

ตวอยางการด าเนนมาตรการจดเชอมตอและเปลยนรปแบบการเดนทาง (Public Transport Interchange, PTI) ในตางประเทศ เชน Vauxhall Cross Transport Interchange ในสหราชอาณาจกร , Transport hub ในประเทศออสเตรเลย และ KL Sentral ในประเทศมาเลเซย เปนตน ตวอยางดงแสดงในรปท 3.3-2

ทมา: http://www.london-se1.co.uk/places/vauxhall-underground-station

รปท 3.3-2 ตวอยางมาตรการจดเชอมตอและเปลยนรปแบบการเดนทาง

(Public Transport Interchange, PTI)

โครงการตามมาตรการจดเชอมตอและเปลยนรปแบบการเดนทาง (Public Transport Interchange, PTI) ซงทปรกษาไดเสนอแนะภายใตโครงการศกษาน ประกอบดวย 6 โครงการ ไดแก

IF04 PTI ศนยพหลโยธน IF05 PTI สถานพระนงเกลา IF06 PTI สถาน BCAT มกกะสน IF07 PTI สถานพญาไท IF08 PTI สถานอโศก IF09 PTI สถานตากสน



3-17

3.3.3 มาตรการจดจอดแลวจร (Park-and-Ride, P&R)

สถานจอดแลวจร หรอ Park-and-Ride (P&R) เปนอกรปแบบของสถานทจอดรถยนตนอกบรเวณถนน (Off-Street Parking) ส าหรบเปนศนยกลางการเปลยนถายรปแบบการเดนทาง ( Intermodal Transfer) โดยใหผทเดนทางดวยรถยนตสวนบคคลจอดรถยนตของตนเองไวในบรเวณสถานทจอดแลวจรจากนนจงเลอกใชระบบขนสงสาธารณะประเภทอนๆ ในการเดนทางเขาไปยงจดปลายทางการเดนทางทตองการ โดยเฉพาะอยางยงพนทบรเวณใจกลางเมองเพอท ากจกรรมตาง ๆ ในระหวางวน โดยอาจมการเกบหรอไมเกบคาใชจายในการจอดรถยนตกไดทงนมวตถประสงคเพอเปนการลดปรมาณรถยนตทจะเดนทางเขาไปยงพนทใจกลางเมอง รวมทงเปนการสงเสรมการเดนทางโดยระบบขนสงมวลชนอกทางหนง

ผลประโยชนของมาตรการจดจอดแลวจร (Park-and-Ride, P&R) ไดแก ลดปญหาการจราจรตดขด ลดการปลอยมลพษในเขตเมอง สรางสงแวดลอมทดขน ลดความตองการพนทจอดในยานศนยกลางธรกจ CBD ทมตนทนสง สงเสรมระบบขนสงสาธารณะโดยมอ านวยความสะดวกใหบรการการขนสงทมประสทธภาพ ลดคาใชจายในการใชยานพาหนะสวนบคคลส าหรบการเดนทางการท างาน และลดคาเสอมราคารถโดยการลดไมลของการเดนทางและการสมผสกบความเสยหายทอาจเกดขนยานพาหนะ เปนตน ตวอยางการด าเนนมาตรการจดจอดแลวจร (Park-and-Ride, P&R) ในตางประเทศ เชน สถานจอดแลวจรในประเทศเนเธอแลนด สหราชอาณาจกร และสถานจอดแลวจรในหางฯ ในประเทศญปน เปนตน ตวอยางดงแสดงในรปท 3.3-3

ทมา: 大型商業施設駐車場を活用したパーク・アンド・ライド社会実験の取り組み, Fukuoka City Government, 2556

รปท 3.3-3 ตวอยางมาตรการจดจอดแลวจร (Park-and-Ride, P&R)

โครงการตามมาตรการจดจอดแลวจร (Park-and-Ride, P&R) รวมกบศนยการคา ซงไดเสนอแนะภายใตโครงการศกษาน ประกอบดวย 4 โครงการ ไดแก

IF10 พนทจอดแลวจรบรเวณทจอดรถของ Central West Gate IF11 พนทจอดแลวจรบรเวณทจอดรถของ Central Festival East Ville IF12 พนทจอดแลวจรบรเวณทจอดรถของเดอะมอลล บางแค IF13 พนทจอดแลวจรบรเวณทจอดรถของฟวเจอรพารค รงสต



3-18

3.3.4 มาตรการปรบเปลยนชองทางจราจร (Road Space Reallocation)

มาตรการปรบเปลยนชองจราจร (Road Space Reallocation) เปนการเปลยนพนทผวจราจรส าหรบใหกจกรรมเฉพาะทางการขนสง และการจดการระบบการขนสงใหเกดประสทธภาพและเปนธรรมรวมทงท าใหเกดความปลอดภยและมสภาพแวดลอมทสวยงามมากขน โดยมหลายแนวทาง เชน การปรบปรงสงอ านวยความสะดวกส าหรบคนเดนเทา ชองจกรยาน และชองรถโดยสารประจ าทาง เปนตน แนวทางในการปรบเปลยนชองจราจรขนอยกบวตถประสงคของการด าเนนมาตรการ ตวอยางแนวทางในการปรบเปลยนชองจราจร (NZ Transport Agency, 2013) เชน

Living streets (Europe and UK) ใหความส าคญกบคนเดนเทาและผขบขจกรยาน โดยเปนการสรางความปลอดภยใหกบคนเดนเทาและคนทขจกรยานเปนหลกดวยการลดความเรวของกระแสจราจร การปรบปรงภมสภาปตยของถนน และการแบงพนผวถนนส าหรบเปนทางเทาและทางจกรยาน

Shared streets (Europe, UK and New Zealand) การแบงปนพนผวจราจรส าหรบใหคนเดนเท าและยานพาหนะสญจรรวมกนไดอยางอสระและปลอดภยโดยลดส าคญในการสญจรของยานพาหนะลง

Complete streets (USA) ออกแบบและด าเนนการส าหรบการเขาถงอยางปลอดภยทงคนเดนเทา คนขจกรยาน รถยนต และรถสาธารณะ

Road diets (USA) เปนการลดจ านวนชองจราจรและความกวางของผวจราจรลง และโดยทวไปจะแทนทดวยการปรบปรงเปนทางเทา ทางจกรยาน และชองส าหรบรถโดยสาร

Bus priority/bus corridors ส าหรบใหสทธแกรถโดยสารประจ าทางเหนอยานพาหนะทวไป Pedestrian improvements เปนการปรบปรงความปลอดภยใหแกคนเดนเทา โดยการขยายทางเทาและการ

เพมทางขามส าหรบคนเดนเทา สวนใหญจะด าเนนการในยานใจกลางเมอง Provision of cycle lanes เปนการออกแบบเพอลดปรมาณจราจรและความเรวในการขบขดวยการปรบปรง

และตดตงสงอ านวยความสะดวกส าหรบผขบขจกรยาน

ผลประโยชนของมาตรการปรบเปลยนชองทางจราจร (Road Space Reallocation) ไดแก ลดปญหาการจราจรตดขดเนองจากมการเปลยนรปแบการเดนทาง สงเสรมการเดนเทาและการใชระบบขนสงสาธารณะ และความปลอดภยในการเดนเทาและผขบขจกรยาน เปนตน ตวอยางแนวคดในการด าเนนมาตรการปรบเปลยนชองทางจราจรในประเทศญปน ดงแสดงในรปท 3.3-4

ทมา: https://japan1616.wordpress.com/2015/06/15/kyoto-shijo-widening-sidewalk/

รปท 3.3-4 ตวอยางมาตรการปรบเปลยนชองทางจราจรในญปน (Road Space Reallocation)



3-19

ส าหรบโครงการตามมาตรการปรบเปลยนชองทางจราจร (Road Space Reallocation) ทไดเสนอแนะภายใตโครงการศกษาน ประกอบดวย 1 โครงการ คอ

IF14 โครงการปรบเปลยนชองทางจราจรบนถนนสลม (Road Space Reallocation) ซงโครงการนไดรบเลอกเพอน าไปจดท ารายละเอยดเพมเตมส าหรบเปนโครงการน ารอง

3.3.5 มาตรการทางเดนเทายกระดบ (Sky Walk)

ทางเดนเทายกระดบ (Sky Walk) เปนการจดสรรทางเดนตางระดบเพอรองรบการเดนทางดวยการเดนเทาซงชวยสรางความสะดวกสบาย รวมไปถงความปลอดภยส าหรบคนเดนเทา สงเสรมการลดใชยานพาหนะและลดมลภาวะทางอากาศในเขตเมองอกทงยงสงเสรมการใชระบบขนสงสาธารณะ

ผลประโยชนของมาตรการทางเดนเทายกระดบ (Sky Walk) ไดแก ลดปญหาการจราจรตดขด ลดการปลอยมลภาวะในพนทเขตเมอง และความสะดวกในการเขาถงและการเชอมตอการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ เปนตน

ตวอยางการด าเนนมาตรการทางเดนเทายกระดบ (Sky Walk) ในตางประเทศ เชน Sky Walk ในฮองกง ประเทศสหรฐอเมรกา และในประเทศแคนาดา เปนตน ตวอยางดงแสดงในรปท 3.3-5

ทมา: http://en.wikipedia.org/wiki/Central_Elevated_Walkway

รปท 3.3-5 ตวอยางมาตรการทางเดนเทายกระดบ (Sky Walk)

รถไฟฟาอยางสมบรณส าหรบโครงการตามมาตรการทางเดนเทายกระดบ (Sky Walk) ซงทปรกษาไดเสนอแนะภายใตโครงการศกษาน ประกอบดวย 2 โครงการ ไดแก

IF15 Sky Walk/Underground walk บรเวณยานพาณชยกรรมบนถนนเพชรบร-ประตน า IF16 Sky Walk บรเวณยานพาณชย-กรรมและหางสรรพสนคาบนถนนอโศกมนตร-สขมวท



3-20

3.3.6 มาตรการสงเสรมการเดนทางทไมใชเครองยนต (Non-Motorized Transport : NMT) และการปรบปรงการเชอมตอการเดนทางระบบขนสงสาธารณะ

การเดนทางท ไม ใช เครองยนต (Non-Motorized Transport: NMT) ถอเปนหน งในระบบขนส งท ย งยน(Sustainable Transport System) และเปนหนงในมาตรการการบรหารจดการปรมาณการเดนทาง (Travel Demand Management: TDM) ซงเปนมาตรการสาหรบการควบคมปรมาณจราจรบนทองถนน เพอแกปญหาการจราจร โดยมาตรการเกยวกบการเดนทางทไมใชเครองยนตจะสงเสรมการเดนทางโดยแรงมนษย (Human Force) หรอสงมชวตอนๆ เชน การเดน การวง การใชรองเทาตดลอ การปนจกรยาน สามลอ รถมา รถเขน การเดนทางรปแบบตางๆ เหลาน จะชวยลดมลภาวะทเกดขนจากการเผาผลาญเชอเพลงของเครองยนตถอวาเปนการเดนทางลกษณะนเปนมตรตอสงแวดลอมมากทสด

ดงนน จงควรมการสงเสรมการเดนทางทไมใชเครองยนต (Non-Motorized Transport : NMT) และการปรบปรงการเชอมตอการเดนทางระบบขนสงสาธารณะ เพอใหประชาชนหนมาใชระบบการคมนาคมขนสงทไมใชเครองยนต และระบบขนสงสาธารณะมากขน ซงจะเปนสวนชวยในการบรรเทาสภาพปญหาดานจราจรซงสงผลกระทบตอปญหาทงในดานสงคมและสงแวดลอมทเกดขนในประเทศไทยปจจบน ไดแก ปญหาดานอบตเหต ปญหาดานพลงงาน และปญหาดานสงแวดลอม (สภาวะโลกรอน)

โดยสวนมาก กจกรรมหรอมาตรการทบรรจไวในการสงเสรมการเดนทางทไมใชเครองยนต (Non-Motorized Transport : NMT) และการปรบปรงการเชอมตอการเดนทางระบบขนสงสาธารณะ จะประกอบดวย

สนบสนนรปแบบการเดนทางทไมใชเครองยนต เชน จกรยาน และการเดนเทา การสนบสนนการใชรปแบบการเดนทางอนๆ เชน ระบบขนสงสาธารณะ เพอลดความตองการใชทจอดรถ

ผลประโยชนของการเดนทางทไมใชเครองยนต (Non-Motorized Transport : NMT) ไดแก ลดการปลอยกาซคารบอนฯ และภาวะโลกรอน, ลดปญหาการจราจรตดขด, ประหยดคาใชจายในดานสงอ านวยความสะดวกบนถนนและทจอดรถ, ประหยดคาใชจายในการเดนทาง, สขภาพของประชาชนดขน เนองมาจากการไดออกก าลงกายจากการเดนทางทไมใชเครองยนต และชมชนมความนาอยมากยงขน (Livable Communities)

ส าหรบตวอยางการด าเนนมาตรการสงเสรมการเดนทางทไมใชเครองยนต (Non-Motorized Transport : NMT) และการปรบปรงการเชอมตอการเดนทางระบบขนสงสาธารณะ เชน โครงการจกรยานสาธารณะ ในประเทศ เนเธอรแลนด, การก าหนดความเรวของถนนสายรองในเขตเมองทมการใชทางรวมกนระหวางยานพาหนะ คนเดนเทา และทางจกรยาน ในประเทศนวซแลนด, และมาตรการจดชองทางจกรยานแยกออกจากถนน ในประเทศญปน เปนตน

โครงการตามมาตรการสงเสรมการเดนทางทไมใชเครองยนต (Non-Motorized Transport : NMT) ซงทปรกษาไดเสนอแนะภายใตโครงการศกษาน ประกอบดวย 5 โครงการ ไดแก

IF17 ปรบปรงประสทธภาพของระบบยม-คนจกรยาน IF18 จ ากดความเรวของรถยนตบนถนนทมการเดนทางรวมกบจกรยาน เกาะรตนโกสนทร IF19 ก าหนดใหทางจกรยานแยกออกจากถนนส าหรบถนนเสนทางใหม IF20 ก าหนดมาตรฐานสงอ านวยความสะดวกส าหรบการใชจกรยานรวมกบระบบขนสงสาธารณะ IF21 ก าหนดมาตรฐานอาคารเพอรองรบการใชทางจกรยาน

บทท 4 แผนแมบทการบรหารจดการความตองการ

ในการเดนทาง TDM



4-1

บทท 4 แผนแมบทการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง TDM

การจดท าแผนแมบทประกอบดวยการประเมนผลรายมาตรการและน ามาจดล าดบความส าคญ โดยพจารณาจากความเปนไปได ความพรอม เงนลงทน ผลประโยชน ผลกระทบ และการยอมรบของประชาชน จากนนท าการก าหนดเปาหมายของแผนและด าเนนการจดท าแผน โดยพจารณาจากล าดบความส าคญและความสอดคลองกบโครงการพฒนาอนๆ โดยในแตละมาตรการจะระบหนวยงานรบผดชอบ งบประมาณ และระยะเวลาด าเนนงานเบองตน ซงในทางปฏบตหนวยงานควรน าไปทบทวนเพอความเหมาะสมอกครง โดยมขนตอนดงรปท 4-1

ทมา: ทปรกษาโครงการ TDM, พ.ศ. 2558

รปท 4-1 ขนตอนการประเมนและจดท าแผนแมบท



4-2

แผนแมบทการพฒนามาตรการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (TDM Master Plan) ไดท าการก าหนดภาพรวมของการท าแผนแมบทฯ ประกอบดวย วสยทศน (Vision) เปาหมาย (Goal) และพนธกจ (Mission) ดงน

วสยทศน (Vision) “สมดล คลองตว เพมความสขการเดนทางอยางยงยน” เปนการก าหนดผลในอนาคตจากการพฒนาแผนแมบทฯ เพอยกระดบคณภาพชวตและเพมศกยภาพการเดนทางส าหรบทกรปแบบการเดนทาง ท าใหการเดนทางคลองตว ทงในสวนของการใชยานพาหนะสวนตวและระบบขนสงสาธารณะในพนทกรงเทพมหานครและพนทตอเนองใหเปนไปอยางมประสทธภาพ ประหยดพลงงาน เปนมตรกบสงแวดลอมและพฒนาอยางยงยน

เปาหมาย (Goal) “รกษาความเรวเฉลยในการเดนทางใหไมต ากวาปจจบน” เปนการก าหนดเปาหมายของแผนแมบทฯ เพอเปนการอ านวยความสะดวกในการเดนทางส าหรบทกคนและทกรปแบบการเดนทาง เนองจากในปจจบน (พ.ศ. 2558) การเดนทางทางถนนในพนทกรงเทพมหานครมความเรวเฉลยประมาณ 15 กม./ชม. และ 21 กม./ชม. ส าหรบกรงเทพและปรมณฑล หากไมมการด าเนนมาตรการ TDM การเดนทางทางถนนในพนทกรงเทพมหานครจะมปรมาณจราจรและความตองการเดนทางเพมมากขนสงผลใหในป พ.ศ. 2564 มความเรวเฉลยทางถนนประมาณ 14.7 กม./ชม. ในกรงเทพมหานคร และ 20 กม./ชม. ในพนทกรงเทพและปรมณฑล ดงนนในการจดท าแผนแมบทการพฒนามาตรการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (TDM Master Plan) จงไดตงเปาหมายใหความเรวเฉลยในการเดนทางในอนาคตไมต ากวาความเรวเฉลยในปจจบนตลอด 20 ปขางหนา คอ ไมต ากวา 15 กม./ชม. ในพนทกรงเทพมหานครและ 21 กม./ชม. ส าหรบกรงเทพและปรมณฑล

พนธกจ (Mission) “ลดการใชรถสวนตว เพมสดสวนการใชรถสาธารณะ” เปนการก าหนดหนทางไปสเปาหมาย ไดแก การรกษาความเรวเฉลยใหกบการเดนทางบนโครงขายถนน ลดการใชรถยนตสวนตว สนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางมาเปนระบบขนสงสาธารณะ อ านวยความสะดวกในการเชอมตอระบบขนสงสาธารณะ โดยการก าหนดมาตรการตางๆ ในการด าเนนการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง เพอบรรลผลลพธทตองการและเปาหมายทก าหนดไว

4.1 การจดท าแผนแมบทการพฒนามาตรการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (TDM Master Plan)

การจดท าแผนแมบทเรมจากการประเมนผลรายมาตรการ การจดล าดบความส าคญดวยกระบวนการ AHP (Analytic Hierarchy Process) โดยพจารณาจาก 6 ปจจยไดแก

1) ความเปนไปได 2) ความพรอม 3) เงนลงทน 4) ผลประโยชน 5) ผลกระทบ 6) การยอมรบของประชาชน

เมอจดล าดบความส าคญแลวเสรจ พจารณาเงอนไขความพรอมขนต าของแตละมาตรการ เพอพจารณาความพรอมของและก าหนดเปนแผนการด าเนนมาตรการใหเหมาะสมและสอดคลองกบแผนการพฒนาระบบคมนาคมขนสง โดยเฉพาะแผนการพฒนาโครงขายระบบรถไฟฟาขนสงมวลชนเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล รวมถงความพรอมในดานกฎหมายและหนวยงานรบผดชอบ โดยในแผนแมบทฯ จะระบถงมาตรการทตองด าเนนการ หนวยงานผรบผดชอบ งบประมาณในการด าเนนการ และชวงเวลาทจะด าเนนการเปนชวงระยะเวลาการด าเนนการ (Phasing) ใหเหมาะสม



4-3

แผนแมบทการพฒนามาตรการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (TDM Master Plan) สามารถแบงออกเปนแผนการด าเนนการใน 3 ระยะ ไดแก

1) ระยะท 1 (ระยะเรงดวน 2559-2560) มาตรการโดยทวไปในแผนระยะน จะเปนมาตรการทสามารถด าเนนการไดทนท มาตรการเชงบรหารจดการ สวนมากจะเปนมาตรการเชงสนบสนน เพอรองรบโครงขายรถไฟฟาทมในปจจบนและรถไฟฟาสายสมวงทก าลงจะเปดใหบรการในระยะอนใกลน การพฒนา TDM ส าหรบรองรบระบบรถไฟฟาทเปดใหบรการในปจจบนและก าลงจะเปดใหบรการ พ.ศ. 2559 (รถไฟฟาสายสมวง) เชน ระบบตวรวม จดดจอดแลวจร (Park and Ride) การพฒนาพนทเพอการเชอมตอระบบขนสงสาธารณะบรเวณสถาน (PTI) การยดหยนเวลาท างาน การจดตงกองทนพฒนาระบบขนสงสาธารณะ เปนตน โดยมาตรการในระยะท 1 ประกอบดวย 12 มาตรการ 20+2 โครงการ งบประมาณเบองตนประมาณ 600 ลานบาท (ไมรวมโครงการตวรวม)

2) ระยะท 2 (ระยะกลาง 2561-2564) มาตรการโดยทวไปในแผนระยะนเปนมาตรการทจะตองรอความพรอมของระบบขนสงมวลชนในรายเสนทาง หรอตองใชเวลาในการเตรยมการ ประกอบดวยมาตรการเชงสนบสนนและมาตรจ ากดสทธในบางพนทหรอบางกลม ซงตองอาศยการขยายเสนทางของโครงขายระบบรถไฟฟาในอนาคต โดยมความหนาแนนของโครงขายระบบรถไฟฟาทประมาณ 0.2 กโลเมตร/ตารางกโลเมตร โดยตวอยางโครงการในระยะกลาง ไดแก มาตรการ Travel Plan, มาตรการดาน IT, Bus Priority การหามใชพนทบนถนนในบางพนท (Auto-restricted measures) ลดพนทจอดรถยนต เปนตน โดยรายละเอยดของมาตรการในระยะท 2 ประกอบดวย 11 มาตรการ 17 โครงการ งบประมาณเบองตน 1,600 ลานบาท

3) ระยะท 3 (ระยะยาว ป 2565 เปนตนไป) มาตรการโดยทวไปในแผนระยะนเปนมาตรการทตองการความพรอมของระบบขนสงสาธารณะอยางมาก โดยสวนมากจะเปนมาตรการจ ากดสทธ มาตรการดานการเงน และ โครงสรางพนฐานส าหรบ Non-motorized Transport มเงอนไขความส าเรจทตองใชระยะเวลานานเชน ในพนทซงตองมความหนาแนนโครงขายรถไฟฟาไมต ากวา 0.2 กโลเมตร/ตารางกโลเมตร รวมทงการสนสดอายสมปทานของทางดวน เปนตน โดยตวอยางโครงการในระยะยาว ไดแก การลดปรมาณการใชรถยนตในพนทวงแหวนรชดาภเษกดวย Road Pricing/Congestion Charge หรอการก าหนดปายทะเบยน กอสรางทางจกรยาน ปรบขนภาษการเปนเจาของรถยนต การก าหนดพนทควบคมการเขาออกพเศษแบบไมมคาผานทาง คาทางดวนปรบตามเวลา เปนตน โดยรายละเอยดของมาตรการในระยะท 3 ประกอบดวย 8 มาตรการ 10 โครงการ งบประมาณเบองตน 1,000 ลานบาท

ทงนรายละเอยดแผนแมบทการพฒนามาตรการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (TDM Master Plan) ทง 3 ระยะการด าเนนการ แสดงรายละเอยดดงตารางท 4-1 และการแบงมาตรการในแตละระยะตามหนวยงานทรบผดชอบดงตารางท 4-2, ตารางท 4-3 และตารางท 4-4



4-4

ตารางท 4-1 แผนแมบทการพฒนามาตรการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง (TDM Master Plan)

ทมา : รวบรวมโดยทปรกษาโครงการ TDM, พ.ศ.2558

ปเปด

1 TR01 หามจอดหร อหยดบร เวณทางแยก (Box Junction) Traffic 25582 TR02 จ ากดความเร วรถแบงตามชองจราจร Traffic 25583 OP05 การท างานแบบยดหยนหรอเหลอมเวลาในการท างานส ารบหนวยราชการและภาคเอกชน S 3.69 10 สนข. ด าเนนการอยแลว 25584 OP07 สงเสรมโรงเรยนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลรบนกเรยนทอยในเขตพนทบรการ S 3.34 10 สนข. ด าเนนการอยแลว 25585 IF-01 ตวรวม คาโดยสารรวม S 4.49 600 สนข. เรมใช 2559 25596 IF10 Park & Ride Central West Gate S 4.05 สนข./รฟม. สายสมวง 25597 OP19 Public Transport Campaign S 3.89 100 สนข. 25598 OP04 ลดผขบขอนตรายบนถนน เมาแลวขบพกใบขบข 1 ป R 3.51 ขบ. แก พรบ. 25599 IF14 ปรบเปลยนชองทางจราจร Road Space Reallocation ถนนสลม SR 3.88 30-40 กทม./สนข. รอผลทดลอง 255910 IF-02 ตวอภนนทนาการ ตวทองเทยว S 3.74 30-40 กทม. ตวรวม 256011 IF17 ปรบปรงประสทธภาพของระบบยมคนจกรยาน S 3.72 20 กทม. 256012 OP03 ลดผขบขอนตรายบนถนน ใบอนญาตขบขฝกหด SR 3.72 ขบ. แก พรบ. 256013 OP06 ปรบเวลาท างานเปน 4 วน วนละ10 ชวโมงในบางหนวยงานราชการ SR 3.64 10 สนข. 256014 IF18 จ ากดความเรวของรถยนตบนถนนทมการเดนทางรวมกบจกรยาน เกาะรตนโกสนทร SR 3.00 10 กทม. 256015 IF05 PTI สถานพระนงเกลา S 4.17 50-60 สนข./รฟม. สายสมวง 256016 IF06 PTI สถาน BCAT มกกะสน S 4.04 60-80 สนข./รฟท. ปรบปรง ARL 256017 IF07 PTI สถานพญาไท S 4.04 90-100 สนข./รฟท. 256018 FN01 กองทนพฒนาระบบขนสงสาธารณะ อดหนนคาโดยสารรถไฟฟา R 3.85 10 สนข./กทม. ตวรวม 256019 OP11 HOV 3+ ยกเวนคาผานทางมอเตอรเวย (วงแหวน ตอ.) SR 3.85 50 ทล. 256020 OP01 Travel Plan ส าหรบหนวยงานราชการและเอกชนทสมครใจ S 3.80 10 สนข. 256021 OP12 HOV lane ชองเดนรถมวลชน บนถนนรตนาธเบศร ชวงแคราย-กาญจนาภเษก SR 3.34 50 ทล. สายสมวง 256022 OP17 หาม SOV ขามสะพานตากสน + ชดเชยคาโดยสารรถไฟฟา SR 3.19 30-40 สนข./กทม. 256023 OP08 พฒนา Applications รายงานสภาพจราจรแบบ Real-time S 3.89 90-100 สนข. 256124 IF-03 ตวรถไฟฟาส าหรบพนกงานบรษท S 3.78 สนข./รฟม./กทม. ตวรวม 256125 IF12 Park & Ride The Mall Bangkhae S 3.70 สนข./รฟม. สายสน าเงน 256126 OP09 ตดตงปายตวอกษรวง (VMS) แจงเตอนสภาพจราจร S 3.60 150 กทม. 256127 OP02 Travel Plan ออกเปนกฎหมาย Transport Assessment SR 3.41 50 สนข. 256128 IF04 PTI ศนยพหลโยธน SR 4.00 100 สนข./รฟท. สายสแดง 256229 IF08 PTI สถานอโศก + Road space Reallocation S 3.89 30-40 สนข./กทม. รอดผลโครงการน ารองสลม 256230 IF09 PTI สถานตากสน S 3.70 20-30 สนข./กทม. อาจโดนยกเลกสถาน 256231 IF13 Park & Ride Future Park Rangsit S 3.68 สนข./รฟท. สายสแดง 256232 FN02 กองทนพฒนาระบบขนสงสาธารณะ สนบสนน Feeder ทสถานปลายทาง/ส าคญ SR 3.64 สนข./กทม. ตวรวม 256233 IF11 Park & Ride Central East Ville S 3.70 สนข./กทม. สายสเทา 256334 OP15 Auto-restricted by Type/Occupancy CBD R 2.98 10-20 กทม. รถไฟฟา 0.2 กม./ตร.กม. 256335 OP13 Bus Lane ถนนวภาวดรงสต SR 2.95 85 สนข./ทล. 256336 IF21 ก าหนดมาตรฐานอาคารเพอรองรบการใชทางจกรยาน SR 2.80 50 โยธาธการและผงเมอง 256337 FN03 Road Pricing CBD ถนนพระรามท 4 ถนนสาธร ถนนสพระยา S 3.25 50 สนข./กทม. รถไฟฟา 0.2 กม./ตร.กม. 256438 FN05 Road Pricing เกาะรตนโกสนทร (คาจอดรถ) R 3.22 50 สนข./กทม. รถไฟฟา 0.2 กม./ตร.กม. 256439 IF15 Sky Walk ถนนเพชรบร-ประตน า S 3.16 600-900 กทม. สายสสม 256440 OP10 ปรบปรงระบบขอมลจราจรอจฉรยะ (ITS) ส าหรบปายรถโดยสาร S 3.20 150 กทม. 256541 OP20 คาทางดวนปรบตามเวลา R 3.01 20 สนข./กทพ. หมดสมปทาน 2563 256542 FN04 Road Pricing วงแหวนรชดา 6.00-10.00 น R 2.98 50 สนข./กทม. รถไฟฟา 0.2 กม./ตร.กม. 256543 OP16 Auto-restricted by License plate วงแหวนรชดา R 2.98 10-20 สนข./กทม. รถไฟฟา 0.2 กม./ตร.กม. 256544 OP14 Bus Lane + Bus Priority ถนนสาทร SR 2.78 50 กทม. สายสเทา 256545 IF19 ก าหนดใหทางจกรยานแยกออกจากถนนส าหรบถนนเสนทางใหม ถนน ง3 SR 2.78 30% คากอสราง กทม. กอสรางถนนสาย ง.3 256546 IF20 ก าหนดมาตรฐานสงอ านวยความสะดวกส าหรบการใชจกรยานรวมกบระบบขนสงสาธารณะ SR 2.76 20 กทม./รฟม. 256547 OP18 Truck Restricted Zone วงแหวนรชดา ถง 22.00 น. R 2.60 10 สนข./สตช. 256548 FN06 ปรบเปลยนอตราภาษรถยนต R 2.57 ขบ. 256549 IF16 Sky Walk ถนนสขมวท-อโศกมนตร S 2.68 600 กทม. ปญหาพนทกอสราง 2567

งบประมาณ

(ลานบาท)ID โครงการ ประเภท

คะแนน

ความส าคญผร บผดชอบหลก เงอนไขของมาตรการ

ระยะท 1 ระยะท 2 ระยะท 3

2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568

หมายเหต

S = Support measure

SR = Support and Restricted measure

R = Restricted measure

ศกษาความเปนไปได วางแผน และออกแบบกอสราง และประสานงานเพอด าเนนการเปดใหบรการ/ เรมใชมาตรการ

ตปท ท าแลวไดผลอยางไรก าหนดเวลา ขนตอนรายละเอยด เชน จะบงคบใชอยางไร แก พรบ. อะไร

ทางพเศษศรรช (ระบบทางดวนขนท 2)สญญาโครงการระบบทางดวนขนท 2 ซงมอายโครงการ 30 ป นบจากวนท 1 มนาคม 2533 จนถง 28 กมภาพนธ 2563 และสวนตอขยายโครงการทางดวนขนท 2 และสวนด ระยะเวลา 30 ป นบตงแตวนท 17 เมษายน 2540 จนถงวนท 16 เมษายน 2570และสามารถเจรจาตออายไดอกครงละ 10 ป จ านวน 2 ครง ภายใตเงอนไขขอตกลงทตองเจรจากบ กทพ. ตอไปทางพเศษอดรรถยา (ทางดวนสายบางปะอน-ปากเกรด)ไดรบสทธตามสญญาดงกลาว เปนระยะเวลา 30 ป นบจากวนท 27 กนยายน 2539 จนถงวนท 26 กนยายน 2569 และสามารถเจรจาตออายไดอก 2 ครง ครงละ 10 ป ในรปแบบของการเชาตามเงอนไขทการทางพเศษแหงประเทศไทย



4-5

ทมา : ทปรกษาโครงการ TDM, พ.ศ.2558

รหส ชอโครงการ รหส ชอโครงการ TR01 หามจอดหรอหยดบรเวณทางแยก (Box Junction) OP10 ปรบปรงระบบขอมลจราจรอจฉรยะ (ITS) ส าหรบปายรถโดยสารใน

พนทกรงเทพมหานครและปรมณฑล TR02 จ ากดความเรวรถแบงตามชองจราจร OP11 HOV 3+ ยกเวนคาผานทาง OP01 สงเสรมการจดท าแผนการเดนทางส าหรบหนวยงานราชการและ

ภาคเอกชนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลโดยความสมครใจ OP12 พฒนาชองเดนรถมวลชน (HOV Lane) บนถนนรตนาธเบศร ชวงแค

ราย-กาญจนาภเษก OP02 ออกกฎหมายบงคบใชแผนในการเดนทาง และการประเมนผลกระทบ

ดานการจราจร OP13 ชองเดนรถโดยสารประจ าทาง (Bus Lane) บนถนนวภาวดรงสต

(ดนแดง-หลกส) OP03 ใบอนญาตขบรถฝกหด OP14 ชองเดนรถโดยสารประจ าทาง (Bus Lane) และใหสทธไฟเขยวแก

รถเมล (Bus Priority Signal) บนถนนสาทร OP04 เมาแลวขบ พกใบขบข 1 ป OP15 จ ากดไมใหรถสวนบคคลเขาในพนททลอมรอบดวยถนนสพระยา ถนน

พระรามท 4 ถนนสาทร และถนนมเหสกข ยกเวนเฉพาะรถอโคคาร (Eco Car)

OP05 สงเสรมใหหนวยราชการและภาคเอกชนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลท างานแบบยดหยนหรอเหลอมเวลาในการท างาน

OP16 จ ากดไมใหรถสวนบคคลทมเลขทะเบยนรถลงทายตรงกบเงอนไข (License plate-restricted zone) เขาภายในพนทถนนวงแหวนรชดาภเษก

OP06 ปรบเวลาการท างานเปน 4 วน วนละ10 ชวโมง ในบางสวนราชการ OP17 เกบคาผานทางรถสวนบคคลทมผโดยสารเพยงคนเดยว (SOV Toll) ขามสะพานตากสนขาเขา เพอชดเชยคาโดยสารรถไฟฟา

OP07 สงเสรมใหโรงเรยนในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลรบนกเรยนทอยในเขตพนทบรการ

OP18 หามรถบรรทกตงแต 10 ลอขนไป และรถพวงเขาพนทภายในพนท 113 ตร.กม. (Truck-restricted Zone) ในเวลา 06.00-22.00 น.

OP08 พฒนา Applications รายงานสภาพจราจรแบบ Real-time OP19 รณรงคการใชระบบขนสงสาธารณะ (Public Transport Campaign) OP09 ตดตงปายตวอกษรวง (VMS – Variable Message Sign) รายงาน

สภาพจราจร OP20 คาทางดวนปรบตามเวลา

รหส ชอโครงการ รหส ชอโครงการ FN01 กองทนพฒนาระบบขนสงสาธารณะ อดหนนคาโดยสารรถไฟฟา 5 บาท IF09 PTI สถานตากสน FN02 จดเกบภาษจากน ามนเชอเพลง เพอสนบสนนระบบขนสงสายรอง

(Feeder) บรเวณสถานรถไฟฟาทส าคญ จ านวน 20 สถาน IF10 พนทจอดแลวจรบรเวณทจอดรถของ Central West Gate

FN03 จดเกบคาเขาพนทหรอใชถนน (Road Pricing) บรเวณถนนพระรามท 4 ถนนสาทร ถนนสพระยา และถนนมเหสกข

IF11 พนทจอดแลวจรบรเวณทจอดรถของ Central Festival East Ville

FN04 เพมการจดเกบคาทจอดรถบรเวณภายในถนนวงแหวนรชดาภเษก IF12 พนทจอดแลวจรบรเวณทจอดรถของเดอะมอลล บางแค FN05 จดเกบคาทจอดรถบรเวณเกาะรตนโกสนทร IF13 พนทจอดแลวจรบรเวณทจอดรถของฟวเจอรพารค รงสต FN06 ปรบเปลยนอตราภาษรถยนต IF14 โครงการปรบเปลยนชองทางจราจรบนถนนสลม (Road Space

Reallocation) IF01 ตวรวมระหวางรถไฟฟากบรถเมล ขสมก. (Common Ticket) IF15 Sky Walk/Underground walk บรเวณยานพาณชยกรรมบนถนน

เพชรบร-ประตน า IF02 ตวอภนนทนาการ (complimentary ticket) ส าหรบ Shuttle bus บน

ถนนลาดพราวมาเชอมรถไฟฟาสายสน าเงน IF16 Sky Walk บรเวณยานพาณชยกรรมและหางสรรพสนคาบนถนน

อโศกมนตร-สขมวท IF03 ตวรถไฟฟาส าหรบพนกงานบรษททตงอยตามแนวรถไฟฟาบนถนนสลม

สขมวท อโศกมนตร IF17 ปรบปรงประสทธภาพของระบบยมคนจกรยาน

IF04 PTI ศนยพหลโยธน IF18 จ ากดความเรวของรถยนตบนถนนทมการเดนทางรวมกบจกรยาน เกาะรตนโกสนทร

IF05 PTI สถานพระนงเกลา IF19 ก าหนดใหทางจกรยานแยกออกจากถนนส าหรบถนนเสนทางใหม IF06 PTI สถาน BCAT มกกะสน IF20 ก าหนดมาตรฐานสงอ านวยความสะดวกส าหรบการใชจกรยานรวมกบ

ระบบขนสงสาธารณะ IF07 PTI สถานพญาไท IF21 ก าหนดมาตรฐานอาคารเพอรองรบการใชทางจกรยาน IF08 PTI สถานอโศก



4-6

ตารางท 4-2 มาตรการระยะท 1 แบงตามหนวยงานรบผดชอบ




4-7





4-8





4-9

4.2 การประเมนผลทไดรบจากการพฒนาตามแผนแมบท

การประเมนผลประโยชน โดยใชแบบจ าลองการจราจรและขนสงในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล (eBUM) ผลทไดจากการวเคราะห ไดแก ระยะทางในการเดนทางของผใชรถ (Vehicle Kilometer Traveled, VKT) และระยะเวลาในการเดนทางของผใชรถ (Vehicle Hour Traveled, VHT) เพอใชประเมนผลประโยชน ประกอบดวย การประหยดคาใชจายในการใชรถ (VOC Saving) และการประหยดเวลาในการใชรถ (VOT Saving) ความเรวในการเดนทางและ สดสวนการใชระบบขนสงสาธารณะ ของมาตรการระยะตาง (เฉพาะโครงการทประเมนได) เปนดงน

ระยะท 1 ในป พ.ศ.2560 พนทกรงเทพฯและปรมณฑล (BMR) มปรมาณการเดนทาง ประมาณ 21.1 ลานเทยว/วน มระยะทางการเดนทางโดยรวม (PCU-Km.) ประมาณ 16.5 ลานคน-กโลเมตรตอชวโมง มระยะเวลาการเดนทางโดยรวมประมาณ 0.86 ลานคน-ชวโมงตอชวโมง มความเรวเฉลย ประมาณ 19.01 กโลเมตรตอชวโมง มปรมาณผใชรถไฟฟาประมาณ 2.15 ลานเทยว/วน หากมการด าเนนโครงการ TDM สงผลท าใหระยะทางและระยะเวลาการเดนทางโดยรวมลดลง ท าใหความเรวในการเดนทางเรวขน เปนประมาณ 19.50 คดเปนรอยละ 2.56 และปรมาณผใชรถไฟฟาเพมขนเปนประมาณ 2.29 ลานเทยว/วน คดเปนรอยละ 6.7 ผลประโยชนทเกดขนประมาณ 15,300 ลานบาท/ป ส าหรบพนทกรงเทพมหานคร (BKK) มปรมาณการเดนทาง ประมาณ 12.6 ลานเทยว/วน มระยะทางการเดนทางโดยรวม (PCU-Km.) ประมาณ 7.6 ลานคน-กโลเมตรตอชวโมง มความเรวเฉลย ประมาณ 14.0 กโลเมตรตอชวโมง หากมการด าเนนโครงการ TDM สงผลท าใหระยะทางและระยะเวลาการเดนทางโดยรวมลดลง ท าใหความเรวในการเดนทางเรวขน เปนประมาณ 14.4 และท าใหม สดสวนการเลอกรปแบบการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ (PT) เพมมากขน จากรอยละ 43.6 เปนรอยละ 44.4





4-10

ตารางท 4-5 ผลการประเมนผลประโยชนจากแผนแมบทการพฒนามาตรการบรหารจดการความตองการในการเดนทาง

ผลประโชนของโครงการระยะท 1 ป พ.ศ.2560

รายการ ผโดยสารรถไฟฟา (เทยว/วน) BMR SPEED (Kph.) BKK SPEED (Kph.)

กรณฐาน (ไมม TDM) 2,146,200 19.0 14.0

กรณม TDM 2,289,600 19.5 14.4

ผลประโยชน (ลานบาท/ป) 15,300

ผลประโชนของโครงการโครงการระยะท 2 ป พ.ศ.2564


กรณฐาน (ไมม TDM) 7,893,200 20.3 14.7

กรณม TDM 8,229,100 21.3 15.7

ผลประโยชน (ลานบาท/ป) 29,100

ผลประโชนของโครงการโครงการระยะท 3 ป พ.ศ.2569


กรณฐาน (ไมม TDM) 10,275,800 19.7 14.3

กรณม TDM 11,171,400 21.7 16.4

ผลประโยชน (ลานบาท/ป) 63,800 ทมา : รวบรวมโดยทปรกษาโครงการ TDM, พ.ศ.2558

บทท 5 โครงการน ารองมาตรการบรหารจดการ

ความตองการเดนทาง



5-1

บทท 5 โครงการน ารองมาตรการบรหารจดการความตองการเดนทาง

5.1 ความเปนมา แนวคดและวตถประสงคของโครงการน ารอง

จากผลการศกษาจดล าดบความส าคญของการ ทปรกษาไดท าการคดเลอก“โครงการปรบเปลยนชองทางจราจรเปนทางเทาบนถนนสลม (Road Space Reallocation ถนนสลม)” เปนโครงการน ารอง (Pilot Project) เพอจดท าขอมลรายละเอยดของมาตรการ TDM ทสามารถน าใชใหเกดผลเปนรปธรรมได รวมทงศกษางบประมาณในการด าเนนการ ขอกฎหมาย และแนวทางแกไขขอจ ากดเพอน าไปสการด าเนนการ เพอใหหนวยงานทเกยวของมขอมลทเพยงพอเพอใหสามารถน าไปสการปฏบตไดอยางเปนรปธรรม พรอมจดท าคมอระบบการตดตามและประเมนผลการด าเนนงาน โดยมรายละเอยดของแนวทางการศกษาดงรปท 5.1-1


รปท 5.1-1 แนวทางการศกษาโครงการน ารอง



5-2

5.2 หลกการและเหตผล

ถนนสลมเปนถนนสายส าคญทมอาคารส านกงาน สถานศกษา ทพกอาศย อาคารพาณชย โรงแรม โรงพยาบาล หางสรรพสนคา และสถานบนเทง มาตงอยรวมกนเปนจ านวนมาก แมวาในปจจบนถนนสลมจะมเสนทางรถไฟฟาสายส าคญตดผานถง 2 สาย แตถนนสลมยงประสบกบปญหาการจราจรตดขดตลอดเวลา ในขณะเดยวกนถนนสลมถอวาเปนถนนทมปรมาณจราจรของคนเดนเทาคอนขางสง เนองจากมสดสวนการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะสง การเดนทางเขาออกอาคารตางๆ ทอยทงสองฝงถนนตามประเภทของกจกรรมทมหลากหลาย แตปจจบนพนทถนนสวนใหญถกน าไปใชกบการเดนทางดวยรถยนต การปรบแนวคดโดยใหความส าคญตอผใชระบบขนสงสาธารณะมากกวาผใชรถยนตซงเปนแนวคดของ TDM ซงแตกตางจากวธการแกปญหาการจราจรและขนสงทผานมาของกรงเทพมหานคร โครงการนจงมความเหมาะสมทจะจดท าโครงการน ารองทเกยวกบการบรหารความตองการการเดนทาง ในลกษณะการจดการพนทถนนใหเหมาะสมกบความตองการการเดนทางทเทาเทยมกน จงเสนอใหมการปรบสมดลการใชรถยนตสวนบคคลและสนบสนนการเดนเทาและระบบขนสงสาธารณะ ซงมแนวคดดงน

จดสรรพนทของถนนสลมใหม (Road Space Reallocation) เฉพาะชวงแยกถนนพระรามท 4 ถงแยก นราลม (ถนนนราธวาสราชนครนทร) โดยลดจ านวนชองจราจรทศทางละ 1 ชองจราจร และเปลยนเปนทางเดนเทาแทน ซงสามารถใชเปนปายจอดรถโดยสารประจ าทาง โดยไมกดขวางปรมาณจราจรบน ทางหลกไดอกดวย ดงแสดงในรปท 5.2-1

ปรบปรงพนทใตสถานศาลาแดงเปน PTI โดยจดใหมพนทส าหรบจอดรบสง (Drop off) ทจอดคอยส าหรบรถโดยสารสารธารณะ รถแทกซ เปนตน


รปท 5.2-1 แนวคดการจดสรรพนทของถนนสลมเพอจ ากดการใชรถยนตสวนบคคล



5-3

5.3 วตถประสงคของโครงการ

เพอใหเปนตวอยางของการใชประโยชนจากพนทถนนทมอยเทาเดมใหมประสทธภาพมากยงขน โดยพจารณาถงความสมดลของผใชถนนทกรปแบบ (“Street for people not for cars”)

เพอสงเสรมรปแบบการเดนทางโดยเทาและการใชระบบขนสงสาธารณะ ใหมความปลอดภย และสะดวกสบาย

เพอจ ากดสทธ (ในทางออม) ส าหรบการเดนทางโดยการใชรถยนตสวนบคคล ซงรวมถงการลดระดบขนของถนนสลม จากการทปจจบนเปนโครงขายการเดนทางโดยรถยนตเปนหลก เปลยนเปนถนนส าหรบการเขา-ออกของพนท (Local Access Road)

5.4 กายภาพและพฤตกรรมการเดนทางบนถนนสลม

กายภาพถนนสลม

ถนนสลมเปนถนนสายหลกของกรงเทพมหานคร วางตวในแนวตะวนออกตะวนตก ในแนวเขตโครงการตงแตแยกศาลาแดง ถงแยกนราลม มระยะทางประมาณ 980 เมตร ชองจราจรขนาด 6 ชองจราจร แบงเปนขาเขา 3 ชอง และ ขาออก 3 ชอง ขนาดชองจราจรละ 3.25 เมตร ยาวตลอดแนวถนนสลม ตงแตแยกศาลาแดงจนถงแยกนราลม ทางเทาทงสองฝงถนน ขนาด 2.0 เมตร – 3.0 เมตร ในบางชวงของโครงการทางเดนเทามสวนเชอมตอกบพนทเอกชนทมการปรบภมทศน เชนหนาอาคารสลมคอมเพลกซ, หนาอาคารซพทาวเวอร และ หนาอาคารยไนเตดเซนเตอร เปนตน ท าใหมพนทกวางขน มากกวา 3.0 เมตร

ภายในพนทโครงการ มรถไฟฟาผาน 2 สาย คอ รถไฟฟา BTS สายสเขยว สถานศาลาแดง พาดผานแนวถนนสลมตลอดทงเสน มจดบนไดขน/ลง เชอมตอถนนสลมทงหมด 6 จด และ รถไฟฟา MRT สายสน าเงน สถานสลม เชอมตอบรเวณแยกศาลาแดงฝงโรงแรมดสตธาน

ตวอยางผลการส ารวจกายภาพถนนสลม ดงรปท 5.4-1

ทมา : ส ารวจโดยทปรกษาโครงการ TDM, พ.ศ.2558

รปท 5.4-1 ตวอยางการส ารวจกายภาพบรเวณถนนสลม ชวงแยกศาลาแดง



5-4

ปรมาณจราจรและปรมาณการเดนเทาบนถนนสลม

ถนนสลมจากแยกศาลาแดงมงหนาแยกนราลม (ขาออก) จะมปรมาณจราจรประมาณ 2,000-2,500 คน/ชวโมง ในชวงเวลาเรงดวน และในทศทางกลบกบจากแยกนราลมมงหนาแยกศาลาแดง (ขาเขา) จะมปรมาณจราจรนอยกวาประมาณครงหนง คอ 1,000-1,500 คน/ชวโมงในชวงเวลาเรงดวน ปรมาณการเดนเทาบนถนนสลม จากการส ารวจพบวามปรมาณผคนทเดนทางบนทางเทา ถนนสลมเปนจ านวนมาก โดยมชวงเวลาสงทสดถงประมาณ 3,200 คน/ชวโมงทบรเวณหนาศนยการคาสลมพลาซา ซงในจดนเปนบรเวณใตสถานรถไฟาและมบรรไดเชอมตอรถไฟฟา 2 ต าแหนง และมปรมาณในต าแหนงและเวลาอนๆ ลดหลนกนลงมาตามชวงเวลา ดงแสดงในรปท 5.4-2

ทมา : ส ารวจโดยทปรกษาโครงการ TDM วนศกรท 5 ม.ย. 2558

รปท 5.4-2 สรปปรมาณจราจรและปรมาณการเดนเทาบนถนนสลมชวงวนท างาน

พฤตกรรมและความคดเหนตอการด าเนนงานโครงการ

การส ารวจความคดเหนของประชาชนตอการด าเนนงานโครงการ โดยใชวธสมตวอยางเพอตอบแบบสอบถาม ซงจากการสอบถามประชาชน ผประกอบการ ทใชพนทถนนสลม โดยใช แบบสอบถาม จ านวนทงสน 500 ชด พบวาผทเดนทางบนถนนสลม ใชรปแบบการเดนทางโดยระบบสาธารณะสงถง 55% และ ใชรถสวนบคคลประมาณ 42% กจกรรมทท าในบรเวณนสวนใหญจะเปนการประกอบธรกจ คาขาย หรอพกอาศย มสดสวนประมาณ 65% ใชถนนสลมเพอเดนทางผาน ประมาณ 21% และเดนทางมาตดตอธระประมาณ 12% ดงรปท 5.4-3


รปท 5.4-3 สรปผลส ารวจรปแบบการเดนทางและกจกรรมบนถนนสลม

รถยนตสวนบคคล

รถจกรยานยนต

รถไฟฟา

รถเมล รถต

อนๆ

รปแบบการเดนทางบนถนนสลม

พกอาศย คาขาย

ท างาน

ตดตอธระ

เดนทางผาน

พกผอน สงสรรค

กจกรรมบนถนนสลม



5-5

ดานขอคดเหนเกยวกบการด าเนนงานโครงการ ผลส ารวจพบวามผเหนดวยกบโครงการสงถง 68% โดยแบงเปนเหนดวยอยางยงถง 28% และมกลมผไมเหนดวยประมาณ 32% ดงสรปในรปท 5.4-4


รปท 5.4-4 สรปขอคดเหนเกยวกบการด าเนนงานโครงการ ปรบปรงพนทถนนสลม

5.5 รายละเอยดโครงการ

โครงการไดจดท าขอมลรายละเอยดและแบบแนวคดส าหรบพนททมการเสนอมาตรการพฒนาระบบ TDM ของโครงการน ารอง เพอใหหนวยงานทเกยวของสามารถรบไปปฏบตไดจรงดงน

1) การงานส ารวจจดท าแผนทแสดงรายละเอยดสภาพภมประเทศ : ด าเนนการจดท าแบบส ารวจภมประเทศ (Topography Survey Drawing) และ/หรอ แบบกอสราง (As built drawing) จากหนวยงานทรบผดชอบรวมทงแบบทมอยในฐานขอมลการศกษาทผานมาของทปรกษา และภาพถายทางอากาศทมการปรบแกใหตรงตามพกดมาตรฐาน เปนตน

2) งานจดท าขอมลรายละเอยด แบบแนวคด และมาตรฐานทเกยวของ : แนวทางการออกแบบ ปรกษาไดพจารณาใหเปนไปตามขอก าหนดและมาตรฐานการออกแบบของหนวยงานตางๆ ทเกยวของคอกรงเทพมหานคร ทงนรวมถงมาตรฐานสากลอนๆ ทไดรบการยอมรบทวไป เชน AASHTO, TRB, HCM และ B.S

โดยมตวอยางการออกแบบแนวคดการกอสรางโครงการ ดงรปท 5.5-1 และ รปท 5.5-2 ดงน

เหนดวยอยางยง

เหนดวย

เฉยๆ

ไมเหนดวย

ขอคดเหนเกยวกบการด าเนนงานโครงการ ปรบปรงพนทถนนสลม

68%

32%



5-6


รปท 5.5-1 แสดงตวอยางรปหนาตดทวไป การปรบปรงกายภาพถนนโครงการน ารอง


รปท 5.5-2 รปจ าลองแบบ 3 มต กอนและหลงปรบปรงถนนสลมเปนโครงการน ารอง



5-7

โครงการไดการค านวณปรมาณงานกอสรางและการประเมนราคาคากอสราง โดยการประมาณราคา จะเรมด าเนนการ เมองานในแตละสวนของขอมลทใชในการกอสรางด าเนนงานแลวเสรจ และการจดท าแผนการจราจรในขณะกอสราง โดยใหมความถกตองอยประมาณ +20% ทงนกเพอทจะใหการประเมน ราคางบประมาณใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด การประมาณราคาตอหนวย เมอถอดแบบแลวเสรจ ปรมาณงานทคดหรอค านวณไดจะถกรวบรวมเพอจดเตรยมเปนบญชปรมาณงาน (Bill of Quantities) โดยมราคาคากอสรางเบองตนอยท 15,000,000 บาท

5.6 การประเมนผลประโยชนทไดจากโครงการ

ผลประโยชนจากโครงการสามารถวเคราะหไดโดยแบงประเภทผลประโยชนออกเปน 3 สวน

(1) ผลประโยชนในภาพรวม วเคราะหโดยใชแบบจ าลองแบบมหภาค (eBUM)

(2) ผลประโยชนดานจราจรภายในพนท วเคราะหโดยใชแบบจ าลองดานจราจร (S-Paramics) และ

(3) ผลประโยชนส าหรบการเดนเทา วเคราะหโดยใชระดบการใหบรการและระยะเวลาการเดนทางทเปลยนไปของการเดนเทา

แตละสวนมรายละเอยดและผลการวเคราะห โดยสรปทงหมดจากโครงการน มปลประโยชนจากโครงการทงสนประมาณ 238 ลานบาท/ป โดยมรายละเอยดดงตารางท 5.6-1

ตารางท 5.6-1 สรปผลการวเคราะหผลประโยชนจากโครงการ

ผลการวเคราะห กอนปรบปรง หลงปรบปรง

(Road reallocaton) ผลประโยชนในภาพรวม (Macro Model) : Overall User Benefits ปรมาณผใชรถไฟฟา (เทยว/วน) เพมขน 3,500 ผลประโยชน 194 ลานบาท/ป ผลประโยชนจากแบบจ าลองสภาพจราจร (Traffic Model) : Area Car Traffic Benefits ความเรวทงโครงขายในพนทศกษา (กม./ชม.) 4.5 4.6 Through Traffic (คน/ชวโมง) 4,037 3,937 ผลประโยชน 33 ลานบาท/ป ผลประโยชนส าหรบคนเดนเทา : Area Pedestrian Benefits ระดบการใหบรการ (LoS) E C ระยะเวลาการเดนทางชวงใตสถานรถไฟฟา 4 3 ผลประโยชน 11 ลานบาท/ป รวมผลประโยชนโครงการ 238 ลานบาท/ป




5-8

5.7 แผนการด าเนนงาน (Implementation Plan)

ในการด าเนนงานโครงการ จากการเขาประชมปรกษาหารอรวมกนระหวาง สนข. บช.น. บก.จร. สนย. สจส. โดยม พล.ต.ต. อดลย ณรงคศกด เปนประธาน เมอวนท 10 สค. 2558 ไดมขอสรปรวมกนวา ใหมการด าเนนการแบงเปน 2 ชวง คอ ขนแรกใหด าเนนการเปนพนททดลอง ชวงระยะเวลาประมาณ 1 เดอน มระยะทางประมาณ 160 เมตร บรเวณใตสถานรถไฟฟาศาลาแดงฝงถนนสลมขาออก มต าแหนงและรปแบบการด าเนนการดงรปท 5.7-1


รปท 5.7-1 ต าแหนงและรปแบบการด าเนนการโครงการ ขนทดลองระยะเวลา 1 เดอน

แผนการด าเนนงานโครงการ (Implementation Plan)

โดยแผนการด าเนนงาน (Implementation Plan) ทจดท าส าหรบการประยกตใชมาตรการ TDM ของโครงการน ารองนน สอดคลองกบแนวทางการตดตามและประเมนผลการด าเนนการ (Monitoring and Evaluation Manual) ซงมรายละเอยดดงตารางท 5.7-1



5-9

ตารางท 5.7-1 แผนการด าเนนงานโครงการน ารอง (Pilot Project Implementation Plan)


ประเดนขอกฎหมายและขอจ ากดตางๆทเกยวของ

จากการทบทวนและรวบรวมกฎหมายทเกยวของกบการบรหารจดการจราจร และการพฒนาเมอง เพอน าไปใชในการก าหนดแนวทางการน ามาตรการบรหารจดการการเดนทางไปสปฏบต อาท

พระราชบญญตจราจรทางบก (ฉบบท 8) พ.ศ. 2551 พระราชบญญตก าหนดคาธรรมเนยมการใชยานยนตรบนทางหลวงและสะพาน (ฉบบท 4) พ.ศ. 2548 พระราชบญญตการผงเมอง (ฉบบท 3) พ.ศ. 2535 พระราชบญญตจดรปทดนเพอพฒนาพนท พ.ศ.2547

พบวาโครงการน ารองนไมมขอจ ากดทางกฎหมายส าหรบชวงการกอสรางโครงการ เนองจากการแบงหนาทใหทางกรงเทพมหานครเปนผด าเนนการโครงการอยางชดเจน แตขอจ ากดทส าคญของโครงการจะเกดขนในชวงระหวางทโครงการเปดใหบรการแลว โดยเฉพาะในเรองการบงคบใชกฎหมาย ซงเจาพนกงานจราจรสามารถออกประกาศขอบงคบ ใหด าเนนการลดชองทางเดนรถ และสรางเปนทางเทาได เพอความปลอดภย และสะดวกในการจราจร ตาม มาตรา 139 (7) ก าหนดชองหรอแนวทางเดนรถขนและลอง ภายใตพระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522

รายละเอยด 2558 2559 2560 2561 2562

ไ01ตรมาศ 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

1 น าเสนอโครงการตอคณะอน ประสาน และ คจร.

2 ทบทวนการศกษาความเหมาะสมและออกแบบรายละเอยด

3 ประชาสมพนธโครงการ (ควบคการศกษา)

4 ปรบแกขอกฏหมาย/ขอจ ากดตางๆทเกยวของ

5 กอสรางโครงการระยะท 1 (ฝงขาออก)

6 เปดใหบรการระยะท 1

7 ตดตามผลการด าเนนงาน พรอมประเมนผล ระยะท 1

8 ทบทวนรายแบบละเอยดโครงการ (ตามผลการประเมน)

9 กอสรางโครงการระยะท 2

10 เปดใหบรการระยะท 2

11 ตดตามผลการด าเนนงานพรอมประเมนผล ระยะท 2

เปดโครงการระยะท 1

เปดโครงการระยะท 2

(สนข.)

(กทม.)

(กทม. + บก.จร.)

(กทม.)

(กทม. + บก.จร.)

(กทม.) – สนเดอนท 1 , 3 และ 6

(กทม.)

(กทม.)

(กทม.) – ทกๆ 6 เดอน

http://www.dpt.go.th/wan/lawdpt/data/01/core1_3.pdf

Documents

TDM 3-1 · 5.4.3 พฤติกรรมและความคิดเห็นต่อการด าเนินงานโครงการ 5-4 5.5 งานจัดท