T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI METEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

T.C.ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞIMETEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Karadeniz ve Ortadoğu BölgeselAni Taşkın Erken Uyarı Merkezi

Karadeniz ve Ortadoğu Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi Çalışmaları

İçindekiler


Karadeniz ve Ortadoğu Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi

. İhtiyaç . Gayesi . Model Genel Yapısı . Yapılan Çalışmalar . Model sonuçları

Nehir Taşkın Tahmin Sistemi ve Ani Taşkın Tahmin Sistemi Arasındaki Farklar

Küresel olarak Ani Taşkınlar, her sene

5.000’den fazla kişinin ölümüne neden

olmaktadır. Fakat, kayıpların azaltılması için

yapılan çalışmalar çok yetersizdir.

Nüfusun yoğun olduğu bir çok bölgede ani

taşkın erken uyarıları yapılmamaktadır.


İhtiyaçlar

Konuyla ilgili uzman sayısı azdır ve bölgesel

işbirliği yapılmamaktadır.

Kırsal bölgelerde gözlem ağı yetersizdir.

Büyük nehir erken uyarı sistemleri ani

taşkınlar için etkili değildir.

İklim değişikliği bir çok ülkede ani hava

olaylarının artmasına neden olacaktır.


İhtiyaçlar

Dünya Meteoroloji Teşkilatı (WMO),Dünya

genelinde Ani Taşkın Erken Uyarı Sistemlerinin

oluşturulması kararı almıştır. Proje;

WMO Hidroloji ve Temel Sistemler

Komisyonları,

ABD de Meteoroloji Servisi (NOAA),

ABD Hidroloji Araştırma Merkezi (HRC) ve

ABD Yardım Kurumu (USAID) ile işbirliği

yapılarak geliştirilmiştir.

Projenin Arka planı


Dünya genelinde, Ani Taşkınlara maruz

kalan alanlarda,

Meydana gelebilecek hasarları azaltmak

Bölgesel kapasiteleri artırmak

Gerçek zamanlı doğruluğu yüksek Ani

Taşkın Uyarıları yapmak

Ani Taşkın Erken Uyarı Sistemlerini

geliştirmek.

Projenin Gayesi


Ani Taşkınlar ile ilgili yeni teknolojilerin

uygulamaya konulmak üzere geliştirilmesi

ve eğitim vermek.

Karadeniz ve Ortadoğu Bölgesi için Ani

Taşkın ve Erken Uyarı sistemi geliştirmek

ve uygulamaya koymak.

Projenin Gayesi


Karadeniz ve Ortadoğu Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi

29-31 Mart 2010 tarihinde İstanbul’da yapılan

ilk çalıştayda, projenin başlangıç fazına

katılacak ülkeler Türkiye, Azerbaycan,

Gürcistan, Ermenistan, Irak, Suriye ve Lübnan

olarak belirlenmiş ve Türkiye bölgesel

merkez seçilmiştir.

Projeye katılmak için Dünya Meteoroloji

Örgütüne Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan,

Ermenistan, Suriye ve Bulgaristan

taahhüt mektubu göndermiştir. Karadeniz ve Ortadoğu Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi Çalışmaları


Küresel Tasarım Konsepti

Terminoloji

Taşkın Tahmini ve Erken Uyarı sistemleri iki ana kısımdan oluşmaktadır.

1.ANİ TAŞKIN UYARI SİSTEMİ

2. NEHİR TAŞKIN TAHMİNİ VE ERKEN UYARI SİSTEMİ.


Terminoloji

ANİ TAŞKINLAR yağış başladıktan sonra 6 saat içinde meydana gelen taşkınlardır. Bu taşkınlar genelde şiddetli yağış sonucunda meydana gelmektedir.

NEHİR TAŞKINLARI ise nehir havzalarında, genelde 6 saat veya daha fazla süre içinde büyük nehirlerin seviyelerinin yükselmesi ile meydana gelmektedir. Bazı durumlarda ise günler sonrasında meydana gelmektedir.

ANİ TAŞKIN ERKEN UYARI PROJESİ 0-6 saat arasında meydana gelecek taşkınlar için erken uyarı vermek için geliştirilmiş bir projedir.Karadeniz ve Ortadoğu Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi Çalışmaları

Şiddetli yağış bırakan orajlar ve tropik sistemler, Topografyanın çok dik olmasından kaynaklanan şiddetli orografik yağışlar,

Toprak ve bitki örtüsü,

Kanal özellikleri.Karadeniz ve Ortadoğu Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi Çalışmaları

Ani Taşkınlara Neden Olan Tabii Olaylar


Proje Faaliyet Takvimi

Modelin operasyonel olarak çalışmaya başlamasından önce üç ana faz uygulamaya konacaktır.

Model Parametrelerinin Hazırlanması

Ani Taşkın Uyarı Sistemi Model Konsepti


Model parametrelerinin oluşturulması için

30’dan Fazla Hidro-meteorolojik parametre

Coğrafi Bilgi Sistemi ortamında oluşturularak

MGM sunucusuna konmuştur. Bu

parametrelerden bazıları şunlardır;

Toprak çeşitleri, Arazi örtüsü, Bazı DSİ akım verileri,


Yapılan Çalışmalar

Barajlar, Göletler, Göller,

Nehir verileri,

Uzun yıllar yağış,sıcaklık,nem,rüzgar

verileri,

Buharlaşma,

Toprak nemi,

Rüzgar ve Radyasyon verileri Tüm veriler ulusal gizlilik prensipleri

doğrultusunda ilgili kurumların izni alınarak

hazırlanmıştır. Karadeniz ve Ortadoğu Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi Çalışmaları

Yapılan Çalışmalar

Arazi Örtüsü

Kaynak: Orman ve Su İşleri Bakanlığı

1/100.000 ölçekli.

“Corine” arazi sınıflandırması;5 temel sınıf, 44 alt sınıf ve Türkiye'ye has 12 alt sınıf ilave yapılmış.


Arazi Örtüsü

Kaynak: USGS http://srtm.csi.cgiar.org)

90 Metre çözünürlülük’de DEM (Sayısal Yükseklik Modeli); USGS internet Sayfasında ücretsiz olarak kullanıma açıktır.


Topoğrafya

Toprak Verisi

Kaynak: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

ABD Toprak sınıflaması esas alınarak hesaplanmıştır.

1/25.000 ölçekli.


Toprak Sınıflandırması

Barajlar ve Göletler Nehirler

Akım İstasyonları

Kaynak: DSİ

Ölçek: 1/250.000

Ölçek: 1/250.000


Hidrolik Parametreler

Geçmiş 30 Yıllık Meteorolojik Veriler

Kaynak: MGM

• Yağış,

• Sıcaklık,

• Radyasyon,

• Güneşlenme,

• Buharlaşma,

• Toprak nemi,

• Rüzgar vs.


Meteorolojik Parametreler

Geçmişte taşkın olan 19 yerdeki akım ve yağış verileri kullanılarak model kalibrasyonu yapılmıştır.

Geçmişte Taşkın Meydana Gelen 19 Akım ve Meteoroloji İstasyonları

Akım İstasyonu

Meteoroloji istasyonu


Model Kalibrasyonu

Dağıtılmış (Distributed) model olup model gridlerini alt havzalar oluşturmaktadır,

Her bir alt havzada toprak nemi ve kar modeli hesaplaması yapılmaktadır,

Yüzey akışlar Sacramento modeline benzer şekilde hesaplanmaktadır,

Donmuş yüzeyler için NOAA donmuş yüzeyler parametrizasyonu kullanılmaktadır.


Modelin Genel Özellikleri

Tüm Türkiye için 2900’den fazla alt havza oluşturulmuş olup entegre bir sistemdir,


Alt Havzaların Oluşturulması

Proje ortağı diğer ülkeler içinde aynı ürünler elde edilmektedir. Karadeniz ve Ortadoğu Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi Çalışmaları

Tüm Üye Ülkeler İçin Oluşturulan Alt Havzalar

Büyük Menderes Havzası- Alt Havzalar

128 Alt Havza Oluşturulmuştur

Topografya şartları göz önüne alınarak toplam 116 alt havza oluşturuldu.


Doğu Karadeniz Bölgesi- Alt Havzalar

Üretilen ana ürünler:

Birleştirilmiş yağış miktarı (METEOSAT + ALADIN + GÖZLEMLER + RADAR), Yüzey Akış, Toprak Nemi haritaları, Ani Taşkın Uyarı haritaları, Ani Taşkın tehlike haritaları, Ani Taşkına Neden olacak akım (Q) (Alt havza çıkışında).

Alt Havzalar İçin Üretilen Ürünler

Havza Çıkışında Q hesabı

Yüzey Akışı

ve Sızma

Her bir alt havza çıkışında debi hesaplaması yapılmaktadır



Sacramento SAC-SMA modeli ile yüzey akışı, toprak nemi, sızma gibi hesaplamalar yapılmaktadır.



Toprak Nemi SAC-SMA modeli ile yapılmaktadır.



Meteorolojik Sabit ve Kutupsal Yörüngeli Uyduların Kızılötesi (IR) ve Mikrodalga sensörleri Verilerinden Yağış elde edilir.

MSGGOES

Kalman Filtreleme Yöntemi ile veri asimilasyonu,Yer gözlemleri ve Klimatolojik Hata Düzetmeleri yapılır.



Ürünlere kullanımı kolay ara yüz ile erişebilmektedir.

Projedeki her ülke yalnızca kendi ülkelerine ait ürünlerine erişmektedir.

MGM proje yöneticisi olduğundan tüm ülkelerin ürünlerine erişebilmektedir.


Model Çıktısı Kullanıcı Arayüzü

Uydu Yağışı

Yer Gözlemleri(Yağış)

BirleştirilmişYağış

Kar Toprak Nemi

FFG GeçmiştekiTaşkınTehlike Haritası

Şimdiki Taşkın TehlikeHaritası

ALADINModelÇıktısı

Yağış Tahmini

Tahmini Taşkın TehlikeHaritası

FFG: Banket Seviyesine kadar dere yatağının dolması için gerekli olan yağış miktarı. FFT: Banket Seviyesine ulaştıktan sonra taşkına neden olan yağış miktarı (Taşkın Tehlike Haritası).

YerGözlemleri

Model Çıktıları

7 Şubat 2012 tarihinde Güney Ege ve Akdeniz’de Meydana gelen taşkınlar için 6 saat önceden uyarı vermiştir.

Model Çıktıları: Ani Taşkın Tehlike Haritası

Model Çıktıları: Ani Taşkın Tehlike Haritası

Model Çıktıları: Birleştirilmiş Yağış

Model Çıktıları: Ani Taşkın Kılavuzu

Model Çıktıları: Karla Kaplı Alanlar

Model Çıktıları: Toprak Nemi

Nehir Taşkını ileAni Taşkınlar Arasındaki Farklar

Nehir Taşkını, Nehirin Herhangi bir yerindeki debisinin (Q) zamanla değişiminin tahmin edilmesidir.


Ani Taşkın, herhangi bir alt havzada belirli bir süre içinde drenaj kanalının (dere, nehir) dolu olarak akmasını sağlayan yağış miktarı.

Nehir Taşkınları 6 saatten daha fazla süre içinde meydana gelen hadiselerdir.

Ani Taşkın, 0-6 Saat arasında şiddetli yağışların meydana getirdiği hadiselerdir.



Havzanın herhangi bir yerinde meydana gelen lokal kısa süreli yağışlar ani taşkınlara neden olur.

Lokal yağışların nehir taşkınlarına etkileri yok denecek kadar azdır.



Şehir taşkınlarına genellikle kısa süreli şiddetli yağışlar neden olmaktadır. Karadeniz bölgesinde meydana gelen taşkınların çoğu kısa süreli şiddetli yağışlardan dolayı oluşmuştur.



Projenin Genişletilmesi

Meteoroloji Genel

Müdürlüğü;

Karadeniz ve

Ortadoğu Bölgesel

Ani Taşkın Erken

Uyarı Merkezine,

Güney Doğu Avrupa

Ülkelerinin dahil

edilmesi için

çalışmalarını

sürdürmektedir.Karadeniz ve Ortadoğu Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi Çalışmaları

Teşekkürler…


Documents

T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI METEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ