View
245
Download
4
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Swai Chetna Jan 2012
Citation preview
;t?-u/sBk (1) iBtoh-wkou 2012
@;/tk# ;[;kfJNh gzikp d/ T[d/FK ns/ fBFkfBnK dk soiwkB
g[;se - bVh-5
iBtoh-wkou 2012
w[Zy ;zgkde
vkH fFnkw ;[zdo dhgsh
098158-08506
;zgkdeh wzvb
vkH fJzdoihs f;zx r'r'nkDh
098159-85559
;H uwe"o f;zx
084273-00575
;bkjeko p'ov
gq'H pbd/t f;zx w[ZNk (e?B/vk)
;H ghHghHn?;H fYb'I
;H iro{g f;zx (e?B/vk)
;H gofwzdo f;zx
;H G[fgzdo f;zx pZph (e?B/vk)
uzdk (d/F)
gqsh ekgh L 10 o[gJ/
gzi nze L 50 o[gJ/
fszB ;kb L 100 o[gJ/
uzdk (ftd/F)
;bkBk L 20 $ (US)fszB ;kb L 50 $ (US)
uzd/ ns/ fuZmh gZso bJh
;H doFB f;zx ftodh d\so fJzukoi
@;/tk# ;[;kfJNh gzikp
Fjhd Grs f;zx wkoehN
(g[okDk fJzgo{tw?IN Nq;N d\so
;kjwD/ p; ;N?Iv, w'rk.
sseok
1H ;zgkdeh 2
2H nBw'b y}kBk
• ;\bsk dk okj i/HghHn?uH n?bpoN; 3
3H w[bkeks
• ftd/Fh :{Bhtof;NhnK, f;o\ ewkJh eoB nkT[DrhnK
gq'H :Fgkb 5
4H wkBth u/sBk
• B"itkB d';sK Bkb d' rZbKL ;t?-u/sBk Bkb tkech
vkH fFnkw ;[zdo dhgsh 7
• tfjwK-GowK #u c;/ gzikph
vkH fJzdoihs f;zx r'r'nkDh 12
• fB^e/ fB^e/ edw e'jK b`ph tkN
r[ogqhs f;zx s{o 15
• p'bukb dk Yzr ns/ F];hns
wfB``do no'Vk 18
5H w?I fet/I u/sB j'fJnk
• wB ~ wip{s eoBk jh fJe' fJe okj j?
gofwzdo f;zx frZb 19
6H f;js
• B"itkB ns/ ize c{v vkH fos{ dhgsh 21
7H ni'e/ ;zdoG
• ;{uBk nfXeko n?eN - 2005
doFB f;zx ftodh 22
8H :[teK dk fjZ;k 24
• fuyk dh nktk} niw/o f;zx
• Xh dh edo rtk fdZsh eztbgqhs f;zx
• fJB;kBhns irsko B{o
• jkbks ;k}rko BjhI owBgqhs e"o s{o
• XhnK dk ;zxoF ;'Bhnk
9H ;kfjs Xkok
• f;Zfynk ¥ GrhoE • rqfjD ¥ ;[e/F ;kjBh
• g/go wkofezr ¥ nFtBh F']
• fNT{FB dh \h; ¥ iro{g f;zx feth
10H ;/tk gzikp L rshftXhnK ns/ ekoigqDkbh 29
w?rihB Bkb i[V/ ;ko/ ekoieosk nkBo/oh
jB ns/ @;/tk# ;[;kfJNh gzikp d/ T[d/FK bJh
r?o ;oekoh ;z;Ek ftu fpBK fe;/ ;/tkcb d/
ekoiFhb jB.
;t?-u/sBk (2) iBtoh-wkou 2012
;zgkdeh-
‘;t? u/sBk’ dk fJj nze s[jkv/ jZEK ftu j?. ‘;/tk’ ;[;kfJNh gzikp dk fJj w?rihB Gkt/I gfjbK
th s[jkv/ jZEK ftu gj[zfunk j?, go eJh ekoBK eoe/, fJ; dh fBozsosk poeoko BjhI ofj ;eh.
fgSb/ e[M ;w/I s'I ;z;Ek ~ Bt/I f;foUI ftT[Ispzd eoB d/ T[gokb/ j' oj/ jB, i'fe ni/ th ikoh
jB. fJ; d"okB j'JhnK ftukoK s'I pknd, ;z;Ek B/ B"itkBK dhnK ;wZf;nktK ~ ;wMD ns/ T[; ~
jZb eoB bJh :'r T[gokb/ eoB tZb e/Ifdqs j'D dk okj ngDkT[D pko/ ;'funk j?.
nZi id'I n;hI fes/ th p?m e/, e'Jh rZb S/VhJ/, T[; ftu B"itkB ghVQh dk fieo nk jh iKdk
j?. ;wki dk jo tor, ukj/ wkg/, ukj/ nfXnkge iK j'o b'e, ni'eh B"itkB ghVQh gqsh pj[s
nkFktkdh fdqFNhe'D BjhI oZyd/ jB. T[BQK ~ nZi dk B"itkB bkgotkj, r?o-i[zw/tko, GNfenk
j'fJnk finkdk brdk j?. ;ko/ b'eK ftu fuzsk ns/ go/FkBh j?. wK-fgT[ ~ nkgD/ gfotko gqsh s/
j'oBK ~ ;wki ns/ d/F gqsh.
fJj fuzsk io{oh j?. i/eo n;hI ;fEsh ~ fJ; gfjb{ s'I ;wMd/ ns/ T[Gkod/ jK sK io{o jh fJj
fuzsk dk ftFk j?.
d{;o/ gk;/ B"itkBK Bkb rZb eoe/ d/y' sK T[j fJ; g{o/ gqpzX s'I d[yh jB. wK-fgT[ ns/
nfXnkgeK d/ fttjko s'I, ;wki dh okj-d;/o/ j'D dh gqftosh s'I, d/F dhnK BhshnK s'I ns/ oki
gqpzX ubk oj/ p/;wM B/sktK s'I.
fJBQK d'jK gfjb{nK ftu tZX ojh p/u?Bh ns/ xN fojk nkg;h ;ztkd jh n;b ftu ghVQh-nzso
dh p[fBnkd pDdk j?. id'I nkg; ftu ck;bk tXdk j? sK nkg;h ftFtk; dh xkN j'Dh F[o{ jz[dh
j? s/ nzs fJj wK-fgT[ ns/ pZu/ dk nkg;h nftFtk;, ;kv/ ;wkfie foFfsnK ftu Mbedk j?. fJBQK
;kohnK jkbsK ~ nkgK ;ko/ wfj;{; eod/ jK. go wfj;{; eoB se iK f;oc fuzsk eoB se rZb
BjhI pDdh. ;fEsh ~ wfj;{; eoB s'I nZr/, fJ; ;fEsh d/ pdbkn tZb rZb s[oBh ukjhdh j?.
fJ; ;fEsh ~ ;wMD ns/ pdbkn d/ ftu fJj fJe fBr{DK fijk T[gokbk j?. ‘;/tk’ ;[;kfJNh
gzikp fJBQK gZyK ~ ;?whBko, ekoiFkbktK okjhI th T[Gko/rh s/ Bkb jh fbysh o{g ftu @;t?-
u/sBk# gou/ okjhI th.
Bt/I o{g ftu fJj gfjbk nze j?, fi; ftu eJh ekZbw F[o{ ehs/ rJ/ jB sK i' B"itkBK dh
F];hns ~ tZy tZy gfjb{nK s'I ;wfMnk ik ;e/. ftF/F e'fFFK jB fe B"itkBK dh f;oiDkswe
Fesh ~ e'Jh EK fwb/.
fiE/ fJj ;{MtkB b/yeK ~ p/Bsh j?, T[E/ B"itkBK ~ th, fJ; ;z;Ek ns/ w?rihB Bkb i[VD dh
nghb j?. B"itkB nkgD/ ftuko G/iD fe T[BQK ~ eh b'VhIdk j?. T[j fJ; w?r}hB s'I fe; soQK d/
ftukoK-ftfFnK pko/ ikDB d/ ukjtkB jB s/ Bkb jh nkgD/ wB dh rZb th efjD. T[BQK ~ Fpdh
o{g d/D.
fJ; T[gokb/ dh fBozsosk s[jkv/ ;kfonK d/ ;fj:'r s/ fBoGo j?.
;zgkdeh p'ov
;t?-u/sBk (3) iBtoh-wkou 2012
b'e nkgD/ ihtB T[¦go tX/o/ fB:zsoD eoB bJh
fBozso :sBFhb ofjzd/ jB gozs{ T[j nkw s"o ’s/
n;\b j[zd/ jB feT[Ife T[BQK ~ fJj ikDekoh BjhI j[zdh
fe T[j fe; uh} ~ gqGkts eo ;ed/ jB ns/ fe; uh}
~ BjhI. T[j fJ; g[oksB ejkts ftu ftFtk; eod/
jB fe f}zdrh T[j' e[M jz[dh j? i' s[;hI fJ;~ pDkT[Id/ j'.
gzqs{ fJj T[BQK d/ Gzpb G{;/ ns/ wk:{;h ftu e/tb tkXk
eodh j?. fiT[I fiT[I dpkn tXdk iKdk j? b'e iK sK
tX/o/ }'odko :sB eod/ jB ns/ T[whd eod/ jB fe
T[j wBukjhnK spdhbhnK fbnkT[D ftu ;\b j'Dr/
ns/ iK fJj ;'ue/ fpbe[b Y/oh Ykj e/ p?m iKd/ jB fe
T[j BkFtkB gqkDh jB ns/ T[BQK ~ ihtB s'I pj[s
T[¦uhnK nk;K BjhI oZyDhnK ukjhdhnK. fJBQK d'jK
ftu'I e'Jh th Yzr wBukj/ Bshi/ g?dk BjhI eo ;edk.
pj[s ;ko/ b'e nkgDk ihtB fJ; soQK fpskT[Id/
jB fit/I fe T[j sedho d/ jZEK ftu e/tb
emg[sbhnK j'D. nfijk fe;wstkdh fdqFNhe'D T[BQK
dh p[ZXh, fdqVQsk ns/ u'D eoB d/ nfXeko T[¦go pj[s
wko{ n;o gkT[Idk j?. fJj d[Zy dh rZb j? fe pj[s ;ko/
b'e e[dos d/ fJ; gfjb/ fB:w s'I Bktkec jB fe
n;hI nZi fi; uh} pko/ ;'uKr/ T[j uh} eZbQ tkgo
ikt/rh. d{i/ FpdK ftu n;hI nkgD/ toswkB ;w/I ftu
i' ;'ud/ ns/ wfj;{; eod/ jK T[j ;kvh ekoi ftXh ~
fBoXkos eodk j? fijVh pdb/ ftu ;kv/ fttjko d/
GftZyh f;ZfNnK ~ fBoXkos eodh j?.
;kvk wB ;kv/ nkgD/ ;z;ko dh f;oiDk eodk j?.
d[BhnK ftu e'Jh th fJe :EkoE BjhI j?. fi; :EkoE
~ nZi n;hI ikDd/ ns/ ;thekod/ jK, T[j ;kvh fJ;
ftF/F ;w/I ’s/ ;kv/ ;'uD Yzr dh T[gi j[zdk j?. fJj ;Zu
j? fe n;hI fJj fpbe[b BjhI ikDd/ fe n;hI e"D jK
ns/ iK ;kv/ nzdo fejV/ r[D ns/ :'rsktK S[ghnK
j'JhnK jB. gqzs{ ;k~ fJj Gow }o{o j[zdk j? fe n;hI
nkgD/ pko/ ;G e[M ikDd/ jK ns/ n;hI fJ; Gow nXhB
jh o'}kBk ihtB ftu ekoiFhb ofjzd/ jK. ;k~ fJj
;wMDk ukjhdk j? fe n;hI BthI ikDekoh ns/ frnkB
d/ nXko ’s/ nkgD/ pko/ nkgDk nB[wkB fe;/ th ;w/I
nBw'b y}kBk
;\bsk dk okji/HghHn?uH n?bpoN;
pdb ;ed/ jK. toswkB ;wK fJe pj[s jh ;zy/g ns/
s/}h Bkb r[}o fojk gb j[zdk j?. fJ;dk nXko ne;o
phs/ ;w/I dhnK GktBktK ns/ ftuko j[zdk j?. fJ; s'I
fJbktk ;kvh toswkB ;'u ftu ek\h jZd sZe GftZy
dh fuzsk th Fkwb j[zdh j?. gqzs{ nshs iK GftZy pko/
pj[sk ;'uD Bkb e/tb ;kv/ fceoK ns/ voK ftu tkXk
j[zdk j?. id n;hI nkgD/ nshs dh n;\bsk d/ nXko
’s/ fJj ;'uD b^r g?Id/ jK fe n;hI GftZy ftu th
n;\b j' ;ed/ jK sK fJ; Bkb ;kv/ wB ftu vo g?dk
j[zdk j?.
;k~ jw/FK u/s/ oZyDk ukjhdk j? fe e/tb toswkB
;wK jh ;kv/ jZE ftu j?. id n;hI toswkB ;w/I ftu jh
;\b j'D dk wB pDk b?Id/ jK sK vo wfj;{; eoBk
n;zGt j[zdk j?. fJj f}zdrh ftu jK gZyh T[whd dh
Fesh jz[dh j?. nkFktkd e/tb fJe wB dh dFk j[zdh j?.
i/eo n;hI jK gZyh ns/ T[sFkj Gog{o ;'u dk nfGnk;
eod/ jK sK ;kv/ ekoi th jK gZyh ns/ T[sFkjiBe
j'Dr/. d{i/ gk;/ i/eo ;kvh ;'u BKj gZyh ns/ Ykj{ j? sK
;kv/ ekoi th BKj gZyh ns/ T[sgkdBjhD j'Dr/. d't/I
jkbsK ftu d{;o/ b'eK dk ;kv/ gqsh j[zrkok th nfijk
jh j't/rk. ;k~ b'eK s'I gqkgs j'D tkbk jK gZyh iK BKj
gZyh j[zrkok fpbe[b T[;/ nB[gks ftu j't/rk fi;
nB[gks ftu n;hI T[BQK dhnK b'VK dh g{osh eo oj/
j'tKr/. fJ; bJh fJj ezw ;kv/ nkgD/ fjZs ftu j? fe
n;hI d{;fonK Bkb T[¦sw fttjko eohJ/.
fJ; fB:w s'I ;k~ Gbh GKs gsk uZbdk j? fe ;kv/
ftuko ns/ GktBktK ;kv/ GftZy ~ fBoXkos eod/ jB
ns/ n;hI ;ko/ fJBQK ~ ezNo'b eo ;ed/ jK. fJj ;kvh
fB^ih Fesh nXhB jB. n;b ftu ihtB ftu e/tb
fJj jh uh}K jB fiBQK T[go ;kvk g{oB fB:zsoD j?.
gqzs{ fJj ek\h j?. ;k~ fJ; s'I tZX fe;/ j'o uh} dh b'V
th BjhI. n;hI nkgDh ;'u ~ toswkB ftu jh
nB[wkBs eo ;ed/ jK. fJ;/ ftu ;kvh fB^ih n}kdh j?.
edh th fJj Bk ;'u' fe fJj e'Jh wkw{bh y'i j? ;r'I
fJj sK fJe pj[s wjZstg{oB rZb j? feT[Ife j[D ;kv/
ihtB dh ;hwk e/tb ;kvh toswkB ;'u jh pD iKdh
;t?-u/sBk (4) iBtoh-wkou 2012
j?. fJ; toswkB ;'u ftu ;kvh ebgBk Fesh dh
wzst Gog{o tos'I th Fkwb j?. fijV/ ftnesh fJ;d/
;Zu/ noE ;wM iKd/ jB T[BQK bJh fJj ;Zu w[Zu jh fJe
wjkB y'i pD iKdh j?.
;k~ nkgD/ ;[u/s ftukoK ~ ftF/F wjZssk d/Dh
ukjhdh j? feT[Ife fJj ;kv/ ekoiK ~ fBoXkos eod/
jB i' pdb/ ftu d{;o/ b'eK dhnK gqsh fefonktK ~
fBoXkos eod/ jB. fJ; soQK Bkb ;kvk GftZy nkgD/
nkg jh ;[oZfyns j' iKdk j?. fJ; s'I fJe wjZstg{oB
f;ZNK fJj fBebdk j? fe ;k~ jo T[; rZb dh f}zw/tkoh
;theko eoBh ukjhdh j? fijVh ;kv/ ihtB ftu
tkgodh j?.
feT[Ife n;hI nkgD/ ftukoK ns/ ekoiK ~
fB:zsfos eod/ jK fJ; bJh n;hI T[BQK d/ BshfinK ~
fBoXkos eod/ jK. fJj ekoB ns/ n;o dk f;XKs j?.
fJj Bshi/ uzr/, wkV/ iK T[dk;hB j' ;ed/ jB gqzs{ fJj
;kv/ w"i{dk fttjko d/ f;ZX/ f;ZN/ jz[d/ jB. wB[^yh fttjko
ns/ gq/oBk d/ f;XKs jo fJe T[¦go ;wkB o{g ftu bkr{
jz[d/ jB ns/ fJBQK B/ jh ;k~ ;\bsk dh w"i{dk gZXo #s/
fbnKdk j?. nZi n;hI fpbe[b T[¦E/ jK fiZE/ gj[zuD d/
n;hI jZedko jK ns/ i/eo n;hI nZr/ tZXD dk c?;bk Bk
fbnk sK n;hI eZbQ ~ th fJ;/ EK ’s/ j'tKr/. fJj rZb
wjZstg{oB BjhI fe n;hI feZE/ jK iK n;hI feZE/ ;h,
wjZstg{oB fJj j? fe n;hI feZE/ ik oj/ jK. eh s[jkvk
w"i{dk fdqFNhe'D fJ; gqeko dh ;'u gqshfpzps eodk j?<
ihtB ftu ;\bsk dhnK f;yoK ’s/ e/tb T[jh
ftnesh gj[zud/ jB i' gqGktFkbh fttjko dk
gqrNktk eod/ jB ns/ nkgD/ ;ko/ ekoiK bJh g{oB
f}zw/tkoh ;theko eod/ jB. nfij/ b'eK dk fJj nNZb
ftFtkF j[zdk j? fe T[BQK dh sedho T[BQK d/ nkgD/ jZE
ftu j? ns/ T[j ;\bsk dh ;zGktBk ~ jh wkBf;e
wkBsk fdzd/ jB. :kd oZy' i' s[;hI ;'ud/ j' T[j tkgo/rk.
fJ; bJh ;'uDk F[o{ eo' fe s[;hI e"D ns/ eh pDBk
ukj[zd/ j'. nkgDh fB^ih Fesh ~, nkgD/ GftZy ~
gqGkts eoB fdU. fJj :'rsk s[jkv/ nzdo w"i{d j?.
fJ; b/y dk wzst s[jk~ gq/oBk dhnK XkoBktK pko/
tX/o/ ikDekoh d/Dk ns/ fB^ih ftek; bJh tX/o/
:'iBkpZX gj[zu ngBkT[D dh wjZssk pko/ ikDekoh
d/Dk j?. fJ; s'I s[jk~ gsk uZb/rk fe s[;hI nkgDh
fB^ih Fesh ~ fe; soQK tos ;ed/ j' noEks s[;hI
d{;o/ b'eK ~ ns/ xNBktK ~ fe; soQK gqGkts eo
;ed/ j' sK i' s[jkvhnK nzdo{Bh b'VK g{ohnK j' ;eD.
s[jk~ ftF/F s"o s/ j/m fby/ B[efsnK pko/ fXnkB d/Dk
j't/rk.
¸ nkgD/ ftukoK ns/ i}pksK ~ fe; soQK fB:zsos
ehsk ikt/.
¸ fJe tX/o/ gqGktFkbh ftnesh pDB bJh nkgD/
toskt ~ fe; soQK pdfbnk ikt/.
¸ ;[u/s ns/ soe g{oB ;'uDh ~ nkgD/ bkG bJh
fe; soQK tofsnk ikt/.
¸ jK gZyh wkBf;e fdqFNhe'D ns/ ‘;zGt j?’ dh ;'u ~
fe; soQK gqkgs ehsk ikt/.
¸ ;t? ftFtkF fe; soQK pDkfJn ikt/ ns/ nkgDh
ekor[}koh ~ fe; soQK ;[Xkfonk ikt/.
¸ nkgD/ nu/s wB ~ f;oiDkswe ns/ wzst Gog{o
Yzr Bkb fe; soQK tofsnk ikt/.
¸ nkgD/ wB g;zd dk ftnesh fe; soQK pfDnk
ikt/.
¸ nkgD/ bJh fJe sBktw[es GftZy ~ fe; soQK
f;ofink ikt/ iK ebgBk ehsh ikt/.
¸ ;\b wB[^yh foFfsnK ~ fe; soQK f;ofink ikt/.
¸ nkgD/ wB ~ T[usw ekor[}koh bJh fe; soQK
fsnko oZfynk ikt/.
¸ ;[u/s :sBK d[nkok ;t? gq/oBk fe; soQK gqkgs
ehsh ikt/.
¸ T[¦fus T[dkjoD g/F eoe/ d{;fonK ~ gq/fos fe;
soQK ehsk ikt/.
¸ nfij/ fBFkB/ fe; soQK fwZE/ ns/ gqkgs ehs/ ikD
fijV/ d{;fonK ~ n;zGt ikgd/ j'D.
¸ d{;fonK d/ ;fj:'r Bkb d';s ns/ Fesh fe;
soQK gqkgs ehsh ikt/.
¸ gq/oBk ns/ fB^ih Fesh ~ ihtB ftu wBukjhnK
t;sK gqkgs eoB bJh gqGktFkbh jfEnkoK ti'I
fe; soQK tofsnk ikt/.
nkgDh ;jkfJsk nkg eoBh f;Zy'. nkgD/ nzdo
Mks wko' ns/ nkgD/ S[g/ j'J/ r[DK ~ y'i'. toswkB
ftu ofjzd/ j'J/ nkgD/ ;[u/s :sBK d[nkok nkgD/ GftZy
se gj[zu' ns/ ;\bsk ~ u[zw'. ihtB dk w[Zy fBFkBk
;\b ihtB j? i' y[Fh ns/ nzdo{Bh FKsh Bkb Gog{o
j't/ ns/ fijVk vo ns/ fuzsk s'I w[es j't/.
gzikph o{gL gq'H gofwzdo f;zx T[¦Gk
XzBtkd ;fjsL @fiZs dk wkor# g[;se ftu'I
Y Y Y
;t?-u/sBk (5) iBtoh-wkou 2012
< e/Ido ;oeko B/ jkb jh ftu ftd/Fh
:{Bht;f;NhnK d/ Gkos ’u dkyb/ ;zpzXh fpZb ~
joh Mzvh d/ fdZsh j?. s[;hI fJ; ~ fet/I nzrd/ j'<
Ø ;[nkb fJj j?, fJZE/ fejVhnK :{Bhtof;NhnK
nkT[DrhnK< :{Bhtof;Nh dk Gkt j?, fJZE/ jo
soQK dh gVQkJh j't/. d[BhnK ftu, ;G s'I tXhnk
T[u/oh f;Zfynk d/D tkbhnK, b`vB dh e?Ipfo}
:{Bhtof;Nh ;D/, ;kohnK :{Bhtof;NhnK d/,
nkg'-nkgD/ fJZe' e?Ig; ’u jo soQK dh gVQkJh
jz[dh j?. eh BtK ek~B pDB Bkb fJj
:{Bhtof;NhnK Gkos ftu nkT[DrhnK< jK, i/
e'Jh nkT{, T[j g{oh :{Bhtof;Nh BjhI nkT{, T[BQK
d/ N[eV/ nkT[Dr/. nwohek dh jkotov torh
:{Bhtof;Nh sK fJE/ pDB'I ojh feT[Ife T[;~
T[¦E'I dh ;oeko s'I pj[s ;koh ftZsh wdd fwbdh
j?.
< ;oeko dk 2010 sZe T[u/oh f;Zfynk ftu
ihHnkoH tXk e/ 30 gqshFs sZe fbikD dk
fBFkBk j?, fijVK jkb/ sZe 12 gqshFs j?.
;oeko dh dbhb j? fe ftd/Fh ftZfdne ndko/
nkT[D Bkb ihHnkoH ’u tkXk j't/rk.
Ø fJj sK w}ke j?. eh T[j ps;o tor/ fibQ/ ns/
g/Iv{ y/soK ftu :{Bhtof;NhnK y'bQDr/< eh T[j
f;Zfynk d/ Bkb-Bkb ;kvhnK ;wkie }o{osK ~
g{ok eoBr/< eh T[j fjzdh, ;z;fWs, fJfsjk;,
fcbk;ch tor/ ftF/ gVQkT[Dr/< T[j fJZE/
fJzihBhnfozr, w?B/iw?IN tor/ d{i/ gq'c?FBb ftF/
b? e/ nkT[Dr/. jkb/ th ;kv/ fJzihBhnfozr
ekbiK dh gVQkJh ;;sh BjhI. nfijhnK jkbsK
’u, ftd/Fh ndko/ th fJ;/ soQK j'Dr/, fit/I
;kvhnK vhwv :{Bhtof;NhnK pD ojhnK jB.
;gZFN j? fe tXhnk ndko/ fJZE/ BjhI nkT[Dr/ i'
nkT[Dr/ T[j g?;k ewkT[D nkT[Dr/.
< s[jkv/ fj;kp Bkb ihHnkoH ~ tXkT[D bJh eh
w[bkeks
ftd/Fh :{Bhtof;NhnK, f;o\ ewkJh eoB nkT[DrhnK
gq'H :Fgkb
ehsk ik ;edk j?<
Ø w"e/ jB. fezB/ ekbi jB. T[BQK e'b EK j?. w/ok
wzBDk j? fe tZv/-tZv/ ekbiK ~ :{Bhtof;NhnK
pDk d/Dk ukjhdk j?, i' fJ; d/ :'r jB. ;oeko
T[BQK dh wdd eo/. T[BQK d/ ewfonK ~
J/noezvhFB} pDk fdU. T[j ;ko/
:{Bhtof;NhnK pD ikDr/. tZvh rZb fJj
j't/rh, T[¦E/ ;ko/ ftF/ gVQkJ/ ikDr/ ns/ fJ; dk
n;o ihHnkoH tXD ftu fBeb/rk.
< fJj th fejk ik fojk j? fe ftd/Fh
:{Bhtof;NhnK d/ nkT[D Bkb T[u/oh f;Zfynk
ftu e[nkbNh th nkt/rh.
Ø fJj e[nkbNh feZE'I nkt/rh< fp}B;w?B nk e/
:{Bhtof;Nh y'b/Qrk, sK g?;k ewkT[D bJh. ;kv/
fJZE/, tgkohnK B/ ftfdne ndko/ y'bQ e/,
f;Zfynk dk BkF eo fdZsk j?. ;'jDhnK-;'jDhnK
fJwkosK pDk bJhnK jB go nzdo e[M BjhI.
T[dkjoD bJh, Bk tXhnk nfXnkge jB, Bk
tXhnk gVQkJh. fJ; soQK ftd/Fh f;Zfynk ndko/,
fJZE/ gVQkJh feZE'I fbnkT[Dr/<
< Fzek j? fe ftd/Fh f;Zfynk ndkfonK dh ;G s'I
gfjbK fJZE'I d/ uzr/ nfXnkgeK ’s/ B}o j't/rh.
eh fJ; Bkb b'eb f;Zfynk ndkfonK d/ fwnko
d/ fvZrD dk ysok BjhI.
Ø w? sK efj jh fojk jK i/ T[¦E/ ek~B, GkFk, ebk,
ftfrnkB, fJzihBhnfozr, w?vheb nkfd ;ko/
ftfFnK dh gVQkJh BjhI j[zdh sK T[;~
:{Bhtof;Nh dk doik BjhI fdZsk ik ;edk.
nb^r-nb^r gVQkJh d/ w"e/ d/D ~ f;Zfynk d/Dk
BjhI fejk ik ;edk. i' nkT[Id/ jB, sK T[BQK ~
noE-ftfrnkB tor/ ftF/ th gVQkT[ID/ ukjhd/
jB.
< fJ; dk wsbp, ;oeko d[nkok e[nkfbNh T[u/oh
f;Zfynk d/D d/ dknftnK dh e'Jh s[e BjhI.
;t?-u/sBk (6) iBtoh-wkou 2012
Ø BjhI, w/ok wzBDk j? fe f;ZN/ fJ; soQK BjhI
fBebd/. j[D i' j'D ik fojk j?. e[M ftd/Fh
ndko/ nkT[Dr/. e?Ig; pDkT[Dr/. g?;/
ewkT[Dr/. e[M uZb g?Dr/, e[M BjhI uZbDr/.
< w[be d/ fJe spe/ d/ pZfunK ftu pkjo ik e/
gVQB dk pVk o[MkD j?.
Ø gfjbK pj[s j'Djko pZu/ jh pkjo gVQB iKd/
;B. j[D nfij/ pZu/ th jB, fizBQK ~ w[be d/ uzr/
ndkfonK ’u dkybk BjhI fwbdk sK T[j pkjo
ub/ iKd/ jB. fJj j'Nb w?B/iw?IN iK j/no
;NkJhb tXhnk pDkT[D tor/ e'o; b? oj/ jB.
T[BQK e'b g?;k j? ns/ pkjo gVQB dk F"e. id'I fe
fJZE/ th tXhnk f;Zfynk ndko/ jB. w?I frDk
;edk jK. ;kv/ fJZE/ NkNk fo;ou fJz;NhfuT{N
tor/ tXhnk ndko/ jB, fiZE/ ghHn?uH vhH eoB
d/ pj[s w"e/ jB. itkjo bkb Bfjo{
:{Bhtof;Nh ’u ftfrnkB dh tXhnk gVQkJh
j[zdh j?. fJ; pko/ b'eK ~ gsk BjhI j?. nfijk
BjhI, fe ftd/FK ’u ;ko/ e[M tXhnk j?.
nk;No/bhnk ’u d/y', eh j' fojk j?.
< ftd/Fh ftZfdne ndkfonK tkb/ fpZb ’u, dkyb/
d/ s"o sohfenK, ch;K ns/ oh}ot/FB pko/ e'Jh
Xkok BjhI j?. fJ; pko/ th fezs{ j' fojk j?.
Ø ftd/F ’u, ;D/ nwohek, jo EK oh}ot/FB j?.
ekbi ’u j?. fJzv;Noh j?. ekfbnK bJh ek\h
;j{bsK jB. fJ; bJh, fJj ;[nkb T[mkfJnk ik
;edk j? fe ftd/Fh ndko/, eh ;kXB ftj{D/ b'eK
~ w"ek d/Dr/. ;oeko ihHnkoH tXkT[D dh rZb
eo ojh j?. i/eo rohp b'eK ~ w"ek jh BjhI
fwb/rk sK ihHnkoH tX/rh fet/I< id'I ihHnkoH
dh rZb eod/ jK sK f;o\ 6 s'I 14 ;kb sZe d/
pZfunK bJh jh f;Zfynk dk nfXeko feT[I< fJ;
~ 18 ;kb tXkU. ;?INob ;e{b torh f;Zfynk
feT[I. T[j th n;hI pDkJ/ jB. fco d/y' ihHnkoH
tXdk j? fe BjhI.
< eh fJ; rZb dk fto'X eoB tkbhnK f;nk;h
gkoNhnK ~ B}o nzdk} eoBk, ;oeko bJh
mhe j?.
Ø w?~ b^rdk j? fe phHi/HghH fJ; dk fto'X BjhI
eo/rh. eKro; d/ efgb f;Zpb th T[t/I jh ;'ud/
jB, fit/I phHi/HghH dh ;'u j?. T[j th ‘FkJhfB`r
fJzvhnk’ tkb/ jB. phHihHghH d/ pj[s ;ko/ w?IpoK
d/ pZu/ pkjo gVQB iKd/ jB. fi; B/ g?;/ ewkJ/
jB, T[j ;'ud/ fe pZfunK ~ pkjo gVQkfJnk
ikt/.
(okw ;toB bZy/tkbh tb'I
;zgkfds g[;se @w[bkeksK# #u'I)
Y
nepo-phopb ;ztkdL
uko gqFBK dk T[¦so
fJe fdB pkdFkj B/ dopko ftu p?m e/ fejk, “J/E/ j? s/ UE/ BjhI, J/E/ BjhI s/ T[E/ j?, i' J/E/ T[E/
d'jhI EkJhI BjhI, fJZe J/E/ s/ UE/ d'jhI EkJhI j?. fJj uh}K fbnkU.”
d{i/ fdB phopb fJe t/Ftk, fJe ;zfBnk;h, fJe wzrsk s/ fJe Xowkswk XBtkB ~ b? e/ dopko
ftu nk frnk.
pkdFkj B/ fejk, “fJjBK dk wsbp ;wMkU!”
phopb B/ fejk, “;oeko! gfjbh uh} fJj ezioh j?, fJE/ ;[Zy j?, nZr/ BjhI. d{ih uh} ;zfBnk;h j?,
fJ;~ J/E/ ;[y BjhI go nZr/ ;Por dk ;[y fwb/rk. shih uh} fJj wzrsk j?, fJ;~ Bk J/E/ ;[y j? s/ Bk nZr/
;[y fwb/rk. u"Ek fJj Xowkswk XBtkB j?, fJ;d/ gk; d"bs pj[s j?, fi;~ fJj uzr/ EK tosdk s/ dkB
eodk j?. fJ;~ J/E/ th ;[y fwbdk j? s/ nZr/ th }o{o ;[y fwb/rk.”
pkdFkj phopb dh neb d/y e/ y[F j'fJnk.
;t?-u/sBk (7) iBtoh-wkou 2012
B"itkB d';s'! s[jkv/ Bkb rZb eoB dk w"ek
fwfbnk j?, iK nZi s[jkv/ Bkb rZb eod/ j'J/ y[Fh j'
ojh j? feT[Ife fJe rZb fJfsjk; ftu'I ;zs[FNh tkbh
j? fe i/eo fe;/ th ;w/I, fe;/ #s/ Go';k ehsk ik
;edk j? sK T[; ftu ;G s'I tZvh sdkd B"itkBK dh
j't/rh. fJ; fJfsjk;e ;Zu d/ fgS'eV ftu ik e/ d/y
bt', ;wkfie spdhbh d/ w[Zy ekoe[zB B"itkB oj/
jB. T[; ;zdoG ftu nZi th s[jkvh G{fwek nfjw
j?¸wjZstg{oB j?.
;w/I ftu w[FfebK ofjzdhnK jB, ofjDhnK jB.
w[FfebK dk o{g-;o{g pdbdk j? s/ wB[^y fJe ftF/F
fsnkoh Bkb, tZX wB'pb Bkb T[BQK dk ;kjwDk
eodk j?, i{Mdk j? s/ okj th eZYdk j? s/ fJBQK
w[FfebK ~ ekw:kph Bkb BfiZmdk j?. fJ; rZb ~
efjD d/, ftukoB d/ ftfrnkBe ekoB jB. fJE/ w?I
Gkt[e j' e/ s[jkv/ Bkb ;zp'fXs BjhI j' fojk jK.
B"itkBK dhnK, s[jkvhnK nB/eK y{phnK ftu'I d'
y{phnK dk fJE/ fieo eoBk ukj[zDk. Bt/I ftukoK dk
pDBk¥nkT[Dk ns/ s}op/ eoBk. fJj d'j/I y{phnK,
BthI ;'u ns/ T[; ;'u ~ b? e/ ezw eoBk, fJj d'j/I
y{phnK jh fe;/ jkbs ~ pdbD bJh io{oh jB s/ w?I
fJBQK d'jK gZyK ~ nkgD/ nzdo ;w'Jh p?m/ tor Bkb
Gkt B"itkBK ~ ;zp'fXs j' fojk jK.
;'u ns/ ezw, fJj d'j/I nkg; ftu i[V/ j'J/ jB
ns/ fJe d{;o/ d/ ;jkfJe jB. i/eo s[;hI fpBK ;'u/
ezw eod/ j' sK fJj fdFkjhD j[zdk j?. s[jk~ gsk
BjhI ubdk fe fJj ezw fe; bJh, fezBQK b'eK bJh,
feT[I< eh wB'oE j?< fJj ezw feE/ b? e/ ikt/rk ;k~L
;kv/ gfotko, ;wki, d/F ~. s/ d{;o/ gk;/ i/ s[;hI
f;oc ;'ud/ j' s/ ezw BjhI eod/ sK T[; ;'u dk e'Jh
o{g BjhI pDdk sK fco T[; ;'u dk eh wsbp< eh
wB'oE<
s[;hI T[wo d/ fi; gVkn s/ j', pj[sh tkoh s[;hI
i' ;'ud/ j', sK s[jk~ T[; w[skpe ekoiFhb j'D dk
B"itkB d';sK Bkb d' rZbK L
;t?-u/sBk Bkb tkechvkH fFnkw ;[zdo dhgsh
w"ek BjhI fwbdk s/ d{;o/ gk;/ i/eo fJj T[wo, ;'u
ge/oh iK gq"VQ j'D s'I gfjbK, wip{oh t; ezw bJh
Ykj fdZsh iKdh j? sK T[BQK dh ;'u y[zvh j' iKdh j?.
fJj d'j/I tosko/ ;wki bJh ns/ fJ; T[wo bJh
;[ykt/I BjhI jB.
ezw wB[^y dh ftb^yDsk j?. ezw iht irs ftu'I
wB[^y d/ fjZ;/ nkfJnk j?. iht nro d"Vd/-T[vd/ jB,
y[oke dh sbkF bJh nkgD/ nkbQfDnK ftu'I pkjo
nkT[Id/ jB sK T[j nkgD/ ihT{D dk ;wkB i[Nk oj/
j[zd/ jB. Gkt/I T[gobh B}o/, wB[^y th nfijk eodk
B}o nkT[Idk j?, go s[;hI r"o Bkb fXnkB wko e/ d/y'
fe n;b ftu wB[^y f;oidk j?. T[j f;oc e[dos ~
j{pj{ Yzr Bkb BjhI wkDdk, T[;/ soQK ep{b BjhI
eodk. T[j nkgDk e[M T[;kodk-f;oidk j?. fJj
f;oiD Fesh wB[^y dh Bt/ebh j?. xo pBkT[Dk,
egV/ ;hT{D/, ykD-ghD s'I nZr/ n;hI fJe pj[s b`wK
;\o s?n ehsk j?. fJ; f;oiDk d/ ;\o dh p[fBnkd
th B"itkBh dk ;wK j?. f;oiDk dh gfjbh Fos
BthI ;'u ns/ s}op/ eoB dh ukj j?. fJ;/ bJh
B"itkB d';s'! s[;hI ;ko/ jh f;oiDkswe Fesh
Bkb Go/ j'J/ j'.
wB[̂y dh fJe j'o ftb^yDsk j? fe T[j G[Zy bJhl
i' fe wB[̂y dh w{bG{s io{os j?, f;oc nkgD/ tk;s/
jh BjhI GNedk, j'oK tk;s/ th ekoiFhb j[zdk j?.
T[;d/ wB ftu g{oh e[dos d/ fceo bJh fJe e'Bk j?.
w?I fJE/ fJe rZb T[GkoBk ukj[zdk jK fe wB[̂y f;oc
nkgD/ bJh jh BjhI fiT[Idk, T[; d/ nzdo j'oK bJh th
fJe EK j?. T[; dh ;'u ;wkfie j?. ;wki Bkb i[Vh.
fJE/ ;k~ T[goh B}o/ fJj rZb th fto'Xh br ;edh
j?. ;wki ftu i' n;hI d/yd/ jK, n;hI nkgD/ sscZN
fBoD? b?Id/ jK s/ ;k~ eJh tkoh, fJj c?;b/ rbs BjhI
brd/, go r"o Bkb d/yhJ/ sK ;k~ ;sjh Bshi/ fwbd/
jB. fJ; GktBk d/ gqrNkt/ ~, b'eK dk ;fj:'r eoB
dh b'V t/b/, n;hI B"itkBK ~ d/y ;ed/ jK.
wkBth u/sBk
;t?-u/sBk (8) iBtoh-wkou 2012
fJ; ;zdoG ftu, ezw ns/ ;'u s/ e/Ifdqs eod/
j'J/, rZb eod/ jK, wB[̂yh ;]Fhns dh. fi; ~
go;B?fbNh efjzd/ jK. fJe F]; j[zdk j?, fJe
F];hns. F]; dh rZb eohJ/ sK nkgK iht irs dh
bVh ftu wB[̂y jK. wB[̂y j'D d/ Bks/ n;hI d' g?oK s/
yV/ j'D tkb/ iht jK, ;kv/ e'b d' jZE jB, ;ko/ ihtK
s'I tZvk fdwkr j?. wB[̂y d/ s"o s/, fJe iht d/ s"o s/
fJj ;kv/ r[D jB. d[BhnK Go ftu wB[̂y d/ fJj
gSkD fuzBQ jB. go F]; dh F];hns ed'I pDdh j?,
go;B dh go;B?fbNh ed'I T[;odh, pDdh j?< wB[̂y d/
s"o s/ n;hI g?dk jz[d/ jK. ;]Fhns d/ s"o s/ n;hI g?dk
BjhI j[zd/. ;]Fhns g{oh d[BhnK ftu tyoh j[zdh j?.
fJj d/F dh, fyZs/ ns/ y/so dh gSkD j[zdh j?. fJj
ofjD ;fjD, ykD-ghD, ndp ndkp Bkb i[Vdh j?.
fJj ;ko/ ftneshnK dk Bt/ebk gZy j?.
s[;hI nkgD/ nkb/-d[nkb/, nkgD/ fwbD tkb/
b'eK ftu'I, gfotko s'I b?e/ ;e{b, foFs/dkoK iK j'o
b'eK ftu ftFb/FD eoe/ d/y' fe fe;/ dh F];hns
ftu s[jk~ eh GkT[Idk j?< eh fweBkshFh j? T[;
ftu. T[; dh fdZy, egV/ nkfd iK T[; dk p'bD dk
Yzr, T[;dk ;[Gkn, T[; dh ;'u. eh j? nfijk, i' ;k~
gqGkfts eodk j?.
;kvh nkw GkFk ftu, f;nkD/ ne;o efjzd/ B/
fe cbK ftnesh dh ;{os Gkt/I fij' fijh j?, go
;hos pVh tXhnk j?. fJj ;{os ns/ ;hos, fJj F];
ns/ F];hns jh j?.
;{os fezBh e[ wjZstg{oB j?< ;{os ftu n;hI
frDd/ jK¸ eZd-ekm, ozr, bVek iK bVeh j'Dkl
i' ;k~ iBw s'I, e[dosh fwbd/ jB. ;{os ~ fyZu
Gog{o pBkT[D d/ T[gokb/ th j[zd/ oj/ jB s/ j' oj/
jB. ;kvh e'fFF ftu Fkfwb j? egV/, tkbK dh
;zGkb, eohwK, y[;p{nK, jko-fFzrko. s[;hI d/y'. nZi
n;hI fezBh tZX skes, nBoih (sB-wB-XB) ;G
you oj/ jK, nkgDh fdZy bJh. ;k~ wro bkT[D
tkbk e"D j?¸ whvhnk. ;k~ T[j fezBk tZvk ;Zu
brdk j?, i'fe pj[s d/o pknd ;wM nkT[Idk j? fe
T[j fezBk tZvk M{m ;h, co/p ;h. okj s'I GNekT[D
tkbk ;h.
;{os d/ gZy s'I fJe s}opk j'fJnk fe nkw s"o
s/ fe;/ ebk; ftu S'N/ ed dk pZuk, id'I tko-tko
S/fVnk iKdk j? s/ T[; ~ nfj;k; eotkfJnk iKdk
j?, S'N{, frZm{ fejk iKdk j? sK T[j jhD GktBk dk
fFeko j[zdk j?. T[; dh wkBf;esk ~ ;ZN tZidh j?.
go fJj d/fynk frnk fe fiE/ ;ko/ jh fJe' fijh ;{os
tkb/ j'D, frZm/, T[E/ T[BQK dh wkBf;esk ~ e[M BjhI
j[zdk. T[; ~ tko-tko nfj;k; eotkT[D Bkb jh
;hos ftrVdh j?. wB[^y dh ;{os tkb/ r[D, T[; dh
f;oiD Fesh ftu sK jh spdhb j[zd/ jB, id'I
fe;/ dh ;hos dh rZb j[zdh j?. wB[^yh r[DK ~, fit/I d'
b^sK s/ yVDk, d' jZEK Bkb ezw eoBK ns/ fJe tZv/
;ko/ fdwkr Bkb ;'uDk nkfd, F];hns T[;koh d/
;jkfJe ;zd jB. i/eo tZv/ gfog/y ftu ;'uhJ/ sK
;kok gqGkt F];hns dk j?, wB[^y dh ;hos dk.
;hos ~ nkgK ftnesh dk ;[Gkn th efjzd/ jK.
n;hI eJh tko efjzd/ jK fe ftnesh dk ;[Gkn Bow
j?, G'bk j?, y[Zbfdbk j?, nkFktkdh j?, Gkt[e j? s/
d{;o/ gk;/ fBokFktkdh, r[Z;/ tkbk, em'o,
sBkT{g{oB, ekjbk, ;zt/dBofjs, ;[;s nkfd. fco
fJBQK tZy tZy F];hnsK dk fpnkB eoe/ efjzd/ jK-
fJj fJ; dk ;[Gkn jh pD frnk j? iK fJj sK
iwKdo{ jh nfijk j? iK fgT[ s/ frnk j?. wsbp fJE/
efjD s'I Gkt j? fe id'I n;hI F];hns dh rZb eod/
jK, ;[Gkn ns/ ;hos dh rZb eod/ jK sK th n;hI
fJ; ~ gfotkoe, ihB} iK iwKdo{ efj oj/ j[zd/ jK
s/ Bkb jh fes/ Bk fes/ fJj th do;k oj/ j[zd/ jK fe
;[Gkn ;kv/ t; BjhI, fJ; ~ fet/I pdbhJ/, fet/I fJ;
Bkb BfiZmhJ/.
s[;hI nkgD/ nkb/-d[nkb/ Mksh wko e/ d/y'. eh
fJj ;jh BjhI fe s[;hI b'eK d/ ;[Gkn ~ pdbd/
d/fynk j?. s[;hI fJj rZb th b'eK s'I io{o ;[Dh j't/rh
fe gfjbK fJj fJj' fijk BjhI ;h, j[D fJ; dk ;[Gkn
pVk pdb frnk j?. pVk f;nkDk-;kT{ j' frnk j?
iK fiZdh j' frnk j?. s[;hI ;[fDnk j't/rk, i'
nB[Fk;BjhDsk, ek~B Bk wzBD dh rZb fJE/ d/yd/
jK, T[jh F]; e?B/vk-nwohek dh }whB s/ g?o
XofdnK pj[s jh uzrh soQK ek~B gkbD eoB b^r
g?Idk j?. d{o Bk ikJhJ/, i/ fe;/ ~ uzvhrVQ ikD dk
w"ek fwfbnk j't/, gzikp dh ;hwk b`xd/ jh ;ko/ p?bN
gk b?Id/ jB s/ o\sko ftu ofjD b^rd/ jB. fJj
fJB;kB sK T[jh jh jz[d/ jB s/ pdb iKd/ jB, gb
;t?-u/sBk (9) iBtoh-wkou 2012
ftu.
j'o gZyK pko/ nkgK rZb eoKr/ jh, go whvhnk dh
rZb fdZy pdbD ftu nkJh j?, T[j ;kv/ ;[Gkn th
pdb fojk j?, ;kv/ ;tkd, ;kvk fttjko ns/ ;'u
th. fdZy pdbD d/ bJh th, gfjbK ;'u pdbDh
g?Idh j?.
w?I fco tkg; ;{os ns/ ;hos, fdZy ns/ ;[Gkn
tZb gosdk jK. feT[Ife w/ok we;d s[jkv/ Bkb fJe
tXhnk ;'u okjhI, ;wki ftu ekoiFhb j'D bJh
fsnko j'Dk j?. fJ; fsnkoh bJh n;hI eh eo ;ed/
jK, s[jkvh eh G{fwek j?< ;{os ns/ ;hos bJh wK-
fgT[, nfXnkge, j'o t;hb/ fit/I whvhnk nkfd
nkgDk :'rdkB gk oj/ jB, nkgDk ekoi-\o}
fBGk oj/ jB, j[D s[;hI fJ; ftu eh G{fwek ndk eo
;ed/ j'<
F];hns iK ;hos iK go;?BfbNh d/ T[; gZy ~
;wMD dh e'fFF eod/ jK fe wB[^y dh ;ohoe pDso,
jZv, wk;, y{B Xosh d/ fe;/ e'B/ s/ th tyok BjhI j?.
j'o poheh Bkb ejhJ/ sK n;hI 46 eo'w';'w d/ XkoBh
wB[^y, ;koh Xosh s/ fJe' fij/ jK, go ;hos gZy'I, fdZy
d/ ;wkfie gZy'I jh n;hI tZyo/ jK. ;kvk ;[Gkn,
T[mD-p?mD, p'bukb, ndp-ndkp, ohsh-fotki
;G tyo/ jB. ;kvhnK edoK-ehwsK fttjko nkfd
;G ;wkfie-G[r"fbe jB. F];hns T[;koh ftu
ihB} dh G{fwek dk B`po fgZS/ j?. fJj sZE ;kvh fJ;
;wM dh fBFkBd/jh eodk j? fe F];hns pDh-
pDkJh BjhI j[zdh, F];hns pDkJh-T[;koh iKdh j?.
y/so ns/ fyZs/ dk tyokgB, T[; wkj"b ftu pZfunK
dh gotfoF, ftXhts gVQkJh s/ nfij/ j'o ekoBk
eoe/ F];hns T[;odh j?. fJj coe d/F-god/F dk
jh BjhI, fe;/ d/F d/ tZy tZy okiK ftu d/yD ~
fwbdk j?. T[¦soh-dZyDh Gkos dk \oe ;gFN j?.
gzikp s/ jfonkDk d/ b'eK ftu th ;kc tyo/tK
Mbedk j?. ;[Gkn gZy'I wkbt/-wkM/ d/ tyo/t/I th
gSkD/ ik ;ed/ jB.
F];hns T[;koh bJh nfjw G{fwek fe; dh j?
ns/ fJj fWnk tkgodh fet/I j?< fJ; ;tkb ~ ;wM
e/ jh, n;hI, F];hns T[;koB gqsh, p/jso Yzr Bkb
ekoiFhb j' ;ed/ jK. w?I s[jkv/ s'I g[ZSdk fe s[jkvh
f}zdrh ftu nkdoF e"D j?< s[;hI efjzd/ j' wK-fgT[,
nfXnkge, Fjhd Grs f;zx, r[o{ r'fpzd f;zx iK
wdo N/o/;k, fco efjzd/ j' ;fuB s/Id{beo, Fkjo[Zy
ykB, J/Ftfonk okJ/ iK fJj th efj ;ed/ j' fe e'Jh
BjhI< id'I w?I nrbk ;tkb g[ZSdk fe T[j ftnesh
nkdoF feT[I j? sK s[;hI efjzd/ j'- T[j fwjBsh j?,
JhwkBdko j?, fgnko eoB tkbk j?, T[; ftu ;ziw j?
iK nfijk e[M j'o! wsbp j? s[jk~ fwjBs eoBk,
JhwkBdkoh iK ;ziw tor/ r[D uzr/ brd/ jB. s[;hI
fe;/ ~ nkdoF wzB e/, T[j r[D nkgD/ nzdo d/yDk
ukj[zd/ j'. s[;hI T[; F];hns okjhI, nkgDh F];hns
T[;kod/ j'. T[; dk e[M fjZ;k, s[jkvk fjZ;k pD fojk
j[zdk j?.
f}zdrh ftu nkdoF Bk j'D fgZS/ th ekoB jz[d/
jB fe fi; soQK dh ;]Fhns, i' s;tho s[;hI nkgD/
wB ftu T[;koh j?- T[j s[jk~ fwb BjhI ojh. s[jk~
wK-fgT[, nfXnkgeK, B/sktK ftu fes/ Bk fes/
e'Jh y'N-ewh B}o nkT[Idh j?. T[BQK d/ fttjko,
T[BQK dh efjDh-eEBh ftu \oe Mbedk j?. s[jkv/
nzdo p?mh T[BQK dh s;tho ftu so/V g?Idh j?.
nkdoF, fJj F];hnsK, n;hI wB ftu ;wk e/,
n;hI fJBQK ~ u'D eoe/, nkgDk fjZ;k pDkT[Id/ jK sK
n;b ftu fJj ;kvk okj-d;/ok j[zdhnK jB. ;kvh
ukbe-Fesh. ;kvh gq/oDk dk ;o's. w'Nht/FBb
;'o;¥c'o;. nZi id'I n;hI s[jkv/ fujo/ d/yd/ jK, T[;
’s/ itkBh tkbh T[j uwe BjhI j?, T[j skes BjhI
j?, fJe fBokFk dk tksktoB j? sK T[j fJ; bJh fe
fes/ Bk fes/ ukbe-Fesh, gq/oDk ;o's, f}zdrh ~
ukb d/D tkb/ fJziD ftu B[e; j?. sK fJ; jkbs
ftu n;hI f}zdrh dh rsh dk nzdkik uzrh soQK bk
;ed/ jK.
fJE/ fJj rZb ;wMD dh b'V j? fe i/eo
F];hns pDdh ;kv/ nkb/-d[nkb/ s'I j? sK fco T[;
~ s'VD-G'oB tkbk th ;kvk nkbk-d[nkb jh j?.
fJE/ fco fJj th rZb ;wMD tkbh j? fe
F];hns ~ fiE/ iwKdo{ efj e/, Bk-pdbD:'r
efj e/, n;hI e'Jh T[gokbk BjhI eod/, T[E/ T[; ~
nkgD/ tksktoB d/ i[zw/ gk e/, nkgD/ gfotko-;e{b
iK j'o ;wki dhnK okiBhse-Xkofwe ;]Fhns
f;o wVQ e/ th n;hI u[gukg BjhI p?m ;ed/. n;hI
;wMhJ/ fe T[; tksktoB dk n;hI y[d th fJe
;t?-u/sBk (10) iBtoh-wkou 2012
;'utkB, ekoiFhb j'D tkbk fjZ;k jK.
fJBQK gfjb{nK ~ tko-tko T[GkoB dk wsbp
fJe' jh j? fe F];hns dh T[;koh iwKdo{ BjhI j?.
gfotko-;wki dk :'rdkB j? go fJj j[D s[jkv/ jZE
ftu th j?. s[;hI fJ; ~ ;ztko ;ed/ j'.
pZuk g?dk j[zdk j?, T[; ftu wB[^yh ;ohoe r[D
jB. T[j jZv-wk;, y{B-fdb-r[od/ tkbk ;]F j?.
fJe r'b-wN'b, fJe uzr/ B?D-BeF tkbh ;{os j?.
T[; dk ;kjwDk wK-fgT[, G?D-GoktK Bkb j[zdk j?.
T[j d/ydk j?, f;ydk j?. e[M T[; ~ ;[u/s s"o s/
f;ykfJnk iKdk j?. T[; pZu/ d/ pj[s/ s"o-sohe/,
fit/I fet/I ykDk j?, eh gfjDBk j?, fe; soQK tZfvnK
Bkb rZb eoBh j?, ;G f;ybkJh ’s/ fBoGo eodk j?.
s[;hI gfotkoe wkj"b s'I w[zv/-e[Vh dh gotfoF ftu
\oe wfj;{; eo ;ed/ j'. e[Vh ~ T[uh nktk} ftu
p'bD bJh tofink iKdk j? s/ w[zfvnK ~ rZb-rZb
s/ o'D bJh N'fenk iKdk j?. fgT[ wK ~ o'} r[Z;/ j[zdk
j?, e[ZNdk th j?, wK u[Zg ofjzdh j?. bVek-bVeh fJj
;[Gkn d/y e/ ngDkT[Id/ jB.
fJe Gok, d{;o/ ~ e[ZN/ sK fgT[ ftu g? e/ d{;o/
bVe/ ~ nkgD/ ;kjwD/ EZgV wotkT[Idk j? s/ T[; pZu/
~ y[F eodk s/ j[zdk j?. wsbp n;hI f;yk oj/ j[zd/ jK
fe wko e[ZN dk itkp wko e[ZN j?. gfjbh tkoh id'I
fJe Gok d{;o/ ~ e[ZNdk j? sK fgT[ T[; ~, fJ;
fttjko bJh ;wMkT[Kdk BjhI, ;r'I T[e;kT[Idk j?.
fJj rZbK w?I sK eo fojk jK fe n;hI ;wM ;ehJ/ fe
;kvh ;]Fhns fet/I pDdh j? s/ j[D T[j pD e/ feE/
gj[zuh j?! bVe/-bVeh dk \oe ;?e;-nXkfos BjhI
j?. ;bkJh-eYkJh, p[DkJh, o;'Jh nkfd bVehnK d/
iwKdo{ iK ;ohoe r[D BjhI jB. d[BhnK ftu ;G s'I
tXhnk N/bo ns/ e[Ze g[oF j'J/ jB. fJj ;G ;wkfie
f;ybkJh dk tyo/tk j?. ;oho ftfrnkB d/ gZy s'I
bVeh d/ rb/ dk nktk} :zso, w[zfvnK tork jh
j[zdk j?. T[j th T[¦uh p'b ;edh j?, uhy ;edh j?. T[;
dh u[Zgh, ;kv/ ;wki dh f;ybkJh dk fjZ;k j?.
fszB ;kb dh T[wo s/ pZuk v/-p'ofvzr, eo?u,
nKrBtkVh, Bo;oh nkfd fes/ ikD brdk j?. fJE/
T[; Bkb d' uhiK BthnK i[VdhnK jB. nfXnkge
ns/ jwT[wo ;kEh. fJBQK d'jK d/ wkfXnw Bkb T[;
dh f}zdrh ftu dkyb j[zdk j?- fB:wK dk ftXhts
gkbB, fi; ~ s[;hI fvf;gbB iK nB[Fk;B efj
;ed/ j'. fJE/ nkg;h ;fj:'r dh F[o{nks j[zdh j?.
pZfunK bJh y/v dk fJjh wjZst j? fe ;ko/ ;fj:'r
eoBk f;ZyD. nkgDh }[zw/tkoh ;wMD. nkgD/ ezw ~
fBGkT[D. fB:w nB[;ko. y/v Gkt/I pZuk xo/ th fojk
j[zdk j? nkgD/ j'o G?D-GoktK Bkb. wK-fgT[ th
;fj:'r eod/ jB. go v/-p'ofvzr iK nKrBtkVh
ftu T[j ;wMdk j? fe T[; dh nfjwhns j?. T[j
nkgDh G{fwek¥}[zw/tkoh iK fwfbnk j'fJnk ezw
fBGkT[Id/ j'J/, nkgD/ nkg ~ ;orow w?Ipo wfj;{;
eodk j?. nfXnkge Gkt/I e[M-e[M wK fgT[ tkbk
nfj;k; eotkT[Idk j?, go fJE/ nfXnkge ftXhts
f;ybkJh d/ j'o gfjb{ fit/I nZyo, frDsh iK
eftsktK nkfd th f;yk fojk j[zdk j?.
;e{b d/ w[ZYb/ fdBK ftu nfXnkge j'o
f}nkdk wip{s F];hns d/ s"o s/ i[Vdk j?. fJE/
GkFk, rfDs, ftfrnkB dh gVQkJh okjhI nfXnkge
fJe frnkBtkB ftnesh brdk j?. fJE/ T[j
w[bKeD eodk j? sK fJ; Bkb F];hns dk nkgDh
gSkD Bkb gZy j'o T[Godk j?.
;e{b dh ;e?Ivoh ebk; ftu dkyb j' e/, fJe
Bt/I gVkn dh F[o{nks j[zdh j?. fJ; T[wo s/ T[j
e[dos ns/ ;wki d/ G/sK ~, T[BQK ekoiFhb,
fWnktK d/ fB:wK ~ ;wMD :'r jz[dk j?. T[j wB[^yh
edoK-ehwsK ~ th ;wMD-gSkDB :'r j[zdk j?.
gfjbK T[j fgT[ d/ efjD s/ pkjo yV/ ftnesh ~
efj ;edk j? fe fgsk ih efjzd/ B/ T[j xo/ BjhI B/.
go fJ; T[wo ’s/ M{m p'bD s'I fJBeko th eo fdzdk j?
s/ Bkb gfotkoe tksktoB ftu M{m ~ ;Zu pDk e/
th g/F eoB d/ :'r j' iKdk j?.
fJ; T[wo dh ;'u ftF/bFD eoB tkbh, ;tkb
eoB tkbh, ;tkbK dk jZb b^GD tkbh, e[M eoB
tkbh j'D brdh j?. fJ; T[wo s/ pZuk fJe ;zg{oBsk
tZb, nk}kd j'D tZb, wK-fgT[ iK j'o tZfvnK s'I
tZyoh fdZ;D tkbh F];hns tZb T[;odk j?. T[j
ukj[zdk j? fe T[; dh gSkD fgT[ eoe/ Bk j't/, nkgD/
eoe/ j't/.
fJj T[wo s[jkvh j?, fi; Bkb w?I ;zp'fXs j' fojk
jK. fi; soQK w?I gfjbK fejk, s[;hI wK-fgT[, G?D-
GoktK, tZv/ tv/fonK, nfXnkgeK d/ gqGkt j/m'I b`x/
;t?-u/sBk (11) iBtoh-wkou 2012
j'. T[BQK B/ s[jkvh F];hns T[;koh ftu fJe fjZ;k
gkfJnk j?. s[;hI T[; ~ uzrh-wkVh fBrkj s'I iKu-
gVskb eo ;ed/ j', T[; dh g[D-SkD th eo ;ed/
j'. fJj g[D-SkD tkbh gqftosh, j[D s[jkvh
;]Fhns ftu j?. s[;hI T[; ~ wfj;{; ehsk j't/rk,
io{o ehsk j't/rk. s[jk~ eJh tkoh wK-fgT[ d/
fttjko ’s/ fyZM nkJh j't/rh, s[jk~ nfXnkge th
eJh gZy'I p[o/ b^r/ j'Dr/. d/F ~ b[^ND tkb/ B/sktK
dhnK ]poK ;[De/ th s[;hI r[Z;k uVQkT[Id/ j't'r/. T[j
gqshfWnk do;kT[Idh j? fe s[;hI nkb'ue,
ftFb/FDekoh, toskfonK dh g[D-SkD eoB tkb/
j' oj/ j', s[;hI B"itkB j' oj/ j'. nZi s[;hI fJ;
ekpbhns tkb/ gVkn ftu'I b`x oj/ j'. fJ;
ekpbhns, fJ; nkb'uBkswe r[D, fJ; soQK dh
;'u B/ jh s[jk~ nZr/ b? e/ ikDk j?.
i' x/ok s[jk~ iBw d/ gfjb/ fdB fwbdk j?, T[j
j"bh j"bh tZXdk j?, tZX fojk j?. T[; ftu e'Jh i[Vdk
j?, e'Jh pkjo fBebdk j?. fJe tkoh fco fJj rZb
T[GkoBk ukj[zdk jK fe ;]Fhns pDdh j?. fJ; s'I th
j'o ft;Eko ftu ejhJ/ sK fJj y[odh, N[ZNdh j?.
pDB d/ Bkb-Bkb pdbdh th j?. fJ; XkoBk ftu
e'Jh skes BjhI fe fJj gZeh pD rJh j? s/ j[D pdb
BjhI ;edh.
s[;hI ed/ nkgDh F];hns ~ N[ZNd/-G[od/
wfj;{; ehsk j?< fJj pVk ;{yw fijk nfj;k; j?.
s[jkvk e'Jh ebk;c?b', jwT[wo, ;kEh d';s ftSVdk
j? iK s[;hI ftSVd/ j', s[jkvk wB T[dk; j' iKdk j?,
feT[I< feT[Ife e'Jh T[j ;]F i' s[jkvh ;]Fhns dk
fjZ;k ;h, d{o j' fojk j?. fe;/ j'o B}dheh, jowB
fgnko/ dk fJ; d[BhnK s'I ftdk j'Dk, fe;/ ~ fezBk
s'Vdk j?< n;hI fBokFk d/ jB/o/ ftu ub/ iKd/ jK.
t?;/ th ne;o n;hI efjzd/ jK, ‘w/ok wB s'V #sk nZi
T[; B/ iK nZi cbK nfXnkge s'I w/ok Go';k ysw j'
frnk.’ don;b fJj ;kvh F];hns ftu so/V jz[dh
j?, fJj ;kvh ;]Fhns dk G[o ikDk j?. fco j"bh j"bh
n;hI T[; dh w[ozws tb tXd/ jK. ;kvh F];hns
pDh, fco N[ZNh, G[o rJh s/ n;hI w[ozws th ehsh.
id'I n;hI nZi pj[frDsh ftu fBokFk-T[dk;h
dh rZb eod/ jK, s[jkv/ fujo/ dh o"De dh rZb eod/
jK sK n;hI G[oh j'Jh F];hns dh rZb eod/ jK. fJj
G[oBk, w[ozws dh jZd ftu j?. N[ZNh F];hnsK ~ GoB
bJh, i'VB bJh, fJe tXhnk F];hns dh b'V j?.
id'I gfotko, ;e{b, ;wki, d/F ftu e'Jh F];hns
i'VD tkbh BjhI fwb ojh, s'VD tkb/ fwb oj/ B/ sK
fco F];hns j"bh j"bh N[ZNdh j'Jh yzvo pD iKdh j?,
y'ybh j' iKdh j?. F]; j[zdk j? iht ftfrnkBe
F];, s/ j[D T[; dh ukbe Fesh rkfJp j[zdh j?.
F];hns d/ N[ZND-pdbD d/ gZy ~ ikBDk, fJ; rZb
s'I th wjZstg{oB j? fe F];hns ~ Bt/I Yzr Bkb
T[;kfonk ik ;edk j?, fJ; ~ pdbDk nkgD/ jZE
ftu j?. fJj ;kvh nkb/-d[nkb/, ;k~ fwbD tkb/
b'eK Bkb ;zGt j[zdk j? s/ fJj fwbDk-i[bDk, ;koh
T[wo ikoh ofjzdk j?. fJjh jkb F];hns pko/ j?. fJE/
fJj rZb tyoh j? fe n;hI fJj Xko bJhJ/ fe j[D eh
eoBk j? pdb e/, pj[s ;wK NZg frnk, j[D pkeh th
b`x ikt/rk.
w?~ fJe B"itkB, seohpB 27-28 ;kb dk
fwfbnk, T[dk;-fBokF. efjzdk, ‘nZXh T[wo w[Ze rJh
j?. fezBh e[ T[wo j? nZi ebQ.’ ;k~ fJ; gZy'I th G[b/yk
j?. T[wo n";sB 70 ;kb j?. 27-28 ;kb ftu, w?I
g[ZSdk, s[jk~ nkgD/ pko/ ;wM ed'I nkJh j?< fJjh
e'Jh 4-5 ;kb gfjbK. s[;hI nkgDh ;'u Bkb ni/
w;K 5 ;kb fpskJ/, s[;hI seohpB 40 ;kb j'o
fpskD/ jB, fBokF j'D tkbh rb BjhI j?.
F];hns T[;koh d/ fJ; gZy ~ fJE/ ;w/Nd/ j'J/,
fe fJ; ~ pdfbnk, ;'fXnk, ;ztkfonk ik ;edk j?.
s[;hI T[wo d/ fi; gVkn s/ gj[zu/ j', s[;hI nkgDh
F];hns ~ ftuko e/, ftFb/FD eoe/, fJ; ~ uzr/ok
pDk ;ed/ j'. s[;hI fJ; d/ :'r j'. j[D s[jkv/ ftu
nkgDk okj-d;/ok pDB dh ;woEk j?. fJ; ;woEk
dh gSkD eoBk jh ;t?-u/sBk j?. fJE/ w?I fJ; gZy s'I
ikD{ eotk fdnK iK fJFkok eoBk ukj[zdk fe ;wki
ftu n;ktKgB j?, Bkpokpoh j?, nwho-rohp dk
gkVk j?. fJj Bkpokpoh ns/ nwho-rohp gkV/ d/ j'o
nB/eK gqGkt B/, gVQkJh jkf;b Bk eo ;eDk fJe
nfjw gZy j?. fJj ;ko/ F];hns T[;koh Bkb i[V/
wjZstg{oB gZy jB. fJBQK d/ ft;Eko ftu Bk iKdk
j'fJnk, fJE/ we;d j? fe s[;hI nkgDh fJ; T[wo dh
skes ~, fJ; gVkn dh ;woEk ~, nkgD/ Yzr Bkb
fJ; sohe/ Bkb T[;ko', fi; d/ bJh s[;hI fsnko th
j', ekpb th j', sK i' ;fEsh tZX s'I tZX ;kthI j' ;e/.
Y
;t?-u/sBk (12) iBtoh-wkou 2012
okj/ okj/ iKfdnK Xh B/ nkgDh wK ~ ;tkb
ehsk, ‘Bh wK! ehjd/ rÿ ’u eh gkfJnk<’ wK nZr'I
efjzdh, ‘J/j' fijhnK d/ rÿ ’u J/j' fij/ Jh jz[d/ nk.’
gzikph fJ; ;w/I eJh c'eN eowK ’u c;/ j'J/ jB,
BfFnK ’u, wkVh f;nk;s ’u, c?FB-gq;sh ’u, c}{b
dhnK o;wK ’u, p/b'V/ MrfVnK ’u s/ tZvh gZXo ’s/
tfjwK GowK ftu thHHHH. wZeVh nkg/ ikÿk sD e/,
fco T[;/ ’u Jh c;h b^sK pkjtK wkodh ]sw j' iKdh
j?. nZi gzikphnK dk th fJj' jkb n?.
nkgD/ w[Zy ftF/ tZb nkJhJ/ sK gfjbk ;tkb fe
tfjw-Gow eh jB< fJ; dk ;gZFN fijk T[¦so
Grs epho ih d/ c[owkD s'I fwb iKdk j?L
wkXt/ fejk ejhn? Gqw n?;k>
i?;k wkBhn? j'fJ B s?;k>
(;'ofm epho, gzBk 657)
Gow eh j?, i' wzB oj/ jK T[j j? BjhI. fJj
f}nkdkso wB dh ebgBk, gquZbs b'e ftFtk;
nfrnkBsk s/ fJ; s'I g?dk j'fJnk vo j?. fit/I jB/o/
ftu oZ;h ~ ;Zg ;wM b?Dk, oks d/ jB/o/ ftu ntkok
vzro d/y e/ G{s gq/s dh ebgBk eo b?Dh, fe;/ Gb/
g[oF d/ neko ~ th u'o vke{ ;wM b?Dk, nkgD/ g?o
d/ yVke s'I nkg vo ikDk. Gkt tfjw iK Gow fJe
jB/ok j?, nzXeko j?. fJ; ~ ;z;koh sb ’s/ efj bU
fe nfrnkBsk j?. T[go'es ;G vokT[DhnK t;sK
ukBD ftu iK fdB t/b/ BjhI vokT[IdhnK sK ;gZFN
j' frnk fe ukBD iK o'FBh frnkB dk gqshe j?.
j[D d{ik ;tkb j? fe fiBQK-fiBQK GowK s'I
gzikph b'e vod/ jB, eh fJj Gow n;hI g?dk ehs/
jB< pj[s ;ko/ tfjw-Gow sK ;kv/ ;kfonK d/ iBw
b?D s'I gfjbK th gzikphnK ftu w"i{d ;B.
d{i/ ;tkb dk itkp fJj j? fe jo fyZs/ d/
;fGnkuko ftu nB/e soQK d/ tfjw-Gow jz[d/ jB.
tes Bkb e[M e[ ;wki SZvdk iKdk j? ns/ eJh Bt/I
th Fkwb j' iKd/ jB. gzikp d/ fyZs/ dh rZb eohJ/ sK
S'Nh fijh x[zvh ;kv/ eJh GowK dk jb eo fdzdh j?.
gzikp ftu jh Sgko d/ w/b/ ’s/ ;ZgK dh g{ik jz[dh j?,
tfjwK-GowK #u c;/ gzikphvkH fJzdoihs f;zx r'r'nkDh
nkw fgzvK d/ b'e ;Zg wko fdzd/ jB s/ Ffjoh b'e
d/tsk ;wM e/ wZEk th N/e fdzd/ jB. Gkt/I nZi nB/eK
Nkg{nK ftu fJj ;Zg ykD tkbh t;s{ th ;wfMnk
iKdk j?. fJjBK ftu'I |bs e"D j?< ;fGnkukoe s/
;wkfie B[es/ s'I e'Jh th |bs BjhI j?. ;kfonK dk
Gow tZy-tZy j?. fJ; Gow ~ frnkB d{o eo/rk fe
fJjdhnK gZuh ;" ikshnK jB s/ fJjBK ftu'I gzi-
d; gqshFs ;Zg }fjohb/ jz[d/ jB. r[Zrk g{iDk fwZE
eEk s/ tfjw j?. }fjohbk ;Zg vzr wkoB'I pki BjhI
nkt/rk. fJj~ wZE/ N/eD dh b'V BjhI. u{j/,
feobhnK, wZyhnK, wZSoK dh soQK fJj th fJe iht
j?.
tfjwK-GowK dh i/eo gzikp ftu frDsh eohJ/
sK pj[s ]soBke j?. wzrb, tho, FBh, gzueK,
;okX, j'bhnK, ;{oi rqfjD, uzdowk rqfjD, fEsK,
tko, gKX/ gZsohnK, izso-wzso-szso, Xkr/-sths,
N{Dk-NkwD, ekbk fJbw, fdFktK d/ Gow, wZE/ b^rD
d/ Gow, fpZbh okj eZN rJh, e[Zsk ezB fcNe frnk,
b`podko-gzvs-M'Nk b^r frnk, ykbh xVk N'eok
wZE/ b^r frnk, ;{se-gkse s/ fJ; s'I f;tk iBw
;z;eko ;w/I, ftnkj ;z;eko ;w/I, fwqse ;z;eko ;w/I,
fco epoK-wVQhnK dh g{ik, iht izs{nK s'I b? e/ G{s
gq/s nkfd GowK dk Gzvko Gfonk j?.
i/ v{zxk nfXn?B eohJ/ sK GowK d/ g?dk j'D fgZS/
fszB gqeko dhnK FeshnK ezw eodhnK jB. gfjbk
g[ikoh tor i' b'eK ~ vok e/ nkgDk jbtk wzvk
ubkT[Idk nkfJnk j?. fijBK dk gZek fwFB, ‘o'Nh
ykT[ FZeo Bkb-d[BhnK b[^N' weo Bkb’ ;h s/ j?. d{ik
ekoB ;fGnkukoe gqGkt j? Gkt fe fe;/ fyZs/ d/ b'e
fJ; fgZS/ f;Zfynk iK n;b ekoB sK G[Zb u[Ze/ jB go
nZyK whu e/ fpBk dbhb s'I wzBh ik oj/ jB. shik jo
fys/ d/ ftneshrs s/ fJbkekJh gqGkt th jB fit/I
y/sK-pzB/, SZgV, FwFkBxkN, nze, ;EkB nkfd.
gzikp dh rZb eohJ/ sK fJE/ jo S'Nk pZuk e'e'
iK wkT{I dk BK b?D ’s/ vodk j? iK vokfJnk iKdk
j?. id T[jh pZuk f;nkDk j' iKdk j? sK T[;~ ;wM
;t?-u/sBk (13) iBtoh-wkou 2012
g?Idh j? fe ‘e'e'’ sk rkbVQ ~ efjzd/ jB s/ ‘wkT{I’
nkw s"o ’s/ fpZbh ~ fejk iKdk j?. rkbVQ s/ fpZbh
e'Jh vokT[D tkb/ iht BjhI jB, go e'e' s/ wkT{I
Fpd pZfunK ~ vokT[D bJh tos/ iKd/ jB. fJ;/
soQK gzi e[ ;kb dk pZuk fpZbh s'I voB'I jN iKdk j?
go gzdoK ;'bQK ;kb dh T[wo/ T[j J/;/ d/ okj eZND s'I
voBk F[o{ j' iKdk j? feT[Ife gzikph ;fGnkuko ftu
fpZbh dk okj eZNDk nF[G wzfBnk iKdk j?. fJj F[G-
nF[G j? e[M BjhI go jo fyZs/ d/ b'eK B/ nkg'
nkgDhnK ;'uK s/ ;wki #u xNhnK xNBktK ~ w[Zy
oZy e/ fwZE }o{o fbnk j?. Gkos ftu nopK o[gJ/ dk
bkNohnK dk Xzdk, N/t/, wzBsK wBkT[IsK s/ ;[ZyK
bkj[D dk tgko fJjBK ;'uK d/ ;jko/ uZb fojk j?.
j[D nrbk ;tkb j' ;edk j? fe J/B/ tfjw-
Gow :edw sK BjhI gquZbs j'J/< fpbe[b ;jh j? fe
fJjBK d/ gogZe j'D ftu b`pk ;wK b^rk j? s/ ikDr/
th j"bh-j"bhHHH. ftneshrs s/ ;w{je Gow b``p/ ;w/I
’u gZed/ jB. ghVQh-do-ghVQh fJjBK ~ y[oke fwbh
j?. frnkB o{gh ukBD Bkb fJj d{o j'Dr/.
j[D fJjBK d/ fJbki tZb nkJhJ/ sK r[opkDh
ftu fJjBK dk ;G s'I tZvk fJbki j?. ;qh r[o{ BkBe
d/t ih B/ id d[BhnK dk GowD ehsk sK T[jBK
Gkosh s/ ftd/Fh ;fGnkuko ~ B/V/ j' e/ ikfDnK.
d;K ikfwnK ftu BkBe i's frnkB d/ gqekF okjhI
nfrnkBsk d/ jB/o/ dk fJbki eodh j?.
i/ ‘;" jZE oZ;k f;o/ s/ rzY’ tkbh rZb eohJ/ sK
f;Zy ;wki sK r[o{ ;kfjpK B/ w[od/ g{iD s'I, w[od/
fynkbK s'I s/ w[ofdnK d/ G? s'I fuo'eDk jh w[es
ehsk j'fJnk j?. feT[Ife n;hI fJe nekb d/ g[ikoh
jK s/ T[j Fesh fBoGT[ s/ fBot?o j?. f;Zy ;wki
bJh r[opkDh s'I tZvk e'Jh wzso BjhI j' ;edk. gqgZe
fJokd/ s/ fdqVQ ftFtk; dh ;wki ftu ewh }o{o
B}o nkT[Idh j? fe c}{b d/ tfjwK GowK dh ;ZukJh
~ e[M fjZ;k ;wM BjhI ;fenk. r[opkDh ftu nfij/
c'eN eowK ~ gkyzv eow efj e/ ;k~ ;[u/s ehsk j?.
;qh r[o{ BkBe d/t ih c[owkT[Id/ jB fe szso-wzso
fij/ gkyzv ~ n;hI e[M BjhI ikDd/ feT[Ife gowkswk
dk Bkw ;kv/ fjod/ ftu j?.
s`s[ wzs[ gkyzv[ B ikDk okw fod? wB[ wkfBnk>
(;{jh wH 1, gzBk 766)
gkme bJh fJj ikDBk th }o{oh j? fe izso-
wzso-szso ftZfdnk eh j?< GkJh ekBQ f;zx BkGk ih
B/ wjkB e'F ftu fbfynk j?, ‘izso j? N{Dk, wzso
fe;/ ekoi f;ZXh bJh igD:'r Fpd s/ ‘szso’ N{Dk
NkwD eoB dh gqfefonk j?. fJ;/ ~ Gkos ftu ekbk
fJbw fejk ikdk j?. ekb/ fJbw dhnK g[;seK
fBo'b jk;'jhDhnK eftsktK jB. gzuw gksFkj ih
B/ r[opkDh dh wfjwk s/ ;otT[¦usk ~ dZ;fdnK
;wki ~ ikros ehskL
okw Bkw i' iB ig? nBfdB[ ;d ikr?>
s`s[ wzs[ Bk i'jJh fss[ uky B bkr?>
(fpbktb wH 5, gzBk 818)
fJ;/ dk G/d d;w gksFkj ih B/ ikg[ ;kfjp
pkDh ftu y'fbQnk j?L
Bw' wzsq wzs`q> Bw' i`sq i`s`q>
Bw' fJ;N fJ;N/> Bw' s`sq s`s`q> (ikg[ ;kfjp)
gzikphnK ftu fJe j'o ]soBke g{ik j? epoK
wVQhnK ’s/ Fokp ns/ d[ZX yho dhnK ;[ZyDK. BF/VhnK
s/ tgkohnK B/ BfFnK T[¦go Xkofwe wzBsK wzBkT[sK
dk b/pb bk e/ nkgDk |bpk gk fbnk j?.
pdfe;wsh fJj j? fe B^p/ gqshFs f;Zy ;wki fJ;
Gow gkyzv ftu T[bM frnk iK T[bMk fbnk j?. r[o{
;kfjpK dk c[owkD j?L
d[fpXk B gVT[ jfo fpB[ j'o[ B g{iT[ wV? w;kfD B ikJh>
fsq;Bk okfu B go xfo iktk fsq;Bk Bkfw p[MkJh>
(;'ofm wH 1, gzBk 634)
fJ;/ ;zpzXh d;w/F fgsk ih dk T[gd/F j?L
g{oB gq/w gqshs ;i?, pqs r'o wVh wN G{b B wkB?>
(d;w rzqE, gzBk 712)
iK i' jo o'} n;hI ;PZ:/ gVQd/ jK sK ;k~ p[ZsK s/
fwqseK dh g{ik eoB s'I ;ysh Bkb tofink j?L
e'T{ p[skB e' g{is j? g;[ e'T{ fwqskB e' g{iB XkfJU
e{o fWnk T[ofMU ;G jh ir ;qh GrtkB e' G/d[ B gkfJU>
(sPgq;kfd ;PZ:/, gksH 10)
fJ; ftu ;okX, fwqse d/ Gow, epoK, wVQhnK,
o'v/ Fkj, ekb/ wfjo, ekbk ;zfxnk s/ T[; ;G ;EkB
nk iKd/ jB fiE/ fiE/ d[ZX, yho, Fokp, pZeo/, SZso/
uVQkJ/ iKd/ jB. fJj thuko eoBk pDdk j? fe fJj
;koh g{ik dh ][oke gzi G{se ;oho dh ][oke j?, fJj
nkswk dh ][oke BjhI j?. F{ro o'r Bkb wo/ j'J/
;t?-u/sBk (14) iBtoh-wkou 2012
p}[or d/ ;okX th yho eVkj s/ b^v{ ib/phnK Bkb
jh ;zg{oB ehs/ iKd/ jB. i/eo fJj ;kok e[M w[od/
iht se gj[zudk j? sK fco fJj g[zB dk ezw BjhI ;r'I
gkg j? feT[Ife yzv ykDk nfij/ p}[orK bJh }fjo
;wkB j?.
fJ; ;w/I gzikp ftu eo'VK o[gJ/ dk tXhnk
tgko Gow gkyzv d/ BkT[I ’s/ uZb fojk j?. N/t/,
gZsohnK, wzrbhe, F[G-nF[G, wj{os, brB, rqfj
ukb nkfd phwko wkBf;esk bJh p'M jB ns/ F?skB
wkBf;esk bJh p'M/ (i/pK) GoB dk Yzr jB. J/E/
Gkt/I ;[nkj dhnK g[VhnK t/u bT[, ekb/ Xkr/ t/u
bT[, SZgVK dk gkDh, johnK bkuhnK, Bkohnb, fJj
;G w'Nk g?;k fdzd/ jB. iK fco ;" dk fuwNk s/ gzi ;"
dk Y'b b? bT[, wzrb-tho u"Ieh bkT[Dh F[o{ eo fdT[
sK wkBf;e o'rhnK dk xkNk BjhI j?.
nzs ftu fJe rZb fXnkB wzrdh j? fe ;kv/
;wki ftu wB'-Fesh, wB'-o'r, wB'-fteko nkfd
pko/ e'Jh rzGho ikDekoh BjhI j?. wkBf;e o'rhnK ~
n;hI G{s-gq/s fuzpVBk, e[M ehsk eokfJnk, p[oh
SkfJnk nkfd dk Gow gk e/ EK EK bJh fcod/ jK.
gzikp dh nkpkdh 2011 dh iBrDBk nB[;ko d'
eo'V ;skjm b^y j? s/ gzi ;kb gfjbK dh fog'oN
gVQhJ/ sK gziskbh b^y d/ eohp fJeZb/ gzikp ftu
wkBf;e o'rh jB. S'N/ fij/ ;{p/ ftu gzikj b^y b'e
wkBf;e o'rh j'D sK s[jk~ jo n?o/-r?o/ ;EkB ’s/ th
GhV fwb jh ikt/rh.
sZs;ko ’s/ nkJhJ/ sK wB[^y Fpd wB s'I jh
pfDnK, ‘wB tkbk, ;'u tkbk, neb tkbk.’ fJ; d/F
ftu sB d/ gfjokt/, ][oke s/ o'rK pko/ ;kvh seVh
gj[zu j? go wB d/ fFzrko, ][oke s/ o'rK pko/ Bkwkso
fijh ikDekoh j?. fi; ;wki ftu nB/e Gow-
gkyzv jB, T[E/ fJ; soQK d/ b'eK d/ wB dk fFzrko s/
][oke th Bht/I gZXo dh j?. fJjBK d/ fJbki bJh jo
wK-pkg, nfXnkge, gqukoe, b/ye, rzqEh, iE/pzdh
dk frnkBtkBk j'Dk }o{oh j?. ;kv/ d/F ftu
pj[frDsh phwkoh dk BjhI, ;r'I b^SDK dk fJbki
ehsk iKdk j?. fJ;/ bJh o'r tXd/ ik oj/ jB.
fJ; d/ bJh ;t? u/sBk (nkg/ dk frnkB) ;t?
fuzsB, ;t? ftFtk; j'Dk nfs }o{oh j?. wB dh
szdo[;sh bJh f;Zy ;wki pkDh gVQ/ s/ Go';k th oZy/.
jo ;wZf;nk ~ sfj se ikDB dh e'fFF eo'. uVQdh
ebk tkb/ fynkb, nkFktkdh B}ohnk, ;opZs d/
Gb/ tkbh ;'u wB[^y ~ uzrk pDkT[Idh j?. p/b'V/ Fze/,
fuzsk, Jhoyk, d[fpXk ;G Yfjzdh ebk tZb b? iKd/
jB. d;K Bj[znK dh feos eoBh s/ o[M/tK }o{oh j?.
fiE/ ik e/ ;kvhnK ;kohnK e'fFFK, jhb/ t;hb/ jko
iKd/ jB T[E/ GkDk wzBDk wB'ftfrnkBe nkXko th
j? s/ r[owfs gq/oBk th fJj j?. tfjw-Gow
;fGnkukoe fgS'eV s'I b? e/ ftneshrs ;'u d/
p/b'V/ vo jB. vo ed d{o j'Dr/, fJ; dk T[¦so r[o{
;kfjpK B/ r[opkDh ftu fdZsk j?L
fiB fBoGT[ fiB jfo fBoGT[ fXnkfJnk ih
fsB ek GT[ ;G[ rtk;h> (nk;k wH 4, gzBk 11)
id vo ofjs gqG{ dk Bkw btKr/ sK vo d{o
j'Dr/. r[o{ ek frnkB nfrnkBsk d/ jB/o/ ~ d{o
eo/rk.
fiT[ nzX/o? dhge[ pkbhn?
fsT[ r[o frnkfB nfrnkB[ sikfJ>
(f;oh okr[ wH 3, gzBk 39)
fit/I jB/o/ ftu dhtk pkb bJhdk j? s/ T[j
ukBD jh ukBD eo fdzdk j?, fJ;/ soQK id r[o{ dk
frnkB j't/rk sK nfrnkBsk dk jB/ok nkgD/ nkg
d{o j' ikt/rk. fJjdk Gkt fJj th j'fJnk fe jB/o/
dh e'Jh j'Id BjhI pZ; ukBD dh |?ojk}oh j?. fJ;/
soQK nfrnkBsk dk jB/ok j? s/ gzikphnK ~ frnkB
o{gh dhge pkbD dh b'V j?.
;qh r[o{ r'fpzd f;zx ih d/ fJjBK puBK d/ Bkb
;wkgsh eod/ jK fe fJ; sB ~ Xhoi dk xo pDkT[
ns/ ftu p[ZX o{gh dhge ibkU. wB o{gh jZE d/ ftu
frnkB o{gh pYBh (MkV{) geV' s/ eksosk
(ekfJosk) dk fBezwk e{Vk j{zM e/ f;ZN fdT[. fJj
vog'eg[D/ dh SZN gzikphnK ~ ][d bkj[Dh gt/rh.
c[owkB j?L
Xhoi Xkw pBkfJ fJj? sB
p[fX ;[ dhge fiT[ T[finko?>
r:kBfj eh pYBh wBj[ jkE[ b?
eksosk e[stko p[jko?>
(;qh d;w rzqE, gzBk 570)
Y
;t?-u/sBk (15) iBtoh-wkou 2012
B"itkBK dk ;wki ftu gqtkj eDeK d/ y/sK
tKr j?. eDeK ns/ XhnK-g[ZsoK d/ g{o, ihtB dk
;\o fBozso ikoh j?. phi ~ Bow y/s fwb/, fwZNh dh
r'd f;bQh s/ fB^xh j't/, g[zrod/ phiK ~ y[okeh sZsK
dh r[VQsh fwb/, gkDh ns/ ykdK ;w/I f;o fwbdhnK
ofjD. fJj fe;kB dk eosZt j?. B"itkBK ~ pugB
dk bkv fgnko fwb/, w[ZYbh f;Zfynk dk wkfXnw wK
p'bh j't/, nfXnkge d';sK, wkfgnK ns/ ofjpoK
dk ;[w/b j'D. uVQdh itkBh y/vK y/v, oZi e/ gVQ/,
Fkw se ;oho s/ wB d't/I EZe ikD, fdB fSgfdnK
jh fiZE/ p?mD T[E/ jh BhId nk ikt/. itkB j' oj/
ftukoK ~ ;kfjs dh nrtkJh fwb/, uzr/ ekfbiK
ftu gVQkJh j't/ s/ B"eoh iK ezw dh nk; pZM ikt/.
fJj eosZt wkfgnK, nfXnkgeK s/ gqpzXeK dk j?.
eDeK d/ y/s gkbD bJh e[dos s/ ekfwnK B/ n"y/
jkbksK ftu th nkgDk o'b ;\bsk g{ote
fBGkfJnk j?. go n;hI B"itkBK ~ bkv fgnko,
uzrh f;Zfynk, y/v, B"eohnK, ezw s/ ;/X d/D ’u'I p[oh
soQK T[esk rJ/ jK. x'o fBokFk d/ jkbksK ftu
n;hI T[BQK ~ T[BQK d/ ofjw eow s/ jh SZv fdZsk j?.
;wki d/ fBokFkiBw jkbks jh T[BQK dh nrtkJh
eoB b^r/ jB. gqqKs d/ w"i{dk ftZfdne, nkofEe s/
o[}rko d/ jkbks T[BQK s/ rzGho jwb/ eo oj/ jB.
T[j }ywh j' oj/ jB, fJBQk }ywK ekoB T[BQK ~
p[yko ofjD b^rk j?. w?I ;theko eodk jK fe fJj
fbys }ywK bJh wZbQw s/ p[yko T[skoB dh dtkJh
BjhI j?. B"itkBK Bkb fJj rZbK, T[BQK dk jkb
g[ZSD iK woh} dk wzik Skt/I eokT[D tKr jB.
e'Jh Fpd fe;/ sgd/ ;oho bJh m`Yh gZNh pD ikt/,
fJj ekdo dh ofjws j't/rh.
d/F dh tzv ;w/I w/o/ ukuk ih uZe B``po gzi ;"
gzskbh fibQk bkfJbg[o jkJh ;e{b d/ S/thI s/
nZmthI iwks d/ ftfdnkoEh ;B. T[BQK dk ek\bk
;sb[i feBko/ b[fXnkDk fibQ/ d/ fgzv tbQhg[o nk e/
o[fenk. fszB-uko fdB T[BQK wzr e/ o'Nh ykXh, c/o
wK B/ nzpK d/ o[ZyK EZfbUI nukoh nzp fJeZm/ eoe/
fB^e/ fB^e/ edw e'jK b`ph tkNr[ogqhs f;zx s{o
d'tK GoktK ~ fgzv ’u nzp t/uD G/fink. T[; B/
ghg/ ’u nzp gk e/ fgsk ih d/ f;o s/ oZytk fdZsk.
d'tK B/ fgzv d/ fszB-uko uZeo bkJ/ go e[ZM ftfenk
jh Bk. fJe n"os B/ g[ZfSnk s[;hI ehjd/ xo ikDk
j?< j'ek sK fdT[, s[;hI j'ek sK fdzd/ BjhI. T[; n"os
B/ ghgk f;o s'I bjkfJnk, S/ nzp oZy e/, eDe d/
dkfDnK dk fJe ezrDh tkbk rÿk; ukuk ih d/
gZb/ ftu gk fdZsk. dkD/ fdT[, nzp bT[, d't/I Gok
tkoh-tkoh p'bD b^r/. T[; n"os B/ fco ntk}
wkoh, dkD/ fdT[ BjhI p'bDk, s[jkv/ e'b nzp BjhI
nukoh nzp jB. pZ; fJzBk jh ej', nukoh nzp,
nukoh nzp. E'VQk j"bh s[o/, y[Zb/ p{fjnK nZr/ gb Go
o[eDk th j?. nZi ;k~ o[}rko jkf;b eoB bJh
j'ek d/Dk f;ZyDk gt/rk. fJj ;kvh pdfe;wsh j?
fe j'ek f;ykT[D bJh ;kv/ e'b T[; n"os tork
e'Jh jwdod s/ ofjpo BjhI j?. ;w/I dh fJj th wzr
j? fe n;hI b'V nB[;ko fgsk g[oyh XzfdnK s/ Fq/Dh
;z;ekoK d/ x/o/ u'I pkjo nk ikJhJ/.
T[¦Bh ;" u"ok;h dhnK bk; J/Iib; T[b`fge y/vK
bJh, nwohek dk nEbhN ekob b{Jh; d' ;kb
gfjbK jh g{oh fsnkoh ’u i[ZN frnk ;h. T[; dk e'u
rokT{Iv d/ ftueko yV iKdk s/ b{Jh; No?e d/ u"th
uZeo g{oh o\sko Bkb bkT[Idk. T[j nkgDk dw=]w
gZek eo b?Dk ukj[zdk ;h. fJe Fkw id T[j u"th
uZeo brk e/ nkgD/ e'u e'b o[fenk sK T[; B/
;tkb ehsk, eh fJj j' ;edk j?, nkgK ~ e'Jh th
w?vb Bk fwb/< e'u ~ r[Z;k nkfJnk, T[j w{zj'I e[ZM Bk
p'fbnk. T[; B/ ;Zi/ jZE dh gfjbh T[Irb f;o s'I dh
x[zwkJh s/ d't/I jZEK dhnK T[IrbhnK T[; dhnK nZyK
;kjwD/ c?bkn fdZshnK. T[; dk nkd/F ;h fe No?e
d/ d; uZeo j'o bkJ/ ikD. uZeo bkT[D s'I pknd
jf\nk j'fJnk b{Jh; g[ZSD b^rk, rbsh sK dZ;'
T[;skd ih. “t/y, fJj ;zGt j? fe nkgK pj[s
fwjBs eohJ/, go e[ZM th Bk fwb/, b/feB fJj ;zGt
BjhI fe nkgK e[ZM Bk eohJ/ s/ pj[s e[ZM fwb ikt/.”
T[; T[b```fge y/v w/b/ ftu ekb/ w'sh B/ ;'B/ d/ uko
;t?-u/sBk (16) iBtoh-wkou 2012
srw/ fiZsD dk wkD jkf;b ehsk ;h. i/ nkgK
f}zdrh d/ fJwfsjkB d/ e[Zb B`po ;" wzB bJhJ/ sK
fwjBs s/ nkuoD, d't/I gZuh-gZuh B`poK d/ ;tkb
jB. s[;hI n"y/ jkbsK ftu th ;]s fwjBs eoe/
T[;skd dh u[Zg fijk e'Jh tZvk fJBkw jk;b efoT[.
fJe ;wK ;h id ;[B/j/ s/ fuZmhnK pj[s tZvh
y[Fh j'fJnk eod/ ;B s/ FZeo fxT[ ;G s'I fwZmh uh}
;h. ;zuko ;kXBK B/ gb'-gbh wB[^y ~ wB[^y d/ B/V/
eo fdZsk s/ BthB ;j{bsK B/ f}zdrh wkBD dh
j[;hB g/Fekoh ehsh j?. NhHthH u?BbK d/ d'-rkD/,
ykD-ghD s/ gfjBD dh fJFfsjkopk}h, FfjoK d/
wkÿ} dh ueku"IX s/ tZvhnK J/H;hH ekoK B/ B"}tkBK
d/ wBK nzdo ;j{bsK s/ y[FhnK d/ T[¦u/ fwnko ;?N
eo fdZs/ jB. go e/tb ;[y ;j{bsK rfDs d/ nze
f;\o tKr B/, i' f}zdrh dh fijVh th oew Bkb
r[Dk yKdhnK B/, T[; ~ f;\o eo fdzdhnK jB. fJj'
ekoB j? fe e[M b'eK e'b pj[s e[M j'D d/ pkti{d
th wkBf;e ;e{B T[BQK dk gZbk BjhI cVdk. fJZE/ jh
pZ; BjhI ;[Zy ;j{bsK tkbh f}zdrh dh fJ; b?n B/,
ihtB dh ukdo s'I fwjBs w[FZes ~ wbeV/ fij/
gk;/ eoe/ T[; EK s/ ewkJh d/ FkoN eZN s/ nf;ZX/
sohfenK ~ oZy fdZsk j?. Fsozi dh fJj y/v ;kv/
wBK nzdo eJh G[b/y/ gkT[Idh j?. don;b f}zdrh
jo pzd/ bJh c[ZbK dh ;/} BjhI j?, nkw pzd/ bJh fJj
wko{Eb dk ;\o j?. e'jK b`pk ;\o fiE/ d{o se
gkDh dh e'Jh nk; Bk j't/. fwjBs eofdnK ;k~
wkBf;e iZd' ifjd s/ ;ohoe eFNK u'I fJeZfmnK
r[}o ikDk ukjhdk j?. n;hI fwjBseF f}zdrh dh
jkwh GohJ/. s{Vh szd ;KG jkVQh t/u tZN e/, ;k~ T[j
y[Fh wkBD dk e'Jh jZe BjhI i' n;hI ewkJh Bk j't/.
G'iB s/ g?;k f}zdrh dhnK w[ZYbhnK b'VK jB,
go ;ZuhnK y[FhnK e[dos ~ wkBD ftu jB. s[;hI
e[dos ~ wkBDk, Xo/e d/ c[ZbK s/ oks dh okDh dh
y[Fp' oZp dh ;[rzfXs s/ fwZmh j'Id dk gqshe j?. gzikp
d/ b?Iv;e/g dk jo }ok ;[zdosk dk ndG[Zs Bw{Bk j?.
ekfbnK fjoBK pkrh uoBk yktD ~ s/o/ w'm pkio/,
nfijhnK gzeshnK u'I wkbt/ dh Xosh dk fuZso
T[efonk ik ;edk j?. ;kT[D dk wjhBK nzphnK dh
o[Zs, e'fJbK dh fwZmh ntk}, Fkw dk t/bk o[wedh
g"D, y[ZbQ/ n;wkB u'I wzvokT[Id/ ;[owJh pZdbK d/
N[ZeV/, d[nkpk f}zdrh dh w[jZps bJh }oy/} }whB
j?. wkMk r[o{nK gqsh nEkj ;fseko, d[ZX dhnK
v'bDhnK s/ GkJh bkb' d/ gq;kfdnK dk d/F j?. ;k~
T[j o[Zs b? dJhI w[Zb t/, fi; o[Zs id g?D egkjhI c[Zb
t/, t/ Xowh pkpbk. T[¦uhnK b`whnK NkjbhnK Jh
T[J/ ftu r[ioh dh ghIx t/ wkjhnk. B^ek SZv/ nZX?
Go/ fenko/ s/ po;hw phiD dh o[Zs. nkED dh ukj
ghD s'I pknd tZNK s/ w{bhnK s/ Fbrw bkT[D dk
t/bk, ;kv/ y{j s/ tZ;dk oZp Bh. s[;hI ewkd d/ g?oQK
u'I yVh gfjbk gkDh b^r/ eDe d/ y/s ~ rj[ Bkb
t/fyU. e'wb ebktK, d' Fpd nkgDh jE/bh s/ fby
b?D/.
;ohoe szdo[;sh s/ wkBf;e sk}rh bJh y/vK
dh j'Id sq/b d/ s[gfenK tKr j?. fB^ih e;os Bkb'I
jkeh, epZvh, tkbhpkb nkfd ;w{fje y/vK tX/o/
bkGdkfJe jB, e;os d/ Bkb Bkb fJj ;kv/ bJh
fwbtosB s/ ;dGktBk d/ g{oB/ th gkT[IdhnK jB.
fiw ebuo nsh o[ZM/ pzfdnK dh b'V ns/
FfjoheoD dh d/D j?. fiw u'I ehsh e;os ck;N
c{v tKr j? s/ y[Zb/ w?dkBK u'I y/vhnK y/vK uzB
ukBDh oks ’u'I u[ZbQ/ w{jo/ pfj e/ e[dos okDh jZE'I
c[be/ ykD tKr j?. s[;hI ;ktXkB ofjDk, ‘fiw
ikDk’ e'Jh e'v tov pDdk ik fojk j?. fJj
s[jkvhnK pkjtK s/ N?N{ T[eok e/ s[jkv/ ezBK ftu
w[oehnK th gkT[Idk j?. ;k~ Gko/ v"fbnK dh EK
buehb/ wBK dh b'V j?. nfij/ fdb dh b'V j? i'
fdB dk b`pk ;wK go/FkBhnK s/ ne/ftnK Bkb
y[Fh-y[Fh ofj ;e/. fizBh d/o se o[}rko BjhI
fwbdk T[Bh d/o s[;hI y/v w?dkBK, bkfJpo/ohnK ns/
Xkofwe n;EkBK ’u jh p?m/ ofjDk.
feskpK fiE/ ;k~ frnkB fdzdhnK jB s/
f}zdrh ~ o"uewJh pDkT[IdhnK jB, T[¦E/ ihtB
iku d/ g{oB/ gkT[D ’u th ;kfjs dk wjZstg{oB
o'b j?. feskpK ;kv/ ftjb/ ;w/I dh th ;[uZih tos'I
eodhnK jB s/ fpibh d/ ;oeN tKr ;k~ ;kofEe
ihtB d/ eJh gfjb{nK Bkb th i'VdhnK jB.
feskpK ;kvk x/ok ftFkb eoe/ ;kv/ yzGK ~ c?bkn
fdzdhnK jB, fiE'I wB[^y T[vkoh bk e/ fes/ th gj[zu
;t?-u/sBk (17) iBtoh-wkou 2012
;edk j?. gZSwh w[beK d/ b'e No/B dk ;\o eod/,
feskpK s/ o;kfbnK ~ fNeNK s'I tZX fFZds Bkb
;zGkb e/ oZyd/ jB. T[BQK dk ;N/FB Gkt/I nZm fwzN dh
d{oh s/ j't/, s/ ;hN Gkt/I Bk th fwbh j't/, T[j yVQ/
yVQ/ jh feskp y'b b?Id/ jB. fJe iK d' ;\/ eJh tko
g{o/ ihtB dk ;kE fBGk iKd/ jB. e/obk gqKs d/ b'e
nkgDh wks GkFk dhnK feskpK, wks GkFk ’u'I
so}wk j'JhnK s/ j'o GkFktK dhnK feskpK th
gVQd/ jB. go ;kv/ ftu ;kfjs gVQB dh pj[s jh
xZN o[uh j?. fgSb/ toQ/ w?~, y[Fh dh Gkb ftu,
v{zxhnK f;yoK, ebkwJh ihtB dh sKx, fiBQK
fd;zdfVnK d[ofws tzR? nkfd feskpK gVQB dk w"ek
fwfbnk. ;"D b^frnK s[;hI nkgD/ ;oQkD/ feskp
oZyDh, B?fse edoK ehwsK fJj fszB Fpd d{ih
jE/bh s/ fby b?D/.
fijVk GzrVk Bk gkt/ ekjdk rZGo{, fijVh
B^uDk Bk ikD/ w[fNnko BjhI. w?I rhsK dhnK
nfijhnK gzeshnK ns/ f}zdrh ~ wkBD d/ fto[ZX
BjhI jK. go nfijhnK gzeshnK ~ id f}zdrh dh
Xko s/ oZy e/ d/fynk iKdk j? sK fJj nZyo shbQk
shbQk T[¦v iKd/ jB. e[M gzeshnK w?fo} g?b;K ftu
f;oc w/} s'I vhHi/H se dk ;\o jh sfj eodhnK
jB. go s[;hI T[BQK gzeshnK ~ wZE/ Bkb bkT[Dk
fijVhnK feoshnK dh G[Zy s'I oZ} sZe dk b`pk ;co
sfj eo e/ nkJhnK j'D. Foxh t/b/ wkfgnK dk
nkFhotkd b? e/ F[o{ ehsk frnk fdB, f;oV dh
fwjBs s/ brB s'I pknd, dhftnK t/b/ sZe fe;/
;[nkDh tZb'I u{oh e[ZN/ ikD tKr, nfijhnK
gzeshnK u'I ou fwu iKdk j?, wfjow fdbK d/ wkjh
w'V/Irk ed w[jkoK.
s[;hI ;po, ;zs'y, ;XkoB s/ ;fjiwJh f}zdrh
dh gqshfBXsk eoBk. fgSb/ wjhB/ fWe/N ;z;ko eZg
d/ Gkos-gkfe F?wh ckJhBb w?u d"okB gkfe;skB
d/ r/Idpk} tjkp fonk} B/ Gkos d/ gzi u'Nh d/
pZb/pk}K ~ nkT{N ehsk, jo fteN b?D s'I pknd
T[jdk fttjko pj[s mozw/ tkbk ;h. gfjbh tko
T[; B/ rodB fgSKj ~ ;[ZN e/ y[Zb/Q n;wkB ~ rj[
Bkb sZfenk. d{ih tko yZpk jZE nkgDh Sksh s/
Xfonk ns/ ;Zi/ jZE Bkb jbek fijk dpkn
gkfJnk, shih tko T[; d/ e'b GZi e/ nkJ/ ;kEh
fyvkoh d/ f;o ftu bkv Bkb jZE c/fonk s/ id T[;
B/ :[toki ~ gfjbh jh r/Id s/ p'bv ehsk sK T[; B/
wZEk N/eD tKr nkgDk f;o Xosh wK d/ uoBK s/ oZy
fdZsk. y[Fh ;w/I ehsk frnk F[eokBk nrbh ;\bsk
dk BhIj gZEo pD iKdk j?. fvT{Nh ysw j'D s'I
pknd id w?I ;N/vhnw s'I pkjo fBefbnK sK B" d;
ekoK ’u ;tko thj gZuh B"itkB T[¦uh nktk} ftu
;NhohT[ brk e/ uheK wko oj/ jB. B"eoh d"okB w?I,
y[Fh ;w/I wB ’u'I nkJ/ T[Skb, ftjb/ ;w/I dh mhe
tos'I Bk eo gkT[Dk s/ wkV/ ;kE ekoB eJh
ftneshnK ~ f}zdrh dh YbkD s'I fsbe e/
ueBku{o j'J/ t/fynk j?. nkgK ;[yK ~ ;fjDK ns/
w[FebK ~ wkBDk f;Zy bJhJ/.
gZSw dk fJe ftdtkB ;w/I s/ f}zdrh dh
wjZssk do;kT[Idk efjzdk j? fe, “jo fdB fJe g{ok
ihtB j?, id ;{oi T[d? j[zdk j? T[d'I s[jkvk iBw j'
fojk j? s/ n;s j'D w"e/ s[jkvh w"s j' ojh j?.” fJ;
~ ;t/o/ T[¦mD s/ oks ;"D ;w/I Bkb th i'fVnk ik
;edk j?. ;[tZys/ T[¦m e/ ehsh uzrh F[o{nks nZXk
ezw w[ek b?D tKr j?. fdB dh ;wK ;koDh pDkT[Dk,
ykDk ykD fizBk jh }o{oh j?. nfij/ gzi ezw B'N eo'
fizBK ~ s[;hI fe;/ ehws s/ BjhI SZv ;ed/. o/vhT[ s/
N?bhth}B d/ uzr/ gq'rokwK Bkb i[V', rhs ;[D' s/
BkNe t/y'. s}op/eko ;]Fhns Bkb rZbpks
feskp gVQB tKr j?. ;wkfie ;wkrwK ’u nfij/
ftenshnK Bkb fJZeb/ rZbpks eoe/ T[BQK s'I
ihtB dh ;/X bT[. T[BQK dhnK rZbK ftu o"fuesk
wfj;{; eokT[. T[¦mD b^frnK fBwosk ;fjs g[ZS',
;o i/ fJ}kis j't/ s[jkvk ykDk n?E/ jh gk e/ fbnk
fdnK< ;"D b^frnK s[;hI fpskJ/ j'J/ fdB s/ Mks
wkfoT[, rzGho th j'fJnk ik ;edk j?, nkgD/ nkg ~
fMVeK wkohnK ik ;edhnK jB s/ nkgDk w'Yk th
Eg EgkfJnk ik ;edk j?.
fJe n"os dk gsh x'o Fokph ;h. S/ J/eV
}whB u'I id T[; dk nZXk J/eV }whB jh pkeh ofj
rJh sK T[j o[Z; e/ g/e/ ik p?mh. fszB wjhfBnK
pknd d't/I gzukfJsK B/ d' FosK s/ ;wM"sk
(pkeh ;ck ÔÜ #s/)
;t?-u/sBk (18) iBtoh-wkou 2012
rZbpks fJe iohnk j? nkgD/ nkb/-d[nkb/ j'D
tkbhnK xNBktK ~ ;koEe Yzr Bkb dZ;D dk.
wsbp fe fJe fJj' fijh n]pko, go n;b ftu
n]pko Bk j't/.
rZbpks eoBh s/ gqGktFkbh p'bDk, fJe ebk
j?. fJ; ebk ftu wkfjo j'D bJh e[M :sB eoB/ g?Id/
jB. fJj th ;Zu j? fe eJh b'eK ~ iBw s'I jh p'bD
ftu todkB fwfbnk j[zdk j?. go io{oh BjhI j[zdk fe
fiBQK ~ iBw s'I p'bD dh ebk fwbh j't/, T[jh ngDk
gqGkt SZv ;ed/ jB.
rZbpks dk gqsZy iK ngqZsy o{g ftu th ;kvh
;ohoe fdZy ns/ ;oho dh ekoi gqDkbh T[¦go gqGkt
g?Idk j?. id'I e'Jh s[jkvh skoh\ eodk j? sK s[jkv/
fujo/ s/ y[Fh Mbedh j? ns/ e'Jh id'I wkV/ p'b p'bdk
j? sK w{zj r[Z;/ Bkb bkb j' iKdk j?. rZbpks eoBk
nkgD/ nkg ftu fJe pj[s tZvk j[Bo j?. B/sk ns/
nfGB/sk b'e nkw s"o s/ rZb-pks eoB ftu ek\h
ekpbhns oZyd/ jB ns/ fJj ebk b'eK ~ d{finK s'I
nbr ;\bsk dh BthI wzf}b se gj[zukT[D ftu
wdd eo ;edh j?.
ne;o d/fynk iKdk j? fe S'N/ FfjoK d/ pZu/, tZv/
FfjoK d/ pZfunK d/ w[ekpb/ rZbpks eoB ftu E'VQk
fijk fgZS/ ofj iKd/ jB. fJ; ekoB fe;/ EK s/ iBw
b?D ftu BjhI, ;r'I fJ; dh f;ybkJh ftu j?. fJ;
bJh E'VQk fijk fXnkB d/ e/ jo pzdk Bk f;o\ nkgDh
rZb mhe Yzr Bkb efj ;edk j?, pbfe ;kjwD/ tkb/
pzd/ dk B}ohnk th f}nkdk uzrh soQK ;wM ;edk j?
ns/ nkgD/ ftnefsst ftu fB]ko fbnk ;edk j?.
id'I n;hI th e'Jh tke p'bd/ jK sK n;hI FpdK d/
noE, Gkt ns/ fJokd/ ftu'I fJe iK fJe s'I f}nkdk
uh}K nkgD/ tke d[nkok gqrN eod/ jK.
uzrh rZbpks eoB dk sohek fJe soQK Bkb
fe;/ ~ wFj{o pDkT[D dh ebk j?. nZieb d/ :[Zr
ftu s[;hI nkgD/ nkb/-d[nkb/ d/fynk j'Dk fe i' b'e
fJ; ebk ftu wkfjo j[zd/ jB, T[jh pzd/ f}nkdk
;\bsk gqkgs eod/ jB ns/ fJj' fij/ b'e pV/ nkokw
Bkb ngDk ezw g{ok eo b?Id/ jB, T[BQK b'eK d/
w[ekpb/ i' rZbpks eoB ftu wkfjo BjhI j[zd/.
p'bukb dk Yzr ns/ F];hnswfB``do no'Vk
eJh tko rZbpks eoB d/ sohe/ s'I fJbktk
pfjD-yb'D dk th ek\h wjZstg{oB ;EkB j?, eJh
tko fJj sohek th b'eK s/ ek\h gqGkt SZv iKdk j?.
eko'pko ftu th rZbpks eoB dh ebk pj[s
wjZst oZydh j?. eko'pko irs ftu rZbpks dh ebk
dk wsbp s[jkv/ bJh ckfJd/ dk ;"dk j' ;edk j?. id'I
fe;/ ;wkB t/uD tkb/ Bkb tXhnk ehws s/ ;"d/ dh
e'fFF eod/ j' sK }o{oh j? fe rZbpks dh ebk ftu
s[;hI w[jkos jkf;b ehsh j't/.
fit/I fe nZiebQ d/ e'o; jBL n?wHphHJ/H, phHphHJ/H,
fJBQK ftu sK ‘ftT[gko bJh rZbpks’ dk ftFk jh
ftfdnkoEhnK ~ gVQkfJnk iKdk j?. fi; ftu
dZf;nk iKdk j? fe ekog'o/N ndko/ ftu T[BQK dh
rZbpks eoB dk Yzr fJj' fijk j'Dk ukjhdk j? i' fe
b'eK ~ ek\h ;w/I se gqGkfts eo/.
nkf]o ftu fJj' f;ZNk fBebdk j? fe ukj/ e'Jh
th y/so j't/ fit/I fe f;Zfynk ;z;EkB, eko'pko irs
nkfd jo EK rZbpks eoB dh ebk nkgDk gqGkt
gkT[Idh j?.
e[M rZbK ~ fXnkB ftu oZy e/ fJ; ebk ~
fBykfonk ik ;edk j? fit/I fe-
• gfjbK ;'u' fco p'b'. nkgD/ ftukoK ~ gfjbK jh
:'iBK pZX eo'. p'bD dh soshp pDkT[.
• ;G s'I io{oh rZb, ;kjwD/ tkb/ dh ;[D'.
• Bk sK f}nkdk s/i ns/ Bk f}nkdk j"bh p'b'.
fJ; o\sko Bkb p'b' fe ;kjwD/ tkbk s[jk~
;wM ;e/.
• B}oK M[ek e/ rZb Bk eo'.
• p'bD bJh ;G s'I wjZstg{oB rZb j?- nfGnk;.
ftjb/ p?me/ fJ; ~ tkoh tkoh d'jok e/ d/yDk
ukjhdk j?.
• nkgD/ ftu fJe ;'u oZy' fe s[;hI fJj eo ;ed/
j'. jw/Fk nkgD/ ftu ftFtk; ns/ eo ;eD dh
GktBk oZy'.
• uzrh rZb pks dk noE f;o\ p'bDk BjhI. s[jkv/
jkt-Gkt rZb d/ gzikj ch;dh s'I th f}nkdk
noE oZyd/ jB.
Y
;t?-u/sBk (19) iBtoh-wkou 2012
w?~ :kd j?, w?I 12-13 ;kb dk j'tKrk, id'I
gfjbh tkoh Fokp dk ;tkd uZfynk. w/o/ ef}B dh
Fkdh ;h. ;ko/ gh oj/ ;h. w?~ th fejk frnk, @bk b?
fJe g?¦r.# fgsk ih B/ th e[M BjhI fejk. T[BQK dk
ws ;h, ‘e'Jh BQh fJe nZX/ g?¦r Bkb e[M BjhI j[zdk.’
T[BQK B/ fJe g?¦r dh fJ}kis fdZsh, go i' jb{Dk, i'
wkBf;e ;so s/ uzrk bfrnk, w?I d' g?¦r j'o gh
frnk. p; fco eh. Fokp sK xo/ gJh jz[dh. rkj/-
trkj/ o'Nh s'I gfjbK d' g?¦r brk b?D/. fco eg?;Nh
tXdh rJh. gh finkdk ikDh s/ p'sb ftu gkDh
fwbk d/Dk sK i' xofdnK ~ gsk Bk ub/ fe w?I
finkdk ghD br frnk jK.
ekbi ftu nkJ/ sK ro[Zgpkih ftu g? rJ/.
ekbi fJb?eFBK ftu yV/ j'J/. j'o ;kEh fwb/. Fokp
sK ghId/ jh ;h, nchw th yk b?Id/. nZstkd dk ;wK
nkfJnk. ekbi dhnK rshftXhnK ~ d/yd/ w?~
xofdnK B/ e?B/vk G/i fdZsk. T[BQK ~ vo ;h, w?I fJE/
n?t/I wkfonk ikT{I. e?B/vk frnk sK w?I g?qg (+1) gk;
;h. Bk e'b gVQkJh ;h, Bk e[M j'o s}opk. Bk B"eoh
fwbh, Bk gZe/ j'J/. w?I nwohek ubk frnk. T[E/
e?b/c'oBhnK dh fJe e[Vh Bkb ftnkj eotk fbnk.
T[j gfjbK jh E'V/-pj[s vor} b?Idh ;h, uo;-
rKik tr?ok. Fokp d/ Bkb fJj uo; tr?ok
fJ;s/wkb ehsh sK fwe;uo finkdk tXhnk
bfrnk. fJ; dk gqGkt tZX rfjok ;h. fco sK p;
e'ehB, eo?e, j?o'fJB, ;ko/ BF/ jh ehs/.
fJ; soQK BfFnK dh dbdb ftu c;dk frnk.
BfFnK ~ jkf;b eoB bJh, r?o-;wkfie Xzd/ th
ehs/. vor N?qfcfezr ehsh, bVfenK dh ;wrfb`r
ehsh, i/bQK ftu th rJ/. i/bQ jo EK ojh, fiE/ th
rJ/. EkJhb?Iv, e'ohnk, :{He/H, nwohek, e?B/vk.
eJh tkoh S[Nekok gkT[D ~ fdb eodk, go
BfFnK dh ieV fJj' fijh ;h fe p/p; j' iKdk.
e'ehB ns/ eo/e pko/ sK nfijh jkbs j? fe e'Jh
fBeb jh BjhI ;edk.
wB ~ wip{s eoBk jh fJe' fJe okj j?
gofwzdo f;zx frZb
fJ; p[okJh s'I tkg;h dk ;pp pfDnk id'I fJe
tkoh nwohek s'I e?B/vk ik fojk ;h. vor} dh j?th
v'} bJh ;h. rZvh ubkJh BjhI ik ojh ;h. N?qfce
tkfbnK B/ o'fenk, pVh p[oh jkbs, so/bhnK nkJh
ikD. bfrnk fe j[D BjhI pud/. fco fJe'dw
fynkb d{;o/ gk;/ ubk frnk fe i' BF/-dtkJhnK
w?I J/Xo s'I T[Xo b? ik fojK, fiBQK B/ w?~ popkd
ehsk j?, fJBQK B/ j'oK dk th fJjh jkb eoBk j?. fJj
mhe BjhI.
tkg; nwohek nkfJnk sK T[E/ fJe ek~B
pfDnk j'fJnk j? fe fi; th rqhB ekov j'bvo ~
r?o ;wkfie ezwK ftu gkfJnk frnk, T[; dk ekov
e?I;b j' ikt/rk. w?I tkg; nkfJnk, w/oh g[ZS frZS
j'Jh, w/ok g[okDk foekov th d/fynk frnk s/ w?~
i/bQ G/i fdZsk frnk s/ Bkb/ w?~ fJeZbk oZyD dh
fjdkfJs ehsh rJh. w?~ e?wfonK j/m oZfynk frnk
feT[Ife w/ok i/bQ dk foekov th yokp ;h. T[E/ ik e/
th nkgDhnK r?o-;wkfie ekotkJhnK, BfFnK
nkdh s'I Nfbnk BjhI ;h iKdk. go fJ; d"okB id'I
fJeZbk j' frnk s/ ;ko/ d';s, foFs/dko, fJE'I se
fe gsBh ;G j"bh j"bh d{o j' rJ/, fJe MNek fijk
bZfrnk. T[j sK ebuo jh nfijk j?.
fJ; d"okB, w/o/ w'r/ d/ fwZso, fi; Bkb ed/-
edkJhI rZb j' iKdh ;h, i;tzs pokV B/ w?~ g/qfonk.
Bkoe'fNe nBkBhw; dk fbNb/uo G/fink, Bkb/
fejk fe s{z ukj/ sK ;G mhe j' ;ed?. ek~B ftu'I
e[M ;"cN XkoktK b^G e/ w?~ e[M fjdkfJsK fwfbnK
s/ T[E'I S[ZN frnk.
w?I Xkofwe gfotko s'I j'D eoe/, fJ; s'I
S[Nekok gkT[D bJh nwohek d/ r[od[nkfonK ftu
frnk. go b^frnk fJE/ sK e[M th tXhnk BjhI. w?I
Jh;kJh, fjzd{, bkwk, ;{ch ;G gk;/ frnk, go fes'I
e'Jh okj BjhI b^fGnk. GZidk fojk. d/F pdb/, d';s
pdb/, fJE'I se fe ;'funk Ffjo, gsBh, nkbk-
d[nkbk pdb bJhJ/ s/ mhe j' iktKr/. go nkdsK
w?I fet/I u/sB j'fJnk
;t?-u/sBk (20) iBtoh-wkou 2012
w{jo/ nk iKdhnK.
y[deFh dh e'fFF th ehsh. oZ;k b?e/ pkjo
doys b^G/. fes/ e'Jh Nkjbh-feZeo jh Bk fdZf;nk.
i' doys fdZ;/, T[BQK s/ oZ;k gk e/ ckjk BjhI ;h fbnk
ik ;edk. o/b EZb/ nkT[D bJh ;'funk. fJe tkoh
frnk th, go jhnk Bk j'fJnk. nrbh tkoh
;'funk, Fokp dh p'sb b? e/ iktK, Fokp gh e/
fjzws nk ikt/rh. Fokp ghsh go fco wB v'b
frnk.
nwohek dh i/bQ ftu nkJ/, e[M gq/oDk d';s dh
;h, Bkb jh T[E'I dk fJe rkov i' fJzvhnk x[zfwnk
j'fJnk ;h, efjD b^frnk, w?vhN/FB eo'. e[M T[; ~
y[d th nkT[Idk ;h s/ Bkb jh T[; B/ fJe ;?INo dk
gsk fdZsk.
w?vhN/FB d/ 12 ;N?g gq'rokw B/ g/qfos ehsk s/
Bkb jh nbe'jb nB'Bhw; iK Bkoe'fNe nB'Bhw;
tkfbnK dk ro[Zg th fwfbnk. T[E/ pj[s uzrk
bfrnk. T[BQK ftu J/Bh finkdk podoj[Zv dh
GktBk ;h fe bfrnk w?I J/Bk p[ok BjhI jK. fJ; soQK
brkt B/, w?vhN/FB B/ fJe rZb wfj;{; eotkJh fe
s?~ pdbDk gt/rk. pkjobhnK ;fEshnK ~
pdbDK n"yk j?. T[BQK ~ w'Vk BjhI fdZsk ik ;edk.
fco j"bh j"bh, y[d nkg jh, gfjbK Fokp s/ fco
j"bh j"bh uo;, rKik, ;w?e nkfd ~ SZfvnk.
pkoK ;kb j' rJ/ jB, fJ; s'I d{o j'J/. fJ; ftu'I
fBebDk pVk n"yk g?Ivk j?. BF/ eoB ~, fJE'I se
fe Fokp ~ th wB BjhI eodk, go i' wkBf;e
skes j'Dh ukjhdh j?, i' nkgD/ nkg s/ Go';k j'Dk
ukjhdk j?, T[j ni/ th g{oh soQK BjhI j?.
go jZb fJe' jh j? fe wB ~ wip{s eoe/, fJ;
;fEsh ftu'I, fJ; p/p;h ftu'I fBefbnk ik ;edk
j?. fJj ;zGt j?, e'Jh n;zGt BjhI j?.
Y
eokfJnk fe, nZXk J/eV }whB gsBh d/ Bkw
eotk fdZsh ikt/, nZi s'I T[j Fokp BjhI ght/rk
s/ gsBh s/ jZE BjhI u[Ze/rk. wjhBk b`x frnk,
}whB Bkw btkT[D tkbh d{o dh rZb. nkdsB
T[; d/ gsh B/ fJe Fkw Fokp gh e/ T[; Bkb
MrVk ehsk. nrb/ fdB ;[tZys/ T[m e/ T[; B/
pZfunK d/ w{zj s/ frZbk jZE c/fonk, T[; xo u'I
dkfDnK dhnK fszB w[ZmhnK u[zBh d/ bVQ pZXhnK.
d; s/ nZm tfoQnK d/ g[Zso s/ Xh ~ nkfynk fe
s[jkv/ jZE b[nk e/ dkD/ Bfjo ftu gk e/ nkT[D/
jB, “wzwh c/o }kdk gVQBk nkT{rk” pkbVh B/
T[BhIdo/ ’u'I jh ;[nkb ehsk, wK B/ jK ftu f;o
wkfonk. E'VQh d/o pknd jh T[; B/ XkoK tkb/ g[b
d/ j/mb/ gkf;T[I d't/I pZfunK ~ jZEK ftu cV e/
Bfjo ftu Skb wko fdZsh. ukj dh d[ekB tkb/
B/ fJe pZ; o'e e/ o"bk gkfJnk. ;" e[ whNo d/
ck;b/ s'I fJe ;tkoh B/ bVeh ~ Bfjo ’u'I pkjo
eZY fbnk. wzwh, thok efj e/ T[j gNVh gNVh
GZi gJh. s[;hI T[; pkbVh fizBk ;\o G"I e/ sfj
efoT[, T[; dh wK s/ tho dhnK bkFK SZsh
(;ck ÓÙ s'I nZr/)
xzfNnK pknd shj feb'whNo d{o ik e/ fwbhnK.
fJj ;\o s[o e/ sfj eoBk. fJj ;\o ;kv/ wBK
nzdo, FokphnK s/ BFJhnK tZb'I n"osK s/ ehs/
ik oj/ }[bwK dh s;tho T[eoB ftu ;kvh wdd
eo/rk. jbks ~ t/yfdnK i/ nZi n"os nkgDh
f}zw/tkoh s'I fgZS/ jN ikt/ sK gzikp dh Xosh s/
rod s/ rfjo d/ pZdb fdykJh d/Dr/. s[;hI
f}zdrh d/ d' T[u/ T[d/F fwZE bT[, n"os ~ nEkj
;fseko fdT[, BfFnK fto[ZX ikrqsh g?dk eoB
bJh jo ;zGt :sB eoBk. ;w{fje s/ tZv/ T[d/F
fwZED Bkb nkgD/ d[Zy S'N/ gqshs j'D brd/ jB.
T[go fby/ Fpd b'j/ dk dkB gkso jB. fJj
gzikp d/ jo u"Ie ftu fgnk j?, jo w'V s/, y/v
w?dkBK u'I ns/ ftZfdne ndkfonK d/ w[Zy
dotkf}nK s/ th, s[;hI o'}kBk fJ; dkB gkso
ftu e[ZM Bk e[ZM f;Ze/ ;[ZND dk :sB efoT[. fJBQK
f;ZfenK dh dkB gkso Bkb Neok e/ nkT[Idh
nktk} gzikp dk dod xNkT[D dh ;woZEk oZydh
j?.
Y
;t?-u/sBk (21) iBtoh-wkou 2012
ize c{v iK ize ykDk iK ejhJ/ ck;N c{v, ekch
gqufbs toskok j' frnk j?. fJBQK BktK dk e'Jh gzikph
ftu BK ;kjwD/ nkT[D s'I gfjbK jh fJj fJ; BK Bkb
jh, fJj ;kvh ihtB F?bh ftu Fkfwb j' rJ/ jB.
fJj ykD/ w[Zy s"o s/ B"itkBK, feF'oK ns/ pZfunK d/
wBg;zd ykD/ jB. fi; th ;Bns B/ fJBQK ~ pk}ko ftu
T[skfonk j?, T[BQK ~ th fJj gsk j? fe pZfunK ~ fBFkBk
pDk e/, fJ; ftu gZe/ g?ohI yVQk j'fJnk ik ;edk j?.
ize c{v dh rZb, fJZE/ ftF/F s"o s/ T[GkoB dk
we;d j? fe fJBQK ykfDnK dk ;pzX fdb dhnK phwkohnK
Bkb j?.
s[;hI nzdkik brkT[ fe poro, j?Ipporo, gh}k,
cokJh fueB ns/ j'o fJ; soQK d/ ykD/ i' fe c{v u/B j/mK
w?ev'Bbv, gh}k jZN, ;Zpt/, e/Hn?cH;hH nkfd o/;N'o?INK
ftu fwbd/ jB, brGr tZv/ FfjoK dk fFzrko wzB/ iKd/
jB.
fJj cNkcN ykD/ (ck;N c{v dk gzikph BK) ;kvh
f}zdrh ftu nkJh jcVk-dcVh iK GZi-B^m dk th
gqshe jB. fJj ykD/ fJe jZE Bkb w{zj se gj[zud/ jB s/
d{;o/ jZE Bkb “b?g N'g” s/ nkgDh ekor[}koh fdykJh
ik ojh j[zdh j?. fJ; soQK p/u?Bh ftu ykD bJh ;"ykb/ eo/
iKd/ jB.
fJBQK d/ pko/ fJ; soQK dk gqrNktk j' ;edk j?, mhe
Bk br fojk j't/, go e[M e[ ftfrnkBe sZE sK T[Got/I
jB fe fJBQK ykfDnK ftu 30 ch;dh uoph j[zdh j?.
ekop'i th ;{yw j[zd/ jB Gkt fSbe/ s'I fpBK j[zd/ jB.
fJe nkw ykD/ dh g?fezr iK gb/N ftu seohpB 1200
e?boh} j[zdhnK jB (g{o/ fdB dh nZXh b'V) ns/ e?boh}
s'I f;tk j'o e[M th BjhI j[zdk Gkt yfDi, ftNkwB ns/
b'VhId/ g'qNhB.
fJBQK ykfDnK ftu 30% uoph (c?N) sK j[zdh j?, go
T[j fe; fe;w dh j?, T[j th gsk BjhI s/ Bkb jh fJBQK
ftu NoK; c?Nh n?f;v th j[zd/ jB. fJBQK sZEK d/ nkXko
#s/ jh efj ;ed/ jK fe fJBQK dk ;pzX Gko tXD (w'Nkg/)
Bkb j? s/ T[; s'I nrbk gVkn j?, fdb dhnK phwkohnK.
fJ; sZE dh fJe j'o nKeV/ Bkb g[FNh ehsh ik
;edh j? fe fdb dhnK phwkohnK j[D 35 ;kb s'I th EZb/
gj[zu rJhnK jB ns/ pZfunK ftu w'Nkg/ dh do ]so/ d/
fBFkB #s/ gj[zuh j'Jh d/yh ik ;edh j?.
fJ; soQK jh y{B d/ ;ot/yD ftu e'b?;No'b ns/
B"itkB ns/ ize c{vvkH fos{ dhgsh
f;js
b'n v?I;Nh bkJhg'gq'NhB (n?bHvhHn?bH) dh wksok th tZX
nk ojh j?.
ck;N c{v d/ BK s/ vZpk pzd c{v dh ;Bns th ekch
ftef;s j' ojh j?, fiE/ y[oke pBkT[D bJh ;wK Bk j'Dk
iK gsh-gsBh d/ ezw s'I EZe/ nkT[Dk s/ vZpk y'bQ e/ ;p}h
row ehsh s/ g/N Go fbnk dk ubB gqufbs j[zdk nk
fojk j?. fJ; dk jh o{g j? pZfunK ftu tZX fojk fug;,
e[oeo/ ns/ j'o nfij/ fbckc/dko ykfDnK dk o[MkB.
ekop'i ns/ c?N s'I fJbktk i' w[Zy s"o s/ fJzBK
y[okeh gdkoEK ftu B[e;kBdkfJe gZy j?, T[j j? fJBQK
gdkoEK ftu ;tkd bJh, ozr ns/ fdZy bJh s/ S/ wjhB/
iK ;kb se T[; ~ yokp Bk j'D bJh tos/ ikD tkb/
o;kfJDK dk.
fJ; dh fJe S'Nh fijh ;{uh fJ; soQK j?.
1H NkoNokihB L i' fe e'e ftu tofsnk iKdk j?
s/ fJ; Bkb s/}kph wkfJdk, f;o dod (fwro/B), dwk
nkfd j' ;edk j?.
2H ;B;?¦N :?b' L fJj ozr d/D tkbk o;kfJD th
NkoNokihB tork jh j?.
3H nwon?IE L ykD dhnK ns/ ghD tkb/ gdkoEK
ftu tofsnk iKdk j?.
4H fJzvhr' ekowhB L fp;e[NK ns/ fwmkJhnK ftu
tofsnk iKdk j?.
5H p?B}'fJe n?f;v L NwkNo dh uNBh ns/ ;'fJnk
;k; ftu tofsnk iKdk j?, i' fe B;K s/ n;o eodk j?.
6H w'B';'vhnw r[be'B/N L uhBh ykD/ fit/I
B{vbi, wBu{ohnB ftu tofsnk iKdk j? s/ Sksh ftu
ibD, fdwkr dh ;[;sh dk ekoB pDdk j?.
7H phHn?;HJ/H, phHghHNhH, phHthHUH L nkw s"o s/ e'e
ns/ j'o m`v/ ghD tkb/ gdkoEK ftu tos/ iKd/ jB.
fJBQK ftu ekch o;kfJD nwohek, :[o'g, Bkot/,
fcBb?Iv nkfd w[beK ftu p?B jB s/ ;kv/ w[be ftu
nkw tos/ iKd/ jB. fJ; s'I fJbktk fJBQK gdkoEK ftu
tos/ iKd/ Bwe ns/ fwZm/ dh tZX wksok, pb^v gq?Fo ns/
w'Nkg/ Bkb i[Vh j? i' fe nf;ZX/ s"o #s/ fdb dhnK
phwkohnK dk ekoB pDdh j?.
fJ; ;{uh s'I fJbktk ;kvhnK rbhnK ftu, o/VhnK
okjhI fte oj/ Fops, e[bchnK ns/ jbtkJh dhnK
fwmkJhnK bJh tos/ iKd/ ozr ns/ ;tkd, fJe soQK
}fjo jh jB. Y
;t?-u/sBk (22) iBtoh-wkou 2012
ni'e/ ;zdoG
;{uBk nfXeko n?eN - 2005doFB f;zx ftodh
okFNo fgsk wjkswk rKXh ih efjzd/ jBL-
The Real Swaraj will come not by the acquisition of authority by a few but by theacquisition of capacity by all to resist authority, when abused.
;{uBk dk nfXeko n?eN 2005 okjhI ;oeko B/
T[go'es ftukoK ~ nwbh o{g fdZsk j?. ;{uBk
nfXeko n?eN ;zpzXh fJj fejk ik ;edk j? fe fe;/
th gpfbe nEkoNh d/ nfXeko y/so ftu iBsk d/
fjZs dhnK i' th ;{uBktK jB jo Bkrfoe ~ gqkgs
eoB dk jZe j?. fi; Bkb ;oeko d/ jo wfjew/ d/
ezwK ftu gkodoFsk ns/ itkpd/jh dh GktBk
T[ikro j't/rh. fJj n?eN 12 nes{po 2005 ~
bkr{ ehsk frnk. fJ; ek~B sfjs ;?INo ;{uBk
efwFB ns/ ;N/N ;{uBk efwFB dh ;EkgBk ehsh
rJh. jo wfjew/ d/ w[yh ~ gpfbe nEkoNh x'fFs
ehsk frnk ns/ gpfbe nEkoNh dh b'V nB[;ko
gpfbe fJBcow/FB nc;o ns/ ;jkfJe gpfbe
fJBcow/FB nc;o dhnK fB:[eshnK ehshnK
rJhnK sK fe ;{uBk ;jh Yzr Bkb fdZsh ik ;e/.
fJ; n?eN nXhB jo Bkrfoe i' e'Jh ;{uBk b?D dk
ukjtkB j't/, fbysh o{g ftu nzro/}h, fjzdh iK T[;
fJbke/ dh dcsoh GkFk ftu fB:ws gockow/ ftu
p/Bsh gZso b'VhIdh ch; 10 o[gJ/ dk fJzvhnB g';Nb
nkovo brk e/ ;pzfXs gpfbe fJBcow/FB nc;o
iK ;jkfJe gpfbe fJBcow/FB nc;o gk; iwQK
eok ;edk j? ns/ o;hd bt/rk. fJj doyk;s
;pzfXs wfjew/ d/ gpfbe ;{uBk nc;o ~ n?vo;
j'Dh ukjhdh j?.
fJ; doyk;s dk fBgNkok ;{uBk nc;o fizBh
S/sh j' ;e/, go fe;/ th jkbs ftu 30 fdBK d/
nzdo-nzdo fBoXkos ch; b? e/ d/D iK ekoB d; e/
p/Bsh ~ ngotkB eoB dk gkpzd j?. i/ ;{uBk dk
;pzX fe;/ ftnesh d/ ihtB ns/ ftnesh d/
;[szsosk Bkb j't/ sK ;{uBk doyk;s dh gqkgsh d/
48 xzN/ d/ ftu-ftu d/Dh ukjhdh j?. i/ fwZE/ ;w/I
ftu ;{uBk bJh p/Bsh s/ gpfbe ;{uBk nc;o
nkgDk c?;bk d/D s'I n;woE j[zdk j? sK fJ; ~
gpfbe ;{uBk nc;o tZb'I p/Bsh ~ fJBeko ;wfMnk
ikt/rk. fpB?eko ~ wzrh ;{uBk tk;s/ b'VhIdh ch;
d/Dh gt/rh, i' ftnesh rohph o/yk s'I Bhu/ jB e'Jh
th \h; BjhI bJh ikt/rh/
id'I fe;/ fpB?eko B/ shih gkoNh Bkb ;pzfXs
;{uBk bJh no}h fdZsh j't/ sK gpfbe fJBcow/FB
nc;o ;{uBk d/D s'I gfjbK shih gkoNh ~ fJ; pko/
fbysh ;{fus eo/rk ns/ T[; d/ ftuko ;{uBk d/D
iK Bk d/D dk c?;bk eoB tk;s/ fXnkB ftu oZy/rk.
i/ gpfbe ;{uBk nc;o fJj ;wM/ fe ;{uBK d/Dh d/F
d/ fjZs iK iBsk d/ fjZs ftu j? sK T[j sh;oh fXo ~
fco ;{fus eo/rk fe i/ T[j gpfbe fJBcow/FB
nc;o d/ fJ; c?;b/ fto[ZX nghb eoBk ukj[zdk j? sK
nghb eo ;edk j? ns/ wzrh ;{uBK d/ d/t/rk.
i/ gpfbe fJBcow/FB nc;o fpB?eko dh
p/Bsh ngotkB eodk j? sK T[j fJ; pko/ fpB?eko ~
;{fus eo/rk fi; ftu p/Bsh ngotkB eoB d/
ekoB, fwnkd fi; ftu nfijh ngotkBrh fto[ZX
nghb ehsh ik ;edh j? ns/ nghb nfXekoh dk
t/otk dZ;/rk. fJ; n?eN ftu e[M ;{uBktK dk
gqrNkT[ eoB s'I S'N th j? i' ;{uBK fi;dk gqrNkT[
eoB Bkb Gkos dh gqG{;Zsk, nyzvsk, ;[Zofynk,
;?fBe wjZssk, ftd/FK Bkb ;pzX iK ngokX ~
T[e;kT[D pko/ B[e;kB d/j j't/. T[j ;{uBk fi;dk
gqrNkT[ eoB pko/ fe;/ ndkbs iK fNqfpT{Bb B/
gqekfFs eoB dh wBkjh ehsh j't/. fJ; s'I fJbktk
fi; ;{uBk Bkb gkobhw?IN iK oki ftXkB ;Gk d/
ftF/F nfXekoK dh T[b`xDk, ftd/Fh ;oeko s'I
ftFtk; ftu gqkgs ehsh ;{uBK, ;{uBk fi; ftu
scshF dh gqfefonk iK e;{otko ~ frqcsko eoB
s/ T[;d/ fJ;srk;k eoB dh gqfefonk ftu nVuB
;t?-u/sBk (23) iBtoh-wkou 2012
g?dk j't/, BjhI fdZsh ik ;edh. e?pfBN d/ g/go ns/
wzsohnK dh ekT{I;b, ;eZsoK ns/ d{i/ nc;oK d/
ftuko BjhI fdZs/ ik ;ed/.
fiZE/ ;{uBK dh gj[zu bJh fpB? gZso fJ; nkXko
s/ ykfoi ehsk frnk j't/ s/ fJj T[; ;pzX ftu j?
fi; Bkb gqrNkT[ eoB dh S'N fdZsh rJh j? sK fJ;
n?eN ftu fe;/ th rZb d/ j'D d/ pkti{d gj[zu
foekov d/ T[; Gkr se gqtkB ehsh ik ;edh j?,
fi; ftu nfijh e'Jh ;{uBk Bk j't/ fi;~ fJ; n?eN
nXhB gqrNkT[ eoB s'I S'N fdZsh iKdh j?, fi;~
n;kBh Bkb fBy/fVnk ik ;e/.
i/ e'Jh fpB?eko nkgDh p/Bsh gZso ftu do;kJ/
;w/I ftu e'Jh c?;bk gqkgs BjhI eodk iK gpfbe
fJzBcow/FB nc;o d/ c?;b/ s'I ghfVs j? sK 30 fdBK
d/ nzdo-nzdo nfij/ nc;o ~ nghb eo ;edk j?
i' fe gpfbe fJBcow/FB nc;o s'I o?Ie ftu
;hBhno j't/. d{ih nghb, c?;bk j'D s'I 90 fdBK d/
ftu-ftu oki ;{uBk efwFB gk; ehsh ik ;edh
j?. oki ;{uBK efwFB 90 fdBK dh fwnkd ;wkgsh
fgZS'I th nghb dh fJik}s d/ ;edk j? i/ T[j ;zs[FN
j't/ fe nghb eosk ~ T[fus ekoB eoe/ ;w/I s/
nghb eoB s'I o'fenk frnk ;h. fe;/ th nghb
dhnK ekotkJhnK ftu fJj ;kfps eoB dh
f}zw/tkoh gpfbe ;{uBk nc;o dh j't/rh fe T[BQK B/
fpB?eko dh p/Bsh ngotkB feT[I ehsh. oki ;{uBk
efwFB nghb dk fBgNkok 30 fdBK d/ nzdo-nzdo
iK tXkJh w[fBnkd i' fe 45 fdBK s'I Bk tX/, fij'
fijh ;fEsh j't/, ekoB fbysh o{g ftu foekov
eoe/ ehsk ikt/.
oki ;{uBk efwFB d/ nfXeko ftu fJj j? fe
1) fiZE/ gpfbe ;{uBk nc;o fB^:[es BjhI ehsk
frnk, ftneshnK s'I fFekfJs gqkgs eoBk.
2) i/ fe;/ p/Bsh eosk ~ ;{uBk s'I fJBeko ehsk
frnk j't/, ;{uBK dk fBFfus ;w/I s/ itkp Bk
fwfbnk j't/ iK gqkoEh ;'udk j't/ ukoi ehsh
ch; mhe BjhI j?, fdZsh j'Jh ;{uBk M{mh, nX{oh
iK r[zwokj eoB tkbh j?, nghb ;[BD dk
nfXeko j?.
3 gpfbe nfXekoh d[nkok fFekfJs eosk ~
fe;/ soQK j'J/ B[e;kB dh g{osh ti'I w[nkt}k
d/Dk fBFfus eoBk.
4) nghb ~ ngotkB¥gotkB eod/ ;w/I oki
;{uBk efwFB fFekfJs eosk ns/ gpfbe
;{uBk nfXekoh ~ nkgD/ c?;b/ pko/ B'fN;
d/t/rk. fi; ftu nghb dk nfXeko th j't/rk.
fiZE/ fe;/ fFekfJs iK nghb dk c?;bk eoB
;w/I oki ;{uBK efwFBo ~ fJj ;gFN j' ikt/ fe
;{uBk bJh fpB? gZso b?D s'I fJBeko ehsk j? iK
fBFfus ;w/I ftu ;{uBk w[jZJhnk BjhI ehsh rJh iK
ikDp[ZM e/ d[oGktBk Bkb ;{uBK bJh fpB? gZso b?D
s'I fJBeko ehsk frnk iK ikDp[ZM e/ rbs nX{oh
iK r[zwokj eoB tkbh ;{uBk fdZsh j? iK nfijh
;{uBk BFN eo fdZsh j? i' fpB? gZso dk ftFk-t;s{
;h iK ;{uBK d/D ftu fe;/ gqeko dh nVuB gkJh
rJh j? sK T[j fpB?-gZso gqkgs eoB s'I ;{uBk d/D
se 250¥- o[gJ/ gqsh fdB tZX s'I tZX 25000¥-
o[gJ/ sZe i[owkBk brkJ/rk. fJ; s'I fJbktk oki
;{uBk efwFB gpfbe ;{uBk nc;o fto[ZX T[;d/
bkr{ j'D :'r ;/tk fB:wK sfjs ekotkJh eoB dh
fFckoF th eo/rk. i' gpfbe ;{uBk nc;o fJ;
n?eN d/ pDkJ/ rJ/ fB:wK nXhB B/e Bhsh Bkb
e'Jh ekotkJh eo/rk T[; fto[ZX e'Jh w[eZdwk,
fJ;srk;k iK ek~Bh ekotkJh BjhI ehsh ikt/rh.
oki ;{uBk efwFB d/ rmB pko/ th dZ; d/tK fe
fJj oki ;oeko d[nkok r}N B'Nhfce/FB okjhI
ehsk iKdk j?. fi; ftu fJe uhc ;{uBk efwFBo
ns/ d; ;{uBk efwFBo j[zd/ jB. fJBQK d/ nj[Zd/ dh
;j[z rtoBo d[nkok u[ekJh iKdh j?. fJBQK dh
fB:[esh w[Zy wzsoh, fto'Xh fXo dk bhvo ns/ w[Zy
wzsoh tZb'I Bkw}d fJe e?fpBN wzsoh dh fFcko; s/
rtoBo d[nkok ehsh iKdh j?. ;/tk dh fwnkd 5
;kb iK 65 ;kb dh T[wo se j[zdh j?. efwFBo
nkgDhnK FeshnK dh tos'I fe;/ d{i/ nfXekoh d/
nXhB oj/ fpBk eod/ jB. oki ;{uBk efwFB gzikp
dk dcso n?;H;hHUH 84-85 d{ih shih wzf}b ;?eNo
17-;h, uzvhrVQ fty/ j?.
nkT[ nkgK ;ko/ obe/ d/F d/ fjZsK ~ w[Zy oZyd/
j'J/ fJ; n?eN dh tZX s'I tZX tos'I eohJ/ ns/ i'
nc;oFkjh fB^ih fjZsK bJh ;oekoh gkb;h d/ fto[ZX
c?;b/ b? e/ d/F d/ tZvw[Zb/ czvK dh e[tos'I eod/ jB,
B^E gkJh ik ;e/ ns/ ;oekoh wfjefwnK d/ c?;fbnK
ftu gkodoFsk :ehBh pDkJh ik ;e/. Y
;t?-u/sBk (24) iBtoh-wkou 2012
fuyk dh nktk} ¥ -niw/o f;zx
ohMK dhnK bVhnK, wip{oh pD yVhnK,
n;hI oZyhnK T[whdK iZr T[¦s/ pVhnK,
go T[jBK XZe fdZsk w"s tkbk p{jk y'be/,
pbdh j'Jh fuyk B/ fejk ;h e[M p'b e/.
id'I izwh ;h w?I wkg/ wkod/ ;h sknB/,
T[d'I ;G ikgd/ ;h nkgD/ th fprkB/,
nkyd/ ;h T[j' ikT{rh gZr o'ÿe/,
pbdh j'Jh fuyk B/ fejk ;h e[M p'b e/.
dki d/ sK b'Gh nkT[D fes/ pki Bk,
ehs/ pV/ sob/ fe;/ ;[Dh jh ntk} Bk,
XZe/ Bkb w?~ fgnk fdZsh }fjo x'b e/,
pbdh j'Jh fuyk B/ fejk ;h e[M p'be/.
ekjs'I wkg/ efjzd/ g[Zs pDBr/ ;jkok,
g[ZsK gkT[DhnK tzvhnK s/ fJZ}s dk fybkok,
s[od/ BjhI b'e' s[;hI ekjs'I nZyK y'be/,
pbdh j'Jh fuyk B/ fejk ;h e[M p'be/.
Go{D jZfsnk s/ dki efjzd/ e[ohshnK wkVhnK,
go dki d/ b'GhnK, b^yK jh XhnK ;kVhnK,
d/y bT[ Gkt/I s[;hI fJfsjk; ~ co'b e/,
pbdh j'Jh fuyk B/ fejk ;h e[M p'be/.
g/e/ th Bk oZyd/ s/ ;j[o/ th t;kT[Id/ Bk,
e[Zy'I izw/ fijV/ T[j' f;ZX/ w{zj p[bkT[Id/ Bk,
nZi w?I ;[DktK ;G e[M y'b e/,
pbdh j'Jh fuyk B/ fejk ;h e[M p'be/.
n"os dh j'Id id j' ikT{ ]sw,
d[BhnK s'I ;G e[M j' ikT{ G;w,
‘niw/o’ dh rZb b'e', d/y' }ok r'bQe/,
pbdh j'Jh fuyk B/ fejk ;h e[M p'be/.
❀
Xh dh edo rtk fdZsh ¥ eztbgqhs f;zx
s/oh ofjws d/ Bkb izwd/ B/
s/oh ofjws d/ Bkb wod/ B/
fco th gsk BjhI feT[I b'ehI
p/Yzr/ ezw eod/ B/.
n;hI pj[s/ gfVQnK fbfynK B/
e[dos ftu }fjo fwbk fdZsh
J/j p/edo/ fij/ b'eK B/
e[dos ftu }fjo fwbk fdZsh.
fejV/ ;ZfGnkuko dh rZb eohJ/
g?;/ Bkb ;G e[M ftedk n?
e'Jh edo BjhI r[DekoK dh
e"D fezBk ;'jDk fbydk n?.
T[IM efjzd/ ;kvh fJZ}s n?
go B`rh B^uD bk fdZsh
J/j p/edo/HHHHHHHHHH
fto;k nkgDk ;KG e/ oZy'
ofjD eJh j'ek fdzd/
wK dh e[Zy'I izwD'I jZN rJ/
;'jD/ g[Zso fSzd/.
J/j tZXdh p/o[}rkoh B/
wip{oh d/ tZ; gk fdZsh
J/j p/edo/HHHHHHHHHH
T[jdh X"D r[okj/ tZY fdZsh
;Zu id'I fe;/ B/ p'fbnk J/
d"XohJ/ e/HghH s[jkv/ B/ nZi
G/d fdbK dk y'fbQnk J/.
b^y bkjBsK dki d/ b'GhnK d/
fiBQK dki dh pbh uVQk fdZsh
J/j p/edo/HHHHHHHHHH
❀
:[teK dk fjZ;k
;t?-u/sBk (25) iBtoh-wkou 2012
fJB;kBhns ¥ irsko B{o
e'Jh ej/ f;Zy s/ e'Jh fJ;kJh,
e'Jh fjzd{ e'Jh w[;bwkB,
;'uD tkbh rZb j? b'e',
e'Jh BjhI efjzdk w?I fJB;kB.
XfVnK d/ ftu tzv fdZsk,
fJBQK Xow d/ m/e/dkoK B/,
okiBhsh ~ y{p ubkfJnk,
tes dhnK ;oekoK B/.
;kXK d/ G/yK ftu p?m/,
;ko/ gk;/ fJj F?skB,
;'uB tkbh rZb j? b'e',
e'Jh BjhI efjzdk w?I fJB;kB.
fJj rZb sK ;ko/ jh efjzd/,
;G dk wkbe J/e j?,
fco feT[I tZyohnK tZyohnK ohsK,
tZyok tZyok G/y j?.
fcoekgq;sh d/ Bkb ubdh,
Xow d/ nkr{nK dh d[ekB,
;'uB tkbh rZb j? b'e',
e'Jh BjhI efjzdk w?I fJB;kB.
Xow d/ BK s/ b[^Nd/ bhvo
Xow d/ BK s/ b[^Nd/ pkp/,
Xow d/ BK s/ T[bMD b'ehI,
Xow d/ BK s/ ]{B-yokp/.
nkg; d/ ftu bVd/ b'ehI,
fJe d{i/ dk eod/ xkD,
;'uD tkbh rZb j? b'e',
e'Jh BjhI efjzdk w?I fJB;kB.
B\os t?o fto'X ~ SZv e/,
GkJhuko/ dhnK ;KMk gkJhJ/,
T{u Bhu s/ iksgks ~
;ko/ fwb e/ iVQ'I w[ekJhJ/.
irsko B{o fJ; Xosh T[s/,
fco j'tKr/ n;hI wjkB,
fJB;kBhns dk Xow ngDke/,
nkU pD ikJhJ/ fJB;kB.
❀
jkbks ;k}rko BjhI ¥ owBgqhs e"o s{o
gzikp y/sh gqXkB ;{pk j?. joh WKsh ftu fJ;B/
pVh nrKjtX{ G{fwek fBGkJh. go nZi gzikp dk BK
d[BhnK Go ftu ‘nzBdks/’ d/ o{g ftu uwekT[D
tkb/ y/sK d/ oki/ fe;kBK ns/ T[BQK dh y/sh d/ jkbks
e[M pj[s/ ;k}rko BjhI jB. y/sh gqXkB d/F j'D d/
pkti{d fJ; d/F d/ b'eK dk fYZv GoB tkbk fe;kB
y[d cke/ eZN fojk j?.
n;b ftu ;kvh ;G s'I tZvh w[Ffeb fJj j? fe
nBki d/ T[sgkdB ns/ ;KG-;zGkb gZy'I Gkos dh
;woZEk Fesh J/Bh Bkekw j? fe Bk sK fJj nBki dh
pj[sh g?dktko ;zGkb ;edk j? ns/ Bk jh nBki dh
ewh ~ ;fjD eo ;edk j?. fgSb/ eJh djkfenK s'I
;kvk d/F edh nBki dh pj[sks ns/ edh nBki dh
ewh d/ w[Ffeb d"o ftu'I b`xdk fojk j?. fJ;dk
ekoB fJj j? fe ;kv/ Bhsh fBowksk nBki dh tZX
s'I tZX g?dktko T[¦s/ sK }'o fdzd/ ofjzd/ jB go T[;~
;zGkbD d/ gqpzXK tZb fXnkB BjhI fdzd/. fJjh ;kv/
fe;kB dh sqk;dh j?.
d{;oh rZb fJj j? fe ;oeko tZb'I fgZS/ fij/ piN
ftu y/sh ftek; bJh 200 eo'V o[gJ/ okyt/I oZy/ rJ/
;B. fi; ftu y/sh d/ Diversification ns/
pkrpkBh d/ ftek; bJh yk; ftt;Ek ehsh rJh j?.
gfjbK Bkb'I 65 eo'V o[gJ/ tZX e/Ido tZb'I y/sh d/
ftek; bJh fdZs/ ;B. go i/ ;'funk ikt/ sK 200
eo'V o[gJ/ gzikp dh ;kbkBk :'iBk 5111 eo'V o[gJ/
dk uko \h;dh s'I th xZN j?. gzikp tor/ y/sh gqXkB
oki bJh fJj YZ[etK BjhI.
;kvk fe;kB jo gk;/ w[FfebK Bkb fxfonk
j'fJnk j?. ;oekoh tknd/ f;oc tknd/ jh ofj iKd/
jB. Gkos ftu f}nkdkso fe;kBK e'b }whB pj[s
E'VQh j? fi; T[go nkX[fBe YzrK Bkb y/sh eoB bJh
ekch you nkT[Idk j?. feT[Ife T[; e'b y/sh eoB s'I
f;tk j'o e'Jh ukok BjhI j[zdk, BshiB ftnki doK
T[¦go eo}/ fe;kBK dk fiT{Dk w[Ffeb eo fdzd/ jB.
p?IeK tZb'I fwbd/ eo}/ dh ftnki do th xZN BjhI go
Fkj{eko d/ w[ekpb/ E'VQh okjswJh j?. go fco th
fe;kB wfjzrkJh d/ Eg/V/ ;fjzfdnK eo}/ tkg; eoB
s'I n;woZE jB.
fJ;dk ;G s'I tZvk ekoB fJj j? fe T[;~
;t?-u/sBk (26) iBtoh-wkou 2012
nkgDhnK c;bK dk T[¦fus wZ[b wzvh ftu'I gqkgs
BjhI j[zdk. ftd/Fh ;oekoK nkgD/ fe;kBK ~ tZX s'I
tZX ;pf;vh fdzdhnK jB sK i' T[BQK ~ w[FfebK dk
;kjwDk Bk eoBk gt/. go Gkos ftu fJj ;pf;vh
Bk-wkso j?. ;kv/ fe;kB y/sh xZN j'D ekoB w'VB
s'I n;woZE j' iKd/ jB. nkgD/ f;o ’s/ eo}/ dk Gko
Bk MZbdk j'fJnk fe;kB nkfyo nkgDh f}zdrh ~ jh
]sw eoB d/ okj s[o g?Idk j?. i/eo fe;kBK ns/ y/sh
d/ jkbks Bk ;[Xo/ sK GftZy ftu n;hI fe;/ tZvh
n;hI nk}kd d/F d/ tk;h jK, go nk}kd d/F d/
Bkrfoe j'D d/ pkti{d th ;kv/ d/F dh Bkoh r[bkw
j?. T[; dh nkgDh j'Id, fJZSk T[d'I wo iKdh j?, id'I
T[; ~ xo dh ukodhtkoh ftu e?d eoe/ oZfynk
iKdk j?. jo fJB;kB nkgDh Xh, G?D, gsBh ~
;wki ftu ftuoB Bkb'I xo ftu jh ;[[oZfyns
;wMdk j? s/ ;wM/ th feT[I Bk nZi eZbQ y{B i' ;c?d j'
u[Zek j?. jo e'Jh nkgDh Xh-G?D ~ }wkB/ dh fBrQk
s'I pukT[Dk ukj[zdk j?. foFfsnK dh edo xZN rJh j?
s/ g?;k jo EK gqXkB j' u[Zek j?. g?;/ d/ o{g ’u fdZs/
ikD tkb/ dj/i B/ ftnkj tork gftZso foFsk th
ftekT{ eoe/ oZy fdZsk j?. pdfe;wsh Bkb i/eo
fe;/ Xh Bkb pd;b{eh j' iKdh j? sK T[j nkgDk d[Zy
fe;/ nZr/ BjhI o' ;edk feT[Ife d[y ;[DB tkb/ jh
okyF o{g jB. nZi ebQ fJZ}sK d/ oky/ jh fJZ}sK b[^Nh
ik oj/ jB. e'Jh nfijk ek~B BjhI i' ;[oZfynk
gqdkB eo ;e/ s/ T[BQK ~ nD-nkJh w"s s'I puk ;e/.
fco Xh fJ; ;wki ftu fe; e'b gBkj dh dks wzr/.
nfijhnK pdBkwhnK s'I vod/ wkg/ XhnK ~ S/sh
ftnkj fdzd/ jB. wkg/ nkgDk sK p'M jbek eo b?Id/
jB, go id'I fJe p/Nh ~j pDe/ nrb/ xo iKdh j?
sK nrbk xo th ~j ~ p/Nh d/ o{g ftu ;thekoB
bJh fsnko BjhI j[zdk. Xh ~ o'}kBK skjB/ fwjD/
;[BD/ g?Id/ jB. Xh d'tK xoK ftu p/rkBh ;wMh iKdh
j?. i/eo wkVh fe;ws Bkb ~j e'b Xh g?dk j' ikt/
sK ;kok gfotko ~j Bkb ]ck ofjzdk j? iK g?dk j'D
s'I gfjbK Go{D jZfsnk dhnK ;ehwK uZbdhnK jB.
Xh d/ g?oK ftu F[o{ s'I jh p/VhnK gkJhnK iKdhnK
jB. Go{D jZfsnk bJh fsnko Bk j'D s/ ~j ~
;wZf;nk ftu c; ;ed/ jK.
nZi b'V j? fe ;oeko fe;kBK dhnK ;wZf;nktK
~ rzGhosk Bkb ;wM/ sK i' fB^s j' ojhnK y[de[FhnK
~ o'fenk ik ;e/. fJBQK ftrV/ jkbksK ~ ;[XkoB
bJh T[sgkdB ftu y/sh nkXkfos T[d:'rK ns/
y/sh d/ Xzd/ ~ bkj/tzd pDkT[D bJh pDhnK
s}th}K ’s/ ;ysh Bkb nwb F[o{ ehsk ikt/ sK fe
fe;kBK dk ihtB gZXo T[¦uk u[Zee/ T[BQK ~ tkX{
go/FkBhnK s'I w[es ehsk ik ;e/.
XhnK dk ;zxoF ¥ ;'Bhnk
nkgDh ;koh f}zdrh Boe ftu eZNDh g?Idh j?. fJ;
d"okB XhnK gsh dh o'}kBk e[ZNwko dk fFeko
jz[dhnK jB s/ eJh dki dh pbh uVdhnK jB. eJh
XhnK id'I nkgD/ pZfunK ~ gVQkT[D dh f}Zd
eodhnK jB sK ;j[o/ gfotko tZb'I T[; ~ dki d/ o{g
ftu szr eoBk F[o{ eo fdZsk iKdk j? s/ wkfgnK s'I
fbnk e/ gVQkT[D bJh fejk iKdk j? s/ g[Zso nkgDh
ewkJh dk BFk eo b?Idk j?. go wkg/ i' nkgDh Xh ~
ftnkj e/ p/f\eo j' rJ/ ;h, nukBe T[BQK T[¦go d[ZyK
dh jB/oh M[Zb iKdh j?. eJh XhnK ~ sK ;j[o/ gfotko
tZb'I fizdk jh ibk fdZsk iKdk j?. dki nwho b'eK
bJh F"e s/ rohpK bJh bkjBs pDdk ik fojk j?.
fes/ th rohp dh Xh d/ r[DK dh edo BjhI ;r'I Xh ~
dki Bkb jh wkD ;BwkB fdZsk iKdk j?. ;kvk d/F
Gkt/I nwho d/F j? go fJZE'I d/ nwho b'e j'o nwho s/
rohp b'e j'o rohp j'Jh iKd/ jB. nwhoK d[nkok
rohpK ~ yohd fbnk iKdk j?. g?;/ d/ }'o #s/ T[BQK
d[nkok wB wo}hnK ehshnK iKdhnK jB, go uzrh
fe;ws Bkb i/eo e'Jh XhnK gVQ iKdhnK jB s/
T[BQK ~ ;wki ftu ftuoB dk w"ek fwbdk j? sK
toswkB }wkB/ ftu uZbfdnK jo irQk s/ T[; ~
nkgD/ nkg ~ puk e/ uZbDk g?Idk j?.
fJ; ;G d/ pkti{d th n"os pj[s wjkB ns/
pjkdo j?. i' ;w/I-;w/I s/ nkgDh gfjo/dko nkg jh
pDdh j? s/ T[¦uhnK p[b`dhnK ~ S'Ijdh j?. FKswJh s/
Xhoi Bkb ;G w[FebK dk vZN e/ w[ekpbk eodh j'Jh
nkgDh wzf}b tZb tZXdh j?. go i/ b'V gt/ sK T[j
wK d[ork s/ uzvh dk o{g th XkoB eo b?Idh j? s/ T[j
sbtko u[Ze e/ fBnK th eo fdzdh j?. Y
❀
;t?-u/sBk (27) iBtoh-wkou 2012
;kfjs Xkok
f;Zfynk ¥ GrhoE
nfXnkge B/ nzro/}h dk BtK gkm F[o{ eoB s'I
gfjbK ftfdnkoEhnK s'I g[ZfSnk- @@j"wtoe eo
fbnk<##
ukbhnK ftu'I d; pZfunK B/ fejk- @@jK ;o, eo
fbnk.##
pkeh ;ko/ pZu/ u[Zg oj/. nfXnkge B/ T[jBK ;ko/
pZfunK ~ yV/ j'D dk nkd/F fdZsk fijV/ j'wtoe
eoe/ BjhI nkJ/ ;B. j[D T[j fJzi ;tkb g[ZSD b^rk
fit/I EkD/dko fe;/ ngokXh s'I g[ZSdk j?.
@@j'wtoe feT[I BjhI ehsk<## nfXnkge B/ fJe
s'I eVe e/ g[ZfSnk.
ftfdnkoEh u[Zg. d{i/ ;ko/ pZu/ th ;fjw rJ/.
@@w?I g[ZSDk jK j'wtoe feT[I BjhI ehsk<##
T[j fco u[Zg.
@@UJ/ Yhmk p'bdk feT[I BjhI< eh ipkB tZYh
rJh< T[Ii sK ebk; ~ f;o #s/ uZeh oZyDr/, go
gVQkJh-fbykJh dh rZb nkT[Id/ jh fJBQK dh BkBh wo
iKdh n?. p'b, j'wtoe feT[I BjhI ehsk<##
@@;o, G[Zb frnk!## ;[o/F B/ vod/ vod/ fejk.
@@tkj! G[Zb frnk. ;kjpikd/ G[Zb rJ/. o'Nh ykDh
feT[I BjhI G[Zfbnk< egV/ gkT[D/ feT[I BjhI G[Zfbnk<
dZ;!## nfXnkge B/ T[jdk wy"b T[vkT[Id/ j'J/ fejk.
w[zvk f;o M[ek e/ yVk fojk, ngokX-p'X Bkb
rq;s. nfXnkge d{i/ pZu/ e'b frnk.
@@UJ/ e[zdBK, s{z j'wtoe feT[I BjhI ehsk UJ/<##
@@;o, w?E dk ezw pj[s ;h. NkJhw jh BjhI
fwfbnk.##
@@nZSk! HHH sK s{z w?E dk ezw eodk fojk. fJzrfbF
s?~ tZYdh n?. fJjd/ bJh s/o/ e'b NkJhw jh BjhI. Bk
fdU NkJhw. fJzrfbF nkgDk G[rskB nkg eok b{
pZu{, ;wfMnk.## nfXnkge B/ Xweh fdZsh.
nfXnkge shi/ pZu/ tZb j'fJnk.
@@feT[I pdoh gqFkd ih, s[;hI ezw feT[I BjhI
ehsk<##
@@;o, ezw sK ehsk n?, go ekgh xo G[Zb
nkfJnk.##
@@tkj! eh efjDk. fezBk ;'jDk pjkBk pDkfJn?.
s{z }o{o bhvo pD/Irk. gVQB dk eh bkG n?. ik s/
n?wH n?bH J/ dk fJb?eFB bV.##
@@s/ s/ok eh efjDk j?<## u"E/ ftfdnkoEh e'b
ike/ T[jB/ g[ZfSnk.
@@HHHHHHHHHHHHHHH##
@@s{z eh p'b/Irk. fdB Go nwo{d s'VB d/ uZeo #u
wkfonk wkfonk fcodk fojk j't/Irk, iK fco pzN/
y/vdk fojk j't/Irk. s?~ NkJhw feZE'I fwb{rk< u'o
T[¦u e/ pD'r/. fgU dk BK o'FB eo'r/. eo', w?~ eh.##
@@fdB/F, s{z sK uzrk w[zvk ;h, s{z feT[I BjhI
ehsk<##
@@;o, ;wM BjhI nkfJnk.##
@@feT[I ;wM #u BjhI nkfJnk<## T[; B/ nktk} ~
;ys eoe/ g[ZfSnk.
@@;o, e[M th ;wM #u BjhI nkfJnk.## pZu/ dh
nktk} ezph.
@@wK-fgU ~ efj E'V/ pdkw y[nkT[D. w?I xzNk
Go G"Iedk fojk s/ s?~ e[M ;wM jh BjhI nkfJnk.##
;ko/ w[zv/ Fofwzdk s/ p/fJZ}s j'J/ w{zj bwekJh yV/
;B. nfXnkge i/s{ dh soQK Sksh skD e/ yVk ;h.
;}k j'Jh-ukbh p?meK s/ uko-uko vzv/.
fJe w[zvk ;'udk j?- fiZE/ fJzBh d[orsh j't/, T[¦E/
Gfty eh pDBk j?.
d{ik ;'udk j?- fJ; Boe #u'I sK GZi Jh ikJhJ/
sK uzrk n?.
dzd gh;dk j'fJnk shik w[zvk ;'udk j?- fJ;
wk;No B/ pVk d[yh ehsk j'fJn?. fJjdh nkeV sK
GzBDh jh gT{rh.
u"Ek ;'u fojk j?- ;e{b j? iK i/b. w"e/ dh sbkF
n?, ed'I fJjdhnK fyVehnK, dotk}/ s/ p?Iu s'VB dk
;[Gkr gqkgs j't/.
gzitK e[M BjhI ;'udk. T[j y[zYk j[zdk ik fojk j?.
g{oh soQK wzdp[ZXh.
K
;t?-u/sBk (28) iBtoh-wkou 2012
rqfjD ¥ ;[e/F ;kjBh
@gkgk, okj[b efj fojk ;h fe nZi fszB ti/HHH#
ftZeh B/ dZ;Dk ukfjnk.
@u[Zg-ukg gVQ.# T[jB/ n]pko s'I fBrkj jNkJ/
fpBk fejk, @gVQkJh t/b/ rZbpks fpbe[b pzd.#
@gkgk, fezB/ tZi rJ/<# E'VQh d/o pknd ftZeh B/
g[ZfSnk.
@s/ok wB gVQkJh #u feT[I BjhI b^rdk< eh
T{NgNKr ;'udk ofjzdk j?I< wB bk e/ gVQkJh eo,
BjhI sK s/oh fgNkJh j' ikt/rh.#
ftZeh B/ B}oK g[;se ftu rZv bJhnK.
@gkgk, nukBe fJzBk jB/ok feT[I j' frnk.#
ftZeh B/ fyVeh ftu'I pkjo y[ZbQ/ n;wkB ~ fJeNZe
d/yd/ j'J/ j?okBh Bkb g[ZfSnk, @ni/ Fkw th BjhI j'Jh
s/ n;wkB #u pZdb th BjhI jB.# okj[b efj fojk
;hHHHH
@ftZeh!# T[j r[Z;/ ftu p'fbnk¸ @Y/o ;kok j'w
toe fgnk j? s/ s{z fJe gkm #s/ jh nNfenk j'fJnk
j?.#
@gkgk, pkjo fJzBk jB/okHHHH# ftZeh B/ efjDk
ukfjnk.
@jBQ/ok b^r fojk j? sK w?I bkJhN irk fdzdk jK.
gzi fwzN #u gkm :kd Bk j'fJnk sK d/yh w?I s/o/ Bkb
eh ;b{e eodk jK.#
ftZeh ;fjw frnk. T[j }'o-}'o Bkb :kd eoB
b^rk, @;{oi ns/ Xosh d/ ftueko uzdqwK d/ nk ikD
Bkb ;{oi-rqfjD b^rdk j?HHH ;{oi s/ Xosh d/
ftuekoHHHH.#
K
g/go wkofezr ¥ nFtBh F']
;e{b p'ov s'I nkJ/ ;kbkBk g/goK dh N/pb
wkofezr j' ojh ;h. T[j tkj'dkjh g/go wkoe eo
fojk ;h. fJe s'I pknd fJe. E'VQh d/o pknd jh
T[;B/ g/goK d/ fJe pzvb wkoe eoe/ d{ik pzvb F[o{
eo fdZsk.
@@;o ih, w?I s[jkvh gqthBsk soZeh dk pekfJnk
fpb pDk fdZs?, s[;hI }ok B}o wko b?Id/.## ;e{b d/
eboe B/ nk e/ T[;dh wkofezr rsh ftu o[ektN
gkT[IfdnK nkfynk.
@@U :ko e[btzs, fJj pekfJnk fpbK d/ ezw pV/
fXnkB Bkb eoB nkb/ j[zd/ nK, fJj ezw nkgK eZb ~
fBp/VKr/, nZi w?I ;j[oh nkgDh n?Be xo/ G[Zb
nkfJnK.## fJj efje/ T[j c/o T[;/ rsh Bkb g/go
wkoe eoB b^r fgnk.
K
fNT{FB dh \h; ¥ iro{g f;zx feth
nZi ekbi ftu BthI ebk; dk gfjbk fdB ;h.
jo Bt/I ;kb dh soQK fJ; tkoh th gq'H r'gkb dk
GkFB }'odko ;h.
@@d/y' ftfdnkoEh ns/ Nhuo dk foFsk jo foFs/
Bkb'I f}nkdk gftZso ns/ wjkB j?. fJ; foFs/ dh
p[fBnkd n;{bK s/ fNeh n?. Nhuo r[o{ th j?, wK-pkg
th, d';s th s/ jwdod th.HHHH#
GkFB sK w[ZeD tkbk BjhI ;h go ghov dh p?¦b
tZi rJh. gq'H r'gkb nkgD/ ewo/ ftu nk rJ/.
@@;o w/ nkJh ew fJB## gq'H r'gkb B/ d/fynk BthI
ebk; dh fJe e[Vh B/ ewo/ ftu gqt/F ehsk ;h.
@@;o wkJh ;?bc tzdBk, w?I fNT{FB oZyDh n?.##
@@go ni/ sK ;w?;No F[o{ j'fJnk n?##, g'qH r'gkb
B/ rj[ Bkb sZed/ j'J/ g[ZfSnk.
@@;o w?I nvtK; ftu jh jw/Fk ;b/p; eodh
jK.##
@@e'Jh Bk xo nk ikthI. nkokw Bkb fv;kJhv
eo btKr/. gq'\?;o eb'Bh ftu gj[zu e/ fe;/ ~ g[ZS
bthI.##
j[D tzdBk o'} gq'H r'gkb e'b fNT{FB gVQB ikD
b^r gJh. pko-pko g[ZSD s/ th gq'H r'gkb \h; dh
rZb Nkb iKdk.
@nZSk id'I w?~ b'V j'T{ nkg/ wzr bT{I#, efj e/
jZ; SZvdk.
ftfdnk d/ gZy s'I sK tzdBk d/ frnkB ftu
FkfJd tkXk j' fojk ;h go T[; d/ fujo/ dk Gydk B{o
fdB'I fdB w[oMk fojk ;h. fit/I fe;/ wkBf;e phwkoh
dk fFeko j' rJh j't/. fJT[I b^r fojk ;h, fujo/ d/ B{o
d/ Gkn Bkb T[j nkgDh fNT{FB dh ch; ndk eo
ojh j't/.
K
;t?-u/sBk (29) iBtoh-wkou 2012
;/tk gzikp L rshftXhnK ns/ ekoigqDkbh
‘;/tk’ gzikp dk fynkb, jo BthI ;z;Ek dh j'Id tKr, e[M e[ ‘fJe' fijh’ ;'u oZyD tkb/, ;wki gqsh nkgDh
i[zw/tkoh ;wMD tkb/ b'eK d/ wB ftu ;kb 2005 #u nkfJnk. seohpB ;Zs ;kb gfjbK g'qH o[fgzdo wkB (;tH),
vkH gftso f;zx, uwe"o f;zx, i;tho f;zx Fhoh, Fw;/o f;zx e[okbh j'oK B/ fJ; ;z;Ek pko/ ftukfonk. w[Zy
T[d/F ;h fe f;Zfynk okjhI jh tXhnk ftnefssZt pDdk j? s/ tXhnk ftnefsZst tkb/ ftnesh Bkb tXhnk
;wki.
fJBQK T[d/FK bJh ekoigqDkbh ngDkJh fe ekbiK ftu ftfdnkoEhnK ~ ;zp'fXs j'fJnk ikt/ s/ Bkb jh
fJe w?rihB eZfYnk ikt/. fJ; uouk d"okB ‘;t?-u/sBk’ BK dk w?rihB SkgD dh :'iBk pDh.
fJ;/ d"okB fJe ;Ve jkd;/ ftu ;z;Ek d/ ;{soXko gq'H o[fgzdo wkB dk ;tortk; j' frnk i' fe ;z;Ek bJh
pj[s tZvk MNek ;h. fJ;/ bVh ftu uwe"o f;zx B/ e?B/vk ftu ofjzd/ nkgD/ ekbi d/ d' d';sK iro{g f;zx
ns/ G[fgzdo f;zx pZph Bkb nkgDh o'iwoQK dh rZbpks d"okB fJ; ;z;Ek d/ rmB dk fieo ehsk sK T[BQK ~
fJj fynkb tXhnk bfrnk s/ T[BQK B/ nkgDh d/F c/oh d"okB, nkgD/ fJbke/ w'r/ ftu B"itkBK ftu F];hns
T[;koh ns/ ;t?-u/sBk BK dh toeFkg dk nk:'iB eoB bJh ;/tk gzikp d/ ;kEhnK ~ gq/fonk ns/ gzikp d/
ofjD tkb/, e?B/vk tk;h gq'H pbd/t f;zx w[ZNk ~ fJ; toeFkg bJh fbnkT[D dh rZb ehsh. gq'H w[ZNk e?B/vk ftu
gzikph efwT[fBNh j?bE ;[;kfJNh d/ ;hHJhHUH jB s/ T[E/ th B"itkBK dhnK fBih ns/ gfotkoe ;wZf;nktK dh
e"I;fb`r eod/ jB. ;kb 2009 ftu 26 s'I 30 d;zpo se, nk:'fis gzi fdBK toeFkg ~ GotK j[zrkok
fwfbnk ns/ fJ; ftu thj ekbiK d/ ftfdnkoEhnK B/ Gkr fbnk s/ fJ; ~ fJe f;jswzd ekor[ikoh
dZf;nk.
fJ; e?Ig d"okB tZy-tZy ftFk wkfjoK B/ B"itkBK Bkb ftuko uouk ehsh. yk; eo gq'H pbd/t w[ZNk, vkH
gftZso f;zx, ;H i;pho Fhoh, vkH e[bdhg f;zx frZb, ;H ;toB f;zx Gzr{, ;H Fw;/o f;zx e[okbh, vkH fFnkw
;[zdo dhgsh, ;H jouoB f;zx n?;HvhHn?wH, fgqzH gofwzdo f;zx T[Gk, vkH r[ow/b f;zx, Bktbeko i;tzs f;zx
eztb, vkH fJzdoihs r'r'nkDh. fJ; e?Ig ftu gzikph :{Bhtof;Nh d/ tkJh; uK;bo vkH i;gkb f;zx ns/
fvgNh ewhFBo ;H ;stzs f;zx i'jb B/ ftF/F s"o s/ fjZ;k fbnk.
fJ; ekoiFkbk d"okB gofwzdo frZb j'oK dk g{ok :'rdkB fojk s/ T[BQK B/ fJ; ;z;Ek ftu Gog{o
fdbu;gh fdykJh. fJ; ekoiFkbk s'I wro'I, ;/tk gzikp dk fJe ftXhts d\so ;[bskB b'Xh pDkfJnk. fJ;
d/ Bkb j'o ;orow w?Ipo fit/I r[ow[y f;zx pNkbk s'I, joihs f;zx ;[bskbg[o b'Xh s'I, vkH fJzdoihs f;zx
r'r'nkDh nzfwqs;o s'I i[V/ s/ toeFkg s'I j'J/ siop/ d/ nkXko #s/ tZy-tZy FfjoK d/ ftfdnkoEhnK Bkb
F];hns T[;koh pko/ ;?whBko j'J/. fJ;/ d"okB uko w?r}hB ;t?-u/sBk d/ BK s'I Sg/, fiBQK ~ ekch ;okfjnk
frnk.
fJ;/ bVh ftu ;[bskBg[o b'Xh fty/, ‘;t? u/sBk’ e?Ig nk:'fis ehsk frnk. fJ; ftu ;H e[bdhg f;zx
uzdh, n?;HvhHn?wH ;[bskBg[o b'Xh B/ gqXkBrh ehsh. fJ; ftu pkpk pbpho f;zx ;hIu/tkb, vkH nB{g f;zx, vkH
fJzdoihs r'r'nkDh, ;H ;toB f;zx Gzr{, ;H FwF/o f;zx e[okbh, ;H ;[F'fGs ezp'i B/ @F];hns ftek; ns/
ftfdnkoEh# ftF/ s/ ukDBk gkfJnk. ;[bskg[o b'Xh ftu ;H joihs f;zx, ;H FoBihs j'oK d/ Gog{o ;fj:'r
Bkb, T[; fJbke/ ftu fJ; ~ GotK jz[rkok fwfbnk.
;kfjs dh G{fwek ~ gSkDd/ j'J/ ;z;Ek B/ fJe b/ye r'FNh dk nk:'iB ehsk. ‘;wkie spdhbh tk;s/
b/ye tor dh G{fwek’ ftF/ s/ 15 ngq?b 2010 ~ r'FNh j'Jh fi; ftu ;H i;tzs f;zx eztb, Fqh e/H n?bH ror,
;H eoB?b f;zx fB^Mo, ;H jopho f;zx Gzto ns/ vkH ;[yftzdo f;zx ozXktk B/ gqXkBrh ehsh ns/ vkH nkswihs
f;zx B/ ez[ihts GkFD gfVQnk. fJ; s'I fJbktk Fqh ;[Fhb d[;KM, vkH r[opyF f;zx Gzvkb, vkH fJzsoihs
r'r'nkDh B/ nkgD/ Got/I ftuko oZy/. fJ; r'FNh ftu seohpB d' ;" d/ eohp b/yeK B/ fjZ;k fbnk.
;t?-u/sBk (30) iBtoh-wkou 2012
1H fBFkB/ s/ T[d/F
(T) @;/tk# gzikp feF'oK ns/ B"itkBK ~ nkgDh
F];hns d/ ;opgZyh ftek;, ;wki ns/
e[dos gqsh T[; d/ pDd/ co}K dh gfjukD
eokT[D bJh @;t? u/sBk# w[fjzw nozG/rh.
(n) @;/tk# gzikp, B"itkBK d/ wK-fgT[, nfXnkgeK
ns/ j'o BkrfoeK ~ T[BQK d/ ftek; s'I ikD{
eotkJ/rh sK i' T[BQK ~ pdbd/ jkbksK ftu
;[bfMnk ns/ uzrk fBrokB pDkfJnk ik ;e/.
(J) @;/tk# gzikp, ;e{b ftu wkg/-nfXnkge
fwbDhnK ~ feF'o pZfunK d/ jZe ftu j'o
;koEe pBkT[D d/ T[gokb/ eo/rh.
(;) @;/tk# gzikp, feF'o ns/ B"itkBK s/ g? oj/
whvhnk d/ gqGkt ~ ftFb/fFs eoe/, ;oeko
ns/ j'o ;pzfXs ndkfonK ~ nkgDhnK
f;\koFK G/i/rh.
2H Bhsh (Policy)
(T) @;/tk# gzikp w}jp, iks, B;b, GkFk, fJbke/,
d/F nkfd ;ko/ tzv-ftsefonK, tyo/ftnK s'I
T[go T[m e/ ;koh wB[^ysk ~ fJe gfotko
;wMfdnK, ;fGnkukoe fJe;[osk ns/
;KMhtkbsk d/ fwFB ~ nwbh o{g d/D bJh ezw
eo/rh.
@;/tk# gzikp dk ftXkB
Rules and Regulations of SEWA Punjab
;z;Ek dk Bkw L @;/tk# gzikp (SEWA (Socio-Educational Welfare Association) Punjab)d\so L ;z;Ek dk d\so, ;[;kfJNh d/ ftXkB w[skpe, u[D/ rJ/ iBH ;?eNoh d/ w[skpe j't/rk
ns/ fJ; dk ;wK th iBH ;?eNoh dh ekoi gqDkbh s/ fBoGo eo/rk.
nkgDhnK rshftXhnK ~ ikoh oZyd/ j'J/ fJe e?Ig n?;HvhHn?wH ekbi w'rk fty/ ns/ fJe xZb ebK fty/ th
nk:'fis ehsk frnk.
fJe gk;/ ‘;/tk’ gzikp dhnK rshftXhnK ubdhnK ojhnK s/ d{;o/ gk;/ ;/tk gzikp ~ ;z;Ek d/ s"o s/
ftXhtX rmB eoB bJh th T[gokb/ ehs/ rJ/. ;ko/ w?IpoK d/ ;fj:'r Bkb, fJ; dk ;zftXkB fsnko ehsk
frnk ns/ 2011 dh ekoiFkbk se fsnko eoe/, fJ; ~ gk; eotkT[D dh :'iBk pDkJh rJh, sK i' ;zftXkB
nB[;ko fJ; dh ew/Nh dk rmB ehsk ik ;e/.
toeFkg dh o{go/yk, nkg;h skbw/b ns/ ;zftXkB dh fsnkoh bJh vkH fFnkw ;[zdo dhgsh ~ eBthBo
pDkfJnk frnk.
;kb 2011 ftu, w'r/ fty/ jh fJe tkoh fco gq'L w[ZNk, iro{g f;zx, fBob/g f;zx, G[fgzdo pZph d/ ;fj:'r
Bkb fszB o'ik toeFkg dk nk:'iB ehsk frnk, fi; ftu gq'H pbd/t f;zx w[ZNk, ftF/F s"o s/ g{o/ T[sFkj Bkb
gj[zu/ ns/ nkgD/ fszB fdB fJ; ekoi bJh ;wofgs oj/. fJ; toeFkg ftu ftF/F p[bkfonK ftu'I phph vkH
fJzdoihs e"o, w[Zy ;/tkdko fgzrbtkVk nzfwqs;o, n?;Hn?;HghH poBkbk ;H r[ogqhs f;zx s{o, gq'H dftzdo ;?ch,
;toB f;zx Gzr{, i;tho Fhoh nkfd gj[zu/.
ekoiFkbk wro'I, g'H pbd/t w[ZNk dh fBrokBh ftu, ;z;Ek dk fJe ;kb bJh ekoiekoh YKuk T[bhfenk
frnk.
w'r/ ftu j'JhnK brksko rshftXhnK d/ wZd/B}o, w'r/ ftu d\so y'bQD dk c?;bk fbnk frnk. fJ;d/
bJh gofwzdo f;zx frZb j'oK B/, Fjhd Grs f;zx wkoehN, g[okDk fJzgo{tw?IN Nq;N dcso fty/ EK fdZsh j? s/
gzikph efwT[fBNh dh j?bE ;otf;; tb'I d\so dk ;wkB w[jJhnk eotkfJnk frnk.
;z;Ek dh e/Idoh ew/Nh s'I pknd, w'rk fib/ dh fJe ew/Nh dk rmB th ehsk frnk fi; ftu vkH e[bdhg
f;zx frZb ~ w[Zy i[zw/tkoh fdZsh rJh j? s/ pkeh w?Ipo jB Bfozdo ukjb, doFB f;zx ftodh, ;[yftzdo f;zx
nkikd, wkH gowihs f;zx B/ fFoes ehsh.
;t?-u/sBk (31) iBtoh-wkou 2012
(n) @;/tk# gzikp wB[^ysk ~ jo soQK d/ gqd{FD,
fGqFNkuko, fcoe{ B\os, tfjwK-GowK, c}{b
ohsh-fotkiK, BfFnK, Go{D-jZfsnk ns/
dki-dj/i torhnK ;wkie p[okJhnK s'I puD
bJh n;bh o{g ftu ikro{e eo/rh.
(J) ;z;Ek d/ fwFB d/ nB[e{b wB[^yh F];hns ns/
;wki d/ pj[gZyh ftek; bJh ;orow
F];hnsK ns/ iZE/pzdhnK Bkb ;BwkBg{ote
;KM gkJh ikt/rh.
(;) ;z;Ek d/ fwFB ~ nZr/ tXkT[D bJh fijV/ th
;o's s'I uzr/ T[g:'rh ftuko fwbD, rqfjD
eoB s'I ;ze'u BjhI ehsk ikt/rk.
(j) tZy-tZy XowK, ;zgodktK, ;fGnkukoe torK
ns/ ftfGzBsktK d/ ;zdoG ftu ;z;Ek dh Bhsh
;zs[bs ftukoXkok, go;go fJe;[osk ns/
;fjj'Idh ;pzXK ~ gow'N eoB tkbh j't/rh.
(;) ;z;Ek d/ gb/Nckow ~ fe;/ T[¦go fdZs/ fBFkB/ s/
T[d/FK s'I fJbktk ftukoXkok d/ gquko bJh
fJ;s/wkb eoB dh fJ}k}s BjhI j't/rh.
3H ekoi gqDkbh
(T) @;/tk# gzikp nkgD/ T[d/FK ~ jkf;b eoB bJh
tZy-tZy torK (feF'oK, B"itkBK, wK-fgU,
nfXnkgeK, BkrfoeK nkfd) dhnK
toeFkgK¥;?whBkoK dk nk:'iB eo/rh.
(n) @;/tk# gzikp fJBQK torK ftu ;ot/yD
eoe/¥eotke/, e[M wjZstg{oB nKeV/ fJeZm/
eod/ j'J/, y'}K dk ekoi eo/rh.
(J) @;/tk# gzikp nkgD/ T[d/FK Bkb ;pzfXs
feskpK¥g?Icb?N, bhcb/N nkfd Skge/ b'eK ~
;[u/s eo/rh.
(;) @;/tk# gzikp tb'I fJe w?r}hB SkgD dk
T[gokbk ehsk ikt/rk sK fe B"itkB ns/
T[BQK Bkb i[V/ j'o b'e brksko, fJ; tor pko/
ikD ;eD.
(w?r}hB F[o{ eoB dh jkbs ftu, fJ; dh
ekoi gqDkbh tZyo/ s"o s/ fsnko ehsh
ikt/rh, i'fe ;zftXkB ftu nb^r s"o s/
do;kJh rJh j?.)
(j) @;/tk# gzikp tb'I fJe fBT{} b?No Skfgnk
ikt/rk, fi; okjhI ;z;Ek d/ w?IpoK ~ ;z;Ek
dhnK ;orowhnK Bkb ikD{ eotkfJnk
ikt/rk.
w?IpofFgL
;z;Ek d/ fBFkfBnK, T[d/FK, BhshnK ns/
ekoi-gqDkbh ftu ftFtk; oZyD tkbk ns/ fJBQK
bJh nwbh o{g ftu ekoiFhb j' e/ ;orow G{fwek
fBGkT[D dh ;woEk oZyD tkbk e'Jh th
fJ;soh¥g[oF fi; ~ ;z;Ek dh rtofB`r e"I;b,
w?Ipo ti'I Fkwb eo bt/, T[j ;z;Ek dk w?Ipo j't/rk.
w?Ipo pDB t/b/, jo ftnesh s'I fJe
fBoXkfos gq'c'owk GotkfJnk ikt/rk, fi; ftu
T[; dk BK, gsk, c'B, f;Zfyne :'rsk, o[uhnK
nkfd ns/ ;z;Ek bJh ftF/F s"o s/ ezw ;zGkbD dh
o[uh pko/ ikDekoh doi ehsh ikt/rh. T[; ~ ftF/F
s"o s/ ;z;Ek d/ ezwK ns/ T[d/FK s/ ubD dk gqD
gZso th GoDk gt/rk.
w?IpofFg bJh :'rsktK¥FosKL
1H jo w?Ipo ;z;Ek d/ fB:s ftXkB ns/ c?;fbnK
dh gkbDk eoB bJh tuBpZX j't/rk.
2H e'Jh th w?Ipo ;z;Ek d/ gb/Nckow ~ Bk sK fe;/
T[¦go fdZs/ fBFkB/ s/ T[d/FK s'I fJbktk ftF/F
ftukoXkok d/ gquko bJh fJ;s/wkb eo/rk ns/
Bk jh nkgD/ fB^ih w[ckdK bJh tos/rk.
3H jo w?Ipo ;z;Ek d/ fwFB ~ fXnkB #u oZy/rk
ns/ nkgD/ ihtB fdqFNhe'D ~ nwbh o{g ftu
;z;Ek dh ftukoXkok d/ nB[e{b YkbD bJh jo
;w/I sZsgo oj/rk.
4H ;z;Ek dk jo w?Ipo, ;z;Ek tb'I do;kJ/ T[d/FK
fit/I BF/ Bk eoBk, tfjwK-GowK, ci{b ohsh
fotk} fto[ZX yV'Dk nkfd s/ nkg yok
T[so/rk.
5H ;z;Ek dk jo w?Ipo ;wkfie, okiBhse,
Xkofwe iK r?o-Xkofwe XV/pzdhnK ns/
gZypk}hnK s'I fBob/g ofj e/ GkJhukoe ;KM
ns/ fJe;[osk bJh nkgDh ;zs[bs G{fwek ~
g{oh f}zw/tkoh Bkb fBGkT[Dk :ehBh
;t?-u/sBk (32) iBtoh-wkou 2012
pDkt/rk.
fJBQK :'rsktK tkb/ ftnesh dk ckow Go e/
rtofB`r e"I;b d/ gqXkB, iBob ;?eNoh ns/ fJ;
ekoi bJh, fBFfus ehs/ fJe ekoiekoBh w?Ipo s'I
gqtkBrh bJh G/fink ikt/rk. T[BQK dh gqtkBrh s/
jh, T[; ~ w?Ipo ti'I ;z;Ek ftu Fkfwb ehsk
ikt/rk.
w?IpofFg ch;L
w?Ipo pDB bJh jo w?po ~ j/m fby/ nB[;ko
ch;¥uzdk iwQK eokT[Dk gt/rk.
1H ;kXkoB w?IpofFg (;bkBk) 100¥- o[gJ/
2H ihtB w?IpofFg 1000¥- o[gJ/
3H w?IpofFg ftd/F (;bkBk) 1000¥- o[gJ/
4H ihtB w?IpofFg ftd/F 10,000¥- o[gJ/
;kXkoB w?IpofFg jo ;kb w?IpofFg pDB dh
fBoXkos gqDkbh ftu'I d[pkok s'I b`xDk gt/rk.
w?IpofFg dh ;wkgsh
fe;/ th w?Ipo d/ fsnkr-gZso, w"s, n:'rsk
iK fpBK fe;/ ;{uBk d/ brksko fszB whfNzrK ftu
r?o-jk}o ofjD T[s/ T[; dh w?IpofFg ;wkgs
;wMh ikt/rh. n:'r T[; w?Ipo ~ ;wfMnk ikt/rk
fi; pko/ ;z;Ek dh rtofB`r e"I;b ~ :ehB j' ikt/
fe T[j ;z;Ek d/ NhfunK ns/ T[d/FK fto[ZX ezw eodk
j?. w?Ipo d/ d'F-g{oB fttjko pko/ rtofB`r e"I;b
;op-;zwsh Bkb iK d' fsjkJh pj[ws d[nkok
fbysh wsk gk; eoe/ ;z;Ek d/ fjs ftu T[; dh
w?IpofFg ;wkgs eo ;edh j?.
ekoiekoBh d/ nj[d/dko
1H gqXkB 3H iBH ;eZso
2H whs gqXkB 4H ;eZso
5H ftZs ;eZso
6H gquko ;eZso
7H b'e ;zgoe ;eZso
8H ekoiekoh w?Ipo (5)
nj[d/dkoK dh frDsh, w?IpoK dh frDsh tZX j'
ikD Bkb, iBob e"I;b dh wB}{oh Bkb tXkJh th
ik ;e/rh.
@;/tk# gzikp dk w?r}hB
@;/tk# gzikp tb'I, fJe w?r}hB Skfgnk
ikt/rk, fi; ftu ;[;kfJNh dhnK BhshnK, T[d/FK
ns/ ekoi-gqDkbh w[skpe b/y¥ejkDhnK¥
eftsktK nkfd Skg/ ikDr/.
fJ; dh o{go/yk fJ; soQK j't/rh.
w?r}hB dk BK L
fJ; dk BK @;t?-u/sBk# j't/rk.
;wK L
w?r}hB F[o{ ftu sq?wkf;e j't/rk s/ fco j"bh
j"bh T[; ~ d'-wkf;e ns/ wkf;e ftu spdhb
eoB d/ T[gokb/ ehs/ ikDr/.
;zgkdeh p'ovL
1H w?r}hB dk fJe w[Zy ;zgkde ns/ d'
;zgkde fB:[es ehs/ ikDr/.
2H w?r}hB dh ftukoXkoe ;wM ~
gfogZe pBkT[D bJh fJe ;bkjeko
p'ov dk rmB ehsk ikt/rk.
w?r}hB dh SgkJh
1H w?r}hB dh SgkJh ;zgkdeh p'ov dh
fizw/tkoh j't/rh.
2H w?r}hB dh SgkJh bJh ;fj:'rh
;z;Ek s'I wdd b?D dhnK e'fFFK th
ehshnK ik ;eDrhnK.
w?r}hB dh tzv
w?r}hB dh tzv bJh gfjb'I-gfjb w?IpoK s'I
wdd bJh ikt/rh s/ pknd ftu fe;/ tzv-
eowukoh dk fJzs}kw eoe/ p[Ze ;NkbK #s/
gj[zukT[D d/ T[gokb/ j'Dr/.
w?r}hB dk uzdkL
w?r}hB dk gqsh ekgh¥;bkBk¥ihtB w?Ipo
dk uzdk, w?r}hB d/ you/ ;kjwD/ oye/, ;zgkdeh
p'ov s?n eo/rk.
w?r}hB dk ykskL
w?r}hB dk yksk @;/tk# gzikp d/ yks/ s'I
fpbe[b jh tZyok j't/rk i' fe @;/tk# gzikp d/ iBH
;?eNoh, w[Zy ;zgkde ns/ fJe ;zgkde tb'I
ubkfJnk ikt/rk.
Y