Upload
praktikumsusu
View
215
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/16/2019 Susu Fermentasi_Yohanes Kristo_13.70.0076
1/15
Acara II
SUSU FERMENTASI
LAPORAN RESMI PRAKTIKUM
TEKNOLOGI PENGOLAHAN SUSU
Disusun oleh:
Nama : Yohanes Kriso S!U
NIM : "#!$%!%%$&
Kelom'o( : )#
PROGRAM STUDI TEKNOLOGI PANGAN
*AKULTAS TEKNOLOGI PERTANIANUNI+ERSITAS KATOLIK SOEGI,APRANATA
SEMARANG
-%"&
8/16/2019 Susu Fermentasi_Yohanes Kristo_13.70.0076
2/15
Acara I
1. TOPOK DAN TUJUAN
1.1. Topik
Pra(i(um Susu *ermenasi (loer ) .ila(sana(an 'a.a hari /uma .an sa0u1 -% 2 -"
Mei -%"& .i La0oraorium Re(a3asa Pan4an! Selama 'ra(i(um1 'ra(i(an .i.am'in4i
oleh T/an1 I5ana 6han.ra1 )eari7 Resiani1 Rr! Panulu PM1 .an Gra3a Inannia sela(u
asisen 'ra(i(um Te(nolo4i Pen4olahan Susu 0esera He.rianus Su'ri3ana sela(u
la0oran! Pa.a 'ra(i(um ini1 .ila(u(an 'em0uaan # macam susu 8ermenasi1 3aiu
yoghurt 1 (e8ir .an acidophilus milk ! Yoghurt .an susu (e8ir 3an4 .i0ua .i0e.a(an
men/a.i - macam 3aiu 3an4 men44una(an fresh culture .an 3an4 men44una(an plain
yoghurt (omersial1 se.an4(an acidophilus milk .i0ua .en4an men44una(an fresh
culture! Pra(i(um .ila(u(an .ihari /uma .an 'en4amaan .ila(u(an seelah in(u0asi
'ro.u( selama sau malah 'a.a hari sa0u!
1.2. Tujuan
Tu/uan .ila(u(ann3a 'ra(i(um ini a.alah unu( men4eahui 'rinsi' mem0ua yoghurt
.an (e8ir .en4an men44una(an ino(ulum 3an4 0er0e.a 3aiu (ulur se4ar .an
men44una(an plain yoghurt (omersial9 men4eahui (ara(erisi( yoghurt 1 (e8ir1 .an
acidophilus milk 3an4 .ihasil(an .ari i'e ino(ulum 3an4 0er0e.a 0ai( .ari se4i
(e(enalan1 .era/a (easaman1 .an hasil a(hir /i(a .i0an.in4(an .en4an 'ro.u(
(omersial 'a.a umumn3a9 men4eahui cara 'em0uaan acidophilus milk 9 sera
men4eahui 'er0e.aan (ara(erisi( anara yoghurt 1 (e8ir .an acidophilus milk !
2. HASIL PENGAMATAN
2.1. Tab! Pn"a#a$an
Hasil 'en4amaan erha.a' 'erco0aan 'em0uaan yoghurt 1 (e8ir1 .an acidophilus milk .a'a .iliha 'a.a Ta0el "!
Ta0el "! Pro.u( susu 8ermenasi
Kel! ,enis yoghurt Ke(enalan Dera/a (easaman Hasil
)" Yoghurt .en4an ino(ulum fresh culture; < =1>
)- Yoghurt .en4an ino(ulum plain yoghurt ; (omersial
)# Ke8ir .en4an ino(ulum fresh culture; Acidophilus Milk .en4an ino(ulum fresh culture;
8/16/2019 Susu Fermentasi_Yohanes Kristo_13.70.0076
3/15
-
2 Hasil : 'ro.u( 0erhasil .i0eri an.a cenan41 .an 'ro.u( 4a4al .i0eri an.a silan4
2 Ke(enalan :< ? encer
8/16/2019 Susu Fermentasi_Yohanes Kristo_13.70.0076
4/15
#
susu! Hal ini er/a.i (arena /umlah la(ase .alam susu han3a se.i(i sehin44a sisa
la(osa susu i.a( .i8ermenasi oleh mi(ro0a .alam usus halus! La(ase .ari (ulur
starter .alam 0enu( susu 8ermenasi erse.ia le0ih 0an3a( sehin44a han3a se.i(i
men4an.un4 la(osa .i0an.in4(an .alam 0enu( susu se4ar! Susu 8ermenasi /u4a
men4an.un4 asam la(a 3an4 secara 8isiolo4is le0ih mu.ah .icerna .an memili(i rasa
3an4 .isu(ai oleh (onsumen Usmiai A0u0a(ar1 -%%BC!
)er.asar(an hasil mea0olisme 'rimern3a1 susu 8ermenasi .a'a .i0e.a(an men/a.i
.ua /enis1 3aiu 'ro.u( 8ermenasi asam la(a sera 'ro.u( 8ermenasi asam la(a .an
al(ohol! 6onoh 'ro.u( 8ermenasi asam la(a anara lain yoghurt susu acidophilus1
.an susu casei! Se.an4(an conoh 'ro.u( 8ermenasi asam la(a .an al(ohol a.alah
(e8ir .an koumiss! Di In.onesia /u4a er.a'a susu 8ermenasi ra.isional 3an4 .i(enal
.en4an nama .ali .an .a.ih Usmiai A0u0a(ar1 -%%BC! Pa.a 'ra(i(um ini1
.ila(u(an 'em0uaan # /enis susu 8ermenasi 3aiu yoghurt 1 (e8ir .an acidophilus milk !
3.1. Yoghurt
Codex Alimentarius "B$> men4ari(an yoghurt se0a4ai 'ro.u( susu er(oa4ulasi1 3an4
.i'eroleh .ari 8ermenasi asam la(a erenu melalui a(i5ias Lactobacillus
delbrueckii var. bulgaricus .an Streptococcus salivarius var. thermophilus, .i mana
mi(roor4anisme .alam 'ro.u( a(hir harus hi.u' secara a(i8 .an 0erlim'ah *ar.ia1
"BF$C! Kaa yoghurt ; 0erasal .ari 0ahasa Tur(i 3aiu ; ugurt ; 3an4 0erari susu asam!
Pa.a umumn3a1 yoghurt .i0ua .ari susu sa'i1 susu (am0in41 susu (er0au1 .an susu
(u.a! Saa ini elah .i(eahui 0ah@a yoghurt /u4a .a'a .i0ua .ari susu s(im1
fullcream1 aau 0ah(an .ari (acan4 (e.elai 3an4 .ise0u ; soyghurt ; Asa@an
Asa@an1 "BFFC! Yoghurt memili(i nilai 4ii 3an4 le0ih in44i .ari'a.a susu se0a4ai 0ahan 0a(u oleh (arena 'enin4(aan oal 'a.aan sehin44a a2a 4ii menin4(a!
Yoghurt (a3a a(an 'roein &1# C1 (ena/ &1$#C1 .an 5iamin A F% SIC! Yoghurt .ari
susu sa'i men4an.un4 asam la(a1 asam sira1 asam 'iru5a1 asam 8orma1 asam ura1
asam 0uira1 .an asam oroa Ha8sah Asriana1 -%"-C!
Yoghurt mem'un3ai (ara(erisi( flavor 3an4 (has1 e(sur semi 'a.a .an halus1
(om'a( sera rasa asam 3an4 se4ar! )er.asar(an meo.e 'ro.u(sin3a1 yoghurt
8/16/2019 Susu Fermentasi_Yohanes Kristo_13.70.0076
5/15
=
.i0e.a(an men/a.i #1 3aiu Set yoghurt 1 stirred yoghurt 1 .an fluid yoghurt. Set yoghurt
.i'ro.u(si .alam em'a2em'a (ecil (husus .en4an si8a 'ro.u( 0eru'a cairan (enal
.an seen4ah 'a.a! Stirred yoghurt .i'roses 'a.a em'a 3an4 0esar hin44a mem0enu(
4um'alan 3an4 (emu.ian .i.in4in(an 'a.a em'a 3an4 le0ih (ecil! ,i(a (e(enalann3a
le0ih cair ma(a a(an .ise0u fluid yoghurt ! Selain .ari meo.e 'ro.u(si1 yoghurt
.i0er.a(an men/a.i # 0er.asar(an cia rasan3a1 anara lain:
• !lain yoghurt 1 i'e ra.isional .en4an 0au 3an4 a/am .an rasa asam i.a(
manisC
• "ruit yoghurt 1 .i0ua .en4an 'enam0ahan 0uah .an 'emanis 'a.a plain yoghurt
• "lavored yoghurt 1 .i0ua .en4an menam0ah(an flavor 0uah .an 'e@arna
sineis!Usmiai A0u0a(ar1 -%%BC!
Dalam 'ra(i(um ini 'em0uaan yoghurt .an (e8ir .i0ua men44una(an - /enis
ino(ulum1 3aiu .en4an men44una(an fresh culture .an .en4an men44una(an plain
yoghurt (omersial! Pem0uaan susu 8ermenasi .en4an ino(ulum (ulur se4ar .ia@ali
.en4an cara men4a(i8(an masin42masin4 (ulur men44una(an me.ia MRS #roth cair
3an4 .iin(u0asi selama =F /am! En.a'an 3an4 er0enu( 'a.a me.ia .icuci .en4an
4aram 8isiolo4is %1F> food gradeC lalu .ihomo4en(an .an .ilan/u(an .en4an
senri8u4asi sam'ai 0enar20enar er'isah 8ilran3a! *ilra (emu.ian .i0uan4 .an
.iulan4 la4i hin44a - (ali 'encucian! En.a'an a(an .i4una(an se0a4ai ino(ulum! "%%
ml susu cair .i'anas(an .alam erlenme3er hin44a suhun3a menca'ai F>6 .an .iun44u
hin44a suhun3a urun men/a.i =>6 erasa han4a .i an4anC! Hasil 'anen (ulur 3an4
a.a (emu.ian .iuan4(an (e .alam susu cair 3an4 elah .i'anas(an .en4an
'er0an.in4an ":"! Kemu.ian (em0ali .iin(u0asi 'a.a suhu =-2==6 hin44a er0enu(
curd J " hariC .an .ia.u( hin44a raa sehin44a ino(ulum (ulur se4ar .a'a .i4una(an
.alam 'em0uaan susu 8ermenasi! Suhu =-2==o6 meru'a(an suhu o'imum 0a4i
'erum0uhan sarer Susilorini .an Sa@iri1 -%%&C! inarno .an *ernan.es -%%$C
menam0ah(an1 'enurunan suhu erse0u 0eru/uan unu( mem0eri(an (on.isi 3an4
o'imal 0a4i 'erum0uhan 0a(eri sera 0a(eri 3an4 .iam0ah(an i.a( mai!
Lan4(ah a@al 'em0uaan yoghurt a.alah .en4an mela(u(an 'aseurisasi susu s(im .an
susu cair se4ar secara er'isah 'a.a suhu F>6 selama - meni! Menuru Sumner
8/16/2019 Susu Fermentasi_Yohanes Kristo_13.70.0076
6/15
>
Hu(ins "BB%C 'emanasan susu ini 0eru/uan unu( mem0unuh or4anisme 'encemar1
menurun(an 'oensi re.o(s cam'uran erse0u1 .an men4hasil(an 8a(or28a(or aau
(on.isi 3an4 men4unun4(an 0a4i 'er(em0an4an 0a(eri 3an4 .iino(ulasi(an!
Pemanasan /u4a men3e0a0(an .enaurasi si8a2si8a 'roein $hey .an 'eru0ahan casein
3an4 men4hasil(an (onsisensi 3an4 le0ih 0ai( .an le0ih sera4am 'a.a 'ro.u( a(hir
)uc(le et al !1 "BF$C!
Seelah .i 'aseurisasi1 se0an3a( ""% ml susu s(im .an ""> ml susu cair se4ar 3an4
elah .i'aseurisasi .icam'ur .an .imasu((an (e .alam @a.ah (aca 3an4 elah
.iseril(an se0elumn3a (emu.ian .i.in4in(an .i .alam 0a(som 3an4 0erisi air hin44a
erasa han4a (ei(a .i'e4an4 .en4an an4an! Kemu.ian unu( yoghurt .en4an
ino(ulum (ulur se4ar 'a.a susu .iam0ah(an "% J-> mlC (ulur sarer 3an4 er.iri
.ari Lactobacillus bulgaricus .an Streptococcus thermophilus se.an4(an yoghurt
.en4an ino(ulum plain yoghurt (omersial .iam0ah(an .en4an -> ml plain yoghurt
(omersial )io(ul;C! Seelah iu susu 3an4 elah .iino(ulasi .iin(u0asi selama " hari
'a.a suhu se(iar =-2==o6 an'a .i0u(a mau'un .ia.u( sehin44a .a'a mem0enu(
(onsisensi custard se'eri 3an4 .iin4in(an! Ino(ulasi .an in(u0asi .ila(u(an 'a.a suhu
se(iar =-2==o
6 (arena menuru *ar.ia "BF$C1 suhu o'imum 8ermenasi a.alah =%2
==o6!
Kulur Lactobacillus bulgaricus .an Streptococcus thermophilus .i4una(an .alam
'em0uaan yoghurt sesuai .en4an (eenuan Codex Alimentarius "B$> 3an4 elah
.iurai(an se0elumn3a! Menuru *ello@s "BB%C 'a.a 'roses 8ermenasi yoghurt
Streptococcus thermophilus a(an 0er(em0an4 0ia( le0ih ce'a1 unu( mem'ro.u(si
.iaseil1 asam la(a1 asam asea1 .an asam 8ormia! Lactobacillus bulgaricus a(anmen4alami 'erum0uhan 3an4 le0ih lam0a1 a(an ea'i Lactobacillus bulgaricus
memili(i a(i5ias 'roease sehin44a .a'a mele'as(an 'e'i.a .ari 'roein susu1 hal ini
a(an meran4san4 'erum0uhan 0a(eri Streptococcus thermophilus! A(an ea'i seirin4
.en4an 'enin4(aan (easaman yoghurt 1 'erum0uhan 0a(eri Streptococcus
thermophilus melam0a1 .an se0ali(n3a mem'erce'a 'erum0uhan 0a(eri
Lactobacillus bulgaricus1 3an4 secara i.a( lan4sun4 .iran4san4 oleh 'ro.u(si asam
8orma 'a.a aha' a@al! Lactobacillus bulgaricus a(an mem0eri(an e8e( le0ih 0an3a(
8/16/2019 Susu Fermentasi_Yohanes Kristo_13.70.0076
7/15
&
'a.a 'ro.u(si asam la(a .an aseal.ehi.1 .i mana (e.ua (om'onen ini1 0ersama2sama
.en4an .iaseil1 a(an men4hasil(an rasa .an aroma 3an4 (has .ari yoghurt ! *la5or (has
yoghurt ini .ise0a0(an (arena asam la(a .an sisa2sisa aseal.ehi.a1 .iaseil1 asam
asea1 .an 0ahan20ahan mu.ah men4ua' lainn3a 3an4 .ihasil(an oleh 8ermenasi
0a(eri!
Dari hasil 'ra(i(um ini1 yoghurt .en4an men44una(an ino(ulum (ulur se4ar memili(i
in4(a (e(enalan 3an4 le0ih ren.ah aau le0ih encer .i0an.in4(an .en4an yoghurt
3an4 .i0ua men44una(an plain yoghurt (omersial1 namun ea' memili(i .era/a
(easaman 3an4 sama! Ke(enalan yoghurt ini er/a.i (arena mea0oli asam la(a 3an4
.a'a men.esa0il(an mem0ran (asein1 sehin44a men3e0a0(an (oa4ulasi 'roein susu
.an 'em0enu(an 4el yoghurt Es(in1 "BB%C! A'a0ila .i0an.in4(an anara yoghurt
.en4an fresh culture .an plain yoghurt (omersial ma(a (ara(erisi( yoghurt 3an4
.ihasil(an .en4an ino(ulum plain yoghurt (omersial le0ih 0ai(1 hal ini .a'a .iliha
.ari in4(a (e(enalann3a 3an4 le0ih in44i! Yoghurt .en4an (ulur se4ar .a'a
.i(aa(an 0erhasil (arena (ara(erisi( yoghurt 3an4 .ihasil(an .ari aroma .an e(sur
3an4 seru'a1 @alau le0ih encer .i0an.in4(an 'ro.u( (omersial 'a.a umumn3a!
Encern3a yoghurt 3an4 .ihasil(an .a'a .i(arena(an (ulur 0a(eri 3an4 .iam0ah(an
i.a( 0era.a .alam (on.isi 3an4 san4a a(i8 .an 'roses 'enuan4an ino(ulum (e .alam
susu 3an4 i.a( as'eis! Se.an4(an yoghurt .en4an men44una(an plain yoghurt
(omersial 0erhasil (arena memili(i (ara(erisi( 'ro.u( a(hir 3an4 sesuai .en4an
'ro.u( (omersial 'a.a umumn3a! Hal ini menun/u((an 0ah@a 'lain 3o4hur 3an4
.i4una(an masih men4an.un4 (ulur a(i8 sehin44a 'roses 8ermenasi .a'a 0er/alan
.en4an 0ai( Yunia1 -%""C! Giani E5anuarini -%""C menam0ah(an 0ah@a (on.isi
'emeraman harus .i/a4a 'a.a T =6 a4ar i.a( a.a 'er(em0an4an (oli8orm 3an4men3e0a0(an susu 0eraroma i.a( ena(!
%.2. K'i( ) Acidophilus Milk
Ke8ir .i'eroleh melalui 'roses 8ermenasi susu 'aseurisasi men44una(an starter 0eru'a
0uir aau 0i/i (e8ir kefir grainkefir granuleC1 3aiu 0uiran20uiran 'uih aau (rem
3an4 0er0enu( (oloni mi(ro0ia er.iri .ari 0e0era'a /enis 0a(eri anara lain
Streptococcus sp1 Lactobacilli .an 0e0era'a /enis ra4i(hamir non2'ao4en! San.ar
8/16/2019 Susu Fermentasi_Yohanes Kristo_13.70.0076
8/15
$
6ODE no! -=# men3aa(an 0ah@a 0i0i (e8ir men4an.un4 Lactobacillus kefiri1
s'esies .ari 4enus Leuconostoc, Lactococcus, .an Acetobacter ! )i0i (e8ir /u4a
men4an.un4 (hamir 3an4 .a'a mem8ermenasi la(osa se'eri %luyveromyces
marxianus 3an4 .a'a mem8ermenasi la(osa1 sera 4enus Saccharomyces 3an4 i.a(
.a'a mem8ermenasi la(osa! Ke8ir memili(i rasa 3an4 (ahas (arena memili(i
mea0oli asam .an al(ohol 3an4 0elum 0an3a( .i(enal! Ke8ir .a'a 0erin.a( se0a4ai
'ro0ioi( 3an4 .a'a mene(an 0a(eri 'en3e0a0 'en3a(i se'eri 'en3a(i saluran
'encernaan (arena sen3a@a ani mi(ro0ia 3an4 .ihasil(an .ari asam la(a! )a(eri
0er'eran men4hasil(an asam la(a .an (om'onen flavor 1 se.an4(an ra4i men4hasil(an
4as asam aran4 6O-C .an se.i(i al(ohol! Usmiai A0u0a(ar1 -%%B9 A4usina et al !1
-%"#C!
Ke8ir men4an.un4 asam la(a se(iar %1F2"1"1 al(ohol se0an3a( %1>2-1>1 se.i(i 4as
6O-1 (elom'o( 5iamin )1 .iaseil1 .an aseal.ehi.! Kom'osisi (e8ir 3aiu air FB1>1
lema( "1>1 'roein #1>1 a0u %1&1 la(osa =1> .en4an 'H =1&! Penam0ahan 0a(eri
.an yeast .a'a mem0ua (e8ir men4an.un4 5iamin1 mineral1 asam amino1 enim1
(alsium 18os8or1 ma4nesium1 )-1 )"-1 5iamin K1 5iamin A .an 5iamin D Ha.i@i3oo1
"BF#C!
Proses 'em0uaan (e8ir ham'ir sama .en4an yoghurt 1 3aiu er.a'a = 'roses1
'ere0usan1 'en.in4inan1 'en4ino(ulasian1 sera 'emeraman ,a31 -%%%C! Pa.a 'ra(i(um
(ali ini1 mula2mula .iam0il -#% ml susu sa'i se4ar 3an4 (emu.ian .i'anas(an .en4an
suhu F>2B>o6 sesuai .en4an 'rinsi' 'aseurisasi susu selama - meni men44una(an
'anci iner! Seelah iu1 susu .i.in4in(an se/ena( 0aru .iam0ah(an sarer sesuai
.en4an (e0uuhan (elom'o( se0an3a( -% ml! Kelom'o( )# men44una(an sarer inoculum fresh culture1 se.an4(an (elom'o( )= men44una(an sarer plain yoghurt
(omersial! Dari 'enam0ahan sarer ini1 er.a'a 'er0e.aan anara 'em0uaan yoghurt
.en4an 'em0uaan (e8ir! Per0e.aaann3a enu sa/a a.a 'a.a mi(roor4anisme 3an4
.i4una(an .alam ino(ulasi! Sarer inoculum fresh culture .i0ua .ari L. bulgaricus,
S.lactis, .an Saccharomyces cereviseae. Selama masa 'emeraman susu /u4a a(an
men44um'al (arena (oa4ulasi (asein (ei(a 0eremu asam Asa@an Asa@an1 "BFFC!
8/16/2019 Susu Fermentasi_Yohanes Kristo_13.70.0076
9/15
F
Menuru Usmiai A0u0a(ar -%%BC1 0a(eri 0er'eran se0a4ai 'en4hasil asam la(a
.an (om'onen flavor 1 se.an4(an 3eas a(an men4hasil(an 4as asam aran4 6O-C .an
se.i(i al(ohol! Oleh (arena iu1 rasa 3an4 .imili(i (e8ir a.alah rasa le0ih se4ar a(i0a
.ari (om0inasi 6O- .an al(ohol men4hasil(an 0uih 3an4 menci'a(an si8a men.esis
'a.a 'ro.u(! Kom'onen .an (om'osisi (e8ir 0er5ariasi er4anun4 /enis mi(ro0ia
sarer1 suhu .an lama 8ermenasi sera 0ahan 0a(u 3an4 .i4una(an! )ahan 0a(u susu
3an4 0er(a.ar lema( in44i men4hasil(an (e8ir .en4an (a.ar lema( in44i1 .an
se0ali(n3a 'en44unaan susu s(im men4hasil(an (e8ir .en4an (a.ar lema( ren.ah!
,umlah (an.un4an asam la(a .an al(ohol (e8ir san4a .i'en4aruhi oleh (a.ar la(osa
0ahan 0a(u1 /enis mi(ro0ia sarer .an lama @a(u 8ermenasi!
Taha'an era(hir a.alah 'emeraman! Ke8ir a(an .iin(u0asi 'a.a suhu -%2->o6 selama "
hari! Selama 'roses 'emeraman 3an4 er/a.i a.alah 'eru0ahan 0io(imia .ari su0sra
(arena a.an3a a(i5ias 0a(eri asam la(a heero8ermenai8 .an (hamir al(oholi(!
Seelah .ila(u(an 'en4amaan1 (e.ua (e8ir 0erhasil .i0ua 0ai( 3an4 men44una(an
(ulur (omersial mau'un men44una(an (ulur se4ar! Ke(enalan 'a.a (e8ir (ulur se4ar
le0ih (enal .ari'a.a (ulur (omersial .an /u4a yoghurt .a'a .i(arena(an 'roses
in(u0asi mi(ro0a 3an4 sem'urna! Pelear Rei. "B>FC men3aa(an 0ah@a seelah
'roses 'emeraman1 (easaman (e8ir menin4(a .ari %1F> men/a.i "1% .an 'Hn3a
/u4a menurun hin44a 'H #! Selain iu /u4a er0enu( rasa (ar0ona a(i0a 0ahan 3an4
.i4una(an in44i (ar0ohi.ra! Selama 8ermenasi ma(a a(an er0enu( sen3a@a 'olimer
3an4 er.iri .ari uni2uni 4ula 3an4 meli'ui 4ala(osa .an 4lu(osa .en4an /umlah 3an4
sama 3an4 .ise0u (e8iran! Ke8iran memili(i /umlah -> .ari 0era (erin4 0uiran (e8ir
3an4 .i sinesis 0ersama sel mi(ro0a! A.an3a .ua 0a(eri erse0u a(an mem0ua
8ermenasi men4hasil(an aseonin .an .iaseil! Or4anisme2or4anisme ini men44erom0olmem0enu( 4ranula24ranula (ecil 3an4 .ise0u (e8ir grains! Menuru 'en.a'a .ari
Pelear Rei. "B>FC1 4ranula24ranula ini .i4una(an se0a4ai sarer (ulur! Ke.ua
0a(eri Streptococcus thermophilus .an Saccharomyses cereviseae men4hasil(an 0au
asam .an rasa 3an4 (has 'a.a (e8ir1 sera @arna (e(unin4an 'a.a (e8ir!
Acidophilus milk aau susu asam meru'a(an 'ro.u( 8ermenasi susu oleh 0a(eri srain
Lactobacillus acidophilus! )a(eri ini ermasu( 0a(eri intestinal implantable1 (arena
8/16/2019 Susu Fermentasi_Yohanes Kristo_13.70.0076
10/15
B
meru'a(an 0a(eri 3an4 san4a a(i8 (ei(a 0era.a .alam 'encernaan manusia sera
mem0eri(an (eunun4an 'a.a 'roses 'encernaan manusia Re4er1 et al 1 "B#>C! Oleh
(arena iu1 0a(eri intestinal implantable a.alah 0a(eri 3an4 .a'a 0erahan .i .alam
saluran 'encernaan manusia1 arin3a 0a(eri ini harus resisen erha.a' (on.isi .i .alam
sisem 'encernaan manusia ermasu( 'H 3an4 ren.ah .i .alam lam0un4! Da'a
.iiner'reasi(an 0ah@a i.a( semua 0a(eri ermasu( .alam human intestinal
implantable (arena 0elum enu semua 0a(eri .a'a 0erahan .alam sisem 'encernaan
manusia! Selain iu intestinal implantable /u4a harus mem0eri(an (eunun4an 'a.a
sisem 'encernaan manusia1 se.an4(an 0e0era'a 0a(eri 3an4 .a'a 0erahan .alam
saluran 'encernaan manusia /usru mem0eri(an e8e( ne4ai81 misaln3a sa/a &.coli! Oleh
se0a0 iu han3a 0a(eri20a(eri erenu sa/a 3an4 meru'a(an intestinal implantable.
Susu asam i.a( han3a .i.a'a .ari susu se4ar1 namun /u4a .a'a .i0ua .ari susu
(e.elai .en4an 'enam0ahan la(osa =2> Machmu. et al !1 -%""C
Pa.a 'em0uaan acidophilus milk 1 in(u0asi .ila(u(an 'a.a suhu #$o6! Pen44unaan
suhu 3an4 0er0e.a ini .i(arena(an 'er0e.aan /enis mi(roor4anisme 3an4 .i4una(an
.alam 8ermenasi (e8ir .an acidophilus Milk ! Rehm et al ! "BB>C menam0ah(an suhu
.an @a(u in(u0asi 3an4 'alin4 0ai( .alam 'em0uaan (e8ir a.alah 'a.a suhu ">2--6
selama -=2#& /am1 se.an4(an unu( mem0ua acidophilus milk 1 'alin4 0ai( 'a.a suhu
#$6 selama -1> /am!
Mes(i'un sama2sama 'ro.u( 8ermenasi susu1 (e8ir .an acidophilus milk memili(i
(ara(erisi( 3an4 0er0e.a! Per0e.aan (ara(erisi( ini 'a.a .asarn3a .ise0a0(an (arena
/enis mi(roor4anisme 3an4 .i4una(an .alam 'roses 8ermenasi 3an4 0er0e.a! Selain iu
.ari se4i 8la5or1 (e8ir .an acidophilus milk /u4a 0er0e.a! Ke8ir men4an.un4 4as 6O-
.an al(ohol sehin44a mem0eri(an rasa 3an4 le0ih se4ar Usmiai A0u0a(ar1 -%%BC!
Se.an4(an acidophilus milk 3an4 memili(i rasa asam an'a a.a 8la5or al(ohol!
Pen4u(uran .era/a (easaman .ila(u(an .en4an men44una(an (eras la(mus! ,i(a
.iliha .ari hasil 'en4amaan 3an4 a.a1 acidophilus milk memili(i in4(a (easaman
3an4 le0ih ren.ah .i0an.in4(an 3o4hur .an (e8ir .en4an - /enis ino(ulum 3an4
0er0e.aC!
8/16/2019 Susu Fermentasi_Yohanes Kristo_13.70.0076
11/15
"%
*. KESIMPULAN
• Kulur sarer 3an4 .i4una(an .alam 'em0uaan (e8ir a.alah Lactobacillus
delbrueckii su0s' bulgaricus, Lactobacillus lactis, dan Saccharomyces cerevisiae!
• Ke8ir .a'a 0erasa asam (arena Streptococcus sp .an Lactobacillus 0er'eran .alam
men4hasil(an asam la(a .an (om'onen flavor !
• Ke8ir meru'a(an 'ro.u( 8ermenasi asam .an 8ermenasi al(ohol1 se.an4(an
acidophilus milk meru'a(an 'ro.u( 8ermenasi asam!
•Ke8ir memili(i sensasi al(ohol1 se.an4(an acidophilus milk i.a( memili(i rasa
al(ohol!
)a(eri unu( 'em0uaan yoghurt a.a .ua 3aiu Lactobacillus 3an4 0er'eran 'a.a
'em0enu(an aroma .an 0a(eri Streptococcus 3an4 0er'eran 'a.a 'em0enu(an
ciarasa!
• Srain intestinal implantable a.alah mi(roor4anisme 3an4 .a'a hi.u' .i usus
manusia .an ermasu( 0a(eri 'ro0ioi(!
• )a(eri Lactobacillus acidophilus ermasu( .alam srain intestinal implantable!
• Ke8ir memili(i in4(a (e(enalan 3an4 le0ih in44i .i0an.in4(an .en4an yoghurt
.an acidophilus milk.
Semaran41 -" Mei -%"&
Pra(i(an Asisen Dosen
Yohanes Kriso S U Hana Melin.a
"#!$%!%%$&
8/16/2019 Susu Fermentasi_Yohanes Kristo_13.70.0076
12/15
""
+. DAFTAR PUSTAKA
A4usina1 L!1 T! [email protected]!1 T!Y! Asui! -%"#C! Pen44unaan Sarer )i/i Ke8ir
.en4an Konsenrasi 3an4 )er0e.a 'a.a Susu Sa'i erha.a' 'H .an Ka.ar Asam
La(a! 'urnal (lmiah !eternakan ""C: ->=2->B
Asa@an1 M!! M! Asa@an! "BFFC! )eknologi !engolahan !angan *e$ani )epat
+una! 6+ A(a.emi(a Pressin.o! ,a(ara!
)uc(le1 K!A1 R!A! [email protected] G!H! *lee .an M! ooon! "BF$C! Ilmu Pan4an!Uni5ersias In.onesia Press! ,a(ara!
Es(in1 N! A! M! "BB%C! #iochemistry of "oods Second &dition! Aca.emic Press1 Inc!
6ali8ornia!
*ar.ia1 D! "BF$C! *isiolo4i *ermenasi! Pusa Anar Uni5ersias! Insiu Peranian
)o4or!
*ello@s1 P! "BB%C! "ood !rocessing )echnology !rinciples and !ractice! Ellis
Hor@oo. Limie.! Ne@ Yor(!
Giani1 I!1 H! E5anuarini! -%""C! Pen4aruh Penam0ahan Gula .an Lama
Pen3im'anan Terha.a' Kualias *isi( Susu *ermenasi! 'urnal (lmu dan
)eknologi *asil )ernak &"C: -F2##
Ha.i@i3oo1 S! "BF#C! )eori dan prosedur penguian mutu susu dan hasil olahannya!
Yo43a(ara : Li0er3!
Ha8sah Asriana! -%"-C! Pen4aruh +ariasi Sarer eha.a' Kualias Yo4hur SusuSa'i! 'urnal #ionature "#-C: B&2"%-
,a31 ,!M! -%%%C! Mo.ern *oo. Micro0iolo431 Fe.! As'en Pu0li(ers1 Inc1 Marr3lan.!
Le4o@o1 A! M! -%%>C! Di(a Kuliah Te(nolo4i Pen4olahan Susu! Uni5ersias
Di'one4oro1 Semaran4! Ti.a( .i'u0li(asi(anC
8/16/2019 Susu Fermentasi_Yohanes Kristo_13.70.0076
13/15
"-
Machmu.1 N!A!1 Y! Reno@ai1 !D! Uno! -%""C! A(i5ias Lactobacillus bulgaricus
'a.a *ermenasi Susu ,a4un4 -ea maysC .en4an Penam0ahan Su(ro(sa .an
La(osa! ,urusan )iolo4i *MIPA! UNG
Pelcar1 M!,! R!D! Rei.! "B>FC! Mico0iolo43! McGra@2Hill )oo( 6om'an31 Inc!
Ne@!
Re4er1 L!*!1 !N! Le531 L! einsein1 an. ,!E! eiss! "B#>! Lactobacillus
acidophilus and its therapeutic application! Yale Uni5ersi3 Press1 Ne@ Ha5en!
Rehm1 H! ,!9 G! Ree.9 A! Puhler P! Sa.ler! "BB>C! #iotechnology Second,
Completely evised &dition! +6H +erla4s4esellscha8 m0H1 D2&B=>"! Ne@ Yor(!
Sumner1 S R! Hu(ins! "BB%C! Ma(in4 Yoghurt a Home!/niversity of 0ebraska, (nstitute of Agriculture and 0atural esources ./SA.
@@@!ianr!unl!e.u'u0s.air34==B!hm .ia(ses 'a.a #" Mei -%">!
Susilorini1 T! E! .an M! E! Sa@iri! -%%&C! Pro.u( Olahan Susu! Pene0ar [email protected]
,a(ara!
Usmiai A0u0a(ar! -%%BC! Te(nolo4i Pen4olahan Susu! )alai )esar Peneliian .an
Pen4em0an4an Pasca'anen Peranian! )o4or
inarno1 *!G! .an I! E! *ernan.e! -%%$C! Susu .an Pro.u( *ermenasin3a! M2)RIO
PRESS1 )o4or!
inarno1 *!G9 S! *ar.ia D! *ar.ia! "BF=C! Pen4anar Te(nolo4i Pan4an! PT!
Grame.ia Pusa(a Uama ,a(ara! ,a(ara!
Yunia1 De@i! -%""C! Pem0uaan Ni yoghurt .en4an Per0e.aan Per0an.in4an
Streptococcus thermophilus .an Lactobacillus bulgaricus Sera Peru0ahan
Muun3a Selama Pen3im'anan!
,urnal Te(nolo4i Peranian +ol! "- No! -
A4usus -%""C F#2B%!
Yusriah1 N!H!1 R! A4usini! -%"=C! Pen4aruh a(u *ermenasi .an Konsenrasi
)i0i Ke8ir erha.a' Muu Ke8ir Susu Sa'i! 'ournal of Chemistry #-C : >#2>$!
,. LAMPIRAN
,.1.Fo$o
,.1.1. Yoghurt -n"an inoku!u# ku!$u( "a( /&10
http://www.ianr.unl.edu/pubs/dairy/g449.htmhttp://www.ianr.unl.edu/pubs/dairy/g449.htm
8/16/2019 Susu Fermentasi_Yohanes Kristo_13.70.0076
14/15
"#
,.1.2. Yoghurt -n"an inoku!u# ku!$u( ko#(ia! /&20
,.1.%. K'i( -n"an inoku!u# ku!$u( "a( /&%0
,.1.*. K'i( -n"an inoku!u# ku!$u( ko#(ia! /&*0
8/16/2019 Susu Fermentasi_Yohanes Kristo_13.70.0076
15/15
"=
,.1.+. Acidophilus milk -n"an inoku!u# ku!$u( "a( /&+0
,.2. Lapo(an S#n$a(a