sum.edu.pl · Web viewJama ustna - język, gruczoły ślinowe. ... W. Wardas, J. Czogała (red): Repetytorium z Chemii Ogólnej i Analitycznej. Zagadnienia, pytania, obliczenia,

ŚLĄSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY W KATOWICACH

WYDZIAŁ FARMACEUTYCZNY

Z ODDZIAŁEM MEDYCYNY LABORATORYJNEJ W SOSNOWCU

PROGRAM KSZTAŁCENIA

DLA KIERUNKU STUDIÓW FARMACJA

OPIS MODUŁÓW KSZTAŁCENIA

Przedmioty obowiązkowe

Rok akademicki 2016/2017

Karta modułu/przedmiotu

Informacje ogólne o module/przedmiocie

1. Kierunek studiów: Farmacja 2. Poziom kształcenia: jednolite studia magisterskie3. Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne

4. Rok: I 5. Semestr: I6. Nazwa modułu/przedmiotu: Anatomia7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Podstawowych Nauk Biomedycznych ul. Kasztanowa 3; 41-209 Sosnowiec , 3226998309. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Prof. dr hab.n.med. Barbara Błońska-Fajfrowska; [email protected]. Cel kształcenia: Poznanie budowy ciała ludzkiego w zakresie ułatwiającym zrozumienie czynności poszczególnych narządów i układów

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Podstawy biologii12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia

Efekty kształceniaStudent, który zaliczył moduł/przedmiot:

Odniesienie do efektów kształcenia

dla programu

01 Zna prawidłową budowę anatomiczną organizmu ludzkiego i podstawowe zależności między budową i funkcją organizmu A.W4

02 Stosuje mianownictwo anatomiczne A.U4.

03 Ocenia działania oraz rozstrzyga dylematy moralne w oparciu o normy i zasady etyczne A.K1.

04 Ma świadomość społecznych uwarunkowań i ograniczeń wynikających z choroby i potrzeby propagowania zachowań prozdrowotnych A.K2.

13. Formy zajęć w odniesieniu do efektów kształcenia

Numer efektu kształcenia

Forma zajęć dydaktycznych

wykład seminarium ćwiczenia laboratoryjne

ćwiczenia praktyczne inne e-learning

01 x x02 x x03 x x04 x x

14. Treści programowe

14.1. Forma zajęć: Wykłady Liczba godzin

W1 Anatomia ogólna. Osie, płaszczyzny i okolice ciała. Pojęcie osi i płaszczyzny strzałkowej, czołowej i poziomej, podział ciała względem tych płaszczyzn. Podstawowe kierunki anatomiczne, podstawy mianownictwa anatomicznego.Tułów – ściany klatki piersiowej i jamy brzusznej; błony surowicze i przestrzenie zawarte między nimi: opłucna ścienna, płucna i krezkowa, jama opłucnowa, worek osierdziowy, osierdzie i nasierdzie, jama

1h

osierdzia, otrzewna ścienna, trzewna i krezkowa, jama otrzewnej, przestrzeń wewnątrz- i zewnątrzotrzewnowa; narządy, duże naczynia i nerwy leżące w tych przestrzeniach.

W2Układ powłokowy.Budowa skóry. Wytwory naskórka

1h

W3

Układ krążenia.Budowa serca, ściany przedsionków i komór, szkielet serca, zastawki przedsionkowo-komorowe i ujść tętniczych, budowa i położenie układu przewodzącego, naczynia wieńcowe. Koronografia. Budowa ścian naczyń tętniczych, żylnych i włosowatych. Aorta i jej główne odgałęzienia, żyły główne górna i dolna i ich najważniejsze dopływy, pojęcie kątów żylnych, pojęcie krążenia wrotnego, mikrokrążenie.

2h

W4

Układ oddechowy.Jama nosowa i zatoki przynosowe; gardło – położenie, ściany, połączenia z otoczeniem; krtań - narząd głosu, tchawica, oskrzela. Pęcherzyki płucne, rodzaje pneumocytów. Obraz bronchoskopowy.

2h

W5

Układ pokarmowy.

Jama ustna - język, gruczoły ślinowe. Budowa przełyku, budowa i unaczynienie żołądka, budowa jelita cienkiego i grubego. Otrzewna. Wątroba i trzustka.

2h

W6

Układ nerwowy.Bioniczny schemat układu nerwowego. Neuron jako jednostka strukturalna i funkcjonalna układu nerwowego. Istota szara i istota biała w ośrodkowym układzie nerwowym. Układ nerwowy ośrodkowy: mózgowie i rdzeń kręgowy. Komory mózgu. Układ opon mózgowia i rdzenia kręgowego. Obwodowy układ nerwowy - podział nerwów czaszkowych i rdzeniowych.

3h

W7

Układ rozrodczy. Podstawy embriologii.Budowa zewnętrznych i wewnętrznych narządów rozrodczych. Rozwój zarodkowy – przebieg procesu bruzdkowania i gastrulacji. Podstawy histogenezy i organogenezy. Różnicowanie się narządu skrzelowego. Błony płodowe, łożysko, pępowina. Budowa zewnętrznych i wewnętrznych narządów rozrodczych.

2h

W8

Układ wydzielania wewnętrznego.Anatomia topograficzna i podstawy anatomii szczegółowej podwzgórza, przysadki mózgowej, szyszynki, tarczycy, przytarczyc, nadnerczy, trzustki, grasicy, gonad.

2h

Łącznie 15h14.2. Forma zajęć: Seminaria

S1

Bierny układ ruchu.

Budowa kości zbitej i gąbczastej. Rodzaje kości ze względu na kształt. Budowa czaszki, kręgosłupa, szkieletu klatki piersiowej, obręczy kończyny górnej i dolnej oraz kończyny wolnej górnej i dolnej. Typy połączeń kości. Kostnienie na podłożu chrzęstnym i błoniastym.Czynny układ ruchu.Budowa makroskopowa mięśni. Główne grupy mięśniowe człowieka.

2h

S2 Układ moczowy. 2h

Omówienie budowy anatomicznej nerki - położenie nerek, kształt i wymiar nerki, osłonki nerki, unaczynienie i unerwienie układu moczowego, budowa wewnętrzna miąższu nerki. Budowa nerki: część korowa i rdzenna, struktura i rodzaje nefronów. Drogi wyprowadzające mocz - kielichy nerkowe, miedniczki nerkowe, moczowód pęcherz moczowy, cewka moczowa.

S3

Układ oddechowy.

Drzewo oskrzelowe i oddechowe. Budowa zewnętrzna i wewnętrzna płuc, unaczynienie odżywcze i czynnościowe (mały krwiobieg). Opłucna i jama opłucnej. Przepona. Rtg klatki piersiowej.

2h

S4

Układ krążenia.

Budowa serca, ściany przedsionków i komór, szkielet serca, zastawki przedsionkowo-komorowe i ujść tętniczych, budowa i położenie układu przewodzącego, naczynia wieńcowe. Koronografia. Budowa ścian naczyń tętniczych, żylnych i włosowatych. Aorta i jej główne odgałęzienia, żyły główne górna i dolna i ich najważniejsze dopływy, pojęcie kątów żylnych, pojęcie krążenia wrotnego, mikrokrążenie.

2h

S5

Układ pokarmowy.

Topografia gruczołów ślinowych. Położenie przełyku, topografia jelita cienkiego i grubego. Wątroba i drogi żółciowe; krążenie wrotne wątroby. Trzustka i jej drogi wyprowadzające. USG jamy brzusznej. Obraz endoskopowy żołądka i jelita grubego.

2h

S6

Układ nerwowy. Kresomózgowie - półkule mózgu, płaty i ośrodki korowe, jądra podkorowe. Główne drogi projekcyjne.Podział anatomiczny i czynnościowy ośrodkowego układu nerwowego. Budowa rdzenia kręgowego.Obwodowy układ nerwowy: nerwy czaszkowe z głównym zakresem unerwienia. Nerwy rdzeniowe i sploty nerwów rdzeniowych. Sploty autonomiczne. Zwoje nerwowe autonomiczne i czuciowe. Nerwy obwodowe.Pień mózgu - rdzeń przedłużony, most, śródmózgowie i międzymózgowie. Jądra nerwów czaszkowych i główne jądra własne. Móżdżek.

3h

S7

Narządy zmysłów.

Narząd wzroku – gałka oczna i narządy dodatkowe oka – układ łzowy, spojówki. Narząd węchu – okolica węchowa jamy nosowej. Narząd smaku. Narząd słuchu i równowagi – ucho zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne.

2h

Łącznie 15Łączna liczba godzin z przedmiotu 30

15. Metody kształcenia15.1. Wykład informacyjny, problemowy, konwersatoryjny15.2. Seminaria problemowe, aktywizujące, dyskusja

16. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia i sposoby ocenyNumer efektu

kształcenia Sposoby weryfikacji Warunki zaliczenia

01 Sprawdzian pisemny-pytania otwarte lub/i testy wyboru

Powyżej 55% poprawnych odpowiedzi

02 Sprawdzian pisemny – pytania otwarte lub/i testy wyboru


03 Dyskusja Aktywność w dyskusji04 Dyskusja Aktywność w dyskusji

17. Obciążenie pracą studentaForma aktywności Przeciętna liczba godzin na zrealizowanie aktywności

Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:

udział w wykładach 7*2h + 1*1h=15hudział w seminariach 7*2h + 1*1h=15h konsultacje 1łącznie 31 h

Samodzielna praca studenta

przygotowanie do seminarium 8*1,5h=12hprzygotowanie do sprawdzianów 8*2h=16h

łącznie 28 hŁącznie 59 hSumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 218. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 1

Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym 1

19. Literatura19.1. Podstawowa

1. Podręczniki podstawowe:1.Gołąb B.K.: Podstawy anatomii człowieka, PZWL 2008.19.2. Uzupełniająca

1.Lippert H.: Anatomia, tom I i II (wydanie polskie pod red. R. Aleksandrowicza), Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner 1998.2.Krechowiecki A., Czerwiński F.: Zarys anatomii człowieka, PZWL 2004.3.Sokołowska-Pituchowa J.: Anatomia człowieka, PZWL 2008.20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup Grupa seminaryjna liczy 20 osób20.2. Materiały do zajęć 1. Fantomy, plansze anatomiczne, tablice, schematy i

plansze, rysunki, modele, Torso B-352. Przezrocza, zdjęcia i foliogramy3. Zdjęcia sekcyjne 4. Zdjęcia rtg. narządów5. Atlasy anatomiczne6. Komputery, rzutnik multimedialny7. Programy komputerowe do nauczania anatomii

20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala seminaryjna , Sosnowiec ul. Kasztanowa 320.4. Miejsce i godzina konsultacji Sosnowiec ul. Kasztanowa 3; czas według grafiku

przedstawionego co roku dla poszczególnych pracowników dydaktycznych

20.5. Inne21. Formy oceny – szczegóły

Efekt Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5Efekt 01 Niewystarczająca

wiedza na temat budowy anatomicznej organizmu ludzkiego i podstawowych zależności między budową i funkcją organizmu, co przy weryfikacji wiedzy metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) nie pozwala odpowiedzieć na więcej niż 55% pytań.

Wiedza na temat budowy anatomicznej organizmu ludzkiego i podstawowych zależności między budową i funkcją organizmu jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć na 56 - 74% pytań

Wiedza na temat budowy anatomicznej organizmu ludzkiego i podstawowych zależności między budową i funkcją organizmu wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć na 75 - 89% pytań

Wiedza na temat budowy anatomicznej organizmu ludzkiego i podstawowych zależności między budową i funkcją organizmu jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć na przynajmniej 90% pytań.

Efekt 02 Niewystarczająca wiedza na temat mianownictwa anatomicznego, co przy weryfikacji wiedzy metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) nie pozwala odpowiedzieć na więcej niż 55% pytań.

Wiedza na temat mianownictwa anatomicznego jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć na 56 - 74% pytań

Wiedza na temat mianownictwa anatomicznego wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć na 75 - 89% pytań

Wiedza na temat mianownictwo anatomicznego jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć na przynajmniej 90% pytań.

Efekt 03 Brak udziału w dyskusji lub nieumiejętność prawidłowej argumentacji.

Mała aktywność w dyskusji i/lub mała umiejętność prawidłowej argumentacji.

Średnia aktywność w dyskusji i/lub średnia umiejętność prawidłowej argumentacji

Duża aktywność w dyskusji i/lub duża umiejętność prawidłowej argumentacji



Średnia aktywność w dyskusji i/lub średnia umiejętność prawidłowej argumentacji

Duża aktywność w dyskusji i/lub duża umiejętność prawidłowej argumentacji

* ocena celująca – wiedza i umiejętności dla wszystkich efektów kształcenia osiągają średnią punktację powyżej 98%.




4. Rok: I 5. Semestr: I6. Nazwa modułu/przedmiotu: Biofizyka7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Biofizyki9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Prof. dr hab. n. fiz. Barbara Pilawa, [email protected]. Cel kształcenia:

Zdobycie przez studentów wiedzy dotyczącej zjawisk fizycznych zachodzących w organizmie. Poznanie właściwości fizycznych komórek i tkanek. Zapoznanie studentów ze zjawiskami biofizycznymi zachodzącymi w tkankach i narządach. Zdobycie wiedzy o podstawach fizycznych opisujących funkcjonowanie narządów. Zdobycie wiedzy o efektach biofizycznych towarzyszących oddziaływaniu zewnętrznych

czynników fizycznych na organizm. Poznanie zjawisk biofizycznych zachodzących w organizmie podczas diagnostyki medycznej

i terapii z wykorzystaniem metod fizycznych. Zdobycie umiejętności praktycznych w zakresie eksperymentalnego wyznaczania wybranych

wielkości fizycznych i biofizycznych.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Znajomość definicji oraz jednostek podstawowych wielkości fizycznych. Znajomość podstawowych praw fizyki.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna prawa fizyczne mające zastosowanie dla organizmu człowieka. B.W1.B.W6.B.W14

02 Zna właściwości biofizyczne komórek i tkanek. B.W6.B.U2.

03 Potrafi omówić zjawiska biofizyczne zachodzące w różnych tkankach i narządach.

B.W1.B.U2.

04 Potrafi wyjaśnić funkcjonowanie narządów z wykorzystaniem praw fizycznych.

B.W1.B.U2.

05 Potrafi scharakteryzować pozytywne i negatywne efekty biofizyczne oddziaływania zewnętrznych czynników fizycznych na organizm.

B.W2.B.U2.

06 Zna bezpieczne parametry fal mechanicznych, promieniowania jonizującego, pól elektrycznych i magnetycznych stosowanych w diagnostyce i terapii medycznej.

B.W2.B.W4.B.U3.

07 Potrafi wyznaczyć z wykorzystaniem aparatury fizycznej wartości wybranych wielkości fizycznych i biofizycznych.

B.W3,B.W12, B.U1, B.U9,

B.K313. Formy zajęć w odniesieniu do efektów kształcenia





01 X X02 X X03 X04 X05 X06 X07 X



W1 Definicja i jednostki podstawowych wielkości fizycznych. Prawa fizyki oraz ich zastosowanie do opisu funkcjonowania narządów. 2

W2 Właściwości cieczy. Prawa hydrodynamiki a układ krążenia. 2W3 Optyka oka. Wady wzroku i ich korekta. 1

W3Fale głosowe. Wrażenia słuchowe: tony, dźwięki, szmery i hałas. Propagacja foli głosowej w uchu. Krzywa czułości ucha ludzkiego. Aparaty słuchowe. Ochrona przed hałasem.

2

W4Mechanizm wentylacji płuc a zmiana ciśnień. Histereza objętościowo ciśnieniowa. Właściwości sprężyste tkanki płucnej. Wpływ infradźwięków i hiperdźwięków na organizm.

1

W5 Przewodnictwo elektryczne komórek i tkanek. Wpływ prądu stałego, prądów małej, średniej i wielkiej częstotliwości na organizm. 2

W6 Zjawiska biofizyczne zachodzące podczas terapii i diagnostyki z wykorzystaniem laserów. 1

W7 Wpływ ultradźwięków i infradźwięków na organizm. Zasady bezpieczeństwa w diagnostyce ultradźwiękowej. 2

W8 Bezpieczeństwo badań rentgenowskich. 2Łącznie 1514.2. Forma zajęć: Ćwiczenia laboratoryjneC1 Wyznaczanie gęstości ciał stałych i cieczy za pomocą piknometru. 1C2 Wyznaczanie lepkości różnych cieczy z wykorzystaniem wiskozymetru. 2

C3 Wyznaczanie współczynnika napięcia powierzchniowego cieczy metodą stalagmometryczną. 1

C4 Wyznaczanie zawartości białka w surowicy z wykorzystaniem refraktometru. 1

C5 Wyznaczanie kąta skręcenia płaszczyzny polaryzacji w zależności od stężenia roztworu. 1

C6 Wyznaczanie długości fali promieniowania laserowego z wykorzystaniem siatki dyfrakcyjnej. 1

C7 Układy optyczne. Wyznaczanie ogniskowej soczewki, układu soczewek i powiększenia obrazu. 3

C8 Wyznaczanie wpływu naprężeń na właściwości mechaniczne ciał stałych. 1

C9 Analiza spektroskopowa widma absorpcji optycznej roztworów. 2

C10 Wyznaczanie koncentracji wolnych rodników w biopolimerach melaninowych. 2


15. Metody kształcenia

15.1. Wykład Metoda podająca (wykład informacyjny), metoda problemowa (wykład problemowy)

15.2.Ćwiczenia laboratoryjne

Metody praktyczne – ćwiczenia laboratoryjne



01 Egzamin w formie testu pisemnego Powyżej 60 % poprawnych odpowiedzi






07 Wykonanie ćwiczenia praktycznego, analiza i zestawienie wyników.

Przedstawienie sprawozdania pisemnego



udział w wykładach 15udział wćwiczeniach laboratoryjnych 15obecność na egzaminie pisemnym 2konsultacje 3łącznie 35


przygotowanie do ćwiczeń 10przygotowanie do egzaminu końcowego 10łącznie 20

Łącznie 55Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 218. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 1


19. Literatura19.1. Podstawowa1. F. Jaroszyk (red.), Biofizyka. Podręcznik dla studentów. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 20012. Z. Jóźwiak, G. Bartosz (red.), Biofizyka. Wybra1ne zagadnienia wraz z ćwiczeniami. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 20053. D. Halliday, R. Resnick, J. Walker, Podstawy fizyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa2003

19.2. Uzupełniająca1. S. Miękisz, A. Hendrich, Wybrane zagadnienia z biofizyki, Volumed, Wrocław 19982. A. Z. Hrynkiewicz, E. Rokita, Fizyczne metody diagnostyki medycznej i terapii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup Ćwiczenia – 10 osób20.2. Materiały do zajęć Tabele wielkości fizycznych i ich jednostek20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala wykładowa ul. Jedności 8, Sala ćwiczeń w Katedrze i

Zakładzie Biofizyki20.4. Miejsce i godzina konsultacji Katedra i Zakład Biofizyki, pokój nr 05, godziny konsultacji

podawane są studentom na pierwszym wykładzie20.5. Inne

21. Formy oceny – szczegółyEfekt Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5Efekt 01

Wiedza i umiejętności są poniżej wymagań określonych dla oceny 3 (dostatecznej)

Zna podstawowe prawa fizyczne mające zastosowanie dla organizmu człowieka.

Zna dobrze prawa fizyczne mające zastosowanie dla organizmu człowieka.

Zna bardzo dobrze prawa fizyczne mające zastosowanie dla organizmu człowieka.

Efekt 02


Zna podstawowe właściwości biofizyczne komórek i tkanek.

Zna dobrze właściwości biofizyczne komórek i tkanek.

Zna bardzo dobrze właściwości biofizyczne komórek i tkanek.

Efekt 03


Potrafi omówić podstawowe zjawiska biofizyczne zachodzące w różnych tkankach i narządach.

Potrafi dobrze omówić zjawiska biofizyczne zachodzące w różnych tkankach i narządach.

Potrafi bardzo dobrze omówić zjawiska biofizyczne zachodzące w różnych tkankach i narządach.

Efekt 04


Potrafi wyjaśnić podstawy funkcjonowania narządów z wykorzystaniem praw fizycznych.

Potrafi dobrze wyjaśnić funkcjonowania narządów z wykorzystaniem praw fizycznych.

Potrafi bardzo dobrze wyjaśnić funkcjonowania narządów z wykorzystaniem praw fizycznych.

Efekt 05


Potrafi scharakteryzować podstawowe pozytywne i negatywne efekty biofizyczne oddziaływania zewnętrznych czynników fizycznych na organizm.

Potrafi dobrze scharakteryzować pozytywne i negatywne efekty biofizyczne oddziaływania zewnętrznych czynników fizycznych na organizm.

Potrafi bardzo dobrze scharakteryzować pozytywne i negatywne efekty biofizyczne oddziaływania zewnętrznych czynników fizycznych na organizm.

Efekt 06


Zna w zakresie podstawowym bezpieczne parametry fal mechanicznych, promieniowania jonizującego, pól elektrycznych i magnetycznych stosowanych w diagnostyce i terapii medycznej.

Zna dobrze bezpieczne parametry fal mechanicznych, promieniowania jonizującego, pól elektrycznych i magnetycznych stosowanych w diagnostyce i terapii medycznej.

Zna bardzo dobrze bezpieczne parametry fal mechanicznych, promieniowania jonizującego, pól elektrycznych i magnetycznych stosowanych w diagnostyce i terapii medycznej.

Efekt 07


Potrafi wyznaczyć z wykorzystaniem aparatury fizycznej wartości wybranych wielkości fizycznych i biofizycznych.w ograniczonym zakresie.

Potrafi dobrze wyznaczyć z wykorzystaniem aparatury fizycznej wartości wybranych wielkości fizycznych i biofizycznych.

Potrafi bardzo dobrze wyznaczyć z wykorzystaniem aparatury fizycznej wartości wybranych wielkości fizycznych i biofizycznych.

* ocena celująca – wiedza i umiejętności wykraczają poza wymagania określone dla oceny 5 „bardzo

dobry”




4. Rok: I 5. Semestr: I

6. Nazwa modułu/przedmiotu: Biologia i genetyka

7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy

8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot:

Zakład Biologii Komórki , 41-200 Sosnowiec, ul.Jedności 8 IIIp, tel 31 364 12 10oraz Katedra i Zakład Genetyki Medycznej 41-200 Sosnowiec, Ostrogórska 30, tel. 32 364 14 00, [email protected], http://genomika.slam.katowice.pl9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail):

dr hab.n.med.Małgorzata Latocha, [email protected]

10. Cel kształcenia:

Celem kształcenia przedmiotu „Biologia i genetyka” z zakresu:a) szeroko pojętej biologii jest poznanie molekularnych podstaw procesów komórkowych w aspekcie funkcjonowania komórek i całych organizmów; wykaznie molekularnego podłoża różnych patologii i możliwości ich terapii; zrozumienie zjawiska selektywnego działania różnych substancji na wybrane komórki lub możliwości ich wielokierunkowego oddziaływania w organizmie ze wskazaniem na konkretne zmiany strukturalne lub metaboliczne; nabycie umiejętności wykonania prostych preparatów komórkowych i zasad wyznaczania kariotypów oraz prowadzenia obserwacji pod mikroskopem i wykonania dokumentacji analizowanych obiektów i obserwowanych zjawisk;b) genetyki jest przedstawienie istoty informacji genetycznej oraz wyjaśnienie sposobu jej przekazywania; przybliżenie pojęć oraz metod badawczych, którymi operuje współczesna genetyka w celu zrozumienia ostatnich odkryć i osiągnięć; wiedza z genetyki współczesnej będzie skonfrontowana z pojęciami genetyki klasycznej, populacyjnej i mechanizmem dziedziczenia cech; właściwie zrealizowany program z przedmiotu pozwoli na dalsze samokształcenie w tej dziedzinie i doskonalenie zdobytej wiedzy opartej na dokładnej analizie i zrozumieniu obserwowanych zjawisk11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:

Podstawy wiedzy z przedmiotu „Biologia” (program rozszerzony) na poziomie szkoły średniej.

12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01potrafi: wymienić, zlokalizować i określić rolę podstawowych procesów komórkowych

A.W1.A.U5.A.U7.

A.U12.

02

potrafi opisać etapy cyklu komórkowego i sposoby jego regulacji oraz wyjaśnić molekularne podłoże starzenia się komórek (najnowsze teorie dotyczące przyczyn starzenia się komórek i organizmów) oraz śmierci komórek i organizmów

A.W15.A.U7.

03

potrafi wymienić i podać znacznie poszczególnych elementów zapewniających tensegralność komórki oraz zwartą strukturę tkanek, opisać podstawowe sposoby komunikowania się komórek w organizmie

A.W10.A.W11.A.U7.

04zna podstawy transformacji nowotworowej i właściwości komórek nowotworowych

A.W15.A.U5.A.U7.

A.U12.

05posiada umiejętność: wykonania prostych preparatów komórkowych, prowadzenia obserwacji pod mikroskopem, wykonania dokumentacji obserwowanych obiektów i zjawisk

A.U.20

06 ma świadomość zachowań prozdrowotnych A.K2.

07zna podstawy budowy i funkcjonowania genomu, potrafi określić właściwości fizyko-chemiczne kwasów nukleinowych.

A.W2.A.W9.A.U9.

08zna budowę i funkcję chromosomu oraz metody badań chromosomów, potrafi omówić typy podziałów komórkowych i wskazać różnice pomiędzy nimi.

A.W2.A.U2.A.K1.

09

zna podstawowe typy mutacji genowych i aberracji chromosomowych oraz zna ich konsekwencje fenotypowe dla człowieka. Zna podstawy teoretyczne identyfikacji mutacji genowych i polimorfizmów DNA u człowieka.

A.W2.A.W3.A.U2.A.U3.A.U9.A.K1.A.K2.

10

zna i rozróżnia podstawowe mechanizmy dziedziczenia autosomalnego, sprzężonego z płcią i niemendlowskiego. Potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę teoretyczną do rozwiązywania zadań problemowych.

A.W3.A.U2.A.U3.A.K1.A.K2.

11

zna i potrafi scharakteryzować oraz zastosować podstawowe zagadnienia z zakresu genetyki populacyjnej.

A.W2.A.W3.A.U2.A.U3.A.K2.






01 X X X02 X X X03 X X X04 X X X05 X06 X X07 X X X X

08 X X X X

09 X X X X

10 X X X

11 X X X



W1 Komórka pro- i eukariotyczna – różnice i ich wykorzystanie w terapiach. Struktura i funkcja błon komórkowych; cząsteczki adhezyjne. 2

W2 Receptory i sygnalizacja komórkowa; wewnątrzkomórkowa transdukcja sygnału. 2

W3 Cykl komórkowy i jego regulacja; różnicowanie się i specjalizacja komórek. 2

W4 Zjawisko różnorodności cząsteczek występujących w komórkach w aspekcie posiadanej informacji genetycznej 1

W5 Struktura i funkcje genów i chromosomów. 2

W6 Dziedziczenie monogenowe i poligenowe cech człowieka. 2

W7 Podstawy cytogenetyki. 2

W8 Genetyka populacyjna i ewolucyjna człowieka. 2

Łącznie 1514.2. Forma zajęć: Seminaria

S1 Kompartmentacja jako kryterium podziału na komórki pro- i eukariotycznej. 1

S2 Tensegralność komórek; budowa cząteczkowa i funkcjonalne składniki błon komórkowych. 1

S3 Blony komórkowe i transport błonowy. 1

S4 Połączenia międzykomórkowe, cząsteczki adhezyjne i substancja międzykomórkowa. 1

S5 Sygnalizacja międzykomórkowa; transdukcja sygnału. 1

S6 Cykl komórkowy i jego regulacja. 1

S7 Starzenie i śmierć komórek. 1

S8 Transformacja nowotworowa. 1

S9 Elementy genetyki molekularnej - budowa i funkcje genomu człowieka. 1

S10 Genetyczne aspekty podziału i różnicowania komórkowego. 1

S11 Podstawy cytogenetyki. 1

S12 Aberracje liczbowe i strukturalne chromosomów człowieka. 1

S13 Mutacje genowe a polimorfizm genetyczny. 1

S14 Dziedziczenie autosomalne i niemendlowskie cech u człowieka. Dziedziczenie cech sprzężonych z płcią u człowieka. 1

S15 Elementy genetyki populacyjnej. 1

Łącznie 15

14.3. Forma zajęć: Ćwiczenia

C1 Cechy budowy komórek prokariotycznych i eukariotycznych. 2

C2 Stabilne i labilne struktury utworzone z elementów cytoszkieletu. 2

C3 Udział błon komórkowych w transporcie cząsteczek i utrzymaniu gospodarki wodno-elektrolitowej komórki. 2

C4 Zewnętrzne i wewnętrzne regulatory cyklu komórkowego. 2

C5 Charakterystyczne cechy komórki nekrotycznej i apoptotycznej. 2

C6 Receptory komórki, zależność morfologii komórek od pełnionej funkcji. 2

C7 Zależność morfologii komórek od pełnionej funkcji. 2

C8 Struktura komórek nowotworowych. 1

C9 Podstawy metod izolacji kwasów nukleinowych. Ocena właściwości fizyko-chemicznych kwasów nukleinowych. 2

C10Rozpoznawanie poszczególnych faz mitozy pod mikroskopem i liczenie indeksu mitotycznego. Rozwiązywanie zadań problemowych dotyczących podziałów komórkowych.

2

C11 Identyfikacja różnych typów barwień chromosomów człowieka. Podstawy analizy chromosomów z wykorzystaniem mikroskopu. 2

C12Analiza podstawowych typów aberracji chromosomowych u człowieka oraz mechanizmów ich powstawania. Rozwiązywanie zadań problemowych.

2

C13 Podstawy identyfikacji mutacji genowych i polimorfizmów DNA metodą opartą o wykorzystanie enzymów restrykcyjnych. 2

C14Podstawy konstrukcji rodowodu dziedziczenia danej cechy u człowieka. Zadania problemowe i obliczeniowe dotyczące dziedziczenia autosomalnego i niemendlowskiego cech u człowieka.

2

C15Zadania problemowe i obliczeniowe dotyczące dziedziczenia cech sprzężonych z płcią u człowieka. Analiza rodowodu dziedziczenia danej cechy u człowieka.

2

C16 Rozwiązywanie zadań problemowych z zakresu genetyki populacyjnej człowieka. 1

Łącznie 30

Łączna liczba godzin z przedmiotu 6015. Metody kształcenia

15.1. Wykład Wykład informacyjny, interaktywny z pokazem multimedialnym.

15.2. SeminariaPrelekcja wstępna, dyskusja, wyjaśnianie i objaśnianie zagadnień niezrozumiałych dla studenta w procesie samokształcenia, metody aktywizujące: metody problemowe, gry dydaktyczne.

15.3. Ćwiczenia Ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia praktyczne, pokazy, metody interaktywne, zadania problemowe.

16. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia i sposoby oceny

Numer efektu kształcenia Sposoby weryfikacji Warunki zaliczenia

01 Udział w dyskusji, ocena z kolokwium cząstkowego, egzamin końcowy dla modułu

-dyskusja-max. 10%p możliwych do uzyskania w ciągu semestru,-kolokwia cząstkowe - max. 20%p możliwych do uzyskania w ciągu semestru-egzamin pisemny (zdany powyżej 45% poprawnych odpowiedzi)







05

Sprawdzenie umiejętności studenta w zakresie posługiwania się i obsługi mikroskopu-zaliczenie wykonanej pracy przez prowadzącego zajęcia na zakończenie każdych ćwiczeń-ocena wykonanej dokumentacji z prowadzonych obserwacji

-przygotowanie dokumentacji z ćwiczeń 5%p możliwych do uzyskania w ciągu semestru



07 Sprawdzian pisemny – pytania i zadania otwarte oraz pytania testowe.

Ocena wykonania i zaangażowania w wykonanie ćwiczenia

60% poprawnych odpowiedzi.

Poprawne wykonanie ćwiczenia z prawidłowym

wnioskowaniem.


Ocena wykonania i zaangażowania w wykonanie ćwiczenia i zadań problemowych.


Prawidłowe policzenie indeksu mitotycznego. Poprawna analiza preparatów. Wykonanie zadań problemowych.


Ocena wykonania i zaangażowania w wykonanie zadań problemowych.


Poprawne wykonanie zadań problemowych.


Ocena wykonania i zaangażowania w wykonanie zadań problemowych i obliczeniowych.



11 Sprawdzian pisemny – pytania i zadania otwarte oraz pytania testowe.Ocena wykonania i zaangażowania w wykonanie zadań problemowych i obliczeniowych.



17. Obciążenie pracą studenta

Forma aktywności Przeciętna liczba godzin na zrealizowanie aktywności


udział w wykładach 15udział w seminariach 15udział w ćwiczeniach 30obecność na egzaminie 2konsultacje 5łącznie 67


przygotowanie do seminariów 30przygotowanie do ćwiczeń 15przygotowanie do egzaminu końcowego 5

łącznie 50

Łącznie 117Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 4

18. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiot

Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 2


19. Literatura

19.1. Podstawowa

1. Kilarski W. .: Strukturalne podstawy biologii komórki PWN 20072. Alberts B.: Podstawy biologii komórki PWN 20073. Fuller G.: Podstawy molekularne biologii komórki PZWL 20054. Friedman J. M. i in. Genetyka. Urban&Partner 20005. Winter P.C., Hickey G.I., Fletcher H.L. Genetyka. Krótkie Wykłady. PWN 2010.6. Drewa G. Ferenc T. Genetyka medyczna. Podręcznik dla studentów. Elsevier Urban & Partner,

Wrocław 2011, wyd.1.7. Bal J. Biologia Molekularna w medycynie. Elementy genetyki klinicznej. PWN 2006.8. Jorde L.B., Carey J.C. i in. Genetyka medyczna. Wyd. Czelej, Lublin 2002, wyd.1.19.2. Uzupełniająca

1. Nowak J.: Receptory i mechanizmy przekazywania sygnału PWN 20042. Madej J. Podstawy cytopatologii Urban&Partner 20033. Passarge E. Genetyka. Ilustrowany przewodnik. PZWL 20044. Connor M i wsp. Podstawy genetyki medycznej. PZWL 19975. Brown T.A. Genomy. PWN 20096. Bal J. Badania molekularne i cytogenetyczne w medycynie. Elementy genetyki klinicznej. PWN 1998.7. Wybrane artykuły z czasopism:Postępy Biologii Komórki.

Postępy Biochemii.20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 20 osób w grupie seminaryjnej, 10 osób w grupie ćwiczeniowej

20.2. Materiały do zajęć Pokaz multimedialny, pokaz filmowy, bazy internetowe, podręczniki, ideogramy, zadania problemowe

20.3. Miejsce odbywania się zajęć Wydziałowa sala wykładowaczęść ogólno-biologiczna: sala 11, budynek Wydziału 41-200 Sosnowiec, ul.Jedności 8; sala seminaryjna nr 711 oraz sala ćwiczeniowa nr 714B w Katedrze i Zakładzie Genetyki Medycznej, 41-200 Sosnowiec, Ostrogórska 30

20.4. Miejsce i godzina konsultacji Zakład Biologii Komórki, Wydziału 41-200 Sosnowiec, ul.Jedności 8 (p.303-305) 1 godzina raz w tygodniu (termin dostosowany do planu studentów).Katedra i Zakład Genetyki Medycznej, 41-200 Sosnowiec, Ostrogórska 30, 1 godzina raz w tygodniu (termin dostosowany do planu studentów).

20.5. Inne

21. Formy oceny – szczegóły

Efekt Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5Efekt 01 Brak elementarnej

wiedzy na temat Elementarna wiedza dotycząca struktur

Wiedza na temat struktur

Pełna wiedza na temat struktur

podstawowych struktur komórki i podstawowych procesów życiowych (bez ich szczegółowego opisywania)

komórkowych i procesów jakie zachodzą w komórce

komórkowych i omawianych na zajęciach procesów zachodzących w komórce z niewielkimi brakami dotyczącymi znaczenia tych zjawisk Aktywny udział w dyskusji

komórkowych i omawianych na zajęciach procesów zachodzących w komórceUmiejętność bezbłędnej identyfikacji struktur i komórek oglądanych preparatówDuża aktywność studenta na zajęciach

Efekt 02 Brak elementarnej wiedzy na tematcyklu komórkowego , przyczyn starzenia się komórekRóżnic pomiędzy apoptozą i nekrozą

Elementarna wiedza i umiejętności opisania i krótkiej charakteryzacji etapów cyklu komórkowego i sposobów jego regulacji oraz wiedza z zakresu podstawowych mechanizmów molekularnych zmian starzejących się organizmówZnajomość podsawowych różnic dotyczących procesu apoptozy i nekrozy

Podstawowa wiedza i umiejętności opisania i scharakteryzowania etapów cyklu komórkowego i sposobów jego regulacji oraz wiedza z zakresu podstawowych mechanizmów molekularnych zmian starzejących się organizmów Znajomośc różnic dotyczących procesu apoptozy i nekrozyAktywny udział w dyskusji

Szeroka wiedza i umiejętności opisania i scharakteryzowania etapów cyklu komórkowego i sposobów jego regulacji oraz wiedza z zakresu molekularnego podłoża starzenia się organizmów i ich śmierci (na poziomie organizmu, komórek)Duża aktywność studenta na zajęciach

Efekt 03 Brak elementarnej wiedzy na tematbudowy i funkcji poszczególnych elementów cytoszkieletu i cząsteczek

Elementarna wiedza na temat tensegralności komórek i budowy funkcji poszczególnych elementów cytoszkieletu i cząsteczek im towarzyszących oraz innych elementów zapewniających zwartą strukturę tkanek

Podstawowa wiedza na temat tensegralności komórek i budowy funkcji poszczególnych elementów cytoszkieletu i cząsteczek im towarzyszących oraz innych elementów zapewniających zwartą strukturę tkanekDuża aktywność studenta na zajęciach

Pełna i rozbudowana wiedza na temat tensegralności komórek i budowy funkcji poszczególnych elementów cytoszkieletu i cząsteczek im towarzyszących oraz innych elementów zapewniających zwartą strukturę tkanekDuża aktywność studenta na zajęciach

Efekt 04 Brak elementarnej elementarna wiedza Wiedza na temat Pełna i rozbudowana

wiedzy na temat przyczyn występowania nowotworów u człowieka oraz etapów nowotworzenia

na temat przyczyn występowania nowotworów u człowieka oraz etapów nowotworzenia oraz o podstawowych czynnikach regulujących w tym zakresie

budowy przyczyn występowania nowotworów u człowieka oraz etapów nowotworzenia ze wskazaniem mozliwych punktów zwrotnych tego procesu Aktywny udział w dyskusji

wiedza na temat przyczyn występowania nowotworów u człowieka oraz etapów nowotworzenia ze wskazaniem mozliwych punktów zwrotnych tego procesu, profilatyki, terapii.Duża aktywność studenta na zajęciach

Efekt 05 Brak umiejętności w zakresie przygotowania preparatów do oglądania i posługiwania się mikroskopem

Umiejętność posługiwania się mikroskopem Umiejętność identyfikacji struktur i komórekUmiejętność podstawowego przygotowania preparatów do oglądania

Umiejętność posługiwania się mikroskopem i obliczania uzyskanego powiększenia Umiejętność identyfikacji struktur i komórek oglądanych preparatówUmiejętność wykonania preparatów

Umiejętność sprawnego wykonania preparatów komórkowych, prowadzenia obserwacji pod mikroskopem, wykonania dokumentacji obserwowanych obiektów i zjawiskUmiejętność sprawnego posługiwania się mikroskopem i wiedzy na temat jego poszczególnych elementów i umiejętność odczytywania i sprawnego obliczania stosowanego powiększenia

Efekt 06 Brak elementarnej wiedzy z zakresu prozdrowotnych zachowań człowieka

Podstawowa wiedza dotycząca zachowań prozdrowotnych

Wiedza dotycząca podstaw wybranych patologii, ich molekularnego podłoża i prozdrowotnych zachowań wpływających zahamowanie rozwoju patologii

Wiedza i umiejętność logicznego powiązania molekularnego podłoża patologii z zachowaniami i wpływem środowiska na rozwój choroby, wiedza o czynnikach i zachowaniach prozdrowotnych

mogących wpływać na rozwój i przebieg choroby

Efekt 07 Student nie potrafi opisać ogólnej budowy kwasów nukleinowych i określić ich funkcji.Student nie potrafi opisać podstawowych etapów oraz mechanizmów regulacji ekspresji materiału genetycznego oraz nie zna ich znaczenia biologicznego.

Student potrafi wymienić podstawowe elementy budowy kwasów nukleinowych, wymienić ich rodzaje i określić funkcję. Student potrafi opisać podstawowe etapy i zasady regulacji ekspresji materiału genetycznego oraz procesu replikacji. Potrafi wymienić rolę białek i struktur biorących udział w ekspresji genomów.

Student potrafi dokładnie scharakteryzować budowę kwasów nukleinowych z uwzględnieniem występujących w nich wiązań chemicznych, potrafi także wskazać różnice pomiędzy DNA i RNA i dokładnie opisać pełnione przez nie funkcje. Potrafi podać zależności pomiędzy sekwencją i kształtem genomu a ekspresją i replikacją materiału genetycznego. Student potrafi wymienić różnice w ekspresji i replikacji pomiędzy organizmami prokariotycznymi i eukariotycznymi.

Student szczegółowo zna budowę kwasów nukleinowych, potrafi określić rodzaje wiązań chemicznych w nich występujących, scharakteryzować formy tautomeryczne zasad azotowych, scharakteryzować formy DNA i rodzaje RNA z przypisaniem im funkcji. Potrafi omówić wpływ czynników fizycznych i chemicznych na kwasy nukleinowe. Student biegle zna ogólne mechanizmy przebiegu jak i regulacji ekspresji materiału genetycznego. Potrafi podać przykłady leków wpływających na funkcje biologiczne DNA.

Efekt 08 Student nie posiada podstawowej wiedzy z zakresu budowy chromosomu, metod badań chromosomów oraz genetycznych aspektów podziałów komórkowych co uniemożliwia mu poprawne wykonanie ćwiczeń praktycznych.

Student posiada podstawową wiedzę z zakresu budowy chromosomu, metod badań chromosomów oraz genetycznych aspektów podziałów komórkowych. Potrafi rozwiązać proste zadania problemowe dotyczące

Student posiada dobrą wiedzę z zakresu budowy chromosomu, metod badań chromosomów oraz genetycznych aspektów podziałów komórkowych. Rozwiązuje większość zadań problemowych, samodzielnie liczy indeks mitotyczny oraz analizuje preparaty przy niewielkim wsparciu

Student posiada bardzo dobrą wiedzę z zakresu budowy chromosomu, metod badań chromosomów oraz genetycznych aspektów podziałów komórkowych. Bezbłędnie rozwiązuje zadania problemowe, samodzielnie liczy indeks mitotyczny oraz samodzielnie analizuje preparaty mikroskopowe.

podziałów komórkowych. Rozpoznaje poszczególne fazy mitozy pod mikroskopem i potrafi analizować preparat przy dużym wsparciu osoby prowadzącej.

osoby prowadzącej.

Efekt 09 Student nie posiada podstawowej wiedzy na temat mutacji genowych i aberracji chromosomowych. Nie rozróżnia pojęć: mutacja genowa, polimorfizm.

Student potrafi wymienić rodzaje mutacji genowych i aberracji chromosomowych i krótko je scharakteryzować. Rozróżnia zjawisko mutacji genowej od polimorfizmu DNA.

Student potrafi dokładnie omówić rodzaje mutacji genowych i aberracji chromosomowych i podać mechanizmy ich powstawania. Zna podstawy metody analizy polimorfizmu DNA z wykorzystaniem enzymów restrykcyjnych.

Student potrafi powiązać określone typy mutacji genowych z wywołującymi je czynnikami fizycznymi i chemicznymi, podać mechanizmy powstawania aberracji chromosomowych i określić rodzaj zaburzeń w podziałach mejotycznych spowodowanych aberracjami strukturalnymi. Potrafi podać przykłady chorób będących wynikiem mutacji genowych i aberracji chromosomowych. Zna metodę analizy polimorfizmu DNA z wykorzystaniem enzymów restrykcyjnych oraz potrafi podać przykłady innych metod.

Efekt 10 Student wykazuje brak znajomości podstawowych terminów związanych ze zjawiskami dziedziczenia, student nie potrafi rozwiązać

Student wykazuje znajomość podstawowych terminów i definicji dotyczących dziedziczenia cech u człowieka, student potrafi wymienić przykłady chorób

Student biegle posługuje się terminologią dotyczącą dziedziczenia cech u człowieka, potrafi wytłumaczyć mechanizmy rządzące danym typem

Student biegle posługuje się terminologią dotyczącą dziedziczenia cech u człowieka, potrafi wytłumaczyć mechanizmy rządzące danym typem

podstawowych zadań dotyczących dziedziczenia cech u człowieka oraz nie potrafi skonstruować prostego rodowodu dziedziczenia konkretnej cechy w rodzinie.

dla każdego typu dziedziczenia, potrafi rozwiązać podstawowe zadania dotyczące dziedziczenia cech dominujących i recesywnych oraz sprzężonych z płcią u człowieka, potrafi skonstruować prosty rodowód dziedziczenia konkretnej cechy w rodzinie.

dziedziczenia oraz wskazać odstępstwa od tych mechanizmów w określonych przypadkach, potrafi wymienić przykłady oraz zarysować ogólny fenotyp kliniczny chorób dla każdego typu dziedziczenia, zna przykłady zespołów związanych z dziedziczeniem niemendlowskim, potrafi rozwiązywać złożone zadania dotyczące dziedziczenia cech u człowieka w oparciu o rachunek prawdopodobieństwa, potrafi skonstruować prosty rodowód dziedziczenia danej cechy.

dziedziczenia oraz wskazać odstępstwa od tych mechanizmów w określonych przypadkach. W sposób logiczny łączy typ dziedziczenia cechy z konkretnym zespołem genetycznym oraz potrafi szczegółowo scharakteryzować jego przebieg kliniczny, potrafi scharakteryzować pod kątem klinicznym i etiopatologicznym zespoły związane z dziedziczeniem niemendlowskim, rozwiązuje złożone, wieloczynnikowe zadania dotyczące dziedziczenia cech u człowieka w oparciu o rachunek prawdopodobieństwa, potrafi skonstruować wielopokoleniowy rodowód dziedziczenia danej cechy.

Efekt 11 Student wykazuje brak znajomości podstawowych terminów i definicji związanych z genetyką populacyjną, nie potrafi rozwiązać podstawowych zadań problemowych z zakresu genetyki populacyjnej.

Student wykazuje znajomość podstawowych terminów i definicji związanych z genetyką populacyjną, potrafi rozwiązać proste zadania problemowe z zakresu genetyki populacyjnej.

Student w stopniu dobrym operuje terminologią związaną z genetyką populacyjną, potrafi wskazać i opisać czynniki zwiększające różnorodność populacji (mutacje i rekombinacja, przepływ genów) oraz zmniejszające jej różnorodność (dryf genetyczny), rozwiązuje zadania problemowe z zastosowaniem prawa Hardy’ego-Weinberga, potrafi

Student biegle operuje terminologią związaną z genetyką populacyjną, potrafi wskazać i opisać czynniki zwiększające różnorodność populacji (mutacje i rekombinacja, przepływ genów) oraz zmniejszające jej różnorodność (dryf genetyczny), rozwiązuje zadania problemowe z zastosowaniem prawa Hardy’ego-Weinberga oraz dotyczące szacowania siły dryfu

wymienić podstawowe metody analizy danych populacyjnych.

genetycznego, potrafi porównać średnie zróżnicowanie genetyczne wewnątrz subpopulacji ze zróżnicowaniem całej populacji (współczynnik FST). Zna podstawowe metody analizy danych populacyjnych: metody opisowe i filogenetyczne.


dobry”




4. Rok: I 5. Semestr: I6. Nazwa modułu/przedmiotu: Botanika7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Zielarstwa9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): dr hab. n. biol. Adam Stebel, [email protected]. Cel kształcenia: Zaznajomienie studentów z podstawami cytologii, histologii, anatomii i systematyki roślin. Nabycie umiejętności sporządzania preparatów mikroskopowych, preparowania surowców zielarskich oraz oznaczania roślin. 11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Wiedza z biologii na poziomie rozszerzonym uzyskana podczas realizacji treści nauczania w szkole średniej.12. Efekty kształcenia




dla programu

01 Zna podstawowe związki chemiczne budujące organizm roślinny, definiuje i objaśnia funkcjonowanie organelli w komórkach roślin

A.W1

02 Rozpoznaje i opisuje struktury morfologiczne i anatomiczne roślin A.W21 03 Definiuje jednostki taksonomiczne, dostrzega i rozróżnia zmienność

fenetyczną roślin A.W22

04 Zna systemy i formy ochrony roślin A.W2405 Sporządza zielniki naukowe, opisuje i dokonuje identyfikacji

taksonomicznej roślinA. W 25

06 Rozumie zależności między roślinami a środowiskiem, potrafi określić środowiskowe uwarunkowania występowania rośłin leczniczych

A.U1

07 Interpretuje obrazy histologiczne i anatomiczne, rozpoznaje rośliny na podstawie cech histologicznych, anatomicznych i morfologicznych

A.U20

08 Rozpoznaje rośliny i grzyby trujące zagrażające zdrowiu lub życiu człowieka

A.U21

09 Zna i nazywa surowce roślinne wykorzystywane w lecznictwie oraz ich właściwości lecznicze

C.W.39

10 Rozpoznaje surowce roślinne stosowane w lecznictwie, porządkuje je do właściwych botanicznych grup morfologiczno-anatomicznych

C.U.35






01 x x x02 x x x03 x x x zajęcia

terenowe

04 x x05 x x06 x x x zajęcia

terenowe07 x x x08 x x x zajęcia

terenowe09 x x x10 x x x x zajęcia

terenowe14. Treści programowe


W1 Botanika jako nauka, związki interdyscyplinarne. Roślina jako obiekt badań naukowych. Budowa komórki roślinnej. 2

W2 Histologia roślin. 2W3 Anatomia roślin. 2

W4 Morfologia roślin. 2 W5 Systemy reprodukcji roślin. Przyczyny zmienności roślin. 2

W6 Systematyka – wprowadzenie. Metody badania, opisywania i klasyfikacji roślin i grzybów. 2

W7 Przegląd systematyczny grzybów i porostów. 2W8 Przegląd systematyczny glonów i mszaków. 2W9 Przegląd systematyczny paprotników. 2W10 Przegląd systematyczny roślin nagozalążkowych. 2

W11 Przegląd systematyczny roślin okrytozalążkowych dwuliściennych - część I. 2

W12 Przegląd systematyczny roślin okrytozalążkowych dwuliściennych - część II. 2

W13 Przegląd systematyczny roślin okrytozalążkowych dwuliściennych - część III. 2

W14 Przegląd systematyczny roślin okrytozalążkowych jednoliściennych. 2W15 Ochrona roślin ze szczególnym uwzględnieniem gatunków leczniczych 2Łącznie 3014.2. Forma zajęć: Seminaria

S1 Morfologia korzenia, pędu, liści, kwiatów, owoców i nasion roślin naczyniowych. 2

S2 Budowa komórki roślinnej. Reakcje barwne wykorzystywane w analizie cytologicznej. 2

S3 Tkanki okrywające. Skórka (epiderma) i jej wytwory. Tkanki miękiszowe. Tkanki wydzielniczo-wydalnicze. 2

S4 Tkanki twórcze pierwotne i wtórne, wiązki przewodzące — drewno i łyko. Tkanki wzmacniające — kolenchyma, sklerenchyma. 2

S5 Budowa anatomiczna łodyg, korzeni, liści, kwiatów, owoców i nasion. 2

S6 Przegląd systematyczny roślin. Mszaki Bryophyta i paprotniki Pteridophyta. 2

S7 Przegląd systematyczny roślin nagonasiennych Pinophyta i okrytonasiennych Magnoliophyta. 2

S8 Seminarium na zajęciach terenowych 1Łącznie 15

14.3. Forma zajęć: Ćwiczenia

C1Ćwiczenia organizacyjne, zasady BHP i regulamin pracowni botanicznej. Sporządzanie zielnika jako narzędzia dokumentacji botanicznej. Budowa i zastosowanie klucza do oznaczania roślin.

1

C2 Morfologia części wegetatywnych roślin, podstawy praktycznego rozpoznawania gatunków.

2

C3 Morfologia części generatywnych roślin, podstawy systematyzowania i praktycznego rozpoznawania gatunków.

2

C4

Zasady mikroskopowania. Obsługa mikroskopu i sporządzanie preparatów biologicznych. Zasady wykonywania rysunku biologicznego w botanice. Preparaty, obserwacje i rysunki: budowa komórki roślinnej, kryształy i substancje zapasowe w komórkach. Kolokwium: Morfologia roślin.

2

C5Preparaty, obserwacje i rysunki: anatomia liści, tkanki okrywające: epiderma (skórka) i jej wytwory (aparaty szparkowe, włoski), tkanki wydzielniczo-wydalnicze. Kolokwium: cytologia roślin.

2

C6Preparaty, obserwacje i rysunki: anatomia organów osiowych podziemnych i nadziemnych (kłącze, korzeń, łodyga), tkanki twórcze pierwotne i wtórne, wiązki przewodzące. Tkanki wzmacniające.

2

C7 Przegląd systematyczny leczniczych mszaków i paprotników. Kolokwium: anatomia roślin.

2

C8Przegląd systematyczny roślin okrytonasiennych. Dwuliścienne. Część 1. Rozpoznawanie roślin kwiatowych. Kolokwium: mszaki i paprotniki; słownictwo łacińskie z zakresu morfologii i działań roślin leczniczych.

2

C9 Przegląd systematyczny roślin okrytonasiennych. Dwuliścienne. Część 2. Rozpoznawanie roślin kwiatowych.

2

C10 Przegląd systematyczny roślin okrytonasiennych. Dwuliścienne. Część 3. Rozpoznawanie roślin kwiatowych. Kolokwium: okrytonasienne cz. 1 i 2.

2

C11 Przegląd systematyczny roślin okrytonasiennych (jednoliścienne) i roślin nagonasiennych. Rozpoznawanie gatunków.

2

C12 Przegląd grzybów, porostów i glonów leczniczych, ich cechy mikro- i makroskopowe (preparaty, obserwacje i rysunki). Znaczenie w lecznictwie i technologii farmaceutycznej. Kolokwium: okrytonasienne cz. 3, jednoliścienne i nagonasienne

2

C13 Ćwiczenia z praktycznego oznaczania roślin. 2

C14 Zajęcia terenowe – ekologiczne uwarunkowania występowania roślin leczniczych

5


15. Metody kształcenia15.1. Wykład Wykład informacyjny, pokaz multimedialny.15.2. Seminaria Wykład konwersatoryjny, dyskusja, pokaz multimedialny.

15.3. ĆwiczeniaĆwiczenia laboratoryjne (sporządzanie preparatów mikroskopowych, obserwacja struktur komórkowych), ćwiczenia praktyczne (oznaczanie roślin, identyfikacja surowców zielarskich, zajęcia terenowe)



01 Sprawozdanie pisemne z ćwiczeń, kolokwium Pozytywne zaliczenie

pisemne z pytaniami otwartymi, egzamin pisemny testowy

sprawozdania i kolokwium, udzielenie co najmniej 67% poprawnych odpowiedzi w teście

02 Sprawozdanie pisemne z ćwiczeń, praktyczne rozpoznawanie i opisywanie preparatów mikroskopowych

Pozytywne zaliczenie sprawozdania, podstawowa znajomość budowy wewnętrznej roślin

03Sprawozdanie pisemne z ćwiczeń, kolokwium pisemne z pytaniami otwartymi, egzamin pisemny testowy

Pozytywne zaliczenie sprawozdania i kolokwium, udzielenie co najmniej 67% poprawnych odpowiedzi w teście

04Kolokwium pisemne z pytaniami otwartymi, egzamin pisemny testowy

Pozytywne zaliczenie kolokwium, udzielenie co najmniej 67% poprawnych odpowiedzi w teście

05

Znajomość roślin, sporządzenie autorskie zielnika

Podstawowa znajomość systamatyki i właściwości leczniczych roślin zgromadzonych w zielniku

06

Sprawozdanie pisemne z ćwiczeń, praktyczna znajomość siedlisk występowania roślin, kolokwium pisemne z pytaniami otwartymi, egzamin pisemny testowy

Pozytywne zaliczenie sprawozdania i kolokwium, podstawowa znajomość siedlisk występowania roślin, udzielenie co najmniej 67% poprawnych odpowiedzi w teście

07 Umiejętność samodzielnego oznaczania roślin Samodzielne oznaczanie okazów roślin

08

Umiejętnośc samodzielnego rozpoznawania gatunków toksycznych grzybów i roślin, wiedza o zagrożeniu jakie stwarzają dla ludzi, sprawozdanie pisemne z ćwiczeń, kolokwium pisemne z pytaniami otwartymi, egzamin pisemny testowy

Pozytywne zaliczenie sprawozdania i kolokwium, podstawowa znajomość i umiejętnośc rozpoznawania gatunków toksycznych, udzielenie co najmniej 67% poprawnych odpowiedzi w teście

09

Umiejętnośc samodzielnego rozpoznawania surowców zielarskich, sprawozdanie pisemne z ćwiczeń, kolokwium pisemne z pytaniami otwartymi, egzamin pisemny testowy

Pozytywne zaliczenie sprawozdania i kolokwium, podstawowa znajomość i umiejętnośc rozpoznawania surowców zielarskich, udzielenie co najmniej 67% poprawnych odpowiedzi w teście

10 Umiejętność samodzielnego wyodrębnienia surowców zielarskich, sprawozdanie pisemne z ćwiczeń, kolokwium pisemne z pytaniami otwartymi, egzamin pisemny testowy

Pozytywne zaliczenie sprawozdania i kolokwium, podstawowa umiejętność wyodrębniania surowców zielarskich, udzielenie co

najmniej 67% poprawnych odpowiedzi w teście



udział w wykładach 30udział w seminariach 15udział w ćwiczeniach 30obecność na egzaminie pisemnym 2konsultacje 5łącznie 82


przygotowanie do seminarium 30przygotowanie do ćwiczeń i kolokwiów 30przygotowanie do egzaminu praktycznego z przedmiotu 10przygotowanie do egzaminu pisemnego z przedmiotu 10

łącznie 80Łącznie 162Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 618. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 3



1. Broda B. Zarys botaniki farmaceutycznej. PZWL, Warszawa 2002.2. Broda B. Mowszowicz J. Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych. PZWL, Warszawa, 2004. 3. Szweykowska A., Szweykowski J. Botanika (t.1. Systematyka, t. 2 Morfologia). Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2005.4. Wyk B.-E., Wink M. 2008: Rośliny lecznicze świata. MedPharm Polska, Warszawa.

19.2. Uzupełniająca1. Cebrat J. Atlas anatomii roślin. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław, 2007.2. Dietrich Frohne 2010: Leksykon roślin leczniczych. Przewodnik naukowy. MedPharm Polska, Warszawa.3. Strzelecka H., Kowalski J. 2000: Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.4. Jędrzejko K. (red.) Zarys wiedzy o roślinach leczniczych. ŚAM, Katowice, 1997.5. Lamer-Zarawska E., Kowal-Greczak B., Niedworok J. Fitoterapia i leki roślinne. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.6. Drobnik J. Zielnik i zielnikoznawstwo. Wydawnictwo Naukowe PWN S. A., Warszawa 2007. 7. Farmakopea polska VIII. Tom I-III + Suplementy. Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa.8. Czasopisma: m. in. Panacea, Farmacja Polska, Herba Polonica

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup maksymalnie 20 osób20.2. Materiały do zajęć preparaty mikroskopowe, materiały żywe, okazy zielnikowe20.3. Miejsce odbywania się zajęć sala wykładowa; sala ćwiczeń Katedry i Zakładu Botaniki

Farmaceutycznej i Zielarstwa20.4. Miejsce i godzina konsultacji gabinety pracowników Katedry i Zakładu Botaniki

Farmaceutycznej i Zielarstwa, 9:00-15:00.20.5. Inne

21. Formy oceny – szczegółyEfekt Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5

01 brak wystarczającej znajomości podstawowych związków chemicznych budujących organizm roślinny oraz budowy i funkcji organelli; wynik z testu poniżej 67%

słaba znajomość podstawowych związków chemicznych budujących organizm roślinny oraz budowy i funkcji organelli; wynik z testu 67-79%

dobra znajomość podstawowych związków chemicznych budujących organizm roślinny oraz budowy i funkcji organelli; wynik z testu 80-92%

bardzo dobra znajomość podstawowych związków chemicznych budujących organizm roślinny oraz budowy i funkcji organelli; wynik z testu 93-100%

02 brak wystarczającej znajomości budowy roślin

słaba znajomości budowy roślin, ograniczona do informacji podstawowych

dobra znajomości budowy roślin, ogólne informacje o powiązaniem ich budowy z pełnionymi funkcjami

bardzo dobra znajomości budowy roślin z jednoczesnym powiązaniem ich budowy z pełnionymi funkcjami

03 brak wystarczającej znajomości jednostek taksonomicznych; słaby zasób informacji o zmienności roślin i ich przyczynach; wynik z testu poniżej 67%

słaba znajomość jednostek taksonomicznych; niewielki zasób informacji o zmienności roślin i ich przyczynach; wynik z testu 67-79%

znajomość jednostek taksonomicznych dobra; zasób informacji o zmienności roślin i ich przyczynach wystarczający do prawidłowej interpretacji obserwowanych zjawisk; wynik z testu 80-92%

znajomość jednostek taksonomicznych bardzo dobra; zasób informacji o zmienności roślin i ich przyczynach wystarczający do prawidłowej interpretacji obserwowanych zjawisk; wynik z testu 93-100%

04 brak wystarczającej znajomości zagadnień związanych z ochroną roślin; wynik z testu poniżej 67%

słaba znajomość zagadnień związanych z ochroną roślin; wynik z testu 67-79%

znajomość zagadnień związanych z ochroną roślin dobra, umożliwiająca ogólną analizę stopnia zagrożenia poszczególnych taksonów; wynik z

znajomość zagadnień związanych z ochroną roślin bardzo dobra, umożliwjająca szczegółową ocenę stopnia zagrożenia poszczególnych taksonów; wynik z

testu 80-92% testu 93-100%05 brak wystarczającej

znajomości opracowanych autorsko roślin pod kątem ich zastosowania w lecznictwie

słaba znajomość opracowanych autorsko roślin pod kątem ich zastosowania w lecznictwie

dobra znajomość opracowanych autorsko roślin pod kątem ich zastosowania w lecznictwie

znajomość opracowanych autorsko roślin pod kątem ich zastosowania w lecznictwie bardzo dobra

06 brak wystarczającej znajomości ekologii roślin leczniczych; wynik z testu poniżej 67%

słaba znajomości ekologii roślin leczniczych; wynik z testu 67-79%

znajomości ekologii roślin leczniczych dobra, umożliwiająca samodzielne planowanie pozyskiwania surowców zielarskich; wynik z testu 80-92%

znajomości ekologii roślin leczniczych bardzo dobra, umożliwiająca samodzielne planowanie pozyskiwania surowców zielarskich; wynik z testu 93-100%

07 Umiejętności słabe, uniemożliwiające samodzielne oznaczanie roślin

Umiejętności słabe, umożliwiające samodzielne oznaczanie roślin, jednakże wiarygodność oznaczeń jest niezadowalająca

Umiejętności wystarczające do samodzielnego oznaczanie roślin, wiarygodność oznaczeń wysoka

Umiejętności wystarczające do samodzielnego, bezbłędnego oznaczanie roślin

08 Umiejętność rozpoznawania gatunków trujących oraz wiadomości o nich niewystarczające; wynik z testu poniżej 67%

Umiejętność rozpoznawania gatunków trujących oraz wiadomości o nich słabe; wynik z testu 67-79%

Umiejętność rozpoznawania gatunków trujących oraz wiadomości o nich dobre; wynik z testu 80-92%

Umiejętność rozpoznawania gatunków trujących oraz wiadomości o nich bardzo dobre; wynik z testu 93-100%

09 Umiejętność rozpoznawania surowców zielarskich oraz informacje o ich wykorzystaniu niewystarczające; wynik z testu poniżej 67%

Umiejętność rozpoznawania surowców zielarskich oraz informacje o ich wykorzystaniu słabe; wynik z testu 67-79%

Umiejętność rozpoznawania surowców zielarskich oraz informacje o ich wykorzystaniu dobre; wynik z testu 80-92%

Umiejętność rozpoznawania surowców zielarskich oraz informacje o ich wykorzystaniu bardzo dobre; wynik z testu 93-100%

10 Umiejętność samodzielnego wyodrębniania surowców zielarskich oraz przyporządkowania ich właściwym grupom

Umiejętność samodzielnego wyodrębniania surowców zielarskich oraz przyporządkowania ich własiwym grupom



morfologiczno-anatomicznym niewystarczająca; wynik z testu poniżej 67%

morfologiczno-anatomicznym słaba; wynik z testu 67-79%

morfologiczno-anatomicznym dobra; wynik z testu 80-92%

morfologiczno-anatomicznym bardzo dobra; wynik z testu 93-100%


dobry”




4. Rok: I 5. Semestr: I / II6. Nazwa modułu/przedmiotu: Chemia Analityczna I7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Zakład Chemii Analitycznej, Katedra Chemii Ogólnej i Analitycznej Adres strony internetowej: http://zakladchemiianalitycznej.sum.edu.pl/9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Prof. dr hab. Alina Pyka; [email protected]. Cel kształcenia: Zapoznanie studentów z podstawami teoretycznymi metod klasycznej analizy ilościowej:

miareczkowej i wagowej oraz metodami elektroanalitycznymi, jak również zasadami obliczeń zawartości substancji w próbce w oparciu o wyniki analizy w/w metodami.

Student nabywa umiejętności praktycznych w zakresie technik: elektroanalitycznych, miareczkowania oraz ważenia, uczy się odpowiednio przygotować próbkę do analizy ilościowej i poprawnie wykonać analizę miareczkową, elektroanalityczną lub odpowiednio wagową substancji zawartej w próbce z wykorzystaniem określonego przepisu analitycznego podanego w literaturze np. Farmakopei Polskiej.

Wyrobienie umiejętności poprawnego interpretowania uzyskanych wyników analizy ilościowej miareczkowej, wagowej, elektroanalitycznej oraz dokonywania ich obróbki statystycznej zgodnie z Zasadami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej (GLP)

Student postępuje zgodnie z zasadami BHP, zna zagrożenia wynikające z pracy z danym odczynnikiem chemicznym. Jest przygotowany do udzielenia pomocy w zakresie skaleczeń i oparzeń w pracowni chemicznej.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji: Student poprawnie klasyfikuje i nazywa związki nieorganiczne i organiczne stosowane w chemii ze

szczególnym uwzględnieniem chemii analitycznej Rozróżnia i poprawnie interpretuje przebieg reakcji: zobojętniania, tworzenia związków

kompleksowych, reakcji redoks i strącania osadów Umie poprawnie wykonać obliczenia związane z wyznaczaniem: pH kwasów, zasad, soli w

roztworach wodnych, pH buforów, rozpuszczalności związków w wodzie. Potrafi dokonać obliczeń związanych ze sporządzaniem roztworów substancji o danym stężeniu

procentowym i molowym Potrafi sporządzić roztwór o danym stężeniu z wykorzystaniem odpowiedniego szkła

laboratoryjnego i sprzętu stosowanego w tym celu.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna i opisuje klasyczne metody analizy ilościowej: analizę wagową, analizę objętościową, alkacymetrię, redoksymetrię, argentometrię, kompleksometrię oraz metody elektroanalityczne.

B.W.12

02 Zna kryteria wyboru metody analitycznej oraz zna i stosuje zasady walidacji metody analitycznej. Wyciąga i formułuje wnioski z własnych pomiarów i obserwacji

B.W.14B.U.14B.K.2

http://zakladchemiianalitycznej.sum.edu.pl/

03 Dobiera metodę analityczną do rozwiązania konkretnego zadania analitycznego z uwzględnieniem określonych efektów ekonomicznych.

B.U.7

04 Wykonuje analizy ilościowe związków chemicznych metodami klasycznymi i elektroanalitycznymi.

B.U.8

05 Potrafi dokonać obliczeń chemicznych w zakresie klasycznych metod analitycznych oraz metod elektroanalitycznych.

B.U.8






01 x x x02 x x x03 x x x04 x x05 x x



W1

Zagadnienia ogólno analityczne i statystyczna ocena wyników – zadania chemii analitycznej; podział analizy chemicznej; podział analityki; próbka; metoda analityczna; błędy w analizie ilościowej; analiza statystyczna wyników pomiarów; pobieranie próbek, standaryzacja i kalibrowanie.

3

W2

Równowagi chemiczne w roztworach wodnych, wpływ elektrolitów na równowagi chemiczne - skład chemiczny roztworów wodnych, równowaga chemiczna, wpływ elektrolitów na położenie stanu równowagi chemicznej, względna moc sprzężonych par kwas-zasada, roztwory buforowe, równanie Hendersona-Hasselbalcha, wpływ elektrolitów na położenie stanu równowagi chemicznej, współczynniki aktywności, rozwiązywanie problemów związanych z równowagą w złożonych układach, równowagi w procesach specyficznego oznaczania leków.

3

W3

Wiadomości ogólne dotyczące metod miareczkowych i alkacymetria – klasyfikacja metod miareczkowych, naczynia miarowe, substancje wzorcowe, roztwory wzorcowe i mianowane, błędy w analizie miareczkowej, roztwory i wskaźniki w miareczkowaniach kwas-zasada, roztwory buforowe, krzywe miareczkowania prostych i złożonych układów kwas-zasada, zastosowanie metod alkacymetrycznych, miareczkowanie alkacymetryczne w roztworach niewodnych. Zastosowanie oznaczeń alkacymetrycznych do oznaczeń substancji leczniczych.

5

W4

Redoksymetria - podstawowe wiadomości o reakcjach utleniania i redukcji, wielkości charakteryzujące układ redoks, czynniki wpływające na przebieg reakcji utleniania i redukcji, krzywa miareczkowania redoksymetrycznego, manganometria, jodometria, chromianometria, bromianometria, askorbinometria, cerometria, tytanometria, ferrometria . Zastosowanie oznaczeń redoksymetrycznych do oznaczeń substancji leczniczych.

4

W5 Miareczkowanie strąceniowe, argentometria – charakterystyka 1

miareczkowych metod wytrąceniowych, mianowany roztwór azotanu (V) srebra, oznaczanie chlorków metodami Volharda oraz Mohra, krzywa miareczkowania wytrąceniowego; oznaczanie jonów srebra metodą Volharda, oznaczanie tiocyjanianów metodą Volharda.

W6

Kompleksometria – podział kompleksometrii; podstawy teoretyczne kompleksometrii, budowa kompleksów; kompleksy chelatowe; czynniki wpływające na trwałość kompleksów, stała trwałości i nietrwałości kompleksów, kolejne stałe trwałości, skumulowana stała trwałości; kompleksony; czynniki wpływające na trwałość kompleksów metali z EDTA; krzywa miareczkowania kompleksometrycznego; wskaźniki kompleksometryczne (wskaźniki redoks i metalowskaźniki); sposoby miareczkowania roztworem EDTA (bezpośrednie, odwrotne, podstawieniowe); sposoby nastawiania miana roztworów EDTA; Przykłady oznaczeń kompleksometrycznych (Al(III), Fe(III), Ca(II), oznaczanie twardości wody). Zastosowanie oznaczeń kompleksometrycznych do oznaczeń substancji leczniczych.

4

W7

Wagowe metody analizy – wagi i ważenie, wagowa analiza strąceniowa, mechanizm powstawania osadu, podział i właściwości osadów oraz odczynników strącających, współstrącanie, sposoby zapobiegania współstrącaniu, rozpuszczanie osadów, czynniki wpływające na rozpuszczalność osadów, technika pracy w analizie wagowej, przykłady oznaczeń wagowych w tym substancji leczniczych.

4

W8

Potencjometria - podstawowe definicje - potencjał elektryczny; półogniwo, potencjał półogniwa - bezwzględny i względny, wzór Nernsta, ogniwo, siła elektromotoryczna (SEM); elektrody - wskaźnikowe i odniesienia ( pierwszego, drugiego i trzeciego rodzaju), elektrody redoks, elektrody membranowe oraz elektrody zespolone - przykłady, schematy; ogniwo pomiarowe; klucz elektrolityczny; Potencjometria bezpośrednia, pomiar pH i stężenia jonów oznaczanych przy pomocy elektrod jonoselektywnych; pehametr, zasada działania i kalibracja pehametru; miareczkowanie potencjometryczne: alkacymetryczne, redoksymetryczne, precypitometryczne, kompleksometryczne; sposoby przeprowadzania miareczkowania potencjometrycznego; wyznaczanie punktu końcowego w miareczkowaniu potencjometrycznym metodą klasyczną, metodą pierwszej i drugiej pochodnej.

2

W9

Konduktometria - pojęcia ogólne: przewodnictwo (właściwe, elektryczne, molowe, molowe graniczne, jednostki), zależność przewodnictwa od stężenia, rodzaju elektrolitu, temperatury elektrolitu , naczyńko konduktometryczne: stała naczyńka; konduktometria bezpośrednia: pomiar stałej naczynka, pomiar przewodnictwa elektrolitu, prawo Kohlrauscha (addytywność przewodnictwa); miareczkowanie konduktometryczne: przykłady oznaczeń alkacymetrycznych i precypitometrycznych, krzywe miareczkowania, wyznaczanie punktu końcowego miareczkowania.

2

W10

Elektroliza - Podstawy elektrolizy: prawa Faradaya, procesy elektrodowe, polaryzacja elektrod , nadnapięcie, potencjał i napięcie rozkładowe oraz wydzielania; zastosowanie metod elektroanalitycznych do oznaczeń substancji leczniczych.

2

Łącznie 30

14.2. Forma zajęć: seminaria

S1Statystyczna ocena wyników:- statystyczna obróbka wyników oznaczeń laboratoryjnych uzyskanych wybranymi metodami analitycznymi 2

S2

Obliczenia w alkacymetrii: wyznaczanie alkacymetrycznego współczynnika równoważności; sporządzanie i nastawianie miana titrantów stosowanych w alkacymetrii; obliczanie składu [%] próbek oraz masy substancji oznaczanych w układzie kwas – zasada oraz zasada – kwas.

2

S3

Krzywe miareczkowania alkacymetrycznego: obliczanie pH roztworu w charakterystycznych punktach krzywej miareczkowania ; alkacymetrycznego w układzie mocny kwas - mocna zasada, mocna zasada - mocny kwas, słaba zasada – mocny kwas i słaby kwas – mocna zasada; - określanie skoku miareczkowania alkacymetrycznego.

2

S4

Obliczenia w redoksymetrii : uzupełnianie współczynników w reakcjach redoks w formie cząsteczkowej i jonowej; wyznaczanie redoksymetrycznego współczynnika równoważności; sporządzanie i nastawianie miana titrantów stosowanych w red oksymetrii; obliczanie potencjału redoks w charakterystycznych punktach krzywej miareczkowania red oksymetrycznego; obliczanie stałej równowagi reakcji redoks.

2

S5

Rozpuszczalność i iloczyn rozpuszczalności: obliczanie rozpuszczalności związków w wodzie na podstawie wartości ich iloczynu rozpuszczalności; wpływ pH i wspólnego jonu na rozpuszczalnośc związków; przewidywanie efektu strącania osadu z roztworu. Obliczenia w analizie wagowej: zasada obliczania mnożnika analitycznego; obliczanie masy oraz zawartości [%] substancji w próbkach oznaczanych metodą wagową.

2

S6

Obliczenia w analizie kompleksometrycznej i precypitometrii: obliczenia masy i zawartości [%] jonów wybranych metali oznaczanych metodą miareczkowania kompleksometrycznego- obliczenia masy i zawartości [%] halogenków oznaczanych precypitometrycznie

2

S7Metody elektroanalityczne: obliczenia w potencjometrii; obliczenia w konduktometrii; obliczenia w elektrolizie. 2

S8 Odrabianie zaległości - poprawa niezaliczonych kolokwiów 1Łącznie 1514.3. Forma zajęć: ćwiczenia laboratoryjne

C1Ćwiczenia wstępne – ćwiczenia w sporządzaniu i rozcieńczaniu roztworów, zapoznanie się z techniką ważenia substancji chemicznych; zapoznanie się z techniką miareczkowania.

4

C2 Acydymetryczne oznaczanie wodorowęglanu sodu. 4

C3 Alkalimetryczne oznaczanie naproksenu i ćwiczenie ważenia. 4

C4 Manganometryczne oznaczanie wody utlenionej. 4

C5 Kompleksometryczne oznaczanie wapnia i magnezu obok siebie. 4

C6 Wagowe oznaczanie magnezu. 4

C7 Precypitometryczne oznaczanie jonów cynku. 4

C8 Charakterystyka pomiarowa elektrody szklanej. Pomiar pH przy użyciu elektrody chinhydronowej i zespolonej.

4

C9 Oznaczanie kwasu salicylowego w preparacie farmaceutycznym metodą potencjometrycznego miareczkowania alkalimetrycznego.

4

C10Konduktometryczny pomiar stężenia mieszaniny soli. Oznaczanie zawartości NaCl w roztworze soli fizjologicznej metodą miareczkowania strąceniowego.

4

C11 Dobór metody analitycznej do oznaczania jonów srebra. 2

C12 Odrabianie zaległości: poprawa niezaliczonych ćwiczeń oraz niezaliczonych kolokwiów 3


15. Metody kształcenia15.1. Wykład Metody podające, metody problemowe15.2. Seminaria Metody problemowe, metody praktyczne15.3. Ćwiczenia laboratoryjne

Metody praktyczne, metody programowe



01 Sprawdzian pisemny opisowy z pytaniami otwartymioraz egzamin pisemny opisowy z pytaniami otwartymi

51% poprawnych odpowiedzi





04

Sprawdzian praktyczny: wykonanie analizy

Wykonanie analizy z dopuszczalnym błędem względnym w stosunku do wartości rzeczywistej 3%



17. Obciążenie pracą studentaForma aktywności Przeciętna liczba godzin na zrealizowanie aktywnościGodziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:

udział w wykładach 30 hudział w ćwiczeniach 45 hudział w seminariach 15 hudział na egzaminie pisemnym 2h

konsultacje 1hłącznie 93 h


przygotowanie do seminarium 30 h przygotowanie do ćwiczeń 24 hPrzygotowanie do kolokwiów z seminarium 14 hPrzygotowanie do kolokwiów z ćwiczeń 12 hPrzygotowanie do egzaminu pisemnego z przedmiotu 20 h…łącznie 100 h

ŁącznieSumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 718. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 3



1. J. Minczewski, Z. Marczenko: Chemia analityczna. T.2. Chemiczne metody analizy ilościowej, PWN, Warszawa, 2011.

2. A. Cygański: Chemiczne metody analizy ilościowej, WNT, Warszawa, 2005.3. W. Szczepaniak: Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN, Warszawa, 2010.4. A. Cygański, B. Ptaszyński, J. Krystek: Obliczenia w chemii analitycznej, WNT, Warszawa 2000.5. D.A. Skoog, D.M. West, F.J. Holler, S.R. Crouch, Podstawy chemii analitycznej. T.1. i T.2., PWN,

Warszawa 2006.19.2. Uzupełniająca

1. J. Minczewski, Z. Marczenko: Chemia analityczna. T.1. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, PWN, Warszawa, 2011.

2. R. Kocjan (red): Chemia analityczna. T.1 i T.2. Analiza jakościowa. Analiza ilościowa klasyczna, PZWL, Warszawa, 2000.

3. A. Cygański: Metody elektroanalityczne, WNT, Warszawa, 1995.4. W. Wardas (red): Chemia analityczna, ćwiczenia laboratoryjne. Wybrane metody wagowe,

miareczkowe oraz elektroanalityczne, Wyd. ŚAM, Katowice, 2001.5. W. Wardas, J. Czogała (red): Repetytorium z Chemii Ogólnej i Analitycznej. Zagadnienia, pytania,

obliczenia, Wyd. ŚAM, Katowice, 2003.6. Z. Galus (red): Ćwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej, PWN, Warszawa, 2004.7. F. Buhl, K. Kania, B. Mikuła: Obliczenia rachunkowe z chemii analitycznej. Wyd. Uniwersytetu

Śląskiego, Katowice, 2004.20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup Ćwiczenia laboratoryjne: 9-11 osób

Ćwiczenia seminaryjne: 20-21 osób20.2. Materiały do zajęć komputer, rzutnik multimedialny, kalkulator, szkło, sprzęt

laboratoryjny: wirówka, waga analityczna, pH-metr, elektrody, konduktometr, odczynniki chemiczne, roztwory, instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych, zestawy zadań rachunkowych do seminarium

20.3. Miejsce odbywania się zajęć Ćwiczenia laboratoryjne: 9-11 osóbĆwiczenia seminaryjne: 20-21 osób

20.4. Miejsce i godzina konsultacji20.5. Strona internetowa http://zakladchemiianalitycznej.sum.edu.pl/


Efekt 01 Nie zna i nie umie opisać klasycznych metod analitycznych i elektroanalitycznych

W sposób ogólny zna i opisuje klasyczne metody analityczne i elektroanalityczne

W sposób dokładny zna i opisuje klasyczne metody analityczne i elektroanalityczne

W sposób szczegółowy zna i umie opisać, analizować i porównywać klasyczne metody analityczne i elektroanalityczne

Efekt 02 Nie zna i nie umie dokonać wyboru metody analitycznej oraz nie zna i nie stosuje zasady walidacji metody analitycznej

Zna i umie dokonać wyboru metody analitycznej ale nie zna i nie stosuje zasady walidacji metody analitycznej

Zna i umie dokonać wyboru metody analitycznej, zna i stosuje w podstawowym zakresie zasady walidacji metody analitycznej

Zna i umie dokonać wyboru metody analitycznej, zna i stosuje w pełnym zakresie zasady walidacji metody analitycznej oraz potrafi zinterpretować uzyskane wyniki walidacji

Efekt 03 Nie potrafi dobrać metody analitycznej do rozwiązania konkretnego zadania analitycznego

Potrafi dobrać metodę analityczną do rozwiązania konkretnego zadania analitycznego

Potrafi dobrać metodę analityczną do rozwiązania konkretnego zadania analitycznego oraz potrafi uzasadnić dobór metody

W sposób selektywny dobiera metodę do postawionego zadania analitycznego z uwzględnieniem kosztów i czasu analizy

Efekt 04 Wykonanie analizy z błędem względnym w stosunku do wartości rzeczywistej większym niż 3%

Wykonanie analizy z błędem względnym w stosunku do wartości rzeczywistej pomiędzy 2% i 3%

Wykonanie analizy z błędem względnym w stosunku do wartości rzeczywistej pomiędzy 2% i 1%

Wykonanie analizy z błędem względnym w stosunku do wartości rzeczywistej mniejszym niż 1%

Efekt 05 Nie potrafi dokonać obliczeń chemicznych w zakresie klasycznych metod analitycznych oraz metod elektroanalitycznych.

Częściowo potrafi dokonać obliczeń chemicznych w zakresie klasycznych metod analitycznych oraz metod elektroanalitycznych.

Potrafi w pełni dokonać obliczeń chemicznych w zakresie klasycznych metod analitycznych oraz metod elektroanalitycznych bez głębszej interpretacji uzyskanych wyników.

Potrafi w pełni dokonać obliczeń chemicznych w zakresie klasycznych metod analitycznych oraz metod elektroanalitycznych oraz potrafi dokonać pełnej interpretacji uzyskanych wyników.

* ocena celująca – wiedza i umiejętności wykraczają poza wymagania określone dla oceny 5 „bardzo dobry”

http://zakladchemiianalitycznej.sum.edu.pl/




4. Rok: I 5. Semestr: I/II6. Nazwa modułu/przedmiotu: Chemia Ogólna i Nieorganiczna7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra Chemii Ogólnej i Nieorganicznej, Zakład Chemii Ogólnej i Nieorganicznej, Sosnowiec, ul. Jagiellońska 4, tel. 32 364 1562; e-mail:[email protected], http://www.chemiaogolna.slam.katowice.pl/9. Prowadzący moduł/przedmiot Prof. dr hab. n. med. Andrzej Sobczak ; tel. 32 364 1569; e-mail: [email protected]. Cel kształcenia: Poszerzenie wiedzy z chemii ogólnej i nieorganicznej, wykształcenie umiejętności pracy laboratoryjnej, poznanie substancji chemicznych z którymi student będzie miał styczność w praktyce zawodowej podczas przygotowywania leków recepturowych, wykształcenie umiejętności w zakresie obliczeń chemicznych, przygotowanie studentów do studiowania kolejnych przedmiotów, w tym chemii organicznej, chemii fizycznej i chemii leków.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:wiadomości z zakresu chemii szkoły średniej, program rozszerzony12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia


Odniesienie do efektów

kształcenia dla programu

01 potrafi posługiwać się sprzętem laboratoryjnym wykorzystywanym w nieorganicznej analizie jakościowej, bezpiecznie korzystać z odczynników chemicznych, wykonać samodzielnie proste reakcje analityczne w skali pół-mikro, prowadzić dziennik laboratoryjny z opisem przeprowadzanych reakcji, sporządzić sprawozdanie z ćwiczeń

B.U5. B.U8. B.W10.B.K2.B.K3.B.K4.

02 potrafi rozróżnić podstawowe reakcje chemiczne (strącania, utleniania i redukcji), potrafi napisać reakcję chemiczną i posługiwać się nomenklaturę i terminologią chemiczną

B.W8.

03 potrafi wykorzystać reakcje chemiczne do potwierdzenia tożsamości jonów i grup funkcyjnych wg Farmakopei Polskiej (FP) i posługiwać się monografią szczegółową nieorganicznych substancji chemicznych i ich preparatów wg FP, potrafi samodzielnie zaplanować tok analizy zadanego preparatu farmaceutycznego, omówić i zinterpretować jego wyniki w formie sprawozdania

B.U7. B.W10.

04 potrafi scharakteryzować znaczenie pierwiastków chemicznych i ich związków nieorganicznych (makro- i mikroelementy) w procesach życiowych w organizmie, żywieniu i możliwość ich wykorzystania w uzupełnianiu (suplementacji) diety; wskazać i scharakteryzować pierwiastki chemiczne i ich związki nieorganiczne stosowane w medycynie (radionuklidy, implanty, substancje pomocnicze w przygotowaniu postaci leku); potrafi pozyskiwać informacje z literatury i baz danych, przygotować wystąpienie na temat zastosowania substancji nieorganicznych w medycynie i farmacji

B.U6. B.U16. B.U17.B.K1.B.W11.

mailto:dr%20hab.%20n.%20med.%C2%A0Andrzej%20Sobczak%20

05 potrafi wykonywać obliczenia opisujące stężenia roztworów i zastosować je do praktycznego sporządzania roztworów; opisać wzorami pH roztworów i wykorzystać praktycznie do sporządzenia roztworów oraz określić pH roztworów metodą wizualną

B.W7.

06 potrafi opisać właściwości chemiczne pierwiastków i związków nieorganicznych w oparciu o układ okresowy, ocenić na podstawie budowy związków nieorganicznych trwałość wiązań chemicznych oraz reaktywność związków nieorganicznych, scharakteryzować mechanizmy oddziaływań międzycząsteczkowych, opisać podstawowe typy reakcji chemicznych oraz ich mechanizmy w ujęciu termodynamicznym i kinetycznym

B.U4.B.W6.B.W5.B.W9.

13. Formy zajęć w odniesieniu do efektów kształceniaNumer efektu

kształcenia




01 X02 X X03 X04 X X X05 X X06 X X

14. Treści programowe14.1. Forma zajęć: wykłady Liczba godzin

W1

budowa atomu, cząstki elementarne, budowa jądra atomowego, model Bohra, fizyczne znaczenie liczb kwantowych. Struktura elektronowa pierwiastków, układ okresowy pierwiastków, okresowość cech chemicznych

3

W2promieniotwórczość naturalna i sztuczna; ilościowa charakterystyka przemian promieniotwórczych, zastosowanie promieniotwórczości, radioizotopy w farmacji i medycynie

5

W3

wiązania chemiczne; typy wiązań chemicznych, oddziaływania międzycząsteczkowe i ich wpływ na parametry fizykochemiczne związków, teoria wiązań walencyjnych, teoria orbitali molekularnych

5

W4związki kompleksowe; budowa, reguła Lamberta, efektywna liczba atomowa, szereg spektrochemiczny, teoria pola krystalicznego, barwność związków kompleksowych

5

W5

termodynamika chemiczna: funkcje termodynamiczne, reakcje egzo- i endoenergetyczne, prawo Hessa; kinetyka reakcji chemicznych: teoria zderzeń aktywnych, zmiany energii podczas przebiegu reakcji chemicznych, równania kinetyczne reakcji; równowaga chemiczna: prawo działania mas, reguła przekory, wpływ temperatury na równowagę chemiczną

7

W6

roztwory: typy roztworów, rozpuszczalność ciał stałych w cieczach, temperatura wrzenia i krzepnięcia roztworów, ciśnienie osmotyczne, charakterystyka dysocjacji, teorie kwasów i zasad, charakterystyka dysocjacji, reakcje hydrolizy, iloczyn jonowy wody, pH, związki trudno rozpuszczalne, iloczyn rozpuszczalności

7

W7 utlenianie i redukcja: stopnie utlenienia pierwiastków w związkach nieorganicznych i organicznych, utleniacze i reduktory; elektrochemia: ogniwa, wzór Nernsta, siła elektromotoryczna

5

ogniwa, szereg napięciowy

W8

chemia związków pierwiastków bloku s, berylowce, borowce, węglowce, azotowce, tlenowce – struktura elektronowa i właściwości ogólne, pierwiastki bloku d – struktura elektronowa, zjawisko promocji, stopnie utlenienia, własności redoks

8

Łącznie 4514.2. Forma zajęć: seminaria

S1 stechiometria reakcji; obliczenia stechiometryczne, uzgadnianie równań reakcji redoks 4

S2

stężenie roztworów, sposoby wyrażania stężeń, sporządzanie roztworów i przeliczanie stężeń, mieszanie i rozcieńczanie roztworów, sporządzanie roztworów podstawowych i wzorcowych, niestandardowe formy wyrażania stężeń i ich przeliczanie

8

S3

równowaga jonowa ( i loczyn jonowy wody, pH roztworów, iloczyn rozpuszczalności); pH mocnych kwasów i zasad, stała i stopień protolizy, pH słabych kwasów i zasad, roztwory buforowe, obliczenia pH i pojemności roztworów buforowych, obliczanie pH w reakcjach zobojętniania (mieszanie słabych i mocnych kwasów ze słabymi i mocnymi zasadami); rozpuszczalność trudno rozpuszczalnych elektrolitów; własności koligatywne oraz aktywność jonów i siła jonowa roztworów

14

S4 potencjał utleniająco-redukcyjny i kierunek przebiegu reakcji redoks 4

S5

charakterystyka grup pierwiastków: grupy IA (1) i IIA (2) (litowce i berylowce), , grupy IIIA (13) (borowce), IVA (14) (węglowce), grupy VA (15) (azotowce), pierwiastki grupy VIA (16) (tlenowce), grupy 0 (18) (hel i helowce), pierwiastki (metale) przejściowe, d- oraz f-elektronowe, pierwiastki grup pobocznych (3-12) – występowanie, otrzymywanie i najważniejsze wnioski

15

Łącznie 4514.3. Forma zajęć: ćwiczenia laboratoryjne

C1

regulamin i przepisy BHP obowiązujące w pracowni chemii nieorganicznej; techniki laboratoryjne w pracowni nieorganicznej analizy jakościowej; ogólny schemat rozdziału kationów - podział kationów na grupy analityczne, odczynniki grupowe; określanie odczynu (pH) roztworu; specjacja i analiza specjacyjna

5

C2

analiza grupy kationów I-V; charakterystyczne reakcje identyfikacyjne (w tym reakcje farmakopealne); wytrącanie osadów, oddzielanie osadów od roztworu – sączenie i wirowanie, osady w chemii analitycznej jakościowej; równowagi kwasowo-zasadowe, roztwory kwasów, zasad i roztwory buforowe; reakcje specyficzne i selektywne, zabarwienie roztworu pierwotnego, reakcje na bibule; nazewnictwo związków kompleksowych; badanie zabarwienia płomienia. Identyfikacja produktu gazowego

20

C3

podział anionów na grupy analityczne, odczynniki grupowe; charakterystyczne reakcje identyfikacyjne (w tym reakcje farmakopealne); ekstrakcja rozpuszczalnikiem organicznym; aniony o właściwościach utleniających i redukujących, podstawowe wiadomości o procesach redukcyjno-oksydacyjnych.

10

C4 identyfikacja substancji chemicznych zawierających makroelementy; identyfikacja substancji farmaceutycznych wg FP VI i VII; wykrywanie i identyfikacja kationów z grupy mikroelementów

25

stosowanych jako preparat lub substancja do przygotowania leku, wykrywanie i identyfikacja kationów wybranych pierwiastków toksycznych w ich mieszaninie; identyfikacja substancji chemicznej stosowanej jako preparat farmaceutyczny na podstawie jej właściwości fizykochemicznych



15.1. Wykład wykład programowy, prelekcja, filmy i pokazy ilustrujące realizowane zagadnienie

15.2. Seminarium ćwiczenia rachunkowe i tablicowe, wykład wprowadzający do aktualnego tematu zajęć , dyskusja wymuszająca aktywność studentów

15.3. Ćwiczenia laboratoryjne

programowe ćwiczenia laboratoryjne, pokaz reakcji spoza zakresu programu obowiązkowego, analiza jakościowa substancji i złożonego preparatu farmaceutycznego, prezentacja na temat zastosowania substancji nieorganicznych w farmacji i medycynie w formie krótkiego wystąpienia, inscenizacji lub prezentacji multimedialnej


kształcenia

Sposoby weryfikacji Warunki zaliczenia

01 wykonanie analizy w zakresie programowych ćwiczeń laboratoryjnych i podanie prawidłowego wyniku analizy, ustny lub pisemny sprawdzian z tematów analizy, prawidłowe posługiwania się sprzętem laboratoryjnym i prawidłowe wykonywanie czynności analitycznych, przestrzegania przepisów BHP obowiązujących w pracowni chemicznej, umiejętność pracy w zespole

praktyczne zaliczenie wszystkich analiz i prawidłowo opisane obserwacje w dzienniku laboratoryjnym, teoretyczne zaliczenie tematów (minimum 51 % wiedzy)

02 pisemne zaliczenie wszystkich tematów, aktywny udział w dyskusji minimum 51 % wymaganej wiedzy

03 wykonanie analiz jakościowych substancji chemicznej stosowanej do przygotowania leku i złożonego preparatu farmaceutycznego na podstawie dostarczonej instrukcji do ćwiczeń wykonanie dwóch analiz jakościowych (w tym reakcje tożsamości FP) złożonego preparatu farmaceutycznego na podstawie samodzielnie zaplanowanego toku analizy

praktyczne wykonanie wszystkich analiz w przewidzianych trzech terminach zajęć, prawidłowo opisane obserwacje i wyniki w dzienniku laboratoryjnym, sprawozdanie zawierające poprawnie opracowany tok analizy, wyniki i omówienie wyników

04 przygotowanie wystąpienia na temat zastosowania substancji nieorganicznych w farmacji i medycynie

umiejętność prowadzenia prezentacji, oryginalność prezentacji, poprawne i wyczerpujące ujęcie tematu

05 pisemne zaliczenie wszystkich tematów, aktywny udział w dyskusji minimum 51 % wymaganej wiedzy

06 egzamin pisemny pytania otwarte (I termin) i ustny standaryzowany (II termin) minimum 65 % poprawnych

odpowiedzi



udział w wykładach (22x2h)+(1x1h)=45hudział w seminariach 15 x 3h = 45hudział w ćwiczeniach laboratoryjnych 15 x 4h = 60hobecność na egzaminie pisemnym 1 x 3h = 3hkonsultacje 1x2h=2hłącznie 155


przygotowanie do egzaminu pisemnego 1 x 30h=30hprzygotowanie do seminariów (ćwiczenia rachunkowe) 15x3h=45hprzygotowanie do seminariów (ćwiczenia tablicowe) 5x3h=15hprzygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych 15 x 2h = 15hprzygotowanie do kolokwiów z ćwiczeń 10 x 4h=40hłącznie 145



19. Literatura19.1. Podstawowa1. Minczewski J., Marczenko Z., Chemia analityczna, cz. 1. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa.

Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2008.2. Galus Z. (red.), Ćwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej, Wydawnictwo Naukowe PWN

Warszawa 1996.3. Pajdowski L.: Chemia ogólna, PWN, Warszawa 19984. Sobczak A., Sochacka J. (red.): Chemia analityczna jakościowa. Podręcznik dla studentów I roku

farmacji i analityki medycznej. Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice 2010 5. Kocjan R.. (red.), Chemia analityczna, Tom I, PZWL, 2000.6. Śliwa W., Zelichowicz N., Nowe nazewnictwo w chemii – związków nieorganicznych i organicznych,

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 1994. 7. Cox P.A., Chemia nieorganiczna. Krótkie wykłady, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa, 20038. T., Lipiec Szmal Z., Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej, PZWL, 1996

19.2. Uzupełniająca1. Farmakopea Polska, wyd. VIII (tom I). Suplement 2009, Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych,

Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Warszawa 2009.2. Farmakopea Polska, wyd. VIII (tom I). Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów

Medycznych i Produktów Biobójczych, Warszawa 2008. Farmakopea Polska, wyd. VIII, Suplement 2009, Warszawa 2009

3. Bonner M., Wright D., Praktyczne obliczenia farmaceutyczne. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.

4. Krówczyński L., Jachowicz R. (red.) Ćwiczenia z receptury. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydanie VII , poprawione. Kraków 2000.

5. Leibold G. (przekład polski), Homeopatia, medycyna naturalna dla każdego. Videograf, Katowice 1993

6. Griffith H., Wielki leksykon witamin, ziół, składników mineralnych i suplementów, Wyd. Amber, 2002.

7. Zając M., (red.), Witaminy i mikroelementy, Wyd. Kontekst, Poznań, 2000.8. Somer E., Encyklopedia witamin i składników mineralnych, Wyd. Amber, 2000.

9. Skinder N.W., Chemia a ochrona środowiska, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1995

10. M. Zając, A. Jelińska, I. Musialska, M. Nogowska, B. Stanisz, Ocena jakości substancji leczniczych i preparatów farmaceutycznych według wymagań farmakopealnych i ICH, Wydawnictwo Kontekst, Poznań 2000

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 10-20 osób20.2. Materiały do zajęć instrukcje do ćwiczeń, podręcznik elektroniczny20.3. Miejsce odbywania się zajęć

sala wykładowa, sala seminaryjna, sala laboratoryjna, wydzielone pracownie tematyczne

20.4. Miejsce i godzina konsultacji

zgodnie z harmonogramem (2 godziny zegarowe tygodniowo/ nauczyciel), od poniedziałku do piątku w godzinach od 8 do 16

20.5. Inne koło STN, indywidualna praca z nauczycielem akademickim, udział w profesjonalnych badaniach naukowych z możliwością prezentacji własnych wyników badań, praca magisterska, ćwiczenia specjalistyczne z metodologią badań


Efekt 01 procent wiedzy mniej niż 50 %, nie zaliczone analizy

procent wiedzy od 51 do 70, wszystkie analizy zaliczone w przewidzianych trzech terminach, prowadzony dziennik laboratoryjny

procent wiedzy od 71 do 90, wszystkie analizy zaliczone w pierwszym terminie, prowadzony dziennik laboratoryjny z prawidłowym opisem wykonywanych reakcji i interpretacją wyników

procent wiedzy 91 i więcej, wszystkie analizy zaliczone w pierwszym terminie, prowadzony dziennik laboratoryjny z prawidłowym opisem wykonywanych reakcji i interpretacją wyników

Efekt 02 procent wiedzy mniej niż 50 %, brak aktywności

procent wiedzy od 51 do 70, mała aktywność

procent wiedzy od 71 do 90, średnia aktywność

procent wiedzy 91 i więcej, duża aktywność

Efekt 03 nie zaliczone analizy

wszystkie analizy zaliczone w przewidzianych trzech terminach, poprawnie zaplanowany tok analizy opisany w sprawozdaniu

wszystkie analizy zaliczone w pierwszym terminie, poprawnie zaplanowany tok analizy i wnioski opisane w sprawozdaniu

wszystkie analizy zaliczone w pierwszym terminie, poprawnie zaplanowany tok analizy opisany w sprawozdaniu , wnioski wykraczające poza podstawowe wymagania

Efekt 04 nie przygotowane wystąpienie ustne

przygotowanie prezentacji opartej na jednym tekście źródłowym

przygotowanie prezentacji opartej na kilku tekstach źródłowych

przygotowanie oryginalnej prezentacji, z wyczerpującym ujęciem tematu opartej na kilku tekstach źródłowych

Efekt 05 procent wiedzy mniej niż 50 %, brak aktywności

procent wiedzy od 51 do 70, mała aktywność

procent wiedzy od 71 do 90, średnia aktywność

procent wiedzy 91 i więcej, duża aktywność

Efekt 06 poniżej 65 % poprawnych odpowiedzi

od 66 % do 76 % poprawnych odpowiedzi

od 77 % do 90 % poprawnych odpowiedzi

powyżej 91 % poprawnych odpowiedzi


dobry”




4. Rok: I 5. Semestr: I6. Nazwa modułu/przedmiotu: Język łaciński dla farmaceutów7. Status modułu/przedmiotu: do wyboru8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Studium Języków Obcych Wydziału Nauk o Zdrowiu, http://studiumjezykow.sum.edu.pl

9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. n. hum. Julia Makowska-Songin10. Cel kształcenia: Zapoznanie się ze specjalistyczną terminologią i posługiwanie się słownictwem z zakresu farmacji, botaniki, anatomii, mikrobiologii, patologii, botaniki i ziołolecznictwa, chemii, a przede wszystkim ze słownictwem związanym tematycznie z kierunkiem studiów, takim jak: postaci leków, receptura.Doskonalenie umiejętności posługiwania się specjalistyczną terminologią dla potrzeb zawodowych.Dostrzeganie i kojarzenie specjalistycznej terminologii farmaceutycznej w j. łacińskim i j. angielskim.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Brak wstępnych wymagań.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01

Posiada umiejętność posługiwania się terminologią specjalistyczną z zakresu farmacji na bazie wybranej tematyki.

B.U17C.U29C.U35E.U41

02 Posiada świadomość własnych ograniczeń i rozumie potrzebę ustawicznego uczenia się

03 Potrafi pracować w zespole B.K3.13. Formy zajęć w odniesieniu do efektów kształcenia





01 x02 x03 x


14.1. Forma zajęć: Ćwiczenia Liczba godzin

C1 Alfabet, wymowa, iloczas, akcent- podstawowe wiadomości. 2

C2 Rzeczowniki i przymiotniki I, II, IV, V deklinacji, wyjątki pochodzenia greckiego. 2

C3 Rzeczowniki i przymiotniki III deklinacji- typ spółgłoskowy, samogłoskowy i mieszany. 2

C4 Koniugacje I, II, III, IV- czas teraźniejszy w stronie czynnej i biernej. 2C5 Stopniowanie przymiotników i przysłówków, Liczebniki, zaimki, 2

przyimki, imiesłów czasu teraźniejszego.C6 Parazytologia- podstawowa terminologia 2

C7 Bakterie- podstawowa terminologia z zakresu grup gronkowców, paciorkowców, pałeczek, laseczek itd. 2

C8 Botanika- terminologia z zakresu budowy kwiatu, owoców, grupy roślin leczniczych, przedstawiciele gatunków. 3

C9 Anatomia- wybrane układy 2

C10 Patofizjologia- Słownictwo z zakresu nowotworów, stanów zapalnych, zaburzeń 4

C11 Leki i receptura- podstawowa terminologia 7Łącznie 30Łączna liczba godzin z przedmiotu 30


15.1.ĆwiczeniaPraca z książką, prostymi tekstami specjalistycznymi, objaśnienie słownictwa i zagadnień gramatycznych, ćwiczenia gramatyczne, ćwiczenia w grupach, dyskusja.



01 Wypowiedź ustna i pisemna Sprawdzian pisemny, zaliczenie ustne

02 Praca własna studenta Ocena aktywności03 Praca w zespole Ocena aktywności



udział w wykładachudział w ćwiczeniach 30udział w konsultacjach 2…łącznie 32


przygotowanie do ćwiczeń 15Przygotowanie do kolokwiów z ćwiczeń 10…łącznie 25



19. Literatura19.1. Podstawowa1.Bugaj M., Bugaj W., Kierczak A. W.: Lingua Latina Pharmaceutica.PZWL, Warszawa 20052.Materiały autorskie lektora19.2. Uzupełniająca1.Materiały autorskie lektora

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 10-12 osób

20.2. Materiały do zajęć Podręcznik, teksty specjalistyczne20.3. Miejsce odbywania się zajęć Studium Języków Obcych20.4. Miejsce i godzina konsultacji Studium Języków Obcych, godziny ustalane na początku

semestru dla lektora.20.5. Inne


01 Student nie wykorzystuje poznanego słownictwa, a jego kompetencja językowa nie spełnia wymogów programu nauczania z j. łacińskiego. Popełni liczne błędy gramatyczne i leksykalne.

Student częściowo wykorzystuje zdobytą wiedzę gramatyczno- leksykalną. Ma podstawową kompetencję językową, częściowo spełnia wymagania standardowego programu nauczania. Popełnia błędy gramatyczne i leksykalne.

Student dobrze wykorzystuje zdobytą wiedzę gramatyczno- leksykalną. Ma dobrą kompetencję językową i w dużej części spełnia wymagania standardowego programu nauczania. Popełnia drobne błędy gramatyczne i leksykalne.

Student aktywnie wykorzystuje zdobytą wiedzę językową posługując się bogatym słownictwem, ma bardzo dobrą kompetencję językową, spełniając w wysokim stopniu wymagania programu nauczania.

02 Student nie wykazuje aktywności i kreatywności w procesie uczenia się.

Student jest w niewielkim stopniu aktywny i kreatywny w procesie uczenia się.

Student jest aktywny i kreatywny w procesie uczenia się.

Student jest bardzo aktywny i kreatywny w zdobywaniu wiedzy.

03 Student nie potrafi pracować w zespole.

Student w niewielkim stopniu potrafi pracować w zespole.

Student przeważnie pracuje w zespole.

Student bardzo aktywnie pracuje w zespole.


dobry”




4. Rok: I 5. Semestr: I6. Nazwa modułu/przedmiotu: Podstawy języka łacińskiego – interdyscyplinarne zastosowanie7. Status modułu/przedmiotu: do wyboru8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Studium Języków Obcych Wydziału Nauk o Zdrowiu, http://studiumjezykow.sum.edu.pl

9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. n. hum. Julia Makowska-Songin10. Cel kształcenia:Dostrzeganie wpływu języka łacińskiego na rozwój medycznego języka angielskiego. Zapoznanie się ze specjalistyczną terminologią i posługiwanie się specjalistycznym słownictwem z zakresu farmacji, botaniki, anatomii, mikrobiologii, patologii, botaniki i ziołolecznictwa, chemii, postaci leków i receptury.Doskonalenie umiejętności posługiwania się specjalistyczną terminologią dla potrzeb zawodowych.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Brak wstępnych wymagań. Nauka języka łacińskiego od podstaw12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01

Posiada umiejętność posługiwania się terminologią specjalistyczną z zakresu farmacji. Dostrzega wpływ języka łacińskiego na medyczno-farmaceutyczną terminologię w języku angielskim.

B.U17C.U29C.U35E.U41

02 Posiada świadomość własnych ograniczeń i rozumie potrzebę ustawicznego uczenia się

03 Potrafi pracować w zespole B.K3.13. Formy zajęć w odniesieniu do efektów kształcenia





01 x02 x03 x



C1 Języki indoeuropejskie ze szczególnym uwzględnieniem wpływu j. łacińskiego na rozwój medycznego j. angielskiego. 2

C2 Tworzenie liczby mnogiej dla rzeczowników angielskich pochodzenia łacińskiego i greckiego. 2

C3 Wybrane afiksy pochodzenia łacińskiego i greckiego w terminologii specjalistycznej w języku angielskim. 2

C4 Praktyczne zastosowanie znajomości j. łacińskiego w rozumieniu angielskiej nomenklatury medycznej. 2

C5 Krótki zarys podstawowej gramatyki łacińskiej 6 C6 Parazytologia - podstawowa terminologia 1 C7 Morfologia roślin, kwiatów i owoców- podstawowa terminologia 4

C7 Bakterie - pałeczki, laseczki, dwoinki, paciorkowce, gronkowce- podstawowa taksonomia 2

C8 Anatomia - wybrane układy 1C9 Leki i receptura 5C10 Patofizjologia - nowotwory, zaburzenia, choroby, stany zapalne 1C11 Nauka tłumaczenia prostych tekstów łacińskich z tematyki medycznej. 2Łącznie 30Łączna liczba godzin z przedmiotu 30


15.1. Ćwiczenia Praca z książką i tekstami specjalistycznymi, objaśnianie słownictwa i zagadnień gramatycznych, ćwiczenia gramatyczne, ćwiczenia w grupach, dyskusja.



01 Wypowiedź ustna i pisemna Sprawdzian pisemny, zaliczenie ustne

02 Praca własna studenta Praca własna studenta03 Praca w zespole Ocena aktywności studenta





przygotowanie do ćwiczeń 15przygotowanie do kolokwiów z ćwiczeń 10…łącznie 25



19. Literatura19.1. Podstawowa1. Bugaj M., Bugaj W. ,Kierczak A. W. : Lingua Latina Pharmaceutica.PZWL, Warszawa 20052. Pohl, A., Test Your Professional English. Medical, Penguin English, 20023.Materiały autorskie lektora.

19.2. Uzupełniająca

1.Materiały autorskie lektora2.Kierczak A.W. : English for Pharmacists. PZWL, Warszawa 2009

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 10-12 osób20.2. Materiały do zajęć Podręcznik, teksty specjalistyczne20.3. Miejsce odbywania się zajęć Studium Języków obcych20.4. Miejsce i godzina konsultacji Studium Języków Obcych, godziny ustalane na początku każdego

semestru dla poszczególnych lektorów.20.5. Inne

21. Formy oceny – szczegółyEfekt Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 501 Student nie dostrzega

interdyscyplinarności miedzyprzedmiotowej , nie wykorzystuje poznanej terminologii w zakresie farmacji. Popełnia liczne błędy leksykalne i gramatyczne.

Student w niewielkim stopniu dostrzega interdyscyplinarność międzyprzedmiotową, słabo wykorzystuje poznaną terminologię w zakresie farmacji. Popełnia błędy gramatyczne i leksykalne.

Student w dobrym stopniu dostrzega interdyscyplinarność międzyprzedmiotową, dobrze wykorzystuje poznaną terminologię w zakresie farmacji. Popełnia drobne błędy gramatyczne i leksykalne.

Student dostrzega interdyscyplinarność międzyprzedmiotową, bardzo dobrze wykorzystuje poznaną terminologię w zakresie farmacji. Posługuje się bogatym słownictwem.

02 Student nie wykazuje aktywności w procesie uczenia się, nie odrabia prac domowych.

Student wykazuje słabą aktywności w procesie uczenia się, sporadycznie odrabia prace domowe.

Student wykazuje aktywności w procesie uczenia się i często odrabia prace domowe.

Student wykazuje aktywności w procesie uczenia się i zawsze odrabia prace domowe.

03 Student nie potrafi pracować w zespole.

Student w niewielkim stopniu pracuje w zespole.

Student w dużym stopniu pracuje w zespole.

Student z zaangażowaniem pracuje w zespole.


dobry”




4. Rok: I 5. Semestr: I6. Nazwa modułu/przedmiotu: Matematyka7. Status modułu/przedmiotu: Obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Farmacji FizycznejUl. Jagiellońska 4, 41-200 Sosnowiec32 364 15 80-849. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): dr hab. Małgorzata Maciążek-Jurczyk, [email protected]. Cel kształcenia: Celem nadrzędnym nauczania przedmiotu jest uzyskanie wiedzy dotyczącej wykorzystania metod matematycznych na przedmiotach: biofizyka, chemia fizyczna, analiza instrumentalna, chemia kliniczna, statystyka, technologia informacyjna. Matematyczne problemy są rozwiązywane przy pomocy przykładów z dziedziny biofizyki, chemii fizyczne i biologii. Realizacja programu ma za zadanie wypracowanie u studentów umiejętności samodzielnego opracowania wyników doświadczeń, doboru właściwych metod matematycznych, krytycznego spojrzenia na otrzymane wyniki oraz ich przedstawienie w postaci wykresów. 11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:zakres materiału z przedmiotu matematyka realizowany zgodnie ze standardami nauczania w szkole średniej12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 posiada wiedzę z zakresu oprogramowania użytkowego pozwalającego na ich zastosowanie w życiu codziennym i zawodowym

B.W26

02 zna funkcje elementarne, funkcje odwrotne, elementy rachunku różniczkowego i całkowego oraz równania różniczkowe pierwszego rzędu, rachunek błędów

B. W23

03 dokonuje opisu matematycznego procesów zachodzących w przyrodzie, wyprowadza jednostki miar i wielkości fizyczne, przekształca wzory definicyjne, wyznacza kwasowość bądź zasadowość definiowaną jako ujemny logarytm stężenia jonów wodorowych, potrafi zastosować trygonometrię w wyprowadzaniu praw optyki geometrycznej, poddawać analizie zjawiska i procesy fizyczne metodami matematycznymi

B. U11

04 wykorzystuje metody i modele matematyczne w farmacji, opisuje zależności między wielkością mierzoną a wskazaniem narzędzia pomiarowego, posługuje się skalą logarytmiczną opracowując wyniki doświadczeń, stosuje poznane wzory do rozwiązywania zadań rachunkowych i problemowych w chemii fizycznej oraz całki w przeliczeniach fizykochemicznych, wykorzystuje umiejętność rozwiązywania równań różniczkowych z kinetyki reakcji i termochemii

B.U12

05 wykorzystuje metody matematyczne w opracowaniu u interpretacji wyników analiz i pomiarów, graficznie przedstawia wyniki pomiarów, interpretuje wykresy zależności, weryfikuje wyniki na podstawie wykresu zależności między danymi wielkościami fizycznymi, dokonuje ekstrapolacji, tj. szacowania wartości zmiennej zależnej poza obszarem wyznaczonym przez pomiary, geometrycznie interpretuje pochodną, oblicza przybliżone wartości, stosuje graficzną metodę wyznaczania niepewności pomiarów, potrafi oszacowywać niedokładność i czułość narzędzia pomiarowego (błąd wskazania), zastosować rachunek różniczkowy w rachunku błędów i przybliżonych wartościach, posługuje się matematycznym opracowaniem wyników pomiarów, krytycznie ocenia otrzymane podczas doświadczenia wyniki pomiarów, potrafi zastosować metodę najmniejszych kwadratów, rozumować matematyczne dowody, dokonywać złożonych obliczeń, wydobywać informacje jakościowe z danych ilościowych

B.U13

06 wyciąga i formułuje wnioski z własnych pomiarów i obserwacji, przedstawia treści matematyczne w mowie i piśmie, identyfikuje założenia i konkluzje

B. K2

07 posiada umiejętność pracy w zespole B. K313. Formy zajęć w odniesieniu do efektów kształcenia





01 x02 x x03 x x04 x x05 x x06 x07 x



W1 Funkcja jednej zmiennej. Funkcje potęgowe i logarytmiczne. Rachunek różniczkowy. Zastosowanie rachunku różniczkowego. 3

W2Pochodne cząstkowe i różniczki zupełne. Zastosowanie pochodnych w rachunku błędów, obliczeń przybliżonych, w termodynamice. Matematyczne metody opracowania wyników,

3

W3 Rachunek całkowy. Podstawowe wzory i metody całkowania całek nieoznaczonych i oznaczonych. 3

W4 Zastosowanie całki oznaczonej do rozwiązywania problemów z biofizyki i chemii fizycznej. Geometryczna interpretacja całki oznaczonej. 3

W5Równania różniczkowe - podstawowe określenia. Całka ogólna i całka szczególna równania różniczkowego. Równania różniczkowe o zmiennych rozdzielonych, jednorodne i liniowe.

3

Łącznie 1514.2. Forma zajęć: Ćwiczenia rachunkoweC1 Pojęcie funkcje jednej i wielu zmiennych i ich własności. Funkcje 2

potęgowe i logarytmiczne. Rachunek różniczkowy. Pochodne funkcji jednej zmiennej i ich zastosowania. Interpretacja geometryczna pochodnej. Pochodne funkcji elementarnych. Obliczanie pochodnych sumy, różnicy, iloczynu, ilorazu.

C2Pochodna funkcji złożonej. Pochodna logarytmiczna. Pochodne wyższych rzędów. Pojęcie różniczki. Własności różniczki. Zastosowanie różniczek w obliczeniach przybliżonych.

2

C3Pojęcie funkcji wielu zmiennych. Pochodne cząstkowe pierwszego rzędu. Różniczka zupełna. Zastosowanie różniczki zupełnej do rachunku błędów, obliczeń przybliżonych i w termodynamice.

2

C4Wykorzystanie rachunku różniczkowego do opisu zjawisk i procesów fizycznych, chemicznych i biologicznych. 2

C5Pojęcie całki jako funkcji pierwotnej. Podstawowe wzory i metody całkowania przez części i podstawienie. Własności całki nieoznaczonej i oznaczonej.

2

C6Zastosowanie całki oznaczonej do rozwiązywania problemów z biofizyki i chemii fizycznej. Geometryczna interpretacja całki oznaczonej. 2

C7Równania różniczkowe - podstawowe określenia. Całka ogólna i całka szczególna równania różniczkowego. Równania różniczkowe I rzędu. Równania różniczkowe o zmiennych rozdzielonych, jednorodne i liniowe

2

C8Matematyczne metody opracowania wyników: metoda najmniejszych kwadratów, rachunek błędów - metoda różniczki zupełnej. Sporządzanie wykresów, papiery funkcyjne.

1


15. Metody kształcenia15.1. Wykład wykład informacyjny, praca z książką15.2. Ćwiczenia dyskusja, metody z użyciem komputera, ćwiczenia przedmiotowe, obliczenia



01 sprawdzian praktyczny pozytywne wykonanie ćwiczenia praktycznego

02 sprawdzian pisemny (zadania rachunkowe, sprawdzian opisowy z zadaniami otwartymi 60 % poprawnych odpowiedzi




06 obserwacja postawy studenta dostateczna aktywność, prawidłowa postawa

07 obserwacja postawy studenta dostateczna aktywność, prawidłowa postawa



udział w wykładach 15hudział w ćwiczeniach rachunkowych 15hobecność na kolokwium zaliczeniowym 3hkonsultacje 1hłącznie 34h


przygotowanie do ćwiczeń rachunkowych 15hprzygotowanie do kolokwiów z ćwiczeń 6hprzygotowanie do kolokwium zaliczeniowego z przedmiotu 5h

łącznie 26hŁącznie 60hSumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 218. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 1



1. Chmaj J.: Rachunek różniczkowy i całkowy, teoria, przykłady, ćwiczenia. Podręcznik dla studentów farmacji. PZWL, Warszawa 20002. Traczyk T.: Elementy matematyki wyższej. PZWL, Warszawa 198119.2. Uzupełniająca

1. Martin J.: Podstawy matematyki i statystyki dla biologów, lekarzy i farmaceutów. PZWL, Warszawa 19922. Krysicki W., Włodarski L.: Analiza matematyczna w zadaniach, cz. I i II. PWN, Warszawa 200320. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 2020.2. Materiały do zajęć rzutnik multimedialny, komputer, tablica magnetyczna, mazaki20.3. Miejsce odbywania się zajęć sala audytoryjna, sala seminaryjna20.4. Miejsce i godzina konsultacji pokój wykładowcy20.5. Inne -

21. Formy oceny – szczegółyEfekt Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5Efekt 01 student nie potrafi

posługiwać się komputerem

student potrafi za pomocą prowadzącego wprowadzić dane do komputera

student posiada wiedzę z zakresu oprogramowania użytkowego pozwalającego na ich zastosowanie w życiu codziennym i zawodowym, potrafi przeprowadzić analizę komputerową

student potrafi posługiwać się oprogramowaniem użytkowego pozwalającego na ich zastosowanie w życiu codziennym i zawodowym oraz specjalistycznym, potrafi przeprowadzić analizę komputerową

Efekt 02 student nie zna pojęć dotyczących funkcji, nie zna

student potrafi posługiwać się wzorami z zakresu

student potrafi samodzielnie rozwiązać zadanie

student potrafi samodzielnie rozwiązać zadanie

rachunku różniczkowego, całkowego i równań różniczkowych, nie potrafi dokonać rachunku błędów

rachunku różniczkowego, całkowego i równań różniczkowych, z pomocą potrafi dokonać rachunku błędów

posługując się znajomością wzorów z zakresu rachunku różniczkowego, całkowego i równań różniczkowych, student potrafi samodzielnie dokonać rachunek błędów

posługując się znajomością wzorów i ich wyprowadzeń z zakresu rachunku różniczkowego, całkowego i równań różniczkowych, student potrafi dokonać rachunku błędów

Efekt 03 student nie potrafi wymienić i opisać matematycznych procesów zachodzących w przyrodzie

student potrafi wymienić matematyczne procesy zachodzące w przyrodzie

student potrafi wymienić i opisać matematyczne procesy zachodzące w przyrodzie

student potrafi wymienić i opisać matematyczne procesy zachodzące w przyrodzie, podać przykłady

Efekt 04 student nie zna metod i modeli matematycznych w farmacji

student potrafi wymienić metody i modele matematyczne w farmacji

student potrafi wymienić i opisać metody i modele matematyczne w farmacji

student potrafi posługiwać się metodami i modelami matematycznymi w farmacji

Efekt 05 student nie zna metod matematycznych w opracowaniu i interpretacji wyników analiz i pomiarów

student zna ale nie potrafi wykorzystać metod matematycznych w opracowaniu i interpretacji wyników analiz i pomiarów

student potrafi wykorzystać metody matematyczne w opracowaniu i interpretacji wyników analiz i pomiarów

student potrafi wykorzystać metody matematyczne w opracowaniu i interpretacji wyników analiz i pomiarów oraz przedyskutować otrzymane wyniki

Efekt 06 student nie potrafi wyciągać i formułować wniosków

student z pomocą potrafi wyciągać i formułować wniosków

student potrafi wyciągać i formułować wniosków

student potrafi wyciągać i formułować wniosków, przedstawiać treści matematyczne w mowie i piśmie, identyfikować założenia i konkluzje

Efekt 07 student nie potrafi pracować w zespole

student potrafi biernie pracować w zespole

student potrafi pracować w zespole, pomaga innym

student potrafi pracować w zespole, pomaga innym, koordynuje pracę w zespole


dobry”




4. Rok: I 5. Semestr: I6. Nazwa modułu/przedmiotu: Technologia informacyjna7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra Analizy Instrumentalnej, Zakład Statystyki; +32 36413289. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): dr hab. Aleksander Owczarek, [email protected]. Cel kształcenia: Zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami z zakresu technologii informacyjnej (włącznie ze sprzętem komputerowym oraz oprogramowaniem używanym do tworzenia, przesyłania i zabezpieczania informacji), tworzeniem baz danych w podstawowym zakresie oraz korzystaniem z Internetu do wyszukiwania potrzebnych informacji. Metodologia analizy i przetwarzania informacji oraz przedstawiania wyników doświadczeń ze szczególnym uwzględnieniem wymagań stawianych pracom magisterskim.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Znajomość matematycznego opisu zjawisk fizycznych oraz chemicznych.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 zna podstawy technik informatycznych oraz zasady pracy z edytorami tekstu, arkuszami kalkulacyjnymi i programami graficznymi

B.W26

02 tworzy bazy danych oraz korzysta z internetowych baz danych B.W2703 wykorzystuje metody matematyczne w opracowaniu i interpretacji

wyników analiz i pomiarówB.U.13

04 obsługuje komputer w zakresie edycji tekstu, grafiki, analizy statystycznej, gromadzenia i wyszukiwania danych oraz przygotowania prezentacji

B.U15

05 wykorzystuje narzędzia informatyczne do opracowywania i przedstawiania wyników doświadczeń

B.U16

06 wykorzystuje technologie informacyjne do wyszukiwania potrzebnych informacji oraz do samodzielnego i twórczego rozwiązywania problemów

B.U17

07 posiada nawyk korzystania z technologii informacyjnych do wyszukiwania i selekcjonowania informacji

B.K1

08 wyciąga i formułuje wnioski z własnych pomiarów i obserwacji B.K213. Formy zajęć w odniesieniu do efektów kształcenia





01 X02 X03 X04 X X

05 X06 X X07 X08 X


14.1. Forma zajęć: ćwiczenia laboratoryjne Liczba godzin

C1

Zapoznanie z systemem oceniania, regulaminem pracowni oraz przepisami BHP. Podstawy obsługi komputera. Operacje na plikach - kopiowanie i przenoszenie. Wykorzystanie programów pakujących do przenoszenia plików o dużych rozmiarach. Wysyłanie poczty z załącznikiem.

2

C2

Excel.Budowa aplikacji – komórki, arkusze, skoroszyty, adresowanie względne, bezwzględne i mieszane. Autonumerowanie. Formatowanie komórek, kategorie komórek, scalanie.Odwoływanie się do komórek w innym skoroszycie, arkuszu.

2

C3

Excel.Tworzenie formuł. Instrukcja jeżeli, lub i oraz.Filtrowanie danych.Definiowanie nazw zakresów komórek.

2

C4 Excel.Ćwiczenia z wykorzystaniem instrukcji jeżeli, lub, oraz. 2

C5

Excel.Tabele.Pobieranie danych do tabeli, w tym z Internetu.Opracowywanie danych i tworzenie wykresów z serii danych. Formatowanie, opisywanie i edycja wykresów.

2

C6Excel.Przedstawianie danych różnego typu za pomocą wykresów kołowych, słupkowych, liniowych, punktowych.

2

C7ChemSketch.Wprowadzenie do środowiska programu. Zapoznanie z możliwościami programu. Tworzenie struktur chemicznych w środowisku Chemsketch.

2

C8

ChemSketch.Generowanie nazw związków i innych właściwości fizykochemicznych. Zapis reakcji chemicznych. Wyszukiwanie w bazach danych dostępnych w programie.

2

C9

ChemSketch.Edycja struktur związków chemicznych w 3D. Inne bardziej zaawansowane możliwości programu. Rysowanie polimerów i związków stereochemicznych.

2

C10

Program Word.Środowisko pracy z edytorem tekstu Word.Zapisywanie plików. Rozmieszczanie tekstu. Formatowanie czcionek.Formatowanie tekstu i akapitów. Marginesy.Wyliczanie, wyliczanie wielopoziomowe, podział na kolumny.

2

C11 Program Word.Tworzenie i formatowanie tabel.Sprawdzanie poprawności gramatycznej i ortograficznej. Nagłówek i stopka. Numerowanie stron.

2

Przypisy, indeksy, odwołania. Spisy treści, ilustracji i tabel.

C12

Program Word.Wstawianie wzorów związków chemicznych z programu ChemSketch oraz tabel z programu Excel. Dodatkowe możliwości edytora tekstu – edycja wzorów -wykorzystanie programów Equation, Graph.

2

C13

Program Word.Praca z dużym tekstem. Wymagania dotyczące redagowania prac magisterskich, zgodnie z wytycznymi Dziekanatu. Rozdziały, podrozdziały. Spisy treści. Marginesy i nagłówki.

2

C14Obsługa programu PowerPoint.Przygotowywanie prezentacji. Tworzenie slajdów. Uatrakcyjnienie prezentacji.

2

C15PowerPoint.Wstawianie w prezentacji tabel i wykresów. Animacje slajdów. Tworzenie posterów.

2



15.1. Metody podające opis, objaśnienie i wyjaśnianie uczenie się programowe – studenci przyswajają gotową wiedzę, podaną przez nauczyciela

15.2. Metody problemowe dyskusja

15.3. Metody programowane z użyciem komputera oraz instrukcji laboratoryjnych do zajęć

15.4. Metody praktyczne ćwiczenia laboratoryjne

15.5. e-learning metody wykorzystujące sieć Internet



01 sprawdzian praktyczny na komputerach 60 % liczby punktów02 sprawdzian praktyczny na komputerach 60 % liczby punktów03 sprawdzian praktyczny na komputerach 60 % liczby punktów

04 sprawdzian praktyczny, przygotowanie prezentacji multimedialnej

60 % liczby punktów, ocena pozytywna prezentacji multimedialnej

05 przeprowadzenie badań i prezentacja ich wyników, sprawdzian praktyczny 60 % liczby punktów

06 sprawdzian praktyczny na komputerach 60 % liczby punktów07 sprawdzian praktyczny na komputerach 60 % liczby punktów08 sprawdzian praktyczny na komputerach 60 % liczby punktów



udział w wykładach 0udział w seminariach 0udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 15x2h = 30hudział w konsultacjach 1x2h = 2hłącznie 32h


przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych 15x1h = 15hprzygotowanie do sprawdzianów praktycznych 10x1h = 10hłącznie 25h

Łącznie 57hSumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 218. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 1



1. Wróblewski P. ABC komputera. Helion, 20072. Graf J. MS Word 200PL dla każdego. Helion, 20003. Kowalczyk G. Word 2003PL. Ćwiczenia praktyczne. Helion, 20044. Middleton M. Microsoft Excel w analizie danych. RM, 20045. Liengme B. Microsoft Excel w nauce i technice. RM, 20026. Sagman S. Po prostu Office 2003 PL. Helion, 2004

19.2. Uzupełniająca1. Instrukcja oprogramowania Chemsketch ze strony producenta ACDLabs2. Foryś U.: Matematyka w biologii, WNT, 2005

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 1020.2. Materiały do zajęć Instrukcje laboratoryjne20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala komputerowa 10 stanowiskowa20.4. Miejsce i godzina konsultacji Zakład Statystyki, godziny do uzgodnienia z prowadzącymi

zajęcia20.5. Inne Obecność na zajęciach obowiązkowa, wymagane przestrzeganie

regulaminu i przepisów BHP21. Formy oceny – szczegóły

Efekt Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5Efekt 01 nie zna podstawy

technik informatycznych oraz zasad pracy z edytorami tekstu, arkuszami kalkulacyjnymi i pro-gramami graficznymi

zna podstawy technik informatycznych oraz zasady pracy z edytorami tekstu, arkuszami kalkulacyjnymi i pro-gramami graficznymi

zna techniki informatyczne oraz pracuje z edytorami tekstu, arkuszami kalkulacyjnymi i pro-gramami graficznymi

zna techniki informatyczne oraz samodzielnie pracuje z edytorami tekstu, arkuszami kalkulacyjnymi i pro-gramami graficznymi

Efekt 02 nie potrafi stworzyć bazy danych, nie posługuje się internetowymi bazami danych

korzysta z internetowych baz danych, zna podstawy tworzenia baz danych

wykazuje znajomość tworzenia baz danych, korzysta z pomocy podczas tworzenia bazy danych, potrafi korzystać z internetowych baz danych

samodzielnie tworzy bazy danych oraz korzysta z internetowych baz danych

Efekt 03 nie potrafi wykorzystać metod

korzysta z pomocy w zastosowaniu metod

wykorzystuje metody

wykorzystuje metody

matematycznych w opracowaniu i interpretacji wyników analiz i pomiarów

matematycznych do opracowania wyników analiz i pomiarów

matematyczne w opracowaniu i korzysta z pomocy w interpretacji wyników analiz i pomiarów

matematyczne w samodzielnym opracowaniu i interpretacji wyników analiz i pomiarów

Efekt 04 nie potrafi obsługiwać komputera w zakresie edycji tekstu, grafiki, gromadzenia i wyszukiwania danych oraz przygotowania prezentacji

korzystając z pomocy obsługuje komputer w zakresie edycji tekstu, grafiki, gromadzenia i wyszukiwania danych oraz przygotowania prezentacji

sporadycznie korzystając z pomocy obsługuje komputer w zakresie edycji tekstu, grafiki, gromadzenia i wyszukiwania danych oraz przygotowania prezentacji

biegle obsługuje komputer w zakresie edycji tekstu, grafiki, gromadzenia i wyszukiwania danych oraz przygotowania prezentacji

Efekt 05 nie potrafi wykorzystać narzędzi informatycznych do opracowania i przedstawienia wyników doświadczeń

wykorzystuje narzędzia informatyczne i korzystając z pomocy opracowuje i przedstawia wyniki

wykorzystuje narzędzia informatyczne do samodzielnego opracowywania i przedstawiania wyników

sprawnie wykorzystuje narzędzia informatyczne do samodzielnego opracowywania i przedstawiania wyników

Efekt 06 nie potrafi wykorzystać technologii informacyjnych do wyszukiwania informacji

potrafi wykorzystać technologie informacyjne do wyszukiwania potrzebnych informacji oraz korzysta z pomocy w rozwiązywania problemów

wykorzystuje technologie informacyjne do wyszukiwania potrzebnych informacji oraz do rozwiązywania problemów

biegle wykorzystuje technologie informacyjne do wyszukiwania potrzebnych informacji oraz samodzielnie i twórczo rozwiązuje problemy

Efekt 07 nie umie korzystać z technologii informacyjnych do wyszukiwania i selekcjonowania informacji

sporadycznie korzysta z technologii informacyjnych do wyszukiwania i selekcjonowania informacji

korzysta z technologii informacyjnych do wyszukiwania i selekcjonowania informacji

sprawnie korzysta z technologii informacyjnych do wyszukiwania i selekcjonowania informacji

Efekt 08 nie potrafi wyciągać wniosków z własnych pomiarów i obserwacji

wyciąga i formułuje podstawowe wnioski z własnych pomiarów i obserwacji

wyciąga i formułuje wnioski z własnych pomiarów i obserwacji sporadycznie korzystając z pomocy

samodzielnie wyciąga i formułuje właściwe wnioski z własnych pomiarów i obserwacji


dobry”




4. Rok: I 5. Semestr: II6. Nazwa modułu/przedmiotu: Chemia Fizyczna7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Farmacji Fizycznej9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. Małgorzata Maciążek-Jurczyk; [email protected]. Cel kształcenia: Poznanie podstawowych zagadnień z zakresu chemii fizycznej, tj. termodynamiki, równowagi chemicznej, kinetykę, adsorpcji, dyfuzji, elektrochemii. teoretyczne podstawy są konieczne w zawodzie farmaceuty zarówno w pracy w aptece przy recepturze leku, jak i w laboratorium analitycznym oraz przemyśle.Zrozumienie znaczenie zjawisk fizykochemicznych w przebiegu procesów zachodzących w warunkach in vivo oraz in vitro, wpływu właściwości fizykochemicznych na jakość, trwałość oraz aktywność biologiczną substancji leczniczej.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Zaliczenie modułów: matematyki, biofizyki, chemii nieorganicznej, laboratorium z chemii analitycznej12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia




01 Zna i rozumie podstawowe prawa z zakresu termodynamiki, termochemii, równowagi chemicznej, kinetyki, elektrochemii, zjawisk powierzchownych. Zna mechanizmy katalizy.Posiada umiejętność zastosowania zdobytej wiedzy do interpretacji procesów chemicznych i fizycznych zachodzących w warunkach in vitro oraz in vivo.

B.W2B.W7 B.W15B.W16B.W3

02 Potrafi wyznaczyć wielkości fizykochemiczne oraz analizuje właściwości i procesy fizykochemiczne stanowiące podstawę farmakokinetyki

B.W3B.U.9

03 Potrafi zdefiniować i obliczyć podstawowe wielkości termodynamiczne, kinetyczne oraz fizykochemiczne

B.W15B.U1B.U2

04 Posiada zdolność do praktycznego wyznaczania min. takich parametrów jak: stała dysocjacji, współczynnik podziału O/W, masa cząsteczkowa, stała szybkości reakcji, krytyczne stężenie micelarne.

B.W3

05 Zna podstawy mechaniki kwantowej oraz podstawy teoretyczne metod spektroskopowych. Wykazuje znajomość metod i technik badań produktów leczniczych

B.W6B.W13B.W15

06 Potrafi prowadzić eksperymenty naukowe w zakresie nauk B.U13

farmaceutycznych i przygotować raport.13. Formy zajęć w odniesieniu do efektów kształcenia





01 x x x02 x x03 x x x04 x x05 x x06 x

14. Treści programowe14.1. Forma zajęć: Wykłady Liczba godzin

W1Elementy termodynamiki chemicznej Pierwsza zasada termodynamiki; Entalpia i energia wewnętrzna jako funkcje stanu; 2

W2 Termochemia: ciepło tworzenia, ciepło spalania, prawo Hessa, prawo Kirchhoffa; 2

W3 Entropia; Druga zasada termodynamiki; Energia swobodna i entalpia swobodna; 2

W4Reakcje w stanie równowagi; Wpływ temperatury i ciśnienia na stan równowagi. 2

W5

Równowagi fazowe: Reguła faz, wykresy fazowe układów

jednoskładnikowych; Wykresy fazowe układów dwuskładnikowych,

układy trójskładnikowe, trójkąt Gibbsa.2

W6 Stan materii: Stan gazowy: kinetyczno – molekularna teoria gazów, równanie van der Waalsa; prędkość gazów , prawa Grahama; 2

W7Stan ciekły: Lepkość, prawo przepływu Newtona, układy newtonowskie i nienewtonowskie, napięcie powierzchniowe, prawo Ramsey’a i Shieldsa;

2

W8 Dyfuzja, prawa Ficka; osmoza; 2

W9

Kinetyka reakcji chemicznych: Szybkość reakcji chemicznych, czas połowicznego rozpadu, reakcje elementarne; rząd reakcji chemicznej; energia aktywacji, teoria zderzeń aktywnych, teoria kompleksu aktywnego.

2

W10Kataliza: Pojęcie katalizatora, kinetyka reakcji katalitycznych, kataliza heterogeniczna, kinetyka reakcji enzymatycznych; Równania Michaelisa-Menten i Lineweavera-Burka;

2

W11

Fizykochemiczne podstawy farmakokinetyki: dostępność biologiczna, klirens, biologiczny okres półtrwania leku, model jednokompartmentowy, kinetyczny opis zmian stężenia leku we krwi po jego podaniu dożylnym, farmakokinetyka liniowa i nieliniowa.

2

W12Zjawiska powierzchniowe: adsorpcja na powierzchni cieczy, równanie Gibbsa, substancje powierzchniowo czynne; Zjawiska adsorpcji na ciele stałym, Adsorpcja fizyczna i chemiczna, izotermy adsorpcji.

2

W13Układy dyspersyjne: koloidy: otrzymywanie, oczyszczanie, trwałość, właściwości elektryczne, optyczne i kinetyczne układów koloidalnych, 2

W14Podstawy elektrochemii: Ogniwa galwaniczne, wykorzystanie pomiarów SEM do badań fizykochemicznych, zmiany funkcji termodynamicznych dla reakcji zachodzącej w ogniwie.

2

W15

Elementy mechaniki kwantowej: Opis właściwości cząsteczki (Max Karl Ernest Planck, Arnold Sommerfeld, Erwin Schrodinger, Wener Karl Heisenberg, Wolfgang Pauli, Max Born). Zasada nieoznaczono sci Heisenberga. Poziom orbitalny. Liczby kwantowe.Zakaz Pauliego. Reguła Hunda.

2

Łącznie 3014.2. Forma zajęć: seminarium

S1

I zasada termodynamiki. Entalpia. Energia wewnętrzna. Procesy izochoryczne, izobaryczne, izotermiczne, adiabatyczne. Ciepło molowe gazów

2

S2Termochemia. Prawo Hessa. Prawo Kirchhoffa. II zasada termodynamiki. 2

S3 Entropia. Potencjał termodynamiczny. 2

S4Układy jednoskładnikowe. Równanie Clausiusa-Clapeyrona. Przemiany fazowe w układach jednoskładnikowych. 2

S5Stała równowagi reakcji chemicznych, Izoterma oraz izobara van’t Hoffa. 2

S6Szybkość reakcji. Rząd i cząsteczkowość reakcji. Równanie kinetyczne prostych reakcji. Wyznaczanie rzędu reakcji. Teoria zderzeń aktywnych.

4

S7 Równowagi fazowe w układach jedno-i wieloskładnikowych. Reguła faz Gibbsa. 2

S8 Prawo podziału. 2S9 Diagramy fazowe. Prawo Raoulta. Azeotropy. 2

S10 Koloidy (lepkość, sedymentacja, dyfuzja ) 2

S11 Elementy elektrochemii (elektroliza, liczby przenoszenia, przewodnictwo elektrolityczne, siła elektromotoryczna, typy elektrod, rodzaje ogniw, równanie Nernsta).

4

S12 Fizyczne metody badania struktury cząsteczek. 4

Łącznie 3014.3. Forma zajęć: Ćwiczenia laboratoryjne

C1Omówienie sposobu opracowywania danych doświadczalnych i sporządzania sprawozdań ze zrealizowanych doświadczeń, BHP 3

C2Wyznaczanie struktury związku chemicznego refrakcja molowa , parachora 4

C3 Określanie ładunku elektrycznego koloidu hydrofobowego 4C4 Wyznaczanie stałej szybkości inwersji sacharozy metodą 4

polarymetryczną

C5 Równowagi fazowe w układzie trójskładnikowym. Trójkat Gibbsa 4C6 Współczynnik podziału substancji, ekstrakcja 4C7 Wyznaczanie izotermy adsorpcji kwasu octowego na węglu aktywnym 4

C8Wyznaczanie stałej szybkości rozpadu kompleksowego anionu trójszczawianomanganowego(III) 4

C9 Wyznaczanie stałej dysocjacji wskażnika kwasowo-zasadowego 4C10 Wyznaczanie ciepła rozpuszczania substancji 4C11 Ustalanie składu mieszanin cieczy 3C12 Wyznaczanie momentu dipolowego 3Łącznie 45Łączna liczba godzin z przedmiotu 105

15. Metody kształcenia15.1. Wykład Wykład informacyjny, problemowy15.2. Seminarium Dyskusja, obliczenia, referaty do dyskusji15.3. Ćwiczenia laboratoryjne

Aktywne uczestnictwo w grupach ćwiczeniowych 2 osobowych, opracowanie danych doświadczalnych, wykonanie sprawozdania z każdego ćwiczenia



01 Egzamin ustny (Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia z seminarium i laboratorium)


02 Ćwiczenia praktyczne Aktywność studenta, sprawozdanie

03 Egzamin ustny 60% poprawnych odpowiedzi04 Ćwiczenia praktyczne Aktywność studenta,

sprawozdanie05 Egzamin ustny 60% poprawnych odpowiedzi06 Ćwiczenia praktyczne Aktywność studenta,

sprawozdanie17. Obciążenie pracą studentaForma aktywności Przeciętna liczba godzin na zrealizowanie aktywności


udział w wykładach 15 x 2h = 30hudział w seminarium 15 x 2h = 30hudział w ćwiczeniach laboratoryjnych 15 x3h = 45hkonsultacje 15 hłącznie 120 h


przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych i wykonanie sprawozdań 70 hPrzygotowanie do seminarium 30 hopracowanie prezentacji na seminarium 10 hłącznie 110 h

Łącznie 230 hSumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 8 ECTS18. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiot



19. Literatura19.1. Podstawowa1. T.W.Hermann (red.) „Chemia fizyczna” – podręcznik dla studentów farmacji i analityki medycznej, PZWL, Warszawa 2007 2. P. W. Atkins „Chemia fizyczna”, PWN Warszawa 2001 3. A. Danek (red.) „Podręcznik do ćwiczeń z chemii fizycznej dla studentów farmacji”, PZWL, Warszawa, 198719.2. Uzupełniająca

1. J Szarawara „Termodynamika chemiczna stosowana”, Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa, 1997 2. P. W. Atkins Chemia fizyczna, Zbiór zadań z rozwiązaniami, PWN, Warszawa 2001

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup Seminarium 20 osób, laboratorium – 10 osób20.2. Materiały do zajęć Rzutnik multimedialny, komputer, tablica magnetyczna, mazaki, 20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala wykładowa, sale seminaryjne, sale laboratoryjne20.4. Miejsce i godzina konsultacji Konsultacje w pomieszczeniu prowadzącego zajęcia, godziny

konsultacji 20.5. Inne


Efekt 01 Nie zna podstawowych praw z zakresu termodynamiki, termochemii, równowagi chemicznej, kinetyki, elektrochemii, zjawisk powierzchownych.

Zna podstawowe prawa z zakresu termodynamiki, termochemii, równowagi chemicznej, kinetyki, elektrochemii, zjawisk powierzchownych.

Potrafi zinterpretować matematycznie prawa z zakresu termodynamiki, termochemii, równowagi chemicznej, kinetyki, elektrochemii, zjawisk powierzchownych.

Potrafi zinterpretować matematycznie prawa z zakresu termodynamiki, termochemii, równowagi chemicznej, kinetyki, elektrochemii, zjawisk powierzchownych.Posiada umiejętność zastosowania zdobytej wiedzy do interpretacji procesów chemicznych i fizycznych zachodzących w warunkach in vitro oraz in vivo.

Efekt 02 Nie potrafi wyznaczyć wielkości fizykochemicznych stanowiących podstawę farmakokinetyki.

Potrafi wyznaczyć wielkości fizykochemiczne stanowiące podstawę farmako-kinetyki.

Potrafi wyznaczyć wielkości fizykochemiczne oraz wymienić procesy stanowiące podstawę farmako-kinetyki.

Potrafi wyznaczyć wielkości fizykochemiczne oraz analizować procesy stanowiące podstawę farmako-kinetyki.

Efekt 03 Nie potrafi zdefiniować podstawowych

Potrafi zdefiniować podstawowe wielkości

Potrafi zdefiniować i obliczyć podstawowe

Potrafi zdefiniować i obliczyć podstawowe wielkości

wielkości termodynamicznych, kinetycznych

termodynamiczne, kinetyczne

wielkości termodynamiczne, kinetyczne

termodynamiczne, kinetyczne oraz fizykochemiczne

Efekt 4 Nie potrafi praktycznie wyznaczyć stałej dysocjacji, współczynnika podziału O/W, stałej szybkości reakcji

Potrafi praktycznie, z pomocą, wyznaczyć stałą dysocjacji, współczynnik podziału O/W, stałą szybkości reakcji.

Potrafi praktycznie, z pomocą, wyznaczyć: stałą dysocjacji, współczynnik podziału O/W, masę cząsteczkową, stałą szybkości reakcji, krytyczne stężenie micelarne.

Potrafi praktycznie wyznaczyć: stałą dysocjacji, współczynnik podziału O/W, masę cząsteczkową, stałą szybkości reakcji, krytyczne stężenie micelarne.

Efekt 04 Nie zna metod i technik badań produktów leczniczych

Zna wybiórczo metody i techniki badań produktów leczniczych

Wykazuje znajomość metod i technik badań produktów leczniczych

Wykazuje znajomość metod i technik badań produktów leczniczych znajomość i potrafi o tym dyskutować

Efekt 5 Nie zna podstawy mechaniki kwantowej

Zna podstawy mechaniki kwantowej

Zna podstawy mechaniki kwantowej oraz podstawy teoretyczne metod spektroskopowych.

Zna podstawy mechaniki kwantowej oraz wykazuje znajomość metod i technik badań produktów leczniczych

Efekt 6 Nie potrafi prowadzić eksperymentów naukowych w zakresie nauk farmaceutycznych i chemicznych ani nie potrafi przygotować raportu

Potrafi z pomocą prowadzić eksperyment naukowy i z pomocą potrafi przygotować raporty

Potrafi prowadzić eksperymenty naukowe w zakresie nauk farmaceutycznych i chemicznych Potrafi z pomocą przygotować raport

Potrafi prowadzić i planować eksperymenty naukowe w zakresie nauk farmaceutycznych i chemicznych Potrafi przygotować samodzielnie raport


dobry”



1. Kierunek studiów: farmacja 2. Poziom kształcenia: jednolite studia magisterskie3. Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne

4. Rok: I 5. Semestr: II6. Nazwa modułu/przedmiotu: Fizjologia z elementami ergonomii7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Podstawowych Nauk Biomedycznych9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Prof. dr hab.n.med. Barbara Błońska-Fajfrowska; [email protected]. Cel kształcenia: Poznanie czynności poszczególnych układów i mechanizmów regulacyjnych zapewniających homeostazę organizmu, dające podstawy do nauczania patofizjologii i zrozumienia mechanizmów działania leków. Znajomość podstaw fizjologii pracy.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Podstawy biologii12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 zna zależności między budową i funkcją organizmu w warunkach zdrowia

A.W4

02 zna fizjologię układów: nerwowego, wydzielania wewnętrznego, krążenia, limfatycznego, rozrodczego, pokarmowego, moczowego i oddechowego, mechanizmy adaptacyjne, regulacji nerwowej, hormonalnej i termoregulacji

A.W5

03 zna podstawy funkcjonowania układu odpornościowego organizmu i mechanizmy odpowiedzi immunologicznej

A.W13

04 analizuje i opisuje zależności między organizmami a środowiskiem A.U105 opisuje mechanizmy funkcjonowania organizmu ludzkiego na wszystkich

poziomach jego organizacji, rozpatruje poszczególne funkcje organizmu ludzkiego jako powiązane elementy zintegrowanej całości, charakteryzuje możliwości adaptacyjne organizmu człowieka;

A.U5

06 ma potrzebę propagowania zachowań prozdrowotnych A.K213. Formy zajęć w odniesieniu do efektów kształcenia





01 x x x02 x x x03 x x04 x x05 x x x06 x x x



W1

Układ rozrodczy. Rozród człowieka.Spermatogeneza, tworzenie nasienia. Oogeneza, cykl miesiączkowy. Czynniki determinujące płeć. Zapłodnienie. Implantacja blastocysty w błonę śluzową macicy. Funkcja błon płodowych i łożyska. Podstawy diagnostyki prenatalnej. Czynniki teratogenne.

2

W2

Układ nerwowy.Błonowy potencjał elektrochemiczny komórek nerwowych. Synapsy - rodzaje i czynność. Mediatory i modulatory synaptyczne. Sumowanie w czasie i przestrzeni impulsów nerwowych. Funkcje tkanki glejowej.Czynność OUN - Swoiste i nieswoiste drogi czuciowe. Wyzwalanie ruchów zamierzonych (czynność układu piramidowego, pozapiramidowego i móżdżku). Lokalizacja ośrodków nerwowych. Czynność elektryczna mózgu. Uczenie się, zapamiętywanie, rodzaje pamięci. Bariera krew-mózgowie. Układ autonomiczny - efekty pobudzenia układu współczulnego i przywspółczulnego. Mediatory układu autonomicznego. Receptory adrenergiczne i cholinergiczne.

4

W3

Układ wydzielania wewnętrznego. Reakcja stresowa.Ogólna charakterystyka hormonów. Mechanizm działania hormonów na komórki docelowe. Budowa i funkcje hormonów podwzgórza, przysadki mózgowej, szyszynki, tarczycy, przytarczyc, nadnerczy, trzustki, grasicy, gonad. Mechanizmy regulujące syntezę i uwalnianie hormonów. Pojęcie stresu według Selye’go. Czynność układu nerwowego i hormonalnego w reakcji stresowej.

4

W4

Układ krążenia.Nerwowo-humoralna regulacja czynności serca. Krążenie krwi w układzie naczyniowym: determinanty wielkości przepływu krwi w naczyniach tętniczych i żylnych. Nerwowa i humoralna regulacja ciśnienia tętniczego krwi, krążenie wieńcowe, mózgowe i płucne. Mikrokrążenie – mechanizmy filtracji i resorpcji w naczyniach włosowatych. Miejscowa regulacja przepływu krwi przez tkanki.

2

W5 Układ limfatyczny. Powstawanie i krążenie chłonki. Funkcja narządów limfatycznych.

1

W6Termoregulacja.Prawidłowa temperatura ciała. Wytwarzanie i utrata ciepła przez organizm. Mechanizmy regulujące temperaturę ciała.

1

W7

Rytmy biologiczne.Natura rytmów biologicznych. Mechanizm zegara biologicznego. Okołodobowa periodyka czynności ustrojowych i jej modyfikacja przez czynniki środowiskowe. Dobowy rytm funkcji ustrojowych w praktyce klinicznej. Problemy związane z pracą nocną i zmianową. Zasady organizowania pracy nocnej i zmianowej.

1

W8

Skład i funkcje krwi.Hematopoeza oraz czynniki regulujące ten proces. Funkcja poszczególnych elementów morfotycznych krwi. Skład chemiczny i funkcja osocza krwi. Grupy krwi. Czynniki krzepnięcia krwi. Układ zewnątrzpochodny i wewnątrzpochodny krzepnięcia krwi. Czynniki modyfikujące proces krzepnięcia. Fibrynoliza.

2

W9 Układ nerwowy. 2

Łuk odruchowy. Rodzaje odruchów bezwarunkowych i ich badanie.Pojęcie odruchu. Odruchy bezwarunkowe i warunkowe. Łuk odruchowy i jego składowe, rodzaje odruchów. Rdzeniowe odruchy mono- i polisynaptyczne. Ośrodki czynności odruchowej.

W10

Układ krążenia.Czynność elektryczna serca. Funkcja układu bodźcotwórczo - przewodzącego serca.Czynność mechaniczna serca, cykl pracy serca. Tony serca. objętość wyrzutowa i pojemność minutowa serca. Skurczowe i rozkurczowe ciśnienie tętnicze krwi. Tętno.

3

W11

Oddychanie wewnętrzne. Przemiana materii. Przemiana materii. Podstawowa i całkowita przemiana materii. Źródła energetyczne dla organizmu. Zapotrzebowanie energetyczne organizmu a wiek i płeć. Zapotrzebowanie energetyczne podczas pracy. Bilans energetyczny organizmu.

1

W12

Układ oddechowy.Mechanika oddychania. Przestrzeń martwa anatomiczna i fizjologiczna.Wymiana gazowa w płucach. Nerwowa kontrola oddychania: ośrodek wdechu i wydechu, ośrodek pneumotaksyczny. Biochemiczna regulacja oddychania. Transport gazów oddechowych we krwi. Funkcja hemoglobiny. Krzywa dysocjacji oksyhemoglobiny i czynniki wpływające na jej przebieg. Rola anhydrazy węglanowej w transporcie CO2.

2


S1

Narządy zmysłów.Rodzaje receptorów i ich charakterystyka. Oko jako układ optyczny, czynność komórek fotoreceptorowych, droga wzrokowa, ośrodki wzroku. Oświetlenie na stanowisku pracy.Narząd słuchu – odbieranie fal akustycznych, droga słuchowa. Hałas na stanowisku pracy.Narząd równowagi – mechanizm odbioru informacji o ruchach i pozycji ciała.Czucie smaku - powstawanie potencjału receptorowego w komórkach smakowych, droga smakowa. Czucie powonienia - powstawanie potencjału receptorowego w komórkach węchowych, droga węchowa. Czucie dotyku i ucisku. Czucie ciepła i zimna. Ból i czucie bólu. Czucie interoceptywne, czucie bólu trzewnego. Czucie proprioceptywne. Integracja różnych rodzajów czucia – percepcja.

4

S2

Układ pokarmowy. Hormony tkankowe układu pokarmowego.Czynność układu pokarmowego: przyjmowanie pokarmów, proces trawienia i wchłaniania pokarmów w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego. Motoryka przewodu pokarmowego. Neurohormonalna regulacja czynności układu pokarmowego. Hormony żołądkowo-jelitowe. Funkcje wątroby.

2

S3Układ oddechowy.Spirometria i jej zastosowanie. Pojemności i objętości płuc. Parametry do oceny przepływu powietrza w drogach oddechowych.

2

S4 Podstawy żywienia. Środki spożywcze jako źródło składników odżywczych. Zasady żywienia ludzi w zależności od obciążenia wykonywaną pracą. Zasady żywienia ludzi pracujących w gorącym mikroklimacie, zimnym mikroklimacie.

5

Normy żywienia. Bilans energetyczny organizmu.

S5

Układ moczowy.Czynność nerek. Funkcja nefronu (filtracja, resorpcja i sekrecja). Mechanizm zagęszczania moczu. Współczynnik oczyszczania osocza (klirens). Rola związków biologicznie czynnych produkowanych przez nerkę (nerkowy czynnik erytropoetyczny, 1,25- dihydroksy-cholekalcyferol, renina) i czynniki wpływające na ich uwalnianie. Wydalanie moczu.

2

S6

Gospodarka wodno – elektrolitowa i kwasowo – zasadowa organizmu.Przestrzenie wodne organizmu. Skład elektrolitowy płynów ustrojowych i jego regulacja. Pojęcie homeostazy kwasowo-zasadowej organizmu. Wytwarzanie i usuwanie jonów H+. Źródło zasad w organizmach żywych. Ustrojowe układy buforowe. Udział nerek i płuc w regulacji równowagi kwasowo–zasadowej. Równanie Hendersona-Hasselbacha i jego znaczenie. Kwasica i zasadowica.

1

S7

Fizjologia wysiłków fizycznych.Mechanizm skurczu mięśni. Fizjologiczna klasyfikacja wysiłków fizycznych. Źródła energii do pracy mięśniowej i metabolizm wysiłkowy. Zmiany adaptacyjne różnych układów (krążenia, oddychania, hormonalnego, nerek, pokarmowego) podczas wysiłków fizycznych. Pojęcie wydolności fizycznej. Współczynnik pracy użytecznej. Chód i przenoszenie ciężarów. Zasady bezpiecznego przenoszenia ciężarów. Dobór pracowników do prac wymagających wysiłku fizycznego-problemy dotyczące zatrudnienia kobiet i młodocianych, niepełnosprawnych, akty prawne normalizujące ten problem.

4

S8Adaptacja organizmu ludzkiego do różnych warunków termicznych otoczenia. Rola aklimatyzacji. Ocena obciążenia termicznego organizmu. Komfort cieplny w pomieszczeniach związanych z wykonywaniem pracy.

2

S9Fizjologia ciąży i porodu. Rozwój dzieckaZmiany zachodzące w organizmie kobiety ciężarnej. Fazy porodu. Techniki porodu. Połóg. Laktacja. Okresy rozwoju dziecka.

3

Łącznie 2514.3. Forma zajęć: Ćwiczenia

C1

Badanie czynności układu nerwowego Badanie odruchów bezwarunkowych monosynaptycznych i

polisynaptycznych u człowieka: odruch kolanowy, odruch ze ścięgna Achillesa, odruch z mięśnia dwugłowego ramienia, odruch z mięśnia trójgłowego ramienia, odruch źreniczny, odruch podeszwowy, odruchy z mięśni brzucha, odruchy z błon śluzowych.

Ćwiczenia multimedialne w Centrum Dydaktyki i Symulacji Medycznej SUM.

5

C2 Badanie czynności receptorów: Badanie narządu wzroku: badanie ostrości wzroku za pomocą tablic

Snellena, badanie zdolności widzenia barw za pomocą tablic Ishihary, wykazanie obecności plamki ślepej w doświadczeniu Mariotte’a.

Badanie narządu słuchu: badanie ostrości słuchu za pomocą mowy. Badanie narządu równowagi przy pomocy próby obrotowej. Badanie sprawności układu postawy ciała za pomocą testu

posturalnego Fukudy.

3

Analiza sensoryczna – metody badania wrażliwości zmysłu smaku i węchu.

C3

Badanie czynności układu krążenia: Pomiar tętna. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi. Wpływ różnych

czynników na częstotliwość tętna i wartość ciśnienia tętniczego krwi - próba Valsalwy, ortostatyczna, oziębiania, Martineta, Flacka.

Ćwiczenia multimedialne w Centrum Dydaktyki i Symulacji Medycznej SUM.

6

C4

Badanie krwi: Analiza obrazu krwinek w rozmazie krwi barwionym metodą

Pappenheima. Klasyfikacja leukocytów (leukogram) wg. Schillinga. Klasyfikacja granulocytów obojętnochłonnych wg. Arnetha.

4

C5

Ocena czynności przewodu pokarmowego: Prezentacja najnowszych technik oceny czynności przewodu

pokarmowego: C13 – testy oddechowe, USG, elektrogastrografia (EGG), ocena czasu pasażu żołądkowo-kątniczego (OCTT)

3

C6

Badania spirometryczne: Badanie pojemności życiowej płuc oraz pomiar dynamicznych

parametrów określających wydolność płuc.3

C7 Układanie i ocena jadłospisu. 3

C8 Ocena funkcji nerek na podstawie wybranych testów czynnościowych, właściwości fizykochemicznych moczu oraz oceny osadu moczu.

3

C9Ocena wydolności fizycznej: Próby: PWC 150–170, Harvard, Lartigua, Astranda, Ruffiera. 4

C10

Praktyczne problemy fizjologii. Współczesne problemy prokreacji: metody antykoncepcji, bezpłodność, sztuczne zapłodnienie, zapłodnienie in vitro, klonowanie, menopauza. Regulacja masy ciała. Fizjologia snu, bezsenność. Model zdrowego stylu życia. itp.

5

C11Fizjologia ciąży i porodu. Rozwój dzieckaZmiany zachodzące w organizmie kobiety ciężarnej. Fazy porodu. Techniki porodu. Połóg. Laktacja. Okresy rozwoju dziecka.

1


15. Metody kształcenia15.1. Wykład Informacyjny, problemowy, konwersatoryjny15.2. Seminarium Dyskusja dydaktyczna, prelekcja, rozwiązywanie zadań problemowych15.3. Ćwiczenia Ćwiczenia przedmiotowe, pokaz, ćwiczenia multimedialne



01 Sprawozdania z ćwiczeń, sprawdziany pisemne, egzamin pisemny z pytaniami o charakterze testu wyboru i testu uzupełnień.










06 Dyskusja Aktywność w dyskusji17. Obciążenie pracą studentaForma aktywności Przeciętna liczba godzin na zrealizowanie aktywności


udział w wykładach 12x2+1x1=25udział w seminariach 12x2+1x1=25udział w ćwiczeniach 12x3+1x4=40obecność na egzaminie pisemnym 2,5konsultacje 1,5

…łącznie 94


Przygotowanie do seminarium 13x2=26przygotowanie do ćwiczeń 13x2=30przygotowanie do sprawdzianów 10x1,5=15przygotowanie do egzaminu pisemnego 1x20=20……łącznie 91



19. Literatura19.1. Podstawowa1. Traczyk W.Z.: Fizjologia człowieka w zarysie, PZWL 2005. (lub nowsze)2. Olszewski J. Podstawy ergonomii i fizjologii pracy. Akademia Ekonomiczna, Poznań.1993. (lub

nowsze)

19.2. Uzupełniająca1. Ganong W.F.: Fizjologia, PZWL 2007. (lub nowsze)2. Kozłowski S., Nazar K.: Wprowadzenie do fizjologii klinicznej, PZWL 1999. (lub nowsze)3. Traczyk W.Z., Trzebski A.: Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, PZWL 2005. (lub nowsze)4. Bartel H.: Embriologia, PZWL 2004. (lub nowsze)5. Lewandowski J. Ergonomia. Marcus, Łódź.1995. (lub nowsze)

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup Grupa ćwiczeniowa 10 osób, grupa seminaryjna 20 osób20.2. Materiały do zajęć Instrukcje do ćwiczeń, rzutnik multimedialny, komputer,

programy multimedialne i prezentacje autorskie, pomoce niezbędne do realizacji ćwiczeń takie jak spirometr, cykloergometr, aparaty do pomiaru ciśnienia, mikroskopy świetlne i inne.

20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sale ćwiczeniowe i sala wykładowa przy ulicy Kasztanowej 3 i 3A w Sosnowcu

20.4. Miejsce i godzina konsultacji Katedra i Zakład Podstawowych Nauk Biomedycznych, Sosnowiec ul Kasztanowa 3, czas i miejsce wg grafiku dla poszczególnych nauczycieli akademickich


Efekt Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5Efekt 01 Niewystarczająca wiedza na

temat zależności między budową i funkcją organizmu w warunkach zdrowia, co przy weryfikacji wiedzy metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) nie pozwala odpowiedzieć poprawnie na więcej niż 55% pytań.

Wiedza na temat zależności między budową i funkcją organizmu w warunkach zdrowia jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć poprawnie na 56 - 74% pytań.

Wiedza na temat zależności między budową i funkcją organizmu w warunkach zdrowia jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć poprawnie na 75 - 89% pytań.

Wiedza na temat zależności między budową i funkcją organizmu w warunkach zdrowia jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć poprawnie na przynajmniej 90% pytań.

Efekt 02 Niewystarczająca wiedza na temat fizjologii układów: nerwowego, wydzielania wewnętrznego, krążenia, limfatycznego, rozrodczego, pokarmowego, moczowego i oddechowego, mechanizmy adaptacyjne, regulacji nerwowej, hormonalnej i termoregulacji, co przy weryfikacji wiedzy metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) nie pozwala odpowiedzieć poprawnie na więcej niż 55% pytań.

Wiedza na temat fizjologii układów: nerwowego, wydzielania wewnętrznego, krążenia, limfatycznego, rozrodczego, pokarmowego, moczowego i oddechowego, mechanizmy adaptacyjne, regulacji nerwowej, hormonalnej i termoregulacji jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć poprawnie na 56 - 74% pytań.

Wiedza na temat fizjologii układów: nerwowego, wydzielania wewnętrznego, krążenia, limfatycznego, rozrodczego, pokarmowego, moczowego i oddechowego, mechanizmy adaptacyjne, regulacji nerwowej, hormonalnej i termoregulacji jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć poprawnie na 75 - 89% pytań.

Wiedza na temat fizjologii układów: nerwowego, wydzielania wewnętrznego, krążenia, limfatycznego, rozrodczego, pokarmowego, moczowego i oddechowego, mechanizmy adaptacyjne, regulacji nerwowej, hormonalnej i termoregulacji jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć poprawnie na przynajmniej 90% pytań.

Efekt 03 Niewystarczająca wiedza na temat podstaw funkcjonowania układu odpornościowego organizmu i mechanizmy odpowiedzi immunologicznej, co przy weryfikacji wiedzy metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) nie pozwala odpowiedzieć poprawnie na więcej niż 55% pytań.

Wiedza na temat podstaw funkcjonowania układu odpornościowego organizmu i mechanizmy odpowiedzi immunologicznej jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć poprawnie na 56 - 74% pytań.

Wiedza na temat podstaw funkcjonowania układu odpornościowego organizmu i mechanizmy odpowiedzi immunologicznej jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć poprawnie na 75 - 89% pytań.

Wiedza na temat podstaw funkcjonowania układu odpornościowego organizmu i mechanizmy odpowiedzi immunologicznej jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć poprawnie na przynajmniej 90% pytań.

Efekt 04 Niewystarczające umiejętności opisu i analizy zależności między organizmami a środowiskiem, co przy weryfikacji wiedzy metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) nie pozwala odpowiedzieć poprawnie na więcej niż 55% pytań.

Umiejętności opisu i analizy zależności między organizmami a środowiskiem jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć poprawnie na 56 - 74% pytań.

Umiejętności opisu i analizy zależności między organizmami a środowiskiem jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć poprawnie na 75 - 89% pytań.

Umiejętności opisu i analizy zależności między organizmami a środowiskiem jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć poprawnie na przynajmniej 90% pytań.

Efekt 05 Niewystarczające umiejętności opisu mechanizmów funkcjonowania organizmu ludzkiego na wszystkich poziomach jego organizacji, rozpatruje poszczególne funkcje organizmu ludzkiego jako powiązane elementy zintegrowanej całości i możliwości adaptacyjnych organizmu człowieka, co przy weryfikacji wiedzy metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) nie pozwala odpowiedzieć poprawnie na więcej niż 55% pytań.

Umiejętności opisu mechanizmów funkcjonowania organizmu ludzkiego na wszystkich poziomach jego organizacji, rozpatruje poszczególne funkcje organizmu ludzkiego jako powiązane elementy zintegrowanej całości i możliwości adaptacyjnych organizmu człowieka jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć poprawnie na 56 - 74% pytań.

Umiejętności opisu mechanizmów funkcjonowania organizmu ludzkiego na wszystkich poziomach jego organizacji, rozpatruje poszczególne funkcje organizmu ludzkiego jako powiązane elementy zintegrowanej całości i możliwości adaptacyjnych organizmu człowieka jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć poprawnie na 75 - 89% pytań.

Umiejętności opisu mechanizmów funkcjonowania organizmu ludzkiego na wszystkich poziomach jego organizacji, rozpatruje poszczególne funkcje organizmu ludzkiego jako powiązane elementy zintegrowanej całości i możliwości adaptacyjnych organizmu człowieka jest wystarczająca, aby przy weryfikacji metodami testowymi (testy wyboru i testy uzupełnień) odpowiedzieć poprawnie na przynajmniej 90% pytań.



Średnia aktywność w dyskusji i/lub średnia umiejętność prawidłowej argumentacji.

Duża aktywność w dyskusji i/lub duża umiejętność prawidłowej argumentacji.

* ocena celująca – wiedza i umiejętności dla wszystkich efektów kształcenia osiągają średnią

punktację powyżej 98%, a prezentacja obejmująca współczesne problemy fizjologii została najwyżej

oceniona przez forum studentów.




4. Rok: I 5. Semestr: II

6. Nazwa modułu/przedmiotu: Historia filozofii



Zakład Historii Medycyny i Farmacji Katedry Nauk Społecznych i Humanistycznych

9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail):

dr hab. Anna Marek, e-mail: [email protected]

10. Cel kształcenia: pozyskanie wiedzy z zakresu historii filozofii ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień filozoficznych w przyrodoznawstwie, uzyskanie umiejętności racjonalnego wykorzystania zdobytej wiedzy do rozwiązywaniu problemów filozoficznych związanych z wykonywaniem zawodu

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji: podstawowa wiedza z zakresu nauk humanistycznych i przyrodniczych na poziomie ogólnego wykształcenia średniego, umiejętność czytania ze zrozumieniem oraz pozyskiwania informacji z różnych źródeł






01 zna kierunki rozwoju historycznego myśli filozoficznej oraz etycznych podstaw rozstrzygania dylematów moralnych związanych z wykonywaniem zawodu farmaceuty i zawodów medycznych;

A.W27.

02 ocenia działania oraz rozstrzyga dylematy moralne w oparciu o normy i zasady etyczne;

A.K1.






01 X

02 X



W1 Wprowadzenie w formę zajęć dydaktycznych 1

W2 Struktura filozofii jako nauki 2

W3 Filozofia przyrody 2

W4 Teorie poznania, procesy naukotwórcze, granice poznania 2

W5 Zmiany paradygmatu medycyny w czasie 2

W6 Życie jako wartość 2

W7 Problemy etyczne biotechnologii 2

W8 Piękno – podstawy estetyki 2

Łącznie 15


15.1. Wykład Wykład informacyjny

15.2. Wykład Wykład problemowy

15.3. Wykład Wykład konwersatoryjny

15.4. Wykład Film

15.5. Wykład Metoda tekstu przewodniego


Numer efektu kształcenia Sposoby weryfikacji Warunki zaliczenia

01 Ocena aktywności na zajęciach, praca zaliczeniowa02 Ocena aktywności na zajęciach, praca zaliczeniowa




udział w wykładach 15

łącznie 15


przygotowanie pracy zaliczeniowej 10

łącznie 10Łącznie 25

Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 118. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiot



19. Literatura

19.1. Podstawowa

1. Tatarkiewicz W.: Historia filozofii2. Heller M.: Filozofia przyrody19.2. Uzupełniająca

1. Szumowski W.: Filozofia medycyny2. Tischner J.: Historia filozofii po góralsku3. Grobler A.: Metodologia nauk4. Szczeklik A.: Kore

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie

20.1. Liczebność grup

20.2. Materiały do zajęć

20.3. Miejsce odbywania się zajęć


20.5. Inne


Efekt 01 obecność praca zaliczeniowa aktywnośćEfekt 02 obecność praca zaliczeniowa aktywność





4. Rok:I, II, III 5. Semestr: II-V6. Nazwa modułu/przedmiotu: Język angielski dla farmaceutów – poziom podstawowy 7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy (poziom do wyboru)8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Studium Języków Obcych Wydziału Nauk o Zdrowiu, http://studiumjezykow.sum.edu.pl

9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. n. hum. Julia Makowska-Songin10. Cel kształcenia: Przygotowanie do samodzielnej pracy z popularnonaukowym oraz specjalistycznym tekstem z dziedziny farmacji.Przygotowanie do wygłoszenia prezentacji na wybrany temat związany z kierunkiem studiów.Kształtowanie umiejętności aktywnego udziału w dyskusji na wybrane zagadnienia związane ze studiowanym kierunkiem.Doskonalenie umiejętności swobodnej komunikacji dla potrzeb zawodowych.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:grupy o poziomie podstawowym – brak wstępnych wymagań12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 korzysta ze źródeł informacji o lekach w języku angielskim E.U4102 porozumiewa się z pacjentem w języku angielskim E.U5503 korzysta z literatury naukowej w języku angielskim F.U304 dokonuje prezentacji wyników badań w języku angielskim F.U605 posiada umiejętność pracy w zespole B.K3






01 x02 x03 x04 x05 x


14.1. Forma zajęć: ćwiczenia Liczba godzin

C1 Podawanie podstawowych informacji o sobie i innych. Czas PresentSimple 6

C2 Szkoła i praca. Przeczenia i pytania w czasie Present Simple 6C3 Wyposażenie laboratorium. Konstrukcja there is, there are 6

C4 Zdolności i umiejętności. Użycie can i could 6C5 Opisywanie przeszłych wydarzeń. Czas Past Simple 6C6 Opisywanie osób. Czas PresentContinuous 6C7 Wyrażanie przyszłości – zwrot to be going to i czas Future Simple 6C8 Użycie czasu PresentPerfrect Simple 6

C9 Materia – cząstki fundamentalne. Porównanie czasówPresent Simple i Present Continuous 6

C10 Kwasy i zasady. Strona bierna 6C11 Aromaterapia. Strona bierna 6

C12 Ogólne informacje o lekach. Porównanie czasów Present Perfect i Simple Past 6

C13 Drogi podawania leków 6C14 Aspiryna 6C15 Antybiotyki 6C16 Układy i organy ludzkiego ciała 6C17 Farmakokinetyka 6C18 Zdrowe odżywianie 6C19 Alergie 6C20 Choroby i dolegliwości - symptomy 6Łącznie 120Łączna liczba godzin z przedmiotu 120


15.1. Ćwiczenia

praca z książką i tekstami specjalistycznymi, objaśnianie słownictwa i zagadnień gramatycznych, ćwiczenia gramatyczne, dyskusja, film, ćwiczenia w parach, przygotowywanie prezentacji przez studentów, ćwiczenie rozumienia ze słuchu (nagrania audio)



01 tłumaczenie tekstu specjalistycznego zaliczenie ustne, sprawdzian pisemny

02 wypowiedź ustna zaliczenie ustne03 tłumaczenie tekstu specjalistycznego zaliczenie ustne, sprawdzian

pisemny04 przygotowanie i wygłoszenie prezentacji wystąpienie na zadany temat05 praca w parach/ grupach na zajęciach ocena pracy w parach/ grupach





przygotowanie do ćwiczeń 60przygotowanie do kolokwiów z ćwiczeń 20przygotowanie prezentacji 5przygotowanie do egzaminu z przedmiotu 20łącznie 105


18. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 4



1. Kierczak A.W.(red): English for Natural Sciences. Texts for Beginners.Wyd. ŚAM, Katowice 20052. Materiały autorskie lektorów

19.2. Uzupełniająca1. Materiały autorskie lektorów2. Murphy, R., Essential Grammar in Use, Cambridge University Press, 20043. Kierczak A.W. : English for Pharmacists. PZWL, Warszawa 20094. Darzycka B., Kierczak A.W., Mijas G. : English Texts for Students of Medical Analytics. Wyd. ŚAM, Katowice 2001

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 10-1220.2. Materiały do zajęć podręczniki, teksty specjalistyczne, audio CD20.3. Miejsce odbywania się zajęć Studium Języków Obcych20.4. Miejsce i godzina konsultacji Studium Języków Obcych, godziny ustalane na początku każdego

semestru dla poszczególnych lektorów20.5. Inne


Efekt 01 Student nie rozumie informacji o lekach w języku angielskim.

Student rozumie częściowo proste informacji o lekach w języku angielskim.

Student rozumie większość informacji o lekach w języku angielskim.

Student w pełni rozumie informacje o lekach w języku angielskim.

Efekt 02 Student nie posiada umiejętności komunikowania się w języku angielskim w zakresie niezbędnym dla zawodu i reprezentowanej dziedziny nauki. Popełnia liczne błędy gramatycznie i leksykalne.

Student posiada umiejętność podstawowego komunikowania się w języku angielskim w zakresie niezbędnym dla zawodu i reprezentowanej dziedziny nauki. Popełnia błędy gramatycznie i leksykalne.

Student posiada umiejętność komunikowania się w języku angielskim w zakresie niezbędnym dla zawodu i reprezentowanej dziedziny nauki. Popełnia drobne błędy gramatycznie i leksykalne.

Student posiada umiejętność komunikowania się w języku angielskim w zakresie niezbędnym dla zawodu i reprezentowanej dziedziny nauki. Posługuje się poprawnymi strukturami gramatycznymi i nie popełnia błędów leksykalnych.

Efekt 03 Student nie rozumie anglojęzycznego piśmiennictwa zawodowego.

Student rozumie częściowo proste teksty z anglojęzycznego piśmiennictwa zawodowego.

Student rozumie większość anglojęzycznego piśmiennictwa zawodowego.

Student w pełni rozumie anglojęzyczne piśmiennictwo zawodowe.

Efekt 04 Student nie potrafi przygotować i wygłosić prezentacji w języku angielskim z użyciem terminologii stosowanej w zakresie farmacji. Popełnia liczne błędy gramatycznie i leksykalne.

Student potrafi przygotować i wygłosić prostą prezentację w języku angielskim z częściowym użyciem terminologii stosowanej w zakresie farmacji. Popełnia błędy gramatycznie i leksykalne.

Student potrafi przygotować i wygłosić prezentację w języku angielskim z użyciem terminologii stosowanej w zakresie farmacji. Popełnia drobne błędy gramatycznie i leksykalne.

Student potrafi przygotować i wygłosić prezentację w języku angielskim z użyciem terminologii stosowanej w zakresie farmacji. Posługuje się poprawnymi strukturami gramatycznymi i nie popełnia błędów leksykalnych.

Efekt 05 Student nie potrafi pracować w zespole.


Student przeważnie potrafi pracować w zespole.

Student aktywnie pracuje w zespole.




1. Kierunek studiów: Farmacja 2. Poziom kształcenia:jednolite studia magisterskie3. Forma studiów:stacjonarne i niestacjonarne

4. Rok:I -II 5. Semestr: I -V6. Nazwa modułu/przedmiotu: Język angielski dla farmaceutów – poziom średniozaawansowany 7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy (poziom do wyboru)8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Studium Języków Obcych Wydziału Nauk o Zdrowiu, http://studiumjezykow.sum.edu.pl

9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. n. hum. Julia Makowska-Songin10. Cel kształcenia: Przygotowanie do samodzielnej pracy z popularnonaukowym oraz specjalistycznym tekstem z dziedziny farmacji.Przygotowanie do wygłoszenia prezentacji na wybrany temat związany z kierunkiem studiów.Kształtowanie umiejętności aktywnego udziału w dyskusji na wybrane zagadnienia związane ze studiowanym kierunkiem.Doskonalenie umiejętności swobodnej komunikacji dla potrzeb zawodowych.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:grupy o poziomie średniozaawansowanym: znajomość języka angielskiego na poziomie B1 12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 korzysta ze źródeł informacji o lekach w języku angielskim E.U4102 porozumiewa się z pacjentem w języku angielskim E.U5503 korzysta z literatury naukowej w języku angielskim F.U304 dokonuje prezentacji wyników badań w języku angielskim F.U605 posiada umiejętność pracy w zespole B.K3






01 x02 x03 x04 x05 x



C1 Podawanie podstawowych informacji o sobie i innych. 2

C2 Życie codzienne. Porównanie czasów Present Simple i PresentContinuous. 4

C3 Opisywanie przeszłości. Porównanie czasówPast Simple i Past Continuous. 4

C4 Wyrażanie przyszłości. Porównanie użycia will i be going to. Zdania czasowe. 6

C5 Porównanie czasów Present Perfect i Past Simple. 4C6 Prośby, polecenia, zakazy, sugestie – użycie czasowników modalnych. 4C7 Opisywanie procedur i czynności z użyciem strony biernej. 6

C8 Bezpieczeństwo w laboratorium. Formy czasownika (Gerund vs. Infinitive) 8

C9 Materia-cząstki fundamentalne. Pierwiastki chemiczne. 6C10 Zastosowanie roślin w medycynie. Okresy warunkowe typu I i II. 8

C11 Aromaterapia. Porównanie czasówPresent Perfect i Present Perfect Continuous. 8

C12 Budowa i funkcje komórki. Czas Past Perfect. 8C13 Ogólna charakterystyka bakterii. Mowa zależna. 8C14 Wirusy i infekcje wirusowe. 8C15 Ogólne informacje o lekach. 6C16 Układy i organy ludzkiego ciała. 6C17 Leki – działanie i drogi podawania. 6C18 Antybiotyki. 6C19 Recepta. 6C20 Zawód farmaceuty – ogólne informacje. 6Łącznie 120Łączna liczba godzin z przedmiotu 120


15.1. Ćwiczenia

praca z książką i tekstami specjalistycznymi, objaśnianie słownictwa i zagadnień gramatycznych, ćwiczenia gramatyczne, dyskusja, film, ćwiczenia w parach, przygotowywanie prezentacji przez studentów, ćwiczenie rozumienia ze słuchu (nagrania audio)



01 tłumaczenie tekstu specjalistycznego zaliczenie ustne, sprawdzian pisemny

02 wypowiedź ustna zaliczenie ustne03 tłumaczenie tekstu specjalistycznego zaliczenie ustne, sprawdzian

pisemny04 przygotowanie i wygłoszenie prezentacji wystąpienie na zadany temat05 praca w parach/ grupach na zajęciach ocena pracy w parach/ grupach



udział w ćwiczeniach 120udział w konsultacjach 4…łącznie 124


przygotowanie do ćwiczeń 60przygotowanie do kolokwiów z ćwiczeń 20przygotowanie prezentacji 5przygotowanie do egzaminu z przedmiotu 20łącznie 105




19. Literatura19.1. Podstawowa1. Kierczak A.W. : English for Pharmacists.PZWL, Warszawa 2009 19.2. Uzupełniająca1. Materiały autorskie lektorów2. Murphy, R., English Grammar in Use, Cambridge University Press, 2004

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 10-1220.2. Materiały do zajęć podręczniki, teksty specjalistyczne, audio CD20.3. Miejsce odbywania się zajęć Studium Języków Obcych20.4. Miejsce i godzina konsultacji Studium Języków Obcych, godziny ustalane na początku każdego

semestru dla poszczególnych lektorów20.5. Inne


Efekt 01 Student nie rozumie informacji o lekach w języku angielskim.

Student rozumie częściowo proste informacji o lekach w języku angielskim.

Student rozumie większość informacji o lekach w języku angielskim.

Student w pełni rozumie informacje o lekach w języku angielskim.

Efekt 02 Student nie posiada umiejętności komunikowania się w języku angielskim w zakresie niezbędnym dla zawodu i reprezentowanej dziedziny nauki. Popełnia liczne błędy gramatycznie i leksykalne.

Student posiada umiejętność podstawowego komunikowania się w języku angielskim w zakresie niezbędnym dla zawodu i reprezentowanej dziedziny nauki. Popełnia błędy gramatycznie i leksykalne.

Student posiada umiejętność komunikowania się w języku angielskim w zakresie niezbędnym dla zawodu i reprezentowanej dziedziny nauki. Popełnia drobne błędy gramatycznie i leksykalne.

Student posiada umiejętność komunikowania się w języku angielskim w zakresie niezbędnym dla zawodu i reprezentowanej dziedziny nauki. Posługuje się zaawansowanymi strukturami gramatycznymi i bogatym słownictwem.

Efekt 03 Student nie rozumie anglojęzycznego piśmiennictwa zawodowego.

Student rozumie częściowo proste teksty z anglojęzycznego piśmiennictwa zawodowego.

Student rozumie większość anglojęzycznego piśmiennictwa zawodowego.

Student w pełni rozumie anglojęzyczne piśmiennictwo zawodowe.

Efekt 04 Student nie potrafi Student potrafi Student potrafi Student potrafi przygotować i

przygotować i wygłosić prezentacji w języku angielskim z użyciem terminologii stosowanej w zakresie farmacji. Popełnia liczne błędy gramatycznie i leksykalne.

przygotować i wygłosić prostą prezentację w języku angielskim z częściowym użyciem terminologii stosowanej w zakresie farmacji. Popełnia błędy gramatycznie i leksykalne.

przygotować i wygłosić prezentację w języku angielskim z użyciem terminologii stosowanej w zakresie farmacji. Popełnia drobne błędy gramatycznie i leksykalne.

wygłosić prezentację w języku angielskim z użyciem terminologii stosowanej w zakresie farmacji. Posługuje się zaawansowanymi strukturami gramatycznymi i bogatym słownictwem.

Efekt 05 Student nie potrafi pracować w zespole.


Student przeważnie potrafi pracować w zespole.

Student aktywnie pracuje w zespole.





4. Rok: I 5. Semestr: II6. Nazwa modułu/przedmiotu: Statystyka7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra Analizy Instrumentalnej, Zakład Statystykiul. Ostrogórska 30; 41-200 Sosnowiec, +32 3641328; [email protected]. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): dr hab. Aleksander Owczarek, [email protected]

10. Cel kształcenia: Przybliżenie studentom Farmacji niezbędnego dziś narzędzia badawczego jakim jest w naukach biologiczno-medycznych analiza statystyczna. Opanowanie umiejętności wyciągania trafnych, maksymalnie wiarygodnych wniosków w sytuacji, gdy do dyspozycji jest wiele danych, a każda z nich jest trochę inna od pozostałych i może sugerować co innego.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Podstawowy poziom matematyki obejmujący program liceum.


Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 zna elementy rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej (zdarzenia i prawdopodobieństwo, zmienne losowe, dystrybuanta zmiennej losowej, wartość przeciętna i wariancja), podstawowych rozkładów zmiennych losowych, estymacji punktowej i przedziałowej parametrów;

B.W24

02 zna metody testowania hipotez statystycznych oraz znaczenie korelacji i regresji;

B.W25

03 wykorzystuje metody matematyczne w opracowaniu i interpretacji wyników analiz i pomiarów

B.U13

04 stosuje metody statystyczne do opracowania danych z badań, ocenia rozkład zmiennych losowych, wyznacza średnią, medianę, przedział ufności, wariancje i odchylenia standardowe, formułuje i testuje hipotezy statystyczne oraz dobiera i stosuje metody statystyczne w opracowywaniu wyników obserwacji i pomiarów;

B.U14

05 obsługuje komputer w zakresie edycji tekstu, grafiki, analizy statystycznej, gromadzenia i wyszukiwania danych oraz przygotowania prezentacji;

B.U15

06 wykorzystuje narzędzia informatyczne do opracowywania i przedstawiania wyników doświadczeń;

B.U16

07 wyciąga i formułuje wnioski z własnych pomiarów i obserwacji B.K208 posiada umiejętność pracy w zespole B.K3






01 X02 X03 X04 X X05 X06 X07 X08 X


14.1. Forma zajęć: wykłady Liczba godzin

W1

Wstęp.Co to jest statystyka, do czego jest potrzebna i dlaczego tak trudno się jej nauczyć? Jak wygląda badanie statystyczne. Próba i populacja generalna.Skale: nominalna, porządkowa i interwałowa.

1

W2Statystyka elementarna - opisowa. Miary tendencji centralnej (skupienia). Średnie klasyczne. Potęga mediany. Dominanta (moda). Kwartyle i percentyle. Miary rozproszenia. Miary asymetrii i koncentracji

1

W3Analiza związków między dwiema cechami statystycznymi. Analiza związków między cechami niemierzalnymi. Tabela kontyngencji 2x2. Wspólłczynnik Yule’a.

1

W4Analiza regresji i korelacji cd. Nieparametryczna alternatywa współczynnika korelacji Pearsona – współczynnik korelacji rang Spearmana.

1

W5Wprowadzenie do statystyki matematycznej. Pewność niepewności. Prawdopodobieństwo.Związki statystyczne. 1

W6Rozkład normalny (Gaussa-Laplace’a). Kształt krzywej rozkładu normalnego. Pole pod krzywą standardowego rozkładu normalnego. Rozkład normalny jako model prawdopodobieństwa.

1

W7Niektóre inne rozkłady zmiennych losowych.Rozkład Studenta. Rozkład dwumianowy. Rozkład Poissona. Wnioskowanie statystyczne . Przedziały ufności.

1

W8Wstęp do testowania hipotez statystycznych. Hipotezy statystyczne. Test statystyczny. Obszar krytyczny. Reguły decyzyjne. 1

W9

Niektóre proste statystyczne testy . Parametryczne testy istotności. Porównanie średnich. Porównanie frakcji. Test dla współczynnika korelacji liniowej Pearsona.

1

W10

Nieparametryczne testy istotności. Test niezależności (chi-kwadrat). Test U Manna_Whitney’a (próby niezależne). Test kolejności par Wilcoxona (próby zależne).

1

Łącznie 10

14.2. Forma zajęć: ćwiczenia laboratoryjne

C1Statystyka elementarna (opisowa). Proporcje, stosunki, wskaźniki struktury. Sposoby prezentacji danych: rozkład częstości; histogram i wielobok częstości; histogram szeregu kumulowanego.

2

C2-C10

Rozwiązywanie przykładów i zadań na każdy z ww. punktów w teorii przedstawionej na wykładzie, realizowane przy pomocy wzorów i tablic statystycznych tradycyjnie (odpowiedzi ustne przy tablicy) oraz z użyciem komputerów przy pomocy programu STATISTICA Pl .

18



15.1. Metody podająceWykład informacyjny, opis, objaśnienie i wyjaśnianie, uczenie się programowe – studenci przyswajają gotową wiedzę, podaną przez nauczyciela

15.2. Metody problemowe Dyskusja, metody aktywizujące (metoda przypadków, metody sytuacyjne)

15.3. Metody programowane

Przy użyciu komputera z zastosowaniem profesjonalnego programu statystycznego STATISTICA PL. versja 10.

15.4. Metody praktyczne ćwiczenia laboratoryjne



01 Sprawdzian ustny 60% maksymalnej liczby pkt02 Sprawdzian ustny 60% maksymalnej liczby pkt03 Sprawdzian ustny 60% maksymalnej liczby pkt

04 przeprowadzenie badań i prezentacja ich wyników, sprawdzian pisemny 60% maksymalnej liczby pkt

05 przeprowadzenie badań i prezentacja ich wyników, sprawdzian praktyczny 60% maksymalnej liczby pkt

06 ocena aktywności na zajęciach 60% maksymalnej liczby pkt07 ocena aktywności na zajęciach 60% maksymalnej liczby pkt08 ocena aktywności na zajęciach 60% maksymalnej liczby pkt



udział w wykładach 10x1h = 10hudział w seminariach 0udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 10x2h = 20hudział w konsultacjach 1x2h = 2hłącznie 32h


przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych 10x2h = 20hprzygotowanie do sprawdzianówpraktycznych 2x2h = 4hłącznie 24h



19. Literatura19.1. Podstawowa1.Sobczyk M.: Statystyka. PWN 1991.2.Gondko R., Zgirski A., Adamska M.:Biostatystyka w zadaniach. Wydawnictwo Uniwerstytetu Łódzkiego 1994.3.Stanisz A.: Przystępny kurs statystyki. W oparciu o program STATISTICA PL na przykładach z medycyny.19.2. Uzupełniająca1. Le T., Boen J.R.: Health and Numbers. Basic Biostatistical Methods. Wiley-Liss, Inc., 605 Third Avenue, New York, NY 10158-0012. 20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 10 osób20.2. Materiały do zajęć Treści zawarte w Wykładach20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala komputerowa 10 stanowiskowa20.4. Miejsce i godzina konsultacji Zakład Statystyki, godziny do uzgodnienia z prowadzącymi

zajęcia20.5. Inne Obecność na zajęciach obowiązkowa, wymagane przestrzeganie

regulaminu i przepisów BHP21. Formy oceny – szczegóły

Efekt Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5Efekt 01 Nie zna pojęcia,

zmiennej losowej, dystrybuanty zmiennej losowej, wariancja), podstawowych rozkładów zmiennych losowych, estymacji punktowej i przedziałowej parametrów

Zna elementy rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej (zdarzenia i prawdopodobieństwo, zmienne losowe, dystrybuanta zmiennej losowej, wartość przeciętna i wariancja), podstawowych rozkładów zmiennych losowych, estymacji punktowej i przedziałowej parametrów;

Korzysta ze znajomości elementów elementy rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej oraz podstawowych rozkładów zmiennych losowych, estymacji punktowej i przedziałowej parametrów;

Swobodnie posługuje się podstawowymi rozkładami zmiennych losowych, estymacją punktową i przedziałową parametrów;

Efekt 02 Nie zna metod testowania hipotez statystycznych oraz znaczenia korelacji i regresji;

zna metody testowania hipotez statystycznych oraz znaczenie korelacji i regresji;

Korzysta z wiedzy o testowaniu hipotez statystycznych oraz analizy regresji i korelacji oraz potrafi interpretować wyniki testowania hipotez i analizy regresji i korelacji;

Swobodnie posługuje się i dobiera właściwe testy statystyczne oraz interpretuje wyniki testowania hipotez i analizy regresji i korelacji;

Efekt 03 Nie wykorzystuje metod matematycznych w opracowaniu i interpretacji

Sporadycznie wykorzystuje metody matematyczne w opracowaniu i interpretacji wyników

Często wykorzystuje metody matematyczne w opracowaniu i interpretacji wyników

Swobodnie posługuje się i dobiera właściwe metody matematyczne w

wyników analiz i pomiarów;

analiz i pomiarów; analiz i pomiarów opracowaniu i interpretacji wyników analiz i pomiarów;

Efekt 04 wyznacza średnią, medianę;

Korzysta z pomocy przy stosowaniu metod statystycznych do opracowania danych z badań, ocenia rozkład zmiennych losowych, wyznacza średnią, medianę, przedział ufności, wariancje i odchylenia standardowe;

Stosuje metody statystyczne do opracowania danych z badań, ocenia rozkład zmiennych losowych, wyznacza średnią, medianę, przedział ufności, wariancje i odchylenia standardowe, formułuje i testuje hipotezy statystycz-ne;

Biegle stosuje metody statystyczne do opracowania danych z badań, ocenia rozkład zmiennych losowych, wyznacza średnią, medianę, przedział ufności, wariancje i odchylenia standardowe, formułuje i testuje hipotezy statystycz-ne oraz dobiera i stosuje metody statystyczne w opracowywaniu wyników obserwacji i pomiarów;

Efekt 05 obsługuje komputer w zakresie edycji tekstu, grafiki;

obsługuje komputer w podstawowym zakresie edycji tekstu, grafiki, gromadzenia i wyszukiwania danych oraz przygotowania prezentacji;

obsługuje komputer w zakresie edycji tekstu, grafiki, analizy statystycznej, gromadzenia i wyszukiwania danych oraz przygotowania prezentacji;

Swobodnie obsługuje komputer w zakresie edycji tekstu, grafiki, analizy statystycznej, gromadzenia i wyszukiwania danych oraz przygotowania prezentacji;

Efekt 06 Nie wykorzystuje narzędzi informatycznych do opracowywania i przedstawiania wyników doświadczeń;

Sporadycznie wykorzystuje narzędzia informatyczne do opracowywania i przedstawiania wyników doświadczeń;

wykorzystuje narzędzia informatyczne do opracowywania i przedstawiania wyników doświadczeń;

Swobodnie wykorzystuje narzędzia informatyczne do opracowywania i przedstawiania wyników doświadczeń;

Efekt 07 Nie potrafi wyciągnąć i formułować wniosków z własnych pomiarów i obserwacji

Korzystając z pomocy wyciąga i formułuje podstawowe wnioski z własnych pomiarów i obserwacji ;

wyciąga i formułuje wnioski z własnych pomiarów i obserwacji ;

Swobodnie i samodzielnie lecz ostrożnie wyciąga i formułuje wnioski z własnych pomiarów i obserwacji;

Efekt 08 Nie posiada umiejętności pracy w zespole

Przeważnie dobrze dostosowuje się do wyznaczonej roli związanej z pracą zespołową;

posiada umiejętność pracy w zespole;

posiada umiejętność pracy w zespole i umiejętnie dostosowuje się do wyznaczonej roli;





4. Rok: I 5. Semestr: II6. Nazwa modułu/przedmiotu: Korekcja postawy ciała7. Status modułu/przedmiotu: do wyboru8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Wydział Nauk o Zdrowiu, Zakład Adaptowanej Aktywności Fizycznej i Sportu

9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): dr hab. nauk o zdrowiu RYSZARD PLINTA, e-mail: [email protected]. Cel kształcenia: Opanowanie wiadomości dotyczących prawidłowej postawy ciała. Zapoznanie z metodami oceny stanu czynnosciowego układu ruchu. Nabycie praktycznych umiejętności dotyczących utrzymania właściwej postawy ciała przy pomocy metod ruchowych w wodzie. Mobilizacja do postaw prozdrowotnych. Zapoznanie z wpływem aktywności ruchowej na organizm człowieka (na jego zdrowie i higienę).

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Podstawowa znajomość budowy ciała i funkcjonowania układów czynnościowych. 12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Potrafi określić środowiskowe uwarunkowania stanu zdrowia, oraz zdefiniować działania profilaktyczne. Analizuje i opisuje zależności miedzy organizmem a środowiskiem wodnym.

A.W8A.U1A.K2

02 Rozumie zależność pomiędzy stylem życia a kondycją układu ruchowego i występowaniem dolegliwości w obrębie tego układu.

A.W31A.U7A.K2

03 Prezentuje oraz promuje zdrowy styl życia. A.W32A.K2

04 Potrafi dobrać odpowiednie ćwiczenia w wodzie w zależności od potrzeby ( wadliwa postawa ciała, dystonia mięśniowa, objawy bólowe w obrębie kręgosłupa)

A.W4A.U5






01 x02 x03 x04 x

14. Treści programowe14.3. Forma zajęć: ĆwiczeniaC1 Przepisy BHP na obiektach sportowych. Regulamin pływalni 2C2 Ocena stanu czynnościowego układu ruchowego. Ćwiczenia oswajające 2

z wodą . Sprawdzian umiejętności pływackich.C3 Ćwiczenia oswajające z wodą nauka wydechu do wody 2

C4Nauka leżenia na plecach z deską i bez deski. Ćwiczenia wzmacniające mięsnie grzbietu.

2

C5Doskonalenie pływania stylem grzbietowym w formie zabawowej i ścisłej . Ćwiczenia rozciągające mięśnie piersiowe 2

C6 Ćwiczenia elongacyjne i antygrawitacyjne ze współćwiczącym 2

C7 Nauka techniki pracy rąk i nóg w stylu klasycznym 2

C8 Aqua fitness. Różne formy zajęć – charakterystyka. 2

C9 Poznanie technik i zasad zajęć na płytkiej i głębokiej wodzie 2

C10 Ćwiczenia wzmacniające mięsnie grzbietu z użyciem przyborów. 2

C11 Zapoznanie studentów z elementami ratownictwa wodnego. 2

C12 Ćwiczenia zwiększające ruchomość stawów 2C13 Ćwiczenia zwiększające ruchomość kręgosłupa 2C14 Ćwiczenia w wodzie dla kobiet w ciąży – przykłady 2C15 Zaliczenie 2Łącznie 30Łączna liczba godzin z przedmiotu 30

15. Metody kształcenia Ćwiczenie 1 Wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnejĆwiczenie 2- 14 Krótkie prelekcje, pokaz, ćwiczenia właściwe.

Ćwiczenie 15Weryfikacja wiadomości i umiejętności w formie testu pisemnego i praktycznego



01 Sprawdzian ustny 50 % prawidłowych odpowiedzi02 Ocena aktywności i zaangażowania na zajęciach Obecności i aktywne

uczestnictwo w minimum 12 zajęciach

03 Ocena aktywności i zaangażowania na zajęciach Obecności i aktywne uczestnictwo w minimum 12 zajęciach

04 Sprawdzian praktyczny – wykonanie zadań związanych z doborem ruchu do postawionego celu (w formie ćwiczeń)

50 % prawidłowo wykonanych zadań


Udział w ćwiczeniach 30 godzinłącznie 30 godzin


przygotowanie do ćwiczeń 4 godzinyłącznie 4 godziny

Łącznie 34 godziny

Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 1 ECTS18. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 1



1. K. Pietrusik. Pływanie , nauczanie i doskonalenie. Oraz wybrane elementy aquafitness. TKKF, Warszawa 20052. Bator, T. Kasperczyk, Trening zdrowotny z elementami fizjoterapii, AWF , Kraków 2000.

19.2. Literatura uzupełniająca1. K. Pietrusik, Aquafitness, TKKF Warszawa 20092. Gablankowski, Streching w szkole, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994 r.3. Aerobik czy fitness, E. Kubiak, DDK Edition, Poznań 2002

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 15 osób20.2. Materiały do zajęć Przybory do aqua ( makarony, deski, ciężarki), sprzęt audiowizualny20.3. Miejsce odbywania się zajęć

Basen, Sosnowiec ul. Legionów

20.4. Miejsce i godzina konsultacji20.5. Inne Liczebność grup nie większa niż 15 osób, zajęcia mogą się odbywać

tylko na pływalni

Przedmiot kończy się zaliczeniem bez oceny.




4. Rok: I 5. Semestr: II6. Nazwa modułu/przedmiotu: Aerobowe i siłowe formy kształtowania sylwetki7. Status modułu/przedmiotu: do wyboru8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Wydział Nauk o Zdrowiu, Zakład Adaptowanej Aktywności Fizycznej i Sportu

9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): dr hab. nauk o zdrowiu RYSZARD PLINTA, e-mail: [email protected]. Cel kształcenia: Opanowanie wiadomości z zakresu sposobów regulowania masy ciała i modelowania sylwetki. Nabycie praktycznych umiejętności modelowania ciała przy pomocy metod ruchowych. Mobilizacja do postaw prozdrowotnych. Zapoznanie z wpływem aktywności ruchowej na organizm człowieka (na jego zdrowie i higienę).

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Podstawowa znajomość budowy ciała i funkcjonowania układów czynnościowych.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Potrafi zastosować odpowiednią formę ruchu w zależności od celu, jaki chce osiągnąć w kształtowaniu sylwetki (spalanie tkanki tłuszczowej, rozbudowa mięśni),

A.W4A.U6A.K2

02 Rozumie zależność pomiędzy stylem życia a zdrowiem i chorobą ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia aktywności fizycznej w profilaktyce zdrowia.

A.W31A.U7A.K2







01 x02 x03 x

14. Treści programowe14.3. Forma zajęć: Ćwiczenia…

C1 Przepisy BHP na obiektach sportowych. Typy sylwetki. Skład masy ciała. 2

C2 Wskaźniki prawidłowej masy ciała. Ocena prawidłowej postawy. 2

C3 Test wydolnościowy. Test mięśniowy. Pomiar składu ciała metodą BIA. 2

C4 Zasady strechingu. Trening dla początkujących na siłowni. 2

C5 Urządzenia cardio. Tętno aerobowe. 2

C6Ćwiczenia modelujące mięśnie ramion, przedramion z wykorzystaniem wolnych ciężarów 2

C7Ćwiczenia modelujące klatki piersiowej z wykorzystaniem wolnych ciężarów i urządzeń siłowych 2

C8 Ćwiczenia modelujące mięśnie brzucha i grzbietu na siłowni. 2

C9 Ćwiczenia modelujące mięśnie nóg i pośladków na siłowni. 2

C10 Wellness i fitness. Aktualne tendencje i kierunki rozwoju. 2

C11Step. Zasady ćwiczenia na stepie. Kroki bazowe i krótkie układy choreograficzne 2

C12 Spalanie tkanki tłuszczowej i ćwiczenia siłowe na stepie. 2

C13 Muzyczne formy ruchowe o różnej intensywności ( LO, HI/LO, LO ). 2

C14 Ćwiczenia z piłkami i taśmami thera band. 2

C15 Zaliczenie 2

Łącznie 30


Ćwiczenie 1 Wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnej

Ćwiczenie 2- 14 Prelekcja, pokaz, ćwiczenia właściwe






02 Sprawdzian pisemny w formie testu jednokrotnego wyboru 60 % prawidłowych odpowiedzi





Udział w ćwiczeniach 30 godzin

łącznie 30 godzinSamodzielna praca studenta


Łącznie 34 godzinySumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 1 ECTS18. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 1



1. J. Orzech, Kształtowanie sylwetki ciała, Tarnów 1998.3. F. Delavier. Modelowanie sylwetki : atlas ćwiczeń dla kobiet, PZWL Warszawa 2008,4. T. Stefaniak, Atlas uniwersalnych ćwiczeń siłowych cz. I i II, Wrocław 2002.5. Bator, T. Kasperczyk, Trening zdrowotny z elementami fizjoterapii, AWF , Kraków 2000.

19.2. Uzupełniająca4. 1. Gablankowski, Streching w szkole, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994 r.5. Aerobik czy fitness, E. Kubiak, DDK Edition, Poznań 2002

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 20 osób20.2. Materiały do zajęć Przyrządy i przybory będące na wyposażeniu siłowni i sali

gimnastycznej, sprzęt audiowizualny20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala gimnastyczna, siłownia20.4. Miejsce i godzina konsultacji20.5. Inne Grupy maksymalnie 20 osobowe





4. Rok: II 5. Semestr: III, IV6. Nazwa modułu/przedmiotu: Biochemia7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Biochemii, Sosnowiec, ul. Jedności 8, www.biochemia.sum.edu.pl9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Prof. dr hab. n. med. Ludmiła Węglarz, e-mail: [email protected]. Cel kształcenia: Celem nauczania jest zapoznanie studentów z molekularnymi mechanizmami procesów metabolicznych oraz biologiczną kontrolą szlaków biochemicznych na poziomie komórki i całego organizmu z uwzględnieniem farmakologicznej regulacji określonych reakcji biochemicznych i możliwości praktycznego wykorzystania enzymów jako leków. 11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Posiada ogólną wiedzę dotyczącą biologii komórki i jej chemicznych składników. Posiada wiedzę z zakresu chemii organicznej. Potrafi posługiwać się podstawowym sprzętem laboratoryjnym. Zna zasady podstawowych obliczeń stosowanych w chemii.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia




01 Zna budowę, właściwości fizyko-chemiczne i funkcje biologiczne aminokwasów, białek, węglowodanów, lipidów, nukleotydów.

A.W9.

02 Zna główne szlaki metaboliczne, mechanizmy ich regulacji oraz współzależności.

A.W12.A.W10.

03

Zna mechanizmy działania i regulacji enzymów. Umie wykonać badania kinetyki reakcji enzymatycznych. Rozumie mechanizmy i rodzaje inhibicji enzymów przez leki oraz możliwość wykorzystania enzymów jako leków.

A.W6.A.W12. A.U10.

04Potrafi stosować wiedzę biochemiczną do analizy i oceny procesów fizjologicznych i patologicznych, w tym do oceny wpływu leków na te procesy.

A.W8.A.W12.A.U8.

05

Potrafi wykrywać, oznaczać aminokwasy, białka, węglowodany, lipidy, witaminy, sterydy w materiale biologicznym i oceniać ich właściwości fizyko-chemiczne. Potrafi izolować z materiału biologicznego kwasy nukleinowe i oceniać je jakościowo i ilościowo.

A.U9.A.U13.B.U1.B.U10.

06

Potrafi opracować sprawozdanie z przeprowadzonych doświadczeń/analiz. Potrafi przedstawić problemy badawcze w formie ustnej i pisemnej.

B.U13.B.U14.B.U15.B.U16.






01 x x x02 x x

03 x x x04 x x05 x06 x



W1 Budowa i funkcja aminokwasów, peptydów i białek 2h

W2 Enzymy – właściwości, kinetyka, mechanizmy regulacji z uwzględnieniem wpływu leków. Enzymy jako leki. 4h

W3 Koenzymy, witaminy i grupy prostetyczne enzymów 2hW4 Metabolizm węglowodanów 4hW5 Cykl Krebsa i utlenianie biologiczne 2hW6 Metabolizm kwasów tłuszczowych i triacylogliceroli 2hW7 Metabolizm lipidów złożonych 2hW8 Metabolizm eikozanoidów i ciał ketonowych 2hW9 Metabolizm związków sterydowych 2hW10 Metabolizm lipoprotein 2hW11 Metabolizm aminokwasów 2hW12 Pozabiałkowe związki azotowe –produkty metabolizmu aminokwasów 2hW13 Metabolizm nukleotydów purynowych i pirymidynowych 2hŁącznie 30h14.2. Forma zajęć: Seminaria

S1 Aminokwasy białkowe i niebiałkowe, biologicznie aktywne peptydy, poziomy organizacji białek 2h

S2 Enzymy – mechanizmy działania, inhibicja, kontrola aktywności, klasyfikacja i podział kliniczny, izoenzymy 4h

S3 Koenzymy i witaminy 2hS4 Szlaki kataboliczne i anaboliczne węglowodanów 4hS5 Amfiboliczna rola cyklu Krebsa i łańcuch oddechowy 2h

S6 Utlenianie i biosynteza kwasów tłuszczowych nasyconych i lipidów prostych 2h

S7 Glicerolipidy i sfingolipidy – struktura, rola i metabolizm. Ciała ketonowe 2h

S8 Metabolizm nienasyconych kwasów tłuszczowych i lipoprotein 2hS9 Metabolizm cholesterolu i jego pochodnych. 2h

S10 Katabolizm azotu aminokwasowego i szkieletów węglowych aminokwasów 2h

S11 Biologicznie ważne produkty metabolizmu aminokwasów 2hS12 Nukleotydy – struktura, przemiany 2hS13 Integracja metabolizmu 2hŁącznie 30h14.3. Forma zajęć: Ćwiczenia laboratoryjne

C1 Analiza jakościowa aminokwasów. Identyfikacja nieznanego aminokwasu. 3h

C2 Badanie właściwości fizykochemicznych białek. 3hC3 Metody rozdziału i ilościowego oznaczania aminokwasów i białek 3hC4 Badanie właściwości katalitycznych wybranych enzymów trawiennych. 3hC5 Oznaczanie aktywności lipazy trzustkowej jej zależności od stężenia

enzymu oraz żółci jako modulatora reakcji enzymatycznej. Inhibicja 3h

kompetycyjna dehydrogenazy bursztynianowej.

C6 Wpływ wybranych czynników fizyko-chemicznych na aktywność enzymów. 3h

C7 Badanie aktywności enzymów z klasy oksydoreduktaz. Oznaczanie witaminy C. 3h

C8 Wyznaczanie stałej Michaelisa dla reakcji hydrolizy sacharozy katalizowanej przez inwertazę drożdżową. 3h

C9 Analiza jakościowa i identyfikacja węglowodanów 3hC10 Ilościowe oznaczanie glukozy 3h

C11 Badanie właściwości fizykochemicznych tłuszczów. Oznaczanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. 3h

C12 Jakościowe i ilościowe oznaczanie cholesterolu. Wykrywanie kwasów żółciowych i barwników żółciowych w żółci. 3h

C13

Charakterystyki spektralne utlenionej i zredukowanej formy cytochromu c, dehydrogenaz pirydynowych i flawinowych. Reaktywne formy tlenu. Degradacja nukleotydów purynowych. Powstawanie anionorodnika ponadtlenkowego w reakcji katalizowanej przez oksydazę ksantynową oraz jego wykrywanie i usuwanie.

3h

C14 Izolowanie DNA z materiału biologicznego 3hC15 Wizualizacja informacji strukturalnej w biochemii 3hŁącznie 45hŁączna liczba godzin z przedmiotu 105h

15. Metody kształcenia15.1. Wykład wykład informacyjny, problemowy

15.2. Seminarium dyskusja dydaktyczna, wyjaśnienie problemu, wykład konwersatoryjny, metody programowe z użyciem komputera

15.3. Ćwiczenie laboratoryjne

ćwiczenia laboratoryjne, pokaz, metody programowe z użyciem komputera


kształcenia Sposoby weryfikacji Forma zaliczenia

01 testy z zadaniami otwartymi i zamkniętymi, przeprowadzenie analiz nieznanych próbek, wykonanie reakcji charakterystycznych, prezentacja wyników

zaliczenie ustne lub pisemne, uzyskanie prawidłowych wyników analiz, przygotowanie sprawozdania, egzamin pisemny (60% poprawnych odpowiedzi)

02testy z zadaniami otwartymi i zamkniętymi

kolokwium ustne lub pisemne, egzamin pisemny (60% poprawnych odpowiedzi)

03

testy z zadaniami otwartymi i zamkniętymi, przeprowadzenie badań i prezentacja wyników


04

testy z zadaniami otwartymi i zamkniętymi, przeprowadzenie badań i prezentacja wyników


05 przeprowadzenie analiz nieznanych próbek, wykonanie reakcji charakterystycznych, prezentacja

uzyskanie prawidłowych wyników analiz, przygotowanie

wyników sprawozdania06

prezentacja ustna i pisemna wynikówprzygotowanie pisemnego sprawozdania z przeprowadzonych badań



udział w wykładach 30hudział w seminariach 30hudział w ćwiczeniach laboratoryjnych 45hobecność na egzaminie pisemnym 3hkonsultacje 1hłącznie 109h


przygotowanie do seminarium 30hprzygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych 30hprzygotowanie do kolokwiów z seminariów i ćwiczeń 15hprzygotowanie do egzaminu pisemnego 25hłącznie 100h




1. Robert K. Murray, Daryl K. Granner, Victor W. Rodwell. Biochemia Harpera. PZWL Warszawa 20082. Bańkowski E. Biochemia. Podręcznik dla studentów uczelni medycznych. Elsevier Urban & Partner Wrocław 20093. Kłyszejko-Stefanowicz L. Ćwiczenia z biochemii. PWN Warszawa 201119.2. Uzupełniająca

1. Koolman J, Rohm KH. Biochemia. Ilustrowany przewodnik. PZWL Warszawa 20052. Hames D, Hooper N. Biochemia Krótkie wykłady PWN Warszawa 20103. Kędryna T., Gałka-Walczak M., Ostrowska B. Wybrane zagadnienia z biochemii ogólnej z ćwiczeniami. 20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 10 osób na ćwiczeniach, 20 osób na seminariach20.2. Materiały do zajęć dostępne na stronie www.biochemia.sum.edu.pl20.3. Miejsce odbywania się zajęć wykłady – sala wykładowa Wydziału Farmaceutycznego

ćwiczenia laboratoryjne – sala ćwiczeń Katedry i Zakładu Biochemiiseminaryjne – ogólnodostępne sale seminaryjne Wydziału Farmaceutycznego

20.4. Miejsce i godzina konsultacji Katedra i Zakład Biochemii WF, godziny konsultacji uzgadniane z osobami prowadzącymi zajęcia

20.5. Inne


Efekt 01 Nie posiada podstawowej wiedzy o strukturze i funkcji biomolekuł, uzyskując na kolokwium poniżej 60% poprawnych odpowiedzi.

Posiada podstawową wiedzę o strukturze i funkcji biomolekuł.

Potrafi opisać właściwości strukturalne i funkcjonalne biomolekuł.

Potrafi narysować wzory strukturalne, przedstawić funkcje biologiczne i charakterystyczne właściwości fizyko-chemiczne biomolekuł.

Efekt 02 Nie posiada wiedzy z zakresu szlaków biochemicznych i ich regulacji, uzyskując na kolokwium poniżej 60% poprawnych odpowiedzi.

Zna zarys szlaków metabolicznych i biorące w nich udział kluczowe enzymy i koenzymy. Potrafi ogólnie scharakteryzować regulację tych przemian. Zna ich lokalizację narządową i komórkową. Potrafi wskazać rolę szlaków metabolicznych.

Zna przebieg szlaków metabolicznych z uwzględnieniem głównych metabolitów pośrednich, kluczowych enzymów i ich kofaktorów. Zna mechanizmy regulacyjne oraz lokalizację narządową i komórkową tych przemian. Rozumie znaczenie przemian biochemicznych i ich wzajemne powiązania.

Zna wszystkie reakcje szlaków metabolicznych z uwzględnieniem metabolitów pośrednich i biorących w nich udział enzymów i koenzymów. Potrafi opisać szczegółowo mechanizmy regulacyjne tych przemian. Zna ich lokalizację narządową i komórkową. Potrafi wskazać znaczenie przemian biochemicznych i powiązać ze sobą określone szlaki metaboliczne.

Efekt 03 Nie posiada wiedzy z zakresu enzymologii i uzyskał na kolokwium poniżej 60% poprawnych odpowiedzi.

Zna nazewnictwo i klasy enzymów. Zna podział i rodzaje koenzymów i grup prostetycznych oraz ich wykorzystanie w procesach biochemicznych. Zna mechanizmy działania i umie zdefiniować podstawowe parametry kinetyczne enzymów. Zna zasady kontroli ich aktywności. Zna zastosowanie leków jako inhibitorów

Zna nazewnictwo i klasyfikację enzymów. Zna podział i strukturę oraz funkcję biochemiczną koenzymów i grup prostetycznych. Zna mechanizmy działania i podstawy kinetyki enzymów oraz rodzaje inhibicji i mechanizmy ich regulacji. Zna zastosowanie leków jako inhibitorów oraz enzymów jako leków. Potrafi oznaczyć aktywność

Zna sposoby i rodzaje nazewnictwa enzymów. Potrafi przypisać enzymy do określonych klas enzymów. Zna pochodzenie, rodzaje i strukturę koenzymów i grup prostetycznych oraz ich udział w procesach biochemicznych. Zna mechanizmy działania i podstawy kinetyki enzymów oraz rodzaje inhibicji i mechanizmy ich regulacji. Zna

oraz enzymów jako leków. Potrafi oznaczyć aktywność enzymów, zdefiniować jednostki aktywności enzymatycznej i wyznaczyć parametry kinetyki reakcji biochemicznej.

enzymów, zdefiniować jednostki aktywności enzymatycznej i wyznaczyć parametry kinetyki reakcji biochemicznej.

zastosowanie leków jako inhibitorów oraz enzymów jako leków. Potrafi oznaczyć aktywność enzymów, zdefiniować jednostki aktywności enzymatycznej i wyznaczyć parametry kinetyki reakcji biochemicznej.

Efekt 04 Brak prawidłowo przeprowadzonych oznaczeń. Brak umiejętności w ocenie przyczyn błędnych wyników badań. Uzyskanie poniżej 60% poprawnych odpowiedzi na kolokwium.

Rozumie znaczenie przemian biochemicznych w warunkach fizjologicznych organizmu. Potrafi scharakteryzować podstawowe zmiany zachodzące w określonych stanach fizjologicznych organizmu. Potrafi wskazać wpływ leków na określone przemiany metaboliczne.

Rozumie znaczenie przemian biochemicznych i ich współzależności. Potrafi wykorzystać znajomość metabolizmu człowieka zdrowego do oceny jego stanów patologicznych. Potrafi scharakteryzować zmiany metabolizmu uwarunkowane działaniem leków.

Potrafi wskazać znaczenie przemian biochemicznych i powiązać ze sobą określone szlaki metaboliczne. Potrafi wykorzystać znajomość metabolizmu człowieka zdrowego do oceny jego stanów patologicznych. Potrafi scharakteryzować zmiany metabolizmu i jego adaptacji w stanach fizjologicznych i patologicznych organizmu oraz określać wpływ leków na przebieg szlaków biochemicznych.

Efekt 05 Brak prawidłowo przeprowadzonych oznaczeń. Brak umiejętności w ocenie przyczyn błędnych wyników badań.

Potrafi oznaczyć parametry biochemiczne komórek i stężenia ważnych biologicznie związków. Potrafi wykonać reakcje charakterystyczne dla składników chemicznych komórki. Zna zasady metod wykorzystywanych

Potrafi oznaczyć parametry biochemiczne komórek i stężenia ważnych biologicznie związków. Potrafi wykonać reakcje charakterystyczne dla składników chemicznych komórki i wnioskować o ich właściwościach

Potrafi oznaczyć parametry biochemiczne komórek i stężenia ważnych biologicznie związków. Potrafi wykonać reakcje charakterystyczne dla składników chemicznych komórki i wnioskować o ich właściwościach

w badaniach laboratoryjnych.

fizykochemicznych. Zna zasady metod wykorzystywanych w biochemicznych badaniach laboratoryjnych.

fizykochemicznych. Zna zasady metod i chemizm reakcji wykorzystywanych w biochemicznych badaniach laboratoryjnych.

Efekt 06 Brak przygotowanego sprawozdania. Brak umiejętności w interpretacji uzyskanych wyników wykonanych analiz.

Potrafi wykonać sprawozdanie z przeprowadzonych badań i wnioskować o ich rezultatach.

Potrafi wykonać sprawozdanie z przeprowadzonych badań i wnioskować o ich rezultatach. Potrafi interpretować uzyskane wyniki wykonanych analiz.

Potrafi wykonać dokładne sprawozdanie z przeprowadzonych badań i wnioskować o ich rezultatach. Potrafi interpretować uzyskane wyniki wykonanych analiz.





4. Rok: II 5. Semestr: III6. Nazwa modułu/przedmiotu: Chemia analityczna II (Analiza instrumentalna)7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Zakład Analizy Instrumentalnej Katedry Analizy Instrumentalnej9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Prof. dr hab. n. med. Krystyna Trzepietowska-Stępień [email protected]. Cel kształcenia: Poznanie podstaw teoretycznych i metodycznych wybranych instrumentalnych technik analitycznych, możliwości wykorzystania tych technik do identyfikacji i oznaczania pierwiastków i związków chemicznych, zasad działania aparatów i sposobu wykonywania pomiarów, oraz aplikacji technik instrumentalnych w analizie farmaceutycznej. Kształtowanie umiejętności w zakresie: doboru metod instrumentalnych do rozwiązywania problemów analitycznych, użytkowania aparatów pomiarowych, wykonywania analiz ilościowych i jakościowych metodami instrumentalnymi, oceny wiarygodności wyniku analizy.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Podstawowe wiadomości o optycznych i elektrycznych właściwościach materii, o strukturze elektronowej i właściwościach pierwiastków oraz związków chemicznych; umiejętność wykonywania obliczeń chemicznych i podstawowych czynności analitycznych (ważenie, pipetowanie, przygotowywanie i rozcieńczanie roztworów, miareczkowanie); umiejętność wykorzystania metod matematycznych i statystycznych do opracowania wyników pomiarów; obsługa komputera w zakresie edycji tekstu, arkuszy kalkulacyjnych i analizy statystycznej12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna klasyfikację instrumentalnych technik analitycznych, opisuje podstawy teoretyczne i metodyczne technik spektroskopowych, chromatograficznych i spektrometrii mas, oraz wskazuje ich zastosowanie w analizie farmaceutycznej

B.W13.C.W6.

02 Objaśnia zasady funkcjonowania aparatów stosowanych w technikach spektroskopowych, chromatograficznych i spektrometrii mas

B.W13.

03 Zna zasady walidacji metody analitycznej i przeprowadza walidację metody instrumentalnej

B.W14.B.U7.

04 Zna kryteria wyboru metody analitycznej, dobiera instrumentalną metodę analityczną do rozwiązania konkretnego zadania analitycznego

B.W14.B.U7.

05 Potrafi posługiwać się aparaturą pomiarową stosowaną w technikach spektroskopowych i chromatograficznych

B.U8.B.U9.

06 Wykonuje analizy jakościowe i ilościowe pierwiastków oraz związków chemicznych metodami instrumentalnymi, opracowuje i przedstawia wyniki oraz ocenia wiarygodność wyniku analizy posługując się metodami statystycznymi

B.U8.B.U13.B.U14.

07 Wyciąga i formułuje wnioski z własnych pomiarów B.K2.


kształcenia




01 X X02 X X03 X04 X X05 X06 X07 X



W1

Podział instrumentalnych technik analitycznych i ich ogólna charakterystyka. Wprowadzenie do technik spektroskopowych.Spektrofotometria w zakresie widzialnym i nadfiolecie - część I: prawa absorpcji promieniowania, odchylenia od praw absorpcji; budowa i zasada działania spektrofotometrów UV-Vis; analiza ilościowa w spektrofotometrii UV-Vis - dobór optymalnych warunków oznaczania, metody oznaczania pojedynczego składnika, analiza mieszaniny wieloskładnikowej; miareczkowanie spektrofotometryczne.

3

W2

Spektrofotometria w zakresie widzialnym i nadfiolecie - część II: elektronowe widmo absorpcyjne; przejścia elektronowe w związkach organicznych, nieorganicznych i w kompleksach metali; typy pasm absorpcyjnych w widmach UV-Vis; parametry charakteryzujące pasmo absorpcyjne; chromofory, auksochromy; analiza jakościowa w spektrofotometrii UV-Vis; przykłady wykorzystania spektrofotometrii UV-Vis w analizie farmaceutycznej.

3

W3

Spektrofluorymetria: mechanizm powstawania fluorescencji; widmo wzbudzenia i widmo emisji fluorescencji; wydajność kwantowa fluorescencji; fluorofory, zależność między fluorescencją a strukturą cząsteczki; gaszenie fluorescencji; budowa i zasada działania spektrofluorymetru; analiza ilościowa w spektrofluorymetrii; znaczniki fluorescencyjne i sondy fluorescencyjne ; wykorzystanie technik fluorescencyjnych w analizie leków.

3

W4

Spektrofotometria w podczerwieni: podstawy teoretyczne, części składowe i zasady funkcjonowania spektrofotometrów IR (dyspersyjnych i z transformacją Fouriera); techniki pomiarowe; interpretacja widm w podczerwieni; zastosowanie spektrofotometrii IR do identyfikacji i określania struktury związków organicznych oraz w analizie ilościowej.

3

W5 Absorpcyjna spektrometria atomowa : podstawy absorpcji atomowej; budowa i zasada działania spektrofotometru absorpcji atomowej - źródła promieniowania, atomizery płomieniowe i bezpłomieniowe; metody analizy ilościowej w absorpcyjnej spektrometrii atomowej; interferencje w ASA i metody ich eliminacji.Emisyjna spektrometria atomowa: spektrofotometria płomieniowa – podstawy fizykochemiczne, aparatura, analiza ilościowa; atomowa spektrometria emisyjna z indukcyjnie sprzężoną plazmą - zasada metody, palnik ICP, schemat spektrometru emisyjnego ICP i zasada jego

3

działania, analiza ilościowa; interferencje w atomowej spektrometrii emisyjnej ze wzbudzeniem w plazmie i w płomieniu. Zastosowanie absorpcyjnej i emisyjnej spektrometrii atomowej w analizie leków i w toksykologii.

W6

Techniki chromatograficzne: istota chromatografii, mechanizmy rozdziału w chromatografii podziałowej, adsorpcyjnej, wykluczania, jonowymiennej i powinowactwa; chromatografia planarna - metody rozwijania i wywoływania chromatogramu, identyfikacja rozdzielonych substancji, analiza ilościowa; wysokosprawna chromatografia cienkowarstwowa.

3

W7

Chromatografia kolumnowa: sprawność i zdolność rozdzielcza kolumny chromatograficznej; parametry retencji.Wysokosprawna chromatografia cieczowa: fazy stacjonarne i fazy ruchome w HPLC; chromatografia w normalnym i odwróconym układzie faz; elucja gradientowa; chromatograf cieczowy -elementy składowe, zasada działania, typy detektorów; analiza jakościowa i ilościowa w HPLC; chromatografia z tworzeniem par jonowych; chromatografia chiralna; UHPLC.

3

W8

Chromatografia gazowa: fazy stacjonarne w GC; chromatograf gazowy – gaz nośny, układ dozowania próbki, kolumny pakowane i kolumny kapilarne, typy detektorów; wybór parametrów analizy; identyfikacja rozdzielonych związków i metody analizy ilościowej w GC; derywatyzacja.

3

W9

Spektrometria mas: istota spektrometrii mas; widmo mas; zasada funkcjonowania spektrometru mas; metody jonizacji, fragmentacja; analizatory mas; tandemowa spektrometria mas; wykorzystanie bibliotek widm mas do identyfikacji związków organicznych; spektrometria mas z indukcyjnie sprzężoną plazmą (ICP-MS). Techniki łączone: układ GC/MS i HPLC/MS - zastosowanie w analizie farmaceutycznej.

3

W10

Spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego: podstawa spektroskopii NMR, warunek rezonansu; elementy składowe spektrometru NMR; metody pomiaru widm NMR; protonowy rezonans magnetyczny - przesunięcie chemiczne; sprzężenie spinowo-spinowe, interpretacja widm; spektroskopia 13C NMR; spektroskopia korelacyjna, 2D NMR.

3

Łącznie 3014.2. Forma zajęć: Ćwiczenia laboratoryjne…

C1

1. Regulamin laboratorium i przepisy BHP. Omówienie sposobu sporządzania sprawozdań z wykonanych ćwiczeń i warunków zaliczenia. 1

2.Bezwzględne i porównawcze metody pomiaru; wzorce i materiały odniesienia; przyczyny błędów w analizie instrumentalnej. Kryteria wyboru i zasady walidacji instrumentalnej metody analitycznej

4

C2 Identyfikacja i oznaczanie wybranych substancji leczniczych na podstawie ich widm UV-Vis. 5

C3Spektrofotometryczne oznaczanie żelaza (Fe3+ ) metodą krzywej kalibracyjnej.Walidacja zastosowanej metody.

5

C4 Oznaczanie ryboflawiny metodą spektrofluorymetryczną. Badanie wpływu jodku potasu na gaszenie fluorescencji ryboflawiny. 5

C5 Identyfikacja aspiryny i aminofenazonu metodą spektrofotometrii w 5

podczerwienii.C6 Oznaczanie ołowiu metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej. 5

C7 Rozdzielanie mieszaniny aminokwasów techniką chromatografii cienkowarstwowej. 5

C8 Frakcjonowanie białek techniką kolumnowej chromatografii wykluczania. 5

C9 Analiza składu kwasów tłuszczowych w lecytynie żółtka jaja metodą chromatografii gazowej 5

C10 Oznaczanie hydrokortyzonu metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej. 5

C11Identyfikacja składników olejków eterycznych w wybranych preparatach farmaceutycznych techniką chromatografii gazowej sprzężonej ze spektrometrią mas (GC/MS). Wykorzystanie bibliotek widm mas.

5

C12Walidacja wybranej przez studenta instrumentalnej metody analitycznej (na podstawie wyników pomiarów umieszczonych w sprawozdaniu z odpowiedniego ćwiczenia laboratoryjnego).

5


15. Metody kształcenia15.1. Wykład Wykład informacyjny z prezentacja multimedialną, wykład konwersatoryjny

15.2. ĆwiczeniaĆwiczenia laboratoryjne z użyciem aparatury, pokaz, metody programowane z użyciem komputera, metody wykorzystujące udostępnione w Internecie zasoby edukacyjne, dyskusja problemowa.


kształceniaSposoby weryfikacji Warunki zaliczenia

01

Sprawdzian (ustny lub pisemny) oceniający przygotowanie studenta do poszczególnych ćwiczeń laboratoryjnych.Egzamin pisemny w formie testu (100 pytań).

Udzielenie prawidłowych odpowiedzi na co najmniej 60% pytań.Udzielenie prawidłowych odpowiedzi na co najmniej 70% pytań.

02

Sprawdzian (ustny lub pisemny) oceniający przygotowanie studenta do poszczególnych ćwiczeń laboratoryjnych.Egzamin pisemny w formie testu (100 pytań).

Udzielenie prawidłowych odpowiedzi na co najmniej 60% pytań.Udzielenie prawidłowych odpowiedzi na co najmniej 70% pytań.

03

Sprawdzian pisemny.

Ocena raportu z przeprowadzonej walidacji instrumentalnej metody analitycznej.

Udzielenie prawidłowych odpowiedzi na co najmniej 60% pytań.Poprawnie wykonana i opisana walidacja metody.

04 Sprawdzian pisemny

Właściwy dobór metody instrumentalnej do rozwiązania postawionego zadania analitycznego, oparty o znajomość kryteriów doboru

05 Obserwacja studentów podczas wykonywania ćwiczeń laboratoryjnych; ocena sprawozdań z

Prawidłowo przeprowadzona kalibracja przyrządu i poprawnie

poszczególnych ćwiczeń. wykonane pomiary.

06 Ocena sprawozdań z ćwiczeń laboratoryjnych

Poprawnie opracowane i przedstawione wyniki analiz. Prawidłowa identyfikacja analitu (w przypadku analiz jakościowych) lub wykonanie oznaczeń analitu z błędem nie przekraczającym 5% (w przypadku analiz ilościowych).

07 Ocena sprawozdań z ćwiczeń laboratoryjnych, ocena aktywności w dyskusji podczas ćwiczeń.

Umiejętność wyciągania i poprawnego formułowania wniosków



udział w wykładach 30udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 60udział w konsultacjach 10udział w egzaminie pisemnym 2

łącznie 102


przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych 33dokończenie sprawozdań z ćwiczeń laboratoryjnych 22przygotowanie do egzaminu 25……łącznie 80



19. Literatura19.1. Podstawowa1. Szczepaniak W.: Metody instrumentalne w analizie chemicznej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004 (lub nowsze wydania).2. Skoog D. A., West D. M., Holler F.J., Crouch S. R.: Podstawy chemii analitycznej. T.2. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007 (przekład z języka angielskiego).19.2. Uzupełniająca1.Cygański A.:Metody spektroskopowe w chemii analitycznej. Wyd.4. WNT,2012.2. Watson D.: Pharmaceutical Analysis. A Textbook for Pharmacy Students and Pharmaceutical Chemists. Churchill Livingstone, 1999.3. Silverstein R.M., Webster F.X., Kiemle D.J.: Spektroskopowe metody identyfikacji związków organicznych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008 (przekład z języka angielskiego).4. Suder P., Silberring J. (red.): Spektrometria mas. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.5.Witkiewicz Z.: Podstawy chromatografii. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2005 (wyd. 4. lub nowsze ) 6. Stepnowski P., Synak B., Szafranek B., Kaczyński Z. : Techniki separacyjne. Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010. Książka dostępna on-line: http://www.chem.univ.gda.pl/analiza/dydaktyka/skrypty/Techniki separacyjne

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 10 osób20.2. Materiały do zajęć Instrukcje do ćwiczeń, wzory sprawozdań oraz inne materiały

dostępne są w siedzibie Zakładu Analizy Instrumentalnej oraz na stronie internetowej Katedry Analizy Instrumentalnej

20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala ćwiczeń Zakładu Analizy Instrumentalnej20.4. Miejsce i godzina konsultacji Zakład Analizy Instrumentalnej, godziny do ustalenia20.5. Inne Na ćwiczeniach laboratoryjnych obowiązuje odzież ochronna


Efekt 01 Student nie zna klasyfikacji instrumentalnych technik analitycznych i nie potrafi opisać podstaw teoretycznych i metodycznych technik spektroskopowych, chromatograficznych i spektrometrii mas.

Student zna podstawową klasyfikację instrumentalnych technik analitycznych, opisuje w sposób ogólny podstawy teoretyczne technik spektroskopowych, chromatograficznych i spektrometrii mas, wyjaśnia podstawy analizy jakościowej i ilościowej w tych technikach oraz opisuje metodę krzywej kalibracyjnej.

Student zna kryteria i klasyfikację instrumentalnych technik analitycznych, poprawnie opisuje teoretyczne i metodyczne podstawy poszczególnych technik spektroskopowych, chromatograficznych i spektrometrii mas, charakteryzuje metody analizy jakościowej i ilościowej stosowne w tych technikach. Wskazuje przykłady zastosowań technik instrumentalnych w analizie farmaceutycznej

Student zna kryteria klasyfikacji i klasyfikację instrumentalnych technik analitycznych, wyczerpująco opisuje teoretyczne i metodyczne podstawy poszczególnych technik spektroskopowych, chromatograficznych i spektrometrii mas, charakteryzuje i porównuje metody analizy jakościowej i analizy ilościowej stosowne w tych technikach, wskazuje wady i zalety poszczególnych metod. Wyjaśnia, na konkretnych przykładach, celowość stosowania w/w technik w analizie farmaceutycznej.

Efekt 02 Student nie potrafi objaśnić zasad funkcjonowania aparatów stosowanych w technikach instrumentalnych.

Student wymienia elementy składowe i objaśnia ogólne zasady funkcjonowania aparatów stosowanych w technikach spektroskopowych, chromatograficznych

Student objaśnia zasady funkcjonowania aparatów stosowanych w technikach spektroskopowych, chromatograficznych i spektrometrii mas, oraz opisuje i

Student objaśnia zasady funkcjonowania aparatów stosowanych w technikach spektroskopowych, chromatograficznych i spektrometrii mas, opisuje i

i spektrometrii mas. charakteryzuje elementy składowe tych aparatów.

charakteryzuje elementy składowe tych aparatów, tłumaczy wpływ parametrów przyrządu na jakość i precyzję pomiarów.

Efekt 03 Student nie zna zasad walidacji metody analitycznej.

Student wyjaśnia cel i ogólne zasady walidacji metody analitycznej, definiuje podstawowe parametry metody podlegające procesowi walidacji i potrafi je wyznaczyć dla instrumentalnej metody analitycznej. Umie sporządzić raport z walidacji.

Student wyczerpująco wyjaśnia cel i zasady walidacji metody analitycznej, definiuje parametry metody podlegające procesowi walidacji i potrafi je wyznaczyć dla instrumentalnej metody analitycznej. Umie sporządzić raport z walidacji. Potrafi ocenić przydatność metody analitycznej w kontekście celu analizy.

Student wyczerpująco wyjaśnia cel i zasady walidacji metody analitycznej, definiuje parametry metody podlegające procesowi walidacji i potrafi je wyznaczyć różnymi sposobami dla instrumentalnej metody analitycznej. Umie sporządzić raport z walidacji. Potrafi ocenić przydatność metody analitycznej w kontekście celu analizy.

Efekt 04 Student nie zna kryteriów doboru metody analitycznej i nie potrafi dobrać metody instrumentalnej do rozwiązania konkretnego zadania analitycznego.

Student wymienia niektóre kryteria doboru metody analitycznej, potrafi właściwie dobrać metodę instrumentalną do rozwiązania konkretnego zadania analitycznego.

Student zna kryteria doboru metody analitycznej, potrafi dobrać metodę instrumentalną do rozwiązania konkretnego zadania analitycznego uwzględniając te kryteria oraz umie uzasadnić swój wybór.

Student zna kryteria doboru metody analitycznej, potrafi dobrać metodę instrumentalną do rozwiązania konkretnego zadania analitycznego uwzględniając te kryteria oraz umie uzasadnić swój wybór. Potrafi zaproponować metody alternatywne w oparciu o analizę piśmiennictwa naukowego.

Efekt 05 Student nie potrafi posługiwać się aparaturą pomiarową stosowaną w technikach spektroskopowych i

Student potrafi posługiwać się aparaturą pomiarową stosowaną w technikach spektroskopowych i

Student potrafi posługiwać się aparaturą pomiarową stosowaną w technikach spektroskopowych i

Student potrafi nie tylko posługiwać się aparaturą pomiarową stosowaną w technikach spektroskopowych i

chromatograficznych

chromatograficznych, korzystając z instrukcji obsługi tych przyrządów.

chromatograficznych, zgodnie z zasadami jej użytkowania i konserwacji, oraz umie określić wpływ warunków pomiarowych na wynik analizy.

chromatograficznych, zgodnie z zasadami jej użytkowania i konserwacji, ale także uzasadnia dobór warunków pomiarowych i określa ich wpływ na wynik analizy.

Efekt 06 Student nie potrafi wykonać analizy jakościowej ani analizy ilościowej metodami instrumentalnymi, według załączonej instrukcji.

Student potrafi wykonać analizy jakościowe i ilościowe pierwiastków oraz związków chemicznych metodami instrumentalnymi. Umie poprawnie opracować i przedstawić wyniki pomiarów oraz sporządzić pisemne sprawozdanie z wykonanej analizy.

Student potrafi wykonać analizy jakościowe i ilościowe pierwiastków oraz związków chemicznych metodami instrumentalnymi. Umie poprawnie opracować i przedstawić wyniki pomiarów, ocenić wiarygodność wyniku analizy posługując się metodami statystycznymi, sporządzić pisemne sprawozdanie z wykonanej analizy.

Student potrafi wykonać analizy jakościowe i ilościowe pierwiastków oraz związków chemicznych metodami instrumentalnymi. Umie poprawnie opracować i przedstawić wyniki pomiarów, ocenić wiarygodność wyniku analizy posługując się metodami statystycznymi, sporządzić pisemne sprawozdanie z wykonanej analizy oraz interpretować i dyskutować uzyskane wyniki.

Efekt 07 Student nie potrafi wyciągać i formułować wniosków z własnych pomiarów.

Student potrafi wyciągać i formułować wnioski z własnych pomiarów przy wydatnej pomocy prowadzącego zajęcia.

Student na ogół potrafi samodzielnie wyciągać i formułować wnioski z własnych pomiarów, ale czasem potrzebuje pomocy prowadzącego zajęcia.

Student potrafi samodzielnie wyciągać i formułować wnioski z własnych pomiarów.




1. Kierunek studiów: Farmacja 2. Poziom kształcenia: Jednolite studia magisterskie3. Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne

4. Rok: II 5. Semestr: III i IV6. Nazwa modułu/przedmiotu: Chemia organiczna7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Chemii Organicznej9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Prof. dr hab. n. farm. Stanisław Boryczka 10. Cel kształcenia: Celem nauczania jest przekazanie podstaw wiedzy o strukturze, właściwościach i przemianach związków organicznych w takim zakresie, aby móc ze zrozumieniem studiować strukturę, działanie, przemiany i analizę leków oraz związków biologicznie aktywnych. Program naucznia chemii organicznej jest powiązany z potrzebami nauczania farmakognozji, chemii leków, biochemii i technologii chemicznej środków leczniczych. Student po zakończeniu kursu chemii organicznej potrafi otrzymywać i oczyścić związki organiczne w skali laboratoryjnej, opisać ich strukturę i właściwości, zinterpretować wyniki analizy związków organicznych.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Znajomość chemii ogólnej w zakresie dotyczącym budowy atomów oraz cząsteczek, rodzajów i sposobów tworzenia wiązań chemicznych, pojęcia elektroujemności, dysocjacji, hydrolizy oraz mocy kwasów i zasad.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna: podział związków węgla i zasady nomenklatury związków organicznych,

B.W17.

02 Opisuje: strukturę związków organicznych w ujęciu teorii orbitali atomowych i molekularnych oraz tłumaczy efekt mezomeryczny i indukcyjny,

B.W18.

03 Umie: narysować poszczególne rodzaje wzorów związków organicznych, określić hybrydyzację pierwiastków w związkach organicznych, powiązać właściwości fizyko-chemiczne z momentem dipolowym, określić rodzaj izomerii, zidentyfikować grupę funkcyjną i klasę związków organicznych, opisać strukturę i właściwości związków organicznych,

B.U10.

04 Zna: typy i mechanizmy reakcji chemicznych związków organicznych (substytucja, addycja, eliminacja, przegrupowanie),

B.W19.

05 Umie: napisać, zaproponować i zinterpretować mechanizmy reakcji dla dowolnego związku organicznego, przewidywać kierunki reakcji,

B.U10.

06 Zna: systematykę związków organicznych według grup funkcyjnych i opisuje właściwości węglowodorów, fluorowcopochodnych, związków metaloorganicznych, amin, nitrozwiązków, alkoholi, fenoli, eterów, aldehydów, ketonów, kwasów karboksylowych, funkcyjnych i szkieletowych pochodnych kwasów karboksylowych, pochodnych kwasu węglowego,

B.W20.

07 Zna: budowę i właściwości związków heterocyklicznych – pięcio- i sześcioczłonowych z atomami azotu, tlenu i siarki oraz budowę i właściwości związków pochodzenia naturalnego: alkaloidów, węglowodanów, steroidów, terpenów, lipidów, peptydów i białek, kwasów nukleinowych,

B.W21.

08 Umie: wyodrębnić fragment strukturalny związku heterocyklicznego w substancji biologicznie aktywnej, zanalizować strukturę związków pochodzenia naturalnego wpływającą na aktywność biologiczną,

B.U10.

09 Zna: preparatykę związków organicznych i metody analizy związków organicznych.

B.W22.






01 X X X02 X X03 X04 X X X05 X X06 X X07 X08 X X X09 X



W1

Wprowadzenie. Przedmiot chemii organicznej. Analiza związków organicznych z wykorzystaniem metod spektroskopowych. Cechy pierwiastka węgla w związkach organicznych. Struktura związków organicznych.

3

W2 Wiązania chemiczne. Wzory elektronowe. Orbitale atomowe i cząsteczkowe. Hybrydyzacja. Efekty elektronowe. 2

W3

Alkany. Nomenklatura alkanów i grup alkilowych. Izomeria alkanów. Budowa przestrzenna alkanów, konformacje i wzory Newmana. Wolnorodnikowe reakcje alkanów. Piroliza alkanów. Występowanie alkanów w przyrodzie.

2

W4

Cykloalkany. Typy struktur i nomenklatura cykloalkanów. Budowa przestrzenna cykloalkanów. Konformacje cykloheksanu i jego pochodnych. Izomeria cis-trans. Konformacje dekaliny. Reakcje cykloalkanów.

2

W5

Alkeny. Nomenklatura alkenów i grup alkenylowych. Reakcje addycji elektrofilowej, mechanizm. Reguła Markownikowa. Reakcje addycji rodnikowej. Reakcje uwodornienia, utleniania, ozonolizy, hydroksylowania, alkilowania, polimeryzacji.

2

W6Polieny. Układy skumulowane, sprzężone i izolowane. Budowa i reakcje 1,3-butadienu. Addycja typu 1,2- i 1,4. Reakcja cyklokondensacji Dielsa-Aldera. Kauczuk, polimeryzacja izoprenu. Budowa i reakcje allenów.

2

W7 Alkiny. Nomenklatura alkinów i grup alkinylowych. Reakcje alkinów. Acetylenki. Polimeryzacja acetylenu 2

W8 Węglowodory aromatyczne. Nomenklatura arenów i grup arylowych. Pojęcie aromatyczności, reguła Hückela. Budowa benzenu. Mezomeria.

3

Annuleny. Reakcje elektrofilowej substytucji aromatycznej - chlorowcowanie, nitrowanie, sulfonowanie, alkilowanie, acylowanie. Wpływ kierujący podstawników. Reakcje uwodornienia benzenu i utleniania alkilobenzenów. Reakcje rodnikowe benzenu i alkiloarenów.Naftalen – mezomeria, reakcje substytucji elektrofilowej, reakcje utleniania i redukcji. Antracen – struktury mezomeryczne, reaktywność pozycji 9 i 10.

W9

Chlorowcopochodne węglowodorów. Nomenklatura, charakter wiązania węgiel-chlorowiec. Efekt indukcyjny i polaryzowalność wiązania. Reakcje substytucji nukleofilowej wg mechanizmów SN1 i SN2. Reakcje eliminacji E1 i E2. Reguły Zajcewa i Hofmanna. Reakcje nukleofilowej substytucji halogenków arylowych. Związki wielochlorowcowe. Karbeny. Fluoropochodne. Jony ambidentne. Metody otrzymywania chlorowcopochodnych. Reakcje analityczne chlorwcopochodnych

2

W10Związki metaloorganiczne. Nomenklatura. Charakter wiązania węgiel – metal. Organiczne związki litu, sodu, magnezu. Otrzymywanie związków Grignarda i ich wykorzystanie do syntez.

2

W11

Alkohole i fenole. Budowa i nomenklatura alkoholi i fenoli. Wiązania wodorowe. Własciwości kwasowe i zasadowe alkoholi i fenoli. Reakcje alkoholi: substytucji, dehydratacji, eteryfikacji, estryfikacji. Reakcje utleniania i odwodornienia. Alkohole wielowodorotlenowe - reakcje glikoli. Przegrupowanie pinakolinowe. Fenole. Tautomeria keto-enolowa. Fenolany, estry i etery fenoli. Reakcje substytucji elektrofilowego fenoli. Utlenianie i redukcja fenoli. Polifenole. Otrzymywanie i zastosowanie alkoholi i fenoli.

2

W12Etery. Budowa i nomenklatura. Właściwości fizyczne. Sole oksoniowe. Reakcje rozszczepiania eterów. Oksirany. Metody otrzymywania i zastosowanie eterów.

2

W13

Aldehydy i ketony. Nomenklatura. Struktura elektronowa grupy karbonylowej. Reakcje addycji do grupy karbonylowej - hydraty, acetale, cyjanohydryny, zwikązki bisulfidowe. Reakcje z amoniakiem i związkami zawierającymi grupę aminową. Kondensacja aldolowa. Reakcja Cannizzaro. Reakcja haloformowa. Reakcje utleniania i redukcji.

2

W14

Nienasycone związki karbonylowe. Nomenklatura, budowa, reaktywność α,β-nienasyconych związków karbonylowych. Utlenianie i redukcja. Reakcja Michaela. Keten. Chinony, reakcje redukcji i addycji nukleofilowej.

2

W15

Kwasy karboksylowe. Nomenklatura. Struktura elektronowa grupy karboksylowej. Kwasy mono- i dikarboksylowe. Moc kwasów – wpływ podstawników. Sole kwasów karboksylowych. Chlorki i bezwodniki kwasowe. Reakcje acylowania. Reakcje α-chlorowcowania. Dekarboksylacja kwasów mono- i dikarboksylowych. Cykliczne bezwodniki. Kwas fumarowy i maleinowy.

2

W16Estry. Nomenklatura. Otrzymywanie estrów, reakcja estryfikacji i zmydlania. Reakcje estrów. Kondensacja Claisena. Redukcja estrów. Ortoestry.

2

W17 Stereochemia związków organicznych. Asymetria cząstkowa i pojęcie chiralności. Enancjomery i mieszaniny racemiczne. Sposoby określania konfiguracji. Diastereoizomery i związki mezo. Rozdzielanie mieszanin

2

racemicznych.

W18

Amidy kwasów karboksylowych. Nomenklatura. Budowa grupy amidowej. Tautomeria amidowo-imidolowa. Własności kwasowe i zasadowe amidów. Imidy. Hydroliza. Degradacja Hofmanna. Mocznik i jego pochodne

2

W19Związki dikarbonylowe. β-Diketozwiązki – budowa, właściwości i otrzymywanie. Acetylooctan etylu, malonian dietylowy i ich zastosowanie do syntez. Kwas barbiturowy i jego pochodne.

2

W20

Węglowodany. Klasyfikacja i nomenklatura. Monosacharydy, budowa i własności. Reakcje utleniania, tworzenie cyjanohydrazyn, osazonów i estrów. Klasyfikacja D/L, wzory Fischer'a. Epimeryzacja. Struktury pierścieniowe cukrów – wzory Hawortha, wzory konformacyjne. Anomery. Mutarotacja. Glikozydy. Cukry redukujace i nierudukujące. Disacharydy - maltoza, laktoza i sacharoza. Polisacharydy – celuloza i skrobia. Witamina C.

3

W21Nitryle i izonitryle. Nomenklatura. Ambidentny charakter anionu cyjankowego. Hydroliza, redukcja nitryli i izonitryli. Pochodne kwasu cyjanowego. Izocyjaniany i izotiocyjaniany

2

W22 Związki nitrowe. Budowa grupy nitrowej. Otrzymywanie i tautomeria nitroalkanów. Nitroareny, reakcje SNAr. Redukcja grupy nitrowej. 2

W23

Aminy. Nomenklatura amin. Zasadowość amin. Tworzenie soli amoniowych. Rzędowość amin. Sulfonylowanie – test Hinsberga. Reakcje acylowania. Utlenianie amin. Eliminacja Hofmanna. Reakcje amin z kwasem azotawym. Sole benzenodiazoniowe – reakcje wymiany i sprzegania. Barwniki azowe. Reakcje amin z aldehydami i ketonami. Próba izonitrylowa

3

W24Aminokwasy, peptydy i białka. Budowa aminokwasów. Własności kwasowo – zasadowe. Reakcje aminokwasów. Peptydy, oznaczenie sekwencji aminokwasów. Synteza peptydów. Białka.

3

W25Organiczne związki siarki. Nomenklatura i budowa. Tiole – otrzymywanie i reakcje. Sulfidy. Sole sulfoniowe. Sulfotlenki. Kwasy sulfinowe i sulfonowe. Sulfochlorki i sulfonamidy.

2

W26

Związki heterocykliczne. Zasady nomenklatury. Budowa i właściwości podstawowych układów pięcio i sześcioczłonowych. Reakcje podstawiania elektrofilowego i nukleofilowego w pierścieniach heterocyklicznych. Utlenianie i redukcja. Metody syntezy związków heterocyklicznych. Występowanie w przyrodzie i zastosowanie związków hetrocyklicznych.

3

W27 Kwasy nukleinowe. Nomenklatura, synteza i własności nukleozydów i nukleotydów. Oligonukleotydy. DNA i RNA - struktura i funkcje. 2

Łącznie 6014.2. Forma zajęć: Zajęcia seminaryjneS1 Wzory elektronowe i hybrydyzacja 2S2 Alkany, alkeny 2S3 Alkiny i węglowodory aromatyczne 3S4 Kolokwium z zagadnień S1-S3 2S5 Fluorowcopochodne węglowodorów 2S6 Alkohole, fenole, etery 2S7 Kolokwium z zagadnień S5 i S6 2S8 Związki karbonylowe 2S9 Kwasy karboksylowe i ich pochodne 2

S10 Kolokwium z zagadnień S8-S9 2S11 Węglowodany 2S12 Aminy i związki azotu 2S13 Związki heterocykliczne 3S14 Kolokwium z zagadnień S11-S13 2Łącznie 3014.3. Forma zajęć: Ćwiczenia laboratoryjne

C1Wiadomości wstępne. Organizacja i regulamin laboratorium, przepisy bhp. Podstawy technik laboratoryjnych (krystalizacja, sączenie, ekstrakcja, destylacja).

5

C2 Oznaczanie temperatury topnienia związków organicznych. Wykorzystanie technik krystalizacji i destylacji. 5

C3 Synteza związku organicznego będącego ciałem stałym. Sprawdzian wiedzy z techniki krystalizacji i sączenia. 10

C4 Synteza związku organicznego, który jest cieczą. Sprawdzian wiedzy z techniki destylacji i ekstrakcji. 10

C5Wykonanie preparatu w skali półmikro – ciało stałe. Zapoznanie z techniką chromatografii cienkowarstwowej (TLC) oraz wykorzystanie do określania czystości otrzymanego produktu.

10

C6

Wykonanie preparatu w skali półmikro – ciało stałe. Wykorzystanie spektroskopii: 1H NMR, IR oraz spektrometrii mas (MS) do monitorowania przebiegu reakcji i identyfikacji otrzymanego produktu. Sprawdzian wiedzy z technik: TLC, 1H NMR, IR , MS.

20

C7

Analiza jakościowa próbki nieznanego związku organicznego- ciała stałego. Synteza pochodnej, zastosowanie poznanych technik laboratoryjnych (krystalizacja, sączenie) i technik analitycznych (TLC, 1H NMR, IR , MS). Sprawdzian wiedzy z toku jakościowej analizy organicznej.

30

C8Analiza jakościowa próbki nieznanego związku organicznego- cieczy. Synteza pochodnej, zastosowanie poznanych technik laboratoryjnych (krystalizacja, sączenie) i technik analitycznych (TLC, 1H NMR, IR , MS).

30


15. Metody kształcenia15.1. Wykład Wykład informacyjny, wykład problemowy, dyskusja15.2. Zajęcia seminaryjne

Metoda tekstu przewodniego, dyskusja, wykład problemowy, giełda pomysłów, seminarium


Pokaz, ćwiczenia przedmiotowe



01 Sprawdzian pisemny i ustny, sprawozdanie 60% poprawności02 Sprawdzian pisemny 60% poprawności03 Sprawdzian pisemny 60% poprawności04 Sprawdzian pisemny i ustny, sprawozdanie 60% poprawności05 Sprawdzian pisemny i ustny, sprawozdanie 60% poprawności06 Sprawdzian pisemny i ustny 60% poprawności07 Sprawdzian pisemny 60% poprawności08 Sprawdzian pisemny i ustny, sprawozdanie 60% poprawności

09 Sprawdzian ustny i praktyczny, sprawozdanie 60% poprawności17. Obciążenie pracą studentaForma aktywności Przeciętna liczba godzin na zrealizowanie aktywności


udział w wykładach 60udział w zajęciach seminaryjnych 30udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 120udział w konsultacjach 30udział w egzaminie 2łącznie 242


przygotowanie do zajęć seminaryjnych 20przygotowanie do kolokwiów z zajęć seminaryjnych 30przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych 20przygotowanie do kolokwiów z ćwiczeń laboratoryjnych 30przygotowanie do egzaminu 80łącznie 180




1. J. Mc Murry, Chemia organiczna, tom 1-5, PWN, Warszawa, 2007.

2. H. Hart, L. E. Craine, D. J. Hart, Chemia organiczna, PZWL, Warszawa, 1999.3. P. Mastalerz, Chemia organiczna, Wyd. Chemiczne, Wrocław, 2002.4. Skrypt pod red. Krystiana Pluty i Stanisława Boryczki, "Zadania seminaryjne z chemii

organicznej". SUM., Katowice, 2012.5. W. Zieliński, A. Rajca, „Metody Spektroskopowe i ich zastosowanie do identyfikacji związków

organicznych”, WNT, Warszawa, 2000.6. Skrypt pod red. A. Maślankiewicza i K. Pluty, “Ćwiczenia laboratoryne z chemii organicznej”. Cz.I-

A. Techniki laboratoryjne i organizacja pracy w laboratorium. Śl.A.M., Katowice, 1991.7. Skrypt pod red. A. Maślankiewicza i K. Pluty, “Ćwiczenia laboratoryjne z chemii organicznej”, Cz.

I-B. Przepisy preparatywne, Śl.A.M., Katowice, 2000.8. Skrypt pod red. A. Maślankiewicza, “Ćwiczenia laboratoryjne z chemii organicznej”, Cz.II. Analiza

jakościowa związków organicznych. Śl.A.M., Katowice, 1991.

19.2. Uzupełniająca1. R. Morrison, R. Boyd, Chemia organiczna, tom 1-2, PWN, Warszawa, 2010.2. M. Sainsbury, Chemia związków heterocyklicznych, PWN, Warszawa, 2009.3. D.G. Morris, Stereochemia, PWN, Warszawa, 2008.

4th P.M. Dewick, Essential of Organic Chemistry. For Students of Pharmacy, Medicinal Chemistry and Biological Chemistry, John Wiley & Sons, Chichester, 2006.

5. A.I. Vogel, “Preparatyka organiczna”. WNT, Warszawa, 1984.

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup Seminaria – średnio 8 grup po 20 osób

Ćwiczenia laboratoryjne – średnio 16 grup po 10 osób20.2. Materiały do zajęć Skrypty, instrukcje do ćwiczeń

20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala wykładowa Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej ŚUM w KatowicachSale seminaryjne Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej ŚUM w Katowicach Sale laboratoryjne Katedry i Zakładu Chemii Organicznej Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej ŚUM w Katowicach

20.4. Miejsce i godzina konsultacji Pomieszczenia Katedry i Zakładu Chemii Organicznej Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej ŚUM w KatowicachIndywidualne godziny konsultacji poszczególnych pracowników Katedry i Zakładu Chemii Organicznej Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej ŚUM w Katowicach


Efekt Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5Efekt 01 Opanowanie mniej

niż 60% wiedzy i umiejętności

Opanowanie 60% wiedzy i umiejętności



Efekt 02 Opanowanie mniej niż 60% wiedzy i umiejętności




































4. Rok: II 5. Semestr: III6. Nazwa modułu/przedmiotu: Immunologia7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Immunologii i Serologii9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Prof. dr hab. n. med. Zdzisława Kondera-Anasz, [email protected]. Cel kształcenia: Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi budowy i funkcji układu odpornościowego. Poznanie procesów zachodzących w układzie odpornościowym w warunkach fizjologicznych. Ponadto poznanie procesów patologicznych, które towarzyszą chorobom zakaźnym, nowotworowym, niedoborom odporności, chorobom alergicznym czy sprzyjają powstawaniu chorób autoimmunologicznych. Zwraca się także uwagę na podstawy immunologii transplantacyjnej oraz immunoprofilaktykę i immunoterapię.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji: Umiejętność posługiwania się podstawowym sprzętem laboratoryjnym; znajomość podstawowych pojęć dotyczących budowy układu odpornościowego12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01

zna budowę i funkcje układu odpornościowego

A.W1A.W4A.W5A.W13D.U17

02

potrafi wymienić, scharakteryzować i opisać dojrzewanie i funkcje komórek układu odpornościowego

A.W1A.W4A.W5A.W13D.U17

03

zna procesy zachodzące w układzie odpornościowym w warunkach fzzjologicznych i patologicznych

A.W1A.W4A.W5A.W7A.W8A.W13D.U17

04 dobiera i wykonuje testy wykorzystywane do jakościowego oznaczania antygenów i przeciwciał

A.W1A.W4A.W6A.W7A.W8A.W13

A.W14A. U5A.U7A.U11A.U14D.U17

05

dobiera i wykonuje testy wykorzystywane do ilościowego oznaczania antygenów i przeciwciał (nefelometria, turbidymetria, testy immunoenzymatyczne ELISA)

A.W1A.W4A.W6A.W7A.W8A.W13A.W14A.U7A.U11A.U14D.U17

06

opisuje i bada wpływ środków terapeutycznych na funkcjonowanie układu odpornościowego

A.W1A.W4A.W6A.W7A.W8A.W13A.W14A.U7A.U11A.U14D.U17






01 x x02 x x03 x x04 x x05 x x06 x x



W1 Budowa i funkcje układu odpornościowego 1W2 Komórki biorące udział w reakcjach immunologicznych 1W3 Układ dopełniacza 1W4 Fagocytoza 1W5 Główny układ zgodności tkankowej (MHC) 1W6 Antygeny 1W7 Przeciwciała 1W8 Odpowiedź immunologiczna typu humoralnego 1W9 Mechanizm cytotoksyczności komórkowej 1

W10 Autoimmunizacja 1

W11 Mechanizmy reakcji nadwrażliwości 1W12 Immunologia nowotworów 1W13 Modulacja odpowiedzi immunologicznej 1W14 Leki - modulatory odpowiedzi immunologicznej 1W15 Immunostymulacja i immmunosupresja 1


C1 Wprowadzenie podstawowych pojęć i definicji z zakresu budowy i funkcji układu odpornościowego. 1

C2 Otrzymywanie surowic odpornościowych. Otrzymywanie i zastosowanie przeciwciał monoklonalnych. 1

C3 Metody wykorzystywane do jakościowego oznaczania antygenów i przeciwciał 2

C4 Metody wykorzystywane do ilościowego oznaczania antygenów i przeciwciał 2

C5 Izolacja komórek układu odpornościowego z materiału biologicznego 2C6 Ocena funkcji granulocytów i makrofagów 2C7 Ocena funkcji komórek układu odpornościowego In vitro 2C8 Immunologia transplantacyjna 2C9 Praktyczne zastosowanie immunomodulacji 1


15. Metody kształcenia15.1. Wykład Wykład informacyjny, uczenie się programowe, , praca z książką, pokaz

15.2. Ćwiczenia Wykład problemowy , prelekcja, uczenie się programowe, metody przypadków i sytuacyjne, metody praktyczne, pokaz



01 Zaliczenie ustne/sprawdzian pisemny od 60%02 Zaliczenie ustne/ sprawdzian pisemny od 60%03 Zaliczenie ustne/ sprawdzian pisemny od 60%04 Zaliczenie ustne/ sprawdzian pisemny od 60%05 Zaliczenie ustne/sprawdzian pisemny od 60%06 Zaliczenie ustne/sprawdzian pisemny od 60%



udział w wykładach 15udział w ćwiczeniach 15Obecność na teście zaliczeniowym 1konsultacje 1łącznie 32


przygotowanie do ćwiczeń 15przygotowanie do kolokwium z ćwiczeń 2przygotowanie do testu zaliczeniowego 10łącznie 27

Łącznie 59Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 218. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających 1

bezpośredniego udziału nauczycieli akademickichLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym 1


1. Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Stokłosa T.: Immunologia. PWN, Warszawa 2009.2. Kowalski M. (red.): Immunologia kliniczna. Mediton Oficyna Wydawnicza, Łódz, 2000.3. Lasek W.: Immunolgia.PWN, Warszawa 20054. Kątnik-Prastowska I.: Immunochemia w biologii medycznej: metody laboratoryjne. PWN,

Warszawa 2009.19.2. Uzupełniająca

1. Ptak W., Ptak M.: Podstawy Immunologii. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.

2. Male D., Brostoff J., Roth D.B., Roitt I. (red. wyd. pol. J. Żeromski): Immunologia, Elsevier Urban & Partner, Warszawa 2008.

3. Chapel H., Haeney M., Misbah S., Snowden M. (red. wyd. pol. G. Senatorski): Immunologia kliniczna. Czelej Lublin 2009

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 1020.2. Materiały do zajęć Instrukcje do ćwiczeń20.3. Miejsce odbywania się zajęć Katedra i Zakład Immunologii i Serologii Raciborska 15 40-074

Katowice20.4. Miejsce i godzina konsultacji Katedra i Zakład Immunologii i Serologii Raciborska 15 40-074

Katowice20.5. Inne


Efekt Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5

Efekt 01 poniżej 59%wymaganej wiedzy

60 – 76%wymaganej wiedzy
























dobry”



1. Kierunek studiów: Farmacja 2. Poziom kształcenia: studia jednolite magisterskie3. Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne

4. Rok: II 5. Semestr: III6. Nazwa modułu/przedmiotu: Patofizjologia7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Patologii9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. n. med. Barbara Stawiarska-Pięta, [email protected]. Cel kształcenia: C1 - zapoznanie z podstawami patofizjologii C2- zapoznanie z mechanizmami rozwoju zaburzeń czynnościowych występujących w czasie chorobyC3 - zapoznanie z etiologią i patogenezą chorób 11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:- znajomość podstaw anatomii i fizjologii człowieka- znajomość budowy histologicznej tkanek i narządów- umiejętność wykorzystania źródeł informacji do samodzielnego i twórczego rozwiązywania problemów12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna podstawowe zależności pomiędzy budową i funkcją organizmu w warunkach choroby

A.W4

02 Zna podstawy patofizjologii komórki i układów organizmu ludzkiego A.W703 Objaśnia mechanizmy rozwoju nowotworów A.W804 Rozumie i opisuje mechanizmy rozwoju zaburzeń czynnościowych,

prawidłowo interpretuje patofizjologiczne podłoże choróbA.U7

05 Stosuje zdobytą wiedzę do analizy i oceny procesów patologicznych A.U813. Formy zajęć w odniesieniu do efektów kształcenia





01 X X X02 X X X03 X X X04 X X X05 x X X



W1Histopatologia - badania pośmiertne i zażyciowe, cytodiagnostyka, mikroskopia elektronowa, histochemia. Patofizjologia – hodowle komórkowe, badania eksperymentalne.

2

W2 Patofizjologia zaburzeń w krążeniu. Krwotoki, wady serca, przekrwienie. 2

W3 Patofizjologia zaburzeń w krążeniu. Niewydolność 2

krążenia. Niedokrwienie, obrzęk, wstrząs.

W4 Patomechanizm i następstwa wybranych zaburzeń w krążeniu. Skrzep i zakrzep. Zator. Zawał. Skazy krwotoczne. 2

W5 Patomechanizm miażdżycy. Czynniki ryzyka, następstwa, prewencja 2

W6 Patomechanizm zmian wstecznych. Zaniki i zwyrodnienia - przyczyny, rodzaje i znaczenie kliniczne. 2

W7 Patomechanizmy cukrzycy. Rodzaje, przyczyny powstawania i objawy. 2

W8 Martwice: podział i przyczyny powstawania. Patomechanizmy prowadzące do śmierci komórki. 2

W9 Zmiany postępowe. Przerost i rozrost. Regeneracja i naprawa. Mechanizmy gojenia się ran. Czynniki wpływające na gojenie się ran. 2

W10 Nieprawidłowości różnicowania i dojrzewania tkanek. Transformacja nowotworowa. 2

W11Nowotwory. Kancerogeneza. Patomechanizm choroby nowotworowej. Czynniki ryzyka. Patomorfologia ogólna nowotworów. Pojęcie i typy złośliwości.

2

W12Podział ogólny nowotworów. Charakterystyka morfologiczna i biologiczna nowotworów łagodnych i złośliwch. Patomorfologia wybranych nowotworów nabłonkowych i nie nabłonkowych.

2

W13 Immunopatologia chorób nowotworowych. Rak przedinwazyjny i inwazyjny. Stany przedrakowe. 2

W14Patofizjologia zapaleń. Podziały zapaleń i ich charakterystyka, przyczyny oraz diagnostyka patomorfologiczna. Objawy miejscowe i ogólne zapaleń

2

W15 Biochemiczne mediatory zapalenia. Immunopatologia zapaleń. Choroby alergiczne i zapalenia z autoagresji. 2

Łącznie 3014.2. Forma zajęć: ćwiczenia Liczba

godzinC1 Prezentacja technik stosowanych w histopatologii. 1C2 Obrazy mikroskopowe: mózg (cerebrum), wątroba (hepar). 1C3 Obrazy mikroskopowe: płuco (pulmo), nerka (ren) 1

C4 Obrazy mikroskopowe: przekrwienie wątroby (venostasis hepatis), ognisko krwotoczne (focus haemorrhagicus) 1

C5Obrazy mikroskopowe: zakrzep zatykający w tętnicy (thrombus obturatorius arteriae), zakrzep przyścienny w komorze serca (thrombus parietalis)

1

C6 Obrazy mikroskopowe: zawał mięśnia sercowego (infarctus myocardii), stwardnienie tętnic podudzia arteriosclerosis arteriae) 1

C7Obrazy mikroskopowe: martwica skrzepowa (necrosis coagulativa) - serowacenie (caseificatio), martwica rozpływna (necrosis colliquativa)- wrzód żołądka (ulus ventriculi)

1

C8 Obrazy mikroskopowe: ziarninowanie (granulatio), rozrost tarczycy /wole miąższowe/ (struma parenchymatosa) 1

C9 Preparaty mikroskopowe: brodawczak (papilloma), gruczolak (adenoma, 1

C10 Preparaty mikroskopowe: włókniako-gruczolak (fibroadenoma), rak sutka (carcinoma mammae) 1

C11 Preparaty mikroskopowe: rak płaskonabłonkowy przedinwazyjny szyjki macicy (carcinoma planoepitheliale praeinvasivum colli uteri), rak płaskonabłonkowy inwazyjny szyjki macicy (carcinoma planoepitheliale

1

invasivum colli uteri)

C12Preparaty mikroskopowe: rak płaskonabłonkowy rogowaciejący skóry (carcinoma planoepitheliale keratodes cutis), rak podstawnokomórkowy skóry (carcinoma basocellulare)

1

C13 Preparaty mikroskopowe: rak gruczołowy (adenocarcinoma), czerniak złośliwy skóry (melanoma malignum) 1

C14Preparaty mikroskopowe: Obrazy mikroskopowe: odoskrzelowe zapalenie płuc (bronchopneumonia), zapalenie odmiedniczkowe nerek (pyelonephritis chronica)

1

C15 Repetytorium z preparatów mikroskopowych 1Łącznie 15

14.2. Forma zajęć: seminaria Liczba godzin

S1Zapoznanie z regulaminem katedry i Zakładu Patologii. Omówienie technik histopatologicznych. Omówienie typów tkanek 2

S2 Przypomnienie podstaw histofizjologii: serce, mózg, wątroba 2

S3 Przypomnienie podstaw histofizjologii: płuco, nerka, tarczyca, węzeł chłonny 2

S4Charakterystyka krwotoku, przekrwienia (definicje, podział, przyczyny, objawy). Patofizjologia przekrwienia wątroby i krwotoków mózgu. Charakterystyka obrazów mikroskopowych omawianych zmian.

2

S5Charakterystyka zakrzepicy. Patofizjologia zakrzepów – przyczyny powstawania, rodzaje i następstwa zakrzepicy. Charakterystyka obrazów mikroskopowych omawianych zmian.

2

S6 Charakterystyka zawału mięśnia sercowego i miażdżycy tętnic. Charakterystyka obrazów mikroskopowych omawianych zmian. 2

S7Wprowadzenie do zmian martwiczych. Charakterystyka martwic – definicja, podział, przyczyny, objawy oraz obrazy makroskopowe. Omówienie martwicy skrzepowej i charakterystyka wrzodów żołądka.

2

S8Wprowadzenie do zmian postępowych. Omówienie sposobów gojenia się ran. Przedstawienie przyczyn i następstw rozrostu tarczycy. Charakterystyka obrazów mikroskopowych omawianych zmian.

2

S9Charakterystyka nowotworów, podziały, przyczyny powstawania. Charakterystyka ze względu na cechy biologiczne. Charakterystyka obrazów mikroskopowych omawianych zmian.

2

S10 Patologia sutka. Charakterystyka i objawy nowotworów łagodnych i raków. Charakterystyka obrazów mikroskopowych omawianych zmian. 2

S11 Patologia szyjki macicy. Charakterystyka raka szyjki macicy. Charakterystyka obrazów mikroskopowych omawianych zmian. 2

S12 Charakterystyka raków skóry – czynniki ryzyka, stany przedrakowe skóry. Obrazy makroskopowe omawianych zmian. 2

S13 Charakterystyka raka jelita oraz czerniaka. Podział i występowanie. Obrazy makroskopowe omawianych zmian. 2

S14Charakterystyka zapaleń. Podział ze względu na zmiany w ognisku zapalnym. Charakterystyka najczęściej występujących zapaleń płuc. Obrazy makroskopowe omawianych zmian.

2

S15 Repetytorium z patofizjologii. 2Łącznie 30Łączna liczba godzin z przedmiotu 75


15.1. Wykłady Wykłady analityczne, syntetyczne, prezentacje multimedialne 15.2. Ćwiczenia Ćwiczenia praktyczne w oparciu o preparaty mikroskopowe15.3. Seminaria Prezentacje multimedialne



01 Sprawdzian pisemny z pytaniami otwartymi 60%02 Sprawdzian pisemny z pytaniami otwartymi 60%03 Sprawdzian pisemny z pytaniami otwartymi 60%04 Sprawdzian pisemny z pytaniami otwartymi 60%05 Sprawdzian praktyczny (egzamin praktyczny) 75%



Udział w wykładach 15 x 2h = 30hUdział w ćwiczeniach 15 x 1h= 15hUdział w seminariach 15 x 2h=30hObecność na sprawdzianie pisemnym 1 x 2h=2hObecność na egzaminie praktycznym 1 x 1h= 1hObecność na egzaminie teoretycznym 1 x 1h= 1hKonsultacje 1 x 1h= 1hłącznie 80h


Przygotowanie do ćwiczeń 15 x 1h = 15hPrzygotowanie do seminariów 15 x 1h = 15hPrzygotowanie do końcowego sprawdzianu pisemnego z seminariów 1x4h= 4h

Przygotowanie do egzaminu praktycznego 1 x 10h= 10hPrzygotowanie do egzaminu teoretycznego 1 x 20h= 20hłącznie 64h




1. Wieczorek M. Histopatologia ogólna i podstawy cytodiagnostyki SUM. Katowice 2011. Skrypt. Księgarnia Internetowa

2. Guzek J. W. Patofizjologia człowieka w zarysie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 20083. Maśliński S, Ryżewski J. Patofizjologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 20024. Kruś S, Skrzypek-Fakhoury E. Patomorfologia kliniczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007

19.2. Uzupełniająca1. Kumar V, Cotran R.S, Robbins S.L. Patologia Robbinsa. Elsevier Urban & Partner. Red. wyd. pol. Włodzimierz T. Olszewski. Wrocław 2005

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup Grupy ćwiczeniowe i seminaryjne -20 osobowe 20.2. Materiały do zajęć Mikroskopy, preparaty mikroskopowe, eksponaty

makroskopowe

http://www.medbook.com.pl/medhome/product.php?pline=1&code=5074

http://www.medbook.com.pl/medhome/product.php?pline=1&code=1501

20.3. Miejsce odbywania się zajęć Katedra i Zakład Patologii20.4. Miejsce i godzina konsultacji Katedra i Zakład Patologii20.5. Inne Atlasy, plakaty


Efekt 01 Nie zna zależności pomiędzy budową i funkcją organizmu w warunkach choroby

Zna podstawowe zależności pomiędzy budową i funkcją organizmu w warunkach choroby na poziomie podstawowym

Zna dobrze podstawowe zależności pomiędzy budową i funkcją organizmu w warunkach choroby

Zna bardzo dobrze podstawowe zależności pomiędzy budową i funkcją organizmu w warunkach choroby

Efekt 02 Nie zna podstaw patofizjologii komórek i układów organizmu ludzkiego

Zna podstawy patofizjologii komórek i układów organizmu ludzkiego

Zna dobrze podstawy patofizjologii komórek i układów organizmu ludzkiego

Zna bardzo dobrze podstawy patofizjologii komórek i układów organizmu ludzkiego

Efekt 03 Nie zna podstawowych zależności pomiędzy budową i funkcją organizmu w warunkach choroby

Zna ogólnie podstawowe zależności pomiędzy budową i funkcją organizmu w warunkach choroby

Zna dobrze podstawowe zależności pomiędzy budową i funkcją organizmu w warunkach choroby

Zna bardzo dobrze podstawowe zależności pomiędzy budową i funkcją organizmu w warunkach choroby

Efekt 04 Nie rozumie i nie potrafi opisać mechanizmów rozwoju zaburzeń czynnościowych w ustroju. Nie potrafi prawidłowo zinterpretować patofizjologicznego podłoża chorób

Zna podstawoweMechanizmy rozwoju zaburzeń czynnościowych w ustroju. Potrafi ogólnie zinterpretować patofizjologiczne podłoże chorób

Dobrze rozumie i opisuje mechanizmy rozwoju zaburzeń czynnościowych, poprawnie interpretuje patofizjologiczne podłoże chorób

Bardzo jasno opisuje mechanizmy rozwoju zaburzeń czynnościowych, Prawidłowo interpretuje patofizjologiczne podłoże chorób

Efekt 05 Nie posiada stosownej wiedzy do analizy i oceny procesów patologicznych

Posiada bardzo ogólną wiedzę i potrafi ją wykorzystać do analizy oceny procesów patologicznych

Dobrze stosuje zdobytą wiedzę w analizie oceny procesów patologicznych

Potrafi bardzo dobrze wykorzystać zdobytą wiedzę do analizy i oceny procesów patologicznych


dobry”




4. Rok: II 5. Semestr: III6. Nazwa modułu/przedmiotu: Psychologia i socjologia7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra Filozofii i Nauk Humanistycznych, Zakład Psychologii; ul. Medyków 12, 40-752 Katowice, tel. 32/2088642, 32/2088645, e-mail: [email protected]. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): dr n. hum. Monika Bąk-Sosnowska, e-mail: [email protected]. Cel kształcenia: Nabycie przez studentów podstawowej wiedzy z zakresu psychologii ogólnej, społecznej oraz zdrowia, przydatnej w kontakcie z pacjentem/klientem oraz pracownikami ochony zdrowia

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:brak12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Wyjaśnia psychospołeczne mechanizmy funkcjonowania człowieka A.W28.02 Wymienia zasady efektywnej komunikacji interpersonalnej A.W29.03 Zna psychospołeczne mechanizmy i reguły rządzące grupami

społecznymiA.W30.

04 Rozumie psychospołeczne uwarunkowania i konsekwencje choroby i niepełnosprawności

A.W31.

05 Wymienia i opisuje rodzaje pomocy psychologicznej A.W32.06 Potrafi zaplanować działania pomocowe dla osoby chorej A.U22.07 Potrafi wykorzystać wiedzę psychologiczną w relacjach społecznych A.U22.08 Posiada umiejętność współpracy z innymi na rzecz działań pomocowych A.K3.






01 x02 x03 x04 x05 x06 x07 x08 x



W1 Przedmiot i zadania psychologii. Definicja pojęć: procesy poznawcze, emocjonalne, motywacyjne, potrzeby, osobowość, relacje społeczne. 3

W2 Interakcje społeczne, spostrzeganie i ocenianie innych. 2W3 Procesy grupowe – normy, zasady, proces, role społeczne. 2W4 Zasady nawiązywania kontaktu i skutecznej komunikacji. Rodzaje i

następstwa błędów jatrogennych. 2

W5 Psychologiczne uwarunkowania zdrowia i choroby. Model biomedyczny i biopsychospołeczny. 2

W6 Reakcje na chorobę i mechanizmy obronne. Problemy psychologiczne przewlekle chorych i umierających. 2

W7 Rola wsparcia społecznego. Postawy i działania pomocowe. 2



15.1. Wykład Wykład informacyjny, problemowy, konwersatoryjny, wyjaśnianie, opisy przypadków



01 Sprawdzian pisemny – testowy 70%02 Sprawdzian pisemny - testowy 70%03 Sprawdzian pisemny – testowy 70%04 Sprawdzian pisemny – testowy 70%05 Sprawdzian pisemny – testowy 70%06 Sprawdzian pisemny – opisowy 70%07 Sprawdzian pisemny – opisowy 70%08 Samoocena 70%



udział w wykładach 15udział w …udział w …udział w ……łącznie 15


przygotowanie do zaliczenia 10……………łącznie





1. Trzcieniecka-Green (red.). Psychologia. Podręcznik dla studentów kierunków medycznych (2006). Kraków: Universitas.

2. Aronson E., Wilson T., Akert R. (1997). Psychologia społeczna. Serce i umysł. Poznań: Zysk i S-ka.19.2. Uzupełniająca

1. Mayerscough, Ford (2001). Jak rozmawiać z pacjentem. Gdańsk: GWP.2. Salmon P., Psychologia w medycynie-wspomaga współpracę z pacjentem i proces leczenia. GWP,

Gdańsk 20023. Berne E. W co grają ludzie: psychologia stosunków międzyludzkich. PWN, Warszawa 2007

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup wg planu sporządzonego przez Dziekanat20.2. Materiały do zajęć prezentacje multimedialne przygotowane przez prowadzącego20.3. Miejsce odbywania się zajęć wg planu zajęć sporządzonego przez Dziekanat20.4. Miejsce i godzina konsultacji podawane na pierwszym spotkaniu20.5. Inne


01 Nie wyjaśnia psychospołecznych mechanizmów funkcjonowania człowieka

Wyjaśnia w stopniu podstawowym psychospołeczne mechanizmy funkcjonowania człowieka

Wyjaśnia w stopniu zadowalającym psychospołeczne mechanizmy funkcjonowania człowieka

Wyjaśnia w sposób wyczerpujący psychospołeczne mechanizmy funkcjonowania człowieka

02 Nie wymienia zasad efektywnej komunikacji interpersonalnej

Wymienia w stopniu podstawowym zasady efektywnej komunikacji interpersonalnej

Wymienia w stopniu zadowalającym zasady efektywnej komunikacji interpersonalnej

Wymienia w sposób wyczerpujący zasady efektywnej komunikacji interpersonalnej

03 Nie zna psychospołecznych mechanizmów i reguł rządzących grupami społecznymi

Zna w stopniu podstawowym psychospołeczne mechanizmy i reguły rządzące grupami społecznymi

Zna w stopniu zadowalającym psychospołeczne mechanizmy i reguły rządzące grupami społecznymi

Zna w sposób wyczerpujący psychospołeczne mechanizmy i reguły rządzące grupami społecznymi

04 Nie rozumie psychospołecznych uwarunkowań i konsekwencji choroby i niepełnosprawności

Rozumie w stopniu podstawowym psychospołeczne uwarunkowania i konsekwencje choroby i niepełnosprawności

Rozumie w stopniu zadowalającym psychospołeczne uwarunkowania i konsekwencje choroby i niepełnosprawności

Rozumie w sposób wyczerpujący psychospołeczne uwarunkowania i konsekwencje choroby i niepełnosprawności

05 Nie wymienia i nie opisuje rodzajów pomocy

Wymienia i opisuje w stopniu podstawowym

Wymienia i opisuje w stopniu zadowalającym

Wymienia i opisuje w sposób wyczerpujący

psychologicznej rodzaje pomocy psychologicznej

rodzaje pomocy psychologicznej

rodzaje pomocy psychologicznej

06 Nie potrafi zaplanować działań pomocowych dla osoby chorej

Potrafi zaplanować w stopniu podstawowym działania pomocowe dla osoby chorej

Potrafi zaplanować w stopniu zadowalającym działania pomocowe dla osoby chorej

Potrafi bardzo dobrze zaplanować działania pomocowe dla osoby chorej

07 Nie potrafi wykorzystać wiedzy psychologicznej w relacjach społecznych

Potrafi wykorzystać w stopniu podstawowym wiedzę psychologiczną w relacjach społecznych

Potrafi wykorzystać w stopniu zadowalającym wiedzę psychologiczną w relacjach społecznych

Potrafi bardzo dobrze wykorzystać wiedzę psychologiczną w relacjach społecznych

08 Nie posiada umiejętności współpracy z innymi na rzecz działań pomocowych

Posiada w stopniu podstawowym umiejętność współpracy z innymi na rzecz działań pomocowych

Posiada w stopniu zadowalającym umiejętność współpracy z innymi na rzecz działań pomocowych

Posiada bardzo dobrą umiejętność współpracy z innymi na rzecz działań pomocowych


dobry”



1. Kierunek studiów: farmacja 2. Poziom kształcenia: jednolite studia magisterskie3. Forma studiów:

4. Rok: II 5. Semestr: III6. Nazwa modułu/przedmiotu: Pływanie rekreacyjne7. Status modułu/przedmiotu: do wyboru8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Wydział Nauk o Zdrowiu, Zakład Adaptowanej Aktywności Fizycznej i Sportu

9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): dr hab. nauk o zdrowiu RYSZARD PLINTA, e-mail: [email protected]. Cel kształcenia: Nauka i doskonalenie podstawowych stylów pływackich. Zapoznanie z możliwościami relaksu oraz kształtowania postaw prozdrowotnych w wodzie. Nauka bezpiecznych zachowań w wodzie oraz elementów ratownictwa.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Podstawowa znajomość budowy ciała i funkcjonowania układów czynnościowych. 12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Potrafi określić środowiskowe uwarunkowania stanu zdrowia, oraz zdefiniować działania profilaktyczne. Ma świadomość potrzeby posiadania umiejętności pływackich.

A.W8A.U1A.K2

02 Rozumie zależność pomiędzy stylem życia a kondycją układu ruchowego.

A.W31A.U7A.K2


04 Posiada umiejętność pływania. Potrafi bezpiecznie zachować się w środowisku wodnym.

A.W4A.U5






01 x02 x03 x04 x


14.3. Forma zajęć: …

C1 Przepisy BHP na obiektach sportowych. Regulamin zajęć na pływalni. 2

C2 Ocena umiejętności pływackich. 2

C3 Gry i zabawy oswajające z wodą. 2

C4 Nauka utrzymywania się na wodzie na grzbiecie. 2

C5Nauka i doskonalenie pracy NN na grzbiecie

2

C6 Nauka i doskonalenie pracy RR na grzbiecie

2

C7Nauka i doskonalenie pracy NN do żabki

2

C8Nauka i doskonalenie pracy RR do żabki

2

C9 Pływanie całym stylem grzbietowym 2

C10Koordynacja pracy RR i NN w stylu klasycznym

2

C11Pływanie z deską. Nauka pracy NN do kraula

2

C12 Nauka oddychania i pracy RR do kraula 2

C13 Doskonalenie poznanych stylów pływackich 2

C14 Elementy aqua aerobiku i zabawy w wodzie 2

C15 Test. Zaliczenie 2

Łącznie 30


Ćwiczenie 1 Wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnej

Ćwiczenie 2- 14 Krótkie prelekcje, pokaz, ćwiczenia właściwe.




01 Sprawdzian pisemny 50 % prawidłowych odpowiedzi



04 Sprawdzian praktyczny – wykonanie zadań związanych z nauką pływania stylem grzbietowym, kraulem i żabką.


17. Obciążenie pracą studentaForma aktywności Forma aktywności


Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:Udział w ćwiczeniach 30 godzin

łącznie 30 godzinSamodzielna praca studenta


Łącznie 34 godzinySumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 1 ECTS18. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 1



1. K. Pietrusik. Pływanie , nauczanie i doskonalenie. Oraz wybrane elementy aquafitness. TKKF, Warszawa 20052. Bator, T. Kasperczyk, Trening zdrowotny z elementami fizjoterapii, AWF , Kraków 2000.

19.2. Literatura uzupełniająca1. K. Pietrusik, Aquafitness, TKKF Warszawa 20092. Gablankowski, Streching w szkole, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994 r.3. Aerobik czy fitness, E. Kubiak, DDK Edition, Poznań 2002

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 20 osób20.2. Materiały do zajęć Przybory do ćwiczeń w wodzie ( deski, makarony20.3. Miejsce odbywania się zajęć

Basen ul. Legionów

20.4. Miejsce i godzina konsultacji20.5. Inne Liczebność grup nie większa niż 15 osób,





4. Rok: II 5. Semestr: III6. Nazwa modułu/przedmiotu: Nowoczesne formy fitness7. Status modułu/przedmiotu: do wyboru8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Wydział Nauk o Zdrowiu, Zakład Adaptowanej Aktywności Fizycznej i Sportu

9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): dr hab. nauk o zdrowiu RYSZARD PLINTA, e-mail: [email protected]. Cel kształcenia: Zapoznanie z techniką nowoczesnych form fitness ( pilates,step,fitball, ćwiczenia sensomotoryczne) oraz możliwościami wykorzystania ich do celów prozdrowotnych. Nabycie umiejetności samooceny w zakresie okreslenia poziomu wydolności i sprawności oraz doboru odpowiednich form ruchu w celach profilaktycznych.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Podstawowa znajomość budowy ciała i funkcjonowania układów czynnościowych.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Potrafi zastosować odpowiednią formę ruchu w zależności od celu, jaki chce osiągnąć w kształtowaniu sylwetki (spalanie tkanki tłuszczowej, rozbudowa mięśni),

A.W4A.U6A.K2

02 Rozumie zależność pomiędzy stylem życia a zdrowiem i chorobą ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia aktywności fizycznej w profilaktyce zdrowia.

A.W31A.U7A.K2







01 x02 x03 x

14. Treści programowe14.3. Forma zajęć: …

C1Przepisy BHP na obiektach sportowych. Podstawowe pojęcia związane z wellness i fitness. 2

C2Pomiar sprawności fizycznej i wydolności oddechowej za pomocą step testu i spirometrii. 2

C3 Test sprawnościowy Denisiuka. 2

C4 Pilates. Zasady, cele, historia. 2

C5 Ćwiczenia środka – nauka właściwego napinania mięśni 2

C6 Rola oddechu w Pilatesie. Nauka właściwego oddychania. 2

C7 Ćwiczenia z piłkami rehabilitacyjnymi – zastosowanie piłek w fitnessie 2

C8 Ćwiczenia z małymi piłkami i aerostepami. Podstawowe zasady 2

C9 Sensoryka, propriorecepcja – zastosowanie w nowoczesnym fitnessie. 2

C10 Step – możliwości wykorzystania w różnych celach. 2

C11Step. Zasady ćwiczenia na stepie. Kroki bazowe i krótkie układy choreograficzne. 2

C12 Spalanie tkanki tłuszczowej i ćwiczenia siłowe na stepie. 2

C13 Muzyczne formy fitness – salsa, afro aerobik i inne formy taneczne. 2

C14 Ćwiczenia sensomotoryczne z przyborami ( flexibar, aerodyski) 2

C15 Zaliczenie 2

Łącznie 30

Łączna liczba godzin z przedmiotu 3015. Metody kształcenia Ćwiczenie 1 Wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnejĆwiczenie 2- 14 Prelekcja, pokaz, ćwiczenia właściwe






02 Sprawdzian pisemny w formie testu jednokrotnego wyboru 60 % prawidłowych odpowiedzi


17. Obciążenie pracą studentaForma aktywności Przeciętna liczba godzin na zrealizowanie aktywnościGodziny kontaktowe z nauczycielem Udział w ćwiczeniach 30

akademickim: łącznie 30 Samodzielna praca studenta

przygotowanie do ćwiczeń 4 łącznie 4

Łącznie 34 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 1 18. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 1



1. J. Orzech, Kształtowanie sylwetki ciała, Tarnów 1998.6. F. Delavier. Modelowanie sylwetki : atlas ćwiczeń dla kobiet, PZWL Warszawa 2008,7. T. Stefaniak, Atlas uniwersalnych ćwiczeń siłowych cz. I i II, Wrocław 2002.8. Bator, T. Kasperczyk, Trening zdrowotny z elementami fizjoterapii, AWF , Kraków 2000.

19.2. Uzupełniająca4. 1. Gablankowski, Streching w szkole, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994 r.5. Aerobik czy fitness, E. Kubiak, DDK Edition, Poznań 2002

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 20 osób20.2. Materiały do zajęć Przyrządy i przybory będące na wyposażeniu siłowni i sali

gimnastycznej, sprzęt audiowizualny20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala gimnastyczna, siłownia20.4. Miejsce i godzina konsultacji20.5. Inne Grupy maksymalnie 20 osobowe





4. Rok: II 5. Semestr: IV6. Nazwa modułu/przedmiotu: Biologia molekularna 7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Biologii Molekularnej9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Prof. dr hab. Urszula Mazurek10. Cel kształcenia: Opanowanie przez studenta wiedzy i umiejętności niezbędnych do zrozumienia mechanizmów działania leku na poziomie przepływu informacji genetycznej w komórkach prokariotycznych, eukariotycznych i w infekcjach wirusowych. Poznanie molekularnego wpływu leku na replikację, transkrypcję i translację, ze szczególnym zwróceniem uwagi na rekombinację i klonowanie DNA.Opanowanie przez studenta podstawowych metod biologii molekularnej stosowanych w biotechnologii leków, w diagnostyce laboratoryjnej, monitorowaniu skuteczności leczenia oraz terapii genowej.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Student posiada wiedzę i umiejętności z zakresu podstaw budowy i funkcji kwasów nukleinowych oraz przepływu informacji genetycznej: DNA>RNA>białko.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia




01 Posiada znajomość budowy i funkcji kwasów nukleinowych oraz białek. Zna molekularny wpływ leku na replikację, transkrypcję i translację, ze szczególnym zwróceniem uwagi na rekombinację i klonowanie DNA.

AW2, AW6, AW9, AW11,AW12, AW16, AU5

02 Wykazuje znajomość i zrozumienie podłoża molekularnego różnych procesów patologicznych z uwzględnieniem molekularnego mechanizmu działania leku

AW6, AW8, AW11, AW15, AU12,

03 Posiada umiejętność izolowania, amplifikacji, oceny jakościowej i ilościowej kwasów nukleinowych oraz posługiwania się współczesnymi technikami badania genomu

AW17, AU9, AU13

04 Potrafi wykorzystać techniki biologii molekularnej w biotechnologii farmaceutycznej, terapii genowej i diagnostyce laboratoryjnej

AW15,AW17, AU3, AU14

05 Opracowuje uzyskane wyniki, dokonuje niezbędnych obliczeń; prowadzi dziennik laboratoryjny i wykorzystuje nabytą wiedzę w celu optymalizacji i indywidualizacji terapii.

AW17, AU6, AU13,






01 X X02 X X03 X04 X X

05 X14. Treści programowe


W1 Genomika strukturalna i funkcjonalna w naukach farmaceutycznych. Struktura i funkcja DNA od A-Z. 1

W2 Replikacja DNA (inicjacja, elongacja i terminacja). Leki działające na poziomie replikacji DNA. 1

W3Mutageneza i polimorfizm genetyczny enzymów metabolizujących ksenobiotyki 1

W4 Łańcuchowa reakcja polimerazy (PCR) w medycynie i w farmacji. 1

W5 Rekombinacja i mechanizmy naprawy DNA. Molekularne podstawy regulacji cyklu komórkowego. 1

W6 Plejotropowa aktywność cytokin i hormonów. 1

W7 Transkryptomika. Mechanizmy regulacji transkrypcji w komórkach prokariotycznych. 1

W8 Eukariotyczne czynniki transkrypcyjne i regulacja transkrypcji. 1

W9 Modyfikacje potranskrypcyjne: alternatywne składanie eksonów, redagowanie RNA. 1

W10 Czynniki epigenetyczne w regulacji ekspresji genów. 1W11 Leki działające na poziomie transkrypcji. 1W12 Proteomika Synteza i obróbka proteomu. 1W13 Mechanizmy regulacji translacji, modyfikacje potranslacyjne białek. 1W14 Ksenobiotyki w regulacji aktywności translacyjnej. 1W15 Perspektywy biologii molekularnej w medycynie i farmacji. 1


C1Zasady pracy w pracowni biologii molekularnej. Prezentacja pracowni i aparatury stosowanej w analizie kwasów nukleinowych zlokalizowanych w Katedrze i Zakładzie Biologii Molekularnej.

2

C2Planowanie założeń i przebiegu kolejnych etapów analizy molekularnej w wykrywaniu retrowirusów endogennych. Ekstrakcja DNA i RNA z materiału biologicznego.

2

C3 Ilościowa i jakościowa ocena uzyskanych ekstraktów DNA i RNA z uwzględnieniem problemu kontaminacji. 2

C4Zasady projektowania reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR). Detekcja retrowirusów endogennych techniką QPCR i QRT-PCR w czasie rzeczywistym

2

C5Ocena specyficzności reakcji PCR i RT-PCR techniką elektroforezy w żelu poliakrylamidowym oraz na podstawie analizy krzywej temperatury topnienia amplimerów. Interpretacja otrzymanych wyników.

2

C6 Technika mikromacierzy oligonukleotydowych - zastosowanie w naukach farmaceutycznych (przykładyanaliz i interpretacja wyników). 2

C7 Sekwencjonowanie kwasów nukleinowych z zastosowaniem analizatorów sekwencji kapilarnych i płytowych 2

C8Translacja sekwencji nukleotydowej mRNA na sekwencję aminokwaskową białka z wykorzystaniem narzędzi bioinformatycznych. 1

Łącznie 15

Łączna liczba godzin z przedmiotu 3015. Metody kształcenia15.1. Wykład Wykłady informacyjne, wykłady problemowe

15.2. Ćwiczenia Ćwiczenia laboratoryjne, dyskusja dydaktyczna, ćwiczenia z użyciem komputera


kształcenia Sposoby weryfikacji Forma zaliczenia

01 Zadania zamknięte Test zaliczeniowy02 Zadania zamknięte Test zaliczeniowy03 Przeprowadzenie badań Sprawozdanie04 Zadania otwarte

Przygotowanie projektuTest zaliczeniowy Sprawozdanie

05 Przeprowadzenie badań Sprawozdanie17. Obciążenie pracą studentaForma aktywności Przeciętna liczba godzin na zrealizowanie aktywności


udział w wykładach 15x1h=15hudział w ćwiczeniach 15x1h=15h…łącznie 30


przygotowanie do ćwiczeń 20przygotowanie do egzaminu 5…łącznie 25



19. Literatura19.1. Podstawowa1. Brown T. A. Genomy. PWN, Warszawa 2009.2. Węgleński P (red) Genetyka molekularna. PWN, Warszawa, 2007.3. Słomski R. (red) Analiza DNA teoria i praktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Poznań 2008.19.2. Uzupełniająca

1. Mackiewicz P., Zakrzewska-Czerwińska J., Cebrat S. Genomika – dziedzina wiedzy XXI wieku. Biotechnologia 2005, 3 (70) 7–21. 2. Bębenek A. Mechanizmy wierności replikacji DNA. Postępy Biochemii 2008, 54 (1) 43-56.3. Bukowiecka-Matusiak P.M., Wodniak L. A. Struktura DNA od A_Z-biologiczne implikacje różnorodności strukturalnej DNA. Postępy Biochemii 2006, (52) 3 229-238.4. Raczyńska K. D., Augustyniak H. Degradacja nieprawidłowych transkryptów w komórkach eukariotycznych i prokariotycznych. Postępy Biologii Komórki 2007, 34 (2) 299-317.5. Paluszczak J., Baer-Dubowska W. Zjawiska epigenetyczne w patogenezie nowotworów. Nowe możliwości profilaktyki i terapii? Postępy Biochemii 2005, 51 (3) 244-250.6. Szaflarski W., Sujka P., Nowicki M., Zabel M., Produkcja białek w systemach ekspresji pozakomórkowej. Biotechnologia 2009, 1(84) 86 – 98.20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie

20.1. Liczebność grup Do 10 osób20.2. Materiały do zajęć Instrukcje do ćwiczeń, zagadnienia do przygotowania na

ćwiczenia20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sosnowiec, ul. Kasztanowa 3 (wykłady), ul. Narcyzów

1(ćwiczenia)20.4. Miejsce i godzina konsultacji Sosnowiec, ul. Narcyzów 1(ćwiczenia) – zgodnie z

harmonogramem dostępnym na stronie Katedry i Zakładu Biologii Molekularnej

20.5. InneEfekt Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5

Efekt 01 Nie posiada znajomości budowy i funkcji kwasów nukleinowych oraz białek. Nie zna molekularny wpływ leku na replikację, transkrypcję i translację, Nie zna mechanizmu rekombinacji i klonowania DNA (poniżej 70% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym).

Posiada znajomość budowy i funkcji kwasów nukleinowych oraz białek. W stopniu podstawowym zna molekularny wpływ leku na replikację, transkrypcję i translację, Nie zna mechanizmu rekombinacji i klonowania DNA (powyżej 70% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym)

Posiada znajomość budowy i funkcji kwasów nukleinowych oraz białek. Zna molekularny wpływ leku na replikację, transkrypcję i translację, W stopniu podstawowym zna mechanizm rekombinacji i klonowania DNA (powyżej 80% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym)

Posiada znajomość budowy i funkcji kwasów nukleinowych oraz białek. Zna molekularny wpływ leku na replikację, transkrypcję i translację, Zna mechanizm rekombinacji i klonowania DNA (powyżej 90% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym)

Efekt 02 Nie wykazuje znajomości podłoża molekularnego różnych procesów patologicznych z uwzględnieniem molekularnego mechanizmu działania leku (poniżej 70% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym).

Wykazuje znajomość podłoża molekularnego różnych procesów patologicznych. Uwzględnienie molekularnego mechanizmu działania leku sprawia trudność. (powyżej 70% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym).

Wykazuje znajomość podłoża molekularnego różnych procesów patologicznych. W molekularnym mechanizmie działania leku, popełnia nieliczne błędy. (powyżej 80% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym).

Wykazuje znajomość i zrozumienie podłoża molekularnego różnych procesów patologicznych z uwzględnieniem molekularnego mechanizmu działania leku (powyżej 90% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym)

Efekt 03 Nie posiada umiejętności izolowania, amplifikacji, oceny jakościowej i ilościowej kwasów nukleinowych oraz posługiwania się współczesnymi

W stopniu podstawowym posiada umiejętność izolowania, amplifikacji, oceny jakościowej i ilościowej kwasów nukleinowych oraz posługiwania się

W stopniu dobrym posiada umiejętność izolowania, amplifikacji, oceny jakościowej i ilościowej kwasów nukleinowych oraz posługiwania się współczesnymi

Posiada umiejętność izolowania, amplifikacji, oceny jakościowej i ilościowej kwasów nukleinowych oraz posługiwania się współczesnymi technikami badania

technikami badania genomu

współczesnymi technikami badania genomu. Zaplanowanie i przeprowadzenie samodzielnie analizy molekularnej sprawia mu duże trudności (często korzysta z pomocy prowadzącego, powyżej 70% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym)

technikami badania genomu. Zaplanowanie i przeprowadzenie samodzielnie analizy molekularnej nie sprawia mu trudności (powyżej 80% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym)

genomu. Zaplanowanie i przeprowadzenie samodzielnie analizy molekularnej nie sprawia mu żadnych trudności (powyżej 90% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym)

Efekt 04Nie potrafi wykorzystać technik biologii molekularnej w biotechnologii farmaceutycznej, terapii genowej i diagnostyce laboratoryjnej (poniżej 70% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym).

Potrafi wykorzystać w stopniu podstawowym techniki biologii molekularnej w biotechnologii farmaceutycznej, terapii genowej i diagnostyce laboratoryjnej (powyżej 70% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym).

Potrafi prawidłowo wykorzystać techniki biologii molekularnej w biotechnologii farmaceutycznej, terapii genowej i diagnostyce laboratoryjnej, popełnia nieliczne błędy. (powyżej 80% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym).

Potrafi prawidłowo wykorzystać techniki biologii molekularnej w biotechnologii farmaceutycznej, terapii genowej i diagnostyce laboratoryjnej (powyżej 90% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym)

Efekt 05 Nie potrafi opracować uzyskanych wyników, nie potrafi wykonać niezbędnych obliczeń; nie wykorzystuje nabytej wiedzy w celu optymalizacji i indywidualizacji terapii. (nie przedstawia sprawozdań z wykonanych badań, poniżej 70% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym)

Samodzielne opracowanie uzyskanych wyników, i przeprowadzenie niezbędnych obliczeń; sprawia mu duże trudności (często korzysta z pomocy prowadzącego) (przedstawia niekompletne sprawozdania, powyżej 70% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym)

Opracowuje uzyskane wyniki i dokonuje niezbędnych obliczeń; najczęściej samodzielnie (rzadko korzysta z pomocy prowadzącego), (przedstawia sprawozdania zawierające nieliczne błędy, powyżej 80% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym) Wykorzystuje nabytą wiedzę w celu optymalizacji i indywidualizacji terapii.

Opracowuje uzyskane wyniki, dokonuje niezbędnych obliczeń; samodzielnie prowadzi dziennik laboratoryjny i wykorzystuje nabytą wiedzę w celu optymalizacji i indywidualizacji terapii. (przedstawia kompletne sprawozdania, powyżej 90% poprawnych odpowiedzi w teście zaliczeniowym)




4. Rok: II 5. Semestr: IV6. Nazwa modułu/przedmiotu: Kwalifikowana Pierwsza Pomoc7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra Anestezjologii, Intensywnej Terapii i Medycyny RatunkowejWydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w ZabrzuŚląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Prof. dr hab. n. med. Przemysław Jałowiecki ([email protected])10. Cel kształcenia:- zapoznanie studentów z podstawowymi definicjami i zasadami rozpoznawania stanów zagrożenia życia ze szczególnym uwzględnieniem praktycznych aspektów oceny czynności układu oddechowego oraz układu krążenia- nabycie przez studentów umiejętności z zakresu podstawowych czynności reanimacyjnych u dorosłych i dzieci (BLS) oraz zastosowania automatycznego defibrylatora zewnętrznego (AED)- nabycie przez studentów umiejętności postępowania z ofiarami urazów, ze szczególnym uwzględnieniem sposobów unieruchamiania kończyn w złamaniach i zwichnięciach oraz doraźnego opatrywania ran i tamowania krwotoków- zapoznanie studentów z aktualnymi algorytmami postępowania w chorobach układu sercowo-naczyniowego, oddechowego, nerwowego i zaburzeniach metabolicznych oraz zasadami pomocy w zatruciach- nabycie przez studentów umiejętności udzielania pierwszej pomocy w przypadkach porażenia prądem elektrycznym, piorunem, utonięcia, powieszenia oraz w oparzeniach i odmrożeniach

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:- umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji- umiejętności pracy samodzielnej oraz w grupie- podstawowa wiedza z zakresu anatomii i fizjologii człowieka

12. Efekty kształceniaNumer efektu

kształcenia



dla programu

01Posiada wiedzę teoretyczną z zakresu bezpieczeństwa poszkodowanego oraz ratownika w trakcie udzielania pomocy, możliwych zagrożeń biologicznych i środowiskowych

A.W26.A.U21.

02 Potrafi rozpoznawać stany zagrożenia życia z zastosowaniem praktycznych sposobów oceny układu oddechowego i krążenia

A.W26.A.U21.

03

Potrafi rozpoznać nagłe zatrzymanie krążenia i zastosować uniwersalny algorytm postępowania w zakresie podstawowych czynności reanimacyjnych u dorosłych i dzieci (BLS) oraz zna zasady obsługi automatycznego defibrylatora zewnętrznego (AED)

A.W26.A.U21.

04 Posiada ogólną wiedzę na temat postępowania w przypadku urazu, krwotoku oraz zagrożeń środowiskowych

A.W26.A.U21.

mailto:[email protected]

05

Posiada umiejętności w zakresie udzielania pomocy doraźnej w chorobach układu sercowo-naczyniowego, oddechowego, nerwowego i w zatruciach

A.W26.A.U21.






01 X X X02 X X X03 X X X04 X X X05 X X X



W1 Definicja kwalifikowanej pierwszej pomocy. Wprowadzenie do medycyny ratunkowej i katastrof. 1

W2 Prawne i etyczne aspekty medycyny ratunkowej. Psychologiczne aspekty wypadków masowych i katastrof. 1

W3 Rola farmaceuty w procesie terapeutycznym stanów zagrożenia życia u chorych leczonych w SOR i OIT. 1

W4 Organizacja struktur medycyny ratunkowej w Polsce w ramach systemu zintegrowanego ratownictwa medycznego. 1

W5

Standardy i funkcjonowanie służb ratownictwa medycznego. Zasady segregacji poszkodowanych w wypadkach masowych i katastrofach. Regionalne i lokalne plany zabezpieczenia katastrof i wypadków masowych.

1

W6 Nagłe zatrzymanie krążenia – aktualne standardy BLS 2

W7 Doraźne postępowanie w ostrych zatruciach lekami, środkami chemicznymi i tlenkiem węgla. 2

W8 Postępowanie w zagrożeniu życia w zatruciach chemicznych, katastrofach toksykologicznych i skażeniu promieniotwórczym. 1

W9Zasady doraźnego postępowania przedszpitalnego w zaburzeniach przytomności. Obrażenia czaszkowo-mózgowe, kręgosłupa i rdzenia kręgowego – specyfika postępowania na miejscu wypadku.

1

W10 Zasady postępowania przedszpitalnego w obrażenia narządów jamy brzusznej i klatki piersiowej. 1

W11 Postępowanie doraźne oraz zasady transportu w obrażeniach układu kostno- stawowego. 1

W12 Doraźna pomoc u chorych z oparzeniami, odmrożeniami, porażonych piorunem lub prądem. Postępowanie z topielcem. 1

W13 Pomoc doraźna w stanach zagrożenia życia u dzieci. 1Łącznie 1514.2. Forma zajęć: Ćwiczenia praktyczne

C1 Ocena podstawowych czynności życiowych i rozpoznawanie stanów bezpośredniego zagrożenia życia. Praktyczna ocena zaburzeń czynności układu nerwowego, oddechowego i krążenia. Pierwsza pomoc w

8

nagłych zagrożeniach sercowo-naczyniowych. Pierwsza pomoc w nagłych zagrożeniach neurologicznych. Wskazania do rozpoczęcia zabiegów reanimacyjnych. Kryteria rozpoznania zgonu na miejscu zdarzenia. Podstawowe (BLS) zabiegi reanimacyjne u dorosłych i dzieci. Resuscytacja ciężarnej i noworodka. Bezprzyrządowe sposoby zapewnienia drożności dróg oddechowych. Sztuczne oddychanie metodą usta-usta, usta-nos, za pomocą masek twarzowych oraz worków samorozprężalnych. Pozycja boczna bezpieczna. Postępowanie w zachłyśnięciu, rękoczyn Heimlicha. Ocena skuteczności zabiegów reanimacyjnych. Elektroterapia – defibrylacja automatyczna na miejscu zdarzenia. Ćwiczenia na fantomach.

C2

Transport chorego w sytuacjach krytycznych w zależności od rodzaju obrażeń. Zasada „jednych noszy”. Praktyczne sposoby unieruchomienia kończyn w złamaniach i zwichnięciach (szyny druciane, typu Sam Splint, podciśnieniowe, wyciągowe). Unieruchomienie poszkodowanego z wykorzystaniem noszy ortopedycznych (deski), materaca podciśnieniowego, noszy podbierakowych. Sposoby unieruchamiania głowy – zakładanie kołnierzy ortopedycznych, uniwersalnego systemu unieruchamiania głowy (do deski ortopedycznej). Zasady zdejmowania różnego typu kasków. Transport poszkodowanego w szczególnych sytuacjach (akweny wodne i baseny, uwięzieni w pojazdach i inne). Zastosowanie kamizelki typu KED (urazy kręgosłupa, miednicy).Opanowanie techniki zakładania opatrunków na rany pourazowe, oparzenia, odmrożenia itp. Praktyczne sposoby tamowania zewnętrznych krwotoków żylnych i tętniczych na miejscu wypadku. Zasady zaopatrywania doraźnego ran penetrujących, z ciałem obcym itp.

7

Łącznie 1514.3. Forma zajęć: Samokształcenie

I1 Przygotowanie do kolokwium z ćwiczeń C1 5I2 Przygotowanie do kolokwium z ćwiczeń C2 5I3 Przygotowanie do zaliczenia praktycznego oraz testowego 20


15. Metody kształcenia15.1. Wykład konwencjonalny

Przedstawienie nauczanych zagadnień z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych

15.2. Wykład konwersatoryjny

Przedstawienie nauczanych zagadnień z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych oraz dyskusja ze studentami

15.3. Prelekcja Wprowadzenie do ćwiczeń praktycznych z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych i filmów

15.4. Pokaz Praktyczna demonstracja czynności ratunkowych na fantomach i żywych modelach

15.5. Ćwiczenia praktyczne

Ćwiczenie podstawowych czynności ratujących życie z wykorzystaniem podłączonych do komputera fantomów

15.6. Praca z książką i komputerem

Samokształcenie w zakresie określonym materiałem prezentowanym podczas ćwiczeń, przygotowanie do sprawdzianu praktycznego i pisemnego



01 Sprawdzian praktyczny, ustne kolokwium, pisemny 65% prawidłowych odpowiedzi,

sprawdzian testowy zgodne z wytycznymi postępowanie podczas sprawdzianu praktycznego

02 Ustne kolokwium, pisemny sprawdzian testowy 65% prawidłowych odpowiedzi

03

Sprawdzian praktyczny, ustne kolokwium, pisemny sprawdzian testowy

65% prawidłowych odpowiedzi, zgodne z wytycznymi postępowanie podczas sprawdzianu praktycznego

04 Ustne kolokwium, pisemny sprawdzian testowy 65% prawidłowych odpowiedzi05 Ustne kolokwium, pisemny sprawdzian testowy 65% prawidłowych odpowiedzi


udział w wykładach 15udział w ćwiczeniach 15łącznie 30


przygotowanie do ćwiczeń 10przygotowanie do zaliczenia 20łącznie 30



19. Literatura19.1. Podstawowa:1. Aktualne Wytyczne Resuscytacji Krążeniowo-Oddechowej – www.prc.krakow.pl/2010/2. Wyatt J.P., Illingworth R.N., Clancy M.J., Munro P., Robertson C.E.: Podręcznik doraźnej pomocy medycznej, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 200319.2. Uzupełniająca:1. Pierwsza Pomoc. Sposoby postępowania w nagłych wypadkach - w domu, w pracy i w czasie

wolnym od zajęć. Wydawnictwo MUZA 200420. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 10 osób20.2. Materiały do zajęć komputer przenośny z rzutnikiem multimedialnym, prezentacje

Power Point, filmy instruktażowe, fantomy do ćwiczenia podstawowych czynności ratujących życie, środki opatrunkowe, środki ochrony osobistej (jednorazowe maseczki do prowadzenia oddechu zastępczego metodą usta-usta), treningowy automatyczny defibrylator zewnętrzny

20.3. Miejsce odbywania się zajęć C1 – Centrum Dydaktyki i Symulacji Medycznej, 40-752 Katowice, ul. Medyków 8b C2 – Sala ćwiczeniowa nr 204, 41-200 Sosnowiec, ul. Kasztanowa 3a

20.4. Miejsce i godzina konsultacji Kliniczny Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny Nr 5 im. Św. Barbary w Sosnowcu, 41-200 Sosnowiec, Plac Medyków 1

20.5. Inne do udziału w ćwiczeniach nie jest konieczna odzież ochronna, niezbędne jest natomiast posiadanie obuwia zmiennego

http://www.prc.krakow.pl/2010/


Efekt 01

Student nie potrafi zidentyfikować za-grożeń dla poszko-dowanego i ratowni-ka występujących na miejscu zdarzenia oraz im zapobiegać.

Student nie potrafi wykorzystać zdoby-tej wiedzy, a zadania wynikające z realiza-cji ćwiczeń wykonuje z pomocą prowadzą-cego.

Student poprawnie wykorzystuje wiedzę oraz samodzielnie rozwiązuje problemy wynikające w trakcie realizacji ćwiczeń, nie zawsze popraw-nie charakteryzuje zagrożenia, nie zawsze właściwie dobiera środki za-radcze.

Student biegle wyko-rzystuje wiedzę oraz samodzielnie rozwią-zuje problemy wyni-kające w trakcie re-alizacji ćwiczeń.Potrafi zidentyfiko-wać i scharakteryzo-wać zagrożenia wys-tępujące w miejscu zdarzenia oraz im za-pobiegać.

Efekt 02

Student nie posiada wiedzy wymaganej do oceny czynności układu krążenia oraz układu oddechowe-go, nie potrafi roz-poznawać stanów zagrożenia życia.

Student ma proble-my z praktyczną, sa-modzielną oceną układu oddechowe-go i krążenia.

Student potrafi prak-tycznie ocenić funk-cję układu oddecho-wego oraz krążenia z niewielkimi proble-mami co do realnej oceny stanu zagroże-nia życia u poszko-dowanego.

Student potrafi prak-tycznie ocenić funk-cję układu oddecho-wego i krążenia oraz skutecznie rozpozna-wać stany zagroże-nia życia u poszko-dowanego.

Efekt 03

Student nie potrafi rozpoznać nagłego zatrzymania krążenia i zastosować uniwer-salnego algorytmu postępowania w zak-resie podstawowych czynności reanima-cyjnych u dorosłych oraz dzieci, nie zna podstaw obsługi AED

Student ma proble-my z rozpoznaniem nagłego zatrzymania krążenia, zna teore-tycznie postępowa-nie reanimacyjne ale ma problemy z sa-modzielnym wyko-nywaniem czynności ratowniczych.

Student potrafi roz-poznać stan zatrzy-mania krążenia, zna teoretycznie algo-rytm postępowania, ale ma problemy z samodzielnym i pop-rawnym zastosowa-niem czynności ra-towniczych.

Student potrafi roz-poznać nagłe zatrzy-manie krążenia i sa-modzielnie, zgodnie z algorytmem wdro-żyć czynności ratun-kowe, zarówno u do-rosłych jak i u dzieci.

Efekt 04

Student nie zna za-sad postępowania w sytuacji urazu, krwo-toku i zagrożeń śro-dowiskowych.

Student przy pomo-cy prowadzącego podaje podstawowe zasady postępowa-nia w sytuacji urazu, krwotoku i zagrożeń środowiskowych.

Student przy nie-wielkiej pomocy pro-wadzącego podaje większość zasad pos-tępowania w sytuacji urazu, krwotoku i zagrożeń środowis-kowych.

Student potrafi sa-modzielnie podać praktyczne sposoby doraźnej pomocy w przypadku urazu, krwotoku i zagrożeń środowiskowych.

Efekt 05

Student nie zna zasad udzielania pomocy doraźnej w choro-bach układu sercowo-naczyniowego, odde-chowego, nerwowe-go i zatruciach.

Student przy pomocy prowadzącego potrafi wybiórczo podać podstawowe zasady pomocy doraźnej w chorobach układu sercowo-naczyniowe-go, oddechowego, nerwowego i zatru-ciach.

Student przy pomocy prowadzącego potrafi wymienić większość zasad pomocy doraź-nej w chorobach ukła-du sercowo-naczynio-wego, oddechowego, nerwowego oraz zat-ruciach

Student samodzielnie potrafi zaproponować możliwości postępo-wania doraźnego w chorobach układu sercowo-naczyniowe-go, oddechowego, nerwowego oraz zat-ruciach.

Karta modułu/przedmiotu:+ Mikrobiologia

Załącznik nr 1



1. Kierunek studiów: Farmacja 2. Poziom kształcenia: studia jednolite3. Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne

4. Rok: III 5. Semestr: V-VI6. Nazwa modułu/przedmiotu: Chemia leków7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Chemii i Analizy Leków9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Prof. dr hab. n. farm. inż. Ewa Buszman, e-mail: [email protected]. Cel kształcenia: Klasyfikacja farmakologiczno-chemiczna leków, budowa i właściwości fizykochemiczne, mechanizm działania, zależność pomiędzy budową chemiczną a działaniem farmakologicznym, przemiany biochemiczne w ustroju, zastosowanie i działania niepożądane ważniejszych grup leków: działających na drobnoustroje chorobotwórcze, stosowanych w farmakoterapii schorzeń ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, układu krążenia, oddechowego i pokarmowego, stosowanych w terapii hormonalnej oraz witamin. Analiza jakościowa i ilościowa substancji leczniczych i postaci leków metodami klasycznymi i instrumentalnymi.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Znajomość podstaw fizjologii człowieka umożliwiająca zrozumienie czynności poszczególnych narządów i układów; umiejętność pracy w laboratorium analitycznym; podstawowa wiedza o strukturze i właściwościach związków organicznych.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna klasyfikację farmakologiczno-chemiczną leków z uwzględnieniem nomenklatury międzynarodowej i nazw synonimowych oraz nazewnictwa chemicznego leków

C.W3.

02 Potrafi uzasadnić zależność między strukturą chemiczną leków a ich działaniem farmakologicznym, z uwzględnieniem przydatności terapeutycznej

C.W2.C.U1.

03 Potrafi wyjaśnić mechanizmy chemiczne i biochemiczne działania różnych grup leków, z uwzględnieniem losów leku w ustroju C.W1.

04 Posiada podstawową wiedzę z zakresu poszukiwania i otrzymywania nowych substancji leczniczych C.W9.

C.U38.

05 Posiada wiedzę dotyczącą właściwości farmakologicznych różnych grup leków z uwzględnieniem ich zastosowania i działań niepożądanych

C.W1.C.W2.C.W3.C.U1.

C.U38.06 Zna leki i związki znakowane izotopami i potrafi wyjaśnić ich

zastosowanie w diagnostyce i terapii wybranych schorzeńC.W4.

C.W35.C.U3.

C.U20.

07 Potrafi prawidłowo wykonać analizę jakościową substancji leczniczej z wykorzystaniem reakcji tożsamościowych, zgodnie z wymogami farmakopealnymi

C.W6.C.U2.

C.U18.C.U27.

08 Potrafi prawidłowo wykonać analizę ilościową substancji czynnej w różnych postaciach leku (maści, czopki, tabletki, krople) stosując metody klasyczne i instrumentalne zalecane przez Farmakopeę Polską i Europejską

C.W6.C.U2.

C.U17.C.U18.C.U19.C.U27.






01 X X X02 X X X03 X X X04 X05 X X X06 X07 X08 X



W1 Definicja leku. Przegląd metod klasycznych i instrumentalnych stosowanych w analizie leków. 2

W2 Metody otrzymywania leków, rodzaje dawek. Mechanizmy działania leków. 2

W3 Losy leków w ustroju (LADME). Mechanizmy transportu leków przez błony biologiczne. Rodzaje interakcji leków. 2

W4 Antybiotyki cz. I 2W5 Antybiotyki cz. II 2W6 Sulfonamidy 2W7 Inhibitory gyrazy DNA 2W8 Leki przeciwgrzybicze 2W9 Leki przeciwwirusowe 2W10 Narkotyczne leki przeciwbólowe cz.I 2W11 Narkotyczne leki przeciwbólowe cz.II 2W12 Nienarkotyczne leki przeciwbólowe cz.I 2W13 Nienarkotyczne leki przeciwbólowe cz.II 2W14 Leki psychotropowe cz. I 2W15 Leki psychotropowe cz. II 2W16 Leki uspokajające i nasenne 2W17 Leki przeciwpadaczkowe 2W18 Leki pobudzające układ współczulny 2W19 Leki hamujące układ współczulny 2W20 Leki pobudzające układ przywspółczulny 2W21 Leki hamujące układ przywspółczulny 2W22 Leki przeciwarytmiczne 2

W23 Leki przeciwmiażdżycowe 2W24 Leki stosowane w zaburzeniach krążenia obwodowego i mózgowego 2W25 Leki hipotensyjne cz. I 2W26 Leki hipotensyjne cz.II 2W27 Leki stosowane w chorobie wieńcowej 2W28 Leki stosowane w terapii nowotworów cz. I 2W29 Leki stosowane w terapii nowotworów cz. II 2W30 Radiofarmaceutyki 2Łącznie 6014.2. Forma zajęć: Seminaria

S1 Zasady przeprowadzania walidacji metod analitycznych stosowanych w analizie leków 3

S2 Środki dezynfekujące i odkażające 2S3 Leki przeciwpierwotniakowe i przeciwrobacze 2S4 Leki przeciwwymiotne, przeciwbiegunkowe i przeczyszczające 2S5 Leki stosowane w chorobie wrzodowej 2S6 Leki stosowane w chorobach wątroby i dróg żółciowych 2S7 Leki stosowane w zaburzeniach tarczycy 2S8 Leki przeciwcukrzycowe 2S9 Leki i środki antykoncepcyjne 2S10 Leki przeciwgruźlicze 2S11 Leki przeciwkaszlowe i wykrztuśne 2S12 Leki przeciwastmatyczne 2S13 Leki przeciwhistaminowe 2S14 Leki znieczulające ogólnie i miejscowo 2S15 Leki stosowane w zaburzeniach krzepliwości 2S16 Leki nasercowe 2S17 Leki moczopędne 2S18 Witaminy rozpuszczalne w wodzie 2S19 Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach 2S20 Substancje witaminopodobne 2S21 Leki stosowane w chorobie Parkinsona 2

S22 Leki stosowane w chorobie Alzheimera 2

Łącznie 4514.3. Forma zajęć: Ćwiczenia laboratoryjne

C1 Sprawdzanie tożsamości sulfatiazolu, sulfanilamidu, trimetoprimu i rezorcynolu. 6

C2Sprawdzanie tożsamości siarczanu streptomycyny, chlorowodorku tetracykliny, chlorchinaldolu, mleczanu etakrydyny i mocznika. 6

C3Sprawdzanie tożsamości fosforanu kodeiny, chlorowodorku papaweryny, siarczanu atropiny, metamizolu i kwasu acetylosalicylowego.

6

C4Sprawdzanie tożsamości kofeiny, teofiliny, barbitalu, fenobarbitalu i kwasu askorbowego. 6

C5 Analiza sprawdzająca – Identyfikacja nieznanego preparatu w oparciu o reakcje tożsamościowe. 6

C6 Analiza jakościowa alkaloidów metodą chromatografii cienkowarstwowej. Oznaczanie papaweryny metodą acydymetryczną w

6

środowisku niewodnym.

C7 Oznaczanie aminofiliny metodą alkacymetryczną. Oznaczanie spironolaktonu metodą spektrofotometryczną. 6

C8Oznaczanie soli sodowej sulfacetamidu w kroplach metodą azotynową. Oznaczanie propranololu metodą acydymetryczną w środowisku niewodnym.

6

C9 Oznaczanie tlenku cynku w paście metodą kompleksometryczną. 6

C10Oznaczanie mleczanu etakrydyny w tabletkach metodą jodometryczną. Oznaczanie rezorcynolu metodą bromianometryczną. 6

C11Oznaczanie chlorchinaldolu w tabletkach metodą acydymetryczną. Oznaczanie metanosulfonianu dihydroergotaminy metodą spektrofotometryczną.

6

C12 Oznaczanie chloramfenikolu w maści metodą argentometryczną. 6

C13 Oznaczanie kofeiny metodą jodometryczną. Oznaczanie hydrochlorotiazydu metodą spektrofotometryczną. 6

C14 Oznaczanie ibuprofenu metodą alkalimetryczną. Oznaczanie salicylanu sodu metodą spektrofotometryczną. 6

C15 Oznaczanie kwasu askorbowego metodą jodometryczną. Oznaczanie metronidazolu metodą spektrofotometryczną. 6

C16 Oznaczanie soli sodowej metamizolu metodą jodometryczną. Oznaczanie todralazyny metodą spektrofotometryczną. 6

C17Oznaczanie chinidyny metodą acydymetryczną w środowisku niewodnym. Oznaczanie metylosiarczanu neostygminy w ampułkach metodą spektrofotometryczną.

6

C18 Oznaczanie kodeiny i sulfogwajakolu w tabletkach Thiocodin metodą spektrofotometryczną. 6

C19 Oznaczanie pantotenianu wapnia metodą manganometryczną. 6

C20 Oznaczanie kwasu acetylosalicylowego metodą alkacymetryczną. Oznaczanie paracetamolu metodą spektrofotometryczną. 6

C21 Oznaczanie izoniazydu metodą bromianometryczną. Oznaczanie streptomycyny metodą spektrofotometryczną. 6

C22 Oznaczanie promazyny metodą argentometryczną. Oznaczanie diazepamu metodą spektrofotometryczną. 6

C23 Oznaczanie loratadyny metodą acydymetryczną. Oznaczanie nafazoliny w kroplach metodą spektrofotometryczną. 6

C24 Oznaczanie tiamazolu metodą alkalimetryczną. Oznaczanie lidokainy metodą alkacymetryczną. 6

C25Oznaczanie fenobarbitalu w czopkach Luminalum metodą spektrofotometryczną. 6



15.1. Wykład Metoda podająca (wykład informacyjny), metoda problemowa (wykład problemowy).

15.2. Seminaria Metody problemowe - dyskusja, klasyczna metoda problemowa, metody aktywizujące.


Metody praktyczne – ćwiczenia przedmiotowe.



01 Sprawdzian pisemny - opisowy z pytaniami otwartymi, sprawdzian ustny - kolokwium 60% poprawnych odpowiedzi



04 Sprawdzian pisemny - opisowy z pytaniami otwartymi 60% poprawnych odpowiedzi


06 Sprawdzian pisemny - opisowy z pytaniami otwartymi 60% poprawnych odpowiedzi

07 Sprawdzian ustny – kolokwium, sprawdzian praktyczny, sprawozdanie

60% poprawnych odpowiedzi, zaliczenie analizy sprawdzającej

08 Sprawdzian ustny – kolokwium, sprawdzian praktyczny, sprawozdanie

60% poprawnych odpowiedzi, oznaczenie zawartości leku z błędem do 10%



udział w wykładach 60udział w seminariach 45udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 150udział w egzaminie 3konsultacje 2łącznie 260


przygotowanie do ćwiczeń 50przygotowanie do seminariów 45przygotowanie do egzaminu końcowego 80łącznie 175



19. Literatura19.1. Podstawowa1. Zejc A., Gorczyca M.: Chemia leków. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 20082.Zając M., Pawełczyk E., Jelińska A.: Chemia leków dla studentów farmacji i farmaceutów.

Wydawnictwo Naukowe Akademii Medycznej, Poznań 2006

3. Farmakopea Polska19.2. Uzupełniająca1. Podlewski J.K., Chwalibogowska-Podlewska A.: Leki Współczesnej Terapii. Wyd. XVIII, Warszawa

2007. 20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 1020.2. Materiały do zajęć Literatura, instrukcje do ćwiczeń20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala ćwiczeń Katedry i Zakładu Chemii i Analizy Leków20.4. Miejsce i godzina konsultacji Katedra i Zakład Chemii i Analizy Leków20.5. Inne


Efekt 01 Wiedza i umiejętności są poniżej wymagań określonych dla oceny 3 (dostatecznej).

Zna klasyfikację farmakologiczno-chemiczną leków z uwzględnieniem nomenklatury międzynarodowej oraz nazewnictwa chemicznego leków. Potrafi wymienić przykłady leków z każdej grupy farmakologicznej.

Zna klasyfikację farmakologiczno-chemiczną leków z uwzględnieniem nomenklatury międzynarodowej i nazw synonimowych oraz nazewnictwa chemicznego leków. Potrafi wymienić przykłady leków z każdej grupy farmakologicznej. Zna wzory i nazwy chemiczne wybranych leków.

Zna klasyfikację farmakologiczno-chemiczną leków z uwzględnieniem nomenklatury międzynarodowej i nazw synonimowych oraz nazewnictwa chemicznego leków. Potrafi wymienić przykłady leków z każdej grupy farmakologicznej. Potrafi bezbłędnie rysować wzory chemiczne i podawać nazwy chemiczne wybranych leków z każdej grupy.


Posiada podstawową wiedzę z zakresu zależności między strukturą chemiczną leków a ich działaniem farmakologicznym.

Potrafi uzasadnić zależność między strukturą chemiczną leków a ich działaniem farmakologicznym, z uwzględnieniem przydatności terapeutycznej.

Zna i potrafi szczegółowo omówić zależność między strukturą chemiczną różnych grup leków a ich działaniem farmakologicznym, z uwzględnieniem przydatności terapeutycznej. Potrafi podjąć dyskusję problemową na ten temat.


Ma podstawową wiedzę z zakresu mechanizmów działania różnych grup leków oraz losów leku w ustroju.

Potrafi opisać mechanizmy chemiczne i biochemiczne działania różnych grup leków oraz etapy losów leku w

Potrafi szczegółowo wyjaśnić mechanizmy chemiczne i biochemiczne działania różnych grup leków, z uwzględnieniem

ustroju. losów leku w ustroju. Potrafi podać przykłady reakcji biotransformacji i dokładnie je omówić.


Zna podstawowe zasady otrzymywania substancji leczniczych.

Posiada podstawową wiedzę z zakresu poszukiwania i otrzymywania nowych substancji leczniczych.

Zna i potrafi szczegółowo omówić podstawowe zasady projektowania nowych substancji farmakologicznie czynnych oraz metody ich otrzymywania.


Posiada podstawową wiedzę dotyczącą właściwości farmakologicznych różnych grup leków z uwzględnieniem ich zastosowania i działań niepożądanych.

Zna i potrafi omówić właściwości farmakologiczne leków z różnych grup, ich zastosowanie i działania niepożądane.

Potrafi biegle posługiwać się wiedzą z zakresu właściwości farmakologicznych leków, ich zastosowań i działań niepożądanych. Zna różne rodzaje postaci leków oraz nazwy handlowe.


Zna pojęcie radiofarmaceutyków oraz potrafi podać przykłady i zastosowania.

Zna leki i związki znakowane izotopami i potrafi wyjaśnić ich zastosowanie w diagnostyce i terapii wybranych schorzeń.

Zna leki i związki znakowane izotopami i potrafi wyjaśnić ich zastosowanie w diagnostyce i terapii wybranych schorzeń. Potrafi podać przykłady radiofarmaceutyków.


Potrafi wykonać analizę jakościową substancji leczniczych z wykorzystaniem reakcji tożsamościowych z pomocą nauczyciela.

Potrafi samodzielnie wykonać analizę jakościową substancji leczniczych z wykorzystaniem reakcji tożsamościowych.

Potrafi bezbłędnie wykonać analizę jakościową substancji leczniczej z wykorzystaniem reakcji tożsamościowych. Wykazuje dużą samodzielność w doborze reakcji charakterystycznych.

Efekt 08 Wiedza i umiejętności są poniżej wymagań określonych dla oceny 3

Potrafi stosować klasyczne i instrumentalne metody analityczne w analizie ilościowej substancji czynnej w

Potrafi samodzielnie stosować klasyczne i instrumentalne metody analityczne w analizie ilościowej substancji czynnej w

Potrafi samodzielnie stosować klasyczne i instrumentalne metody analityczne w analizie ilościowej substancji czynnej w

(dostatecznej). różnych postaciach leku pod opieką nauczyciela. Potrafi prowadzić dziennik laboratoryjny.

różnych postaciach leku. Potrafi prowadzić dziennik laboratoryjny.Prowadzi samodzielnie obliczenia chemiczne.

różnych postaciach leku. Wykazuje bardzo dużą samodzielność i zaangażowanie podczas pracy w laboratorium. Potrafi prowadzić dziennik laboratoryjny.Prowadzi samodzielnie obliczenia chemiczne i interpretuje otrzymane wyniki analiz.


dobry”




4. Rok: III 5. Semestr: V-VI6. Nazwa modułu/przedmiotu: Farmakognozja7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra Farmakognozji i Fitochemii9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. n. farm. Ilona Kaczmarczyk-Sedlak ([email protected])10. Cel kształcenia: Celem kształcenia jest zapoznanie studentów z surowcami roślinnymi, roślinnymi substancjami czynnymi, ich budową chemiczną oraz zastosowaniem w lecznictwie, a także metodami oceny jakości zarówno surowców roślinnych, jak i preparatów leczniczych z nich otrzymywanych. Przedmiot wprowadza studentów w problematykę związaną z lekiem roślinnym i fitoterapią.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Student powinien mieć opanowany materiał z przedmiotów: botanika farmaceutyczna, chemia organiczna i chemia analityczna. W szczególności student powinien:- znać charakterystykę morfologiczną i anatomiczną roślin dostarczających surowce lecznicze, - identyfikować i opisywać składniki strukturalne komórek, tkanek i organów roślin metodami mikroskopowymi i histochemicznymi oraz rozpoznawać rośliny na podstawie cech morfologicznych i anatomicznych, - znać systematykę związków organicznych według grup chemicznych,- znać budowę i właściwości związków heterocyklicznych – pięcio- i sześcioczłonowych z atomami azotu, tlenu i siarki, - znać klasyfikację instrumentalnych technik analitycznych oraz tłumaczyć zasady funkcjonowania aparatów stosowanych w tych technikach,- znać zasady doboru metody analitycznej do rozwiązania konkretnego zadania analitycznego, - wykonywać analizy jakościowe i ilościowe związków chemicznych metodami klasycznymi i instrumentalnymi.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 zna surowce pochodzenia roślinnego (w tym silnie, bardzo silnie działające oraz narkotyczne) stosowane w terapii oraz surowce roślinne wykorzystywane w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym i spożywczym

C.W36.C.W40.

02 ocenia metodami makro- i mikroskopowymi podstawowe cechy morfologiczne i anatomiczne surowca roślinnego w formie krojonej i sproszkowanej, w tym jako składnika mieszanki ziołowej, w celu określenia jego tożsamości i przynależności do grupy botanicznej

C.U14.C.U35.

03 zna struktury chemiczne substancji występujących w roślinach leczniczych decydujących o aktywności biologicznej i farmakologicznej, potrafi zakwalifikować je do odpowiedniej grupy związków czynnych (np. alkaloidów, terpenów, steroidów) oraz wskazać ich działanie i zastosowanie

C.W37.C.W38.B.W21.

04 przeprowadza jakościową i ilościową analizę fitochemiczną surowca roślinnego na podstawie farmakopealnych i niefarmakopealnych technik i metod analitycznych oraz biologicznych, jak również ocenia ich jakość i wartość leczniczą;interpretuje wyniki uzyskane w zakresie oceny jakości substancji roślinnych do celów farmaceutycznych oraz potwierdza zgodność uzyskanych wyników z obowiązującymi monografiami

C.W39.C.U16.C.U18.C.U36.C.U37.D.U34.D.U69.

05 udziela podstawowych informacji o leczniczym surowcu roślinnym, określa jego skład chemiczny i właściwości lecznicze

C.U15.





ćwiczenia praktyczne Inne e-learning

01 X X X02 X03 X X04 X X05 X X



W1 Podstawowe pojęcia dotyczące farmakognozji i fitochemii 1 h

W2 Surowce roślinne oraz substancje pochodzenia roślinnego wpływające na autonomiczny układ nerwowy 2 h

W3 Glikozydy nasercowe – własności fizykochemiczne, farmakokinetyczne, farmakodynamiczne 2 h

W4 Związki salicylowe występujące w surowcach roślinnych 2 hW5 Olejowe surowce roślinne 3 hW6 Surowce roślinne zawierające związki siarkowe 2 hW7 Roślinne immunostymulatory 2 hW8 Śluzy roślinne 1 hW9 Roślinne surowce rewitaminizujące 3 h

W10 Saponiny – występowanie, działanie i zastosowanie 1 h

W11 Surowce roślinne zawierające związki chemiczne o charakterze przeciwutleniaczy 4 h

W12 Wybrane surowce roślinne – zawartość substancji biologicznie czynnych, działanie farmakologiczne, zastosowanie 7 h

Łącznie 30 h14.2. Forma zajęć: Seminaria

S1Węglowodany (cukry proste, oligo- i polisacharydy, śluzy)- biogeneza, znaczenie w lecznictwie, surowce roślinne zawierające węglowodany i ich zastosowanie w medycynie i farmacji.

6h

S2Lipidy, aminy, aminokwasy, kwasy organiczne, związki mineralne - surowce roślinne zawierające te związki i ich zastosowanie w lecznictwie.

4h

S3

Związki flawonoidowe i antocyjany – budowa, podział, biogeneza, działanie.Surowce roślinne zawierające flawonoidy i antocyjany oraz ich zastosowanie w lecznictwie.

6h

S4

Związki fenolowe (proste fenole, alkoholofenole, aldehydofenole, glikozydy fenolowe, kwasy fenolowe, depsydy) – budowa, działanie. Surowce roślinne zawierające związki fenolowe oraz ich zastosowanie w lecznictwie.

4h

S5 Garbniki - budowa, podział, działanie. Surowce roślinne zawierające garbniki i ich zastosowanie w lecznictwie. 2h

S6Chinony (benzochinony, naftochinony, antrachinony) - budowa, zależność działania glikozydów antrachinonowych od budowy. Surowce roślinne zawierające chinony i ich zastosowanie w lecznictwie.

2h

S7Kumaryny – budowa, podział, biogeneza, zależność działania kumaryn od budowy. Surowce roślinne zawierające kumaryny i ich zastosowanie w lecznictwie.

2h

S8 Irydoidy - budowa, podział, działanie.Surowce roślinne zawierające irydoidy i ich zastosowanie w lecznictwie. 4h

S9Terpeny (mono-, seskwi-, di- i triterpeny) - budowa, działanie.Surowce roślinne zawierające terpeny oraz ich zastosowanie w lecznictwie.

4h

S10 Saponiny - budowa, podział, działanie.Surowce roślinne zawierające saponiny i ich zastosowanie w lecznictwie. 4h

S11Glikozydy nasercowe - budowa, podział, działanie.Surowce roślinne zawierające glikozydy kardenolidowe i bufadienolidowe i ich zastosowanie w lecznictwie.

2h

S12

Olejki eteryczne. Charakterystyka olejków eterycznych, związki występujące w olejkach, właściwości, występowanie w roślinach i metody otrzymywania, działanie i zastosowanie. Surowce roślinne zawierające olejki eteryczne i ich zastosowanie w lecznictwie.

8h

S13 Związki siarkowe - budowa, podział, zastosowanie w lecznictwie. 2h

S14Alkaloidy - definicja, podziały, biogeneza, działanie. Surowce roślinne zawierające alkaloidy. Zastosowani w lecznictwie wyizolowanych alkaloidów i niektórych surowców alkaloidowych.

8h

S15 Standaryzacja surowców i preparatów roślinnych. Metody farmakopealne i niefarmakopealne oceny jakości surowców roślinnych. 2h

Łącznie 60h14.3. Forma zajęć: Ćwiczenia laboratoryjne

C1 Analiza anatomiczno-morfologiczna i fitochemiczna surowców zawierających węglowodany i śluzy 4h

C2 Analiza anatomiczno-morfologiczna i fitochemiczna surowców zawierających flawonoidy i antocyjany 4h

C3 Analiza anatomiczno-morfologiczna i fitochemiczna surowców zawierających związki fenolowe 4h

C4 Analiza anatomiczno-morfologiczna i fitochemiczna surowców zawierających garbniki 4h

C5 Analiza anatomiczno-morfologiczna i fitochemiczna surowców zawierających kumaryny i furanochromony 4h

C6 Analiza anatomiczno-morfologiczna i fitochemiczna surowców zawierających saponiny 4h

C7 Analiza anatomiczno-morfologiczna i fitochemiczna surowców zawierających glikozydy nasercowe 4h

C8 Analiza anatomiczno-morfologiczna i fitochemiczna surowców zawierających olejki eteryczne 4h

C9 Analiza anatomiczno-morfologiczna i fitochemiczna surowców 4h

zawierających alkaloidy

C10Analiza anatomiczno-morfologiczna surowców zawierających lipidy, aminy, aminokwasy, kwasy organiczne, związki mineralne, poliacetyleny i irydoidy

4h

C11 Destylacja z parą wodną i oznaczanie olejków eterycznych w aparacie Derynga. 4h

C12 Oznaczanie flawonoidów w surowcach roślinnych metodą spektro- fotometryczną 4h

C13 Standaryzacja surowców roślinnych 8h

C14Sprawdzian praktyczny - rozpoznanie mieszanki ziołowej złożonej z pięciu surowców roślinnych oraz rozpoznanie jednego surowca sproszkowanego

4h

Łącznie 60hŁączna liczba godzin z przedmiotu 150h

15. Metody kształcenia15.1. Wykład - wykład informacyjny, (wykład problemowy)

15.2. Seminaria - metody podające: prelekcja, odczyt, wyjaśnienie- metody problemowe: seminarium


- metody praktyczne: pokaz, ćwiczenia laboratoryjne, obserwacja



01 Sprawdzian ustny: zaliczenie ustneSprawdzian pisemny: kolokwium, egzamin pisemny-opisowy i testowy

70% poprawnych odpowiedzi na zadane pytania

02 Sprawdzian pisemny: kolokwiumSprawdzian praktyczny: egzamin praktyczny










udział w wykładach 30 hudział w seminariach 60 hudział w ćwiczeniach laboratoryjnych 60 hobecność na egzaminie pisemnym 2 hKonsultacje 1 hŁącznie 153 h


przygotowanie do seminarium 30 hprzygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych 25 hprzygotowanie do kolokwiów z seminariów 30 hprzygotowanie do egzaminu praktycznego 15 hprzygotowanie do egzaminu pisemnego 50 h

Łącznie 150 hŁącznie 303 hSumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 11 ECTS18. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 6 ECTS

Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym 5 ECTS


1. Kohlmünzer S: Farmakognozja, PZWL, Warszawa 2007 i starsze2. Deryng J: Atlas sproszkowanych roślinnych surowców leczniczych, PZWL, Warszawa 1961

19.2. Uzupełniająca1. Matławska I (red.) : Farmakognozja, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w

Poznaniu, Poznań 20082. Wybrane przez prowadzących zajęcia artykuły naukowe z literatury fachowej

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 10 osób ćwiczenia laboratoryjne, 20 osób seminarium20.2. Materiały do zajęć20.3. Miejsce odbywania się zajęć20.4. Miejsce i godzina konsultacji20.5. Inne


Efekt 01 Brak elementarnej wiedzy z zakresu

surowców roślinnych.

Wiedza na poziomie 70% z zakresu

surowców roślinnych.Student zna

częściowo nazwy polskie i łacińskie roślin i surowców

leczniczych, przynależność do

rodziny botanicznej, działanie i

zastosowanie.

Wiedza na poziomie 80%. Dobra znajomość surowców

roślinnych. Student zna większość nazw polskich i łacińskich roślin i surowców



zastosowanie.Aktywny udział na

zajęciach.

Wiedza na poziomie 95%. Bardzo dobra

znajomość surowców

roślinnych. Student zna wszystkie nazwy

polskie i łacińskie roślin i surowców



zastosowanie. Duże zaangażowanie na

zajęciach.Efekt 02 Brak elementarnej

wiedzy z zakresu analizy

morfologicznej i anatomicznej


Wiedza na poziomie 70%. Student potrafi

rozpoznać część składników

mieszanki ziołowej złożonej z 5 składników i ewentualnie

surowiec sproszkowany.

Wiedza na poziomie 80%. Student aktywny na

zajęciach. Potrafi rozpoznać większość

składników mieszanki ziołowej

złożonej z 5 składników oraz


Wiedza na poziomie 95%. Student bardzo

zaangażowany na zajęciach. Potrafi

rozpoznać wszystkie składniki mieszanki

ziołowej złożonej z 5 składników oraz



budowy chemicznej i występowania

substancji roślinnych.

Wiedza na poziomie 70%. Student zna

występowanie substancji czynnych

w surowcach roślinnych i ich

przynależność do odpowiedniej grupy

chemicznej.




przynależność do grupy chemicznej

oraz zna działanie i zastosowanie tychże

substancji roślinnych.




przynależność do grupy chemicznej.

Zna wzory strukturalne

poszczególnych substancji czynnych oraz ich działanie i

zastosowanie.Efekt 04 Brak elementarnej

wiedzy z zakresu metod

wykorzystywanych w analizie

fitochemicznej.

Wiedza na poziomie 70%. Student zna niektóre reakcje

charakterystyczne dla danych grup

związków chemicznych. Zna

metody ilościowego oznaczenia

substancji czynnych w surowcach roślinnych.

Wiedza na poziomie 80%. Student aktywny na

zajęciach. Zna reakcje

charakterystyczne dla danej grupy

związków chemicznych. Zna

metody ilościowego oznaczenia

substancji czynnych w surowcach roślinnych.


zaangażowany na zajęciach. Zna

reakcje charakterystyczne

dla danej grupy związków

chemicznych, potrafi zidentyfikować

substancje czynne surowców

roślinnych. Zna metody ilościowego

oznaczenia substancji czynnych i

umie oznaczyć zawartość ciał

czynnych w surowcach roślinnych.


działania surowców roślinnych.


działanie i zastosowanie


Wiedza na poziomie 80%. Student zna skład chemiczny,

działanie i zastosowanie

surowców roślinnych oraz niektóre

działania niepożądane i

interakcje.


dobrze zna skład chemiczny, działanie

i zastosowanie surowców roślinnych

oraz działania niepożądane i interakcje. Zna

wzory strukturalne substancji czynnych






4. Rok: III 5. Semestr: V6. Nazwa modułu/przedmiotu: Historia farmacji7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra Nauk Społecznych i Humanistycznych, Wydziału Nauk o Zdrowiu9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr n. med. Anna Marek [email protected], 10. Cel kształcenia: jest poznanie tradycji farmacji i medycyny światowej, dorobku europejskiego i wkładu polskiej myśli w rozwój nauki. Kształtowanie odpowiedzialności zawodowej, rozwijanie zainteresowań własną specjalnością oraz historią jej powstania, szczególnie w obrębie Górnego Śląska.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Brak12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna historię odkryć wybranych leków EW 45EW48

02 Zna historię aptekarstwa i zawodu farmaceuty oraz kierunki rozwoju zawodowegoZna przykłady historycznych postaci leków

EW46EW48

03 Przedstawia historyczne uwarunkowania rozdziału zawodu aptekarza i lekarza oraz zmiany misji aptekarza

EW 47

04 Przedstawia kierunki rozwoju przemysłu farmaceutycznego i historii najważniejszych odkryć w zakresie farmacji

EW48

05 Zna formy piśmiennictwa farmaceutycznego EW4706 Czerpie wzory i inspirację do działań z bogatej tradycji farmacji E.U52






01-06 x




W1 Historia medycyny i farmacji jako dyscyplina naukowa 1

W2 Wierzenia i empiria w poznaniu chorób i leczeniu w dawnych cywilizacjach 2

W3 Chińska medycyna 1000 lat p.n.e. 1W4 Od medycyny greckiej do Galena 1W5 Geneza aptekarstwa i opieki nad chorym w średniowieczu 1W6 Odrodzenie w medycynie. 1W7 Znaczenie jatrochemii i jatrofizyki w XVII stuleciu 1W8 XVIII w., złotym stuleciem aptekarstwa 2W9 Początki i rozwój europejskiego aptekarstwa 1W10 Znaczenie jatrochemii i jatrofizyki w XVII stuleciu 1W11 Powstanie i rozwój nauki o leku 1W12 Poszukiwanie tradycji śląskiej farmacji 1W13 Medycyna i farmacja XX stulecia 1WnŁącznie 1514.2. Forma zajęć: …C1C2CnŁącznieŁączna liczba godzin z przedmiotu 15h

15. Metody kształcenia15.1. Wykład Wykład informacyjny, opis, pogadanka , wyjaśnienie problemowe15.2.15.3. …



01-06 kolokwium zaliczeniowe



udział w wykładach 15hudział w seminariach udział w kolokwium ustnymudział w konsultacjach…Łącznie 15 h


przygotowanie do seminariumPrzygotowanie do kolokwium ustnego 5h …Łącznie 5h

Łącznie 20hSumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 1


Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym19. Literatura19.1. Podstawowa1. R.Rembieliński,B.Kuznicka, Historia farmacji ,Warszawa 1987; Historia medycyny pod red. T.Brzezińskiego ,Warszawa 1988; H.Schott, Kronika medycyny, Warszawa 2002.

19.2. Uzupełniająca1. Dzieje nauk farmaceutycznych pod red. Z.Jerzmanowskiej, B.Kuznickiej, Wrocław 1986; W.Roeske, Polskie apteki, Wrocław 1991;J.Thorwald, Dawna medycyna i jej potęga, Warszawa 1984;W.Szumowski, Historia medycyny, Warszawa 1989;Zawód farmaceuty na ziemiach polskich w XIX i XX w ( z cyklu Zawody medyczne na ziemiach polskich w XIX i XX w) pod red. B. Urbanek, Warszawa 2006;

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 20.2. Materiały do zajęć Rzutnik ,eksponaty muzealne, ilustracje, materiały źródłowe20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala wykładowa 20.4. Miejsce i godzina konsultacji Zakład Historii Medycyny i Farmacji20.5. Inne


Efekt 01-06

Wiedza i umiejętności na poziomie niedostatecznym

Wiedza i umiejętności na poziomie dostatecznym

Wiedza i umiejętności na poziomie dobrym

Wiedza i umiejętności na poziomie bardzo dobrym


dobry”




4. Rok: III 5. Semestr: V6. Nazwa modułu/przedmiotu: Synteza i Technologia Środków Leczniczych 7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Technologii Środków Leczniczych9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. n. farm. Marian Sosada, e-mail [email protected]. Cel kształcenia: Przygotowanie studentów do współpracy z technologami w wytwórniach farmaceutycznych w zakresie zarządzania systemem jakości, projektowania nowych leków oraz optymalizacji jednostkowych procesów chemicznych i operacji fizycznych.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Znajomość podstaw chemii organicznej i nieorganicznej oraz fizycznej12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna podstawy technologii ogólnej oraz elementy procesu technologicznego, siły napędowe tych elementów jak i urządzenia do ich realizacji stosowane w technologii farmaceutycznej

C.W10

02 Zna zasady projektowania procesów technologicznych z uwzględnieniem aspektów ekonomicznych i ekologicznych, zasady doboru podstawowych parametrów technologicznych oraz optymalizacji jednostkowych procesów chemicznych i operacji fizycznych stosowanych w syntezie substancji leczniczych

C.W10

03 Zna podstawowe metody stosowane w projektowaniu leków oraz metody badania zależności pomiędzy budową a aktywnością biologiczną substancji chemicznych

C.W9

04 Zna metody wytwarzania przykładowych substancji leczniczych, w tym związków optycznie czynnych i odmian polimorficznych

C.W10C.W11C.W12

05 Realizuje wieloetapową syntezę substancji leczniczej z bilansem materiałowym i sporządzeniem schematów technologicznych oraz kontrolą jakości produktu

C.U22C.U18C.U23

06 Rozwiązuje problemy związane z realizacją jednostkowych procesów chemicznych i operacji fizycznych w formie zadań rachunkowych oraz projektowania schematów technologicznych i wykresów bilansu materiałowego

C.U24






01 X02 X

03 X04 X05 X06 X



W1 Pojęcie technologii. Proces technologiczny, jego elementy, siły napędowe jednostkowych procesów chemicznych i operacji fizycznych 2

W2 Urządzenia do realizacji procesów chemicznych i operacji fizycznych 2

W3 Parametry technologiczne i ich wpływ na wydajność i efektywność procesów 2

W4 Projektowanie nowych procesów technologicznych. Zasady technologiczne 2

W5 Zasady dobrej praktyki produkcyjnej i systemy zarządzania jakością 2

W6 Metody optymalizacji jednostkowych procesów chemicznych i operacji fizycznych w oparciu o modele matematyczne 2

W7 Projektowanie leków, synteza i biologiczne badania przesiewowe nowych związków 2

W8 Deskryptory stosowane w projektowaniu leków 2

W9 Metody badania ilościowej zależności miedzy budową związków a ich aktywnością biologiczną 2

W10 Prognozowanie aktywności biologicznej związków chemicznych w oparciu o analizę skupień i analizę czynnikową 2

W11 Związki optycznie czynne, ich otrzymywanie i rozdział 2W12 Polimorfizm i jego znaczenie w technologii substancji leczniczych 2

W13 Charakterystyka wybranych jednostkowych operacji fizycznych stosowanych technologii farmaceutycznej 2

W14 Charakterystyka wybranych jednostkowych procesów chemicznych stosowanych w syntezie substancji leczniczych 2

W15 Metody wytwarzania przykładowych substancji leczniczych 2Łącznie 3014.2. Forma zajęć: SeminariumS1 Zajęcia organizacyjne (program i zasady zaliczenia zajęć) 1

S2 Zapoznanie się z zasadami sporządzania schematu ideowo-blokowego przykładowego procesu technologicznego 1

S3 Wykonanie części schematu ideowo-blokowego dla zadanego opisu procesu technologicznego 1

S3 Zapoznanie się z zasadami sporządzania uproszczonego schematu aparaturowego przykładowego procesu technologicznego 1

S4 Wykonanie części uproszczonego schematu aparaturowego dla zadanego opisu procesu technologicznego 1

S5 Zapoznanie się z zasadami sporządzania bilansu materiałowego procesu technologicznego 1

S6 Wykonanie części bilansu materiałowego dla zadanych danych liczbowych 1

S7Rozwiązywanie zadań dotyczących jednostkowych procesów chemicznych w produkcji kwasu acetylosalicylowego oraz sulfonamidów

1

S8 Rozwiązywanie zadań dotyczących procesów utleniania i redukcji 1

S9 Rozwiązywanie zadań dotyczących procesów nitrowania i sulfonowania 1S10 Rozwiązywanie zadań dotyczących procesu chlorowania 1

S11 Rozwiązywanie zadań dotyczących przykładowych procesów otrzymywania półproduktów do syntezy organicznej i nieorganicznej 1

S12 Rozwiązywanie zadań dotyczących operacji krystalizacji 1S13 Rozwiązywanie zadań dotyczących operacji ekstrakcji 1

S14 Rozwiązywanie zadań dotyczących procesów zobojętniania i otrzymywania innych półproduktów organicznych 1

S15 Kolokwium zaliczeniowe 1Łącznie 1514.3. Forma zajęć: Ćwiczenia laboratoryjne

C1 Zajęcia organizacyjne (regulamin pracowni chemicznej, przepisy bhp, program ćwiczeń i zasady zaliczenia zajęć) 2

C2 Zapoznanie się z podstawowym szkłem i sprzętem laboratoryjnym pod kątem bezpiecznego używania 2

C3Zapoznanie się z właściwościami substancji chemicznych stosowanych w syntezie 4-aminobenzoesanu etylu pod kątem bezpieczeństwa stosowania (karty charakterystyki substancji niebezpiecznych)

2

C4 Zapoznanie się z podstawowymi czynnościami laboratoryjnymi (ważenie, odmierzanie objętości, mycie szkła, montowanie aparatury) 2

C5 Zapoznanie się z podstawowymi metodami analizy produktów syntezy (miareczkowanie, analiza TLC, oznaczanie temperatury topnienia) 2

C6 Samodzielne opracowanie schematu ideowo-blokowego dla otrzymanej instrukcji syntezy 4-aminobenzoesanu etylu 2

C7 Samodzielne opracowanie uproszczonego schematu aparaturowego dla otrzymanej instrukcji syntezy 4-aminobenzoesanu etylu 2

C8 Estryfikacja kwasu 4-nitrobenzoesowego do 4-nitrobenzoesanu etylu z bilansem materiałowym 2

C9 Wydzielanie surowego 4-nitrobenzoesanu etylu z mieszaniny poreakcyjnej z bilansem materiałowym 2

C10 Oczyszczanie 4-nitrobenzoesanu etylu z użyciem węgla aktywnego 2

C11Redukcja 4-nitrobenzoesanu etylu do 4-aminobenzoesanu etylu za pomocą żelaza w środowisku kwasu octowego z bilansem materiałowym

2

C12 Wydzielanie surowego 4-aminibenzoesanu etylu z mieszaniny poreakcyjnej z bilansem materiałowym 2

C13 Oczyszczanie 4-aminobenzoesanu etylu metodą krystalizacji z bilansem materiałowym 2

C14 Kontrola jakości otrzymanego 4-aminobenzoesanu etylu 2C15 Kolokwium zaliczeniowe 2Łącznie 30Łączna liczba godzin z przedmiotu 75

15. Metody kształcenia15.1. Wykład Wykład informacyjny15.2. Seminarium Seminarium problemowe15.3. Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia laboratoryjne



01 Egzamin pisemny testowy 60% z maksymalnej ilości punktów

(15 pkt.) 02 Egzamin pisemny testowy 60% z maksymalnej ilości punktów

(15 pkt.)03 Egzamin pisemny testowy 60% z maksymalnej ilości punktów

(15 pkt.) 04 Egzamin pisemny testowy 60% z maksymalnej ilości punktów

(15 pkt.)05 Punktowa karta oceny studenta obejmująca

sprawozdanie z wykonania ćwiczeń, prowadzenie dziennika laboratoryjnego oraz kolokwium końcowe

60% z maksymalnej ilości punktów (20 pkt.)

06 Samodzielnie sporządzony schemat ideowy i aparaturowy procesu wytwarzania wybranej substancji leczniczej oraz kolokwium z zadań rachunkowych

60% z maksymalnej ilości punktów (20 pkt.)



udział w wykładach 30udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 30udział w seminariach 15obecność na egzaminie pisemnym 3konsultacje 1łącznie 79


przygotowanie do seminarium 30przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych 15Przygotowanie do kolokwium z ćwiczeń oraz przygotowanie sprawozdania 10

przygotowanie do egzaminu pisemnego 20łącznie 75




K. Kieć-Kokonowicz (red.) Wybrabe zagadnienia z metod poszukiwania i otrzymywania środków leczniczych WUJ, Kraków 2000

19.2. UzupełniającaJ.Tułecki: Technologia środków leczniczych PZWL Warszawa 1978

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup Grupy seminaryjne 20 osób, laboratoryjne 10 osób20.2. Materiały do zajęć Nie są wymagane20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sale wykładowe Wydziału i laboratoria Katedry20.4. Miejsce i godzina konsultacji Katedra – 1 godzina w tygodniu, według corocznie ustalanego

harmonogramu dla każdego nauczyciela akademickiego20.5. Inne -


Efekt 01 0-8 pkt. 9-12 pkt. 13-14 pkt. 14-15 pkt.Efekt 02 0-8 pkt. 9-12 pkt. 13-14 pkt. 14-15 pkt.Efekt 03 0-8 pkt. 9-12 pkt. 13-14 pkt. 14-15 pkt.Efekt 04 0-8 pkt. 9-12 pkt. 13-14 pkt. 14-15 pkt.Efekt 05 0-11 pkt. 12-14 pkt. 15-17 pkt. 18-20 pkt.Efekt 06 0-11 pkt. 12-14 pkt. 15-17 pkt. 18-20 pkt.


dobry”




4. Rok: III 5. Semestr: V-VI6. Nazwa modułu/przedmiotu: Technologia Postaci Leku I7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Zakład Technologii Postaci LekuKatedra Farmacji Stosowanej 9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. n. farm. Andrzej Jankowski, [email protected]; [email protected];10. Cel kształcenia: Przygotowanie studenta do pracy w aptece, w szczególności nabycie umiejętności posługiwania się monografiami zawartymi w Farmakopei, formułowanie leku recepturowego, wykrywanie potencjalnych niezgodności w fazie farmaceutycznej, przygotowanie do praktyki wakacyjnej odbywanej w aptece ogólnodostępnej11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Znajomość podstaw chemii i fizykochemii w zakresie formy chemicznej (kwasów, zasad i soli), znaczenie pH, obliczanie stężeń, podstawowe nazewnictwo surowców roślinnych, znajomość zasad ważenia na wagach II typu (wykorzystywanych w recepturze),12. Efekty kształcenia




dla programu

01 zna nazewnictwo, skład i właściwości poszczególnych postaci leku; zna wymagania stawiane różnym postaciom leku recepturowego, w szczególności wymagania farmakopealne;

C.W22. C.W23.

02 zna i rozumie podstawowe procesy technologiczne oraz urządzenia stosowane w technologii wytwarzania postaci leku recepturowego; zna metody sporządzania płynnych, półstałych i stałych postaci leku w skali recepturowej oraz zasady pracy urządzeń do ich wytwarzania;

C.W24. C.W25.

03 zna metody postępowania aseptycznego oraz uzyskiwania jałowych leków recepturowych w tym leków stosowanych do oka i zawierających antybiotyki; wykonuje preparaty w warunkach aseptycznych i wybierając właściwą metodę wyjaławiania;

C.W26. C.U30.

04 wyszukuje w Farmakopei informacji dotyczących fizykochemicznych właściwości surowców farmaceutycznych, dawkowania, przeliczania stężeń etanolu, oraz monografii wybranych surowców oraz wykorzystuje je w celach praktycznych; zna właściwości funkcjonalne substancji pomocniczych i wie, jak dokonywać ich doboru w zależności od rodzaju postaci leku;

C.W27. C.U38.

05 zna i rozumie wpływ parametrów procesu technologicznego na właściwości postaci leku; zna rodzaje opakowań i systemów dozujących oraz wie, jak dokonywać ich doboru w celu zapewnienia odpowiedniej jakości leku;

C.W28. C.W31

06 zna zasady sporządzania i kontroli leków recepturowych; prawidłowo wykonuje lek recepturowy, dokonuje właściwego doboru opakowania oraz określa termin ważności i sposób przechowywania;

C.W33. C.U28.

07 potrafi scharakteryzować czynniki, które wpływają na trwałość postaci leku, oraz dokonuje doboru właściwego opakowania bezpośredniego i warunków przechowywania;

C.U12.

08 korzysta z farmakopei, receptariuszy i przepisów technologicznych, wytycznych oraz literatury dotyczącej technologii i jakości postaci leku, w szczególności w odniesieniu do leków recepturowych;

C.U27.

09 rozpoznaje i rozwiązuje problemy wynikające ze składu leku recepturowego przepisanego na recepcie, dokonuje weryfikacji jego składu, w celu prawidłowego jego sporządzenia oraz dokonuje kontroli dawek;

C.U29.




wykład seminarium Ćwiczenia laboratoryjne


01 x X X X02 x X X X03 x x X X04 x x X X05 x x X X06 x x X X07 x x X X08 x x X X09 x x X X14. Treści programowe


W1Podstawy receptury: Farmakopea, lek recepturowy, lek apteczny, układ recepty, rodzaje recept, kontrola formalno-merytoryczna recepty, wykazy leków, ogólne zasady sporządzania leku recepturowego

2

W2 Stałe postaci leków – proszki, wymagania dla proszków, proszki proste i złożone, proszki mianowane i rozcierki, proszki dzielone i niedzielone 2

W3

Roztwory lecznicze, szybkość rozpuszczania, rozpuszczalność, rozpuszczalniki stosowane w recepturze, znaczenie izohydrii i izotonii, sposoby zwiększenia szybkości rozpuszczania, roztwory lecznicze stosowane w recepturze

2

W4 Krople jako postać leku, wymogi dla kropli doustnych, kropli do nosa, kropli do ucha, kontrola dawek i stężeń w kroplach, sposób wykonania 2

W5Surowce roślinne, zioła, wytrawianie surowców roślinnych, maceracja, perkolacja i ich modyfikacje, ekstrakty, postacie leków roślinnych, nalewki, wody aromatyczne, syropy

3

W7 Mieszanki, skład mieszanek, sposób wykonania, kontrola dawek 2

W8 Zawiesiny, czynniki wpływające na trwałość i odtwarzalność zawiesiny, tenzydy i ich znaczenie w zawiesinach, sposoby sporządzania zawiesin 2

W9 Emulsje, typy emulsji, rodzaje emulgatorów, znaczenie liczby HLB emulgatorów, emulgatory koloidalne, sporządzanie emulsji 2

W10Czopki, wchłanianie z podania doodbytniczego i dopochwowego, podział podłoży czopkowych, wymagania stawiane podłożom czopkowym, standaryzacja form i współczynnik wyparcia

2

W11 Maści, budowa i czynność wydzielnicza skóry i wchłanianie przezskórne, rodzaje podłoży maściowych i ich znaczenie dla wchłaniania, układy fizykochemiczne maści, promotory wchłaniania przezskórnego,

4

struktura wewnętrzna podłoży maściowych, reologia maści, pasty, maści lecznicze i pielęgnacyjne, kremy kosmetyczne, maści ochronne

W12

Receptura aseptyczna – antybiotyki: wymogi obowiązujące pomieszczenia, substancje lecznicze i pomocnicze, aparatura, utensylia, klasy czystości mikrobiologicznej, loża aseptyczna, przygotowanie do pracy aseptycznej pracownika i stanowiska pracy, receptura antybiotyków

2

W13

Jałowe postaci leków - leki do oczu, krople wodne i olejowe do oczu, wymagania stawiane kroplom do oczu, roztwory pomocnicze, metody sporządzania kropli do oczu, maści do oczu, wyjaławianie podłoży maściowych

2

W14

Niezgodności recepturowe – obszary interakcji w fazie farmaceutycznej, farmakokinetycznej i farmakodynamicznej, niezgodności fizyczne, chemiczne i fizykochemiczne w preparatach stałych i płynnych, zasady poprawiania niezgodności, zabiegi stosowane dla eliminowania niezgodności

3


S1

Podstawy receptury, układ Farmakopei i Receptariuszy, nazewnictwo stosowane w recepturze, problemy dotyczące leków recepturowych, proszki jako postać leku: wymagania, technika wykonania proszków w warunkach recepturowych

3

S2

Roztwory lecznicze, podstawy fizykochemiczne procesu rozpuszczania, metody zwiększenia szybkości rozpuszczania, znaczenie izotonii i izohydrii roztworów leczniczych, przeliczanie stężeń. Krople, wymagania dla kropli podawanych doustnie, do nosa i do ucha, z uwzględnieniem wymogów farmakopealnych, interpretacja ilościowa kropli

3

S3Surowce roślinne, wody aromatyczne, zioła, mieszanki, techniki otrzymywania wyciągów, maceraty, napary, odwary, kolejność wprowadzania składników do mieszanek, kontrola dawkowania

3

S4Zawiesiny, czynniki wpływająca na trwałość i odtwarzalność zawiesiny, znaczenie substancji powierzchniowo-czynnych dla trwałości zawiesin, technika sporządzania zawiesin.

3

S5Emulsje, problemy związane ze sporządzaniem emulsji, rodzaje emulgatorów i ich znaczenie, znaczenie liczby HLB emulgatorów, techniki wykonania emulsji

3

S6

Czopki, skuteczność stosowania podania doodbytniczego i dopochwowego, rodzaje podłoży czopkowych stosowanych w recepturze, techniki wykonania czopków z uwzględnieniem standaryzacji form i współczynnika wyparcia

3

S7

Maści, kremy, pasty, wchłanianie przezskórne z uwzględnieniem budowy i fizjologii skóry, wpływ rodzaju podłoża maściowego na wchłanianie, metody zwiększenia wchłaniania przezskórnego, stosowanie promotorów sorpcji, właściwości reologiczne maści, kremy kosmetyczne, maści ochronne

3

S8

Receptura aseptyczna – antybiotyki, wymogi obowiązujące przy wykonywaniu leków jałowych, klasy czystości mikrobiologicznej, loża aseptyczna z nawiewem laminarnym, przygotowanie pracownika i stanowiska pracy do wykonywania leków jałowych, znaczenie aseptyki przy sporządzaniu postaci leku zawierających antybiotyki

3

S9 Leki oczne, warunki sporządzania kropli i maści ocznych, metody 3

wyjaławiania kropli ocznych, metody wyjaławiania substancji czynnych i pomocniczych w tym podłoży maściowych, techniki sporządzania leków do oczu

S10

Niezgodności recepturowe, niezgodności fizyczne, chemiczne i fizykochemiczne w preparatach stałych i płynnych, zasady poprawiania niezgodności, Zabiegi stosowane w recepturze dla wyeliminowania niezgodności

3


C1Podstawy receptury, Farmakopea jako zbiór zasad prawnych i merytorycznych, szacowanie miar domowych. Proszki – wykonywanie proszków dozowanych i niedozowanych, tryturacji

6

C2 Roztwory lecznicze – sporządzanie rozcieńczeń, sporządzanie roztworów leczniczych do użytku wewnętrznego i zewnętrznego 6

C3 Krople – wykonywanie kropli do użytku wewnętrznego i zewnętrznego 6

C4Mieszanki – sporządzanie mieszanek, sporządzanie składowych do mieszanek: wyciągów, Sirupus simplex z kontrolą jakości, wykonanie wody aromatycznej

6

C5Zawiesiny – wykonanie zawiesin do użytku wewnętrznego i zewnętrznego. Emulsje – zasady wykonania emulsji do użytku wewnętrznego i zewnętrznego

6

C6Czopki – wykonanie czopków różnymi metodami: metodą wylewania do form metalowych, w czopkarce, z zastosowaniem Unguatora, a także metodą ręczną 8

C7 Maści, kremy, pasty – wykonanie preparatów metodą ręczną w moździerzu i Unguatorze 8

C8 Receptura antybiotyków – praktyczne wykonanie różnych postaci leku z uwzględnieniem zasad pracy w warunkach aseptycznych 8

C9 Leki oczne – wykonanie kropli i maści do oczu pod lożą aseptyczną z nawiewem laminarnym 8

C10 Niezgodności recepturowe – wykonanie różnych postaci leku niezgodnie i z korektą niezgodności 8

C11 Praktyczne rozwiązywanie problemów w sporządzaniu leków recepturowych 5

Łącznie 75Łączna liczba godzin z przedmiotu 13515. Metody kształcenia

15.1. Wykład Wykład informacyjny, prelekcja, objaśnienie i wyjaśnienie problemów wynikających z treści programowych z użyciem środków multimedialnych

15.2. Seminarium

Omówienie tematyki dotyczącej omawianych preparatów recepturowych, podstawy teoretyczne, rozwiązywanie problemów, dyskusja, metoda przypadków, metoda sytuacyjna, teoretyczne sprawdzenie wiedzy przyswajanej przez studentów

15.3. ĆwiczeniaTeoretyczne sprawdzenie przygotowania do ćwiczeń przedmiotowych, pokaz i indywidualne sporządzenie leku recepturowego przez studenta na podstawie przygotowanych materiałów do ćwiczeń

16. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia i sposoby ocenyNumer efektu kształcenia Sposoby weryfikacji Warunki zaliczenia

01 - 15Całościowa ocena studenta polega na sprawdzeniu kompetencji w zakresie wiedzy i umiejętności:

Uzyskanie z ćwiczeń i seminariów oceny minimum 3,0

w trakcie modułu podsumowująca na zakończenie modułu

Studenci oceniani są na podstawie uczestnictwa i aktywności na zajęciach, przygotowania zadań indywidualnych i zespołowych. Kryteria oceny obejmują również dostosowanie się do wymagań sposobu wykonania zadań oraz odpowiedzi na pytania prowadzącego zajęcia. Zadania indywidualne:

student wykonuje na każdych ćwiczeniach 3-5 preparatów recepturowych zgodnie z harmonogramem ćwiczeń

przed ćwiczeniami weryfikowana jest wiedza z poprzedniego tematu – pisemne rozwiązanie problemu recepturowego

Przedmiot Technologia Postaci Leku I kończy się egzaminem praktycznym i teoretycznym. W ramach egzaminu praktycznego student wykonuje jedną (wylosowaną) postać leku

Uzyskanie z kolokwiów oceny minimum 3,0Uzyskanie średniej 3,0 z kolokwiów i ćwiczeń i seminariów Uzyskanie z egzaminów minimum 3,0



udział w wykładach 30udział w seminariach 30udział w ćwiczeniach 75udział w konsultacjach 20…łącznie 155


przygotowanie do seminariów 60Przygotowanie do ćwiczeń 20Przygotowanie do kolokwiów 20Przygotowanie do egzaminu 30

…łącznie 130




19. Literatura19.1. Podstawowa1. S. Janicki, A. Fiebig, M. Sznitowska: Farmacja Stosowana, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2012 2. R. Jachowicz: Receptura Apteczna, wyd. III, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 20153. R.H. Muller, G.E. Hildebrand: Technologia Nowoczesnych Postaci Leków, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 20034. R. Jachowicz: Leki Stosowane w Terapii Okulistycznej, Ośrodek Informacji Naukowej „Polfa” Sp. Z o.o. Warszawa 200119.2. Uzupełniająca

1. L. Krówczyński: Ćwiczenia z Receptury, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 20012. Niezgodności Recepturowe – skrypt - Białystok20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 1220.2. Materiały do zajęć Surowce farmaceutyczne, utensylia apteczne, urządzenia

recepturowe, odzież ochronna20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sosnowiec, ul. Kasztanowa 3, ul. Jedności 820.4. Miejsce i godzina konsultacji Sosnowiec ul. Kasztanowa 3 w terminie uzgodnionym z

prowadzącym20.5. Inne Praktyka miesięczna w aptekach ogólnodostępnych według

informacji nowelizowanych na stronach Dziekanatu i Katedry


Efekty 01-09

<60% wiedzy i umiejętności niezbędnych do: wykonania lege artis leku recepturowego, oceny jego jakości i bezpieczeństwa stosowania

60-74 wiedzy i umiejętności niezbędnych do: wykonania lege artis leku recepturowego, oceny jego jakości i bezpieczeństwa stosowania

75-89% wiedzy i umiejętności niezbędnych do: wykonania lege artis leku recepturowego, oceny jego jakości i bezpieczeństwa stosowania

90-100% wiedzy i umiejętności niezbędnych do: wykonania lege artis leku recepturowego, oceny jego jakości i bezpieczeństwa stosowania





4. Rok: III 5. Semestr: VI6. Nazwa modułu/przedmiotu: Toksykologia7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Toksykologii, 41-200 Sosnowiec, ul. Jagiellońska 4, +48 32 3641631, http://toksykologia.sum.edu.pl9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail):

10. Cel kształcenia: Celem kształcenia jest zapoznanie studentów z pojęciami i mechanizmami działania toksycznego ksenobiotyków w zakresie toksykologii ogólnej i szczegółowej. Studenci rozwijają wiedzę z zakresu zanieczyszczenia środowiska naturalnego i środowiska pracy i zwiększają świadomość zagrożeń związanych z zanieczyszczeniem. Poznają metody przeprowadzania analiz w toksykologii i potrafią zinterpretować uzyskane wyniki badań.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Posiada wiedzę z zakresu anatomii i fizjologii organizmu. Posługuje się odczynnikami chemicznymi, obliczeniami chemicznymi, technikami precyzyjnego ważenia, mierzenia, sporządza roztwory i mieszaniny. Zna podstawy metodyczne metod analitycznych. Potrafi uzyskać wiarygodne wyniki badań.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01

Zna podstawowe pojęcia związane z toksykologią. Zna procesy i mechanizmy, jakim podlega ksenonbiotyk w organizmie. Potrafi przedstawić i scharakteryzować biotransformację ksenobiotyków w organizmie oraz ocenia jej znaczenie w detoksykacji ksenobiotyków. Umie przewidzieć podstawowy profil działania toksycznego ksenobiotyku na podstawie jego budowy chemicznej. Potrafi ocenić różnice w zagadnieniach związanych z rodzajem narażenia na trucizny (toksyczność ostra, przewlekła, efekty odległe). Zna zasady postępowania w zatruciach.

D.W26.D.W27.D.W28.D.U19.D.U22.D.U23.D.U54.

02

Zna zagadnienia związane z toksykologią szczegółową, w tym między innymi z działaniem toksycznym wybranych leków i substancji uzależniających, metali, związków nieorganicznych i organicznych, takich jak alkohole, pestycydy i tworzywa sztuczne

D.W30

03

Zna, umie scharakteryzować i ocenić zagrożenia i konsekwencje zdrowotne związane z zanieczyszczeniem środowiska naturalnego (toksykologia środowiskowa) i środowiska pracy. Zna i rozumie zasady monitoringu powietrza i monitoringu biologicznego w kontroli jakości tych środowisk. Samodzielnie korzysta ze źródeł informacji dotyczących toksyczności ksenobiotyków i wytycznych do oceny narażenia i ryzyka zdrowotnego

D.W29D.W31.D.U24.D.U53.

04 Przewiduje rodzaje, kryteria i znaczenie badań w ocenie toksyczności ksenobiotyków oraz określa wymagania dotyczące tych badań i sposób

D.U20.D.U21.

ich przeprowadzania. Interpretuje wyniki badań w zakresie oceny toksyczności ksenobiotyku D.U55.

05

Potrafi pobrać odpowiednie próbki do badań toksykologicznych oraz przeprowadzić izolację trucizn z materiału biologicznego i wybrać odpowiednią metodę ich oznaczenia. Przeprowadza ocenę narażenia oraz analizę zanieczyszczeń środowiska. Dokonuje oceny narażenia na podstawie normatywów higienicznych

D.W37.D.U56.D.U57.D.U58






01 X X02 X X03 X X04 X X X05 X



W1 Wprowadzenie do toksykologii, historia, podstawowe pojęcia 2

W2 Metabolizm ksenobiotyków – procesy wchłaniania, dystrybucji i wydalania, biotransformacja 4

W3 Czynniki wpływające na toksyczność ksenobiotyków 2W4 Mechanizmy działania toksycznego 2W5 Interakcje ksenobiotyków 2W6 Toksykometria 2W7 Podstawy leczenia zatruć 2W8 Toksykologia leków 2W9 Toksykologia metali 2

W10 Toksykologia niemetali 2W11 Toksykologia kosmetyków 2W12 Toksyny roślinne i zwierzęce 2W13 Problemy toksykologiczne związane z żywnością 2W14 Egzamin pisemny 2

Łącznie 3014.2. Forma zajęć: seminaria

S1 Zajęcia organizacyjne. Analiza toksykologiczna 4S2 Wyodrębnianie trucizn metalicznych z materiału biologicznego 1S3 Toksyczne działanie benzenu oraz wybranych metali 1

S4 Wykrywanie leków w materiale biologicznymToksyczność pochodnych kwasu barbiturowego 1

S5 Toksyczność pochodnych kwasu salicylowego 1

S6 Diagnostyka zatruć alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu metylowego i glikolu etylenowego 1

S7 Diagnostyka zatruć alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu etylowego 1S8 Toksykologia przemysłowa 1S9 Toksykologia przemysłowa – biomarkery i choroby zawodowe 1

S10 Toksykologia pestycydów 1S11 Toksykologia środowiska 1

S12 Zajęcia odróbkowe 1Łącznie 1514.3. Forma zajęć: ćwiczenia

C1 Mineralizacja materiału biologicznego 3C2 Oznaczanie fenolu w moczu jako wskaźnik zatrucia benzenem 3C3 Oznaczanie zawartości salicylanów w moczu 3

C4 Oznaczanie luminalu we krwi wg Lubrana w modyfikacji Dutkiewicza i Kończalika 3

C5 Kolokwium pisemne 4

C6 Oznaczanie zawartości metanolu w moczu w zatruciu alkoholem metylowym 3

C7 Oznaczanie zawartości glikolu w moczu 3

C8Ilościowe oznaczanie kwasu delta- amino lewulinowego (ALA) w moczu jako wskaźnik narażenia na działanie ołowiu. Jakościowe oznaczanie kopro porfiryn w moczu

3

C9 Oznaczanie amoniaku w powietrzu 3

C10 Ocena ekspozycji na związki fosforoorganiczne na przykładzie zawartości p-aminofenolu w moczu 3

C11 Oznaczanie wybranych wskaźników jakości wody (zawartości chlorków, zawartości wapnia, zasadowości ogólnej) 3

C12 Kolokwium pisemne 4C13 Zajęcia odróbkowe 3C14 Egzamin praktyczny 4


15. Metody kształcenia15.1. Wykład Wykład informacyjny, wykład multimedialny15.2. Seminaria Seminarium, dyskusja dydaktyczna15.3. Ćwiczenia Ćwiczenia laboratoryjne, pokaz



01 Egzamin pisemny z pytaniami otwartymiZaliczenie ustneObserwacja


Aktywny udział w zajęciach 02 Egzamin pisemny z pytaniami otwartymi

Zaliczenie ustneObserwacja



Zaliczenie ustneObserwacja



Zaliczenie ustneObserwacjaPrzeprowadzenie badańEgzamin praktyczny


Aktywny udział w zajęciach Błąd przy wykonaniu oznaczeń do 35%

05 Przeprowadzenie badańEgzamin praktyczny

Błąd przy wykonaniu oznaczeń do 35%



udział w wykładach 15 x 2h=30hudział w seminariach 15 x 1h=15hudział w ćwiczeniach 15 x 3h=45hudział w konsultacjach 1 x 1h=1hłącznie 91h


przygotowanie do seminariów 15 x 3h=45hprzygotowanie do kolokwium zaliczeniowego z ćwiczeń 2 x 5h=10hprzygotowanie do egzaminu pisemnego z przedmiotu 1 x 40h=40hłącznie 95



19. Literatura19.1. Podstawowa1. Seńczuk W. (red.), Toksykologia współczesna. Podręcznik dla studentów farmacji. PZWL Warszawa

2005.2. Brandys J. (red.), Toksykologia. Wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego,

Kraków 1999.3. Pach J., Zarys toksykologii klinicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009.4. Piotrowski J. (red.), Podstawy toksykologii, kompendium dla studentów szkół wyższych.

Wydawnictwo Naukowo-Techniczne Warszawa 2008.19.2. Uzupełniająca1. Bogdanik T., Toksykologia kliniczna. PZWL Warszawa, 1988.2. Marek K. (red.) Choroby zawodowe. PZWL Warszawa 2001.3. Zarzycki R., Stelmachowski M., Imbierowicz M. Wprowadzenie do inżynierii i ochrony środowiska

część 1. Wydawnictwa Naukowo Techniczne 2006.20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup20.2. Materiały do zajęć20.3. Miejsce odbywania się zajęć20.4. Miejsce i godzina konsultacji20.5. Inne


Efekt 01

Nie opanował podstawowej wiedzy z zakresu toksykologii ogólnej

W stopniu dostatecznym opanował wiedzę zakresu toksykologii ogólnej

Dobrze opanował wiedzę zakresu toksykologii ogólnej. Potrafi w stopniu dobrym wytłumaczyć reakcje organizmu w aspekcie narażenia trucizny

Bardzo dobrze opanował wiedzę zakresu toksykologii ogólnej. Potrafi wyczerpująco wytłumaczyć reakcje organizmu w aspekcie narażenia

Efekt 02 Nie opanował Dostatecznie Dobrze opanował Bardzo dobrze

http://merlin.pl/Wydawnictwa-Naukowo-Techniczne/browse/search/1.html;jsessionid=0CCB6942C8084108A8EB103039761925.LB3?offer=O&firm=Wydawnictwa+Naukowo+Techniczne

wiedzy z zakresu toksykologii szczegółowej

opanował wiedzę zakresu toksykologii szczegółowej.Zna działanie toksyczne niektórych substancji toksycznych

wiedzę zakresu toksykologii szczegółowej.Zna działanie toksyczne większości wymaganych substancji toksycznych

opanował wiedzę zakresu toksykologii szczegółowej.Zna działanie toksyczne wszystkich wymaganych substancji toksycznych

Efekt 03

Nie posiada wiedzy z zakresu toksykologii środowiskowej i toksykologii pracy

Zna niektóre zagadnienia z zakresu toksykologii środowiskowej i toksykologii pracy

Zna zagadnienia z zakresu toksykologii środowiskowej i toksykologii pracy.Potrafi wykorzystywać zgromadzone informacje w celu oceny narażenia

Bardzo dobrze zna wszystkie zagadnienia z zakresu toksykologii środowiskowej i toksykologii pracy.Potrafi bardzo dobrze wykorzystywać zgromadzone informacje w celu oceny narażenia

Efekt 04

Nie posiada wiedzy z zakresu diagnostyki toksykologicznej.Nie potrafi prawidłowo wykonać ćwiczenia i sformułować wniosków

Posiada dostateczną wiedzę z zakresu diagnostyki toksykologicznej. Wymaga pomocy i wyjaśnień w trakcie wykonywania ćwiczeń i/lub formułowania właściwych wniosków

Posiada dobrą wiedzę z zakresu diagnostyki toksykologicznej. Starannie wykonuje badania laboratoryjne. Formułuje właściwe wnioski z uzyskanych wyników badań

Posiada bardzo dobrą wiedzę z zakresu diagnostyki toksykologicznej. Zna rodzaje badań i sposób ich przeprowadzenia. Z dużą precyzją wykonuje badania laboratoryjne. Samodzielnie formułuje właściwe wnioski z uzyskanych wyników badań

Efekt 05

Nie posiada wiedzy z zakresu diagnostyki toksykologicznej.Nie potrafi prawidłowo wykonać ćwiczenia i ocenić narażenia.

Posiada dostateczną wiedzę z zakresu diagnostyki toksykologicznej. Wymaga pomocy i wyjaśnień w trakcie wykonywania ćwiczeń i/lub oceny narażenia

Posiada dobrą wiedzę z zakresu diagnostyki toksykologicznej. Starannie wykonuje badania laboratoryjne. Potrafi ocenić narażenia na podstawie normatywów higienicznych

Posiada bardzo dobrą wiedzę z zakresu diagnostyki toksykologicznej. Z dużą precyzją wykonuje badania laboratoryjne. Samodzielnie dokonuje oceny narażenia na podstawie normatywów higienicznych


dobry”




4. Rok: III 5. Semestr: VI6. Nazwa modułu/przedmiotu : Praktyka wakacyjna7. Status modułu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Apteka ogólnodostępna9. Nadzorujący Praktykę (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr Joanna Wawszczyk,Katedra i Zakład Biochemii, e-mail: [email protected]. Cel kształcenia:Zaznajomienie studenta z organizacją pracy w aptece i czynnościami stanowiącymi zakres obowiązków pracy farmaceuty ze szczególnym zwróceniem uwagi na wykonywanie leków recepturowych i aptecznych. Zapoznanie z funkcjonalnym wydzieleniem apteki i jej rolą jako placówki ochrony zdrowia publicznego. 11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:zna nazewnictwo, skład, strukturę i właściwości poszczególnych postaci leku, zna synonimy surowców farmaceutycznych, potrafi dokonać kontroli dawkowania, zna zasady ważenia na wagach II typu (wykorzystywanych w recepturze)12. Efekty odbytego stażu


Efekty kształceniaStudent, który zaliczył staż:


dla programu

01 Zna i rozumie zasady bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy oraz ogólne założenia i zadania apteki ogólnodostępnej jako placówki ochrony zdrowia publicznego, rozumie potrzebę funkcjonowania Kodeksu Etyki w praktyce zawodowej

E.W 44E.W3E.U25E.U2

02 Zna ogólne zasady postępowania w przypadku zamówienia przyjęcia dostawy produktów leczniczych i pozostałego asortymentu do apteki, potrafi wskazać źródło w którym podawane są komunikaty dotyczące wstrzymania w obrocie i wycofania produktów leczniczych, potrafi wskazać produkty lecznicze i wyroby medyczne wymagające specjalnych warunków przechowywania, korzystaniem z elektronicznej bazy danych leków i preparatów np. Bloz

E.W.18

E.W.4

E.U3

E.U30

03 Zna ogólne zasady dotyczące wydawania produktów leczniczych na podstawie recept oraz bez recepty z uwzględnieniem produktów leczniczych kontrolowanych, uczestniczy w konsultacji farmaceutycznej podczas wydawania leku bez recepty lekarskiej (OTC), różnicuje kategorie dostępności produktów leczniczych

E.W.1E.W.2E.W4E.U.29E.U1

04 Zna skład i właściwości wykonywanych leków recepturowyc; zna wymagania stawiane różnym postaciom leku recepturowego, wymagania farmakopealne; zna rodzaje opakowań oraz wie, jak dokonywać ich doboru w celu zapewnienia odpowiedniej jakości leku; charakteryzuje czynniki, które wpływają na trwałość postaci leku, oraz

C.W26. C.U30. C.W28C.W33C.U29

dokonuje doboru właściwego opakowania bezpośredniego i warunków przechowywania;

05 Pod kontrolą opiekuna- wykonuje lek recepturowy, dokonuje właściwego doboru opakowania oraz określa termin ważności i sposób przechowywania; zna zasady postępowania aseptycznego oraz uzyskiwania jałowych leków recepturowych w tym leków stosowanych do oka i zawierających antybiotyki; potrafi wykonać preparaty w warunkach aseptycznych, określić metodę wyjaławiania

C.U28

C.U30

06 korzysta z farmakopei, w szczególności w odniesieniu do leków recepturowych; poznaje zasady doradztwa farmaceutycznego oraz opieki farmaceutycznej, zna różnicę pomiędzy ulotką informacyjną o leku a informacjami dołączanymi do suplementów diety

E.W20C.U27C.U38


kształcenia


Wykład seminarium

Ćwiczenia laboratoryjne


01 x02 x03 x04 x05 x06 x


14.1. Forma zajęć: ćwiczenia praktyczne Liczba godzin

C1

Zapoznanie się z przepisami BHP obowiązującymi w aptece, regulaminem pracy, organizacją przydzielonych obowiązkówwstępnym poznaniem organizacji pracy w aptece:układem i przeznaczeniem poszczególnych pomieszczeń apteki,zakresem obowiązków na poszczególnych stanowiskach

8

C2

Zapoznanie się ogólnymi zasadami postępowania w przypadku przyjęcia dostawy produktów leczniczych i pozostałego asortymentu w aptece:przygotowaniem zamówień towaru, lekami podlegającymi procedurze wstrzymania w obrocie i wycofaniu , z lekami podlegającymi utylizacji (przeterminowanymi)

15

C3 Zapoznanie się zasadami dotyczącymi przechowywania produktów leczniczych, z uwzględnieniem produktów leczniczych zawierających środki odurzające, psychotropowe, prekursory narkotykowe. Sposobem przechowywania surowców farmaceutycznych (z uwzględnieniem wykazów A, B,N. Zakresy temperaturowe leków. Przechowywanie pozostałego asortymentu tj. wyrobów medycznych, suplementów diety

10

C4 Zapoznanie się z czynnościami fachowymi farmaceuty:zasadami realizacji recept (rodzajami recept),zasadami otaksowania recepty, obsługą programu komputerowego (np. wprowadzeniem

15

towaru, wyceną leku recepturowego, korzystaniem z elektronicznej bazy danych leków i preparatów – BLOZ, BAZYL)

C5Doradztwo farmaceutyczne w zakresie leków OTC, poznanie treści ulotek leków z OTC, suplementów diety, wyrobów medycznych, atesty i dopuszczenia do obrotu

25

C6zasadami korzystania z literatury fachowej,kontrolą dawek z uwzględnieniem dawek pediatrycznych,

ewidencją leków recepturowych, aptecznych15

C7Przygotowaniem pomieszczenia receptury do wykonywania leku recepturowego lub aseptycznego, przygotowanie pracownika fachowego,

10

C8

sporządzenie różnych postaci leku recepturowego ze szczególnym uwzględnieniem leku aseptycznego, dobór właściwych opakowań, określenie warunków przechowywania i trwałości leku recepturowego

62



15.1. Ćwiczenia

Praktyczne wykorzystanie wiedzy dotyczącej sporządzenia leku recepturowego przepisanego na recepcie lekarskiej pod nadzorem opiekuna praktyki, nabywanie umiejętności poprzez wykonywanie poleceń pod nadzorem opiekuna praktyki



01,02,03,04,05, 06, 07,08

Całościowa ocena studenta polega na sprawdzeniu kompetencji w zakresie wiedzy i umiejętności:

w trakcie pobytu w aptece opinii opiekuna praktyki kontroli dokumentacji przebiegu praktyki zaliczenia przebiegu praktyki (test

podsumowujący zakończenie praktyki);Studenci oceniani są na podstawie uczestnictwa i aktywności podczas trwania praktyki, przygotowania indywidualnego dokumentacji praktyki oraz krótkiego testu.Pobyt studenta w aptece powinien być dokumentowany na bieżąco opisem wykonania zadań w zeszycie praktyk oraz w Dzienniku Praktyk. Dziennik pozostawiać go w aptece do wglądu kierownikowi apteki i asystentowi Katedry Technologii Postaci Leku.W zeszycie praktyk student zobowiązany jest do ewidencjonowania czynności wykonywanych w aptece oraz szczegółowego opisania sposobu sporządzania wykonania leków recepturowych.Warunki zaliczenia praktyki:

- potwierdzenie odbycia praktyki w Dzienniku Praktyki, oraz pozytywnej opinii opiekuna wyznaczonego w aptece,

- przedłożenie zeszytu praktyki opiekunowi z

- kontrola w trakcie trwania praktyki (0-20 pkt.)

- opinia opiekuna praktykanta z apteki (0-20 pkt.)

- kontrola dokumentacji praktyki w zeszycie praktyk (0-30 pkt.)

- zaliczenie praktyki u opiekuna z ramienia uczelni (0-30 pkt.)

ramienia uczelni ( lub Katedry Farmacji Stosowanej)

- zaliczenie teoretyczne w wyznaczonym przez Koordynatora Praktyki terminie, lecz nie później niż do 10 października


Godziny kontaktowe z opiekunem praktyki:

Praktyka w aptece 160Zaliczenie praktyki 2

łącznie 162


Łącznie 162Sumaryczna liczba punktów ECTS dla praktyki 518. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 5



– S. Janicki, A. Fiebig, M. Sznitowska: Farmacja Stosowana, Wydawnictwo Lekarskie, PZWL, 2008.– R. Jachowicz (red.): Farmacja Praktyczna, Wydawnictwo Lekarskie, PZWL, 2007.- R.Jachowicz: Leki Stosowane w Terapii Okulistycznej, Ośrodek Informacj Naukowej "Polfa" Sp. z o.o., Warszawa 2001– R. Jachowicz (red.) Receptura Apteczna, Wydawnictwo Lekarskie, PZWL, 2007.– Farmakopea Polska IV, V, VI, VII, VIII, IX,- R.Jachowicz: Leki Stosowane w Terapii Okulistycznej, Ośrodek Informacj Naukowej "Polfa" Sp. z o.o., Warszawa 2001-Aktualne akty prawne regulujące rodzaje recept, zasady wydawania produktów leczniczych, oraz rozporządzenie dotyczące produktów leczniczych które mogą być traktowane jako surowce recepturowe,- Leki współczesnej terapii, dawkowanie w populacji pediatrycznej

-Niezgodności recepturowe- skrypt –Białystok,20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup Praktyka odbywana indywidualnie w aptece ogólnodostępnej,

przez 1 miesiąc (160h)20.2. Materiały do zajęć udokumentowany opisem wykonania zadań w zeszycie praktyk.

Student zobowiązany jest prowadzić na bieżąco zeszyt praktyk odzież ochronna

20.3. Miejsce odbywania się zajęć Apteka ogólnodostępna z województwa śląskiego wskazana według procedury opisanej w Regulaminie Praktyki

20.4. Miejsce i godzina konsultacji Sosnowiec ul. Kasztanowa 3, w terminie uzgodnionym z koordynatorem, lub z wyznaczonym opiekunem praktyki,

20.5. Inne Praktyka miesięczna w aptekach ogólnodostępnych poza terenem województwa śląskiego po uzyskaniu pozytywnej opinii koordynatora i Dziekana ds. studenckich,Pobranie załączników wraz z regulaminem,




4. Rok: IV 5. Semestr: VII6. Nazwa modułu/przedmiotu: Biofarmacja7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Biofarmacji, ul. Jedności 8, 41-200 Sosnowiec, [email protected]. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. Ewa Chodurek [email protected]. Cel kształcenia: Wdrożenie wiedzy dotyczącej losów leku w organizmie człowieka (LADME) oraz z zakresu wpływu czynników fizjologicznych i patologicznych, właściwości fizykochemicznych substancji leczniczych i pomocniczych, rodzaju postaci leku i drogi jego podania na dostępność farmaceutyczną i biologiczną leków. Nabycie umiejętności praktycznych oznaczania dostępności farmaceutycznej substancji leczniczych zgodnie z farmakopealnymi i pozafarmakopealnymi kryteriami. Przygotowanie do profesjonalnego wykonywania obowiązków farmaceuty w zakresie biofarmaceutycznej oceny jakości, skuteczności i bezpieczeństwa stosowania leków. 11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Znajomość zagadnień dotyczących: działania leków, struktury leków, procesów technologicznych służących wytworzeniu danej postaci leku, oraz podstawowych parametrów farmakokinetycznych opisujących losy leku w organizmie człowieka.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna i rozumie procesy jakim podlega lek w organizmie człowieka (LADME) oraz potrafi scharakteryzować czynniki patofizjologiczne, które wpływają na uwalnianie, wchłanianie, dystrybucję i eliminację leków.

D.W1. D.W2. D.W9.

02 Zna i rozumie zagadnienia dotyczące biofarmaceutycznych aspektów leków podawanych różnymi drogami. Potrafi scharakteryzować czynniki wpływające na dostępność farmaceutyczną i dostępność biologiczną substancji leczniczej oraz zna kryteria ich oceny.

D.W3.D.W4.

03 Zna metody oceny równoważności farmaceutycznej i biologicznej (korelacja in vitro –in vitro). Umie wskazać przyczyny odstąpienia od badań biorównoważności.

D.W5. D.W6. D.W11.

04 Zna i rozumie wzajemne oddziaływanie leków z żywnością na poziomie wchłaniania, dystrybucji i wydalania.

D.W22. D.W38

05 Potrafi przeprowadzić badania dostępności farmaceutycznej w aspekcie oceny równoważności farmaceutycznej oraz przewidzieć skutki modyfikacji postaci leków na biodostępność. Potrafi przedstawić znaczenie badań dostępności biologicznej i równoważności biologicznej decydujących o jakości produktu leczniczego oraz skuteczności i bezpieczeństwie terapii.

D.U1.D.U2.D.U3.D.U4.D.U38.D.U40.D.U41.D.U42.

06 Potrafi ocenić różnice w losach leku w zależności od postaci leku, składu, D.U5.

drogi podania oraz warunków fizjologicznych i patologicznych. D.U32.D.U38.D.U39. D.U43. D.U44.

07 Przewiduje skutki przyjmowania leku wraz z określonym pożywieniem na jego dostępność farmaceutyczną i biologiczną.

D.U32. D.U38.D.U48.D.U49.






01 X X02 X X X03 X X04 X X05 X X X06 X X07 X X



W1

Losy leku w organizmie człowieka a biofarmaceutyczne czynniki warunkujące efekt terapeutyczny. System klasyfikacji biofarmaceutycznej (BCS). Badania rozpuszczalności i przenikania substancji leczniczych według wytycznych FDA.

2

W2

Znaczenie równoważności biologicznej przy zastępowaniu leków innowacyjnych przez leki generyczne - wytyczne do prowadzenia badań równoważności biologicznej, postacie leku dla których te badania są niezbędne, problemy związane z ustaleniem równoważności biologicznej. Metody oceny równoważności farmaceutycznej i biologicznej – korelacja in vivo i in vitro.

2

W3

Wprowadzanie leków do obrotu zgodnie z zasadami "Dobrych Praktyk".Biofarmaceutyczny system klasyfikacji rozmieszczenia leku w oparciu o drogi eliminacji i systemy biorące udział w transporcie na etapie wchłaniania substancji leczniczej. Rodzaje transportu leków przez błony komórkowe a ich dostępność biologiczna. Wpływ pH środowiska na kierunek transportu leków przez błony. Interakcje leków w zakresie transportu błonowego.

2

W4

Fizykochemiczne czynniki warunkujące dystrybucję leków w organizmie. Podstawy teorii kompartmentowej rozmieszczenia leków. Wpływ nadmiaru tkanki tłuszczowej na dystrybucję leków o charakterze lipofilnym i hydrofilnym.

2

W5 Znaczenie wiązania leków z białkami osocza u dzieci i osób starszych. Interakcje leków na etapie wiązania z białkami. 2

W6 Objętość dystrybucji a wiązanie leków z tkankami i płynami ustrojowymi. 2

W7 Biofarmaceutyczne aspekty dotyczące wydalania leków. Czynniki wpływające na eliminację leków drogą nerkową u osób otyłych. 2

W8 Badania dostępności biologicznej jako kryterium oceny jakości, 1

skuteczności i bezpieczeństwa stosowania lekówŁącznie 1514.2. Forma zajęć: Seminaria

S1

Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków drogą doustną: wpływ postaci leku, właściwości fizykochemicznych substancji leczniczych, substancji pomocniczych oraz czynników fizjologicznych i patologicznych na dostępność farmaceutyczną i dostępność biologiczną substancji leczniczych.

2

S2Biofarmaceutyczne aspekty leków podawanych dożylnie, domięśniowo i podskórnie. Dostępność biologiczna leków podawanych doodbytniczo i dopochwowo.

2

S3 Dostępność biologiczna leków ocznych. 2S4 Biofarmaceutyczne aspekty leków otolaryngologicznych. 2

S5Dostępność biologiczna leków stosowanych na skórę - nowe układy przezskórnego uwalniania substancji leczniczych. Czynniki wpływające na dostępność biologiczną leków wziewnych.

2

S6

Czynniki warunkujące przenikanie leków przez bariery wewnątrzustrojowe: bariera krew/mózg, bariera krew/płyn mózgowo-rdzeniowy, bariera krew/oko, bariera krew/mleko matki, bariera łożyskowa.

2

Sn7 Zastosowanie mikrodializy do oceny przenikania leków do tkanek. 2

Sn8 Mechanizmy uwalniania substancji leczniczych z doustnych postaci o modyfikowanym i niemodyfikowanym uwalnianiu. 1


C1 Badanie szybkości uwalniania substancji leczniczych z doustnych postaci leku z wykorzystaniem aparatu koszyczkowego/łopatkowego. 3

C2Oznaczenie dostępności farmaceutycznej substancji leczniczych zawartych w dermatologicznych podłożach maściowych z wykorzystaniem komory dyfuzyjnej "enhancer cell".

3

C3 Oznaczanie metodą płytkowo-agarową dostępności farmaceutycznej substancji leczniczych w maściach. 3

C4 Zastosowanie modelu hydraulicznego do badań zależności między pozorną objętością dystrybucji, czasem półtrwania oraz klirensem. 3

C5 Badanie szybkości eliminacji leku z ustroju. 3Łącznie 15Łączna liczba godzin z przedmiotu 45

15. Metody kształcenia15.1. Wykład Wykłady informacyjne, problemowe, konwersatoryjne.

15.2. Seminaria Zajęcia seminaryjne informacyjne (prezentacje multimedialne) oraz prowadzone w formie dyskusji ze studentami.

15.3. ĆwiczeniaĆwiczenia laboratoryjne prowadzone z wykorzystaniem nowoczesnej aparatury do badania uwalniania substancji leczniczych z różnych postaci leku i odpowiednich systemów detekcji.



01 Egzamin w formie pisemnej – test wyboru 60% poprawnych odpowiedzi02 Sprawdzian ustny. Egzamin w formie pisemnej – test

wyboru 60% poprawnych odpowiedzi

03 Egzamin w formie pisemnej – test wyboru 60% poprawnych odpowiedzi04 Egzamin w formie pisemnej – test wyboru 60% poprawnych odpowiedzi05 Kolokwium. Sprawozdanie. Ocena aktywności na

ćwiczeniach.06 Egzamin w formie pisemnej – test wyboru 60% poprawnych odpowiedzi07 Projekt – przygotowanie wystąpienia na zadany

temat. Egzamin w formie pisemnej – test wyboru 60% poprawnych odpowiedzi



udział w wykładach 15hudział w seminariach 15hudział w ćwiczeniach 15hobecność na egzaminie pisemnym 2hkonsultacje 1hłącznie 48h


przygotowanie do seminariów 15hprzygotowanie do ćwiczeń 10hprzygotowanie do kolokwiów z ćwiczeń 8hprzygotowanie do egzaminu pisemnego 12hłącznie 45h



19. Literatura19.1. Podstawowa1. Zając M., Jelińska A.: Ocena jakości substancji i produktów leczniczych. AM Poznań 2010.2. Janicki S., Sznitowska M., Zieliński W.: Dostępność farmaceutyczna i dostępność biologiczna leków. OIN "Polfa", Warszawa 2001.3. Marzec A. (red.): Badania dostępności i równoważności biologicznej. OINPHARMA, Warszawa 2007.4. Farmakopea Polska wyd. VIII, Wydawnictwo PTFarm, Warszawa 2008.5. Brandys J.: Zarys biofarmacji. PZWL, Warszawa 1984.19.2. Uzupełniająca1. Jachowicz R. (red.): Farmacja praktyczna. PZWL, Warszawa 2007.2. Jachowicz R. (red.): Leki stosowane w terapii okulistycznej. OIN "Polfa", Warszawa 2001.3. Herman T.: Farmakokinetyka, teoria i praktyka. PZWL, Warszawa 2002.4. Muller R.H., Hilderbrand G.E.: Technologia nowoczesnych postaci leków. PZWL, Warszawa 1998.

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 10 osób20.2. Materiały do zajęć dostępne na stronie katedry [email protected]. Miejsce odbywania się zajęć w salach ogólnodostępnych Wydziału Farmaceutycznego SUM20.4. Miejsce i godzina konsultacji do uzgodnienia z osobami prowadzącymi zajęcia20.5. Inne


Efekt 01 Nie posiada wiedzy na temat losów leku organizmie człowieka oraz wpływu jaki na LADME wywierają zarówno czynniki fizjologiczne jak i patologiczne.

Posiada podstawową wiedzę o losach leku w organizmie człowieka. Zna strukturę i funkcje barier biologicznych. Potrafi wymienić fizjologiczne i patologiczne czynniki wpływające na LADME.

Posiada wiedzę dotyczącą losów leku w organizmie człowieka. Stara się połączyć budowę i funkcje barier biologicznych z ich wpływem na wchłanianie, dystrybucję i eliminacje leku. Zna fizjologiczne i patologiczne czynniki wpływające na LADME.

Posiada wyczerpującą wiedzę na temat losów leku w organizmie człowieka. Umie połączyć strukturę i funkcje barier biologicznych z ich wpływem na wchłanianie, dystrybucję i eliminację leku. Potrafi scharakteryzować fizjologiczne i patologiczne czynniki wpływające na LADME.

Efekt 02 Nie zna i nie potrafi scharakteryzować czynników które wpływają na dostępność farmaceutyczną i biologiczną leków. Nie zna biofarmaceutycznej klasyfikacji leków.

Potrafi częściowo scharakteryzować czynniki wpływających na dostępność farmaceutyczną i biologiczną. Zna tylko podział substancji leczniczych na klasy BCS.

Potrafi wymienić i scharakteryzować większość biofarmaceutycznych czynników i stara się określić ich wpływ na dostępność farmaceutyczną i biologiczną. Zna podział i przynależność substancji leczniczych do odpowiedniej klasy BCS.

Potrafi wymienić i scharakteryzować wszystkie czynniki (właściwości fizykochemicznych substancji leczniczych i pomocniczych, rodzaj postaci leku i drogi jego podania) i określić ich wpływ na dostępność farmaceutyczną i biologiczną. Zna i rozumie system klasyfikacji biofarmaceutycznej.

Efekt 03 Nie zna metod służących ocenie równoważności farmaceutycznej i biologicznej.

Zna tylko niektóre metody służące ocenie jakości preparatów farmaceutycznych.

Zna fizykochemiczne metody określenia tożsamości, zawartości, formy fizycznej (postaci) oraz zanieczyszczeń substancji leczniczych i pomocniczych zawartych w preparatach farmaceutycznych.

Zna farmakopealne i pozafarmakopealne metody oceny dostępności farmaceutycznej i biologicznej. Potrafi przedstawić sposób prowadzenia badań równoważności farmaceutycznej i biologicznej.

Efekt 04 Nie posiada wiedzy na temat interakcji leków z pożywieniem na etapie wchłaniania, dystrybucji i eliminacji.

Zna typy interakcji. Posiada niepełną wiedzę na temat interakcji leków z pożywieniem i interakcji leków wydawanych na receptę (Rp) z lekami w wolnej sprzedaży (OTC).

Zna typy interakcji. Posiada wiedzę na temat interakcji leków z pożywieniem oraz interakcji leków wydawanych na receptę (Rp) z lekami w wolnej sprzedaży (OTC).

Zna typy interakcji. Posiada szeroką wiedzę na temat interakcji leków z pożywieniem oraz interakcji leków wydawanych na receptę (Rp) z lekami w wolnej sprzedaży (OTC).

Efekt 05 Brak umiejętności w biofarmaceutycznej ocenie jakości preparatów farmaceutycznych. Brak prawidłowo wykonanych oznaczeń.

Potrafi przeprowadzić badanie uwalniania, ale na podstawie uzyskanych wyników nie umie wyciągnąć właściwych wniosków.

Potrafi prawidłowo przeprowadzić badanie uwalniania substancji leczniczych i zinterpretować otrzymane wyniki.

Potrafi prawidłowo przeprowadzić badanie uwalniania substancji leczniczych z różnych postaci leku. Umie wyznaczyć parametry farmakokinetyczne opisujące dostępność farmaceutyczną.

Efekt 06 Nie potrafi przewidzieć wpływu drogi podania oraz postaci i składu leku na biodostępność.

Zna czynniki wpływające na LADME, ale nie potrafi prawidłowo określić ich wpływu na biodostępność.

Potrafi przewidzieć skutki modyfikacji postaci leku i określić ich wpływ na biodostępność. Potrafi częściowo określić wpływ czynników fizjologicznych i patologicznych na dostępność farmaceutyczną i biologiczną.

Potrafi przewidzieć skutki modyfikacji postaci leku i określić ich wpływ na biodostępność. Potrafi określić wpływ wszystkich omawianych na zajęciach czynników patofizjologicznych na dostępność farmaceutyczną i biologiczną.

Efekt 07 Nie potrafi przewidzieć skutków przyjmowania leku wraz z określonym pożywieniem na jego dostępność farmaceutyczną i biologiczną.

Posiada niepełną wiedzę na temat potencjalnie niebezpiecznych wzajemnych oddziaływań leków. Korzysta z fachowej i najnowszej literatury dotyczącej niebezpiecznych interakcji.

Zna przykłady niebezpiecznych interakcji leków i umie korzystać z fachowej literatury pozwalającej przewidzieć skutki tych interakcji.

Posiada wiedzę na temat potencjalnie niebezpiecznych wzajemnych oddziaływań leków. Umie korzystać z fachowej i najnowszej literatury, aby przewidzieć skutki niebezpiecznych interakcji leku z pożywieniem.


Karta modułu/przedmiotuInformacje ogólne o module/przedmiocie


4. Rok: IV 5. Semestr: VII6. Nazwa modułu/przedmiotu: Bromatologia 7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Żywności i Żywienia, 41-200 Sosnowiec, ul. Jedności 8, tel. 032 364 11 70, [email protected], http://zywnosc.sum.edu.pl9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. n. med. Katarzyna Pawłowska-Góral, [email protected]. Cel kształcenia: - Zdobycie umiejętności charakterystyki produktów spożywczych w aspekcie ich składu i wartości odżywczej oraz prowadzenia i oceny wyników badań w zakresie analizy żywności. - Poznanie roli składników pokarmowych występujących w żywności na stan zdrowia człowieka oraz ich wykorzystanie w profilaktyce i leczeniu chorób metabolicznych.- Wyrobienie umiejętności oceny zagrożenia wynikającego z niewłaściwej jakości zdrowotnej żywności, stosowanych dodatków do żywności, naturalnych skażeń żywności oraz wpływu procesów technologicznych i przechowywania na jakość zdrowotną żywności.- Zdobycie wiedzy dotyczącej przewidywania skutków zmiany dostępności farmaceutycznej i biologicznej leków w wyniku spożywania określonych produktów spożywczych. - Zdobycie wiedzy na temat żywności wzbogaconej, suplementów diety oraz środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego.- Zdobycie wiedzy dotyczącej podstawowych regulacji z zakresu prawa żywnościowego krajowego i Unii Europejskiej.- Poznanie roli bromatologii w opiece farmaceutycznej.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:- Posiada wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne w zakresie podstawowych jakościowych i ilościowych metod analitycznych.- Posiada wiadomości dotyczące budowy, właściwości i metabolizmu białek, tłuszczy i węglowodanów.- Posiada wiedzę dotyczącą biochemicznych przemian substancji odżywczych w organizmie.- Potrafi dokonać obliczeń chemicznych związanych z przygotowaniem roztworów i przeliczaniem stężeń oraz zna zasady statystycznej oceny wyników.


Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 zna źródła żywieniowe podstawowych składników odżywczych, rozumie ich znaczenie, fizjologiczną dostępność, metabolizm i zapotrzebowanie;uzasadnia rolę zdrowotną i znaczenie składników pokarmowych występujących w żywności w stanie zdrowia i choroby człowieka; charakteryzuje produkty spożywcze w aspekcie ich składu i wartości odżywczej; wyjaśnia znaczenie wody w żywieniu i wód mineralnych w lecznictwie;

D.W32.

D.U25.

D.U26.D.U31.

02 zna i rozumie zagadnienia związane z bezpieczeństwem żywności i D.W33.

żywienia dotyczące działań niepożądanych substancji dodawanych celowo i zanieczyszczeń;zna i rozumie podstawowe procesy zagrażające jakości zdrowotnej żywności zachodzące w produktach spożywczych w wyniku przetwarzania, pakowania, przechowywania i transportu;ocenia zagrożenie wynikające z niewłaściwej jakości zdrowotnej żywności, stosowanych dodatków do żywnościoraz wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością;

D.W35.

D.U29.

03 zna metody stosowane do oceny wartości odżywczej żywności, metody oznaczania zawartości dodatków do żywności i zanieczyszczeń;zna i rozumie metody pobierania i przygotowania próbek;przedstawia znaczenie badań w zakresie oceny jakości zdrowotnej żywności;wyjaśnia sposób prowadzenia badań w zakresie oznaczania wartości odżywczej poszczególnych składników pokarmowych, a także określa wymagania dotyczące tych badań;

D.W34.

D.W37.D.U27.

D.U28.

04 zna problematykę żywności wzbogaconej, suplementów diety oraz środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego;

D.W36.

05 zna i rozumie możliwe interakcje leków z żywnością, takie jak wpływ pożywienia na leki (na poziomie wchłaniania, transportu, biotransformacji i wydalania leków) oraz wpływ leków na wchłanianie, transport, metabolizm i wydalanie składników odżywczych pożywienia;przewiduje skutki zmiany dostępności farmaceutycznej i biologicznej leków w wyniku spożywania określonych produktów spożywczych;

D.W38.

D.U32.

06 zna i rozumie metody oceny sposobu żywienia człowieka w zakresie podaży energii oraz składników odżywczych;wyjaśnia zasady i rolę prawidłowego żywienia w profilaktyce metabolicznych chorób niezakaźnych;

D.W39.

D.U30.

07 zna podstawowe regulacje z zakresu prawa żywnościowego krajowego i Unii Europejskiej;

D.W40.






01 x x x02 x x x03 x04 x x x05 x x06 x x x07 x x



W1Żywność i żywienie - istotne elementy w prawidłowym rozwoju i utrzymaniu zdrowia na każdym etapie życia. Rola bromatologii w opiece farmaceutycznej.

1

W2Nadzór nad jakością zdrowotną żywności – polskie ustawodawstwo żywnościowe na tle uregulowań prawnych bezpieczeństwa żywności w Unii Europejskiej.

1

W3 Żywność źródłem składników odżywczych dla organizmu. 3

W4 Substancje dodawane celowo do żywności – aspekty zdrowotne i technologiczne. 3

W5 Nowe rodzaje żywności: żywność modyfikowana genetycznie, żywność funkcjonalna i specjalnego przeznaczenia żywieniowego, nutraceutyki. 2

W6 Suplementy diety - zasadność suplementacji, ryzyko związane ze stosowaniem suplementów. 2

W7

Interakcje leków z żywnością - wpływ żywności na wchłanianie, transport i metabolizm leków, wpływ leków na wykorzystanie składników odżywczych, interakcje leków z popularnymi używkami (kofeina, alkohol) oraz suplementami diety.

2

W8 Nutrigenomika. Żywienie kliniczne. 1Łącznie 1514.2. Forma zajęć: Seminaria

S1 Rodzaje norm żywieniowych. Aktualne, obowiązujące normy zapotrzebowania na podstawowe składniki odżywcze i energię 1

S2Podstawowe składniki odżywcze, witaminy i składniki mineralne. Rola, biodostępność, zapotrzebowanie zgodnie z obowiązującymi normami Woda i jej znaczenie w żywieniu człowieka.

4

S3Zasady i rola żywienia w profilaktyce i leczeniu metabolicznych chorób niezakaźnych. Klasyfikacja diet, ich zastosowanie i ogólna charakterystyka.

4

S4 Specyficzne sposoby odżywiania się niektórych grup ludności. Diety niefizjologiczne i ich wpływ na zdrowie człowieka. 2

S5 Rola i znaczenie naturalnych przeciwutleniaczy występujących w żywności. 2

S6Bezpieczeństwo żywności i żywienia. Zagrożenia jakości zdrowotnej żywności wynikające z obróbki technologicznej, pakowania, przechowywania i transportu.

2


C1Podstawy racjonalnego żywienia. Wybrane metody oceny sposobu żywienia i stanu odżywienia. Zalecenia żywieniowe dla pacjentów w różnych stanach chorobowych.

6

C2 Interakcje leków i suplementów diety ze składnikami żywności. Rola Bromatologii w opiece farmaceutycznej. 9

C3 Ocena wartości odżywczej wybranych produktów spożywczych i środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego. 12

C4 Żywność pochodzenia roślinnego jako źródło substancji bioaktywnych. Ocena potencjału antyoksydacyjnego warzyw i owoców. 6

C5 Lecznicze wody mineralne i ich wartości odżywcze. Oznaczanie wybranych składników mineralnych. 6

C6 Bezpieczeństwo żywności. Ocena jakości olejów roślinnych stosowanych jako suplementy diety. 6


15. Metody kształcenia15.1. Wykład Metody podające, metody problemowe15.2. Seminaria Metody problemowe, metody praktyczne15.3. Ćwiczenia laboratoryjne

Metody praktyczne, metody problemowe



01Sprawdzian pisemny opisowy z pytaniami otwartymi lub testowymi, przygotowanie sprawozdania z ćwiczeń oraz egzamin pisemny testowy. Egzamin poprawkowy ustny.

Powyżej 60% poprawnych odpowiedzi, wykonanie analizy z dopuszczalnym błędem względnym do 5% oraz poprawność wykonania sprawozdania w 75%.







05 Sprawdzian pisemny opisowy z pytaniami otwartymi lub testowymi oraz egzamin pisemny testowy. Egzamin poprawkowy ustny.

Powyżej 60% poprawnych odpowiedzi.







udział w wykładach 7x2h+1h=15hudział w seminariach 5x3h=15hudział w ćwiczeniach 7x6h+3h=45hobecność na egzaminie pisemnym 3hkonsultacje 2hłącznie 80h

Samodzielna praca przygotowanie do seminarium 5x2h=10h

studenta

przygotowanie do ćwiczeń 7x3h=21hprzygotowanie do kolokwiów z seminarium 5x2h=10hprzygotowanie do kolokwiów z ćwiczeń 7x2h=14hprzygotowanie do egzaminu 1x20h=20hłącznie 75h

Łącznie 155hSumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 6 ECTS

18. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 3 ECTS



1. Gertig H., Przysławski J.: Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu. PZWL, Warszawa 2006. 2. Ciborowska H., Rudnicka A: Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. PZWL, Warszawa 2007.3. Sikorski Z. E.: Chemia żywności. WNT, Warszawa 2002.4. Grajek W. (red.) Przeciwuleniacze w żywności. Aspekty zdrowotne technologiczne molekularne analityczne. Rozdział 3. Naturalne przeciwutleniacze występujące w żywności. WNT, Warszawa 2007.6. Jarosz M.: Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. IŻŻ, Warszawa 2012.7. Langley-Evans S.: Żywienie – wpływ na zdrowie człowieka. PZWL, Warszawa 2014. 19.2. Uzupełniająca

1. Gawęcki J., Hryniewiecki L.: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Tom I i II. PWN, Warszawa 2008. 2. Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K.: Wartość odżywcza wybranych produktów i typowych potraw. PZWL, Warszawa 2008.3. Krzystyniak K., Obiedziński M.: Przewodnik po bezpiecznej żywności. Medyk, Warszawa 2012.4. Chevallier L.: 51 zaleceń dietetycznych w wybranych stanach chorobowych. Elsevier, Wrocław 2010.5. Payne A., Barker H.: Advancing Dietetics and Clinical Nutrition. Elsevier, 2010.6. Braun L., Cohen M.: Herbs and Natural Supplements. Elsevier, Australia 2010.7. Maine M.: Leczenie zaburzen odżywiania. Elsevier, Wroclaw 2013.8. Gröber U.: Leki i mikroskładniki odżywcze. MedPharm, Wrocław 2011.9. Lim Ming Yeong: Metabolizm i żywienie. Elsevier, Wroclaw 2012.10. Narojek L.: Ciągłość i zmiana w postępowaniu dietetycznym w wybranych schorzeniach. SGGW, Warszawa 2012.11. Cichocka A.: Praktyczny poradnik żywieniowy. Medyk, Warszawa 2013.12. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, Roczniki PZH, Przemysł Spożywczy.20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 10 - 12 osób w grupie laboratoryjnej – ćwiczenia, seminaria – 20

– 24 osoby 20.2. Materiały do zajęć Instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych, tabele wartości odżywczej

produktów spożywczych, biblioteka katedralna, stanowiska komputerowe na sali ćwiczeń.

20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala wykładowa - aula ul. Jedności 8, sala ćwiczeń pok. 301 ul. Jedności 8, sala seminaryjna ul. Jedności 8

20.4. Miejsce i godzina konsultacji ul. Jedności 8, pok. 307, 308, 309 (zgodnie z harmonogramem ustalonym stosownie do planu zajęć Studentów lub na drodze indywidualnego umówienia się z prowadzącym)

20.5. Inne


Efekt 01 Posiada wiedzę na poziomie poniżej 60%

Posiada wiedzę na poziomie 60-75%


Posiada wiedzę powyżej 90%


























dobry”



1. Kierunek studiów: Farmacja 2. Poziom kształcenia: jednolite studia magisterskie3. Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarna

4. Rok: IV 5. Semestr: VII6. Nazwa modułu/przedmiotu: Farmakokinetyka7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Biofarmacji ul. Jedności 8; 41-200 Sosnowiec, 32 364 10 60; www.biofarmacja.sum.edu.pl9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. n. farm. Adam Wilczok, [email protected]. Cel kształcenia: Zapoznanie z podstawowymi modelami i metodami stosowanymi do obliczeń parametrów farmakokinetycznych leków, właściwościami farmakokinetycznymi podstawowych grup leków oraz sposobami ustalania i indywidualizacji schematów dawkowania w stanach fizjologicznym i patologicznym.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Umiejętność obliczania logarytmów, funkcji eksponencjalnych, obliczania stężeń, znajomość kinetyki reakcji chemicznych, procesów transportu, postaci leków i dróg podania oraz podstawowych pojęć statystycznych. Umiejętność wykorzystywania podstawowych funkcji arkusza kalkulacyjnego Excel oraz programu Powerpoint.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna i rozumie podstawowe modele farmakokinetyki klasycznej, fizjologicznej i niemodelowej oraz parametry farmakokinetyczne opisujące wchłanianie, dystrybucję, biotransformację, eliminację i sposoby ich wyznaczania

D.W7.; D.W8.; D.W15

02 Zna i rozumie wpływ uwarunkowań fizjologicznych , patofizjologicznychi środowiskowych na procesy farmakokinetyczne

D.W9.; D.W13.;D.W38

03 Oblicza i interpretuje obliczone z zastosowaniem odpowiednich modeli farmakokinetycznych wartości parametrów charakteryzujących przejście leku przez organizm

D.U6.;

04 Przewiduje, z uwzględnieniem interakcji farmakokinetycznych, skutki zmian wartości parametrów farmakokinetycznych uwarunkowane czynnikami fizjologicznymi i patologicznymi

D.U7.; D.U9.; D.U12; D.U17

05 Dobiera schematy dawkowaniu leków zależne od wieku, czynników genetycznych, rytmów okołodobowych, stanów patologicznych u indywidualnego chorego oraz w oparciu o stężenie leku w krwi

D.U8.; D.U44; D.U45; D.U49;

06 Obsługuje specjalistyczne programy komputerowe do wyznaczania parametrów farmakokinetycznych

D.U6.;

07 Tłumaczy zagadnienia dotyczące właściwości farmakokinetycznych leków w sposób odpowiedni dla pacjenta

D.U44; D.U45;






01 x X X x02 x X X03 X X x04 x X x05 x X X x06 X07 x X X x


14.1. Forma zajęć: Wykłady (e-learning) Liczba godzin

W1 Miejsce farmakokinetyki w naukach farmaceutycznych. Podstawowe pojęcia i definicje z zakresu farmakokinetyki

e-learning

W2 Klasyczne modele farmakokinetyczne, parametry farmakokinetyczne, wzory, obliczenia

e-learning

W3 Metody farmakokinetyki niemodelowej. Farmakokinetyka fizjologiczna e-learning

W4 Wyznaczanie schematów dawkowania w oparciu o stężenie leku w krwi w stanach fizjologicznych i patologicznych

e-learning

W5 Przykłady opisów właściwości farmakokinetycznych wybranych leków i ich interpretacji

e-learning


S1

Podstawowe pojęcia i definicje z zakresu farmakokinetyki. Drogi podania. Podanie donaczyniowe. Podanie pozanaczyniowe. Podanie jednorazowe i wielokrotne, wstrzyknięcie (bolus), wlew dożylny. Postać i drogi podania leku - konsekwencje farmakokinetyczne. Krzywe C-T. Zasady prowadzenia eksperymentu farmakokinetycznego

1 h

S2

Matematyczne podstawy w farmakokinetyce. Całka oznaczona, właściwości logarytmów, funkcja wykładnicza. Kompartment centralny i obwodowy. Modele farmakokinetyczne. Model jednokompartmentowy i dwukompartmentowy. Farmakokinetyka podania dożylnego w modelu jednokompartmentowym. Stała szybkości eliminacji K. Biologiczny okres półtrwania

1 h

S3

Farmakokinetyka wielokrotnego podania dożylnego. Stan stacjonarny. Zjawisko kumulacji. Współczynnik kumulacji Wagnera. Farmakokinetyka jednorazowego podania pozanaczyniowego w modelu jednokompartmentowym i dwukompartmentowym. Dostępność biologiczna. Farmakokinetyka wielokrotnego podania pozanaczyniowego w modelu jednokompartmentowym. Stan stacjonarny. Zjawisko kumulacji

1 h

S4 Modele fizjologiczne i ich zastosowanie. Farmakokinetyka niezależna od modelu. Dodatnie i ujemne strony stosowania w farmakokinetyce obliczeń metodami w oparciu o teorię kompartmentową. Obliczanie AUMC, wyznaczanie średniego całkowitego czasu przechodzenia leku

1 h

przez organizm (MTT), średniego czasu przebywania leku w organizmie (MRT), średniego czasu absorpcji leku (MAT)

S5

Teoria momentów statystycznych. Wyznaczanie CMRT. Kwalifikowanie do określonego modelu farmakokinetycznego na podstawie MRT. Obliczanie klirensu ogólnoustrojowego, objętości dystrybucji, t0.5 metodami farmakokinetyki niezależnej od modelu. Dodatnie i ujemne strony stosowania w farmakokinetyce obliczeń metodami momentów statystycznych. Farmakokinetyka populacyjna – zastosowanie metod statystycznych

1 h

S6

Farmakokinetyka leków o przedłużonym działaniu. Wykorzystanie danych farmakokinetycznych do ustalania schematu dawkowania leków. Konsekwencje rytmów biologicznych oraz wybranych procesów fizjologicznych w farmakokinetyce. Kalkulatory dawkowania leków

1 h

S7Parametry farmakokinetyczne wybranych grup leków. Leki przeciwarytmiczne, przeciwpadaczkowe, antybiotyki. Przykłady farmakokinetyki wybranych leków

1 h

S8Programy komputerowe w farmakokinetyce: PharmSim1.3, PharmCalc1.0 oraz Cyber Patient - zastosowanie oprogramowania do symulacji farmakokinetycznych

1 h

S9Programy komputerowe w farmakokinetyce: PharmSim1.3, PharmCalc1.0 oraz Cyber Patient - zastosowanie oprogramowania do symulacji farmakokinetycznych

1 h

S10Zastosowanie programów Microsoft Excel oraz Biokinetica do obliczeń i symulacji farmakokinetycznych 1 h

Łącznie 10 h14.3. Forma zajęć: Ćwiczenia laboratoryjne

C1Sporządzanie profilu farmakokinetycznego w skali normalnej i półlogarytmicznej za pomocą programu Microsoft Excel. Obliczanie pola pod krzywą C-T

2 h

C2Obliczanie stałej szybkości eliminacji K, biologicznego okresu półtrwania t0,5, objętości dystrybucji, stałej szybkości dystrybucji, klirensu w modelu jedno i dwukompartmentowym dla podania donaczyniowego

2 h

C3Obliczanie stałych szybkości wchłaniania, dystrybucji, eliminacji, tmax, Cmax oraz stężeń w dowolnym czasie po jednokrotnym i wielokrotnym pozanaczyniowym podaniu leku

2 h

C4

Obliczanie AUMC, wyznaczanie średniego całkowitego czasu przechodzenia leku przez organizm (MTT), średniego czasu przebywania leku w organizmie (MRT), średniego czasu absorpcji leku (MAT) po podaniu donaczyniowym i pozanaczyniowym

2 h

C5Obliczanie klirensu ogólnoustrojowego, objętości dystrybucji, t0.5 metodami farmakokinetyki niezależnej od modelu. Kwalifikowanie do modelu farmakokinetycznego

2 h

C6Wyznaczanie optymalnej dawki leku i przedziału dawkowania w oparciu o wartości pożądanych Cmin, Cmax i C śr. Zastosowanie nomogramów i kalkulatorów farmakokinetycznych

2 h

C7 i C8Parametry farmakokinetyczne wybranych leków - prezentacje studentów 4 h

C9Symulacja wpływu zmian podstawowych parametrów farmakokinetycznych na profil farmakokinetyczny z zastosowaniem programów komputerowych

2 h

C10Obliczanie parametrów farmakokinetycznych z zastosowaniem arkusza kalkulacyjnego Microsoft Excel. Wykorzystanie programu Biokinetica do obliczeń parametrów metodami farmakokinetyki niemodelowej

2 h

Łącznie 20 hŁączna liczba godzin z przedmiotu 30 h

15. Metody kształcenia15.1. Wykład e-learning15.2. Seminaria problemowe, aktywizujące, dyskusja, objaśnienie, wyjaśnienie, e-learning

15.3. Ćwiczenia laboratoryjne, obliczeniowe z użyciem kalkulatorów oraz specjalistycznego oprogramowania komputerowego, internet, e-learning



01 zaliczenie w formie pisemnej – test wyboru 60% poprawnych odpowiedzi 02 zaliczenie w formie pisemnej – test wyboru 60% poprawnych odpowiedzi03 zaliczenie w formie pisemnej – test wyboru 60% poprawnych odpowiedzi04 obserwacja aktywny udział w zajęciach05 obserwacja aktywny udział w zajęciach06 sprawdzian praktyczny uzyskanie prawidłowego wyniku

obliczeń07 przygotowanie pracy pisemnej i prezentacji

multimedialnejco najmniej 1 punkt za pracę pisemną oraz jej prezentację (maks.8)



udział w seminariach 10 x 1 h = 10 hudział w ćwiczeniach 10 x 2 h = 20 hobecność na teście zaliczeniowym 1 x 2 h = 2 hkonsultacje 1 x 2 h = 2 hłącznie 34 h


przygotowanie do seminarium 10x1 h = 10 hprzygotowanie do ćwiczeń 10x1 h = 10 h

przygotowanie prezentacji 1x2 h = 2 h

e-learning 5 h

przygotowanie do testu zaliczeniowego 6 h

łącznie 33 hŁącznie 67 hSumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 2 ECTS

18. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 1 ECTS



Herman W. Farmakokinetyka - teoria i praktyka. PZWL Warszawa, 2002Adamska – Dyniewska H. Terapia Monitorowana. TTM Łódź, 1994.Grabowski T. Farmakokinetyka i Biofarmacja. http://www.biokinetica.pl/19.2. Uzupełniająca

Gabrielson J,, Weiner D. Pharmacokinetic and Pharmacodynamic Data Analysis: Concepts and Applications., Kristianstads Boktryckeri, 200620. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup Seminarium - 20, ćwiczenia - 1020.2. Materiały do zajęć Kalkulatory, komputery z specjalistycznym oprogramowaniem,

instrukcje do ćwiczeń, materiały udostępniane w systemie e-learning

20.3. Miejsce odbywania się zajęć Pracownia komputerowa, ul . Narcyzów 120.4. Miejsce i godzina konsultacji Ul. Narcyzów 1, p.210 i 215, e-mail: [email protected]. Inne


Efekt 01

Nie zna podstawowych pojęć i definicji z zakresu farmakokinetyki. Nie zna sposobów wyznaczania parametrów farmakokinetycznych.

Zna podstawowe pojęcia i definicje z zakresu farmakokinetyki.Zna sposoby wyznaczania parametrów farmakokinetycznych.

Zna wszystkie pojęcia i definicje z zakresu farmakokinetyki. Zna sposoby wyznaczania parametrów farmakokinetycznych oraz różnice pomiędzy farmakokinetyką klasyczną, fizjologiczną i niemodelową.

Zna i potrafi zinterpretować wszystkie omawiane pojęcia i definicje z zakresu farmakokinetyki.Zna i rozumie sposoby wyznaczania parametrów farmakokinetycznych oraz różnice pomiędzy farmakokinetyką klasyczną, fizjologiczną i niemodelową.

Efekt 02

Nie zna wpływu podstawowych uwarunkowań fizjologicznych , patofizjologicznych i środowiskowych na procesy farmakokinetyczne.

Zna przykłady podstawowych uwarunkowań fizjologicznych , patofizjologicznych i środowiskowych na procesy farmakokinetyczne.

Zna i rozumie przykłady podstawowych uwarunkowań fizjologicznych , patofizjologicznych i środowiskowych na procesy farmakokinetyczne.

Zna i rozumie uwarunkowania fizjologiczne , patofizjologiczne i środowiskowe mogące wpływać na procesy farmakokinetyczne.

Efekt 03

Nie potrafi obliczać podstawowych

Potrafi obliczać podstawowe

Potrafi obliczać i interpretować

Potrafi obliczać i interpretować

wartości parametrów charakteryzujących przejście leku przez organizm z zastosowaniem odpowiednich modeli farmakokinetycznych.

wartości parametrów charakteryzujących przejście leku przez organizm z zastosowaniem odpowiednich modeli farmakokinetycznych.

podstawowe wartości parametrów charakteryzujących przejście leku przez organizm z zastosowaniem odpowiednich modeli farmakokinetycznych.

wszystkie omawiane wartości parametrów charakteryzujących przejście leku przez organizm oraz dokonać wyboru optymalnego modelu farmakokinetycznego.

Efekt 04

Nie potrafi przewidywać interakcji farmakokinetycznych oraz skutków zmian wartości parametrów farmakokinetycznych uwarunkowanych czynnikami fizjologicznymi i patologicznymi.

Popełnia błędy w przewidywaniu typowych interakcji farmakokinetycznych oraz skutków zmian wartości parametrów farmakokinetycznych uwarunkowanych czynnikami fizjologicznymi i patologicznymi.

Poprawnie przewiduje skutki interakcji farmakokinetycznych oraz efekty zmian wartości parametrów farmakokinetycznych uwarunkowanych czynnikami fizjologicznymi i patologicznymi. Potrafi podać przykłady typowych interakcji .

Poprawnie przewiduje skutki interakcji farmakokinetycznych oraz efekty zmian wartości parametrów farmakokinetycznych uwarunkowanych czynnikami fizjologicznymi i patologicznymi. Potrafi podać przykłady interakcji dla każdej z omawianych grup leków.

Efekt 05

Nie umie wyznaczyć podstawowych schematów dawkowania leków zależnych od wieku, czynników genetycznych, rytmów okołodobowych, stanów patologicznych u indywidualnego chorego oraz w oparciu o stężenie leku w krwi.

Umie wyznaczyć podstawowe schematy dawkowania leków zależnych od wieku, czynników genetycznych, rytmów okołodobowych, stanów patologicznych u indywidualnego chorego oraz w oparciu o stężenie leku w krwi.

Umie wyznaczyć większość schematów dawkowania leków zależnych od wieku, czynników genetycznych, rytmów okołodobowych, stanów patologicznych u indywidualnego chorego oraz w oparciu o stężenie leku w krwi.

Umie wyznaczyć i skorygować schematy dawkowania leków zależnych od wieku, czynników genetycznych, rytmów okołodobowych, stanów patologicznych u indywidualnego chorego oraz w oparciu o stężenie leku w krwi.

Efekt 06

Nie potrafi stosować programów komputerowych do wyznaczania parametrów farmakokinetycznych.

Potrafi stosować podstawowe programy komputerowe do wyznaczania parametrów farmakokinetycznych.

Potrafi stosować podstawowe i specjalistyczne programy komputerowe do wyznaczania parametrów farmakokinetycznych.

Potrafi stosować podstawowe i specjalistyczne programy komputerowe do wyznaczania parametrów farmakokinetycznych. Potrafi samodzielnie dokonać doboru optymalnego oprogramowania do

obliczeń. Efekt 07

Nie umie objaśnić podstawowych właściwości farmakokinetycznych leków w sposób odpowiedni dla pacjenta.

Popełnia nieliczne błędy w objaśnianiu podstawowych właściwości farmakokinetycznych leków w sposób odpowiedni dla pacjenta.

Prawidłowo objaśnia podstawowe właściwości farmakokinetyczne leków w sposób odpowiedni dla pacjenta.

Wyczerpująco objaśnia właściwości farmakokinetyczne leków w sposób odpowiedni dla pacjenta.


dobry”




4. Rok: IV 5. Semestr: VII–VIII6. Nazwa modułu/przedmiotu: Farmakologia i farmakodynamika7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Farmakologii, ul. Jagiellońska 4, 41-200 Sosnowiec, (032) 364 15 40, [email protected]

9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. Joanna Folwarczna, [email protected]. Cel kształcenia: Poznanie mechanizmów działania leków z różnych grup terapeutycznych, wskazań i przeciwwskazań do stosowania, działań niepożądanych oraz ważnych interakcji.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Zna budowę anatomiczną, fizjologię i patofizjologię układów organizmu ludzkiego, budowę chemiczną, właściwości fizykochemiczne i nazewnictwo leków, biochemię białek, lipidów, węglowodanów, kwasów nukleinowych i hormonów.


Numer efektu

kształcenia




01Zna, rozumie, potrafi zdefiniować i wytłumaczyć podstawowe pojęcia i zagadnienia z zakresu działania oraz bezpieczeństwa i skuteczności stosowania leków.

D.W12D.W13D.W14

02

Zna drogi podania oraz dawkowanie leków i potrafi doradzać w zakresie prawidłowego dawkowania oraz przyjmowania leku dla zapewnienia skuteczności i bezpieczeństwa farmakoterapii.

D.W15D.U44D.U46

03Zna, rozumie i potrafi wykorzystać wiadomości do udzielania informacji z zakresu punktów uchwytu oraz komórkowych i molekularnych mechanizmów działania leków z różnych grup terapeutycznych.

D.W16D.W17 D.U47

04

Zna właściwości farmakologiczne oraz wskazania i przeciwwskazania do stosowania poszczególnych grup leków i potrafi wykorzystać wiadomości z tego zakresu do udzielania informacji dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności farmakoterapii.

D.W18D.W19 D.U46

05

Zna klasyfikację działań niepożądanych oraz działania niepożądane zależne od dawki i swoiste dla leków z różnych grup terapeutycznych a także zasady ich monitorowania oraz potrafi wykorzystać wiadomości z tego zakresu dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności farmakoterapii.

D.W20D.W21 D.W25D.U46D.U47D.U48D.U50

06 Zna zasady prawidłowego kojarzenia leków a także interakcje między D.W22

lekami oraz między lekami a produktami spożywczymi i potrafi wykorzystać wiadomości z tego zakresu do zapobiegania niekorzystnym interakcjom między lekami oraz między lekami a pożywieniem.

D.W23 D.W24 D.U49

07

Potrafi przekazać zdobyte wiadomości z zakresu farmakologii w sposób zrozumiały dla pacjenta, udzielając rzetelnej i obiektywnej informacji o mechanizmach działania, właściwościach farmakologicznych i działaniach niepożądanych leków.

D.U47 D.U51

08

Potrafi wykorzystać zdobyte wiadomości z zakresu farmakologii dla współdziałania z lekarzem w celu wyboru właściwego leku dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności farmakoterapii oraz monitorowania działań niepożądanych.

D.W25D.U46D.U50 D.U52


kształcenia




01 x x x02 x x x03 x x x04 x x x05 x x x06 x x07 x x08 x x

14. Treści programowe14.1. Forma zajęć: Wykłady Liczba godzinW1 Podstawowe zagadnienia związane z działem leków 2W2 Komórkowe i molekularne mechanizmy działania leków 2W3 Farmakologia leków układu współczulnego 2W4 Farmakologia leków układu przywspółczulnego 2W5 Farmakologia leków moczopędnych 2

W6 Farmakologia leków stosowanych w zaburzeniach wodno-elektrolitowych 2

W7 Farmakologia leków stosowanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego 2

W8 Farmakologia leków stosowanych w zaburzeniach ukrwienia obwodowego 2

W9 Farmakologia leków stosowanych w zaburzeniach rytmu i niewydolności serca 2

W10 Farmakologia leków stosowanych w leczeniu choroby niedokrwiennej serca 2

W11 Farmakologia leków układu oddechowego i leków przeciwhistaminowych 2

W12 Neuroprzekaźniki i neuromodulatory ośrodkowego układu nerwowego. Farmakologia leków przeciwpsychotycznych 2

W13 Farmakologia leków pobudzających i stabilizujących nastrój oraz aktywizujących procesy poznawcze 2

W14 Farmakologia leków anksjolitycznych, nasennych i uspokajających 2

W15 Farmakologia leków stosowanych w padaczce 2W16 Farmakologia narkotycznych leków przeciwbólowych 2

W17 Farmakologia niesteroidowych leków przeciwzapalnych 2W18 Farmakologia leków ogólnie i miejscowo znieczulających 2

W19 Farmakologia leków wpływających na zakończenia ruchowe oraz stosowanych w stanach spastycznych mięśni szkieletowych 2

W20 Farmakologia leków wpływających na układ krwiotwórczy 2W21 Farmakologia leków wpływających na układ krzepnięcia krwi 2

W22 Farmakologia leków wpływających na czynność przewodu pokarmowego 2

W23 Farmakologia leków stosowanych w zakażeniach i chorobach inwazyjnych 2

W24 Farmakologia leków stosowanych w gruźlicy i zakażeniach grzybiczych 2

W25 Farmakologia leków stosowanych w zakażeniach wirusowych i pierwotniakowych 2

W26 Farmakologia leków przeciwnowotworowych 2

W27 Farmakologia hormonów oraz leków stosowanych w leczeniu cukrzycy i chorób tarczycy 2

W28 Farmakologia glikokortykosteroidów i hormonów płciowych 2W29 Farmakologia leków układu kostnego 2W30 Farmakologia leków układu kostnego 2Łącznie 6014.2. Forma zajęć: Seminaria

S1

Zajęcia organizacyjne i wprowadzające1. Zapoznanie studentów z regulaminem i formami prowadzonych

zajęć dydaktycznych.2. Przedstawienie metod kształcenia i sposobów weryfikacji efektów

kształcenia oraz warunków zaliczenia przedmiotu.3. Zapoznanie z pozycjami piśmiennictwa wymaganymi do zaliczenia

zajęć dydaktycznych oraz egzaminu i z pozycjami piśmiennictwa pogłębiającymi wiedzę z zakresu farmakologii.

5

S2

Podstawowe zagadnienia związane z działaniem leków1. Komórkowe i molekularne mechanizmy działania leków2. Czynniki wpływające na działanie leków3. Podstawy farmakokinetyki4. Interakcje leków

5

S3

Farmakologia leków układu współczulnego1. Leki pobudzające zakończenia układu współczulnego2. Leki blokujące zakończenia układu współczulnego3. Leki sympatolityczne

5

S4Farmakologia leków układu przywspółczulnego1. Leki pobudzające zakończenia układu przywspółczulnego2. Leki blokujące zakończenia układu przywspółczulnego

5

S5

Farmakologia leków stosowanych w regulacji zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej1. Regulacja i zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej2. Płyny do wlewów 3. Leki moczopędne 4. Leki stosowane w zaburzeniach wodno-elektrolitowych

spowodowanych nieprawidłowym wydzielaniem wazopresyny5. Leki stosowane w zaburzeniach oddawania moczu

5

S6 Farmakologia leków wpływających na naczynia krwionośne 5

1. Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego2. Leki stosowane w zaburzeniach ukrwienia obwodowego3. Leki stosowane w chorobach naczyń mózgowych4. Leki stosowane w leczeniu migreny5. Leki stosowane we wstrząsie

S7

Farmakologia leków stosowanych w zaburzeniach rytmu i niewydolności serca1. Leki przeciwarytmiczne2. Leki zwiększające kurczliwość mięśnia sercowego

5

S8

Farmakologia leków stosowanych w leczeniu choroby niedokrwiennej serca1. Leki poprawiające przepływ wieńcowy2. Leki hipolipemiczne

5

S9

Farmakologia leków układu oddechowego i leków przeciwhistaminowych1. Leki przeciwkaszlowe2. Leki wykrztuśne3. Leki o działaniu mukolitycznym4. Leki stosowane w leczeniu dychawicy oskrzelowej5. Histamina i leki przeciwhistaminowe

5

S10

Farmakologia leków psychotropowych 1. Neuroprzekaźniki i neuromodulatory ośrodkowego układu

nerwowego2. Leki neuroleptyczne3. Leki anksjolityczne

5

S11

Farmakologia leków psychotropowych1. Leki przeciwdepresyjne i normotymiczne2. Leki nasenne i uspokajające3. Leki nootropowe i prokognitywne4. Środki psychodysleptyczne i psychstymulujące

5

S12

Farmakologia leków neurodegeneracyjnych i stosowanych w padaczce1. Leki stosowane w chorobie Parkinsona2. Leki stosowane w chorobie Alzheimera i Huntingtona3. Leki stosowane w leczeniu padaczki

5

S13

Farmakologia narkotycznych leków przeciwbólowych1. Narkotyczne leki przeciwbólowe o działaniu agonistycznym2. Narkotyczne leki przeciwbólowe o działaniu agonistyczno-

antagonistycznym3. Antagoniści narkotycznych leków przeciwbólowych

5

S14

Farmakologia niesteroidowych leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych, przeciwgorączkowych i przeciwreumatycznych.1. Niesteroidowe leki przeciwzapalne, przeciwbólowe

i przeciwgorączkowe2. Niesteroidowe leki przeciwreumatyczne3. Leki stosowane w fibromialgii4. Leki stosowane w okresowych zespołach zależnych od kriopiryny

5

S15 Kolokwium zaliczeniowe 5S16 Farmakologia środków znieczulających ogólnie i leków znieczulających

miejscowo oraz wpływających na zakończenia ruchowe i stosowanych w stanach spastycznych mięśni szkieletowych1. Środki znieczulające ogólnie

5

2. Leki znieczulające miejscowo3. Leki porażające płytkę motoryczną4. Leki stosowane w stanach spastycznych mięśni szkieletowych

S17

Farmakologia leków wpływających na układ krwiotwórczy i układ krzepnięcia krwi1. Leki hamujące krzepliwość krwi2. Leki zwiększające krzepliwość krwi3. Leki stosowane w niedokrwistości z niedoboru żelaza4. Leki stosowane w niedokrwistościach megaloblastycznych

5

S18

Farmakologia leków wpływających na czynność przewodu pokarmowego1. Leki stosowane w leczeniu choroby wrzodowej2. Leki przeciwwymiotne3. Leki pobudzające lub normalizujące motorykę przewodu

pokarmowego4. Leki przeczyszczające i przeciwbiegunkowe5. Leki żółciotwórcze i żólciopędne6. Leki działające spazmolitycznie na układ pokarmowy7. Leki działające przeciwko wzdęciom przewodu pokarmowego

5

S19

Farmakologia leków stosowanych w zakażeniach i chorobach inwazyjnych1. Antybiotyki2. Sulfonamidy3. Pochodne 4-chinolonu4. Pochodne oksazolidynodionu5. pochodne 5-nitrofuranu

5

S20

Farmakologia leków stosowanych w leczeniu gruźlicy oraz zakażeń grzybiczych, wirusowych i pierwotniakowych1. Leki stosowane w leczeniu gruźlicy2. Leki stosowane w leczeniu zakażeń grzybiczych3. Leki stosowane w leczeniu zakażeń wirusowych4. Leki stosowane w leczeniu zakażeń pierwotniakowych

5

S21

Farmakologia leków stosowanych w leczeniu nowotworów1. Leki cytostatyczne2. Inhibitory kinazy tyrozynowej3. Przeciwciała monoklonalne4. Leki hormonalne5. Inne leki stosowane w leczeniu nowotworów

5

S22

Farmakologia leków stosowanych w leczeniu cukrzycy i chorób tarczycy1. Regulacja czynności hormonalnych podwzgórza

i przysadki2. Hormony tarczycy. Leki stosowane w niedoczynności

i w nadczynności tarczycy3. Cukrzyca i leki przeciwcukrzycowe

5

S23

Farmakologia glikokortykosteroidów i hormonów płciowych1. Hormony kory nadnerczy 2. Hormony płciowe3. Hormony wpływające na metabolizm wapnia

5

S24 Kolokwium zaliczeniowe 5Łącznie 120

14.3. Forma zajęć: Ćwiczenia praktyczne

C1 Ocena stanu katalepsji u szczurów po stosowaniu neuroleptyków typowych i atypowych 5

C2

Ocena wpływu ksenobiotyków na rozwój zaburzeń wywołanych niedoborem estrogenów u szczurów owariektomizowanych na podstawie badań histomorfometrycznych w kości o strukturze beleczkowej1. Pomiar szerokości beleczek kostnych w nasadzie dalszej kości

udowej2. Pomiar szerokości beleczek kostnych w przynasadzie dalszej kości

udowej3. Pomiar szerokości chrząstki nasadowej w nasadzie dalszej kości

udowej

5

C3

Ocena wpływu ksenobiotyków na rozwój zaburzeń wywołanych niedoborem androgenów u szczurów orchidektomizowanych na podstawie badań histomorfometrycznych w kości o strukturze beleczkowej1. Pomiar szerokości beleczek kostnych w nasadzie dalszej kości

udowej2. Pomiar szerokości beleczek kostnych w przynasadzie dalszej kości

udowej3. Pomiar szerokości chrząstki nasadowej w nasadzie dalszej kości

udowej

5

C4

Ocena wpływu ksenobiotyków na rozwój zaburzeń wywołanych niedoborem estrogenów u szczurów owariektomizowanych na podstawie badań histomorfometrycznych w kości o strukturze zbitej.1. Pomiar przyrostu trzonu kości piszczelowej i udowej na grubość od

strony okostnej2. Pomiar przyrostu trzonu kości piszczelowej i udowej na grubość od

strony jamy szpikowej

5

C5

Ocena wpływu ksenobiotyków na rozwój zaburzeń wywołanych niedoborem androgenów u szczurów orchidektomizowanych na podstawie badań histomorfometrycznych w kości o strukturze zbitej1. Pomiar przyrostu trzonu kości piszczelowej i udowej na grubość od

strony okostnej 2. Pomiar przyrostu trzonu kości piszczelowej i udowej na grubość od

strony jamy szpikowej

5

C6

Ocena wpływu ksenobiotyków na rozwój zaburzeń wywołanych owariektomią lub orchidektomią u szczurów na podstawie parametrów histomorfometrycznych w kości piszczelowej i udowej 1. Pomiar powierzchni przekroju poprzecznego kory trzonu kości

piszczelowej i udowej2. Pomiar powierzchni przekroju poprzecznego jamy szpikowej kości

piszczelowej i udowej3. Pomiar powierzchni przekroju poprzecznego trzonu kości

piszczelowej i udowej4. Wyznaczenie stosunku powierzchni jamy szpikowej do trzonu kości

piszczelowej i udowej

5



15.1. Wykład Wykłady: informacyjne i problemowe

15.2. Seminarium Metody problemowe: dyskusja, metody aktywizujące (metoda przypadków i sytuacyjna)

15.3. Ćwiczenia Metody praktyczne: pokaz, ćwiczenia przedmiotowe16. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia i sposoby oceny

Numer efektu


01

1. Seminarium2. Kolokwium zaliczeniowe – sprawdzian pisemny testowy3. Egzamin pisemny z pytaniami otwartymi


02



03



04



05



06



07



08





Udział w wykładach (30 x 2 = 60) 60Udział w seminariach (24 x 5 = 120) 120Udział w ćwiczeniach praktycznych (6 x 5 = 30) 30Udział w kolokwiach zaliczeniowych (2 x 1,5 = 3) 3Udział w egzaminie (1 x 2 = 2) 2Udział w konsultacjach (1 x 5 = 5) 5

łącznie 220Samodzielna praca Przygotowanie do seminarium (24 x 7 = 168) 168

studenta

Przygotowanie do ćwiczeń (6 x 1 = 6) 6przygotowanie do kolokwium (2 x 7 = 14) 14Przygotowanie do egzaminu pisemnego (1 x 30 = 30) 30łącznie 218



19. Literatura19.1. Podstawowa1. Janiec W. (red.) Farmakodynamika. Podręcznik dla studentów farmacji. PZWL Warszawa 2008.2. Janiec W. (red.) Kompendium farmakologii. Wyd. 3 uaktualnione i rozszerzone. PZWL 2010. 19.2. Uzupełniająca1. Kostowski W., Herman S.: Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy. PZWL, Warszawa 2003.2. Brunton L.L, Lazo J.S., Parker K.L /Red. Farmakologia Goodmana i Gilmana. Wyd. I., Wydawnictwo Czelej Sp. z o.o. Lublin 2007.

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 20 studentów20.2. Materiały do zajęć Podręczniki i wykłady20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala nr 309 Katedry i Zakładu Farmakologii Wydziału

Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej SUM20.4. Miejsce i godzina konsultacji Katedra i zakład Farmakologii (pokój 310). Godziny konsultacji

ustalone ze studentami.20.5. Inne


Efekt 01

Brak podstawowej wiedzy (poniżej 70%) z zakresu podstawowych pojęć i zagadnień dotyczących działania oraz bezpieczeństwa i skuteczności stosowania leków.

Wiedza powyżej 70% z zakresu podstawowych pojęć i zagadnień dotyczących działania oraz bezpieczeństwa i skuteczności stosowania leków.



Efekt 02 Brak podstawowej wiedzy i umiejętności (poniżej 70%) z zakresu dróg podawania i dawkowania leków oraz doradztwa w zakresie

Wiedza i umiejętności powyżej 70% z zakresu dróg podawania i dawkowania leków oraz doradztwa w zakresie prawidłowego



prawidłowego dawkowania i przyjmowania leków dla zapewnienia skuteczności i bezpieczeństwa farmakoterapii.

dawkowania i przyjmowania leków dla zapewnienia skuteczności i bezpieczeństwa farmakoterapii.



Efekt 03

Brak podstawowej wiedzy i umiejętności (poniżej 70%) z zakresu wiadomości niezbędnych do udzielania informacji o punktach uchwytu oraz komórkowych i molekularnych mechanizmach działania leków z różnych grup terapeutycznych.

Wiedza i umiejętności powyżej 70% z zakresu wiadomości niezbędnych do udzielania informacji o punktach uchwytu oraz komórkowych i molekularnych mechanizmach działania leków z różnych grup terapeutycznych.



Efekt 04

Brak podstawowej wiedzy i umiejętności (poniżej 70%) z zakresu właściwości farmakologicznych, wskazań i przeciwwskazań do stosowania poszczególnych grup leków oraz wykorzystania wiadomości z tego zakresu do udzielania informacji dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności farmakoterapii.

Wiedza i umiejętności powyżej 70% z zakresu właściwości farmakologicznych, wskazań i przeciwwskazań do stosowania poszczególnych grup leków oraz wykorzystania wiadomości z tego zakresu do udzielania informacji dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności farmakoterapii.



Efekt 05 Brak podstawowej wiedzy i umiejętności (poniżej 70%) z zakresu klasyfikacji działań niepożądanych oraz działań

Wiedza i umiejętności powyżej 70% z zakresu klasyfikacji działań niepożądanych oraz działań niepożądanych



niepożądanych zależnych od dawki i swoistych dla leków z różnych grup terapeutycznych, a także zasad ich monitorowania oraz wykorzystania tych wiadomości dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności farmakoterapii.

zależnych od dawki i swoistych dla leków z różnych grup terapeutycznych, a także zasad ich monitorowania oraz wykorzystania tych wiadomości dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności farmakoterapii.



Efekt 06

Brak podstawowej wiedzy (poniżej 70%) w zakresie zasad prawidłowego kojarzenia leków, a także interakcji między lekami oraz między lekami a produktami spożywczymi oraz wykorzystania wiadomości z tego zakresu do zapobiegania niekorzystnym interakcjom między lekami oraz między lekami a pożywieniem.

Wiedza powyżej 70% w zakresie zasad prawidłowego kojarzenia leków, a także interakcji między lekami oraz między lekami a produktami spożywczymi oraz wykorzystania wiadomości z tego zakresu do zapobiegania niekorzystnym interakcjom między lekami oraz między lekami a pożywieniem.

Wiedza powyżej 80% w zakresie zasad prawidłowego kojarzenia leków,a także interakcji między lekami oraz między lekami a produktami spożywczymi oraz wykorzystania wiadomości z tego zakresu do zapobiegania niekorzystnym interakcjom między lekami oraz między lekami a pożywieniem.

Wiedza powyżej 95% w zakresie zasad prawidłowego kojarzenia leków, a także interakcji między lekami oraz między lekami a produktami spożywczymi oraz wykorzystania wiadomości z tego zakresu do zapobiegania niekorzystnym interakcjom między lekami oraz między lekami a pożywieniem.

Efekt 07 Brak podstawowych umiejętności (poniżej 70%) w zakresie przekazywania zdobytych wiadomości z farmakologii w sposób zrozumiały dla pacjenta oraz udzielania rzetelnej i obiektywnej informacji o mechanizmach działania, właściwościach farmakologicznych i działaniach niepożądanych

Umiejętności powyżej 70% w zakresie przekazywania zdobytych wiadomości z farmakologii w sposób zrozumiały dla pacjenta oraz udzielania rzetelnej i obiektywnej informacji o mechanizmach działania, właściwościach farmakologicznych i działaniach niepożądanych leków.



leków.

Efekt 08

Brak podstawowej wiedzy i umiejętności (poniżej 70%) w zakresie wykorzystania zdobytych wiadomości z farmakologii dla współdziałania z lekarzem w celu wyboru właściwego leku dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności farmakoterapii oraz monitorowania działań niepożądanych.

Wiedza i umiejętności powyżej 70% w zakresie wykorzystania zdobytych wiadomości z farmakologii dla współdziałania z lekarzem w celu wyboru właściwego leku dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności farmakoterapii oraz monitorowania działań niepożądanych.




dobry”



1. Kierunek studiów: farmacja 2. Poziom kształcenia: jednolite studia magisterskie3. Forma studiów: stacjonarne/niestacjonarne

4. Rok: IV 5. Semestr: VII/VIII

6. Nazwa modułu/przedmiotu: TECHNOLOGIA POSTACI LEKU II



Katedra Farmacji Stosowanej Zakład Technologii Postaci Leku

9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail):

Prof. dr hab. n. farm. Barbara Dolińska e-mail: [email protected]

10. Cel kształcenia:Przygotowanie studenta do samodzielnego zaprojektowania i wykonania stałych, półstałych i płynnych postaci leku. Przygotowanie do odbycia praktyki wakacyjnej w aptece szpitalnej i przemyśle farmaceutycznym. Zaznajomienie studentów z technologiami wytwarzania leków w tym leków jałowych na skalę laboratoryjną i przemysłową.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:

Uzyskanie zaliczenia z przedmiotów:-Technologia Postaci Leku I-przedmiotów warunkujących dopuszczenie do TPLI-praktyka w aptece ogólnodostępnej


Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 zna nazewnictwo, skład, strukturę, właściwości i wymagania farmakopealne stałych i pozajelitowych postaci leku . Zna teoretyczne podstawy zależności pomiędzy stosowaną substancją leczniczą a substancjami pomocniczymi i postacią leku

C.W5.C.W8.C.W22. C.W23.C.W27.

02 zna metody prawidłowego sporządzania stałych i płynnych postaci leku w skali laboratoryjnej i przemysłowej w tym w warunkach aseptycznych oraz zasady pracy urządzeń do ich wytwarzania. Zna rodzaje opakowań i systemów dozujących, w celu zapewnienia wymaganej jakości postaci leku

C.W24.C.W25. C.W26.C.W31.C.W32. C.W33.D.W24.

03 zna i rozumie metody badań oceny jakości postaci leku C.W6C.W29.

04 zna i rozumie czynniki wpływające na trwałość leku, procesy jakim może podlegać lek podczas przechowywania, oraz metody badania trwałości produktów leczniczych;

C.W30.

05 Nabył praktyczną wiedzę w zakresie wykonywania różnych postaci leku – ich rodzajów, technologii, zastosowania i oceny ich jakości

C.U2.C.U9.C.U27.

06 Projektuje prawidłowy sposób sporządzania postaci leku, dobiera optymalne warunki procesu technologicznego, sporządza jego dokumentacje

C.U12.C.U23C.U24.C.U30.C.U31.C.U32.C.U33.C.U34

07 Nabył praktyczna wiedzę w zakresie czynników wpływających na profil uwalniania substancji leczniczej z różnych postaci leku.

C.U10.C.U11.D.U2.D.U3.D.U4.D.U5.D.W4.

08 Student potrafi przeanalizować wyniki uzyskanych badań oraz je zinterpretować i przedstawić w postaci sprawozdania

C.U4.C.U18C.U19

09 Student potrafi pracować w grupie, jest kreatywny i otwarty w organizowaniu i podziale pracy w grupie podczas zespołowych prac nad opracowaniem prezentacji i jej przedstawieniem.

C.U38.F.U3F.U4


Numer efektu

kształcenia


wykład seminariumćwiczenia

laboratoryjne


01 X X X

02 X X X

03 X X X

04 X X X

05 X X X

06 X X X

07 X X X

08 X X

09 X X



W1 Postać leku i jej funkcje. 2h

W2Granulaty. Substancje pomocnicze stosowane w procesie granulowania. Granulacja na mokro i na sucho. Lepiszcza do granulacji. granulaty musujące, powlekane. Peletki. Badanie granulatów.

2h

W3Tabletki. Rodzaje tabletek. Budowa tabletkarek i urządzeń pomocniczych. Teoretyczne podstawy tabletkowania. Podstawowe błędy przy tabletkowaniu. Badanie tabletek.

2h

W4 Powlekanie tabletek. Drażowanie cukrowe i powlekanie tworzywami sztucznymi. Substancje powlekające. 2h

W5 Kapsułki żelatynowe i inne rodzaje kapsułek. Metody wytwarzania i napełniania. Badanie kapsułek. 2h

W6 Kolokwium zaliczeniowe cz.I. 2h

W7 Stałe postaci leku o przedłużonym uwalnianiu. Metody otrzymywania i kontroli. cz.I 2h

W8 Stałe postaci leku o przedłużonym uwalnianiu. Metody otrzymywania i kontroli. cz.II 2h

W9 Systemy terapeutyczne - infuzyjne, doustne. 2h

W10 Systemy wielokompartmentowe. 2h

W11 Kolokwium zaliczeniowe cz.II. 2h

W12 Typy leków parentalnych i ich wymagania. Pomieszczenia do produkcji aseptycznej. 3h

W13 Leki do wstrzykiwań (iniekcje). 2h

W14 Zawiesiny do podawania parenteralnego. 2h

W15 Płyny do wlewów (infuzje) cz.I. 2h

W16 Płyny do wlewów (infuzje) cz.II. 2h

W17 Płyny infuzyjne do specjalnego stosowania. Płyny do dializ. 2h

W18 Płyny do perfuzji i przechowywania narządów. 2h

W19 Żywienie pozajelitowe. Zasady sporządzania mieszanin żywieniowych. 2h

W20 Warunki sporządzania leków parentalnych. Kontrola leków parentalnych. 2h

W21 Trwałość postaci leku. 2h

W22 Kolokwium zaliczeniowe cz.III. 2h

Łącznie 45h14.2. Forma zajęć: Seminaria

S1

Postacie leku. Charakterystyka substancji pomocniczych stosowanych w technologii farmaceutycznej. Wiadomości ogólne o granulatach, tabletkach. Metody granulowania. Procesy jednostkowe i aparatura stosowana w technologii granulowania i tabletkowania.

2h

S2

Metody kontroli granulatów. Tabletkowanie z uwzględnieniem granulacji. Tabletkowanie bezpośrednie. Teorie tabletkowania. Rodzaje tabletkarek. Konserwacja tabletkarek. Podział tabletek w zależności od drogi podania. Zjawiska fizyczne zachodzące podczas tabletkowania. Podstawowe błędy podczas tabletkowania.

2h

S3 Kontrola jakości tabletek. Tabletki powlekane. Stałe postacie leku o opóźnionym i przedłużonym uwalnianiu. Tabletki szybkodziałające.

2h

Opakowania i przechowywanie granulatów i tabletek.

S4Kapsułki żelatynowe. Metody kontroli kapsułek. Kapsułkarki. Nowoczesne postacie leków: mikro- i nanokapsułki, mikrosfery, tabletki pływające.

2h

S5Metody badania dostępności farmaceutycznej z różnych postaci leków. Metodyka badania. Aparaty i płyny do uwalniania. Płyny do uwalniania. Definicje i podstawowe pojęcia.

2h

S6Preparaty wielokompartmentowe, preparaty szybkodziałające, systemy terapeutyczne, postacie bioadhezyjne. Analiza kinetyki uwalniania z różnych doustnych postaci leku.

2h

S7

Prezentacja i dyskusja na temat zrealizowanych przez studentów projektów dotyczących rozwiązań problemów technologicznych w procesie otrzymywania stałych postaci leku . Podsumowanie wiedzy jaką studenci przyswoili w trakcie realizacji zajęć dydaktycznych.

3h

S8

Receptura aseptyczna- metody wyjaławiania, kontrola skuteczności procesów wyjaławiania, pomieszczenia do pracy aseptycznej, stosowane rozpuszczalniki, surowce. Rozpuszczanie, sposoby zwiększania rozpuszczalności substancji leczniczej w wodzie. Leki do wstrzykiwań. Pojemniki: ampułki i fiolki

2h

S9

Płyny infuzyjne. Sporządzanie roztworów i zawiesin do podawania pozajelitowego. Płyny uzupełniające objętość utraconej krwi. Płyny stosowane w zaburzeniach gospodarki wodno-elektrolitowej. Mieszaniny do żywienia pozajelitowego. Płyny stosowane w niedoborze potasu. Obliczenia z zakresu terapii wodno-elektrolitowej.

2h

S10

Płyny stosowane w dializoterapii. Płyny wyrównawcze stosowane w zaburzeniach równowagi kwasowo-zasadowej. Wybrane problemy technologiczne w preparatyce leków pozajelitowych. Leki parenteralne o przedłużonym działaniu. Kontrola leków pozajelitowych. Obliczenia z zakresu doprowadzania roztworów do izoosmotyczności.

2h

S11

Receptura płynów do perfuzji i przechowywania narządów. Podstawa prawna przygotowywania leków do przechowywania narządów w Polsce. Zasady działania Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. transplantacji "Poltransplantu". Procedury przygotowywania płynów. Dokumentacja (recepta, etykieta). Kontrola jakości.

2h

S12 Receptura mieszanin do żywienia pozajelitowego – skład, zasady sporządzania oraz trwałość. 2h

S13

Trwałość postaci leku. Charakter zmian zachodzący podczas przechowywania leku. Metody stabilizacji postaci leku. Metody określenia trwałości leku i ich warunki przeprowadzania. Obliczenia kinetyki rozkładu substancji czynnej.

2h

S14

Prezentacja i dyskusja na temat zrealizowanych przez studentów projektów dotyczących rozwiązań problemów technologicznych w procesie otrzymywania stałych postaci leku . Podsumowanie wiedzy jaką studenci przyswoili w trakcie realizacji zajęć dydaktycznych.

3h

Łącznie 30h

14.3. Forma zajęć: Ćwiczenia laboratoryjne

C1Kontrola substancji pomocniczych. Sporządzanie granulatów jako postaci leku , sporządzanie granulatów do tabletkowania na drodze mokrej i suchej. Obliczanie stężeń.

5h

C2Kontrola granulatów. Przygotowanie sporządzonych granulatów do tabletkowania. Pokaz obsługi i konserwacji tabletkarki . Tabletkowanie. Obliczanie wydajności procesu granulacji i tabletkowania.

5h

C3

Kontrola jakości tabletek. Badanie wpływu rodzaju wypełniaczy i substancji wiążących na właściwości fizyko-chemiczne otrzymanych tabletek. Sporządzenie tabletek o przedłużonym działaniu. Obliczanie dawek.

5h

C4

Badanie dostępności farmaceutycznej z tabletek metodą łopatkową. Ocena wpływu rodzaju wypełniacza i substancji wiążącej na szybkość uwalniania substancji leczniczej. Obliczanie kinetyki uwalniania substancji czynnej.

5h

C5Sporządzanie preparatu kapsułkowego. Napełnianie kapsułek przy użyciu kapsułkarki. Kontrola kapsułek żelatynowych. Sporządzanie drażetek. Obliczanie dawek.

5h

C6 Ćwiczenia odróbkowe ze stałych postaci leku. 5h

C7 Sporządzanie iniekcji roztworów substancji łatwo utleniających się. Ampułkowanie. 5h

C8 Badanie trwałości iniekcji z witaminą C w roztworze wodnym. 5h

C9 Sporządzanie zawiesin do podawania parenteralnego. 5h

C10 Sporządzanie prostych płynów do wlewów. 5h

C11

Sporządzanie wieloelektrolitowych płynów do wlewów. Sporządzanie płynów do specjalnego stosowania: płynów do dializ, płynów do perfuzji i przechowywania narządów. Problemy technologiczne w preparatyce leków pozajelitowych.

5h

C12 Ćwiczenia odróbkowe z pozajelitowych postaci leku. 5h

Łącznie 60 h

Łączna liczba godzin z przedmiotu 135 h15. Metody kształcenia

15.1. Wykład Informacyjny, problemowy

15.2. Seminaria Problemowe, aktywizujące, dyskusja, film, projekt, prezentacja

15.3. Ćwiczenia Laboratoryjne, obliczeniowe i pokaz


Numer efektu


01 Egzamin w formie pisemnej-pytania testowe 60% poprawnych odpowiedzi02 Egzamin w formie pisemnej-pytania testowe 60% poprawnych odpowiedzi03 Egzamin w formie pisemnej-pytania testowe 60% poprawnych odpowiedzi04 Egzamin w formie pisemnej-pytania testowe 60% poprawnych odpowiedzi05 Egzamin w formie pisemnej-pytania testowe 60% poprawnych odpowiedzi06 Egzamin w formie pisemnej-pytania testowe 60% poprawnych odpowiedzi07 Egzamin w formie pisemnej-pytania testowe 60% poprawnych odpowiedzi

08 Przygotowanie sprawozdania Zaliczenie sprawozdania09 Przygotowanie projektu i prezentacji multimedialnej Zaliczenie projektu i prezentacji




udział w wykładach 21x2h=42h1x3h=3h

udział w seminariach 12x2h=24h, 2x3h=6h

udział w ćwiczeniach 12x5h=60hObecność na egzaminie pisemnym 1x2h=2hkonsultacje 6x1h=6hłącznie 143 h


przygotowanie do seminarium 12x1h=12h, 2x1,5h=3h

przygotowanie do ćwiczeń 12x3h=36hprzygotowanie do sprawdzianów pisemnych(do kolokwiów z ćwiczeń) 4x4h=16h

przygotowanie do prezentacji 1x4h=4hprojekt 1x20h=20hPrzygotowanie do egzaminu pisemnego z przedmiotu 1x20h=20hłącznie 111h

Łącznie 254

Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 1118. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiot



19. Literatura

19.1. Podstawowa

1. Janicki S., Fiebig A, Sznitowska M.(red): Farmacja stosowana. Podręcznik dla studentów farmacji. PZWL, Warszawa 20082. Bauer H.B., K. H. Fromming, C. Fuhrer. Technologia postaci leku z elementami biofarmacji. Red. J.Pluta MedPharm 20123. Renata Jachowicz. Postać leku. Optymalizacja leków doustnych i do oczu w nowoczesnej technologii farmaceutycznej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL , 20134 Farmakopea Polska5. European Pharmacopoeia6. Jachowicz R.: Farmacja praktyczna. PZWL, Warszawa 20077. Muller R.H., Hiidebrand G.E. (red.):Technologia nowoczesnych postaci leków. PZWL, Warszawa 2003


http://www.ibuk.pl/fiszka/69329/postac-leku-optymalizacja-lekow-doustnych-i-do-oczu-w-nowoczesnej-technologii-farmaceutycznej.h

http://www.ibuk.pl/fiszka/69329/postac-leku-optymalizacja-lekow-doustnych-i-do-oczu-w-nowoczesnej-technologii-farmaceutycznej.h

1. Dostępność farmaceutyczna i biologiczna leków. Janicki S., Sznitowska M., Zieliński W.Ośrodek Informacji Naukowej “Polfa” Sp.zo.o, Warszawa 20012. Ciszewska-Jędrasik M., Pertkiewicz M.: Mieszaniny do żywienia pozajelitowego. Standardy postępowania i zalecenia dla farmaceutów. PZWL, Warszawa 20044. Leki stosowane w terapii okulistycznej. Jachowicz.R. Ośrodek Informacji Naukowej „POLFA” Warszawa 20015. Receptura apteczna. Jachowicz R. Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 20046.Podstawy trwałości leków. Pawełczyk E., Herman T.PZWL Warszawa 19827.J. T. Piechocki, K. Thoma. Pharmaceutical photostability and stabilization technology. Drugs and the pharmaceutical sciences 20078. I. R Berry. The pharmaceutical regulatory process. Drugs and the pharmaceutical sciences 2007

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie

20.1. Liczebność grup Seminaria: 18-22, ćwiczenia: 8-12

20.2. Materiały do zajęć Surowce farmaceutyczne, aparatura kontrolno-pomiarowa, odzież ochronna

20.3. Miejsce odbywania się zajęć ul.Kasztanowa 3, Sosnowiec

20.4. Miejsce i godzina konsultacji ul.Kasztanowa 3, Sosnowiec, w terminie ustalonym z prowadzącym zajęcia

20.5. Inne


Efekt 01 <60% 60-74% 75-90% 91-100%Efekt 02 <60% 60-74% 75-90% 91-100%Efekt 03 <60% 60-74% 75-90% 91-100%Efekt 04 <60% 60-74% 75-90% 91-100%Efekt 05 <60% 60-74% 75-90% 91-100%Efekt 06 <60% 60-74% 75-90% 91-100%Efekt 07 <60% 60-74% 75-90% 91-100%Efekt 08 <60% 60-74% 75-90% 91-100%Efekt 09 <60% 60-74% 75-90% 91-100%


dobry”

http://medbook.com.pl/ksiazka/wydawnictwo/id/24/wydawnictwo/wydawnictwo-lekarskie-pzwl




4. Rok: IV 5. Semestr: VII6. Nazwa modułu/przedmiotu: Farmakoepidemiologia7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Zakład Higieny, Bioanalizy i Badania Środowiska, 41-200 Sosnowiec, ul. Ostrogórska 30, Tel./fax: 32 269 98 25, [email protected]. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. Jerzy Stojko, [email protected]. 10. Cel kształcenia: Opanowanie podstawowej wiedzy z dziedziny higieny i epidemiologii. Poznanie zagadnień higieny środowiskowej z rozgraniczeniem na środowisko naturalne i antropogeniczne. Analiza skutków antropopresji w obszarach: atmosfery, litosfery i hydrosfery.Umiejętność stosowania metod epidemiologicznych w rozwiązywaniu wieloczynnikowej etiologii zjawisk zdrowotnych, problemów prawdopodobieństwa i zmienności mierzonych cech zdrowotnych.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Podstawy wiedzy z biologii, ochrony środowiska i anatomii i fizjologii człowieka.


Numer efektu

kształcenia



dla programu01 Zna zasady prowadzenia badań z udziałem czynnika ludzkiego –

opisowych i eksperymentalnychE.W41.

02 Zna wskaźniki zdrowotności populacji E.W42.03 Zna zasady bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy, zna główne

zagadnienia higieny środowiskowejE.W44.

04 Potrafi określić różnice metodologiczne między rożnymi typami badań epidemiologicznych.

E.U19.

05 Potrafi zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu epidemiologii, farmakoepidemiologii i epidemiologii klinicznej

E.U20.

06 Potrafi opisać zasady prowadzenia metaanalizy w zakresie badań eksperymentalnych i opisowych

E.U21.

07 Zna zasady prowadzenia badań epidemiologicznych i promocji zdrowia w różnych grupach wieku.

E.U22.

08 Potrafi zinterpretować wskaźniki zdrowia populacji, określić częstotliwość występowania zjawisk zdrowotnych.

E.U47.E.U48.

09 Potrafi zinterpretować wyniki badań epidemiologicznych. E.U49.13. Formy zajęć w odniesieniu do efektów kształcenia





01 x x02 x x03 x x



04 x x05 x x06 x x07 x x08 x x09 x x

14. Treści programowe14.1. Forma zajęć: Wykłady Liczba godzinW1 Pojęcie higieny i epidemiologii –zadania i działy 2W2 Piony medycyny 2W3 Etapy prewencji i rodzaje adaptacji populacji ludzkiej 2W4 Pozytywne czynniki środowiskowe mające wpływ na zdrowie populacji

ludzkiej 2

W5 Negatywne czynniki środowiskowe mające wpływ na zdrowie populacji ludzkie 2

W6 Czynniki ryzyka chorobowego 2W7 Czynniki ryzyka chorobowego 3Łącznie 15h14.3. Forma zajęć: Ćwiczenia

C1 Analiza skutków antropopresji w obszarach : atmosfera litosfera i hydrosfera 3

C2 Warunki środowiskowe w aspekcie zdrowotnym 3C3 Wskaźniki zdrowotności populacji ludzkiej 2

C4 Metody epidemiologiczne w rozwiązywaniu wieloczynnikowej etiologii zjawisk zdrowotnych 2

C5 Zasady przeprowadzania i organizacji badań opisowych i eksperymentalnych z udziałem ludzi 2

C6 Promocja zdrowia i działania profilaktyczne dla ochrony zdrowia populacji ze szczególnym uwzględnieniem badań przesiewowych 3


15. Metody kształcenia15.1. Wykład Wykład informacyjny, problemowy, ekspozycja, pokaz15.3. Ćwiczenia Ćwiczenia przedmiotowe, metoda projektów, metody statystyczne



01 Sprawdzian pisemny z otwartymi pytaniami 70% poprawnych odpowiedzi02 Sprawdzian pisemny z otwartymi pytaniami 70% poprawnych odpowiedzi03 Sprawdzian pisemny z otwartymi pytaniami 70% poprawnych odpowiedzi04 Sprawdzian pisemny z otwartymi pytaniami 70% poprawnych odpowiedzi05 Sprawdzian pisemny z otwartymi pytaniami 70% poprawnych odpowiedzi06 Sprawdzian pisemny z otwartymi pytaniami 70% poprawnych odpowiedzi07 Sprawdzian pisemny z otwartymi pytaniami 70% poprawnych odpowiedzi08 Sprawdzian pisemny z otwartymi pytaniami 70% poprawnych odpowiedzi09 Sprawdzian pisemny z otwartymi pytaniami 70% poprawnych odpowiedzi

17. Obciążenie pracą studentaForma aktywności Przeciętna liczba godzin na zrealizowanie aktywnościGodziny kontaktowe z nauczycielem

udział w wykładach 15hudział w ćwiczeniach 15h

akademickim:

obecność na sprawdzianie 2x1h=2hkonsultacje 2x1h=2hłącznie 34h


przygotowanie do ćwiczeń 3x2h;3x3h=15hPrzygotowanie do kolokwium z ćwiczeń 2x5h=10hPrzygotowanie do kolokwium zaliczeniowego - z uwzględnieniem wiedzy wykładowej 5h

łącznie 30h



19. Literatura19.1. Podstawowa1. „Epidemiologia wprowadzenie i metody badań” Wiesław Jędrychowski PZWL Warszawa 2002.2.”Higiena i Ochrona Zdrowia” Cezary W. Korczak PZWL Warszawa 1999. 3.”Wybrane problemy higieny i ekologii człowieka” Emilia Kolarzyk19.2. Uzupełniająca1”Epidemiologia w medycynie klinicznej i w zdrowiu publicznym” Wiesław Jędrychowski Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2010.2.”Podstawy epidemiologii ogólnej, epidemiologia chorób zakaźnych” red. Dorata Karwal, Leon Jabłoński wydawnictwo Czekaj 2002.3.”Higiena,profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych” Jerzy T. Marcinkowski PZWL Wydawnictwo Lekarskie 20034„Sytuacja zdrowotna ludności Polski” pod red. Bogdana Wojtyniaka i Pawła Goryńskiego. Warszawa: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny, 2008. 208 s.: il. kolor.; 24 cm.

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 10 osób20.2. Materiały do zajęć Materiały statystyczne do obliczania mierników zdrowia20.3. Miejsce odbywania się zajęć Zakład Higieny, Bioanalizy i Badania Środowiska20.4. Miejsce i godzina konsultacji Zakład Higieny, Bioanalizy i Badania Środowiska20.5. Inne


Efekt 01 Prawidłowa odpowiedź poniżej 70%-praca pisemna

Prawidłowa odpowiedź między 71%-79%-praca pisemna

Prawidłowa odpowiedź między 80%-94% praca pisemna































dobry”




4. Rok: IV 5. Semestr: VII6. Nazwa modułu/przedmiotu: Diagnostyczne aspekty opieki farmaceutycznej7. Status modułu/przedmiotu: obowiazkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot:

Katedra i Zakład Chemii Klinicznej i Diagnostyki [email protected]

32/364 11 50 , ul. Jedności 8, 41-200 Sosnowiecwww. chemklin.edu.pl

9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk; [email protected]

dr n. farm. Andrzej Głowacki; [email protected] hab. n. farm. Paweł Olczyk; [email protected]

10. Cel kształcenia: Przygotowanie studentów do implementacji opieki farmaceutycznej w aptece ogólnodostępnej, poprzez omówienie postępów nauk medycznych i farmaceutycznych w dziedzinie diagnostyki chorób cywilizacyjnych, diagnostyki ciąży, odmienności wieku dziecięcego oraz wieku starczego, w kontekście kolekcjonowania danych obiektywnych i subiektywnych uzyskiwanych od pacjentów oraz – omówienie problemu wpływu leków na wyniki badań laboratoryjnych, celem umożliwienia rozpoznawania i eliminacji potencjalnych czy rzeczywistych problemów lekowych.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Znajomość: struktury oraz funkcjonowania poszczególnych tkanek, układów i narządów; podstawowych zjawisk fizykochemicznych oraz ich implikacji dla wybranych procesów biochemicznych; terminu dawka leku, metod podawania, indeksu terapeutycznego, docelowych miejsc działania substancji leczniczej, oddziaływań substancji leczniczej z receptorem.


Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Potrafi interpretować wyniki podstawowych badań laboratoryjnychE.U40.E.U47.E.U49.

02 Posiada praktyczne umiejętności wykonania szybkich testów dostepnych w aptece obsługi testów

E.U4.E.U30.

03 Posiada praktyczne umiejętnościw dzidzinie obsługi aparatów diagnostycznych dostępnych w aptece

E.U4.E.U30.

04 Potrafi rozpoznawać i eliminować wpływ leków na wyniki badań laboratoryjnych

A.U8.A.W12.D.W38.








01 X X02 X03 X04 X X



W1 Opieka farmaceutyczna – wprowadzenie. 4W2 Diagnostyczne aspekty opieki farmaceutycznej – miażdżyca 2

W3 Diagnostyczne aspekty opieki farmaceutycznej – zaburzenia gospodarki lipidowej 2

W4 Diagnostyczne aspekty opieki farmaceutycznej w zaburzeniach – choroba niedokrwienna serca 2

W5 Diagnostyczne aspekty opieki farmaceutycznej w zaburzeniach - cukrzyca 2

W6 Diagnostyczne aspekty opieki farmaceutycznej w zaburzeniach – markery nowotworowe 3

Łącznie 1514.2. Forma zajęć: SeminariaS1 Diagnostyczne aspekty opieki farmaceutycznej u kobiet w ciąży 2S2 Diagnostyczne aspekty opieki farmaceutycznej u kobiet w menopauzie 2

S3 Diagnostyczne aspekty opieki farmaceutycznej u osób z chorobami metabolicznymi 3

S4 Diagnostyczne aspekty opieki farmaceutycznej u osób z nadciśnieniem 2S5 Diagnostyczne aspekty opieki farmaceutycznej u osób z astmą i alergią 2

S6 Diagnostyczne aspekty opieki farmaceutycznej u osób z chorobą wrzodową 2

S7 Diagnostyczne aspekty opieki farmaceutycznej w uzależnieniach 2Łącznie 15Łączna liczba godzin z przedmiotu 30

15. Metody kształcenia15.1. Wykład Wykład problemowy, prezentacja multimedialna, dyskusja

15.2. seminaria Praktyczna obsługa testów i aparatów POCT, dyskusja problemowa, pokaz multimedialny

15.3. …16. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia i sposoby ocenyNumer efektu


01 kolowium 60% poprawnych odpowiedzi w teście






udział w wykładach 15 x 1h = 15hudział w seminariach 15 x 1h = 15hobecność na sprawdzianie pisemnym 1 x 2h = 2hkonsultacje 2 x 1h = 2hłącznie 34 h


przygotowanie do ćwiczeń 15 x 1h = 15hprzygotowanie do sprawdzianu pisemnego z przedmiotu 1 x 15h = 15hłącznie 30 h

Łącznie 64 hSumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 218. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 1


19. Literatura19.1. Podstawowa1.Young, D. (ed): Effects of drugs on clinical laboratory tests. AACC Press. Washington, 2000.

2.Marshall W.(ed): Clinical chemistry. Mosby. United Kingdom. London, 2000.

3.Dunstan R.(ed): Interpretacja wyników badań laboratoryjnych. Via Medica. Gdańsk, 2002.

4.Kokot F., Kokot S.: Badania laboratoryjne. Zakres norm i interpretacja. PZWL, W-wa 2011.19.2. Uzupełniająca

1.Szczeklik A. (red.): Choroby Wewnętrzne. PZWL, Warszawa 2005 i wyd. późniejsze.2.Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W.(red): Diagnostyka Laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej.

Volumed. Wrocław, 2002.

3.Farmaceutyczne i medyczne czasopisma – polsko i angielsko języczne.20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 10-12 osób20.2. Materiały do zajęć Zeszyt seminaryjny, instrukcje szybkich testów i aparatów

diagnostycznych, biały fartuch20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala seminaryjna Katedry i Zakładu Chemii Klinicznej i

Diagnostyki Laboratoryjnej20.4. Miejsce i godzina konsultacji Katedra i Zakład Chemii Klinicznej i Diagnostyki Laboratoryjnej

Wydziały Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej, godzina konsultacji ustalana na pierwszych ćwiczeniach z przedmiotu


Efekt 01 nie ma podstawowej wiedzy z zakresu interpretacji wyników podstawowych badań laboratoryjnych

posiada wiedzę z zakresu interpretacji wyników podstawowych badań laboratoryjnych

posiada wiedzę szerszą i pogłębioną z zakresu interpretacji wyników podstawowych badań laboratoryjnych

posiada ugruntowaną wiedzę i przejawia umiejętność krytycznej analizy z zakresu interpretacji wyników podstawowych

badań laboratoryjnych

Efekt 02 nie ma podstawowej wiedzy z zakresu metodyki wykonania szybkich testów dostępnych w aptece

posiada wiedzę z zakresu metodyki wykonania szybkich testów dostępnych w aptece

posiada szerszą i pogłębioną wiedzę oraz potrafi zademonstrować obsługę szybkich testów dostępnych w aptece

posiada szerszą i pogłębioną wiedzę oraz potrafi zademonstrować obsługę jak i samodzielnie zinterpretować wynik oznaczenia przy użyciu szybkich testów dostępnych w aptece

Efekt 03 nie ma podstawowej wiedzy z zakresu obsługi aparatów diagnostycznych dostępych w aptece

posiada wiedzę z zakresu obsługi aparatów diagnostycznych dostępych w aptece

posiada szerszą i pogłębioną wiedzę oraz potrafi zademonstrować obsługę aparatów diagnostycznych dostępych w aptece

posiada szerszą i pogłębioną wiedzę oraz potrafi zademonstrować obsługę jak i samodzielnie zinterpretować wynik oznaczenia przy użyciu aparatów diagnostycznych dostępych w aptece

Efekt 04 nie ma podstawowej wiedzy z zakresu wpływu leków na wyniki badań laboratoryjnych

posiada wiedzę z zakresu wpływu leków na wyniki badań laboratoryjnych

posiada wiedzę szerszą i pogłębioną z zakresu wpływu leków na wyniki badań laboratoryjnych

posiada ugruntowaną wiedzę i przejawia umiejętność krytycznej analizy z zakresu wpływu leków na wyniki badań laboratoryjnych


dobry”




4. Rok: IV 5. Semestr: VIII6. Nazwa modułu/przedmiotu: Biotransformacja i metabolizm leku7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Biofarmacji ul. Jedności 8, 41-200 Sosnowiec, 32 364 10 60; www.biofarmacja.sum.edu.pl9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. n. farm. Alicja Zajdel [email protected]. Cel kształcenia: Zapoznanie z procesami chemicznymi i biochemicznymi, jakim podlegają substancje lecznicze (S.L.) w organizmie człowieka oraz czynnikami wpływającymi na przebieg tych procesów. Enzymologia I, II i III fazy przemian chemicznych leków. Zaprezentowanie wpływu polimorfizmu związanego ze zmianą jednego lub kilku nukleotydów (SNP) oraz polimorfizmu obejmujące setki tysięcy par zasad DNA, który określa się mianem polimorfizmu liczby kopii (CNV) na zmienność fenotypową człowieka w odniesieniu do biotransformacji/metabolizmu S.L.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Znajomość zagadnień związanych z losami leków opisanych przez procesy LADE oraz strukturą chemiczną związków farmakologicznie aktywnych.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna i rozumie procesy, jakim powinna podlegać S.L. w organizmie oraz tłumaczy uwarunkowania fizjologiczne, patofizjologiczne i środowiskowe mogące wpływać na przebieg jej biotransformacji czy metabolizmu.

D.W9.; D.W27.;

02 Zna i rozumie typy faz biotransformacji, którym podlega ksenobiotyk w zależności od swojej struktury chemicznej

D.W27.; D.W28.;

03 Świadomy jest jakie czynniki fizjologiczne, patologiczne i środowiskowe mają potencjalny wpływ na skuteczność i bezpieczeństwo stosowania leków w aspekcie ich przemian metabolicznych.

D.W14.; D.W9.; D.W13.

04 Identyfikuje problemy wzajemnego oddziaływania między lekami oraz między lekami a produktami kulinarnymi na etapach wchłaniania (enzymy jelitowe i wątrobowe odpowiedzialne za efekt pierwszego przejścia) oraz biotransformacji/metabolizmu S.L. i wie jak tym problemom można zapobiec.

D.W22.; D.W24.; D.W38.;

05 Przedstawia i charakteryzuje mikrosomalne i pozamikrosomalne procesy, jakim podlega S.L. w organizmie człowieka oraz ocenia wpływ potencjalnego zjawiska indukcji lub inhibicji niektórych systemów enzymatycznych.

D.U5.;

06 Przewiduje - w oparciu o strukturę S.L. - typ przemiany chemicznej jakim ulegnie analizowana S.L. oraz podaje końcowy produkt/y modyfikacji enzymatycznej lub nieenzymatycznej.

D.U19.; D.U22.; D.U48.; D.U54.;

07 Ocenia wpływ poszczególnych czynników (łącznie z udziałem flory D.U15.;

jelitowej fizjologicznej i patologicznej) na skuteczność i bezpieczeństwo stosowania leków oraz przedstawia mechanizmy tych oddziaływań w aspekcie biotransformacji/metabolizmu S.L.

D.U46.; D.U48.; D.U49.; D.U53.

08 Uzasadnia wpływ czynników dziedzicznych na skuteczność jak i toksyczność stosowania leków w odniesieniu do ich przemian biochemicznych.

D.U10.; D.U48.;

09 Wyrobienie świadomości, że chemioterapia może mieć różne oblicze albowiem istnieje ścisły związek miedzy polimorfizmem a fenotypem człowieka w zakresie szybkości biotransformacji /metabolizmu wielu leków i nie tylko szybkości.

D.U16.; D.U45.; D.U49.; D.U54.;





laboratoryjne


01 X X X02 X X X03 X X X04 X X05 X X X06 X X X07 X X X08 X X X09 X X10 X X



W1

Charakterystyka przedmiotu oraz cele jego nauczania. Przedstawienie i omówienie harmonogramów: wykładów, zajęć seminaryjnych i laboratoryjnych, wymagań stawianych studentom oraz procedur zaliczania zajęć seminaryjnych i laboratoryjnych. Wskazanie możliwości przedterminowego podejścia do egzaminu końcowego.

2 h

W2

Typy reakcji chemicznych I fazy i ich komórkowa i pozakomórkowa lokalizacja. Enzymy uczestniczące w I fazie biotransformacji S.L. i innych ksenobiotyków. Potencjalne przyczyny indywidualnych różnic w skuteczności i bezpieczeństwie farmakoterapii.

2 h

W3

Mikrosomalne przemiany oksydacyjne S.L. zależne od CYP450 (MFO). Cykl katalityczny CYP450. Formy molekularne cytochromów P450. Udział MFO w metabolizmie endobiotyków oraz w biotransformacji ksenobiotyków w tym głównie leków.

2 h

W4Istotne klinicznie polimorfizmy genów CYP450 biorących udział w biotransformacji/metabolizmie leków. Wskazanie związku polimorfizmu CYP450 z odpowiednimi lekami.

2 h

W5Obecność reduktaz w cyklu CYP450 i ich możliwości w przemianach S.L. Cykl katalityczny reduktazy CYP450 (CPR) i jej pełna charakterystyka możliwości enzymatycznych.

2 h

W6 Mikrosomalne przemiany oksydacyjne S.L. niezależne od CYP450 (FMO). Cykl katalityczny FMO. Specyficzność systemu FMO. 2 h

W7 Pozamikrosomalne przemiany oksydacyjne oraz przemiany związane z 2 h

procesami hydrolizy S.L.

W8 II faza przemian biochemicznych S.L. (bez reakcji sprzęgania z peptydem zwanym osobliwym - glutationem) 2 h

W9 Układ tioredoksyna-reduktaza tioredoksyny jako nowy cel terapii przeciwnowotworowej. 2 h

W10

Transferazy glutationowe –GST i ich substrat endogenny. Cykl γ-glutamylowy Meisnera. Aktywność biologiczna GST w stosunku do endo- i ksenobiotyków. Próby poznawania mechanizmów komórkowych i pozakomórkowych przebiegających z udziałem GSH.

2 h

W11

Udział flory jelitowej w przemianach S.L. Enzymy mikroorganizmów jelitowych: β-glukuronidaza, β-glukozydaza, nitroreduktaza, 7-α-dehydroksylaza, β-galaktozydaza i azoreduktaza biorące udział w przemianach S.L.

2 h

W12 Niepożądane reakcje na leki (ADR) związane z procesem ich biotransformacji. Aspekt toksykologiczny przemian chemicznych leków. 2 h

W13 Indukcja i inhibicja enzymów biorących udział w biotransformacji leków. Izoenzymy CYP450 a problem interakcji leków. 2 h

W14

Czynniki wpływające na proces przemian biochemicznych. Składniki pokarmowe żywności a procesy biotransformacji leków. Modyfikacje metabolizmu leków wynikające z palenia papierosów - udokumentowane przykłady.

2 h

W15Wpływ polimorfizmu typu zmiany jednego lub kilku nukleotydów (SNP) oraz również polimorfizmu obejmujące setki tysięcy par zasad DNA, które określa się mianem polimorfizmu liczby kopii (CNV)

2 h


S1Metody badania przebiegu procesu biotransformacji i metabolizmu leków na poziomie molekularnym, komórkowym, narządowym, oraz populacyjnym

2 h

S2 Przemiany chemiczne endo- i ksenobiotyków, mogące być źródłem reaktywnych form tlenu. 2 h

S3 Układy enzymatyczne uczestniczące w uwalnianiu tlenku azotu z organicznych azotanów. 2 h

S4 Biotransformacja najczęściej stosowanych środków narkotycznych. 2 h

S5 Biochemiczne parametry hepatodiagnostyczne istotne z punktu widzenia procesu biotransformacji i metabolizmu leków. 2 h

S6 Biotransformacja i metabolizm leków w przebiegu zaburzeń mikrokrążenia wywołanych niedokrwieniem i reperfuzją. 2 h

S7 Przemiany biochemiczne determinujące działanie proleków. 2 h

S8Zagadnienia związane z biotransformacją i metabolizmem leków a ich działaniem na poziomie komórki. Oporność wielolekowa w stosunku do leków przeciwnowotworowych..

2 h

S9 Rola, właściwości i przemiany biochemiczne nienasyconych kwasów tłuszczowych. 2 h

S10 Nowoczesne substancje lecznicze pochodzenia biologicznego w aspekcie przemian biochemicznych 2 h

S11 Biotransformacja leków o niskim indeksie terapeutycznym. 2 hS12 Interakcje leków na etapie metabolizmu/biotransformacji leków. 2 h

S13 Choroby jatrogenne jako negatywny skutek procesu biotransformacji leków. 2 h

S14 Aktywność biologiczna i terapeutyczna cytokin. Interferony, 2 h

mechanizm ich działania oraz kliniczne zastosowanie.

S15Sprawdzenie umiejętności przewidywania metabolitów powstałych z przemian biochemicznych leków oraz odpowiednich układów enzymatycznych uczestniczących w tych przemianach.

2 h


C1 Oznaczanie metabolitów bakterii kwasu mlekowego w materiale biologicznym i preparatach farmaceutycznych. 3 h

C2 Oznaczanie glutationu jako markera mikrosomalnej przemiany paracetamolu. 3 h

C3 Procedura założenia pierwotnej hodowli kolonocytów – eksperymantalnego modelu badania biotransformacji leków. 3 h

C4 Oznaczanie metabolitów paracetamolu w materiale biologicznym. 3 h

C5 Oznaczenie aktywności enzymu transferazy-glutationowej GST wg metody Habig´a w materiale biologicznym. 3 h


15. Metody kształcenia15.1. Wykład informacyjny, problemowy, konwersatoryjny 15.2. Seminaria problemowe, aktywizujące, dyskusja15.3. Ćwiczenia Laboratoryjne, metoda eksponująca - film



01 Zaliczenie na ocenę – test 60% poprawnych odpowiedzi02 sprawozdanie03 Sprawdzian pisemny – pytania otwarte04 Przygotowanie prezentacji multimedialnej05 Zaliczenie na ocenę – test wyboru 60% poprawnych odpowiedzi06 Sprawdzian pisemny – pytania otwarte07 Sprawdzian pisemny– pytania otwarte08 Sprawdzian pisemny– pytania otwarte09 Przygotowanie prezentacji multimedialnej10 Przygotowanie prezentacji multimedialnej



udział w wykładach 15 x 2 h = 30 hudział w seminariach 15 x 2 h = 30 hudział w ćwiczeniach 5 x 3 h= 15 hobecność na zaliczeniu przedmiotu – zaliczenie na ocenę 1 x 2 h = 2 hkonsultacje 1 x 2 h = 2 hłącznie 79 h


przygotowanie do seminarium 15 x 1 h = 15 hprzygotowanie do ćwiczeń 5 x 1 h = 5 hprzygotowanie do sprawdzianów pisemnych 2 x 2 h = 4 hprzygotowanie prezentacji 1 x 4 h = 4 hprzygotowanie do zaliczenia pisemnego z przedmiotu 1 x 20 h = 20 h…łącznie 48 h

Łącznie 127 h

Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 5 ECTS18. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 3 ECTS


19. Literatura19.1. Podstawowa1. Drug metabolism in drug design and development. Ed. D.Zhang, M. Zhu. G. Humphreys, Wiley-interscience, 20072. Enzyme systems that metabolise drugs and other xenobiotics. Ed. Costas loannides, John Wiley&Sons,LTD 2002 3. Hydrolysis in drug and prodrug metabolism. Ed. B. Testa, J. M. Mayer, Wiley-VCH, 2003,19.2. Uzupełniająca1. Aktualne publikacje związane z tematyką przedmiotu2.

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 10 20.2. Materiały do zajęć Zamieszczone na stronie katedry [email protected] 20.3. Miejsce odbywania się zajęć w salach ogólnodostępnych Wydziału Farmaceutycznego SUM20.4. Miejsce i godzina konsultacji do uzgodnienia z osobami prowadzącymi zajęcia20.5. Inne


Efekt Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5 Efekt 01 Student nie zna i

nierozumnie istotę procesów biochemicznych i chemiczne jakim podlegają S.L. w organizmie człowieka oraz jaki wpływ na ich przebieg mają uwarunkowania fizjologiczne, patofizjologiczne i środowiskowe.

Student wymienia i rozróżnia procesy jakim podlega S.L. w organizmie oraz komentuje ich przebieg na poziomie komórkowym i narządowym w zależności od uwarunkowań fizjologicznych, patofizjologicznych i środowiskowych

Student dodatkowo do wiedzy wymaganej do pozyskania oceny dst. zobowiązany jest do świadomego różnicowania procesów biotransformacji od metabolizmu S.L. z podaniem kilku przykładów.

Wiedza z oceny db uzupełniona o podstawowe relacje:-biotrans./metabolizm a czynniki fizjologiczne -biotrans./metabolizm a czynniki patofizjol.-biotrans./metabolizm a czynniki środowiskowe

Efekt 02 Student nie posiada wiedzy nt faz biotrans./metabolizmu oraz ich przebiegu w zależności od struktury chemicznej S.L.

Student wymienia fazy procesów biotrans./metabolizm oraz komentuje ich przebieg w zależności od struktury chemicznej S.L.

Student do wiedzy dla oceny dst. umie wymienić metody badania procesów przemian S.L. na poziomie przed - klinicznym i klinicznym

Wiedza z oceny db uzupełniona umiejętnością przedstawienia przebiegu badań procesów biotrans./metabolizm S.L. na poziomie molekularnym, komórkowym, narządowym oraz populacyjnym

Efekt 03 Student nie rozumie jaką rolę odgrywają czynniki fizjologiczne patologiczne i

Student wyjaśnia rolę jaką odgrywają poszczególne czynniki w skutecznym i

Student do wiedzy ocenianej na dst. umie analizować wpływ

Wiedza z oceny db uzupełniona potencjalnymi przyczynami

środowiskowe w skutecznym i bezpiecznym stosowaniu leków w aspekcie ich przemian metabolicznych

bezpiecznym stosowaniu leków w kontekście ich różnych przemian metabolicznych

poszczególnych czynników na skuteczność i bezpieczeństwo stosowanych S.L.

indywidualnych różnic rejestrowanych we współczesnej farmakoterapii uwzględniająca przemiany chemiczne mogące być źródłem reaktywnych form tlenu.

Efekt 04 Student nie posiada wiedzy nt wzajemnego oddziaływania między lekami oraz między lekami i składnikami kulinarnymi oraz środowiskowymi.

Student identyfikuje problemy wzajemnego oddziaływania między lekami oraz między lekami, składnikami kulinarnymi oraz środowiskowymi

Do wiedzy dla oceny dst student analizuje problemy wzajemnego oddziaływania między lekami oraz między lekami i składnikami kulinarnymi oraz podaje przykłady takich oddziaływań.

Wiedza z oceny db uzupełniona o niepożądane reakcje na leki związane z aspektem toksykologicznym przemiany chemicznej S.L.

Efekt 05 Student nie potrafi opisać przemiany S.L. zachodzące z udziałem enzymów mikrosomalnych i pozamikrosomalnych

Student przestawia mikrosomalne i pozamikrosomalne procesy S.L. w organizmie człowieka

Do wiedzy dla oceny dst student charakteryzuje poszczególne przemiany mikrosomalne i pozamikrosomalne S.L.

Wiedza z oceny db uzupełniona potencjalnym zjawiskiem indukcji i inhibicji pewnych enzymów biorących udział w biotransformacji/metabolizmie S.L.

Efekt 06 Student nie potrafi przewidzieć typ przemiany biochemicznej czy chemicznej jakiej może ulec analizowana S.L ani potencjalnych produktów w oparciu o podaną strukturę chemiczną S.L.

Student w organiczny sposób analizuje podaną strukturą S.L. w aspekcie jej możliwości przekształceń w organizmie człowieka

Student w sposób rozumny analizuje podaną struktur S.L w zakresie możliwości jej przemian biochemicznych czy chemicznych oraz podaje potencjalne produkt/y tych przemian

Wiedza z oceny db uzupełniona dodatkową analiza czy podana S.L. może być modyfikowana przez florę jelitową a jeżeli tak to jakie muszą być spełnione warunki aby do tego doszło.

Efekt 07 Student ma trudności w nazwaniu i klasyfikowaniu poszczególnych czynników wpływających na przebieg procesów modyfikacji S.L. w organizmie człowieka

Student trafnie nazywa i klasyfikuje poszczególne czynniki zarówno fizjologiczne jak i środowiskowe, które istotnie mogą modyfikować przebieg farmakoterapii.

Do wiedzy dla oceny dst student w inteligentny sposób wyjaśnia potencjalne oddziaływanie poszczególnych czynników na przebieg farmakologii

Wiedza z oceny db uzupełniona o informacje o udziale układów najczęściej uczestniczących w aktywacji proleków oraz rolę fizjologicznej flory w aktywacji pewnych proleków

Efekt 08 Student nie rozumie jakie polimorfizmy odgrywają istotną rolę w zmienności fenotypowej człowieka w kontekście przemian biochemicznych S.L.

Student potrafi podać wyjaśnić na czym polega polimorfizm SNP i jaka jest jego rola w odniesieniu do skuteczności i bezpieczeństwa chemioterapii

Do wiedzy dla oceny dst student również charakteryzuje w ograniczony sposób rolę polimorfizmów CNV obejmujących setki tysięcy par zasad DNA

Wiedza z oceny db uzupełniona o fakt, że polimorfizm CNV genu CYP2D6 istotnie zmienia metabolizm leków i może to mieć daleko idące konsekwencje, zarówno kontekście

toksyczności jak również ich skuteczności prowadzonej terapii.

Efekt 09 Student nie umie podać i wyjaśnić przez jakie czynniki determinowana jest zmienność fenotypowa.

Student potrafi podać dwa uzupełniające się czynniki determinujące zmienność fenotypową

Student w sposób rozumny analizuje zmienność fenotypowa poprzez dwa uzupełniające się czynniki: wpływ środowiska oraz wpływ informacji genetycznej.

Wiedza z oceny db uzupełniona o przykłady związku polimorfizmu CNV z fenotypem człowieka a polimorfizmem liczby kopii w genomie człowieka. Zagadnienie aktualnie jest intensywnie badany i może doprowadzi do indywidualizacji leczenia.


dobry”




4. Rok: IV 5. Semestr: VIII6. Nazwa modułu/przedmiotu: Farmakoekonomika7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Zakład Farmakoekonomiki i Farmacji Społecznej9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr n. Włodzimierz Bialik, e-mail: [email protected]. Cel kształcenia: 1. Poznanie i zrozumienie przez studenta regulacji i zasad organizacji runku farmaceutycznego w tym zakładania, prowadzenia i zarządzania apteką otwartą w Polsce.2. Poznanie i zrozumienie podstaw farmakoekonomiki.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji: brak12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 zna zasady organizacji rynku farmaceutycznego w zakresie obrotu hurtowego i detalicznego oraz metody marketingu farmaceutycznego i przepisy prawne w tym zakresie;

E.W33

02 zna różne systemy opieki zdrowotnej funkcjonujące na świecie, a także zasady organizacji i finansowania opieki zdrowotnej w Polsce

E.W34

03 zna podstawowe definicje z zakresu ekonomiki zdrowia i farmakoekonomiki;

E.W35

04 zna i rozumie zasady finansowania świadczeń zdrowotnych, w szczególności leków, z funduszy publicznych;

E.W36

05 zna zasady oceny, podziału i dyskontowania kosztów oraz ustalania wielkości i wartości zużytych zasobów

E.W37

06 zna zasady oceny, podziału i dyskontowania efektów oraz sposoby ich pomiaru

E.W38

07 zna rodzaje oraz etapy analiz farmakoekonomicznych E.W3908 przeprowadza krytyczną analizę publikacji z zakresu oceny efektywności

kosztowej oraz wpływu na budżetE.U18





laboratoryjne


01 x X02 x03 x04 x05 x X06 x X07 x

08 X14. Treści programowe


W1 Organizacji rynku farmaceutycznego w zakresie obrotu hurtowego i detalicznego z elementami zarządzania w ujęciu ekonomicznym 4h

W2 Różne systemy opieki zdrowotnej funkcjonujące na świecie, a także zasady organizacji i finansowania opieki zdrowotnej w Polsce 0,5h

W3 Podstawowe definicje z zakresu ekonomiki zdrowia i farmakoekonomiki 2h

W4 Zasady finansowania świadczeń zdrowotnych, w szczególności leków, z funduszy publicznych 0,5h

W5 Koszty w opiece zdrowotnej 2hW6 Efekty w opiece zdrowotnej 1hW7 Rodzaje oraz etapy analiz farmakoekonomicznych 5hŁącznie 15h14.2. Forma zajęć: Seminarium

S1Organizacji rynku farmaceutycznego w zakresie obrotu hurtowego i detalicznego z elementami zarządzania w ujęciu ekonomicznym na przykładzie zakładanej apteki otwartej

6h

S2 Koszty i efekty oraz dobieranie metod oceny kosztów i efektów odpowiednio do schorzenia i procedury terapeutycznej 1h

S3 Jakość życia zależna od zdrowia w farmakoekonomice na przykładach kwestionariuszy. 2h

S4 Rodzaje oraz etapy analiz farmakoekonomicznych na przykładach 2hS5 Modelowanie w ekonomii i farmakoekonomice 2hS6 Krytyczna analiza publikacji z zakresu oceny efektywności kosztowej 2hŁącznie 15hŁączna liczba godzin z przedmiotu 30h


15.1. Wykład Wykład informacyjny, problemowy, konwersatoryjny, opis, objaśnianie i wyjaśnianie

15.2. Seminaria Seminaria, dyskusja, metody aktywizujące (metoda przypadków, sytuacyjne, giełda pomysłów, gry dydaktyczne)



01 - 10 Sprawdzian pisemny (testowy) 55% poprawnych odpowiedzi



udział w wykładach 15 x 1h = 15hudział w seminariach 15 x 1h = 15hudział w konsultacjach 1 x 1h = 1hobecność na zaliczeniu 1 x 1h = 1hłącznie 32h


przygotowanie do seminariów 15 x 1h=15hprzygotowanie do zaliczenia 1 x 15h = 15 h…łącznie 30h

Łącznie 62h

Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 218. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 1



- Ustawa Prawo farmaceutyczne- Rafał Styczyński: Apteka. Zasady opodatkowania i funkcjonowania aptek. Wszechnica Podatkowa, 2008- Katarzyna Szalonka: Marketing w aptece. Continuo, 2005- Kazimierz Zimniewicz: Nauka o organizacji i zarządzaniu. PWN, Warszawa-Poznań 1990 r.- Tom Walley, Alan Haycox, Angela Boland, Alasdair Breckenridge: Pharmacoeconomics. Churchill Livingstone, 200419.2. Uzupełniająca

- Maria Danuta Głowacka prac. zbior.: Zarządzanie zakładem opieki zdrowotnej wybrane konteksty teoretyczno-praktyczne. Termedia Wydawnictwa Medyczne, 2005r.- Ewa Orlewska, Elżbieta Nowakowska Farmakoekonomika dla studentów i absolwentów akademii medycznych Wydawnictwo AM Poznań 200420. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 2020.2. Materiały do zajęć rzutnik20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala wykładowa i sala seminaryjna20.4. Miejsce i godzina konsultacji Zakład Farmakoekonomiki20.5. Inne


Efekt 01 student nie potrafi scharakteryzować podstawowych pojęć związanych z zasadami organizacji rynku farmaceutycznego w zakresie obrotu hurtowego i detalicznego oraz metody marketingu farmaceutycznego i przepisami prawnymi w tym zakresie

student potrafi określić tylko niektóre pojęcia związane z zasadami organizacji rynku farmaceutycznego w zakresie obrotu hurtowego i detalicznego oraz metody marketingu farmaceutycznego i przepisami prawnymi w tym zakresie

student zna zasady organizacji rynku farmaceutycznego w zakresie obrotu hurtowego i detalicznego oraz metody marketingu farmaceutycznego i przepisy prawne w tym zakresie

student samodzielnie potrafi dokonać pełnej charakterystyki pojęć związanych z zasadami organizacji rynku farmaceutycznego w zakresie obrotu hurtowego i detalicznego oraz metody marketingu farmaceutycznego i przepisami prawnymi w tym zakresie

Efekt 02 student nie rozróżnia systemów opieki zdrowotnej funkcjonujące na świecie i nie zna zasady organizacji i finansowania opieki zdrowotnej

student orientuje się w niewielkim zakresie w systemach opieki zdrowotnej funkcjonujące na świecie i zasadach organizacji

student zna różne systemy opieki zdrowotnej funkcjonujące na świecie, a także zasady organizacji i finansowania opieki zdrowotnej

student potrafi samodzielnie i prawidłowo dokonać pełnego rozpoznania różnych systemów opieki zdrowotnej funkcjonujące na

w Polsce i finansowania opieki zdrowotnej w Polsce

w Polsce świecie i zasady organizacji i finansowania opieki zdrowotnej w Polsce

Efekt 03 student nie zna i nie rozumie podstawowych definicje z zakresu ekonomiki zdrowia i farmakoekonomiki

student w niewielkim zakresie rozpoznaje podstawowe definicje z zakresu ekonomiki zdrowia i farmakoekonomiki

student zna podstawowe definicje z zakresu ekonomiki zdrowia i farmakoekonomiki

student samodzielnie z pełnym zrozumieniem określia podstawowe definicje z zakresu ekonomiki zdrowia i farmakoekonomiki

Efekt 04 student nie zna i nie rozumie zasady finansowania świadczeń zdrowotnych, w szczególności leków, z funduszy publicznych

student orientuje się w niewielkim zakresie w zasadach finansowania świadczeń zdrowotnych, w szczególności leków, z funduszy publicznych

student zna zasady finansowania świadczeń zdrowotnych, w szczególności leków, z funduszy publicznych

student potrafi smodzielnie i prawidłowo dokonać pełnego rozpoznania zasad finansowania świadczeń zdrowotnych, w szczególności leków, z funduszy publicznych

Efekt 05 student nie zna zasad i nie rozumie oceny, podziału i dyskontowania kosztów oraz ustalania wielkości i wartości zużytych zasobów

student w niewielkim tylko zakresie potrafi określić zasady oceny, podziału i dyskontowania kosztów oraz ustalania wielkości i wartości zużytych zasobów

student zna zasady oceny, podziału i dyskontowania kosztów oraz ustalania wielkości i wartości zużytych zasobów

student potrafi samodzielnie i ze zrozumieniem określać zasady oceny, podziału i dyskontowania kosztów oraz ustalania wielkości i wartości zużytych zasobów

Efekt 06 student nie zna zasad i nie rozumie oceny, podziału i dyskontowania efektów oraz sposobów ich pomiaru

student w niewielkim tylko zakresie potrafi określić zasady oceny, podziału i dyskontowania efektów oraz sposobów ich pomiaru

student zna zasady oceny, podziału i dyskontowania efektów oraz sposobów ich pomiaru

student potrafi samodzielnie i ze zrozumieniem określać zasady oceny, podziału i dyskontowania efektów oraz sposobów ich pomiaru

Efekt 07 student nie zna rodzajów oraz etapów analiz farmakoekonomi-cznych

student w niewielkim zakresie rozpoznaje rodzaje oraz etapy analiz farmakoekonomi-cznych

student zna rodzaje oraz etapy analiz farmakoekonomi-cznych

student zna i samodzielnie potrafi określić wzajemne relacje pomiędzy rodzajami analizami farmakoekonomi-cznymi oraz

z pełnym zrozumieniem wyjaśnia różnice w etapach realizacji tych analiz

Efekt 08 student nie potrafi dokonać krytycznej analizy publikacji z zakresu oceny efektywności kosztowej

student w ograniczonym stopniu potrafi dokonać krytycznej analizy publikacji z zakresu oceny efektywności kosztowej

student potrafi dokonać krytycznej analizy publikacji z zakresu oceny efektywności kosztowej

student samodzielnie, wyczerpująco i interdyscyplinarnie potrafi dokonać krytycznej analizy publikacji z zakresu oceny efektywności kosztowej


dobry”




4. Rok: IV 5. Semestr: VIII 6. Nazwa modułu/przedmiotu: Praktyka wakacyjna7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowa8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Apteka szpitalna9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Opiekun z ramienia apteki (magister farmacji)Nadzorujący praktykę - dr Ewa Długosz ([email protected]), Katedra Farmacji Stosowanej Zakład Farmacji Aptecznej.10. Cel kształcenia: Praktyczne przygotowanie studenta do wykorzystania zdobytej wiedzy i umiejętności w pracy farmaceuty w aptekach szpitalnych .

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Uzyskanie zaliczenia z przedmiotów:-Technologia postaci leku I-Przedmiotów warunkujących dopuszczenie do TPLI-Technologia Postaci Leku II-Przedmiotów warunkujących dopuszczenie do TPLII-Farmakologii12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna i rozumie zasady funkcjonowania aptek szpitalnych oraz ich zaopatrywania .

E.W3

02 Z na akty prawne dotyczące rynku farmaceutycznego, zna podstawowe źródła informacji o leku (książki, czasopisma, bazy danych).

E.W10E.W18

03 Zna zasady współpracy farmaceuty i lekarza, które są podstawą współczesnej farmakoterapii, z uwzględnieniem zagadnień dotyczących opracowywania receptariusza szpitalnego oraz standardów terapeutycznych .

E. W27

04 Zna zasady organizacji rynku farmaceutycznego w zakresie obrotu hurtowego i detalicznego oraz metody marketingu farmaceutycznego i przepisy prawne w tym zakresie.

E.W33

05 Zna i rozumie zasady bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy. E.W 44

06 Różnicuje kategorię dostępności produktów leczniczych i wyrobów medycznych oraz omawia podstawowe zasady gospodarki lekiem w szpitalach. Wskazuje produkty lecznicze i wyroby medyczne wymagające specjalnych warunków przechowywania .

E.U1E.U3





laboratoryjne


01 X02 X03 X04 X05 X06 X


14.1. Forma zajęć: ćwiczenia praktyczne Liczba godzin

C1 Omówienie zasad funkcjonowania aptek szpitalnych oraz zasad ich zaopatrywania. 30 h

C2 Omówienie aktów prawnych dotyczących rynku farmaceutycznego .Omówienie podstawowych źródeł informacji o leku. 30h

C3Omówienie zasad współpracy farmaceuty i lekarza z uwzględnieniem zagadnień dotyczących opracowywania receptariusza szpitalnego oraz standardów terapeutycznych.

30h

C4Omówienie zasad organizacji rynku farmaceutycznego w zakresie obrotu hurtowego i detalicznego oraz metod marketingu farmaceutycznego i przepisów prawnych w tym zakresie .

30h

C5 Omówienie zasad bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy. 10h

C6

Omówienie kategorii dostępności produktów leczniczych i wyrobów medycznych oraz podstawowych zasad gospodarki lekiem w szpitalach. Omówienie produktów leczniczych i wyrobów medycznych wymagających specjalnych warunków przechowywania.

30h



15.1. Ćwiczenia

ćwiczenia praktyczne z opiekunem praktyki w aptece, metoda programowa z użyciem komputera, metody wykorzystujące sieć internetową. metoda podająca objaśnianie lub wyjaśnianie; nabywanie umiejętności poprzez wykonywanie poleceń pod nadzorem opiekuna praktyki.



01 Obecność na zajęciach , sprawozdanie w dzienniczku praktyk poświadczone przez opiekuna praktyki w aptece; zaliczenie u nadzorującego praktykę z ramienia Wydziału.

Zaliczenie ustne – 75%

poprawnych odpowiedzi

02 Obecność na zajęciach, sprawozdanie w dzienniczku praktyk poświadczone przez opiekuna praktyki w aptece; zaliczenie u nadzorującego praktykę z ramienia Wydziału.

Zaliczenie ustne – 75% poprawnych odpowiedzi

03 Obecność na zajęciach , sprawozdanie w dzienniczku praktyk poświadczone przez opiekuna praktyki w aptece; zaliczenie u nadzorującego praktykę z


ramienia Wydziału.04 Obecność na zajęciach , sprawozdanie w dzienniczku

praktyk poświadczone przez opiekuna praktyki w aptece; zaliczenie u nadzorującego praktykę z ramienia Wydziału..


05 Obecność na zajęciach , sprawozdanie w dzienniczku praktyk poświadczone przez opiekuna praktyki w aptece; zaliczenie u nadzorującego praktykę z ramienia Wydziału..


06 Obecność na praktyce sprawozdanie w dzienniczku praktyk poświadczone przez opiekuna praktyki w aptece; zaliczenie u nadzorującego praktykę z ramienia Wydziału..



Godziny kontaktowe z opiekunem praktyki

praktyka w aptece 160zaliczenie praktyki 2…łącznie 162

Samodzielna praca studenta …

łącznieŁącznie 162Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 518. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 5


19. Literatura19.1. Podstawowa1. Ustawy i rozporządzenia dotyczące obrotu lekiem w aptekach2. Farmacja praktyczna R. Jachowicz i wsp. PZWL Warszawa200719.2. Uzupełniająca1..

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 1-2 ,osób, a zajęcia w izbie recepturowej w grupach 1 osobowych20.2. Materiały do zajęć Ustawy i rozporządzenia, apteczny, szpitalny program

komputerowy20.3. Miejsce odbywania się zajęć Apteki szpitalne, ewentualnie laboratoria kontroli leku w

przemyśle farmaceutycznym i stacjach sanitarno-epidemiologicznych.

20.4. Miejsce i godzina konsultacji Ul. Kasztanowa 3, Sosnowiec Zakład Farmacji Aptecznej20.5. Inne Student zobowiązany jest prowadzić na bieżąco dziennik praktyk


Efekt 01 Nie zna i nie rozumie zasad funkcjonowania aptek szpitalnych oraz ich zaopatrywania

Student zna zasady funkcjonowania aptek szpitalnych

Student zna zasady dobrze zasady funkcjonowania aptek szpitalnych oraz ich zaopatrywania

Student zna bardzo dobrze zasady funkcjonowania aptek szpitalnych w oraz ich zaopatrywania

Efekt 02 Nie zna aktów prawnych dotyczących rynku farmaceutycznego Brak znajomości . podstawowych źródeł informacji o leku.

Student zna akty prawne dotyczące rynku farmaceutycznego.

Student zna akty prawne dotyczące rynku farmaceutycznego oraz podstawowych źródeł informacji o leku

Student zna bardzo dobrze akty prawne dotyczące rynku farmaceutycznego oraz podstawowe źródła informacji o leku .

Efekt 03 Student nie zna zasad współpracy farmaceuty i lekarza które są podstawą współczesnej farmakoterapii z uwzględnieniem zagadnień dotyczących opracowywania receptariusza szpitalnego oraz standardów terapeutycznych.

Student zna zasady współpracy farmaceuty i lekarza które są podstawą współczesnej farmakoterapii z uwzględnieniem zagadnień dotyczących opracowywania receptariusza szpitalnego oraz standardów terapeutycznych.

Student zna dobrze zasady współpracy farmaceuty i lekarza które są podstawą współczesnej farmakoterapii z uwzględnieniem zagadnień dotyczących opracowywania receptariusza szpitalnego oraz standardów terapeutycznych.

Student zna bardzo dobrze zasady współpracy farmaceuty i lekarza które są podstawą współczesnej farmakoterapii z uwzględnieniem zagadnień dotyczących opracowywania receptariusza szpitalnego oraz standardów terapeutycznych.

Efekt 04 Student nie zasad organizacji rynku farmaceutycznego w zakresie obrotu hurtowego i detalicznego oraz metod marketingu farmaceutycznego i przepisów prawnych w tym zakresie.

Student zna zasady organizacji rynku farmaceutycznego w zakresie obrotu hurtowego i detalicznego oraz metody marketingu farmaceutycznego oraz przepisy prawne w tym zakresie.

Student zna dobrze zasady organizacji rynku farmaceutycznego w zakresie obrotu hurtowego i detalicznego oraz metody marketingu farmaceutycznego oraz przepisy prawne w tym zakresie .

Student zna bardzo dobrze zasady organizacji rynku farmaceutycznego w zakresie obrotu hurtowego i detalicznego oraz metody marketingu farmaceutycznego oraz przepisy prawne w tym zakresie .

Efekt 05 Student nie zna i nie rozumie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w aptece szpitalnej.

Student zna i rozumie zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w aptece szpitalnej .

Student dobrze zna i rozumie zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w aptece szpitalnej .

Student bardzo dobrze zna i rozumie zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w aptece szpitalnej.

Efekt 06 Student nie różnicuje kategorii dostępności produktów leczniczych i wyrobów medycznych i nie rozumie zasad gospodarki lekiem w szpitalach.

Student różnicuje kategorie dostępności produktów leczniczych i wyrobów medycznych.

Student dobrze różnicuje kategorie dostępności produktów leczniczych i wyrobów medycznych i rozumie zasady gospodarki lekiem w szpitalach.

Student bardzo dobrze różnicuje kategorie dostępności produktów leczniczych i wyrobów medycznych i bardzo dobrze zna i rozumie zasady gospodarki lekiem w szpitalach.


dobry”

Karta przedmiotu

Informacje ogólne o przedmiocie


4. Rok: V 5. Semestr: IX6. Nazwa przedmiotu: Biotechnologia farmaceutyczna7. Status przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca przedmiot: Zakład Biotechnologii i Inżynierii Genetycznej9. Prowadzący przedmiot: Dr hab. n. med. Ilona Bednarek, email: [email protected]. Cel kształcenia: W zakresie wiedzy: zapoznanie Studentów z możliwościami wykorzystania klasycznej i molekularnej biotechnologii do otrzymywania biofarmaceutyków, obejmującymi charakterystykę technologii biochemicznych, mikroorganizmów o znaczeniu przemysłowym w biotechnologii farmaceutycznej, metodami ich izolacji, selekcji, przechowywania, sterylizacji i dekontaminacji w aspekcie bioprocesów czy metody prowadzenia bioprocesów. Ponadto Studenci zostają zaznajomieni ze sposobami doskonalenia i modyfikacji genetycznej szczepów przemysłowych, strategiami klonowania genów, aspektami stosowania kwasów nukleinowych jako leków, podstawami terapii genowej oraz możliwościami wykorzystania organizmów transgenicznych w biotechnologii farmaceutycznej. W zakresie umiejętności: kształtowanie umiejętności w zakresie otrzymywania leków z użyciem metod biotechnologii klasycznej (technologie biosyntezy i biotransformacji) oraz molekularnej (otrzymywanie biofarmaceutyków), a także zastosowania metod biotechnologicznych do modelowania metabolizmu i projektowania nowych leków.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Przedmiot opiera się na wiedzy ponadpodstawowej Studentów. Wymagane jest powtórzenie podstawowych informacji z zakresu: biochemii, biologii molekularnej, immunologii, mikrobiologii i farmakologii. Student powinien znać i rozumieć zasady budowy i funkcjonowania żywych organizmów oraz biomolekuł, znać podstawy budowy, systematyki, fizjologii, biochemii i biologii molekularnej drobnoustrojów. Powinien wykazywać znajomość oraz umiejętność stosowania podstawowych zasad i technik biologii molekularnej, mikrobiologii oraz metod chemicznej i instrumentalnej analizy bioproduktów. Wymagana jest umiejętność samodzielnego wykonania ćwiczenia na podstawie otrzymanej instrukcji oraz zgromadzenia i analizy otrzymanych wyników. Student powinien posiadać umiejętność samodzielnej pracy, jak i pracy w grupie.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia

Efekty kształceniaStudent, który zaliczył przedmiot:


dla programu

01

Potrafi opisać etapy i procedury wykorzystywane w klonowaniu genów. Potrafi wskazać praktyczne zastosowanie procedur klonowania w tym tworzenia białek hybrydowych i organizmów transgenicznych na potrzeby przemysłu farmaceutycznego i medycyny.

C.W.13C.W.15C.U.7.

02

Student potrafi scharakteryzować grupy drobnoustrojów o znaczeniu biotechnologicznym: zna ich systematykę, morfologię, wymagania troficzne, typ wzrostu, środowisko bytowania, specyfikę fizjologiczną i biochemiczną. Zna źródła i techniki ich pozyskiwania, selekcji i przechowywania.

C.W.15.C.W.16.C.W.17.C.W.21.

03

Student potrafi scharakteryzować główne biotechnologie przemysłowe stosowane w produkcji biofarmaceutyków: założenia mikrobiologiczne, biochemiczne i technologiczne, metody izolacji bioproduktów oraz mechanizmy modelowania i regulacji bioprocesów.

C.W.14.C.W.15.C.W.20C.U.7.C.U.8.

C.U.25.C.U.26.

04Student wykazuje znajomość i umiejętność stosowania podstawowych metod biotechnologii molekularnej w produkcji biofarmaceutyków.

C.W.21.C.U.7.C.U.8.

05

Zna ogólny przebieg produkcji surowic odpornościowych, szczepionek tradycyjnych i genetycznych. Potrafi przeprowadzić analizę mikrobiologiczną probiotyków dostępnych w formie preparatów farmaceutycznych oraz spożywczych.

C.W.13C.W.15C.W.36C.U.7.

06

Rozróżnia rodzaje przeciwciał (monoklonalne i poliklonalne) i zna sposoby ich pozyskiwania.

C.W.13C.W.17C.W.21C.U.7.

07

Wykazuje znajomość technik i urządzeń wykorzystywanych na poszczególnych etapach prowadzenia procesu biotechnologicznego w skali laboratoryjnej i przemysłowej, z uwzględnieniem rodzaju produktu końcowego.

C.W.18.C.W.19.C.U.7.

C.U.26.

08

Zna ogólne strategie terapii genowej. Potrafi omówić różne techniki wprowadzania materiału genetycznego do komórek i organizmów oraz zastosować w praktyce jedną z nich. Potrafi scharakteryzować różne metody hamowania ekspresji genów i zastosować w praktyce jedną z nich. Potrafi obliczyć wydajność wyciszania ekspresji genów.

C.W.14C.U.7.

09

Student potrafi analizować i interpretować otrzymane wyniki oraz przedstawiać je w formie ustnej i pisemnej. Potrafi samodzielnie wykonać ćwiczenie, wg załączonej instrukcji, jak również pracuje w zespole. Pracuje w sposób staranny i zapewniający bezpieczeństwo, zgodnie z zasadami aseptyki i BHP.

C.U.8.C.U.19.C.U.38.






01 X02 X03 X04 X05 X06 X07 X08 X09 X

14. Treści programowe14.1. Forma zajęć: Ćwiczenia 30

C1Strategie klonowania genów. Organizmy transgeniczne w biotechnologii farmaceutycznej. Leki otrzymywane technikami inżynierii genetycznej i modyfikacji potranslacyjnej (cytokiny, analogi insulin)

2

C2

Doskonalenie cech produkcyjnych szczepów drobnoustrojów i linii komórkowych (mutageneza ukierunkowana, fuzja protoplastów)Selekcja i przechowywanie szczepów przemysłowychTransformacja bakterii E. coli metodą elektroporacji.

2

C3Metody pozyskiwania szczepów produkcyjnych Skrining ze środowiska naturalnego: selekcja promieniowców zdolnych do produkcji antybiotyków

2

C4

Potencjał produkcyjny żywych komórek i organizmów – podstawy biochemiczne i możliwości ich regulacji metodami technologicznymiAnaliza wyników selekcjiIzolacja czystych kultur promieniowców glebowych

2

C5

Testowanie zdolności do syntezy antybiotyków przez wyselekcjonowane szczepy promieniowcówWykrywanie i oznaczanie aktywności penicyliny w hodowlach grzybów Penicillium chrysogenum, analiza chromatograficzna antybiotyków β-laktamowych

2

C6Potencjał produkcyjny żywych organizmów: promieniowce i grzyby strzępkowe: biosynteza, mechanizmy regulacji i modyfikacje antybiotyków naturalnych

2

C7

Procesy biosyntezy w biotechnologii farmaceutycznej na przykładzie otrzymywania naturalnych tetracyklinOznaczanie zawartości oksytetracykliny w hodowli promieniowców Streptomyces rimosus. Metody prowadzenia bioprocesów

2

C8 Założenie hodowli in vitro roślin o znaczeniu biotechnologicznym. Indukcja kalusa i wpływ czynników mutagennych na jego formowanie 2

C9

Procesy biotransformacji w biotechnologii farmaceutycznej: otrzymywanie hormonów sterydowych. Biotransformacja korteksolonu do hydrokortyzonu w hodowli Curvularia lunataAnaliza chromatograficzna związków steroidowych

2

C10Biotechnologie farmaceutyczne: produkcja surowic i szczepionekSzczepionki genetyczne. Produkcja biomasy drobnoustrojów na przykładzie otrzymywania probiotyków

2

C11Biokatalizatory unieruchomione – otrzymywanie i zastosowaniaWykorzystanie immobilizacji komórek drożdży w biotechnologii farmaceutycznej

2

C12Wykorzystanie biotransformacji sorbitolu przez bakterie Gluconobacter oxydans w produkcji witaminy CBiotechnologie farmaceutyczne: produkcja witamin

2

C13Białka hybrydowe. Produkcja przeciwciał monoklonalnychProdukcja i zastosowanie preparatów enzymatycznych na przykładzie otrzymywania rekombinowanych polimeraz DNA

2

C14 Koncepcje terapii genowej. Wprowadzanie genów i hamowanie ekspresji genów w organizmie. Linie komórkowe w biotechnologii 2

C15 Wprowadzanie i regulacja ekspresji białka GFP w komórkach eukariotycznych za pomocą techniki interferencji RNA 2



15.1. ĆwiczenieĆwiczenia laboratoryjne, pokaz, prelekcja, objaśnienie, dyskusja problemowa



01-09 Ustna weryfikacja wiedzy studenta przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia.

Udzielenie prawidłowych i wyczerpujących odpowiedzi

na więcej niż 50% pytań.

01-09 Wykonanie ćwiczeń laboratoryjnych i prezentacja ich wyników w formie sprawozdania.

Prawidłowo przygotowane sprawozdanie zawierające

materiały i metody, wyniki oraz wnioski z przeprowadzonego

ćwiczenia.

01-09 Pisemny test zaliczeniowy weryfikujący wiedzę i umiejętności studenta.

Udzielenie prawidłowych odpowiedzi na więcej niż 50%

pytań w ramach testu zaliczeniowego.


udział w ćwiczeniach 30konsultacje 1łącznie 31


przygotowanie do ćwiczeń 30przygotowanie do kolokwium z ćwiczeń 8łącznie 38



19. Literatura19.1. Podstawowa1. Bednarek I. (red.): Podstawowe zagadnienia z obszaru biotechnologii farmaceutycznej.

Wydawnictwo SUM, Katowice 2007 2. Bednarek I. (red.): Inżynieria genetyczna i terapia genowa. Zagadnienia podstawowe i aspekty

praktyczne. Wydawnictwo SUM, Katowice 2008 3. Bednarek I. (red.): Wybrane zagadnienia naukowo-badawcze inżynierii genetycznej i terapii

genowej. Wydawnictwo SUM, Katowice 200919.2. Uzupełniająca1. Chmiel A.: Biotechnologia. Podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne. PWN, Warszawa 1998 2. Chmiel A., Grudziński S.: Biotechnologia i chemia antybiotyków. PWN, Warszawa 1998 3. „Farmakopea Polska” wyd. VII i VIII 4. Kayser O., Muller R. (red.): Biotechnologia farmaceutyczna. PZWL, Warszawa 2003.5. Szewczyk K: Technologia biochemiczna. W.: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej,

Warszawa 1997.6. Szala S. Terapia genowa, PWN 2003

20. Inne przydatne informacje o przedmiocie20.1. Liczebność grup Ustalana zarządzeniami JM Rektora20.2. Materiały do zajęć E-skrypt: Bednarek I. (red.): Podstawowe zagadnienia z obszaru

biotechnologii farmaceutycznej. Wydawnictwo SUM, Katowice 2007

Instrukcje do ćwiczeń i wybrane materiały w formie elektronicznej umieszczane są również na stronie internetowej Zakładu (poniżej).

20.3. Miejsce odbywania się zajęć Ćwiczenia: sala ćwiczeń Zakładu Biotechnologii i Inżynierii Genetycznej

20.4. Miejsce i godzina konsultacji Ustalane indywidualnie z prowadzącymi zajęcia20.5. Inne Strona internetowa Zakładu:

biotechnologia.sum.edu.pl (zakładka: studenci)


Efekt 01

Student nie wie co oznacza pojęcie klonowania, nie zna żadnych technik stosowanych podczas tej procedury. Nie jest świadomy w jaki sposób produkowane są preparaty rekombinowane

Student wie co oznacza pojęcie klonowania, zna wybrane techniki stosowane podczas tej procedury. Wie na jakiej zasadzie produkowane są preparaty rekombinowane

Student zna większość najważniejszych technik klonowania oraz tworzenia organizmów transgenicznych. Wie jakie modyfikacje białek można wprowadzać i jakie zastosowanie to znajduje w przemyśle.

Student zna wszystkie techniki klonowania oraz tworzenia organizmów transgenicznych. Wie jakie modyfikacje białek można wprowadzać, jak to się odbywa i jakie zastosowanie to znajduje w przemyśle w tworzeniu preparatów rekombinowanych.

Efekt 02 Student nie zna bądź myli podstawowe fakty dotyczące omawianych na zajęciach grup drobnoustrojów (np. z zakresu systematyki, podstawowychcech biochemicznych, budowy i wykorzystania w biotechnologii).i/lubNie jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.

Student jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.Potrafi podać podstawowe dane dotyczące większości omawianych grup drobnoustrojów (systematyka, budowa, warunki troficzne i zastosowanie w biotechnologii).Zna przynajmniej 2 metody selekcji oraz minimum 2 metody przechowywania szczepów.

Student jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.Potrafi podać dane dotyczące wszystkich omawianych grup drobnoustrojów (systematyka, budowa warunki troficzne i zastosowanie w biotechnologii).Zna wszystkie omawiane metody selekcji i przechowywania szczepów.Potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do opracowania projektu izolacji i selekcji nowego szczepu ze środowiska o pożądanych cechach biotechnologicznych; popełnia nieznaczne błędy nie zmieniające

Student jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.Potrafi podać dokładną charakterystykę wszystkich grup drobnoustrojów omawianych zajęciach; potrafi zastosować wszystkie omówione metody skriningu, selekcji i przechowywania szczepów drobnoustrojów

w istotny sposób omawianych faktów.

Efekt 03

Student nie potrafi wymienić lub/i opisać przynajmniej po 1 przykładzie każdego typu biotechnologii omawianych na zajęciach (np. technologię biotransformacyjną, fermentacyjną itp.) z uwzględnieniem założeń mikrobiologicznych, biochemicznych i technologicznych i/lub Popełnia podstawowe błędy w opisie poznanych biotechnologii całkowicie zmieniające ich założenia i sens.lub/iNie jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.

Student jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.Potrafi wymienić i opisać przynajmniej po 1 przykładzie każdego typu biotechnologii omawianych na zajęciach (np. technologię biotransformacyjną, fermentacyjną itp.) z uwzględnieniem założeń mikrobiologicznych, biochemicznych i technologicznych, podaniem zalecanych metod izolacji i oczyszczania bioproduktu. Popełnia błędy nie zmieniające w istotny sposób omawianych treści programowych.

Student jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.Potrafi opisać każdą z omawianych na zajęciach technologię otrzymywania bioproduktów z uwzględnieniem założeń mikrobiologicznych, biochemicznych i technologicznych, podaniem zalecanych metod izolacji i oczyszczania bioproduktu. Popełnia niewielkie błędy nie zmieniające w istotny sposób omawianych treści programowych.

Student jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.Potrafi opisać każdą z omawianych na zajęciach technologię otrzymywania bioproduktów z uwzględnieniem założeń mikrobiologicznych, biochemicznych i technologicznych, podaniem zalecanych metod izolacji i oczyszczania bioproduktu oraz poznanych metod regulacji bioprocesu (np. poprzez zmiany składu pożywki).

Efekt 04 Student nie potrafi przeprowadzić podstawowych technik biotechnologii molekularnej (np. analizy restrykcyjnej, PCR, elektroforezy, transformacji komórek.lub/iNie zna narzędzi bioinformatycznych potrzebnych do zaprojektowania podstawowych etapów otrzymywania biofarmaceutyków. lub/iNie jest obecny na wszystkich godzinach

Student jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.Zna podstawy teoretyczne oraz potrafi, z pomocą prowadzącego, przeprowadzać podstawowe techniki biotechnologii molekularnej. Potrafi samodzielnie odczytywać wyniki uzyskiwane na ćwiczeniach, prowadzić ich analizę i opracować na ich podstawie sprawozdanie. Potrafi pracować w grupie. Popełnia błędy interpretacyjne

Student jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.Samodzielnie stosuje poznane techniki biotechnologii molekularnej do otrzymywania biofarmaceutyków. Potrafi samodzielnie odczytywać wyniki uzyskiwane na ćwiczeniach, prowadzić ich analizę i opracować na ich podstawie sprawozdanie. Potrafi pracować w grupie. Sporadycznie popełnia niewielkie błędy analityczne.

Student jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.Sprawnie stosuje poznane techniki biotechnologii molekularnej do otrzymywania biofarmaceutyków. Potrafi samodzielnie zbierać i analizować wyniki uzyskiwane na ćwiczeniach i opracować na ich podstawie sprawozdanie rzetelnie podsumowujące wyniki przeprowadzonego ćwiczenia. Jest kreatywny i potrafi

ćwiczeniowych. znacząco wpływające na wnioski przeprowadzonego ćwiczenia.

pracować w grupie.

Efekt 05

Student nie rozróżnia surowic odpornościowych od szczepionek, nie wie jak są produkowane. Nie wie co to są probiotyki i jak można je analizować.

Student wie czym różnią się surowice odpornościowe od szczepionek, ma częściową wiedzę na temat metod ich produkcji. Wie co to są probiotyki i zna 1 metodę ich analizy.

Student wie czym różnią się surowice odpornościowe od szczepionek, posiada wiedzę na temat metod ich produkcji. Wie co to są probiotyki, potrafi wskazać źródła ich pochodzenia i zna 1 metodę ich analizy.

Student rozróżnia surowice odpornościowe, różne rodzaje szczepionek, posiada wiedzę na temat metod ich produkcji. Wie co to są probiotyki, potrafi wskazać źródła ich pochodzenia, potrafi analizować różne preparaty probiotyczne i oceniać ich aktywność.

Efekt 06

Student nie rozróżnia przeciwciał monoklonalnych od poliklonalnych. Nie wie jak są pozyskiwane.

Student potrafi wskazać różnice pomiędzy przeciwciałami, nie wie jak są otrzymywane.

Student potrafi wskazać różnice pomiędzy przeciwciałami, zna przynajmniej jedną metodę ich otrzymywania.

Student potrafi wskazać różnice pomiędzy przeciwciałami w tym humanizowanymi i chimerycznymi, zna 2 metody otrzymywania przeciwciał monoklonalnych i potrafi wskazać obszary ich zastosowań.

Efekt 07 Student nie zna zastosowania lub/i nie potrafi korzystać z urządzeń i aparatury laboratoryjnej.i/lubNie potrafi dobrać odpowiedniego urządzenia do wykonania danego procesu jednostkowego w czasie prowadzenia bioprocesu.i/lubNie jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.

Student jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.Zna zasadę działania i zastosowanie aparatury laboratoryjnej.Potrafi z nich korzystać w sposób bezpieczny, zgodny z zasadami BHP. Potrafi ogólnie dobrać odpowiednie urządzenie do wykonania danego procesu jednostkowego w czasie prowadzenia bioprocesu, popełniając przy tym błędy mogące wpływać na jego

Student jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.Zna zasadę działania i zastosowanie urządzeń oraz aparatury laboratoryjnej.Potrafi z nich korzystać w sposób bezpieczny, zgodny z zasadami BHP. Wykazuje umiejętność doboru odpowiedniego urządzenia do wykonania danego procesu jednostkowego w czasie prowadzenia bioprocesu, popełniając przy tym

Student jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.Doskonale zna budowę, zasadę działania i zastosowanie urządzeń oraz aparatury laboratoryjnej.Potrafi z nich korzystać w sposób bezpieczny, zgodny z zasadami BHP. Wykazuje umiejętność doboru odpowiedniego urządzenia do wykonania danego procesu jednostkowego w czasie prowadzenia

przebieg oraz wyniki oznaczeń.

niewielkie błędy. bioprocesu.

Efekt 08

Student nie zna żadnej strategii terapii genowej, nie wie na czym polega terapia genowa. Nie potrafi wymienić żadnej techniki wprowadzania materiału genetycznego do organizmów żywych, nie wie jak można regulować ekspresję genów.

Student wie na czym polega terapia genowa, zna przynajmniej jedną strategię terapii genowej. Potrafi scharakteryzować przynajmniej jedną technikę wprowadzania materiału genetycznego do organizmów żywych.

Student wie na czym polega terapia genowa, zna przynajmniej trzy strategie terapii genowej. Potrafi scharakteryzować przynajmniej dwie technikę wprowadzania materiału genetycznego do organizmów żywych. Zna przynajmniej jedną metodę regulowania ekspresji genów.

Student wie na czym polega terapia genowa, zna przynajmniej pięć strategii terapii genowej i potrafi je omówić. Potrafi scharakteryzować przynajmniej 3 techniki wprowadzania materiału genetycznego do organizmów żywych. Zna przynajmniej dwie metody regulowania ekspresji genów.

Efekt 09 Student nie potrafi samodzielnie wykonać ćwiczenia wg załączonej instrukcji.i/lubPracuje w sposób nieodpowiedzialny, niestaranny, stwarzający zagrożenie dla jego samego oraz osób znajdujących się w jego otoczeniu.i/lubNie uczestniczy w działaniach grupy wykonującej zadanie.i/lubNie potrafi gromadzić i interpretować wyników przeprowadzonych badań.i/lubNie przygotowuje sprawozdań z przeprowadzonych ćwiczeń laboratoryjnych.i/lubNie jest obecny na

Student jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.Z niewielką pomocą prowadzącego zajęcia potrafi wykonać ćwiczenie wg załączonej instrukcji, pracując przy tym w sposób staranny, zgodny z zasadami BHP. Popełnia błędy mogące w znacznym stopniu wpływać na wynik prowadzonych badań.Potrafi pracować w grupie. Gromadzi i interpretuje wyniki prowadzonych badań i samodzielnie przygotowuje wszystkie sprawozdania z ćwiczeń laboratoryjnych. Sprawozdania zawierają jednak braki lub błędy, które w znaczny sposób wpływają na możliwość

Student jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.Samodzielnie wykonuje ćwiczenie wg załączonej instrukcji, pracując przy tym w sposób staranny, zgodny z zasadami BHP. Popełnia błędy mogące w nieznacznym stopniu wpływać na wynik prowadzonych badań.Potrafi uczestniczyć w działaniach zespołu wykonującego zadanie. Gromadzi i interpretuje wyniki prowadzonych badań i samodzielnie przygotowuje wszystkie sprawozdania z ćwiczeń laboratoryjnych.

Student jest obecny na wszystkich godzinach ćwiczeniowych.Samodzielnie wykonuje ćwiczenie wg załączonej instrukcji, pracując przy tym w sposób staranny, zgodny z zasadami BHP.Potrafi uczestniczyć w działaniach zespołu wykonującego zadanie i potrafi rozwiązywać problemy związane z jego wykonywaniem. Rzetelnie gromadzi i interpretuje wyniki przeprowadzonych badań oraz samodzielnie przygotowuje wszystkie sprawozdania z ćwiczeń laboratoryjnych.

wszystkich godzinach ćwiczeniowych.

interpretacji wyników doświadczenia.


dobry”



1. Kierunek studiów: farmacja 2. Poziom kształcenia: jednolite studia magisterskie3. Forma studiów: stacjonarne I niestacjonarne

4. Rok: V 5. Semestr: IX6. Nazwa modułu/przedmiotu: Etyka zawodowa7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Zakład Farmakoekonomiki i Farmacji Społecznej9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. Włodzimierz Bialik, e-mail: [email protected]. Cel kształcenia: w oparciu o podbudowę klasycznych koncepcji etycznych dla kultury Zachodu (grecka, chrześcijańska, pragmatyczna, autonomiczna) wyposażenie studentów w wiedzę dotyczącą deontologii wykonywania zawodu farmaceuty

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:ogólne przygotowanie w zakresie dyscyplin humanistycznych filozofii, socjologii, psychologii12. Efekty kształcenia





01 zna prawne, etyczne i metodyczne aspekty prowadzenia badań klinicznych i zasady funkcjonowania ośrodka badan klinicznych

E.W22.

02 zna zasady funkcjonowania samorządu zawodowego aptekarzy E.W32.03 zna i rozumie zasady przeprowadzania i organizacji badań z udziałem

ludzi, w tym badań opisowych i eksperymentalnychE.W41.

4 zna podstawowe pojęcia z zakresu etyki, deontologii i bioetyki oraz problematykę historycznego rozwoju systemów etycznych

E.W49.

5 zna genezę i zapisy Kodeksu Etyki Aptekarza RP E.W50.

6 zna zasady etyczne współczesnego marketingu E.W52.

7 identyfikuje podstawowe problemy etyczne dotyczące wspólczesnej medycyny, ochrony życia i zdrowia,

E.W53.

8 rozumie potrzebę rozwoju postrawy i wrażliwości etyczno-maralnej w praktyce zawodowej

E.W55.

9 rozumie potrzebę funkcjonowania kodeksu etyki w praktyce zawodowej

E.U25.

10 dyskutuje o problemach zawodowych z uwzględnieniem obowiązujących zasad etycznych

E.U26.

11 prezentuje proawidłowe postawy etyczno-moralne w sytuacjach pojawiających się w praktyce aptecznej

E.U27.

12 stosuje Kodeks Aptekarza RP E.U53.13. odnosi się do zasad etyki zawodowej farmaceuty i praw pacjenta w

relacji z pacjentem i personelem medycznymE.U54.






01 x02 x03 x4 x5 x6 x7 x8 x9 x

10 x11 x12 x13 x

14. Treści programowe14.1. Forma zajęć: Wykłady Liczba godzinW1 Etyka a deontologia, etyka zawodu. 2W2 Kształtowanie się zasad farmaceutycznej etyki zawodowej. 2W3 Normy a wartości – podstawowe rozróżnienia. 2W4 KEF i funkcjonowanie w szerszym środowisku zawodowym. 2W5 Rewolucja biotechnologiczna a wyzwania etyczne. 2W6 Marketing na rynku usług farmaceutycznych. 2W7 Klauzula sumienia w medycynie i farmacji. 2W8 Związki profesji medycznych z przemysłem. 1Łącznie 1514.2. Forma zajęć: seminarium

S1

Łącznie14.3. Forma zajęć: …C1ŁącznieŁączna liczba godzin z przedmiotu 15


15.1. W1 Wykład problemowy







15.8. W8 Wykład problemowy16. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia i sposoby ocenyNumer efektu


01 Kontrola uwagi studentów w trakcje wykładu udział w wykładzie










udział w wykładach 15udział w …udział w …udział w ……łącznie 15


Przygotowanie do kolokwium końcowego 10……………łącznie 10


Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym


1. T.Biesaga, Podstawy i zastosowania bioetyki, Kraków 20012. B.Bittner, J.Stępień, Wprowadzenie do etyki zawodowej, Poznań 2000;3. W.Dyk, Etyczny wymiar człowieka, Szczecin 2002; 4.L.Krówczyński, Etyka zawodowa farmaceutów, Kraków 1993

19.2. Uzupełniająca1.2. A.Alichniewicz, A.Szczęsna [red.], Dylematy bioetyki, Warszawa 2001

2. B.Chyrowicz, Bioetyka i ryzyko: argument "równi pochyłej"w dyskusji wokół osiągnięć współczesnej genetyki, Lublin 20003. H.Ciążela, Problemy i dylematy etyki odpowiedzialności globalnej, Warszawa 20064. J.Hartman, Etycze aspekty decyzji medycznych, Warszawa 20115. S. Konstańczak, Odkryć sens życia w swej pracy: wokół problemów etyki zawodowej, Słupsk 20006. J.Łukomski, Elementy ekologii i ekoetyki, Kielce 20037.D.Moska, Etyka farmaceutyczna: wybrane zagadnienia, Katowice 19868. P.Łuków, Moralność medycyny: o sztuce dobrego życia, Warszawa 20129.D.Moska, S.Rostafiński, Etyka farmaceutyczna, Warszawa 1986 10. P.Polak, Nowe formy korupcji, Kraków 201111.D.Probucka, Etyka: wybrane zagadnienia i kierunki, Częstochowa 200412. P.Singer, J.Mason, Etyka a to co jemy, Warszawa 201213. K.Szewczyk, Bioetyka. T1. Medycyna na granicach życia, Warszawa 200920. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup20.2. Materiały do zajęć Komputer, rzutnik, ekran20.3. Miejsce odbywania się zajęć Katedra Nauk Społecznych20.4. Miejsce i godzina konsultacji Zakład Farmakoekonomiki20.5. Inne


Efekt Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5

Efekt 01 student potrafi rozpoznać prawidłowo jedynie główne treści

student adekwatnie rozpoznaje wszystkie treści

student prawidłowo rozpoznaje i potrafi analizować wszystkie założone treści

student potrafi prowadzić samodzielnie dyskusje immanentną treścii angażować je prawidłowo do dowolnych obszarów













































Efekt 13 Student nie odnosi się do zasad etyki zawodowej farmaceuty i praw pacjenta w relacji z pacjentem i personelem medycznym

Student adekwatnie odnosi się do zasad etyki zawodowej farmaceuty i praw pacjenta w relacji z pacjentem i personelem medycznym

Student prawidłowo odnosi się do zasad etyki zawodowej farmaceuty i praw pacjenta w relacji z pacjentem i personelem medycznym

Student potrafi samodzielnie odnosić się do zasad etyki zawodowej farmaceuty i praw pacjenta w relacji z pacjentem i personelem medycznym




4. Rok: V 5. Semestr: IX, X6. Nazwa modułu/przedmiotu: Farmacja praktyczna7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Zakład Farmacji Aptecznej Katedry Farmacji Stosowanej9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): dr hab. n. farm. Paweł Olczyk, [email protected]. Cel kształcenia: Praktyczne przygotowanie studenta do wykorzystania zdobytej wiedzy i umiejętności w pracy farmaceuty w aptekach ogólnodostępnych

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Uzyskanie zaliczenia z przedmiotów:-Technologia postaci leku I-Przedmiotów warunkujących dopuszczenie do TPLI-Technologia Postaci Leku II-Przedmiotów warunkujących dopuszczenie do TPLII-Farmakologii-Opieki Farmaceutycznej-Zaliczenie praktyki w aptece ogólnodostępnej i aptece szpitalnej


Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna zasady wydawania leków z apteki na podstawie zlecenia lekarskiego i bez recepty, a także system dystrybucji leków w Polsce, zna zasady ewidencjonowania recept lekarskich oraz przechowywania leków

E.W1E.W4

02 Zna przepisy prawne dotyczące wydawania produktów leczniczych, wyrobów medycznych, kosmetyków i suplementów diety z apteki, zna akty prawne dotyczące rynku farmaceutycznego, zna podstawowe źródła informacji o leku (książki, czasopisma, bazy danych)

E.W2E.W10E.W18

03 Zna i rozumie zasady funkcjonowania aptek ogólnodostępnych i szpitalnych oraz funkcjonowania hurtowni i zaopatrywania aptek, wskazuje produkty lecznicze i wyroby medyczne wymagające specjalnych warunków przechowywania

E.W3E.U3

04 Zna zasady aplikacji leku w zależności od rodzaju postaci leku, a także rodzaju opakowania i systemu dozującego, wskazuje właściwy sposób postępowania z lekiem w czasie jego używania, opisuje etapy postępowania z lekiem w aptece otwartej i szpitalnej od momentu decyzji o zamówieniu do wydania pacjentowi, demonstruje sposób użycia wyrobów medycznych i testów diagnostycznych a także przeprowadza rozmowę z pacjentem w celu doradzenia produktu leczniczego lub innego produktu w aptece

E.W5E.U4

05 Realizuje receptę lekarską z wykorzystaniem aptecznego programu komputerowego oraz udziela odpowiednich informacji dotyczących wydawanego leku, z uwzględnieniem sposobu przyjmowania, w zależności od jego formy farmaceutycznej, przeprowadza konsultację farmaceutyczną podczas wydawania leku dostępnego bez recepty lekarskiej (OTC)

E.U28E.U29

06 Zna i rozumie znaczenie i rolę farmaceuty w nadzorowaniu farmakoterapii pacjentów przewlekle chorych, zna zagadnienia dotyczące nowoczesnej farmakoterapii wybranych chorób cywilizacyjnych oraz chorób wymagających przewlekłego leczenia w oparciu o zasady postępowania medycznego określanego jako medycyna oparta na dowodach (evidence based medicine), standardy terapeutyczne oraz wytyczne polskich i europejskich towarzystw lekarskich, określa i różnicuje zakres informacji zdrowotnych niezbędnych w procesie opieki farmaceutycznej dla pacjentów z różnymi chorobami przewlekłymi

E.W12E.W24E.U7

07 Zna i rozumie zasady określania potrzeb lekowych pacjenta, przygotowuje plan edukacji pacjenta w celu rozwiązania wykrytych problemów lekowych

E.W13E.U8

08 Zna i rozumie przyczyny występowania oraz metody zapobiegania i zmniejszania częstości występowania powikłań polekowych spowodowanych: stosowaniem leków poza wskazaniami rejestracyjnymi (off-label), nieuwzględnianiem przeciwwskazań i ograniczeń do ich stosowania, nieracjonalną farmakoterapią, reklamą leków w środkach masowego przekazu oraz powszechną dostępnością leków, zwłaszcza dostępnych bez recepty lekarskiej (OTC)

E.W16





laboratoryjne


01 X02 X03 X04 X05 X06 X07 X08 X


14.1. Forma zajęć: Ćwiczenia praktyczne Liczba godzin

C1Omówienie aktualnie obowiązujących regulacji prawnych dotyczących realizacji recept lekarskich – przykłady recept lekarskich – samodzielna realizacja recept

5h

C2Omówienie regulacji prawnych dotyczących realizacji recept na leki narkotyczne i psychotropowe – przykłady recept lekarskich – samodzielna realizacja recept

5h

C3 Zajęcia praktyczne z zakresu doradztwa farmaceutycznego – praca 5h

własna studentów w wybranych jednostkach chorobowych, przygotowanie prezentacji multimedialnej – analiza przypadków

C4Zajęcia praktyczne z zakresu doradztwa farmaceutycznego w izbie ekspedycyjnej Apteki Szkoleniowej – wdrażanie praktyczne reguł komunikacji interpersonalnej i Kodeksu Etyki Zawodowej Aptekarza

5h

C5 Opieka farmaceutyczna w nadciśnieniu tętniczym – przykłady recept lekarskich – samodzielna realizacja recept 5h

C6 Opieka farmaceutyczna kobiet w ciąży i w okresie laktacji– przykłady recept lekarskich – samodzielna realizacja recept 5h

C7

Ćwiczenia praktyczne w izbie recepturowej Apteki Szkoleniowej w zakresie trudności recepturowych dotyczących procedur sporządzania maści, analiza przepisów dotyczących leku recepturowego – samodzielna wycena recept magistralnych

8h

C8Ćwiczenia praktyczne w izbie recepturowej Apteki Szkoleniowej w zakresie trudności recepturowych dotyczących procedur sporządzania czopków

7h

C9 Opieka farmaceutyczna dla pacjentów geriatrii – przykłady recept lekarskich – samodzielna realizacja recept 5h

C10 Opieka farmaceutyczna w pediatrii– przykłady recept lekarskich – samodzielna realizacja recept z uwzględnieniem kontroli dawek leków 5h

C11 Realizacja recept lekarskich na produkty lecznicze i materiały medyczne w programie aptecznym - praktyczne zaliczenie przedmiotu 5h



15.1. ĆwiczeniaPrezentacje multimedialne, pokaz, film, metoda przypadków, metody sytuacyjne, inscenizacja, metoda programowa z użyciem komputera, metody wykorzystujące sieć internetową

15.2. …15.3. …



01 Obserwacja studentów podczas zajęć; test zaliczeniowy02 Obserwacja studentów podczas zajęć; test zaliczeniowy03 Obserwacja studentów podczas zajęć; test zaliczeniowy04 Obserwacja studentów podczas zajęć; test zaliczeniowy05 Obserwacja studentów podczas zajęć; test zaliczeniowy06 Obserwacja studentów podczas zajęć; test zaliczeniowy07 Obserwacja studentów podczas zajęć; test zaliczeniowy08 Zaliczenie praktyczne



udział w wykładachudział w ćwiczeniach 9x5h udział w ćwiczeniach w izbie recepturowej 15hudział w konsultacjach 1h…łącznie 61h

Samodzielna praca przygotowanie do ćwiczeń 11x2h=22h

studenta

przygotowanie prezentacji multimedialnej 1x5h=5hprzygotowanie do zaliczenia praktycznego 1x3h=3hprzygotowanie do testu zaliczeniowego 1x 5h=5h……łącznie 35h



19. Literatura19.1. Podstawowa1. Ustawy i rozporządzenia dotyczące obrotu lekiem w aptekach2. Farmacja praktyczna R. Jachowicz i wsp. PZWL Warszawa2007

19.2. Uzupełniająca1.2.

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 9-11 osób, a zajęcia w izbie recepturowej w grupach 5

osobowych20.2. Materiały do zajęć Ustawy i rozporządzenia, apteczny program komputerowy20.3. Miejsce odbywania się zajęć Ul. Kasztanowa 3, Sosnowiec20.4. Miejsce i godzina konsultacji Ul. Kasztanowa 3, Sosnowiec20.5. Inne


Efekt 01 Brak znajomości zasad wydawania leków z apteki i ewidencjonowania recept lekarskich oraz przechowywania leków

Student zna zasady wydawania leków z apteki

Student zna zasady wydawania leków z apteki oraz zasady ewidencjonowania recept lekarskich

Student w sposób szczegółowy zna zasady wydawania leków z apteki, zna system dystrybucji leków w Polsce, zna zasady ewidencjonowania recept lekarskich oraz przechowywania leków

Efekt 02 Brak znajomości przepisów prawnych dotyczących wydawania produktów leczniczych, wyrobów medycznych, kosmetyków i

Student zna podstawowe przepisy prawne dotyczące wydawania produktów leczniczych, wyrobów medycznych,

Student zna przepisy prawne dotyczące wydawania produktów leczniczych, wyrobów medycznych, kosmetyków i suplementów diety z

Student zna przepisy prawne dotyczące wydawania produktów leczniczych, wyrobów medycznych, kosmetyków i suplementów diety z

suplementów diety z apteki

kosmetyków i suplementów diety z apteki

apteki, zna akty prawne dotyczące rynku farmaceutycznego

apteki, zna akty prawne dotyczące rynku farmaceutycznego, zna podstawowe źródła informacji o leku

Efekt 03 Student nie zna i nie rozumie zasad funkcjonowania aptek ogólnodostępnych i szpitalnych, hurtowni i zaopatrywania aptek

Student zna i rozumie zasady funkcjonowania aptek ogólnodostępnych i szpitalnych

Student zna i rozumie zasady funkcjonowania aptek ogólnodostępnych i szpitalnych oraz funkcjonowania hurtowni i zaopatrywania aptek

Student zna i rozumie zasady funkcjonowania aptek ogólnodostępnych i szpitalnych oraz funkcjonowania hurtowni i zaopatrywania aptek, wskazuje produkty lecznicze i wyroby medyczne wymagające specjalnych warunków przechowywania

Efekt 04 Student nie zasad aplikacji leku w zależności od rodzaju postaci leku, a także rodzaju opakowania i systemu dozującego, nie wskazuje właściwego sposobu postępowania z lekiem w czasie jego używania, nie opisuje etapów postępowania z lekiem w aptece otwartej i szpitalnej od momentu decyzji o zamówieniu do wydania pacjentowi, nie demonstruje sposób użycia wyrobów medycznych i testów diagnostycznych a także nie potrafi przeprowadzić rozmowy z pacjentem w celu doradzenia produktu leczniczego lub innego produktu w aptece

Student zna zasady aplikacji leku w zależności od rodzaju postaci leku, a także rodzaju opakowania i systemu dozującego, wskazuje właściwy sposób postępowania z lekiem w czasie jego używania, etapy postępowania z lekiem w opisuje aptece otwartej i szpitalnej od momentu decyzji o zamówieniu do wydania pacjentowi

Student zna zasady aplikacji leku w zależności od rodzaju postaci leku, a także rodzaju opakowania i systemu dozującego, wskazuje właściwy sposób postępowania z lekiem w czasie jego używania, opisuje etapy postępowania z lekiem w aptece otwartej i szpitalnej od momentu decyzji o zamówieniu do wydania pacjentowi, przeprowadza rozmowę z pacjentem w celu doradzenia produktu leczniczego lub innego produktu w aptece

Zna zasady aplikacji leku w zależności od rodzaju postaci leku, a także rodzaju opakowania i systemu dozującego, wskazuje właściwy sposób postępowania z lekiem w czasie jego używania, opisuje etapy postępowania z lekiem w aptece otwartej i szpitalnej od momentu decyzji o zamówieniu do wydania pacjentowi, demonstruje sposób użycia wyrobów medycznych i testów diagnostycznych a także przeprowadza rozmowę z pacjentem w celu doradzenia produktu leczniczego lub innego produktu w aptece

Efekt 05 Student nie potrafi zrealizować recepty lekarskiej z wykorzystaniem aptecznego programu komputerowego oraz nie udziela odpowiednich informacji dotyczących wydawanego leku, z uwzględnieniem sposobu przyjmowania, w zależności od jego formy farmaceutycznej, nie przeprowadza konsultacji farmaceutycznej podczas wydawania leku dostępnego bez recepty lekarskiej (OTC)

Student realizuje receptę lekarską z wykorzystaniem aptecznego programu komputerowego

Student realizuje receptę lekarską z wykorzystaniem aptecznego programu komputerowego oraz udziela odpowiednich informacji dotyczących wydawanego leku, z uwzględnieniem sposobu przyjmowania, w zależności od jego formy farmaceutycznej

Student realizuje receptę lekarską z wykorzystaniem aptecznego programu komputerowego oraz udziela odpowiednich informacji dotyczących wydawanego leku, z uwzględnieniem sposobu przyjmowania, w zależności od jego formy farmaceutycznej, przeprowadza konsultację farmaceutyczną podczas wydawania leku dostępnego bez recepty lekarskiej (OTC)

Efekt 06 Student nie zna i nie rozumie znaczenia i roli farmaceuty w nadzorowaniu farmakoterapii pacjentów przewlekle chorych, nie zna zagadnień dotyczących nowoczesnej farmakoterapii wybranych chorób cywilizacyjnych oraz chorób wymagających przewlekłego leczenia w oparciu o zasady postępowania medycznego określanego jako medycyna oparta na dowodach (evidence based medicine), nie zna standardów terapeutycznych oraz wytycznych polskich i europejskich towarzystw lekarskich, nie określa i nie różnicuje zakres informacji zdrowotnych niezbędnych w procesie opieki farmaceutycznej dla pacjentów z różnymi chorobami przewlekłymi

Student zna i rozumie znaczenie i rolę farmaceuty w nadzorowaniu farmakoterapii pacjentów przewlekle chorych, zna zagadnienia dotyczące nowoczesnej farmakoterapii wybranych chorób cywilizacyjnych oraz chorób wymagających przewlekłego leczenia w oparciu o zasady postępowania medycznego określanego jako medycyna oparta na dowodach (evidence based medicine),

Student zna i rozumie znaczenie i rolę farmaceuty w nadzorowaniu farmakoterapii pacjentów przewlekle chorych, zna zagadnienia dotyczące nowoczesnej farmakoterapii wybranych chorób cywilizacyjnych oraz chorób wymagających przewlekłego leczenia w oparciu o zasady postępowania medycznego określanego jako medycyna oparta na dowodach (evidence based medicine), standardy terapeutyczne oraz wytyczne polskich i europejskich towarzystw lekarskich

Zna i rozumie znaczenie i rolę farmaceuty w nadzorowaniu farmakoterapii pacjentów przewlekle chorych, zna zagadnienia dotyczące nowoczesnej farmakoterapii wybranych chorób cywilizacyjnych oraz chorób wymagających przewlekłego leczenia w oparciu o zasady postępowania medycznego określanego jako medycyna oparta na dowodach (evidence based medicine), standardy terapeutyczne oraz wytyczne polskich i europejskich towarzystw lekarskich, określa i różnicuje zakres informacji zdrowotnych niezbędnych w procesie opieki farmaceutycznej dla pacjentów z różnymi chorobami przewlekłymi

Efekt 07 Student nie zna i nie rozumie przyczyny występowania oraz metody zapobiegania i zmniejszania częstości występowania powikłań polekowych spowodowanych: stosowaniem leków poza wskazaniami rejestracyjnymi (off-label), nieuwzględnianiem przeciwwskazań i ograniczeń do ich stosowania, nieracjonalną farmakoterapią, reklamą leków w środkach masowego przekazu oraz powszechną dostępnością leków, zwłaszcza dostępnych bez recepty lekarskiej (OTC

Student zna przyczyny występowania oraz metody zapobiegania występowania powikłań polekowych spowodowanych: stosowaniem leków poza wskazaniami rejestracyjnymi (off-label)

Student zna i rozumie przyczyny występowania oraz metody zapobiegania i zmniejszania częstości występowania powikłań polekowych spowodowanych: stosowaniem leków poza wskazaniami rejestracyjnymi (off-label) oraz nieuwzględnianiem przeciwwskazań i ograniczeń do ich stosowania

Student zna i rozumie przyczyny występowania oraz metody zapobiegania i zmniejszania częstości występowania powikłań polekowych spowodowanych: stosowaniem leków poza wskazaniami rejestracyjnymi (off-label), nieuwzględnianiem przeciwwskazań i ograniczeń do ich stosowania, nieracjonalną farmakoterapią, reklamą leków w środkach masowego przekazu oraz powszechną dostępnością leków, zwłaszcza dostępnych bez recepty lekarskiej (OTC


dobry”




4. Rok: V 5. Semestr: IX6. Nazwa modułu/przedmiotu: Farmacja szpitalna7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Zakład Farmakoekonomiki i Farmacji Społecznej9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. Włodzimierz Bialik, [email protected]. Cel kształcenia: Opanowanie teoretycznych i praktycznych zagadnień w zakresie wykonywania usług farmaceutycznych według najwyższych standardów realizacji i współuczestniczenia w zakresie efektywnej decyzji terapeutycznej w praktyce szpitalnej11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:brak12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna podstawowe źródła informacji o leku (książki, czasopisma, bazy danych)

E.W18.

02 Rozumie znaczenie charakterystyki produktu leczniczego i wyrobu medycznego w optymalizacji farmakoterapii;

E.W21

03 Zna rolę farmaceuty w prowadzeniu badań klinicznych; E.W23.04 Zna zasady współpracy farmaceuty i lekarza, które są podstawą

współczesnej farmakoterapii, z uwzględnieniem zagadnień dotyczących opracowywania receptariusza szpitalnego oraz standardów terapeutycznych;

E.W27.

05 Różnicuje kategorie dostępności produktów leczniczych i wyrobów medycznych oraz omawia podstawowe zasady gospodarki lekiem w szpitalach;

E.U1

06 Aktywnie monitoruje i raportuje niepożądane działania leków, wdraża działania prewencyjne, udziela informacji związanych z powikłaniami farmakoterapii pracownikom służby zdrowia, pacjentom lub ich rodzinom;

E.U38






01 X X02 X X03 X X04 X X05 X X06 X X



W1 Ustawowe zadania apteki szpitalnej i rola farmaceuty szpitalnego, a realia polskiego szpitalnictwa 4

W2 Gospodarka lekiem w praktyce apteki szpitalnej 2

W3 Ocena bezpieczeństwa farmakoterapii, działania niepożądane i ich raportowanie. 3

W5 Leki chemiczne oryginalne i odtwórcze, leki biologiczne i biopodobne w aspekcie zamiennego stosowania. 2

W6 Marketingowe wykorzystanie badań klinicznych i materiałów promocyjnych przez firmy farmaceutyczne 2

W7 Niedożywienie jako problem kliniczny 1W8 System dose dispensing 1Łącznie 1514.2. Forma zajęć: Ćwiczenia praktyczne

C1 Omówienie aktualnego stanu farmacji szpitalnej na przykładach opisówstudentów swoich praktyk w aptekach szpitalnych 2

C2

Państwowe i komercyjne serwisy informacji lekowej, medycznej i naukowej dające podstawy do efektywnego współuczestniczenia w identyfikacji, śledzeniu i rozwiązywaniu problemów terapeutycznych – studia przypadków klinicznych

8

C3

Pełnienie funkcji doradcy w zakresie użytkowania leków i wyrobów medycznych, współpraca z lekarzami, personelem pielęgniarskim oraz administracją w celu zoptymalizowania farmakoterapii pod względem jej skuteczności terapeutycznej i uzasadnienia ekonomicznego

3

C4

Analiza różnorodnośi sposobów organizacji dystrybucji leków w szpitalu i ocena jego efektywności, dostosowanie dystrybucji leków do indywidualnych potrzeb pacjenta gwarantującej bezpieczeństwo i efektywność farmakoterapii

2


15. Metody kształcenia15.1. Metody podające Wykład informacyjny, wyjaśnianie15.2. Metody praktyczne

Ćwiczenia praktyczne, metoda przypadków

15.3. Metod programowane

Z użyciem komputera



01Sprawdzian pisemny i obserwacja

60 % możliwych do uzyskania punktów oraz ocena aktywności na zajęciach





04 Sprawdzian pisemny i obserwacja 60 % możliwych do uzyskania

punktów oraz ocena aktywności na zajęciach







udział w wykładach 15udział w ćwiczeniach praktycznych 15udział w konsultacjach 2łącznie 32


przygotowanie do ćwiczeń praktycznych 10Przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego 10łącznie 20



19. Literatura19.1. Podstawowa1. Ustawa Prawo farmaceutyczne 2. Ustawa o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych3. Raport dotyczący aptek szpitalnych w Polsce oraz współczesne cele i zadania apteki szpitalnej. Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne Zarząd Główny, Sekcja Aptek Szpitalnych, Krynica – maj 2000 r.19.2. Uzupełniająca1. Czasopisma : Farmacja szpitalna, Farmakoekonomika szpitalna, Menedżer Zdrowia, Menedżer Apteki

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup Max. 10 osób20.2. Materiały do zajęć Rzutnik multimedialny, komputer połączony z internetem20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala wykładowa i sala seminaryjna wyposażona w komputery20.4. Miejsce i godzina konsultacji Zakład Farmakoekonomiki20.5. Inne


Efekt 01 Nie zna podstawowych źródeł informacji o leku

Zna tylko niektóre z podstawowych źródeł informacji o leku i ma problemy z ich wykorzystaniem

Zna podstawowe źródła informacji o leku i potrafi z nich korzystać

Zna podstawowe źródła informacji o leku i potrafi z nich korzystać efektywnie, szybko i z pełnym zrozumieniem

Efekt 02 Nie rozumie Ma problemy ze Rozumie znaczenie i Potrafi samodzielnie

znaczenia charakterystyki produktu leczniczego i wyrobu medycznego w optymalizacji farmakoterapii

zrozumieniem znaczenia charakterystyki produktu leczniczego i wyrobu medycznego w optymalizacji farmakoterapii

potrafi korzystać z charakterystyki produktu leczniczego i wyrobu medycznego w optymalizacji farmakoterapii

i z pełnym zrozumieniem korzystać charakterystyki produktu leczniczego i wyrobu medycznego w optymalizacji farmakoterapii

Efekt 03 Nie zna roli farmaceuty w prowadzeniu badań klinicznych

Ma ograniczoną wiedzę o roli farmaceuty w prowadzeniu badań klinicznych

Zna rolę farmaceuty w prowadzeniu badań klinicznych

Samodzielnie i z pełnym zrozumieniem potrafi uczestniczyć w prowadzeniu badań klinicznych

Efekt 04 Nie zna zasad współpracy farmaceuty i lekarza, które są podstawą współczesnej farmakoterapii, z uwzględnieniem zagadnień dotyczących opracowywania receptariusza szpitalnego oraz standardów terapeutycznych

W ograniczonym zakresie orientuje się w zasadach współpracy farmaceuty i lekarza, które są podstawą współczesnej farmakoterapii, z uwzględnieniem zagadnień dotyczących opracowywania receptariusza szpitalnego oraz standardów terapeutycznych

Zna zasady współpracy farmaceuty i lekarza, które są podstawą współczesnej farmakoterapii, z uwzględnieniem zagadnień dotyczących opracowywania receptariusza szpitalnego oraz standardów terapeutycznych

Samodzielnie i z pełnym zrozumieniem jest w stanie współpracować z lekarzem co jest podstawą współczesnej farmakoterapii, z uwzględnieniem zagadnień dotyczących opracowywania receptariusza szpitalnego oraz standardów terapeutycznych

Efekt 05 Nie potrafi różnicować kategorii dostępności produktów leczniczych i wyrobów medycznych oraz nie jest w stanie omówić podstawowych zasad gospodarki lekiem w szpitalach

W ograniczonym zakresie różnicuje kategorie dostępności produktów leczniczych i wyrobów medycznych oraz w sposób niekompletny omawia podstawowe zasady gospodarki lekiem w szpitalach

Różnicuje kategorie dostępności produktów leczniczych i wyrobów medycznych oraz omawia podstawowe zasady gospodarki lekiem w szpitalach

Samodzielnie i z pełnym zrozumieniem różnicuje kategorie dostępności produktów leczniczych i wyrobów medycznych oraz omawia podstawowe zasady gospodarki lekiem w szpitalach

Efekt 06 Nie potrafi aktywnie monitorować i raportować niepożądanych działań leków, ani

Opanował tylko niektóre aspekty aktywnego monitorowania i raportowania

Aktywnie monitoruje i raportuje niepożądane działania leków, wdraża działania

Aktywnie, samodzielnie i z pełnym zrozumieniem monitoruje i

wdrażać działań prewencyjnych, nie potrafi udzielać informacji związanych z powikłaniami farmakoterapii pracownikom służby zdrowia, pacjentom lub ich rodzinom

niepożądanych działań leków, wdraża działania prewencyjne, udziela niekompletnych informacji związanych z powikłaniami farmakoterapii pracownikom służby zdrowia, pacjentom lub ich rodzinom

prewencyjne, udziela informacji związanych z powikłaniami farmakoterapii pracownikom służby zdrowia, pacjentom lub ich rodzinom

raportuje niepożądane działania leków, wdraża działania prewencyjne, udziela kompletnych i wyczerpujących informacji związanych z powikłaniami farmakoterapii pracownikom służby zdrowia, pacjentom lub ich rodzinom


dobry”




4. Rok: V 5. Semestr: IX6. Nazwa modułu/przedmiotu: Farmakoterapia i informacja o lekach7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot:

Katedra Podstawowych Nauk Biomedycznych9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail):

Prof. dr hab. n. med. Krzysztof Jonderko; [email protected]. Cel kształcenia:

Poznanie zjawisk i procesów, jakim podlega lek w organizmie człowieka, farmakoterapii klinicznej (w tym farmakoterapia wybranych schorzeń cywilizacyjnych), interakcji leków, działań niepożądanych i następstw długotrwałej farmakoterapii. Zapoznanie się z zasadami indywidualizacji farmakoterapii związanych z wiekiem pacjenta, stanami patologicznymi, czynnikami genetycznymi i środowiskowymi.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:

Znajomość anatomii i fizjologii człowieka oraz podstaw farmakologii12. Efekty kształcenia




dla programu

1. zna zasady prowadzenia wywiadu medycznego, służącego do wykrywania, klasyfikowania rozwiązywania problemów lekowych, a także stosowane na świecie systemy klasyfikacji problemów lekowych;

E.W7.

2. zna i rozumie zasady monitorowania skuteczności i bezpieczeństwa farmakoterapii indywidualnego pacjenta w procesie opieki farmaceutycznej, a także narzędzia ułatwiające wykrywanie problemów lekowych;

E.W11.

3. zna i rozumie znaczenie i rolę farmaceuty w nadzorowaniu farmakoterapii pacjentów przewlekle chorych;

E.W12.

4. zna i rozumie zasady określania potrzeb lekowych pacjenta; E.W13.5. zna i rozumie zasady indywidualizacji farmakoterapii uwzględniające

różnice w działaniu leków spowodowane czynnikami fizjologicznymi w stanach chorobowych;

E.W14.

6. zna i rozumie przyczyny występowania oraz metody zapobiegania i zmniejszania częstości występowania niepożądanych działań leków;

E.W15.

7. zna i rozumie przyczyny występowania oraz metody zapobiegania i zmniejszania częstości występowania powikłań polekowych spowodowanych: stosowaniem leków poza wskazaniami rejestracyjnymi (off-label), nieuwzględnianiem przeciwwskazań i ograniczeń do ich stosowania, nieracjonalną farmakoterapią, reklamą leków w środkach masowego przekazu oraz powszechną dostępnością leków, zwłaszcza dostępnych bez recepty lekarskiej (OTC);

E.W16.

8. zna kryteria wyboru leków oraz wskazania kliniczne do prowadzenia terapii monitorowanej stężeniami leków w płynach biologicznych organizmu;

E.W17.

9. zna prawne, etyczne i metodyczne aspekty prowadzenia badań klinicznych i zasady funkcjonowania ośrodka badań klinicznych;

E.W22.

10. zna rolę farmaceuty w prowadzeniu badań klinicznych;11. zna zagadnienia dotyczące nowoczesnej farmakoterapii wybranych

chorób cywilizacyjnych oraz chorób wymagających przewlekłego leczenia, w oparciu o zasady postępowania medycznego określanego jako medycyna oparta na dowodach (evidence based medicine), standardy terapeutyczne oraz wytyczne polskich i europejskich towarzystw lekarskich;

E.W24.

12. zna i rozumie zasady przeprowadzania i organizacji badań z udziałem ludzi, w tym badań opisowych i eksperymentalnych;

E.W41.

13. zna historię odkryć wybranych leków; E.W45.14. przygotowuje plan edukacji pacjenta w celu rozwiązania wykrytych

problemów lekowych;E.U8.

15. określa zagrożenia związane ze stosowaną farmakoterapią w różnych grupach pacjentów oraz planuje działania prewencyjne;

E.U9.

16. wstępnie ocenia związek przyczynowo-skutkowy między stosowanym lekiem a obserwowaną reakcją;

E.U10.

17. określa korzyści terapeutyczne i ekonomiczne monitorowania stężeń leków w płynach organizmu;

E.U11.

18. opisuje zasady prowadzenia metaanalizy z badań eksperymentalnych i opisowych;

E.U21.

19. wykrywa i klasyfikuje problemy lekowe oraz proponuje sposób ich rozwiązania;

E.U33.

20. określa potrzeby lekowe pacjenta oraz ocenia stopień ich zaspokojenia na podstawie analizy uzyskanych informacji;

E.U34.

21. przeprowadza edukację pacjenta związaną ze stosowanymi przez niego lekami oraz innymi problemami dotyczącymi jego zdrowia i choroby, jeżeli mogą mieć wpływ na skuteczność i bezpieczeństwo farmakoterapii;

E.U35.

22. przewiduje wpływ różnych czynników na właściwości farmakokinetyczne i farmakodynamiczne leków i rozwiązuje problemy dotyczące indywidualizacji i optymalizacji farmakoterapii;

E.U37.

23. aktywnie monitoruje i raportuje niepożądane działania leków, wdraża działania prewencyjne, udziela informacji związanych z powikłaniami farmakoterapii pracownikom służby zdrowia, pacjentom lub ich rodzinom;

E.U38.

24. aktywnie uczestniczy w pracach zespołu terapeutycznego, współpracując z lekarzem, pielęgniarką oraz diagnostą laboratoryjnym, w celu wyboru optymalnego sposobu leczenia pacjenta;

E.U39.

25. aktywnie uczestniczy w badaniach klinicznych; E.U40. 26. korzysta z różnych źródeł informacji o lekach, w tym w języku

angielskim, i krytycznie interpretuje te informacje;E.U41.

27. interpretuje wyniki metaanalizy z badań eksperymentalnych i klinicznych;

E.U51.


kształceniaForma zajęć dydaktycznych

wykład seminarium ćwiczenia ćwiczenia inne e-learning

laboratoryjne praktyczne1. X X2. X X3. X X4. X X5. X X6. X X7. X X8. X X9. X X10. X X11. X X12. X X13. X X14. X X15. X X16. X X17. X X18. X X19. X X20. X X21. X X22. X X23. X X24. X X25. X X26. X X27. x x



W01 Metody oceny klinicznej leków i terapia kontrolowana u człowieka 3W02 Odczyny alergiczne na leki 2W03 Zasady farmakoterapii w laktacji 3W04 Farmakoterapia migreny 1W05 Farmakoterapia choroby nadciśnieniowej 4W06 Farmakologiczne wspomaganie leczenia otyłości 2W07 Leki immunotropowe: immunostymulujące i immunosupresyjne 2W08 Leki przeciwgrzybiczne 1W09 Leki przeciwkrwotoczne i przeciwkrzepliwe 1W10 Leczenie fibrynolityczne w zawale mięśnia sercowego 1

W11 Leki przeciwwirusowe; rola wysoce aktywnej terapii przeciwretrowirusowej w farmakoterapii AIDS 2

W12 Farmakoterapia grypy, atypowych zapaleń płuc i choroby przeziębieniowej 2

W13 Farmakoterapia sepsy 2

W14 Leki przeciwwymiotne i prokinetyczne; farmakoterapia czynnościowych chorób przewodu pokarmowego 2

W15 Dieta a leki 2Łącznie 30

14.2. Forma zajęć: Seminarium…S01 Leki stosowane w chorobach układu ruchu 2S02 Leki przeciwuczuleniowe 2S03 Leki stosowane w chorobach gruczołu tarczowego 2S04 Leki stosowane w leczeniu cukrzycy 2S05 Hormonalne środki antykoncepcyjne i hormonoterapia zastępcza 2S06 Leki stosowane w chorobach układu krwiotwórczego 2S07 Leki stosowane w chorobach układu oddechowego 2S08 Niepożądane reakcje polekowe w układzie oddechowym 2S09 Leki stosowane w leczeniu biegunek i zaparć 2

S10Leki stosowane w leczeniu choroby refluksowej przełyku i choroby wrzodowej 2

S11 Leki stosowane w chorobach nerek i dróg moczowych 2S12 Leki stosowane w leczeniu dyslipidemii 2S13 Leki stosowane w leczeniu depresji 2S14 Leki stosowane w leczeniu bezsenności 2S15 Specyfika leczenia pediatrycznego i geriatrycznego 2


15. Metody kształcenia15.1. Wykład Wykład problemowy wsparty prezentacją multimedialną

15.2. Seminaria Prelekcja wsparta prezentacją multimedialną, prezentacja przypadków klinicznych połączona z ich dyskusją



1. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%2. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%3. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%4. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%5. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%6. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%7. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%8. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%9. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%10. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%11. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%12. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%13. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%14. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%15. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%16. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%17. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%18. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%19. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%20. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%21. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%22. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%23. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%24. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%

25. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%26. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%27. Sprawdzian pisemny testowy ≥60%



udział w wykładach 30udział w seminariach 30udział w egzaminie 3udział w konsultacjach 1łącznie 64


przygotowanie do seminariów 30przygotowanie do sprawdzianów 20przygotowanie do egzaminu 10łącznie 60




1. L.L. Brunton, J.S. Lazo, K.L. Parker. Goodman&Gilman Farmakologia tom I i II, redakcja naukowa wydania polskiego: W. Buczko, T.F. Krzemiński, S.J. Czuczwar; Czelej , Lublin 2007;

2. H. Lüllmann. K. Mohr, L. Hein. Ilustrowane kompendium farmakologii. Redakcja naukowa wydania polskiego: T.F. Krzemiński: Czelej, Lublin 2008

3. D. Richards, J. Aronson. Oksfordzki podręcznik praktycznego zastosowania leków, Redaktor naukowy wydania polskiego: K. Tomasiewicz, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2007


1. H.P. Rang, M.M. Dale, J.M. Ritter. Farmakologia kliniczna. Redakcja naukowa wydania polskiego: M. Wielosz: Czelej, Lublin2001;

2. J.K. Podlewski, A. Chwalibogowska-Podlewska. Leki współczesnej terapii. Encyklopedia dla lekarzy i farmaceutów – wydanie XX, 2010

3. W. Kostowski, Z. Herman. Farmakologia t. I i II, Wydawnictwo PZWL, wyd. 2011 dodruk , 2010.

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup maks. 2020.2. Materiały do zajęć20.3. Miejsce odbywania się zajęć Katedra Podstawowych Nauk Biomedycznych20.4. Miejsce i godzina konsultacji Piątki, 9:00 – 10:0020.5. Inne


1. <60% 60-75% 76-90% >90%2. <60% 60-75% 76-90% >90%3. <60% 60-75% 76-90% >90%4. <60% 60-75% 76-90% >90%5. <60% 60-75% 76-90% >90%6. <60% 60-75% 76-90% >90%7. <60% 60-75% 76-90% >90%8. <60% 60-75% 76-90% >90%9. <60% 60-75% 76-90% >90%10. <60% 60-75% 76-90% >90%11. <60% 60-75% 76-90% >90%12. <60% 60-75% 76-90% >90%13. <60% 60-75% 76-90% >90%14. <60% 60-75% 76-90% >90%15. <60% 60-75% 76-90% >90%16. <60% 60-75% 76-90% >90%17. <60% 60-75% 76-90% >90%18. <60% 60-75% 76-90% >90%19. <60% 60-75% 76-90% >90%20. <60% 60-75% 76-90% >90%21. <60% 60-75% 76-90% >90%22. <60% 60-75% 76-90% >90%23. <60% 60-75% 76-90% >90%24. <60% 60-75% 76-90% >90%25. <60% 60-75% 76-90% >90%26. <60% 60-75% 76-90% >90%27. <60% 60-75% 76-90% >90%


dobry”




4. Rok: V 5. Semestr: IX6. Nazwa modułu/przedmiotu: Leki Pochodzenia Naturalnego7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra Farmakognozji i Fitochemii9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. n. farm. Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, ([email protected])10. Cel kształcenia: Celem kształcenia jest zapoznanie studentów z podstawami fitoterapii różnych schorzeń, mechanizmami działania substancji roślinnych, ich działaniami niepożądanymi, przeciwwskazaniami oraz interakcjami z innymi lekami. Student zapoznaje się z zasadami projektowania preparatów roślinnych, metodami ich wytwarzania, kryteriami oceny jakości oraz zasadami wprowadzania na rynek. Przedmiot kształci studentów z zakresu doradztwa farmaceutycznego w fitoterapii i stosowaniu leku roślinnego.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Student rozpoczynający naukę powinien posiadać wiedzę z przedmiotów: farmakognozja, technologia postaci leku i farmakologia. Student przede wszystkim powinien:- znać systematykę roślin leczniczych, - umieć przyporządkować roślinę do rodziny botanicznej na podstawie cech morfologicznych,- znać główne grupy związków pochodzenia roślinnego o działaniu leczniczym,- przyporządkować główne działania terapeutyczne do określonej grupy związków czynnych,- znać podstawowe postacie leku i sposoby ich otrzymywania,- znać podstawowe mechanizmy działania leków oraz typy interakcji, - płynnie posługiwać się łacińskim nazewnictwem schorzeń i działań leczniczych.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 zna pozycję fitoterapii w medycynie konwencjonalnej oraz zastosowanie leków roślinnych w profilaktyce i terapii różnych jednostek chorobowych

D.W41.D.W45.

02 zna zasady projektowania złożonych preparatów roślinnych, z uwzględnieniem składu chemicznego surowców roślinnych, ich dawkowania, działań niepożądanych i interakcji z innymi lekami

D.W42.

03 zna podstawowe metody wytwarzania preparatów roślinnych D.W47.04 zna kryteria oceny jakości leczniczych produktów roślinnych D.W43.

D.U33.05 zna problematykę badań przedklinicznych i klinicznych leków roślinnych D.W45.

D.U68.06 zna zasady wprowadzania na rynek leczniczych produktów roślinnych

i suplementów diety zawierających surowce roślinneD.W44.D.U69.

07 zna mechanizmy działania substancji roślinnych na poziomie biochemicznym i molekularnym oraz potrafi ocenić profil działania określonego preparatu roślinnego na podstawie znajomości jego składu

D.W46.D.U36.

08 zna rynkowe produkty lecznicze pochodzenia roślinnego i potrafi C.W41.

udzielić informacji na temat ich zastosowania, przeciwskazań, działań niepożądanych oraz interakcji

D.U37.D.U66.D.U67.

09 zna rośliny narkotyczne i substancje roślinne o działaniu uzależniającym oraz skutki ich nadużywania

C.W40.




Wykład Seminarium ćwiczenia laboratoryjne


01 X X02 X X03 X04 X05 X06 X07 X X08 X X09 X



W1 Rozwój i znaczenie fitoterapii w lecznictwie 1 hW2 Fitoterapia w świetle regulacji Unii Europejskiej i Polski 1 hW3 Metody wytwarzania preparatów roślinnych 1 hW4 Problemy związane ze standaryzacją preparatów roślinnych 1 hW5 Problemy dotyczące badań nad lekiem roślinnym 1 h

W6 Zasady wprowadzania na rynek leczniczych produktów roślinnych i suplementów diety zawierających surowce roślinne 1 h

W7 Kompleksowość leku roślinnego i czynniki wpływające na jego aktywność 1 hW8 Działania niepożądane leków roślinnych 1 h

W9 Dotychczas opisane interakcje fitoterapeutyków z lekami syntetycznymi i innymi lekami roślinnymi 1 h

W10 Bezpieczeństwo stosowania fitoteraputyków w okresie ciąży 1 hW11 Podstawy fitoterapii w pediatrii 1 h

W12 Fitoterapeutyki stosowane w zaburzeniach miesiączkowania, menopauzie i andropauzie 2 h

W13 Zastosowanie roślin leczniczych w geriatrii 1 h

W14 Środki odurzające pochodzenia roślinnego w świetle Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii 1 h


S1 Fitoterapia zaburzeń układu nerwowego 2 hS2 Fitoterapia schorzeń układu pokarmowego 2 hS3 Fitoterapia schorzeń układu sercowo-naczyniowego 2 hS4 Fitoterapia zaburzeń metabolicznych 2 hS5 Fitoterapia chorób reumatycznych i chorób dermatologicznych 2 h

S6 Fitoterapeutyki immunostymulujące oraz stosowane w chorobach układu oddechowego 2 h

S7 Fitoterapeutyki stosowane w chorobach układu moczowego 2 hS8 Projektowanie składu preparatu roślinnego o określonym działaniu 1 h

leczniczym oraz ocena profilu działania określonego preparatu roślinnego na podstawie znajomości jego składu


15. Metody kształcenia15.1. Wykład Wykład informacyjny, (wykład problemowy)

15.2. SeminariumMetody podające: wykład informacyjny, prelekcja, odczyt, wyjaśnienie – studenci przyswajają gotową wiedzę podaną przez nauczyciela.Metody problemowe: dyskusja, metody aktywizujące (seminarium)



01 Sprawdzian pisemny (kolokwium) 70% poprawnych odpowiedzi na zadane pytania






07 Sprawdzian pisemny (kolokwium)Projekt (przygotowanie prezentacji multimedialnej, przygotowanie wystąpienia na zadany temat)

70% poprawnych odpowiedzi na zadane pytania, przygotowany i przedstawiony projekt

08 Sprawdzian pisemny (kolokwium)Projekt (przygotowanie prezentacji multimedialnej, przygotowanie wystąpienia na zadany temat)

70% poprawnych odpowiedzi na zadane pytania, przygotowany i przedstawiony projekt




udział w wykładach 15 hudział w seminariach 15 hObecność na kolokwium zaliczeniowym 1 hKonsultacje 1 hŁącznie 32 h


przygotowanie do seminarium 15 hPrzygotowanie do kolokwium zaliczeniowego 10 hPrzygotowanie prezentacji multimedialnej 5 hŁącznie 30 h

Łącznie 62 hSumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 2 18. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 1


19. Literatura19.1. Podstawowa1. S. Kohlmünzer: Farmakognozja, PZWL, Warszawa 2007 i starsze2. L. Lamer-Zarawska, B. Kowal-Gierczak, J. Niedworok: Fitoterapia i leki roślinne, PZWL, Warszawa 2007 i starsze19.2. Uzupełniająca1. Farmakopea Polska 2. Wybrane przez prowadzących zajęcia artykuły naukowe z literatury fachowej

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 20 osób (seminarium)20.2. Materiały do zajęć20.3. Miejsce odbywania się zajęć20.4. Miejsce i godzina konsultacji20.5. Inne


Efekt 01 Brak elementarnej wiedzy z zakresu fitoterapii i leku

roślinnego.


fitoterapii i leku roślinnego.

Student zna niektóre leki roślinne stosowane w

profilaktyce i terapii niektórych schorzeń.


fitoterapii i leku roślinnego.Student zna

większość leków roślinnych

stosowanych w profilaktyce i terapii

schorzeń.


fitoterapii i leku roślinnego. Student

zna wszystkie wymagane przez

prowadzącego leki roślinne stosowane

w profilaktyce i terapii schorzeń,

wykazuje znajomość ciekawostek związanych z fitoterapią.

Duże zaangażowanie na zajęciach.

Efekt 02 Brak elementarnej wiedzy z zakresu projektowania

złożonych preparatów roślinnych.

Wiedza na poziomie 70% z zakresu projektowania

złożonych preparatów roślinnych.

Wiedza na poziomie 80% z zakresu projektowania

złożonych preparatów

roślinnych. Student proponuje skład leku

roślinnego znając skład chemiczny

surowców roślinnych, ich

działanie i zastosowanie.

Wiedza na poziomie 95% na temat zasad

projektowania złożonych

preparatów roślinnych. Student

proponuje skład leku roślinnego znając skład chemiczny

surowców roślinnych, ich

działanie i zastosowanie.

Student uwzględnia możliwość

wystąpienia interakcji pomiędzy

składnikami

preparatu. Efekt 03 Brak elementarnej

wiedzy z zakresu metod wytwarzania

preparatów roślinnych.

Wiedza na poziomie 70% z zakresu metod

wytwarzania preparatów roślinnych.

Wiedza na poziomie 80% z zakresu metod


Wiedza na poziomie 95% na temat metod


Efekt 04 Brak elementarnej wiedzy z zakresu kryteriów oceny

jakości preparatów roślinnych.


kryteriów oceny jakości preparatów

roślinnych.


kryteriów oceny jakości preparatów

roślinnych.Student zna zasady i

metody standaryzacji preparatów roślinnych.


kryteriów oceny jakości preparatów roślinnych. Student zna zasady i metody

standaryzacji preparatów

roślinnych oraz monografie

określające kryteria oceny preparatów.


badań leku roślinnego.

Wiedza na poziomie 70% z zakresu badań

leku roślinnego.


leku roślinnego.


leku roślinnego.Student zna

problematykę badań przedklinicznych i

klinicznych preparatów roślinnych.


zasad wprowadzania na rynek leku

roślinnego.

Wiedza na poziomie 70% z zakresu zasad

wprowadzania na rynek leku roślinnego.





Student potrafi opracować wniosek o jego rejestrację.


mechanizmu działania substancji

roślinnej.

Wiedza na poziomie 70% z zakresu mechanizmu

działania substancji roślinnej.


działania substancji roślinnej. Student

potrafi ocenić profil działania niektórych

preparatów roślinnych na

podstawie znajomości ich

składu.


działania substancji roślinnej na

poziomie biochemicznym i molekularnym.Student potrafi

ocenić profil działania wszystkich

wskazanych preparatów

roślinnych na podstawie

znajomości ich

składu.Efekt 08 Brak elementarnej

wiedzy z zakresu rynkowych preparatów roślinnych.


rynkowych preparatów roślinnych.


rynkowych preparatów

roślinnych. Student zna

przeciwwskazania, działania

niepożądane i interakcje niektórych

preparatów.


rynkowych preparatów

roślinnych. Student zna

przeciwwskazania, działania

niepożądane i interakcje wszystkich

wskazanych preparatów.


roślin narkotycznych i roślinnych substancji

uzależniających.

Wiedza na poziomie 70% z zakresu roślin

narkotycznych i roślinnych substancji

uzależniających.



uzależniających; student zna skutki ich nadużywania.



uzależniających; student zna

mechanizmy ich działania oraz skutki

ich nadużywania.


dobry”




4. Rok: V 5. Semestr: IX6. Nazwa modułu/przedmiotu: ONKOLOGICZNE ASPEKTY W PRAKTYCE FARMACEUTYCZNEJ7. Status modułu/przedmiotu: fakultatywny8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Zakład Farmacji Aptecznej Katedry Farmacji Stosowanej9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): dr hab. n. farm. Paweł Olczyk, [email protected]. Cel kształcenia: Przygotowanie studentów do implementacji opieki onkologicznej w aptece ogólnodostępnej oraz aptece szpitalnej, poprzez omówienie zagadnień dotyczących epidemiologii, patomechanizmów, symptomatologii, rozwoju i postępowania terapeutycznego w doniesieniu najczęściej występujących nowotworów złośliwych u dorosłych. Poznanie istoty rozpoznawania i planowania terapii nowotworów złośliwych.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Znajomość: struktury oraz funkcjonowania poszczególnych tkanek, układów i narządów; podstawowych zjawisk farmakodymanicznych oraz ich następstw dla kluczowych procesów patobiochemicznych; terminu dawka leku, metod podawania, indeksu terapeutycznego, docelowych miejsc działania substancji leczniczej, oddziaływań substancji leczniczej z receptorem12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Umie: wymienić stosowane w terapii przeciwnowotworowej leki należące do każdej z klas związków, zaprojektować syntezę leków uszkadzających strukturę DNA oraz hamujących syntezę DNA

C.U1C.U5

02 Opisuje: na przykładzie leku zależność pomiędzy budową a aktywnościącytotoksyczną związku, budowę przeciwciał monoklonalnych orazdendrymerów

C.U1C.U38

03 Zna, rozumie i potrafi wykorzystać wiadomości do udzielania informacji z zakresu punktów uchwytu oraz komórkowych i molekularnych mechanizmów działania leków przeciwnowotworowych.

D.W16 D.W17 D.U47

04 Zna, rozumie, potrafi zdefiniować i wytłumaczyć podstawowe pojęcia i zagadnienia z zakresu działania oraz bezpieczeństwa i skuteczności stosowania leków przeciwnowotworowych.

D.W12 D.W13 D.W14

05 Zna i potrafi wykorzystać zdobyte wiadomości z zakresu farmakologii leków przeciwnowotworowych dla współdziałania z lekarzem w celu zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności farmakoterapii choroby nowotworowej oraz monitorowania działań niepożądanych.

D.W18D.W25 D.U46 D.U50

06 Zna: zasady leczenia skojarzonego, powikłania leczenia chemioterapią, zastosowanie radioterapii w leczeniu nowotworów, zasady sporządzania i kontroli leków cytostatycznych oraz sposoby ustalania warunków ich przechowywania, metody sporządzania radiofarmaceutyków

C.W26 C.W29 C.W33 C.W35

07 Umie: wymienić kliniczne aspekty chemioterapii, wyjaśnia zastosowanie radiofarmaceutyków i cytostatyków w lecznictwie

C.U3 E.U31






01 X02 X03 X04 X05 X06 X07 X



W1 Nowoczesne markery nowotworowe 1W2 Terapie komórkowe i genowe w leczeniu nowotworów 1

W3 Aplikacyjne aspekty terapii z zastosowaniem molekuł przeciwnowotworowych inhibujących czynność mikrotubul 1

W4 Aplikacyjne aspekty terapii z zastosowaniem syntetycznych i półsyntetycznych czynników przeciwnowotworowych 1

W5 Aplikacyjne aspekty terapii z zastosowaniem inhibitorów kinazy tyrozynowej 1

W6 Aplikacyjne aspekty terapii z zastosowaniem przeciwciał monoklonalnych 1

W7 Terapeutyczne czynniki hormonalne w farmakologii nowotworów

W8 Odmienności algorytmów terapeutycznych u pacjentów w wieku podeszłym 1

W9 Wpływ mechanizmów patobiochemicznych na metabolizm i eliminację onkologicznych czynników terapeutycznych 1

W10 Algorytmy terapii skojarzonych w onkologiiW11 Aspekty technologiczne - nośniki czynników przeciwnowotworowych 1W12 Niepożądane następstwa chemioterapii 1W13 Kliniczne aspekty chemioterapii 1W14 Kliniczne aspekty Radioterapii 1W15 Algorytmy terapeutyczne w bólu nowotworowym 1Łączna liczba godzin z przedmiotu 15


15.1. Wykład Metoda tekstu przewodniego, dyskusja, wykład problemowyMetody problemowe: dyskusja, metody aktywizujące (metoda przypadków i sytuacyjna)



01 1. Ocena zaangażowania w dyskusji2. Rozwiązywanie zadań problemowych

Znajomość efektów kształcenia na poziomie powyżej 60%





04 1. Ocena zaangażowania w dyskusji Znajomość efektów kształcenia

2. Rozwiązywanie zadań problemowych na poziomie powyżej 60%05 1. Ocena zaangażowania w dyskusji

2. Rozwiązywanie zadań problemowychZnajomość efektów kształcenia na poziomie powyżej 60%







udział w wykładach 15

łącznie15


przygotowanie do zajęć wykladowych 15łącznie 15



19. Literatura19.1. Podstawowa1. Krzakowski M., Warzocha K. (red.): Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych. Via Medica, Gdańsk 20132. Janiec W. (red.): Kompendium farmakologii. PZWL, Warszawa 20103. Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W.(red.): Diagnostyka Laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Volumed. Wrocław, 201319.2. Uzupełniająca1. Kordek R. (red.): Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Via Medica, Gdańsk 20132. Brunton L.L., Lazo J.S., Parker K.L. (red.): Farmakologia Goodmana i Gilmana. Wydawnictwo Czelej Sp. z o .o. Lublin 2007

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 10-20 osób20.2. Materiały do zajęć Skrypty, instrukcje do ćwiczeń20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala audytoryjna Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem

Medycyny Laboratoryjnej SUM w Katowicach, ul. Jagiellońska 4 41-200 Sosnowiec

20.4. Miejsce i godzina konsultacji Zakład Farmacji Aptecznej Katedry Farmacji Stosowanej, ul. Kasztanowa 3, środy w godzinach 12:00 – 15:00

20.5. Inne



1. Kierunek studiów: Farmacja 2. Poziom kształcenia: jednolite studia magisterskie3. Forma studiów: stacjonarne

4. Rok: V 5. Semestr: IX6. Nazwa modułu/przedmiotu: Prawo farmaceutyczne7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra Nauk Społecznych Zakład Farmakoekonomiki9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr n. ekon. Ewa Blacha, [email protected]. Cel kształcenia: 01. Poznanie i zrozumienie przez studenta treści aktów prawnych określających zasady funkcjonowania prawa farmaceutycznego w systemie ochrony zdrowia.02. Poznanie i zrozumienie podstaw prawnych prowadzenia opieki farmaceutycznej w polskim systemie zdrowotnym .03. Poznanie procedur regulujących wykonywanie usług farmaceutycznych i problemów związanych z nadzorem i kontrolą nad wytwarzaniem i obrotem produktami medycznymi, poznanie zasad związanych z zagadnieniami innowacyjnymi, kapitału intelektualnego i ochrony własności intelektualnej.04. Poznanie obowiązujących standardów obowiązujących w krajach Unii Europejskiej w zakresie prawa farmaceutycznego. 11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:brak12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna przepisy prawne dotyczące wydawania produktów leczniczych, wyrobów medycznych, kosmetyków i suplementów diety z apteki

E.W2

02 Zna i rozumie zasady funkcjonowania aptek ogólnodostępnych i szpitalnych oraz funkcjonowania hurtowni i zaopatrywania aptek.

E.W3

03 Zna i rozumie podstawy prawne prowadzenia opieki farmaceutycznej w polskim systemie zdrowotnym,

E.W9

04 Zna akty prawne dotyczące rynku farmaceutycznego E.W1005 Zna zasady tworzenia Charakterystyki Produktu Leczniczego i

redagowania ulotki informacyjnej dla pacjenta,E.W19

06 Zna prawne aspekty prowadzenia badań klinicznych i zasady funkcjonowania ośrodka badań klinicznych

E.W 22

07 Zna rolę farmaceuty w prowadzeniu badań klinicznych E.W2308 Wskazuje instytucje publiczne odpowiedzialne za kontrolę i

nadzorowanie działalności jednostek w zakresie wytwarzania oraz prowadzenia obrotu hurtowego i detalicznego produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, kosmetykami i suplementami diety

E.U13

09 Opisuje rolę i zadania poszczególnych organów samorządu zawodowego oraz wskazuje prawa i obowiązki jego członków;

E.U14

10 Wymienia formy wykonywania zawodu farmaceuty oraz przedstawia regulacje w zakresie uzyskania prawa wykonywania zawodu farmaceuty

E.U15

11 Zna prawa dotyczące ochrony własności intelektualnej i zasady -

dysponowania nowymi technologiami13. Formy zajęć w odniesieniu do efektów kształcenia





01-11 x x14. Treści programowe


W1Prawo farmaceutyczne jako fragment prawa medycznego, dyrektywy i rozporządzenia Unii Europejskiej obowiązującej w zakresie prawa farmaceutycznego

1h

W2 Zasady dobrej praktyki wytwarzania dystrybucyjnej i klinicznej 1h

W3 Zasady i tryb dopuszczania do obrotu produktów leczniczych, wyrobów medycznych i suplementów diety 1h

W4 Przedmiot ochrony prawa dotyczący własności intelektualnej, zagadnienia związane z transferem własności intelektualnej 2h

W5 Zagadnienia związane z komercjalizacją własności intelektualnej 1h

W6 Podstawy prawne prowadzenie opieki farmaceutycznej w polskim systemie zdrowotnym 1h

W7 Akty prawne dotyczące rynku farmaceutycznego 1h

W8 Prawne aspekty prowadzenia badań klinicznych w Polsce i rola farmaceuty w prowadzeniu tych badań 1h

W9 Zasady organizacji rynku farmaceutycznego w zakresie obrotu hurtowego i detalicznego oraz metody marketingu farmaceutycznego 2h

W10 Przepisy prawne dotyczące badań prowadzonych na zwierzętach i eksperymentów medycznych 1h

W11 Prawa pacjenta 1h

W12Instytucje publiczne odpowiedzialne za kontrolowanie i nadzorowanie działalności jednostek w zakresie wytwarzania oraz prowadzenia obrotu hurtowego i detalicznego

1h

W13Środki ochrony i instytucje chroniące własność intelektualną, możliwości wsparcia środkami finansowymi ochrony własności intelektualnej pochodzące z Unii Europejskiej

1h

Łącznie 15h14.2. Forma zajęć: seminariaS1 Wydawanie produktów leczniczych 1hS2 Obrót produktami leczniczymi i import produktów leczniczych 2hS3 Reklama produktów leczniczych 2h

S4 Zagadnienia związane z ochroną praw własności intelektualnej pozostającej w związku z prawem farmaceutycznym 1h

S5 Zagadnienia związane z fałszowaniem leków 1hS6 Zasady funkcjonowania samorządu aptekarzy 1hS7 Zasady organizacji rynku farmaceutycznego w Polsce 1h

S8 Metody marketingu farmaceutycznego 2hS9 Prawa pacjenta 2hS10 Uczestnictwo farmaceuty w badaniach klinicznych 2h

Łącznie 15h

14.3. Forma zajęć: …C1C2C3…

Cn

ŁącznieŁączna liczba godzin z przedmiotu 30h

15. Metody kształcenia15.1. Wykład Wykład informacyjny, opis objaśnianie i wyjaśnianie15.2. Seminaria Dyskusja, metody aktywizujące (metoda przypadków, giełda pomysłów, film15.3. …



01-10 Sprawdzian ustny Zaliczenie ustne i prezentacja wyników



udział w wykładach 15hudział w seminariach 15hudział w konsultacjach 1h

łącznie 31h


przygotowanie się do seminariów 15 x 1 hPrzygotowanie do zaliczenia 10 h…………łącznie 11h


Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym -


1.Adamczyk J., Świerczyński M., „Wybrane problemy prawne z zakresu reklamy produktów leczniczych” cz. I i II, Mon. Praw.2005, nr 15 i 162.Dercz M., Rek T., „Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej” Komentarz, Warszawa 20073.Krekora M., „Rynek lęków a własność intelektualna”, Kraków 2006

4.Krekora M., Świerczyński M., Traple E., „Prawo farmaceutyczne” Warszawa 20085.Nesterowicz M., „Prawo medyczne”, Toruń 20006.Taradejna R. i M., „Tajemnica państwowa i inne tajemnice chroniące interesy państwa i obywateli”, Warszawa 19987.Ustawa – Prawo farmaceutyczne – Dz. U. z 2008r. Nr 45 poz. 2718. Ustawa o prawach pacjenta

9. USTAWA z dnia 6 listopada 2008 r.o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z dnia 31 marca 2009 r.)19.2. Uzupełniająca

1. Czasopisma: Aptekarz, Rynek Zdrowia, Farmacja Szpitalna, Farmacja, Manager Apteki.

2. Akty wykonawcze do ustwy prawo farmaceutyczne wskazany przez prowadzącego

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup Max 1520.2. Materiały do zajęć rzutnik20.3. Miejsce odbywania się zajęć Sala wykładowa i sala seminaryjna20.4. Miejsce i godzina konsultacji Zakład Farmakoekonomiki20.5. Inne


Efekt 01 student nie potrafi scharakteryzować podstawowych pojęć związanych ze zróżnicowaniem aktów prawnych dotyczących wydawania produktów leczniczych

student potrafi określić tylko niektóre akty prawne i w sposób mało konkretny dotyczących wydawania produktów leczniczych

student zna system prawa, strukturę aktów prawnych i określające zasady wydawania produktów leczniczych

student samodzielnie potrafi dokonać pełnej charakterystyki pojęć związanych z wydawaniem produktów leczniczych

Efekt 02 student nie rozpoznaje i nie rozumie statusu przepisów prawnych określających zasady funkcjonowania aptek, hurtowni i sposobów ich zaopatrywania

student orientuje się w niewielkim zakresie w statusie prawnym poszczególnych przepisów określających zasady funkcjonowania aptek, hurtowni i sposobów ich zaopatrywania

student rozpoznaje status prawny różnych przepisów prawnych dotyczących zasad funkcjonowania aptek, hurtowni i sposobów ich zaopatrywania

student potrafi samodzielnie i prawidłowo dokonać pełnego rozpoznania różnych statusów prawnych przepisów dotyczących funkcjonowania aptek, hurtowni i sposobów ich zaopatrywania

Efekt3 student nie zna i nie rozumie przepisów prawnych określających zasady prowadzenia opieki farmaceutycznej w polskim systemie ochrony zdrowia

student w niewielkim zakresie rozpoznaje przepisy określające zasady prowadzenia opieki farmaceutycznej w polskim systemie ochrony zdrowia

student rozpoznaje i potrafi określić zasady działalności leczniczej i prowadzenia opieki farmaceutycznej w polskim systemie ochrony zdrowia

student samodzielnie z pełnym zrozumieniem potrafi określić zasady wykonywania działalności leczniczej w Polsce

oraz prowadzenia opieki farmaceutycznej w polskim systemie ochrony zdrowia

Efekt 4 student nie zna zasad i nie rozumie przepisów określających zasad prawnych dotyczących rynku farmaceutycznego

student w niewielkim zakresie potrafi omówić przepisy kształtujące rynek farmaceutyczny

student zna i rozumie konsekwencje wynikające z przepisów dotyczących rynku farmaceutycznego

student potrafi samodzielnie i ze zrozumieniem określać przepisy kształtujące rynek farmaceutyczny

Efekt 5 student nie rozumie i nie potrafi określać zasad tworzenia charakterystyki produktu leczniczego i redagowania ulotki farmaceutycznej dla pacjenta

student w niewielkim tylko zakresie potrafi określić zasady tworzenia charakterystyki produktu leczniczego i redagowania ulotki farmaceutycznej dla pacjenta

student potrafi określić prawidłowo większość czynności w tworzeniu charakterystyki produktu leczniczego i redagowania ulotki farmaceutycznej dla pacjenta

student samodzielnie i ze zrozumieniem określa wszystkie rodzaje czynności medycznych, które związane są z tworzeniem charakterystyki produktu leczniczego i redagowania ulotki farmaceutycznej dla pacjenta

Efekt 6 student nie zna podstawowych zasad i przepisów związanych z prowadzeniem badań klinicznych i zasad funkcjonowania ośrodka badań klinicznych

student w niewielkim zakresie rozpoznaje przepisy związane z prowadzeniem badań klinicznych i zasad funkcjonowania ośrodka badań klinicznych

student jest dobrze zorientowany w przepisach prawa pracy związanego z prowadzeniem badań klinicznych i zasad funkcjonowania ośrodka badań klinicznych

student zna i samodzielnie potrafi określić konsekwencje związane z prowadzeniem badań klinicznych i zasad funkcjonowania ośrodka badań klinicznych

Efekt 7 student nie zna podstawowych zasady i przepisy związane z rola farmaceuty w prowadzeniu badań klinicznych

student w niewielkim zakresie rozpoznaje przepisy związane z rola farmaceuty w prowadzeniu badań klinicznych

student jest dobrze zorientowany w przepisach prawa pracy związanego z rola farmaceuty w prowadzeniu badań klinicznych

student zna i samodzielnie potrafi określić konsekwencje związane z rola farmaceuty w prowadzeniu badań klinicznych

Efekt 8 Student nie potrafi wskazać instytucji publicznych odpowiedzialnych za kontrolę i nadzorowanie

Student w niewielkim zakresie potrafi rozpoznać instytucje publiczne odpowiedzialne za kontrolę i

Student wskazuje prawidłowo instytucje publiczne odpowiedzialne za kontrolę i nadzorowanie

Student swobodnie i z pełnym zrozumieniem określa instytucje publiczne odpowiedzialne za

działalności jednostek w zakresie wytwarzania oraz prowadzenia obrotu hurtowego i detalicznego produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, kosmetykami i suplementami diety;

nadzorowanie działalności jednostek w zakresie wytwarzania oraz prowadzenia obrotu hurtowego i detalicznego produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, kosmetykami i suplementami diety;

działalności jednostek w zakresie wytwarzania oraz prowadzenia obrotu hurtowego i detalicznego produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, kosmetykami i suplementami diety;

kontrolę i nadzorowanie działalności jednostek w zakresie wytwarzania oraz prowadzenia obrotu hurtowego i detalicznego produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, kosmetykami i suplementami diety;

Efekt 9 Student nie potrafi opisać roli i zadań poszczególnych organów samorządu zawodowego oraz wskazywać praw i obowiązków jego członków;

Student w niewielkim zakresie opisuje rolę i zadania poszczególnych organów samorządu zawodowego oraz wskazuje prawa i obowiązki jego członków;

Student opisuje rolę i zadania poszczególnych organów samorządu zawodowego oraz wskazuje prawa i obowiązki jego członków;

Student swobodnie i z pełnym zrozumieniem potrafi określić rolę i zadania poszczególnych organów samorządu zawodowego oraz wskazuje prawa i obowiązki jego członków;

Efekt 10 Student nie potrafi określić form prawnych wykonywania zawodu farmaceuty oraz przedstawia regulacje w zakresie uzyskania prawa wy-konywania zawodu farmaceuty

Student w niepełnym zakresie potrafi wymienić formy wykonywania zawodu farmaceuty oraz przedstawia regulacje w zakresie uzyskania prawa wy-konywania zawodu farmaceuty

Student prawidłowo określa wszystkie formy wykonywania zawodu farmaceuty oraz przedstawia regulacje w zakresie uzyskania prawa wy-konywania zawodu farmaceuty

Student swobodnie i z pełnym zrozumieniem potrafi określić wszystkie formy wykonywania zawodu farmaceuty oraz przedstawić regulacje w zakresie uzyskania prawa wy-konywania zawodu farmaceuty

Efekt 11 Student nie zna praw dotyczących ochrony własności intelektualnej i zasad dysponowania nowymi technologiami

Student w niepełnym zakresie zna prawa dotyczące ochrony własności intelektualnej i zasady dysponowania nowymi technologiami

Student zna prawa dotyczącego ochrony własności intelektualnej i zasad dysponowania nowymi technologiami

Student swobodnie i z pełnym zrozumieniem potrafi określić prawa dotyczące ochrony własności intelektualnej i zasady dysponowania nowymi technologiami


dobry”

Karta modułu/przedmiotuInformacje ogólne o module/przedmiocie


4. Rok: V 5. Semestr: IX6. Nazwa modułu/przedmiotu: Technologia postaci leku III7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Katedra i Zakład Biofarmacji

9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): Prof. dr hab. n. farm. Janusz Kasperczyk, [email protected] 10. Cel kształcenia: Zaznajomienie studentów z technologiami wytwarzania kontrolowanych systemów dozowania substancji leczniczych wykorzystujących materiały polimerowe. Poznanie różnych polimerów stosowanych w postaciach leku o przedłużonym działaniu oraz implantacyjnych systemach terapeutycznych. Zdobycie wiedzy o znaczeniu nanotechnologii w rozwoju technologii postaci leku. Zdobycie wiedzy o najnowszych technologiach farmaceutycznych stosowanych w terapii celowanej.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Opanowany materiał w zakresie Chemii Organicznej, Biochemii, Technologii postaci leków I i II. Umięjetność korzystania z anglojęzycznych materiałów źródłowych12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna rodzaje, strukturę i własności podstawowych biodegradowalnych materiałów polimerowych stosowanych w medycynie i farmacji. Zna teoretyczne podstawy zależności między stosowanym materiałem polimerowym a lekiem i postacią leku.

F.W1 C.W5C.W6C.W10 C.W11

02 Zna podstawowe polimerowe hydrożele stosowane w systemach dozowania substancji leczniczych. Zna podstawowe metody wprowadzania substancji leczniczych do polimerowych nośników .

C.W14C.W18C.W26

03 Zna rodzaje polimerowych nośników leków oraz systemów terapeutycznych. Zna komercyjnie dostępne leki oparte na biodegradowalnych poliestrowych nośnikach.

C.W22C.W24

04 Umie postawić hipotezę dotycząca profilu uwalniania leku w zależności od rodzaju i struktury zastosowanego nośnika polimerowego

C.W27C.W31F.U2

05 Zna nośniki leków projektowane w nanoskali oraz mikroskali. Zna zagadnienia dotyczące możliwości modyfikacji dostępności biologicznej i czasu działania substancji leczniczych przy pomocy tego typu nośników.

D.W4.D.W1.D.W2.

06 Zna metody analityczne monitorowania procesu degradacji izachodzących zmian strukturalnych materiałów polimerowychstosowanych jako nośniki leków

B.U10C.W10C.W27

07 Nabył praktyczną wiedzę dotyczącą wykonania systemu terapeutycznego i zbadania in vitro kinetyki uwalniania leku oraz

C.U4C.U8

czynników determinujących profil uwalniania C.U9C.U10C.U32

08 Student potrafi przeanalizować wyniki uzyskanych badań oraz je zinterpretować i przedstawić w postaci sprawozdania

C.U19C.U24C.U34F.W2F.U6.

09 Student potrafi pracować w grupie, jest kreatywny i otwarty w organizowaniu i podziale pracy w grupie podczas wspólnych prac nad opracowaniem prezentacji i jej przedstawieniem.

C.U38F.U4.




Wykład seminariumćwiczenia

laboratoryjne


01 X X X02 X X X03 X X X04 X X x05 X X X06 X X X07 X08 X X09 X X



W1

Podstawowe informacje o polimerach i możliwościach ich aplikacji jako nośników leków. Biodegradowalne polimery do zastosowań medycznych otrzymywane metodami biotechnologicznymi, metody syntezy polimerów. Metody syntezy optycznie czynnych polimerów do systemów uwalniania substancji leczniczych.

2 h

W2

Wymagania technologiczne w procesie otrzymywania polimerów do zastosowań jako nośniki leków. Metodyka badania struktury łańcuchów polimerowych i procesu degradacji nośników leków. Metodyka badania wpływu mikrostruktury łańcucha na proces degradacji nośników leków.

2 h

W3

Metody instrumentalne analizy polimerowych nośników substancji leczniczej. Podstawowe parametry charakteryzujące materiał polimerowy stosowany do formowania systemów przedłużonego uwalaniania susbtancji leczniczych.

2 h

W4Technologie farmaceutyczne wykorzystujace efekt pamięci kszatłtu do konstrukcji systemów dozowania leków. 2 h

W5 Polimerowe hydrożele w systemach kontrolowanego dozowania leków 2 h

Hydrożele – definicje, budowa, właściwości. Materiały polimerowe do uwalniania leków z degradowalnym łańcuchem głównym. Hydrożele zsieciowane – z biopolimerów, z syntetycznych poli-a-aminokwasów, wewnątrzpenetrujące sieci hydrożelowe IPN, hydrożele poliestrowe; hydrożele niezsieciowane – fizyczne żele protein i cukrów, hydrożele kopolimerów blokowych; Injekcyjne systemy dozowania leków o przedłużonym działaniu; hydrożele kopoliaminkowasów; Kompleksy polielektrolitów; blendy polimerowe

W6

Materiały polimerowe do uwalniania leków z degradowalnym czynnikiem sieciującym. Hydrożele sieciowane małymi cząstkami; Hydrożele sieciowane oligopeptydami. Hydrożele sieciowane makrocząsteczkami – naturalnymi, syntetycznymi. Hydrożele polimerowe z degradowalnymi łańcuchami bocznymi. Polimerowe hydrożele czułe na bodźce.

2 h

W7

Rodzaje systemów kontrolowanego uwalniania leków. Czynniki brane pod uwagę przy projektowaniu systemów kontrolowanego uwalniania leków. Zalety systemów kontrolowanego uwalniania. Dozowanie leku kontrolowane dyfuzyjnie. Monolityczne systemy. Systemy kontrolowane membraną. Systemy oparte o ciśnienie osmotyczne. Systemy kontrolowane pęcznieniem. Systemy dozowania leku kontrolowane chemicznie – monolityczne erodujące systemy. Systemy kombinowane erozyjno-dyfuzyjne.

2 h

W8

Metody kontrolowanego dozowania leków. Metody fizyczne wprowadzania leku do polimerowych systemów kontrolowanego uwalniania. Koloidalne systemy administracji leku. Nanoceramiczne systemy uwalniania leków, LDH –dwuwarstwowe hydroksydy.

2 h

W9

Systemy uwalniania leków samosterujące. Smart polimery. Glukozo czułe insulinowe molekularne systemy uwalniania. Chemiczne zawory. Urządzenia membranowe. Hybrydowe systemy enzymatyczne. Micelle polimerowe- leki dążące do celu stosowane w terapi celowanej

2 h

W10

Komercyjnie dostępne biodegradowalne systemy uwalniania leków oparte o bioresorbowalne poliestry alifatyczne. Konwencjonalne; inwazyjne-matryce i mikrosfery polimerowe zawierające lek. Uwalnianie leków do mózgu z pośrednikami receptorowymi. Najnowsze chronofarmaceutyczne technologie.

2 h

W11 Nanotechnologie w farmacji I. Nanorurki węglowe i organiczne, grafen w systemach sterowanego dozowania leków . 2 h

W12 Nanotechnologie w farmacji II. Nanosfery, dendrymery, polimerosomy 2 h

W13 Nanotechnologie w farmacji III. Konjugaty, micele polimerowe, kropka kwantowa 2 h

W14 Nanotechnologie w farmacji IV. Elektroprzędzenie, drukowanie 3D 2 h

W15Bioresorbowalne systemy kontrolowanego uwalniania leków w stomatologii. Stenty uwalniające substancje lecznicze zapobiegające restenozie

2 h

Łącznie 30 h14.2. Forma zajęć: SeminariaS1 Nanocząstki polimerowe jako nośniki leków – generacje nanocząstek,

zależność pomiędzy chemiczną charakterystyką powierzchni nanocząstki, a jej losami w organizmie. Micele polimerowe, ze

2 h

szczególnym uwzględnieniem miceli wrażliwych na zmiany odczynu pH. Nanocząstki w dokomórkowym dostarczaniu leków.

S2

Rodzaje polimerów wykorzystywanych w farmacji. Wpływ budowy na możliwość ich wykorzystania w technologii postaci leku . Przykłady polimerów wykorzystywanych w systemach kontrolowanego uwalniania leków.

2 h

S3Zalety i wady dendrymerów jako nośników leków. Zależność pomiędzy strukturą a biozgodnością dendrymerów. Możliwości modyfikacji struktury dendrymerów, zastosowanie w terapii celowanej.

2 h

S4 Koniugaty polimer-lek jako nośniki leków – ich budowa, możliwości zwiększenia ich efektywności i przykładowe zastosowania. 2 h

S5 Pęcherzyki polimerowe – strategie syntezy i ukierunkowane uwalnianie leków. 2 h

S6Implanty uwalniające substancje lecznicze - ich klasyfikacja, przygotowanie i strategie kontrolowania uwalniania substancji terapeutycznej. Przykłady implantacyjnych systemów terapeutycznych.

2 h

S7

Nowoczesne metody terapeutyczne w leczeniu chorób układu krążenia. Możliwości dostarczania leków zapobiegających restenozie - rodzaje cewników balonowych stosowanych do dostarczania leku, stenty uwalniające lek.

2 h

S8 Kolokwium zaliczeniowe 1h


C1

Uwalnianie substancji leczniczych z implantacyjnych postaci leku przygotowanych metodą ekstruzji. Przygotowanie implantacyjnych postaci leku metodą wylewania z roztworu. (cz. I). Ocena zjawiska „burst effect” dla prętów polimerowych.

5h

C2Uwalnianie substancji leczniczych z implantacyjnych postaci leku przygotowanych metodą ekstruzji i metodą wylewania z roztworu. (cz. II). Ocena efektu wyrzutu dla płatków polimerowych.

5h

C3Uwalnianie substancji leczniczych z implantacyjnych postaci leku przygotowanych metodą ekstruzji i metodą wylewania z roztworu. (cz. III). Wpływ stężenia leku w matrycy na profil uwalniania.

5h

C4

Przygotowanie gąbek żelatynowych do kontrolowanego uwalniania substancji leczniczych stosowanych zewnętrznie i wewnętrznie (cz. I). Ocena zjawiska „burst effect” dla kolagenowych nośnika leku.

5h

C5Uwalnianie substancji leczniczych z gąbek żelatynowych stosowanych zewnętrznie i wewnętrznie (cz. II). Ocena profilu uwalniania modelowego leku z nośnika kolagenowego.

5h

C6Określenie modelu uwalnia z badanych postaci leków na podstawie przeprowadzonych eksperymentów. Obliczenia i analiza danych.

5h


15. Metody kształcenia15.1. Wykład informacyjny, problemowy15.2. Seminaria problemowe, aktywizujące, dyskusja, prezentacja15.3. Ćwiczenia Laboratoryjne i obliczeniowe



01 Sprawdzian pisemny – pytania otwarte lub/i testyWyboru 60% poprawnych odpowiedzi






07 Udział w dyskusji, odpowiedzi na pytania zadane przez prowadzącego

Aktywny udział w dyskusji, ponad 50% poprawnych odpowiedzi na pytania

08 Przygotowanie sprawozdania09 Przygotowanie sprawozdania10



udział w wykładach 15 x 2 h = 30 hudział w seminariach 7,5 x 2 h = 15 hudział w ćwiczeniach 6x 5 h= 30 hobecność na egzaminie pisemnym 1 x 2 h = 2 hKonsultacje 2 x 3 h = 6hŁącznie 83 h


przygotowanie do seminarium 8 x 2 h = 16 hprzygotowanie do ćwiczeń 6 x 3 h = 18hprzygotowanie do sprawdzianów pisemnych 2 x 4 h = 8 hPrzygotowanie prezentacji 1 x 4 h = 4 hprzygotowanie do egzaminu pisemnego z przedmiotu 1 x 20 h = 20 h…łącznie 66 h

Łącznie 149 hSumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 5 ECTS18. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 3 ECTS


19. Literatura

19.1. PodstawowaMuller RH, Hildebrand GE. Technologia nowoczesnych postaci leków. Warszawa: PZWL; 2003 Janicki S, Fiebig A, Sznitowska M. Farmacja stosowana. Warszawa: PZWL; 2003 Mathiowitz (red.) Encyclopedia of Controlled Drug Delivery, Volumes 1-2 , Edith © 1999 John Wiley & Son 19.2. Uzupełniająca

Doi Y., Steinbuchel A. (red.) Biopolymers. Polyesters III. Applications and commercial products. Wiley-VCH Verlag 2002Polymers in Drug Delivery. Uchegbu I. F.; Schatzlein A. G. Taylor&FrancisGroup, 2006Biodegradable Hydrogels for Drug Delivery – K.Park, W.A.W. Shalaby, H.Park Purdue University, School of Pharmacy, Technnomic.1993Sękowski S, Miłowska K, Gabryelak T. Dendrymery w naukach biomedycznych i nanotechnologii. Postepy Hig Med Dosw (Online). 2008, Gudzień, 30; 62, 725-33Polymeric Drugs and drug delivery systems – R.M. Ottenbrite, SS.W.Kim CRC press; 2002Pharmaceutical Applications of Polymers for Drug Delivery D.Jones, Rapra Review Reports, vol. 15, number 6, 2004

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup20.2. Materiały do zajęć20.3. Miejsce odbywania się zajęć ul Jedności 8; Sosnowiec20.4. Miejsce i godzina konsultacji ul.Jedności 8, Sosnowiec, środa godz. 10-1320.5. Inne

21. Formy oceny – szczegółyEfekt Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5Efekt 01 Student nie zna

rodzajów, struktury i własności podstawowych biodegradowalnych materiałów polimerowych stosowanych w medycynie i farmacji. Nie zna również teoretycznych podstawy zależności między stosowanym materiałem polimerowym a lekiem i postacią leku.

Student zna w stopniu dostatecznym rodzaje, struktury i własności podstawowych biodegradowalnych materiałów polimerowych stosowanych w medycynie i farmacji. Zna również w dostatecznym stopniu teoretyczne podstawy zależności między stosowanym materiałem polimerowym a lekiem i postacią leku.

Student dobrze zna rodzaje, struktury i własności podstawowych biodegradowalnych materiałów polimerowych stosowanych w medycynie i farmacji. Dobrze zna również teoretyczne podstawy zależności między stosowanym materiałem polimerowym a lekiem i postacią leku.

Student bardzo dobrze zna rodzaje, struktury i własności podstawowych biodegradowalnych materiałów polimerowych stosowanych w medycynie i farmacji. Bardzo dobrze zna również teoretyczne podstawy zależności między stosowanym materiałem polimerowym a lekiem i postacią leku.

Efekt 02 Student nie zna podstawowych polimerowych

Student zna podstawowe polimerowe

Student zna większość podstawowych

Student bardzo dobrze zna polimerowe

hydrożeli stosowanych w systemach dozowania substancji leczniczych. Nie zna również podstawowych metod wprowadzania substancji leczniczych do polimerowych nośników.

hydrożele stosowane w systemach dozowania substancji leczniczych. Zna niektóre podstawowe metody wprowadzania substancji leczniczych do polimerowych nośników.

polimerowych hydrożeli stosowanych w systemach dozowania substancji leczniczych. Zna również większość metod wprowadzania substancji leczniczych do polimerowych nośników.

hydrożele stosowane w systemach dozowania substancji leczniczych. Bardzo dobrze zna również metody wprowadzania substancji leczniczych do polimerowych nośników.

Efekt 03 Student nie zna rodzajów polimerowych nośników leków oraz systemów terapeutycznych. Nie zna również komercyjnie dostępnych leków oparte na biodegradowalnych poliestrowych nośnikach.

Student podstawowe rodzaje polimerowych nośników leków oraz systemów terapeutycznych. Zna również niektóre komercyjnie dostępne leki oparte na biodegradowalnych poliestrowych nośnikach.

Student zna większość polimerowych nośników leków oraz systemów terapeutycznych. Student dobrze zna komercyjnie dostępne leki oparte na biodegradowalnych poliestrowych nośnikach.

Student bardzo dobrze zna rodzaje polimerowych nośników leków oraz systemów terapeutycznych. Student bardzo dobrze zna komercyjnie dostępne leki oparte na biodegradowalnych poliestrowych nośnikach.

Efekt 04 Student nie umie postawić hipotezy dotyczącej profilu uwalniania leku w zależności od rodzaju i struktury zastosowanego nośnika polimerowego.

Student zna podstawowe reguły sterowania kinetyką uwalniania substancji leczniczej wynikające z uwarunkowań strukturalnych nośników polimerowych.

Studentowi nie sprawia trudność postawienie hipotezy dotyczącej profilu uwalniania leku w zależności od rodzaju i struktury zastosowanego nośnika polimerowego.

Student doskonale stawia hipotezę dotycząca profilu uwalniania leku w zależności od rodzaju i struktury zastosowanego nośnika polimerowego.

Efekt 05 Student nie zna nośników leków projektowanych w nanoskali oraz mikroskali. Student nie zna również zagadnień dotyczących możliwości modyfikacji dostępności biologicznej i czasu działania substancji

Student w stopniu podstawowym zna nośniki leków projektowane w nanoskali oraz mikroskali. Student w dostatecznym stopniu zna również zagadnienia dotyczące możliwości modyfikacji dostępności

Student zna większość nośników leków projektowanych w nanoskali oraz mikroskali. Student dobrze zna również zagadnienia dotyczące możliwości modyfikacji dostępności biologicznej i czasu

Student zna wszystkie prezentowane na zajęciach nośniki leków projektowane w nanoskali oraz mikroskali. Student bardzo dobrze zna również zagadnienia dotyczące możliwości modyfikacji dostępności

leczniczych przy pomocy tego typu nośników.

biologicznej i czasu działania substancji leczniczych przy pomocy tego typu nośników.

działania substancji leczniczych przy pomocy tego typu nośników.

biologicznej i czasu działania substancji leczniczych przy pomocy tego typu nośników.

Efekt 06 Student nie zna metod analitycznych i procedury monitorowania procesu degradacji izachodzących zmian strukturalnych materiałów polimerowychstosowanych jako nośniki leków.

Student zna podstawowe metody analityczne monitorowania procesu degradacji izachodzących zmian strukturalnych materiałów polimerowychstosowanych jako nośniki leków.

Student zna większość metod analitycznych monitorowania procesu degradacji izachodzących zmian strukturalnych materiałów polimerowychstosowanych jako nośniki leków.

Student zna wszystkie metody analityczne i procedurę monitorowania procesu degradacji izachodzących zmian strukturalnych materiałów polimerowychstosowanych jako nośniki leków.

Efekt 07 Student nie nabył praktycznej wiedzy dotyczącej formowania systemu terapeutycznego i badania in vitro kinetyki uwalniania leku oraz czynników determinujących profil uwalniania.

Student zna podstawowe elementy formowania systemu terapeutycznego i badania in vitro kinetyki uwalniania leku oraz czynników determinujących profil uwalniania.

Student zna większość elementów formowania systemu terapeutycznego i badania in vitro kinetyki uwalniania leku oraz czynników determinujących profil uwalniania.

Student nabył praktyczną wiedzę w bardzo dobrym stopniu odnoszącą się do wykonania systemu terapeutycznego i badania in vitro kinetyki uwalniania leku oraz czynników determinujących profil uwalniania.

Efekt 08 Student nie potrafi przeanalizować wyników uzyskanych badań oraz ich zinterpretować. Nie potrafi przedstawić uzyskanych rezultatów badań w postaci sprawozdania.

Student potrafi przeanalizować wyniki uzyskanych badań oraz je zinterpretować i wyciągnąć prawidłowe wnioski. Ma pewne trudności aby samodzielnie przedstawić rezultaty badań w postaci sprawozdania.

Student prawidłowo potrafi przeanalizować wyniki uzyskanych badań oraz je zinterpretować i wyciągnąć wnioski. Nie ma trudności w przedstawieniu rezultatów badań w postaci sprawozdania.

Student bez trudu potrafi przeanalizować wyniki uzyskanych badań, prawidłowo je zinterpretować i przedstawić wnioski. Student sam potrafi sformułować hipotezę badawczą.

Efekt 09 Student nie potrafi pracować w grupie, nie jest kreatywny i otwarty w organizowaniu i podziale pracy w grupie podczas wspólnych prac nad opracowaniem

Student z trudem współpracuje z grupą, jest mało kreatywny i mało otwarty w organizowaniu i podziale pracy w grupie podczas wspólnych prac nad

Student potrafi pracować w grupie, jest dość kreatywny i dość otwarty w organizowaniu i podziale pracy w grupie podczas wspólnych prac nad opracowaniem

Student bardzo dobrze współpracuje z grupą, jest bardzo kreatywny i otwarty w organizowaniu i podziale pracy w grupie podczas wspólnych prac nad opracowaniem

prezentacji i jej przedstawieniem.

opracowaniem prezentacji i jej przedstawieniem.




dobry”




4. Rok: V 5. Semestr: X6. Nazwa modułu/przedmiotu: Opieka farmaceutyczna7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: Zakład Farmacji Aptecznej Katedry Farmacji Stosowanej 9. Prowadzący moduł/przedmiot( imię ,nazwisko, adres e-mail):Dr hab. Paweł Olczyk; e-mail: [email protected]. Cel kształcenia: Poznanie definicji i zasad prowadzenia opieki farmaceutycznej wobec pacjentów w różnych jednostkach chorobowych.

11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Przedmioty: Anatomia, Fizjologia, Patofizjologia, Farmakokinetyka, Farmakognozja, Farmakologia, toksykologia. Wiedza i umiejętności: dogłębna wiedza na temat produktów leczniczych, wyrobów medycznych i suplementów diety12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Zna i rozumie ideę opieki farmaceutycznej, zna zasady prowadzenia wywiadu medycznego służącego do wykrywania, klasyfikowania i rozwiązywania problemów lekowych, a także stosowane na świecie systemy klasyfikacji problemów lekowych, zna i stosuje w praktyce zapisy Kodeksu Etyki Aptekarza RP

E.W6E.W7E.W50E.U31E.U53

02 Zna narzędzia i zasady dokumentowania opieki farmaceutycznej. Korzysta z drukowanych i elektronicznych narzędzi dokumentowania opieki farmaceutycznej.

E.W8E.U36

03 Zna i rozumie podstawy prawne prowadzenia opieki farmaceutycznej w polskim systemie zdrowotnym, przygotowuje plan opieki farmaceutycznej obejmujący ustalenie celów terapii oraz wskazanie działań pozwalających na ich realizację.

E.W9E.U5

04 Zna i rozumie zasady monitorowania skuteczności i bezpieczeństwa farmakoterapii indywidualnego pacjenta w procesie opieki farmaceutycznej, a także narzędzia ułatwiające wykrywanie problemów lekowych. Wykrywa i klasyfikuje problemy lekowe oraz proponuje sposób ich rozwiązania.

E.W11E.U33

05 Zna i rozumie zasady określania potrzeb lekowych pacjenta, przeprowadza wywiad z pacjentem w celu zebrania informacji niezbędnych do wdrożenia i prowadzenia opieki farmaceutycznej.

E.W13E.U34

06 Zna i rozumie zasady indywidualizacji farmakoterapii uwzględniające różnice w działaniu leków spowodowane czynnikami fizjologicznymi w stanach chorobowych. Określa i różnicuje zakres informacji zdrowotnych niezbędnych w procesie opieki farmaceutycznej dla

E.W14E.U7E.U37

pacjentów z różnymi chorobami przewlekłymi 07 Zna i rozumie przyczyny występowania oraz metody zapobiegania i

zmniejszania częstości występowania niepożądanych działań lekówPrzygotowuje plan edukacji pacjenta w celu rozwiązania problemów lekowych. Wstępnie ocenia związek przyczynowo-skutkowy między stosowanym lekiem a obserwowaną reakcją. Aktywnie monitoruje i raportuje niepożądane działania leków, wdraża działania prewencyjne , udziela informacji związanych z powikłaniami farmakoterapii pracownikom służby zdrowia, pacjentom lub ich rodzinom.

E.W15E.U8E.U10E.U38

08 Zna podstawowe źródła informacji o leku (książki, czasopisma, bazy danych).

E.W18





laboratoryjne


01 X02 X03 X04 X05 X06 X07 X08 X


14.1. Forma zajęć: Ćwiczenia praktyczne Liczba godzin

C1Opieka farmaceutyczna cele i zadania, zasady prowadzenia wywiadu medycznego służącego do wykrywania, klasyfikowania i rozwiązywania problemów lekowych, systemy klasyfikacji problemów lekowych

5

C2

Praktyczne wprowadzenie zasad komunikacji interpersonalnej i Kodeksu Etyki Zawodowej Aptekarza, zasady korzystania z aptecznego systemu komputerowego w zakresie realizacji recept i wykrywania interakcji lekowych

5

C3 Opieka farmaceutyczna – indywidualizacja farmakoterapii w różnych schorzeniach dla różnych grup wiekowych 5

C4

Opieka farmaceutyczna w cukrzycy , rozwiązywanie problemów lekowych, zajęcia warsztatowe w posługiwaniu się wyrobami medycznymi i sprzętem medycznym stosowanym u diabetyków dystrybuowanymi w aptece oraz praktyczna realizacja recept

5

C5Opieka farmaceutyczna w nadciśnieniu, rozwiązywanie problemów lekowych, zajęcia warsztatowe w posługiwaniu się ciśnieniomierzami dystrybuowanymi w aptece oraz praktyczna realizacja recept

5

C6

Opieka farmaceutyczna w astmie, rozwiązywanie problemów lekowych, zajęcia warsztatowe w posługiwaniu się pikflometrem oraz inhalatorami i komorami do wziewnego podawania leków, praktyczna realizacja recept , rozwiązanie testu zaliczeniowego

5



15.1. Ćwiczenia Ćwiczenia praktyczne, dyskusja, aktywizacja w rozwiązywaniu problemów lekowych

15.2. …15.3. …



01 Uczestnictwo w zajęciach, zaliczenie pisemne(test)- pytania zamknięte

Obowiązkowa obecność na zajęciach; 60% poprawnych odpowiedzi

02 j.w j.w03 j.w j.w04 j.w j.w05 j.w j.w06 j.w j.w07 j.w j.w08 j.w j.w



udział w ćwiczeniach 6 x 5 h = 30 hudział w konsultacji 1 x 1 h = 1 hłącznie 31 h


przygotowanie do ćwiczeń 6 x 2 h = 12 hprzygotowanie do zaliczenia pisemnego przedmiotu 1 x 6 h = 6 h…łącznie 18 h

Łącznie 49 hSumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 218. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 1


19. Literatura19.1. Podstawowa1. Opieka farmaceutyczna: objawy,rozpoznawanie i leczenie P. Rutter i wsp. Wrocław 2006 2. Farmacja praktyczna. R. Jachowicz i wsp. PZWL Warszawa 20073. Prowadzenie opieki farmaceutycznej i rozwiązywanie problemów lekowych na wybranych przykładach. S. Polak i wsp. Biblioteka Naukowa Czasopisma Aptekarskiego Warszawa 2010

19.2. UzupełniającaBiblioteka Naukowa Czasopisma Aptekarskiego – cykl książek poświęconych opiece farmaceutycznej

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup 1020.2. Materiały do zajęć Przykładowe recepty lekarskie, ulotki produktów leczniczych,

wyroby medyczne np. wstrzykiwacze do insuliny, testy do oznaczania poziomu glukozy, inhalatory wziewne i proszkowe, ciśnieniomierze

20.3. Miejsce odbywania się zajęć ul. Kasztanowa 320.4. Miejsce i godzina konsultacji ul. Kasztanowa 3 20.5. Inne


Wszystkie efekty

poniżej. 60% poprawnych odpowiedzi na pytania w teście

60% - 75% poprawnych odpowiedzi na pytania w teście




dobry”




4. Rok: V 5. Semestr: IX, X6. Nazwa modułu/przedmiotu: Metodologia badań naukowych7. Status modułu/przedmiotu: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: … do wyboru przez studenta9. Prowadzący moduł/przedmiot (imię, nazwisko, adres e-mail): promotor pracy magisterskiej10. Cel kształcenia: Poszerzenie wiedzy w zakresie wybranych obszarów nauk farmaceutycznych oraz praktyczne zapoznanie studenta z metodologią badań w obszarze farmacji. Kształtowanie umiejętności: planowania i przeprowadzania eksperymentu naukowego, krytycznej analizy i opracowania danych eksperymentalnych, interpretacji i dyskusji wyników z uwzględnieniem aktualnego piśmiennictwa naukowego, formułowania wniosków na podstawie uzyskanych wyników badań oraz prezentowania wyników badań w formie pisemnej i ustnej.11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji: zaliczenie ośmiu semestrów studiów.12. Efekty kształcenia

Numer efektu

kształcenia



dla programu

01 Posiada poszerzoną wiedzę w zakresie wybranych obszarów nauk farmaceutycznych F.W1.

02 Zna techniki i metody badawcze stosowane w ramach realizowanego projektu F.W2.

03 Korzysta z literatury naukowej krajowej i zagranicznej F.U3.04 Planuje eksperyment i omawia jego cel oraz spodziewane wyniki F.U1.

05 Samodzielnie przeprowadza eksperyment, opracowuje i dokumentuje wyniki badań F.U4.

06 Interpretuje dane doświadczalne i odnosi je do aktualnego stanu wiedzy w danej dziedzinie farmacji F.U2.

07 Przygotowuje pracę magisterką, zgodnie z regułami redagowania prac naukowych F.U5.

08 Dokonuje prezentacji wyników badań F.U6.






01 X X02 X X X03 X04 X X05 X X06 X X

07 X08 X



C1

Treść zajęć dobierana jest indywidualnie przez promotora pracy magisterskiej, w zależności od tematyki realizowanego projektu badawczego

C2



15.1. Ćwiczenia

Metody praktyczne zależne od tematyki realizowanego projektu badawczego (np. badania laboratoryjne, badania ankietowe, badania za pomocą wywiadów); pokaz, metody programowane z użyciem komputera, metody wykorzystujące technologie informacyjne do wyszukiwania informacji, dyskusja problemowa, "burza mózgów".

15.2. Samokształcenie Metody wykorzystujące udostępnione w Internecie zasoby edukacyjne16. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia i sposoby ocenyNumer efektu


01 Obrona pracy magisterskiej, egzamin dyplomowy 70% poprawnych odpowiedzi02 Realizacja projektu badawczego,

obrona pracy magisterskiej 70% prawidłowych odpowiedzi03-06 Studenci oceniani są przez promotora pracy na

podstawie realizacji zadań podczas wykonywania projektu

Prawidłowe wykonanie przewidzianych do realizacji zadań

07 Złożenie pracy magisterskiej, dopuszczenie do obrony

Obrona pracy magisterskiej z oceną pozytywną

08 Obrona pracy magisterskiej Uzyskanie pozytywnej oceny z obrony pracy

17. Obciążenie pracą studentaForma aktywności Przeciętna liczba godzin na zrealizowanie aktywnościGodziny kontaktowe z nauczycielem akademickim

udział w ćwiczeniach specjalistycznych 375…łącznie 375


przygotowanie do ćwiczeń… 75wyszukanie i zebranie literatury naukowej dotyczącej realizowanego projektu… 30

czytanie zebranej literatury naukowej (krajowej i zagranicznej)oraz przyswajanie nowej wiedzy… 100

opracowanie danych eksperymentalnych 25przygotowanie pracy magisterskiej 200przygotowanie do egzaminu dyplomowego 80przygotowanie do obrony pracy magisterskiej 30łącznie 540




19. Literatura19.1. Podstawowa Aktualne piśmiennictwo naukowe dotyczące tematyki realizowanego projektu


20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup20.2. Materiały do zajęć20.3. Miejsce odbywania się zajęć20.4. Miejsce i godzina konsultacji20.5. Inne




4. Rok: VI 5. Semestr: XI6. Nazwa modułu/przedmiotu: Sześciomiesięczna praktyka zawodowa w aptece7. Status: obowiązkowy8. Jednostka realizująca moduł/przedmiot: apteka ogólnodostępna lub apteka ogólnodostępna i apteka szpitalna, pozytywnie zaopiniowane przez Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego

9. Nadzorujący Praktykę (imię, nazwisko, adres e-mail): Dr hab. Paweł Olczyk; [email protected]; Katedra Farmacji Stosowanej, Zakład Farmacji Aptecznej10. Cel kształcenia: Pogłębianie wiedzy teoretycznej i doskonalenie umiejętności praktycznych w zakresie farmacji aptecznej, zdobytych w czasie dotychczasowych studiów, ze szczególnym uwzględnieniem: sporządzania produktów leczniczych, przechowywania i wydawania produktów leczniczych i wyrobów medycznych, opanowania w praktyce zasad udzielania informacji o lekach, doradzania pacjentowi, promocji zdrowia oraz podstaw etycznych, prawnych i organizacyjnych pracy farmaceuty w aptece11. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji:Uzyskanie pozytywnej oceny z egzaminu magisterskiego i obrony pracy magisterskiej.12. Efekty kształcenia


Efekty kształceniaStudent, który zaliczył sześciomiesięczną praktykę zawodową:

Odniesienie do

efektów kształcenia

dla programu

01 Zna i rozumie zasady bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy. E.W 44

02 Zna zasady organizacji pracy w aptece. E.W 2E.W 3E.U 1E.U 2

03 Posiada umiejętności w zakresie sporządzania, przechowywania, i wydawania produktów leczniczych.

E.W 1 E.W 4 E.U 3 E.U29

04 Potrafi udzielić informacji o lekach zgodnie z zasadami dobrej praktyki aptecznej.

E.W 5 E.W 13 E.W 14E.U 4E.U 29 E.U 35

05 Rozumie zasady opieki farmaceutycznej. E.W 6 E.W 8 E.U 5 E.U 7

E.U 31

06 Stosuje zasady etyki zawodowej i obowiązującego prawa. E.W 9E.W 10E.W 49 E.W 50 E.U 27




Wykład seminarium Ćwiczenia laboratoryjne


01 x02 x03 x04 x05 x06 x

14. Treści programowe14.1. Forma zajęć: ćwiczenia praktyczne Liczba godzin

C1

Zapoznanie się z: przepisami BHP obowiązującymi w aptece, regulaminem pracy, organizacją przydzielonych obowiązków. Poznanie organizacji pracy w aptece: układ i przeznaczenie poszczególnych pomieszczeń apteki, zakres obowiązków na poszczególnych stanowiskach

8

C2 Przyjęcie dostawy produktów leczniczych i pozostałego asortymentu w aptece, sprawdzenie ilości, serii i dat ważności. 40

C3Układanie produktów leczniczych, wyrobów medycznych i środków dietetycznych w izbie ekspedycyjnej oraz w pomieszczeniach magazynowych według zasad dotyczących przechowywania tych produktów, ze szczególnym uwzględnieniem produktów leczniczych zawierających środki odurzające, psychotropowe i prekursory narkotykowe.

80

C4 Przygotowanie zamówień towaru, obciążanie aptecznych baz magazynowych (przyjęcie towaru). 40

C5Poznanie procedury wstrzymania w obrocie i wycofania produktów leczniczych i wyrobów medycznych oraz poznanie zasad utylizacji leków przeterminowanych

16

C6

Realizacja recept w aptece, otaksowanie recepty, obsługa programu komputerowego (wybór odpłatności, wycena leku recepturowego, korzystanie z elektronicznej bazy danych leków i preparatów – BLOZ, BAZYL), udzielanie informacji o wydawanym leku

300

C7Doradztwo farmaceutyczne w zakresie leków OTC, poznanie treści ulotek leków z OTC, suplementów diety, wyrobów medycznych, atesty i dopuszczenia do obrotu

170

C8 Praktyczne poznanie zasad opieki farmaceutycznej w aspekcie rozwiązywania problemów lekowych pacjenta. 60

C9 Sporządzenie różnych postaci leku recepturowego ze szczególnym uwzględnieniem leku aseptycznego, kontrola

200

dawek, dobór właściwych opakowań, określenie warunków przechowywania i trwałości leku recepturowego, prowadzenie ewidencji leków recepturowych

C10Realizacja recept w aptece zawierających środki odurzające, psychotropowe i prekursory narkotykowe, zasady ewidencji recept z wtórnikiem

16

C11 Praktyczne stosowanie zasad etyki zawodowej i obowiązującego prawa w codziennej pracy w aptece. 30



15.1. Ćwiczenia

W trakcie odbywania praktyki indywidualna praca z opiekunem w aptece oraz z opiekunem z ramienia uczelni i koordynatorem. Wszystkie czynności w aptece muszą być nadzorowane przez magistra farmacji -opiekuna praktykanta.



01 - 11 Całościowa ocena studenta polega na: sprawdzeniu kompetencji w zakresie wiedzy

i umiejętności w trakcie pobytu w aptece, opinii opiekuna praktyki, kontroli dokumentacji przebiegu praktyki, zaliczenia końcowego przebiegu praktyki.

Student prowadzi dziennik praktyki zawodowej w aptece, w którym odnotowuje wykonane czynności praktyczne oraz nabywane umiejętności. Wykonanie czynności praktycznych i nabycie umiejętności potwierdza opiekun.

Praktykę zalicza dziekan na podstawie wymaganych wpisów w dzienniku praktyki zawodowej w aptece, w tym na podstawie opinii opiekuna


Godziny kontaktowe z opiekunem praktyki

udział w praktyce w aptece 960h

łącznie 960h


ŁącznieŁącznie 960hSumaryczna liczba punktów ECTS dla praktyki 3018. Sumaryczne wskaźniki charakteryzujące przedmiotLiczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich 30



– W. Janiec (red.):Kompendium Farmakologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010.

- E. Mutschler, G. Geisslinger, H. K. Kroemer, P. Ruth, M. Schafer-Korting: Farmakologia i toksykologia, Wydawnictwo MedPharm, 2013.- S. Janicki, A. Fiebig, M. Sznitowska: Farmacja Stosowana, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008.– R. Jachowicz (red.): Farmacja Praktyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007.– R. Jachowicz (red.) Receptura Apteczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007.– Farmakopea Polska IV, V, VI, VII, VIII, IX,

- Aktualne akty prawne regulujące zasady pracy w aptece oraz zasady wydawania produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia, środków dietetycznych oraz wyrobów medycznych, rozporządzenia dotyczące wykonywania leków recepturowych.- Opieka farmaceutyczna – cykl podręczników wydany przez Czasopismo Aptekarskie

- Kodeks Etyki Aptekarza RP wersja aktualna z 2012 roku

20. Inne przydatne informacje o module/przedmiocie20.1. Liczebność grup Praktyka odbywana indywidualnie w aptece ogólnodostępnej

przez 6 miesięcy lub aptece ogólnodostępnej i aptece szpitalnej przez 6 miesięcy w tym w aptece szpitalnej nie więcej niż 3 miesiące, łącznie 960 godzin

20.2. Materiały do zajęć Dziennik praktyki zawodowej w aptece, w którym dokumentowane są zadania wykonywane w aptece.

20.3. Miejsce odbywania się zajęć

Apteka ogólnodostępne i apteka szpitalna pozytywnie zaopiniowana przez Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego


Sosnowiec ul. Kasztanowa 3, ul. Jagiellońska 4, ul. Jedności 12 w terminie uzgodnionym z koordynatorem lub z wyznaczonym opiekunem praktyki

20.5. Inne Praktyka w aptekach poza terenem województwa śląskiego po uzyskaniu zgody koordynatora ds. sześciomiesięcznych praktyk zawodowych i Dziekana ds. Studentów.

Ramowy program praktyki zawodowej w aptece, sposób jej odbywania, dokumentowania i zaliczania, w tym wzór dziennika praktyki zawodowej w aptece określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 lutego 2009 r. w sprawie praktyki zawodowej w aptece (Dz.U. z 2009 r. Nr 31, poz.215).

Documents

sum.edu.pl · Web viewJama ustna - język, gruczoły ślinowe. ... W. Wardas, J. Czogała (red): Repetytorium z Chemii Ogólnej i Analitycznej. Zagadnienia, pytania, obliczenia,