Studiedagen en workshops Sig september - december 2012

Vorming voor professionele hulpverlenersSeptember - December 2012

Studiedagen & workshops

DoelgroepDe doelgroep van de studiedagen en workshops be-staat uit medewerkers van de Centra voor Ambulante Revalidatie en hulpverleners uit andere diensten van de welzijns- en gezondheidssector. Voor de meeste onderwerpen is de doelgroep nader gespecificeerd. Gelieve hiermee rekening te houden.

AlgemeenDe praktische informatie (plaats, datum, uur, prijs en inschrijvingsregeling) van elke studiedag of workshop is opgenomen bij de aankondiging. Koffie en deelne-mersmap zijn in de prijs inbegrepen.

InschrijvenInschrijven gebeurt bij voorkeur online via www.sig-net.be (klik door naar vorming). E-mailen kan ook: [email protected]. Telefonisch inschrijven kan niet.

Gelieve altijd uw klantnummer te vermelden. Hebt u nog geen klantnummer, laat het veldje dan blanco. U krijgt een nummer toegewezen bij een eerstvolgende mailing nadat u een eerste keer bent ingeschreven. Bij inschrijving verklaart u zich akkoord met de inschrijvings- en annulatievoorwaarden.

Een inschrijving is pas geldig en definitief zodra ze volledig ingevuld vóór de uiterste inschrijvingsdatum op het secretariaat is toegekomen en u de factuur hebt ontvangen. Als bij inschrijving blijkt dat de activiteit is volzet, komt u op een wachtlijst terecht. U krijgt dan voorrang bij een eerstvolgende herneming.

Voor studiedagen en workshops is het aantal deelnemers beperkt. De volgorde van inschrijvingen is bepalend. Sig-participanten krijgen voorrang tot een bepaalde datum tenzij anders vermeld. Niet-par-ticipanten kunnen vroeger inschrijven, maar krijgen de factuur pas na het verstrijken van de voorrangs-datum. Is een studiedag of workshop volgeboekt, dan wordt u daarvan zo snel mogelijk op de hoogte gebracht. De ontvangst van uw factuur garandeert uw deelname. Sig behoudt zich echter wel het recht voor de studiedag of workshop te annuleren als er te weinig deelnemers zijn. U krijgt dan zo snel mogelijk het inschrijvingsbedrag teruggestort.

Na de uiterste inschrijvingsdatum ontvangt u een bevestigingsbrief met praktische informatie. Moeten we omwille van plaatsgebrek in Destelbergen uitwijken naar een locatie in Gent, dan brengen wij u hiervan tijdig op de hoogte.

AnnulatievoorwaardenInschrijven voor een studiedag of workshop is definitief. Wie een inschrijving wil annuleren, doet dat schriftelijk en houdt hierbij rekening met onze annulatievoorwaarden:• Bijannulatiewordt13euroadministratiekosten

per ingeschreven deelnemer aangerekend. Annulaties van inschrijvingen die we minder dan tien werkdagen vóór de aanvang van de activiteit ontvangen, worden niet meer terugbetaald.

• Ingeschrevenendiedoorovermachtnietkunnen deelnemen aan de activiteit, kunnen iemand anders in hun plaats sturen.

MaaltijdenBij workshops voor een hele dag is de maaltijd in de deelnemersprijs inbegrepen. Voor de studiedagen varieert de situatie per locatie. In Destelbergen is er voldoende eetgelegenheid in de onmiddellijke buurt. We voorzien er anderhalf uur middagpauze(12tot13.30uur).Indeomgevingvande locatie in Leuven zijn niet veel eetmogelijkheden. Daarom is er een broodmaaltijd in de prijs inbegre-penenisdemiddagpauzekorter(van12tot13uur).

Participant?Sig hanteert per activiteit twee prijzen: de stan-daardprijs en een prijs met korting. De reductieprijs is alleen bedoeld voor Sig-participanten. Zij krijgen voorrang bij het inschrijven tot een bepaalde datum. Elke vzw uit de non-profitsector kan participant worden door een jaarlijkse bijdrage te betalen. Meer informatie op www.sig-net.be of op het Sig-secretariaat. Let wel: het feit dat u de mailing ontvangt of geabonneerd bent op het tijdschrift Signaal, betekent niet dat u participant bent.

OpleidingschequesSigmagsinds1/8/2010geen opleidingscheques meer aanvaarden. Meer info op onze website: www.sig-net.be > FAQ > Opleidingscheques

Hebt u nog vragen? Aarzel niet om ons te contacteren

Sig vzw, Kerkham 1 bus 2, 9070 Destelbergentel. 09 238 31 25 - fax 09 238 31 40www.sig-net.be - [email protected]

Lees eerst dit

1

Beste

Sigorganiseertjaarlijkszo’n200vormingsactiviteitenvoorprofessionelehulp-verleners uit de Centra voor Ambulante Revalidatie en aanverwante sectoren. We proberen altijd zo nauw mogelijk aan te sluiten bij de vormingsnoden van deze sectoren. Op die manier willen we het verantwoord handelen (evidence based) in de praktijk van de professionele hulpverlening ondersteunen.

Indezebrochurevindtuhetprogrammavanseptembertotdecember2012. U krijgt de brochure voortaan niet meer in gedrukte vorm. Het versturen ervan perpostnaarmeerdan6000adressenwaseenzeerdureaangelegenheid,endanook niet meer haalbaar voor onze organisatie. We hebben besloten de postzen-ding te beperken tot een flyer met het totale programmaoverzicht. De volledige brochure blijft wel op de website raadpleegbaar, desgewenst ook in printbare vorm (PDF).

Ook voor het aankondigen van losse activiteiten zullen we meer en meer de digitale weg volgen. We doen daarom een warme oproep aan iedereen om zich te abonneren op de gratis elektronische NIEUWSBRIEF van Sig via de website www.sig-net.be > nieuwsbrief. We bieden u elke maand een actueel overzicht van de activiteiten met links naar de website.

Bij wijze van uitsmijter kondigen we u nu al aan dat ook de Sig-website van uitzicht zal veranderen in het najaar. Elektronisch inschrijven zal voortaan nog vlotter verlopen.

Alvast welkom op één van onze activiteiten!

Sig organiseert vorming en bijscholing voor personen met een beperking zelf en voor hun ruime omgeving (de familie, de buurt, de hulpverleners, de maatschappij).

Via een docudienst, het tijdschrift Signaal, publicaties en (audiovisuele) realisaties stelt Sig ook informatie ter beschikking. Verder stimuleert Sig praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek.

Woord vooraf

sterk in grenzen verleggen

2

Studiedagen herfst

• Begrijpendlezenbeterbegrijpen(code187) ...................3

• Psychogenespraakstoornissen(code188) .......................3

• Epilepsie:diagnostiek,behandelingeninvloedop hetdagelijkslevenvandepatiënt(code189) .................. 4

• Studerenmetdyslexie:hoepakjehetaan? (code190) .......................................................................... 4

• Interculturelegespreksvoering:nietculturen, maarmensenontmoetenelkaar(code191) .................... 5

• NEAP:eenmonitoromdevorderingenvanjonge dovekinderenoptevolgen(code192) ........................... 6

• Faalangst?Coachennaarzelfvertrouwen énzelfcontrole!(code193) ................................................ 6

• Niet-medicamenteuzebehandelingvanADHD (code194) ...........................................................................7

• Overgewichtbijkinderenenadolescenten: Hoepakkenwedeepidemieaan?(code195)..................7

• Beroepsethiek,deontologieenberoepsgeheim (code196) ..........................................................................8

• JongekinderenmetASSlerenspelen: ontwikkeling, stimulatie, organisatie en aanbod (code197) ..........................................................................8

• Genetischonderzoekbijontwikkelingsstoornissen (code198) ..........................................................................9

• Beginnendeengevorderdeleesmoeilijkheden remediëren op het niveau van de volledige lagere school(code199) .............................................................10

• Beginnendeengevorderdespellingsmoeilijkhedenremediëren op het niveau van de volledige lagere school(code200) .............................................................10

• Behandelingvanernstigprobleemgedrag vanuit ‘Geweldloos verzet’ en ‘Nieuwe autoriteit’ (code201) ........................................................................11

• Zelfverwonding:Hoegajeermeeom?(code202) .......11

• Regulatiestoornissen:ontwikkelingsgerichtediagnostieken behandeling van verstoorde gedragspatronen bij baby’s,peutersenkleuters(code203) ...........................12

• WatumoetwetenoverNAH:Inleidingopcognitieve,emotionele&gedragsmatigegevolgen(code204) ......13

Inhoud

Losse studiedagen

• Cijfersliegenwel!Diagnostiekenbehandeling vanrekenstoornissen:eenupdate(code205) ...............13

• Autismevanbinnenuit(code206) .................................16

• Sensorischeinformatieverwerkingen sensorischprofiel(code207)...........................................17

• CELF-Preschool-2(code208) ...........................................17

Workshops

• Hodson&Padenuitgebreid: onderzoek en behandeling van onverstaanbare kinderen(code209) ........................................................14

• Autismeenadolescentie(code210)................................14

• Stemenstemstoornissen(code211) ...............................15

• Diagnostiekvantaalgestoordekinderen: optimaal gebruik van de CELF-IV-NL (code212–213) ...............................................................16

• Gespreksvaardighedenvoorparamedici: praktische toepassingen in de contacten met ouders(code214) .............................................................18

• Omgaanmetconflictsituatiesbijouders(code215) .....18

• Detaalbehandelingvankinderenmeteen semantisch-pragmatischestoornis(code135) ...............19

• Trainingvandeperspectiefnemingsvaardigheden vankinderenmetASS(code216) ...................................19

• Relaxatievoorkinderenmet ontwikkelingsproblemen(code217)..............................20

• HetToverbosalsleerschoolvoorhetomgaan metgevoelens(code218) ...............................................20

3

STUDIEDAGHERNEMING

CODE188

WANNEER maandag 29 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)

WAAR Sig Destelbergen

INSCHRIJVEN € 50(€ 41 voor Sig-participanten)Uiterlijk tot 12 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)

STUDIEDAGHERNEMING

CODE187




In een algemene inleiding gaan we kort in op de terminologie, de classificatie en de epidemiologie van psychogene spraakstoornissen. Vervolgens be-spreken we verschillende stoornissen uitvoerig. Dit gebeurt telkens vanuit het perspectief van de logopedist.

De volgende psychogene spraakstoor-nissen komen aan de orde: • mutisme• psychogeenstotteren• psychogenestemstoornissen• deinvloedvanstressopdestem

We besteden veel aandacht aan de ken-merken en differentiaaldiagnose. Ook de mogelijkheden voor behandeling komen aan bod. Elk van de stoornissen wordt geïllustreerd met beeldmateriaal onder de vorm van case-studies.

BEgElEIDINgProf. dr. John Van Borsel is neurolinguïst, hoogleraar aan de opleiding Logopedie en Audiologie van de Universiteit Gent en de Universidade Veiga de Almeida in Rio de Janeiro. Zowel zijn klinische werkzaamheden als onderzoeksactiviteiten situeren zich op het vlak van spraakstoornissen.

Prof. dr. Kristiane Van Lierde is logopedist aan het UZ Gent en opleidingsvoorzitter Logopedische en Audiologische Wetenschappen van de Universiteit Gent. Haar klinische en wetenschappelijke interessegebieden zijn voornamelijk resonantie en stem.

DoElgRoEpDe studiedag in de eerste plaats bedoeld voor logopedisten. Maar ook psychologen en pedagogen die in hun klinische praktijk worden geconfronteerd met cliënten met spraakstoornis-sen (articulatie, vloeiendheid, stem) van mogelijk psychogene oorsprong, zijn welkom.

Specifieke voorkennis is niet vereist. Basiskennis over spraakstoornissen wordt wel verondersteld.

Psychogene spraakstoornissen

Een gelezen tekst begrijpen is één van demeestcomplexevaardigheden.Tienprocent van de kinderen uit de lagere school behaalt volgens de peiling ‘Lezen enluisteren’(2007)deeindtermenniet.De kinderen hebben vooral problemen met het leggen van verbanden. Onder-zoek wijst echter uit dat het effect van remediëring bij begrijpend lezen groot is. Kinderen die problemen ondervinden bij het begrijpen van teksten hebben meernodigdanalleenwatextraoefening: ze hebben vooral nood aan oefeningen op maat, aan duidelijke instructies en sturende feedback.

Vooraleer we kunnen remediëren, moeten we weten hoe begrijpend lezen tot ontwikkeling komt, welke aspecten het tekstbegrip kunnen beïnvloeden en hoe we problemen met begrijpend lezen kunnen diagnosticeren. Tijdens de studiedag gaan we in op deze aspecten. De dag is vooral theoretisch van aard, met een beperkte praktische toepassing.

BEgElEIDINgChristel Van Vreckem, master in de logopedie en audiologie, is als lector verbonden aan de opleiding Logopedie en Audiologie van de Arteveldehogeschool Gent. Ze is medeontwikke-laar van de Vlaamse Test Begrijpend Lezen (2010, Academia Press) en werkt aan een PWO-project over begrijpend lezen, waarbij ze samen met een collega van de lerarenopleiding een therapiepro-gramma ontwikkelt om het begrijpend lezen bij kinderen te remediëren.

DoElgRoEpWe richten ons vooral tot hulpverleners die individueel of met kleine groepjes kinderen werken en in hun dagelijkse praktijk kinderen behandelen met problemen wat betreft begrijpend lezen. Specifieke voorkennis is niet vereist.

Begrijpend lezen beter begrijpen: van theorie naar praktijk, van diagnostiek naar therapie

4

BEgElEIDINgDr. Marijke Miatton is werkzaam als psycholoog op de Dienst Neurologie van het UZ Gent. Ze is lid van het multidisciplinair team van het Referentiecentrum voor Refractaire Epilepsie. Verder voert ze wetenschappelijk onderzoek uit in samenwerking met het Laboratorium voor Klinische en Experimentele Neurofysiologie, -biologie en -psychologie (LKEN-3).

DoElgRoEpDe studiedag is bedoeld voor alle geïnteres-seerden die beroepshalve worden geconfronteerd met patiënten met epilepsie.

Er is geen voorkennis of ervaring vereist.

STUDIEDAGNIEUW

CODE190




STUDIEDAGNIEUW

CODE189




Tijdens deze studiedag geven we een overzicht van recente wetenschap-pelijkeinzichtenoverdyslexiebijjongvolwassenen(+16jaar).Nietalleeninternationale resultaten, maar vooral bevindingen vanuit recent onderzoek in Vlaanderen komen aan bod.

Vanuit de theoretische inzichten stellen we een algemeen sterkte-zwakteprofiel vanjongerenmetdyslexieop.Opbasisvan dit profiel werken we een begelei-dingsvoorstel en plan van aanpak voor jongerenmetdyslexieuitdatinzetbaarisinverschillende(leer)contexten:thuis,in de klas, tijdens individuele studie-begeleiding en in therapie. Hoewel de aanpakvanuithetprobleemdyslexiewordt opgebouwd, is ze inzetbaar voor álle jongeren met leerproblemen (jongeren met en zonder ontwik-kelingsstoornissen/leerstoornissenzoalsdyscalculie, ADHD, DCD en ASS).

BEgElEIDINgWim Tops is als neurolinguïst verbonden aan de Faculteit Psychologie en Pedagogische wetenschappen van de Ugent. Hij doet onderzoek naar ontwikkelingsstoornissen, vooral dyslexie bij adolescenten, en de invloed daarvan op het leren. Verder is hij actief in een multidisciplinair centrum voor kinderen en jongeren met ontwikkelingsstoornissen, waar hij zowel aan diagnostiek als begeleiding doet.

DoElgRoEpDe studiedag is bedoeld voor al wie in contact komt met jongeren (vanaf 16 jaar) met leerproblemen: logopedisten, psychologen, (ortho)pedagogen, (GON-)leerkrachten en zorgcoördinatoren uit het secundair onderwijs, CLB-medewerkers, docenten en trajectbegeleiders uit het hoger onderwijs.

Er wordt geen specifieke voorkennis van de deelnemers verwacht.

Studeren met dyslexie: Hoe pak je het aan?

Tijdens deze studiedag besteden we in een eerste deel aandacht aan het definiëren van de verschillende epilep-siesyndromen, de diagnostische midde-len en de bestaande behandelvormen.

In een tweede deel gaan we dieper in op de effecten die epilepsie kan hebben op het schools presteren, cognitie, sociale status, levenskwaliteit, enz.

Beide delen richten zich zowel op kinderen als op volwassenen. Theoreti-sche kennis zal worden aangevuld met praktische voorbeelden en beeldfrag-menten.

Epilepsie: diagnostiek, behandeling en invloed op het dagelijks leven van de patiënt

5

STUDIEDAGNIEUW

CODE191




Soms ervaren we als hulpverlener de gespreksvoering met mensen met een andereetnischeachtergrondalsextralastig. Los van de taalbarrière kunnen deze personen een ‘ongewone’ stijl van communiceren hebben, ‘ongewone’ vragen stellen en een ‘ongewone’ kijk op zaken hebben. Ook bepaalde culturele gewoonten en behoeften kunnen ‘vreemd’ overkomen. Het maakt ons onzeker. Soms vinden we niet de juiste houding tegenover deze mensen. Enerzijds willen we respect tonen voor de cultuur van de ander en niet discrimi-neren. Anderzijds willen en moeten we onze doelstellingen halen en hebben we soms moeite met bepaalde uitingen van een persoon. Hoe kunnen we het beste omgaan met culturele verschillen en conflicten in de gespreksvoering? Waar liggen grenzen en hoe geef je die aan zonder de werkrelatie te verstoren?

Tijdens deze studiedag gaan we in op dergelijke vragen en onzekerheden vanuit een pluralistische, systeem-theoretische visie op interculturele communicatie. We oefenen ook met een concreet analyse- en interventie-instrument (het TOPOI-model) om effectief te kunnen communiceren met mensen met een andere culturele achtergrond.

De vorming is praktijkgericht met inbreng van eigen situaties van de deelnemers. Om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de praktijk wordt gevraagd voorafdilemma’sen/oféénpraktijksitu-atie te beschrijven ten aanzien van hetomgaanmetculturele/religieuzeverschillen. De dilemma’s betreffen culturele/religieuzeknelpuntenofproblemen die je ervaart in de praktijk of hoort van collega’s. Mail naar [email protected]

BEgElEIDINgDr. Edwin Hoffman werkt als zelfstandig onderzoeker, trainer en adviseur ‘Interculturele communicatie en diversiteit’ bij Jaksche&Hoffman (www.jakschehoffman.at). Hij ontwikkelde het TOPOI-model en heeft verschillende publicaties op zijn naam staan, waaronder ‘Interculturele gespreksvoering. Theorie en praktijk van het TOPOI-model’ (2009, Bohn Stafleu Van Loghum).

DoElgRoEpDe studiedag is bedoeld voor alle professionele hulpverleners die met mensen met verschillende culturele achtergronden werken.

Interculturele gespreksvoering: niet culturen, maar mensen ontmoeten elkaar

6

BEgElEIDINgIngrid Coosemans (klinisch psycholoog) heeft een privépraktijk als gedragstherapeut. Verder is ze praktijklector in de Specifieke Lerarenopleiding Gedragswetenschappen van de KU Leuven en docent CVO aan de Sociale Hogeschool Heverlee.

DoElgRoEpDe studiedag is bedoeld voor iedereen die geplaatst is om systematisch een kleuter, lagereschoolkind, scholier of +18-jarige met faalangst te coachen. We verwachten vooral deelnemers die een casus in het achterhoofd hebben en concreet faalangstig gedrag kunnen beschrijven.

Er is geen voorkennis vereist.

Faalangst is enerzijds een zeer gekend, maar anderzijds nog steeds een zeer miskend probleem, waar veel kinderen én volwassenen onder lijden. Gekend omdat het zo herkenbaar is: Zijn we niet allemaal een beetje faalangstig? Miskend omdat er toch maar weinig systematische coaching gebeurt, zeker in een beginfase. ‘Het groeit er wel uit’, ‘Ik heb dat ook gehad’, ‘Het is geen stoornis’ en ‘Het is een beetje eigen aan de persoon’ zijn onderliggende opvattingen waardoor ouders, artsen en pedagogen er vaak wat licht overheen gaan. Vooral bij leerstoornissen is faalangst vaak een secundaire, verster-kende problematiek.

Tijdens deze studiedag gaan we aan de hand van twee casussen (een kleuter en een lagereschoolkind) in op wat faalangst is, wat de oorzaken en gevol-gen kunnen zijn, en welke strategieën aangewezen zijn. Deelnemers wordt gevraagd mee hypothesen en plan van aanpak te bedenken. Aan de hand van een video demonstreren we hoe een

gesprek over faalangst op de eerste lijn kan verlopen. We oefenen in het communiceren over faalangst aan de hand van het prestatie-motivatiemodel van Depreeuw, en in het motiverend interviewen. We tonen ook speelse technieken voor het leren omgaan met storende cognities en het opbouwen van zelfvertrouwen. Zelfcontroletech-nieken op het vlak van studie-inzet en studiemethode, ademhaling en relaxatievormenessentiëleonderdelen,netzoalsexposureinvitro(éninvivo)en het klaarmaken van een EHBO-kistje. We voorzien ook tijd voor de manier waarop de omgeving (ouders, leer-krachten) kan worden ingeschakeld.

Relevante publicaties: • Coosemans,I.&Engelen,I.(2003).

Tieners in de knoei. Tielt: Lannoo. • Coosemans,I.(1992).Faalangst:een

onderhoudende gezel bij leerpro-blemen.InA.J.J.M.Ruijssenaars&J.H.M.Hamers(Red.),Emotioneleproblemen. Praktijk, theorie en onderzoek. Leuven: Acco.

Faalangst? Coachen naar zelfvertrouwen én zelfcontrole!

STUDIEDAGNIEUW

CODE193

WANNEER dinsdag 30 oktober 2012 (9 - 16 uur)

WAAR KH leuven


STUDIEDAGNIEUW

CODE192


WAAR KH leuven


DoElgRoEpDe studiedag is bedoeld voor iedereen die betrokken is in de opvoeding, de revalidatie en het onderwijs van jonge slechthorende en dove kinderen: logopedisten, ergotherapeuten, audiologen, psychologen, pedagogen, gezinsbe-geleiders, kleuterleiders, GON-begeleiders, enz.

Maximum 30 deelnemers

NEAP (Nottingham Early Assessment Package) is een batterij van tests en vragenlijsten die je in staat stelt om de vorderingen van jonge dove kinderen optimaal op te volgen. Het betreft hier vooral de vorderingen op het vlak van auditieve perceptie, spraakproductie en communicatie- en taalontwikkeling. Het pakket werd ontwikkeld door the Ear Foundation uit Nottingham en vertaald in het Nederlands door ONICI.

Deze theoretische studiedag leunt sterk aan bij de praktijk door het gebruik van het vele beeldmateriaal uit werksitua-ties van de begeleiders.

Noot:Devoertaalop30oktoberisEngels. Een medewerker van the Ear Foundation wordt echter bijgestaan door Leo De Raeve van ONICI, die instond voor de Nederlandse vertaling en aanpassing van de NEAP.

BEgElEIDINgEen medewerker van the Ear Foundation, Nottingham (UK). The Ear Foundation is een Engelse vzw die zich gespecialiseerd heeft in de begeleiding en revalidatie van kinderen, jongeren en volwassenen met een cochleair implantaat. Van daaruit ontwikkelden zij ook tal van revalidatie- en opvolgingsmateriaal voor kinderen en volwassenen met CI. Daarnaast organiseert the Ear Foundation tal van studiedagen voor gebruikers en professionelen in de hulpverlening van deze personen en zijn zij betrokken bij research op vlak van CI.Leo De Raeve heeft meer dan dertig jaar ervaring als psycholoog in KIDS-Hasselt, waar hij verantwoordelijk is voor de begeleiding van peuters en kleuters met een gehoorverlies. Daarnaast is hij sinds tien jaar directeur van ONICI, het Onafhankelijk Informatiecentrum over Cochleaire Implantatie, te Zonhoven.

NEAP: een monitor om de vorderingen van jonge dove kinderen op te volgen

7

DoElgRoEpDe studiedag is bedoeld voor alle hulpverleners die in aanraking komen met kinderen en jongeren die lijden aan overgewicht.

Voorkennis is niet vereist.

Obesitas is strikt genomen geen ziekte, maar eerder een pathologische reactie op onze veranderende omgeving. Het moderne leven leidt ons enerzijds tot overmatig vet- en suikergebruik en anderzijds tot onvoldoende fysieke activiteit. Deze combinatie van fac-toren zorgt ervoor dat vele jongeren opgroeien met overgewicht. Dat heeft behalve gezondheidsrisico’s ook heel wat psychologische consequenties. Als we de jongeren én hun ouders niet lerenomgaanmetdezenieuwecontext,kunnen we de epidemie geen halt toeroepen.

De deelnemers aan deze studiedag krijgen handvatten aangereikt om de samenhang van het probleem te zien en leren hoe ze jongeren en hun ouders best kunnen benaderen. We gaan te werk aan de hand van een uiteenzet-ting, geïllustreerd met case studies vanuit de praktijk.

Relevante publicaties:- Braet,C.,&VanWinckel,M.(2001).

Behandelingsstrategieën bij kinde-ren met overgewicht (Hoofdstuk 11).Houten:Bohn,Stafleu&VanLoghum.

- Braet,C.e.a.(2007).Kinderen en jongeren met overgewicht. Handlei-ding voor begeleiders. Werkboeken voor ouders, kinderen en adolescen-ten. Antwerpen: Garant.

BEgElEIDINgEvie Stremersch is psycholoog/gedragstherapeut en sinds 2000 verbonden aan de obesitaswerking van het Revalidatiecentrum Zeepreventorium in De Haan. Ze heeft er sindsdien ervaring opge-bouwd in het werken met obese adolescenten en hun context.Ann Tanghe is psycholoog/gedragstherapeut en coördinator van het Obesitasteam van het Revalidatiecentrum Zeepreventorium in De Haan. Ze is co-auteur van verschillende artikels in samenwerking met prof. dr. Caroline Braet (UGent).

Overgewicht bij kinderen en adolescenten: Hoe pakken we de epidemie aan?

STUDIEDAG HERNEMING

CODE195

WANNEER dinsdag 30 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)



BEgElEIDINgHermien De Backer is kinderen jeugdpsycholoog, klinisch diagnosticus en gedragstherapeut. Ze heeft een privépraktijk in Kapelle-op-den-Bos en werkt met kinderen en jongeren (3 tot 18 jaar) met ontwikkelings-, gedrags- en emotionele stoornissen. Ze is tevens auteur van het boek ‘ADHD? Laat je niets wijsmaken’ (2005, Epo).

DoElgRoEpDe studiedag is bedoeld voor alle hulpverleners die in hun praktijk worden geconfronteerd met vragen naar niet-medicamenteuze behandeling van kinderen en jongeren met ADHD. Ook leerkrachten en CLB-medewerkers kunnen heel wat informatie opsteken die bruikbaar is voor de klaspraktijk.

Er wordt geen specifieke voorkennis vereist.

In de voormiddag gaan we in op de recente wetenschappelijke inzichten rond ADHD en trachten we deze te vertalen naar praktische richtlijnen en aandachtspunten voor diagnostiek en evidence based interventies bij kinderen en adolescenten.

Na de middag richten we onze aandacht volledig op de niet-medicamenteuze behandeling van ADHD. We gaan dieper in op de psycho-educatie bij verschillende leeftijdsgroepen, de Parent Management Training, de gedragstherapeutische interventies op school en de individuele cognitieve training.Detrainingvanexecutievefuncties, zowel thuis, op school als in de individuele therapie, krijgt hierbij ruim de aandacht.

Deze studiedag is eerder theoretisch van aard, maar wordt doorspekt met heel wat klinische voorbeelden, praktische ideeën en demonstratie van bruikbaar materiaal. Actieve participatie van de deelnemers wordt sterk op prijs gesteld. Praktijkillustraties, demon-straties en inoefening van technieken en vaardigheden komen ruim aan bod in de aansluitende workshop in het voorjaarvan2013.

Niet-medicamenteuze behandeling van ADHD

STUDIEDAGNIEUW

CODE194


WAAR KH leuven


8

DoElgRoEpDe studiedag is bedoeld voor mensen die werken met jonge kinderen met autisme (tot ong. 9 à 10 jaar) en een verstandelijke beperking. De princi-pes zijn niet alleen toepasbaar in een klascontext, maar ook thuis of in therapiesituaties.

In een auti-speelklas is een van de belangrijkste pijlers ‘leren spelen’. We ervaren hoe waardevol spelen is, maar ook hoe moeilijk het is om een goed spelaanbod te doen. Ieder kind met au-tisme heeft zijn eigen vaardigheden en interesses. Bovendien zijn de behoeften van elk kind veranderlijk doorheen de dag, de week, de tijd. Het spelaanbod moetdanookeenevenwichtigemixvormen van verscheidene spelvormen voor elk kind: van stimulerend naar strak georganiseerd, van stereotiep naar sociaal.

Tijdens deze studiedag staan we stil bij verschillende ‘spelvormen’ met bijzondere aandacht voor het ‘lerenspelen’ineen1/1-begeleiding.Spelstimulatie, spelstrategieën, paral-lelspel en spelscenario’s zijn centrale thema’s. Daarnaast bekijken we de organisatorische aspecten van het spelen: van ‘kanaliseren en begrenzen’

over alle nuances van ‘georganiseerde vrije tijd’ tot ‘inspraak en plannen’. We proberen deze zaken te koppelen aan ‘kindkenmerken’ (interesses, behoeften, vaardigheden, kwetsbaarheid, enz.) om zo te komen tot een aangepast aanbod voor elk kind.

BEgElEIDINgKries Vanparys is logopedist en heeft jaren-lange ervaring in het werken met kleuters met autisme en een normale begaafdheid in een revalidatiecentrum. Momenteel werkt ze in een ondersteunende functie in het MPIGO Zonneken te Sint-Niklaas. Ze begeleidt er kinderen met autisme en een verstandelijke beperking in de klas in nauwe samenwerking met de leerkracht en andere begeleiders. Ze werkte jarenlang freelance voor het Opleidingscentrum Autisme en organiseerde o.a. ook een kleuterpraktijkop-leiding.

STUDIEDAG NIEUW

CODE197




Jonge kinderen met ASS leren spelen: ontwikkeling, stimulatie, organisatie en aanbod

Steeds meer is er aandacht voor “be-roepsethiek”, “deontologie”, “beroeps-geheim”, … binnen de hulpverlening, zowel in centra, ziekenhuizen als in privé praktijken. Tijdens deze studiedag wordt een antwoord gegeven op een heel aantal vragen waarmee de hulpverlener in de praktijk vaak geconfronteerd wordt. “Hoe zit dat precies met dat beroeps-geheim?” Mag ik gegevens doorsturen naar de ouders? En mag dit ook als zegescheidenzijn?Watmag/moetik doorgeven aan medewerkers van justitie? Wat moet ik doen bij kinder-mishandeling, ouderenmishandeling, partnergeweld? Hoe moeten dossiers bijgehouden worden, en wie mag hier toegang toe vragen? Er wordt tevens uitleg gegeven over de wetswijzigingenvan30november2011en23februari2012inzakeberoepsge-heim.

BEgElEIDINgMeester Jan Vande Moortel is advocaat en docent aan de Arteveldehogeschool, Hogeschool Gent, Erasmushogeschool Brussel, de Benedictuspoort en het VVC Brussel.

DoElgRoEpDe studiedag is bedoeld voor alle hulpverleners (artsen, psychologen, kinesitherapeuten, ergotherapeuten, logopedisten, …), directieleden en andere geïnteresseerden.

Beroepsethiek, deontologie en beroepsgeheim

STUDIEDAG NIEUW

CODE196




9

Deze studiedag handelt over pervasieve en cognitieve ontwikkelingsstoornis-sen, al dan niet geassocieerd met een syndromale (genetische) aandoening. De onderwerpen worden zowel prak-tisch als theoretisch benaderd.

In een eerste deel geven we een overzicht van de huidige genetische onderzoeksmethoden voor het diagnos-ticeren van deze aandoeningen. Nieuwe technologieën zoals array-gebaseerde technieken en een nieuwe generatie sequentieanalysemethoden worden toegelicht. Aan de hand van enkele praktische voorbeelden bespreken we de mogelijkheden en beperkingen van deze technieken.

In een tweede deel lichten we de praktische aanpak toe. Hoe gaan we te werk in de praktijk? Hoe verloopt de diagnostische en genetische aanpak bij een kind met een ontwikkelingsstoor-nis?

Deel3handeltovernieuwegenetischeinzichten in pervasieve en cognitieve ontwikkelingsstoornissen.

In het laatste deel behandelen we de meest frequente syndromale aandoe-ningen gekenmerkt door een pervasieve en/ofcognitieveontwikkelingsstoornis.Hierbij besteden we vooral aandacht aan hoe we deze aandoeningen kunnen herkennen en diagnosticeren en tevens welke implicaties de diagnose heeft op de behandeling en aanpak.

BEgElEIDINgProf. dr. Geert Mortier, prof. dr. Bart Loeys en dr. Nathalie Van der Aa zijn zowel kinderarts als klinisch geneticus, elk met een ruime ervaring in pediatrische genetica en dysmorfologie. Ze zijn alle drie verbonden aan het Centrum voor Medische Genetica van het UZ Antwerpen.

Genetisch onderzoek bij ontwikkelingsstoornissen

DoElgRoEpDe studiedag is bedoeld voor artsen, verpleeg-kundigen, logopedisten, kinesitherapeuten, ergotherapeuten, psychologen en anderen zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg van personen met een cognitieve beperking, pervasieve ontwikkelingsstoornis of syndromale aandoening.

Accreditering werd aangevraagd i.s.m. de Vereniging van Revalidatieartsen.

STUDIEDAGHERNEMING

CODE198




10

Het beheersen van de leesvaardigheid en het verwerven van de mogelijkheid om zich al schrijvend verstaanbaar uit te drukken zijn tegenwoordig twee bijzonder belangrijke vaardig-heden. Een zwakke leesvaardigheid hypothekeert in belangrijke mate de toegang tot informatie en de algemene kennisverwerving in veel facetten van het dagelijkse leven. Ouders en leer-krachten maken zich dan ook bijzonder ongerust wanneer een kind op deze domeinen bij het begin van de lagere school achterop loopt. Gelukkig leidt een zwakke start niet noodzakelijk tot een blijvende problematiek.

Tijdens deze studiedag ligt de focus op het lezen. We gaan eerst in op de manier waarop we de moeilijkheden in kaart kunnen brengen en vooral hoe we deze resultaten kunnen interpreteren. Wat zijn alarmerende signalen? Wat moeten we goed opvolgen? Wat kan nog getolereerd worden? Na dit eerste deel gaan we uitgebreid in op de ontwikkeling van het leesproces. Op

aanvankelijk niveau hangt dit nog nauw samen met de ontwikkeling van de spellingsvaardigheid. We bekijken dit systeem met het accent op de aspecten die het lezen beïnvloeden en we ver-kennen in detail hoe we moeilijkheden praktisch en speels kunnen aanpakken.

Daarna volgen we de evolutie van het lezen gedurende de lagere school. In de eerste jaren ligt het zwaartepunt van de begeleiding op het versterken van de technische leesvaardigheden in combinatie met het stimuleren van de ontwikkeling van het begrijpend lezen. Naarmate de kinderen ouder worden en de moeilijkheden hardnekkig blijken, zetten we als begeleiders in op het faciliteren van het lezen en het zoeken naar ondersteunende maatregelen, zo-datdeleesproblematiekofdedyslexiehet kind zo min mogelijk hindert in zijn ontwikkeling. De studiedag gaat over kinderen die met behulp van de klassikaal gehan-teerde leesmethode onvoldoende tot

Beginnende en gevorderde leesmoeilijkheden remediëren op het niveau van de volledige lagere school(code 199)

lezen komen. We verkennen enkele verklarende denkkaders, maar zetten vooral in op hoe we deze kinderen concreet verder kunnen helpen. Aange-zien het altijd om een klein deel van de groep gaat, is het praktijkgedeelte van deze studiedag gericht op het werken in een therapiesituatie of in het kader van een zorgbeleid. Delen kunnen zeker in hoekenwerk worden toegepast.

STUDIEDAG HERNEMING

CODE199 - 200

WANNEER dinsdag 30 oktober 2012 (9 - 16.30 uur) (code 199)woensdag 31 oktober 2012 (9 - 16.30 uur) (code 200)



Beginnende en gevorderde spellingsmoeilijkheden remediëren op het niveau van de volledige lagere school(code 200)

Het beheersen van de mogelijkheid om zich al schrijvend verstaanbaar uit te drukken is vandaag (samen met het lezen) een bijzonder belangrijke vaardigheid. Een zwakke spellings-vaardigheid heeft een grote impact op de latere leefkwaliteit. Ouders en leerkrachten maken zich dan ook bijzonder ongerust wanneer een kind in de lagere school op deze domeinen achterop loopt. Gelukkig leidt ook hier een zwakke start niet noodzakelijk tot een blijvende problematiek.

In deze studiedag bekijken we eerst op welke manier we de moeilijkheden in kaart kunnen brengen en hoe uit de totaliteit van de testresultaten een begeleidingslijn kan ontstaan. Daarna volgen we het normale ontwikkelings-verloop en bekijken we telkens wat er mis kan lopen en hoe we praktisch én speels voor ondersteuning kunnen zorgen. Zo zoeken we uit hoe we het fonetisch schrijven kunnen versterken en vervolgens kunnen uitbreiden naar de eerste morfemen (bv. achtervoegsels, voorvoegsels, meervoudsaanduidingen)

en samenstellingen. Hoe een kind de homofonen(bv.ei/ijenau/ou)kanverwerven en hoe het tot het toepas-sen van de eerste spellingsregels kan komen.

We besteden veel aandacht aan het ondersteunen van kinderen die de spellingsregel van de open en gesloten lettergrepen niet via de klassikale aanpak verwierven. Verder gaan we uitgebreid in op het remediëren van de werkwoordsvervoeging en de ontwikke-ling van het woordbeeld in het Neder-lands en het Frans. Tot slot bekijken we de impact van ernstige, opvallende, hardnekkige spellingsmoeilijkheden (dysorthografie) op de schoolse ontwikkeling en de mogelijkheden van hulpmiddelen. We gaan in op het dilemma van attestering.

De studiedag gaat over kinderen die met behulp van de klassikaal gehanteerde methode onvoldoende tot spelling komen. We verkennen enkele verklarende denkkaders, maar zetten vooral in op hoe we deze kinderen

concreet verder kunnen helpen. Aange-zien het altijd om een klein deel van de groep gaat, is het praktijkgedeelte van deze studiedag gericht op het werken in een therapiesituatie of in het kader van een zorgbeleid. Delen kunnen zeker in hoekenwerk worden toegepast.

BEgElEIDINgHilde Heuninck (logopedist) is al ruim vijftien jaar gespecialiseerd in rekenbegeleiding, maar ze heeft ook ruime expertise in het begeleiden van kinderen met ernstige lees- en spellingsmoei-lijkheden. Haar inzichten zijn in de eerste plaats gestoeld op ruime praktijkervaring.

DoElgRoEpBeide studiedagen zijn bedoeld voor therapeuten, zorgleerkrachten en taakleerkrachten. Klasleer-krachten zullen veel, maar niet alle tips kunnen benutten.

Beide dagen bespreken het remediëren van moeilijkheden die sterk met elkaar samenhangen. Dit leidt onvermijdelijk tot een beperkt aantal overlappende delen, die echter telkens vanuit een andere focus (lezen of spelling) worden bekeken.

11

DoElgRoEpDe studiedag is bedoeld voor iedereen die in zijn/haar werkveld wordt geconfronteerd met adoles-centen en volwassenen die zichzelf verwonden. We denken aan psychiaters, maatschappelijk werkers, psychologen, paramedici, zorgleerkrach-ten, verpleegkundigen, enz.

Enige kennis over psychiatrische ziektebeelden strekt tot aanbeveling

Maximum 30 deelnemers

Van nature zijn we geneigd pijn te vermijden en de verzorging van ons lichaam als vanzelfsprekend te be-schouwen. Waarom zien we dan steeds meer jongeren met allerlei vormen van zelfverwondend en zelfbeschadigend gedrag? Is het een nieuwe rage? Zowel familie als hulpverleners schrikken van dit soort gedrag en kunnen er negatief op reageren.

Deze studiedag haalt zelfverwonding uit de taboesfeer en geeft duidelijke antwoorden op vragen als: Wat zijn de oorzaken van zelfverwonding? Wat zijn de gevolgen op korte en lange termijn? Hoe kan je er goed mee omgaan? Hoe kan zelfverwonding het best worden behandeld? Hoe kunnen ouders en leerkrachten best reageren?

We geven aan de hand van voorbeelden praktische tips voor een constructieve aanpak van deze bijzondere “lichaams-taal”. Theorie en praktijk wisselen elkaar af in een interactieve sfeer.

Tijdens deze studiedag wordt niet specifiek ingegaan op de behande-ling van zelfverwondend gedrag bij zware mentale beperking. Dit vergt een andere benadering.

BEgElEIDINgProf. dr. Laurence Claes is hoofddocent klinische psychodiagnostiek en gedragstherapeut aan het Departement Psychologie van de KU Leuven. Ze werkt in de praktijk met jongeren en volwassenen met zelfverwondend gedrag, eetstoornissen en persoonlijkheidsstoornissen. Tevens is ze auteur van het boek ‘Zelfverwonding. Hoe ga je ermee om?’ (2007, Lannoo).

Zelfverwonding: Hoe ga je ermee om?

STUDIEDAG NIEUW

CODE202

WANNEER Woensdag 31 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)



BEgElEIDINgFrank Van Holen is klinisch psycholoog en systeemtherapeut. Hij coördineert implementatie en onderzoek naar de toepassing van geweldloos verzet in pleegzorg en superviseert toepassingen in ambulante settings.Bart Colson is klinisch psycholoog, gezinscounse-ler en psychodynamisch kinderpsychotherapeut. Hij werkte meer dan tien jaar in de ambulante revalidatiesector en is nu actief bij adolescenten in de residentiële kinderpsychiatrie van het UZ Brussel (PAika). Daarnaast heeft hij een privépraktijk voor lagereschoolkinderen.

STUDIEDAG NIEUW

CODE201

WANNEER woensdag 31 oktober 2012 (9 - 16.30 uur)



HaimOmerontwikkeltindejaren1990‘Geweldloos verzet’ als interventie voor de behandeling van kinderen met agressief en zelfdestructief gedrag. Zijn benadering is geïnspireerd door de sociaal-politieke sfeer, waar onder meer Mahatma Gandhi en Martin Luther King geweldloos verzet hanteerden in hun strijd voor gelijkheid en rechtvaardig-heid. Ouders leren op een vastberaden, maar volstrekt geweldloze manier weer-stand te bieden aan ernstig probleem-gedrag zonder zich te laten meeslepen in conflicten. Het uitgangspunt is een vorm van ouderlijke autoriteit geba-seerd op gerichte aandacht, ouderlijke aanwezigheid, nabijheid en interesse, vrij van iedere vorm van geweld. Dit wordt uitgewerkt in vier interventiege-bieden:(1)hetvermijdenvanescalatie,(2)hetactiverenvanondersteuning,(3)het bieden van actieve weerstand tegen probleemgedrag, en (4) het uitvoeren van relatiegebaren. Deze veelbelovende benadering, die zich oorspronkelijk tot

gezinnen richtte, wordt ondertussen inverschillendeanderecontexten(bv.scholen, residentiële voorzieningen) toegepast.

Tijdens deze studiedag geven we vanuitverschillendewerkcontexteneenpraktische inleiding over de benadering ‘Geweldloos verzet’ en ‘Nieuwe auto-riteit’. We combineren de theoretische uiteenzetting met filmisch materiaal enbeogeneenmaximalepraktischeparticipatie, onder meer via rollenspel.

DoElgRoEpDe studiedag is bedoeld voor hulpverleners die te maken hebben met agressief en zelfdestructief gedrag van kinderen tussen 6 en 18 jaar en met gevoelens van onmacht die dit opwekt bij opvoeders én hulpverleners.

Behandeling van ernstig probleem-gedrag vanuit ‘Geweldloos verzet’ en ‘Nieuwe autoriteit’

12

BEgElEIDINgMagda van Hee is als klinisch psycholoog en gedragstherapeut verbonden aan de afdeling ‘Jonge kind en gezin (0-5 jaar)’ van het Univer-sitair Centrum voor Kinder- en Jeugdpsychiatrie (UCKJA) te Antwerpen. Ze staat in voor de ambulante screening en behandeling van zeer jonge kinderen.

DoElgRoEpDe studiedag is bedoeld voor alle hulpverleners die met kinderen tussen 0 en 5 jaar werken (CKG’s, CAR, CLB’s, diensten GGZ, scholen voor buitengewoon onderwijs met kleuterwerking, MPI’s, diensten Vroeg- en thuisbegeleiding, enz.).

Er wordt geen voorkennis van de DC 0-3R verwacht.

De18maandenoudeSanneslaaptzeeronrustig. Ze wordt verschillende keren per nacht wakker. Overdag, tijdens het middagdutje, houden haar ouders het muisstil in huis. Maar bij het minste geluid gaan Sannes oogjes onmiddellijk open. Daarnaast vertoont Sanne een uitgesproken voorkeur voor motorisch spel: ze rent, klimt, ravot … en is daar zeer roekeloos in.

Thomas,29maanden,iseenzeerangstig kind. Bij de minste afwijking van de normale gang van zaken is hij overstuur. Ook harde geluiden kunnen hem helemaal uit evenwicht brengen. Verder weigert hij pertinent kleren aan te trekken waarin nog een etiketje hangt. Hij zegt dat het pijn doet. Ook bruin brood met grote granen “doet pijn in de mond”. Hij speelt liefst van al rustig. Stoeien met papa durft hij niet. Er zijn geen argumenten om aan ASS te denken: Thomas praat goed voor zijn leeftijd, heeft behoorlijke com-municatieve vaardigheden en vertoont beginnend doe-alsof-spel.

Zowel Sanne als Thomas hebben een regulatiestoornis. Dit concept verwijst naar het feit dat sommige baby’s en peuters een gedragspatroon vertonen dat betekenisvol verschilt van dat van normaal ontwikkelende leeftijdgeno-ten; naar specifieke problemen tijdens de eerste levensjaren, die vaak (maar niet altijd) de voorbode blijken van een ontwikkelingsstoornis of een andere psychiatrische problematiek. Peuters met regulatiestoornissen hebben allemaal een verstoord gedragspatroon, vertonen specifieke sensorische en motorische patronen en vereisen van hun verzorgers een specifieke benade-ring om te kunnen ontwikkelen.

Tijdens deze studiedag staan we uitgebreid stil bij de verschillende vormen van regulatiestoornissen, zoals beschreven in het Diagnostisch Clas-sificatiesysteem0-3R(DC0-3R).Dediagnose biedt houvast in het kunnen kaderen en begrijpen van gedrag van zeer jonge kinderen en geeft ouders en hulpverleners aanknopingspunten in het zoeken naar een benadering op maat. Het theoretische kader wordt toegelicht aan de hand van beeldmateriaal en andere voorbeelden. De deelnemers worden uitgenodigd om interactief mee te denken. We voorzien de mogelijkheid om (een aantal) casus-sen uit het werkveld van de deelnemers te bespreken.

Regulatiestoornissen: ontwikkelingsgerichte diagnostiek en behandeling van verstoorde gedragspatronen bij baby’s, peuters en kleuters

STUDIEDAGNIEUW

CODE203




13

Het belang van het goed kunnen rekenen kan in onze maatschappij niet worden overschat. We spreken van dyscalculie als voldaan is aan het criterium van de achterstand, het (mild) exclusiecriteriumenhetcriteriumvande didactische resistentie (gemis aan ‘Respons to Instruction’, RTI). Dyscal-culie komt voor bij vijf procent van de populatie.

Tijdens deze studiedag staan we stil bij de actuele verklarende modellen voor dyscalculie om vervolgens in te gaan op de diagnostiek en foutenanalyse in functie van het geven van oefeningen op maat, met duidelijke instructies en sturende feedback. We belichten de relatie met taal, het debat i.v.m. de voorstellingsvorm van getallen (asymbolisch versus symbolisch), de relatietussendyscalculieenexecutievefuncties, het effect van zittenblijven en de comorbiditeit van dyscalculie met DCD.

Vooraleer we kunnen remediëren, moeten we weten op welke aspecten van het rekenen kinderen met dyscalculie uitvallen, hoe rekenen tot ontwikkeling komt, welke aspecten we kunnen beïnvloeden, waar en welke STICORDI-maatregelen zullen nodig blijven en hoe we problemen met re-kenen en verstoorde randvoorwaarden kunnen diagnosticeren en aanpakken. We bekijken

De dag is vooral theoretisch van aard, met een beperkte praktische toepas-sing.

Cijfers liegen wel! Diagnostiek en behandeling van rekenstoornissen: een update

BEgElEIDINgProf. dr. Annemie Desoete (orthopedagoog) is als hoofddocent verbonden aan de onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen van de UGent. Verder is ze lector aan de opleiding Logopedie en Audiologie van de Arteveldehogeschool Gent. Ze is ook wetenschappelijk medewerker van Sig. Onderzoek naar rekenstoornissen/dyscalculie vormt één van haar kernonderzoekslijnen.

DoElgRoEpWe richten ons in hoofdzaak tot therapeuten, CLB-medewerkers en zorgleerkrachten.

Specifieke voorkennis is niet vereist.

LOSSE STUDIEDAGHERNEMING

CODE205

WANNEER maandag 1 oktober 2012 (9 - 16 uur)


INSCHRIJVEN € 50(€ 41 voor Sig-participanten)Uiterlijk tot 3 september 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)

We gaan van start met een overzicht van de verschillende oorzaken van een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) om tot een definitie te komen. Tijdens het werken met personen met NAH worden we geconfronteerd met heel wat mogelijke beperkingen of stoornissen. Deze dag zoomt in op een hele waaier aan verschillende mogelijke gevolgen.

In een eerste gedeelte gaan we dieper in op een aantal frequent voorkomende cognitieve gevolgen (o.a. aandacht, geheugen,executievefuncties,afasie,neglect en hemianopsie). We geven telkens een bondig overzicht van de verschillende theoretische principes en koppelen hieraan een aantal therapeu-tische mogelijkheden en omgangstips.

Indeel2komeneenaantalemotioneleen/ofgedragsmatigegevolgenaanbod. Thema’s die de revue passeren zijn: verwerking na NAH, depressie en angststoornissen, en impulscontrole (verbale ontremming, agressie, seksuele ontremming). Ook hier vertrekken we van theoretische principes om daarna concrete omgangstips uit te wisselen.

Deelnemers krijgen de kans om vooraf een casus door te sturen (naar [email protected]) of op de dag zelf een aantal casussen in te brengen. Deze worden in groep besproken.

Wat u moet weten over NAH: inleiding op cognitieve, emotionele en gedragsmatige gevolgen

BEgElEIDINgWouter Lambrecht werkt als klinisch neuropsy-choloog op de NAH-unit van PC Caritas te Melle. Verder is hij als stafmedewerker verbonden aan Sig en maakt hij deel uit van de Hersenletselprak-tijk te Gent.

DoElgRoEpDeze studiedag behandelt een brede waaier van mogelijke gevolgen van NAH en therapeutische mogelijkheden, ideaal dus voor de beginnende professional of voor de hulpverlener die al enige ervaring heeft, maar meer overzicht wenst. We richten ons op logopedisten, ergotherapeuten, kinesitherapeuten, verpleegkundigen, opvoed-kundigen, psychologen en artsen. We voorzien heel wat referenties voor deelnemers die zich naderhand in de materie wensen te verdiepen.

STUDIEDAG HERNEMING

CODE204




14

WORkSHOPNIEUW

CODE210

WANNEER 15 oktober en 19 november 2012 (9 - 16.30 uur)


INSCHRIJVEN € 320(€ 250 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 september 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)

DoElgRoEpDe workshop is bedoeld als basiseducatie voor hulpverleners die werken met jongeren met ASS en een normale begaafdheid (zowel in revalidatie, privépraktijk, GON als interne begeleider of thuisbegeleiding).

Er is geen specifieke voorkennis vereist.

Minimum 14, maximum 20 deelnemers

Autisme en adolescentie geraken meer en meer vertrouwd in het reguliere onderwijs en de hulpverlening. Vanuit verschillende disciplines proberen we eerst de jongere met ASS en zijn omgeving in kaart te brengen: Welke kwaliteiten zijn er? Welke zorgvragen zijn er? We leren werken met enkele inschalingsmaterialen zoals de SEO-R, het zintuiglijk profiel, de Stress-vragenlijst, enz. Aansluitend bekijken we vanuit verschillende invalshoeken hoe we gepaste begeleiding kunnen realiseren: zelfbeeld, sociale vaardig-heden, gevoelens, zelfredzaamheid, jongerengroepen, enz.

We proberen tijdens deze workshop een evenwicht te vinden tussen het aange-reikt krijgen van praktische handvatten en het zelf leren verwerken en hanteren in eigen casuïstiek.

Deze workshop legt vooral de nadruk op de basisvaardigheden die nodig zijn bij adolescenten met ASS en een normale begaafdheid. We vragen een actieve deelname. De workshop sluit aan bij de studiedag ‘Autisme enadolescentie’(november2010ofmaart2012),maarkanookafzonderlijkworden gevolgd.

BEgElEIDINgKaren Van Dyck werkt in haar privépraktijk als kinesitherapeut, psychomotorische therapeut en erkende auticoach met kleuters, kinderen en jongeren. Ze is ook GON-begeleider van kinderen en jongeren met ASS en GON-coördinator in de Openluchtschool De Mostheuvel in Malle (BO type 3/type 3-ASS). Daarnaast is ze gastdocent en coach aan de Lessius Hogeschool Mechelen. Nele van Praet werkt als klinisch psycholoog in het Koninklijk Instituut Woluwe. Vanuit het BO begeleidt ze kinderen met ASS en een normale begaafdheid. Verder ondersteunt ze ouders en brussen vanuit de thuisbegeleidingsdienst. Ze heeft ook een privépraktijk en is erkend als auticoach.

Autisme en adolescentie

DoElgRoEpDe workshop is bedoeld voor logopedisten die werken met kinderen. De cyclische aanpak is toepasbaar in een klinische setting, maar ook in een zelfstandige praktijk of op scholen.

Enige ervaring in het werken met slecht verstaanbare kinderen is aangeraden.


Hodson en Paden ontwikkelden een cyclische aanpak om ernstig onverstaanbare kinderen zo snel mogelijk verstaanbaar te leren spreken. Deze workshop gaat over onderzoek en behandeling van kinderen vanaf ongeveer2½jaar.Westartenmeteengedegen theoretische achtergrond over de fonologische ontwikkeling. Daarna oefenen we de systematische analyse van de uitspraak. Met de uitkomsten daarvan leren we de juiste keuzes te maken: Welke patronen moeten worden aangepakt en welke in eerste instantie nog niet? We besteden ruim aandacht aan de opzet en de praktische uitwerking van de behandeling. We bespreken het belang van de ontwik-keling van het fonologisch bewustzijn gezien de relatie ervan met lees- en spellingproblemen. Ten slotte gaan we in op de verschillen en overeenkomsten met enkele andere behandelmethoden.

Deze driedaagse workshop heeft zowel theoretische als praktische kennis in petto. We maken gebruik van litera-tuurstudie, presentaties, videobeelden en casuïstiek. De perioden tussen de cursusdagen in zijn bedoeld voor het uitwerken van praktijkopdrachten. De begeleiders en de medecursisten geven hierop feedback. Zo passen we vanaf het begin de cyclische aanpak toe in de eigen omgeving. Het verdient dus zeker aanbeveling om daar voldoende tijd voor te reserveren en om vooraf te overwegen welke kinderen uit de praktijk als casus kunnen dienen.

BEgElEIDINgImma van de Wijer-Muris en Yvonne Draaisma zijn beiden logopedist met een eigen praktijk in respectievelijk Nuth en Valkenburg (NL). Ze hebben veel ervaring met fonologische behandel-methoden. Sinds 2000 verzorgen ze nascholing over de cyclische aanpak van Hodson & Paden. Met Barbara Hodson onderhouden ze geregeld contact over recente ontwikkelingen.

Hodson & Paden uitgebreid: onderzoek en behandeling van onverstaanbare kinderen

WORkSHOPNIEUW

CODE209

WANNEER 5 oktober, 6 en 26 november 2012 (10 - 17 uur)



15

DoElgRoEpDe workshop richt zich tot logopedisten die zich op een adequate manier willen inwerken in de kennis over en de diagnostiek en therapie van stemstoornissen. Voorleggen van eigen casusmateriaal is mogelijk.

De workshop omvat 6 volledige dagen en wordt in zijn totaliteit aangeboden. Gedeeltelijke participatie is niet mogelijk.


Accreditering werd aangevraagd i.s.m. de Vereniging van Revalidatieartsen.

WORkSHOPNIEUW

CODE211

WANNEER 11 en 12 oktober, 15 en 16 november, 13 en 14 december 2012 (9.30 - 16 uur)

WAAR UZ Antwerpen

INSCHRIJVEN € 660(€ 540 voor VVL-leden en Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 september 2012 (voorrang Sig-participanten en VVL-leden tot 2 juli 2012)

Reeds vele jaren organiseren de Dienst Neus-, Keel- en Oorziekten & Hoofd- en Halschirurgie en het Universitair Centrum voor Communicatiestoornissen van het Universitair Ziekenhuis Antwer-pen samen met de Vlaamse Vereniging voor Logopedisten de post-academische vorming Stem. Vorig jaar werd ook Sig betrokken in deze organisatie. In 2012wordtdezevormingopnieuwgeorganiseerd onder de titel ‘Stem en stemstoornissen’.

Net als vorig jaar is het de bedoeling om in een rechte lijn vanuit de basiswe-tenschappelijke inzichten stevig door te stoten naar de meer klinische items: van inzichten naar praktijk, en van anatomie en fysiologie naar pathologie, diagnostiek en behandeling. Om de vele hoofdstukken inhoud te geven, wordt eenberoepgedaanopexpertenuitdediverse deelgebieden die gedurende zes vollecursusdagenhunexpertisedelen.De rode draad is telkens op wetenschap gebaseerde rationales, keuzes, metho-des, etc. Waar wordt begonnen met basisinformatie, zal worden geëindigd met gesofisticeerde inzichten. Op die manier biedt deze cursus een springplank voor zowel beginnende als ervaren stem-professionals.

Deze intensieve cursus richt zich hoofdzakelijk tot logopedisten die zich op een adequate manier willen inwer-ken in de kennis over en de diagnostiek en therapie van stemstoornissen. Naast voordrachten, live chirurgie, video- en audiomateriaal, zullen de cursisten sporadisch ook de mogelijkheid krijgen om een eigen casus aan te brengen en biedt een interactieve stijl ruimte voor vragen en discussies.

• Sessie1-De‘vocaltract’• Sessie2-Assessment• Sessie3-Akoestischestemonder-

zoek met het programma Praat• Sessie4-Therapie:depathologische

stem(1)• Sessie5-Therapie:depathologische

stem(2)• Sessie6-Trainingniet-pathologische

stemmen

BEgElEIDINgAlle docenten zijn clinici met een jarenlange ervaring en een internationaal referentiekader. Ze zijn auteur van talrijke Nederlandstalige en internationale publicaties.

• Prof. dr. Marc De Bodt (logopedist), dienst NKO, Hoofd- en Halschirurgie, UZA; gastpro-fessor UGent

• Dr. Gwen Van Nuffelen (logopedist), dienst NKO, Hoofd- en Halschirurgie, UZA

• Dr. Carl Van Laer, (NKO-arts), dienst NKO, Hoofd- en Halschirurgie, UZA

• Dr. Diane Van Rompaey, (NKO-arts), dienst NKO, Hoofd- en Halschirurgie, UZA

• Prof. dr. Paul Van de Heyning, (NKO-arts), diensthoofd NKO, Hoofd- en Halschirurgie, UZA

• Prof. dr. Kristiane Van Lierde, (logopedist), dienst NKO, Hoofd- en Halschirurgie, UZ Gent; UGent

• Fons Mertens, logopedist, Turnhout• Prof. dr. Bernadette Timmermans (logopedist),

Erasmus Hogeschool, VUB en UA• Dr. Youri Maryn (logopedist), Logopedie en

Audiologie, dienst NKO-logopedie, Gelaat- en Halschirurgie, AZ Sint-Jan Brugge; Opleiding Logopedie en Audiologie, Hogeschool Gent

• Prof. dr. Louis Heylen, UA, UGent

Stem en stemstoornissen Post-Academische Vorming en intensieve cursus

sterk in grenzen verleggen

16

BEgElEIDINgHilde De Clercq werkt al meer dan twintig jaar voor het Opleidingscentrum Autisme. Ze geeft praktische en theoretische opleidingen over autisme in binnen- en buitenland. Daarnaast heeft zij een zelfstandige praktijk voor vorming, coaching en consult (www.hildedeclercq.be). Ze is auteur van talrijke artikels en twee boeken: ‘Mama, is dat een mens of een beest?’ (Houte-kiet) en ‘Autisme van binnenuit. Een praktische gids’ (Houtekiet).

DoElgRoEpDeze studiedag is bedoeld voor professionele hulpverleners die werken met kinderen met autismespectrumstoornissen en hun ouders.

De meeste mensen kennen enkele zogenaamd opvallende symptomen van autisme zoals weerstand tegen veran-dering, stereotiep gedrag, behoefte aan voorspelbaarheid en weinig oogcontact. Maar die symptomen geven niet weer wat autisme ‘in wezen’ is. Ze laten slechts het topje van de ijsberg zien. Men spreekt ook wel van probleemge-drag, maar mensen met autisme zelf noemen het ‘stressgedrag’. Het grootste deel van autisme zit verborgen onder het water. Autisme is een ‘pervasieve ontwik-kelingsstoornis’, maar het pervasieve karakter van autisme wordt nog altijd onderschat. Een kind met autisme beïnvloedt het hele doen en laten van alle gezinsleden. Of het nu gaat om communicatie, sociale relaties, vrije tijd, emoties, eten, seksualiteit, slapen, spelen of werken, de fundamenteel andere denkstijl van mensen met autisme is overal aanwezig en dat voor altijd. Want kinderen met autisme worden volwassenen met autisme. De

term ‘pervasief’ liegt er niet om en wijst op het overheersende en altijd aanwe-zige karakter van autisme, dat wezenlijk te maken heeft met een andere betekenisverlening, een andere manier van denken en van ‘zijn’. Mensen met autisme voelen zich vaak als mensen van ‘een andere cultuur’.

We zoomen tijdens deze studiedag in op de binnenkant van mensen met au-tisme.Hoekunnenwealseenvertaler/tolk het andere denken ‘van binnenuit’ vertalen? Inzicht in de andere denkstijl van mensen met autisme, in de ‘andere’ waarneming en in het andere ‘begrip’ kan ons op weg helpen om elkaar beter te leren begrijpen en te respecteren.

Autisme van binnenuit LOSSE STUDIEDAGHERNEMING

CODE206

WANNEER donderdag 18 oktober 2012 (9 - 16 uur)


INSCHRIJVEN € 50(€ 41 voor Sig-participanten)Uiterlijk tot 20 september 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)

WORkSHOPNIEUW

CODE212 of 213

WANNEER 16 oktober 2012 (9 - 12 uur) (code 212)16 oktober 2012 (13 - 16 uur) (code 213)


INSCHRIJVEN € 100 (€ 80 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 17 september 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)

Sinds1januari2012staatdeCELF-IV-NLals taaltest op de limitatieve lijst van het Riziv. Aan de hand van deze individueel af te nemen test voor diagnose en evaluatie van taalproblemen bij kinde-ren en jongvolwassenen, kunnen we tot een snelle en betrouwbare identificatie van taalproblemen komen.

Dankzij een getrapte benadering krijg jenaastkernscoresenindexscoresookeen zicht op de kans van voorkomen van de stoornis en de ernstgraad. De test laat ook toe om bij moeilijke of onvolledige afname tot een basis voor behandeling te komen.

Na een korte inleiding en toelichting is het de bedoeling om een halve dag zeer praktijkgericht te werken. We gaan inopdeafzonderlijkeindexscoresende concrete omzetting hiervan in een behandelplan. Ook de kracht van het werkgeheugen komt aan bod met de nodige tips gericht op behandeling.

De klemtoon ligt op het uitdiepen van de mogelijkheden van het instrument omzoeenmaximaalrendementuithetbehandeltraject te halen. Alle vragen in verband met afname of gebruik kunnen aan bod komen.

BEgElEIDINgLiesbeth Lempens, logopedist en spraak-taalpatholoog, heeft een praktijk als zelfstandig logopedist en is deels werkzaam als Sales Consultant Logopedie Vlaanderen en Nederland bij Pearson Assessment and Information.

DoElgRoEpDe workshop richt zich tot logopedisten die bij voorkeur al werken met de CELF-IV-NL en die de test in al zijn aspecten optimaal willen leren gebruiken.


Diagnostiek van taalgestoorde kinderen: optimaal gebruik van de CELF-IV-NL

17

DeCELF-Preschool-2isde‘jongerevariant’ van de CELF-4 en is beschikbaar vanafdezomer2012.Datwilzeggendat het instrument qua opzet het-zelfde is als de CELF-4, maar specifiek is toegespitst op een jongere doelgroep. DeCELF-Preschool-2isookeenindividu-eel af te nemen test voor diagnose en evaluatie van taalproblemen.

Aangezien de manier van werken en scoren werd gestroomlijnd met de bestaande test kan deze studiedag worden beschouwd als een ‘quick start handleiding’voordeCELF-Preschool-2.De scoop van de studiedag blijft zeer breed en kan naargelang specifieke vragen ook een inhoudelijke verdieping betekenen. Hoofddoel blijft zo veel mogelijk praktisch bruikbare informatie te geven gericht op de dagelijkse praktijk.

BEgElEIDINgLiesbeth Lempens, logopedist en spraak-taalpatholoog, heeft een praktijk als zelfstandig logopedist en is deels werkzaam als Sales Consultant Logopedie Vlaanderen en Nederland bij Pearson Assessment and Information.

DoElgRoEpDe studiedag is bedoeld voor wie al vertrouwd is met de CELF-4 en op een snelle manier ook de CELF-Preschool-2 wil leren kennen.

CELF-Preschool-2 LOSSE STUDIEDAGNIEUW

CODE208

WANNEER dinsdag 13 november 2012 (13 - 16 uur)



LOSSE STUDIEDAGNIEUW

CODE207

WANNEER vrijdag 19 oktober 2012 (9 - 16 uur)


INSCHRIJVEN € 50(€ 41 voor Sig-participanten)Uiterlijk tot ? (voorrang Sig-participanten tot ?)

BEgElEIDINgAndré Rietman is GZ-psycholoog, neuropsy-choloog en ergotherapeut. Hij werkt in het Sophia kinderziekenhuis van het Erasmus MC in Rotterdam en stond in voor de vertaling en bewerking van de Sensory Profiles in het Nederlands.

DoElgRoEpDe studiedag is bedoeld voor alle geïnteres-seerden. Enige ervaring met de problematiek van sensorische informatieverwerking is gewenst.

Sensorische informatieverwerking speelt een essentiële rol in de sensomotorische en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Als de sensorische informatie-verwerking niet goed verloopt, kunnen uiteenlopende problemen ontstaan. Kinderen worden door bepaalde zintuiglijke prikkels opvallend druk of reageren fel en emotioneel op prikkels waarvan wij ons amper bewust zijn. Ook het tegengestelde is mogelijk. Prikkels lijken amper tot kinderen door te dringen. Deze kinderen hebben in vergelijking met anderen meer prikkels nodig om adequaat te kunnen reage-ren. Verschillende sociaal-emotionele en gedragsproblemen kunnen ontstaan of worden versterkt. Omdat er dikwijls geen duidelijke fysieke oorzaken zijn, worden sensorische informatieverwer-kingsproblemen niet altijd herkend, terwijl ze de ontwikkeling van het kind in al zijn facetten kunnen belemmeren.

De laatste jaren wordt steeds vaker gewerkt met de vragenlijst Sensory Profile van Winnie Dunn (beschikbaar in het Nederlands). Er zijn drie versies vandezelijst:deinfant/toddler-versievoorkinderenvan0-3jaar,degewoneSensory Profile-lijst voor kinderen van 3-11jaarendeadolescent/adult-versie,geschiktvanaf11jaar.Devragenlijstwordt meestal afgenomen door kinesitherapeuten, ergotherapeuten en logopedisten, maar ook in toenemende mate door psychologen en (ortho)pedagogen. De referentiekaders van de Sensory Profile-NL zijn de sensorische integratie en de neurowetenschappen.

Deze studiedag start met een introduc-tie over sensorische informatieverwer-king, maar de nadruk ligt verder vooral op het gebruik van de Sensory Profiles. De dag is dus theoretisch van aard, maar met een praktische toepassing. Vragen uit de praktijk worden op prijs gesteld. De stof wordt ruim geïllustreerd met voorbeelden en beeldmateriaal uit de praktijk.

Sensorische informatieverwerking en de vragenlijst Sensory Profile

18

DoElgRoEpDe workshop richt zich tot hulpverleners in de psychosociale en revalidatiesector (logopedisten, ergotherapeuten, kinesisten, maatschappelijk werkers, medewerkers sociale dienst, enz.) die hun communicatievaardigheden verder willen trainen en uitbouwen.


WORkSHOPNIEUW

CODE215

WANNEER 22 oktober en 26 november 2012 (9 - 16.30 uur)



BEgElEIDINgMarie-Roos Vermeersch is contextueel psychotherapeut. Ze bouwde ervaring op in de gehandicaptensector en bijzondere jeugdzorg als therapeut en coach van begeleiders en jongeren, als docent ‘Visueel werken met Duplo-poppen in begeleidingen en op team’ en in haar eigen praktijk.

DoElgRoEpDe workshop richt zich tot alle hulpverleners die willen groeien in een constructieve, professionele houding in het omgaan van conflictsituaties van de context van de cliënt.


Als hulpverlener ben je in de eerste plaats gericht op het realiseren van je behandeldoelen bij het kind of de jongere. Soms kunnen conflictsituaties tussenoudersditdoorkruisen.Jemerkt dat het kind een last draagt. Het is minder ontvankelijk om bij te leren.Jekrijgtbeladentotagressieveboodschappen van (groot)ouders of stiefouders.Jeweetnietaltijdhoejemoet reageren.

Tijdens deze tweedaagse workshop vertrekken we vanuit theoretische inzichten. We passen deze toe op conflictsituaties uit het werkveld van de deelnemers. Thema’s zijn: ordenen van een probleemsituatie, kijken naar gezinssystemen, faciliteren van groeiruimte voor het kind, de kracht en de onmacht van loyaliteiten, en de noodzaak van betrouwbare hulpbron-nen.

De positie van de hulpverlener komt ook in beeld. We staan stil bij het effect van agressieve uitingen op eigen welbevinden, het belang van afstande-lijke betrokkenheid, en het installeren van meerzijdige partijdigheid tijdens het hulpverleningsproces.

De theorie wordt toegelicht met visuele ondersteuning van Duplo-poppen en bijkomend materiaal.

Omgaan met conflictsituaties bij ouders

WORkSHOPHERNEMING

CODE214

WANNEER 20 november en 14 december 2012 (9 - 16.30 uur)


INSCHRIJVEN € 260(€ 210 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 18 oktober 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)

Tijdens deze tweedaagse workshop gaan we in op verschillende rele-vante gespreksvaardigheden in de psychosociale hulpverlening. Hierbij komen zowel luisterrespons (zoals parafraseren, reflecteren, concretiseren) als actierespons (zoals confronteren en interpreteren) aan bod. De workshop is praktijkgericht. We werken in hoofdzaak met demonstraties en actief rollenspel.

Het eerste deel omvat een initiatie in de verschillende technieken. Tijdens de tweede dag werken we voornamelijk met casusmateriaal van de deelnemers zelf. Het is de bedoeling dat de deelne-mers een duidelijk zicht krijgen op het doel, de relevantie en de toepassing van de verschillende technieken en dat ze deze ook doelgericht kunnen inzetten in het kader van hulpverlening, bijvoorbeeld tijdens intake en slecht-nieuwsgesprekken.

De workshop is voornamelijk gericht op hulpverlening aan jongeren en volwas-senen.

BEgElEIDINgProf. dr. Ernst Koster is als universitair docent verbonden aan de vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie van de Universiteit Gent.Anouk Vanden Bogaerde is postdoctoraal onderzoekster verbonden aan de vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsycho-logie van de Universiteit Gent.

Gespreksvaardigheden voor paramedici: praktische toepassingen in de contacten met ouders

19

WORkSHOP HERNEMING

CODE216

WANNEER 30 november 2012 (9 - 16.30 uur)



DoElgRoEpDe workshop richt zich tot psychologen, (ortho)pedagogen en paramedici die werken met zwak of normaal begaafde kinderen (5-14 jaar) met een autismespectrumstoornis.

Enige voorkennis over autisme is gewenst.


Het trainen van perspectiefnemings-vaardigheden vormt een belangrijk onderdeel van de sociale competentie-training van kinderen met autismespec-trumstoornissen (ASS).

De training die wordt voorgesteld tijdens deze workshop is bedoeld voor kinderen met ASS met een VIQ hoger dan70eneenchronologischeleeftijdtussen vijf en veertien jaar. Voor vijf- en zesjarigeniseenVIQvanminimaal90evenwelwenselijk.Zeomvat32sessiesvan30à45minuten.Desessieszijngeconcipieerd voor één trainer en twee kinderen (met een vergelijkbare leeftijd en intelligentie).

Het programma is ontwikkeld door Herbert Roeyers, Sylvie Carette, Ann Van Maele, Lies Dierick en Katrien Impensenwerdin2000uitgegevenbijSig. De voorwaarde om het programma te kunnen aankopen en gebruiken, is dat je een training volgt waarin de theoretische achtergrond en het gebruik ervan worden toegelicht.

Deelnemers aan de training ontvangen na afloop een certificaat. De publicatie zelf wordt overhandigd tijdens de training. De kosten hiervoor zijn in de deelnameprijs inbegrepen.

BEgElEIDINgSylvie Carette is klinisch psycholoog en educatief medewerker in binnen- en buitenland van Autisme Centraal (www.autismecentraal.com). Verder is ze deeltijds werkzaam als zelfstandig therapeut. Sylvie Verté is als klinisch psycholoog werkzaam in Het Anker te Brugge. Beiden werkten mee aan het wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van de perspectiefne-mingstraining o.l.v. prof. dr. Herbert Roeyers, een onderzoek dat mede ondersteund werd door de Adviesraad Wetenschappelijk Onderzoek van Sig.

Training van de perspectiefnemings-vaardigheden van kinderen met ASS

WORkSHOPNIEUW

CODE135

WANNEER 15 november 2012 (9 - 16.30 uur)



BEgElEIDINgClaudia Blankenstijn (klinisch linguïst) is werkzaam in het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg Transparant te Leiden en bij Curium-LUMC, het Onderzoekscentrum voor Kinder- en Jeugdpsychiatrie in Oegstgeest.

DoElgRoEpDe workshop richt zich tot logopedisten die zich hebben gespecialiseerd in het behandelen van kinderen met taalstoornissen met of zonder psychiatrische stoornissen. Kennis over de taalontwikkeling en taalontwikkelingsstoornissen bij kinderen is een voorwaarde.


In deze workshop staat het behandelen van semantisch-pragmatische stoornis-sen bij kinderen voorop. Na een zeer korte inleiding over dit type taalstoor-nissen maken we kennis met de Nar-ratieve Taal-Teken-Therapie® (NTTT), die zeer geschikt is voor het behandelen van semantisch-pragmatische stoornissen bij kinderen. Deelnemers krijgen een in-druk van de psycholinguïstische theorie achter deze taaltherapiemethode, die gemaakt is voor het taalgestoorde kind en zijn ouders. We leren aan de hand van enkele praktische opdrachten (met elk een typerende casus als achtergrond) om enthousiast te worden voor het gebruiken van deze taaltherapie in de eigen praktijk. Naar aanleiding van praktijkillustraties, demonstraties en oefeningen worden de eigen taalthe-rapeutische vaardigheden die van pas komen bij de Narratieve Taal-Teken-Therapie® inzichtelijk gemaakt.

De NTTT is geschikt voor alle semantisch-pragmatisch taalgestoorde kinderen vanaf vier jaar met hun ouders, in het bijzonder voor kinderen met een semantisch-pragmatische taal- en psy-chiatrische stoornis, zoals AD(H)D, ASS,

ODD,angst-en/ofdepressievestoornis.Ook kinderen met een syndroom, zoals het syndroom van Turner, Waardenburg, enz., kunnen veel baat hebben bij deze taaltherapievorm, alsmede kinderen die slechthorend zijn. Voor kinderen met een visuele beperking is deze taalthera-pie minder geschikt. Er is ervaring met semantisch-pragmatisch taalgestoorde pubers, (jong)volwassenen en ouderen met deze methode.

Bij de NTTT leert de logopedist aan de ouders van het kind in behandeling om de regels voor taal, de regels voor com-municatie en eventueel de regels voor contact na te leven en bij het kind aan te bieden, zodat het kind een inhaalslag kan maken in de ontwikkeling van semantisch-pragmatische vaardigheden. In de praktijk geven de eerste nametin-gen een zeer positief resultaat weer.

Relevante publicatie: • Blankenstijn,C.J.K.,&Scheper,A.R.

(2003).Languagedevelopmentinchildren with psychiatric impairment. LOTpublication82 (www.lotpublications.nl)

De taalbehandeling van kinderen met een semantisch-pragmatische stoornis

20

Spelen is oefenen voor later. Spelen is denken, verbeelden, doen alsof, plannen maken, twijfelen, zich herin-nerenenexperimenteren.Alspelendleren kinderen fantasie onderscheiden van realiteit, trainen ze zich in sociale vaardigheden en oefenen ze in het omgaan met onverwachte situaties. Dit is belangrijk om later, als adolescent en volwassene, heftige emoties meester te blijven in het dagelijks leven.

Bij de methode van ‘Het Toverbos’ zijn creativiteit, spel en het creëren van verhalen de sleutelwoorden. In het bos kruipen de kleuters in de rol van een dier en zoeken ze naar alternatieve oplossingen voor de wonderlijke en onverwachte problemen die ze in het verhaal ontmoeten. ‘Het Toverbos’ is een leerschool voor het omgaan met gevoelens.

BEgElEIDINgNiki Jeannin is ergotherapeut en psychodra-matherapeut. Ze ontwikkelde de methode ‘Het Toverbos’ op de dienst Kinderpsychiatrie van het UZ Gasthuisberg van de KU Leuven. Sinds 2009 werkt ze de methode verder uit in het kleuter-onderwijs. Ze is auteur van ‘Beter omgaan met emoties van kleuters’ (Lannoo, 2008) en ‘Emoties in de kleuterklas’ (Lannoo Campus, 2012).

DoElgRoEpDe workshop richt zich tot alle hulpverleners die werken met jonge kinderen en interesse hebben in de methode van ‘Het Toverbos’.


De toverkracht van spelen WORkSHOPNIEUW

CODE218

WANNEER 14 december 2012 (9 - 16.30 uur)


INSCHRIJVEN € 150(€ 120 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 12 november 2012 (voorrang Sig-participanten tot 2 juli 2012)

BEgElEIDINgMark Liefhooghe heeft een praktijk voor relaxa-tietherapie in Meerhout. Hij is tevens werkzaam als relaxatietherapeut in de volwassenenpsychia-trie in het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum te Geel en in de Gemeenschapsinstelling De Markt en De Hutten te Mol.

DoElgRoEpDe workshop richt zich tot alle professionele hulpverleners en/of leerkrachten die werken met kinderen en adolescenten met ontwikkelingspro-blemen.


Hetaanbiedenvanrelaxatieinonder-steuning van de zorg voor kinderen met ontwikkelingsproblemen is in opgang. Het ontspannende en vertragende aanbod van de verschillende technieken biedt een grondvlak voor de behande-ling van deze kinderen en jongeren.

Tijdens deze tweedaagse workshop wordenverschillenderelaxatieme-thodes voor de volwassen deelnemers gesitueerd en toegepast. Door het praktisch ervaren van deze methodes ondervinden de deelnemers aan den lijve de voor- en nadelen, de effecten en de toepasbaarheid. Daarna worden de aanpassingen voor kinderen en jonge-ren toegelicht en eveneens geoefend.

Waar nodig besteden we aandacht aan de nodige modificaties in functie van leeftijd, problematiek, diagnose, intelligentie, enz. Maar we belichten ookdemogelijkhedenvanhetgezin/systeem om hierin te ondersteunen.

De bedoeling van de workshop is de deelnemers een aanzet te geven om verderaandeslagtegaanmetrelaxatiein hun eigen werkveld. We verwachten dan de deelnemers dan ook actief mee zoeken naar de mogelijke toepassingen vanrelaxatieaandehandvandeaangeboden casussen.

Relaxatie voor kinderen met ontwikkelingsproblemen

WORkSHOPHERNEMING

CODE217

WANNEER 30 november en 7 december 2012 (9 - 16.30 uur)



21

Sig en IPVk werken samenHet Instituut voor Permanente Vorming Kinesitherapie (IPVK) Gent is een instelling opgericht door Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie Gent, gezamenlijk georganiseerd door de Arteveldehogeschool en de Universiteit Gent. IPVK Gent staat in voor postacademische activiteiten, voornamelijk gericht op kinesitherapeuten, hoewel ze soms ook verder kijken dan de eigen discipline.

Voor Sig is het een meerwaarde met IPVK samen te werken om het aanbod op elkaar af te stemmen, zodat een zo groot mogelijk aantal hulpverleners zich voortdurend kwaliteitsvol en wetenschappelijk verantwoord kan bijscholen.

We brengen graag de volgende cursus onder uw aandacht:

Neuropsychologische stoornissen(Dominique Van de Velde)4 oktober 2012, Gent

Participatie in de maatschappij is het ultieme doel van de revalidatie van ouderen. Onder invloed van dit actuele gezondheids-paradigma staat de eenheid tussen cognitie en motoriek meer dan ooit centraal.In deze cursus worden neuropsychologische aspecten van het menselijk functioneren belicht vanuit een wetenschappelijk oogpunt en wordt dieper ingegaan op de invloed hiervan op het motorische functioneren bij diverse pathologiegroepen zoals CVA, Parkinson, MS.Naast een verdieping van de nieuwe tendensen binnen de neuropsychologische revalidatie, worden zowel theoretische aspec-ten als praktische toepassingen aangeboden.

Symposium DCD18 december 2012, Gent

Vijf jaar na DCD-II volgt een derde symposium waar Developmental Coordination Disorder het centrale thema zal vormen. Prof. SheilaHendersonenDr.AnnOostrazullenals‘keynotespeakers’demeestrecenteinzichteninDCDvoorubundelen.JongeVlaamse en Nederlandse onderzoekers laten u kennis maken met hun onderzoeksresultaten. De namiddag wordt ingevuld met een waaier aan zeer praktijkgerichte workshops. Meer info binnenkort op de website van IPVK.

IPVk GENTCampusHeymans2bus3•DePintelaan185•9000Gent•tel.09/3322269•[email protected] vormingsaanbod op www.ipvk.ugent.be

Syndroom van Down (Karel De Corte) 11 februari 2013Opvoedingsondersteuning (Ilse Dewitte) 12 februari 2013Neurofibromatose type 1 (Eric Legius en team) 12 februari 2013Nederlandstalig revalidatiemateriaal voor de begeleiding van kinderen, jongeren en volwassenen met een cochleair implantaat (Leo De Raeve)

14 februari 2013

Toch Nog Leren Lezen (Wim Verhagen en Niek Scholts) 14 februari 2013Pesten (Gie Deboutte) 26 februari 2013Hechting, hechtingsstoornissen, en veerkracht (Peter Emmery) 8 april 2013Oplossingsgericht werken bij autisme (Jo Wieme en Joost Devriese) 9 april 2013Multiprobleemgezinnen (Els Vandenberghe en Danny Trimbos) 10 april 2013Dementie (Sebastiaan Engelborghs) 10 april 2013Workshop Spelenderwijs wijzer worden! Spel en speelgoed bij kinderen van 0-4 jaar (Marieke Coussens, Veerle en Karen Joos)

21 en 22 februari 2013

Workshop Adem- en ontspanningstherapie (Els Anthonissen) 18, 19 april, 16 en 17 mei 2013Workshop Organisatieproblemen bij ASS (Annemie Mertens) 25 april 2013

* onder voorbehoud en werktitels

Een greep uit het programma voorjaar 2013 *

Sig vzw, Kerkham 1 bus 2, 9070 Destelbergentel. 09 238 31 25 • fax 09 238 31 40www.sig-net.be • [email protected]

Sig is lid van Vijftact vzw. Sig wordt gesteund door

In de meeste klassen zitten tegenwoordig één of meerdere kinderen die kampen met leerproblemen of die moeilijk functioneren in de klasgroep of daarbuiten. Bij sommigen van hen is het niet direct nodig om de grote middelen boven tehalenenlabelsals‘dyslexie’,’ADHD’of‘ASS’toetekennen.Hetvolstaatomnategaanwathetkindopdatmomentnodig heeft. Bij anderen volstaat dit niet en is een gedegen diagnosestelling nodig om de problemen op een goeie manier aan te pakken. Het symposium ‘Samen sterk’ gaat in op de specifieke noden van kinderen, met of zonder een diagnose. Het richt zich tot iedereen die professioneel aan de slag is in de zorg voor kinderen: medewerkers van Centra voor Leerlingenbegelei-ding (CLB), Centra voor Ambulante Revalidatie (CAR), Kind en Gezin, zorgcoördinatoren, enz. We starten met een voorstelling en verklaring van verschillende niveaus van het zorgcontinuüm en de rol van protocol-len op school en in CLB’s. Vervolgens krijgen de wetenschappers het woord. Ze bieden ons recente inzichten i.v.m. samenwerking in de zorg voor kinderen met ontwikkelings- en gedragsstoornissen. Ten slotte werken we een praktijk-voorbeeld uit van samenwerking tussen CLB en CAR. Ditsymposiumroeptexplicietopomhetkindinzijncontexttebekijken.Daarinheeftiederzijntaak:samensterkdus,op weg naar een gedeelde zorg voor kinderen met specifieke noden.

MetbijdragenvanNadjaBrocatus,Prof.Dr.MarinaDanckaerts,Prof.Dr.PaulDeCock,Prof.Dr.HerbertRoeyers,JanScheiris, Prof. Dr. Evert Thiery, Hugo Van de Veire en Dr. Inge Van Trimpont. Moderator: Dr. Marc Van Ussel.

Accreditering wordt aangevraagd.

Organisatie in samenwerking met de Federatie van Centra voor Ambulante Revalidatie, GO! CLB, Vrije CLB-koepel, OVSG en Provinciaal Onderwijs Vlaanderen.

Programma en mogelijkheid tot inschrijven vindt u op www.gedeeldezorg.bevanafeindmei2012

Vooraankondiging

Studiedag Hulpverlening aan kinderen uit Oost-Europanajaar 2012

S y M P O S I U M SAMEN STERk Naar een gedeelde zorg voor kinderen met specifieke noden 23 november 2012 • Gent

Documents

Studiedagen en workshops Sig september - december 2012