STRATEGIJA UVOĐENJA ICT U OBRAZOVNI SISTEM CRNE GOREtehnika-informatika.com/wp-content/uploads/2011/08/... · 2011-08-25 · Korišćenje računara u osnovnim školama (90%) odnosi

1

REPUBLIKA CRNA GORA Vlada Republike Crne Gore

Ministarstvo prosvjete i nauke Republički sekretarijat za razvoj

STRATEGIJA UVOĐENJA ICT

U OBRAZOVNI SISTEM CRNE GORE

(DO NIVOA UNIVERZITETA)

Podgorica

2003

2

STRATEGIJA UVOĐENJA ICT U OBRAZOVNI SISTEM CRNE GORE (DO NIVOA UNIVERZITETA) Izdavač: MINISTARSTVO PROSVJETE I NAUKE Urednik: Prof. dr Slobodan Backović Redakcija: Željko Raičević, Radoslav Milošević-Atos, Ivana Petričević,

Nevena Čabrilo Lektor: Miroslava Obradović Tehnička priprema: Željko Raičević Dizajn korica: Radoslav Miloševic-Atos Štampa: Tiraž: 1.500. Podgorica, 2003

CIP – Katalogizacija u publikaciji Centralna narodna biblioteka Crne Gore, Cetinje 37: 681. 32 (497.16) 007: 37 (497.16) 022 : 37 (497.16) Strategija uvođenja ICT u obrazovni sistem Crne Gore : (do nivoa univerziteta) / (urednik prof. dr Slobodan Backović). – Podgorica: Ministarstvo prosvjete i nauke Crne Gore, 2003 (Podgorica : Grafo Crna Gora).- 52, 51 str. : graf. Prikazi, tabele; 25 cm Nasl. str. prištampanog prevoda: The Strategy of Introduction ICT into the Education system of Montenegro : (up to university level ) / editor Slobodan Backović PhD; translated by Radoslav Milošević Atos MA, Izvorni tekst i prevod štampani su u međusobno obrnutim smjerovima. – Tiraž 1500.- Bibliografija: str.51; References str. 50.

a) Obrazovanje- Primjena računara- Crna Gora b) Informaciona tehnologija – Obrazovanje – Crna Gora c) Obrazovanje – Informacioni sistemi – Crna Gora

COBISS. CG – ID 4855824

3

Priznanje za doprinos Značajan doprinos u pripremi ovog dokumenta svojim sugestijama, primjedbama i mišljenjima dali su sljedeći eksperti:

1. John Wood (EfC), Ujedinjeno Kraljevstvo 2. Janez Cac, ARNES, Slovenija 3. Borut Čampelj, savj. Vlade, Odjeljenje za informatizaciju školstva, Ministarstvo

za školstvo, nauku i sport, Slovenija 4. Tomaž Skulj, pom. direktora za tehnologiju obrazovanja, Zavod Republike

Slovenije za školstvo 5. Darko Zupanc, direktor, Državni ispitni centar, Slovenija 6. dipl. el. ing. Dragan Stanojević, Cetinje, Crna Gora 7. dipl. el. ing. Marjan Drašković, Nikšić, Crna Gora

Željeli bismo takođe da se zahvalimo sljedećim kolegama na njihovoj nesebičnoj tehničkoj i organizacionoj pomoći:

1. Ljubomir Kovačević, Inspektorat, MPN, Crna Gora 2. Zora Bogićević, Inspektorat, MPN, Crna Gora 3. Mirko Jovović, Srednja likovna škola »Petar Lubarda« - Cetinje, Crna Gora

Autori STRATEGIJU UVOĐENJA ICT U OBRAZOVNI SISTEM CRNE GORE SAČINILI SU Prof. dr Slobodan Backović Mr Radoslav Milošević-Atos Željko Raičević, dipl.ing.

4

STRATEGIJA UVOĐENJA ICT U OBRAZOVNI SISTEM CRNE GORE 2003

MINISTARSTVO PROSVJETE I NAUKE

5

Sadržaj: STRATEGIJA UVOĐENJA ICT U OBRAZOVNI SISTEM CRNE GORE (DO NIVOA UNIVERZITETA)........................................................................................................7 1. OSNOVNI PODACI O CRNOJ GORI....................................................................7 2. SADAŠNJE STANJE ICT U ŠKOLAMA I DOMOVIMA.........................................7 2.1 REZULTATI ISPITIVANJA – PREGLED.............................................................8 2.2 PRETPOSTAVKE, OGRANIČENJA I RIZICI....................................................11 3. CILJEVI .............................................................................................................12 3.1. OPŠTI CILJEVI .................................................................................................12 3.2. POSEBNI CILJEVI ............................................................................................12 3.3. SVEDENI POSEBNI CILJEVI ...........................................................................13 4. ZADACI .............................................................................................................13 4.1. PREGLED NAJZNAČAJNIJIH ICT PRETPOSTAVKI.......................................14 4.2. UKLJUČIVANJE ICT U NASTAVNE PLANOVE I PROGRAME ......................18 4.3. UPRAVLJANJE I ADMINISTRIRANJE OBRAZOVNIM SISTEMOM USMJERITI KA KORIŠĆENJU ICT.........................................................................18 5. ODGOVORNOST ZA IMPLEMENTACIJU ICT STRATEGIJE U CG...............19 5.1. SUBJEKTI I NOSIOCI ODGOVORNOSTI ZA IMPLEMENTACIJU ICT STRATEGIJE U CRNOJ GORI ...............................................................................19 5.2. MENADŽMENT I ORGANIZACIONA ICT STRUKTURA .................................19 5.3 ZADACI I REFERENCE ICT TIMA ZA REALIZACIJU POJEDINIH FAZA PROJEKTA..............................................................................................................23 5.4 OSTALI ZAHTJEVI ...........................................................................................25 6. ICT PERSPEKTIVA ZA RAZVOJ .....................................................................26 7. MEN –CRNOGORSKA OBRAZOVNA MREŽA................................................26 8. VRIJEME I TROŠKOVI UVOĐENJA ICT U OBRAZOVNI SISTEM CG...........28 8.1. ZADACI, OČEKIVANI REZULTATI I TROŠKOVI PO FAZAMA PROJEKTA...29 8.2. NEOPHODNI TROŠKOVI ORGANIZACIJE PROJEKTA ZA II FAZU..............30 9. MONITORING I EVALUACIJA..........................................................................31 10. OCJENJIVANJE ICT PROJEKTA .....................................................................31 10.1. ŠTA SE OCJENJUJE? ..................................................................................31 10.2. OCJENJIVANJE ICT PROJEKTA .................................................................33 10.3. EVALUACIJA .................................................................................................34


MINISTARSTVO PROSVJETE I NAUKE 6

11. FOKUS ŠKOLE .................................................................................................35 12. INFORMATIZACIJA OSTALIH ŠKOLA ............................................................36 13. TERMINOLOGIJA.............................................................................................36 ANEKS 1. FOKUS ŠKOLE ......................................................................................37 ANEKS 2. NACRT LOG OKVIRA ZA PROJEKAT ICT U NASTAVI I UČENJU .....40 ANEKS 3. ICT U NASTAVI I UČENJU U II FAZI REALIZACIJE PROJEKTA ........42 ANEKS 4. NACRT LOG OKVIRA ZA PROJEKAT ICT U ADMINISTRACIJI I UPRAVLJANJU .......................................................................................................44 ANEKS 5. ODJELJAK AKTIVNOSTI ZA PROJEKAT ICT U ADMINISTRACIJI I UPRAVLJANJU U II FAZI........................................................................................46 ANEKS 6. SPECIFIKACIJA KOMPJUTERSKE OPREME ZA JEDNU OSNOVNU ILI SREDNJU ŠKOLU..............................................................................................47 ANEKS 7. PLAN ZA OPREMANJE HARDVEROM ................................................48 ANEKS 8. PRIPREMA PROSTORA ZA ICT...........................................................49 LITERATURA: .........................................................................................................51



7

STRATEGIJA UVOĐENJA ICT U OBRAZOVNI SISTEM CRNE GORE (DO NIVOA UNIVERZITETA) 1. OSNOVNI PODACI O CRNOJ GORI Crna Gora je država u državnoj zajednici Srbije i Crne Gore koja ima oko 650,000 stanovnika. Od 1990.godine Crna Gora se suočava sa ogromnim teškoćama i bila je odsječena od međunarodne zajednice ekonomski, kulturno i društveno. Politički odnosi sa Srbijom nijesu još razriješeni što predstavlja teškoću u strateškom planiranju. U ranijoj Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji Crna Gora je bila jedna od najnerazvijenijih republika. Privreda se uglavnom bazirala na industrijskom sektoru i na velikim preduzećima. Za vrijeme sankcija međunarodne zajednice privreda je doživjela nagli pad. Mnoge firme su smanjile proizvodnju na 10 ili 30% svog punog kapaciteta ili potpuno prekinule sa proizvodnjom. Stvarni nacionalni bruto dohodak po glavi stanovnika 2000. godine bio je 55% od njegove vrijednosti iz 1990. godine. Službeni podaci o nacionalnom bruto dohotku po glavi stanovnika iznose $1.100 koji stavlja Crnu Goru u grupu najnerazvijenijih i najsiromašnijih zemalja Evrope, zajedno sa Bosnom i Hercegovinom, Srbijom, Makedonijom, Bugarskom i Albanijom. U demografskom smislu, u toku posljednjih deset godina, crnogorsko društvo sve više stari. Takva tendencija će se nastaviti. Od 1991. do 2001. godine ukupan broj stanovnika je rastao na godišnjem nivou po stopi od 0,6%. Pogoršavanje socijalne situacije je evidentno. To neminovno pogađa najranjivije slojeve društva i djecu, što na drugoj strani negativno utiče na reformske procese. To se može spriječiti samo udruženim naporima svih progresivnih snaga Crne Gore i uz finansijsku i drugu podršku međunarodne zajednice.

2. SADAŠNJE STANJE ICT U ŠKOLAMA I DOMOVIMA Vlada Crne Gore angažovana je na procesu restrukturiranja usmjerenom ka privatizaciji i tržišnom privređivanju. Da bi se zadovoljili zahtjevi koji se obrazovanju nameću, obrazovni sistem mora se mijenjati. Sadašnja pozicija ICT 1 na svim nivoima obrazovnog sistema je neadekvatna u poređenju sa njegovom ulogom u razvijenim

1 Information Communication Technology



zemljama EU, i kao takva ne može biti podrška razvoju tržišne ekonomije u Crnoj Gori. U postojećoj strukturi obrazovnog sistema Crne Gore nijesu u potrebnoj mjeri zastupljeni informatički sadržaji i ne omogućavaju da se učenici u osnovnim i srednjim školama, na osnovu usvojenih znanja i postignute kompjuterske i informatičke pismenosti, uključe u informatičko društvo. To isto važi i za obuku i osposobljenost nastavnika, mada postoje pojedinačni slučajevi uključivanja ICT u programe za obuku nastavnika. Na fakultetima za školovanje nastavnog kadra (npr. Filozofski fakultet–Nikšić, Prirodno-matematički fakultet i akademije) programima nije predviđeno adekvatno ovladavanje ICT. Kroz »KNJIGU PROMJENA« koja opredjeljuje novi koncept obrazovnog sistema, Ministarstvo prosvjete i nauke je prepoznalo potrebu uvođenja ICT i EU standarda. Upravljanje obrazovnim sistemom je zastarjelo i neodgovarajuće i ne koristi mogućnosti koje pružaju ICT. Zato se nameće potreba uvođenja ICT u sistem upravljanja i sistem provjere kvaliteta u obrazovnom sistemu. 2.1 REZULTATI ISPITIVANJA – PREGLED U Crnoj Gori u 21 opštini ima 168 osnovnih škola, 45 srednjih i 10 učeničko-studentskih domova. Ispitivanje je, u organizaciji Ministarstva prosvjete i nauke Crne Gore, sprovedeno aprila 2002. godine, a obuhvatilo je 149 osnovnih i 45 srednjih škola i 10 đačkih-studentskih domova. 2.1.1. Osnovne škole

• Ispitano je 149 od 168 škola (88,7%). Rezultati pokazuju da je u ispitanim školama, od 4520 nastavnika njih 417, odnosno 10,8 %, a od 66184 učenika 4703, odnosno 14,07 % obučeno za korišćenje računara. U anketiranim školama ima 381 računar. Odnos računar – učenik, u ispitanim školama je 1:174. Od ispitanih, 36 škola ima kompjutersku učionicu i to sa 243 računara. Uprave anketiranih škola koriste 51 računar (direktor, pomoćnik), 73 računara koriste nastavnici, 10 računara koriste pedagoško-psihološke službe i 4 računara biblioteke. Prema generaciji računara dominantan je PI (36%). Osnovne škole imaju direktne telefonske linije koje se koriste kao telefon-fax uređaji i samo povremeno za pristup Internetu preko modema. Na Internet je povezano 19 škola ili 11%. Web prezentaciju ima 7 (4%) osnovnih škola.

2.1.2. Srednje škole • Ispitivanje je obavljeno u svih 45 srednjih škola (100%). Rezultati pokazuju da je od 2371 nastavnika 449 (18,9%), a od 32426 učenika 9476 (29,2%) obučeno za rad na računaru. Ukupni broj računara je 595. Odnos računar – učenik je 1:72. Od 45 srednjih škola njih 34 imaju računarske učionice sa 452



računara. Uprave srednjih škola (direktori, pomoćnici, sekretari) koriste 66 računara, 7 računara koriste pedagoško-psihološke službe, 5 računara koriste biblioteke i 64 računara koriste nastavnici. Prema generaciji računara dominantan je PI (52%). Internet koristi 18 škola ili 40%. Srednje škole imaju 93 direktne telefonske linije koje se uglavnom koriste kao telefon-fax uređaji i samo povremeno za povezivanje na Internet preko modema. Web prezentaciju ima 5 (11%) srednjih škola. Samo jedna škola u Herceg Novom je povezana preko ISDN-a na Internet.

• Ispitivanje u 45 srednjih škola pokazalo je da najbolji status ima osam gimanazija jer, od 382 nastavnika 76 (20%), a od 6051 učenika 2450 (40.5%) je osposobljeno za korišćenje računara. Broj direktnih telefonskih linija je 22. Broj računara je 111. Ispitivanje pokazuje da je odnos računar – učenik 1:58. Svih 8 gimnazija ima računarske učionice sa 105 računara. PI dominira 57%. Procenat gimnazija koje imaju Internet vezu je 50%. Samo dvije gimnazije imaju školsku web prezentaciju (25%).

2.1.3. Domovi • U Crnoj Gori postoji deset učeničkih i studentskih domova. Od 64 nastavnika 21 (32,8%) je obučeno za rad na računaru. Ukupan broj studenata i učenika je 3053. Broj direktnih telefonskih linija je 27. Broj računara je 35. Ispitivanje pokazuje da je odnos računar – student (učenik) 1:191. Samo jedan dom ima računarsku učionicu sa 16 računara. PI je dominantan. Dva doma imaju mogućnost priključenja na Internet a dva imaju web prezentaciju na Internetu. Zajedničko za sve ispitane škole i domove, jeste da se tel-fax linije uglavnom koriste za svoju osnovnu funkciju, a tek ponekad i za pristup Internetu preko modema. Korišćenje računara u osnovnim školama (90%) odnosi se na VII i VIII razred –predmet tehničko obrazovanje i na informatiku u prvim razredima srednjih škola. U nekoliko slučajeva računari se koriste u nastavi engleskog jezika i za organizovanje kurseva za rad na računarima.

Tabela 1: Odnos računar-učenik u crnogorskim školama (april 2002) ŠKOLE RAČUNAR UČENIK OSNOVNE ŠKOLE 1 174 SREDNJE ŠKOLE 1 72

Srednja vrijednost 1 142

*Anketa je pokazala da u 194 osnovne i srednje škole ima 970 računara, a zajedno sa 10 domova u Crnoj Gori broj računara je 1005.



2.1.1. Međunarodni programi vezani za obrazovanje i druge donatorske aktivnosti

2.1.1.1. Evropska agencija za rekonstrukciju2 pružila je podršku promjenama u

obrazovanju u Crnoj Gori kroz različite projekte i aktivnosti: • Projekat: “Obnova – Program za reformu obrazovanja 2000/013 • Projekat u toku: “Tehnička pomoć Ministarstvu obrazovanja i nauke,

Crna Gora 20024 • U toku je izgradnja osnovne škole na Zlatici u Podgorici • Rehabilitacija škola koje imaju potencijale da postanu Centri za

obuku u oblasti turizma i drvo-prerađivačke industrije.

2.1.1.2. Otvoreno društvo – Crna Gora5 U saradnji sa Ministarstvom prosvjete i nauke RCG, Institut za otvoreno društvo Crna Gora inicirao je, oktobra 1999. godine, projekat reforme obrazovnog sistema u Crnoj Gori. Prvu godinu procesa obrazovne reforme obilježile su aktivnosti usmjerene na izgrađivanje kadrovskih resursa u okviru MPN-a, identifikaciji potreba crnogorskog obrazovnog sistema kao indikatora daljih aktivnosti na planu reforme, te obezbjeđivanju neophodne ekspertske i tehničke pomoći. Već sljedeće, 2001. godine, ostvareni su prvi konkretni koraci/uspjesi u procesu reforme obrazovanja od kojih je, svakako, najveći usvajanje i publikovanje strategije reforme obrazovanja pod nazivom Knjiga promjena. Pri tom su, takođe, otvorena mnoga nova pitanja i problemi s kojima će se relevantne institucije suočavati u ovoj i narednim godinama. Institut za otvoreno društvo je tokom cijelog ovog perioda pružao ekspertsku, logističku i finansijsku podršku svim segmentima realizacije reforme obrazovanja, a to su: • Razvoj i definisanje strateškog koncepta, principa i ciljeva reforme; • Reforma obrazovne legislative; • Reforma nastavnih planova i programa; • Profesionalna obuka nastavnika i direktora obrazovnih institucija; • Unapređenje i reorganizacija procesa izdavanja udžbenika; • Tehnička podrška Ministarstvu prosvjete i nauke; • Podizanje javne svijesti / medijska kampanja za potrebe reforme

obrazovanja.

2.1.1.3. Evropska agencija za obuku6 osnovala je Nacionalnu observatoriju za razvoj stručnog obrazovanja i obuku, koja je organizovala seminare za obuku i doobuku za mlade nezaposlene. U pojedinim fazama izrade

2 European Agency for Reconstruction 3 Education Sector Reform Programme, Montenegro”; year 2000/01 4 “Technical Assistance to Ministry of Education and Science, Montenegro”; year 2002 5 Open Society Institute Montenegro 6 European Training Foundation



koncepta obrazovnog sistema za nivo stručnog obrazovanja angažovala je strane eksperte.

2.1.1.4. Unicef - Projekti i aktivnosti • Obrazovanje za mir i toleranciju7 / Projekat za kreativno rješavanje

problema8 • Projekat metoda aktivnog učenja9 • Projekat škole u lokalnoj zajednici10 • Inkluzivno obrazovanje djece sa posebnim potrebama • Obrazovanje romske djece i priprema za redovno školovanje • Prevencija narkomanije i druge aktivnosti kao podrška reformi školstva.

2.2 PRETPOSTAVKE, OGRANIČENJA I RIZICI Izvjesno je da ICT i EU standardi nijesu uvedeni u sistem što u ovom trenutku predstavlja problem koji se mora riješiti u okviru reforme obrazovnog sistema.

Nastavni planovi i programi nijesu bazirani na informatičkoj i komunikacionoj tehnologiji, pa samim tim ne utiču na poboljšanje kvaliteta nastave, veću efikasnost u procesu učenja, bolju didaktičku organizaciju pojedinačnih predmeta, kao ni usvajanje opštih vještina. Ipak, postoje pokazatelji da se ICT sve više shvata kao interdisciplinarno sredstvo za multimedijalne i virtuelne projekte. Činjenica je da u školama nema ICT i da brojne promjene koje on sa sobom donosi još uvijek nijesu iskorišćene. U ovom trenutku informatičke i komunikativne tehnologije nijesu integralni dio nacionalnog nastavnog plana i programa.

Za uvođenje ICT u obrazovni sistem Crne Gore biće neophodna velika sredstva, ne samo za infrastrukturu (električne instalacije, internet pristup, osvjetljenje, air-conditioning, prostor i dr. periferne uređaje i tehnička sredstva), već i za profesionalni razvoj nastavnog kadra. Sve to ozbiljno utiče na sposobnost obrazovnog sistema da inkorporira ICT na efikasan način.

Proces informatizacije je dugoročan i kontinuiran proces. Ovom strategijom on tek otpočinje i u okviru planiranih faza trajaće najmanje pet godina. U ovom poslu od nacionalnog interesa očekujemo pomoć i velikih firmi koje proizvode računare i softver. U toku razvoja ICT strategije potrebno će biti i uključivanje cijele društvene zajednice (roditelja, poslovnih ljudi, industrije, vladinih agencija, privatnih fondacija, društvenih profesionalnih organizacija kao i drugih obrazovnih i visoko obrazovnih institucija). Uključivanje društvene zajednice može značiti donacije u opremi i resursima, a škole bi za uzvrat organizovale večernje kurseve za učenike i njihove roditelje i sl.

7 Education for Peace and Tolerance 8 Creative Problem Solving Project 9 Active Learning Methods Project 10 Community School Project



ICT daje priliku za interaktivno povezivanje učenika kako sa lokalnom tako i globalnom zajednicom preko web-sajtova, zajedničkih projekata sa društvenim organizacijama i sa udaljenim školama i sl.

3. CILJEVI 3.1. OPŠTI CILJEVI

Izgradnja savremenog obrazovnog sistema u Crnoj Gori u kojem svi učenici u osnovnim i srednjim školama stiču kompjutersku i informatičku pismenost dovoljnu da se mogu uključiti u moderno informatičko društvo;

Da svi nastavnici, na osnovnom, srednjoškolskom i fakultetskom nivou (fakulteti koji obrazuju nastavnike: Filozofski fakultet, – Nikšić, PMF - Podgorica i akademije) budu osposobljeni za korišćenje informatičke i komunikacijske tehnologije u realizaciji nastave i u procesu učenja;

Da se u upravljanju i provjeri kvaliteta u obrazovnom sistemu Crne Gore koristi upravljački informativni sistem napravljen na iskustvima država EU.

3.2. POSEBNI CILJEVI

1. Omogućiti ovladavanje ICT svim učenicima, bez obzira na pol, društveno, kulturno, etničko porijeklo ili fizičke osobine;

2. Povezati i uključiti ICT u proces promjena obrazovnog sistema, radi postizanja njegovog punog uticaja;

3. Obezbijediti svim učenicima da u određenim fazama školovanja do 2005. godine steknu osnovne ICT vještine i savladaju multimedijalne performanse računara;

4. Obezbijediti ravnotežu između ulaganja u hardverski dio, softverske pakete i njihovo održavanje;

5. Obezbijediti ICT program obuke za sve koji su uključeni u obrazovni sistem: nastavnici, školski rukovodioci i učenici;

6. Obezbijediti održavanje opreme sistema za prikupljanje podataka kako bi investicija u informatičku i komunikacionu tehnologiju omogućila dostizanje postavljenih ciljeva kroz optimalno korišćenje hardvera i softvera;

7. Osigurati inkluzivnost za najsiromašnije, za učenike sa posebnim potrebama, kao i one sa specijalnim potrebama u manje razvijenim područjima;

8. Do 2010. godine sve škole snabdjeti multimedijalnim računarima sa pristupom na Internet;

9. Ustanoviti i razviti mrežu sa brzim pristupom Internetu i optimalnom brzinom prenosa podataka;

10. Pružati stručnu pomoć pri ugrađivanju ICT u nastavne planove, razvojne programe obuke, u ocjenjivanje i procedure sertifikacije;

11. Standardizovati osnovni i didaktički softver;



12. Školama obezbijediti odgovarajuće multimedijalne računare, opremu za prezentacije, drugu digitalnu opremu i didaktički materijal u skladu sa nastavnim planom i programom, kao i planom implementacije ICT;

13. Obučiti nastavnike i trenere savremenim tehnikama za učenje kroz primjenu ICT koncepta i tehnologija uz stalno dopunjavanje-nadogradnju znanja kroz adekvatne programe obuke;

14. Obezbijediti strukturu uspostavljanja, podrške i implementacije ICT-a u obrazovni sistem Crne Gore;

15. Afirmisati i pospješivati istraživanje i razvoj na polju uvođenja informatičkih tehnologija u obrazovni sistem;

16. Omogućiti korisnicima ICT u obrazovnom sistemu da se putem različitih publikacija informišu o stanju sistema i njegovim razvojnim perspektivama, kao i omogućavanje njihovog neposrednog učešća;

17. Obezbijediti opremu za odabrane institucije za obuku; 18. Obezbijediti održivost projekta kroz održavanje, obnavljanje, nadogradnju,

pokrivanje troškova konekcije, tehničke podrške i slično; 19. Obezbijediti obuku i opremu za djecu u specijalnim školama da koriste ICT; 20. Obezbijediti prezentaciju projekata kroz “logical framework”11.

3.3. SVEDENI POSEBNI CILJEVI

• Razvoj integrisanog obrazovnog sitema u Crnoj Gori na bazi ICT; • Podizanje standarda performansi i kompetitivnosti učenika, nastavnika,

trenera, školskih menadžera itd. • Kroz princip postupnosti implementacije težiti dostizanju cilja da se na

kraju procesa implementacije ICT strategije u Crnoj Gori ostvari odnos računar-učenik 1:5

4. ZADACI

Br. Zadatak Rok:

1. Napraviti opštu strategiju uvođenja ICT u obrazovni sistem Crne Gore; 31/12/02

2. Napraviti projekat za izbor hardvera, OS i aplikativnog softvera koji će se koristiti u obrazovnom sistemu u Crnoj Gori, te plan opremanja fokus12 škola;

30/05/03

3. Raspisati tender za kupovinu opreme i softvera za fokus škole i kupiti opremu; 30/07/03

4. Opremiti fokus škole sa ICT; 15/01/04

5. Napraviti projekat za izgradnju dvije nezavisne i međusobno zaštićene računarske mreže (upravljačku i edukativnu) u obrazovnom sistemu CG, fokus školama i odgovarajućim institucijama sistema;

30/05/03

6. Raspisati tender za izvođače radova na pravljenju mreža u fokus školama i njihovom povezivanju; 30/07/03

11 LOG FRAME 12 Odabrane škole (vidi Aneks 1)



7. Napraviti lokalne mreže u fokus školama, Ministarstvu, Zavodu, Centru i ICCG-u i međusobno ih povezati; 15/12/03

8. Iznajmljivanje Internet linija za fokus škole; 30/07/03

9. Napraviti projekat za održavanje opreme i softvera usklađen sa ekonomskim i tehničkim zahtjevima sistema; 30/05/03

10. Raspisati konkurs i zaposliti odgovarajuće ljude za održavanje opreme i softvera; 30/07/03

11. Napraviti plan (projekat) obuke nastavnika (obuka kao permanentan zadatak u funkciji optimalnog korišćenja ICT u procesu obrazovanja i vaspitanja – nastave);

30/05/03

12. Početi sa obukom nastavnika; 30/07/03

13. Izraditi projekat obuke nastavnog kadra na nastavničkim fakultetima i studenata nastavničkih fakulteta. Definisati ga u skladu sa razvojnim dijelovima implementacije projekta;

30/05/03

14. U nastavne planove i programe ovih fakulteta uvesti ICT; 30/11/03

15. Napraviti projekat opremanja Ispitnog centra Crne Gore sa ICT na bazi prednostii koje pruža ICT; 30/05/03

16. Raspisati tender za nabavku opreme za ICCG (opremu kupiti kada bude obezbijeđen odgovarajući prostor); 30/07/03

17. Integrisati ICT u nove nastavne planove i programe i programe obuke; 28/02/04 18. Napraviti projekat upravljačkog informatičkog sistema u obrazovanju; 30/05/03

19. Na osnovu urađenog projekta napraviti odgovarajući softver koji će omogućiti raspolaganje svim relevantnim podacima za efikasno upravljanje i rad obrazovnog sistema

30/10/03

4.1. PREGLED NAJZNAČAJNIJIH ICT PRETPOSTAVKI

• Opredjeljenje za hardver i aplikativni softver koji će se koristiti u implementaciji ICT strategije u Crnoj Gori:

• Definisani standardi opreme prostora u školama i institucijama uključenim u implementaciju ICT u obrazovni sistem;

• Definisan način obezbjeđivanja hardverske opreme i softvera, uslovi ugovaranja i međusobna raspodjela odgovornosti na različitim nivoima;

• Definisani uslovi za održavanje hardverskog dijela sistema i način koordinacije institucija korisnika i provajdera;

• Utvrđeni standardi za didaktičke softverske pakete13 i utvrđeni prioriteti njihove izrade usklađeni sa obrazovnim potrebama i drugim zahtjevima;

• Obaveza testiranja softverskih paketa koji se rade namjenski, kao i definisanje uslova osavremenjavanja i održavanja;

• Obezbijeđene licence, povoljni uslovi nabavke i korišćenja; • Administrativni softver, baze podataka i razmjena podataka između baza

na državnom nivou; • Nabavka opreme je u skladu sa postavljenim ciljevima i strategijom

implementacije ICT u Crnoj Gori; • Isporučena oprema zadovoljava garantovane standarde o kvalitetu i načinu

korišćenja;

13 Basic Software Toolbox: Curriculum software, Software Help Sheets.



• Ugovor o nabavci opreme sadrži obavezu isporučioca o njenom održavanju u garantnom i vangarantnom roku, kao i plan i program obuke za isporučenu opremu;

• Definisana procedura za tehničku podršku u školama: • Obezbijeđen ICT tehničar u školi (ne mora biti skupi profesionalni tehničar,

već i roditelj na dobrovoljnoj bazi, nastavnik, penzionisani član kolektiva koji ima tehnička znanja);

• ICT zajednički tehničar – nekoliko škola angažuje jednog tehničara radi smanjenja troškova;

• Podjela odgovornosti za održavanje, nabavku i finansiranje opreme: za osnovne škole je najčešće nadležna opština i škola, dok su za srednje škole odgovorni različiti faktori. U većem broju država EU za nabavku opreme ustanovljavaju se posebni budžeti. U Francuskoj je obuka nastavnika u nadležnosti države, dok je oprema odgovornost lokalnih vlasti. U Italiji je podjela odgovornosti različita u zavisnosti od vrste projekta koji škola preduzima. U Luksemburgu je budžet za računarsku opremu u osnovnim školama u nadležnosti opštine.14

4.1.1. Dvije nezavisne i međusobno zaštićene mreže

• U okviru tehničkih mogućnosti obezbijediti povezivanje lokalnih mreža škola i drugih institucija koje pripadaju obrazovnom sistemu na optičku mrežu;

• Obezbijediti zaštitu i sigurnost podataka i rad korisnika; • Omogućiti pristup i razmjenu podataka u okviru didaktičkog softvera, a sa

druge strane zaštitu podataka iz administrativne baze, instaliranjem dvije nezavisne mreže, ili na drugi način, u skladu sa tehničkim mogućnostima i ekonomskom opravdanošću;

• Standardizovati opremu i način instaliranja lokalnih mreža u funkciji kompatibilnosti sistema.

• Usmjeriti proces ka ustanovljavanju Montenegro Educational Network, koja bi omogućavala stalni pristup i Internet komunikaciju svim institucijama obrazovnog sistema na svim nivoima obrazovanja. Mreža treba da omogući razmjenu ideja iz procesa obrazovanja na svim nivoima, zajedničku izradu projekata i rješavanje problema, formiranje zajedničkih baza podataka, konferencije, debate, učenje na daljinu itd.

4.1.2. Obuka nastavnika u funkciji optimalnog korišćenja ICT u procesu

obrazovanja i vaspitanja (nastave) • Izvršiti analizu sadašnjeg stanja u školama, identifikovati školske potrebe u

cilju implementacije ICT;

14 Basic Indicators on the Incorporation of ICT into European Education Systems, Facts and figures, EURYDICA, FIGURE 8: RESPONSIBILITY FOR THE PURCHASE AND MAINTENANCE OF HARDWARE. PRIMARY AND SECONDARY EDUCATION (ISCED 1, 2, 3). PROJECTS UNDER WAY IN 2000/01, p. 9



• Obučaviti nastavnike-trenere. Obuku izvoditi postupno, i to tako da se u prvoj fazi obuči 30 nastavnika-trenera, specijalista u ICT oblasti. Obuka će pratiti čitav ICT projekat obuhvatajući sve nivoe obrazovanja do univerzitetskog, a naročito razvoj standarda, izradu polaznih osnova za nastavne planove i programe, ocjenjivanje i sertifikaciju završno sa implementacijom predviđenih aktivnosti prema Master planu;

• Identifikovati institucije za ICT obuku, fokus škole koje treba tehnički i kadrovski osposobiti za izvršenje pretpostavljene funkcije (Aneks 1);

• Organizovati studijsku posjetu državama članicama EU ili zemljama kandidatima za prijem u EU za određeni broj nastavnika, trenera i drugih učesnika u procesu implementacije ICT strategije, kao sastavnog dijela obuke;

• Obučiti mješovite grupe od oko 900 nastavnika i trenera (uključujući i trenere u institucijama /ili centrima/ za obuku u stručnim školama i nastavnike u stručnim kao i umjetničkim školama) za implementaciju ICT u nastavnim planovima i programima i tehnikama učenja.

4.1.3. Obuka nastavnog kadra na nastavničkim fakultetima i studenata nastavničkih fakulteta (definisana je u skladu sa razvojnim dijelovima implementacije projekta)

• U svim fazama nabavke opreme potrebno je obezbijediti odgovarajući dio za fakultete koji školuju nastavnčki kadar;

• Potrebno je napraviti plan i program intenzivne obuke za sve učesnike u nastavnom procesu na nastavničkim fakultetima;

• Realizacijom projekta implementacije ICT-a u Crnoj Gori treba obezbijediti uslove da svršeni studenti nastavničkih fakulteta steknu potrebna znanja za korišćenje informatičkih tehnologija u nastavnom procesu;

• Opremanje nastavničkih fakulteta treba da polazi od postojećeg stanja i potreba za ujednačavanjem tehničkih uslova za korišćenje ICT u realizaciji programa studija.

4.1.4. Ispitni Centar Crne Gore

ICCG će se bazirati na prednostima i mogućnostima ICT. ICCG je centralna ustanova za eksternu provjeru znanja u Crnoj Gori.

Zadaci ICCG:

4.1.4.1. Priprema, organizacija i izvođenje ispita

• Priprema i brine se o izvođenju mature i stručnog ispita i drugih ispita sa eksternom provjerom znanja na prelasku iz srednje škole na univerzitet: nostrifikacijski i diferencijalni ispiti;

• Sarađuje sa Zavodom za školstvo, učestvuje u pripremi i brine se o izvođenju eksterne provjere znanja na kraju 3, 6 i 9. razreda osnovne škole;



• Sarađuje u međunarodnim komparativnim studijama, kao što su projekat TIMSS15 i PISA16;

• Brine se o razvijanju metodologija i postupaka provjeravanja stručnih znanja i vještina, dodjeljuje licence, vodi evidenciju i priprema rad komisije za provjeravanje i potvrđivanje nacionalnih i stručnih kvalifikacija;

• Uređuje i izdaje kataloge, zbornike i analize ispitnih zadataka i drugog materijala za informisanje i pomoć kandidatima kao i učiteljima prilikom pripremanja za ispite;

• Priprema i brine se za objavljivanje ispitnog gradiva; • Priprema i izvodi ispite iz stranih jezika za odrasle.

4.1.4.2. Obrazovanje

• Osposobljavanje za pripremu ispitnih zadataka. 4.1.4.3. Biblioteka

• Stručna biblioteka ICCG, između ostalog, iz sličnih inostranih ispitnih centara sakuplja naučne revije i literaturu iz područja provjere znanja.

4.1.4.4. Savjetodavne i organizacijske usluge

• ICCG pruža savjetodavne i organizacijske usluge iz područja eksterne provjere znanja i ustanovama van zemlje.

4.1.4.5. Stručna, tehnička i administrativna potpora državnim komisijama

• Pruža stručnu, tehničku i administrativnu pomoć maturskim komisijama, predmetnim komisijama, državnoj ispitnoj komisiji, državnoj komisiji za nacionalne provjere znanja u 9-ljetki i državnoj ispitnoj komisiji za izvođenje praktičnog rada završnog ispita.

4.1.4.6. Istraživačka i razvojna djelatnost na području eksterne provjere

znanja • ICCG razvija bazu podataka u cilju sistematičnog uskladištavanja

podataka o kvalitetu ispita i ocjenjivanja. Na bazi analiza i inostranih iskustava radi na poboljšanju postupaka za pripremu ispitnih zadataka i testova. Na osnovu eksternih analiza odlučuje o kvalitetu ocjenjivanja i istražuje bolja rješenja.

4.1.4.7. Međunarodno učešće i uključivanje u međunarodne sertifikatne

sisteme • ICCG sarađuje sa sličnim institucijama radi uključivanja u međunarodne

sertifikatne sisteme.

15 upoređivanje postignuća učenika u matematici i prirodnim naukama 16 projekat OECD, slično upoređivanje znanja učenika srednjih škola



4.2. UKLJUČIVANJE ICT U NASTAVNE PLANOVE I PROGRAME • Neophodno je uključivanje ICT u nastavne planove i programe trogodišnjih

i četvorogodišnjih stručnih škola, višeg obrazovanja, umjetničkih i drugih škola i institucija obrazovanja;

• Projekat će se u školama odvijati u fazama. U tom cilju potrebno je obaviti pripreme koje uključuju: izradu nastavnih planova i programa, pripremu obrazovnog materijala, obuku rukovodećih struktura, evaluaciju, stručno osposobljavanje nastavnog kadra, tehničke pripreme učionica (Aneks 8) i dr.;

• Predvidjeti i posebne aktivnosti radi obezbjeđivanja obuke djeci sa posebnim potrebama uz sredstva za komunikaciju i poseban pribor. U ANEKSU 2, dat je Log okvir za projekat ICT u nastavi i učenju.

4.3. UPRAVLJANJE I ADMINISTRIRANJE OBRAZOVNIM SISTEMOM

USMJERITI KA KORIŠĆENJU ICT

• Obezbijediti upravljanje obrazovnim sistemom u skladu sa potrebama i zahtjevima savremenog obrazovanja;

• Definisati potrebe administrativnog sektora u obrazovnom sistemu usklađene sa obavezama koje obrazovni sistem ima prema drugim državnim institucijama i organima;

• U potprojektima treba definisati sve tehničke i druge uslove vezane za izgradnju i međusobno povezivanje školskih i drugih mreža;

• Izgraditi informacioni sistem za povezivanje menadžmenta; • Sačiniti sporazum o razmjeni podataka (DIA17) koji pokriva izvore, transfer

protocol18/format podataka imajući u vidu zahtjeve svih strana, uključujući škole, opštine, sisteme za osiguravanje kvaliteta (QA), sistem snadbijevanja udžbenicima, ICT centre, ministarstva, inspekciju, zavode, zdravstvene ustanove, statističke institucije itd. Ovo je krupan i značajan zadatak a istovremeno i važan segment pripreme ICT projekta. DIA omogućava fleksibilnu implementaciju po fazama koja se može dobro ugraditi u preklapajuće manuelne sisteme i korišćenje različitog softvera;

• Obučiti administraciju, rukovodeće osoblje i visoko-obrazovne kadrove da pravilno koriste podatke kako bi se prilagodili zaštićenim formatima za unos podataka (fool-proofing data-entry 19).

• Obučiti približno 260 menadžera zaposlenih u školama i institucijama koje finansijski i na drugi način učestvuju u implementaciji strategije ICT.

U ANEKS-u 4, dat je Log okvir za projekat ICT u administraciji i upravljanju.

17 Data Interchange Agreement (Sporazum o razmjeni podataka). 18 protocol (za prenos podataka) 19 unos podataka



5. ODGOVORNOST ZA IMPLEMENTACIJU ICT STRATEGIJE U CRNOJ GORI

5.1. SUBJEKTI I NOSIOCI ODGOVORNOSTI ZA IMPLEMENTACIJU

ICT STRATEGIJE U CRNOJ GORI 5.1.1. Ministarstvo prosvjete i nauke

U okviru svojih stručnih, tehničkih i finasijskih mogućnosti Ministarstvo prosvjete i nauke definiše strategiju i zahtjeve, angažuje se na obezbjeđivanju, prikupljanju i obradi potrebnih podataka, obezbjeđuje tehničke i prostorne uslove za rad organizacione strukture upravljanja implementacije strategije kao i druge poslove za koje se ukažu potrebe.

5.1.2. Sekretarijat za razvoj Crne Gore Prati i učestvuje u definisanju tehničkih karakteristika sistema, njegovog optimalnog korišćenja i pruža podršku za koju se ukaže potreba ili zahtjev, u skladu sa svojim tehničkim i stručnim kapacitetima.

5.1.3. Akademska mreža Učestvuje u definisanju i usklađivanju performansi ICT sistema za oblast obrazovanja u skladu sa tehničkim karakteristikama i mogućnostima ukupnog sistema prenosa podataka, planovima razvoja i mogućnostima optimalnog funkcionisanja i pristupa.

5.1.4. Partneri i ostali učesnici koji pružaju finansijsku i drugu podršku

strategiji Kroz definisanje specifičnih zahtjeva koje sistem treba da omogući, kao i sugestijama i prijedlozima na osnovu svojih iskustava učestvuju u vođenju ukupne strategije.

5.2. MENADŽMENT I ORGANIZACIONA ICT STRUKTURA20

Usvajanjem ICT strategije od strane subjekata u procesu njegove implementacije, potrebno je uspostaviti strukturu rukovođenja i upravljanja sa jasno definisanim zadacima: Nosioci rukovođenja i implementacije ICT strategije i projekata su:

• ICT Savjet; • ICT komiteti; • Projektni tim i ICT projekt koordinator; • ICT koordinatori u školama i institucijama; • Zavod za školstvo; • Centar za stručno obrazovanje i • Međunarodni i domaći long i short-term eksperti.

20 Aneks 9: Menadžment i organizaciona struktura



5.2.1. ICT Savjet Zadaci Savjeta: Priprema i usvaja opšti okvir strategije implementacije ICT u obrazovni

sistem Republike Crne Gore; Istražuje i analizira probleme u opštoj i specijalnoj politici korišćenja

ICT, njenu interakciju u odnosu na opštu politiku obrazovanja, odnosno na reformu, uticaj na učenike sa akcentom na ostvarivanje politike različitih učesnika na državnom i lokalnom nivou;

Donosi odluku o formiranju ICT Komiteta i tima ICT koordinatora prema zadacima definisanim oblastima strateškog projekta ICT, verifikuje mrežu ICT koordinatora u školama i institucijama koje pripadaju obrazovnoj ICT- mreži;

Usvoja plan i dinamiku rada ICT Komiteta i tima ICT koordinatora i usklađuje njihov rad;

Razmatra prijedloge novih nastavnih planova i programa i daje svoje mišljenje i sugestije odgovarajućim Savjetima;

Vrši evaluaciju tokom i na kraju pojedinih faza projekta ( vidi poglavlje 9);

Predlaže organizovanje seminara i drugih oblika edukacije članova ICT Komiteta i drugih učesnika u projektu;

Usvaja finansijske izvještaje Komiteta i Vrši druge poslove i aktivnosti u funkciji unapređivanja projekta i

implementacije ICT u Crnoj Gori. Sastav: ICT Savjet formira Vlada Crne Gore. ICT Savjet se sastoji od 7 (sedam) članova koji se biraju na period od 4 godine i to iz Ministarstva prosvjete i nauke, Univerziteta Crne Gore, Sekretarijata za razvoj i drugih domaćih i stranih (npr. međunarodni Long-term ekspert, lokalni Long-term ekspert itd.) donatorskih organizacija i asocijacija koje finansijski ili na drugi način predstavljaju podršku projektu.

5.2.2. ICT Komitet Crne Gore • ICT Komitet ima operativni karakter i zadužen je za tehničku

koordinaciju i upravljanje projektom; • Donosi planove realizacije pojedinih faza projekta za stručno

obrazovanje i obrazovanje odraslih; • Usklađuje rad ICT Projekt koordinatora u funkciji realizacije planskih

aktivnosti; • Koordinira rad između nivoa obrazovanja i partnera, lokalnih i

regionalnih vlasti, fokus škola, firmi, kompanija, administrativnih vlasti i udruženja;

• Uspostavlja partnerstvo na lokalnom nivou radi obezbjeđenja infrastrukture i udjela u finansiranju neophodnih ICT kapaciteta i multimedijalnih obrazovnih projekata, pilot projekata itd.;

• Priprema nacrt strateških preporuka za modernizaciju obrazovanja i sistema obuke nastavnika i drugih korisnika ICT u saradnji sa subjektima implementacije i drugim partnerima;



• Organizuje radionice, seminare, biltene, intervjue i press konferencije u funkciji informisanja šire javnosti i obuke učesnika u realizaciji projekta;

• Svaka tri mjeseca podnosi izvještaje ICT Savjetu, kome je odgovoran za svoj rad;

• Odobrava korišćenje sredstava u skladu sa utvrđenim finansijskim planom;

• Vrši druge poslove koje mu ICT Savjet stavi u zadatak kao i aktivnosti u funkciji unapređivanja projekta i implementacije ICT u Crnoj Gori.

Sastav: ICT Komitet Crne Gore sastoji se od 5 članova (3 člana se profesionalno angažuju na period od 4 godine sa mogućnošću produženja za još dvije godine). Komitetom rukovodi direktor. Komitet ima tehničkog sekretara koji nije član. Članove ICT Komiteta bira ICT Savjet na prijedlog Ministarstva prosvjete i nauke Crne Gore, Univerziteta, Vladinih tijela, Zavoda za školstvo, Savjeta za stručno obrazovanje, Savjeta za obrazovanje odraslih, Sekretarijata za razvoj Crne Gore, Zavoda za zapošljavanje Crne Gore i drugih učesnika u finansiranju projekta.

5.2.3. Direktor ICT Komiteta

Projektom rukovodi direktor. Zadaci direktora su: • Stara se o realizaciji plana ICT kao i njegovih pojedinih faza; • Brine da koordinacija između različitih nivoa i partnera teče u skladu sa

planom ICT; • Stara se o realizaciji preporuka za modernizaciju i informatizaciju

obrazovnog sistema; • Vodi računa o promociji projekta; priprema i organizuje radionice,

seminare idr.; • Tromjesečno priprema i podnosi izvještaj ICT Savjetu; • Stara se o utrošku sredstava u skladu sa finansijskim planom; • Vrši i druge poslove koje mu ICT Komitet stavi u zadatak.

5.2.4. ICT Projektni tim Projektni tim sprovodi projektne zadatke koje mu povjerava ICT Komitet i stara se o realizaciji projekta ili faza projekta preko lokalnih ICT Komiteta i lokalnih timova projekta do monitoringa. Sastav: ICT Projektni tim sastoji se od 5 ICT projekt koordinatora.

5.2.5. ICT projekt koordinator

U cilju realizacije zadataka postavljenih projektom ICT strategije u Crnoj Gori definišu se sljedeći zadaci ICT projekt koordinatora: • donosi plan rada za oblast realizacije projekta za koji je izabran; • rukovodi organizacijom pripreme pojedinih projekata u skladu sa

postavljenim zadacima strategije; • koordinira aktivnosti između učesnika na tenderu; • podnosi mjesečne izvješaje ICT Komitetu o realizaciji planskih

aktivnosti;



• koordinira aktivnosti između izvođača projekta i ICT koordinatora u školama;

• vrši i druge poslove koje mu u zadatak stavi ICT Komitet. 5.2.6. ICT koordinator (u fokus školi ili instituciji)21

Zadatak ICT koordinatora u školi ili instituciji je da: • prati realizaciju aktivnosti uvođenja ICT-a školama i institucijama; • predlaže učesnike pojedinih aktivnosti u procesu implementacije; • priprema odgovarajuće procedure za implementaciju ICT politike škole

kao i za pregled i evaluaciju efekata ICT na proces nastave i učenja; • daje savjete nastavnicima i drugim korisnicima ICT-a o sadržaju, obuci

za odgovarajuće nivoe koji su u saglasnosti sa nastavnim programima i razvojnim planovima;

• posreduje u poslovima održavanja i nabavke ICT opreme; • izvještava ICT koordinatore o trenutnim aktivnostima; • vrši i druge poslove koji mu se od strane ICT Komiteta ili ICT

koordinatora stave u zadatak.

5.2.7. Lokalni tim projekta Zadatak Lokalnog ICT tima projekta:

• realizuje zadatke ICT projekta u domenu osnovnih škola i gimnazija; • koordinira rad sa Projektnim timom i projekt koordinatorom; • stara se da se ICT plan razvoja škole ili institucije uskladi sa ICT

projektom; • tijesno sarađuje sa upravom, nastavnicima, učenicima škole, ili drugim

partnerima; • vodi računa da se kvalitet prostornih i drugih uslova održi na visokom

nivou; • sarađuje sa lokalnom zajednicom; • sarađuje sa roditeljima.

Sastav: Lokalni tim se sastoji od tri člana na čijem čelu je ICT koordinator škole ili institucije. Jedan član je iz opštine a jedan predstavnik područne jedinice MPN.

5.2.8. Lokalni ICT Komitet Zadatak Lokalnog ICT Komiteta:

• prati realizaciju planova i pojedinih faza projekta u domenu stručnog i obrazovanja odraslih;

• usklađuje aktivnosti različitih aktera na realizaciji ICT Projekta; • uspostavlja partnerstvo na lokalnom nivou; • pomaže organizaciju radionica, seminara i dr.; • angažuje se u kreiranju ICT razvojnog plana i

21 ICT Coordinator http://wwwedu.ge.ch/cptic/prospective/projets/unesco/en/areas.html



• tijesno sarađuje sa Lokalnim timom projekta i izvršava zadatke koje mu se stave u nadležnost.

Sastav: Lokalni ICT Komitet se sastoji od 5 članova koji se biraju iz redova školskih ICT koordinatora (ICT koordinatora iz obrazovnih institucija), ICT short-term eksperata, opštine, udruženja poslodavaca, lokalnih predstavnika Zavoda za zapošljavanje, Privredne komore i dr.

5.2.9. Zavod za školstvo Sektor za stručno usavršavanje nastavnika; Sektor za obezbjeđivanje kvaliteta obrazovanja; Sektor za razvoj i programiranje; Sektor za istraživački rad; ICCG – Ispitni Centar Crne Gore.

5.2.10. Centar za stručno obrazovanje

Sektor za standarde stručnog obrazovanja; Sektor za kurikulume; Odjeljenje za informatičku podršku.

5.2.11. Međunarodni lokalni Long Term ekspert i Short-time eksperti 5.3 ZADACI I REFERENCE ICT TIMA ZA REALIZACIJU POJEDINIH

FAZA PROJEKTA

a) Međunarodni Long-Term Expert – Vođa tima

Zadaci vođe tima: Reference:

Upravlja projektom;

Koordinira i usklađuje aktivnosti na projektu u skladu sa propisima i procedurama EC;

Koordinira i usklađuje aktivnosti na projektu sa MPN, Savjetom za nastavne planove i programe i drugim institucijama.

Dodatne prednosti: Poznavanje srpskog jezika; EC propisa i procedura.

• Najmanje 5 godina stručnog iskustva u obrazovanju i obuci;

• Univerzitetski stepen obrazovanja i iskustvo u ICT; • Potvrđeno iskustvo u obezbjeđivanju ICT obuke za

zainteresovane faktore odlučivanja, za eksperte na raznim nivoima obrazovanja, za nastavnike i trenere. Potvrđeno iskustvo u sprovođenju reformi u zemljama u tranziciji, izvanredne komunikativne i analitičke vještine;

• Izvanredno poznavanje engleskog jezika. Široko poznavanje:

• Sistema obrazovanja i obuke na bazi ICT (uključujući inicijalno i kontinuirano obrazovanje i obuku);

• Tehnike razvoja kurikuluma, procjenjivanja i sertifikacije;

• Obrazovanja i reformskih procesa kao odgovor na socio-ekonomske promjene međunarodnih programa saradnje, a naročito programa koje finansira EU.



b) Lokalni Long -Term Ekspert Zadaci Lokalnog Long-Term eksperta:

Reference:

Koordinira i usklađuje aktivnosti na projektu;

Koordinira i usklađuje aktivnosti na projektu sa MPN, Savjetom za nastavne planove i programe, školama i drugim institucijama.

Dodatne prednosti: Iskustvo u radu na međunarodnim

projektima

Radno iskustvo u obrazovanju

• Univerzitetski stepen u obrazovanju • Iskustvo u ICT • Vještine vođenja projekata • Komunikativne sposobnosti + networking • Tečno poznavanje srpskog jezika • Tečno poznavanje engleskog jezika

Široko poznavanje: • Obrazovnog sistema i sistema obuke kao i

reformskih procesa u Crnoj Gori • Društveno-ekonomskog razvoja Crne Gore • Rukovođenja + organizatorske vještine

c) Short-term eksperti koji posjeduju specifična znanja u sljedećim oblastima: ICT u menadžmentu i administraciji Reference: Short-term međunarodni ekspert treba da ima univerzitetski stepen (poželjno u oblasti obrazovanja) Dodatne prednosti: - Upravljanje međunarodnim projektima, - Radno iskustvo u obrazovanju ili u oblasti

uvođenja ICT u škole ili druge institucije.

Potpuno poznavanje: • Obrazovanja i sistema obuke i reformskih

procesa u Crnoj Gori • Društveno-ekonomskog razvoja Crne Gore • Menadžerske vještine • Vještine za vođenje projekata • Komunikativne vještine + networking • Srpskog jezika • Engleskog jezika

1.

ICT u razvoju nastavnog plana i programa Reference:

Short-term međunarodni ekspert treba da ima visoko obrazovanje Dodatne prednosti: - Poznavanje srpskog jezika

Potpuno poznavanje: • Savremenih principa za izradu kurikuluma • Kurikuluma baziranih na ICT • Upravljanja procesima inovacija • Odnosa između škole i firme u obuci za sticanje

kompetencija • Izrade kurikuluma u društvima u tranziciji • Komunikativne i analitičke vještine

2.

ICT u razvoju nastavnog plana i programa Reference: Short-term domaći ekspert treba da ima visoko obrazovanje Dodatne prednosti: Iskustvo u radu na ICT baziranim kurikulumima

Potpuno poznavanje: • Savremenih principa za izradu kurikuluma • Obrazovnih profila • Upravljanja procesima inovacija • Međuzavisnosti u obuci za sticanje kompetencija na

relaciji škola-firma • Izrade kurikuluma • Komunikativne i analitičke vještine • Engleskog jezika



3. ICT u obuci nastavnika i trenera Reference: Short-term međunarodni ekspert treba da ima relevantni univerzitetski stepen Dodatne prednosti: - Poznavanje srpskog jezika

Potpuno poznavanje: • Pedagogije • Iskustvenog učenja na bazi rada i uz rad • Učenja u kojem se ogleda uticaj akcije • Iskustava zemalja EU i partnerskih zemalja • Komunikativne vještine • Engleskog jezika

4.

ICT u obuci nastavnika i trenera Reference: Short-term domaći ekspert treba da ima relevantni univerzitetski stepen Dodatne prednosti: - Poznavanje osnovnog didaktičkog

softvera

Potpuno poznavanje: • Pedagogije obrazovanja • Iskustvenog učenja • Učenja na bazi ICT • Iskustava u zemljama EU • Komunikativne i networking vještine • Engleskog jezika

5.

ICT u ocjenjivanju (Assesment) Reference: Short-term međunarodni ekspert treba da ima relevantni univerzitetski stepen Dodatne prednosti: - Poznavanje srpskog jezika

Potpuno poznavanje: • ICT u sertifikaciji i sistemu ocjenjivanja • Metoda ocjenjivanja • Ispita i testova • Ocjenjivanja na bazi kompetencija uključujući i

akreditaciju ranije stečenog znanja • Iskustava zemalja EU i partnerskih zemalja • Komunikativne vještine • Engleskog jezika

5.4 OSTALI ZAHTJEVI Održivost projekta: Dogovorom subjekata - nosilaca implemenatcije ICT strategije u obrazovnom sistemu Crne Gore, tokom zadnje faze realizacije projekta potrebno je da osiguraju uspostavljanje trajne upravljačke strukture na stabilnim finansijskim pretpostavkama. Dostizanjem ciljeva postavljenih projektom i istekom vremena trajanja projekta, potrebno je prenijeti ovlašćenja i poslove na nezavisnu instituciju za pružanje usluga, koja bi se formirala od subjekata-učesnika u procesu realizacije projekta.



6. ICT PERSPEKTIVA ZA RAZVOJ Realizacija projekta ICT strategije u Crnoj Gori, koja je postavljena na opštim i posebnim ciljevima i jasnom opredjeljenju, iskazanom kroz novi koncept obrazovnog sistema ka uvođenju ICT-a u obrazovne institucije, pretpostavlja zajedničke i jednovremene aktivnosti u više pravaca: definisanje hardvera i softvera, provajdera, načina povezivanja i obezbjeđivanja komunikacije među zainteresovanim korisnicima itd.

Iniciranje i formiranje obrazovne mreže se implementacijom ICT, predstavlja optimalnu varijantu za iskorišćavanje unutrašnjih stručnih i tehničkih potencijala u sopstvenom razvoju. Uspostavljanjem MEN22 mreže za učesnike u obrazovnom procesu, kako učenike i studente, tako i izvođače obrazovnog procesa, ali i za institucije koje svoje aktivnosti vežu za obrazovanje, pretpostavka je koja u perspektivi nudi sve prednosti savremenog načina informisanja, komuniciranja i upravljanja. 7. MEN –CRNOGORSKA OBRAZOVNA MREŽA

MEN 23 ili COM 24 : Akademska 25 , obrazovna i istraživačka mreža Crne Gore, organizovana kao javna institucija čija je uloga da međusobno poveže razvojno-istraživačke organizacije, obrazovne i kulturne institucije, i ima, slično srodnim evropskim mrežama, zatvoreni krug korisnika. Korisnici bi bili iz različitih sfera kao što su istraživačka i visokoškolska, predškolska i školska; kulturna, sportska i dr. O kriterijima za utvrđivanje prava na povezivanje pojedinih organizacija na mrežu MEN, pojedinačnim i individualnim pravima pristupa na mrežu MEN, odlučivaće ICT Savjet. Kriteriji za korišćenje MEN-a bi sadržavali i spisak organizacija čije su lokalne mreže povezane na MEN kao i način povezivanja (ISDN, DSLAM, ADSL,

Ethernet idr.), obaveze korisnika, obaveze Telekoma, način plaćanja za korišćenje telekomunikacijskih kapaciteta, popuste za međunarodno povezivanje i dr.

22 ARNES u Sloveniji

23 Montenegrin Educational Network 24 CRNOGORSKA OBRAZOVNA MREŽA 25 Postojeća akademska mreža će postati integralni dio MEN mreže.



Cilj MEN-a biće ekspanzija prema međunarodnim mrežama i učešće u radu najvažnijih međunarodnih organizacija. U okviru mjera za promociju i implementaciju takvog cilja biće značajno učlanjenje u European Schoolnet 26 mreže i učešće u TEN-34 et Quantum (TEN-155) 27 evropskim projektima. Škole bi preko MEN-a kao centralne nacionalne mreže ostvarivale pristup Internetu u cilju realizacije svoje obrazovne funkcije. U većini zemalja u svijetu nastava se u svim predmetima izvodi uz korišćenje računara i Interneta. Kod nas je takav pristup u ovom trenutku u početnoj fazi i samo mali broj škola u nastavnom procesu koristi računare a još manje Internet. Uz podršku tako uspostavljene mreže moguće je obezbijediti:

• Da svaki nastavnik može koristiti usluge mreže na računaru, povremeno ili permanentno;

• Da nastavnici i učenici/studenti i drugi ovlašćeni korisnici besplatno koriste Internet preko MEN.

• Da većina edukatora (nastavnika, školskih pedagoga/psihologa, direktora škola, studenata i đaka) ima svoje 'usernames' i značajan broj odjeljenja svoje grupne račune na Internetu;

• Da ovlašćeni korisnici besplatno koriste Internet, osim onih koji usluge mreže koriste putem modema, pri čemu bi plaćali telefonske impulse lokalnom telekomunikacionom provajderu;

• Da učenici, odnosno korisnici pristupaju Internetu na osnovu kriterija za povezivanje organizacija i pojedinaca na mrežu MEN.

Mreža se uspostavlja u skladu sa definisanim pretpostavkama ICT strategije, a izabrane tehničke mogućnosti zavise od uslova i rasporeda optičke mreže kablova na prostoru Republike Crne Gore. Načini povezivanja:

• Povezivanje preko digitalne telefonije (ISDN); • Povezivanje preko iznajmljene telefonske linije; • ADSL povezivanje; • Povezivanje preko mreže operativne kablovske televizije; • Povezivanje preko optičkih kablova i • Bežično povezivanje.

26 The European Schoolnet, evropska mreža nacionalnih i drugih kompjuterskih mreža, kao novi način saradnje između ministarstava obrazovanja u Evropi na ICT u obrazovanju. Lansirana je 1998. u Briselu i za sada je podržavaju ministri obrazovanja 23 zemlje. 27 TEN-34 et Quantum (TEN-155) su evropski projekti za razvoj evropske istraživačke mreže.



8. VRIJEME I TROŠKOVI UVOĐENJA ICT U OBRAZOVNI

SISTEM CRNE GORE

Projekat se realizuje fazno na prostoru Republike Crne Gore. Osnovna lokacija projekta biće Podgorica, kao i centar mreže (MEN), ali i drugi gradovi gdje su locirani korisnici. Tehničku pomoć, održavanje, obezbjeđivanje potrošnog materijala, „on line“ podršku i dr. na centralnom nivou vršiće institucionalizovana organizacija, smještena uz glavnu kancelariju (ICT Komitet) iz koje se rukovodi projektom, a u okviru procesa koordinacije obilaziće odabrane fokus-škole koje će se po fazama realizacije projekta mijenjati. Projekat se realizuje po Master termin planu koji obuhvata sve faze implementacije definisane zadacima projekta. Potprojekti definišu standarde za opremu, softver, kompjutersko povezivanje u lokalnu i globalnu mrežu, istraživanje i razvoj, obuku nastavnika itd. Ukupno trajanje implementacije projekta je 60 mjeseci (5 godina). Projekat je skalabilan28 i podijeljen u četiri potprojekta u trajanju od 12 do 18 mjeseci.

28 Prilagodljiv, može se proširiti ili smanjiti u zavisnosti od finansijskih, tehničkih i drugih uslova u toku realizacije pojedinih faza ili čitavog projekta

PC

MEN/Internet

Zbornica

direktor,sekretar

Biblioteka

Mreža koja je dostupna učenicima Mreža koja je dostupna osoblju škole

Svič

PCIP

PC

PCPC

PC

PC

PC

PC

PC

PC

PC

Svič

Shema povezivanjaškole na MEN/Internet



8.1. ZADACI, OČEKIVANI REZULTATI I TROŠKOVI PO FAZAMA PROJEKTA

Zadatak Očekivani rezultati Vrijeme realizacije Iznos €

Definisanje strategije

- Definisanje opštih i posebnih ciljeva, zadataka, strategije, dinamike i evaluacije

8 mjeseci 4000

- Softver i hardver - Održavanje softvera i hardvera

4000 2000

- Network / FOKUS ŠKOLE 10000 - Obuka nastavnika 4000 - Administracija i upravljanje 34000

I FA

ZA

Izrada projekata po strateškim zadacima

- Ispitni centar

4 mjeseca

6000 UKUPNO I FAZA 64000

Opremanje fokus škola kompjuterskom opremom29 1511400

Iznajmljivanje Internet linija za fokus škole 195000

Lokalne mreže škola30 358000 Izrada softvera na osnovu projekta 110000 Obuka nastavnika 240000 Održavanje hardvera i softvera 289000 Neophodni troškovi organizacije projekta31 292325

Aktivnosti u realizaciji projekta ICT u nastavi i učenju32 255000

II FAZA

Realizacija aktivnosti u dijelu administracije i upavljanja33

18 mjeseci

137000

UKUPNO II FAZA 3387725

Zadatak Očekivani rezultati Vrijeme realizacije Iznos €

Opremanje novih 50 škola i drugih institucija 2619100

Ugradnja mreža u školama 595000

Izrada projekta obuke na nastavničkim fakultetima Uvođenje ICT-a u nastavne planove i programe nastavničkih fakulteta Opremanje fakulteta za školovanje nastavnika ICT-om34

1000

6000

131760

III FAZA

Troškovi organizacije II faze projekta i aktivnosti u realizaciji projekta ICT u nastavi, učenju i upravljanju

18 mjeseci

245000

UKUPNO III FAZA 3579860

29 Spisak fokus škola sa pripadajućom kompjuterskom opremom dat je u Aneksu 1, a specifikacija standarda opreme za jednu fokus školu data je u Aneksu 6 30 Specifikacija za mrežu jedne fokus škole data je u Aneksu 5 31 Detaljna razrada troškova data je u poglavlju 8.2. 32 Detaljan pregled mjesta troškova dat je u Aneksu 3 33 Detaljan pregled mjesta troškova dat je u Aneksu 5 34 Aneks 3: Odjeljak aktivnosti uvodjenja ICT na nastavničkim fakultetima



Opremanje kompjuterskom opremom i mrežom: fokus škola, dodatnih 50 škola i institucija obrazovanja

3249200 IV FAZA

Funkcionalno povezivanje sistema

12 mjeseci

150000 UKUPNO IV FAZA 3399200

UKUPNO: FAZA I +FAZA II + FAZA III + FAZA IV 10430785 U toku jedne faze implementacije ICT projekta, ukupan broj kalendarskih dana za Long-term međunarodnog eksperta (vođu tima), long-term lokalnog eksperta i short-term eksperta dat je u sljedećem pregledu:

EKSPERTI UKUPNO

Long-term međunarodni ekspert (vođa tima) 352 (16 mjeseci na bazi 22 radna dana)

Long-term lokalni ekspert 480 (16 mj. na bazi 30 kalendarskih dana)

Short-term eksperti 320 radnih dana

8.2. NEOPHODNI TROŠKOVI ORGANIZACIJE PROJEKTA ZA II FAZU

1. Kancelarijski prostor za vrijeme trajanja projekta ...............…….. (15600 €) 2. Kancelarijski namještaj, oprema, troškovi

poslovanja i potrošnog materijala …………....…… (10500 €) 3. Troškovi menadžmenta

- ICT Savjet …………....…… (14490 €) - ICT Komitet - Direktor ...............……… (10350 €) - 5 članova ……………....… (41960 €)

- Sekretar …………....…… (10800 €) - Vođa tima i Long Term lokalni ekspert35 - Projektni tim od 5 koordinatora ……………...… (36225 €)

4. Dodatni short-term eksperti ……………...… (30000 €) 5. Jedno vozilo sa pratećim troškovima ……… (30000 €) 6. Putni troškovi za međunarodne short-term eksperte

(približno 20 povratnih putovanja) ……………...… (20000 €) 7. ICT ispitivanje škola …………...…… (15000 €) 8. Studijske posjete ……………...… (25000 €) 9. Budžet za vizibilnost ……………...… (10000 €) 10. Eksterni audit36 projekta ................…… (11000 €) 11. Rezervni fond ……………...… (10000 €)

Ukupno: 292.325 €

35 Medjunarodni i domaći "long-term" eksperti, kao i "short-term" eksperti biće obračunavani po EU standardima 36 Snimanje-nezavisna spoljašnja kontrola projekta



9. MONITORING I EVALUACIJA

Monitoring i evaluacija se vrše u toku implementacije pojedinih faza kao i na kraju projekata ili potprojekata. Evaluaciju projekata, u skladu sa standardima, izvršiće odgovorna tijela kao što je ICT Savjet, ICCG, ICT Komitet, odnosno ICT komisije. 10. OCJENJIVANJE ICT PROJEKTA Ocjenjivanjem ICT projekta treba da se utvrdi: status projekta, napredovanje projekta, područja naše pažnje, raspored, realizacija, koštanja, tehnologija, resursi, i ciljevi novog utvrđivanja statusa ICT. 10.1. ŠTA SE OCJENJUJE?

• ICT plan razvoja37; • ICT politika; • Zdravlje i sigurnost; • Radne sheme38; • Postupci ocjenjivanja; • Prihvatljiva politika u korišćenju Interneta39; • Kontrola hardvera u učionicama; • Kontrola softvera; • Plan za razvoj kadrova; • Evidencija-snimanje najnovijih ICT događaja.

10.1.1. Ocjenjivanje ICT u obrazovnom procesu

Ocjenjivanje je od fundamentalnog značaja za obrazovni proces i obezbjeđuje okvir u kojem se mogu postaviti ciljevi. Učenicima je omogućeno da prate svoje napredovanje i da maksimalno iskoristi svoje mogućnosti.

10.1.2. Kako se ICT ocjenjuje?

- Ocjenjivanje se izvodi u kontekstu zadatka; - Nastavnici treba da imaju jasne kriterije na osnovu kojih mogu ocjenjivati

ICT sposobnosti koje su u kontekstu definisane; - Osoblje treba da uzme u obzir kako se ICT koristi; - Može se koristiti samoocjenjivanje, dopuštajući učenicima da komentarišu

rezultate učenja u korišćenju ICT; - Nastavnik može da pita učenike o tome kako su koristili ICT u realizaciji

postavljenog zadatka; - Priroda pitanja treba da bude određena prije sprovođenja ICT aktivnosti.

37 School ICT Development & Progress Plan – školski ICT razvojni plan i plan napredovanja 38 ICT Lesson Observation – ocjenjivanje korišćenja ICT na času 39 Rules for Responsible Internet Use – pravila za odgovorno korišćenje Interneta



10.1.3. Gdje učenici zajednički rade na radnim stanicama i djeluju kao grupa u cilju izvršavanja zadatka?

- Potrebno je uraditi individualnu procjenu svakog učenika; - Svakom učeniku bi trebalo dodijeliti poene za lični doprinos; - Učenici bi mogli da naznače ko je šta uradio i zašto u toku realizacije

zadatka; - Rezultati diskusija sa i među učenicima; - Učeničko samoocjenjivanje; - Nastavnikove opservacije, kako vizuelne tako i slušne, učeničkih aktivnosti; - Stalno i periodično ocjenjivanje; - Raspoloživost hardvera i softvera učeniku.

10.1.4. Ko ocjenjuje ICT?

Osoblje treba da posjeduje odgovornost u izvršavanju ICT i njegove procjene, kao paralelnih aktivnosti. Uloga školskog ICT koordinatora u ocjenjivanju:

- Uspostavlja saradnju sa rukovodiocima ili njihovim predstavnicima za predmete ili predmetne oblasti;

- Pomaže u planiranju zadataka; - Identifikuje područja u kojima se nalaze zajednički kriteriji za opšte

predmete i ICT; - Obebjeđuju jasnu interpretaciju kriterija za sve nivoe u postizanju znanja,

čvrsto postavljenih u kontekstu zadatka; - Obezbjeđuje liderstvo u održavanju dosljednosti (konzistencije)

ocjenjivanja. 10.1.5. Procedure bilježenja-unosa podataka

- Cilj bilježenja treba da bude izrada konzistentnog sistema bilježenja; - Bilježi kvalitet više nego kvantitet; - Obezbjeđuje direktne metode snimanja i povraćaja podataka i za koje

radnje se ne troši veliko vrijeme. 10.1.6. Lepeza metoda bilježenja mogla bi da sadrži:

- radne knjige sa ocjenama, - podatke na računaru, - učeničke dnevnike, - podatke o postignutim uspjesima, - jednostavne obrasce o napredovanju,

Dobro planirani zadatak trebao bi da sadrži ključne stavke iz kojih se može izvesti i zabilježiti formativno ocjenjivanje. Ono sadrži: - naznaku elemenata zadatka kojeg treba ispuniti, - napredak u diskusiji i razumijevanju sa djetetom, - opcije diskusije za razvijanje sljedeće etape zadatka, - posmatranje napredovanja, - bilježenje napredovanja na obrascu.



10.1.7. Portfolio rada učenika-studenta 10.2. OCJENJIVANJE ICT PROJEKTA

Ocjenjivanjem ICT projekta treba da se utvrdi:

10.2.1. Status Projekta Status Projekta (Strategija uvođenja ICT u obrazovni sistem Crne Gore) Status u toku i nakon završetka faza ili projekta Da li je realizacija projekta izvršena kako je očekivano? Koji je posljednji dan realizacije? Na koliko € se procjenjuje konačna cijena projekta?

10.2.2. Napredovanje projekta

Lista postignutih rezultata od posljednje analize statusa projekta – lista implikacija

Elementi koji su omogućili ostvareni napredak.

10.2.3. Područja naše pažnje Lista odlaganja i problema od posljednje analize statusa projekta:

o Sprovedene korektivne aktivnosti, o Implikacije.

Uvjerenost u razumijevanje problematike: o Uzroci odlaganja ili usporavanja napredovanja projekta, o Uzroci neblagovremenog predviđanja – anticipiranja, o Mogućnost učešća korisnika projekta u razmatranju problema u

realizaciji zajedno sa vođama projekta.

10.2.4. Raspored Najvažniji datumi u realizaciji ICT Jednostavnost objašnjenja kod izvještavanja Po potrebi distribuirati izvještaj sa više detalja

10.2.5. Realizacija

Kritične faze u realizaciji projekata: ICT Projektni tim prema klijentu – školi, ICT Projektni tim prema spoljašnjim uslužnim servisima, Spoljašnji servisi prema ICT Projektnom timu, Druga rukovodeća ICT tijela prema ICT Projektnom timu.

10.2.6. Koštanja

Llista novih projekcija koštanja: o Uključiti početne procjene, o Razumjijevanje razloga zbog kojih je nastala razlika u cijeni.

Probijanje planiranih troškova – budžeta:



o Sumiranje uzroka, o Preduzete korektivne aktivnosti, o Realistična projekcija očekivanja u odnosu na buduće

troškove. 10.2.7. Tehnologija

Lista riješenih tehničkih problema Lista najznačajnijih tehničkih stvari koje treba da se razriješe:

o Sumiranje njihovog uticaja na projekat; Eventualne dubioze u odnosu na tehnološku zavisnost projekta:

o Izvor dubioze, o Sumiranje svih preduzetih radnji ili backup plan.

10.2.8. Resursi

Lista projektnih resursa: o Opredjeljenje (puno radno vrijeme) za odabrane ljudske resurse, o Resursi na određeno vrijeme o Mogućnost reduciranja i skalabilnosti projekta zbog nedostatka

resursa, alternative: Omogućiti korisnicima projekta okrugli sto ili slične rasprave kako bi se

uvjerili o pravilnom iskorišćavanju resursa i načinu upravljanja resursima.

10.2.9. Ciljevi novog utvrđivanja statusa ICT Definisanje datuma sljedeće provjere statusa ICT Isticanje ciljeva za sljedeći pregled statusa:

o Specifične radnje koje će biti urađene o Problemi koji će se riješiti;

Uvjerenje da svi koji su uključeni u ICT projekte razumiju akcioni plan. 10.3. EVALUACIJA (Vidi 5.2.1. ICT Savjet)

10.3.1. Šta se evaluira-vrednuje? o Iskoristivost: standardi za interaktivno multimedijalno učenje; humani

kompjuterski interfejs; da li je forma u saglasnosti sa funkcijom; ponovna iskoristivost za izmijenjene potrebe;

o Kvalitet učenja: da li su ispunjeni ciljevi učenja; o Organizacioni resursi: alati, vještine; o Investicije: cijene/koristi; o Vrijeme: vrijeme potrebno za učenje; o Tehnološke promjene: korišćenje odgovarajućih metodologija u

učenju ICT, održivost projekta, osoblja, ukoliko se uslovi promijene; o Opravdanost učesnika u projektu: (učenici, nastavnici/treneri,

menadžeri, Vlada, ICT Savjet, profesionalci, škole-klijenti, isporučioci opreme, finansijeri).



10.3.2. Koje su vrste evaluacije? o Integrativna evaluacija: integrisanost ICT u kurseve-programe radi

obezbjeđivanja obuke u cilju motivisanja, podrške i pristupa učenju ICT za različite vrste i nivoe učenika;

o Formativna evaluacija: obuka, predavanja i učenje, dizajniranje /razvijanje /modifikovanje paketa za učenje;

o Interpretativna & Iluminativna evaluacija: objašnjava novu praksu učenja u odnosu na teorije i vjerovanja o sticanju znanja, vještina i stavova;

o Ukupna evaluacija rezultata postignutih na bazi ICT projekata, cijene i koristi; ocjenjivanje kvaliteta.

11. FOKUS ŠKOLE

Fokus škole predstavljaju ICT centre obuke za određena područja, predmetne sadržaje u kojima se odvija informatičko – komunikacijsko obrazovanje i obrazovanje učenika i nastavnika. Kao prioritetan cilj potrebno je umrežiti jedan dio osnovnih i srednjih škola koje su definisane kao fokus-škole u II fazi realizacije projekta. Fokus škole za obuku treba da imaju sve neophodne resurse, iskustvo u obrazovanju i razvoju obrazovanja, adekvatna finansijska sredstva i dovoljno prostora, saradnju sa drugim školama i institucijama i regionu čije potrebe treba da zadovolje. U školama se predviđa osnivanje razvojnih grupa koje će preduzimati nove inicijative u korišćenju ICT počev od vrtića, škola, pa do studentskih domova. Članovi razvojnih grupa su nastavnici, direktori, pomoćnici direktora i školski pegagozi-psiholozi (savjetnici). Uloga fokus škola je:

• Kreativna: izrađuje i razvija specijalizovane materijale za proizvodnu i korišćenje kompjuterskih programa u obrazovanju i obrazovanju za individualna područja, predmete i sadržaje predmeta;

• Selektivna: pronalazi, ispituje, testira, evaluira i odabira didaktičko-metodološke kompjuterske materijale;

• Prezentaciona: prezentuje nove ideje, programe, materijale radnicima u obrazovanju i ohrabruje razmjenu mišljenja i iskustava, služi kao primjer ICT – rješenja drugim školama;

• Obrazovna: organizuje prezentacije, radionice, seminare i druge načine prenošenja informacija drugim školama i nastavnicima u tom regionu;

• Povezujuća: povezuje učenike i nastavnike, studijske grupe i druge institucije sa odnosnim aktivnostima;

• Savjetodavna: savjetuje i ima vodeću ulogu kod uvođenja i implementacije kompjuterske tehnologije u školama.



12. INFORMATIZACIJA OSTALIH ŠKOLA Informatizacija ostalih škola teći će u skladu sa planom koji će donijeti ICT Savjet Crne Gore, a koji će se zasnivati na strateškim principima i strateškim ciljevima uvođenja ICT u obrazovni sistem Crne Gore, ali i u skladu sa finansijskim mogućnostima škola i institucija. S obzirom na postojeći broj škola u Crnoj Gori, strategijom je predviđeno da se u III i IV fazi još 100 škola uključi u strateški projekat implementacije. Preostale škole će se uključiti u proces implementacije kroz dodatni projekat u skladu sa reorganizacijom mreže škola. Nakon IV faze nastaviće se daljim opremanjem škola, opremljenih u II fazi, tako da će se u toku I godine u 30 škola po dva kabineta pretvoriti u učionice sa po 15 računara. U sljedeće dvije godine po 50 škola opremiće se na isti način.

13. TERMINOLOGIJA Informatika – (eng. Informatics /Computing Science/) Informatika je nauka koja se bavi dizajnom, realizacijom, evaluacijom, upotrebom i održavanjem sistema za obradu informacija uključujući: hardver, softver, organizacione i ljudske aspekte, industrijske, komercijalne, vladine i političke implikacije (UNESCO/IBI).

Informatička tehnologija – (eng. Informatics Technology) – Tehnoška primjena (artefacts) informatike u društvu.

Informatička i komunikacijska tehnologija - (eng. Information and Communication Technology /ICT/) – Kombinacija informatičke tehnologije sa drugim, srodnim tehnologijama posebno sa komunikacionom tehnologijom.

Napomena: U ovom projektu se ova značenja slivaju u jedno u ICT koja obuhvata sve tri zajedno. Podrazumijeva se pri tom da će se ICT koristiti, primjenjivati i integrisati u čovjekove radne aktivnosti i učenje na bazi razumijevanja koncepcije i metoda informatike.



37

ANEKS 1. Fokus škole OSNOVNE ŠKOLE

Redni broj. Mjesto Škola Broj

učenika Kontakt

1. Podgorica OŠ ¨Maksim Gorki¨ 1344 081/241-950

2. Podgorica OŠ ¨Štampar Makarije¨ 1182 081/225-019 3. Podgorica OŠ ¨Savo Pejanović¨ 1397 081/230-558 4. Podgorica OŠ ¨Sutjeska¨ 1312 081/243-264 5. Podgorica OŠ ¨Vuk Karadžić¨ 800 081/641-885 6. Bar OŠ ¨Mrkojevići¨ 295 085/61-232 7. Ulcinj OŠ ¨Boško Strugar¨ 687 085/421-589 8. Nikšić OŠ ¨Dušan Bojović¨ 407 083/250-001 9. Nikšić OŠ ¨Ratko Žarić¨ 759 083/242-925 10. Nikšić OŠ ¨Braća Ribar¨ 670 083/231-333 11. Risan OŠ ¨Veljko Drobnjaković¨ 251 082/371-451 12. Berane OŠ ¨Vuk Karadžić¨ 1260 0871/33-362 13. Berane

(Gusinje) OŠ ¨Džefer Nikočević¨ 547 0871/56-518

14. Bijelo Polje OŠ ¨Marko Miljanov¨ 1326 084/32-823 15. Budva OŠ ¨Stefan Mitrov Ljubiša¨ 1767 086/451-980 16. Pljevlja OŠ ¨Boško Buha¨ 824 0872/22-357 17. Cetinje OŠ ¨Njegoš¨ 889 086/34-804 18. Herceg Novi OŠ ¨Milan Vuković¨ 869 088/22-192

19. Dobrota OŠ "Savo Ilić" 774 082/322-040; 20. Tivat OŠ ¨Braća Milović¨ 1352 088/674-608

_____________________ Ukupno: 20 osnovnih škola

Ukupan broj učenika: 18712 Ukupan broj računara: 189

*Alternativa ovom prijedlogu je biranje škola na osnovu konkursa.



SREDNJE ŠKOLE

Gimnazije Mjesto Naziv Broj

učenika Kontakt

Cetinje JU Gimnazija 360 086/32-058

Podgorica JU Gimnazija ¨Slobodan Škerović¨40 1734 083/245-780

Herceg Novi JU ¨Ivan Goran Kovačić¨ 1465 088/23-781

Berane JU Gimnazija ¨Panto Mališić¨ 574 0871/33-797

Bar JU Gimnazija ¨Niko Rolović¨ 711 085/313-438 Ukupan broj učenika: 4844 Ukupan broj računara: 54

Stručne škole Mjesto Naziv Broj

učenika Konktakt

Podgorica JU ¨Ivan Uskoković¨ 1143 081/246-301

Pljevlja JU Srednja stručna škola 1201 0872/81-318

Bijelo Polje JU Mješovita srednja škola 717 084/22-396 Ukupan broj učenika: 3061

Ukupan broj računara: 65 Muzičke škole

Mjesto Naziv Broj učenika Konktakt

Podgorica JU ¨Vasa Pavić¨ 140 081/231-853


Likovne dizajnerske škole Mjesto Naziv Broj

učenika Konktakt

Cetinje JU Srednja likovna škola »Petar Lubarda« 107 086/33-600


____________________ Ukupno: 10 srednjih škola


*Alternativa ovom prijedlogu je biranje škola na osnovu konkursa.

40 Gimnazija ima 1734 učenika i nastavu organizuje u dvije smjene. Potrebno je uzeti u obzir korekcije pri izračunavanju odnosa računar/učenik, kod škola koje rade u dvije smjene.



Računari u fokus školama:

Generacija računara

Broj računara u osnovnim školama

Broj računara u srednjim školama

Ukupan broj

Ukupan procenat

Pentium I 46 40,7% 46 35,6% 92 38,15% Pentium II 48 42,4% 56 43,4% 104 42,9% Pentium III 16 14,15% 20 15,5% 36 14,82% Pentium IV 3 2,65% 7 5,4% 10 4,02% 113 129 24241

Tabela 3. Odnos računar : učenik u fokus školama na početku realizacije projekta:

Odnos: Osnovne škole42 Srednje škole Srednja vrijednost

Računar : učenik 1 : 99 1 : 6343 1 : 81

Tabela 4. Planirani odnos u osnovnim i srednjim fokus školama:

Odnos: II 18 mjesečna faza III 18 mjesečna faza IV 12 mjesečna faza

Računar : učenik 1 : 20 1 : 18 1 : 16

41 Ovaj broj iznosi 24,9% od ukupnog broja računara. 42 Ukupan broj učenika u odabranih 20 osnovnih škola iznosi 18712 ili 28,7% ukupnog broja učenika anketiranih osnovnih škola u Republici. 43 Ukupan broj učenika od odabranih 10 srednjih škola iznosi 8152 ili 25,13% ukupnog broja učenika srednjih škola u Republici.



ANEKS 2. Nacrt Log okvira za projekat ICT u nastavi i učenju Odjeljak ciljeva

Opšiti ciljevi Obrazovni sistem u Crnoj Gori priprema djecu za život i rad u modernom evropskom društvu i za doživotno učenje

Kratkoročni ciljevi Indikatori Izvori za verifikaciju Pretpostavke

Osposobiti djecu da koriste ICT u školama: 1. Kao kreativno sredstvo 2. Za razmjenu ideja 3. Da pristupe, analiziraju i prezentiraju informaciju.

Sva djeca u školama koje su obuhvaćene projektom mogu sa sigurnošću da koriste ICT u najmanje dva domena koja su navedena u opštim strategijama ( 3.1.).

Nezavisna godišnja evaluacija koja obuhvata ispitivanje, intervjue, evaluaciju njihovog rada itd.

ICT se koristi u školama za razvoj primjenljivih vještina, znanja i stavova. Finansijska podrška nastavlja se i nakon završetka projekta.

Odjeljak - output za projekat ICT u nastavi i učenju

Outputi projekta Indikatori Izvori za verifikaciju Pretpostavke Škole imaju računare, softver, internet konekciju itd.

Škole su opremljene u proporciji 1:20 učenika (osn. škole, gimnazije), i 1:5 likovna škola (II faza)

Nabavka opreme, dokumenta isporuke; izvještaji o realizaciji istog sa lica mjesta

ICT posmatran kao prioritet od strane nastavnika i učenika i može da se uključi u ocjenjivanje i konačno ocjenjivanje

Nastavnici mogu da podrže integraciju ICT u nastavu i učenje

Nastavnici završavaju kurs: polažu test vještina; ostali nastavnici u svojim školama imaju pozitivan stav oko korišćenja ICT

Praćenje obuke; posmatranje prakse; intervjui nastavnika i učenika

Adekvatna bezbjednost sistema

Škole za djecu sa posebnim potrebama opremljene su uključujući sredstva za komunikaciju i td.

Škole su opremljene i ICT sredstva koriste učenici

Posjete školama



Nastavni plan i program koji inkorporira ICT

Nastavni plan i program obezbjeđuje 54 h (godišnje) korišćenja ICT na svakom nivou i u svim strateškim oblastima; ICT je inkorporiran u sve predmete

Kurikularna dokumenta (polazišta za pisanje n. planova i programa)

Materijali za podršku u korišćenju ICT, za predmete u osnovnim i srednjim školama

Nastavna polazišta u najmanje 8 predmeta; uradi sam- materijal za učenike

Materijali; provjera mogućnosti nabavke materijala na licu mjesta

“Korišćenje ICT” elemenata u programima pre-service i in-service obrazovanja nastavnika.

Kurs za nast. planove i programe sadrži ICT (5% ukupnog vremena) sa mogućnošću prakse; kurs vode iskusni i kvalifikovani stručnjaci

Kurikularna dokumenta; podaci o osoblju; opservacija nastave na kursu

Fokus škole za podršku funkcionišu

Fokus škole imaju osoblje, resurse i prostor; rad na ICT je poznat i valorizuju ga susjedne škole

Posjete mjesnim školama i intervjui

Institucionalizovana organizacija za tehničko održavanje44, nadogradnju i obezbjeđivanje potrošnog materijala

6 ljudi tehnička podrška ICT (ili drugo rješenje); 95% računara je tehnički ispravno u svakom trenutku; škole imaju zalihe papira, tonera itd.

Provjere na licu mjesta o statusu i obezbijeđenosti potrošnog materijala; tel. veza sa servisom; podaci o održavanju opreme.

44 Vidi poglavlje 8.



42

ANEKS 3. ICT u nastavi i učenju u II fazi realizacije projekta Odjeljak aktivnosti za projekat

Aktivnosti Inputi Cijene € Pretpostavke Odabrati škole; pripremiti i instalirati mrežu u sisteme: 20 osnovnih škola, 5 gimnazija, 3 stručne škole, 1 likovnu-dizajn. školu i 1 muzičku školu

Tender za nabavku opreme i softvera 30 računarskih mreža sa serverima; laser & scan jet štampači; potrošni material; tekući troškovi

1000

13000 10000

Adekvatnu bezbjednost sistema mogu osigurati same škole (to može biti jedan od kriterijuma za izbor škola)

Obezbijediti pristup Internetu fokus školama

Iznajmljivanje linija sa odgvarajućim kapacitetom za 30 škola

195000

Postavljanje mreže u skladu sa master planom

Lokalne mreže u fokus-školama

Tender za izvodjenje radova; nabavka opreme i ugradanja obrazovne i administrativne mreže u fokus školama

1000

357000

Formirati fokus – škole Prostor za ICT i opremanje ICT prostora45; ICT koordinatori; troškovi obuke

15000 20000

24000

Izrada softvera na osnovu projekta

Obezbijediti efikasno upravljanje i rad obrazovnog sistema

110000

Pripremiti kurs za obuku nastavnika: 1. Pripremiti tim za obuku 2. Napisati program kursa 3. Evaluirati kurs 4. Obučiti provajdere kurseva 5. Ustanoviti 5 škola kao početne centre za obuku (finansiranje predviđeno budžetom)

Održavanje seminara za obuku timova u čijm će radu učestvovati međunarodni eksperti i drugi zainteresovani. Troškovi sastanaka tima za obuku, administriranje i troškovi štampanja Lokalni konsultant za obuku Evaluacione studije

25000

15000

9000

10000

Kursevi za obuku nastavnika

30 kurseva po 10 dana (svaki ima 30 učesnika)

240000

Nastavnici ICT koordinatori u školama biće za svoj rad stimulisani preko plate.

ICT kurikulum radionice radi izrade ICT elemenata polazišta

Troškovi radionica, uključujući i praćenje predavanja

20000

45 Vidjeti Aneks 6



Aktivnosti Inputi Cijene € Pretpostavke Izrada materijala:

1. Specifiikacije, polazišta 2. Pisanje i pregled 3 Piloting 4. Štampanje i distribucija materijala

15000

Održavanje hardvera i softvera

Troškovi: - tender - osoblje u fokus-

školama - institucije

1000

288000

Postavljanje sistema za održavanje i obezbjeđivanje potrošnog materijala

Osoblje Obuka Oprema za testiranje, pribor Vozilo

10000 10000

10000 20000

Godišnja evaluacija Putni troškovi Strani konsultant Troškovi izvještaja

10000 10000 8000

UKUPNO 255000 1192000 Preduslovi: U principu potrebna je čvrsta opredijeljenost svih aktera promjena u obrazovnom sistemu Crne Gore u pravcu korišćenja prednosti ICT, a naročito nastavnika, roditelja i poslodavaca. Pri tome treba koristiti iskustva škola EU koje su već uvodile ICT. Odjeljak aktivnosti za uvodjenje ICT na nastavničkim fakultetima Aktivnosti Inputi Cijene € Pretpostavke

Uvodjenje ICT u nastavne planove i programe

10000

Izrada projekta obuke 1000

Fakultet za obuku nastavnika

1. Kompjuter učionice + mrežni štampač 2. Internet veza – koristi se akademska mreža

- Softver - Obuka - Evaluacija

100760

5000

10000 5000

Raspoloživost pogodnog osoblja za DP III faza realizacije projekta

UKUPNO 131760



44

ANEKS 4. Nacrt Log okvira za projekat ICT u administraciji i

upravljanju

Odjeljak ciljeva

Opšti ciljevi

Obrazovni sistem u Crnoj Gori kojim se efikasno administrira i rukovodi

Kratkoročni ciljevi Indikatori Izvori za verifikaciju Pretpostavke

Kompjuterizacija opštih administrativnih poslova, bezbjedan protok informacija između zainteresovanih strana uključujući potrebno informisanje i planiranje

Pouzdanost podataka o školama, učenicima i nastavnicima koje može koristiti MPN uključujući kvalitet rada i izvođenja nastave; korišćenje dok. u elektronskom obliku; 20% škola koristi kompjuterizovane spiskove učenika

Nezavisna godišnja evaluacija koja obuhvata ispitivanje, intervjuisanje osoblja i sintezu izvještaja

Spremnost službenika da usvoje nove metoda rada

Odjeljak - output za projekat ICT u administraciji i upravljanju Outputi projekta Indikatori Izvori za verifikaciju Pretpostavke

Postignut sporazum o potrebama za podacima i protokolima za razmjenu podataka

Sporazum između zainteresovanih strana i MPN

Usvojena dokumenta

Sve strane su potpuno oprediljeljene i poštuju sporazum DIA

Specijalistički ICT kadrovi u Zavodu, Centru i Ministarstvu

3 ICT inspektora; inspektori za sve predmete orijentisani su na korišćenje ICT

Specifikacije poslova i podaci o zaposlenju; orijentacioni podaci o kursevima; intervjui

Administrativni sistemi u školama posjeduju učeničke spiskove i podatke o nastavnom kadru

Kompjuterizovani školski podaci su na raspolaganju i stalno se dopunjavaju Outputi se koriste

Posmatranja sistema i intervjui

Institucija sa Internet vezom

Instalacioni i podaci o upotrebi

Konsolidacija sistema podataka na opštinskom i nacionalnom nivou

Izvještaji; Vrednovanje podataka primjene



Outputi projekta Indikatori Izvori za verifikaciju Pretpostavke Konsolidacija QA podataka i izvještavanje koji pokrivaju perfomanse

QA izvještaji se dostavljaju na vrijeme i detaljno pokrivaju područje

Izvještaji

ICT Savjet radi godišnje izvještaje o sistemu koji pokriva: 1. institucije 2. učenike 3. nastavnike 4. performanse

Izvještaji Izvještaji; Vrednovanje podataka primjena

Elektronsko objavljivanje dokumenata i komunikacija Ministarstva

Web-site Ministarstva; Korišćenje E-mail



46

ANEKS 5. Odjeljak aktivnosti za projekat ICT u administraciji i

upravljanju u II fazi

Aktivnosti Inputi Cijene € Pretpostavke DIA: 1. Analiza zainteresovanih aktera 2. Tehnička analiza 3. Izrada nacrta 4. Diseminacija i orijentacija ka korisniku

Troškovi sastanaka konsultanata; štampanje/ izrada Web-site-a

1500 4500

3500

Privrženost i fleksibilnost učesnika

Inspektorat i Ministarstvo 1. Orientacija 2. Specijalistička obuka ICT tima 3. Razvoj QA okvira za ICT

Seminari; međunarodne posjete, kursevi QA radionice; štampanje i administracija

16000

10000 10000 5000

Škole: 1. Analiza potreba 2. Specifik. sistema 3. Instalacija 4. Obuka, podrška

1. sistem od 3 PC + 3 laser + 2 kolor štampača 2. Internet veza 3. Softver 4. Obuka

48000

Raspoloživost pogodnog osoblja za DP

Opština 1. sistem od 3 PC +laserski štampač 2. Internet veza 3. Softver 4. Obuka

8000


Zavod i Centar za stručno obrazovanje

1. sistem od 5 PC + laserski štampač 2. Internet veza 3. Softver 4. Obuka

24000


Tehnička podrška i održavanje na nivou lokalne zajednice

Osoblje; Prevoz; rez. idijelovi i nabavka

Evaluacija Spoljni konsultant; putni troškovi; izvještavanje

3000 2000 1500

UKUPNO 137000 Preduslovi Opredijeljenost Ministarstva za implementaciju projekta, uključujući obezbjeđivanje budžeta za komunikacije i omogućavanje zaposlenima u školama pohađanje obuke u okviru radnih aktivnosti.



47

ANEKS 6. Specifikacija kompjuterske opreme za jednu

OSNOVNU ili SREDNJU školu No. PC oprema Vrsta opreme Cijena (€) Mreža

1.

Računarska učionica

Računarska učionica: PIV 16 PC (Small Business Center, Brand name, OS »XP« + MS Office, 17" Monitor, laser HP 2100 N mrežni, skener,

1300€ x 16=20800+ 1100+

400+ 300

Didaktička

2. PC oprema za biblioteku

1 PC PIV, laser printer, optic bar-code čitač

1300+ 400+

250 Didaktička

3.

PC oprema za upravu: pomoćnik dir., sekretar, računovođa

3 PC PIV, 3 laser, 2 štampača za administraciju

3x1300=3900+ 3x400=1200+

2X215=430

Administrativna

4.

PC oprema za pedagoško-psihološku službu

1 PC PIV, laser štampač 1300+ 400 Didaktička

5.

PC oprema za ICT koordinatora u školi

1 PC PIV, laser štampač 1300+ 400 Didaktička

6. PC oprema za direktora 1 PC PIV, laser štampač 1300+

400 Administrativna

7. Oprema za prezentacije

1 PC PIV, LCD transparentne folije, projektor, 1 fiksni beam za učionicu i 1 pokretni.

8000 Didaktička

8. PC oprema za zbornicu

5 umreženih računara, 1 laserski štampač i 1 skener (+Internet)

5x1300=6500+ 400+

300

Didaktička Administrativna

UKUPNO 50380

Specifikacija mrežne opreme za jednu OSNOVNU ili SREDNJU školu No. PC oprema Vrsta opreme Cijena (€) Mreža

9.

Server (podrška kompjuterskoj mreži),

4000

10. Mreža

Swiches, IP ruteri, Patch paneli, Rack ormari, utičnice, kablovi, kanalice, UPS smart napajanje, montaža, ADSL ...

7900

UKUPNO 11900



48

ANEKS 7 Plan za opremanje hardverom Plan kompjuterizacije (opremanja) standardizovanim kompjuterskim hardverom za odabranih 20 osnovnih i 10 srednjih škola:

Faze projekta II III IV Nakon 10 god.

Računar : učenik 1 : 20 1 : 18 1 : 16 1 : 5

Broj računara za opremanje po fazama u odabranim osnovnim školama

900 0 48 2500

Broj računara za opremanje po fazama u odabranim srednjim školama

300 77 56 1119

Broj računara kojima će fokus-škole biti opremljene u periodu od 5 godina: Broj računara sa pratećom opremom na početku i kraju ICT projekta kod ciljnih grupa:

Nivoi obrazovanja Broj računara na početku projekta

Broj računara na kraju projekta

Osnovne fokus-škole 189 1089 Srednje fokus-škole 75 375 Institucije za obrazovanje djece sa posebnim potrebama 0 -

Studentski-učenički domovi 35 - PMF 102 - Filozofski f. Nikšić 32 -

FLU 13 - FDU 3 -

Nastavnički fakulteti

AKADEMIJE MA 7 -



ANEKS 8. Priprema prostora za ICT Prostor • ventilacija • sigurnost • roletne/zastori za zamračivanje

prozora • zidni prostor za projektovanje • display/oglasna tabla

Električno napajanje • najmanje dvije utičnice po

jednom računaru (idealno 4) • utičnice za dodatnu opremu • mogućnost proširenja u nekoj

budućoj fazi • izolacioni prekidač • neprekidno napajanje koje se ne

može isključiti (npr. za mrežni server)

Namještaj Razmještaj opreme

- po ivicama prostorije - u redovima - u vidu ostrva

Radne površine stolova

- širina 120 cm - dubina stola 81-86 cm

- visina 69 cm - stolice sa podešavanjem

visine - dvije stolice na jedan računar - epih - ostava

Rasvjeta i grijanje

fluorescentna svjetla air conditioning

Oprema za prezentacije

školska bijela tabla projektor smartboard

Tip mreže

peer to peer server - client

Servisiranje, rješavanje problema i održavanje

interno zajedničko sa drugim

akterima ugovori sa nekom PC



50

ICT Savjet

ZAVOD ZA ŠKOLSTVO Sektor za stručno usavršavanje nastavnika ICCG (ISPITNI CENTAR)

Lokalni tim projekta

Komisija za gimnazije

Komisija za osnovno obrazovanje

Međunarodni i

domaći short-term eksperti

CENTAR ZA STRUČNO OBRAZOVANJE - Sektor za stručno usavršavanje nastavnika

Komisija za stručno obrazovanje

Komisija za obrazovanje odraslih

Lokalni ICT Komitet

Vođa tima i Long Term lokalni

ekspert Projektni tim i ICT projekt koordinator

ICT Komitet /tehnička koordinacija i upravljanje

projektom/

ANEKS 9: MENADŽMENT I ORGANIZACIONA STRUKTURA



51

Literatura:

1. KNJIGA PROMJENA (2001) Ministarstvo prosvjete i nauke, Podgorica, Pobjeda 2. Information and Communication Technology in educational systems in Europe, National

education policies, Curricula, Teacher training, Extract of the report Key data on education in Europe (4th edition), (February 2000) European Commission /Eurydice/Eurostat

3. ICT Coordinator http://wwwedu.ge.ch/cptic/prospective/projets/unesco/en/areas.html 4. Basic Indicators on the Incorporation of ICT into European Education Systems, Facts

and figures, EURYDICA, FIGURE 8: RESPONSIBILITY FOR THE PURCHASE AND MAINTENANCE OF HARDWARE. PRIMARY AND SECONDARY EDUCATION (ISCED 1, 2, 3). PROJECTS UNDER WAY IN 2000/01, p. 9

5. Basic Software Toolbox: Curriculum software, Software Help Sheets. 6. Chapter 3, Achieving high standards for all — supporting teaching and learning,

http://www.dfes.gov.uk/achievingsuccess/chap3.shtml#1#1 7. Broadband for Primary and Special Schools, Implications and Choices, A report for

SEGfL, Primary Broadband Group, Draft:– 4 February 2002, (Incorporates ideas from the SEGfL Planning Day), South East Grid for Learning, P Banbury, 4 February 2002

8. Connecting Schools, Networking People 2002, http://www.becta.org.uk/publications/connectingschools2002.pdf

9. Transforming The Way We Learn DfES, http://www.dfes.gov.uk/ictfutures/ictfutures.pdf 10. Innovative Bandwidth Arrangements for the Australian Education and Training Sector,

Department of Employment, Education, Training and Youth Affairs, Stage 1: Assessment of Overseas Approaches, Ross Kelso, CIRCIT at RMIT (Centre for International Research on Communication and Information Technologies), RMIT University, August 2001, http://detya.gov.au/schools/publications/2001/bandwidth/index.htm

11. SCHOOLS ACHIEVING SUCCESS, Consultation on Education White Paper , JOB NO: 433039, November 2001, Final Report, Prepared for: DfES

12. ICT strategy in education in Slovenia 2001-2002, mag. MIRKO ZORMAN, State Secretary, Ministry of Education, Science and Sport Slovenia

13. COMPUTER and INFORMATION LITERACY in Slovenian schools, 1994-2000, mag. Borut Čampelj, National Education Institute, Ministry of Education, Science and Sport Slovenia, Luxemburg, Jan 2001

14. Informatizacija vzgojno-izobraževalnega zavoda, Zavod Republike Slovenije za šolstvo, pripravila programska skupina Ro

15. The REPORT of COMPUTER LITERACY (Ro) IN SLOVENIAN SCHOOLS 1994-1997, Ministry of Education, Science and Sport Slovenia, http://www.zrsss.si/angl/report/prva.html

16. Berle Lakota, A., Čač, J., Likar, A., Mele, M., Peršin, M., Razpet, N., Skulj, T. Wechtersbach, R. (maj, september 1994) ŠOLSKI TOLAR, program RAČUNALNIŠKO PISMENJEVANJE, Republika Slovenija, Ministarstvo za šolstvo in šport, ZAVOD RS ZA ŠOLSTVO IN ŠPORT

17. Poročilo o delu ARNESa v letu 2001, www.arnes.si 18. Povezava šol v ARNES/Internet (delno prenovljena začasna verzija!), 18.04.2002. 19. [email protected], Information and Communication Technology in European Education

Systems, Eurydice, The Information Network on Education in Europe, Survey 4, Directorate-General for Education and Culture, European Commission, Eurydice, 2001

20. Information technologies in schools: reasons and strategies for investment, General report by Jean-Joseph Scheffknecht Introductory paper by Dieter Baake, Symposium,



Jurmala (Latvia), 8-10 July 1999, Council for Cultural Co-operation, Council of Europe Publishing, COUNCIL OF EUROPE, 2000

21. Tematski prikaz nacionalne politike za obrazovanje u Crnoj Gori, Pakt stabilnosti za Jugoistočnu Evropu, Sto 1, Radna grupa za obrazovanje, Centar za saradnju sa zemljama van OECD-a, Direktorat za obrazovanje, zapošljavanje, rad i socijalne poslove, Obrazovni komitet, 2001

22. Basic Indicators on the Incorporation of ICT into European Education Systems, Facts and figures, 2000/01 Annual report, Eurydice, The Information Network on Education in Europe

23. Microsoft Press, Računarski rečnik, prevod trećeg izdanja, Microsoft, 1997 24. GLOSSARY OF LABOUR MARKET TERMS AND STANDARDS AND CURRICULUM

DEVELOPMENT TERMS, European Training Foundation 1997 25. The Language of Learning: A Guide to Education Terms, J. Lynn McBrien and Ronald S.

Brandt with editorial consultation from Robert W. Cole, ASSOCIATION FOR SUPERVISION AND CURRICULUM DEVELOPMENT, ALEXANDRIA, VIRGINIA, 1997.

26. FINANCIAL FLOWS IN COMPULSORY EDUCATION, Diagrams for 2001, Directorate-General for Education and Culture, European Commission, Eurydice, 2001

27. LIFELONG LEARNING FOR EQUITY AND SOCIAL COHESION: A NEW CHALLENGE TO HIGHER EDUCATION, Workshop on Application of the new information and communication technologies in lifelong learning, Catania (Italy), 6-8 April 2000, Higher Education and Research Division, Council of Europe

28. ICT Development Plan, ICT, Policy, Scheme of work, Assessment procedures, Acceptable usage of Internet policy, Hardware audit, Software audit, Staff development plans, Record of recent significant ICT EVENTS, http://www.sloughschoolsonline.org.uk/search.htm

29. http://www.arnes.si/

Documents

STRATEGIJA UVOĐENJA ICT U OBRAZOVNI SISTEM CRNE GOREtehnika-informatika.com/wp-content/uploads/2011/08/... · 2011-08-25 · Korišćenje računara u osnovnim školama (90%) odnosi