Monnik is an interdisciplinary research and action collective working at the interface between culture, technology and conscious-ness.

The work of Monnik is particularly aimed at how time and time again, man and society have to renew their relation to the modern world that they have created for themselves.

Monnik’s research is to learn about the tragedy of modernity and to get to know the loss that comes with progress. Informed by these notions we seek ways of taking action that change and sustain the human project in a meaningful way.

Monnik is a recent initiative that combines the interests and practices of: — Vincent Schipper — Edwin Gardner and — Christiaan Fruneaux.

monnik

Notes on

Rochester and

The Still City

Vincent Schipper, Christiaan Fruneaux en ik hebben recent Monnik opgericht als een platform waar we onze gemeenschappelijke onderzoeksintresses bij elkaar brengen.

culture

consciousness

technology

Ons werk speelt zich op de raakvlakken tussen cultuur, technologie en bewustzijn.

what — meaning

culture+

technologyhow — technique

Waar technologie en cultuur gezamenlijk de door de mens gemaakte wereld vormen waartoe het bewustzijn zich moet verhouden. Technologie verlengt de greep van de mens op de wereld, steeds dieper kan zij hiermee ingrijpen in de constructie en manipulatie van haar werkelijkheid. Cultuur geeft betekenis, de verhalen die over onszelf vertellen, over ons zijn, maar ook over de ander en de mensheid als geheel. Onze zelfgecreëerde wereld is een cultuur-technologische construct dat diep inwerkt op ons bewustzijn, maar anderzijds ook door datzelfde bewustzijn is geproduceert.

Hierin zijn cultuur en techniek twee zijdes van dezelfde munt, twee perspectieven op onze zelf-geconstrueerde wereld Cultuur gaat over wat onze wereld is en techniek over hoe ze werkt.

man-made world

nature

nature

nature

nature

man

Waar wij in geïnteresseerd zijn is hoe de mens keer op keer een nieuwe verhouding tot haar zelf-geconstrueerde moderne wereld moet vinden. Vooruitgang en moderniteit brengen een tragiek met zich mee. Waar we telkens het nieuwe zoeken, nieuwe kennis, nieuw inzichten en ervaringen is er verlies, maar de moderniteit probeert ook constant de tragiek te elimineren, te overkomen - de mensheid is niet simpelweg een optelsom van haar ervaringen.

De door de mens geconstrueerde wereld is zo alomvattend, dat we in een zekere zin in een onze eigen gouden kooi leven. Een techno-culturele bubbel waarbuiten de natuur is, het ongecul-tiveerde, dat wat we continu lijken te verliezen, dat wat zich terugtrekt in de mist.

Met het Still City project zoeken we manieren hoe het menselijke project op een betekenisvolle, duurzame en inclusieve wijze kan worden voortgezet en veranderd.

growth

?

Ons belangrijkste project op het moment is een onderzoek over wat er gebeurt na groei. Wat gebeurt er met onze samenleving, economie, onze cultuur, onze steden, onze waarden als de wereld bevolking niet meer groeit, en dus de economie niet meer groeit, en we de limieten heb-ben bereikt van onze bodemschatten.

Groei is het paradigma waar we met onze wereldwijde samenleving momenteel in leven. En het

ergste wat een samenleving kan overkomen. Want als de economie niet meer groeit liggen de verhalen van onze mensenlevens overhoop. De oude dag, het mooie huis, het tweede kind, de studie, de carrière - bijna al onze persoonlijke narratieven zijn verweven met het grotere econo-mische verhaal. Alles is een speculatie op groei.

dekte wandelen wij gestaagd omhoog, immer meer terrein veroverend op de natuur tot op het punt dat alles cultuur is, of dat we de wereld niet meer kunnen beschouwen buiten het culturele vertoog.

197219681967

-digheid van onze wereld, onze aardbol.

Doorslaggevend was het Club van Rome rapport, grenzen aan de groei - gebaseerd op een cyber-netisch wereld model. Voor het eerst in de geschiendenis werd de wereld als een holistisch sys-teem gezien, je kon niet ergens op de wereld iets doen zonder dat het invloed had ergens anders. Industrie, voedsel, vervuiling en bevolkingsgroei hebben invloed op elkaar. Het model liet zien dat als we op dezelfde manier door zouden gaan de wereld haar draag-capaciteit in het midden van de 21st eeuw zou overschrijden.

post-growth

stagnation stillness

?

Vandaag worden we geconfronteerd met onze angst voor een nieuwe paradigma, dat van stag-natie. Het leven met de frustratie dat we niet meer groeien, dat mijn generatie het met minder of hetzelfde moet doen dat die van mijn ouders. We zijn angstig. We geven anderen de schuld. We overleven. We proberen problemen om te buigen en toch positief te zijn. Krimp als kans! En we hopen dat al onze innovatie en technologie ons uiteindelijk wel zal redden. Het zijn gemengde emoties over ons onduidelijke voorland.

In het Still City project zoeken we naar dat voorland, het paradigma na stagnatie, na de frustratie en het verlies. We hebben dat verstilling -Stillness- genoemd. Een scenario waarin we ons afvra-gen wat verandering en groei zijn zonder expansie en uitputting, wat groei en verandering kun-nen betekenen binnen een inclusieve en duurzame context. Wat gebeurt er met persoonlijk groei als we deze loskoppelen van economische groei.

Still City is een onderzoeksproject, en onze eerste casus is Tokyo. Tokyo is een van de grootste en modernste steden ter wereld, maar ze groeit niet meer, maar krimpt ook niet.

“De laatste economische berichten uit het land van de rijzende zon geven aan dat het inderdaad alleen de zon is die de weg omhoog weet te vinden.”

EN: “From the latest economic news from the land of the rising sun indicate that it is

to go up.”

Laten we Japan niet vergetenDe Telegraaf - April 5, 2012.

De Japanse economie groeit al 20 jaar niet meer. Japan heeft te maken met een van de grootste vergrijzingsgolven ter wereld. En de Japanse politiek heeft geen verhalen meer en wordt geken-merkt door kort zittende regeringen en corruptie.

“Population decline and extreme popula-tion aging will profoundly alter the realm of the possible for Japan—and will have major rever- berations for the nation’s social life, economic performance, and foreign rela-tions. Gradually but relentlessly, Japan is evolving into a type of society whose contours and workings have only been con-

Increasingly we can only imagine Japan as science

The Wilson Quarterly - Spring 2012

We hebben Tokyo gekozen omdat we hier de voorspiegelingen denken te vinden van cultuur, waarden, gedrag en praktijken die tegelijkertijd modern, creatief en stedelijk zijn maar zich anders verhouden tot onze huidige en dominante groei paradigma.

work

meaning

technology

money

land

consciousness

demographics

truth

stories

politicsscienceauto-mation

intelligence

production

fabrication

transport

projection

compu-tation

communi-cation

design

choice

resourcesallocation

education

discipline

valuation of labor

divisionof labor

profession-alism

trade

wealth

poverty

core/periphery

agri-culture

nature

real estate

urban planning

urban develop

-ment

creativity

deter-minism

willpower

greyingpopulation

migration

birth

death

health

journalism

purpose

specu-lation

Wij hebben op een zelfde wijze een model gemaakt - het Still World Soft Model. Waar het model van de Club van Rome model een hard ‘mechanisch’ model, is het onze een soft ‘cultureel’ model. Een model waarin we culturele bewegingen in kaart willen brengen en hoe ze elkaar beinvloeden. Waar het Club van Rome model ons waarschuwt voor het gevaar van korte-termijn denken, wil-len we met het Still City Soft Model hieraan voorbij, en zoeken naar concrete manieren hoe we een inclusieve, duurzame samenleving in zouden kunnen richten op basis van waardes, nar-ratieven en praktijken die we in Tokyo denken te vinden.

Theo Baart

Rochester is geen stille stad, maar een krimpende stad.

Theo Baart

De krimpende stad legt bloot hoe we onze omgeving, onze wereld een zelf-gecreëerd construct is.

Theo Baart

De stad is opeens te groot geworden voor haar bewoners, als een kind in papa’s jas. De leegte keert terug. Functieloze gebouwen worden een landschap. Het in cultuur gebrachte land geeft geen weerstand meer tegen de oprukkende natuur. De wildernis overwoekert de maakbaarheid.

“When the grass is chest high, how are you supposed to feel good?”

— Detroit resident Pam WeinsteinMowingPink Pony Express, Detroit 2010

Tussen natuur en cultuur bevindt zich een reizende grens.

De cultuur rukt op en natuur wordt overwonnen.

Tot aan de Romantiek, was de natuur er gewoon.

Zij was niet bijzonder, zij was zelfs akelig of lelijk. Maar met de verlichting heeft de mens zich los gezongen van de natuur. We werden rationele wezens, en beschikken over onze eigen toekomst. Het paradijs is geen belofte meer van God, maar kunnen we kunnen haar zelf maken.

Gregory Halpern

Met onze gewonnen zelfbeschikking verloren we onze onschuld.

Gregory Halpern

Sinds we uit het paradijs verstoten zijn, verlangen we erna terug. De tragiek van de krimpende stad, het spektakel van de industriële ruïnes, de melancholie van het verkruimeld asfalt, en de hoop van de stadsboerderij.

Wanderer above the Sea of Fog (1818) - Caspar David Friedrich

Het zijn de eigentijdse echo’s van de romantiek, van de sublieme schoonheid en de edele wilde die we in de krimpend stad weer ontmoeten.

Gregory Halpern

Natuur krijgt meer ruimte als cultuur zich terugtrekt. Maar niet alle cultuur trekt zich terug - er zijn achterblijvers. De steden die ooit werden opgestuwd door een industrie, een industrie die nu verdwenen is en haar inwoners werkloos achterlaat. Althans, het deel dat niet vertrekken kon naar een andere baan, een andere plek, een nieuw leven elders. Niet iedereen is even mobiel, niet iedereen is een hoogopgeleide kenniswerker die ergens anders weer wortel kan schieten.

“Photography company believes those employees have critical knowledge and skills to help the company to restructure and emerge successfully from bankruptcy. In addition, they would be hard to replace if they leave the company, attracted by other offers, according to the request submitted by Kodak for bankruptcy court in New York.”

Kodak: Bonuses Of 13.5 Million Dollars to Keep ManagersFinancial Magazine - April 8th, 2012

De laagopgeleide arbeider is inwisselbaar, maar de hoogopgeleide arbeider moet met man en macht behouden worden. Als laatste poging om het Kodak te redden moesten de managers be-houden worden, omdat zij als eerste het zinkende schip zouden verlaten. De makers zijn vervang-baar.

Dit probleem is er een van arbeidsdeling en hoe we arbeid waarden. Sinds we de dagen van de jager-verzamelaar achter ons hebben gelaten zijn onze activiteit steeds diverser, en specialis-tischer geworden. Om een moderne samenleving comfortabel draaiende te houden moeten we niet allemaal hetzelfde doen.

“Well then, how will our state supply these needs? It will need a farmer, a builder, and a weaver, and also, I think, a shoemaker and one or two others to provide for our bodily needs. So that the minimum state would

The RepublicPlato, 380 BC

Zoals Plato al zei, “een minimale staat bestaat uit vier tot vijf mensen. Op z’n minst een boer, een bouwer, een wever een schoenmaker, en misschien nog een of twee andere beroepen.”

“Having conceived Babel, yet unable to build it themselves, they had thousands to build it for them. But those who toiled knew nothing of the dreams of those who planned. And the minds that planned the Tower of Babel cared nothing for the workers who built it. The hymns of praise of the few became the curses of the many. Between the mind that plans and the hands that build there must be a Mediator, and this must be the heart.”

MetropolisMaria, Metropolis - 1927 (dir. Fritz Lang)

Arbeidsdeling is dus noodzakelijk, als we niet terug willen naar een preïndustriële, of zelfs pre-historische situatie. Maar de manier waarop we arbeid waarderen en haar verdelen levert steeds meer wrijving op in de samenleving. Er is een steeds grotere groeiende kloof tussen hoog en laag opgeleiden.

“Het opleidingsniveau is de nieuwe sociale scheidslijn, stelt de Raad voor Maatschap-pelijke Ontwikkeling (RMO) in zijn gisteren verschenen rapport Nieuwe ronde, nieuwe kansen.

Die conclusie wordt ondersteund door onderzoek van TNS NIPO. Ruim de helft van de ondervraagde hoogopgeleiden en twee-derde van de laagopgeleiden verklaarden dat zij ‘steeds minder’ contact hebben met elkaar.”

Hoog- en laagopgeleiden leven in Nederland steeds meer langs elkaar heenVolkskrant, 28 April 2011

Aan de top van de arbeidspiramide staat de creatieve klasse, zij maken nieuwe beelden en sym-bolen. Zijn produceren betekenis en levens-stijlen die aan producten en diensten worden gekop-peld. Aan de onderkant van de piramide staan de lager-opgeleiden die de machinerie van onze samenleving draaiende houdt. De relaties tot werk zijn voor beiden radicaal anders.

Voor de hoog-opgeleide creativelingen is hun leven hun werk. Intellectuele uitdaging en persoon-lijke ontwikkeling zijn het hoogste goed, en geld is ondergeschikt hieraan. Ze hebben geen hy-potheek en soms een eigen, of gedeelde auto. Ze werken voor weinig, vaak als ZZP’er en zijn niet of nauwelijks verzekerd, en ze hebben een pensioengat - of zelfs helemaal geen pensioen.

Voor de laag-opgeleide arbeider is hun werk niet hun leven. Hun leven is wat er na het werk ge-beurt, in het weekend bij de familie, op de vereniging, in de kroeg of in de club. Goed betaald kri-jgen voor werk is belangrijk, want het werk is niet waar de vervulling uit komt. Daarnaast goede arbeidsvoorwaarden, een aardig pensioen en een eigen huis.

De ironie is dat de loodgieter, de bouwvakker, de timmerman en de schoonmaker vaak een hoger

overall population shrank by 25 percent in

different and more intriguing story: During the same time period, downtown Detroit experienced a 59 percent increase in the number of college-educated residents under the age of 35, nearly 30 percent more than two-thirds of the nation’s 51 largest cities.

These days the word “movement” is often

hipsters and artists now roaming the streets of Detroit. Not unlike Berlin, which was revi-talized in the 1990s by young artists migrat-ing there for the cheap studio space, Detroit may have this new generation of what city leaders are calling “creatives” to thank if it comes through its transition from a one-industry.”

Detroit Pushes Back With Young MusclesNew York Times - July 1, 2011

Als de stad krimpt, de fabriek leegstaat, als de buurt een probleem-wijk is dan zo snel mogelijk creatieven erin. Broedplaatsen, vrijplaatsen, incubators, hubs - hoe je het ook noemt, het idee is grote lijnen hetzelfde. Het evangelie van Charles Landry, en Richard Florida is in iedere Westerse stad inmiddels gemeengoed.

Als de makers van fysieke arbeid te duur worden en uitbesteed wordt aan een lager-lonen land, dan is het aan de creatieven om de werven en fabrieken nieuw leven in te blazen.

Homo LudensHomo Ludens or “Man the Player” (alter-

natively, “Playing Man”) is a book written in 1938 by Dutch historian, cultural theorist and professor Johan Huizinga. It discusses the importance of the play element of culture and society. Huizinga uses the term “Play

-ceptual space in which play occurs. Huizinga suggests that play is primary to and a neces-

generation of culture.

— Wikipedia

Homo FaberHomo faber (Latin for “Man the Creator”

in reference to homo sapiens meaning “wise man”) is a philosophical concept articu-lated by Hannah Arendt and Max Scheler that refers to humans as controlling the environment through tools. Henri Bergson also referred to the concept in The Creative

-cial objects, in particular tools to make tools,

— Wikipedia

De Homo Faber wordt in geruilt voor de Homo Ludens.

work

meaning

technology

money

land

consciousness

demographics

truth

stories

politicsscienceauto-mation

intelligence

production

fabrication

transport

projection

compu-tation

communi-cation

design

choice

resourcesallocation

education

discipline

valuation of labor

divisionof labor

profession-alism

trade

wealth

poverty

core/periphery

agri-culture

nature

real estate

urban planning

urban develop

-ment

creativity

deter-minism

willpower

greyingpopulation

migration

birth

death

health

journalism

purpose

specu-lation

In ons stil city project onderzoeken wij wat er zou kunnen gebeuren met arbeid als de economie niet meer zou groeien. Hoe wij arbeid waarderen heeft te maken met; hoe we haar verdelen, hoe we mensen opleiden, en hoe we de handel en productie organiseren. Hoe wij deze zaken or-ganiseren construeert onze waarheid over arbeid. Kennis werk is beter dan handen werk.

Niemand droomt er van om een nacht-schoonmaker te worden in kantoorgebouwenVMBO student

Nobody dreams about becoming a nighttime cleaner

VMBO student

De VMBO’er voelt dat, hij of zij ervaart deze minderwaardigheid. En let wel 60% van de studenten in het middelbaar onderwijs is VMBO’er. Dit is dus allesbehalve een marginaal probleem.

“In the current issue of the McKinsey Quar-terly, W. Brian Arthur, an external professor at the Santa Fe Institute, warns that technol-ogy is quickly taking over service jobs, fol-lowing the waves of automation of farm and factory work. “This last repository of jobs is shrinking — fewer of us in the future may have white-collar business process jobs — and we have a problem,” Mr. Arthur writes.

(...)

In 1930, the economist John Maynard Keynes warned of a “new disease” that he termed “technological unemployment,” the inability of the economy to create new jobs faster than jobs were lost to automation.”

More Jobs Predicted for Machines, Not PeopleNew York Times - October 23, 2011

Naast de creatieven is de hoop voor de toekomst ook gevestigd op innovatie en technologie. Maar ook dit zal weinig soelaas bieden voor homo faber. Want de techniek neemt meer werk uit han-den dan ze genereert.

that a lot of people who used to be allocated to conduct document review are no longer able to be billed out,” said Bill Herr, who as a lawyer at a major chemical company used to muster auditoriums of lawyers to read documents for weeks on end. “People get bored, people get headaches. Computers don’t.”

Armies of Expensive Lawyers, Replaced by Cheaper SoftwareNew York Times - March 4, 2011

In zijn boeken Engines of Creation: The Coming Era of Nanotechnology en Unbounding the Future: The Nanotechnology Revolution legt Eric Drexler uit hoe door op het atomair de niveau materie te manipuleren ons een utopische toekomst van overvloed te wachten staat, alles zou aan de hand van op moleculaire schaal opererende assemblers gemaakt kunnen worden voor bijna geen geld!

Visioenen van overvloed worden altijd bedacht door mensen die bezig zij met kennis creatie, ver-halen, beelden, code en andere abstracties, nooit door mensen die fysiek dingen maken. Zou het toekomstvisioen van de kennis werker, de creatief, net zo verleidelijk zijn als deze assemblers ook

In een wereld die qua populatie en economie niet meer groeit, die technologische geavanceerd is - hoe kan deze een nieuwe verhouding tot arbeid formuleren. Als groeien in arbeid, in je werk, in een vak los komt te staan van het economisch groei.

Een tafel die generaties mee kan, in plaats van 5 of 10 jaar.

dit ook niet gelijk moeten waarderen. Hoe kunnen we kennis die besloten ligt in het lichaam, in de tast, in het contact met materie gelijkwaardig behandelen als de kennis van het hoofd, de abstractie, theoretische diepgang en kritische analyse. Misschien hebben we ook broedplaatsen nodig voor de hand, en niet enkel het hoofd. Hoe kunnen werkplaatsen, ateliers, gilden en ambachten op een eigentijdse manier weer een rol spelen in de stedelijke cultuur. Hoe krijgen we het maken weer terug, en hoe kan juist niet het mobiele kenniswerk, maar het gewortelde handwerk de stad helpen.

Hoe kunnen de achterblijvers de bron worden, want zij ... zij gaan voorlopig nergens heen.