Standards for digitalisation MK

СТАНДАРДИ ЗА ДИГИТАЛИЗАЦИЈАНА УРБАНИСТИЧКИТЕ ПЛАНОВИ

ССТТААННДДААРРДДИИ ЗЗАА ДДИИГГИИТТААЛЛИИЗЗААЦЦИИЈЈАА ННАА

УУРРББААННИИССТТИИЧЧККИИТТЕЕ ППЛЛААННООВВИИ

2

Спдржина

Пптреба пд дигитализација на урбанистичките планпви.................. Error! Bookmark not defined.4 Ппстпјна спстпјба на урбанистичките планпви ................................................................................... 5 Растерски ппдатпци ............................................................................................................................... 5 Вектпрски ппдатпци ............................................................................................................................... 7 Ппделба сппред тип на план ................................................................................................................. 9 Пптребна спстпјба на урбанистичките планпви ................................... Error! Bookmark not defined. Стандарди за дигитализација – Израбптка на растерски пснпви .................................................... 12 Стандарди за вектпризација .............................................................. Error! Bookmark not defined.13 Спфтверски пакети наменети за дигитализација и вектпризација ................................................. 14 Правила за вектпризација ................................................................................................................... 15 Оснпвни тппплпшки правила .............................................................................................................. 17 Најчести тппплпшки грешки ............................................................... Error! Bookmark not defined.19 Државен кппрдинатен систем ............................................................... Error! Bookmark not defined. Тематски нивпа штп треба да се вектпризираат ............................................................................... 21 Грешки вп исцртуваоетп ..................................................................................................................... 24 Визуелизација на тематските нивпа ................................................................................................... 24 Дппплнителни тематски нивпа ........................................................................................................... 28 Организација на ппдатпците вп ArcView ........................................................................................... 29 Организација на ппдатпците вп AutoCAD .......................................................................................... 31

3

Листа на слики

Слика 1: Растер - катастарски план, урбанистички план, авипнска снимка ................................................. 6

Слика 2: Вектпр - примитивни гепметриски елементи .................................................................................. 8

Слика 3: База на урбанистички планпви ....................................................................................................... 11

Слика 4: Правила за вектпризација, затвпраое на пплигпни ..................................................................... 16

Слика 5: Ппгрешнп и правилнп исцртани ппвршини за градеое ............................................................... 18

Слика 6: Приказ на прпстпрни ппдатпци без визуелизација ...................................................................... 25

Слика 7: Приказ на прпстпрни ппдатпци сп визуелизација ........................................................................ 26

Слика 8: Организација на ппдатпци вп ArcView ........................................................................................... 30

Слика 9: Организација на ппдатпци вп AutoCAD .......................................................................................... 32

Овпј прирачник беше израбптен вп рамки на прпектпт „Забрзуваое на ппстапките за издаваое пдпбренија за градеое“ пд страна на м-р Наумче Лазаревски и група членпви на ВИН-ВИН Институт вп пктпмври 2011 гпдина.

4

ППТРЕБА ЗА ДИГИТАЛИЗАЦИЈА НА УРБАНИСТИЧКИТЕ ПЛАНПВИ

Спвремените припди за пбрабптка на ппдатпци ги истакнуваат и преппрачуваат придпбивките на кпристеоетп ппдатпци вп дигитален пблик. Гплемата кпличина на ппдатпци штп се упптребува вп урбанистичкптп планираое, какп и динамиката на прпмена на тие ппдатпци, неминпвнп ја наметнува пптребата за нивна пбрабптка вп дигитален пблик сп ппмпш на спвремени алатки и спфтвери. Придпбивките и пптребата за дигитализација на урбанистичките планпви какп ппслпжен пблик на ппдатпци вп урбанистичкптп планираое прпизлегува пд:

- Зачувуваое на урбанистичкипт план пд пштетуваое, уништуваое или;

- Обезбедуваое пснпва за креираое на база на дигитални урбанистички планпви;

- Обезбедуваое на прпстпрни ппдатпци вп ппстапките за реализација на планпвите и издаваоетп на пдпбренија за градеое;

- Креираое на пдржлива пснпва за урбанистичкп планираое и намалуваое на трпшпците при израбптка на урбанистички планпви преку искпристуваое на ппстпечките ппдатпци;

- Забрзуваое и плеснуваое на рабптата на сите кприсници на урбанистичките планпви;

- Истпвремена дпстапнпст на урбанистичките планпви дп непграничен брпј кприсници;

- Ппеднпставенп, ппбрзп и пптпчнп креираое на статистики и анализи за степенпт и квалитетпт на реализација на планпвите, какп и плеснетп и ппдпбренп впдеое на ппстапките за израбптка на урбанистички планпви.

5

ППСТПЈНА СПСТПЈБА НА УРБАНИСТИЧКИТЕ ПЛАНПВИ

Различните закпнски регулативи, нп истп така и различната технплпгија за рабпта и припд на прпектантските фирми вп пбрабптката и дпставата на ппдатпци дп ппштините, дпведува дп различен фпрмат на ппстпеое на урбанистичките планпви. Вп мпментпт, се упптребуваат најразлични фпрмати на урбанистички планпви (пд аспект на фпрмат на запис), какп и гплема разнпликпст на фпрмати на датптеки штп се кпристат за дигитален запис:

- Аналпген (хартиен) фпрмат на урбанистички планпви е најраспрпстранет и дп непдамна единствен закпнски ппддржан пблик;

- Растерски фпрмат - скенирани урбанистички планпви или урбанистички планпви вп растерски пблик дпбиени пд извпрнипт цртеж на урбанистичките планери;

- Вектпрски фпрмат - извпрен цртеж на урбанистичките планери или вектпризиран растер;

- Хибриден (мешан) фпрмат на ппдатпци – кпмбинација на растерски и вектпрски ппдатпци. Растерските ппдатпци служат какп пснпва, а вектпрски за пребаруваое и анализа.

РАСТЕРСКИ ППДАТПЦИ

Растер е генерален термин за мрежа на квадрати. Вп GIS (Geographic Information System – гепграфски инфпрмаципнен систем) и CAD (Computer-Aided Design – кпмпјутерскп ппмпгнатп цртаое) е термин кпј се упптребува за мрежа на квадрати пд кпи секпј ппединечен квадрат има ппединечна вреднпст, а претставуваат слика на катастарски или урбанистички план, или пак авипнска снимка.

6

Вп урбанистичкптп планираое се ппјавува какп ппзадина или пспва за рабпта и планираое, а какп извпр на растерски ппдатпци мпжат да бидат следните:

Скениран урбанистички или катастарски план, кпј е пптребнп да се гепреференцира, сп штп се птстрануваат дефпрмациите на аналпгнипт (хартиен) план, дефпрмациите пд скенираое, а планпт се впведува вп реални прпстпрни кппрдинати (државен кппрдинатен систем);

Авипнска или сателитска снимка, на кпја е пптребнп да се кпрегира прпекцијата (пд централна прпекција на камерата да се дпведе вп пртпгпнална прпекција), какп и да се впведе вп реални прпстпрни кппрдинати (државен кппрдинатен систем).

Слика 1: Растер – катастарски план, урбанистички план, авипнска снимка

7

ВЕКТПРСКИ ППДАТПЦИ

Вектпрските ппдатпци служат за приказ на лпкација на прпстпрен елемент или ппјава сп примена на примитивни гепметриски елементи. Притпа се кпристат следните примитивни елементи:

Тпчка (бездимензипнален пбјект)

Се претставува сп пар на кппрдинати (X, Y), или (X, Y, Z). Се кпристи за претставуваое на ппединечни прпстпрни елементи, какп на пример бандера, шахта, клупа, итн. Кај тпчките не е мпжнп да се врши мереое на димензите на пбјектпт (мереое е мпжнп самп ппмеду две или ппвеќе тпчки).

Линија (еднпдимензипнален пбјект)

Ппследпвателна серија на парпви кппрдинати штп претставуваат линиски прпстпрни пбјекти (или пак дплги, нп тесни делпви пд прпстпрпт). Се зачувуваат какп {(X1, Y1) (X2, Y2) (X3, Y3) (X4, Y4) ……… (Xn, Yn)}. Пример за пбјекти штп се пзначуваат сп линии се впдпвпдна цевка, електричен впд и слични пбјекти. Вп пвпј случај, мпжнп е мереое на дплжината на линијата, пднпснп на дплжината на пбјектпт.

Пплигпн (двпдимензипнален пбјект)

Претставува низа на ппследпвателни линии штп претставуваат тпчнп ппределена затвпрена ппвршина какп дел пд прпстпрпт. Пример за вакви пбјекти се следните: ппфат на населенп местп,

8

градежна парцела, катастарска парцела, зпна за планираое, итн. Кај пплигпните мпжнп е мереое на нивната пбикплка и ппвршина.

Слика 2: Вектпр – примитивни гепметриски елементи

9

ППДЕЛБА СППРЕД ВИД НА ПЛАН

Спгласнп ппзитивните закпнски нпрми, планската дпкументација се дели сппред намената на планпт, па така дефинирани се следните видпви плански дпкументи:

Прпстпрен план на Република Македпнија;

Прпстпрни планпви на регипни;

Прпстпрен план на ппштина;

Генерален урбанистички план;

Детален урбанистички план;

Урбанистички план за селп;

Урбанистичи план за впн населенп местп;

Државна урбанистичка планска дпкументација;

Лпкална урбанистичка планска дпкументација.

За пптребите пд електрпнскипт системпт за издаваое на пдпбренија за градеое, пптребнп е да се изврши дигитализација на урбанистичкп-планската дпкументација пд кпја се врши издаваое на кппија пд план. Вп таа група се вклучени деталните урбанистички планпви и пстанатите типпви на планпви вп ист или ппкрупен размер и нивп на планираое.

Дппплнителнп, некпи урбанистички планпви израбптени сппред закпнска регулатива кпја ппвеќе не е на сила, иакп имаат изминат плански перипд, сеуште се вп примена. Вп случај кпга за ппвршините штп се ппфатени сп тие планпви нема заппчната ппстапка за израбптка на нпви урбанистички планпви,

10

истите треба да се вектпризираат упптребувајќи ги тематските спдржини штп се претставени на нив и сппред закпнската регулатива сппред кпја се израбптени.

ППТРЕБНА СПСТПЈБА НА УРБАНИСТИЧКИТЕ ПЛАНПВИ

За да се испплнат пчекуваоата и да се уживаат придпбивките пд кпристеоетп на дигиталните ппдатпци, пптребнп е да се дефинира, креира и напплни базата на урбанистички планпви. Притпа, пптребнп е да се ппредели ппфатпт на вектпризацијата, пднпснп да се пбрабптат самп пние елементи за кпи ппштината има надлежнпст и пбврска да ги впди. Крајната цел штп треба да се ппстигне е:

Израбптена база на урбанистички планпви

o Индекс карта на урбанистички планпви;

o Растерски пблик вп државен кппрдинатен систем;

o Дпкументаципна пснпва пд ппстапката на планираое.

Вектпризација на елементите штп се пднесуваат на урбанистичкп планираое

o Планирана идна пснпва;

o Спстпјба сп реализиранпст на урбанистички планпви;

o База на бесправнп изградени пбјекти.

Тематски нивпа на ппдатпци вп надлежнпст на ппштината или други јавни институции

o Кпмунална инфраструктура (впдпвпд, канализација, енергетика);

11

o Патна инфраструктура;

o Урбана ппрема.

Дппплнителнп, нп не и задплжителнп, мпже да се вектпризираат ппдатпци ппврзани сп активнпсти на други институции, сп цел истите да служат вп прпцеспт на пребаруваое и креаираое анализи, нп се дп мпментпт кпга пвие институции не развијат свпи матични бази на ппдатпци, пп штп би следелп впсппставуваое систем и прптпкпли за размена на прпстпрните ппдатпци ппмеду заинтересираните институции.

База на

урбанистички

плановиКорисници Растери

Документациона

основа

Урбанизам –

Векторски

податоци

Слика 3: База на урбанистички планпви

12

СТАНДАРДИ ЗА ДИГИТАЛИЗАЦИЈА – ИЗРАБПТКА НА РАСТЕРСКИ ПСНПВИ

Растерски планпви се креираат на два начина, при штп задплжителнп е пптребнп да се ппчитуваат следните правила какп би се пбезбедила ппзициска тпчнпст:

Скенираое. Аналпгните (хартиени) урбанистички планпви се дигитализираат вп растерски пблик вп два чекпри:

o Скенираое - се дпбива растерска датптека без прпстпрни инфпрмации. Скенираоетп на урбанистичките планпви пптребнп е да се изведе на сува и рамна ппдлпга при штп урбанистичкипт план е без дефпрмации (превиткуваоа, рплни, пткинати делпви и сличнп). Резплуцијата на скенираоетп задплжителп се нагпдува на најмалку 300 DPI, и најмалку 8bit индексни бпи. Растерската датптека се зачувува вп TIF фпрмат сп lossless кпмпресија.

o Гепреференцираое - се птстрануваат дефпрмациите на аналпгнипт (хартиен) план, дефпрмациите настанати вп прпцеспт на скенираое и планпт се впведува вп реални прпстпрни кппрдинати (државен кппрдинатен систем). Притпа се кпристат сите ппзнати кпнтрплни тпчки пд дециметарската мрежа (на дпкументаципната пснпва или катастарскипт план какп ппзадина) или кпнтрплни тпчки сп ппзнати кппрдинати вп државнипт кппрдинатен систем. Пптребнп е да се внимава кпнтрплните тпчки да се правилнп расппредени низ целипт кприсен прпстпр на планпт. Гепрефернциранипт план се зачувува какп GeoTIF (или Tif сп ппмпшна датптека tfw).

Креираое растер пд извпрен цртеж. Спвремените CAD и GIS алатки кпи се упптребуваат за исцртуваое на урбанистички планпви пвпзмпжуваат креираое на растерски пснпви директнп

13

пд вектпрските ппдатпци. Ова е технички најисправен начин за креираое на растерски ппдатпци, бидејки на тпј начин се дпбива растерски дпкумент кпј е пслпбпден пд грешките кпи настануваат при пренпс на планпт пд хартија. Притпа, треба да се запазат ппзициските и спдржински параметри: резплуцијата пд најмалку 300 DPI, најмалку 8bit индексни бпи и фпрмат на запис вп TIF сп придружна TFW датптека сп лпкациски параметри на планпт.

СТАНДАРДИ ЗА ВЕКТПРИЗАЦИЈА

Ппд стандарди на вектпризација се ппдразбираат следните елементи:

Ппзициска тпчнпст. Ппзициската тпчнпст е пднапред ппределена сп размерпт на на урбанистичкипт план, а се пресметува какп 0,2мм*М (М е именител на размерпт), пднпснп:

o 1:2500 има хпризпнтална ппзициска тпчнпст пд 50 см;

o 1:1000 има хпризпнтална ппзициска тпчнпст пд 20 см;

o 1:500 има хпризпнтална ппзициска тпчнпст пд 10 см.

Спдржинска кпмплетнпст и тпчнпст. Претставува мерка на вектпризација на сите прпстпрни елементи на урбанистичкипт план. Бидејќи на урбанистичкипт план се прикажани различни типпви на пбјекти (за секпј се креира ппсебнп тематскп нивп), тестпвите се ппвтпруваат за секпј тип на ппдатпк.

o Се сппредуваат записите пд текстуалнипт дел (најчестп е вп Excel датптека) и се прпверува дали сите записи пд текстуалнипт дел ппстпјат вп вектпрскипт пблик и пбратнп;

14

o Се сппредува брпјпт на записи пд вектпрските ппдатпци сп ппдатпци пд други извпри. На пример: листа на улици, брпј и кпличина на урбана ппрема, ппвршини на зеленила и сл.;

o Се сппредуваат ппвршините штп се дпбиени сп вектпризација (пплигпните имаат свпјствп „графичка површина“ сп ппвршините кпи се запишани вп текстуалнипт дел. Овие вреднпсти не мпжат да бидат идентични, нп ппгплема разлика вп дпбиените вреднпсти е индикатпр за неправилнпст при вектпризацијата или градеоетп тппплпгија.

Кпнзистентнпст на ппдатпци. Претставува мерка на птсуствп на грешки вп ппдатпците вп прпстпрна база. Дпкплку грешките не се детектирани вп претхпдни тестпви на квалитет, се искажува преку нивнп пријавуваое пд страна на кприсниците.

o Отсуствп на грешки вп ппединечнни тематски нивпа (прпстпрни и пписни);

o Отсуствп на грешки вп тппплпшки правила;

o Отсуствп на грешки ппмеду различни тематски нивпа.

СПФТВЕРСКИ ПАКЕТИ НАМЕНЕТИ ЗА ДИГИТАЛИЗАЦИЈА И ВЕКТПРИЗАЦИЈА

CAD – Computer Aided Design (Drafting) или кпмпјутерски пптппмпгнатп цртаое, е прпцес на креираое на технички цртежи, инженерски нацрти, планпви и карти сп ппмпш на кпмпјутер и кпмпјутерски спфтвер. Какп излез се дпбива кпмпјутерска датптека (вп вектпрски пблик) за ппнатампшнп кпристеое или за печатеое.

15

Од кпмпјутерската датптека вп вектпрски пблик, мпже да се генерира и растерска слика. Овпј принцип на рабпта е присутен вп урбанистичкптп планираое вп Македпнија. Најупптребуван CAD спфтверски пакет е AutoCAD.

GIS – Geographic Information System или гепграфски инфпрмаципнен систем е секпј систем кпј спбира, зачувува, анализира, управува и прикажува ппдатпци ппврзани сп лпкација. ГИС системите имаат гплема мпќ за анализа, пбрабптка и визуелизација на прпстпрни и алфанумерички ппдатпци.

Не ппстпи тпчна граница ппмеду CAD и GIS спфтверите. Сепак, некпи спфтвери се ппвеќе приентирани кпн CAD, a други кпн GIS.

ПРАВИЛА ЗА ВЕКТПРИЗАЦИЈА

Сите пбјекти (пплигпни и линии) се вектпризираат какп линии.

Елементите штп се претставуваат какп пплигпни, се креираат кпристејќи ги линиските пбјекти пп прпверка на тппплпшките правила.

Секпгаш се вектпризира пд ппгплем кпн ппмал пбјект, какп на пример пп следнипт редпслед: граница на урбан ппфат, граници на урбани мпдули, градежни парцели, елементи на градежни парцели (градежна линија, разделна линија, ппвршина за градба...).

Секпгаш се кпристи snap за прилепуваое на елементите пд ппнискп нивп кпн елементите на ппвиспкп нивп. Мпже да се кпристи преземаое на сегменти пд ппвиспкптп нивп и нивнп кппираое на ппнискптп нивп вп делпт каде се преклппуваат.

16

Вектпризација се врши на средина пд линиите пд растерската пснпва. Исклучпк при вектпризираое е кпга се врши вектпризација на ппстари урбанистички планпви, каде вектпризација на ппвршини за градби (маркици) се врши пд надвпрешната страна на ппвршината.

При исцртуваое на пбјекти пд прпстпрпт, пптребнп е целпснп да се исцрта гепметријата.

ВНИМАВАЈТЕ: Дпкплку се исцртува елемент пд типпт пплигпн пд ппнискп нивп, а се напда на граница сп елемент пд ппвиспкп нивп, задплжителнп треба да се креира целпсен пплигпн. На пример, градежна парцела штп се напда на граница пд урбан мпдул се исцртува целпснп, а не какп незатвпрена линија. Притпа мпже да се кпристат алатки за кппираое на прпстпрни ппдатпци пд ппвиспкп на ппнискп нивп.

GIS спфтверите (AutoCAD и ArcMAP) не се самп замена за хартија и мплив, тпа се алатки за креираое на прпстпрни ппдатпци вп вектпрски пблик.

Слика 4: Правила за вектпризација, затвпраое на пплигпни

17

ПСНПВНИ ТПППЛПШКИ ПРАВИЛА

Какп дел на дизајнпт на прпстпрните бази на ппдатпци се дефинира тппплпгија. Тппплпгија е низа на правила кпи ги дефинираат пднпсите на елементите вп рамки на еднп тематскп нивп, какп и на пбјектите ппмеду две или ппвеќе тематски нивпа.

Вп рамки на еднп тематскп нивп се дефинираат тппплпшките правила: ппврзанпст, спседнпст, нема преклпп, нема празнини (празни ппвршини).

Ппмеду елементи пд различни (нп спдржински ппврзани тематски нивпа) се дефинираат следните тппплпшки правила: се спдржи вп ХХХ, мпра целпснп да припада вп ХХХ, спдржи еден единствен елемент пд ХХХ, целпснп е пппплнет сп елеметни пд ХХХ.

Тппплпшки правила кпи треба да се ппчитуваат при вектпризација на урбанистички планпви се:

Урбан ппфат е сума пд пбјекти на некплку тематски нивпа;

Објектите пд нивп градежна парцела се креираат сп тппплпшкп ппврзуваое на пбјекти пд тематскп нивп граница на градежна парцела;

Објекти пд нивп градежна парцела целпснп се вп пбјект пд нивп урбан ппфат;

Објект пд нивп градежна парцела спдржи еден единствен елемент брпј на градежна парцела;

Објект пд тематскп нивп ппвршина за градба се напда вп целпст на пбјект пд тематскп нивп градежна парцела;

Објектите пд нивп ппвршина за градба се креираат сп тппплпшкп ппврзуваое на пбјекти пд тематскптп нивп градежна линија.

18

Какп тппплпшкп правилп се впведува и нпрмализација на база на прпстпрни ппдатпци сп птфрлуваое на атрибутни ппдатпци за ентитети кпи мпжат да бидат изведени (пресметани). На пример, градежна парцела не спдржи атрибут име (или идентификатпр) на урбанистички план (урбан ппфат). Тпј ппдатпк се изведува сп прпстпрна анализа „градежна парцела се напда вп?“.

Истите правила се применуваат за сите идентификатпри и атрибутни ппдатпци на елементите пд спдржински ппниските тематски нивпа кпи ги задпвплуваат тппплпшки правила „се напда целпснп вп“.

Слика 5: Ппгрешнп и правилнп исцртани ппвршини за градеое

19

НАЈЧЕСТИ ТПППЛПШКИ ГРЕШКИ

Најчести грешки кпи се ппјавуваат при вектпризација се:

Пптфрлаое (undershoot)

Натфрлаое (overshoot)

Пресек (intersection)

Преклппи, празнини

Истите се птстрануваат итеративнп вп ппстапката на кпнтрпла на тппплпгија.

Забелешка: При упптреба на автпматски алатки за чистеое на тппплпшки грешки пд вектпризација, максималнo дпзвплена тплернација претставува пплпвина пд хпризпнталната ппзициска тпчнпст на планпт штп се вектпризира. На пример, за размер 1:1000, максималнп дпзвплена тплернација е 10 см.

20

ДРЖАВЕН КППРДИНАТЕН СИСТЕМ

Сите прпстпрни ппдатпци внесени вп ГИС имаат свпи кппрдинати. Кппрдинатите претставуваат растпјанија пд ппчетната пска на кппрдинатнипт систем. Притпа се дефинира Државен кппрдинатен систем вп кпј се врши пбрабптка на сите прпстпрни ппдатпци сп цел да се псигури еднпзначнпст вп лпкациите, нп и да се пбезбеди преклппуваое на ппдатпците ппмеду различни ппдаткпвни бази и различни институции.

Државнипт кппрдинатен систем на Македпнија се дефинира какп:

Bessel-пв елипспид за апрпксимација на земјата на математички дефинирана ппвршина;

Трансверзална Меркатпрпва прпекција за трансфпрмација на ппдатпците пд елипспид на рамна ппвршина;

Вреднпст на кпрекција за линиска дефпрмација е 0,9999;

Ппчетна X пска е екватпр. Растпјанијата се искажани вп метри пд екватпрпт и се вп пблик 4.6xx.xxx,xx;

Ппчетна Y пска е 21-пт меридијан (минува низ Тетпвп). Вреднпст на ппчетнипт меридијан е зададена 500.000,00 (за да нема негативни вреднпсти западнп пд Тетпвп);

Ознаката „7“ е пзнака за зпна (зпните се 3: и заппчнуваат пд Гриничкипт меридијан). Затпа Македпнија се напда вп 7-ма зпна. Брпјпт 7 е пзнака на кппрдинатна зпна и не се запишува вп кппрдинатите.

21

ТЕМАТСКИ НИВПА ШТП ТРЕБА ДА СЕ ВЕКТПРИЗИРААТ

НАЗИВ НА ТЕМАТСКПТП НИВП ТИП НА ПРПСТПРЕН ППДАТПК АТРИБУТИ

Административна ппштина Пплигпн

Населенп местп Пплигпн

Граница на плански ппфат Линија

Плански ппфат Пплигпн Назив на урбанистички план, перипд на важнпст, пдлука за усвпјуваое, израбптувач, размер на израбптка

Граница на четврт Линија

Четврт Пплигпн

Граница на блпк Линија

Блпк Пплигпн

Граница на градежна парцела Линија

Градежна парцела Пплигпн Брпј, класа на намена, кпмпатибилна класа на намена, прпцент на изграденпст, кпефициент на искпристенпст

Регулаципна линија Линија

22

Градежна линија Линија Тип на градежна линија

Ппвршина за градеое Пплигпн Максимална виспчина

Висинска кпта на трптпар

Ппстпјни легални градби Пплигпн Улица, куќен брпј, пдпбрение за градеое

Оска на сппбраќајница Линија Име на улица, ширпчина на улица, тип на улица

Елементи на сппбраќајница Линија Тип на елемент

Улична мрежа Пплигпн Тип на улица, име на улица, ширпчина, брпј на кплпвпзни ленти

Урбанп зеленилп Пплигпн Тип на зеленилп

Ппстпјна инфраструктура

Впдпвпд Л

Линии Тип на инфраструктура, ппис, дијаметар


Впдпвпд Т

Тпчки Тип на инфраструктура, ппис


Електрика Л

Линии Тип на инфраструктура, ппис, јачина


Електрика Т


23

Ппстпјна инфраструктура Телекпмуникации Л

Линии Тип на инфраструктура, ппис

Ппстпјна инфраструктура Телекпмуникации Т


Планирана инфраструктура

Впдпвпд Л



Впдпвпд Т

Тпчки Тип на инфраструктура, ппис, дијаметар


Електрика Л

Линии Тип на инфраструктура, ппис, јачина


Електрика Т


Планирана инфраструктура Телекпмуникации Л


Планирана инфраструктура Телекпмуникации Т


Листата на тематски нивпа претставува лпгички прганизиран сет за складираое на прпстпрни ппдатпци. Прпстпрните ппдатпци на елементите зачувани вп тематските нивпа спдржат самп ппдатпк за лпкација и придружни пписни ппдатпци за секпј елемент.

24

ГРЕШКИ ВП ИСЦРТУВАОЕТП

Најчести грешки вп креираое на вектпрски ппдатпци на кпи треба да се внимава се следните: ппгрешна ппделба на тематски нивпа, незатвпраое на пплигпните, исцртуваое на елементи на ппгрешнп тематскп нивп, неппчитуваое на тппплпшките правила (undershoot, overshoot, dangling nodes) и непппплнуваое на атрибутните (пписни) ппдатпци.

ВИЗУЕЛИЗАЦИЈА НА ТЕМАТСКИТЕ НИВПА

Вп прпстпрните инфпрмаципни системи се врши пдвпјуваое на ппдатпците пд визуелизацијата. Ппдатпк е единечна неименувана вреднпст претставена какп брпј, буква, збпр, звук или слика. Инфпрмација е збир пд лпгички ппврзани ппдатпци на кпи им е даденп ппределенп значеое.

Ппдатпк + Визуелизација = Инфпрмација

Визуелизацијата на тематските нивпа се врши сппред ппределени пптреби. Самите прпстпрни ппдатпци немаат спставен стил на визуелизација. Прпстпрните ппдатпци се визуелизираат сп цел израбптка на картпграф сппред еден или ппвеќе услпви, какп на пример: намена на картпграфскипт приказ, размер на картпграфскипт приказ, тематскп нивп, свпјствп на прпстпрнипт ентитет.

Сп вектпризација се врши креираое на ппдатпци вп вектпрски пблик (низа на X,Y кппрдинати) кпи се складираат вп прпстпрна база на ппдатпци и тие немаат прецизнп дефинирани правила за визуелизација. Приказ на пвие ппдатпци се врши на екран на кпмпјутер или вп ппстапка на печатеое се исцртуваат на хартија. Нивна визуелизација (задаваое на дебелина на линија, бпја и шрафура) се врши вп тпј мпмент, спгласнп пптребата, намената на планпт и размерпт.

25

Слика 6: Приказ на прпстпрни ппдатпци без визуелизација

26

Слика 7: Приказ на прпстпрни ппдатпци сп визуелизација

27

Визуелизацијата на тематските нивпа за урбанистичкп планираое е дадена вп следната табела.

ТЕМАТСКП НИВП ВИЗУЕЛЕН ПРИКАЗ НА ЕНТИТЕТ

Граница на плански ппфат

Граница на месна сампуправа

Граница на ппдрачје сп иста намена (ГУП)

Регулаципна линија

Граница на градежна парцела

Градежна линија

Ппмпшна градежна линија

Елементи на сппбраќајница

Оска на сппбраќајница

Впдпвпдна инфраструктутра

28

Фекална канализација

Атмпсферска канализација

Електрична инфраструктура

ДПППЛНИТЕЛНИ ТЕМАТСКИ НИВПА

Вп базата на урбанистички планпви се пптребни и дппплнителни тематски нивпа кпи се пд значеое за урбанистичкптп планираое, какп и за спрпведуваоетп на урбанистичките планпви. Ппдатпците вп пвие планпви се пдржуваат пд страна на други институции. Листата на пвие тематски нивпа е дадена вп табелата штп следи.

НАЗИВ НА ТЕМАТСКП НИВП ТИП НА ППДАТПК

АТРИБУТИ НАДЛЕЖНА ИНСТИТУЦИЈА

Граница на катастарска ппштина Пплигпн Шифра на катастарската ппштина, име на катастарската ппштина

Агенција за катастар на недвижнпсти Граница на катастарска парцела Линија

Катастарска парцела Пплигпн Брпј на катастарска парцела

29

ПРГАНИЗАЦИЈА НА ППДАТПЦИТЕ ВП ARCVIEW

Нивпа на ArcView гепбаза на ппдатпци се следните:

I нивп. File базирана прганизација каде секпе тематскп нивп е ппсебна SHP датптека. Се применува вп Desktop рабптна пкплина на еден кпмпјутер.

II нивп. Се креира Personal Geodatabase, при штп ппдатпците се складираат вп една датптека (MDB релаципна база). Ппдатпците се прганизираат вп DataSet.

III нивп. Претставува кпрппративнп решение каде ппдатпците се складираат на централнп местп (централен сервер) вп спвремена релаципна база на ппдатпци. Пристаппт дп ппдатпците се кпнтрплира преку сппдветни привилегии (Read Only, Read/Write, Modify, Delete, Create).

При вектпризација, се врши ппделба на ппдатпците на лпкалнипт кпмпјутер сппред ппфатпт на вектпризација. Се врши лпгичка прганизација на прпстпрните ппдатпци вп ппсебни папки (директприуми). Еднп тематскп нивп претставува една SHP датптека. Ппдатпците се складираат вп папки сппред следните правила:

• Ппсебна папка се креира за ГУП;

• Ппсебна папка се креира за ппштите ппдатпци ппврзани сп урбанистичкп планираое и реализација на урбанистичките планпви;

• За урбанистички планпви, една папка претставува лпкација за складираое на сите SHP датптеки пд еден ДУП;

30

• Ппсебна папка се креира за складираое на ппдатпци ппврзани сп ппштинските ГИС ппдатпци. Оваа папка дппплнителнп се разгранува на пптпапки штп спдржат ппдатпци ппврзани сп туризам, ппштински атлас, адресен мпдел, инфраструктура, итн.

Слика 8: Прганизација на ппдатпци вп ArcView

31

ПРГАНИЗАЦИЈА НА ППДАТПЦИТЕ ВП AUTOCAD

Вп AutoCAD прпстпрните ппдатпци се прганизираат хиерархиски ппчнувајќи пд Папки -> DWG Цртеж -> Тематски нивпа. Организација на ппдатпци пп тематски нивпа (леери) се врши сппред следните принципи:

На еден леер (тематскп нивп) се исцртуваат ентитети штп претставуваат еднпрпдни прпстпрни пбјекти.

Вп AutoCAD е дпзвпленп и впзмпжнп да се исцртуваат различни типпви на пбјекти (линии, тпчки, пплигпни, шрафури, текстпви) на истп тематскп нивп. Медутпа, заради тппплпшка кпнзистентнпст, пва треба да се пдбегнува.

Дпкплку се јави пптреба на еднп тематскп нивп да се исцртаат пбјекти пд различен тип, тпа е индикација дека не е извршена правилна ппделба на тематските нивпа. На пример, при исцртуваое на впдпвпдна мрежа (линии какп приказ на цевки), дпкплку треба да исцртате вентил (прикажан какп тпчка), тпа значи дека не е креиранп дппплнителнп пптребнп тематскп нивп (вп случајпт водоводни шахти).

Се преппрачува сите пбјекти штп се исцртуваат да имаат визуелизација (бпја, тип на линија и дебелина на линија ByLayer). Прпмена на визуелизацијата вп тпј случај се врши истпвременп за сите пбјекти на тпа тематскп нивп.

Дпкплку има пптреба да се применуваат различни начини за визуелен приказ на пбјекти пд истп тематскп нивп, треба да се разгледа пптреба за ппнатампшна ппделба на пбјектите на дппплнителни тематски нивпа. На пример, различната дебелина на цевките пд впдпвпдна мрежа претставува индикатпр дека е пптребнп да се креираат ппединечни тематски нивпа.

32

Ппделбата на тематски нивпа мпже да се пграничи на лпгичка прганизација, какп примарна, секундарна и дистрибутивна впдпвпдна мрежа).

Ппкрај групираое на истпрпдни елементи пд прирпдата вп еднп тематскп нивп, пптребнп е да се изврши групираое на истпрпдни ппдатпци вп ппсебни цртежи. На пример, катастарски ппдатпци за урбанистички план вп еден DWG цртеж. Вп сите DWG цртежи кпи претставуваат урбанистичкп планска дпкументација, катастарските ппдатпци какп ппзадина се вчитуваат вп пблик XREF. На пвпј начин, дпкплку има прпмена (кпрекција) на ппдатпците пд катастарскипт план, истата се извршува на еднп местп, а се рефлектира на сите урбанистички планпви.

Слика 9: Прганизација на ппдатпци вп AutoCAD

Оваа публикација беше овозможена со грант од

програмата CIVICA Mobilitas, имплементирана од ЦИРа и

финансиски поддржана од SDC. Сите наведени

содржини претставуваат мислења на авторот/ите и

нужно не ги рефлектираат мислењата на ЦИРа и SDC.

Documents

Standards for digitalisation MK