Dr Joanna Piątkowska-Małecka

Ukształtowanie powierzchni Ziemi

Podstawy ekologii Ekologia – nauka zajmująca się badaniem czynników

rządzących rozmieszczeniem i częstością występowania organizmów w środowiskach naturalnych

Nisza ekologiczna – zespół relacji pomiędzy organizmem a środowiskiem

Populacja – zespół osobników należących do jednego gatunku i zamieszkujących ten sam obszar

Zespół ekologiczny – populacje wielu gatunków zamieszkujących wspólnie określone siedlisko

Ekosystem – organizmy wchodzące w skład zespołu ekologicznego i zajmowane przez nie środowisko

Łańcuch troficzny(piramida troficzna)

System prowadzący od producentów do drapieżców najwyższego poziomu

Obieg materii w ekosystemie

Biogeografia i biosfera Biogeografia –

zajmuje się rozmieszczeniem i częstością występowania organizmów na Ziemi

Biosfera – strefa rozwinięta na styku atmosfery, hydrosfery i litosfery, w której rozwija się życie

Siedliska naturalne na powierzchni Ziemi

Atmosfera

Środowiska lądowe

Środowiska wodne (morskie i słodkowodne)

Środowiska sedymentacyjne

Środowiska lądowe Główne zespoły lądowe zdeterminowane są przez:

klimat – charakterystyczny dla danego obszaru zespół zjawisk i procesów atmosferycznych

a. Makroklimat – klimat przeciętny charakterystyczny dla danego regionu, którego dane są oparte o pomiary wykonywane na wysokości 2 m nad ziemią.

b. Mezoklimat – (klimat lokalny) zmodyfikowany przez czynniki działające w średniej skali np. rzeźba terenu, obecność bagien etc.

c. Mikroklimat – zmodyfikowany przez roślinność i odniesiony do warstwy przygruntowej

Równoleżnikowe strefy klimatyczne i formacje roślinne na ziemi

Strefy klimatyczne1. Strefa równikowa (klimatów

wilgotnych)2. Strefy podrównikowe

(klimatów zmiennych)3. Strefy zwrotnikowe

(klimatów suchych)4. Strefy podzwrotnikowe

(klimatów zmiennych)5. Strefy umiarkowane

(klimatów wilgotnych-morskich i suchych-kontynentalnych)

6. Strefy podbiegunowe i biegunowe

Klimaty tropikalneTyp I – klimaty równikowe – gorące, zawsze

wilgotne, wysokie i wyrównane temperatury (22-26º C), z małymi wahaniami dobowymi, obfite opady (ponad 2000 mm), rozłożone równomiernie w roku.

Typ II – klimaty podrównikowe – gorące, zmienne, z letnią porą deszczową, temperatury wysokie (17-28º C), opady dość obfite (500-1500 mm)

Klimaty subtropikalneTyp III – klimaty zwrotnikowe – gorące,

suche, temperatury wysokie (20-26º C), o znacznych wahaniach dobowych, opady skąpe (poniżej 200 mm), nieregularne

Typ IV – klimaty podzwrotnikowe – zmienne, z zimową porą deszczową, temperatury latem wysokie i zimą niskie (10-17º C), opady średnie (400-600 mm)

Klimaty umiarkowaneTyp V – klimaty umiarkowane ciepłe i wilgotne –

temperatury średnie (11-18º C), ze słabo zaznaczoną zimą, opady obfite głównie latem (ok. 1000 mm)

Typ VI – klimaty umiarkowane chłodne i wilgotne – temperatury niskie (7-10º C), z mroźną zimą, opady obfite (600-800 mm)

Typ VII – klimaty umiarkowane chłodne i suche – temperatury niskie (5-10º C), z wyraźną pora suchą, opady niewielkie (poniżej 400 mm)

Typ VIII – klimaty umiarkowane bardzo chłodne i wilgotne – temperatury (-1-+3º C), długotrwałe i mroźne zimy, opady niezbyt obfite (300-600 mm)

Klimaty zimneTyp IX – klimaty podbiegunowe – pogody

zmienne, temperatury niskie (-10-+2º C), opady niskie (150-400), duża wilgotność

Typ X – klimaty górskie – duże zróżnicowanie regionalne

Główne zespoły lądowe

Azonalne typy roślinności1. Słone łąki2. Namorzyny3. Wrzosowiska4. Łąki5. Torfowiska6. Roślinność wodna

Azonalne typy roślinności1. Słone łąki 2. Namorzyny3. Wrzosowiska4. Łąki5. Torfowiska6. Roślinność wodna

Azonalne typy roślinności1. Słone łąki 2. Namorzyny3. Wrzosowiska4. Łąki5. Torfowiska6. Roślinność wodna

Azonalne typy roślinności1. Słone łąki 2. Namorzyny3. Wrzosowiska4. Łąki5. Torfowiska6. Roślinność wodna

Azonalne typy roślinności1. Słone łąki 2. Namorzyny3. Wrzosowiska4. Łąki5. Torfowiska6. Roślinność wodna

Azonalne typy roślinności1. Słone łąki 2. Namorzyny3. Wrzosowiska4. Łąki5. Torfowiska6. Roślinność wodna

Wysokość nad poziomem morza a klimat i roślinność

Środowiska wodne

Morskie Śródlądowe

Środowiska wodne na skraju kontynentu

Organizmy morskie i sieć troficzna oceanu

Skamieniałości

Skamieniałości – faktyczne pozostałości lub ślady organizmów, które wymarły tysiące lub miliony lat temu, znajdowane głównie w skałach osadowych.

Części twarde – zęby i kości kręgowców, odpowiednio twarde elementy bezkręgowców

Części miękkie – resztki skóry, naczyń krwionośnych, liście roślin

Ośródki – puste miejsce w skale po organizmie, powstałe na skutek rozpuszczenia szkieletu przez działanie wody

Odciski – spłaszczona ośródka

Skamieniałości śladowe – tropy, nory i inne ślady działalności życiowej organizmów

FosylizacjaZespół procesów prowadzący do powstania

skamieniałości.

1. Rozkład tkanek miękkich i rozczłonkowanie szkieletu.

2. Pogrzebanie w osadzie i mineralizacja (zastąpienie cząsteczek organicznych związkami nieorganicznymi).

Przed pogrzebaniem w osadzie kość może być:a. Nadtrawionab. Wygładzonac. Przedziurawiona przez korzenie