Upload
phungdat
View
213
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
2 3
Spis treściI. Program nauczania.................................................................... 3II. Rozkład materiału, plan wynikowy......................................... 19III. Odpowiedzi do ćwiczeń............................................................ 35
2 3
Program nauczania
4 5
Spis treściI. Opis programu................................................................................................. 5II. Wyciąg z podstawy programowej.................................................................. 5III. Szczegółowe cele edukacyjne......................................................................... 6
Cele kształcenia........................................................................................... 6Cele wychowania.......................................................................................... 7
IV. Treści programu, sposoby osiągania celów oraz osiągnięcia uczniów...... 8V. Procedury osiągania celów – metody pracy................................................. 13VI. Sposób i kryteria oceniania osiągnięć ucznia.............................................. 13VI. Opinia o programie......................................................................................... 16
4 5
I. Opis programuProgram Zdrowie na talerzu – zajęcia techniczne w gimnazjum został opracowany zgodnie z Podstawą programową kształcenia ogólnego dla gimnazjów i szkół ponad-gimnazjalnych. Przewidziany jest do realizacji w trzecim etapie edukacyjnym do nauczania zajęć technicznych w klasach I-III gimnazjum.
Celem głównym przedmiotu zajęcia techniczne jest przygotowanie uczniów do ży-cia w cywilizacji technicznej. Odbywa się to poprzez realizację określonych treści nauczania. Zadaniem szkoły jest zorganizowanie uczniom takich warunków, aby mogli oni samodzielnie podejmować działania techniczne przy wykorzystaniu typowych metod stosowanych w podstawowych dziedzinach techniki, posługując się bezpiecznie narzędziami i przyrządami.
Program uwzględnia szczegółowe cele edukacyjne: kształcenia i wychowania oraz treści programowe, które podane są w układzie tabelarycznym. W poszczególnych kolumnach tabeli znajdują się: treści nauczania, sposoby osiągania celów eduka-cyjnych, założone osiągnięcia ucznia w zakresie wiadomości, umiejętności oraz postaw. Ponadto program zawiera metody pracy z uczniami oraz propozycje sposobu oce-niania wraz z wymaganiami na poszczególne oceny.
II. Wyciąg z nowej podstawy programowejPodstawa programowa zajęć technicznych określona Rozporządzeniem MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół określa cele kształcenia – wymagania ogólne:
I. Rozpoznawanie urządzeń technicznych i rozumienie zasad ich działania.
II. Opracowywanie koncepcji rozwiązań typowych problemów technicznych oraz przykładowych rozwiązań konstrukcyjnych.
III. Planowanie pracy o różnym stopniu złożoności, przy różnych formach organizacyjnych pracy.
IV. Bezpieczne posługiwanie się narzędziami i przyrządami.
6 7
III. Szczegółowe cele edukacyjne
Cele kształcenia:Uczeń:
• zna i stosuje zasady bezpieczeństwa pracy w pracowni;• zna zasady dotyczące ergonomii pracy i potrafi je zastosować do funkcjo-
nalnego urządzenia kuchni;• zna zastosowanie podstawowego sprzętu AGD;• korzysta z informacji zawartych w instrukcjach obsługi urządzeń AGD;• zna metody i rodzaje konserwacji żywności;• rozpoznaje oznaczenia substancji konserwujących i dodatków do żywno-
ści;• uzasadnia potrzebę segregacji odpadów• umiejętne planowanie i projektowanie zadań technicznych;• wyjaśnia pojęcia recykling, utylizacja;• określa zasady racjonalnego żywienia i stosuje się do nich;• rozróżnia składniki pokarmowe;• wyjaśnia rolę poszczególnych składników odżywczych dla organizmu;• charakteryzuje piramidę i talerz żywienia;• posługuje się tabelami zapotrzebowania energetycznego człowieka i nor-
mami żywieniowymi;• definiuje pojęcia: jadłospis, norma żywieniowa;• wymienia i charakteryzuje rodzaje obróbki wstępnej i termicznej;• wymienia i charakteryzuje grupy produktów spożywczych;• zna zasady nakrycia do stołu i zachowania się przy stole;• potrafi dobrać elementy dekoracyjne stołu do charakteru uroczystości;• opisuje współczesne problemy żywieniowe;• wskazuje na konsekwencje wynikające ze złego odżywiania;• wykorzystuje umiejętności planowania pracy do przygotowywania wybra-
nych potraw;• organizuje i wykonuje zadania praktyczne.
6 7
Cele wychowania:Uczeń:
• dba o bezpieczeństwo swoje i innych;• kształtuje nawyki zdrowego trybu życia;• rozwija poczucie odpowiedzialności za własne zdrowie;• stosuje zasady higieny podczas sporządzaniu posiłków;• wyrabia nawyk współdziałania w grupie;• dostrzega korzyści płynące z właściwej organizacji pracy;• kształtuje poczucie estetyki;• kształtuje nawyki bezpiecznego korzystania z narzędzi i sprzętu AGD;• propaguje proekologiczny styl życia;• czuje się współodpowiedzialny za środowisko naturalne;• umie odpowiednio zachować się przy stole;• jest świadomy zagrożeń związanych z niewłaściwym sposobem odżywia-
nia;• kształtuje umiejętność poprawnego posługiwania się językiem ojczy-
stym w wypowiedziach o żywności i żywieniu oraz przygotowania się do publicznych prezentacji i wystąpień (np. prezentując zadany temat przed klasą).
8 9
IV. Treści programu, sposoby osiągania celów oraz osiągnięcia uczniów
Treś
ci n
aucz
ania
Spos
oby
osią
gani
a ce
lów
Zało
żone
osią
gnię
cia
uczn
iów
(w
zakr
esie
wia
dom
ości
, um
ieję
tnoś
ci
i pos
taw
)
Bezp
iecz
eńst
wo
i hi-
gien
a pr
acy
w k
uchn
i1.
Bez
piec
zeńs
two
i hi
-gi
ena
prac
y.2.
Fun
kcjo
naln
e ur
ządz
e-ni
e ku
chni
.3.
Spr
zęt g
ospo
dars
twa
dom
oweg
o.
• O
mów
ieni
e po
dsta
wow
ych
zasa
d bh
p w
kuc
hni o
raz z
asad
be
zpie
czne
go p
osłu
giw
ania
się
urzą
dzen
iam
i ele
ktry
czny
mi;
• w
yjaś
nien
ie n
a cz
ym p
oleg
a fu
nkcj
onal
ne u
rząd
zeni
e ku
chni
;•
zapo
znan
ie z
poję
ciam
i-tró
jkąt
ro
bocz
y i s
tref
a pr
acy;
• om
ówie
nie
znac
zeni
a er
gono
mii
w
życi
u cz
łow
ieka
;•
omów
ieni
e pr
zezn
acze
nia
sprz
ę-tu
AG
D: c
hłod
ziar
ko-z
amra
żar-
ki, r
obot
a ku
chen
nego
, pie
kar-
nika
, pły
ty g
rzew
czej
, kuc
henk
i m
ikro
falo
wej
i zm
ywar
ki;
• an
aliz
a in
form
acji
umie
szcz
o-ny
ch n
a ta
blic
zce
znam
iono
wej
or
az w
inst
rukc
ji ob
sługi
urz
ą-dz
enia
;•
anal
iza
info
rmac
ji um
iesz
czo-
nych
na
etyk
ieci
e ef
ekty
wno
ści
ener
gety
czne
j.
Ucz
eń:
• zn
a i s
tosu
je za
sady
bez
piec
zeńs
twa
i hig
ieny
pra
cy (B
HP)
pod
czas
dzi
ałań
pr
akty
czny
ch w
pra
cow
ni;
• zn
a za
sady
bez
piec
zneg
o ko
rzys
tani
a
z urz
ądze
ń el
ektr
yczn
ych
AG
D;
• w
ie, j
ak zo
rgan
izow
ać st
anow
isko
prac
y w
kuc
hni;
• ok
reśla
zasa
dy fu
nkcj
onal
nego
urz
ą-dz
enia
kuc
hni;
• po
sługu
je si
ę po
jęci
em tr
ójką
t rob
oczy
i s
tref
a pr
acy;
• zn
a po
jęci
e er
gono
mia
pra
cy;
• zn
a pr
zezn
acze
nie
pods
taw
oweg
o sp
rzęt
u A
GD
; •
czyt
a ze
zroz
umie
niem
inst
rukc
je o
b-słu
gi sp
rzęt
u A
GD
;•
praw
idło
wo
inte
rpre
tuje
treś
ci za
war
te
na ta
blic
zce
znam
iono
wej
urz
ądze
nia;
• ro
zpoz
naje
ene
rgoo
szcz
ędne
urz
ądze
-ni
a go
spod
arst
wa
dom
oweg
o;
• pl
anuj
e pr
acę
zesp
ołu
w ce
lu w
ykon
a-ni
a pr
zydz
ielo
nych
zada
ń.
8 9
Prze
chow
ywan
ie i
kon-
serw
acja
żyw
nośc
i ora
z op
akow
ania
1. P
rzec
how
ywan
ie a
rtyk
ułów
sp
ożyw
czyc
h.2.
Kon
serw
acja
żyw
nośc
i.3.
Opa
kow
ania
, odp
ady
i ś
mie
ci.
• O
mów
ieni
e sp
osob
ów i
mie
jsc p
rzec
how
y-w
ania
pro
dukt
ów ży
wno
ścio
wyc
h;•
prez
enta
cja
met
od k
onse
rwac
ji ży
wno
ści;
• om
ówie
nie
rodz
ajów
opa
kow
ań d
o pr
ze-
chow
ywan
ia ży
wno
ści;
• an
aliz
a pr
oble
mu
grom
adze
nia
odpa
dów
;•
wyj
aśni
enie
poj
ęć:
recy
klin
g, u
tyliz
acja
.
Ucz
eń:
• zn
a i s
tosu
je za
sady
prz
echo
wyw
ania
pro
-du
któw
;•
nazy
wa
met
ody
kons
erw
acji
żyw
nośc
i;•
wyj
aśni
a w
pływ
środ
ków
kon
serw
ując
ych
na ja
kość
żyw
nośc
i;•
potr
afi d
obra
ć spo
sób
prze
chow
ywan
ia
i kon
serw
acji
żyw
nośc
i do
okre
ślone
go
prod
uktu
;•
wyj
aśni
a ne
gaty
wne
skut
ki g
rom
adze
nia
odpa
dów
;•
zna
zasa
dy se
greg
acji
odpa
dów
;•
poda
je p
rzyk
łady
zago
spod
arow
ania
od
padó
w p
owst
ając
ych
w g
ospo
dars
twie
do
mow
ym;
• m
a po
czuc
ie o
dpow
iedz
ialn
ości
za śr
odo-
wisk
o na
tura
lne.
Zasa
dy p
raw
idło
weg
o ży
wie
nia
1. R
ola
racj
onal
nego
żyw
ie-
nia.
2. S
kład
niki
pok
arm
owe.
3. P
odzi
ał p
rodu
któw
spo-
żyw
czyc
h.4.
Pira
mid
a ży
wie
nia.
5. N
orm
y ży
wie
nia.
• W
yjaś
nien
ie p
ojęc
ia ra
cjon
alne
żyw
ieni
e;
• om
ówie
nie
skła
dnik
ów p
okar
mow
ych,
ic
h fu
nkcj
i w o
rgan
izm
ie, p
rzed
staw
ieni
e źr
ódła
ich
wys
tępo
wan
ia o
raz s
kutk
ów
nadm
iaru
i ni
edob
oru;
• om
ówie
nie
znac
zeni
a w
ody
w o
rgan
izm
ie
czło
wie
ka;
• po
dzia
ł pro
dukt
ów sp
ożyw
czyc
h na
gru
py;
• om
ówie
nie
zale
ceń
żyw
ieni
owyc
h na
pod
-st
awie
pira
mid
y i t
aler
za ży
wie
nia;
Ucz
eń:
• zn
a po
jęci
e ży
wno
ści G
MO
;•
wym
ieni
a ce
le ra
cjon
alne
go ży
wie
nia;
•
nazy
wa
skła
dnik
i pok
arm
owe
i okr
eśla
ich
wpł
yw n
a fu
nkcj
onow
anie
org
aniz
mu;
• zn
a źr
ódła
wys
tępo
wan
ia sk
ładn
ików
po-
karm
owyc
h;•
wyj
aśni
a zn
acze
nie
wod
y w
życi
u cz
łow
ie-
ka;
10 11
• w
yjaś
nien
ie zn
acze
nia
akty
wno
ści fi
zycz
-ne
j dla
dob
rego
stan
u zd
row
ia;
• an
aliz
a tr
eści
i zn
acze
nia
norm
żyw
ieni
o-w
ych;
• po
znan
ie za
sad
ukła
dani
a ja
dłos
pisó
w.
• ch
arak
tery
zuje
pod
staw
owe
grup
y pr
oduk
-tó
w i
wie
jaki
e sk
ładn
iki o
dżyw
cze
wys
tę-
pują
w d
anej
gru
pie;
• po
trafi
okr
eślić
na
pods
taw
ie p
iram
idy
żyw
ieni
a or
ient
acyj
ne il
ości
dzi
enne
go
spoż
ycia
pos
zcze
góln
ych
prod
uktó
w sp
o-ży
wcz
ych;
• po
trafi
zapl
anow
ać i
ułoż
yć p
rzyk
łado
wy
posił
ek d
la g
imna
zjal
isty;
• uz
asad
nia
potr
zebę
akt
ywno
ści fi
zycz
nej;
• pr
zest
rzeg
a za
sad
racj
onal
nego
żyw
ieni
a.
Obr
óbka
pro
dukt
ów sp
o-ży
wcz
ych
1. O
brób
ka w
stęp
na.
2. O
brób
ka te
rmic
zna.
• Za
pozn
anie
z et
apam
i obr
óbki
wst
ępne
j;•
prez
enta
cja
narz
ędzi
do
obró
bki w
stęp
nej;
• om
ówie
nie
celu
i m
etod
obr
óbki
term
icz-
nej;
• pr
ezen
tacj
a na
czyń
i om
ówie
nie
sprz
ętu
stos
owan
ego
podc
zas o
brób
ki te
rmic
znej
.
Ucz
eń:
• w
ymie
nia
etap
y ob
róbk
i wst
ępne
j;•
zna
narz
ędzi
a st
osow
ane
do o
brób
ki
wst
ępne
j;•
wym
ieni
a ro
dzaj
e ob
róbk
i ter
mic
znej
; •
rozr
óżni
a na
czyn
ia i
sprz
ęt st
osow
any
do
obró
bki t
erm
iczn
ej;
• po
trafi
bez
piec
znie
kor
zyst
ać z
wyb
rane
go
sprz
ętu
gosp
odar
stw
a do
mow
ego;
• po
siada
świa
dom
ość o
stra
cie
skła
dnik
ów
odży
wcz
ych
podc
zas n
iepr
awid
łow
ej o
b-ró
bki.
10 11
Gru
py p
rodu
któw
spo-
żyw
czyc
h1.
Mle
ko i
prod
ukty
mle
czne
.2.
War
zyw
a i o
woc
e.3.
Mię
so.
4. R
yby.
5. P
rodu
kty
zboż
owe.
6. Ja
ja.
• O
mów
ieni
e w
arto
ści o
dżyw
czej
pro
duk-
tów
spoż
ywcz
ych:
− m
leka
i pr
oduk
tów
mle
czny
ch,
− w
arzy
w i
owoc
ów,
− m
ięsa
,−
ryb,
− pr
oduk
tów
zboż
owyc
h,−
jaj;
• om
ówie
nie
zast
osow
ania
i pr
zezn
acze
nia
kulin
arne
go w
/w g
rup
prod
uktó
w sp
ożyw
-cz
ych;
• ćw
icze
nia
prak
tycz
ne –
spor
ządz
anie
po-
traw
z za
stos
owan
iem
pro
dukt
ów sp
ożyw
-cz
ych
z wym
ieni
onyc
h gr
up.
Ucz
eń:
• ok
reśla
war
tość
odż
ywcz
ą p
rodu
któw
sp
ożyw
czyc
h:−
mle
ka i
prod
uktó
w m
lecz
nych
,−
war
zyw
i ow
oców
,−
mię
sa,
− ry
b,
− pr
oduk
tów
zboż
owyc
h,−
jaj;
• zn
a za
stos
owan
ie k
ulin
arne
wym
ieni
onyc
h pr
oduk
tów
spoż
ywcz
ych;
• po
trafi
spor
ządz
ić p
otra
wę
z wym
ieni
o-ny
ch p
rodu
któw
spoż
ywcz
ych;
• po
trafi
zapl
anow
ać i
przy
goto
wać
stan
owi-
sko
prac
y;•
potr
afi p
raco
wać
w ze
spol
e, st
osuj
ąc za
sa-
dy h
igie
ny p
rzy
spor
ządz
aniu
pos
iłków
.
Zasa
dy p
odaw
ania
i sp
o-ży
wan
ia p
osiłk
ów1.
Nak
ryw
anie
do
stoł
u.2.
Dek
orac
ja st
ołu.
3. Z
acho
wan
ie si
ę prz
y st
ole.
• O
mów
ieni
e i p
reze
ntac
ja p
opra
wni
e na
-kr
yteg
o st
ołu;
• pr
ezen
tacj
a za
staw
y st
ołow
ej i
sztu
ćców
;•
dobi
eran
ie el
emen
tów
dek
orac
yjny
ch st
o-łu
;•
omów
ieni
e za
sad
zach
owan
ia si
ę prz
y st
ole.
Ucz
eń:
• zn
a za
sady
nak
ryw
ania
stoł
u;•
potr
afi p
opra
wni
e i e
stet
yczn
ie n
akry
ć stó
ł; •
potr
afi d
obra
ć nac
zyni
a i s
ztuć
ce d
o po
-tr
aw;
• po
trafi
dek
orac
yjni
e sk
łada
ć ser
wet
ki;
• po
trafi
wyk
onać
dek
orac
ję st
ołu
na o
kre-
śloną
uro
czys
tość
;•
stos
uje
zasa
dy d
obre
go za
chow
ania
się
przy
stol
e.
12 13
Prob
lem
y ży
wie
niow
e1.
Pro
blem
gło
du i
brak
u w
ody.
2. O
rgan
izac
je d
o sp
raw
wy-
żyw
ieni
a.3.
Kon
sekw
encj
e zł
ego
odży
-w
iani
a.
• O
mów
ieni
e pr
oble
mu
głod
u i b
raku
wod
y;•
prez
enta
cja
orga
niza
cji d
o sp
raw
żyw
ieni
a;•
prze
dsta
wie
nie
prob
lem
u ni
edoż
ywie
nia,
na
dwag
i i o
tyło
ści;
• om
ówie
nie
zagr
ożeń
wyn
ikaj
ącyc
h z z
abu-
rzeń
odż
ywia
nia.
Ucz
eń:
• id
enty
fikuj
e pr
oble
my
żyw
ie-n
iow
e w
spół
-cz
esne
go św
iata
; •
char
akte
ryzu
je o
rgan
izac
je, k
tóre
zajm
ują
się p
robl
emam
i do
spra
w ży
wie
nia;
• ro
zróż
nia
chor
oby
zwią
zane
z za
burz
enie
m
odży
wia
nia
- (an
orek
sja, b
ulim
ia);
• m
a po
czuc
ie o
dpow
iedz
ialn
ości
za p
o-pr
awne
gos
poda
row
anie
wod
ą i ż
ywno
ścią
.
12 13
V. Procedury osiągania celów – metody pracyProcedury osiągania celów zależne są od metod nauczania na lekcji i wynikają ze specyfiki przedmiotu. Ich stosowanie powinno rozwijać twórczą aktywność uczniów, umiejętności poznawcze oraz rozwijać zainteresowania wytworami współczesnej techniki.Najczęściej stosowanymi metodami nauczania na lekcjach zajęć technicznych są:
• metody podające, polegają na podaniu uczniowi gotowych treści:− pogadanka,− wykład,− wygłoszenie referatu,− praca z książką,
• metody eksponujące polegają na przyswajaniu określonej wiedzy poprzez ogląd:− film,− foliogramy,− pokaz,
• metody problemowe polegają na stworzeniu sytuacji problemowej i poszukiwaniu sposobu rozwiązania:− burza mózgów,− drzewko decyzyjne,− gra dydaktyczna,− dyskusja,
• metody praktyczne polegają na praktycznym działaniu uczniów:− zadania wytwórcze,− metoda ćwiczeń praktycznych,− metoda projektu.
VI. Sposób i kryteria oceniania osiągnięć uczniaOcenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia ma na celu:- poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych,- motywowanie do systematycznej pracy,- wdrażanie do samokontroli i samooceny oraz planowania własnego proces
uczenia się,
14 15
- dostarczanie rodzicom informacji o postępach oraz ewentualnych trudno-ściach ucznia,
- dostarczanie informacji o skuteczności procesu nauczania.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia to systematyczne zbieranie informacji o przebiegu i wynikach nauczania. Przedmiotem oceny powinny być nie tylko wiadomości i umiejętności, których zakres jest określony programem nauczania, ale także zdolności oraz zaangażowanie ucznia w pracy na lekcjach.Podczas oceniania działań praktycznych należy zwrócić uwagę na:- wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązaniu się z zadania,- celowość, dokładność, staranność w wykonywaniu zadania,- przestrzeganie zasad dobrej organizacji pracy,- właściwe wykorzystanie produktów spożywczych, narzędzi oraz sprzętu ku-
chennego,- czytanie ze zrozumieniem różnych instrukcji.
Sprawdzanie i ocenianie pozwalają na wartościowanie osiągnięć ucznia oraz przy-czyniają się do ulepszania procesu nauczania. Obszary aktywności oceniane na lekcjach zajęć technicznych:- aktywność na lekcjach,- prace wytwórcze wykonywane na lekcjach,- zadania dodatkowe,- odpowiedzi ustne,- testy, sprawdziany,- zadania domowe,- przygotowanie do zajęć.
Wymagania ogólne na poszczególne oceny
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:- zdobył wiadomości i umiejętności wykraczające poza program nauczania;- biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami;- systematycznie korzysta z wielu źródeł informacji;- proponuje nowatorskie rozwiązania lub wykraczające poza program naucza-
nia;- osiąga sukcesy w konkursach technicznych;- twórczo rozwija własne uzdolnienia.
14 15
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:- opanował pełny zakres wiedzy określonej w programie nauczania;- wykorzystuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania zadań problemo-
wych;- właściwie organizuje stanowisko pracy, przestrzega zasad bhp, potrafi współpra-
cować w grupie;- sprawnie posługuje się narzędziami oraz sprzętem kuchennym, poprawnie wyko-
nuje operacje technologiczne;- prezentuje wzorowe cechy i postawy podczas zajęć;- systematycznie korzysta z różnych źródeł informacji.
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:- opanował w stopniu zadawalającym wiadomości i umiejętności określone progra-
mem nauczania;- czasami korzysta z różnych źródeł informacji;- rozwiązuje samodzielnie zadania teoretyczne;- umie wykorzystać wiadomości i umiejętności do rozwiązywania zadań teoretycz-
nych i praktycznych;- stosuje zasady dotyczące organizacji i bezpieczeństwa pracy, racjonalnie wykorzy-
stuje czas pracy;- poprawnie posługuje się narzędziami i sprzętem kuchennym, w stopniu zadawa-
lającym opanował umiejętności technologiczne.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:- opanował wiadomości na poziomie podstaw programowych;- rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności;- umie wykorzystać wiadomości i umiejętności do rozwiązywania zadań teoretycz-
nych i praktycznych o średnim stopniu trudności;- przeważnie stosuje zasady dotyczące organizacji i bezpieczeństwa pracy, mało
efektywnie wykorzystuje czas pracy;- rzadko korzysta z różnych źródeł informacji;- mało efektywnie wykorzystuje czas pracy;- posługuje się narzędziami i sprzętem kuchennym z pomocą nauczyciela, w stopniu
średnim opanował operacje technologiczne.
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:- ma braki w wiedzy na poziomie podstaw programowych;- rozwiązuje zadania o niewielkim stopniu trudności;- ma trudności z poprawną organizacją pracy, wykazuje brak samodzielności;- bardzo rzadko korzysta z różnych źródeł informacji;- posługuje się tylko podstawowymi narzędziami kuchennymi, z pomocą nauczyciela
wykonuje proste operacje technologiczne.
16 17
mgr Wiesław Korpikiewicz dyplomowany nauczyciel Techniki i Informatyki, III stopień specjalizacji zawodowej z Techniki, rzeczoznawca MEN.
OPINIAdotycząca Programu Nauczania przedmiotu Zajęcia Techniczne dla
klas I-III gimnazjum pt. „Zdrowie na talerzu”.
Pozytywnie rekomenduję przedstawiony mi do recenzji Program Nauczania z przedmiotu Zajęcia Techniczne w klasach I-III gimnazjum pt. Zdrowie na tale-rzu, do zestawu szkolnych programów nauczania.
Autorami programu nauczania dla klas I-III gimnazjum są pani Maria Kulczyńska i pani Renata Stasiak. Akty prawne, w oparciu o które dokonano analizy zgodności programu nauczania z podstawą programową:1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w spra-wie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólne-go w poszczególnych typach szkół Dz. U. nr 4, poz. 17 z dnia 15 stycznia 1009 r. 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w spra-wie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczenia do użytku szkolnego podręczników Dz. U. nr 89, poz.730 z dnia 10 czerwca 2009 r.
Przedstawiony program nauczania spełnia wymogi formalne, stanowiąc opis sposobu osiągania celów kształcenia i realizacji zadań edukacyjnych opisanych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół gimnazjalnych.Program zawiera m.in.:- ogólne i szczegółowe cele kształcenia i wychowania,- treści edukacyjne zgodne z podstawą programową,- sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania, z uwzględnieniem możliwo-
ści indywidualizacji pracy w zależności od potrzeb i możliwości uczniów oraz warunków w jakich program będzie realizowany,
- dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów,
-
VII. Opinia o programie
16 17
- opis założonych osiągnięć ucznia,- propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia. Program jest poprawny merytorycznie i metodycznie. Bazuje na aktualnym sta-nie wiedzy naukowej i dydaktycznej. Dostosowany jest do wieku i możliwości uczniów w trzecim etapie edukacyjnym. Zawiera wszystkie konieczne elementy budowy programu nauczania. Sprzyja realizacji idei nowoczesnej szkoły, przy-jaznej uczniowi. Dla nauczyciela stwarza warunki twórczej pracy, uwzględnia możliwości środowiska i szkoły. Uczeń ma szansę uczestnictwa w ciekawym po-znawaniu wiedzy o żywieniu poprzez zajęcia techniczne, które w znacznej mierze przyczyniają się do określenia przez ucznia swoich mocnych i słabych stron oraz wyboru dalszej drogi kształcenia, a co za tym idzie – przyszłego zawodu.
18
19
Rozkład materiału,plan wynikowy
20 21
Spis treściI. Rozkład materiału nauczania........................................................ 21II. Plan pracy z podziałem na jednostki lekcyjne............................ 22
20 21
I. Rozkład materiału nauczaniaI. Wyposażenie i urządzenie kuchni 3 godz.
1. Bezpieczeństwo i higiena pracy w kuchni2. Funkcjonalne urządzenie kuchni3. Sprzęt AGD
111
II. Przechowywanie i konserwacja żywności oraz opakowania 3 godz.1. Przechowywanie artykułów spożywczych2. Konserwacja żywności. Ćwiczenie praktyczne3. Opakowania, odpady i ich segregacja
111
III. Zasady prawidłowego żywienia 5 godz.1. Rola racjonalnego żywienia. Składniki pokarmowe2. Podział produktów spożywczych3. Piramida żywienia4. Normy żywienia5. Ćwiczenie praktyczne
11111
IV. Obróbka produktów spożywczych 3 godz.1. Obróbka wstępna2. Obróbka termiczna3. Ćwiczenie praktyczne
111
V. Grupy produktów spożywczych 12 godz.1. Mleko i produkty mleczne2. Warzywa i owoce3. Mięso4. Ryby5. Przetwory zbożowe6. Jaja7. Ćwiczenia praktyczne
1111116
VI. Zasady podawania i spożywania posiłków 3 godz.1. Nakrywanie do stołu2. Dekoracja stołu. Zachowanie się przy stole3. Ćwiczenie praktyczne
111
VII. Problemy żywieniowe 3 godz.1. Problem głodu i braku wody2. Organizacje do spraw wyżywienia. Konsekwencje złego
odżywiania się3. Podsumowanie – realizacja projektu
11
1Razem 32 godz.
22 23
II. Plan pracy z podziałem na jednostki lekcyjneTe
mat
lekc
jiLi
czba
godz
in
Osią
gnię
cia
uczn
iów
Wym
agan
ia p
odst
awow
eW
ymag
ania
pon
adpo
dsta
wow
e
Bezp
iecz
eńst
wo
i hi-
gien
a pr
acy
w k
uchn
i.1
Ucz
eń:
• zn
a re
gula
min
pra
cow
ni;
• st
osuj
e się
do
regu
lam
inu;
• zn
a za
sady
kor
zyst
ania
z ur
ządz
eń
elek
tryc
znyc
h i s
tosu
je si
ę do
nich
.
Ucz
eń:
• ok
reśla
zagr
ożen
ia ja
kie
mog
ą w
ystą
pić p
odcz
as p
racy
w k
uchn
i,•
potr
afi u
dzie
lić p
ierw
szej
pom
ocy
prze
dmed
yczn
ej.
Funk
cjon
alne
urz
ądze
-ni
e ku
chni
.1
Ucz
eń:
• zn
a i w
yjaś
nia
poję
cie
funk
cjon
al-
nej k
uchn
i;•
wym
ieni
a st
refy
pra
cy w
kuc
hni,
ich
zada
nia
i wyp
osaż
enie
;•
potr
afi za
proj
ekto
wać
funk
cjon
al-
ną k
uchn
ię.
Ucz
eń:
• w
yjaś
nia
poję
cie
ergo
nom
ii pr
acy
w o
dnie
sieni
u do
sprz
ętu
i wyp
o-sa
żeni
a w
spół
czes
nej k
uchn
i;•
potr
afi u
zasa
dnić
i po
wią
zać r
oz-
mie
szcz
enie
stre
f pra
cy z
funk
cjo-
naln
ości
ą.
Sprz
ęt A
GD
.1
Ucz
eń:
• w
ymie
nia
różn
e ro
dzaj
e sp
rzęt
u A
GD
;•
zna
zast
osow
anie
i za
sadę
dzi
ała-
nia
pods
taw
oweg
o sp
rzęt
u A
GD
;•
odcz
ytuj
e i w
ykor
zyst
uje
w
prak
tyce
info
rmac
je za
war
te w
in
stru
kcji
obsłu
gi o
raz n
a ta
blic
z-ka
ch zn
amio
now
ych.
Ucz
eń:
• w
yjaś
nia
now
ocze
sne
tech
nolo
gie
zast
osow
ane
w sp
rzęc
ie A
GD
;•
char
akte
ryzu
je d
owol
ne u
rząd
ze-
nie
na p
odst
awie
dan
ych
znaj
du-
jący
ch si
ę na
tabl
iczc
e zn
amio
no-
wej
.
22 23
Tem
at le
kcji
Licz
bago
dzin
Osią
gnię
cia
uczn
iów
Wym
agan
ia p
odst
awow
eW
ymag
ania
pon
adpo
dsta
wow
e
Bezp
iecz
eńst
wo
i hi-
gien
a pr
acy
w k
uchn
i.1
Ucz
eń:
• zn
a re
gula
min
pra
cow
ni;
• st
osuj
e się
do
regu
lam
inu;
• zn
a za
sady
kor
zyst
ania
z ur
ządz
eń
elek
tryc
znyc
h i s
tosu
je si
ę do
nich
.
Ucz
eń:
• ok
reśla
zagr
ożen
ia ja
kie
mog
ą w
ystą
pić p
odcz
as p
racy
w k
uchn
i,•
potr
afi u
dzie
lić p
ierw
szej
pom
ocy
prze
dmed
yczn
ej.
Funk
cjon
alne
urz
ądze
-ni
e ku
chni
.1
Ucz
eń:
• zn
a i w
yjaś
nia
poję
cie
funk
cjon
al-
nej k
uchn
i;•
wym
ieni
a st
refy
pra
cy w
kuc
hni,
ich
zada
nia
i wyp
osaż
enie
;•
potr
afi za
proj
ekto
wać
funk
cjon
al-
ną k
uchn
ię.
Ucz
eń:
• w
yjaś
nia
poję
cie
ergo
nom
ii pr
acy
w o
dnie
sieni
u do
sprz
ętu
i wyp
o-sa
żeni
a w
spół
czes
nej k
uchn
i;•
potr
afi u
zasa
dnić
i po
wią
zać r
oz-
mie
szcz
enie
stre
f pra
cy z
funk
cjo-
naln
ości
ą.
Sprz
ęt A
GD
.1
Ucz
eń:
• w
ymie
nia
różn
e ro
dzaj
e sp
rzęt
u A
GD
;•
zna
zast
osow
anie
i za
sadę
dzi
ała-
nia
pods
taw
oweg
o sp
rzęt
u A
GD
;•
odcz
ytuj
e i w
ykor
zyst
uje
w
prak
tyce
info
rmac
je za
war
te w
in
stru
kcji
obsłu
gi o
raz n
a ta
blic
z-ka
ch zn
amio
now
ych.
Ucz
eń:
• w
yjaś
nia
now
ocze
sne
tech
nolo
gie
zast
osow
ane
w sp
rzęc
ie A
GD
;•
char
akte
ryzu
je d
owol
ne u
rząd
ze-
nie
na p
odst
awie
dan
ych
znaj
du-
jący
ch si
ę na
tabl
iczc
e zn
amio
no-
wej
.
Tem
at le
kcji
Licz
bago
dzin
Osią
gnię
cia
uczn
iów
Wym
agan
ia p
odst
awow
eW
ymag
ania
pon
adpo
dsta
wow
e
Prze
chow
ywan
ie a
rty-
kułó
w sp
ożyw
czyc
h.1
Ucz
eń:
• ok
reśla
war
unki
prz
echo
wyw
ania
ży
wno
ści;
• op
isuje
pod
staw
owe
spos
oby
prze
cho-
wyw
ania
żyw
nośc
i trw
ałej
i kr
ótko
ter-
min
owej
;•
zna
spos
ób ro
zmie
szcz
enia
pro
dukt
ów
w ch
łodz
iarc
e.
Ucz
eń:
• ch
arak
tery
zuje
spos
ób p
rzec
how
ywa-
nia
w za
leżn
ości
od
rodz
aju
prod
uktu
sp
ożyw
czeg
o;•
omaw
ia n
owe
tech
nolo
gie
pako
wan
ia
żyw
nośc
i.
Kons
erw
acja
żyw
no-
ści.
Ćw
icze
nie
prak
tycz
ne
doty
cząc
e ko
nser
wac
ji ży
wno
ści.
1U
czeń
:•
zna
i om
awia
met
ody
kons
erw
acji
żyw
nośc
i,•
rozp
ozna
je k
onse
rwan
ty i
inne
ch
emic
zne
doda
tki d
o ży
wno
ści n
a po
dsta
wie
info
rmac
ji um
iesz
czon
ych
na o
pako
wan
iach
pro
dukt
ów ży
wno
-śc
iow
ych;
• pr
awid
łow
o or
gani
zuje
stan
owisk
o pr
acy;
• w
ykon
uje
ćwic
zeni
e zg
odni
e z i
n-st
rukc
ją.
Ucz
eń:
• om
awia
dob
ór m
etod
y ko
nser
wac
ji
do o
dpow
iedn
iego
pro
dukt
u sp
ożyw
-cz
ego;
• w
yjaś
nia
wpł
yw śr
odkó
w k
onse
rwuj
ą-cy
ch n
a ja
kość
żyw
nośc
i;•
anal
izuj
e w
pływ
kon
serw
antó
w n
a or
gani
zm cz
łow
ieka
;•
anal
izuj
e ko
niec
znoś
ć sto
sow
ania
ko
nser
wan
tów
i in
nych
dod
atkó
w d
o ży
wno
ści;
• ra
cjon
alni
e go
spod
aruj
e pr
oduk
tam
i sp
ożyw
czym
i ora
z cza
sem
;•
anal
izuj
e i o
ceni
a sw
oją
prac
ę.
24 25
Tem
at le
kcji
Licz
bago
dzin
Osią
gnię
cia
uczn
iów
Wym
agan
ia p
odst
awow
eW
ymag
ania
pon
adpo
dsta
wow
e
Opa
kow
ania
, odp
ady
i i
ch se
greg
acja
.1
Ucz
eń:
• w
ymie
nia
funk
cje
opak
owan
ia p
ro-
dukt
u;•
zna
rodz
aje
opak
owań
;•
odcz
ytuj
e i i
nter
pret
uje
info
rmac
je
z e
tyki
ety
prod
uktu
;•
rozp
ozna
je zn
aki e
kolo
gicz
ne u
mie
sz-
czan
e na
opa
kow
ania
ch;
• po
trafi
segr
egow
ać o
dpad
y.
Ucz
eń:
• uz
asad
nia
potr
zebę
um
iesz
czan
ia
etyk
iet n
a op
akow
ania
ch;
• om
awia
dzi
ałan
ia p
roek
olog
iczn
e zm
ierz
ając
e do
zmni
ejsz
enia
iloś
ci
odpa
dów
;•
uzas
adni
a ko
niec
znoś
ć i o
pisu
je sp
o-so
by za
gosp
odar
owan
ia o
dpad
ów.
Rola
racj
onal
nego
ży
wie
nia.
Sk
ładn
iki p
okar
mow
e.
1U
czeń
:•
wyj
aśni
a po
jęci
e ży
wno
ści o
raz G
MO
;•
zna
poję
cie
i cel
e ra
cjon
alne
go ży
wie
-ni
a;•
wym
ieni
a po
dsta
wow
e sk
ładn
iki p
o-ka
rmow
e;•
zna
rolę
wod
y i b
łonn
ika
w o
rgan
i-zm
ie cz
łow
ieka
;•
prze
dsta
wia
pod
ział
skła
dnik
ów o
d-ży
wcz
ych,
ich
rolę
ora
z sku
tki n
iedo
-bo
ru i
nadm
iaru
w o
rgan
izm
ie;
• w
yróż
nia
mak
ro i
mik
roel
emen
ty o
raz
wita
min
y.
Ucz
eń:
• an
aliz
uje
korz
yści
i za
groż
enia
wyn
i-ka
jące
ze st
osow
ania
GM
O;
• w
yjaś
nia
wpł
yw n
apoj
ów g
azow
anyc
h,
ener
gety
zują
cych
i iz
oton
iczn
ych
na
orga
nizm
nas
tola
tka;
• w
yjaś
nia
znac
zeni
e IG
;•
okre
śla ro
lę w
itam
in i
skła
dnik
ów
min
eral
nych
w ży
wie
niu
oraz
skut
ki
ich
nied
obor
u;•
różn
icuj
e sk
ładn
iki o
dżyw
cze
i skł
ad-
niki
pok
arm
owe.
24 25
Tem
at le
kcji
Licz
bago
dzin
Osią
gnię
cia
uczn
iów
Wym
agan
ia p
odst
awow
eW
ymag
ania
pon
adpo
dsta
wow
e
Podz
iał p
rodu
któw
sp
ożyw
czyc
h.1
Ucz
eń:
• w
ymie
nia
pods
taw
owe
grup
y pr
oduk
-tó
w sp
ożyw
czyc
h;•
wym
ieni
a pr
oduk
ty sp
ożyw
cze
w
posz
czeg
ólny
ch g
rupa
ch o
raz o
kreś
la
ich
war
tośc
i odż
ywcz
e.
Ucz
eń:
• ch
arak
tery
zuje
i po
rów
nuje
pod
ział
pr
oduk
tów
spoż
ywcz
ych
na in
ne
gr
upy.
Pira
mid
a ży
wie
nia.
1U
czeń
:•
prze
dsta
wia
zasa
dy w
łaśc
iweg
o od
-ży
wia
nia
się n
a po
dsta
wie
pira
mid
y ży
wie
nia;
• w
yjaś
nia
znac
zeni
e ak
tyw
nośc
i fizy
cz-
nej;
• zn
a i u
mie
zast
osow
ać w
skaź
nik
po-
praw
nośc
i wag
i -„B
MI”
;•
opisu
je ta
lerz
zdro
weg
o ży
wie
nia.
Ucz
eń:
• om
awia
zaw
arto
ść p
iram
idy
żyw
ieni
a;•
anal
izuj
e i o
ceni
a sw
oje
żyw
ieni
e po
d w
zglę
dem
zasa
d ok
reślo
nych
w p
ira-
mid
zie
żyw
ieni
a;•
wyj
aśni
a zn
acze
nie
dost
arcz
ania
org
a-ni
zmow
i wod
y;•
char
akte
ryzu
je za
sady
zdro
weg
o ży
-w
ieni
a.
Nor
my
żyw
ieni
a.1
Ucz
eń:
• w
yjaś
nia
poję
cia
„war
tość
odż
ywcz
a
i ene
rget
yczn
a”;
• w
ymie
nia
czyn
niki
maj
ące
wpł
yw n
a za
potr
zebo
wan
ie p
okar
mow
e i e
ner-
gety
czne
;
Ucz
eń:
• ob
licza
war
tość
ene
rget
yczn
ą po
traw
;•
anal
izuj
e za
sady
ukł
adan
ia d
iet d
la
ludz
i ze
wzg
lędu
na
wie
k i c
horo
by;
• w
yjaś
nia
poję
cie
zbila
nsow
anej
die
ty;
26 27
Tem
at le
kcji
Licz
bago
dzin
Osią
gnię
cia
uczn
iów
Wym
agan
ia p
odst
awow
eW
ymag
ania
pon
adpo
dsta
wow
e
• w
ie co
to są
nor
my
i jak
z ni
ch k
orzy
-st
ać;
• ok
reśla
rozk
ład
posił
ków
w ci
ągu
dnia
;•
zna
zasa
dy u
kład
ania
jadł
ospi
sów.
• oc
enia
zest
awy
posił
ków
pod
wzg
lę-
dem
zapo
trze
bow
ania
ene
rget
yczn
ego
(bila
nsu
ener
gety
czne
go);
• ch
arak
tery
zuje
i st
osuj
e ka
lkul
ator
y ży
wie
niow
e.
Ćw
icze
nie
prak
tycz
ne
doty
cząc
e za
sad
praw
i-dł
oweg
o ży
wie
nia.
1U
czeń
:•
potr
afi za
plan
ować
i pr
zygo
tow
ać
prod
ukty
do
wyk
onan
ia ć
wic
zeni
a;•
praw
idło
wo
orga
nizu
je st
anow
isko
prac
y;•
wyk
onuj
e zes
taw
śnia
dani
owy
zgod
nie
z zas
adą
tale
rza
zdro
weg
o ży
wie
nia.
Ucz
eń:
• ra
cjon
alni
e go
spod
aruj
e pr
oduk
tam
i
i cza
sem
pra
cy;
• db
a o
este
tykę
pod
ania
prz
ygot
owan
e-go
pos
iłku;
• oc
enia
zest
aw śn
iada
niow
y po
d w
zglę
-de
m w
arto
ści o
dżyw
czej
i en
erge
tycz
-ne
j;•
okre
śla st
opie
ń tr
udno
ści w
ykon
ania
śn
iada
nia
oraz
asp
ekt e
kono
mic
zny.
Obr
óbka
wst
ępna
pro
-du
któw
spoż
ywcz
ych.
1U
czeń
:•
zna
znac
zeni
e ob
róbk
i wst
ępne
j żyw
-no
ści;
• op
isuje
eta
py o
brób
ki w
stęp
nej;
• w
ymie
nia
urzą
dzen
ia i
narz
ędzi
a st
o-so
wan
e do
obr
óbki
wst
ępne
j.
Ucz
eń:
• w
yjaś
nia
zasa
dy d
otyc
zące
obr
óbki
w
stęp
nej i
jej w
pływ
na
prod
ukty
spo-
żyw
cze;
• op
isuje
prz
ezna
czen
ie o
raz z
asad
ę dz
iała
nia
urzą
dzeń
i na
rzęd
zi d
o ob
-ró
bki w
stęp
nej.
26 27
Tem
at le
kcji
Licz
bago
dzin
Osią
gnię
cia
uczn
iów
Wym
agan
ia p
odst
awow
eW
ymag
ania
pon
adpo
dsta
wow
e
Ćw
icze
nie
prak
tycz
-ne
dot
yczą
ce o
brób
ki
wst
ępne
j.
1U
czeń
:•
potr
afi zo
rgan
izow
ać s
tano
wisk
o pr
acy
oraz
pro
dukt
y do
wyk
onan
ia
ćwic
zeni
a;•
wyk
onuj
e ćw
icze
nie
zgod
nie
z in-
stru
kcją
;•
oblic
za sa
mod
ziel
nie
wag
ę uby
tków
po
dcza
s obr
óbki
wst
ępne
j.
Ucz
eń:
• do
wyk
onan
ia ć
wic
zeni
a pr
opon
uje
wła
sne
prze
pisy
kul
inar
ne;
• ob
licza
jaki
pro
cent
stan
owią
uby
tki
podc
zas o
brób
ki w
stęp
nej.
Obr
óbka
term
iczn
a pr
oduk
tów
spoż
yw-
czyc
h.
1U
czeń
:•
wym
ieni
a ro
dzaj
e ob
róbk
i ter
mic
znej
;•
wyr
óżni
a na
czyn
ia i
sprz
ęt st
osow
any
do o
brób
ki te
rmic
znej
;•
bezp
iecz
nie
korz
ysta
z w
ybra
nego
sp
rzęt
u go
spod
arst
wa
dom
oweg
o.
Ucz
eń:
• po
siada
świa
dom
ość o
stra
cie
skła
d-ni
ków
odż
ywcz
ych
podc
zas n
iepr
awi-
dłow
ej o
brób
ki;
• po
trafi
wym
ieni
ć i o
pisa
ć zas
adę
dzia
-ła
nia
now
ocze
snyc
h m
etod
got
owan
ia.
Mle
ko i
prod
ukty
m
lecz
ne.
1U
czeń
:•
wym
ieni
a po
dsta
wow
e w
arto
ści o
d-ży
wcz
e m
leka
i pr
oduk
tów
mle
czny
ch;
• zn
a za
lece
nia
dzie
nne
spoż
ywan
ia
mle
ka p
rzez
mło
dzie
ż;•
opisu
je p
rodu
kty
mle
czne
;•
zna
zast
osow
anie
kul
inar
ne m
leka
i p
rodu
któw
mle
czny
ch.
Ucz
eń:
• po
trafi
wys
zuka
ć i o
kreś
lić n
orm
y do
tycz
ące
spoż
ywan
ia m
leka
i pr
o-du
któw
mle
czny
ch;
• an
aliz
uje
i por
ównu
je w
arto
ść o
dżyw
-cz
ą ró
żnyc
h pr
oduk
tów
mle
czny
ch.
28 29
Tem
at le
kcji
Licz
bago
dzin
Osią
gnię
cia
uczn
iów
Wym
agan
ia p
odst
awow
eW
ymag
ania
pon
adpo
dsta
wow
e
Ćw
icze
nie
prak
tycz
ne
doty
cząc
e sp
orzą
dza-
nia
potr
aw z
mle
ka
i pro
dukt
ów m
lecz
-ny
ch.
1U
czeń
:•
potr
afi zo
rgan
izow
ać st
anow
isko
prac
y or
az p
rodu
kty
do w
ykon
ania
ćw
icze
nia;
• po
trafi
wyk
onać
pot
raw
ę kor
zyst
ając
z i
nstr
ukcj
i;•
dba
o ła
d i p
orzą
dek
na st
anow
isku
prac
y.
Ucz
eń:
• do
wyk
onan
ia ć
wic
zeni
a pr
opon
uje
wła
sne
prze
pisy
kul
inar
ne;
• db
a o
este
tycz
ne p
odan
ie p
rzyr
ządz
o-ne
j pot
raw
y;•
anal
izuj
e i o
ceni
a sw
oją
prac
ę;•
ocen
ia p
otra
wę
pod
wzg
lęde
m sm
ako-
wym
i od
żyw
czym
.
War
zyw
a i o
woc
e.1
Ucz
eń:
• w
ymie
nia
pods
taw
owe
war
tośc
i od-
żyw
cze
war
zyw
i ow
oców
;•
zna
podz
iał w
arzy
w i
owoc
ów ze
w
zglę
du n
a za
war
tość
wita
min
;•
zna
zast
osow
anie
kul
inar
ne w
arzy
w
i ow
oców
ora
z rod
zaje
stos
owan
ych
obró
bek.
Ucz
eń:
• an
aliz
uje
i oce
nia
ilość
spoż
ycia
wa-
rzyw
i ow
oców
w za
leżn
ości
od
wie
lu
czyn
nikó
w, n
p. p
ory
roku
, die
ty;
• ch
arak
tery
zuje
wpł
yw za
stos
owan
ej
obró
bki n
a w
arto
ść o
dżyw
czą
war
zyw
i o
woc
ów.
Ćw
icze
nie
prak
tycz
ne
doty
cząc
e sp
orzą
dza-
nia
potr
aw z
war
zyw
i ow
oców
.
1U
czeń
:•
potr
afi zo
rgan
izow
ać st
anow
isko
prac
y or
az p
rodu
kty
do w
ykon
ania
ćw
icze
nia;
Ucz
eń:
• do
wyk
onan
ia ć
wic
zeni
a pr
opon
uje
wła
sne
prze
pisy
kul
inar
ne;
• an
aliz
uje
dobó
r odp
owie
dnic
h na
rzę-
dzi d
o ob
róbk
i wst
ępne
j;
28 29
Tem
at le
kcji
Licz
bago
dzin
Osią
gnię
cia
uczn
iów
Wym
agan
ia p
odst
awow
eW
ymag
ania
pon
adpo
dsta
wow
e
• po
trafi
wyk
onać
pot
raw
ę kor
zyst
ając
z i
nstr
ukcj
i;•
dba
o ła
d i p
orzą
dek
na st
anow
isku
prac
y.
• db
a o
este
tycz
ne p
odan
ie p
rzyr
ządz
o-ne
j pot
raw
y.
Mię
so.
1U
czeń
:•
zna
pods
taw
owe
war
tośc
i odż
ywcz
e m
ięsa
;•
wym
ieni
a ga
tunk
i mię
sa;
• w
ymie
nia
prze
twor
y m
ięsn
e;•
zna
zast
osow
anie
kul
inar
ne m
ięsa
i p
rzet
wor
ów m
ięsn
ych.
Ucz
eń:
• ch
arak
tery
zuje
zale
ceni
a do
tycz
ące
spoż
ywan
ia m
ięsa
;•
opisu
je sk
utki
nie
dobo
ru że
laza
w o
rgan
izm
ie;
• na
zyw
a i o
pisu
je ro
dzaj
e di
et w
yklu
-cz
ając
e m
ięso
i pr
zetw
ory
mię
sne
z j
adło
spisu
.
Ćw
icze
nie
prak
tycz
ne
doty
cząc
e sp
orzą
dza-
nia
potr
aw z
mię
sa.
1U
czeń
:•
potr
afi zo
rgan
izow
ać st
anow
isko
prac
y or
az p
rodu
kty
do w
ykon
ania
ćw
icze
nia;
• po
trafi
wyk
onać
pot
raw
ę z m
ięsa
ko-
rzys
tają
c z in
stru
kcji;
• db
a o
ład
i por
ząde
k na
stan
owisk
u pr
acy.
Ucz
eń:
• do
wyk
onan
ia ć
wic
zeni
a pr
opon
uje
wła
sne
prze
pisy
kul
inar
ne;
• db
a o
este
tycz
ne p
odan
ie p
rzyr
ządz
o-ne
j pot
raw
y;•
ocen
ia w
arto
ści o
dżyw
cze
przy
rząd
zo-
nej p
otra
wy;
• um
ieję
tnie
gos
poda
ruje
pro
dukt
ami
spoż
ywcz
ymi o
raz c
zase
m p
racy
.
30 31
Tem
at le
kcji
Licz
bago
dzin
Osią
gnię
cia
uczn
iów
Wym
agan
ia p
odst
awow
eW
ymag
ania
pon
adpo
dsta
wow
e
Ryby
.1
Ucz
eń:
• zn
a po
dsta
wow
e w
arto
ści o
dżyw
cze
ryb;
• w
ymie
nia
gatu
nki r
yb;
• op
isuje
eta
py o
brób
ki w
stęp
nej r
yb;
• zn
a po
dzia
ł ryb
ze w
zglę
du n
a za
war
-to
ść tł
uszc
zu;
• zn
a za
stos
owan
ie k
ulin
arne
ryb.
Ucz
eń:
• an
aliz
uje
zale
ceni
a do
tycz
ące
spoż
y-w
ania
ryb
;•
uzas
adni
a ko
niec
znoś
ć spo
żyw
ania
ry
b ze
wzg
lędu
na
ich
war
tośc
i od-
żyw
cze;
• po
siada
wie
dzę
na te
mat
ow
oców
m
orza
;•
char
akte
ryzu
je ce
chy
świe
żej r
yby;
• w
yjaś
nia
poję
cie
filet
owan
ia ry
b .
Ćw
icze
nie
prak
tycz
ne
doty
cząc
e sp
orzą
dza-
nia
potr
aw z
ryb.
1U
czeń
:•
potr
afi zo
rgan
izow
ać st
anow
isko
prac
y or
az p
rodu
kty
do w
ykon
ania
ćw
icze
nia;
• po
trafi
wyk
onać
pot
raw
ę z ry
b ko
rzy-
staj
ąc z
inst
rukc
ji;•
popr
awni
e w
ykon
uje
obró
bkę w
stęp
ną
ryby
;•
dba
o ła
d i p
orzą
dek
na st
anow
isku
prac
y.
Ucz
eń:
• do
wyk
onan
ia ć
wic
zeni
a pr
opon
uje
wła
sne
prze
pisy
kul
inar
ne;
• db
a o
este
tycz
ne p
odan
ie p
rzyr
ządz
o-ne
j pot
raw
y;•
ocen
ia w
arto
ść o
dżyw
czą
przy
rząd
zo-
nej p
otra
wy;
• um
ieję
tnie
gos
poda
ruje
pro
dukt
ami
spoż
ywcz
ymi o
raz c
zase
m p
racy
.
30 31
Tem
at le
kcji
Licz
bago
dzin
Osią
gnię
cia
uczn
iów
Wym
agan
ia p
odst
awow
eW
ymag
ania
pon
adpo
dsta
wow
e
Prod
ukty
zboż
owe.
1U
czeń
:•
wym
ieni
a zb
oża
z któ
rych
pow
staj
ą pr
oduk
ty zb
ożow
e;•
wym
ieni
a pr
oduk
ty zb
ożow
e;•
zna
pods
taw
owe
war
tośc
i odż
ywcz
e pr
oduk
tów
zboż
owyc
h;•
zna
zast
osow
anie
kul
inar
ne p
rodu
k-tó
w zb
ożow
ych;
• zn
a sp
osob
y go
tow
ania
kas
z i ry
żu.
Ucz
eń:
• an
aliz
uje,
któr
e pr
oduk
ty zb
ożow
e za
wie
rają
wię
cej s
kład
nikó
w o
dżyw
-cz
ych;
• ch
arak
tery
zuje
zale
ceni
a do
tycz
ące
spoż
ywan
ia ró
żnyc
h pr
oduk
tów
zbo-
żow
ych
ze w
zglę
du n
a ro
dzaj
prz
e-m
iału
.
Ćw
icze
nie
prak
tycz
ne
doty
cząc
e sp
orzą
dza-
nia
potr
aw z
prod
uk-
tów
zboż
owyc
h.
1U
czeń
:•
potr
afi zo
rgan
izow
ać st
anow
isko
prac
y or
az p
rodu
kty
do w
ykon
ania
ćw
icze
nia;
• po
trafi
wyk
onać
pot
raw
ę z p
rodu
któw
zb
ożow
ych
korz
ysta
jąc z
inst
rukc
ji;•
dba
o ła
d i p
orzą
dek
na st
anow
isku
prac
y.
Ucz
eń:
• do
wyk
onan
ia ć
wic
zeni
a pr
opon
uje
wła
sne
prze
pisy
kul
inar
ne;
• db
a o
este
tycz
ne p
odan
ie p
rzyr
ządz
o-ne
j pot
raw
y;•
ocen
ia w
arto
ść o
dżyw
czą
przy
rząd
zo-
nej p
otra
wy;
• um
ieję
tnie
gos
poda
ruje
pro
dukt
ami
spoż
ywcz
ymi o
raz c
zase
m p
racy
.
Jaja
.1
Ucz
eń:
• zn
a po
dsta
wow
e w
arto
ści o
dżyw
cze
jaj;
Ucz
eń:
• ch
arak
tery
zuje
zale
ceni
a do
tycz
ące
spoż
ywan
ia ja
j;
32 33
Tem
at le
kcji
Licz
bago
dzin
Osią
gnię
cia
uczn
iów
Wym
agan
ia p
odst
awow
eW
ymag
ania
pon
adpo
dsta
wow
e
• zn
a ko
dy in
form
ując
e o
spos
obie
ho
dow
li ku
r;•
potr
afi sp
raw
dzić
świe
żość
jaj;
• zn
a za
stos
owan
ie k
ulin
arne
jaj o
raz
rolę
jaką
peł
nią
jaja
w p
otra
wie
.
• po
trafi
odc
zyta
ć i zi
nter
pret
ować
kod
cy
frow
y zn
ajdu
jący
się
na sk
orup
ce
jaja
;•
różn
icuj
e w
arto
ść o
dżyw
czą
żółtk
a
i b
iałk
a;•
uzas
adni
a do
bór p
rodu
ktu
na p
odst
a-w
ie k
odów
do
wła
snyc
h po
trze
b.
Ćw
icze
nie
prak
tycz
ne
doty
cząc
e sp
orzą
dza-
nia
potr
aw z
jaj.
1U
czeń
:•
potr
afi zo
rgan
izow
ać st
anow
isko
prac
y or
az p
rodu
kty
do w
ykon
ania
ćw
icze
nia;
• po
trafi
wyk
onać
pot
raw
ę z ja
j, ko
rzy-
staj
ąc z
inst
rukc
ji;•
dba
o ła
d i p
orzą
dek
na st
anow
isku
prac
y.
Ucz
eń:
• do
wyk
onan
ia ć
wic
zeni
a pr
opon
uje
wła
sne
prze
pisy
kul
inar
ne;
• db
a o
este
tycz
ne p
odan
ie p
rzyr
ządz
o-ne
j pot
raw
y;•
ocen
ia w
arto
ść o
dżyw
czą
przy
rząd
zo-
nej p
otra
wy;
• um
ieję
tnie
gos
poda
ruje
pro
dukt
ami
spoż
ywcz
ymi o
raz c
zase
m p
racy
.
Nak
ryw
anie
do
stoł
u.1
Ucz
eń:
• zn
a po
dsta
wow
e za
sady
nak
ryw
ania
st
ołu;
• w
ymie
nia
elem
enty
serw
isu p
odst
a-w
oweg
o or
az p
odst
awow
e sz
tućc
e;•
umie
nak
ryć d
o st
ołu.
Ucz
eń:
• po
trafi
dob
rać n
aczy
nia
i szt
ućce
do
różn
ego
rodz
aju
potr
aw;
• zn
a ró
żnic
e m
iędz
y ze
staw
em p
odst
a-w
owym
, a ro
zsze
rzon
ym.
32 33
Tem
at le
kcji
Licz
bago
dzin
Osią
gnię
cia
uczn
iów
Wym
agan
ia p
odst
awow
eW
ymag
ania
pon
adpo
dsta
wow
e
Dek
orac
ja st
ołu.
Za
chow
anie
się p
rzy
stol
e.
Ucz
eń:
• zn
a za
sady
wyk
onan
ia d
ekor
acji
stoł
u;•
opisu
je za
sady
zach
owan
ia si
ę prz
y st
ole;
• zn
a sy
mbo
likę u
kład
u sz
tućc
ów n
a ta
lerz
u.
Ucz
eń:
• po
trafi
dop
asow
ać w
iele
różn
ych
ele-
men
tów
dek
orac
yjny
ch st
osow
nie
do
char
akte
ru u
rocz
ysto
ści;
• st
osuj
e w
szys
tkie
zasa
dy k
ultu
raln
ego
zach
owan
ia si
ę pr
zy st
ole.
Ćw
icze
nie
prak
tycz
ne.
1U
czeń
:•
stos
uje
sym
bolik
ę uk
łada
nia
sztu
ć-có
w p
odcz
as p
osiłk
u i p
o sk
ończ
onym
po
siłku
;•
opan
ował
um
ieję
tnoś
ć skł
adan
ia se
r-w
etek
;•
potr
afi w
ykon
ać d
ekor
ację
stoł
u;
Ucz
eń:
• po
trafi
sam
odzi
elni
e za
plan
ować
i w
ykon
ać el
emen
t dek
orac
ji st
ołu;
• po
trafi
gus
tow
nie
i ze
smak
iem
ud
ekor
ować
stół
na
różn
ego
rodz
aju
uroc
zyst
ości
.
Prob
lem
gło
du i
brak
u w
ody.
1U
czeń
:•
zna
poję
cie
nied
ożyw
ieni
a or
gani
-zm
u.•
wym
ieni
a pr
zycz
yny
mar
now
ania
ży
wno
ści;
• zn
a za
sady
gos
poda
row
ania
wod
ą.
Ucz
eń:
• ch
arak
tery
zuje
pro
blem
y do
tycz
ą-ce
żyw
ieni
a w
zna
czen
iu g
loba
l-ny
m;
• uz
asad
nia
koni
eczn
ość
oszc
zędn
ej
gosp
odar
ki w
odą;
34
Tem
at le
kcji
Licz
bago
dzin
Osią
gnię
cia
uczn
iów
Wym
agan
ia p
odst
awow
eW
ymag
ania
pon
adpo
dsta
wow
e
• pr
ezen
tuje
zes
taw
ieni
a ilo
ścio
we
wod
y pr
zy o
szcz
ędny
m g
ospo
da-
row
aniu
.
Org
aniz
acje
do
spra
w
wyż
ywie
nia.
Kon
se-
kwen
cje
złeg
o od
ży-
wia
nia
się.
1U
czeń
:•
wym
ieni
a or
gani
zacj
e ds
. wyż
y-w
ieni
a,;
• id
enty
fikuj
e lo
go z
org
aniz
acją
;•
zna
kons
ekw
encj
e zł
ego
odży
wia
-ni
a si
ę;•
opis
uje
nied
ożyw
ieni
e or
az o
ty-
łość
;•
wym
ieni
a ch
orob
y zw
iąza
ne
z
zabu
rzen
iam
i ła
knie
nia.
Ucz
eń:
• op
isuj
e dz
iała
lnoś
ć or
gani
zacj
i ds.
wyż
ywie
nia,
;•
char
akte
ryzu
je c
horo
by c
ywili
za-
cyjn
e zw
iąza
ne z
e zł
ym o
dżyw
ia-
niem
się
oraz
cho
roby
wyn
ikaj
ące
z za
burz
eń ł
akni
enia
.
35
Odpowiedzi do ćwiczeń
36 37
36 37
Regulamin pracowni zajęć technicznych.1. Uczniowie przebywają w pracowni wyłącznie w obecności nauczyciela.2. Uczniowie pracują według wskazań nauczyciela, przestrzegają zasad BHP.3. Podczas trwania zajęć, uczniowie zachowują spokój i nie przeszkadzają sobie w pracy.4. Uczniowie dbają o czystość, ład i porządek na stanowiskach pracy podczas zajęć
i po ich zakończeniu.5. Korzystanie z urządzeń oraz sprzętu kuchennego jest dozwolone tylko za zgodą
nauczyciela.6. Urządzenia elektryczne można włączać do sieci 230 V tylko pod nadzorem na-
uczyciela.7. Narzędzi oraz sprzętu należy używać zgodnie z ich przeznaczeniem. 8. Każde uszkodzenie narzędzia, sprzętu należy zgłosić nauczycielowi.9. O każdym wypadku lub niebezpieczeństwie należy poinformować nauczyciela.
I. Wyposażenie i urządzenie kuchni
1. Bezpieczeństwo i higiena pracy w kuchni
Ćwiczenie 1
Uczniowie dzielą się na zespoły i przydzielają odpowiednie funkcje. W tabeli zapisu-ją nazwiska uczniów odpowiedzialnych za wykonanie poszczególnych czynności.
Ćwiczenie 2
Wskazówki dotyczące bezpiecznego użytkowania miksera.1. Nie dotykaj elementów roboczych w czasie pracy miksera.2. Nie kładź urządzenia na powierzchniach gorących lub mokrych.3. Nie włączaj miksera przed zanurzeniem go w naczyniu.4. Nie pozostawiaj urządzenia bez nadzoru podczas jego pracy.5. Przed czyszczeniem miksera zawsze wyjmij przewód elektryczny z gniazda sieci.
Zadanie domowe
38 39
2. Funkcjonalne urządzenie kuchniĆwiczenie 3
Układ kuchni w kształcie litery L.
Kuchnia dwurzędowa.Zasada trójkąta roboczego obrazuje ustawienie najważniejszego sprzętu kuchen-nego: lodówki, kuchenki, zlewozmywaka opartych na wierzchołkach trójkąta. Ta zasada znacznie usprawnia wykonywanie czynności oraz poprawia komfort pracy w kuchni.
Ćwiczenie 4
Układ kuchni w kształcie litery G.
38 39
Kuchnia jednorzędowa z wyspą.
Ćwiczenie 5
Strefa pracy Zadania Wyposażenie
Strefa zapasów
Gromadzenie i przechowywanie pro-duktów, półproduktów spożywczych i gotowych potraw.
Chłodziarko-zamrażarka oraz sza�ki do przechowywania produktów spo-żywczych.
Strefa przecho-wywania
Przechowywanie naczyń, sztućców, rozpakowywanie i segregowanie pro-duktów spożywczych.
Sza�ki do przechowywania naczyń, blat kuchenny.
Strefa zmywania
Zmywanie i osuszanie naczyń, przechowywanie środków czystości, składowanie odpadów.
Zlewozmywak oraz miejsce na odkła-danie i osuszanie naczyń, sza�ka na środki czystości.
Strefa przygoto-wywania
Czynności związane z obróbką wstęp-ną oraz przyrządzaniem potraw.
Blat kuchenny, podręczny sprzęt, mi-ski, sztućce robocze, trwałe produkty spożywcze.
Strefa pieczenia i gotowania
Obróbka termiczna produktów spo-żywczych.
Kuchenka, piekarnik, okap, kuchenka mikrofalowa, sza�ki na garnki.
40 41
3. Sprzęt gospodarstwa domowego
Urządzenie Nazwa Zastosowanie
Ciśnieniowy ekspres Przygotowywanie kawy.
Czajnik elektryczny Gotowanie wody.
Maszynka do mieleniaMielenie, czyli rozdrabnianie produktów spożywczych, np. mięsa, twarogu, warzyw.
Sandwiczarka-kanap-czarka
Przygotowywanie kanapek na gorąco.
Mikser z misą Ubijanie piany, wyrabianie ciasta, sporządzanie deserów.
Ćwiczenie 6
Ergonomia, czyli nauka o pracy zajmująca się dostosowaniem urządzeń technicz-nych, produkcyjnych i innych do możliwości psycho�izycznych człowieka. Ma na celu stworzenie optymalnych warunków w miejscu pracy.
Zadanie domowe
40 41
Ćwiczenie 7
1
4 5
3
2
Pozostałe informacje zawarte na etykiecie efektywności energetycznej, to: klasy energetyczne, klasa efektywności energetycznej urządzenia, nazwa dostawcy oraz identy�ikator modelu dostawcy.
1. Roczne zużycie wody.
2. Roczne zużycie energii.
3. Poziom emisji hałasu.
4. Klasa efektywności suszenia.
5. Pojemność wyrażona jako ilość kompletów naczyń.
Informacje umieszczone na etykiecie efektywności energetycznej, pomagają w pod-jęciu decyzji podczas zakupu sprzętu, ponieważ: a) przedstawiają jasny i zrozumiały podział na klasy energetyczne;b) pozwalają porównać zużycie energii elektrycznej i wody pomiędzy urządzeniami
z tej samej kategorii;c) umożliwiają obliczenie kosztów użytkowania urządzenia, dzięki podanemu zu-
życiu energii i wody;d) zawierają opis wybranych parametrów, takich jak skuteczność mycia, suszenia,
a także poziom hałasu.
Ćwiczenie 8
42 43
Przedstawione tabliczki znamionowe zawie-rają następujące informacje: dopuszczalne napięcie zasilania, typ urządzenia, zakres mocy i częstotliwości, zgodność z polskimi normami bezpieczeństwa oraz normami Unii Europejskiej, numer serii i rok produkcji, a także sposób postępowania po zużyciu urzą-dzenia.
Ćwiczenie 9
Instrukcja obsługi urządzenia zawiera:1) opis urządzenia;2) wskazówki dotyczące bezpieczeństwa użytkowania;3) opis obsługi;4) wskazówki dotyczące czyszczenia i konserwacji;5) dane techniczne;6) sposób utylizacji.
Zadanie domowe
II. Przechowywanie i konserwacja oraz opakowania żywności
1. Przechowywanie artykułów spożywczych
Czynniki wpływające na jakość przechowywania produktów spożywczych: powie-trze, wilgotność, temperatura, światło, drobnoustroje, czas przechowywania, czy-stość pomieszczeń.
Ćwiczenie 1
Żywność trwałą należy przechowywać w sza�kach kuchennych, w fabrycznych opakowaniach lub w zamykanych pojemnikach zabezpieczających przed wilgocią i kuchennymi zapachami.
Ćwiczenie 2
42 43
Zasady przechowywania żywności w chłodziarce1. Nie wkładaj do chłodziarki zbyt dużo produktów.2. Owiń żywność w papier pergaminowy, folię spożywczą, aluminiową lub włóż do pojemnika. 3. Sortuj żywność przed umieszczeniem w chłodziarce.4. Wkładaj suche owoce i warzywa.5. Przechowuj warzywa i owoce w dolnych szufladach.6. Świeże mięso i ryby przechowuj na dolnej półce.7. Gotowe potrawy oraz produkty o krótkiej trwałości umieszczaj na środkowej półce.8. Mleko oraz jego przetwory wkładaj na górną półkę.9. Napoje, masło i musztardę przechowuj na wewnętrznej stronie drzwi.10. Nie umieszczaj w lodówce gorącej żywności.
Ćwiczenie 3
Ćwiczenie 4
Korzyści wynikające z próżniowego pakowania żywności:a) utrzymanie smaku,b) wydłużenie świeżości 3-5 razy dłużej w porównaniu do tradycyjnych metod,c) zachowanie właściwego wyglądu i formy.
Zadanie domowe
44 45
2. Konserwacja żywnościĆwiczenie 5
Metody �izyczne utrwalania żywności
Utrwalanie za pomocą niskiej temperatury
Utrwalanie za pomocą wysokiej temperatury
zamrażanielio�ilizacja
pasteryzacjasterylizacjatyndalizacjasuszenie
Dżem powstaje w wyniku krótkiego gotowania owoców z cukrem i zagęstnikiem.Kon�itura powstaje w wyniku powolnego ogrzewania owoców z cukrem.Powidła powstają przez gotowanie (smażenie) rozdrobnionych owoców bez dodat-ku cukru lub z małą ilością, do czasu odparowania soku z owoców.
Ćwiczenie 6
Ćwiczenie 7
Produktspożywczy
Metody konserwacji
zamrażanietyndalizacjapeklowaniewędzeniesolenie
pasteryzacjazamrażaniesuszenie
suszeniemarynowanie
Majonez zawiera: przeciwutleniacz E 385, regulator kwasowości.Budyń zawiera: skrobie mody�ikowane, substancję zagęszczającą (karagen), aroma-ty, barwnik (annato).Chipsy zawierają: rybonukleotydy E 635, aromat dymu wędzarniczego, glutaminian sodu E 621, kwas cytrynowy E 330.
Zadanie domowe
44 45
3. Opakowania, odpady i ich segregacja
Opakowanie chroni przed działaniem czynników zewnętrznych, ułatwia przemiesz-czanie, ułatwia magazynowanie, jest jednostką miary.
Ćwiczenie 8
Na etykiecie znajdują się następujące informacje: nazwa produktu, skład, masa netto, termin przydatności do spożycia, numer partii, warunki przechowywania, sposób przygotowania, informacja o konserwantach.
Ćwiczenie 9
Działania proekologiczne, to: przemyślane, dobrze zaplanowane zakupy, kupowanie produktów w opakowaniach, które można poddać recyklingowi lub kupowanie bez opakowań, wybieranie produktów wyprodukowanych przez lokalnych wytwórców, z certy�ikatami ekologicznymi, pakowanie zakupów do własnej torby (najlepiej wy-konanej z materiałów ekologicznych).
Ćwiczenie 10
Znaki dotyczące „ekożywności”: znak certy�ikowanego rolnictwa ekologicznego, Ekoland, Euroliść – produkt ekologiczny, wyprodukowany na terenie UE, spełniają-cy wymogi unijne.
Znaki dotyczące ekoopakowań: Dbaj o czystość, Zielony punkt, Biodegradowalne, Opakowanie do ponownego wykorzystania, Opakowanie nadaje się do recyklingu – nadaje się do ponownego przetworzenia i ponownego wykorzystania.
Ćwiczenie 11
Ćwiczenie 13
Symbol ten umieszczany jest na torbie wielokrotnego użycia na zakupy, torba wykonana z tkaniny polipropylenowej.
Znak rolnictwa ekologicznego Unii Europejskiej. Produkty tak znakowane muszą pochodzić z certy�ikowanych gospodarstw ekologicznych
46 47
Ćwiczenie 14
Tu wrzucasz:gazety, czasopisma, ka-talogi i prospekty, papier szkolny i biurowy, książ-ki w miękkich okład-kach, torebki papierowe, pudełka kartonowe, tekturę.
Tu wrzucasz:butelki, kartony po napojach i mleku, butelki po płynach do mycia, puszki po napojach i konserwach, plastikowe zakrętki, kapsle, pokryw-ki ze słoików, plastikowe woreczki, reklamówki, drobny złom, folia alumi-niowa.
Tu wrzucasz:szkło kolorowe, opako-waniowe, butelki bez zakrętek.
Utylizacja – wykorzystywanie odpadów jako surowców wtórnych, potocznie rozu-miana jako zniszczenie. Jednym ze sposobów jest spalanie.
Recykling – odzysk, czyli doprowadzenie zużytych materiałów do stanu pozwalają-cego na ich ponowne wykorzystanie.
Zadanie domowe
III. Zasady prawidłowego żywienia
1. Rola racjonalnego żywieniaĆwiczenie 1Racjonalne żywienie to spożywanie takich produktów żywnościowych (w od-powiedniej ilości i proporcjach), które pokryją zapotrzebowanie organizmu na wszystkie składniki pokarmowe oraz dostarczą potrzebnej ilości energii.
46 47
Ćwiczenie 2Racjonalne żywienie zapewnia:a) budowę nowych i odbudowę zużytych komórek;b) uzyskanie niezbędnej energii;c) ochronę przed infekcjami;d) regulowanie procesów życiowych.
Korzyści: uzyskanie większej odporności na choroby, owady, szkodniki oraz niekorzystne wa-runki atmosferyczne; większa wydajność upraw; dłuższy czas przechowywania;Wady: zaburzenie ekosystemów, niekontrolowane rozprzestrzenianie się (pylenie roślin), nie do końca poznane konsekwencje zdrowotne dla człowieka, zasady etyczne.
Zadanie domowe
2. Składniki pokarmoweĆwiczenie 3
Ćwiczenie 4
Nazwa składnikapokarmowego
Rola w organizmie Źródło występowania
Białka główny budulec organizmumięso, ryby, mleko, jaja,rośliny strączkowe, orzechy
Tłuszcze dostarczają energiioleje roślinne, orzechy, nasiona, ryby, masło, smalec
Węglowodany główne źródło energiiprodukty zbożowe, warzywa, owoce, miód, słodycze
Witaminysą regulatorami procesów życiowych
warzywa i owoce, produkty zbożowe
Składniki mine-ralne
są regulatorami procesów życiowych oraz budulcem tkanek organizmu
woda, sól, produkty pochodze-nia zwierzęcego, zboża, warzy-wa i owoce.
48 49
Ćwiczenie 5Najważniejsze źródła wody dla organizmu, to: napoje, najlepiej naturalne soki z wa-rzyw i owoców, woda mineralna, produkty spożywcze, potrawy.
1 mleko
4 ser twarogowy półtłusty
5 chleb żytni
2 ogórek
3 jabłko
Ćwiczenie 6Błonnik jest węglowodanem, który nie ulega strawieniu. Stanowi masę, która wchłania wodę, wypełnia jelita i wspomaga trawienie oraz zapobiega zaparciom. Występuje w warzywach i owocach, produktach zbożowych z grubego przemiału oraz suchych nasionach roślin strączkowych.
Ćwiczenie 7
Ćwiczenie 8Dobrym źródłem fosforu jest mleko i produkty mleczne, ryby, wątroba, groch, pest-ki dyni, fasola, ziemniaki, pełnoziarniste produkty zbożowe, marchew.Fosfor bierze udział w procesach budulcowych kości, zębów, uczestniczy w prze-mianach tłuszczu i węglowodanów, wchodzi w skład enzymów.
48 49
Zadanie domowe
3. Podział produktów spożywczychĆwiczenie 9Węglowodany występują w produktach zbożowych, ziemniakach, warzywach, owo-cach, suchych nasionach roślin strączkowych, słodyczach.Witaminy występują we wszystkich grupach produktów z wyjątkiem grupy: cukier i słodycze.Składniki mineralne występują we wszystkich grupach produktów z wyjątkiem grup: tłuszcze, masło i śmietana.
50 51
Ćwiczenie 10
Źródła białka
roślinnego zwierzęcego
nasiona roślin strączkowych, kasza, ziemniaki
ryby, mięso, jajka
Źródła tłuszczu
roślinnego zwierzęcego
oliwa, olej, nasiona roślin oleistych, np. lnu, słonecznika
masło, smalec, słonina
Zadanie domowePodział produktów spożywczych na cztery grupy:1.Produkty mięsne 2. Produkty zbożowe 3. Produkty mleczne. 4. Warzywa i owoce.Podział produktów spożywczych na sześć grup:1. Produkty zbożowe i strączkowe. 2. Mleko i produkty mleczne, 3. Mięso, ryby, jaja. 4. Warzywa i owoce. 5.Tłuszcze. 6. Cukier i słodycze. Podział produktów spożywczych na dziewięć grup:1. Produkty zbożowe. 2. Produkty mleczne. 3. Mięso i ryby. 4.Jaja. 5. Tłuszcze. 6. Ziemniaki. 7. Warzywa i owoce. 8. Suche nasiona. 9. Cukier.
4. Piramida żywieniaĆwiczenie 11Produkty spożywane podczas każdego posiłku: produkty zbożowe z grubego prze-miału, warzywa i owoce, mleko i produkty mleczne.Ograniczyć należy: produkty z mąki oczyszczonej, produkty z dużą ilością tłuszczu, produkty wysokoprzetworzone.
Ćwiczenie 12Spożywam pięć posiłków w ciągu dnia. Dbam, aby głównym źródłem energii były produkty zbożowe, spożywam dużo warzyw i owoców, wypijam minimum 2 szklan-ki mleka, ograniczam słodycze, piję około 2 litrów płynów.Mój sposób odżywiania jest zgodny z zaleceniami dietetyków. Odżywiam się prawi-dłowo.
Ćwiczenie 13Moje formy aktywności �izycznej, to: ćwiczenia rozciągające oraz ogólnorozwojowe (poranna gimnastyka), szybki marsz do szkoły, jazda rowerem, gry zespołowe, pły-wanie. Na ruch przeznaczam od 60 – 70 minut dziennie.
50 51
Ćwiczenie 13Masa ciała 55 kg, wzrost 165 cm.
BMI mieści się w granicach normy.
Ćwiczenie 14
52 53
Ćwiczenie praktyczne
Zadanie domowePodstawę starej piramidy stanowią produkty zbożowe: pieczywo, makarony, ryż, kasze. Na następnym poziomie znajdują się warzywa i owoce, wyżej mięso i nabiał, a na szczycie słodycze oraz tłuszcz, czyli produkty, których spożycie należy ograni-czyć. Podstawą nowej piramidy są również produkty zbożowe, ale pełnoziarniste, na-tomiast białe pieczywo tra�iło na szczyt piramidy. Tłuszcze zostały podzielone na nasycone-niepożądane w codziennej diecie oraz nienasycone z kwasami tłuszczo-wymi, które w niewielkich ilościach spożywać należy codziennie. Nowa piramida wskazuje na konieczność stałego dostarczania wody oraz codziennej aktywności �izycznej.
Ćwiczenie 16
5. Normy żywieniowe
Czynniki decydujące o zapotrzebowaniu człowieka na energię i składniki pokarmo-we: wzrost, masa ciała, wiek, płeć, klimat, tryb życia, poziom aktywności �izycznej.
52 53
Ćwiczenie 17
białkog
tłuszczeg
węglowodanyg
wapńmg
żelazomg
miedźmg
31-41 70-82 250-300 1300 10 0,7
cynkmg
witamina Aµg
witamina B1mg
witamina B2mg
witamina PPmg
witamina Cmg
8 600 1 1 12 50
Płeć żeńska wiek 12 lat
zapotrzebowanie energetyczne w kcal 2100 kcal
Ćwiczenie 18
Rodzaj aktywności
fizycznej
Liczba zużytych
kilokalorii
Czas na spalenie kalorii zawartych w 100g
jogurtu naturalnego frytek czekolady
mlecznej
kcal/10min min min min
Bieganie 166 3,8 15,2 31,7Gra w piłkę nożną 108 5,8 23,3 48,7Pływanie 66 9,5 38,2 79,7Jazda na rowerze 50 12,6 50,4 105,2Sprzątanie domu 30 21 84 175,3Chodzenie 42 15 168 125,2Czytanie 5 126 504 1052
Ćwiczenie 19
54 55
Ćwiczenie 20Zbilansowana dieta jest to zrównoważona dieta złożona z różnych grup produk-tów spożywczych. Polega na dostarczaniu organizmowi energii oraz wszystkich niezbędnych składników pokarmowych w odpowiedniej ilości i w odpowiedniej proporcji. Ważna jest liczba posiłków i ich rozłożenie w ciągu dnia. Zbilansowana dieta powinna być dopasowana indywidualnie z uwzględnieniem wieku, płci i ak-tywności �izycznej.
Ćwiczenie 21Prawidłowy jadłospis powinien uwzględniać:a) wszystkie składniki odżywcze w ilościach zalecanych dla danej grupy ludności,b) odpowiednią ilość posiłków,c) odpowiedni podział dziennego zapotrzebowania na poszczególne posiłki,d) odpowiednie przerwy między posiłkami,e) przyzwyczajenia żywieniowe rodziny,f) indywidualne potrzeby żywieniowe,g) sezonowość występowania produktów,h) możliwości �inansowe rodziny,i) odpowiednią wartość energetyczną czyli zapewnić zerowy bilans energetyczny.
Ćwiczenie 22Ten sposób znakowania to GDA, czyli wskazane dzienne spożycie. Informuje o war-tości energetycznej produktu i ilości zawartych w nim składników odżywczych. Określa też jaki procent zapotrzebowania na dany składnik odżywczy i energię zaspokaja batonik czekoladowy, na którym umieszczone jest GDA.
Zadanie domoweDla dziewczyny 12 letniej o wadze 40 kg i wzroście 145 cmPPM wynosi 1250 kcalzapotrzebowanie kaloryczne wynosi 2124 kcal.
54 55
IV. Obróbka produktów spożywczych
1. Obróbka wstępnaĆwiczenie 1
Ćwiczenie 2
Ćwiczenie 3Są to kolejno: sortowanie, oczyszczanie, mycie, obieranie, płukanie.
56 57
Ćwiczenie 4Krojenie w kostkę, słupki, krążki, półkrążki, tarcie na tarce o różnej wielkości oczek, wyciskanie soku w sokowirówce.
2. Obróbka termicznaĆwiczenie 5Celem obróbki termicznej jest:a) poprawienie strawności pożywienia, zwiększenie przyswajania wartości odżyw-
czych,b) zmniejszenie objętości pożywienia przez odparowanie nadmiaru wody,c) zmiękczenie produktów spożywczych, d) zniszczenie drobnoustroju i składników szkodliwych, e) poprawienie walorów smakowych,f) urozmaicenia pożywienia. Prowadzi ona do zmiany wyglądu, konsystencji, barwy, smaku oraz składu chemicz-nego produktów spożywczych.
Ćwiczenie 6
Nazwa potrawy Rodzaj zastosowanej obróbkiPieczeń wieprzowa pieczenie
Gołąbki duszenie
Pierogi leniwe gotowanie
Naleśniki smażenie
Pączki smażenie
Surówka z czerwonej kapusty obróbka wstępna - rozdrabnianie
Szarlotka na kruchym cieście pieczenie
Ćwiczenie 7Stosowanie nowoczesnych metod gotowania pozwala zachować w potrawie więk-szość składników odżywczych i witamin, sprawia, że potrawy stają się lekkostrawne oraz powoduje skrócenie (lub celowe wydłużenie) czasu przygotowania potrawy.
56 57
Ćwiczenie 8
Ćwiczenie 1
V. Grupy produktów spożywczych
1. Mleko i produkty mleczne
War
tość
en
erge
tycz
na,
skła
dnik
i od
żyw
cze
Ener
gia
Biał
ko
Tłus
zcze
Węg
low
odan
y
Wap
ń
Sód
Fosf
or
Prod
ukt
ser
edam
ski
ser
edam
ski
ser
edam
ski
jogu
rtna
tura
lny
ser
edam
ski
ser
edam
ski
ser
edam
ski
War
tość 313
kcal 26,0 g 23,5 g 6,2 g 867 mg 618 mg 523 mg
58 59
Ćwiczenie 2Maślanka, ke�ir, jogurt, śmietana, serwatka, zsiadłe mleko.
Ćwiczenie 3Ser twarogowy można zastosować do wyrobu pierogów, ciast, deserów, past twaro-gowych oraz farszy. Przykładowe potrawy to: sernik, pasta twarogowa z rzodkiew-ką, pierogi z twarogiem, pierogi ruskie.
Zadanie domoweMleko UHT – to mleko poddane obróbce termicznej w procesie sterylizacji. Metoda ta polega na działaniu na produkt temperatury nie niższej niż 135oC co najmniej przez 1 sekundę. Proces sterylizacji powoduje zniszczenie wszystkich drobnoustro-jów chorobotwórczych łącznie z ich formami przetrwalnikowymi. Wysoka tempe-ratura niszczy również część witamin. Produkt posiada długi termin przydatności do spożycia. Mleko pasteryzowane uzyskuje się przez ogrzewanie w temperaturze ok. 80oC przez 2-25 sek. Proces ten nie niszczy form przetrwalnikowych bakterii. Mleko to posiada krótki okres przydatności do spożycia.
Ćwiczenie 4Warzywa, które są jednocześnie dobrym źródłem witaminy C i karotenu, to: pomi-dor, nać pietruszki, koper, szczypior, papryka.
2. Warzywa i owoce
Ćwiczenie 5
witamina C
witamina C
karoten
karoten
witamina C
witamina C
58 59
Ćwiczenie 6
Nazwa potrawy Rodzaj zastosowanej obróbki
surówka z kapustykapuśniakbigosgroch z kapustąpaszteciki z kapustą i grzybami
obróbka wstępna, szatkowaniegotowaniegotowanie, duszeniegotowaniegotowanie, pieczenie
Zadanie domoweWarzywa z jadalną częścią podziemną: marchew, pietruszka, seler, burak, brukiew, rzepa, szparagi, cebula, czosnek, rzodkiewka.Warzywa z jadalną częścią nadziemną- liście: pietruszka-nać, sałata, liście młodych buraków, różne rodzaje kapusty, cykoria, seler, por, koper, szczaw, szpinak, szczy-pior.Warzywa z jadalną częścią nadziemną- owoce: groch, bób, fasola, pomidor, dynia, cukinia, bakłażany, ogórek, papryka.
Ćwiczenie 7Przykłady potraw sporządzanych z mięsa: a) wieprzowego - klopsy mielone, kotlety schabowe;b) wołowego - rosół wołowy, zrazy wołowe;c) drobiowego - pieczone udka, rosół drobiowy.
3. Mięso
Ćwiczenie 8Mięso wieprzowe zawiera więcej tłuszczu i cholesterolu, jest bardziej kaloryczne. Mięso drobiowe natomiast zawiera więcej białka, jest lekkostrawne. Mięso z drobiu ponadto szybciej się przyrządza.
Ćwiczenie 9Skutki niedoboru żelaza: apatia i ciągłe zmęczenie, zawroty głowy, łamliwość pa-znokci, duszność podczas wysiłku, krwawienie z nosa. Długotrwały brak żelaza prowadzi do anemii.
60 61
Ćwiczenie 10
Rodzaj mięsa wieprzowego Nazwa potrawy Rodzaj zastosowanej
obróbki
szynka zraz wieprzowy zwijany duszenie
karkówka karkówka grillowana grillowanie
łopatka gołąbki duszenie
schab kotlet schabowy panierowany smażenie
golonka galaretka wieprzowa gotowanie
żeberka duszone żeberka duszenie
Zadanie domoweDieta wegetariańska, to dieta która eliminuje z pożywienia mięso(w tym ryby i owo-ce morza) i jego przetwory. Wyróżnia się kilka odmian diety wegetariańskiej, które w różnym stopniu ograniczają spożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego, np. dopuszcza się spożywanie ryb, czy też mleka lub jaj.
Ćwiczenie 11Ryby dostarczają wysokowartościowego i łatwo przyswajalnego białka. Zawierają cenne tłuszcze, w tym kwasy omega oraz witaminy rozpuszczalne w tłuszczach oraz składniki mineralne tj. jod, fosfor, �luor, magnez, wapń, sód i potas.
4. Ryby
Ćwiczenie 12Kwasy omega – 3 i omega – 6, to wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które muszą być dostarczone do organizmu wraz z pożywieniem, ponieważ organizm sam nie jest w stanie ich wyprodukować. Mają korzystny wpływ na ogólny stan zdrowia, szczególnie na układ krążenia i pracę serca.
Ćwiczenie 13Ryba z poramiSkładniki: -500 g �iletów z ryby morskiej,- masło do smażenia,- biała część dużego pora,- sól, pieprz,
60 61
WykonanieNa rozpuszczonym maśle zeszklij pokrojonego w krążki pora.Przesuń pora na brzeg patelni, na środku smaż �ilet z ryby po kilka minut z obu stron.Pod koniec smażenia posyp solą i pieprzem, polej sokiem z cytryny.Na wierzch usmażonego �ileta połóż por.
Zadanie domoweFiletowanie ryb polega na oddzieleniu mięsa od ości i kręgosłupa oraz usunięciu płetw, czasem również skóry, za pomocą noża. Filetowanie rozpoczyna się od ogona. Przesuwając nóż wzdłuż kręgosłupa ku głowie, wycina się pierwszy płat. Postępując w ten sam sposób z drugiej strony kręgosłupa, uzyskuje się drugi �ilet. Ości, które pozostały należy usunąć palcami lub za pomocą pęsety.
5. Produkty zbożoweĆwiczenie 14Produkty zbożowe zawierają: białko roślinne, skrobię, błonnik, składniki mineralne takie jak wapń, magnez, fosfor, żelazo oraz witaminy z grupy B. Wartość odżywcza zależna jest od rodzaju i jakości ziarna oraz stopnia przemiału.
Ćwiczenie 15
Rodzaj kaszy Nazwa zbożaPęczakPerłowaGryczanaJaglanaKukurydzianaMannaKuskus
jęczmień, pszenicajęczmieńgrykaprosokukurydzapszenicapszenica durum
Ćwiczenie 16Z pszenicy otrzymywana jest: mąka biała, razowa (Grahama), krupczatka, kasza manna, pęczak, płatki i otręby. Z pszenicy durum – kasza kuskus, makarony.
62 63
Ćwiczenie 17Kaszę na sypko uzyskuje się przez gotowanie jej w małej ilości wrzącej wody. Na jedną objętość kaszy stosuje się 1,5 objętości wody. Kaszę rozklejoną wsypuje się do zimnej wody w stosunku 1:3 – jedna objętość kaszy, trzy objętości płynu i gotuje na wolnym ogniu.Przykłady potraw:kasza na sypko - kasza jęczmienna z sosem grzybowym lub mięsnym,kasza rozklejona- ryż lub kasza manna z sokiem i kon�iturami, krupnik.
Zadanie domoweGluten jest to mieszanina białek roślinnych. Występuje w ziarnach zbóż: pszenicy, żyta, owsa i jęczmienia. Dieta bezglutenowa, to dieta stosowana przez osoby nietolerujące gluten. Polega na całkowitej eliminacji z pożywienia produktów zbożowych zawierających gluten.
6. JajaĆwiczenie 18Składniki odżywcze występujące w żółtku w dużej ilości: tłuszcze, witamina A, wita-mina E, witamina D, witamina B12, wapń, fosfor, żelazo i cynk.Wartości odżywcze występujące w żółtku w podobnej ilości jak w białku: białko, węglowodany, witamina B1, witamina B2, potas.
Ćwiczenie 19Jajko jest świeże, ponieważ białko ściśle przylega do żółtka, a żółtko jest wypukłe i ścisłe.
Ćwiczenie 20W podanych niżej potrawach jajko spełnia następującą rolę:ciasto biszkoptowe - spulchniającą;krem do tortu - emulgującą;zupa „nic” - zageszczającą;majonez - emulgującą;zapiekanka z makaronem - sklejającą.
62 63
Ćwiczenie 21
Ćwiczenie 1Do podstawowych zasad nakrywania stołu należy: dobór obrusa i odpowiednie rozłożenie go na stole, zastosowanie odpowiedniej zastawy stołowej czyli naczyń i sztućców oraz udekorowanie stołu.
VI. Zasady podawania i spożywania potraw
1. Nakrywanie do stołu
Ćwiczenie 2W skład nakrycia podstawowego wchodzą następujące elementy: talerz płaski i głę-boki, talerz deserowy, kieliszek do wina, kieliszek do wody, łyżka, nóż, widelec oraz łyżeczka deserowa i widelczyk deserowy.
Ćwiczenie 3
Serwis obiadowy Serwis śniadaniowy Serwis kawowy,serwis herbaciany
talerz deserowy, salater-ka, sosjerka, talerz pła-ski, solniczka, półmisek, kompotierka, waza, bu-lionówka, głęboki talerz
�iliżanka, maselniczka, podstawka do jajek, sol-niczka, półmisek, dzba-nek, cukiernica, musz-tardniczka
�iliżanka, talerzyk do cia-sta, dzbanek, cukiernica, dzbanek na mleko
64 65
Ćwiczenie 4Rodzaj potrawy Rodzaj sztućców
łyżka wazowa
widelec do mięsa
łopatka do ciasta
łyżka do sałatki
Ćwiczenie 4
64 65
Ćwiczenie 6
2. Dekoracja stołu
Komponując dekorację stołu należy się kierować następującymi zasadami:a) układanie dekoracji należy rozpocząć od środka stołu;b) elementy dekoracyjne powinny harmonizować z zastawą i obrusem;c) kompozycje kwiatowe oraz świece nie mogą być za wysokie i nie powinny zajmo-
wać zbyt wiele miejsca, aby goście mogli się widzieć i swobodnie rozmawiać;d) nie należy przesadzać z dekoracją, aby nie przytłaczać gości jej nadmiarem;e) należy unikać dekoracji kwiatami i świecami o zbyt intensywnym zapachu.
3. Zachowanie się przy stoleĆwiczenie 8
+ Serwetkę płócienną układam na kolanach.
- Dmucham w potrawę, żeby wystygła.
- W trakcie jedzenia opieram łokcie o blat stołu.
+ Zachowuję umiar w jedzeniu i piciu.
- Serwetkę do wytarcia ust zawieszam pod szyją.
- W trakcie jedzenia prowadzę głośną rozmowę.
+ Serwetkę do wytarcia ust rozkładam na kolanach.
Ćwiczenie 9
66 67
Ćwiczenie praktyczneNakrycie i dekoracja stołuElementy nakrycia:-obrus,-talerz płaski,-talerz głęboki,-kieliszek do wody, szklaneczka do soku,-sztućce.Elementy dekoracji:-serwetki płócienne,-kolorowe świeczki,-baloniki,-bukieciki kwiatów.
WizytówkaMateriały i narzędzia:-kolorowa lub biała kartka z bloku technicznego formatu A5,-materiały zdobnicze, np. tektura falista, skrawki koronek, motywy kwiatowe itp.-ołówek, linijka, nożyczki, klej.Wykonanie:-za pomocą ołówka i linijki nanieś wymiary (dostosuj je do swojego projektu),-wytnij prostokąt, złóż na pół,-wykonaj ozdobienie według własnego pomysłu.
66 67
Ćwiczenie 1Niedożywienie polega na niedostarczaniu wraz z pożywieniem potrzebnej ilości energii i składników odżywczych, lub dostarczaniu ich w nieprawidłowych propor-cjach.
VII. Problemy żywieniowe
1. Problem głodu i braku wody
Ćwiczenie 2Aby zaoszczędzić wodę w domu należy stosować zasady:- sprawdzać szczelność kranów i instalacji wodnej;- zakręcać kran podczas mycia zębów;- zrezygnować z kąpieli w wannie, na rzecz prysznica;- wykorzystać deszczówkę do podlewania roślin i mycia samochodu;- zmywać naczynia, w komorze zlewozmywaka.
Ćwiczenie 3Nadwyżkę żywności można przetworzyć we własnym zakresie poprzez zastosowa-nie metod konserwacji. Można również przekazać żywność do organizacji pozarzą-dowych (np. PCK, Caritas) lub Banku Żywności, czyli instytucji charytatywnej, której celem jest zbieranie żywności zdatnej do spożycia i rozdzielanie jej wśród osób potrzebujących.
Zadanie domoweZużycie wody podczas wykonywania poniższych czynności;a) spłukiwanie toalety - 30-45 l na osobę w ciągu doby,b) kąpiel w wannie - 150 – 180 l,c) branie prysznica - 10 – 15 l na minutę, czyli 50 – 75 l w ciągu 5 minut,d) pranie w pralce - 16 – 20 l w ciągu jednego cyklu,e) zmywanie naczyń w zmywarce - 10 –15 l w ciągu jednego cyklu.
68
Ćwiczenie 4WHO - Światowa Organizacja ZdrowiaFAO - Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i RolnictwaUNICEF - Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci.
2. Organizacje do spraw wyżywienia
Zadanie domowePolski Czerwony Krzyż, jest najstarszą polską organizacją humanitarną. Niesie pomoc, szczególnie ludziom dotkniętym klęskami i wojnami. Pozyskuje honoro-wych dawców krwi, prowadzi Krajowe Biuro Informacji i Poszukiwań, zapobiega chorobom zakaźnym i cywilizacyjnym, bierze udział w międzynarodowych akcjach pomocy humanitarnej.
3. Konsekwencje złego odżywiania
Ćwiczenie 5Nadwaga jest to nadmierna masa ciała, wartość wskaźnika BMI 25 – 30.Otyłość jest to patologiczne, nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej. BMI powyżej 30.Niedowaga to stan niedoboru masy ciała. Wartość wskaźnika BMI spada poniżej 18,5.
Ćwiczenie 6Powodem otyłości jest nieprawidłowe żywienie powodujące dodatni bilans energe-tyczny, mała aktywność �izyczna. Powodem mogą być również zaburzenia psycho-emocjonalne, choroby oraz zażywane leki.Niedowaga może być spowodowana przez nieprawidłowe żywienie (ujemny bilans energetyczny), stres, ciągły pośpiech oraz zbyt dużą aktywnością �izyczną.