ATU

5.SINIF

TAM

ÖLÇ

ME

SOSYA

L BİLG

İLER 2. D

ÖN

EM

TAM ÖLÇME

SOSYAL BİLGİLER2. Dönem

TÜRKİYE’DEİLK DEFA

●ÖĞRETİCİ BOL ETKİNLİK

●KAZANIMLARA TAM UYUMLU KONU TESTLERİ

●ÜNİTE TARAMA TESTLERİ

●YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI

●YARIYIL VE YIL SONU DEĞERLENDİRME SINAVLARI

●DİJİTAL ÇÖZÜMLER

115. Sınıf Sosyal Bilgiler

YAŞADIĞIM YERDEKİ EKONOMİK FAALİYETLER

ETKİNLİK 1

Aşağıdaki çalışma kâğıdını yaşadığınız bölgeyi göz önünde bulundurarak doldurunuz.

Adınız:

Soyadınız:

Yaşadığınız coğrafi bölge:

Yaşadığınız bölgede gerçekleştirilen tarımsal faaliyetler:

Yaşadığınız bölgenin hayvancılık faaliyetleri:

Yaşadığınız bölgenin turizm faaliyetleri:

Yaşadığınız bölgenin madencilik faaliyetleri:

Yaşadığınız bölgenin sanayi faaliyetleri:

Yaşadığınız bölgede görülen diğer ekonomik faaliyetler ve meslek dallarını kısaca yazınız.

12 Bilfen Yayıncılık

YAŞADIĞIM YERDEKİ EKONOMİK FAALİYETLER

ETKİNLİK 2

Aşağıdaki tabloyu, verilen bölgedeki ekonomik faaliyetleri yazarak doldurunuz. Bu faa-liyetlerin kaynaklarını örnekte olduğu gibi belirtiniz.

BÖLGE KAYNAK EKONOMİK FAALİYET

Akdeniz Bölgesi Coğrafi Özelliklerİklim Özellikleri

Deniz turizmiTarım faaliyetleri

BÖLGE KAYNAK EKONOMİK FAALİYET

Akdeniz Bölgesi Coğrafi Özelliklerİklim Özellikleri

Deniz turizmiTarım faaliyetleri

Marmara BölgesiCoğrafi Özelliklerİklim ÖzellikleriBeşeri Faktörler

TarımHayvancılık

TicaretMadencilik

SanayiTurizm

Ege BölgesiCoğrafi Özelliklerİklim ÖzellikleriBeşeri Faktörler

TarımHayvancılık

TicaretMadencilik

SanayiTurizm

İç Anadolu Bölgesi Beşeri FaktörlerCoğrafi Özellikler

TarımHayvancılık

Sanayi

Doğu Anadolu Bölgesi Coğrafi Özellikler HayvancılıkMadencilik

Karadeniz Bölgesi Coğrafi Özelliklerİklim Özellikleri

TarımBalıkçılık

Orman Sanayi

Güneydoğu AnadoluBölgesi Coğrafi Özellikler

TarımHayvancılıkMadencilik

135. Sınıf Sosyal Bilgiler

İÇ ANADOLU VE KARADENİZ BÖLGELERİMİZDE EKONOMİK FAALİYETLER

ETKİNLİK 3

1. ( ) İç Anadolu, Anadolu’nun ortasındaki geniş ova ve platoları nedeniyle tarım alanları-nın en geniş olduğu bölgemizdir.

........................................................................................................................................................................

2. ( ) İç Anadolu’da özellikle tahıl üretimi ön plandadır.

........................................................................................................................................................................

3. ( ) Çukurova, İç Anadolu Bölgesi’nin en verimli ovalarından biridir.

........................................................................................................................................................................

4. ( ) İç Anadolu Bölgesi, un, makarna, bisküvi fabrikalarını içine alan gıda sanayinin geliş-mesi için uygun kaynaklara sahiptir.

........................................................................................................................................................................

5. ( ) İç Anadolu Bölgesi’nde hayvancılık faaliyetleri yapılmamaktadır.

........................................................................................................................................................................

6. ( ) İç Anadolu Bölgesi’nin ekonomik faaliyetleri arasında sanayi yoktur.

........................................................................................................................................................................

7. ( ) Çay ve fındık İç Anadolu’da yetişen başlıca tarım ürünleridir.

........................................................................................................................................................................

8. ( ) Ormanların en fazla yer kapladığı bölgemiz İç Anadolu’dur.

........................................................................................................................................................................

9. ( ) Tiftik keçisi yetiştiriciliği İç Anadolu’da yaygındır.

........................................................................................................................................................................

10. ( ) Tarım, sanayi, turizm, ticaret gibi birçok ekonomik etkinlik İç Anadolu’da yaygındır.

........................................................................................................................................................................

Aşağıdaki bilgilerin önüne bilgi doğru ise , yanlış ise çiziniz. Yanlış olduğunu dü-şündüğünüz bilgilerin altına bilginin doğrusunu yazınız.

Çukurova Akdeniz Bölgesi’nde yer alır.

İç Anadolu Bölgesi’nde özellikle küçükbaş hayvancılık yaygındır.

Çay ve fındık Karadeniz Bölgesinin en önemli tarım ürünleridir.

Her mevsimi yağışlı olan Karadeniz Bölgesi ormanların en fazla yer kapladığı bölgedir..

Silah fabrikası, petrol rafinerisi, demir-çelik fabrikası, vagon fabrikası ve tahıl ürünlerine dayalı önemli tesisler bulunur.

14 Bilfen Yayıncılık

İÇ ANADOLU VE KARADENİZ BÖLGELERİMİZDE EKONOMİK FAALİYETLER

1. ( ) Karadeniz Bölgesi, ülkemizin en çeşitli ve geniş orman alanlarına sahiptir.

........................................................................................................................................................................

2. ( ) Karadeniz Bölgesi’nde yaşayan insanların önemli geçim kaynaklarından biri balıkçı-lıktır.

........................................................................................................................................................................

3. ( ) Karadeniz Bölgesi’nde balıkçılık dışında bir ekonomik faaliyet yapılmamaktadır.

........................................................................................................................................................................

4. ( ) Taş kömürü kaynakları Karadeniz Bölgesi’nde Trabzon ilinden çıkarılmaktadır.

........................................................................................................................................................................

5. ( ) Karadeniz Bölgesi’nde çay, fındık, mısır, şeker pancarı gibi birçok tarım ürünü yetişti-rilmektedir.

........................................................................................................................................................................

6. ( ) Dünya fındık üretiminin %75’i Karadeniz Bölgesi’nde gerçekleşmektedir.

........................................................................................................................................................................

7. ( ) Karadeniz Bölgesi’nde üretilen çay, bölgenin en önemli ihraç ürünüdür.

........................................................................................................................................................................

8. ( ) Karadeniz Bölgesi’nde hayvancılık faaliyetleri yapılmamaktadır.

........................................................................................................................................................................

ETKİNLİK 4

Aşağıdaki bilgilerin önüne bilgi doğru ise , yanlış ise çiziniz. Yanlış olduğunu dü-şündüğünüz bilgilerin altına doğrusunu yazınız.

Özellikle Doğu Karadeniz yaylalarında büyükbaş hayvancılık ve arıcılık yaygındır.

Bölgede balıkçılık dışında tarım, madencilik, sanayi ve ormancılık faaliyetleri de gelişmiştir.

Taş kömürü Zonguldak ilinden çıkarılmaktadır.

175. Sınıf Sosyal Bilgiler

DOĞU, GÜNEYDOĞU ANADOLU VE AKDENİZ BÖLGELERİMİZDE EKONOMİK FAALİYETLER

ETKİNLİK 5

1. ( ) Akdeniz Bölgesi’nin ılıman iklimi verimli ovalarda tarım yapılabilmesi için çok uygun-dur.

........................................................................................................................................................................

2. ( ) Seracılık faaliyetlerinin en yaygın olduğu bölge Güneydoğu Anadolu’dur.

........................................................................................................................................................................

3. ( ) Akdeniz Bölgesi deniz turizmi açısından en çok yerli ve yabancı turist çeken bölgedir.

........................................................................................................................................................................

4. ( ) Akdeniz Bölgesi ülkemizde pamuk üretimi bakımından birinci sırada yer almaktadır.

........................................................................................................................................................................

5. ( ) Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden çıkarılan petrol en önemli ihraç ürünlerimizden biridir.

........................................................................................................................................................................

6. ( ) Doğu Anadolu Bölgesi’nde nüfusun çoğunluğu tarım ve hayvancılık ile uğraşır.

........................................................................................................................................................................

7. ( ) Özellikle yaz yağışlarının görüldüğü ve bu yüzden büyükbaş hayvancılık ve arıcılığın geliştiği Erzurum – Kars Plato’su, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunmaktadır.

........................................................................................................................................................................

8. ( ) Doğu Anadolu Bölgesi’nde daha çok, tarımsal ve hayvansal ürünleri değerlendiren tesisler vardır.

........................................................................................................................................................................

9. ( ) Akdeniz Bölgesi, maden çeşitliliği ve rezervinin en fazla olduğu bölgemizdir.

........................................................................................................................................................................

10. ( ) Doğu Anadolu Bölgesi Türkiye toplam elektrik üretiminin % 35’ini karşılar.

........................................................................................................................................................................

Aşağıdaki bilgilerin önüne bilgi doğru ise , yanlış ise çiziniz. Yanlış olduğunu dü-şündüğünüz bilgilerin altına doğrusunu yazınız.

Seracılık faaliyetlerine en uygun yer, kış mevsiminin ılık geçtiği Akdeniz Bölgesi’dir.

Petrol üretimimiz ülke ihtiyacının ancak % 8’ini karşılamaktadır.

Erzurum - Kars Platosu Doğu Anadolu Bölgesi’ndedir.

Maden çeşitliliği ve rezervinin en fazla olduğu bölge Doğu Anadolu Bölgesi’dir.

Akdeniz Bölgesi, pamuk üretiminde Güneydoğu Anadolu ve Ege Bölgesi’nin ar-dından 3. sırada yer almaktadır.

18 Bilfen Yayıncılık

DOĞU, GÜNEYDOĞU ANADOLU VE AKDENİZ BÖLGELERİMİZDE EKONOMİK FAALİYETLER

ETKİNLİK 6

1. Ülkemizde, muz üretiminin tamamı ............................... Bölgesi’nde yapılır.

2. GAP’ın faaliyete geçmesinden sonra Türkiye pamuk üretiminde birinci sırayı ............................ ........................... Bölgesi almıştır.

3. Erzurum - Kars Platosu’nda daha çok ................................. hayvancılık yapılmaktadır.

4. Seracılık faliyetlerinin en fazla yapıldığı bölge ....................... Bölgesi’dir.

5. Ülkemizde petrol ................................................. Bölgesi’nden çıkarılır.

6. Yüzölçümü en büyük olan ......................................... Bölgesi yeryüzü şekilleri ve iklim koşulları nedeniyle seyrek nüfuslanmıştır.

7. Turunçgil üretimimizin % 88’i ................................................. Bölgesi’nde yapılmaktadır.

8. GAP bölgesinde kurulan ................................................... meslek kazandırmaya yönelik olarak el sanatları, tekstil, hediyelik eşya, kuaförlük ve benzeri alanlarda kurslar düzenlemektedir.

9. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde çıkartılan ham petrolün işlenmesi için bu bölgede ......................... Rafinerisi kurulmuştur.

10. Elazığ’da bulunan ........................................ ve Malatya’da bulunan hidroelektrik santralleri ile ........................................................ bulunan Afşin – Elbistan Termik Santrali Doğu Anadolu Bölgesi’nin elektrik üretim merkezidir.

11. İklim özelliklerinden dolayı ................................... Bölgesi zeytin üretiminde önemli bir paya sahiptir.

12. Yeryüzü şekilleri ve iklim koşulları elverişli olmadığı için ....................................................... Bölgesinin ekonomik faaliyetleri sınırlıdır..

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun bilgilerle tamamlayınız.

Akdeniz

Akdeniz

GüneydoğuAnadolu

büyükbaş

Akdeniz

Güneydoğu Anadolu

Doğu Anadolu

Doğu Anadolu

Akdeniz

ÇATOM

Batman

KebanKahramanmaraş’ta

215. Sınıf Sosyal Bilgiler

MARMARA VE EGE BÖLGELERİMİZDE EKONOMİK FAALİYETLER

ETKİNLİK 7

Aşağıdaki bilgilerin önüne bilgi doğru ise , yanlış ise çiziniz. Yanlış olduğunu dü-şündüğünüz bilgilerin altına doğrusunu yazınız.

1. ( ) Bor minerali en fazla Marmara Bölgesi’nden çıkarılmaktadır.

........................................................................................................................................................................

2. ( ) Nüfusu en yoğun olan bölgemiz Ege Bölgesi’dir.

........................................................................................................................................................................

3. ( ) Ege Bölgesi arıcılık faaliyetlerinin en fazla yapıldığı bölgelerimizden biridir.

........................................................................................................................................................................

4. ( ) Turizm gelirleri bakımından birinci sırada yer alan bölgemiz Marmara’dır.

........................................................................................................................................................................

5. ( ) Linyit, krom ve jeotermal enerji kaynaklarının en fazla olduğu bölge Ege’dir.

........................................................................................................................................................................

6. ( ) Ayçiçeği ve pirinç üretiminde birinci sırada olan bölge Ege’dir.

........................................................................................................................................................................

7. ( ) Zeytin, üzüm, haşhaş, incir, tütünün en fazla üretildiği bölge Marmara’dır.

........................................................................................................................................................................

8. ( ) İpekböcekçiliği ve kümes hayvancılığı en fazla Marmara Bölgesinde yapılmaktadır.

........................................................................................................................................................................

9. ( ) Marmara Bölgesi’nde insanlar daha çok sanayi dallarında çalışırlar.

........................................................................................................................................................................

10. ( ) Ulaşım ve ticaret gelirleri bakımından birinci sırada yer alan bölge Ege Bölgesi’dir.

........................................................................................................................................................................

Nüfusu en yoğun olan bölgemiz Marmara Bölgesi’dir.

Ayçiçeği ve pirinç üretiminde Marmara Bölgesi 1. sıradadır.

Zeytin, üzüm, haşhaş, incir ve tütünün en fazla üretildiği yer Ege Bölgesi’dir.

Ulaşım ve ticaret gelirleri bakımından 1. sırada yer alan bölge Marmara Bölgesi’dir.

22 Bilfen Yayıncılık

MARMARA VE EGE BÖLGELERİMİZDE EKONOMİK FAALİYETLER

ETKİNLİK 8

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun bilgilerle tamamlayınız.

1. Ayçiçeği ve pirinç üretiminde birinci sırada yer alan bölge ...................................... Bölgesi’dir.

2. Linyit, krom ve jeotermal enerji kaynaklarının en fazla olduğu bölge ...................................... Bölgesidir.

3. Sanayi bakımından birinci sırada yer alan bölge ...................................... Bölgesi’dir.

4. ...................................... Bölgesi sanayi bakımından ikinci sırada yer alır.

5. Nüfusu en fazla olan bölgemiz ...................................... Bölgesi’dir.

6. Turizm gelirleri bakımından birinci sırada yer alan bölge ...................................... Bölgesi’dir.

7. Bor mineralinin en fazla çıkarıldığı bölgemiz ...................................... Bölgesi’dir.

8. İpekböcekçiliği ve kümes hayvancılığının en fazla yapıldığı bölge ...................................... Bölgesi’dir.

9. Tütün, incir, üzüm, haşhaş, zeytin üretiminde birinci sırada olan bölge ...................................... Bölgesi’dir.

10. Turizm gelirleri bakımından ikinci sırada yer alan bölge ...................................... Bölgesi’dir.

11. ...................................... Bölgesi’nde iklim çeşitliliğinin fazla olması tarım ürünü çeşitliliğini de artırmıştır.

12. Gelir bakımından ülke ekonomisine en fazla katkı sağlayan ikinci bölge ...................................... Bölgesi’dir.

Marmara

Ege

Marmara

Ege

Marmara

Marmara

Marmara

Marmara

Ege

Ege

Marmara

Ege

255. Sınıf Sosyal Bilgiler

ÜRETİM SERÜVENİ

ETKİNLİK 9

ETKİNLİK 10

Bir ürünün ya da hizmetin, üretiminden tüketi-ciye ulaşmasına kadar geçen ilişkilerin tümüne

ekonomi denir. Ekonomide üç temel faaliyet var-dır. Şimdi bu faaliyetlerin açıklamalarını tabloya

yazalım.

EKONOMİ

Üretim Dağıtım Tüketim

Aşağıdaki tabloyu, örnekte olduğu gibi, ekonomik faaliyetlerin neler olabileceğini yaza-rak doldurunuz.

Turizm

Hayvancılık

EKONOMİK FAALİYETLER

Toplumun ihtiyaç duyduğu ürün ya da hizmetin

meydana getiril-mesidir.

Ürünlerin insan-lar tarafından

kullanılıp harcan-masıdır.

Ürünlerin tüke-tim merkezlerine

taşınmasıdır.

Tarım Sanayi Turizm

Hayvancılık Madencilik Ticaret

26 Bilfen Yayıncılık

ÜRETİM SERÜVENİ

ETKİNLİK 11

ETKİNLİK 12

Aşağıdaki tabloya ekonomik kaynakların neler olduğu yazılacaktır. Kaynakların altına da bu kaynaklara ait örnekler verilecektir. Önce verilen kavramları açıklayıp ardından tabloyu örnekte olduğu gibi doldurunuz.

Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerleri uygun bilgilerle tamamlayınız.

EKONOMİK KAYNAKLAR

YerşekilleriYer altı kaynaklarıİklimVerimli topraklar

Kapital(Sermaye)

Ekonomik Kaynaklar:

Beşeri:

Doğal:

Kapital (Sermaye):

Doğal Kaynaklar

Beşeri Kaynaklar

Üretim için çeşitli meslek grupların-da çalışan işçiler,

mühendisler,teknik elemanlar

Üretimi gerçek-leştirecek tesisi

kurmak, makinele-ri almak ve insan-

ları çalıştırmak için gerekli para

Ekonomik faaliyetleri gerçekleştirmek için ihtiyacımız olan her türlü ham madde ve araç.

İnsanla ilgili, insan eliyle meydana gelen.

İnsan eliyle meydana getirilmemiş, doğada kendiliğinden var olan.

Üretimi gerçekleştirecek tesisi kurmak, makineleri almak ve insanları çalıştırmak için gerekli para.

275. Sınıf Sosyal Bilgiler

EKONOMİ İÇİN YENİ FİKİRLER

Ekonomik Kaynaklar:

Beşeri:

Doğal:

Kapital (Sermaye):

ETKİNLİK 13

• Ekonomi: ..............................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

• Ekonomik faaliyet: ..............................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

• Meslek: ..................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

• Ticaret: .....................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

• Turizm: .....................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

• Ürün: .........................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

• Vergi: ........................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

• Yatırım: .....................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

• Emek: ........................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

• Girişimci: ..................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

• İsraf: ..........................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

Yaşamımızı sürdürmek için karşılamak zorunda olduğumuz temel ihtiyaçlarımız vardır. Yemek,

içmek, giyinmek, barınmak temel ihtiyaçlarımız-dandır. Bu ihtiyaçlarımızın önemli bir bölümünü üreterek karşılarız. Öğreneceğimiz konu üretimin

aşamaları ve insanın ekonomiye etkisi ile ilgili. Haydi şimdi konuyu daha iyi anlamak için aşağıda-ki kavramları araştırarak karşılarına açıklamalarını

yazalım.

İnsanların yaşayabilmek için üretme, ürettiklerini bölüşme biçimlerinin ve bu faaliyetlerden doğan ilişkilerin bütünü.

Bir kişinin işe giderek para kazanıp hayatını bugün ve yarın sürdüre-bilmesi için bulunduğu faaliyet.

Belirli bir eğitim ile kazanılan, sistemli bilgi ve becerilere dayalı, insanlara yararlı mal üretmek, hizmet vermek ve karşılığında para kazanmak için yapılan, kuralları belirli iş.

Kazanç amacıyla yürütülen alım satım etkinliği.

Dinlenme, eğlenme, görme, tanıma vb. amaçlarla yapılan gezi.

Doğadan elde edilen, üretilen yararlı şey.

Kamu hizmetlerine harcanmak için hükümetin, yerel yönetimlerin yasalara göre doğrudan doğruya veya bazı malların fiyatlarının üstüne koyarak dolaylı yoldan herkes-ten topladığı para.

Parayı, gelir getirici, taşınır veya taşınmaz bir mala yatırma.

Bir işin yapılması için harcanan beden ve kafa gücü.

Üretim için bir işe girişen, kalkışan kimse.

Gereksiz yere para, emek, zaman harcama, savurganlık, tutumsuzluk

28 Bilfen Yayıncılık

EKONOMİ İÇİN YENİ FİKİRLER

ETKİNLİK 14

Yapbozun parçalarına aşağıdaki soruların yanıtları yazılmıştır. Soruları yanıtlayarak ulaş-tığınız parçaların üzerini karalayınız. Geriye kalan parçaları farklı bir renkle boyayınız.

Emek

Üretim

İhracatEkonomik

Faaliyet

Doğal Kaynak-lar

Bölge

Verimlilik

İthalatÜrün

Girişimci Meslek

İsraf

1. Bir işin yapılması için harcanan beden ve kafa gücüne ne denir?

2. Ticaret, endüstri gibi alanlarda sermaye koyarak girişimde bulunan kimseye ne denir?

3. Kuralları belirlenmiş işe ne denir?

4. Bir ülkenin, ürettiği malı başka ülkelere satmasına ne denir?

5. Başka bir ülkeden mal satın almaya ne denir?

6. Sınırları idari, ekonomik birliğe, toprak, iklim ve bitki özelliklerinin benzerliğine veya üzerinde yaşayan insanların aynı soydan gelmiş olmalarına göre belirlenen toprak parçasına ne denir?

7. Doğadan elde edilen, üretilen yararlı şeye ne denir?

8. Belirli faaliyet ve işlemler sonucu yeni bir mal veya hizmet meydana getirmeye ne denir?

9. Verimli olma durumuna ne denir?

10. Gereksiz yere para, zaman, emek harcamaya ne denir?

Emek

Üretim

İhracatEkonomik

Faaliyet

Doğal Kaynak-lar

Bölge

Verimlilik

İthalatÜrün

Girişimci Meslek

İsraf

315. Sınıf Sosyal Bilgiler

HAKLARIMI KULLANIYORUM

ETKİNLİK 15

Aşağıda verilen özelliklerin önüne bilinçli bir tüketicinin özelliği ise “✓” değilse “✗” işare-tini çiziniz. Verilen bilginin yanlış olduğunu düşünüyorsanız altına doğrusunu yazınız.

1. ( ) Mal ve hizmet alırken temel gereksinimini ön planda tutar.

........................................................................................................................................................................

2. ( ) Kendisine indirim yapıldığında fiş ve faturasını almaktan vazgeçebilir.

........................................................................................................................................................................

3. ( ) Satın alacağı mal ve hizmetlerin en ucuzunu bulmaya gayret gösterir, kaliteyi sonra düşünür.

........................................................................................................................................................................

4. ( ) Firmaların güvenilir ve tüketici haklarına saygılı olmasına dikkat eder.

........................................................................................................................................................................

5. ( ) Hakkını bilir ve savunur. Haklarına sahip çıkar.

........................................................................................................................................................................

6. ( ) Parası çok olduğunda harcamaktan çekinmez, israftan kaçınmaz.

........................................................................................................................................................................

7. ( ) Reklamların etkisinde kalır, hangi reklamı beğenirse onun ürününü alır.

........................................................................................................................................................................

8. ( ) Kaliteli yerli malı satın alır ve tüketir.

........................................................................................................................................................................

9. ( ) Alışveriş yaparken aile ve ülke ekonomisinin yararını ön planda tutar.

........................................................................................................................................................................

10. ( ) Kapısına gelen firmaları geri çevirmez. Ekonomiye katkı adına hepsinden alışveriş ya-par.

........................................................................................................................................................................

✓

✓

✓

✓

✓

✗

✗

✗

✗

✗

Fiş ve fatura almamak bir tüketici olarak haklarımızdan vazgeçtiğimiz anlamına gelir.

Kalitesiz ürüne öncelik vermek bu ürünün bozulma ihtimalini artıracağından büt-çeye yine zarar verir.

İsraf, yani gereksiz harcama hem kişinin hem de ülke ekonomisinin olumsuz etki-lenmesine neden olur.

Alacağımız ürünleri ihtiyaçlarımız belirler.

Güvenilir olduğu bilinmeyen yasal olmayan firmalardan alışveriş yapmak ekonomi-nin yararına değil tam tersine zararına bir tavırdır.

32 Bilfen Yayıncılık

ETKİNLİK 16

Aşağıda verilen meslekler genel olarak tüm bölgelerimizde bulunabilir. Ancak bölgenin

kaynakları incelendiğinde gelişen ve öne çıkan meslekler olabilmektedir. Siz de bu meslek grup-

larının karşısına hangi bölgelerde öne çıktığını örnekte olduğu gibi yazınız.

....................................

....................................

Madenci

....................................

....................................

Arıcı

....................................

....................................

Mobilyacı

....................................

....................................

Küçükbaş hayvan besicisi

İç Anadolu

Bölgesi

Çiftçi

....................................

....................................

Fırıncı

....................................

....................................

Büyükbaş hayvan besicisi

....................................

....................................

Çay üreticisi

....................................

....................................

Meyve üreticisi

....................................

....................................

Narenciye üreticisi

ÇEVREMDEKİ MESLEKLER

Doğu AnadoluBölgesi

Karadeniz, Ege ve Doğu Anadolu

Bölgesi

KaradenizBölgesi

İç Anadolu Bölgesi

Her bölgede yapı-labilir.

Doğu AnadoluBölgesi

KaradenizBölgesi

Ege Bölgesi Akdeniz Bölgesi

395. Sınıf Sosyal Bilgiler

A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun bilgilerle tamamlayınız. (Her doğru ya-nıt 5 puan değerindedir.)

1. Karadeniz Bölgesi’nde kerestecilik faaliyetlerinin varlığı ......................................... geniş yer kaplamasından kaynaklanmaktadır.

2. Anadolu’nun ortasındaki geniş ova ve platoları nedeniyle tarım alanlarının en geniş olduğu bölgemiz ......................................................... Bölgesi’dir.

3. ......................................................... Bölgesi maden çeşitliliği ve rezervlerin en fazla olduğu bölgemizdir.

4. Turunçgil üretimimizin büyük bölümü ......................................................... Bölgesi’nde yapılmaktadır.

5. Nüfusun en yoğun olduğu bölgemiz ......................................................... Bölgesi’dir.

B. Aşağıdaki bilgilerin önüne doğru ise “D” yanlış ise “Y” yazınız. (Her doğru yanıt 5 puan değerindedir.)

1. ( ) Bir ürünün ya da hizmetin, üretimden tüketiciye ulaşmasına kadar geçen iilişkilerin tümüne ekonomi denir.

2. ( ) Yer şekilleri, iklim ve toprak özelliği beşeri kaynaklardır.

3. ( ) Gereksiz yere para ve zaman harcamaya emek denir.

4. ( ) Bilinçli bir tüketici alışveriş yaparken aile ve ülke ekonomisinin yararını ön planda tutar.

5. ( ) Çay üreticiliği Karadeniz Bölgesi’nde gerçekleştirilebilecek bir meslektir.

YAZILIYA HAZIRLANALIM

ormanların

İç Anadolu

Doğu Anadolu

Akdeniz

Marmara

D

Y

Y

D

D

435. Sınıf Sosyal Bilgiler

HALKA HİZMET EDENLER

ETKİNLİK 1

ETKİNLİK 2

Aşağıdaki tabloya toplumsal ihtiyaçlarımızın neler olduğunu ve bu ihtiyaçlarımızı karşı­layan kurumu yazınız.

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun bilgilerle tamamlayınız.

1. Eğitim, sağlık, güvenlik, adalet gibi ihtiyaçlar yalnız bireysel değil .................................................... ihtiyaçlarımızdır.

2. Toplumun süreklilik gösteren ihtiyaçlarını karşılamak için oluşturulmuş yapılara .............................. denir.

3. Devlet tarafından kurulan kurumlara ................................................. denir.

4. Resmi kurumların çalışma şekillerini .............................. belirler.

5. Çevremizdeki toplumsal ihtiyaçları karşılayan resmi kurumlar ...................................... tarafından oluşturulmuştur.

TOPLUMSAL İHTİYAÇLARIMIZ KURUMLARTOPLUMSAL İHTİYAÇLARIMIZ KURUMLAR

Eğitim Okullar - Halk Eğitim Merkezleri - Kurslar

Sağlık Hastaneler - Eczaneler - Sağlık Ocakları - Dispanser

Güvenlik Türk Silahlı Kuvvetleri - Jandarma - Özel Güvenlik - Polis Teşkilatı

Adalet Mahkemeler - Yargıtay - Danıştay - Adli Tıp Kurumu

Çevre Orman Genel Müdürlüğü - Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı

Yönetim Cumhurbaşkanlığı - Başbakanlık - TBMM - Valilik - Belediye Başkanlığı

toplumsal

resmi kurum

yasalar

devlet

kurum

44 Bilfen Yayıncılık

HALKA HİZMET EDENLER

ETKİNLİK 3

1. ( ) Bireysel ihtiyaçlarımızın yanında toplumsal ihtiyaçlarımız da vardır.

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

2. ( ) Devlet tarafından kurulan kurumlara sivil toplum örgütü denir.

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

3. ( ) Her vatandaşın eğitim hakkının olduğu ülkemizde eğitim ihtiyacı okullarda karşılanır.

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

4. ( ) Ülkemizde sağlık ihtiyacı sağlık ocakları, poliklinikler ve hastaneler tarafından karşıla-nır.

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

5. ( ) Ülkemizde yargılama görevi polis teşkilatının yetki alanına girer.

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

6. ( ) Resmî kurumların çalışanların çalışanları maaş almayan gönüllü kişilerdir.

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

7. ( ) Her kurumun yasalarla belirlenmiş görev ve sorumlulukları vardır.

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

8. ( ) İnsanların temiz ve sağlıklı bir çevrede yaşaması için çevre sağlığını yürüten kurum belediyelerdir.

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

Aşağıdaki bilgilerden doğru olanların önüne “D”, yanlış olanların karşısına “Y” yazınız. Yanlış olduğunu düşündüğünüz bilgilerin altına doğrusunu yazınız.

D

YResmî kurum denir.

D

D

YYargılama, bağımsız mahkemelerin yetki alanındadır.

YResmi kurum çalışanları maaşlı çalışırlar. Gönüllü olanlar sivil toplum kuruluşlarında

çalışır.

D

D

455. Sınıf Sosyal Bilgiler

HALKA HİZMET EDENLER

ETKİNLİK 4

Sivil toplum kuruluşlarının neler olduğunu öğrenme-den önce, bu konuyu daha iyi anlamamıza yardımcı olması için aşağıdaki kavramları araştırıp karşılarına

yazalım.

• Örgüt: .......................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

• Dayanışma: .............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

• Sivil Toplum Kuruluşu: ........................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

• Sosyal Örgüt: ..........................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

• Vakıf: .........................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

• İş Birliği.....................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

Ortak bir amacı veya işi gerçekleştirmek için bir araya gelmiş kurumların veya

kişilerin oluşturdukları birlik.

Bir topluluğu oluşturanların duygu, düşünce ve ortak çıkarlarda birbirleri-

ne karşılıklı sorumluluk duyması, yardımcı olaması.

Resmi kurumlar dışında ve onlardan bağımsız olarak toplumun

bazı sorunlarının çözümüne katkı sağlamak amacıyla gönüllü insanların oluşturduğu

kurum.

Belirli bir amaç etrafında toplanmış ve toplum yararına hizmet veren top-

luluk.

Bir ya da birçok kişi tarafından kurulan ve toplum yararına çalışmayı ilke edinen

kuruluş.

Amaç ve çıkarları bir olanların oluşturduğu çalışma ortaklığı

46 Bilfen Yayıncılık

HALKA HİZMET EDENLER

ETKİNLİK 5

ETKİNLİK 6

KIZILAY MARŞIHer dilde her dinde ırk gözetmeyiz.Şefkatten hoşgörüden taviz vermeyiz.Dünyanın her yerinde hep beraberizBiz insana değer veren gönüllü neferiz.

Kızılay Marşı’nda altı çizili ifadelerden hareketle Kızılay’ın nasıl özelliklere sahip olduğu­nu kısaca yazınız.

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

Sizden bir sivil toplum örgütü için afiş ve slogan hazırlamanız isteniyor. Çalışmanızı aşa­ğıdaki alana hazırlayın.

Irk gözetmiyor olması ayrım yapmadan, herkese hizmet götürdüğünü gösterir. Dünyanın

her yerinde olması yalnız yurt içinde değil yurt dışında da insanlara yardım ettiğini kanıt-

lar. Son olarak örgüt gönüllülük esası ile çalıştığını dile getirmiştir

Bu bölümü öğrenci kendisi hazırlayacaktır.

475. Sınıf Sosyal Bilgiler

HALKA HİZMET EDENLER

ETKİNLİK 7

Aşağıdaki alanlara tablodaki açıklamalara uygun olan sivil toplum kuruluşlarından ör­nekler veriniz.

ALANI GÖREVİ SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI

İnsan haklarının korunması ile ilgili

kuruluşlar

Tüm insanların, ayrım yapılmaksızın, haklarını korumak için çalışmalar

yaparlar.

• ..............................................................................• ..............................................................................• ..............................................................................

Eğitimin desteklen-mesi ile ilgili kuru-

luşlar

Toplumu oluşturan bireylerin daha iyi eğitim alabilmesi için çalışmalar

yaparlar.

• ..............................................................................• ..............................................................................• ..............................................................................

Sağlık hizmetlerinin desteklenmesi ile

ilgili kuruluşlar

Sağlık olanaklarının artı-rılması ve insan sağlığı-na önem verilmesi için

çalışan kuruluşlardır.

• ..............................................................................• ..............................................................................• ..............................................................................

Çevrenin korunması ile ilgili kuruluşlar

Daha temiz daha düzenli daha sağlıklı bir çevrede yaşama ve doğal varlıkla-

rı koruma amacı taşır.

• ..............................................................................• ..............................................................................• ..............................................................................

Doğal afetlerde ilk yardım ve arama

kurtarma hizmetleri ile ilgili kuruluşlar

Doğa afetlerde zarar gö-ren insanlara maddi ve

manevi destek sağlamak amacıyla çalışan kuruluş-

lardır.

• ..............................................................................• ..............................................................................• ..............................................................................

Hayvanların korun-ması ile ilgili kuru-

luşlar

Sokak hayvanları ve doğal ortamda yaşayan

hayvanları korumayı amaçlar.

• ..............................................................................• ..............................................................................• ..............................................................................

Kültür ve sanat faaliyetleri ile ilgili

kuruluşlar

Toplumda sanat ve kültür bilinci oluşturma amacıyla faaliyet göste-

rir.

• ..............................................................................• ..............................................................................• ..............................................................................

ALANI GÖREVİ SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI

İnsan haklarının korunması ile ilgili

kuruluşlar

Tüm insanların, ayrım yapılmaksızın, haklarını korumak için çalışmalar

yaparlar.

• Kadın Haklarını Koruma Derneği• Türkiye Sokak Çocukları Vakfı• Umut Çocukları Derneği• İnsan Hakları Derneği

Eğitimin desteklen-mesi ile ilgili kuru-

luşlar

Toplumu oluşturan bireylerin daha iyi eğitim alabilmesi için çalışmalar

yaparlar.

• Türk Eğitim Vakfı• Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği• Eğitim Gönüllüleri• Anne Çocuk Eğitim Vakfı

Sağlık hizmetlerinin desteklenmesi ile

ilgili kuruluşlar

Sağlık olanaklarının artı-rılması ve insan sağlığı-na önem verilmesi için

çalışan kuruluşlardır.

• LÖSEV• Yeşilay• Türk Böbrek Vakfı• Türk Kalp Vakfı

Çevrenin korunması ile ilgili kuruluşlar

Daha temiz daha düzenli daha sağlıklı bir çevrede yaşama ve doğal varlıkla-

rı koruma amacı taşır.

• Türkiye Çevre Koruma Vakfı• Doğal Hayatı koruma Derneği• TEMA• ÇEKÜL

Doğal afetlerde ilk yardım ve arama

kurtarma hizmetleri ile ilgili kuruluşlar

Doğa afetlerde zarar gö-ren insanlara maddi ve

manevi destek sağlamak amacıyla çalışan kuruluş-

lardır.

• Türkiye Acil Tıp Derneği• Türk Kızılayı• AKUT

Hayvanların korun-ması ile ilgili kuru-

luşlar

Sokak hayvanları ve doğal ortamda yaşayan

hayvanları korumayı amaçlar.

• Doğal Hayatı Koruma Derneği• Hayvanların Yaşam Haklarını Koruma

Derneği• HAYKOD• Biz Kimiz?

Kültür ve sanat faaliyetleri ile ilgili

kuruluşlar

Toplumda sanat ve kültür bilinci oluşturma amacıyla faaliyet göste-

rir.

• Türkiye Millî Kültür Vakfı• İKSV• HASDER

48 Bilfen Yayıncılık

HALKA HİZMET EDENLER

ETKİNLİK 8

Aşağıdaki yapbozun parçalarını başlığa uygun şekilde doldurunuz.

DEVLET TARAFINDAN OLUŞTURULAN SOSYAL YARDIM KURULUŞLARIMIZ

Yeşilay

TürkHava

Kurumu

Kızılay

Sosyal Hizmetlerve

Çocuk EsirgemeKurumu

495. Sınıf Sosyal Bilgiler

HALKA HİZMET EDENLER

ETKİNLİK 9

Aşağıda sivil toplum kuruluşlarına ve resmi kurumlara ait bazı özellikler verilmiştir. Bu özellikleri karşılayan harfleri tablodaki uygun başlığın altına yazınız.

a. Gönüllü kişiler tarafından kurulmuşlardır.

b. Çalışmalarına destek veren üyelerin bağışlarıyla ihtiyaçlarını karşılarlar.

c. Kanunlara bağlı olarak çalışırlar.

d. Çalışmaları karşılığında ücret almazlar.

e. Topluma hizmet ederler.

f. Gönüllü çalışmak esastır.

g. Çalışanlar arasında ast-üst ilişkisi vardır.

h. Çalışanlar arasında dayanışma ve iş birliği vardır.

i. Çalışmaları karşılığında maaş alırlar.

j. Seslerini duyurabilmek için çeşitli faaliyetler düzenlerler.

Sivil Toplum Kuruluşları Ortak Yönleri Resmi KurumlarSivil Toplum Kuruluşları Ortak Yönleri Resmi Kurumlar

a - b - c - d - e - f - h - j c - e - h g - h - c - e - i

50 Bilfen Yayıncılık

HALKA HİZMET EDENLER

1. ( ) Kurumun amacı dışında çalışamayız.

2. ( ) Bireysel ve toplumsal ihtiyaçları karşılamak amacıyla çalışırız.

3. ( ) Yasalara uygun bir şekilde çalışırız.

4. ( ) Maddi kazanç sağlama amacı gözetmeyiz.

5. ( ) Roller bize gönüllülük esasına göre verilir.

6. ( ) Dayanışma içinde ve iş bölümü yaparak çalışırız.

7. ( ) Çalışma saatlerimiz önceden belirlenmiştir.

8. ( ) Görev ve sorumluluğumuz dışına çıktığımız zaman hakkımızda yasal işlem başlatıla-bilir.

ETKİNLİK 10

Adım Mehmet. Resmi bir kurumda çalışıyorum.

Mehmet Bey ile ilgili aşağıda bir liste hazırlanmıştır. Mehmet Bey’in verdiği bilgiden ha­reketle çalıştığı yer ile ilgili söylediği bilgi doğru ise bilginin önüne J, yanlış ise L çiziniz.

J

J

J

L

L

J

J

J

555. Sınıf Sosyal Bilgiler

YAŞADIĞIMIZ YER VE YÖNETİMİ / ULUSAL EGEMENLİK VE BAĞIMSIZLIK SEMBOLLERİMİZ

ETKİNLİK 11

ETKİNLİK 12

Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerleri uygun bilgilerle tamamlayınız. Bu yönetim birim­lerinin özelliklerini kısaca yazınız.

YÖNETİM

Ulusal egemenlik ve bağımsızlık sembollerini aşağıdaki kutucuğa yazınız.

MERKEZE BAĞLI YÖNETİM YEREL YÖNETİM

Özelliği Özelliği Özelliği Özelliği

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

Valilikler

İllerde yer alır.İçişleri Bakanlığı

tarafından görev-lendirilen valiler arafından görev-

lendirilir.

Kaymakamlıklar

İlçelerde yer alır.İçişleri Bakan-lığı tarafından

görevlendirilen kaymakamlar ta-rafından yönetilir.

Muhtarlıklar

Mahalle ve köy-lerde yer alır.

Halkın oyları ile seçilen muhtarlar tarafından yöne-

yilir.

Belediyeler

İl, ilçe ve belde-lerde yer alır.

Halkın oyları ile seçilen belediye

başkanları tarafın-dan yönetilir.

İstiklal Marşı

Türk bayrağı

Türk lirası

TBMM

Cumhurbaşkanlığı forsu

Başkent Ankara

Türk dili / Türkçe

56 Bilfen Yayıncılık

İnsanın doğuştan sahip olduğu haklara temel hak-lar denilir. Bu haklar insanın insanca yaşayabilmesi

için gerekli olan haklardır.

ETKİNLİK 13

ETKİNLİK 14

ETKİNLİK 15

Temel haklarımızın neler olduğunu aşağıda boş bırakılan yere yazınız.• ...........................................................................................................................................................

• ...........................................................................................................................................................

• ...........................................................................................................................................................

• ...........................................................................................................................................................

• ...........................................................................................................................................................

• ...........................................................................................................................................................

• ...........................................................................................................................................................

• ...........................................................................................................................................................

Düşünce özgürlüğünü kısaca açıklayarak bu hakkınızı kullanıp kullanamadığınızı belir­ten örnekler yazınız.

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

Katılım hakkını açıklayarak bu hakkınızı kullanabileceğiniz bir alana örnek veriniz.

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

KATILIM HAKKI VE DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜ

YaşamakSağlık hizmetlerinden yararlanmakOyun oynamakEğitim almakDüşüncelerimizi özgürce ifade etmekSağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşamakKatılımJaberleşme

Düşünce özgürlüğü kişinin inançlarını, düşündüklerini hiçbir baskıya uğramadan özgür-

ce açıklayıp yapabilmeleri hakkı ve özgürlüğüdür.

Ailemizde, sınıfımızda ya da okulumuzda bizi ilgilendiren konularda fikrimizi belirterek

alınan kararlarda etkili olmak, sivil toplum kuruluşlarında yer almak, yaşımız uygun ise

seçimlerde oy kullanmak katılım hakkına örnektir.

635. Sınıf Sosyal Bilgiler

YAZILIYA HAZIRLANALIM

A. Aşağıdaki soruların yanıtlarını altlarına yazınız.

1. Sivil toplum kuruluşları ile resmî kurumları karşılaştırarak aralarındaki benzer ve farklı özelliklerin neler olduğunu yazınız. (10 Puan)

..........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

2. Toplumsal ihtiyaçlarımızın neler olduğunu ve bu ihtiyaçlarımızı karşılayan resmi kurumları yazınız. Bu kurumlarda çalışanlara örnek veriniz. (10 Puan)

..........................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

3.

Yukarıda verilen kuruluşlardan istediğinizi seçerek bu kuruluş hakkında bilgi veriniz. Sizin üye olduğunuz bir sivil toplum örgütü var mı varsa hangisidir? Yoksa hangisine üye olmak istersiniz? Neden? (20 Puan)

..........................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

4. Bağımsızlık sembollerinin neler olduğunu yazınız. (10 puan)........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Sivil toplum kuruluşları gönüllü kişiler tarafından kurulmuştur. Dayanışma ve paylaşım ön plan-dadır. Çalışmaları karşılığında ücret almazlar. Resmî kurumlarda ise çalışanlar çalışmaları karşılı-ğında maaş alır, kurumun amacı dışında çalışamazlar. Kurumlar süreklilik gösterir. Ortak özellik-leri ise toplumun ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla çalışmaları ve yasalara uymalarıdır.

İnsanların haklarının korunması için çalışanlar Æ Kadın Haklarını Koruma DerneğiEğitim ihtiyacı doğrultusundaki kuruluşlar Æ Çağdaş Yaşamı Destekleme DerneğiSağlık hizmetlerini destekleyen kuruluşlar Æ Lösemili Çocuklar VakfıÇevrenin korunması ile ilgili kuruluşlar Æ Doğal Hayatı Koruma DerneğiSosyal yardımlaşma ve dayanışma ile ilgili çalışanlar Æ Türk KızılayıÖğrenci, üye olmak istediği örgüt ile ilgili kendi fikirlerini yazacaktır.

İstiklal Marşı Başkent AnkaraTürk Bayrağı Cumhurbaşkanlığı ForsuTürk dili / TürkçeTBMM

Sağlık, eğitim, güvenlik, beslenme, giyinme, barınma ve adalet toplumsal ihtiyaçlarımızdır.Eğitim Æ Okullar Sağlık Æ HastanelerAdalet Æ Mahkemeler Güvenlik Æ Jandarma

64 Bilfen Yayıncılık

YAZILIYA HAZIRLANALIM

B. Aşağıda verilen bilgilerin önüne bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. (Her doğru yanıt 5 puan değerindedir.)

1. ( ) Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre dil, din, ırk, mezhep ayrımı yapmadan herkes eşit kabul edilir.

2. ( ) Her kurumun yasalarca belirlenmiş görev ve sorumlulukları vardır.

3. ( ) Türk kızılayı yalnızca ülkemizde bulunan muhtaç insanlara yardımcı olur.

4. ( ) İstiklal Marşı Mustafa Kemal Atatürk tarafından yazılmıştır.

5. ( ) Türkçe bağımsızlık sembollerinden biridir.

C. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun bilgilerle tamamlayınız. (Her doğru ya-nıt 5 puan değerindedir.)

1. İlçelerde yasaların ve hükümet kararlarının uygulanmasından .............................. sorumludur.

2. Sivil toplum kuruluşlarının çalışanlarında .............................. esastır.

3. En temel hakkımız .............................. hakkıdır.

4. 18 yaşından büyük vatandaşlarımız ülke yönetimine katılabilmek için .............................................. hakkına sahiptir.

5. Kadın hakları ile ilgili kurulan sivil toplum kuruluşları, kadınların ..................... ve ........................... alanda güçlenmesi için kurulmuştur.

D

D

Y

Y

D

kaymakam

gönüllülük

yaşamak

oy kullanma

sosyal ekonomik

675. Sınıf Sosyal Bilgiler

YAŞADIĞIM YERİN EKONOMİYE KATKISI

ETKİNLİK 1

ETKİNLİK 2

Merhaba, ben Songül. İstanbul’da yaşıyorum. Yaşadığım şehir uluslararası ekonomik ilişkilerde önemli bir yere

sahiptir. Siz de aşağıda boş bırakılan yere yaşadığınız ili yazarak ekonomik ilişkilerde nasıl bir yere sahip olduğunu

kısaca anlatınız.

Adım, Soyadım: .............................................................................................................................................................

Yaşadığım İl: ....................................................................................................................................................................

Yaşadığım ilin ekonomiye katkısı: .........................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

Ülkemizde yaşadığınız il dışında bir ili araştırarak hangi kaynaklara sahip olduğunu ve ülke ekonomisine katkısını

aşağıda boş bırakılan yere yazınız.

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................

Bu bölüm öğrenci tarafından doldurulacaktır.

Bu bölüm öğrenci tarafından doldurulacaktır.

68 Bilfen Yayıncılık

TİCARET VE TEKNOLOJİ

ETKİNLİK 3

ETKİNLİK 4

Aşağıdaki kavramların açıklamalarını karşısına yazınız.

Ekonomi: ....................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

İthalat: ..........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

İhracat: .........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

Ticaret: ..........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

İletişim: .......................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

Teknoloji: .....................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................

Ulaşım: .........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

Toplumlar birbirleriyle ticaret yapabilmek için iletişime geçmek zorundadır. Günümüzde iletişim ve ulaşım tek­nolojilerinin gelişmesi ile ülkeler arası ekonomik ilişkiler olumlu yönde etkilenmiştir. İletişim ve ulaşım teknoloji­

lerinin gelişim süreci ve ekonomik ilişkilere etkisini kısaca anlatınız.

İnsanların yaşabilmek için üretme, ürettiklerini bölüşme biçimlerinin ve bu faaliyet­

lerinden doğan ilişkilerin bütünüdür. Bir ülkenin başka bir ülkeden ürün satın almasıdır.

Bir ülkenin başka ülkelere ürün satmasıdır.

Bir ürünün veya hizmetin alınması veya satılmasıdır.

Duygu, düşünce ve bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla başkalarına aktarılma­sıdır.

Bir sanayi dalı ile ilgili yöntemlerini, kullanılan araç, gereç ve aletleri kapsayan bil­gidir.

İnsanların ürettikleri malların, çeşitli ürünlerin bir yerden başka bir yere aktarılmasıdır..

Daha önce insanlar birbirleriyle hızlı iletişim kuramadıkları için hem ihtiyaç fazlasını sa­tamıyor hem de başka bölgelerdeki insanların ihtiyaçlarından geç haberdar oluyordu. Günümüzde telefon, internet gibi hızlı iletişim kurabildiğimiz araçların olması sayesinde ticari ilişkiler ile birlikte alışveriş de arttı. Bu alışveriş sırasında uçak, gemi, tır gibi araçların kullanılması ile ürünler gitmesi gereken yere daha hızlı ulaştırılabilir oldu.

715. Sınıf Sosyal Bilgiler

TURİZM ÖN YARGILARI DEĞİŞTİRİYOR

ETKİNLİK 5

ETKİNLİK 6

..................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................

Turizmin uluslararası ilişkilerde nasıl bir önemi ol­duğunu düşünüyorsunuz? Turizm faaliyetlerinin hem kültürel hem de maddi etkileri hakkındaki

fikirlerinizi kısaca yazınız.

Turizm etkinliklerinin insanlara ve ülkelere katkılarını öğrenmek için önce aşağıdaki kav­ramların anlamlarını bilmeliyiz. Kavramların açıklamalarını karşılarına yazınız.

• Turizm: ...................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................

• Kültürel zenginlik: .............................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................

• Düşünce: ...............................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................

• Hoşgörü: ................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................

• Kültürel etkileşim: .................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................

İnsanların görmek, eğlenmek ve tanımak için düzenledikleri geziler.

Bir toplumun ürettiği düşünce, innç, sanat kurumlarından oluşan kül­

türünün toplamıdır.

Düşünme sonucu varılan, düşünmenin ürünü olan görüş.

İnsanlar arası ilişkilerde orta yolu takip etme. Farklı olana sabır gösterme.

İki farklı kültürün birbirlerinin değerlerinden gelenek ve göreneklerin­

den, örf ve adetlerinden çeşitli nedenlerden dolayı etkilenmesidir.

Turizm farklı bölgelerde ya da ülkelerde yaşayan insanların birbirini daha iyi tanımasını,

böylece ön yargıların yıkılmasını ve dostlukların pekişmesini sağlar. Ayrıca turistik faali­

yetlerin gerçekleştiği yerde ticaret canlanır, dövizin girmesiyle de ülke ekonomisine katkı

sağlanır.

72 Bilfen Yayıncılık

İNSANLIĞIN ORTAK MİRASI

ETKİNLİK 7

ETKİNLİK 8

İnsanlığın bilim mirasına katkıda bulunan aşağıdaki bilim insanlarını kısaca tanıtınız.

İnsanlığın edebiyat ve sanat mirasına örnekleri aşağıdaki kutucuklara yazınız.

Louis Pasteur (Luiz Pastör): .................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Madam Curie (Madam Küri) .............................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Aziz Sancar: ............................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Gazi Yaşargil: ............................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Edebiyat Mirası

Sanat Mirası

Edebiyat Mirası

Sanat Mirası

Edebiyat Mirası

Fizik, kimya ve tıp alanındaki çalışmaları ile ta­

nınmıştır. Kuduz aşısı, tüm dünyada tanınmasını sağlayan buluşudur.

Mevlana’nın

Mesnevisi

Mona Lisa Tablosu

Leonardo Da Vinci

Oğuz Kağan Destanı

Minyatürler

Levni

Homeros İlayda

Polonyalı ünlü fizikçidir. Kanser hastalığını te­

davi eden radyoaktivite ışınlarını bulmuştur. Nobel Ödülü’nü iki kere alan ilk

bilim insanıdır.

Hücrelerin hasar gören DNA’ları nasıl onardığını ve genetik

bilgisini koruduğunu haritalandıran araştırmaları sayesinde 2015 Nobel

Kimya Ödülü’nü kazanmıştır.

Mikro cerrahiyi beyinle ilgili hastalıklarda uygulayarak çok zor ve

hassas bölgelerdeki tümörlerin alınabileceğini kanıtlamış ve Dünya Beyin Cer­

rahları Birliği tarafından “yüzyılın adamı” seçilmiş Türk bilim insanıdır.

735. Sınıf Sosyal Bilgiler

ETKİNLİK 9

Aşağıdaki tabloya dünya miras listesinde yer alan varlıklarımızı ve bu varlıkların hangi şehirlerde bulunduğunu yazınız.

DÜNYA MİRAS LİSTESİNDEKİ VARLIKLARIMIZ ŞEHİR

İNSANLIĞIN ORTAK MİRASI

DÜNYA MİRAS LİSTESİNDEKİ VARLIKLARIMIZ ŞEHİR

Selimiye Camii Edirne

Truva Arkeoloji Kenti Çanakkale

Safranbolu Şehri Karabük

Xantshos ­ Letoon Antalya ­ Muğla

Pamukkale Denizli

Divriği Ulu Camii Sivas

Hattuşaş (Boğazköy) Çorum

Göreme ve Kapadokya Milli Parkı Nevşehir

Nemrut Dağı Adıyaman

74 Bilfen Yayıncılık

Sorun ya da ihtiyaç: ...............................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

Bu sorun ya da ihtiyaç için yapmayı planladıklarım: ...............................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

ETKİNLİK 10

ETKİNLİK 11

Aşağıdaki tabloya dünyada bulunan ortak miras öğelerinden örnekler yazınız. Bu öğelerin hangi

ülkede yer aldığını yanındaki kutucuğa belirtiniz.

DÜNYADA ORTAK MİRAS ÖGELERİ ÜLKE

Yaşadığınız toplumu ya da bütün insanlığı ilgilendiren bir sorun veya ihtiyaç belirleyerek bu ihtiyacı gidermek için neler yapmayı planladığınızı yazınız.

İNSANLIĞIN ORTAK MİRASI / TOPLUM İÇİN ÇALIŞIYORUM

DÜNYADA ORTAK MİRAS ÖGELERİ ÜLKE

Tac Mahal Hindistan

Çin Seddi Çin

Orhun Yazıtları Moğolistan

Gize Piramitleri Mısır

Kartaca Tunus

Sidney Opera Evi Avusturalya

Bu bölümü öğrenci kendisi dolduracaktır.

815. Sınıf Sosyal Bilgiler

YAZILIYA HAZIRLANALIM

A. Aşağıdaki soruları yanıtlayınız. (Her doğru yanıt 10 puan değerindedir.)1. Ülkeler arasındaki ekonomik ilişkilerde yaşadığınız ilin yeri ve önemi hakkında bilgi veriniz.

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

2. Türkiye’nin en fazla ithalat ve ihracat yaptığı ülkeleri ve ürünleri yazınız.

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

3. Ülkeler arasındaki ekonomik ilişkilerde iletişim ve ulaşım teknolojisinin önemini yazınız.

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

4. Ortak miras ögelerine örnekler vererek bu ögelerin insanlık için sizce neden önemli olduğunu yazınız.

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

5. Turizmin uluslararası ilişkilere katkılarını örnekler vererek açıklayınız.

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

Bu soruyu öğrenci yanıtlayacaktır.

En fazla ithalat yaptığı ülke: Rusya

En fazla ihracat yaptığı ülke: Almanya

Doğal gaz, ham petrol ve ulaşım araçları parçaları alıyoruz.

Madenler, tarım ürünleri, dokuma ürünleri satıyoruz.

Ticaretle uğraşan firmalar, yurt dışı bağlantılarını uydu aracılığı ile geçmişe oranla çok daha

hızlı bir şekilde iletişim kurmaktadır. Elektronik ticaretin gelişmesini sağlayan günümüz ile­

tişimi, bankacılık hizmetlerinin de kısa sürede gerçekleşmesini sağlamaktadır.

Petra Antik Kenti ­ Ürdün / Angkor Vat Tapınağı ­ Kamboçya

Orhun Yazıtları ­ Moğolistan / Gize Piramitleri ­ Mısır

Miras, nesilden nesile aktarılan, gelecek kuşaklara aktarılan maddi manevi herşeydir. Ortak

miras, tüm insanlığa aittir, kültürel ve manevi bağlarımızın güçlenmesinde etkili olan unsur­

lardır.

Turizm sayesinde ülkeler arasındaki dostluk, iş birliği ve yakınlaşma artar.

82 Bilfen Yayıncılık

YAZILIYA HAZIRLANALIM

B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun bilgilerle tamamlayınız. (Her doğru yanıt 5 puan değerindedir.)

1. Türk isminin geçtiği ilk yazılı metin olan .......................................... Köktürk Dönemine aittir.

2. Dünya’nın Yedi Harikası'ndan biri olarak bilinen .................................. Anadolu’da bulunmaktadır.

3. ............................................................. ülkemizde tarihi eserlerin korunmasından sorumlu olan bakanlıktır.

4. Bir ülkenin başka bir ülkeye ürün satmasına .............................. denir.

5. İnsanların dinlenme, eğlenme gibi amaçlarla yaptıkları gezi faaliyetlerinin tamamına .............................. denir.

6. Bir ülkenin başka bir ülkeden ürün almasına .............................. denir.

7. .............................. , farklı ülke toplumlarının birbirini daha yakından tanımasını kültürel zenginliğin artmasını sağlayan bir etkinliktir.

8. ............................. ithalatımızda birinci sırada yer alan ülkedir.

9. .............................. ihracatımızda birinci sırada yer alan ülkedir.

10. Denizli ilinde yer alan .................................................. Dünya Ortak Miras Listesi'ndeki varlıklarımızdandır.

Göktürk Kitabeleri

Artemis Tapınağı

Kültür ve Turizm Bakanlığı

ihracat

turizm

ithalat

Turizm

Rusya

Almanya

Pamukkale Travertenleri