Sokullu Mehmet Karlofça DURAKLAMA DÖNEMİ (1579-1699) · Gerileme Dönemi Bazı İç Politk Gelişmeler Kalemiye sınıfnın etkinliği art Bab-ı Ali yönetm merkezi haline geldi

DURAKLAMA DÖNEMİ (1579-1699)

DURAKLA-MANIN

NEDENLERİ

İç nedenler

Dış nedenler

İÇ İSYANLAR

Eyalet

Celali

İstanbul

SİYASİ GELİŞMLER

Osmanlı-İran

Osmanlı-Lehistan

Osmanlı-Venedik

Osmanlı-Avusturya

ISLAHATLAR

Genç Osman IV.Murat

Koçi Bey Tarhuncu Ahmet

Paşa

Köprülü Mehmet

Paşa

Ferhat Paşa ve Kasrı Şirin ant.

Bucaş ant.

Girit’in fethi

Zitvatoruk ve Karlofça ant.

Sokullu Mehmet Paşa’nın ölümü

Karlofça antlaşması

DURAKLAMA DÖNEMİ PADİŞAHLARI

III. Murat (1574-1595) III. Mehmet (1595-1603) I. Ahmet (1603-1617) I. Mustafa (1617-1618) II. Osman (Genç) (1618-1622) I. Mustafa (2.kez 1622-1623) IV. Murat (1623-1640) I. İbrahim (1640-1648) IV. Mehmet (Avcı) (1648-1687) II. Süleyman (1687-1691) II. Ahmet (1691-1695) II. Mustafa (1695-1703)

En çok padişah değişikliği olan

dönem. İstkrarsızlığı göstergesidir.

DURAKLAMANIN NEDENLERİ

İÇ NEDENLER DIŞ NEDENLER

Merkezi yönetmin bozulması Askeriyenin bozulması İlmiyenin bozulması Ekonominin bozulması

İmparatorluğun doğal sınırlara ulaşması Avrupa’da yaşanan gelişmeler (Feodalite, Keşifer, Rönesans, Reform)

Merkezi Yönetmin Bozulması: Kafes Hayat Usulü ile tecrübesiz kişilerin padişah olması

Ekber ve Erşad Sistemi ile yeteneksiz kişilere padişahlık yolunun

açılması Saray KADINLARINın ve saray görevlilerinin yönetme müdahalesi

Atamalarda liyakatsizliğin, rüşvetn, adam kayırmacılığının baş

göstermesi

İç nedenler

Askeriyenin Bozulması: “Kanunname-i Kadim” e aykırı olarak Yeniçeri Ocağı’na asker

kaydedilmeye başlanması, Devşirme Sistemi’nin bozulması.

“Ocak, devlet içindir.” anlayışının “ Devlet, ocak içindir. ” anlayışına dönmesi

Tımar Sistemi’nin bozulması ile Eyalet Ordusu’nun bozulması

Askeri teknoloji olarak Avrupa’nın gerisinde kalınması

İç nedenler

İlmiyenin Bozulması:

“Beşik Ulemalığı”nın yaygınlaşması ile ilmi payeler babadan oğla geçmeye başlaması.

Adalet sağlama ile ilgili makamlar rüşvet ve adam kayırma ile

verilmeye başlanması Avrupa’daki eğitm ve bilim alanındaki gelişmelere ayak

uydurulamamış zamanla 17. yy‘den itbaren medreselerde pozitf bilimler ihmal edilmeye başlanması

İç nedenler

Ekonominin Bozulması:

• Kapitülasyonlar ile tcaretn yabancıların eline geçmesi • Keşifer ile tcaret yollarının değişmesi • Tımar Sistemi’nin bozulması • İltzamın yaygınlaşması • Celali ayaklanmaları ile asayişin bozulması, vergilerin toplanamaması

ve tarım alanlarının boş kalması nedeni ile üretmin düşmesi

İç nedenler

Ekonominin Bozulması:

Savaşların uzun sürmesi Kapıkulu mevcudunun artması ile maaş ödemelerinin artması Bağlı devlet ve beyliklerin vergi ve hediyelerinin azalması Gereksiz harcamalar lüks ve israf ile saray masrafarının artması Avrupa’ya bol miktarda gelen değerli madenlerin, Osmanlı ülkesinde

de enfasyona neden olması

İç nedenler

İmparatorluğun Doğal Sınırlara Ulaşması

Hazar Denizi

Rusya’nın iklimi

Afrika çölleri

dış nedenler

Avrupa’ da Yaşanan Gelişmeler:

Feodalitenin yıkılışı ile güçlü merkezi devletlerin kurulması, Coğraf Keşifer ile Avrupa’nın zenginleşmesi, Rönesans ve Reform ile özgür düşüncenin gelişmesi, bilimsel faaliyetlerin hızlanması karşısında Osmanlının tepkisiz ve seyirci kalması.

dış nedenler

DURAKLAMA DÖNEMİ'NDE İÇ İSYANLAR

İSTANBUL İSYANLARI

CELALİ İSYANLARI

EYALET İSYANLARI

Merkezden uzak eyaletlerde

(Efak, Boğdan, Yemen, Bağdat

gibi) çıkan bağımsızlıkçı isyanlardır.

Nedenleri Ekonomik sıkıntlar Yönetcilerin zulmü.

Sonuçları Şiddetle bastrılacak. Güvenlik kalmayacak. Şehire kaçış olacak Vergi toplanamayacak. Eyalet yönetmi ve otorite sarsılacak.

Nedenleri Ekonomik sıkıntlar Islahat karşıtlarının kışkırtması.

Sonuçları Merkezi otorite zayıfadı Devlete güven sarsıldı.

MİLLİYETÇİLİK

Amaç; kişiyi değiştrmek, rejimi değil

Genç Osman’ın şehadet ve Vaka-i Vakvakiye en meşhurları

İsyanların bastrılması

otoriteyi artrılır.

Otorite kaybının sonucudur.

DURAKLAMA DÖNEMİ SİYASİ GELİŞMELERİ

OSMANLI-İRAN

Mücadelenin temel nedeni

Şii-Sünni rekabet ve

Doğu Anadolu ile Azerbaycan hakimiyetdir.

1590-Ferhat Paşa Ant.

1611-Nasuh Paşa Ant.

1618-Serav Ant.

1639-Kasrı Şirin Ant.

Doğuda en geniş sınır

Bu günkü Türk-İran sınırı

Zağros dağları doğal sınırdır.Bozulmadı.

Doğuda ilk toprak kaybı

OSMANLI-LEHİSTAN

Mücadelenin temel nedeni Doğu Avrupa hakimiyetdir.

1621-Hotn Ant.

1672/76-Bucaş Ant.

Batda en geniş sınır

OSMANLI-VENEDİK

Mücadelenin temel

nedeni Akdeniz hakimiyet ve

tcaretr.

Venedik

1645/69 Savaşları ve GİRİT’İN FETHİ

25 yıl süren GİRİT’İN FETHİ mali ve ekonomik anlamda devlet

sarsmıştr. Aynı zamanda donanmanın güç kaybetğinin de ispatdır.

OSMANLI-RUSYA

Mücadelenin temel nedeni Ukrayna ve Kırım hakimiyetdir.

1681 Bahçesaray (Çehrin) ant.

Rusya ile yapılan

ilk antlaşma.

OSMANLI-AVUSTURYA

Mücadelenin temel nedeni Orta Avrupa-

Macaristan hakimiyetdir.

1593-1606 Savaşları Zitvatoruk ant.

1662-1664 Savaşları Vasvar ant.

1683-99 Savaşları Karlofça an.

1596 Haçova Zaferi Osm. kazandığı son

büyük meydan zaferi

Avusturya yıllık vergi yerine bir defalık savaş tazminat ödeyecek

Avusturya Kralı Osmanlı Padişahına eşit sayılacak

Siyasi üstünlük git

Osmanlının son askeri üstünlüğü

Venedik

1683-99 II. Viyana Bozgunu ve Kutsal İtfak Savaşları

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa

1699 KARLOFÇA ANTLAŞMASI

-Macaristan'ı Avusturya'ya -Podolya ve Ukrayna'yı Lehistan'a

-Mora ve Dalmaçya Kıyılarını Venedik'e bırakt . - Antlaşma 25 yıl süre ile Avusturya'nın

garantsi altnda bulunacaktr.

Garantör devlet sıfat ile siyasi üstünlük Avust. geçt

Batda İlk toprak kaybı Gerilemenin başlangıcıdır.

KUTSAL İTTİFAK 1700 İSTANBUL ANT. -Azak kalesi Rusya’ya

bırakıldı -Rusya İst. Elçi

bulundurma hakkı aldı

Azak

Malta

DURAKLAMA DÖNEMİ SİYASİ

GELİŞMELERİNİN EN ÖNEMLİLERİ

FERHAT PAŞA Ant.

KASRI ŞİRİN Ant.

BUCAŞ Ant.

GİRİT'in Fethi

ZİTVATORUK Ant.

KARLOFÇA Ant.

Doğuda en

geniş sınırlar.

Günümüz Türk-

İran sınırı.

Batda en

geniş sınırlar.

Akdeniz hakimiyet.

Avusturya karşısında

üstünlük git.

İlk toprak kaybı.

Gerilemenin başlangıcı.

. .

ISLAHATLAR

• Osmanlı Devlet yaşanan sıkıntları çözmek, yeniden devlete güç kazandırmak amacı ile 17-18-19. yüzyıllarda ıslahat yapacaktr.

Islahat: Eskimiş ya da bozulmuş olan tarafarı düzeltmek.

İnkılap: Toplum düzenini ve yapısını daha iyi duruma getrmek için yapılan köklü değişiklik, devrim, reform.

İhtlal: Bir ülkenin siyasal, sosyal ve ekonomik yapısını veya yönetm düzenini değiştrmek için kuvvet kullanarak yapılan geniş halk hareket, devrim.

OSMANLIDA ISLAHATLAR

17.YY ISLAHATLARI (Duraklama)

18.YY ISLAHATLARI (Gerileme)

19.YY ISLAHATLARI (Dağılma)

BATILILAŞMA YOOOOKK…

BATILILAŞMA VAAAARR…

Genelde ASKERİ alanda.

BATILILAŞMA VAAAARR… Her alanda…

17.YY ISLAHATLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ

Amaç Yöntem BATILILAŞMA YOK

Devlete eski gücünü kazandırmak İsyanları bastrmak Merkezi otoriteyi

canlandırmak

Kanuni Dönemi

canlandırmak Kişiler ile sınırlı kaldı

Devamlılık sağlanamadı

Devlet politkası olamadı

Baskıya dayalı

17.YY ISLAHATLARI

NEDEN?

Çıkarları zedelenen çevreler

Yeniçeri isyanları ile kesintye uğradı

Yanlış TEŞHİS

ISLAHATLAR BAŞARISIZ OLDU

Askeri-Ekonomik-İdari

17.YY ISLAHATÇILARI

I.Ahmet Kuyucu Murat Paşa

Genç Osman

IV.Murat

Koçi Bey

Katp Çelebi

IV. Mehmet

Tarhuncu Ahmet

Köprülü Mehmet

Ekber erşad Kafes sistemi

Baskı-şiddet

Yeniçeri

Baskı-şiddet

Rapor

İlk denk bütçe

Şartla

GENÇ OSMAN (1618-1622):

İlk kez saray dışından evlendi. Şeyhülislamın fetva dışındaki işlere, siyasete karışmasını

engellemeye çalışt. Yeniçeri Ocağı'nı kaldırmak istemiş lakin durumda haberdar

olan Yeniçeri isyan ederek Genç Osman’ı öldürmüştür.

Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmak isteyen ve Yeniçeriler tarafndan öldürülen ilk padişah

Saray ile halkı kaynaştrma

IV. MURAT (1623-1640):

Baskı ve şiddetle düzeni sağlamak istemiş, Yeniçeri Ocağı'nı itaat altna almıştr.

İçki ve tütün yasağını uygulamıştr.

Devlet adamlarından sorunun kaynağı ve önlemler içeren

rapor (risale) istemiştr. Gelen raporlardan Koçi Bey Risalesi'ni beğenmiş lakin uygulamaya ömrü kaf gelmemiştr.

KOÇİ BEY:

• Hazırladığı rapor ile gerçekçi öneriler sunan ve padişahlık makamını dahi eleştren bir devlet adamıdır.

Koçi Bey Risalesinden; • Bilgili ve deneyimli yönetciler devletn ömrünü uzatr • Padişah bizzat devlet işleri ile ilgilenmelidir • İmparatorluğun ilk dönemleri altn çağdır • Şeriatan uzaklaşılması problemlerin kaynağıdır

TARHUNCU AHMET PAŞA:

• Modern anlamda ilk bütçeyi hazırlamıştr. • Saray masrafarını kısması, çıkarı zedelenen kişilerin

komplosuna kurban giderek idamına neden olacaktr.

KÖPRÜLÜ MEHMET PAŞA:

Saraya bazı şartlar öne sürerek sadrazamlığa getrilmiştr .

Merkezi otoritenin sarsıldığının göstergesidir

Saray kadınları devlet işlerine karışmayacak

İstediği kişiyi tayin edebilecek

Hakkında şikayet olursa savunması istenecek

Islahatlarda başarılı olmak istyor

Köprülüler Devri (1656-1691) Köprülü Fazıl Ahmet Merzifonlu Kara Mustafa Köprülü Fazıl Mustafa Amcazade Hüseyin

Duraklama içerisinde “Yükselme” diye anılır.

GERİLEME DÖNEMİ (1699-1792)

SİYASİ GELİŞMELER

BATIDA

1711 Prut 1718 Pasorofça

1739 Belgrad 1774

K.Kaynarca

1791 Ziştovi 1792 Yaş

1801 El Ariş

DOĞUDA

1724 İstanbul

1732 Ahmet Paşa

1746 Kasrı Şirin(Kerden)

ISLAHATLAR

III.Ahmet (Lale Devri)

I.Mahmut

III.Mustafa I.Abdülhamit

III.Selim (Nizamı Cedit)

Karlofça Antlaşması Yaş antlaşması

GERİLEME DÖNEMİ PADİŞAHLARI III. Ahmet (1703-1730)

I. Mahmut (1730-1754)

III. Osman (1754-1757)

III. Mustafa (1757-1774)

I.Abdülhamit (1774-1789)

III. Selim (1789-1807)

Gerileme Dönemi Bazı İç Politk Gelişmeler

Kalemiye sınıfnın etkinliği art

Bab-ı Ali yönetm merkezi haline geldi.

Ayanlar (Taşrada ileri gelen, nüfuzlu kişi) güç ve etkinlik kazandı

Malikane sistemi ile arazi veya başka gelir kaynakları ömür boyu kişilere kiralanmaya (Muaccele=kira bedeli) başlandı.

Esham sistemi ile Galata sarrafarından ilk kez iç borçlanmaya gidildi.

GERİLEME DÖNEMİ SİYASİ GELİŞMELERİ

Gerileme Döneminde Osmanlı Dış Politkası

Karlofça ve İstanbul antlaşmalarında

kaybetklerini geri almak

Elindekileri koruma, tamamen

savunma

1718 Pasorofça

Antlaşması

ÖNCE SONRA KIRILMA ANI

Başaramayacağını anladı

GERİLEME DÖNEMİ SİYASİ RAKİPLERİ

AVUSTURYA

RUSYA

RUSYA VE SICAK DENİZLER

Çar Petro

Kırım

Açık denizler, Dünya hakimiyetne (askeri-

ekonomik) giden yoldur

NEDEN SICAK DENİZ?

18-19.yy Osm-Rus savaşlarının temel nedenidir.

1711 PRUT SAVAŞI VE PRUT ANTLAŞMASI

Osmanlı X Rusya

1700 İst.Ant da. kaybedilen yerler geri alındı

Baltacı Mehmet Paşa

Çar Petro

Karlofça’da kaybedilenleri geri alma umudunu artrdı

AVUSTURYA

VENEDİK

1715-18 OSMANLI ve VENEDİK-AVUSTURYA SAV. ve PASAROFÇA ANTLAŞMASI

OSMANLI

Mora Osmanlıda kaldı Belgrat dahil Sırbistan Avusturya ya bırakıldı

Karlofça’da kaybetği

Mora’yı almak istedi

1716 Peterveradin

sav. Osm. kaybet

Karlofçanın garantörü

1736-39 OSMANLI ve RUS-AVUSTURYA SAVAŞLARI

1739 BELGRAT ANTLAŞMALARI

Avusturya, Pasarofça’da aldığı yerleri iade et Rusya Karadeniz’de donanma bulundurmayacak (Karadeniz’in Türk gölü vasf son kez teyit edildi)

Son kazançlı ant.

I. Mahmut dönemi batlı askeri ıslahatların ürünü

Fransa’nın desteği.

1740 kapitülasyonları tanındı. (süresiz uzatldı)

1768-74 OSMANLI - RUS SAVAŞI ve KÜÇÜK KAYNARCA ANTLAŞMASI

Rus donanması

1770 Çeşme baskını

Küçük Kaynarca der ki;

Kırım bağımsız olacak ve dini açıdan Halifeye bağlı olacak. Rusya İstanbul'da elçilik ve Balkanlarda konsolosluk açabilecek Rusya Ortodoksların koruyuculuğunu elde et Rusya Karadeniz’de donanma bulunduracak

Rusya kapitülasyon hakkı elde et Osmanlı savaş tazminat ödeyecek

ilk defa Halifelik dış politkada kullanıldı.

İç işlerimize karışma imkanı elde et

İç işlerimize karışma imkanı elde et

Karadeniz Türk Gölü vasfnı kaybet.

ilk defa

ilk defa

RUSYA’NIN KIRIMI İLHAK SÜRECİ

1774 Küçük

Kaynarca ile

bağımsız

1779 Aynalıkavak

ile Rus nüfuzunda

1783 Rusya

ilhak et

1792 Yaş ant. İle

Osmanlı kabullendi

MİLLİYETÇİLİK

1787-92 OSMANLI ve RUS-AVUSTURYA SAVAŞLARI

Grek Projesi

Galip durumda iken barış istediler işgal etği yerleri iade etler.

Avusturya ile 1791 Ziştovi ant.

Rusya ile 1792 Yaş ant.

1789 Fransız İhtlali’nin yaratğı MİLLİYETÇİLİKTEN çekindiler

Avusturya ile son savaş

Kırımın Rusya’ya ait olduğunu kabul etk

FRANSA

İNGİLTERE RUSYA

1798-1801 OSMANLI-FRANSA SAVAŞI ve EL ARİŞ ANT.

Mısır Fransız işgalinde 1798

Akka savunmasında “Nizamı Cedit Ordusu”

Napolyon’u yendi

OSMANLI

Frn. Donanması

1801 El Ariş ant. İle

FRN. çekildi

Osmanlı ilk kez denge siyaset uyguladı.

Gerileme Dönemi OSMANLI-İRAN SAVAŞLARI

1724 İstanbul Ant.

1732 Ahmet Paşa Ant.

1746 II. Kasrı Şirin Ant. (Kerden ant.)

Rusya ile ilk dostluk ant. İran toprakları paylaşıldı.

GERİLEME DÖNEMİ SİYASİ

GELİŞMELERİNİN EN ÖNEMLİLERİ

PASOROFÇA Ant.

BELGRAT Ant.

KÜÇÜK KAYNARCA

Ant. YAŞ Ant.

RUSYA SICAK

DENİZLER

Batnın üstünlüğü kabul edildi.

Kırım bağımsız. Halifelik ilk kez dış politkada kullanıldı.

18.Yy Islahatların Genel Özellikleri

BATILILAŞMA VAR

18.YY ISLAHATLARI İlk kez batlılaşma var

NEDEN?

Yenilgi ve toprak kayıpları ile 17. yy ıslahatlarının

başarısızlığı

1718 PASAROFÇA Ant. ile Batnın siyasi ve askeri üstünlüğü

kabul edilmiştr

Askeri alanda

Yenilgilere ve toprak

kayıplarına son vermek için

Osmanlıda Batlılaşma

Evreleri

Lale Devri ile Batlılaşma başlar.

III. Selim (Nizam-ı Cedit Dönemi) ile Batlılaşma hızlanır.

II. Mahmut Dönemi ile Batlılaşma köklenir.

Tanzimat Dönemi ile Batlılaşma sıradan, olağan hale gelir.

Gerileme Dönemi

Dağılma Dönemi

18.Yy Islahatlarında İstenen Başarı sağlanamadı

Devlet politkası olamadı

Kişiler ile sınırlı kaldı Devamlılık sağlanamadı

NEDEN?

Çıkarları zedelenen çevreler

Yeniçeri isyanları ile kesintye uğradı

Genelde askeri alanda sınırlı kaldı Halka inilemedi

DİKKAT! İstenen amaca ulaşamasa da askeri ıslahatlar bağımsızlığın korunmasında devlete nefes aldıracaktr.


III.Ahmet

I.Mahmut


III.Selim

LALE DEVRİ (III. Ahmet)

(1718-1730) Barış, keyif ve eğlence yanında ıslahatlar dönemidir.

Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa

Levni (Minyatür)

Nedim (Divan Edebiyat)

döneme damga vuran isimlerdir.

Pasarofça Patrona Halil

Lale Devri Islahatları;

İlk defa Avrupa’ya elçi gönderildi

Yirmi Sekiz Çelebi Mehmet

Amaç Avrupa’daki gelişmeleri

yakından takip etmek.

Batnın

üstünlüğünün kabul

edildiğinin göstergesidir.

“Paris Sefaretnamesi”

Lale Devri Islahatları;

İlk Türk Matbaası-1727

Hatat ve Müstensihler(Kitap çoğaltan) nedeni ile geç kaldı

-İbrahim Müteferrika -Sait Efendi

İlk basılan eser Vani Efendinin

“Van Kulu Lügat”

Batdan alınan ilk

teknik araç.

Batnı üstünlüğünün kabul edildiğinin göstergesidir.

Dini

Kitapların basımı yasak

Hatat ve Müstensihler işsiz kalmasın

Patrona Halil isyanının

destekçileri

Lale Devri Islahatları; • Yeniçerilerden “Tulumbacılar” adı ile ilk itaiye bölüğü oluşturuldu. • İlk kez çiçek aşısı uygulandı. • Tercüme odaları kurularak doğu klasikleri Türkçeye tercüme edildi. • Yalova, İstanbul’da kağıt ve kumaş imalathaneleri, Kütahya’da çini atölyeleri kurulmuştur. • Kütüphaneler açılarak halkın kültürel gelişimi arzulandı. • Mimaride Bat etkisi görülmüş, Barok ve Rokoko uslübu ile eserler yapıldı. III. Ahmet Çeşmesi ve Sadabad Kasrı.

LALE DEVRİNDE

PATRONA HALİL İSYANI (1730)

ASKERİ ISLAHAT

Barış dönemi. Sosyo-kültürel alana ağırlık verildi

Yönetcilerin halktan kopuk lüks bir yaşam sürmeleri

Ekonomik sıkıntlar

İran’la yaşanan sınır çatşmalarında başarısızlıklar.

Asiler sadrazam ve bazı devlet adamlarını idam et Saraylar yağmalandı III. Ahmet tahtan indirildi ve bir devir sona erdi.

NEDEN SONUÇ

YAPILMADI

I.MAHMUT (1730-1754)

İlk defa yabancı uzmandan yararlanıldı. Fransız

Kont Dö Boneval (Humbaracı Ahmet Paşa).

Subay yetştrmek için ilk bat tarzında okul “Hendesehane” açıldı.

Fransa ordusu örnek alınarak ordu; alay, bölük, tabur tarzında düzenlendi.

Topçu ve Humbaracı Ocakları düzenlenecektr.

Son kazançlı ant. 1739

Belgrat ant. da meyve

verdi

III.MUSTAFA (1754-1774)

Sadrazam Koca Ragıp Paşa ve Fransız Baron Dö Tot ıslahatlarda etkin bir kişilikler.

“Sürat Topçuları Ocağı” kuruldu.

Deniz subayı yetştrmek için “Mühendishane-i Bahri Hümayun” açıldı

Fransızcadan matematk, astronomi kitapları tercüme edildi.

Maliyeye düzen getrmek için “Esham Sistemi” adı ile ilk kez iç borçlanma senetleri hazırlandı.

I.ABDÜLHAMİT (1774-1789)

Sadrazam Halil Hamit Paşa ıslahatlarda etkili kişi.

“İsthkam okulu” açıldı.

Yeniçeri sayımı yapıldı ve Ulufe alım-satmı yasaklandı. Cülus bahşişi kaldırıldı.

Batdan uzmanlar getrilerek askeri ocaklar düzenlendi.

Esham Senetleri satlarak ilk iç borçlanma gerçekleştrildi.

III. SELİM (1789-1807)

İlk kez planlı ve programlı ıslahat çalışmaları başladı. Bu amaçla “meşveret” (danışma) meclisi toplayarak devlet adamlarından raporlar (lahiya=risale) almıştr. Gelen raporlarda öneriler askeri ağırlıklıdır ve ıslahatlar da bu yönde olacaktr. Bu çerçevede yapılan ıslahatlar yeni düzen anlamında “Nizam-ı Cedit” olarak adlandırılacaktr.

Behiç Efendi ve Ebubekir Ratp Efendi

Nizam-ı Cedit Islahatları;

• İlk defa Bat tarzında yeni bir ordu, “Nizam-ı Cedit” kuruldu. • Ordunun masrafarı için ayrı bir hazine, “İrad-ı Cedit” kuruldu. • Levent ve Selimiye Kışlaları kuruldu.

• Deniz Mühendishanesi geliştrildi ve kara subayı yetştrmek için “Mühendishane-i Berri Hümayun” açıldı. • Askeri okullarda ilk defa Fransızca öğrenme zorunluluğu getrildi. Fransızcadan tercümeler yapıldı.

Akka’da Napolyon’u yendi

Nizam-ı Cedit Islahatları;

İlk defa “sürekli elçilikler” oluşturuldu . “Matbaa-i Amire” adı ile ilk devlet matbaası oluşturuldu. Şeyhülislam’ın yetkileri kısıtlanarak, ulemanın devlet işlerine

müdahalesi engellendi. Vezir sayısı azaltldı. Yerli malı kullanma zorunluluğu getrildi.

Londra-Yusuf Agah Efendi (İlk daimi elçi)

KABAKÇI MUSTAFA İSYANI-1807

Nizamı Cedit ıslahatlarından rahatsız olan kesimler

III.Selim tahtan indirildi

IV.Mustafa Padişah

ALEMDAR MUSTAFA PAŞA

IV.Mustafa tahtan indirildi

II.Mahmut Padişah

III. Selimi yeniden tahta çıkarmak istedi

III.Selim Asiler tarafndan öldürüldü

18.YY ISLAHATLARI

III.Ahmet

I.Mahmut


III.Selim

Elçi,Matbaa,İtaiye,Çiçek aşısı

Lale devri

Nizamı Cedit

1789 Fransız İhtlali

1830 İhtlali

1848 İhtlali

Sanayi İnkılabı

YAKIN ÇAĞ’DA AVRUPADA MEYDANA GELEN GELİŞMELER

Milliyetçilik-Demokratkleşme

Demokrasi güçlendi

İşçi hakları güçlendi

Pazaryeri-hammadde ihtyacı

NEDENLERİ -Monarşinin baskısı -Aydınlanma Çağı ve hümanizmin etkisi -Ekonomik sıkınt

SONUÇLARI

Eşitlik,adalet, özgürlük,laiklik

Milliyetçilik İhtlal

Savaşları (1793-1815)

Demokrasi Monarşiler yıkıldı, cumhuriyetler

kuruldu

İmparatorluklar dağıldı

1815 Viyana Kongresi ve

Meternik sistemi ile eski sistemi

korumak istediler

1789 FRANSIZ İHTİLALİ

YAKIN ÇAĞ’IN BAŞLANGICI

İlk kez “Şark Meselesi” ifade edildi

FRANSIZ İHTİLALİNİN OSMANLIYA ETKİSİ

Milliyetçilik isyanlarına ve Osm.

İmp. dağılmasına neden oldu

Tanzimat Fermanı Islahat Fermanı Meşrutyetler

DEMOKRATİKLEŞME ye vesile oldu

Fransa’da başlayıp Avrupa’ya yayılan

monarşi karşıt ihtlal dalgasıdır.Liberal

demokrasi güçlenmiştr.

İşçi hakları ile başlayan ve Avrupa’da

demokrasiyi güçlendiren ihtlal dalgasıdır.

1830 İHTİLALİ 1848 İHTİLALİ

Avusturya’dan kaçan Macar mültecilerini tüm baskılara rağmen iade etmeyen Osmanlı’nın

uluslararası camiada prestji güçlendi.

SANAYİ İNKILABI NEDİR?

İnsan ve hayvan gücüne dayanan imalatan, buhar ve makine gücüne

dayanan imalata geçilmesidir

Üretm art

SANAYİ İNKILABININ

SONUCU?

Pazar yeri ve hammadde ihtyacı art

Bu ihtyaç SÖMÜRGECİLİK

ile karşılandı

SANAYİ İNKILABI

Sömürgecilik zirve yapt

SANAYİ İNKILABININ OSMANLIYA ETKİSİ

Avrupa’nın sanayi

ürünleri karşısında Lonca ifas

et

Osmanlı açık Pazar haline

geldi

Ekonomik olarak

Avrupa’ya bağlılık art.

Osmanlı Coğrafyası sömürge amaçlı

işgale uğradı

Ekonomik çöküş, siyasi çöküşü de hızlandırdı

DAĞILMA DÖNEMİ (1792-1922)

SİYASİ GELİŞMELER

Azınlık İsyanları

1812 Bükreş Ant.

1829 Edirne Ant Mısır İsyanı

1856 Paris Ant 1878 Berlin ant.

ISLAHATLAR

II.Mahmut

Abdülmecit

Abdülaziz

II.Abdülhamit

DEMOKRATİKLEŞME

Senedi İtfak

Tanzimat Fermanı

Islahat Fermanı

I.Meşrutyet

II.Meşrutyet

Yaş Antlaşması Saltanatn kaldırılması

DAĞILMA DÖNEMİ PADİŞAHLARI

II.Mahmut (1808-1839)

Abdülmecit (1839-1861)

Abdülaziz (1861-1876)

V.Murat (1876)

II.Abdülhamit (1876-1909)

V.Mehmet Reşad (1909-1918)

VI.Mehmed Vahideddin (1918-1922)

DAĞILMA DÖNEMİ SİYASİ GELİŞMELERİ

Osmanlı yerel yönetcilerinin

halka kötü davranması

Rusya ve Avusturya

Savaşlarında Balkanların

zarar görmesi

Milliyetçilik Sömürgeci devletlerin Azınlıkları

kışkırtmaları

Rusya'nın Panslavizim

politkası

OSMANLI DEVLETİ'NDE

AZINLIK AYAKLANMALARI

RUSYA

PANSLAVİZM

Slav halklarının birliği demektr. Rusların sıcak

denizlere inme amacı için 19.yy da kullandığı araçtr.

OSMANLI AZINLIKLARININ BAĞIMSIZLIK SÜRECİ

1804 Sırp isyanı:

1812 Bükreş Antlaşması: Sırbistan imtyazlı eyalet.

1829 Edirne Antlaşması: Sırbistan özerk. Yunanistan bağımsız.

1878 Berlin Antlaşması: Sırbistan+Karadağ+Romanya bağımsız.

1909 II. Meşrutyet kargaşası: Bulgaristan bağımsız.

1912 I.Balkan Savaşı: Arnavutluk bağımsız.

İlk isyan eden azınlık

İlk imtyaz alan azınlık

İlk bağımsız olan azınlık

Son bağımsız olan Balkan Devlet

1806-1812 OSMANLI-RUS SAVAŞI ve BÜKREŞ ANTLAŞMASI

1804 Sırp isyanına Rusların destek olması ve klasik Rus politkası nedeni ile savaş çıkt.

1812 BÜKREŞ ANT Sırplar imtyaz elde et

İlk imtyaz alan azınlık

İngiltere-Osmanlı arasında 1809 Kalei Sultaniye ant. İmzalandı.

Boğazlar uluslararası arenada ilk defa bir ant. yer aldı

Rusya’ya bırakıldı

Rusya işgalindeydi, iade et

II.Mahmut

1821 MORA (Yunan) İSYANI

NEDEN? Milliyetçilik

Batlıların desteği Rusya’nın kışkırtması

Rusya’nın kurduğu Yunan örgütü “Etniki

Eterya Cemiyet”

Osmanlı isyanı

bastramadı

Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın

yardımıyla ancak 1827’de isyan bastrıldı

1827 Navarin baskını

İng-Frn-Rusya Osmanlı donanmasını yakarak Yunanistan’ın

bağımsızlığını talep etler

Mora ve Girit valiliği şart ile

Hedef Megola İdea (Büyük ülkü-Bizans)

Fener Patriği Gregorios idam edildi.

Navarin

1828-29 OSMANLI-RUS SAVAŞI ve EDİRNE ANTLAŞMASI

Navarin sonrası Ruslar Edirne ve Erzurum’a kadar ilerlediler ve Osm. Barış istedi

Sırbistan-Efak-Boğdan özerk oldu

Yunanistan bağımsız oldu

Rus tcaret gemileri boğazlardan geçebilecek

II.Mahmut

Mısır İsyanı

Kütahya ant-1833

İng.nin desteğini

alma arzusu

Londra Konferansı

-1840

Hünkar İskelesi

ant-1833

Balta Limanı Tic.ant-1838

Tanzimat Fermanı-

1839

Londra Boğazlar

sözleşmesi-1841

MISIR İSYANI-1831

MISIR İSYANI

Kavalalı M.A.P.

İsyan eder

Kütahya Ant. 1833

Hünkar İskelesi Ant-1833 Mora valiliği yerine

Suriye ve Girit valiliğini talep eder, ret edilir.

Mısır ordusu

Kütahya’da

Osm. Rus donanmasını İst. davet eder.

Bu durumdan rahatsız olan İng+Frn baskısı ile Kütahya ant. yapılır

Osm. Mısır

Osm. Rusya

Boğazlar Meselesinin ortaya çıkışı

Geçici çözüm

İtfak-Rus desteği alındı

MISIR İSYANI

Osm. Mısır sorununda İng.

nin desteğini almak için

Balta Limanı Ticaret ant-1838

Tanzimat Fermanı-1839

Osm. İng

Kapitülasyonların İlahı!!! Osm, İng’nin açık

pazarı haline geldi

Osm.nın İfasını hızlandırdı.

Batnın demokratk değerleri benimsendi

MISIR İSYANI

1839 Nizip Savaşı Londra Konferansı-1840

Rusya’nın boğazlara yerleşmesinin önüne geçmek ve Mısır olayını çözmek için

Osm. Mısır

Mısır Özerk bir eyalet haline geldi.(Hidivlik olarak M.A.P. ve soyuna bırakıldı)

1841-LONDRA BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ

• Boğazlar Osmanlı egemenliğinde kalacaktr.

• Boğazlardan tcaret

gemilerinin geçişi serbest olacak, barış zamanında savaş gemilerinin geçişi ise yasak olacaktr

Osmanlının egemenliği zedelendi

Boğazlar ilk kez uluslararası statü

kazandı

1853-56 KIRIM HARBİ ve PARİS ANTLAŞMASI

KIRIM HARBİ

Neden? -Rusya’nın sıcak denizler hedef -“Kutsal Yerler

Meselesi”

TARAFLAR

Osmanlı İngiltere Fransa

Avusturya Piyomente

Rusya

SAVAŞIN GELİŞİMİ -Rusya 1853’te Sinop

baskını ile Osm. Donanmasını batrdı

-Mütefkler Sivastapol’u ve Kırım’ı

işgal et. -Rusya barış istedi

Osmanlı için “Hasta adam” tabirini Rusya ilk kez kullandı

Osm. ilk kez İng. den dış borç aldı

Hemşireliğin kurucusu Florence Nightngale yaralılara İst.da bakt

1856 PARİS ANTLAŞMASI der ki;

• Osmanlı Devlet bir Avrupa Devlet sayılacaktr. • Osmanlının toprak bütünlüğü Avrupa Devletlerinin garantsi altnda olacaktr. • Karadeniz tarafsız olacak ve Rusya ile Osmanlı donanma bulundurmayacaktr • Avrupa Devletleri ilan edilen Islahat Fermanı’na karışmayacaktr

İlk kez

Topraklarını korumaktan aciz Osmanlı

Galip iken mağlup devlet muamelesi gören Osmanlı

Fermanın ant. da geçmesi Osmanlının iç işlerine müdahaleyi kolaylaştracaktr.

1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI (93 Harbi) ve BERLİN ANTLAŞMASI

93 HARBİNİN NEDENİ

Panslavizmin etkisi ile çıkan

Balkan Bunalımı

Berlin Konferansı

Londra Konferansı

İstanbul (Tersane) Konferansı

Osmanlı içişlerine karıştrtmadı ve Rus saldırısı ile savaş başladı

Osmanlının içişlerine karışılıyor

Osm. I.Meşrutyet ilan et.

Plevne Gazi Osman

Paşa

Erzurum Gazi Ahmet Muhtar Paşa ve Nene Hatun

93 HARBİ ve AYESTEFANOS ANT. Osmanlı ağır bir

yenilgi aldı

AYESTEFANOS ANT-1878 Büyük Bulgaristan kurması nedeniyle batnın tepkisi ile karşılaşt ve uygulanamadı (Ölü doğan ant.) Yerine Berlin ant. imzalandı

Osm-Rus

1878 BERLİN ANTLAŞMASI Büyük Bulgaristan parçalanarak Osmanlı hakimiyetne bırakıldı Sırbistan, Karadağ ve Romanya bağımsız oldu Girit ve Ermenilerin yaşadığı yerlerde ıslahat yapılacak.

Bosna-Hersek geçici olarak Avusturya’ya bırakıldı. Elviya-i Selase (Kars-Ardahan-Batum) Rusya’ya bırakıldı.

İlk defa ERMENİ MESELESİ gündeme gelecektr

93 HARBİ VE BERLİN ANTLAŞMASININ ETKİLERİ

Osmanlının güçsüzlüğünü

tescilledi

İng. Osmanlının

toprak bütünlüğü politkasını

terk et

Osmanlı Almanya’ya yakınlaşt

1878’de Kıbrıs geçici olarak İng. Bırakıldı

(Rusya’ya karşı yardım

alabilmek için!!!)

Ermeni Meselesi ve

terörü

Denge Siyaset

GİRİT MESELESİ

1878 Berlin ant. Girit’te

Islahat Yapılacak der

1897’de Yunanistan Girit’i işgal

et

1908’de Girit Yunanistan tarafndan ilhak edildi

1878 Halepa Fermanı ile Girit özerk

oldu

1913 Atna ant. ile bu durumu Osmanlı

kabullendi

1897 Dömeke Meydan Savaşı ve İst.

Ant ile Girit Osmanlı’da kaldı

Osmanlının son meydan zaferi

19.YY DİĞER SİYASİ GELİŞMELER

İNG-1882

İNG-1878

Yun.

Rom Sırb Karad.

19.YY SİYASİ GELİŞMELERİ

Azınlık isyanları

Bükreş ant.

Edirne ant

Mısır İsyanı

Paris ant.

Berlin ant.

Hünkar İskelesi ant. Balta Limanı ant.

Londra Boğazlar sözl.

19.YY ISLAHATLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ

Amaç Her alanda BATILILAŞMA var

Kadro hareket, devlet politkası

19.YY ISLAHATLARI

DEMOKRATİKLEŞME var (İlk anayasa-

parlamento-kanun üstünlüğü)

Devletn dağılmasını engellemek

Azınlık isyanlarını

engellemek

Batlıların içişlerimize karışmasını engellemek

II.MAHMUT (1808-1839)

TANZİMAT DÖNEMİ (1839-1876)

ABDÜLMECİT (1839-1861)

ABDÜLAZİZ (1861-1876)

II.ABDÜLHAMİT (1876-1909)


Meşrutyet İstbdat

II.MAHMUT DÖNEMİ (1808-1839)

Sekban-ı Cedit Eşkinci Ocağı

Yeniçeri tarafndan dağıtldı Yeniçeri tarafndan dağıtldı

ASKERİ ALANDA ISLAHATLAR

Bat tarzı ordu denemeleri

YENİÇERİ OCAĞI kaldırıldı

Asakir-i Mansure-i Muhammediye

yerine

yerine

1826- Vaka-i Hayriye Islahatların önünü açacak ve padişah

ile devletn otoritesini artacaktr.

Askeri Islahatlar;

• Seraskerlik kuruldu. • Redif Birlikleri kuruldu. • Mekteb-i Harbiye , Mekteb-i Tıbbiye ve Mekteb-i Baytar açıldı. • Mızıka-i Hümayun (mehteran kaldırıldı) kuruldu.

• Darül Şura-i Askeri kuruldu.

Askeri bando

Askeri işleri düzenlemek için

Eyaletlerin güvenliğini sağlamak için

Genelkurmay Başkanı-İlk serasker Ağa Hüseyin Paşa

Harp Okulu Askeri doktor Askeri veteriner

II.Mahmut

YÖNETİM-HUKUK ALANINDA ISLAHATLAR

Divanı Hümayun kaldırılarak yerine Nazırlıklar (Bakanlık) kuruldu. Nazırların bir araya gelmesi ile Heyet Vukela (Bakanlar Kurulu) oluşturuldu.

(Heyet Vukela) Bakanlar Kurulu Başbakan Dışişleri bakanı İçişleri bakanı Maliye bakanı Vakıfar Genel Müd. Diyanet İşleri Başk.

II.Mahmut

Yönetm-Hukuk Alanında Islahatlar;

Meclis-i Vala-i Ahkamı Adliye kuruldu.

Dar-i Şurayi Bab-ı Ali oluşturuldu. Tımar Sistemi kaldırıldı.

Memurlara;

Merkezden maaş ödemesine geçildi, Fes, ceket ve pantolon giyme zorunluluğu getrildi. Dahiliye (İç) ve Hariciye (dış) olarak iki ana sınıfa ayrıldı. Atamalar ve terfler kurala bağlandı.

Yasal düzenlemeler için

İdari işler planlanmak için.Danıştay’ın temelidir.

II.Mahmut


Müşir (Vali) ler merkezden atandı ve iller merkeze bağlandı.

Muhtarlıklar kuruldu.

Müsadere Usulü büyük ölçüde kaldırıldı.

Karantna ve Posta teşkilat kuruldu. Pasaport uygulaması ve İstanbul için Mürur tezkeresi uygulaması başlatldı.

İlk kez Padişah resmi, devlet dairelerine asıldı.

Özel mülkiyet güvence altna alındı.

Merkezi otorite güçlendirmek için

Ayanlara karşı merkezi otorite artrılmaya çalışıldı

İç pasaport

II.Mahmut


İlk nüfus sayımı (1831) ve mal-mülk sayımı yapıldı

II. Mahmut, ülke içinde ilk kez geziye çıkarak, din ve mezhep ayrımcılığı yapılmayacağını özellikle vurguladı Müslüman’ı camide, Hıristyan’ı kilisede,

Yahudi’yi havrada görmek isterim

Askeri amaç olduğu için sadece erkek nüfus sayılmış, mülk sayımı ile ekonomik potansiyel tespit edilmek istenmiştr

II.Mahmut

EĞİTİM-KÜLTÜR ALANINDA ISLAHATLAR

Avrupa’ya ilk kez öğrenci gönderildi

İlköğretm zorunlu hale getrildi

İlk resmi gazete Takvim-i Vaka-i yayınlandı

Mekteb-i Maarif-i Adliye açıldı.

İstanbul’da ve erkekler için.

Devlet memuru yetştrmek için

Batnın üstünlüğünün kabulüdür. Batyı takip etme amacı vardır.

Devletn yaptğı düzenlemelerden halkı haberdar etme amacı vardır.

Türkçe, Arapça, Rumca, Ermenice, Fransızca basıldı

II.Mahmut

Eğitm-kültür Alanında Islahatlar;

Bat tarzı eğitm veren Rüştye ve Mektebi Ulumu Edebiye açıldı.

Babı alide Tercüme odası açıldı.

Eski ve yeni eğitm kurumlarının bir arada bulunması toplumda

kültürel ikiliğe neden olacaktr

Orta okul Lise

İlk Yabancı dil okulu

II.Mahmut

EKONOMİ ALANINDA ISLAHATLAR

• Yerli malı kullanımı özendirilmeye çalışıldı.

• Kumaş (çuha) fabrikası açıldı. • Ticaret için gümrük vergilerinde düzenlemelere gidildi.

Sanayi İnkılabı’nın etkileri önlenmeye çalışıldı.

II.Mahmut

ABDÜLMECİT DÖNEMİ (1839-1861)

Meclis-i Ali Tanzimat kuruldu.

Arazi Kanunnamesi (1858) çıkartldı.

İltzam Sistemi kaldırıldı, vergilerin toplanması için muhassıllık oluşturuldu.

Posta Nezaret kuruldu.

İDARE-HUKUK ALANINDA ISLAHATLAR

Islahatları düzenleme, kanun yapmak için

Toprak sistemi sadeleştridi. (Mülk-Miri-Vakıf-Metruk-Ölü)

Maaşlı vergi memuru

Tanzimat

Rusumat Emanet kuruldu.

İstanbul’da ilk Şehremanet (1855) kuruldu.

Ceza ve Ticaret Kanunları ile Ticaret mahkemeleri kuruldu.

İl (Taşra) meclisleri (1840) oluşturuldu.

İdare-hukuk Alanında Islahatlar;

Sahil güvenlik ve gümrük teşkilat

Belediye örgütü.(Galata’da)

Tanzimat Abdülmecit

Meclis-i Maarif-i Umumiye kuruldu.

Maarif-i Umumiye Nezaret kuruldu. Tercüman-ı Ahval ve Ceride-i Havadis gazeteleri yayınlandı.

Encümen-i Daniş oluşturuldu.


Eğitm Bakanlığı

Eğitm komisyonu

İlk özel gazete (Agah efendi-Şinasi çıkardı)

Yarı resmi gazete (William Churchill çıkardı)

bilim kurulu


Dar-ül Muallimin kuruldu.

Mekteb-i Mülkiye açıldı.

Kızlar için İpitdai ve Rüştye açıldı.

Heybeliada Ruhban Okulu açıldı.

İlk Türk dergisi Vekayı tbbıye yayınlandı.

Güllü Agop modern Osmanlı Tiyatrosunu kurdu.

Şinasi İlk Türk tyatrosu Şair evlenmesini yazdı.

Eğitm-kültür Alanında Islahatlar; Erkek öğretmen okulu

Memur-yönetci yetştrir

Kızlara ilk kez eğitm hakkı tanındı


Mecidiye ve kaime piyasaya sürüldü. 1854 Kırım Harbi’nde İngiltere’den ilk kez dış borç alındı. Bank-ı Dersaadet ve Bank-ı Şahane-i Osmaniye kuruldu İlk demir yolu İzmir-Aydın arasına döşendi. İlk telgraf hat döşendi. Şirket Hayriye açıldı. Sanat ve tcarete gedik usulü kaldırıldı.

EKONOMİ ALANINDA ISLAHATLAR

Osmanlıda Yabancı destekli ilk banka İlk Osmanlı bankası

Altn-gümüş para İlk kağıt para

Deniz işletmeciliği


Umur-u Zaptye Teşkilat kuruldu. Zaptye Teşkilat kuruldu. Tanzimat fermanı ile askerlik vatan hizmet sayıldı ve 5 yıl ile sınırlandırıldı. Ordunun adı Askeri Şahane olarak değiştrildi.

ASKERİ ALANINDA ISLAHATLAR

Jandarma

Polis


KULELİ VAKASI 1859

Abdülmecit’e karşı suikast teşebbüsü

Abdülaziz’i tahta

çıkarma amacı var

Tanzimat’a karşı bir tepki olarak kabul edilmekte


ABDÜLAZİZ DÖNEMİ (1861-1876)

Avrupa seyahatne çıkan ilk padişahtr (Fransa, İngiltere, Belçika, Almanya, Avusturya-Macaristan ziyaret edildi.).

Donanmaya yatrım yapılarak güçlü bir donanma oluşturuldu.(Osmanlı, dönemin 3. donanma gücü haline geldi)

Tanzimat

Vilayet Nizamnamesi yayınlandı.Buna göre;

Şura-i Devlet ve Divan- Ahkamı Adliye kuruldu.

İDARE-HUKUK ALANINDA ISLAHATLAR

Danıştay Yargıtay

Tanzimat Abdülaziz

Nizamiye Mahkemeleri kuruldu.

Mecelle yürürlüğe girecek.

Düstur dergisi çıkarıldı.

İlk posta pulu basıldı.

İdare-hukuk Alanında Islahatlar;

Laik mahkemelerdir

Osmanlının İslam dini-Hanef

mezhebi referanslı ilk medeni kanunu

Ahmet Cevdet Paşa başkanlığında bir komisyonca

hazırlanacaktr.(1868-1876) 16 kitaptan oluşur. 13 kitap

Abdülaziz zamanın son 3 kitap II. Abdülhamit zamanında

yürürlüğe girecektr. Kanunları yayımlamak için

Tanzimat Abdülaziz

1869’da Maarif-i Umumiye Nizamnamesi yayımlandı.


Okul türleri ve eğitm işleri düzenlendi

OKUL TÜRLERİ

İlköğretm

Sıbyan mektebi

İptdai

Ortaöğretm

Rüştye İdadi Sultani

Yükseköğretm

Darülfünün

Şeriye Vekaletne

bağlı ilkokul

Maarif Vekaletne

bağlı ilkokul

Ortaokul Lise Anadolu lisesi

Üniversite

Tanzimat Abdülaziz

Dar-ül Muallimat açıldı. Galatasaray Sultanisi açıldı. Dar-ül Fünun açıldı.

Darüşşafaka açıldı. Robert Koleji açıldı. Diyojen yayınlandı.

Eğitm-kültür Alanında Islahatlar;

Kız öğretmen okulu

İstanbul Üniversitesi

Müslüman yetmler için

Amerikan okulu

İlk sultani

Tanzimat Abdülaziz

İlk mizah dergisi-Teodor Kasap çıkardı

Osmanlıda Yabancı ve Azınlık okulları

Osmanlının eğitmine katkı sağlamak amaçlı okullar!!!

Azınlıklara ayrılıkçı düşünceleri aşılayarak ayrışmayı bölünmeyi

hızlandırdılar

Öz kültürüne yabancı aydınlar

yetştrdiler

Lozan ant. İle bu bela bit

Süveyş Kanalı açıldı.

Memleket Sandıkları ve Emniyet Sandıkları kuruldu.

Islah-ı Sanayi Komisyonu kuruldu.

Sergi Umumi Osmani açıldı.

Hilali Ahmer kuruldu.

Tanzimat SOSYO-EKONOMİK ALANINDA ISLAHATLAR Abdülaziz

Mısır ve Osmanlının önemi art

Mithat Paşa-Çitçiye kredi amaçlı

Esnaf korumak ve şirketleşme amaçlı.Başarılı olmadı

İlk Osmanlı Fuarı

Kızılay

II.ABDÜLHAMİT DÖNEMİ (1876-1909)

İlk Anayasa, Parlemento, Meşrutyet rejimi hayata geçirildi.

Panislamizm (İslamcılık), Devlet’in resmi politkası oldu.

Devlet idaresi Yıldız Sarayı’na taşındı.

İDARE-HUKUK ALANINDA

• Basına sansür konularak yönetme ters düşünceler, kitaplar, cemiyetler yasaklandı.

• Yıldız Hafye Teşkilat (Jurnal) kuruldu. • Mecelle tam olarak yürürlüğe girdi. • Doğuda Ermeni çetelerine karşı Hamidiye Alayları kuruldu.

• Donanma Haliç’te çürütüldü.

İstbdat

İdare - hukuk Alanında; II.Abdülhamit

Sanayi-i Nefse Mektebi açıldı.

Baytar Mektebi, Ziraat Mektebi, Ticaret Mektebi, Hukuk Mektebi gibi Bat tarzı eğitm yapan okullar açıldı.

Sağır,Dilsiz ve A’ma Mektebi açıldı.

Rüştye ve İdadi türü okullar ülke geneline yayıldı.

Asarıatka kuruldu.

Darül Fünün tam olarak açıldı.

İstbdat EĞİTİM-KÜLTÜR ALANINDA II.Abdülhamit

Arkeoloji müzesi

Osman Hamdi Bey

1881’de Muharrem Kararnamesi ile devlet ifasını bildirerek borçlarını ödeyemeyeceğini ilan et. Alacaklı devletler Düyunu Umumiye’yi kurdu.

Maden, orman, tuzla, demiryolu, kabotaj, D.Rumeli vergisi, reji gelirlerine Düyunu Umumiye el koydu.

İstbdat SOSYO-EKONOMİK ALANDA II.Abdülhamit

İngiltere-Fransa-Almanya-İtalya-

Avusturya ve Osmanlı’dan oluştu.

Borçlar İdaresi

Bağımsızlık,egemenlik zedelendi

Lozan Ant. İle kurtulucaz

Tütün üretmi Alman-Fransız ortaklığındaki “Reji İdaresi” ne bırakılarak tekel sağlanmasına göz yumuldu. Kabotaj hakkı yabancılara bırakıldı. Memleket Sandıkları Ziraat Bankası’na dönüştürüldü. Berlin-Bağdat , Hicaz demir yolu ve ilk tramvay hatları kuruldu.

İstbdat Sosyo-Ekonomik Alanda; II.Abdülhamit

1925’te kaldırıldı

Limanları işletme hakkıdır. 1926’da Türk vatandaşlarına bırakılacak.

Darülaceze kuruldu.

BEŞİKTAşk, galatasaray ve fenerbahçe kulüpleri kuruldu.

1908’de Selim Sırrı (Tarcan) tarafndan Osmanlı Milli Olimpiyat Komitesi kuruldu.Yelken, kürek, yüzme, bisiklet,tenis, boks, eskrim ve binicilik gibi modern sporlar yapılmaya başlandı.

Osmanlı Devlet ilk kez 1912 Stockholm Olimpiyatlarına katldı.

İstbdat Sosyo-Ekonomik Alanda; II.Abdülhamit

Kimsesiz, yaşlı, engellilerin bakımı için

1882- II.ABDÜLHAMİT’TEN İTİBAREN KULLANILAN OSMANLI

DEVLET ARMASI VE ANLAMI Güneş: Padişah Tuğra: II.Abdülhamit Yeşil sancak:İslam Kırmızı sancak:Osmanlı hanedanı Sorguç:Osman Gazi Terazi:Adalet Kitaplar:Kuranı Kerim ve Osmanlı Kanunları Silahlar:Ordu Çapa:Donanma Nişanlar:İmtyaz-Mecidi-İfihar-Osmani-Şefat

19.YY OSMANLIDA KADIN HAKLARI MÜCADELESİ

İlk kadın dergisi Terakki-i Muhadderat-1869

Şükufezar-1886

Hanımlara Mahsus Gazete-1895

Fatma Aliye, Emine Semiye, Şair Nigar, Fatma Fahrünnisa, Fatma Kevser ve Gülistan İsmet dönemin kadın yazar ve şairleridir.

• Demet-1908

KadınlarınYükselişi anlamında

Çiçek Bahçesi (Sahibi Arife Hanım ve yazarları tamamen kadın)

Fatma Aliye (Osmanlıda ilk kadın romancı ve kadın hakları savunucusu )

bu gazetede görüşlerini yazdı

Halide Edip, İsmet Hakkı, Fatma Müzehher gibi kadın yazarların yazıları da yer almıştr. Bu dergide kadınların mesleki olarak sınırlandırılmalarına tepki gösterilmiştr

OSMANLIDA DEMOKRATİKLEŞME

SENEDİ İTTİFAK (1808)

TANZİMAT FERMANI

(1839)

ISLAHAT FERMANI

(1856)

I. MEŞRUTİYET

(1876)

II. MEŞRUTİYET

(1908)

Abdülmecit II.Abdühamit

Alemdar Mustafa Paşa

Mustafa Reşit Paşa

Genç Osmanlılar

İthat Terakki

Mısır Sorunu İst. (Tersane) Konferansı

Paris ant. Reval Görüşmeleri

İÇ POLİTİK

Yabancı devletlerin iç işlerimize karışmasını engellemek ve destek almak için Osmanlı Devlet demokratk adımlar atmak zorunda

kalmıştr.

DIŞ POLİTİK FAKTÖRLER

II.Mahmut

TARAFLAR İÇERİK ÖNEMİ

II.Mahmut ile Alemdar Mustafa Paşa liderliğindeki

Ayanlar

Ayanlar padişaha bağlı kalacaklar ve emirlere uyacaklar. Ayanlar bulundukları bölgede asker ve vergi toplayacaklar ve isyanların bastrılmasına yardımcı olacaklar. Ayanların hanedanlık hakları güvence altna alındı.

Padişahın yetkisi ilk kez sınırlandırıldı.

Demokratkleşme

yolunda ilk adım Bu yönü ile;

1808-SENEDİ İTTİFAK

İngiltere’de ki 1215-

Manga Carta ile benzerlik kurulabilir.

M.otorite güçlendi

YAYINLAYAN NEDEN İÇERİK ÖNEMİ

Abdülmecit Mustafa Reşit Paşa

Mısır isyanında

İngiltere’nin desteğini almak,

Avrupalı Devletlerin iç işlerimize karışmasını

engellemek, Azınlıkların Devlet’e

olan bağlılığını artrmaktr.

İlk kez kanun üstünlüğü

kabul edildi

Anayasalcılık yolda ilk adım

Eşitlik

1839-TANZİMAT FERMANI

Temel haklar güvence altna

alındı

Tanzimat Fermanı Der ki;

• Herkesin namus, can ve mal hakkı ile özgürlüğü sağlanacak,

• Vergiler düzenli bir şekilde herkesin gelirine göre alınacak, • Herkes kanun önünde eşit olacak, mahkemeler açık

yapılacak, mahkeme kararı olmadan kimseye ceza verilmeyecek,

• İşkence ve angarya kaldırılacaktr.

Tanzimat Fermanı Der ki;

• Askerlik, vatan görevi haline getrilecek ve gayrimüslimler dahil herkes 5 yıl askerlik yapacak,

• Rüşvet ve iltmas engellenecek, • Herkes mal, mülk sahibi olabilecek ve miras bırakabilecek,

müsadere uygulanmayacak. • Ferman hükümlerine ve kanunlara Padişah da uyacaktr.

İlk kez askerlik hakkı

elde etler

Müsadere usulü tamamen kaldırıldı

Özel mülkiyet güçlenecektr

Tanzimat Fermanı ile

İlk kez kanun üstünlüğü kabul edildi

İlk kez padişahın yetkileri kanunla sınırlandırıldı

İlk kez hukuk devlet anlayışı

Hak bakımından MÜSLİM=GAYRİMÜSLİM

Eşitlikçi anlayışla beraber OSMANLICILIK resmi ideoloji haline gelecek

Anayasalcılığa geçişte ilk

adım

Askerlik vatan görevi/Gayrimüslimler de asker

Müsadere kaldırılacak, özel mülk güvence altnda

YAYINLAYAN NEDEN İÇERİK ÖNEMİ

Abdülmecit Sadrazam

Mehmet Emin Ali Paşa

Paris Konf. da

Avrupalı Devletlerin iç işlerimize karışmasını

engellemek,

Azınlıkların Devlet’e olan bağlılığını

artrarak çöküşü engellemek

Azınlıklar ayrıcalıklı bir duruma geldi

1856-ISLAHAT FERMANI

Gayrı müslimlere

yönelik düzenlemeler

Islahat Fermanı Der ki;

Gayrimüslimler ile ilgili aşağılayıcı söylemler kaldırılacak,

Hiç kimseye din değişikliği konusunda baskı yapılmayacak, din ve vicdan özgürlüğü sağlanacak,

Gayrimüslimler nakdi bedel ödemek kaydı ile askerlikten muaf tutulabilecek,

Gayrimüslimler devlet memuru olabilecek,

Gayrimüslimler belediye ve il genel meclislerinde görev alabilecek,

Islahat Fermanı Der ki;

• Gayrimüslimler kendi dillerinde eğitm yapan okul açabilecek, banka ve şirket kurabilecek,

• Cizye, haraç ve iltzam kaldırılacaktr. • Mahkemeler herkese açık olacak, Gayrimüslimler de şahitlikte eşit

kabul edilecek, karma mahkemeler kurulacaktr. • Hapishanelerde işkence ve eziyet yapılmayacaktr. • Yabancılar Osmanlı toprakları üzerinde mülk edinebileceklerdir.

Islahat Fermanı

Tanzimat fermanının tamamlayıcısı genel bir eşitlik öngören bir belge Hak bakımında gayrimüslimler ayrıcalıklı konumda

Müslim, gayrimüslim çatşmasına neden oldu

Dağılmayı hızlandırdı

Dış baskının en yoğun olduğu belge

İçişlerimize karışılmasını artrdı

İLAN EDEN NEDEN ÖNEMİ

II. Abdülhamit Genç Osmanlılar

/Jön Türkler (Namık Kemal, Ziya

Paşa, Mithat Paşa,Ali Suavi,

Şinasi ve Hüseyin Avni Paşa)

1876 İstanbul-Tersane Konferansında Avrupalı Devletlerin iç işlerimize

karışmasını engellemek,

Azınlıkların Devlet’e

olan bağlılığını artrmaktr.

İlk anayasa (Kanuni Esasi)

İlk anayasal düzen

İlk parlamento

İlk kez halk

yönetme katldı

1876-I.MEŞRUTİYET

Meşrutyete Giden Yol

GENÇ OSMANLILAR

Abdülaziz

V. Murat

II. Abdülhamit

Meşrut Yönetme geçebilmek için

Sözünü tutu.23 Aralık1876’da Kanun Esasi’yi ilan et

HAZIRLAYAN ÖZELLİKLERİ ÖNEMİ

Mithat Paşa başkanlığında

komisyon (Cemiyet Mahsusa)

KANUNİ ESASİ (23 Aralık1876)

119 madde

Fransa ve Belçika anayasaları örnek alındı

Resmi dil Türkçedir

Antdemokratk maddeler

yer almaktadır

İlk anayasa

Meşrut rejim

kurmuştur

Halka ilk kez yönetme katlma imkanı vermiştr

Kanuni Esasi der ki;

Yasama görevi Meclis-i Umumi’ye aitr.

Kanun teklif Heyet Vükela’ya (Hükümet’e) ve Padişah’ın iznine bağlıdır.

Kanunlar ancak Padişah’ın onayı ile yürürlüğe girebilirdi.

MECLİSİ UMUMİ

Meclisi Mebusan Meclisi Ayan

4 yıllığına halk (erkekler) seçer Ömür boyu kaydı ile padişah seçer


Yürütme yetkisi Padişaha ve Padişah’ın seçtği Heyet Vükela’ya (Hükümet’e) aitr. Hükümet Padişah’a, Meclis de Hükümet’e karşı sorumludur.

Padişah, olağanüstü durumlarda süresiz olarak Meclis’i kapatabilir. Padişah, mahkeme kararı olmaksızın polis soruşturması ile dilediği kişiyi sürgüne gönderebilir.(113.madde)


Seçimler 4 yılda bir. Seçme yaşı 25, seçilme yaşı 30’dur. Çif dereceli seçim sistemi uygulanmıştr.

Temel hak ve özgürlükler düzenlenmiştr. Yargı bağımsızlığı ve Kanuni hakim güvencesi düzenlenmiştr. Resmi dil Türkçedir.

Meşrutyet Meclisinin Toplanması ve Dağıtlması (20 Mart 1877-14 Şubat 1878)

• 69’u Müslüman 46’sı Gayrimüslim 115 mebus ve 26 ayan meclisi üyesi ile Dolmabahçe Sarayı’nda toplandı. • Siyasi part yok. • 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) nedeni II. Abdülhamit savaşı bahane ederek anayasadan aldığı yetki ile Meclis’i kapatmıştr. • 30 yıl sürecek İstbdat Dönemi başlamıştr • Anayasa yürürlükte kalmış meclis maddesi uygulanmamıştr.

Ali Suavi Çırağan baskını ile II.Abdülhamit’i tahtan indirmek istediler.

İLAN EDEN NEDEN ÖNEMİ

II. Abdülhamit

İthat Terakki Cemiyet

1907 Reval

Görüşmelerinde İngiltere ve Rusya’nın iç işlerimize karışmasını

engellemek,

Azınlıkların Devlet’e olan bağlılığını

artrmaktr.

İlk çok partli rejim

Demokratk

sistem

1908-II.MEŞRUTİYET

II. Meşrutyete Giden Yol

İTTİHAT TERAKKİ CEMİYETİ-1889 1889’da İst.’da Askeri Tıbbiye öğrencilerince “İthadi Osmani” adıyla kuruldu.Aynı yıl yurt dışındaki Jön Türklerle temasa geçerek Osmanlı İthat ve Terakki Cemiyet adını aldı. Kurucuları:İbrahim Temo-Abdullah Cevdet-İshak Sükut-Ahmet Rıza

Gizli teşkilatlanmalarında İtalya’nın Carborani örgütünü örnek aldılar. Mizan,Meşveret,İçthat ,Osmanlı önemli yayın organları M.Kemal’in Şamda kurduğu “Vatan ve Hürriyet Cemiyet” 1907’de İthatçılar ile birleşt.

Türk tarihinin ilk siyasi partsi

II. Meşrutyete Giden Yol

1907 Reval Görüşmelerinde

içişlerimize müdahale üzerine

Hürriyet Taburları Makedonya’da

Meşrutyet amacı ile isyan et

II.Abdülhamit 23 Temmuz

1908’de yeniden

Meşrutyet ilan et

İ.T.C. Mensubu subaylar Resneli Niyazi bey ve Enver bey liderliğinde

II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ GELİŞMELERİ

Yapılan seçimler netcesinde 17 Aralık 1908’de önce Adalet Bakanlığı binasında çalışmalarına başlayan meclis daha sonra Çırağan Sarayı’nda çalışmalarına devam et. Meclis Başkanı Ahmet Rıza Çok partli sistem. İthat Terakki ve Ahrar Fırkası mecliste temsil ediliyor.

Dönemin diğer partleri; İthadi Muhammedi - Osmanlı Demokrat - Fedakaranı Millet - Mutedil Hürriyetperveran - Osmanlı Sosyalist - Ahali - Hürriyet ve İtlaf Fırkası

NEDENLERİ GELİŞİMİ SONUÇLARI

31 MART VAKASI (13 Nisan 1909)

Meşrutyet rejiminin değiştrilmek

istenmesi İng.’nin,

Ahrar ve İthadi Muhammediye

Fırkalarının Volkan gazetesi ve Derviş Vahdet’nin halkı

kışkırtması

Serbest gazetesi yazarı Hasan

Fehmi’nin öldürülmesi ile isyan patladı.

Avcı taburları alaylı subaylar destekledi HAREKET ORDUSU (Komutan=Mahmut Şevket Paşa) isyanı

bastrdı

II.Abdülhamit meclis kararıyla tahtan

indirildi V.Mehmet Reşat padişah yapıldı

1909 Anaysa değişiklikleri yapıldı İ.T.C.’nin etkinliği

art

M.Kemal kurmay bşk. İlk kez tarih sahnesinde

1909 Anayasa Değişiklikleri

Hükümet meclise karşı sorumlu tutulmuştur. Yasa teklif için gerekli olan padişah izni kaldırılmıştr. Bakanlar, sadrazam tarafndan belirlenecektr. Toplanma, dernek ve part kurma hakkı ve hürriyet kabul edilmiştr. Padişahın sürgüne gönderme yetkisi ve sansür kaldırılmıştr. Padişahın meclisi açma-kapama yetkisi zaman kriteri ile sınırlandırılacaktr.

Demokratk yönetm

1913 Babıali Baskını ile de İ.T.C.’nin DİKTATÖRLÜĞÜ başlayacaktr.

Meşrutyetn ilanı ve 31 Mart kargaşasında;

Bulgaristan Bağımsızlığını ilan et.

Girit Yunanistan’a katldı.

Bosna-Hersek Avusturya-Macaristan İmp. tarafndan ilhak edildi

İç Kargaşa Dış Politkada Kaybetrir

İTTİHAT VE TERAKKİ DÖNEMİ (1908-1918) ISLAHATLARI

Darülfünun özerk yapıya kavuştu.

1911’ de İnas İdadisi ilk kez açıldı.

1914’te İnas Darülfünunu ilk kez açıldı

1915’te dil reformu yapılarak her türlü yazışmada Türkçe kullanılması zorunlu kılındı

1917’de Takvim-i Garbi adıyla miladi takvime geçildi.

Kız lisesi

Kız üniversitesi

Milli Talim ve Terbiye Cemiyet

Türk Gücü Cemiyet (İzci teşkilat)

Türk Derneği

Türk Yurdu Cemiyet

Türk Ocağı-1911

Milli kütüphane, Milli Hazine-i Evrak (arşiv) , Milli Musuki, Milli Filimcilik, Milli Coğrafya ve Turizm gibi kurumlar oluşturuldu.

İthat Ve Terakki Dönemi Islahatları;

İthat Ve Terakki Dönemi Islahatları;

Darül Hikmet İslamiye kuruldu. Müdafaai Milliye Cemiyet-1914 Donanma Cemiyet-1909 Darülbedayi-1914 ve Darülelhan-1917 Himaye-i Etal Cemiyet-1917 Milli iktsat siyaset ile yerli malı kullanma, kooperatfçilik çalışmaları ile milli bir banka olan İtbar-i Milli Bankası-1917 kuruldu

Çocuk Esirgeme Kurumu

Yüksek İslam Şurası(Dini sorunlara çözüm)

Müzik okulu Tiyatro okulu

OSMANLIDA FİKİR AKIMLARI FİKİR AKIMI TEMSİLCİLER İÇERİK ETKİN OLDUĞU DÖNEM

OSMANLICILIK

-Genç Osmanlılar -Namık Kemal -Mithat Paşa

-Şinasi -Ziya Paşa

Milliyetçilik fkrine karşı dil, din, ırk farkı gözetmeksizin tüm bireyleri eşit duruma getrerek kaynaşmış bir Osmanlı millet yaratmak amacındadır.

TANZİMAT DÖNEMİ’ne damga vuran Osmanlıcılık, I. Balkan Savaşı’nda Arnavutluk’un bağımsız olması ile etkinliğini yitrmiştr.

İSLAMCILIK (Ümmetçilik)

-Mehmet Akif -Sait Halim Paşa -Ahmet H.Akseki

Müslümanları Halifelik kurumu etrafnda birleştrme amacı ile gündeme gelmiştr.

II. ABDÜLHAMİT Dönemi’nde resmi ideolojidir. I. Dünya Savaşı’nda etkinliğini yitrmiştr.

TÜRKÇÜLÜK -Ziya Gökalp

-Ömer Seyfetn -Yusuf Akçura

Osmanlı sınırlarında yaşayan Türkleri milli değerleri etrafnda birleştrme amacındadır.

II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ’nde etkin

TURANCILIK -Enver Paşa Bütün Türkleri Osmanlı çatsı altnda birleştrme amacındadır.

I. DÜNYA SAVAŞI’NDA etkin, Kafas Cephesi’nde etkinliğini kaybetmiştr.

BATICILIK -Abdullah Cevdet

-Celal Nuri Tevfk Fikret

Batyı örnek alarak Devlet’in kurtulacağına inanıyorlardı.

Lale Devri’nden itbaren HER DÖNEM özellikle II.MEŞRUTİYET’te etkindir.

ADEMİ MERKEZİYETÇİLİK -Prens Sebahatn Federal yönetm ve liberal

ekonomiyi hedefedi II. Meşrutyet Dönemi’nde sesi çıksa da ETKİNLİK GÖSTEREMEDİ.

OSMANLIDA FİKİR AKIMLARI

Documents

Sokullu Mehmet Karlofça DURAKLAMA DÖNEMİ (1579-1699) · Gerileme Dönemi Bazı İç Politk Gelişmeler Kalemiye sınıfnın etkinliği art Bab-ı Ali yönetm merkezi haline geldi