Sogn o gFjordane 250 år

fØR no fRamoveR

I n f o r m a s j o n

Jubileumsmagasin Sogn og Fjordane 250 år 2

Norske kviNNer fekk stemmerett i 1913. Det skulle gå nesten 100 år før kvinner inntok dei to viktigaste embeta i Sogn og Fjordane. Fylkesmann Anne Karin Hamre er statens representant i fylket, medan fyl-kesordførar Åshild Kjelsnes er folkevald. Det kunne borge for konfliktar. I staden samarbeider dei for å overføre mest mogleg makt og funksjonar frå sentra-le strok, som det heiter. Det er bra for innbyggjarane. Sentrale strok ser det som ei frårøving av makt.

Det er seig materie. Det siste forsøket på region-reform enda med at forvaltninga av kanadagås og stripegås vert overført til fylkeskommunane, men ikkje grågås og kortnebbgås. Villsvin og muflon kan overførast på sikt....

Dei to kvinnene er ikkje heilt sikre på kven av dei som har ansvaret for muflonen no i 2013, eller kva ein muflon er, for den saks skuld. Men dei er samde om at reforma er for puslete.

MeN kviNNekaMpeN, den er dei ferdige med, eller? Har kvinnene vorte dei nye mennene no, slik enkelte rikssynsarar meiner?

- Nei, fytte grisen! seier Åshild. Det er historielaust

Dei glØDaR av kampvilje. Dei utstrålar

samhald og fellesskap. Saman slåst dei for eit

fylke dei meiner er heilt unikt i verda.

To valkyrjer for tre fogderi

fylkesMaNN Anne Karin Hamre (øvst) og fylkesordførar Åshild Kjelsnes set pris på at dei gamle fogderigrensene vert meir og meir utviska, og at samarbeidet mellom kommunane aukar.


176319. septeMber 1763 kom det ei kongeleg forordning underskriven av kong Fredrik 6. på Fredens-borg slott som delte Bergenhus amt i to. Med det var Nordre Bergenhus amt skipa, det som i 1919 fekk namnet Sogn og Fjordane. Første amt-mann var Joachim de Knagenhjelm som hadde embetsstad på heimegarden i Kaupanger.

1770-åravågsberget var den eldste og vikti-gaste handelsstaden i ytre Nordfjord til slutten av 1800-talet fordi den låg lagleg til ved dei rike fiskefelta kring Vågsvåg og Tor-skangerpollen. Han-delsstaden har eksis-tert sidan 1600-talet, men i 1777 overtok handelsmann Peder Tonning. Han bygde hovudhuset og mange av dei sjø-buene handelssetet, som no er verna.

1780-årapostruta Bergen–Trondheim vart opna som land-postrute i 1785 etter ein plan frå 1775. «Den trondhjemske Postvei» vart bygd gjennom Sogn og Fjordane frå 1780 og til 1806 med postføring ein gong i veka, og med sju postopneri frå starten. Post-opnarane hadde hovudansvaret for postomdelinga innan sine rute-avsnitt.

MufloN er ei undergruppe av villsau og ei av to grupper som er opphav til tam sau. Ifølgje Wikipedia er muflonen den minste av dei ville saueartene i verda, og den einaste nolevan-de ville saueart i Europa. Då har ein igjen gløymt den vestnorske villsauen.

valkyrjer, også kalla skjoldmøyer, er i norrøn mytologi kvinnelege stridsjomfruer. Ut-styrte med brynje, hjelm og spyd held dei auge med alle krigar og slag, og avgjer kven som skal falle i kamp og kome til Valhall.

å tru at vi ikkje framleis har bruk for raudstrømpene. Eit lite skifte i økonomien, så vips får vi eit tilbakeslag.

- Det er ulikt frå sektor til sektor, seier Anne Karin, litt meir diplomatisk i ordbruken. Vi har kome langt i offentleg sektor, men både media, akademia og næ-ringsliv heng etter.

Kva med rosabloggarane?- Det må vere lov å vere jente også, seier Åshild. Anne

Karin er meir uroa for unge, sinte menn som ramlar utanfor. Det handlar også om klassearv og sosial arv.

igjeN skil vesle Sogn og Fjordane seg ut, som ganske egalt i forhold til andre fylke. Dei fleste har like mog-legheiter her.

- Vi er ikkje så store og mange. Difor samarbeider vi på tvers av alle tidlegare skilje i staden for å snakke høgt og mykje om robuste kompetansemiljø, som er dagens mantra, seier fylkesmannen. Ei av årsakene til at vi at vi har så flinke elevar her, er samarbeidet mel-lom skular, Utdanningsforbundet, høgskulen, fylkes-mann og fylkeskommune. Det har det skjedd ein liten samarbeidsrevolusjon i det stille.

- Det er så mykje samarbeid mellom kommunane at eg har mista oversikten, ler Anne Karin.

- Det har vi klart fordi Sogn og Fjordane er eit lite fylke. For å hevde oss, må vi finne vår eigen veg. Det er tradisjon for det her, seier Åshild. Anne Karin nikkar.

- Vi klarer å snu oss raskt. Det er eit steinkast mellom Fylkesmannen og Fylkes-

huset. Mentalt er avstanden endå kortare.

sogN og fjordaNe er det einaste fylket i landet som WHO har peika ut som trygt lokalsamfunn. Det er lett å bli tunblinde og ikkje sjå kvalitetane i den vakre og rike naturen som gjev oss fisk, mineral, petroleum og andre naturressursar. Fylket er på landstoppen i verdi-skaping per innbyggjar.

- Storsamfunnet ser ikkje verdiane våre, seier Åshild.

Ho har ein draum om å systematisere og servere alt fylket kan by på.

- Då må vi invitere folk hit. Og inkludere innvandra-rane, seier Anne Karin. Ti prosent av dei sysselsette i Sogn og Fjordane er arbeidsinnvandrarar. I tillegg kjem mange flyktningar som ikkje får brukt ressursane sine. Arbeidsgjevarane må tilby meir. Igjen er samarbeid på tvers løysinga, mellom anna styrkt språkopplæring.

- Men vi har ein del å gå på når det gjeld inkludering, innrømmer ho. Vi treng ikkje berre arbeidskrafta, vi treng mangfaldet. Vi treng fleire unge folk. Etter neste val går vi frå fem til fire stortingsrepresentantar.

åshild fortel om då ho og dei tre andre vestlandsfyl-kesordførarane skreiv ein kronikk om at eit ferjefritt E39 ville bli den mest lønsame vegen i landet. Aften-posten og Dagens Næringsliv nekta å sette den på trykk.

- Eg er uroa over oppslutninga om distriktspolitikk. Makta sit i Oslo. Media er stort sett i Oslo. Til no har det vore mange med distriktsbakgrunn der, men stadig fleire er fødde og oppvaksne på Austlandet, seier Anne Karin.

- Det er ein handlekraftig arbeidskultur her, og man-ge som er genuint opptekne av å utvikle lokalsamfun-net sitt, seier ho. No brenn ho for ein ny samarbeidsa-rena mellom stat og næringsliv, som veit alt for lite om kvarandre.

Som tidlegare fylkesrådmann Jan Øhlckers sa: Vi skal byggje dansegolvet og bidra til musikken. Men dansen må næringslivet sjølv stå for.

ansvarleg utgjevar: findriv på oppdrag av Sogn og Fjordane Fylkeskommune. redaksjon: Marit Bendz, Ole Jacob Huus og Tom Farsundhovudkomite: Åshild Kjelsnes, fylkeordførar, leiar, Ann Karin Hamrfe, fylkesmann, Nils Gjerland, leiar hovudutval kultur, Bård Haukedal, Den norske Kyrkja

takk til: Anders Timberlid, Oddmund L. Hoel og Hege Roll-Hansen for framifrå kompresjon av historia i Sogn og Fjordane. Hoel, Timberlid og Roll-Hansen er til dagleg å finne på Høgskulen i Sogn og Fjordane. Takk til NRK Song og Fjordane som har bidrege med ein heil del historiske bilete til jubileumsmagasinet.

Grafisk produksjon: findriv trykk: Sogn og Fjordane Avistrykk distribusjon: posten Opplag: 43.000

FØR NO FRAMOVER

I N F ORMAS J ON


1801deN første nomi-nelle folketeljinga i Noreg var 1. februar 1801. Tidlegare talde styresmak-tene folk samla for kvart sokn, no stod enkeltpersonar fram med namn, alder, kjønn, familiestatus og yrke. Den dagen var det 52.601 men-neske i fylket vårt, noko som utgjorde 6% av folketalet i No-reg. I dag er denne redusert til 2.

1804haugiaNaraNe etablerte seg på Svanøy der eigaren Ole Torjusson vart ein av hovdingane innan rørsla. Attåt forkynningsarbeidet var haugianarane også aktive innan næringsverksemd som fiske, sagbruk, saltproduksjon og handel. Haugiana-rane hadde også ein annan hovudbase i Luster samla rundt Torgeir Halvardsson Nes.

1811selskapet for Norges Vel vart skipa nasjonalt i 1809 med første lokallag på Lærdal i 1811, året etter kom det eitt i Gaular. Sokne-selskapa hadde som oppgåve å fremja næringslivet ved utdeling av premiar til tiltaksame folk. I hovudsak var det jordbrukarar, men også dei som dreiv handverk eller andre sysler fekk påskjø-ningar.

Kraft til å påverke framtida

Foto

: Ole

Tom

Allm

enni

ng

www.sfe.no

Sogn og Fjordane Energi sin visjon er «kraft til å påverke framtida». Denne fortel mykje om vår verksemd, vår rolle i samfunnet og vår verdiskaping for fellesskapet.

SFE er ein stor aktør i den norske kraftindustrien – med 250 dyktige og entusiastiske medarbeidarar, omfattande produksjon av fornybar energi, ansvar for over 4000 km linjenett og med ein engasjert leverandør av straum til husstandar og bedrifter over heile landet.


frisk, kreativ, framtidsrettadeNNe avisa fortel om eit fylke som ikkje er prega av depresjon og nedgangs-tankar. Den fortel om eit oppegåande næringsliv, om folk med skaparevne, om folk som kan lage ein fest.

Det er noko av det vi prøver å få fram gjennom jubileet. Vi vil nytte høvet til å vise kva vi er gode for og gode til på flest mogeleg samfunnsområde. Det kjem vel tydelegast fram innan næringsliv og kultur, to grunnleggande faktorar for at vi skal ha det bra i fylket!

MålsettiNga Med jubileet er i alle fall tredelt:- Vise historia- Vise fram fylket slik det er- Tenke framtid

til fraMtidsteNkiNga må ungdommen vere med, og det har ein spesiell sym-bolverdi at den offisielle opninga av jubileet er lagt til Ungdomsmessa på Nord-fjordeid 21.mars. Der møter vi elevbedrifter frå heile fylket, og vi møter framti-das grunderar i fylket. Derfor blir ungdommane inviterte til å leite fram nokre «framtidsidear» som skal vere med å danne grunnlaget for drøftinga på ein grundercamp over sommarferien og går vidare til ein stor framtidskonferanse knytt sterkt opp til sjølve bursdagsfesten i september.

i det heile har ungdom fått ein veldig brei plass i programmet innanfor mange sjangrar. Det kjem fram i skrivekonkurransen, innbydinga til å lage filmen «Do-kument 2013», ein danseproduksjon i regi av Dans utan grenser, eit teaterpro-duksjon med og for ungdom som skal ut til alle vidaregåande skular i fylket, demokonkuransen og talentpresentasjonane i fleire festivalar.

deNNe avisa viser breidda i arrangementa gjennom året, nye og andre som er meir veletablerte. Nokre har kome til pga jubileet, og alle har ønskt å knyte seg opp til jubileet. Og her er ikkje alt med. Nye arrangement vil dette inn heile tida, og derfor er det berre å gå jamnleg innom www.sfj250.no for alltid å vere oppdatert. Gjerne òg på facebook der de òg kan legge inn kommentarar. Ny jubileumsavis kjem i august.

og historia? Den viser vi fram på eit par store historieseminar, og museum og historielag og andre lag arrangerer historiske møte og utstillingar. Og vikti-gast: Fylkeshistoria blir skriven av ei gruppe historikarar under leiing av Høg-skulen i Sogn og Fjordane. Eit stort løft.

Til lukke med jubileet!

Edvin Helgheim,prosjektleiar

Prosjektleiaren har ordet:


fraM i lyset - Skriv. Skriv. Skriv! seier dramatikar Maria Tryti Vennerød.

- Vil du bli verkeleg god til å skrive, så må du ik-kje vere så oppteken av å vere flink. Det viktigaste er å skrive. Skriv, skriv, skriv! - og kjenn på lysta. Ver fandenivaldsk, og viss nødvendig, gå på tvers av det norsklæraren din seier. Å utvikle ei forfat-tarstemme er noko anna enn å skrive stil, seier Maria. Sjølv fekk ho beskjed om at ho skreiv for munnleg.

for 20 år sia sat ungdomsskuleeleven Maria Tryti Vennerød på rommet sitt i Førde og skreiv små forteljingar. Då Ungdomsbokklubben til Gyldendal lyste ut nasjonal skrivekonkurranse for ungdom, fekk dei inn over tusen bidrag. Tre av dei var sig-nerte 14 år gamle Maria. Ein av tekstane vart vald ut til novellesamlinga. Den handla om ein liten gut som svevde opp i skyene og møtte Gud, og om dia-logen mellom dei to.

Teksten vart til på eit skrivekurs i regi av Sogn og Fjordane Skrivelag, der Ingri Lønnebotn var kursleiar. Ho spurde den unge jenta om ho ikkje skulle skrive dramatikk, men det var heilt uinter-essant for Maria. I dag er ho ein av dei viktigaste unge dramatikarane i Noreg.

slik starta det for ho. Slik kan det starte for fleire. I samband med 250-årsjubileet for Sogn og Fjorda-ne fylke går dei tre litteraturfestane i fylket saman om ein skrivekonkurranse. All ungdom i alderen 16 til 26 år kan vere med – viss dei har vakse opp i fylket eller er busette i fylket no. Både nye skriva-rar og dei som har publisert tekstar tidlegare, kan vere med.

- Ungdom treng arenaer der dei kan vise seg fram i det offentlege rom, seier Ove Eide, jurylei-ar i skrivekonkurransen «Fram i lyset». I Sogn og Fjordane finst ikkje noko forum for skrivande folk.

Maria Tryti Vennerød meiner det er verdifullt å dele tekstar med andre, få tilbakemeldingar og delta i skrivefellesskap. Nokon skjønner kva du skriv, andre ikkje. Men du skal lytte til kritikk og til kva andre forstår ut av teksten. Er det det same som du vil fortelje? - Rettleiaren min sa at ein skal

Konkurransar

Skriv du? filmar du? Har du lyst til å skrive dikt eller noveller,

eller lage ein kortfilm? i jubileumsåret 2013 vert det laga nye arenaer for kreativ ungdom i Sogn og fjordane.

filMskapar og Medielærar Johnny Flaten ventar spent på tjue kunnskapstør-ste og filmglade ungdomar i Sogndal under filmfestivalen i mars.

Maria tryti veNNerød fekk Ibsen-prisen for teaterstykket Dama i luka i 2005. Her frå oppsettinga på Sogn og Fjordane Teater i 2011 med Elise Chris-tine Eide. Foto: Geir Birkeland

tileigne seg kunnskap, lese bøker andre har skri-ve, og bøker om å lese. Men ein må ikkje tenkje på det når ein skriv sjølv. Eg trur det viktigaste er å skrive, det er mykje viktigare enn å lese, seier Ma-ria og innrømmer at det kanskje er eit sjølvforsvar, fordi ho ikkje les så mykje sjølv.

Litteraturfesten i Gloppen, Nynorske Litteratur-dagar i Aurland og Jakob Sande-selskapet i Fjaler

gjennomfører konkurransen. Dei beste bidraga vert presenterte på Nynorske Litteraturdagar i Aurland i byrjinga av november. Håpet er òg å få gjeve ut eit stort utval av dikta og novellene i ei bok på slutten av året.

dokuMeNt 2013. Har du noko på hjartet og eit film-kamera i handa? Då kan du bli ein viktig dokumen-tarist.

«Dokument 2013» er eit filmprosjekt der ung-dom på vidaregåande skular frå heile Sogn og Fjordane skal lage korte novellefilmar frå kvarda-gen sin. Dei beste skal syast saman til ein videodo-kumentar frå fylket.

Filmlærar Johnny Flaten ved medielina på Sogn-dal vgs skal hjelpe dei unge filmskaparane i gang. Han starta sjølv ganske tilfeldig med film då han jobba med forskingsformidling ved Høgskulen i Sogn og Fjordane. Sia har han vore med på alt frå innspeling av Villmark i Sogndal og russisk spion-drama i Aurland til reklamefilmar for øl, bilar og parfyme.

- Sogn og Fjordane kan bli eit endå meir attrak-tivt fylke for film- og reklameinnspeling, meiner han.

johNNy yNskjer ein variert gjeng med elevar på workshop i Sogndal helga 15. til 17. mars i samband med filmfestivalen der. Dei som søkjer, treng ikkje vere teknisk gode. Det viktigaste er at dei ynskjer å formidle noko, enten det er om skule, jobb, fritid eller ei kjærleikshistorie for den del.

Etter kurset blir deltakarane inviterte til å pro-dusere ein kortfilm på eitt minutt, i ein heilt open sjanger. Frist for innlevering er 1.august, og Flaten lovar premie til den beste. I tillegg skal ein profe-sjonell produsent sy saman kring 15 av dei til ein dokumentar som får premiere på Q-film-festivalen på Sandane i november, med premierefest og my-kje jubalong.

- Denne dokumentasjonen vil ha verdi i fram-tida, og syne korleis ungdom i Sogn og Fjordane tenkte og uttrykte seg i 2013. Dei vil setje spor etter seg, spor som kan vere spennande å sjå att om tjue år, seier Ove Eide, som sit i juryen også her.

fotokonkurranse:Kulturminne i sogn og fjordaneLokale kulturminneplanar og fylkesjubileet ved Sogn og Fjordane fylkeskommune ly-ser ut ein fylkesdekkanda fotokonkurranse. Kulturminne i Sogn og Fjordane er temaet for konkurransen, og fotografiet skal avbilde eit kulturminne som ein meiner fortel noko om Sogn og Fjordane. Alle kan delta i konkurransen. Det blir premiering med flotte gevinstar. Konkurransen vil gå gjennom våren og sommaren. Meir informasjon om konkurransen og reglane vil bli utlyst i løpet av april.

nynorske litteraturdagartid: 1.–3. november 2013stad: AurlandFolkeleg, raus og levande. Ein liten og intim litteratur- festival, fullspekka med kjende og ukjende aktørar. Litteratur, språk, musikk, kunst og humor utgjer denne årleg festivalen.

Sogndal filmfestivaltid: 16.-19. marsstad: SogndalUng kortfilm, arrangør er medielina ved Sogndal vgs

Qfilmfestivaltid: novemberstad: SandaneFirda vgs er arrangør

Skrivekonkurranse for ungdom:fRam i lYSeTtema: Mysterium sjangrar: Dikt og noveller Målform: Nynorsk frist for innlevering: 1. mai 2013 Send inn til Firda vgs v/Ove Eide,Firdavegen 21, 6823 SandaneEller epost til [email protected]: Skrivekonkurranse


Heilage Sunniva – ein hyllesttid: Laurdag 1. juni kl. 12.30stad: Klosterruinane på SeljaStorslått framsyning med nyskriven musikk og tekst av Therese Birkelund Ulvo og Maria Tryti Vennerød.

850 år – ei feiringtid: Laurdag 1. juni kl. 17.00stad: Vereide kyrkjeBoklansering og konsertprogram med Det Norske Kammerorkester, Unni Løvlid, Elin Pehrson Grytting m.fl.

Sterke stemmer syngtid: Laurdag 1. juni 2013 kl. 23.00stad: Trivselshagen, SandaneKveldskonsert dedikert sterke kvinnestemmer. Kvinners stemme og stemmerett vert aktualisert frå ulike vinklar, med tekst og musikk, skjemt og alvor.

www.heilagesunniva.no

oskarutdelingafør drøyMde oskar (28) om å bu i storbyen med gangav-stand til 7Eleven, burgarsjappa og puben. Men no har han slått om til nynorsk og snusar på jobbar i Sogn og Fjordane.

- Framtidsdraumane mine har endra seg. Som mange andre drøymer eg om eige hus. Diverre tillèt ikkje bustadprisane i Oslo det. Som nyutdanna jurist treng eg i første rekke ein jobb. Men damer tenker eg og mykje på, eg er veldig singel for auge-blikket og alltid på utkikk etter ei søt jente.

På Facebook-sida har Oskar pussig nok mange venner frå Sogn og Fjordane.

- Dei har fått med seg at eg slit med å få jobb, og meiner eg har gode sjansar i Sogn og Fjordane.

Oskarutdelinga er eit resultat av at han sidan januar har fått tilsendt produkt og opplevingar anonymt frå Sogn og Fjordane, som billettar til Malakoff og Fjellsportfestivalen, syltetøy frå Le-rum og tur med snøskredobservatør. Sjølv har han ikkje kunna nytte seg av alt dette, og har difor gjeve det vekk på Facebook

Før såg han fylket som traust og kjedeleg med jobbar for berre bønder og elektrikarar.

- Eg har bite i meg nokre fordommar og innser at fylket er mykje meir. De har surfestrand, eigen opera, rockefestivalar, shoppingsenter (wow!), golfbaner, lekre damer og mykje meir. Og Norges beste fotballag! At Lotteri og Stiftelsestilsynet ligg i fylket var nytt for meg. DER kunne eg tenkt meg jobbe!

oskar (til høgre) og kompisen Bård set pris på ein burgar. Men no har Bård fått seg jobb på Nordfjordeid og skryt fælt over at han bur halvannan time frå ei fantastisk surfestrand..

etter dagar, veker og år snublar ho inn. Ho har sett

lyset lenge, men no er ho her. Ho har kome fram.

(Maria Tryti Vennerød)

st. suNNiva var ein av dei første kjendisane i Sogn og

Fjordane, og skytshelgen for heile Vestlandet. Leiar-

skapen til Sunniva har inspirert Festspillene i Bergen,

Bjørgvin Bispedømmeråd, Gloppen musikkfest og

lokale krefter til å lage ei festoppleving på Selja. Til fei-

ringa i klosterruinane har ein tinga eit verk av kompo-

nisten Therese Birkelund Ulvo og dramatikaren Maria

Tryti Vennerød. Dei ynskjer å trekke liner til vår eiga

nære fortid, med kvinners rett til å bruke si stemme, i

trua på ei betre verd

ei reise i st. suNNivas rike. Dagen vert ei fargerik ferd

inn ei legendarisk verd; frå Kristkirketomten i Bergen

til Kloster- og helgenanlegget på Selja, til Vereide

kyrkje og kulturhuset Trivselshagen på Sandane.

Publikum deltek i dramaet som eit kor, der eldgamle

fragment frå Sunniva-kulten vil inngå som liturgiske

ritornell gjennom heile dagen.

Det vert sagt at Selja var mellomalderens Piccadilly

Circus, i tillegg til å vere den viktigaste hamna og mø-

teplassen mellom Bjørgvin og Nidaros. Med innslag av

irsk og norsk folkekultur, vil ein skape ein reminisens

av denne tida, og møte publikum med leik og fest.

Sterke stemmer

innover og innover

ligg dei her, stiane, allereie

opptrakka, men gløymde, stiar frå

ei anna tid, ja så sanneleg!

Som om nokon har gått her før!


Din lokale breibandsleverandør i Sogn og Fjordane 57 00 91 00 | en ives t .no

inform-media.no

TV, breiband og telefoni – alt i ein kabel. Med Enivest Fiber er du budd for framtida, og nye tenester som krev høgare kapasitet. Vi tilbyr superraskt internett på 25, 50 eller 70 Mbps – begge vegar. Med Get digital-TV får du eit fantastisk kanalutval, du kan pause i program, ta opp favorittseriane dine og velje blant 4.000 fi lmar i Get fi lmleige – berre med eitt trykk på fjernkontrollen.

Get forandrar kvardagen igjen, og dette er berre starten.

Enivest gir deg det raskaste fi bernettet og dei

beste TV-opplevingane

1814 30. Mars 1814 samlast 42 utsendin-gar i Vik for å velja tre representantar frå fylket til Eidsvoll-forsamlinga. Dei tre var sorenskrivar Lars Irgens frå Sogndal, sokneprest Nikolai Nilsen frå Dale og bonde Per Hjermann frå Lærdal. I tillegg møtte to representan-tar frå militæret, Ole Elias Holck frå Lavik og Nils Loftesnes frå Sogndal.

1819 fylket sitt første sjukehus vart bygt i Sogndal i 1819 og tente også som amtssjukehus. Det var rekna for såkalla radesjuke, (folk med kjønnssjukdommar) og ein del andre med ulækjande sjukdom-mar. Dei sanitære tilhøva ved sjukehuset var dårlege at amtet stengde det etter 6 års drift.

1820-åra Niels Griis Alstrup Dahl (1778–1852) var prest i Eivindvik, fol-keopplysar og patriot, også kalla «Eivindvi-gens anden Skaber» av Henrik Wergeland. Prestegjerninga hans kjem litt i skuggen av alt han gjorde for å betre kåra i preste-gjeldet, mellom anna innan jordbruket. Dahl vart ordførar og var også på Stortinget i fleire periodar.


kviNNer frå sogN og fjordaNe har tradisjonelt ikkje gitt så høg lyd frå seg. Likevel har dei sett sine spor, bana ve-gen for dei verdiane og den plassen kvinner i dag har, i sine lokalsamfunn og som ein lekk i det store samfunns-biletet.Målet med utstillinga «Kvinnestemmer frå Sogn og Fjor-dane» er likevel ikkje berre å trekkje fram dei «store», men også vise kvardagen og samfunnsutviklinga gjen-nom dei låge stemmene og deira virke; fiskarkvinna, husmannskona, jordmora, budeia og husmorvikaren.

Dei vil drepe myten om at kvinners plass har vore ved kjøkenbenken. Kjøkenbenken er dessutan ei ganske ny oppfinning, noko som dukka opp på 50-talet med «hus-mora».

- Men det er også ei fantastisk historie, ei synleggje-ring av kvinnearbeid, seier ei av kvinnene som dei siste vekene har site med dei vanskelege vala, museumslek-tor Anna Jorunn Avdem ved De Heibergske Samlinger - Sogn Folkemuseum

- Kvinners plass har vore mange andre stader, dei har i mange høve gjort fleire ulike ting enn mennene, seier ho.

MaNge vil Nok vere usamde i prioriteringane til gruppa, men ved å fortelje historiene til 26 ulike kvinner frå ulike stader til ulike tider, ynskjer dei å vise at historia ikkje alltid er slik vi trur. Nokre av kvinnene sprengde rammer, medan andre arbeidde innafor dei. Kven skal vi velje frå Hyllestad? Rangele? Rangele Lassedotter Varlid (1620 - 1707) var bondekone på garden Varlia, der ho i tur og orden vart gift med tre brukarar. Siste gongen gifta ho seg med den 57 år gamle Lars Arneson, og då var brura 80 år gammal.

- Men vi har for få kjelder. Det er gjennomgåande eit problem, så vi må kanskje byte ut nokre av dei vi har valt, seier Anna Jorunn. Menn har skrive ned historia med sine manneblikk. Det er historia til mennene. Dei har til dømes ikkje vore så opptekne av ein kvinneleg spedalsk poet på 1600-talet.

Mariell øyre skal utforme dei to meter høge plakatane som skal vere klare til Historiedagane i Sogndal. Utstil-linga vert laga i tre eksemplar og skal etter opninga på Sogn Folkemuseum turnere i kvar sitt fogderi; på biblio-tek og kulturhus, i museum og på skular. I tillegg skal den ut på nettet i ei meir fyldig utgåve.

Fylkesbiblioteket vil lage si eiga utstilling om kvinne-lege forfattarar, og arbeidsgruppa vonar kommunar og skular i tillegg lagar sine eigne opplegg, trekkjer fram fleire lokale kvinner og let skuleelevar arbeide vidare med temaet.

Dei har leita og forkasta

med tungt sinn. når berre ei kvinne frå

kvar kommune skal veljast, gjer det fysisk vondt å

måtte vrake alle dei andre flotte kandidatane.

spelekviNNa saMuliNe seljeset frå Hor-nindal er ei av kvinnene i utstillinga, levan-degjort av felespelar, songar og artist Sigrid Moldestad i framsyninga «Taus». Sigrid deltek på opninga av «Kvinnestemmer frå Sogn og Fjordane».

For 250 år sia fanst eit unikt spelekvin-nemiljø i Nordfjord. Friske spelekvinner vart møtte med begeistring og respekt i bygdene. Dei ville spele. Måtte spele. Musikken fylte varme, dampande danselokale, feletonane ljoma fritt, og ramma menneska midt i hjar-tet.Kvinnene spelte. Dei gifta seg og fekk barn.

Og dei spelte. Fekk fleire barn. Og spelte. Heilt til pietismen og det fargelause trongsynet ein dag klarte å gjere tausene tause. Den store vekkingsbølgja på midten av 1800-talet øydela denne særeigne tradisjonen med kvinnelege spelemenn i Nordfjord og på Sunnmøre.

No går kvinnene i bresjen att. Sigrid Moldestad, Annbjørg Lien, Honndalstausene, Synnøve Bjørset, Gro Marie Svidal og fleire til.

Kvinnestemmer frå Sogn og fjordane

Kvinne- stemmer frå S. og fj.tid: Opning 4. mai 2013 stad: Sogn FolkemuseumSeinare på vandring i fylketOpna av Ida Blom, professor i kvinnehistorie, og Sigrid Moldestad, artist, felespelar, songar og historieformidlar.

Utstillinga er eit samarbeid mellom Musea i Sogn og Fjordane, Fylkesarkivet og Fylkeskommunen. Formid-linga skjer i samarbeid med Den Kulturelle Skulesekken.

dei har leita Frå venstre: Mariell Øyre (grafisk design), Sigrun Espe (Kulturavde-linga ABM-Sogn og Fjordane), Anna Jorunn Avdem (De Heibergske Samlinger - Sogn Folkemuseum) og Kjerstin Risnes (Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane). Marit Anita Skrede (også Fylkesarki-vet) var ikkje til stades.


KNOWLEDGEMAKES THEDIFFERENCE

Havbruk er utpekt som en av de viktigste globale satsingsom-råder for å skaffe mat til en økende befolkning i verden. I Norge har Florø blitt et viktig knutepunkt for havbruksnæringen og bidrar til en stadig økende eksport av sunn og rimelig mat til millioner av mennesker over store deler av verden.

FRA FLORØ UT I VERDEN

www.ewos.no

1831deN første utvandra-ren frå Sogn og Fjor-dane til USA var Gjert Hovland frå Askvoll som vi finn i New York i 1831. Men den store utvandringa starta i 1839 då Per Ivarson Undi frå Vik reiste med familien. Sidan vart Vik den store utvan-drarkommunen med over 4.000 utflytte i åra 1839-1924. Totalt reiste det 43.000 personar frå fylket i desse åra.

1838 forMaNNskapslova av 1837 førte til lokalt sjølvstyre, og året etter kom dei første kom-munestyra saman. Men få av ordføra-rane var bønder; ni var prestar, tre offiserar, to advokatar og to var handelsmenn. I juli same året møttest dei same ordførarane på gjestgjevarstaden på Tross i Dale til det første fylkestinget.

1841 sogNdal sparebank er eldste sparebanken i fylket skipa i 1841. Det var også den første bygdebanken på Vestlandet. Mykje av startkapitalen til banken kom gjen-nom sal av det gamle kornmagasinet i bygda som hadde vorte bygt opp i krigs- og naud-såra 1807–1814. Året etter skipa Førde sin sparebank.


MEDLEMS- FORDELERInkludert I kontIngenten:» Fri juridisk rådgivning i arbeidsrett» Verktøy for arbeidsgiver» Bransjetilhørighet» Ditt regionkontor» Slagkraft til din nytte» Faglige nettverk» Team offentlige anskaffelser» Min side

rabatterte fordeler hos våre samarbeIdspartnere:» Eurojuris – advokatavtale» Storebrand – pensjon og forsikring» Kopinor – kopiavtale» Sjømannskirken – kriseberedskap i utlandet

NHO–fellesskapet er den største interesseorganisasjonen for bedrifter i Norge. Dette gir slagkraft som kommer deg til gode. NHO sentralt og regionalt har nær dialog med politiske myndigheter, og jobber for stabile og konkurranse dyktige rammebetingelser. I NHO har medlemmene et komplett tilbud med nærhet både til bransje og i geografi, og ikke minst en sterk hovedorganisasjon i ryggen. Som medlem hos oss, har du tilgang på mengder av kompetanse, ekspertise og fordeler. Meld deg inn og bli en del av felleskapet! nho.no/innmelding

NHO Sogn og Fjordane er NHO sitt lokale servicekontor i Sogn og Fjordane. Vi har 4 tilsette og har kontor i Florø. Vår hovedoppgåve er å drive lokalt opinionsskapande arbeid, påverke lokale og regionale myndig heiter og gi råd til våre medlemmer i nærområdet.

Vilde Tøfte Øvstetun NESTLEIAR I S. OG FJ. UNGE HØGRE

korleis trur du sogN og fjordaNe vil vere oM 25 år?Om 25 år vil Sogn og Fjordane ha færre, men betre, vidaregåande skular. Skulestrukturen vil vere annleis enn i dag, og sjølv om fleire elevar kanskje må flytte på hybel, vil dei til gjengjeld ha betre tilbod. Infrastrukturen er forbetra, vegane er sikra og det har kome fleire tunnelar. Skulevegane borna brukar kvar dag, eignar seg som nettopp dette: skulevegar. Kulturen blomstrar og mange dyktige kreative menneske gjer det stort på nasjonal basis. korleis yNskjer du at sogN og fjordaNe skal vere oM 25 år?Om 25 år skal Sogn og Fjordane vere eit attraktivt bu- og arbeidsfylke. Me skal ha fleire gründerverk-semder, fleire arbeidsplas-sar og dei beste skulane i Noreg. Folketalet har auka, og det kryr av livsglede, kreativitet, arbeidsvilje, fri-villigheit, kultur, positivitet, friluftsliv og engasjement mellom innbyggjarane. Alle vil gjere sitt for at Sogn og Fjordane verkeleg skal vere trivselsfylket, og det fylket alle ynskjer å etablere seg i. Og eg skal vere ein av desse. Når eg vert ferdig utdanna og er klar for å stifte familie, ynskjer eg at Sogn og Fjordane kan tilby meg det eg treng for å slå meg til ro og bli gammal saman med familie og gode naboar.

korleis skal vi koMe dit?Me må fokusere på gode skular og gode og mo-derne arbeidsplassar. Utan dette vil ikkje folk utanfrå busetje seg i det flotte fylket vårt. Me må satse på infrastruktur, kultur, inte-grering og arbeidsplassar. Utan slike konkrete mål for framtida vil ikkje Sogn og Fjordane leve opp til nam-net «framtidsfylket». For kva framtidsfylke satsar ikkje hardt på framtida?


MartiN braaNaas kleppe (25) er nettopp komen heim frå ein liten bergenstur. No riggar han til ved-kløyvaren. Ein bonde er bunden og fri på same tid. Men gjennomsnittsbonden vert eldre og eldre.

- Skal ein oppretthalde matproduksjonen, trengst det ein bondeboom. Og det trengst eit inn-tektsløft. Men sterke krefter meiner bøndene får for mykje som det er. Krefter som ikkje har peiling på kva jordbruk er, seier han.

kriNg huNdre sauer står i fjøset og ventar på lam-ming og vår. Det er dobbelt så mange som i ein gjennomsnitts sauefjøs i Sogn og Fjordane. Det er snart fire år sia Martin overtok økobruket på Åsane i Førde. Han meiner bønder bør overlate garden til yngre krefter tidlegare, slik faren Anders Braanaas gjorde. I staden er menn i snitt over femti når dei tek over, kvinner er nokre år yngre.

Unge bønder er positive og optimistiske, fulle av energi og nye idear. Dei tek ikkje over av plikt, men av lyst, slik Martin gjorde. Men det kan vere både stritt og einsamt til tider. Den franske kjærasten gjennom tre år, Geraldine, fann seg aldri til rette i Sunnfjord og reiste heim sist haust.

- Heldigvis kjem fleire unge heim for å ta over no. Det er godt å snakke med jamaldrande kollegaer, seier den unge bonden.

MaNge MeiNer at dei bratte vestlandsgardane ik-kje er drivverdige. Dei kostar for mykje. Men kva er alternativet? Martin kan ikkje effektivisere ved å køyre tolv meter breie maskiner i lia over Movat-net. Han kan heller ikkje tilsette arbeidarar til fem kroner timen, slik ein gjer i mange land.

- Industrijordbruket står for berre tjue prosent av matproduksjonen; det er dei små bruka som brød-før verda, fortel Martin. Matproduksjon handlar globalt om å mette stadig fleire menneske, men og om nasjonal tryggleik. Sjølv om fleire ser saman-hengen mellom mat og helse, er framleis pris det viktigaste for folk flest. Kortreist mat på Vestlandet kan aldri konkurrere på pris med den langreiste frå land med enklare klima og billeg arbeidskraft.

- Eigedom og olje er dei største næringane i dag. Men oljen tek slutt. Bustadmarknaden er avhengig av god økonomi. Jorda ligg der, til evig tid. Du kan lite på jorda. Men då må vi ikkje late ho gro att, seier Martin og startar vedkløyvaren.

MartiN braaNaas kleppe vart bonde som tjuetoåring. Det inneber mykje fridom, men òg litt einsemd.

Treng ein bondeboom

Slepp til dei unge bøndene!

Sunnfjordsk matkulturtid: 25. mai stad: Haugartun Grendahus, Takle


mange har prøvd å tyne

krafta ut av bølgjene. etter hundre år har

ingen klart å forsvare kostnadene ved eit bølgjekraftverk.

ikkje før eks-journalis-ten geir arne Solheim frå måløy hadde grubla

i femten år.

eiN buss Med nitten japanarar kjem over Måløy-brua. Det vert eit hjarteleg gjensyn med Geir Arne Solheim, nordmannen som har gjeve dei tru på å hente energi ut av havet. Mange av dei arbei-der i det japanske Ombyggingsdepartementet, her kjem representantar frå lokale styresmakter, fiskeri og verft. Det er 18 menn og ei kvinne, alle over 40 år. Det er eldre menn som styrer sjappa i Japan.

takuya kaNNo konstaterer etter bussturen frå Ul-steinvik at naturen ytst i Nordfjord ikkje er så ulik heime, men at det er langt mellom folk her.

- De ligg 30 år framfor oss når det gjeld fiskeflå-ten, seier han imponert til Solheim, som tykkjer det er fint at vi har noko å vise fram. Vi er inter-essante, til og med for høgteknologilandet Japan. Solheim fortel om korleis det heile starta, om Bjørn Hafstad, som tenkte på bølgjekraft allereie på 60-talet. Men folk berre lo. Kva skal vi med det, vi som har billeg fossekraft og uendeleg med olje og gass rett uti havet?

- Vi var for tidleg ute, seier Solheim, som slo seg i lag med den lokale oppfinnaren. I 1998 starta han Havkraft AS. Folk lo til langt ut på 2000-talet.

No har han laga den perfekte bølgjekonvertaren Stadmaster, som skal hente energi ut av havet.

Skilnaden på Stadmaster og andre bølgje-kraftverk er at den er bygd i ein heil modul utan bevegelege delar, og tek ut heile frekvensspekte-ret i bølgjene. Stikkord er svingande vassøyle, luft-trykk og vakuum, elles er han løyndomsfull kring detaljane. Stadmaster er patentert i dei fleste kyststatar. Mantraet er enkelt, robust og effektivt. Lågteknologi-løysingar for verda.

- Når vi no òg plasserer vindmøller på plattfor-mene, vert dette superprodusentar til havs, seier Solheim ivrig.

i fjor plasserte Karl Christian Strømsem ein pro-totype av Stadmaster i ei bølgjemaskin. Resultatet var forbløffande. Strømsem er doktoringeniør og spesialist på hydrodynamikk og offshore-installa-sjonar. Han har i mange år vore innleigd spesialist på bølgjekraft og er for tida sektoransvarleg for energi og miljø i Innovasjon Norge, og har evalu-ert over hundre prosjekt. Dei fleste har vorte skot-ne ned, så han har i einskilte bølgjekraftkrinsar fått tilnamnet ”Dr. Død”.

Men i modelltest-rapporten om Stadmaster konkluderer Strømsem med at denne har ein stør-re effektivitet enn andre typar bølgjekraftsystem.

Å fange sjela til ei bølgje

Testen prova at Stadmaster er i verdsklasse når det gjeld verknadsgrad. Dei beste som er laga så langt ligg mellom 10 og 15 prosent, medan Stad-master tek ut mellom 35 og 50 prosent av ener-gien. Stadmaster produserer energi for fullt enten bølgjene er ein meter eller ti meter høge. Dette sikrar ei produksjonstid gjennom året som vind-mølleprodusentane berre kan ha våte draumar om.i NoveMber 2012 reiste Solheim til Japan saman med statsminister Jens Stoltenberg og ein norsk næringslivsdelegasjon. Dei såg uendelege øydeleg-gingar etter tsunamien. Japan er på leiting etter


andre kraftkjelder enn kjernekraft. Lan-det har hav og bølgjer på alle kantar, og støkket etter atomulukka i samband med tsunamien sit framleis i.

Dei vitja ruinane av byen Kesennuma, der 1100 døydde. «Stay with the ocean», bli hos havet, sa folk, sjølv om dette ha-vet hadde forsynt seg grovt av familie og vener. Havet gjev og havet tek, seier kystfolket i Noreg også.

Solheim fekk ikkje sove den kvelden. Inntrykka hadde vore så sterke. Gjen-nom vindauget såg han eit stjerneskot. Han fekk eitt i hovudet også, tok fram mobilen der han har eit teikneprogram og laga skissa til turbinen. Den har fått namnet Kesennuma.

- De må sleppe til kvinnene i arbeids-livet, sa Stoltenberg under Japan-be-søket. Forgubbing er eit mykje større problem i Japan enn i Noreg. Dei japan-ske gjestene i Måløy er imponerte over norsk innovasjon. Kvifor er de så flinke til å finne opp ting her? undrar Takuya Kanno, som er leiar for gjennoppbyg-gingskomiteen etter tsunamikatasrofen i Kesennuma.

- De gjer mykje rett i Japan, svarer Sol-heim, som fekk fornya tru på Sogn og Fjordane etter reisa i Japan. Japan er eit mykje meir hierarkisk samfunn, både når det gjeld kjønn og alder. Du mot-seier ikkje nokon som er eldre. Du kjem ikkje med ein betre ide enn sjefen.

- I Sogn og Fjordane har vi ikkje så mange sperrer, ikkje så mange tra-disjonar som hemmar oss, forklarer Solheim. Vi er eigenrådige og fritten-kjande. Dessutan har vi plass. Vi er alle småkongar med plass til å gå åleine ut i skogen og plass i hovuda våre til å ten-kje frie tankar.

- Men de er mykje flinkare enn oss til å lage industri og skape vekst ut av dei gode ideane, der er vi i steinalderen, legg han til.

sogN og fjordaNe er full av både råva-rer og idear, men vi må ikkje berre le-vere dette frå oss, meiner Solheim. Vi må produsere løysingane. Slik er det med vindkrafta no, vi gjev vinden ifrå oss. Han vil snu dette, slik at vi reiser til utlandet og installerer bølgjekraftverk. Slik at fortenesta vert hos oss. Elles vil Sogn og Fjordane forbli ein bananrepu-blikk.

Det er her Solheim vil bu. Han har jobba mot dette i femten år og ynskjer at produksjonen skal vere her, heilt el-ler delvis.

Dei et middag og dei japanske gjes-tene syng viser om godt hell på sjøen.

- Eg har eigentleg litt vasskrekk, inn-rømmer han til dei japanske venene sine. Kanskje fordi han kan så mykje om kreftene i bølgjene. Han meiner at sky-vekrafta i bølgjene er kraftig undervur-

dert. Andre har tenkt bølgjekraft feil, Havkraft har derimot fanga havets vesen. Han har snakka mykje om sje-la til ei bølgje med dei som kjenner den best - surfarane på Stad.

- Dei er litt redde for at eg skal ta bølgjene ifrå dei. Dersom det vert bygd ein bølgjekraftpark rett utanfor Hoddevika vert det ikkje mykje ener-gi att til surfarane, ler han.

på deN eNorMe energimessa Hydro Vision i Mumbai i India i mai, der Solheim ikkje har råd til å delta, kjem grûnderen frå Måløy til å bli sitert.

«Den store bølgja av europeiske gründerar vil ikkje vere innan digital eller mobil teknologi. Vi har større utfordringar å ta tak i innan produk-sjon av rein og sikker energiforsy-ning og reint drikkevatn.

Om ti til tjue år vil dei som job-bar med å løyse desse utfordringane vere dei mest verdifulle selskapa på børsane.» Geir Arne Solheim, Hav-kraft, Norway.

Havkraft har snart på plass dei mil-lionane som trengst for å byggje den første fullskala prototypen av Stad-master. Målet er å ha den ferdig og testa i løpet av to år. Kyststatar over heile verda ventar i spenning. Men Solheim kan ikkje vente i all eva på eit norsk initiativ dersom ein stor ut-lending bankar på.

Delegasjonen på 19 japanarar en-trar hurtigbåten tidleg neste dag og set kursen mot Bergen. Dei ser på det aude landskapet rundt seg og all plassen. Og dei ser og kjenner krafta i bølgjene på Stadhavet.

Olje er stort. Bølgjekraft er tusen gonger større og varer i all eva.

Stormfestival for kor og orkestertid: 9. junistad: Måløy


Maske - ei tradisjonsbedrift med lokale forankringar

Maske gratulerer Sogn og Fjordane med 250-års jubilèet

Produktspekteret vårt omfattar det meste av forbruksmateriell til privat og offentleg verksemd. Sjå heile vårt vareutvalg på www.maske.no eller ring oss gjerne på 02120.

Gjennom 40 år har Maske avd. Sandane vore leverandør til næringslivet i Sogn og Fjordane. Avd. Sandane har i dag eit salgskorps på 6 personar i tillegg til lager og transport. Vi held til i Industrivegen 3 på Sandane. Vi har effektive bestillingsløysingar og leverer over heile landet.

Vi har

det du trenger

Hele Norge. Hele tiden.

1846 deN første landbruksskulen i fylket starta opp på Vestreim på Kau-panger i 1846. Som ihuga reformator innan jordbruket dreiv eigaren av garden, Lars Westrem, etter moderne prinsipp. Men i høve til eigaren av skulen, fylkeskom-munen, var det stadig konfliktar. Dette førte til at skulen vart lagt ned og flytta til Mo i 1858.

1858 deN 28. november 1857 vedtok fylkestin-get å skipa Bergenhus Amts Dampskibe. Dette var det første fylkeseigde rutesel-skapet i landet, frå 1919 kalla Fylkes-baatane i Sogn og Fjordane. Året etter starten hadde selska-pet to båtar i drift. Gjennom faste ruter på fjordane våre fekk det stor betydning for person- og varetran-sporten.

1860 dei store silde-fiskeria kring Kinn hadde skapt behov for offentlege og private tenester som Bergen hadde hatt hand om. Trass i at Bergen gjekk mot dette, vart Florø oppretta som ladestad ved lov av 16. mai 1860.

1863 skulelova av 1860 kravde at lærarane skulle ha betre utdan-ning, noko som førte til etablering av tre lærarskular i Bjørgvin bispedømme. Skulen Nordre Bergenhus amt starta opp i Ba-lestrand i 1863. Dette såkalla seminaret strekte seg over 1 ½ år og utdanna i alt 236 elevar i dei 18 åra skulen var i drift .


På NAF-senteret har du tilgang til eit vidtspekter av testar som dekkjer dei flestebehov ved kjøp, sal eller vedlikehald av bil.Her er Øyvind Dvergsdal (t.h.) og Roy Valle-stad travelt opptekne med å saumfareunderstellet på ein bil.

Den må tidleg krøkjast som god trafikant skal bli!

Skulane – saman med foreldre –har eit stort medansvar også her. Trafikkopplæring i skulen er populærtog haldningskapande. NAF har årvisse sykkeltevlingar for skuleelevar.Eit populært tiltak. Her blir Thuva ogLasse hylla av medelevar før avreise til landsfinalen i sykling.

Foto: Janette SandbækHåland, Ringsaker blad

NAF-testar og EU-kontroll

Foto: Peter Førsund

NAF-avdelingane i Sogn og FjordaneFjordane og Ytre Sogn, Nordfjord, Indre Sogn og Årdal

www.naf.no

Medlemskap i NAF?

Som NAF-medlem kan du vere trygg på at du får hjelp uansettårsak. NAF-medlemskapet er personleg, som tyder at du får hjelpuansett om du køyrer eigen bil eller andre sin bil, leigebil eller erpassasjer. Treng du hjelp ring NAF sin døgnopne telefon 08 505.Medlemskap med veghjelp er det vanlegaste medlemskapet.Kostar kr. 1060,- for året for ein person. Meir om medlemskap o.a.på telf. 08 505, eller www.naf.no. NB: NAF tilbyr også eigen forsikring. Vurder også NAF Xtra , NAF-medlemane sitt eige Visa-kort med m.a. 3% og 4% bonus på utvalde produkt og tenester.

VISSTE DU AT

NAF-medlemane seier at trafikktryggleik er

det viktigaste NAF kan jobbe med?

findriv.no

Roy Sunde REDAKTØR i FYlKESMaGaSiNEt

korleis trur du sogN og fjordaNe vil vere oM 25 år? Færre vil drive innan land-bruk, men ein vil ha høgre produksjon og sterkare nisjer innan opplevings-produkt knytt til mat, gardsturisme og eksklusiv turisme. Å vere annleis sel. Fylket har hatt folke-vekst fordi fleire flyttar hit frå andre europeiske land. Vi har lagt bak oss gamle stridar og samla oss om Førde som ”hovudstad”. Florø og Sogndal er sterke senter, og ein av Nordfjord-kommunane ”veks” frå dei andre og samlar regionen. Vi kranglar enno om kvar brua skal gå over Nordfjor-den og Sognefjorden.

korleis yNskjer du at sogN og fjordaNe skal vere oM 25 år?Prega av sentralisering, urbanitet og samling. Vi har gått baklengs inn i framtida i 200 år, og betalar med dårligare fol-ketalsutvikling, færre og mindre senter/byar med mangfaldig arbeidsmark-nad og næringsliv enn nabofylka. Vi kan ikkje vere eit fylke som gjer slik vi alltid har gjort, vi må våge og satse.

korleis skal vi koMe dit?Vi må legge bak oss stridar om alt og ingen-ting. Oslo og Bergen veks nok om ikkje vi gjev dei bonusflytting. Vi må ha eit godt utdanningstilbod og spennande jobbar. Kan regionar på tvers av kom-mune- og fylkesgrenser løfte oss vidare? Treng vi 26 kommunar?Vi treng betre vegar. Vi må knytte kysten saman, og kyst og innland tettare saman. Vi må ha nærings-utvikling på nye område og ikkje klamre oss til fortida og tradisjonane. Og viktigast: Politikarane må tore å prioritere og satse, heller enn å gje litt til alle. Det krev samarbeid, og at vi unnar kvarandre suksess på tvers av gamle grenser.


på kystMuseet i Florø kan du oppleve det; korleis det er å famle seg fram i stupande mørke medan alarmen hyler. Då formidlingsleiar Anne Bakke prøvde første gongen, fann ho ikkje vegen ut att.

iNNe i deN vesle paviljongen Snorreankeret, bygd som ein kopi av ankera til Snorreplattforma, er det eit kreativt kaos to veker før op-ning. Snorreankeret stod ferdig i 1999, og den første oljeutstillinga her var bygd opp rundt ein modell av Snorre.

- Men både Snorre og utstillinga er jo allereie veldig gammaldags, seier Anne. No er det Gjøa som gjeld.

- Gjøa er ei grøn plattform, som får elektrisitet frå Mongstad gjen-nom den lengste sjøkabelen i verda. Sjå her! Ho peikar og skildrar det som allereie er klart innimellom malingsspann og plastdukar.

har du teNkt over kvifor all denne oljen ligg nettopp utanfor nor-skekysten? Det får du òg svar på her. Ein gong, i trias- og juratida, var sjøbotnen her tørt land med frodige skogar og tropisk klima. Då alt dette vart overfløymt av havet, la eit tjukt lag med sand seg over landskapet, der tre og plantar, og kanskje ein og annan dinosaur, langsamt, langsamt vart til olje. Over det igjen la det seg eit tett lokk med leire, som pressa alt som låg under saman til porøs sandstein med olje i. Dermed var oljen fanga. Heilt til eit oljeselskap bora eit hol gjennom tjukke lag med ulike sediment, gjennom lokket og sleppte oljen fri.

No preseNterer vi den moderne oljeverksemda, ikkje berre for å vise den fram, men for at publikum skal få nokre opplevingar og bruke sansane sine. Dei skal få sjå og høyre korleis livet offshore artar seg, dei skal få lukte på råolje og i det heile få ei kjensle av kor-leis det er å bu og jobbe på ei plattform, seier Anne. Samstundes er miljøomsyn og skepsis vove inn i både den gamle og nye utstillinga.

- Seismikk påverkar fisk og sjødyr, men det vert forska lite på det. Kor stor er eigentleg risikoen for lekkasjar frå brønnar og rørgater? Olje og gass ureinar mindre enn kol, men prisen er så høg at fattige land må bruke kol, slik at skilnaden mellom fattige og rike aukar. Når det meste av lett tilgjengeleg olje er teken opp, kva risikerer vi ved å halde fram og bore i klimatisk vanskelege område, i sårbare naturområde og elles i verda, også under ustabile militære regime? Det vert forska lite på alternative energikjelder, kva når oljeressur-sane er brukte opp?

Det er mange spørsmål til publikum, og nokre svar. Til dømes korleis det følest når alarmen går. Anne Bakke reknar med at dei som har famla seg gjennom mørket i Snorreankeret, faktisk vil gjere seg kjende med rømmingsvegane neste gong dei tek inn på eit hotell.

alarmen går på gjøa-plattforma. Straumen forsvinn, alt er stupmørkt. Kan du

tenkje deg den kjensla?

forMid-liNgsleiar Anne Bakke og resten av staben ved Kystmuseet i Florø har for-nya oljeutstil-linga i Snor-reankeret. Det har vorte meir oppleving og fleire kritiske spørsmål til petroleumsin-dustrien.

Den nye oljetidatid: Opna 7. marsstad: Kystmuseet, FlorøKystmuseet presente-rer den nye oljetida i jubileumsåret.Snorreankeret vart i si tid laga som oljeutstil-ling då Snorrefeltet vart bygt ut. Sidan den tid har mykje skjedd, ikkje minst i havet vest for Sogn og Fjordane.

fornya utstilling om fossilt brensel


av og til, når Dagmar herjar langs kysten eller torevêr slår ut ein og annan trafostasjon, kan vi få eit ørlite innblikk i korleis det var å bu i Sogn og Fjordane før dei første kraft-verka sende kilowatt utover bygdene.

det er 120 år sia den første elektriske lyspæra vart slått på her i fylket; det skjedde i Stryn i 1893, då Truls Rasmussen bygde det første vasskraftverket i Sogn og Fjordane. Aggre-gatet gav lys i snikkarverkstaden hans. Då hadde fossekraft allereie drive slipesteinar og kverner, sager, treskeverk og stamper i fleire hundre år.

- Det er vanskeleg for dei unge i dag å forstå for ein revolusjon det var brått å få ei lyspære i fjøset, fortel Aslaug Nesje Bjørlo ved Nordfjord Folkemuseum. Den gongen var folk stolte av å få ein stolpe på grunnen sin. Ordet monster-mast var ikkje funne opp.

- Men turistane stoggar framleis og fotograferer fjord-spenna, smiler kommunikasjonsdirektør Kai Petter Sårheim ved Sogn og Fjordane Energi (SFE).

Museet har i samarbeid med SFE laga utstillinga «Kraftfyl-ket Sogn og Fjordane», som med tekst, foto og gjenstandar skildrar historia til fossekrafta i Sogn og Fjordane gjennom meir enn hundre år. Den syner kva ressurs fossane er og har vore for fylket. Kva hadde Sogn og Fjordane vore utan fossane? Etter småindustrien kom smelteverka og framvek-sten av industrisamfunn som Høyanger, Årdal og Svelgen. Elektrisiteten endra samfunnet totalt, ikkje berre nærings-livet, men også arbeidet i heimane. Vaskemaskinar og kom-fyrar letta arbeidet til husmora. Små, nyttige apparat som barbermaskin og krølltang fjonga sogningar og fjordingar.

for huNdre år sia var det 15 vasskraftanlegg i Sogn og Fjordane. I dag er det over 150 kraftstasjonar med stort og smått.

- Vasskrafta vil alltid vere der, vi vert stadig betre på å nytte den meir effektivt. Det vert meir kraft i kvar drope. Mange gode tankar er ikkje tenkt enno, seier Kai Petter Sårheim.

Utstillinga «Kraftfylket Sogn og Fjordane» opnar på års-konferansen til NHO på Nordfjordeid 20. mars, der temaet nettopp er «Oppdrag energi». Etterpå skal den turnere rundt om i fylket.

Stjernehimmelen var tydelegare, stilla

var større og det meste tok lengre tid. Det var før

vi temte fossane.

magien i den første lyspæra

Kraftfylket Sogn og fjordanetid: 20. marsstad: NordfjordeidUtstillinga skal seinare turnere rundt i fylket.

eiN tjuvkontakt var heilt ulovleg, men mykje i bruk for til dømes barbermaskin.

eiN staseleg kar i ei staseleg mast i 1924. Grønenga og Brandsøy og Batalden i bakgrun-nen. Foto Sogn og Fjordane Energi.


Movano m. Meisterpakke

285 500,-eks. mva

Vivaro m. Meisterpakke

248 500,-eks. mva

Combo Varebil

156 500,-eks. mva

ELSKAR MÅNDAGAR.OPEL NYT TEKØYRETY

KLAR FOR ARBEID

Opel Movano Meisterpakke

� Klimaanlegg

� ESP

� Radio/CD 35, m.

MP3 aux. og Bluetooth

� El. vindauge framme

� Komfort førarsete m. 6 vegs justering

� Dobbelt passasjersete

m. innfelbart og dreibart bord

� Uttrekkbar hylle i dashbordet

� Lyddempande panel i skillevegg

� Solbrillehalder

12V uttak i lasterom

� Heildekkande hjulkapslar

www.opel.noCo2-utslepp 126-195 g/km. Forbreuk 4,8-7,4l/100 km. Gjeld utslepp- og forbrukarblanda køyring. Euro 5.

Frakt Oslo og lev. omkost. er inkl. Avbilda bilar kan ha ekstrautstyr. Importør Opel Norge AS

Opel Vivaro Meisterpakke

� Klimaanlegg

� ESP

� Radio/CD 30

� Sentrallås

� El. Vindauge

� Skyvedør med cindauge, høgre side

� Oppvarma førarsete

� Oppvarma bakrute m. viskarar

� Tilhengarfeste

Opel Combo varebil

� Klimaanlegg

� ESP

� Radio/CD spelar

� Høgde/lengde just. av ratt

� Sentrallås og el. vindauger

� El. og oppvarma utv. speglar

� Utetemp. målar

� Skyvedør med vindauge, høgre side

� Oppvarma framsete

� Justerbart førarsete m.

korsryggstøtte og armlene

� Lyddempa skillevegg.

FørdeHalbrendsøyra, 6800 FørdeTlf. 57 82 99 00www.opusas.no

SogndalGranden 23, 6856 Sogndal

Tlf. 57 62 57 57www.opusas.no

1864 sosiologeN Eilert Sundt reiste rundt og samla inn dokumenta-sjon om folk sine leve-kår. Han var skeptisk til distriktslegane si for-dømmande haldning til korleis folk levde. Han var også i fylket i byrjinga av 1860-åra. Dette arbeidet enda ut med boka «Om Rensligheds-Stellet i Norge» frå 1869, her er det mykje opplysningar frå vårt fylke.

1874 Med marknadsorien-teringa i landbruket vart stadig meir av foredlinga av produkta flytt ut av garden. Dei fyrste små meieria i fylket kom i Vik og Hafslo i 1874. Land-hushaldningsselskapet i fylket ytte tilskot og var pådrivar.

1874 Nordre Bergenhus var det siste avislause amtet. I februar 1874 gjorde sakføraren Livius Smitt noko med det då han byrja å gje ut «Nordre Bergenhus Amtstidende» i Florø. Alt same året fekk avisa selskap av «Fjor-denes Tidende» på Eid, og seinare skulle Sogn og Fjordane bli eit av dei fremste avisfylka.

1876 eNgelskMaNNeN William Cecil Slingsby vart i 1876 den fyrste som klatra til topps på Noregs 3. høgste fjell, Storen (Store Ska-gastølstind). Han var med på å gjere Vest-Jotunheimen til den fremste leikegrinda for fjellsport i Noreg.

monica drøymde om å gje ut sitt eige magasin. anja var veldig interessert i motar. Så slo jentene seg saman, laga eit

motemagasin og den beste ungdomsbedrifta i Sogn og fjordane.

ei jeNte koM iNN på ein sybutikk og bad om nål og tråd. Merket på ACNE-skjerfet til 800 kroner var i ferd med å ramle av.

- Det var eit slikt, seier Anja Helen Kandal og viftar med eit stort, svart skjerf.

- Dette er like fint og like varmt, men kostar berre 100 kroner, legg Monica Flatland til.

Det er dette som er agendaen til dei to jentene. Jenter kan vere like fine i rimelege kle som i dyre merkevarer.

puella MagasiN ub vart kåra til beste ungdomsbedrift i Sogn og Fjordane i 2012. Dei hadde òg best produktdesign og det nest beste innovative produktet.

- Det gav oss inspirasjon og sjølv-tillit til å halde fram, seier dei to jentene, som no har lansert magasinet på nett. Dei går på Vg2 interiør- og utstillingsdesign ved Hafslo vgs.

Det heile starta med ung-domsbedrifta og Puella Magasin på glansa papir saman med to andre jenter. Bladet kom ut i fjor vår, og bedrifta vart lagd ned. Men, arbeidet med mote-magasinet gav meirsmak, halve staben starta Puella Magasin DA, og 1. mars kom Puella som nettmagasin. Det skal halde fram sjølv om dei to jentene skil lag til våren. Monica vil ta allmenn-fagleg påbygg, medan Anja satsar på meir utdanning i Oslo.

www.puellaMagasiN.coM tek opp mange fleire tema enn klede, hud og hår. Utdanning og reise vert to andre tunge felt. Om

Puella, som betyr jente på latin, ikkje er ei motvekt til rosablog-garane, er det utan tvil eit korrektiv, eit klokare alternativ. Bod-skapen er at jenter kan kle seg moteriktig for ein ganske rimeleg penge. Dei to vil merkevarepresset og bruk-og-kast-mentaliteten til livs.

- Når jenter på 13 år har veske til 10.000 kroner fordi dei trur dei må ha det, er noko gale, seier Monica.

- Toppbloggarane tener mykje pengar og kan fråtse i dyre motekle og designarprodukt. Jenter flest kan ikkje det. Sjå her!

Ho blar opp den eine bloggen etter den andre som viser sjukeleg tynne jenter som skriv om slanking og ymse diettar. I går var det lågkarbo, i dag er det glutenfritt. Ei 18 år gammal

jente bloggar om silikonpuppopera-sjonen sin. Slike rollemodellar er skumle, meiner dei to.

I staden for å kritisere andre, går jentene bak Puella inn på den same marknaden for å prø-ve å gjere ein skilnad. Gjere det litt enklare å vere ung jente. Dei veit at det kan vere vanskeleg.

MoNica flatlaNd frå Leikanger og Anja Helen Kandal frå Sandane tek Puella Magasin frå papir til nett, og ungdomsbe-drifta over i ei nystarta bedrift.

Ungt entreprenør-skap (UE):Offisiell opning av 250-årsjubileet

tid: Torsdag 21. mars 2013 kl. 11.30stad: Nordfjordeid

Ungdomsmessa er lagd til operabygget og den vida-regåande skulen på Nordfjordeid. På messa vil ung-domsbedrifter frå alle vidaregåande skular presentere seg, og dei beste vert premierte.

Opninga vert særleg høgtideleg denne gongen, då sjølve jubileumsåret vert opna av fylkesordføraren.

Ungdommane vil òg bli utfordra på å tenke kva dei meiner må til for at fylket skal utvikle seg positivt for åra framover. Dei skal lage ei “framtidsside” som blir teken vidare til ei gründermesse som UE skal arrangere i september, og dei beste ideane derifrå vil ungdommane ta med seg til “Framtidskonferan-

sen”, som er ein del av det offisielle programmet 20. september.

Messa er open for alle som vil sjå ungdomsbedrif-tene, og vert avslutta kring kl. 17.00 med premiering av bedriftene i ulike klassar. Beste “framtidsside” vert òg premiert. Før premieringa spelar det lovande ungdomsbandet “Punch”. Hovudkomiteen for fylkesjubileet har valt å legge den offisielle opninga av jubileumsåret til Ungt entrepre-nørskap-messa for ungdomsbedrifter fordi jubileet skal ha sterkt fokus på ungdommen og framtida.

Rimelege rollemodellar


Best Centrum Bensin AS Førde, tlf. 57 72 55 40Naustdal Bensin & Service AS, tlf. 57 91 91 96Auto-senteret AS Sandane, tlf. 57 86 55 39

KVIFOR VELGE

÷100,-Nykjøp, pr. flaske

÷ 50,- ved innbyte

PROPAN

÷100,-pr. døgn

HENGARLEIGE

* Alt du treng gjere er å tanke drivstoff. 100 liter gir inntil kr 100,- i rabatt.

** I tillegg har vi lik rabatt på Statoilkort, Coop-kort og NAF-kort.

÷100,-pr. vask

MASKINVASK

KVIFOR VELGE

Dette er BestBonus!

1876 fjordeNes amtsskole i Gloppen vart i 1876 den fyrste i fylket. Året etter vart det skipa ein amtsskule i Florø, og dessutan fekk Sogndal folkehøgskule fekk amtsskulestatus. Skulane var ei viktig styrking av skulevese-net i fylket.

1884 eit amtslærarmøte i Vadheim 22.–24. september krev full jamstelling mellom landsmålet og bokmå-let. Framlegget kom frå folkehøgskulestyrar Henrik Mohn Dahl i Sogndal. Initiativet var avgjerande for at Stortinget året etter vedtok å gjere nynorsk til offisielt språk.

1891 MuNdal hotel i Fjær-land vart bygd i 1891. Ei rekkje fjordhotell i sveitsarstil stammar frå same tida. Den nye cruiseturismen gjorde at ein aukande straum turistar kom til dei ville og eksotiske vestlands-fjordane, her i fylket særleg til Nordfjord og Sogn.

1902 tørt kliMa, tynn fjelluft og furuskog var det ekspertisen trudde skulle til for å kurere tuberkulose. St. Jørgen Stiftelse i Bergen fann difor ut at dei ville byggje eit av landets største spesialsjukehus på ei fjellhylle i Sogn. Lysters Sanatorium på Harastølen opna i 1902 og var i drift som tuberkulosesjukehus til 1950-åra.

næringskonferansen til nHotid: 20. mars - 00:00 stad: Nordfjordeid

Kjerringi open frå fjell til fjordtid: 13. april stad: Leikanger

Debatt om verneområdetid: 20. til 21. juni stad: Jostedalen nasjonalpark-senter

førdefestivalen - lyden av framtidsfylket tid: 7. juli - kl 15.00 stad: Førde

Turløp ”vi vandrar saman” tid: 18. august - kl 10.00 stad: Heile fylket

norsk Country Treff tid: 11. juli til 14. juli stad: Gloppen

fridtjof den frøkne blir 100 årtid: 9. til 11. auguststad: Vik og Balestrand

måløy havfiskfestivaltid: 9. til 10. auguststad: Måløy

veteran-nm i gloppentid: 9. til 11. auguststad: Byrkjelo, Gloppen

eid jubilerertid: 21. til 23. juni stad: Nordfjordeid

St. Halvardguttene til Seljumannamessa tid: 2. til 7. julistad: Ulike stader

gulatinget Teaterfestival tid: 14. til 16. junistad: Gulen

Jubileumskarusell - motbakkeløp marifjøra tid: 15. junistad: Marifjøra

malakoff - med demokonkurranse tid: 18. til 20. julistad: Nordfjordeid

Sunnfjordsk matkulturtid: 25. mai stad: Haugartun Grendahus, Takle

fylkeskorstemnetid: 31. mai til 2. juni stad: Førde

Dragseidspelet tid: 1. til 2. juni stad: Dragseidet

Heilage Sunniva - ein hyllest tid: 1. juni stad: Dragseidet

vereide kyrkje feirar 850 år tid: 1. juni stad: Vereide kyrkje

Korseminar med folke-tonar frå S. og fj.tid: 26. til 28. april stad: Aulaen Firda vgs, Sandane

Dei nominerte er...tid: 27. april stad: Storsalen, Førdehuset, Førde

fjordhest for folket Higsteutstillingtid: 2. til 4. mai stad: Nordfjordeid

Utstilling: Kvinne- stemmer frå S. og fj.tid: 4. mai stad: Sogn Folkemuseum

Ungt entreprenørskaptid: 21. mars - 11:30 stad: Nordfjordeid

Smørbukk- kappleikentid: 6. april stad: Skei, Jølster

Barnefestivalentid: 6. april - kl 16.00 stad: Skei, Jølster

Kulturfestival for utviklingshemmatid: 12. til 14. april stad: Rica Sunnfjord Hotel, Førde

PRogRamtil september

Bursdagsfest på Youngtorget!tid: 5. mai - kl 15.00 stad: Youngstorget, Oslo

Sterke stemmer syngtid: 1. juni - kl 23.00 stad: Trivselshagen, Sandane

Turløp ”vi vandrar saman” tid: 18. august - kl 10.00 stad: Heile fylket

nynorskens skogtid: Veke 34 stad: Førde

la Traviata tid: 22. til 24. august stad: Åmot operagard

gloppen musikkfest tid: 30. august til 1. september stad: Sandane

norges Cup, skyting tid: 30. august til 1. september stad: Leikanger

Sommarkurs i lyddesigntid: 1. til 11. auguststad: Tusenårsstaden, Gulen

Konsert med musikk frå fossegrimentid: 3. auguststad: Fjellgarden Eldegard

familiedag - ferdsla over Dalsfjordentid: 4. auguststad: Holmedal, Askvoll

eid jubilerertid: 21. til 23. juni stad: Nordfjordeid

Kinnaspelettid: 22. til 23. juni stad: Kinn, Flora

Sommartreff for pensjonistar tid: 25. juni - kl 11.00 stad: Førdehuset, Førde

fylkesleir 4H tid: 27. til 30. juni stad: Fresvik

Kvernsteinsrock tid: 29. juni stad: Kvernsteinsparken, Hyllestad

Stormfestival for kor og orkester!tid: 9. juni stad: Måløy

Skaparkraft midt i fylkettid: 7. til 9. juni stad: Jølster

gøyanger - jubileumstrappeløptid: 8. juni stad: Høyanger

malakoff - med demokonkurranse tid: 18. til 20. julistad: Nordfjordeid

veteranbusstreff tid: 9. til 12. mai stad: Lærdal

Jølster friluftsfestivaltid: 3. til 5. mai stad: Jølster

Henrik Werge-land-konstertid: 12. mai stad: Tusenårsstaden, Gulen

vereide kyrkje feirar 850 år tid: 1. juni stad: Vereide kyrkje

Sesongopning gulatingettid: 14. april stad: Flolod, Gulen

UKm med jubileumsvritid: 20. april stad: Førdehuset, Førde

Korfestival i gulentid: 20.-21. april stad: Gulatingen, Eivindvik og Flolid, Gulen

asvo-bandet spelar opptid: 24. april - kl 18.00 stad: Årdal kulturhus, Øvre Årdal

Utstilling: Kvinne- stemmer frå S. og fj.tid: 4. mai stad: Sogn Folkemuseum

Ungt entreprenørskaptid: 21. mars - 11:30 stad: Nordfjordeid

Palmerevyen ser på S. og fj.tid: 21. mars - 11:30 stad: Nordfjordeid

Påsketreff i operahusettid: 23.til 26. mars stad: xxx

internasjonal gründercamptid: 2. til 4. april stad: Knutholmen, Kalvåg

fylkeskapp- leikentid: 5. til 6. april stad: Skei Hotell, Jølster

fullstendig program på www.sfj250.no


Skal du selje bustad?Vi dekkjer heile fylket.

Ta kontakt med ein av kunderådgjevaranei Sparebanken Sogn og Fjordane på tlf. 57 82 97 00 eller ssf.no

Prøv lånekalkulatoren vår på ssf.no

Treng du lån til bustad?

Ta kontakt med ein av våre meklarar i Eigedomsmekling Sogn og Fjordane på tlf. 57 82 97 00 eller ssf.no/eigedom

erling Sande STORTINGSREP. (SP)

korleis trur du sogN og fjordaNe vil vere oM 25 år?- Eg trur at Sogn og Fjor-dane vil vere meir mobilt. Endringane i arbeidsliv og næringsliv vil halde fram og føre til at folk dels pendlar lengre til arbeid og dels arbeider meir på heimekontor. Utviklinga av kommunikasjonsteknologi vil gjere at avstandsulem-pene minkar. Dette vil kunne gjere fylket vårt meir attraktivt som buplass fast, eller delar av året. Betra samferdsle vil bidra til å sveise ulike delar av fylket meir saman.

korleis yNskjer du at sogN og fjordaNe skal vere oM 25 år? - Sogn og Fjordane klarer å halde posisjonane innan helse, sosiale utfordringar, trivsel, frivillig aktivitet og gode lokalsamfunn. Samtidig har folkeveksten auka og næringsliv og kulturtilbod er blitt meir mangfoldig. Tung satsing på samferdsle og kom-munikasjonsteknologi har gjort fylket meir konkur-ransedyktig og redusert avstandane. Eit levande kulturlandskap, natur og kulturtilbod gjer at turisttil-strøyminga til fylket aukar. Sogn og Fjordane blir rekna som den beste staden i lan-det å dyrke og vidareutvikle idear og grundarar.

korleis skal vi koMe dit?- Vi må styrke satsinga på samferdsle og breiband, og gje dei tradisjonelt viktige næringane gode forhold og høve til vidareutvikling. Skape rom for folk som har idear og vil utvikle desse. Fylket har store naturres-sursar som vi kan utnytte på ein god måte og skape arbeidsplassar og aktivitet. Gode buplassar med nærleik til natur og trygge lokalsamfunn blir viktigare i åra som kjem. Vi må difor dyrke vidare dei fordelar vi som fylke har på dette området, og halde vedlike den frivillige innsatsen og samhaldet i lokalsamfunna våre.


GraphiteEdition

BEGRENSET ANTALL

C

SPESIALMODELL 2013

Veil. kr. 714.000,-

659.000,-Spar kr. 55.000,-

78 STKNUMMERERT SERIE

5 5 4 7,49 m

Graphite 119 EB

AOAOaoas.no

1907 tuNgiNdustrieN kom til fylket i 1907 då Nordens fyrste alu-miniumsfabrikk opna i Stongfjorden. British Aluminium Company stod bak, og det vart bygt eit heilt lite industrisamfunn i den vesle bygda. Opptil 70 tilsette arbeidde ved fabrikken som var i drift til 1945.

1908 23-åriNgeN Jacob Olsen frå Dale var medlem nr. 1 då den fyrste fagforeininga i fylket vart skipa i fe-bruar 1908. Vadheim Arbeidsmandsfore-ning vart skipa etter at industriarbeidarane på den nyleg etablerte natriumsfabrikken i Vadheim ikkje fekk lønsauke.

1919 Nordre Bergenhus amt fekk namnet «Sogn og Fjordane fylke» etter at Stortin-get vedtok nye fylkes-namn i 1918. Statens namnekonsulentar ville ha «Fjordane» og unngå dobbeltnamn, men fylket ville det annleis. Lokale alter-nativ var «Sygna og Firda» eller «Firda og Sygnafylke».


Mesta Verksted Leikanger AS6863 Leikangertlf 99354200

Bosch Car Service – Verksted for alle bilmerker!

For everything your car needs.

Vi er med i verdens største og mest kunnskapsrike verkstedskjede. Hos oss får alle bilmerker profesjonell hjelp til hyggelig pris. Våre godt utdannede mekanikere utfører kvalitetsarbeid med bransjens mest avanserte testutstyr. Prøv oss neste gong !

Jølster Bil AS6843 Skeitlf 57726890

AS Diesel-Elektro6800 Førdetlf 57822177

Førde Bilservice6800 Førdetlf 57830700

Florø Bil & Havneservice AS6900 Florøtlf 57740530

Hatleberg Bil og Maskin6957 Hyllestad tlf 57788588

Gaupne Bilsenter AS6868 Gaupnetlf 57681080

Høyanger Bil AS6993 Høyangertlf 57713277

1920 før fryseri- tekNikk, tog og veg-transport var det mest effektivt at kjøtet gjekk på eigne føter til marknadene på Aust-landet. Men moderni-seringa innhenta dei tradisjonelle driftsfor-mene i landbruket, og i 1920 gjekk den siste fedrifta over Joste-dalsbreen frå Stryn til Sogn.

1922 ei faNesak for norskdomsrørsla var skiping av gymnas på bygdene. Firda på Sandane vart det fyr-ste gymnaset i fylket i 1922, frå 1946 som statleg landsgymnas. Denne eliteskulen opna utdannings-vegen for mang ein ungdom frå fylket.

1920-åra fylket og mange Sunn- og Nordfjord-kommunar enda i ei botnlaus gjeldskrise etter å ha satsa over evne i kraftutbygginga i Ålfoten kring 1920. Somme kommunar sleit med gjelda i 40 år.

1932 Når bileN tok over for båten som transportmiddel, vart fjordane eit problem. Den fyrste bilferjeruta i fylket opna i 1932 mellom Årholen, Olden og Innvik. Ho vart lagd ned då vegen Olden- Innvik opna i 1936, ei av vår tids mest omdiskuterte veg- strekningar.


i alt 59 nynorske aviser i Norge skal få sin yng-lestad for gode journalistar. Det er ikkje heilt tilfeldig at det skjer i språkåret 2013. Vi har lyst å feire det flotte språket vårt. Ingen stad står nynorsken så sterkt som i Sogn og Fjordane. Som alle andre stadar er språket vårt ein viktig del av oss.

Dette ynskjer vi å markere med eit stort nynorsk arrangement i veke 34 i august. Alle nynorskavi-sene vert inviterte til opninga av Nynorsk Avissen-ter, og vi set nynorsken til debatt ved å invitere dei beste foredragshaldarane i landet til seminar.

Om kvelden inviterer vi alle til stor nynorskfest i storsalen i Førdehuset. På scena her ynskjer vi eit knippe av dei beste komikarane, musikarane, kåsørane og andre som elskar språket vårt.

fordi bokMålet står så sterkt i Norge, er vi ny- norskingar i ein viss grad meir tospråklege enn andre. Debatten om sidemål er gamal og velkjend, men nyare forsking kan tyde på at to språk sti-mulerer hjernen. Skulane i Førde scorar høgt. I fjor vart kommunen kåra til den beste skulekom-munen i Norge. Er det samanhengar her? Det får vi kanskje svar på under seminaret? I alle fall er Førde ein naturleg plass for markering og feiring av nynorsk språk og kultur.

nynorskfest

I august opnar Nynorsk Avissenter

i Førde.

nynorskens skogtid: Veke 34 stad: Førde

skogvaktar Arve Sandal er prosjektleiar i Nynorsk Avissenter, som opnar i Førde i august.


PÅSKETILBOD

12.995,-Før 20.715,-150x200 cm

Prisanegjeld til 23. mars

30%RABATT

WONDERLAND HARMONY KONTINENTALComfort Welun overmadrass med pocket comfort fjøyrer.150x200 cm Før 20.715,- No 12.995,- 180x200 cm Før 22.310,- No 14.995,-Sengepall kr 1.995,- Hovudgavl 160/180xH105 cm Før 3.895, No 2.998,-

Møbelringen Førdetlf. 57 72 37 90.

Møbelringen Sandanetlf. 57 86 56 66

Møbelringen Sogndal tlf. 57 67 69 00

Møbelringen Stryntlf. 57 87 25 20

1936 Marerittet heimsøkte Lodalen for andre gong 13. september 1936 då Ramnefjellet ramla ut. Flodbølgja drap 73 menneske. I 1905 hadde det same hendt med 61 dødsoffer. Etter dei to største naturka-tastrofane i Noreg i nyare tid vart Loda-len fråflytt for godt.

1940 før bileN var trua stor på jarnbanen. Sogn og Fjordane skulle knytast sa-man av ei rekkje jarnbaneliner, men bilvegar tok over før jarnbanebygginga kom i gang. Det vart med den spekta-kulære Flåmsbana som var vedteken av Stortinget alt i 1908 og opna i 1940.

1941 27.–29. desember 1941 gjekk opp-under 600 allierte soldatar støtta av krigsskip og fly til åtak på dei tyske styrkane i Måløy. Nålestikkåtaket var med på å binde opp store tyske styrkar i Noreg. Ein av dei drepne på alliert side var skodespelar og kaptein Martin Linge.

CO2 utslipp ved kombinert kjøring 154- 179 g/km. Drivstofforbruk ved kombinert kjøring 0,59 - 0,77 l/mil. Avbildet modell kan avvike fra annonsert tilbud.

Ford Kuga er fortsatt bilen for alle slags kjøreforhold. Utover det er den helt ny. Innvendig og utvendig. Med mer plass, mer komfort, mer stil og med nye, smarte, teknologiske nyvinninger. Sikkerheten er hevet ytterligere. Men prisen? Den er senket. Vi sier ikke mer. Du er invitert til eksklusiv førpremiere.

ford.no

FØRPREMIERE PÅ NY OG STØRRE KUGA!


Aktiver kortet ditt i dag og få alle

fordelane!

Fordelskortet:Forkjøpsrett og gode medlemsfordelarFordelskortet er ditt medlemsbevis i bustadbyggelaget, men det er òg mykje meir! Fordelskortet gir deg betre bustadøkonomi fordi du får:

��Forkjøpsrett ved kjøp av bustad ��Bonus, rabattar og gode tilbod på ei rekke varer og tenester i heimen

Bonus og rabattar oppnår du ved å handle med Fordelskortet Bonusen du sparar opp kan du enkelt overføre til bankkontoen din.

Hugs at Fordelskortet må vere aktivert for at du skal kunne opptene bonus.

GARANTI Eiendomsmegling VestLangebruvegen 9, 6800 FørdeStrandgt. 35, 6900 FlorøTlf: 57 82 70 20 | garanti.no

Magnar NilssenMegler MNEFTlf: 90 50 41 77

Tore BerqvamDaglig leder/Megler MNEFTlf: 96 01 96 96

Raymond SandøyFagansvarlig/Eiendomsmegler MNEFTlf: 95 55 94 44

TUAPrisant. 1 600 000

Halvpart av tomannsbolig, sentralt, med garasje

Adresse Gaddevegen 10Andel f.gj. 41112Totalpris 1 641 112Omkost. 1 032F.utg.mnd 2 725BRA/P-rom 108m2/90m2

Stor hage. Gode uteplasser.Eief./B.år Andelsleilighet/1952Visning 04.03.13, kl. 17 - 18Avdeling FlorøAnsv.m. Magnar NilssenTelefon 90 50 41 77

Visning

SOLHEIMPrisant. 3 500 000

Enebolig som ligger høyt og fritt, med fantastisk utsikt

Adresse Solheimlia 18Prisant. 3 500 000Omkost. Ca 2,6% av

kjøpesumBRA/P-rom 162m2/159m2

Tomt 754m2

Eief./B.år Selveier/1991Visning Etter avtale

med megler.Avdeling FlorøAnsv.m. Magnar NilssenTelefon 90 50 41 77

KLEIVAPrisant. 2 500 000

Enebolig med hybel på Kleiva - Hovedenhet må pusses opp

Adresse Kleiva 63Prisant. 2 500 000Omkost. Ca. 2,6% av


Tomt 894m2

Eief./B.år Eiet/1972Visning 13.03.13, kl. 17 - 18

Avdeling FlorøAnsv.m. Magnar NilssenTelefon 90 50 41 77

Nyhet

SENTRUMPrisant. 2 600 000

Nyoppført 3-roms leilighet. 3. plan. Noe sjøutsikt

Adresse Strandgata 22Omkost. Ca. 2,6% av

kjøpesumF.utg.mnd 1 180Noe sjøutsiktOverbygget parkeringsplass

Bra/P.rom 64m2/64m2

Eief./B.år Eierseksjon/2012Visning Etter avtale m. meglerAvdeling FlorøAnsv.m. Magnar NilssenTelefon 90 50 41 77

SENTRUMPriser fra kr 2 965 000

Nye 3- og 4-roms leiligheter. Bygging er startet opp

Adresse Markegata 46Pris fra 2 965 000Pris til 5 275 000Omkost. 4.682 (ved kjøp)F.utg.mnd 1 722 - 2 385Heis. Garasjeplass til alle leil.

Bra/P.rom 78-108 m2/75-101m2

Eief./B.år Selveier/Ferdig 2014Sørvendte balkonger til alle leil.Stor felles takterrasse.Ansv.m. Magnar NilssenTelefon 90 50 41 77

BOTNANEPrisant. 1 700 000

Romslig nyere enebolig i Sørbotten.

Adresse BotnanePrisant. 1 700 000Omkost. Ca. 2,6% av


Tomt 1517

Eief./B.år Eiet/2008

Avdeling FlorøAnsv.m. Magnar NilssenTelefon 90 50 41 77

2500 bustader i sogn og Fjordane - www.boivest.no

www.fordelskortet.no/boivest

Førde Elektro og Rør ASPostboks 333 • 6802 Førde

Konvolutt C5.qxp 22.12.2011 11:06 Side 1

1947 deN statseigde smelteverksbedrifta i Indre Sogn gjorde i 1960- og 70-åra Årdal til fylkets raskast veksande kommune, og sjølve symbolet på det vellukka norske sosialdemokratiske prosjektet. Planane om å nytte Tyin-krafta til aluminiumsproduk-sjon vart utvikla av tyskarane under andre verdskrigen, men drifta starta ikkje før 1948 av det nyoppretta stat-lege selskapet Årdal og Sunndal verk.

1955 fiskarkoNe og venstrepolitikar Anna Sofie Herland hadde vore aktiv i fiskarlaget i mange år da ho i 1955 blei vald til ordførar i Solund, som landets einaste kvinne i dette vervet. Biletet visar ord-føraren på veg åleine i open båt frå heim-staden på Indrevær til kommunesenteret i Hardbakke, turen tok om lag to timar.

1956 saMla sildefangst i Sogn og Fjordane i 1956 var 6 millionar hektoliter. Auken dei siste ti åra hadde vore formidabel, men gjekk etter dette kraftig attende. Om lag halvparten av silda ble førd i land i Florø. Arbeidslivet i byen var desse åra sterkt prega av sildeeventyret – mange skapte seg store formuer på kort tid, og hordar av arbeidslysten ungdom frå jordbruks-bygdene innover i fjordane kom for å ta del i sildesjauinga.


Nho-direktøreN meiner at vi er låst i vår eiga historie, fulle av traume som vi dreg med oss frå generasjon til generasjon. Fjordane og fjel-la skilde folk og bygder gjennom hundrevis av år, men slik er det ikkje lenger.

- Vi må kvitte oss med delar av historia vår, med den bondementaliteten som er litt kon-servativ. Det er ikkje snakk om å miste noko; delar av verdisettet vi har med oss, kan kombi-nerast med nye verdiar, meiner han. Sognin-gar og fjordingar må dra saman, ikkje sitje på kvart sitt nes og rope skal ha, skal ha. Først då kan vi få det fylket vi gjerne vil ha.

- Sjukehus og vidaregåande skular er to døme på det ulykksalige mønsteret her i fyl-ket. Det blir feil å spreie alt jamt utover for at alle skal få sitt.

eiN skal bruke nokre timar på å telje røyra som vert lagra på Fjordbase i Florø.

- Dette er livmora for oljenæringa i fylket, og den har fostra mange leverandørbedrifter i heile Sogn og Fjordane. Det er vår tur til å få del i aktiviteten som skjer rett utanfor sto-vedøra vår. Vi er framleis ikkje det oljefylket som vi kunne eller burde vere, meiner Jan Atle Stang.

Trykket i Rogaland er stort no, areala er for små og kostnadsnivået for høgt. Det er vår tid no.

Petroleumsnæringa er med på å presse opp lønningane og pris på husvære.

- Det løner seg nok å kjøpe no, seier Jan Atle.Samstundes ser han eit stort potensiale i

både vatn, vind og bølgjer. Den dagen oljepri-sen stuper og det vert sterkare fokus på miljø, vil nye energiformer ekspandere. Men han vil bruke dei til å skape arbeidsplassar lokalt, ik-kje berre sende krafta til Aukra.

- Vi må skilje mellom miljøvern og natur-

vern. Kanskje må vi ofre noko natur og en-dre nokre landskap for å berge klimaet. For å sitere Gøran Persson: Eg vil heller gje bar-nebarnet mitt ein skiftenøkkel til å skru ned vindmøllene med enn eit klima som er uråd å reparere.

dersoM vi yNskjer å vere eitt fylke i framtida, må vi styrke det og satse sterkare på sentra. Vi kjem ikkje unna urbaniseringa, difor må vi styrke aksen Sogndal - Førde - Florø, det kjem heile fylket til gode.

- Kommunar og bygder har sjølv eit ansvar for å profilere seg med anna enn flott natur, fele og bunad. Dei må vise at dei er moderne samfunn med spennande arbeidsplassar i til-legg, at det er lett å vere gründer i Sogn og Fjordane, og at kostnadsnivået er lågt. Det er ikkje mangel på kulturtilbod som er proble-met. Det viktigaste for folk er sosiale møte-plassar, kafear og pubar.

Han er sjølv gift med ei kvinne frå Argenti-na, og veit at det kan vere utfordrande å kome hit frå andre kulturar.

- Det er som om du og eg skulle flytte til ein nomadeleir i Sahara. Vi ville slite litt med å fin-ne oss til rette. Men utanlandsk arbeidskraft må vi ha. Då trengst det godvilje frå begge par-tar, slår han fast og trekkjer fram flytteprosjek-tet i Stongfjorden som eit glimrande døme.

- Bohemar og homsar skapar vekst, aksept og respekt. Ved å integrere alle i den store gry-ta, vil kreativiteten bløme. Når kjem den første av våre nye landsmenn og -kvinner på fylkes-tinget? Nokon som ikkje ber med seg denne historia i sjela? Nye tider krev nye tankar. Om vi ikkje klarer å samarbeide, vil andre delar av landet ta stadig større delar av kaka. Det er in-gen andre som passar på oss, som tek vare på bygda eller fylket. Det må vi gjere sjølv.

Stang inn i oljealderen

Jan atle Stang vil ikkje brenne bunader, men han hiver

gjerne nokre historiebøker på bålet.

Nho-direktør Jan Atle Stang vil gjerne ha endå fleire ringverkna-der av olje- og gassproduksjonen i Nordsjøen, både til Florø og resten av fylket.

næringskonferansen oPPDRag eneRgitid: 20. mars 2013 stad: Nordfjordeid teMa: Energi til alle - grip sjansen.Årskonferansen til NHO Sogn og Fjordane har «Oppdrag energi» som overskrift. Det store biletet er globalt. Korleis ser verda ut i dag? Korleis ser Noreg ut? Og kva betyr det for Sogn og Fjordane? Ein vil òg sjå inn i framtida, på det vesle, men nære biletet. Kva er mogleg i energifylket Sogn og Fjordane på veg inn i eit samfunn som må redusere utsleppa sine?


det er så Mykje kult her, seier han til filmteamet som heng i hæ-lane på han. Dei to jentene vert smitta av entusiasmen, legg frå seg kameraet og byrjar sjølv å bla seg gjennom kleda på stativa.

Monica Steen og Mari Standal har følgt medeleven ved medi-alina på Mo og Jølster vgs som to skuggar i heile dag. Dei lagar eit portrett av guten bak bloggen «In my own view».

Mange gutar starta bloggar for nokre år sia. Vemund er ein av dei få som heldt fram. I fjor vart «In my own view» nomi-nert som ein av dei ti beste herrebloggane i landet, semifinalist i Vixen Blog Awards.

Han bloggar om reiser han har gjort, om restaurantar og bu-tikkar han liker, om musikk og mote. Han legg ut foto av garde-roben sin med seg sjølv som modell. Han er annleis. Særleg i Sogn og Fjordane, der det er uvanleg for gutar å vere opptekne av klede.

- Dei burde vere det, tykkjer jentene. Nokon går rundt i jog-gebukse og ser alltid ut som om dei nettopp har stått opp. Dei gjev inntrykk av at dei ikkje bryr seg om seg sjølv. Det er ikkje bra, meiner dei.

veMuNd MeiNer at det er positivt å skilje seg ut. Det kan vere vanskeleg av og til. Litt einsamt. Men ingen torer å seie noko. Ikkje no. Likevel - han skulle gjerne ha vore endå meir annleis. Han kan ikkje kle seg nett som han vil i Sunnfjord.

- Eg bloggar for meg sjølv. Men sjølvsagt er det hyggjeleg at andre vil følgje meg, legg han til. Jentene bloggar ikkje.

- Vi er ikkje interesserte i å dele liva våre med andre, slår dei fast. Men dei liker at Vemund gjer det. Og ein ting er dei tre samde om; etter vidaregåande skal dei ut og bort. Kanskje dei kjem tilbake når dei får barn. Sogn og Fjordane er ein god stad å vekse opp. Men dei vonar det vert lenge til.

MotebloggareN rekk å kjøpe seg ei jakke med ulveskinn på hetta før han skal på jobb på Olefine, rett overfor handelshuset pynta med SHOPPING med store bokstavar. Det hjelper ikkje med mange butikkar så lenge dei er så uinteressante.

- Førde har for dårleg uteliv og for lite shopping, seier han, og jentene nikkar.

- Berre 200 kroner for denne! Eg skriv ikkje så ofte frå Sogn og Fjordane, det er ikkje mykje å skrive om her. Men eg må altså kome attende og ta bilete av denne butikken, smiler han og fer ut døra i ny jakke med filmteamet i hælane.

nyklipt og nyfrisert legg bloggaren vemund eldegard

turen innom den kulaste butikken han veit om i førde: om att.

annleisbloggaren

veMuNd eldegard er ein annleis gutebloggar, men litt for annleis for annleisfyl-ket Sogn og Fjordane. Han elskar bruktbutikken Om att.

malakoff demokonkurransefrist: 26. april 2013 Meir iNfo: www.malakoff.noSend inn ei lydfil og vinn stipend og ei scene.


NYE RAV4Originalen - lengre, breiare, betre

Rav 4 har alltid bana veg i sin klasse. Med nye RAV 4 blir tradisjonen forlenga.

I den nye RAV4 vil du oppleve ein elegant kombinasjon av SUV-en sine køyreeigenskapar og stasjonsvogna sin plass. Med den ekstra lengda på 22,5 cm er baksete- og bagasjeplassen blitt klasseleiande, noko som merkast når den nye, elektriske bakluka opnar seg. Nye RAV4 har, i tillegg til 2WD, Toyotas legendariske 4WD-system i oppgradert utgåve, som gjer at manøvreringa også er ytterligare forbetra. På fjellet, på landet, på motorvegen. I snø, regn, sol og slaps. Med sine unike køyreeigenskapar er RAV4 perfekt for deg som lever eit aktivt liv.

RAV4 2WD frå 315.700,- RAV4 4WD frå 381.300,-. Inkl. frakt, lev- og reg.omk. lev. Førde.Forbruk blanda køyring/utslepp CO2/NOx: RAV4 VVT-i frå 0,72 l/mil/166 g/km / 13 mg/km, RAV4 D-4D frå 0,49 l/mil / 127 g/km /135 mg/km. Avbilda modell kan ha ekstrautstyr. Med atterhald om trykkfeil.

Toyota Nordfjord AS6718 Deknepollen. Tlf. 57 85 26 50Hegrevegen 16 - 6783 Stryn. Tlf. 57 87 60 00www.toyotanordfjord.no

Toyota Førde ASSteinavegen 10, 6800 FørdeTlf. 57 72 10 00www.toyota-forde.no

Toyota Sogn ASSkarpeteigvegen 1, 6854 KaupangerTlf. 57 67 66 66www.toyotasogn.no

1958 då jostedaleN fekk elektrisk kraft, var det som siste kommunen i fylket. Ein fordel med den seine elektrifise-ringa var at få bygder hadde så høg tettheit av heilt moderne komfyrar, stod det å lese i avisa Sogn og Fjordane. Ei heil jarnbanevogn med nye komfyrar til folket i Jostedalen kom frå fabrikken i Sarpsborg til Flåm våren 1958.

1962 erliNg oslaNd frå Høyanger var svært tidleg ute då han i 1962 sette i gang forsøk med oppdrett av regnbogeaure ved garden sin Osland på sørsida av Sognefjor-den. Osland var utover på 70-talet sentral i det statlege Lysø-utvalet, som la grunnlaget for konsesjonslovene for oppdrettsnæringa.

1963 Nicolai schei var fylkesmann i Sogn og Fjordane frå 1945 til 1981, og er ikkje minst kjend som leiar av arbeidet med å revidere kommunegrensene i landet. I Sogn og Fjorda-ne blei 38 kommunar redusert til 25. Fyrst ute var Hafslo, Jostedal og Luster kommunar som 1. januar 1963 blei slått saman som Luster. I 1977 gjekk Hornindal ut av Stryn, og fylket har sidan hatt 26 kom-munar.


foreldre og uNgar vert soge inn i eit hurlumhei av lyd og lukt og smak. Kva er dette? Sogn og Fjordane, ja. Det er der borte på Vestlandet ein stad. Der ingen skulle tru at nokon kunne bu. Med folkemusikk og bunad og tunne-lar.

Høge fjell og bratte bakkar. Oppdrettsfisk og olje. Men så er det jammen så mykje meir. Det er gourmetmat og øl, det spennande arbeidsplassar og stader barnefa-miliar berre kan drøyme om å bu.

sogN og fjordaNe erobrar Youngs-torget 5.mai for å feire 250-årsju-bileet i lag med hovudstadsbebu-arane og andre som skulle kome forbi.

- Torget skal myldre og Sogn og Fjordane skal vise seg fram som eit spennande og kreativt fylke, seier Gro Rukan i Framtidsfylket, som er hovudarrangør for burs-dagsfesten. Framleis held ho korta tett til brystet, men ho lovar ein heidundrande fest med musikk og mat, leik og moro, rett og slett noko for ein kvar sans.

- Det viktigaste er å ha det kjekt i lag og la andre delta i feiringa, publikum skal få sanse Sogn og Fjordane. Eg kallar det folkefest, seier Gro.

gro tykkjer «omdømmebygging» er så pompøst, ho snakkar heller om kva er vi gode på, kva vi er stolte av.

- Halve Europa er snart arbeids-lause, her trengst det folk. Festen er ikkje ei heimatt-promotering, vi

har så mykje bra for alle, uavhen-gig av bakgrunn. Men ein ting er å få folk hit, ein annan å få dei til å bli. Folk må kjenne seg inkluderte, både på arbeid og i nabolaget. Det gjeld både austlendingar og folk frå andre land. Det må arbeidsgje-varar og naboar ta inn over seg, meiner ho.

folk flest veit lite om det varierte næringslivet i fylket. Det gjev fridom å jobbe her, det er kort veg til jobb, om enn litt kø i Førde.

- Du flytter ikkje til ein stad berre for jobb, men for å få deg eit liv. Dei fleste vel bustad ut frå livsstil. Sogn og Fjordane er for folk som liker å bruke naturen, som ynskjer å delta, ta ansvar og påverke sine eigne liv, både på arbeidsplassen og privat. Du er aldri ein del av ein usynleg masse i Sogn og Fjordane.

Bursdagsfest på Youngstorget

ein oslo-familie på søndagstur høyrer at noko skjer

på Youngstorget. Kva er det som føregår? Jo, Sogn og fjordane fyller

250 år med gnist og glede.

Bursdagsfest for Sogn og Fjordanetid: Søndag 5. mai 2013 kl. 12.00 - 21.00stad: Youngstorget, Oslo

På festen deltek eit mangfaldig og kompetent næringsliv, ein variert og spennande arbeids-marknad, eit kultur- og idrettsliv med spennvidde, ein matpro-duksjon i verdsklasse, festivalar med sjel og eit freistande reise-liv med spektakulære naturopp-levingar rett utanfor stovedøra. Festen vert avslutta med Sogn-dal - Brann på storskjerm.Bursdagsfesten vert følgt opp med karrieremesse i Oslo mån-dag 6. mai.MaNge overraskiNgar

dukkar opp på Youngstorget 5.mai, Gro Rukan i Fram-tidsfylket lovar myldring og håpar på ti tusen blide andlet der i løpet av dagen.


Alle våre bruktbilar har

gått gjennom ein kvalitetskontroll.

Du får med skriftleg rapport om bilens

tilstand.

BERGE BRUKTBIL I HEILE FYLKET

2005 Audi A6 LIM 100 851 km

2006 Audi A4 140 TDI LIM 111 745 km,

2008 Toyota Auris 1.4 AURIS 67 200 km

2009 Audi A4 2,0 TDI 143 HK AVA 55 060 km

2003 VW Sharan TDI 7 S FAMI 149 337 km

2011 VW Touran 140 TDI DSG HIGH 66 416 km

2003 VW Passat 1.9 TDI TREN.STV. 103 100 km

2004 VW Touran 100 TDI HIGH 7S 168 448 km

2010 VW Passat 105 BLUEMO STV 66 500 km

2007 Toyota RAV4 EXECUTIVE 177HK 62 000 km

2010 VW Tiguan 2,0 140 TDI TIP SP 41 000 km

2010 Skoda Octavia STV GREENLINE 105, 95 900 km

2009 Audi A4 TDI 143 HK AVA 83 400 km

2010 Skoda Roomster SPORT 105HK TDI, 51 260 km

2010 VW Golf 105HK DPF COMFOL STV. 66 240 km

2012 VW Sharan 140 TDI HIGH DSG 5 400 km

2011 VW Amarok DC TREND 163 4M-INNK 13 433 kmKr 249 000,-

Kr 259 000,-

Kr 185 000,-

Kr 159 000,-

Kr 319 000,-

Kr 149 000,-

Kr 255 000,-

Kr 114 000,-

Kr 135 000,-

Kr 229 000,-

Kr 299 000,-

Kr 375 000,-

Kr 189 500,-

Kr 288 000,-

Kr 195 000,-

Kr 197 000,-

Kr 339 000,- Kr 319 000,-

JUB I LEUMSRENTE

3,95%VED 35%

EIGENKAPITAL GJELD UT APRIL

findri

v.no

Kom innom ein av våre butikkar eller gå inn på berge.no

2006 Toyota RAV4 90 887 km

SOGNDAL STRYN FØRDE

FØRDE

FØRDE

FØRDE

FØRDE

FØRDE

STRYNSTRYN

STRYN

STRYN

STRYN

STRYN

SOGNDAL

SOGNDAL

SOGNDAL

SOGNDAL

SOGNDAL

1972 sidaN Lærarskulen i Balestrand blei lagt ned i 1880 hadde ikkje fylket hatt noko tilbod om høgre utdanning. Den nye lærarskulen blei opna hausten 1972, Sogn og Fjordane distriktshøgskule tre år seinare. Tidsskriftet Søkelys på Sogn og Fjordane var eit typisk uttrykk for moteksper-tisen som blei utvikla i DH-miljøet.

1974 då Måløybrua blei opna av Kong Olav i 1974 var det etter langvarig strid om fastlandssambandet – bru eller tunnel. Brua var landets lengste. Værforholda i Vågsøy kan vere svært tøffe, og sjølv om brua var konstruert for å tåle sterk vind, hender det at ho må stengjast.

1975 deN NasjoNale satsinga på NRKs dis-triktskontor har vore svært viktig for byggin-ga av ein fylkesiden-titet. Ottar Starheim (1946–2012) vart i 1975 tilsett som fyrste leiar for det nyoppretta NRK Sogn og Fjordane.


Hwam 2630Cm/sideglas. 2–8 kWRettl.15 990,-

Vi fører merke som: Jøtul, Hwam, Nordpeis, Dovre, Heta og Lotus. Atterhald på lagervarer

AskvollLeiknes M AS57 73 04 57 Alt i byggevarer

DaleByggeriet Dale Byggsenter57 73 86 39Alt i byggevarer

FlorøByggeriet Mestersalg57 75 79 90 Alt i byggevarer

FørdeFagmiljø (ved Esso)57 72 10 60Alt i varme og møblar

KaupangerTrygve Espeland Murarforretning AS57 67 50 35Alt i varme og flis/baderomsinnreiing

StrynJernia Johan Flo & Søn57 87 60 60 Alt i jernvare, våpen,kjøkken og ATV

Jøtul F1002–8 kWRettl. 7 990,-

Lotus Mondo 2m/kleber3–9 kW

u/kleber 9 490,-

Stort utvali stålpiper

– be om pris!

Jøtul 3733–7 kWRettl. 20 490,-

Jøtul 6022–9 kWRettl. 8 490,-

Lotus Miro 2m/sideglas2–8 kW

u/sideglas 11 990,-

Vi feirar at Sogn og Fjordane fyller 250 år med

jubileumsprisar

Omnar som har innebygd, manuell, automatisk temperaturregulering, brenn opptil 50% mindre brensel . Kan også leveres med innebygd fjernkontroll mot tilegg kr 3990,-

Hwam 3630Cm/sideglas. 3–9 kWRettl.18 990,-

Hwam 3520C2– 8 kWRettl.18 990,-

Jøtul stålpipe på Jøtul 373

findriv.no

1965 skogreisiNga var ei viktig politisk sak i dei fyrste etterkrigstiåra. 1965 var toppåret for denne verksemda - 18 000 dekar av Sogn og Fjordane blei tilplanta dette året, ikkje minst med den nordamerikan-ske granarten sitka. Frå å vere sjølve symbolet på den nye tid i skogbru-ket, har sitkagrana vorte eit hatobjekt langs heile kysten. I 2012 vart ho svartelista av miljøvern-styresmaktene, som eit trugsmål mot artsmang-faldet.

1971 sogN og fjordaNe fekk i 1972 flyplassar i både Florø, Førde og Sogndal. Utbygginga av enkle flyplassar og rute-gåande småfly var ein viktig del av den norske distriktspolitiske sat-singa. I og med denne utbygginga var kortbane-nettet samanhengande frå Bergen til Bodø.

1972 i seksteN dagar leitte fire fregattar, to ubåtar, 10 MTB-ar og tre heli-kopter etter ein russisk ubåt i Sogndalsfjorden, etter at mistenkelege observasjonar vart rap-porterte til sjøforsvaret. Verdspressa fylte opp hotella i Sogndal og Leikanger, men det er aldri vorte heilt avklart kva som gjekk føre seg under vatnet då den kalde krigen nådde Sogn i november 1972.


REISER | OPPLEVINGAR | TRENING | KULTUR | MAT

2013

Firda Billag Buss AS –din samarbeidspartnar

når du skal på tur

Bestill bussturen din hosTRAVELNET Fjordane Reisebyrå

FJORDANE REISEBYRÅ

www.fjordanereisebyra.no

PilgrimsvandringSantiago de Compostela, Spania30. mai og 18. september 2013 • kr 13.980,-/kr 14.430,-

Lindisfarne, England 8. juni 2013 • kr 10.690,-

Treningsreisermed Yngvar Andersen til Marokko 19. – 26. oktober 2013 • kr 15.990,-

med Spenst Førde til Dubrovnik 21. – 28. september 2013 • kr 11.450,-

FØRDE • SANDANE • STRYN • FLORØ • LEIKANGER • MÅLØY • SOGNDAL

Fjordane Bilutleige

57 72 50 8024 timar i døgnet

We try harder

Skadd bilen?Dei fleste bilforsikringsselska-pa tilbyr no fri leigebil vedkaskoskadar.

AVIS Fjordane Bilutleigesamarbeider med forsikrings-selskapa. Har du hatt eit uhellmed bilen din, sjekk at det erleigebildekning i forsikringa diog ta kontakt med oss foravtale.

AVIS Fjordane Bilutleige har hovudkontoret i lokala til Travelnet Fjordane Reisebyrå i Førde.Vi tilbyr eit stort og breitt utval av bilar. Vi har varebilar med opptil 12 m2 lasteplass, stasjonsvogner,personbilar med opptil 9 sitjeplassar. Kontakt oss når du treng leigebil, vi finn alltid ei løysing!

Tlf. 57 72 50 00 | [email protected] | www.firda-billag.no

1976 tredjedivisjoNslaget Sogndal laga sensasjon då det møtte storebror Brann i cupfinalen på Ullevål stadion i oktober 1976. Rett nok vann Brann 2–1, men nederlaget plasserte saftbygda på det nasjo-nale fotballkartet. I tiåra som følgde har Sogndal spela i tippeligaen fleire periodar.

1978 boNde og senterparti-politikar Ola Hestenes (1919–2008) vart i 1978 vald til fylkets fyrste fylkestingsleiar. Spesielt for Sogn og Fjordane var den sterke motstanden mot direkte val til fylkestinget. Då ordninga blei innført var det mot fleirtalet i det sitjande fylkestinget, som besto av alle fylkets ordførare. Ei viktig side ved reforma var klårare deling mellom statlege og fylkeskommunale funksjonar, i og med det nye fylkesrådmannsem-bedet.

1979 Noreg er representert med i alt sju stader på Unescos verdsarvliste, to av dei ligg i Sogn og Fjordane. Urnes stavkyrkje i Luster, bygd omkring 1140, vert re-kna som landets eldste og kom med på lista i 1979. Nærøyfjorden vart verdsarvområde i 2005, og i tillegg er kvernstein-brota i Hyllestad nomi-nert til verdsarvlista.


VOLVO V70 D2

KR 399 900,-*RETTL. PRIS KR 432.900,-Tillegg for Automat kr 19.900,-Tillegg for Summum kr 12.000,- Tillegg for R-Design kr 22.000,-

LAST NED NORSK VOLVO APP

VOLVO V70* Pris levert forhandlar i Sogn og Fjordane. Gj.sn. forbruk 4,5 – 10,3 l/100 km. CO2-utslepp 119 – 237 g/km.

Alle Volvo sine dieselmodellar har partikkelfilter som standard. Atterhald om trykkfeil. Avbilda bil kan ha ekstrautstyr.

Treff Volvo på facebook.com/volvocarsno og volvocars.no. For meir info skann QR-koden til venstre eller send SMS ”VOLVO” til 2330.

KAMPANJETILBOD• DIESELVARMAR M/TIDSUR • VOLVO ON CALL

• Skinninteriør • Aktive Xenonlys • Bluetooth Handsfree • Ryggesensor • Regnsensor

• Cruise control • Alarm • El.vindauge og fjernbetjent sentrallås • Radio/CD/USB/Bluetooth Streaming • DAB +

• El. oppvarma baksete • 2 sona klimaanlegg • City Safety • Vinterhjul på alufelg

VOLVO V60 * Pris levert forhandlar i Sogn og Fjordane. Gj.sn. forbruk 4,5 – 10,3 l/100 km. CO 2-utslipp 119 – 237 g/km.

Alle Volvo sine dieselmodellar har partikkelfilter som standard. Atterhald om trykkfeil. Avbilda bil kan ha ekstrautstyr. Treff Volvo på facebook.com/volvocarsno og volvocars.no. For meir info skann QR-koden til venstre eller send SMS ”VOLVO” til 2330.

VOLVO V60 D2

KR 369 900,-*RETTL. PRIS KR 400.000,-Tillegg for Automat kr 19.900,-Tillegg for Summum kr 10.000,-Tillegg for R-Design kr 23.000,-

VOLVO V60

FRYDENBØ EDITION

VOLVO V70

FRYDENBØ EDITION

LAST NED NORSK VOLVO APP

LEIGE KR 2 990,- PR. MND

Forskot kr 39 900,–. 3 år/45 000 km.

VOLVO V60 FRYDENBØ EDITION

LEASING/PRIVATLEIGE

LEIGE KR 3 597 ,- PR.MNDAlle prisar inkl. mva.

Forskot kr 39 900,–. 3 år/45 000 km.

VOLVO V70 FRYDENBØ EDITION

LEASING/PRIVATLEIGE

KAMPANJETILBOD• DIESELVARMAR M/TIDSUR • VOLVO ON CALL

• Skinninteriør • Aktive Xenonlys • Bluetooth Handsfree • Ryggesensor • Regnsensor

• Cruise control • Alarm• El.vindauge og fjernbetjent sentrallås • Radio/CD/USB/Bluetooth Streaming • DAB +

• El. oppvarma baksete • 2 sona klimaanlegg • City Safety • Vinterhjul på alufelg

Alle prisar inkl. mva.

www.frydenbo.no

NYHEIT: NO LANSERER VI

volvo seleKt

www.frydenbo.no

FLEIRE BRUKTBILAR på www.frydenboBILSENTER.no

VOLVO SELEKTVolvo Selekt er nyare, handplukkabruktbilar og inkluderer følgjande:

■ Høgt utstyrsnivå■ Klimapakke Nordic■ Sommar- og vinterhjul■ Garantert Volvo-historikk■ Gratis dekkhotell i eitt år■ Gratis forsikring i Volvia i eitt år

(føreset 50% bonus)■ Gratis service i eitt år■ Betalt registreringsavgift

SELEKT-garantiGjennom Volvo Forsikring tilbyr vi Selekt-garanti som gjev ekstra tryggheit for degsom kjøper Volvo Selekt bruktbil. Selekt-garantien omfattar mellom anna:

■ Fabrikkgaranti inntil 100.000 km / 5 år

■ Fri leigebil ved uhelll så lenge bilen ertil reparasjon i samband med skade

■ Fabrikkny bil ved totalskade dersombilen er yngre enn 3 år

■ Er bilen eldre enn enn 3 år og blirtotalskadd, gjev vi 25% ekstraerstatning

■ Maskinskadedekning. Gjeld for bilarsom er inntil 10 år gamle eller køyrtinntil 250.000 km

■ 1 års gratis veghjelp

FØRDE57 83 72 00

SANDANE:57 86 84 00

SOGNDAL57 67 34 00

EIT UTVAL AV VÅRE VOLVO SELEKT BRUKTBILARSANDANE:2011 - Volvo V50 DRIVe Momentum, skinn, 17”, 35.000 km kr 249.000,-2010 - Volvo V50 DRIVe Momentum, 46.000 km kr 229.000,-2010 - Volvo V50 DRIVe Momentum, 48.000 km kr 219.000,-2011 - Volvo V70 D3 163 HK Summum, DVD i nakkestøtter, 50.000 km kr 369.000.-

FØRDE:2010 - Volvo V70 D2, dieselvarmar m/timer, 49.958 km kr 269 900,-2011 - Volvo V50 115 hk, Momentum, 40.128 km kr 256 900,- 2009 - Volvo S80 D5 AWD, Summum, Aut., 101.000 km kr 379 900,-2011 - Volvo V50 115 hk, Momentum, 30.188 km kr 258 900,-

SOGNDAL:2011 - Volvo V70 1.6 D DRIVe Momentum, dieselv., h-feste ++, 65.500 km kr 278 000,-2011 - Volvo V50 1.6 D Momentum, dieselvarmar, xenon ++, 48.054 km kr 244 900,-

ANDRE BRUKTBILARSANDANE:2008 - Volvo XC70 D5 Summum 185 HK Automat, 81.000 km kr 429.000,-2007 - Volvo XC70 D5 Summum 185 HK Automat, 156.000 km kr 309.000,-2006 - Volvo XC90 D5 185 HK Summum, 7-seter, DVD++, 108.000 km kr 409.000,-2008 - Audi A4 quattro 2.0, 140 hk TDI Avant S-line, 65.000 km kr 285.000,-

FØRDE: 2010 - Volkswagen Touran 1,9 TDI Exclusive R-edt DSG 7-trinn, 178.989 km, kr 188 000,-2006 - Toyota Corolla 1.4 D-4D Sjå KM!!, 53.000 km, kr 139 900,-2009 - Renault Megane Sport 1,5 dCI FAP 90hk Dynamique, 18.957 km, kr 169 900,-2009 - Toyota Avensis 2.0 D-4D DPF 126hk Advance, 1 EIGAR, 59.986 km kr 238 900,-

SOGNDAL:2001 - Volvo S80 2.0 T aut. 180 hk, skinn, 102 000 km kr 119 000,-2008 - Audi A6 Allroad, 2.7 TDI 180 hk, tiptronic, skinn m.m. 113.000 km kr 420 000,-

1980 åsMuNd olavsoN Vinje ga i 1862 namn til Jotun-heimen som ligg i fylka Oppland og Sogn og Fjordane. I 1980 vart fjellom-rådet nasjonalpark. Jotunheimen er rik både på vill og verneverdig natur og kulturminne.

1982 sjukehuset i Høy-anger vart nedlagd i 1982 etter å ha fungert som avde-ling under Sentral-sjukehuset i Førde sidan dette opna i 1978. Meiningane om organiseringa av sjukehusa i fylket var sterkt delte i tida før opninga av sentralsjuke-huset. Da staten overtok ansvaret for sjukehusdrift i landet i 2001/02 var det duka for ny sjukehusstrid der viktigaste usemje igjen gjekk mellom sentralisering og lokale helsetilbod.

1985 då saga Fjordbase i Florø opna i Florø 1985 var forvent-ningane store til kva oljealderen skulle bringa fylket. I høve opninga hoppa Flora-ordførar Dagfinn Hjertnes i rein begeistring på sjøen i blådress og slips. Oljeeventyret skulle likevel ikkje kome til å skyte fart i Sogn og Fjordane på same måte som lenger sør på vest-landskysten.

silje rysjedal frå Kvammen og Thomas Smådal frå Naustdal svinsar rundt kasserollane, dei har invitert til treretters middag med råvarer frå Sogn og Fjordane. Gjennom ungdomsbedrifta Rått og Godt UB driv dei catering og tek på seg kokkeopp-drag. No har radarparet laga si eiga kokebok, Mat til Kvardag Helg Fest.

thoMas har plukka molter og sanka rabarbra frå eigen hage. Bestefaren har skote hjorten.

Læraren har plukka steinsopp og kantarellar og fått tak i aure frå Movatnet til forrett.

Heller ikkje i kokeboka er det mange fancy og framandarta råvarer.

- Dette er kokeboka for alle, men mest for dei som ikkje er ekspertar frå før. Det er ei jordnær kokebok med over 20 oppskrifter og mange lokale råvarer. Her er eigenkomponerte, moderne vriar på meir tradisjonsrike retter.

- Alt er laga frå grunnen. Det treng ikkje ta så lang tid, alt handlar om god planlegging, seier Thomas. Dei rår folk til å sette opp ein mid-dagsplan for heile veka og samstundes gjere alle innkjøpa.

dei to kokebokforfattaraNe treng ikkje snakke så mykje saman medan dei arbeider. Dei kjenner

kvarandre godt og samarbeider endå betre. Men framtidsplanane er ulike. Han har ein draum om å starte eigen restaurant, og den

skal sjølvsagt liggje i Sogn og Fjordane.- Men det vert vel ingen vits i å starte noko i Før-

de dersom alle vegane vert lagde utanom, ler han. Først skal han gå læretida si på Gloppen Hotel.

Silje drøymer i første omgang om lærlingplass på Hurtigruta eller i militæret.

Dei vil profilere kokeboka på heimesida og fyl-kesmessa for ungdomsbedrifter i slutten av mars. Målet er å vinne prisen for beste ungdomsbedrift i fylket og gå vidare til landsfinalen.

framtidas kokkar

satsar enkelt og lokalt

internasjonal gründercamp tid: 2. - 4. april 2013 stad: Knutholmen, KalvågNHO og Ungt Entreprenørskap arrangerer internasjonal gründercamp i april. Hovudmålet er å stimulere fleire ungdomar i Sogn og Fjordane til å velje fag innafor eit internasjonalt orientert arbeidsliv, og sjå kva som er mogleg å få til i Sogn og Fjordane. Prosjektet vert gjennomført i samarbeid med skule og næringsliv.

På campen deltek elevar frå Sogn og Fjordane, Danmark og USA, totalt 34 elevar og lærarar. Saman skal dei løyse problemstillingar knytte til fornybar energi og sosialt entreprenørskap. Målsettinga er at elevane skal finne arenaer der dei kan samarbeide dei neste skuleåra, til dømes gjennom ungdomsbedrifter.

thoMas sMådal og silje rysjedal måtte prøvesmake mykje før oppskriftene i koke-boka var klare.

fraMsida til kokeboka Mat til Kvardag Helg Fest

Sogn og fjordane kan vere stolt av Barmen, ness, eikefjord

og Hovland. men ingen av dei gav ut kokebok før dei var ferdige på kokkeskulen.


Tjue unge sogningar og fjordingar får eit skikkeleg

hallingspark bak når førdefesti-valen inviterer til talenttreff.

gjeNNoM MaNge år har Førdefestivalen samla unge talent frå heile verda i samband med festivalen. I år utvidar dei med eit eige, stort talentprosjekt for totalt 20 ungdomar frå Sogn og Fjordane. Unni Løvlid vert musi-kalsk leiar, det har ho erfaring med.

utgaNgspuNkt er både song, dans og spel innafor den lokale folkemusikken, men kva dei blandar inn av kreative sprell veit ingen på fø-rehand. Nordfjordtradisjonen er også ulik sog-netradisjonen.

- Det vil vise seg, seier Hilde Bjørkum, direk-tør for festivalen. Unge i dag høyrer på mykje forskjellig musikk, dei lagar ting sjølv og går gjerne litt ut av dei tradisjonelle formene. In-gen veit heilt kva ein får når resultatet skal framførast

Ho vonar at talentprosjektet kan bli eit springbrett for mange av dei, slik talentpro-sjektet til dømes var for Sølvi Lien i 2003. I dag spelar ho i trioen Pretiosa med Ellen Therese Thuland, som også var talent dette året, og Arngunn Timenes Bell. Ho er også med i Gam-lebanken Spelemannslag.

- for Meg var talentprosjektet eit lærerikt møte

med andre kulturar og unge musikarar frå an-dre land, og ein viktig dytt i ryggen for å gjere ting eg ikkje ville tort før talentveka. Sjølv om vi var nervøse, vart det å stå på den store scena i idrettshallen og synge og spele for 2000 men-neske den mest sjølvsagt ting. Vi fekk og vårt første skikkelege møte med kunsten å jamme. Det var ei utfordrande veke der ein vart kasta inn i nye ting kvar dag for så å framføre det for eit publikum neste dag. Det er ikkje berre berre for perfeksjonistiske nordmenn som helst vil kunne alt baklengs og i blinde før dei i det heile tenkjer på å ta steget til ei scene, seier Sølvi.

fanfare for Sogn og fjordane

førdefestivalentid: 4. til 7. juli stad: Førde

norsk Country Trefftid: 11. til 14. juli stad: Gloppen

Musikaren, batteristen og komponis-ten Craig Farr frå Bergen vann fanfa-rekonkurransen som SOFORK (Sogn og Fjordane Symfoniorkester) lyste ut i samband med tiårsjubileet sitt.Craig er fødd i England, men har budd mange år i Bergen, der han er

fast tilsett slagverkar i Sjøforsvarets Musikkorps. . Fanfaren hadde ur-framføring under jubileumskonser-ten i Førde laurdag 2. mars og vart og framført på Sandane dagen etter.Han var vald ut blant tolv innsendte forslag.

- Eg valde ein romantisk og kanskje litt melankolsk stil, som gav meg as-sosiasjonar til nasjonalromantikken, seier Craig. Fanfaren skal brukast i ulike konstellasjonar og ved mange arrangement i jubileumsåret. Og kanskje vidare.

felespelar Sølvi Lien (til v) deltok på ta-lentprosjektet i 2003, også då under kyndig leiing av Unni Løvlid. Zhang Lu frå Kina og Nana Soumbounou frå Mali deltok også.

folkemusikktalentiaden


Hellevang Kontorsystemer ASHafstadv. 45, 6800 Førde Telefon: 57 82 19 33www.hellevangkontor.no Hellevang Kontorsystemer AS

Hafstadv. 45, 6800 Førde Telefon: 57 82 19 33www.hellevangkontor.no

La oss vise deg moglegheitene Kinnarps Next Office TM gir for ditt nye kontor

Arbeidsplass. Cellekontor. Landskap. Møterom. Pauserom. Lounge. Arkiv. Før hadde vi eigne rom til alt. Men det må ikkje lenger vere slik.Ikkje planlegg nytt kontor utan å kjenne til Kinnarps Next Office TM.

www.kinnarps.no

Ricohs avanserte maskin- og programvare kan hjelpe di bedrift med å automatisere og effektivisere dokumenthandtering, slik at du sparer tid og pengar.

Ricoh AficioTM

-serien

SPRENG GRENSENE

Effektive og produktive løysingar

I 25 år har Hellevang Kontorsystemer AS levert kjende merkevarer til privat og offentleg næringsliv i fylket. Med produkt frå Europas leiande produsentar har vi vi stor tru på framtida!

nykomarar på «køntri- scena»

tre Nye artistar med tre ulike stilar entrar scena countryfestiva-len på Sandane i juli.

Alice Kucevic Hugøy frå Florø vann musik-konkurransen for unge songtalent på Sandane med tol-kinga si av låta Closer av Frida Amundsen. På andreplass kom Anders Førde Midtbø band frå Førde med deira sjølvskrivne song «Josefi..». Tredjeplassen tok Julian Svindal Luna frå Bergen med «Whiskey Lullaby» av Brad Paisley.- Eg likar country, men om veit ikkje om eg ville satsa som co-untryartist, seier ho. Men artist vil ho bli. Alle tre vert å høyre under opningskonser-ten på countryfestiva-len i juli.- Det var veldig høgt nivå, og juryen hadde ein vanskelig jobb. Dei tre som gjekk av med sigeren hadde veldig ulike uttrykk, seier Kristin Sandal, ansvarleg for talent-konkurransen. Den gav meirsmak, og Norsk Country Treff satsar på ny talent-konkurranse neste år. Då skal dei over tjue år også få delta.

viNNar av talent-konkurransen, Alice Kucevic Hugøy frå Florø, vil satsar på artistkarriere. Foto: Per Svein Reed.


1

BYGGEVARELEVERANDØR PÅ BRULAND MED LANGE FAMILIETRADISJONAR! ETABLERT I 1953 – VI FEIRAR 60 ÅR I 2013

FOR GODE TILBOD OG FAGLEGE RÅD, BESØK OSS PÅ BRULAND ELLER KONTAKT OSS PÅ:

TLF: 99 28 02 85 EPOST: [email protected]

www.byggmakker.no/bruland

Fleksibel samarbeidspartnar med fokus på rørinstallasjonar

industri · skip · oFFshore · bygg

anne viken JOURNALIST OG VETERINæR

korleis trur du sogN og fjordaNe vil vere oM 25 år?Det er heilt umogeleg å seie . Det er så masse visjonar og påstandar, så masse glam og glitter plastic fantastic-mar-knadsføring, påstandar og politiske visjonar at det er vanskelig å få grep om dei faktiske reali-tetane. Ergo kan ingen spå utan å kome med tåkeprat, og sidan eg ikkje liker tåkeprat, lener eg meg tilbake i stolen og følger interessert med istadenfor.

korleis yNskjer du at sogN og fjordaNe skal vere oM 25 år?Eg ønsker at det skal vere ein stad med litt meir takhøgde og ein meir interessant sam-funnsdebatt. Fylket bør ikkje halde fram som ein inkubator for homoge-nitet.

korleis skal vi koMe dit?Det er mykje humbug-medisin i sving for å redde distrikts-Norge frå avfolkning. Det hjelp ikkje å stappe inn pengar i alle slags prosjekt. Ein må bygge fokus utfrå kva som faktisk har effekt på dei generasjonane som veks opp i dag. Stader bedriv istaden alt frå blåmåling av heile byar til utdeling av gratis tomter. Det er litt absurd. Freakshow trekk ikkje folk til distrikta. Ein må behalde sjølvrespekten sjølv om ein slit, og Sogn og Fjordane slit. Ein må satse på å bygge opp sterke sentra som kan fungere som buffer mot fråflytting, og som magnet på tilflytting, og så må ein bygge på kom-petanse, ikkje på synsing og draumeslott. Ein må ta seg sjølv på alvor, få bukt med bygdementali-teten i negativ forstand, og forhalde seg at vi skal framover i tid, ikkje bakover.


Les meir om Gravdalgruppa sine prosjekt på www.gravdal.no

Sidan 1961 har Gravdalgruppa bygd hus i Sogn og Fjordane. Einebustader, hytter, store og små leilegheitsprosjekt – samt offentlege bygg som barnehagar, skular og omsorgsbustader. Gravdalgruppa er i dag ein av dei leiande aktørane innan bustadbyggebransjen i fylket, og i eit normalår sel vi 50-100 einebustader, hytter, leilegheiter og rekkjehus. Gravdalgruppa har hovudkontor i Førde, samt avdelingskontor i

Bergen. Vi er per i dag ca. 50 tilsette, og i tillegg sysselset vi eit større tal underleverandørar.

For Gravdalgruppa er det viktig å vere samfunnsbyggande for lokalsamfunnet og regionen, og målet vårt er enkelt: Å byggje draumebustaden der folk ønskjer å bu.

Mallasvika, Naustdal

Naustdal Idrettsbarnehage

Golvsengane Barnehage, Nordfjordeid

Viebakkane, Førde

Gravdal Byggsenter har eiga kjøkkenavdeling med flotte kjøkkenutstillingar frå Huseby og Sigdal.

Gravdalgruppa – husbyggjaren i Sogn og Fjordane

1993 det Måløybaserte Domstein-konsernet opna i 1993 eit nytt produksjonsanlegg på Trollebø. Domstein hadde ekspandert sidan sildetida på 50-talet og var ein av dei viktigaste aktørane i fiskefored-lingsindustrien både i Vågsøy og i nabokom-munane. Konsernet engasjerte seg òg sterkt i oppdrettsnæringa.

1994 etter langvarig strid om val av vegline for «tverrsambandet», opna Fjærlandsvegen i 1994. Indre Sogn vart no knytt saman med resten av fylket med ferjefri heilårsveg. I novem-ber 2010 var vegen nedbetalt og ein Noregs dyraste bommar vart fjerna.

2001 fylkesbaataNe vart i 2001 slege saman med Møre og Romsdal Fylkesbaatar til det nye selskapet Fjord1 – eigd av dei to fylkeskom-munane. Då det nye selskapet valde å bytte ut det tradisjonstunge fylkesbåtflagget, var det opprør i fylket.

2007 i 2007 passerte Førde Flora kommune i folketal. Med statu-sen som vekstsenter i 1965 følgde statleg hjelp til etablering og utvikling av både industri og kulturtilbod. Samferdselspolitikken har bidrege sterkt til etableringa av Førde som handelssentrum for regionen. Førde har lenge lege i noregstop-pen i varehandel.

eplet Bed & apple i Solvorn er det fjerde beste gjestehuset i noreg. og

det er heilt sikkert verdas beste, og einaste, Bed & apple.

Kortreist nektar til langreiste gjester

for sNart ti år sia tok Trond Henrik Lie Andreassen over ein gammal lensmannsgard, ein attgrodd brin-gebæråker og nokre utemte epletre. I dag er det vorte ein oase i den norske reiselivsørkenen, som verten sjølv uttrykkjer det. Han har dei siste åtte åra bygt opp ei vidgjeten perle og sjølv skifta namn til Trond Henrik Eplet. Gjestehuset har 23 sengeplassar og er oppe i over 2700 gjestedøgn per sesong.

det er stille på Eplet om vinteren. I steikeomnen ligg eine låret til Lenin, eit av kopplamma som vart nytta som plenklipparar, gjødselprodusentar og kos for turistane sist sommar. Ein dag stod ei lita jente i rosa kjole mellom epletrea og ropte Lenin. LENIN!

- Godt lammet ikkje heitte Stalin, seier Agnethe Lund, læraren frå Asker som har funne seg eit nytt liv saman med Trond Henrik i Solvorn.

Standarden på Eplet Bed & Apple er enkel, alt er skore til beinet. Likevel haglar det med godord når gjestene sjølve evaluerer overnattingsplassar på Trip Advisor: personleg og eksklusivt, avslappa og ekte.Enkelt og humørfylt er to viktige stikkord, meiner vertskapet, som har det gøy på jobb. Det same har òg dei utanlandske ungdomane som kvart år kjem for å jobbe mot kost, losji og litt lommepengar. Humøret smittar lett over på gjestene.

dei kjeM frå heile verda, i alle aldrar, med buss og med bil, på sykkel og til fots. Dei har høyrt om Eplet av kjende, dei har lese godord om staden i Lonely Planet eller funne omtale på nettet. Gjestene på Eplet må sjølve handle mat på den lokale butikken i Solvorn og lage den til på eitt av dei to kjøkena. Langbord innbyr til kontakt. Det hender at folk som blir fleire dagar, lagar middag saman.

Ei krokketgolfbane med ni hol, utleigesyklar og fjord, fjell og bre byr på aktivitetar for alle.

Til no har Trond Henrik budd på kontoret i se-songen, alltid på jobb, alltid tilgjengeleg. Han pratar med folk og passar på å få gjestene til å snakke saman. No byggjer han og Agnethe eige hus, med vassboren varme frå vedkomfyr på kjøkenet og solceller på taket. Det skal bli fint med eit snev av privatliv om sommaren. Ei natt i fjor la dei seg i telt ved fjorden for å få nokre timar for seg sjølv.

i tillegg til gjestehuset produserer Eplet juice og nektar av eple og bringebær, og dei distribuerer

sjølve. Men gjestene får sjølvsagt smake først. Eit utdrag frå gjesteboka 2009: This is one of the most amazing places I’ve ever seen. There was a bottle of homemade apple juice waiting 4 us on our beds!! It really feels like a Home on the top of the World!

vertskap eplet Trond Henrik Eplet og Agnethe Lund er åleine om både langbordet og utsikta om vinteren. 1. mai kjem dei første gjestene.

”Bre til hav” reiselivskonferansetid: 16. til 18. september stad: Balestrand


Kanskje ditt barnebarn vil leke med oss en dag?Det er vanskelig å spå fremtiden, men noen ting vet vi. For eksempel at vi med andeler i feltene Snøhvit, Njord, Fram og Gudrun – og som operatør på Gjøa – har sikret oss et langt og godt liv på norsk sokkel.

Samtidig gleder vi oss til alt vi ikke vet om fremtiden. Mulige funn. Ny teknologi. Nye lisenser og operatørskap. Kort sagt: Alle mulighetene.

Hva enn fremtiden på norsk sokkel måtte by på, med dagens portefølje, bransjens beste hoder og et av verdensstørste energiselskap i ryggen, er vi i GDF SUEZ E&P Norge klare til å gyve løs på den. Og er vi riktig heldige, får vi ditt barnebarn med på laget om noen år.

Foto: Annelise N

orheim

2007 kuNstNareN Odd-var Torsheim (fødd 1938) fekk i 2007 to viktige utmerkingar – fylkeskulturprisen og målprisen for Sogn og Fjordane. Sunnfjordingen har sidan 60-talet markert seg både underfundig og overtydeleg på den nasjonale kunstsce-na, som norsk pop-kunstnar, «kultfigur og riksklovn».

2012 fjellskaret Kviven har i hundrevis av år vore ei viktig sam-bandsline mellom Nordfjord og Sunn-møre. Med opninga i september 2012 av den nye Kvivsvegen, med tunnell under skaret, fekk sunnmø-ringane ferjefri kon-takt med austlandet og honndølene en halvtime til Volda.

2013i 2013 blir det store og små jubileumsar-rangement gjennom heile året. Offisielle jubileumshendingar på hausten er:

18.sept.: Fylkes-historia, historie-seminar i Sogndal.

19.sept.: Bursdags- festen på Leikanger!

20.sept.: Framtids- seminar i Balestrand

22.sept. Kyrkja markerer jubileet

16.november: Avslutningskonsert med KORK på Nordfjordeid.

Vi gratulerer den spreke 250-åringen og gler oss til

å ”vandre saman” med fylkeskommunen den 18. august.

- sjå program side 24 og 25

wwww.turistforeningen.no/sognogfjordane

vi ligg på topp når det gjeld tilkomst

for rullestolbrukarar.

Sogn og fjordane er 100 % nynorskfylke

Økonomisk ligg vi på 3. plass i landet

på inntekt etter skatt

vi kastar mindre avfall enn dei

andre i landet

vi har flest som gjennomfører

vidaregåande opplæring

vi er mest fruktbare (saman med Rogaland)

vi har lågast sjukefråvær

vi har høgst andel

sysselsette innvandrarar

vi har minst arbeidsløyse

Her er liten ulikskap i inntekt

vi har lågast del hushaldningar

med høg gjeld

vi har mest pengar i bakhand

vi har færrast barn på omsorgstiltak

vi er få uføre

vi lever lenger enn dei fleste andre

www.sfj250.no

Documents

Sogn o gFjordane 250 år