SODR@INA - Рафајловски 2009 naslovni/3... · Spo red Ram ka ta na MSFI, dru{ tvo-to vo Bi lan sot na so stoj ba ta mo `e da priz nae ob vr ska sa mo ako e ve ro jat no

REPREZENT MART 3/2009 2

SODR@INA

10583

82

3

SMETKOVODSTVO

SMETKOVODSTVEN PRAKTIKUM - DOLGORO^NI REZERVIRAWA ............83

NADOMESTOCI

NADOMESTOK NA PLATA ZA VREME NA PRIVREMENASPREÊNOST ZA RABOTA - BOLEDUVAWE .............................................................89

DEVIZNO RABOTEWE

SOSTAVUVAWE NA OBRAZEC KIPO - KVARTALENIZVE[TAJ ZA POBARUVAWA I OBVRSKI ZAPRVIOT KVARTAL OD 2009 GODINA ............................................................................99

ZDRAVSTVO

PRIVATNI ZDRAVSTVENI USTANOVI ..................................................................105

BUXETI I BUXETSKI KORISNICI

ZAKONSKA RAMKA I EVIDENTIRAWE NA DONACIII SPONZORSTVA KAJ BUXETSKITE KORISNICI ..........................................108

PENZISKO I INVALIDSKO OSIGURUVAWE

SREDSTVA NA PENZISKITE FONDOVI, NIVNA PROCENKAI IZGOTVUVAWE NA FINANSISKITE IZVE[TAI .......................................111

INFORMACII

UKINATI I PONI[TENI ODREDBIOD ZAKONOT ZA DANO^NA POSTAPKA ...............................................................118

UKINATI ODREDBI OD ZAKONOT ZA TRGOVSKITE DRU[TVA ................119

CONTENTS AND ENGLISH SUMMARIES ................................................................................120

SMETKOVODSTVOSMETKOVODSTVEN

PRAKTIKUM- DOLGORO^NI REZERVIRAWA

Spo red Ram ka ta na MSFI, dru{ tvo-to vo Bi lan sot na so stoj ba ta mo ̀ e da priz nae ob vr ska sa mo ako e ve ro jat no

de ka vrz os no va na se ga{ na ob vr ska }e na sta ne od liv na sreds tva i ista ta mo ̀ e ve ro do stoj no da se me ri. Ob vr-ski te mo ̀ e da se kla si fi ci ra at na:

dol go ro~ ni re zer vi ra wa; ob vr ski (dol go ro~ ni ~ij rok na dos pe va we e po dolg od ed na go di na i kra tko ro~-

ni ob vr ski ~ij rok na dos pe va we e po kra tok od ed na go di na); pa siv ni

vre men ski raz gra ni ~u va wa; po ten ci-jal ni ob vr ski, koi ne se priz na va at vo Bi lan sot na so stoj ba ta, me |u toa se obe lo de nu va at vo sog las nost soMSS 37 - Re zer vi ra wa, ne iz ves ni

ob vr ski i ne iz ves ni sreds tva.

NADOMESTOCINADOMESTOK NA

PLATA ZA VREME NAPRIVREMENA SPREÊNOSTZA RABOTA - BOLEDUVAWE

Sog las no ~len 18 od Za ko not za zdrav-stve no osi gu ru va we, ko ga bo le du va we-

to e do 21 den, to ga{ na do me sto kot na pla ta pa |a na to var na ra bo to da va-

~ot, do de ka nad 21 den isp la ta ta nana do me sto kot ja vr {i FZO.

ZDRAVSTVOPRIVATNIZDRAVSTVENIUSTANOVIOs no va we to zdrav stve niusta no vi e re gu li ra no soZa ko not za zdrav stve na za {ti ta i Za ko not za usta no vi te. Za ko notza zdrav stve na za {ti ta, utvr du va de ka zdrav stve na ta dej nost mo ̀ e da se vr {i vo jav ni, za dru` ni, me {o vi ti i pri vat ni zdrav stve ni usta no vi, koi mo ̀ e da gi os no va at prav ni i fi zi~ ki li ca vo sog las-nost so Za ko not, osven jav ni te zdrav stve ni usta no vi koi gios no va Vladata na RM.

BUXETI I BUXETSKIKORISNICIZAKONSKA RAMKA IEVIDENTIRAWE NA DONACII ISPONZORSTVA KAJBUXETSKITE KORISNICIDa va we to i pri ma we to nado na ci i te i spon zors tva ta,da no~ ni te pot tik nu va wa,cel ta na da va we to i pri ma we to, evi den ti ra we na do na ci i tei spon zors tva ta vo jav ni tedej no sti e re gu li ra no voZa ko not za do na cii ispon zors tva vo jav ni te dej no sti.

DANOÊN PRAKTIKUM

DDV

PRESTANOK NA SVOJSTVOTO

DDV OBVRZNIK

Pre s tanu va weto na dano~ niot obvrznik vo su{ tina zavisi od nego vata pravna for ma na orga niziranost. Pre stanu va-weto i ne mora se koga{ da zna~i pre ki-nu vawe so iz vr {u vawe na stopanskata aktivnost, a u{te po malku nepostoewe ob vrski vrz osnova na danok. .................. 2

DANOK NA DOBIVKA

PRESMETKA NA AKONTACII NA

DANOK NA DOBIVKA ZA MESECITE

FEVRUARI-DEKEMVRI 2009 I JANUARI

2010 SOGLASNO IZVESTUVAWETO

NA UJP OD 06.03.2009 GODINA

So odred bi te na ~len 20 od Za ko not za iz-me nu va we i do pol nu va we na Za ko not za da no kot na do bi vka vo pri me na od 1 ja nu a-ri 2009 go di na, se pro pi {a po stap ka ta na utvr du va we na me se~ ni te akon ta cii na da no kot na do bi vka za 2009 go di na.Utvr du va we to i pla }a we to na me se~ ni te akon ta cii e re gu li ra no i so odred bi te na ~len 16 od isto i me ni ot za kon ........... 9ZADR@UVAWE NA DANOK NA PRIHOD

PLATEN NA STRANSKI PRAVNI

LICA I PRIMENA NA DOGOVORITE

ZA ODBEGNUVAWE NA DVOJNO

ODANOÛVAWE ..................................... 12

89

108

1 Rafajlovski konsalting

Nositel na materijalnite prava na napisite e izdava~ot. Zabraneto e prepe~atuvawe, kopirawe i umnoùvawe na napisite ili nivni delovi bez prethodno obezbedena soglasnost od izdava~ot.

POÎTUVANI KOMITENTI!

Zad nas e per i o dot vo koj ima vte zgo le men obem na ra bo ta, za ra di pod go to vka na go di{ ni te sme tki, pod go to vka na pr va ta pres me tka na pla ta spo red kon cep tot bru to pla ta i pod go to vka na da no~ ni-te pri ja vi.

Ra faj lov ski kon sal ting be {e po sto ja no so Vas, pre ku so ve tu va wa ta, pre ku te le fon ski te so ve ti ka ko i ne po sred no so Va {e pri sus tvo vo na {i te de-lov ni pro sto rii, se so cel na vre me no i to~ no da ve in for mi ra me, ka ko i da Vi po mog ne me vo re {a va we to na prob le ma ti~ ni te pra {a wa.

No pro dol ̀ u va me na ta mu so iz vr {u va we na tekov-nite ob vr ski. Od 1 Ja nu a ri 2009 go di na za po~ na prime-na ta na iz me ni te na mno gu za ko ni i pod za kon ski akti. O~e kuva me vni ma tel no da gi pro ~i ta te na {ite upat-stva, so {to }e Vi se po ed no sta vi niv na ta pri me na.

Vo ovoj broj na Re pre zent, Vi pi {u va me za naj a ktu-el ni te te kov ni te mi: akon ta ci i te na da no kot na do bi vka vo 2009, oso be no {to do 15 mart, }e ja pod go-tvi te i pla ti te pr va ta me se~ na akon ta ci ja za me sec fe vru a ri, spo red iz me ni te na Za ko not za da no kot na do bi vka.

Isto ta ka, od as pekt na da no ci te vo ovoj broj po-me ste ni se na pi si za: pre sta nok na svojs tvo na DDV ob vrz nik, za dr ̀ u va we na da no kot na pri hod pla ten na stran ski prav ni li ca, so og led na toa {to po sto ja no se zgo le mu va bro jot na do go vo ri te so koi Re pub li ka Ma ke do ni ja sklu ~i la do go vo ri za od beg nu va we na dvoj-no to oda no ~u va we.

Vo sme tko vods tve ni ot pra kti kum da de ni se upat stva so pra kti~ ni pri me ri za pri me na na MSS 37 - Re zer vi, ne iz ves ni ob vr ski i ne iz ves ni sreds tva. Pri me na ta na ovoj Stan dard e oso be no aktu el na vo ovoj per i od, ko ga mno gu kom pa nii }e od lu ~at da pro da-dat del od dru{ tva ta ili }e od lu ~at da spro ve dat

81

Izdava~ Rafajlovski konsal ting Smetka 210-0522737201-81, vo NLB Tutunska banka AD - Skopje

Dano~en broj MK 4030998343900, Glaven i odgovoren urednik M-r Goran Rafajlovski Urednik Jasmina Rafajlovska Izdava~ki sovet Vera Rafajlovska, M-r Trajan Niko loski, M-r Goran Rafajlovski,

Jan~e Lekovski, D-r Bor~e Davitkovski, Vera @bajnova Redakciski odbor Vojko Rafajlovski, Sezair Rexepagi}, Jasmina Rafajlovska, Stojko Paunovski,

@arko Mihajlovski, M-r Etem Iseni, Sofija Jan~eva Bel~eva Tehni~ki urednik Leopoldina Ga}eva Adresa ul. Orce Nikolov br. 190, P. fah 710 Skopje,

www.rafajlovski.com.mk; e-mail adresa: [email protected] Telefoni Soveti i pretplata: 02/3088-900; Faks: 02/3088-912 Pe~ati

po stap ki na pre stru ktu i ra we, so cel da gi na ma lat ne ga tiv ni te efe kti od eko nom ska ta kri za.

Pres me tka ta na bru to pla ti te se u{te e top te-ma i vo ovoj broj pi {u va me za pres me tka ta na pla ta za vre me na pri vre me na spre ~e nost za ra bo ta - bo le du-va we, so og led na toa {to pri pr va ta pres me tka za ova pra {a we ima {e mno gu ne jas no tii.

Za bu xe ti te i bu xet ski te ko ris ni ci pi {u va me za do na ci i te i spon zors tva ta od as pekt na za kon ska ta ram ka i niv no to evi den ti ra we.

Ra bo te we to na za dol ̀ i tel ni te i do bro vol ni te pen zi ski fon do vi e zna ~aj no za ko ris ni ci te, a oso be no od as pekt na in ka si ra ni te pa ri~ ni sreds tva, niv no to in ve sti ra we, ka ko i iz go tvu va we to na fi nan si ski te iz ve {tai.

Ka ko i se ko ga{ do se ga pro dol ̀ u va na {a ta so ra-bo tka.

Ra faj lov ski kon sal ting e va{ naj do bar kon sul-tant.

So po ~it,M-r Go ran Ra faj lov ski


SMETKOVODSTVO

DOLGORO^NI REZERVIRAWA

Spo red Ram ka ta na Me |u na rod ni te Stan dar di za Fi nan si sko Iz ve stu va we, dru{ tvo to vo Bi lan sot na so stoj ba ta mo ̀ e da priz nae ob vr ska sa mo ako e ve ro jat no de ka vrz os no va na se ga{ na ob vr ska }e na sta ne od liv na sreds tva i ista ta mo ̀ e ve ro do-stoj no da se me ri.

Od as pekt na priz na va we na ob vr ski te (ne iz ves-nost vo vre me ili iz nos na id ni iz da to ci), ob vr ski-te mo ̀ e da se kla si fi ci ra at na:

dol go ro~ ni re zer vi ra wa; ob vr ski (dol go ro~ ni ~ij rok na dos pe va we e

po dolg od ed na go di na i kra tko ro~ ni ob vr ski ~ij rok na dos pe va we e po kra tok od ed na go di na);

pa siv ni vre men ski raz gra ni ~u va wa; po ten ci jal ni ob vr ski, koi ne se priz na va at vo

Bi lan sot na so stoj ba ta, me |u toa se obe lo de nu va at vo sog las nost so Me |u na rod ni ot Sme tko vods tven Stan dard 37 - Re zer vi ra wa, ne iz ves ni ob vr ski i ne iz ves ni sreds tva (vo na ta mo{ ni ot tekst: MSS 37). Na pri mer: ob vr ska ta vrz os no va na sud ski spor, ~ij is hod e ne iz ve sen ne se priz na va ka ko ob vr ska se do de ka ne bi de iz ves no de ka dru{ tvo to spo rot }e go za gu bi.

MSS 37 gi de fi ni ra re zer vi ra wa ta ka ko ob vr ski so ne iz ve sen vre men ski ras po red i iz nos. Za re zer vi ra-we to da bi de priz na to ka ko se ga{ na ob vr ska (ob vr ska na de not na Bi lan sot na so stoj ba ta) tre ba da bi dat is pol ne ti tri us lo vi i toa:

a) dru{ tvo to ima se ga{ na ob vr ska (za kon ska ili iz ve de na) ka ko re zul tat na mi nat na stan;

b) e ve ro jat no (t.e. po ve }e e ve ro jat no otkol ku ne ve-ro jat no) de ka }e se ba ra od liv na re sur si koi so dr ̀ at eko nom ski ko ri sti za pod mi ru va we na ob vr ska ta; i

v) mo ̀ e da se na pra vi ve ro do stoj na pro cen ka za iz no sot na ob vr ska ta.

Pr vi ot us lov e ob vr ska ta da e se ga{ na, od nos no da po stoi na de not na Bi lan sot na so stoj ba ta i da e re zul tat na ne koj mi nat ob vr zu va~ ki na stan. Mi nat ob vr zu va~ ki na stan vo o bi ~a e no e po vr zan so ne koj do-go vo ren od nos (na pri mer: pro da` ba so ga ran ci ja) ili de lov na ta po li ti ka na dru{ tvo to (na pri mer: jav no

83

Jasmina RAFAJLOVSKA

ve tu va we na ku pu va ~i te de ka }e im se vra tat pa ri te do kol ku ne se za do vol ni od ku pe ni te pro iz vo di) ili pro iz le gu va od za kon ski te odred bi (na pri mer: ob vr-ska za odr ̀ u va we i una pre du va we na {u mi te sog las no Za ko not za {u mi). Mi na ti ot ob vr zu va~ ki na stan tre ba da bi de ta kov koj na dru{ tvo to ne ma da mu osta vi al ter-na ti va, tu ku mo ra priz na ta ta ob vr ska da ja iz mi ri.

Vto ri ot us lov e da po stoi ve ro jat nost de ka vo id-ni na iz mi ru va we to na ob vr ska ta za dru{ tvo to }e zna-~i od liv na re sur si. Ako po stoi mo` nost dru{ tvo to so svo i te id ni aktiv no sti da ne ja iz mi ri ob vr ska ta, ne mo ̀ e da se priz nae re zer vi ra we.

Tre ti ot us lov e iz no sot na ob vr ska ta da mo ̀ e ve ro do stoj no da se pro ce ni. Za pro cen ka ta na id ni te iz da to ci mo ̀ at da se ko ri stat raz li~ ni te teh ni ki za pro cen ka, a pro cen ka ta mo ̀ e da bi de i vrz os no va na iskus tva ta na dru{tvoto ili konkurencijata, iskustvo na nezavisni stru~ni lica, kako i nastani po denot na Bilansot na sostojbata od pret hod ni te per i o di.

Vo slu~aj ako prvite dva uslovi se ispolneti, a za iznosot na rezerviraweto ne moè da se napravi vero dos-tojna procenka, rezerviraweto ne se priznava, no postoi samo obvrska da se obelodeni potencijalnata obvrska.

Pro cen ka ta se ko ga{ tre ba da se pra vi pret paz li vo i da bi de {to po re al na, bi dej }i ako tro {o ci te za re-zer vi ra wa se ne re al no vi so ko pro ce ne ti vo Bi lan sot na so stoj ba ta }e bi dat iska ̀ a ni la tent ni re zer vi, a ako se ne re al no ni sko pro cen ti vo Bi lan sot na so stoj-ba ta }e bi dat iska ̀ a ni skri e ni za gu bi. Tokmu za toa re zer vi ra wa ta mo ra da se pre is pi tu va at na denot na sostavuvawe na Bi lan sot na so stoj ba ta i se ko ga{ da se pri kaà ni vrz os no va na naj do bra se ga{ na pro cen ka. Toa zna~i po pre is pi tu va we to da se ko re gi ra at iz no-si te na re zer vi ra we to spo red no va ta pro cen ka. Ako se utvr di de ka re zer vi ra we to ve }e ne gi za do vo lu va us lo vi te za priz na va we, re zer vi ra we to se evi den-ti ra vo ko rist na pri ho di te, od nos no vo sog las nost so MSS 8 - Smetkovodstveni politiki, promeni na smetkovodstvenite politiki i gre{ki, spo red koj re-zer vi ra we to pret stavu va sme tko vods tve na pro cen ka i pro me na ta na sme tko vods tve na ta pro cen ka se evi-den ti ra vrz to var na ras ho di te, od nos no vo ko rist na pri ho di te, vo per i o dot vo koj na sta na la pro me na ta na sme tko vods tve na ta pro cen ka.


SMETKOVODSTVO

84

Vo Dodatokot B kon ovoj standard poednostavno se prikaàni uslovite za priznavawe na rezervirawata, odnosno t.n. "steblo na odlu~uvawe".

Zabele{ka: Vo retki slu~ai, ne e jasno dali postoi postojna obvrska. Vo vakvi slu~ai, porane{en nastan se smeta deka uslovuva pojava na postojna obvrska dokolku, vodej}i smetka za site raspolo`livi dokazi, poverojatno e, otkolku {to ne e, deka postojna obvrska postoi na datumot pod koj e so~inet Bilansot na sostojbata (to~ka 15 na Standardot).

KADE NE SE PRIMENUVA MSS 37?

MSS 37 ne se pri me nu va na re zer vi ra wa ta koi se ure de ni so dru gi stan dar di i toa:

re zer vi ra wa vrz os no va na do go vo ri za iz grad ba (MSS 11 - Do go vo ri za iz grad ba);

re zer vi ra wa za da nok na do bi vka (MSS 12 - Da-no ci na do bi vka);

re zer vi ra wa vo vr ska so fi nan si ski li zing (MSS 17 - Na e mi);

re zer vi ra wa vo vr ska so pri ma wa ta na vra bo te-ni te (MSS 19 - Ko ri sti za vra bo te ni te);

re zer vi ra wa vo vr ska so dogovori za osiguru va we i reosiguruvawe (MSFI 4 - Dogovori za osiguruvawe).

Spo red MSS 37, ka ko re zer vi ra wa ne se sme ta at izno si te na o~e ku va ni te za gu bi za ra di na ma lu va we na sreds tva ta (na pri mer: ot pis na ne nap la te ni te po-ba ru va wa).

Spored to~kite 63 do 65 od MSS 37, rezervi ne bi trebalo da se priznavaat za idni operativni zagubi, bidej}i idnite operativni zagubi ne ja zadovoluvaat

defi nicijata za obvrska vo to~kata 10 i kriteriumot za op{to priznavawe utvrden za rezervi vo to~kata 14.

O~e ku va we to na id ni ope ra tiv ni za gu bi pret sta vu va na ve stu va we de ka iz ves ni sreds tva za ra bo ta mo ̀ e bi se o{te te ni. Dru{ tvo to gi pro ve ru va ovie sreds tva za o{te-tu va weto spo red MSS 36 - O{te tu va we na sreds tva ta.

1. RE ZER VI RA WA NA TRO [O CISOG LAS NO DA NO^ NI TE PRO PI SI

Spored ~len 21 od Zakonot za danokot na dobivka ("Slu`ben vesnik na RM", broj 80/93...159/08), rashodite za rezervirawa se priznavaat samo za rezervirawata za obnovuvawe na {umite soglasno Zakonot za {umi.

Napomena: Vo Zakonot za danokot na dobivka kako rashod vo celost se priznavaat i rezervirawata za obez-beduvawe od potencijalni zagubi kaj bankite i {te dil-nicite, kako i 75% od iznosot na rezervirawata za osiguruvawe i drugi rizici kaj dru{tvoto za osi guru-vawe i reosiguruvawe. Ovie rezervirawa se reguli-rani so drugi Standardi.

2. RE ZER VI RA WA NA TRO [O CISOG LAS NO MSS 37

Spo red MSS 37 se priz na va at sled ni ve re zer vi-rawa:

za tro {o ci vo ga ran ten rok; za tro {o ci za re ge ne ra ci ja (ob no vu va we) na

pri rod ni bo gat stva; za za dr ̀ a ni ka u cii i de po zi ti; za tro {o ci za pre stru ktu i ra we; za iz da de ni ga ran cii i dru gi ems tva; vrz os no va na sud ski spo ro vi ko ga e iz ves no de ka

spo rot }e bi de za gu ben; koi pro iz le gu va at od de lov na ta po li ti ka na

dru{ tvo to (na pri mer: ve tu va we na ku pu va ~i te da im se vra tat pa ri te na ku pu va ~i te ako ku pu va ~i te ne se za do vol ni od pro iz vo di te);

dru gi re zer vi ra wa koi gi is pol nu va at us lo vi te od MSS 37.

Napomena: Spored tolkuvaweto KTMFI 1 na Komi-tetot za tolkuvawe na me|unarodnite finan siski izve{tai i tro{ocite za demontirawe, vra}a we vo prvobitna sostojba i sli~ni obvrski koi pret hodno bile vklu~eni vo nabavnata vrednost na nedvi`nostite, postrojkite i opremata soglasno MSS 16, a vo vrska so MSS 37, moè da se priznaat kako rezervi rawa vrz osnova na najdobra mo`na procenka na tie tro{oci.

Dru{tvata koi gi primenuvaat MSS/MSFI imaat obvrska da izvr{at rezervirawa vo site prethodno navedeni slu~ai koga vrednosta na tie rezervirawa ne e bezzna~ajna, nezavisno od dano~nite propisi (Zakonot za danokot na dobivka).


SMETKOVODSTVO

85

So ogled na zna~eweto na rezervirawata vrz finan-siskiot rezultat, dru{tvata ova pra{awe treba da go uredat so aktot za smetkovodstvenite politiki.

Rezervirawata treba da se koristat samo za izda to-ci za koi po~etno e izvr{eno rezervirawe. Na pri mer: rezervirawata na tro{ocite vo garanten rok ne moàt da se koristat za zadràni kaucii i depoziti.

Koga rezervirawata se vr{at za pove}egodi{en period, Standardot bara da se diskontiraat pari~nite izdatoci na nivnata sega{na vrednost.

Vo to~kata 45 od MSS 37, koga efektot od vremenskata vrednost na parite e zna~ajna, iznosot na rezervata treba da bide sega{nata vrednost na izdatocite koi se o~ekuvaat da bidat steknati so isplatata na obvrskite.

Diskontiranata stapka treba da bide stapka pred odano~uvawe koja bi trebalo da ja odrùva tekovnata pazarna procenka na vremenskata vrednost na parite (kamatna stapka na finansiski plasmani vo vremeto na rezerviraweto) i rizicite specifi~ni za obvrskata vrz osnova na rezervirawe (korekcija na diskontnata stapka utvrdena vrz osnova na kamatite na pazarot na pari).

Diskontnata stapka ne gi odrazuva rizicite za koi procenkite na idnite pari~ni tekovi bile koregirani.

Pri di skon ti ra we na se ga{ na ta vred nost tre ba da se bi de pret paz liv vo vrska so di skont na ta stap ka. So og led na toa de ka kaj nas ne ma raz vi en pa zar na kor po-ra tiv ni ob vrz ni ci, bi mo ̀ e lo da se ko ris ti stap ka ta na pri nos na dr ̀ av ni te ob vrz ni ci za sta ri te de viz ni za {te di, no se pak mo ra da se ze mat vo pred vid de ka raz-li~ ni te per i o di no sat raz li ~en pri nos (stap ka). Bi mo ̀ e la da se ko ri sti i pri me na ta na re fe rent na ta stap ka na NBRM ka ko di skont na stap ka.

Diskontnata vrednost se presmetuva so slednava formula:

Ko = Kn x Df

Ko = Sega{na vrednost na idni izdatociKn = Vrednost na iden izdatokDf = Diskonten faktorp = Kamatna stapkan = Broj na godiniSpored to~kata 60 od MSS 37, ako se koristi

diskontirawe, smetkovodstveniot iznos na rezervi-raweto se zgolemuva vo sekoj period, za da go odrazi izminuvaweto na vremeto. Ova zgolemuvawe se prizna-va kako rashod za kamati.

Ako stanuva zbor za rezervirawe na zna~ajni izno-si, presmetkite voobi~aeno gi pravat stru~ni lica.

Vo prodolènie dadeni se primeri na smetkovod-stveno evidentirawe za nekoi rezervirawa soglasno MSS 37.

Re zer vi ra wa za tro {o ci koi

}e na sta nat vo ga ran ten rok

Vi si na ta na tro {o ci te koi }e na sta nat vo ga ran ten rok naj ~e sto se utvr du va at vrz os no va na iskus tva ta za isti ili sli~ ni pro iz vo di koi se pred met na pro da` ba i naj ~e sto se iska ̀ u va at vo pro cen ti.

Pri mer:

1. Dru{ tvo to A za pro iz vods tvo na opre ma vosog las nost so sme tko vods tve na ta po li ti kavo 2008 go di na iz vr {i lo re zer vi ra wana tro {o ci za ga ran cii 6% odpro da` ba ta (15.000.000 h 6%) ...........................900.000

2. Vo 2009 go di na na Dru{ tvo to Bmu pro da lo pro iz vo di so ga ran ten rok od1 go di na (10.000.000 + 1.800.000 DDV) ........11.800.000

3. Po f-ri od ov la sten ser vi ser vo 2009go di na iz vr {e ni se po pra vki vo ga ran tenrok (650.000 + 117.000 DDV) ..............................767.000

4. Po od lu ka uki nat e del odre zer vi ra wa ta za 2008 go di na ..........................250.000

Df =1

(1+ p)n


SMETKOVODSTVO

86

KNI @E WA:

2008 go di na

423 - Re zer vi ra wa za ga ran cii ..............900.0002890 - Ob vr ski za re zer vi ra wa

vo ga ran ten rok ..................................900.000Re zer vi ra wa za 2008 go di na

2009 go di na

120 - Po ba ru va wa od ku pu va ~ivo zem ja ta .....................................11.800.000751 - Pri ho di od pro da` ba

na pro iz vo di ..................................10.000.000260 - Ob vr ski za DDV ..............................1.800.000

Po f-ri za pro da de ni pro iz vo di700 - Ras hod vrz os no va na

pro da de ni pro iz vo di ..................8.000.000630 - Pro iz vo di na za li ha ......................8.000.000

Pres me tka na ce na na ~i ne we4110 - Ser vis ni us lu gi ..............................650.000160 - Da nok na do da de na vred nost .........117.000

220 - Ob vr ski spre mado ba vu va ~i vo zem ja ta .......................767.000

Po f-ri od ser vi ser2890 - Ob vr ski za re zer vi ra wa

za ga ran cii .......................................650.000772 - Pri ho di od uki nu va we na

rezervirawa za ga ran cii .................650.000Uki nu va we na re zer vi ra waza iz vr {e ni po pra vki2890 - Ob vr ski za re zer vi ra wa

za ga ran cii .......................................250.000772 - Pri ho di od uki nu va we

na rezervirawaza ga ran cii ..........................................250.000

Po od lu ka uki nat e del odre zer vi ra wa za 2008 go di na

Vo vr ska so Pri me rot gi da va me sled ni ve po jas nu-va wa:

Us lu ga ko ja se vr {i vo ga ran ten rok - po pra vka na pro iz vo di i za ko ja ne se nap la tu va na do me stok od sops tve ni kot na do bro to (toj {to go ku pil pro iz vo-dot) ne e pro met i ne e pred met na oda no ~u va we so DDV. Me |u toa vo pri me rot us lu ga ta na ser vi se rot e ka ko se ko ja dru ga us lu ga, bi dej }i toj pret hod no imal na ba ve no de lo vi za koi ko ri stel pret ho den DDV i za-toa za svo ja ta us lu ga ba ra na do me stok so DDV.

Na do me sto kot go pla }a Dru{ tvo to A koj da va ga ran-ci ja, od nos no da va na log za po pra vka na pro iz vo di te vo ga ran ten rok.

So og led na toa {to re zer vi ra wa ta na pra ve ni vo ga ran ten rok ne se priz na va at ka ko ras ho di vo Da-no~ ni ot bi lans za da no kot na do bi vka, vo Pri me rot vo ko rist na pri ho di te e evi den ti ran vkup ni ot iz nos

za 2008 go di na. Ka ko da no ~en kre dit Dru{ tvo to A vo Da no~ ni ot bi lans za 2009 go di na }e vne se iz nos od 90.000 (900.000 h 15%), bi dej }i za iz no sot od 900.000 vo 2008 go di na zgo le me na e da no~ na ta os no va.

Ako re zer vi ra wa ta na tro {o ci te vo ga ran ten rok bi bi le priz na ti za da no~ ni ce li, evi den ti ra we to bi bi lo po ed no stav no, od nos no vo 2009 go di na na me sto da se kni ̀ i na sme tki te 4110, 160/220 }e se kni ̀ i na sme tki te 2890, 160/220 - 650.000 de na ri.

Napomena: Tro{ocite za popravka vo garanten rok naj~esto se tovar na proizvoditelot i vo toj slu~aj trgovecot, odnosno serviserot ne vr{i rezervirawa, tuku samo proizvoditelot. Vo spisanieto Reprezent broj 10/08 dadeni se primeri za smetkovodstvenata evidencija kaj trgovecot i kaj serviserot.

Re zer vi ra wa za tro {o ci za {u mi

Sreds tva ta za re pro duk ci ja na {u mi te se ko ri stat za odr ̀ u va we i za {ti ta na po stoj ni te {u mi, ob no vuva-we na ise ~e ni te {u mi i za dru gi na me ni za po tre bi te na sto pa ni su va we so {u mi te sog las no Za ko not za {u mi ("Slu`ben vesnik na RM", broj 47/97...103/08). Re zer vi-ra wa ta za ovie tro {o ci se priz nava at ka ko ras hod vo Da no~ ni ot bi lans za da no kot na do bi vka.

Pri mer:

1. JP za sto pa ni su va we so {u mi iz vr {i lopro da` ba na drv na ma sa od ise ~e na{u ma (2.000.000 + 360.000 DDV) .....................2.360.000

2. Re zer vi ra wa za re ge ne ra ci ja na {u mi ...........300.0003. Vlo ̀ u va wa ta za re ge ne ra ci ja na

{u mi te vo sops tve na re ̀ i ja(sad ni ci, pla ti i dru go) ....................................300.000


SMETKOVODSTVO

KNI @E WA:

4291 - Dol go ro~ ni re zer vi ra waza ob no vu va we napri rod ni bo gat stva ........................300.0002893 - Ob vr ski za

re zer vi ra wa zaob no vu va we napri rod ni bo gat stva ...........................300.000

Re zer vi ra wa za {u mi120 - Po ba ru va wa od

ku pu va ~i vo zem ja ta .....................2.360.000751 - Pri ho di od pro da` ba

na pro iz vo di ....................................2.000.000260 - Ob vr ski za DDV .................................360.000

Po f-ra pro da de na drv na ma sa600 - Pro iz vods tvo ...................................300.000

490 - Ras po red na tro {o ci ........................300.000Pres me tka na tro {o ci630 - Pro iz vo di na za li ha ......................300.000

600 - Pro iz vods tvo .....................................300.000Po pres me tka700 - Tro {o ci za

pro da de ni pro iz vo di .....................300.000630 - Pro iz vods tvo .....................................300.000

Po pres me tka2893 - Ob vr ski za re zer vi ra wa

za ob no vu va we napri rod ni bo gat stva ........................300.0007723 - Pri ho di od uki nu va we

na dol go ro~ nire zer vi ra wa zapri rod ni bo gat stva ...........................300.000

Uki nu va we na re zer vi ra wa

Za ra di po ed no sta vu va we vo Pri me rot ne se da-deni kni ̀ e wa ta za na ba vka na sad ni cite i dru gite tro {o ci.

Re zer vi ra wa na tro {o ci

za za dr ̀ a ni de po zi ti

Naj ~e sto de po zi ti se ko ri stat kaj do go vo ri te za iz grad ba (iz grad ba na ob je kti, izra bo tka na opre ma i sli~ no). In ve sti to rot vo sog las nost so do go vo rot zadrù va odre den iz nos ka ko depozit od koj bi gi na-do me stil tro {o ci te koi }e na sta nat vo ga rant ni ot rok. Ova rezer vi ra we e sli~ no ka ko re zer vi ra we to vo ga ran ten rok so taa raz li ka {to in ve sti to rot (ku-pu va ~ot) za dr ̀ u va kau ci ja (de po zit), od nos no ne ja pla }a pol na ta do go vo re na ce na.

Napomena: Spored MSS 11 - Dogovori za izgradba, iznosot na zadrànite isplati (depoziti) se obelode-nuva vo bele{kite kon finansiskite izve{tai.


za pre stru ktu i ra we

Vo to~ ka ta 70 od MSS 37 na bro e ni se pri me ri koi gi op fa }a de fi ni ci ja ta za pre stru ktu i ra we to:

a) pro da` ba ili pre ki nu va we na ne ko ja li ni ja od de lov no to ra bo te we;

b) za tvo ra we na de lov ni lo ka cii vo ne ko ja zem ja ili re gi on ili re a lo ka ci ja na de lov ni te aktiv no sti od ed na zem ja ili re gi on vo drug;

v) pro me ni vo stru ktu ra ta na me nax men tot, na pri-mer, eli mi ni ra we na ni vo od me nax men tot; i

g) fun da men tal ni re or ga ni za cii koi ima at ma te-ri ja len efekt vrz vi dot i te ̀ i {te to na ra bo te we to na dru{ tvo to.

Re zer vi ra wa ta za tro {o ci te za pre stru ktu i ra we se priz na va at sa mo ko ga se za do vo le ni op {ti te kri te-ri u mi za priz na va we na re zer vi ra wa ta.

Do kaz de ka dru{ tvo to po~ na lo da imp le men ti ra plan za pre stru ktu i ra we bi se obez be dil, na pri mer, so sa moto de mon ti ra we na opre ma ta vo fa bri ka ta, ili pro-da` ba na sreds tva ta ili po pat na jav no og la su va we na glav ni te ka ra kte ri sti ki na pla not za pre stru ktu i ra we. Jav no to og la su va we na de ta len plan za pre stru ktu i ra we soz da va iz ve de na ta ob vr ska za pre stru ktu i ra we sa mo ako toa e na pra ve no na na ~in i so do vol no de ta li (t.e. po ka ̀ u vaj }i gi glav ni te ka ra kte ri sti ki na pla not) od koi pro iz le gu va va lid no o~e ku va we kaj dru gi te stran-ki ka ko {to se ku pu va ~i, do ba vu va ~i i vra bo te ni (ili niv ni pret stav ni ci) de ka dru{ tvo to }e go spro ve de pre stru ktu i ra we to.

Od lu ka ta na me nax men tot ili od bo rot za pre stru-ktu i ra we, do ne se na pred da tu mot na Bi lan sot na so stoj ba ta ne us lo vu va po ja va na iz ve de na ta ob vr ska na da tu mot na Bi lan sot na so stoj ba ta, osven ako dru{-tvo to pred da tu mot na Bi lan sot na so stoj ba ta:

a) po~ na lo da go imp le men ti ra pla not za pre stru-ktu i ra we; ili

b) gi so op {ti lo glav ni te ka ra kte ri sti ki na pla-not za pre stru ktu i ra we na onie koi se za seg na ti so ne go na do vol no spe ci fi ~en na ~in za da se po ja vi oprav da no o~e ku va we kaj niv de ka dru{ tvo to }e go spro ve de pre stru ktu i ra we to.

Ne pro iz le gu va ob vr ska za pro da` ba na ne koe ra bo-te we do de ka dru{ tvo to ne se ob vr ze za pro da` ba, t.e. ne po stoi ob vr zu va~ ki do go vor za pro da` ba.

Re zer vi ra wa ta za pre stru ktu i ra we tre ba da gi vklu ~i sa mo di rekt ni te iz da to ci koi pro iz le gu va at od pre stru ktu i ra we to, koi se:

a) nu` no na met na ti so pre stru ktu i ra we to; ib) ne po vr za ni so te kov ni te aktiv no sti na dru{-

tvoto.Re zer vi ra wa ta za pre stru ktu i ra we ne vklu ~u va at

tro {o ci ka ko {to se:

87


SMETKOVODSTVO

a) po vtor na obu ka i re a lo ka ci ja na per so na lot koj pro dol ̀ u va da ra bo ti;

b) mar ke ting; iliv) vlo ̀ u va we vo no vi si ste mi i di stri bu tiv ni

mreì.Id ni te ope ra tiv ni za gu bi koi mo ̀ at da se iden-

ti fi ku va at do da tu mot na pre stru ktu i ra we to ne se vklu ~u va at vo re zer vi ra wa ta, osven ako tie ne se po-vr za ni so ne koj ne po vo len do go vor.

Ko ga se utvr du va iz no sot za re zer vi ra wa ta za pre-stru ktu i ra we, ne se ze ma at vo pred vid do bi vki te vrz os no va na o~e ku va na ta pro da` ba na sreds tva ta du ri ko ga i pro da` ba ta na sreds tva ta e pred vi de na so pla-not za pre stru ktu i ra we.


vrz os no va na sud ski spor

Pri mer:

1. Dru{ tvo to A po kre na lo sud ski sporpro tiv Dru{ tvo to B za na do mest na{te ta za ne iz vr {e na us lu ga vo do go vo re ni otrok i iz ves no e de ka Dru{ tvo to B }ego za gu bi spo rot ..................................................200.000

2. Vo 2009 go di na do ne se na e pre su davo ko rist na Dru{ tvo to A

KNI @E WA:

2008 go di na

4290 - Re zer vi ra wa za tro {o ciza po ten ci jal ni za gu bivrz os no va na sud ski spor..............200.0002891 - Ob vr ski za re zer vi ra wa

vrz os no va na sud ski spor ................200.000Re zer vi ra wa za sud ski spor

2009 go di na

453 - Kaz ni, pe na li ina do mest za {te ta ...........................200.000220 - Ob vr ski za do ba vu va ~i

vo zem ja ta.............................................200.000Po sud sko re {e nie broj ...2891 - Ob vr ski za re zer vi ra wa

vrz os no va na sud ski spor..............200.000772 - Pri ho di od uki nu va we

na re zer vi ra wa vrzos no va na sud ski spor .......................200.000

Uki nu va we na re zer vi ra wa

Dru{ tvo to B vo Da no~ ni ot bi lans za da no kot na do bi vka za 2009 go di na ne ma da ko ri sti da no ~en kre-dit, bi dej }i sog las no ~len 18 od Za ko not za da no kot na dobi vka pa ri~ ni te kaz ni i pe na li ne se priz na va at vrz tovar na ras ho di te vo Da no~ ni ot bi lans.

88


NADOMESTOCI

@arko MIHAJLOVSKI

NNADOMESTOK ADOMESTOK NNA A PPLATA LATA ZZA A VVREME REME NNA A PPRIVREMENA RIVREMENA SSPREÊNOST PREÊNOST ZZA A RRABOTA - ABOTA - BBOLEDUVAWEOLEDUVAWE

89

Za de no vi te ko ga ra bot ni kot e na bo le du va we ima pra vo na na-do me stok na pla ta. Sog las no ~len 18 od Za ko not za zdrav stve no osi gu ru va we, ko ga bo le du va we to e do 21 den, to ga{ na do me sto kot na pla ta pa |a na to var na ra bo to da va ~ot, do de ka nad 21 den isp la ta ta na na do me sto kot ja vr {i Fon dot za zdrav stve no osi gu ru va we.

Vo od nos na pres me tka ta na na do me stok na pla ta za vre me na bo le du va we i vi si na ta na na do me sto kot re le vant ni se sled ni te pro pi si:

~len 112 stav 3 od Za ko not za ra bot ni te od no si ("Slu` ben ves nik na RM" broj 62/05....161/08);

od ~len 12 do ~len 23 od Za ko not za zdrav st ve no to osi gu ru va we ("Slu` ben ves nik na RM", broj 25/00...6/09);

~len 12 do 14 od Za ko not za pri do ne si od za dol ̀ i tel no so ci-jal no osi gu ru va we ("Slu` ben ves nik na RM", broj 142/08);

~len 27 stav 1 ali ne ja 1 i ~len 30 od Op {ti ot ko le kti ven do-go vor za sto pans tvo to na Re pub li ka Ma ke do ni ja ("Slu` ben ves nik na RM" broj 76/06 i Spo god ba ta za pro dol ̀ u va we na va` no sta na OKD broj 78/08);

~len 20 od Op {ti ot ko le kti ven do go vor za jav ni ot se ktor na Re pub li ka Ma ke do ni ja ("Slu` ben ves nik na RM" broj 10/08);

Ko le ktiv ni do go vo ri na ni vo na dej nost (gran ski ko le ktiv ni do go vo ri) i ko le ktiv ni do go vo ri na ni vo na ra bo to da va~;

Pra vil ni kot za so dr ̀ i na ta i na ~i not na os tva ru va we to na pra va ta i ob vrs ki te od za dol ̀ i tel no to zdrav stve no osi gu ru va we ("Slu` ben ves nik na RM", broj 111/00..149/08) i

Pra vil ni kot za na ~i not, po stap ki te i pob li ski te kri te-ri u mi za utvr du va we na pri vre me na spre ~e nost za ra bo ta po ra di bo lest i po vre da ili po tre ba za ne ga na bo len ~len od po tes no to se mejs tvo i za vre me tra e we to na pri vre me na ta spre ~e nost za ra bo-ta vo za vis nost od vi dot na bo le sta i po vre da ta ("Slu` ben ves nik na RM", broj 30/06 i 22/09).

PRAVO NA NADOMESTOK NA

PLATA ZARADI BOLEDUVAWE

Za ko not za ra bot ni te od no si, (vo na ta mo{ ni ot tekst: ZRO) i Op {ti ot ko le kti ven do go vor za sto pans tvo to, (vo na ta mo{ ni ot tekst: OKDS) go de fi ni ra at isk-lu ~i vo pra vo to na ra bot ni kot na na do me stok na pla ta za vre me na bo le du va we. Me |u toa na ve de ni te

pro pi si ne go re gu li ra at na ~i not, us lo vi te i po stap ka ta za os tva ru-va we na na ve de no to pra vo. Ovie pra {a wa se ure de ni so Za ko not za zdrav stve no osi gu ru va we i pod-za kon ski te akti koi ja re gu li ra at na ve de na ta ma te ri ja.

Od go vo rot na pra {a we to "Vo koi slu ~ai ra bot ni kot ima pra vo na na do me stok za bo le du va we?" e da den vo ~len 13 od Za ko not za zdrav stve-

no osi gu ru va we (vo na ta mo{ ni ot tekst: ZZO). Sog las no ci ti ra ni ot ~len li ca ta vo ra bo ten od nos ima at pra vo na na do me stok na pla ta za vre-me na bo le du va we vo slu ~aj na:

bo lest i po vre da nad vor od ra bo ta;

po vre da na ra bo ta i pro fe si-o nal na bo lest;

le ku va we i me di cin sko is pi-tu va we;

ne gu va we na bol no de te do tri go di{ na vo zrast;

ne gu va we na bo len ~len na po tes no se mejs tvo nad tri go di{ na vo zrast, no najm no gu do 30 de na;

ne op hod no pri dru ̀ u va we na bol no li ce upa te no na preg led ili le ku va we nad vor od me sto to na ì ve e we;

ne op hod no pri dru ̀ u va we na bol no de te do tri go di{ na vo zrast do de ka e na bol ni~ ko le ku va we, no najm no gu do 30 de na;

do bro vol no da va we na krv, tki vo ili or gan i

izo li ra nost za ra di spre ~u va-we na za ra za.

Sog las no ~len 13 stav 2 od ZZO, na do me sto kot na pla ta vo si te po go-re na ve de ni slu ~ai na pri vre me na spre ~e nost na ra bo ta, mu pri pa |a na vra bo te no to li ce od pr vi ot den na spre ~e no sta za ra bo ta i trae ce-lo vre me do de ka trae spre ~e no sta za ra bo ta, a se isp la tu va za de no vi-te za koi se os tva ru va pla ta spo red pro pi si te za ra bot ni od no si.

Na ve de no to za kon sko re {e nie so dr ̀ a no vo ~len 13 stav 2 od ZZO e oso be no va` no bi dej }i de fi ni ra de ka vre me tra e we to na bo le du va-we to se broi ka len dar ski (pa ta ka se utvr du va i li ni ja ta na 21-ot den do ko ja na do me sto kot za bo le du va-


NADOMESTOCI

1.

90

we go pla }a ra bo to da va ~ot, a nad 21-iot den Fon dot za zdrav stve no osi gu ru va we), do de ka isp la ta ta na na-do me sto kot se vr {i za de no vi te za koi osi gu re ni kot (ra bot ni kot) bi os tva ril pla ta do kol ku bil na ra bo ta (ra bot ni de no vi i de no vi na praz ni ci). Na do me sto kot na pla ta za pr vi te 21 den spre ~e nost za ra bo ta go utvr-du va i isp la tu va ra bo to da va ~ot od svo i te sreds tva, a nad 21 den Fon dot za zdrav stve no osi gu ru va we.

Na po me na: Sog las no ~len 18 stav 2 od ZZO, za od-del ni vi do vi na bo le du va wa na do me sto kot na pla ta za vre me na bo le du va we se isp la }a u{te od pr vi ot den od sreds tva ta na Fon dot za zdrav stve no osi gu ru va we i toa vo slu ~aj na:

ne ga na bol no de te do tri go di{ na vo zrast, do bro vol no da va we krv, tki vo ili or gan, ka ko i otsus tvo od ra bo ta po ra di bre me nost, ra |a we i

maj ~ins tvo.Va`no: Po~nuvaj}i od 2010 godina nadomestokot

na plata poradi otsustvo od rabota zaradi bremenost, ra|awe i maj~instvo, postapno }e preminuva vrz tovar na Buxetot na RM i toa: vo 2010 godina - 50% vrz tovar na Buxetot na RM i 50% vrz tovar na fondot; vo 2011 - 75% vrz tovar na Buxetot na RM i 25% vrz tovar na fondot; i od 2012 godina - 100% vrz tovar na Buxetot na RM. Isplatite na nadomestokot na plata vrz ovaa osnova koi }e zapo~nat, a nema da zavr{at do 1 Januari 2010 }e prodolàt da se ispla}aat vrz tovar na fondot.

UTVR DU VA WE NA PRIV RE ME NA

SPRE ̂ E NOST ZA RA BO TA - BO LE DU VA WE

Na ~i not na utvr du va we na pri vre me na ta spre ~e-nost za ra bo ta (bo le du va we) e opre de len so Pra vil ni-kot za na ~i not, po stap ki te i pob li ski te kri te ri u mi za utvr du va we na pri vre me na spre ~e nost za ra bo ta po ra di bo lest i po vre da ili po tre ba za ne ga na bo len ~len od po tes no to se mejs tvo i za vre me tra e we to na pri vre me na ta spre ~e nost za ra bo ta vo za vis nost od vi dot na bo le sta i po vre da ta (vo na ta mo{ ni ot tekst: Pra vil ni kot). Pra vil ni kot e pod za kon ski akt do ne-sen vrz os no va na ~len 20 stav 4 od ZZO i odred bi te na ovoj pra vil nik se od ne su va at na si te osi gu re ni ci vra bo te ni kaj ra bo to da va ~i te so se di {te ili pre sto ju-va li {te vo Re pub li ka Ma ke do ni ja, ka ko i na osi gu re-ni ci te upa te ni na pri vre me na ra bo ta vo strans tvo.

Koj da va oce na za pri vre me na

spre ~e nost za ra bo ta (bo le du va we)?

Oce na za pri vre me na ta spre ~e nost za ra bo ta (bo-le du va we) da va:

za pr vi te 15 de na - iz bra ni ot le kar od pri mar na-ta zdrav stve na za {ti ta,

nad 15 de na - pr vo ste pe na ta le kar ska ko mi si ja na Fon dot, po pred log na iz bra ni ot le kar

Do kol ku iz bra ni ot le kar oce ni de ka pri vre me na ta spre ~e nost za ra bo ta }e trae po dol go od 7 de na go upa-tu va osi gu re ni kot na na ta mo{ na oce na na pr vo ste pe na le kar ska ko mi si ja.

Pri vre me na spre ~e nost za ra bo ta se utvr du va so: ne po sre den le kar ski preg led na osi gu re ni kot i uvid vo me di cin ska ta i dru ga ta do ku men ta ci ja.

Vo isk lu ~i tel ni slu ~ai, ko ga osi gu re ni kot e te-{ko bo len, ko ga e ne pod vi ̀ en ili te {ko pod vi ̀ en, a ne e na bol ni~ ko le ku va we, iz bra ni ot le kar, od nos no pr vo ste pe na ta le kar ska ko mi si ja, mo ̀ e vrz os no va na pred log na iz bra ni ot le kar koj na osi gu re ni kot mu pru ̀ a zdrav stve na za {ti ta i vrz os no va na me di cin-ska ta i dru ga ta do ku men ta ci ja, da utvr di pri vre me na spre ~e nost za ra bo ta bez pri sus tvo na osi gu re ni kot.

Pri vre me na ta spre ~e nost za ra bo ta se utvr du va so da tu mot na po se ta na osi gu re ni kot na iz bra ni ot le kar, od nos no na pr vo ste pe na ta le kar ska ko mi si ja na Fon dot. Ne mo ̀ e, pri vre me na ta spre ~e nost za ra bo ta da se utvr di re tro a ktiv no osven vo slu ~aj na bol ni~ ko le ku va we i toa vrz os no va na iz ve {ta jot na zdrav stve na ta usta no va de ka osi gu re ni kot se na o |a na bol ni~ ko le ku va we ili ot pus no to pis mo po za vr {e no-to bol ni~ ko le ku va we.

Iz bra ni ot le kar za dol ̀ i tel no ja za pi {u va da ta ta na po ~e to kot i kra jot na pri vre me na ta spre ~e nost za ra bo ta vo zdrav stve ni ot kar ton i zdrav stve na ta le-gi ti ma ci ja na osi gu re no to li ce. Evi den ti ra we to na po ~et ni ot i kraj ni ot da tum na spre ~e no sta za ra bo ta, od nos no bo le du va we to e va` no od me di cin ski as pekt, no i od as pekt na pra vo to na na do me stok na pla ta bi-dej }i za per i o dot me |u ovie dva da tu mi se pres me tu va na do me stok na pla ta.

Do kol ku iz bra ni ot le kar, od nos no le kar ska ta ko mi si ja pri oce nu va we to utvr di de ka spre ~e no sta za ra bo ta e pre diz vi ka na od za bo lu va we za koe ne ma mo` nost za le ku va we, od nos no iz me ne ta ta zdrav stve na so stoj ba na osi gu re ni kot e traj na, osi gu re ni kot ved-na{ go upa tu va do nad le` ni ot or gan za oce nu va we na ra bot na ta spo sob nost spo red pro pi si te za pen zi sko to i in va lid sko to osi gu ru va we.

Do kol ku osi gu re ni kot ne e za do vo len od ocen ka ta na iz bra ni ot le kar od nos no pr vo ste pe na ta le kar ska ko mi si ja mo ̀ e da pod ne se pri go vor do pr vo ste pe na ta, od nos no vto ro ste pe na ta le kar ska ko mi si ja.


NADOMESTOCI

91

2.

Pri go vor pro tiv oce na ta za pri vre me na spre ~e nost za ra bo ta-ta na iz bran le kar i na le kar ska ta ko mi si ja, mo ̀ e da pod ne se i ra bo-to da va ~ot kaj ko go osi gu re ni kot e vra bo ten, od nos no Fon dot.

Va` no: Ra bo to da va ~ot ima pra-vo do kol ku se som ne va vo od nos na bo le du va we to na ra bot ni kot da pod ne se ba ra we za pre is pi tu va we na oce na ta za pri vre me na spre ~e-nost za ra bo ta do pr vo ste pe na ta, od nos no vto ro ste pe na ta le kar ska ko mi si ja. Na ve de no to pra vo na ra-bo to da va ~ot e ure de no so ~len 86 od Pra vil ni kot za so dr ̀ i na ta i na ~i not na os tva ru va we to na pra va-ta i ob vr ski te od za dol ̀ i tel no to zdrav stve no osi gu ru va we. Isto ta ka sog las no ~len 112 od ZRO, ra-bo to da va ~ot ima pra vo, vo slu ~aj na otvo ra we na no vo bo le du va we od stra na na ra bot ni kot vo rok od tri de na od pre sta no kot na pret-hod no to bo le du va we, da po ba ra od pr vo ste pe na ta le kar ska ko mi si ja da go po tvr di no vo to bo le du va we ili da go pro dol ̀ i pre kra te no to sta ro bo le du va we.

Us lo vi za os tva ru va we

na pra vo to na na do me stok

za bo le du va we

Pra vo to na ra bot ni kot na na-do me stok na pla ta koj go isp la }a ra bo to da va ~ot (do 21 den) ne e us-lo ve no od dol ̀ i na ta na sta ̀ ot na ra bot ni kot ni tu od re dov no sta na pla }a we na pri do ne si te. Me |u toa na do me sto kot na pla ta (nad 21 den koj go isp la }a Fon dot za zdrav-stve no osi gu ru va we) e us lo ven od od del ni ba ra wa de fi ni ra ni vo ~len 15 od ZZO.

Ime no, sog las no ci ti ra ni ot ~len ra bot ni kot mo ̀ e da os tva ri pra vo na na do me stok na pla ta na to var na Fon dot za zdrav stve no osi gu ru va we sa mo ako se is pol ne ti sled ni te us lo vi:

1) ako zdrav stve no to osi gu ru-va we tra e lo naj mal ku {est me se-ci pred na sta pu va we na slu ~a jot

(Na po me na: ovoj us lov ne va ̀ i vo slu ~a i te na po vre da na ra bo ta i pro fe si o nal no za bo lu va we);

2) pri do ne sot za za dol ̀ i tel no-to zdrav stve no osi gu ru va we re dov-no da e up la tu van ili so za doc nu va-we od najm no gu 60 de na i

3) oce na ta za pri vre me na spre-~e nost za ra bo ta da ja dal iz bra-ni ot le kar, od nos no le kar ska ta ko mi si ja.

Us lo vot za os tva ru va we na na-do me stok spo red koj oce na ta za pri vre me na spre ~e nost za ra bo ta tre ba da ja da de iz bra ni ot le kar, od nos no le kar ska ta ko mi si ja e us-lov koj va ̀ i i pri os tva ru va we na na do me stok i kaj ra bo to da va ~ot.

Do kol ku se is pol ne ti osta na ti-te dva us lo vi, a prav no to li ce go up la }a pri do ne sot za zdrav stve no osi gu ru va we so za doc nu va we po go-le mo od 60 de na, pra vo to na osi gu-re ni kot ne pre sta nu va, tu ku isp la-ta ta na pa ri~ ni ot na do me stok na to var na Fon dot za zdrav stve no osi gu ru va we se od la ga do de ka ob-vrz ni kot (ra bo to da va ~ot) ne go up la ti do sta sa ni ot pri do nes. Po pla }a we to na pri do ne sot za so od-vet ni te me se ci, osi gu re ni kot ima pra vo na nap la ta na pa ri ~en na do-me stok za za o sta na ti te me se ci.

PRES ME TKA NA

NA DO ME STOK ZA

BO LE DU VA WE [TO PA \A

VRZ TO VAR NA

RA BO TO DA VA ̂ OT

Po stap ka ta i na ~i not na pres-me tu va we na bo le du va we to se vr {i spo red ista ta me to do lo gi ja spo red ko ja se vr {i pres me tka ta na pla-ta ta, po ra di {to isp la ti te lot na pla ta ta (ra bo to da va ~ot), pres me-tka ta na bo le du va we to ja vklu ~u va vo Obra ze cot MPIN - Me se~ na pres me tka za in te gri ra na nap la ta koj se do sta vu va do UJP naj doc na do 10-ti vo te kov ni ot za pret hod ni ot me sec. For ma ta i so dr ̀ i na ta na Obra ze cot MPIN e pro pi {a na so Pra vil ni kot za na ~i not na

pres me tka i up la ta na pri do ne si te od za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu-ru va we ("Slu` ben ves nik na RM" broj 149/08).

Pres me tka na na do mest

za bo le du va we na ra bot ni ci

od sto pans tvo to

Pres me tka na na do mest za bo-le du va we na ra bot ni ci od sto-pans tvo to e ure de no so OKDS i ko le ktiv ni te do go vo ri na ni vo na dej nost (gran ski ko le ktiv ni do go-vo ri). Sog las no ~len 30 od OKDS, za vre me na vre me na nes po sob nost za ra bo ta ra bot ni kot ima pra vo na na do me stok na pla ta po~ nu vaj }i od pr vi ot den na bo le du va we to:

do 7 de na vo vi si na od 70% od os no vi ca utvr de na so Za kon;

do 15 de na vo vi si na od 80% od os no vi ca utvr de na so Za kon

i nad 15 de na za si te de no vi vo vi si na od 90% od os no vi ca utvr-de na so Za kon

za pro fe si o nal ni za bo lu va wa i po vre di na ra bo ta i za dru gi slu ~ai utvr de ni so za kon vo vi si na od 100% od os no vi ca utvr de na so Za kon.

Sog las no pret hod no na ve de no to vo ko lo na ta 3.9 - Vid na na do me stok od MPIN obra ze cot vo za vis nost od bro jot na de no vi na bo le du va we se vne su va at sled ni te {i fri:

za bo le du va we do 7 de na - {i f ra 125- Na do me stok za bo le du va we - 70%

za bo le du va we do 15 de na - {i f ra 126- Na do me stok za bo le du va we - 80%

za bo le du va we do 21 den - {i fra 127- Na do me stok za bo le du va we - 90%

za po vre da na ra bo ta, pro-fe si o nal na bo lest i dr. - {i fra 128- Na do me stok za bo le du va we - 100%.


NADOMESTOCI

92

[to e os no vi ca od ko ja se utvr du va vi si na ta na na do me sto kot za vre me na bo le du va we?

Pra {a we to za os no vi ca ta od ko ja se utvr du va na do me sto kot za bo le du va we e ure de na so sled ni te pro pi si:

~len 30 od OKDS ~len 112 stav 6 od ZRO ~len 16 od ZZO i Gran ski ko le ktiv ni do go vo ri* (usog la se ni so

ZRO i OKDS).Vo ~len 27 od OKDS vo od nos na os no vi ca ta za

na do me sto kot na bo le du va we e na ve de no de ka na ra-bot ni kot, mu pri pa |a na do me stok na pla ta vo vi si na od ne go va ta pro se~ na pla ta od pos led ni te 12 me se ci, do kol ku so za kon po i na ku ne e opre de le no. Vo ~len 112 stav 6 od ZRO e na ve de no de ka ako so ovoj za kon ili drug za kon po i na ku ne e odre de no, na ra bot ni kot mu pri pa |a na do me stok na pla ta ta vo vi si na od ne go va ta pro se~ na pla ta od pos led ni te 12 me se ca.

Va` no: Ci ti ra ni te za kon ski odred bi upa tu va at na toa de ka do kol ku os no vi ca ta za utvr du va we na na do me-stok na pla ta za vre me na bo le du va we e ure de na so dru-go za kon sko re {e nie to ga{ }e se pri me nu va so od vet-no to za kon sko re {e nie. Vo od nos na na do me sto kot za vre me na bo le du va we ta kvo za kon sko re {e nie po stoi i e utvr de no vo ~len 16 od ZZO spo red koe os no vi ca za pres me tu va we na na do me sto kot na pla ta pret sta-vu va pro se~ ni ot me se ~en iz nos na isp la te na ta ne to pla ta na ko ja e pla ten pri do ne sot za za dol ̀ i tel no to zdrav stve no osi gu ru va we vo pos led ni te {est me se ci pred na sta nu va we to na slu ~a jot po ra di koj se stek nu va pra vo to na na do me sto kot. Do kol ku za osi gu re ni kot ne mo ̀ e da se utvr di os no vi ca za na do me sto kot, to ga{ os no vi ca ta }e se utvr di od pla ta ta {to ja os tva ril za de no vi te po mi na ti na ra bo ta vo per i o dot pred na sta-nu va we na slu ~a jot.

Na po me na: Bi dej }i ~le not 16 od ZZO ope ri ra so ka-te go ri ja ta ne to pla ta, na mis le we sme de ka vo kon tekst na usog la su va we so Za ko not za pri do ne si od za dol ̀ i tel-no so ci jal no osi gu ru va we ka te go ri ja ta ne to tre ba da se iz bri {e i da upa tu va na bru to pla ta, odnosno os no vi-cata za pres me tka na na do me stot za vre me na bo le du va we da bi de pro se~ ni ot me se ~en iz nos na isp la te na ta bru to pla ta na ko ja e pla ten pri do ne sot za za dol ̀ i tel no to zdrav stve no osi gu ru va we vo pos led ni te {est me se ci pred na sta nu va we to na bo le du va we to.

Me |u toa, vo od nos na vi si na ta na os no vi ca ta mo-

ra da se ima at vo pred vid i odred bi te na od del ni ko le ktiv ni do go vo ri na ni vo na dej nost (gran ski ko-le ktiv ni do go vo ri) ka de pra {a we to za os no vi ca ta e mo ̀ e bi e po i na ku ure de no i jas no pre ci zi ra no. Ta ka vo ko le ktiv ni ot do go vor za ugo sti tels tvo i ko le kti-ven do go vor za ko mu nal ni te dej no sti, os no vi ca za pres-me tka na na do mest za vre me na bo le du va we e pla ta ta {to ja pri mil ra bot ni kot pret hod ni ot me sec. No ima i ko le ktiv ni do go vo ri na ni vo na dej nost ka ko {to se ko le kti ven do go vor za vra bo te ni te od tu tun sko to sto pans tvo, ko le kti ven do go vor za tek stil na ta in du-stri ja, ko le kti ven do go vor za za {tit ni te dru{ tva i dru gi, kaj koi os no vi ca za pres me tka na na do mest za bo le du va we e iden ti~ na ka ko kaj OKDS, od nos no upa-tu va at na os no vi ca ta utvr de na so Za kon. Vrz os no va na pret hod no na ve de no to mo ̀ e da se zak lu ~i de ka raz li~-ni ko le ktiv ni do go vo ri na ni vo na dej nost de fi ni ra at raz li~ na os no vi ca vrz os no va na ko ja se pres me tu va na do me stot za bo le du va we (Vi di Ta be la 1).

Pres me tka na na do mest za bo le du va we

na ra bot ni ci od jav ni ot se ktor

Op {ti ot ko le kti ven do go vor za jav ni ot se ktor ("Slu` ben ves nik na RM" broj 10/08) e za dol ̀ i te len za or ga ni te na dr ̀ av na ta vlast, jav ni te usta no vi, za-vo di te, agen ci i te, or ga ni za ci i te i dru gi te prav ni li ca od jav ni ot se ktor koi vra bo tu va at ra bot ni ci i se fi nan si ra at od Bu xe tot na RM. Vo ~len 20 od ovoj ko le kti ven do go vor e ure de no pra {a we to za vi si na ta na na do me sto kot za vre me na bo le du va we. Ime no sog-las no ci ti ra ni ot ~len:

"Za vre me na pri vre me na nes po sob nost za ra bo ta po-ra di bo lest i po vre da, sog las no so za kon, ra bot ni kot ima pra vo na na do me stok na pla ta vo vi si na od:

70% za per i od do 7 de na; 80% za per i od do 15 de na i 90% za per i od do 21 den, po~ nu vaj }i od pr vi ot

den na bo le du va we to, od pro se~ no isp la te na ta ne to pla ta na ra bot ni kot vo pret hod ni te tri me se ci."

Va` no: Vrz os no va na na ve de no to, za raz li ka od vra-bo te ni te vo sto pans tvo to, na vra bo te ni te vo jav ni ot se ktor vi si na ta na na do me sto kot za vre me na bo le du-va we se utvr du va na os no vi ca pro se~ no isp la te na ne to pla ta na ra bot ni kot vo pret hod ni te tri me se ci.

Pro pi {a ni os no vi ci za pres me tka

na na do me stot za bo le du va we vo

usog la se ni te gran ski ko le ktiv ni do go vo ri

(ko le ktiv ni do go vo ri na ni vo na dej nost)

Os no vi ci te za pres me tka na na do mest za bo le du va-we kaj usog la se ni te ko le ktiv ni do go vo ri gi da va me vo sled na ta ta be la.

* Napomena: Soglasno ~len 269 od ZRO granskite kolek-tivni dogovori treba{e da se usoglasat so ZRO najdocna do 6 fevruari 2006 godina. Do ovoj moment usoglaseni se samo oddelni granski kolektivni dogovori navedeni vo tabela 1.


NADOMESTOCI

3.

Tabela 1

Va` no: Vrz os no va na se na pred na ve de no to, za vra-bo te ni te vo onie dej no sti ka de po sto jat usog la se ni gran ski ko le ktiv ni do go vo ri so pre ciz ni odred bi za os no vi ca ta, za pres me tka na na do mest za bo le du va we }e se pri me nu va pro pi {a na ta os no vi ca so ko le kti vni-ot do go vor na ni vo na dej nost. Do kol ku ne ma usog la-se no ko le kti ven do go vor na ni vo na dej nost ili ima usog la sen no upa tu va na os no vi ca utvr de na so Za kon, na mis le we sme de ka vo ta kov slu ~aj e po treb no da se pri me nat odred bi te na ZZO, od nos no ka ko os no vi ca da se ze me pro se~ ni ot me se ~en iz nos na isp la te na ta pla ta na ko ja e pla ten pri do ne sot za za dol ̀ i tel no to zdrav stve no osi gu ru va we vo pos led ni te {est me se ci pred na sta nu va we to na slu ~a jot po ra di koj se stek nu va pra vo to na na do me sto kot za vre me na bo le du va we.

NA DO ME STOK ZA BO LE DU VA WE

KOJ SE ISP LA ]A OD FON DOT ZA

ZDRAV STVE NO OSI GU RU VA WE

Vi si na ta na na do me sto kot koj go isp la }a Fon dot za zdrav stve no to osi gu ru va we e de fi ni ra na vo ~len 89

Kolektivni dogovori uso-glaseni so ZRO

^len od dogovorot

Osnovica za pres-metka na nadomest za

boleduvawe

Op{t ko le kti ven do go vor za sto pans tvo to na Re pub li-ka Ma ke do ni ja ("Slu` ben ves nik na RM" broj 76/06)

^len 30 Os no vi ca utvr de na so Za kon (isp la te na ta pla ta vo pos led ni te {est me se ci pred na sta nu va we to na bo-le du va we to - ~len 16 od ZRO)

Kolektiven dogovor za ugostitelstvo na Republika Makedonija ("Slu`ben vesnik na RM", broj 2/08)

^len 62 Platata {to ja primil rabotnikot prethodniot mesec

Kolektiven dogovor za zdravstvena dejnost na Republika Makedonija ("Slu`ben vesnik na RM", broj 60/06)


Kolektiven dogovor za komunalnite dejnosti na Republika Makedonija ("Slu`ben vesnik na RM", broj 107/06)


Kolektiven dogovor za so-cijalna za{tita na Repub-lika Makedonija ("Slu`ben vesnik na RM", broj 83/06)


Kolektiven dogovor za kul-tura na Republika Make-donija ("Slu`ben vesnik na RM", broj 41/05 i 35/06)


Kolektiven dogovor za vrabotenite vo tutunskoto stopanstvo ("Slu`ben vesnik na RM", broj 65/07)


Kolektiven dogovor za tekstilnata industrija na Republika Makedonija ("Slu`ben vesnik na RM", broj 137/07)


Kolektiven dogovor za za{titnite dru{tva na Makedonija ("Slu`ben vesnik na RM", broj 119/07


Kolektiven dogovor na Mi-ni sterstvoto za vnat re{ ni raboti ("Slu`ben vesnik na RM", broj 8/98...16/06)


Ko le kti ven do go vor za vra bo te ni vo zem jo del ska ta i pre hran be na ta in du stri ja ("Slu` ben ves nik na RM" broj 162/05)


Kolektivni dogovori uso-glaseni so ZRO

^len od dogovorot

Osnovica za pres-metka na nadomest za

boleduvawe

Ko le kti ven do go vor za he mi-ska ta in du stri ja ("Slu` ben ves nik na RM" broj 52/08)


Ko le kti ven do go vor za ko ̀ ar ska i ~ev lar ska in du-stri ja("Slu` ben ves nik na RM" broj 21/08)

^len 42 Prose~nata plata na rabotnikot vo poslednite 12 meseci

Ko le kti ven do go vor za os nov no obra zo va nie ("Slu` ben ves nik na RM" broj 24/09)


Ko le kti ven do go vor za sredno obra zo va nie ("Slu`-ben ves nik na RM" broj 24/09)


Ko le kti ven do go vor za pra vo sud ni te or ga ni i or ga-ni te na lo kal na sa mo u pra-va("Slu` ben ves nik na RM" broj 53/95.....28/09)

^len 62 Kolektiven dogovor na nivo na rabotoda-va~ no ne podolgo od poslednite 3 meseci

Ko le kti ven do go vor za jav ni usta no vi za de ca vo dej no sta zgri ̀ u va we i vos pi ta nie na de ca ta ("Slu` ben ves nik na RM" broj 41/05 i 17/09)

^len 38 OKD za jav ni ot se k tor (pro se~ no ispla te na ta ne to pla ta na ra bot-ni kot vo pret hod ni te tri me se ci)

93


NADOMESTOCI

od Pra vil ni kot za sodr ̀ i na ta i na ~i not na os tva ru va-we to na pra va ta i ob vr ski te od za dol ̀ i tel no to zdrav-stve no osi gu ru va we. Sog las no ci ti ra ni ot ~len na do me-sto kot na pla ta koj go isp la }a Fon dot za zdrav stve no osi gu ru va we iz ne su va 85% od pro se~ ni ot me se ~en iz nos na isp la te na ta ne to pla ta na ko ja e pla ten pri do ne sot za za dol ̀ i tel no to zdrav stve no osi gu ru va we vo pos led-ni te {est me se ci pred na sta nu va we to na slu ~a jot po ra-di koj se stek nu va pra vo to na na do me sto kot.

Na po me na: Do kol ku vo pos led ni te {est me se ca pred na sta nu va we to na slu ~a jot po ra di koj se stek nu-va pra vo to na na do me stok na pla ta kaj ra bo to da va ~ot se zgo le mu va pla ta ta sa mo za osi gu re ni kot koj tre ba da go os tva ri toa pra vo, vo toj slu ~aj os no vi ca za pres me tu va we na na do me sto kot pret sta vu va pro se~-ni ot me se ~en iz nos na isp la te na ta ne to pla ta na koj e pla ten pri do ne sot za zdrav stve no osi gu ru va we vo per i o dot od pos led ni te {est me se ca pred zgo le mu va-we to na pla ta ta.

Vo od del ni slu ~ai sog las no ~len 17 stav 2 od ZZO vi si na ta na na do me sto kot na pla ta za vre me na pri-vre me na ta spre ~e nost za ra bo ta iz ne su va i 100% od os no vi ca ta. Ta kvi slu ~ai na pri vre me na ta spre ~e nost za ra bo ta se sled ni te:

po vre da na ra bo ta pro fe si o nal na bo lest da va we na krv, tki vo ili or gan bre me nost, ra |a we i maj ~ins tvo

Za osi gu re ni ci te koi po kraj pla ta ta os tva ru va at pra va na na do me stok na pla ta za skra te no ra bot no vre me i dru gi na do me sto ci spo red pro pi si te za pen zi-sko to i in va lid sko to osi gu ru va we, vo os no vi ca ta za pres me tu va we na na do me sto kot na pla ta se zas me tu va i na do me sto kot na koj e pla ten pri do nes za za dol ̀ i-tel no zdrav stve no osi gu ru va we.

Na osi gu re ni ci te kaj koi pri vre me na ta spre ~e nost za ra bo ta na sta pi la do de ka se na o |a at na nep la te no otsus tvo, im pri pa |a na do me stok na pla ta sa mo po iste-kot na nep la te no to otsus tvo ako vo toa vre me se u {te po stoi spre ~e nost za ra bo ta.

Obras ci koi se

do sta vu va at do Fon dot

za zdrav stve no osi gu ru va we

Pres me tka ta i isp la ta ta na na do me sto kot na pla ta za vre me na bo le du va we sog las no ~len 93 od Pra vil ni-kot za so dr ̀ i na ta i na ~i not na os tva ru va we to na pra-va ta i ob vr ski te od za dol ̀ i tel no to zdrav stve no osi-gu ru va we se vr {i vrz os no va na sled ni te obras ci:

iz ve {taj za pri vre me na spre ~e nost za ra bo ta iz da den od iz bra ni ot le kar (obra zec ISR);

po tvr da za vi si na ta na isp la te na ta ne to pla ta na osi gu re ni kot (Obra zec NP-1)

po tvr da za vi si na ta na isp la te na ta ne to pla ta kaj ra bo to da va ~ot (obra zec NP-2);

po tvr da za dvi ̀ e we to na pla ti te kaj ra bo to da-va ~ot (Obra zec NP-3).

Za pi ra we na isp la ta na

na do me stok za bo le du va we

Sog las no ~len 91 od Pra vil ni kot za so dr ̀ i na ta i na ~i not na os tva ru va we to na pra va ta i ob vr ski te od za dol ̀ i tel no to zdrav stve no osi gu ru va we, Fon dot vr {i kon tro la na ko ri ste we to na bo le du va we to za vre me za koe na do me sto kot na pla ta ta se obez be du va na to var na sreds tva ta na Fon dot.

Sog las no ~len 23 od Za ko not za zdrav stve no osi gu ru-va we, osi gu re ni kot ne mo ̀ e da os tva ri, od nos no mo ̀ e da mu se za pre isp la ta ta na na do me sto kot na pla ta za vre me na bo le du va we do kol ku:

ne o prav da no ne se ja vi na opre de len le kar ski i ko mi si ski preg led i le ku va we ili sves no ne se pri dr-ù va kon upat stva ta na le ka rot.

vo vre me to na pri vre me na ta spre ~e nost za ra bo-ta se utvr di de ka ra bo ti i os tva ru va pri hod i

ra bo to da va ~ot kaj ko go ne ma dru gi vra bo te ni, vo toj per i od os tva ru va pri ho di.

Po pol nu va we na MPIN

pri ja va ta ko ga bo le du va we to

e vrz to var na FZO

Do kol ku na do me stot za bo le du va we se isp la }a od Fon dot za zdrav stve no osi gu ru va we po pol nu va we na Obra ze cot MPIN se vr {i na sled ni ot na ~in:

po li wa ta 3.0 do 3.5 za dol ̀ i tel no se po pol-nuvaat

vo po le 3.17 se po pol nu va {i fra za vid na sta` na osi gu ru va we ili {i fra za ra bot no to me sto {to se sme ta so zgo le me no tra e we (na pri mer 0050)

vo po le to 3.23 se po pol nu va ed na od {i fri te i toa: [i fra 140 - na do me stok na pla ta za bo le du va we {to go isp la tu va FZO vo vi si na od 70% do 100%; [i fra 128 - na do me stok na pla ta za bo le du va we {to go isp la tu va FZO vo vi si na od 100% (po ro dil no otsus-tvo, po vre da na ra bo ta, pro fe si o nal na bo lest i dr.) ili [i fra 129 - na do me stok na pla ta za bo le du va we {to go isp la tu va FZO - (50% po ro dil no otsus tvo) i (100% pla ta od ra bo to da vec ~l. 64 stav 2 od ZRO);

vo po le 3.24 se po pol nu va bro jot na ~a so vi te za koi se prev ze ma ob vr ska ta za pla }a we na pri do ne sot od FZO (ko ga vra bo te ni ot cel me sec e na to var na FZO se po pol nu va vkup ni ot broj na ra bot ni ~a so vi vo me se cot, na pri mer za me sec fe vru a ri 160).

vo po le 3.25 se po pol nu va pro se~ na ta pla ta od pos led ni te {est me se ci.

94


NADOMESTOCI

6.

5.

4. DA NO ̂ EN TRET MAN NA NA DO ME STO KOT

NA PLA TA ZA VRE ME NA BO LE DU VA WE

Na do me sto kot na pla ta za vre me na bo le du va we ima tret man na li~ no pri ma we i na isp la te ni ot iz nos ra bo to da va ~ot e dol ̀ en da pres me ta i pla ti per so na-len da nok sog las no ~len 14-a od Za ko not za per so nal-ni ot da nok na do hod ("Slu` ben ves nik na RM" broj 80/93..159/08) i ~len 3 stav 1 to~ ka 8 od Upat stvo za na ~i not na pres me tu va we i pla }a we na akon ta ci i te na per so na len da nok na do hod po od bi vka ("Slu` ben ves nik na RM" broj 03/07....09/09).

Os no vi ca za pres me tu va we i pla }a we na per so na-len da nok pre sta vu va bru to iz no sot na os tva re ni ot na do me sto kot na pla ta za vre me na bo le du va we na ma-le ni za pri do ne si te i li~ no to os lo bo du va we.

Na do me sto kot na pla ta za vre me na bo le du va we ima tret man na li~ no pri ma we i da no kot na do hod se pres me tu va i pla }a so pri me na na da no~ na stap ka vo vi si na od 10%.

PRES ME TKA NA PRI DO NE SI

Sog las no Za ko not za pri do ne si od za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu ru va we na na do me sto kot na pla ta za vre me na bo le du va we se pla }a at pri do ne si i toa:

1. Pri do nes za za dol ̀ i tel no PIO (19% za 2009 go di na)

2. Pri do nes za za dol ̀ i tel no zdrav stve no osi gu ru-va we (7,5% za 2009 go di na)

3. Do pol ni te len pri do nes za za dol ̀ i tel no zdrav-stve no osi gu ru va we za slu ~aj na po vre da na ra bo ta i pro fe si o nal no za bo lu va we (0,5% za 2009 go di na)

4. Pri do nes za za dol ̀ i tel no osi gu ru va we vo slu ~aj na ne vra bo te nost - pri do nes za vra bo tu va we ( 1,4% za 2009 go di na).

Ob vrz nik za pres me tka i up la ta na pri do ne si te sog-las no ~len 13 stav 1 to~ ka 3 od Za ko not za pri do ne si od za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu ru va we e ra bo to da va ~ot ili Fon dot za zdrav stve no osi gu ru va we na Re pub li ka Ma ke do ni ja. Ra bo to da va ~ot e ob vrz nik za de lot od na-do me sto kot koj go isp la }a do 21 den do de ka nad 21 den ob vrz nik za pres me tka na pri do ne si te e Fon dot.

Os no vi ca na ko ja se pres me tu va at pri do ne si te sog-las no ~len 14 stav 1 to~ ka 8 od Za ko not za pri do ne si od za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu ru va we e sa mi ot na do-me stok na pla ta za vre me na pri vre me na spre ~e nost za ra bo ta po ra di bo lest i po vre da i otsus tvo od ra bo ta po ra di bre me nost, ra |a we i maj ~ins tvo, za ko ris nik na pa ri ~en na do me stok.

Na po me na: Va kvo to za kon sko re {e nie e kva li ta tiv-no raz li~ no vo od nos na pret hod no to re {e nie spo red koe do kol ku na do me sto kot iz ne su va {e 70%, 80% ili 90% od os no vi ca ta se pak pri do ne si te za PIO i vra-

bo tu va we se pres me tu vaa i pla }aa na 100% od nos no na os no vi ca ta od ko ja be {e pres me tan na do me sto kot za bo le du va we. So no vo to za kon sko re {e nie os no vi ca ta za si te pri do ne si e sa mi ot na do me stok, od nos no ona {to ra bot ni kot i go do bi va t.e iz no sot od 70% do 7 de na, iz no sot od 80% do 15 de na ili iz no sot od 90% do 21 den.

Va` no: Na po me nu va me de ka za na do me sto kot za vre me na bo le du va we ne se pri me nu va mi ni mal na ta os no vi ca de fi ni ra na vo ~len 15 od Za ko not i sog las no na ve de no to ne mo ̀ e da ima dop la ta na pri do ne si te.

PRA KTI ̂ EN PRI MER ZA PRES ME TKA NA

PLA TA I NA DO ME STOK ZA BO LE DU VA WE

Pri mer 1:

Ra bot nik vo me sec Fe vru a ri 2009 go di na od 28 ka len dar ski de na (20 ra bot ni de na):

na ra bo ta bil od 1 do 19fe vru a ri 2009 go di na19 ka len dar ski de na ................ 14 ra bot ni de na

na bo le du va we bil od 20do 28 Fe vru a ri 2009 go di na9 ka len dar ski de na .................... 6 ra bot ni de na

Pres me tka ta na na do me stok na pla ta za vre-me na bo le du va we i na pla ta ta za de no vi te ko ga ra bot ni kot bil na ra bo ta se vr {i vrz os no va na sled ni te po da to ci:

1. Isp la te na ta bru to pla ta vo pos led ni te{est me se ci pred na sta nu va we to nabo le du va we to (Avgust 2008 - Ja nu a ri 2009)e da den so sled na ta ta be la:

104.800 : 1.048 = 100 de na ri(pro se~ na bru to pla ta po ~as)

eFEKTIVNA RABOTA

Pres me tka ta na pla ta ta na ra bot ni kot za vre me to ko ga ra bot ni kot bil na ra bo ta vo me sec Fe vru a ri, }e se iz vr {i vrz os no va na sled ni te po da to ci:

Mesec

Ostvaren broj na rabotni Isplatena bruto

plata~asovi denovi

Avgust 2008 168 21 16.800

Septemvri 2008 176 22 17.600

Oktomvri 2008 184 23 18.400

Noemvri 2008 160 20 16.000

Dekemvri 2008 184 23 18.400

Januari 2009 176 22 17.600

Vkupno 1.048 131 104.800

95


NADOMESTOCI

1. Ra bot ni ~a so vi vo me sec Fe vru a ri.............1602. Ra bot ni ~a so vi po mi na ti na ra bo ta ...........1123. Pla ta ko ja bi mu sle du va la

na ra bot ni kot za cel me sec nara bo ta (160 h 100) .......................................16.000

4. Pro se~ no isp la te na ta bru to pla tapo ra bot nik vo Re pub li kaMa ke do ni ja za me sec Fe vru a ri ...............27.507

5. 50% od pro se~ no isp la te na tabru to pla ta po ra bot nik voRe pub li ka Ma ke do ni ja za me secFe vru a ri (mi ni mal na os no vi caza si te pri do ne si) .................................13.753,50

16.000 : 160 ~a sa = 100 de na ri100 de na ri h 112 ~a sa (efe ktiv ni) = 11.200 de na ri

NADOMESTOK NA PLATA ZA

DENOVI NA BOLEDUVAWE

Pres me tka ta na na do me stot na pla ta za vre me na bo le du va we vo me sec Fe vru a ri za 48 ~a sa bo le du va we }e se iz vr {i na sled ni ot na ~in:

100 de na ri h 48 ~a sa (bo le du va we) = 4.800 de na ri 4.800 de na ri h 80% (za 9 ka len dar ski de na) = 3.840

REKAPITULAR

Po pol nu va we to na MPIN pri ja va ta so po da to ci te od pri me rot se vr {i na sled ni ot na ~in:

vo po le 3.0 do po le 3.4-c se po pol nu va at po da-to ci za osi gu re ni kot i toa: EMBG, Pre zi me Ime i Broj na de lov na edi ni ca, Oz na ka na po dra~ na ta edi ni ca za iz da va we na po tvr di za pla ten pri do nes za zdrav stve no osi gu ru va we, Oz na ka na op {ti na ta na ob vrz ni kot za pla }a-we na pri do ne si i per so na len da nok;

po le 3.5 - Tra e we na sta ̀ ot vo de no vi .........28

Red. broj

Opis Stapka Iznos

1. Bru to pla ta za de no vi te na ra bo ta 11.200

2. Pri do nes za za dol ̀ i tel no PIO 19,00% 2.1283. Pri do nes za za dol ̀ i tel no zdrav-

stve no osi gu ru va we 7,50% 8404. Do pol ni te len pri do nes za za dol ̀ i-

tel no zdrav stve no osi gu ru va we za slu ~aj na po vre da na ra bo ta i pro fe-si o nal no za bo lu va we 0,50% 56

5. Pri do nes za za dol ̀ i tel no osi gu-ru va we vo slu ~aj na ne vra bo te nost (pri do nes za vra bo tu va we) 1,40% 157

6. Vkup no pri do ne si 6 = 2 + 3 + 4 + 5 28,40% 3.181

7. Bru to pla ta na ma le na za pri do ne si 7= 1 - 6 8.019

8. Li~ no os lo bo du va we za de no vi te na ra bo ta (7.000 : 160) h 112 4.900

9. Da no~ na os no va za pres me tka na per-so na len da nok na do hod 3.119

10. Per so na len da nok 10% 10% 312

11. Ne to pla ta za de no vi te na ra bo ta 10 = 1 - 6 - 10 7.707

Red. broj

Opis Stapka Iznos

1. Bru to nadomestok za vreme na boleduvawe 3.840

2. Pri do nes za za dol ̀ i tel no PIO 19,00% 7303. Pri do nes za za dol ̀ i tel no zdrav-





7. Bru to pla ta na ma le na za pri do ne si 7= 1 - 6 2.749

8. Li~ no os lo bo du va we za de no vi te na ra bo ta (7.000 : 160) h 48 2.100

9. Da no~ na os no va za pres me tka na per-so na len da nok na do hod 649

10. Per so na len da nok 10% 10% 65

11. Ne to nadomest za vreme naboleduvawe 10 = 1 - 6 - 10 2.684

Red. br.

OpisZa efek-

tivna rabota

Za denovi na boledu-

vaweVkupno

1 2 3 4 5 = 3 + 4

1 Plata vo vkupen iznos 11.200 3.840 15.040

2 Pridones za zadol ̀ i telno PIO 2.128 730 2.858

3 Pridones za zadol ̀ itel no zdravstveno osiguruvawe 840 288 1.128

4 Do pol ni te len pri do nes za za dol ̀ i tel no zdrav stve no osi gu ru va we za slu ~aj na po vre da na ra bo ta i pro fe-si o nal no za bo lu va we 56 19 75

5 Pri do nes za za dol ̀ i tel no osi gu ru va we vo slu ~aj na ne vra bo te nost (pri do nes za vra bo tu va we) 157 54 211

6 Personalen danok 10% 312 65 377

7 Neto primawe7 = 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 7.707 2.684 10.391

96


NADOMESTOCI

po le 3.6 - Efe ktiv na ra bo ta - ~a so vi .........112 po le 3.7 - Iz nos za Efe ktiv na ra bo ta .....7.707 po le 3.8 - â so vi na do me stok..........................48 po le 3.9 - Vid na na do me stok.........................126 po le 3.10 - Iz nos na na do me stok ...............2.684 po le 3.14 - Os no vi ca za pres me tu va we

na pri do nes - Pla ta vo vku pen iz nos .....15.040 po le 3.15 - Pri do nes za

za dol ̀ i tel no PIO .....................................2.858 po le 3.40 -Pri do nes za za dol ̀ i tel no

zdrav stve no osi gu ru va we ............................1.128 po le 3.42 - Do pol ni te len pri do nes

za zdrav stve no osi gu ru va we 0,5% ..................75 po le 3.44 - Pri do nes za osi gu ru va we

vo slu ~aj na ne vra bo te nost ...........................211 po le 3.46 - Per so na len da nok

na do hod od pla ta .............................................377 po le 3.16 -[i fra za vid na

sta` na osi gu ru va we .....................................0050 po le 3.30 - Broj na

pri ja va/od ja va od za dol ̀ i tel noso ci jal no osi gu ru va we ............ broj na do go vor

za ob vrz ni kot po le 3.13 - Ne to pla ta ...............................10.391 po le 3.31 - Efe ktiv na

ne to pla ta ...................................................10.391(ako ne ma za dr {ki)

po le 3.32 - Broj natrans ak ci ska sme tka ................... se po pol nu va

broj natrans ak ci skasme tka

Pri mer 2:

Ra bot nik vo me sec Fe vru a ri 2009 go di na od 28 ka len dar ski de na (20 ra bot ni de na):

na ra bo ta bil od 1 do19 fe vru a ri 2009 go di na19 ka len dar ski de na ................ 14 ra bot ni de na

na bo le du va we bil od 20do 28 Fe vru a ri 2009 go di na9 ka len dar ski de na .................... 6 ra bot ni de na

Pres me tka ta na na do me stok na pla ta za vre-me na bo le du va we i na pla ta ta za de no vi te ko ga ra bot ni kot bil na ra bo ta se vr {i vrz os no va na sled ni te po da to ci:

1. Isp la te na ta bru to pla ta vopos led ni te {est me se ci predna sta nu va we to na bo le du va we to(Avgust 2008 - Ja nu a ri 2009) e da denso sled na ta ta be la:

Mesec

Ostvaren broj na rabotni Isplatena bruto

plata~asovi denovi

Avgust 2008 168 21 10.500Septemvri 2008 176 22 11.000Oktomvri 2008 184 23 11.500Noemvri 2008 160 20 10.000Dekemvri 2008 184 23 11.500Januari 2009 176 22 11.000Vkupno 1.048 131 65.500

65.500 : 1.048 = 62,5 de na ri(pro se~ na bru to pla ta po ~as)

eFEKTIVNA RABOTA

Pres me tka ta na pla ta ta na ra bot ni kot za vre me to ko ga ra bot ni kot bil na ra bo ta vo me sec Fe vru a ri, }e se iz vr {i vrz os no va na sled ni te po da to ci:

1. Ra bot ni ~a so vi vo me sec Fe vru a ri.............1602. Ra bot ni ~a so vi po mi na ti na ra bo ta ...........1123. Pla ta ko ja bi mu sle du va la

na ra bot ni kot za cel me sec nara bo ta (160 h 62,5) ......................................10.000

4. Pro se~ no isp la te na ta bru to pla tapo ra bot nik vo Re pub li kaMa ke do ni ja za me sec Fe vru a ri ...............27.507

5. 50% od pro se~ no isp la te na tabru to pla ta po ra bot nik voRe pub li ka Ma ke do ni ja za me secFe vru a ri (mi ni mal na os no vi caza si te pri do ne si) .................................13.753,50

10.000 : 160 ~a sa = 62,5 de na ri62,5 de na ri h 112 ~a sa (efe ktiv ni) = 7.000 de na ri

DOPLATA NA PRIDONESI

DO MINIMALNA OSNOVICA

Pres me tka ta na dop la ta ta se vr {i sa mo na de lot na pla ta ta ko ja ra bot ni kot ja do bi va za efe ktiv na ta ra bo ta na sled ni ot na ~in:

Red. broj

Opis Stapka Iznos

1. Bru to pla ta za de no vi te na ra bo ta 7.000

2. Pri do nes za za dol ̀ i tel no PIO 19,00% 1.3303. Pri do nes za za dol ̀ i tel no zdrav-





97


NADOMESTOCI

13.753,50 (mi ni mal na os no vi ca): 160 ~a sa = 85,96 de na ri

85,96 de na ri h 112 ~a sa (efe ktiv ni)= 9.627 de na ri

Os no vi ca za dop la ta = 9.627 - 7.000 = 2.627

NADOMESTOK NA PLATA ZA

DENOVI NA BOLEDUVAWE

Pres me tka ta na na do me stot na pla ta za vre me na bo le du va we vo me sec Fe vru a ri za 48 ~a sa bo le du va we }e se iz vr {i na sled ni ot na ~in:

62,5 de na ri h 48 ~a sa (bo le du va we) = 3.000 de na ri 3.000 de na ri h 80% (za 9 ka len dar ski de na) = 2.400

Red. broj

Opis Stapka Iznos

1. Osnovica za doplata 2.627

2. Doplata na pri do nes za za dol ̀ i tel-no PIO 19,00% 499

3. Doplata na pri do nes za za dol ̀ i tel-no zdrav stve no osi gu ru va we 7,50% 197

4. Doplata na do pol ni te len pri do nes za za dol ̀ i tel no zdrav stve no osi gu-ru va we za slu ~aj na po vre da na ra bo-ta i pro fe si o nal no za bo lu va we 0,50% 13

5. Doplata na pri do nes za za dol ̀ i tel-no osi gu ru va we vo slu ~aj na ne vra-bo te nost (pri do nes za vra bo tu va we) 1,40% 37

6. Vkup no doplata na pri do ne si6 = 2 + 3 + 4 + 5 28,40% 746

Red. broj

Opis Stapka Iznos

1. Bru to nadomestok za vreme na boleduvawe 2.400

2. Pri do nes za za dol ̀ i tel no PIO 19,00% 456

3. Pri do nes za za dol ̀ i tel no zdrav-stve no osi gu ru va we 7,50% 180

4. Do pol ni te len pri do nes za za dol ̀ i-tel no zdrav stve no osi gu ru va we za slu ~aj na po vre da na ra bo ta i pro fe-si o nal no za bo lu va we 0,50% 12


6. Vkup no pri do ne si 6 = 2 + 3 + 4 + 5 28,40% 682

7. Ne to nadomest za vreme naboleduvawe 7 = 1 - 6 1.718

REKAPITULAR

Red. br.

OpisZa efek-

tivna rabota

Za denovi na boledu-

vaweVkupno

1 2 3 4 5 = 3 + 4

1 Plata vo vkupen iznos 7.000 2.400 9.400

2 Pridones za zadol ̀ i telno PIO 1.330 456 1.786

3 Pridones za zadol ̀ itel no zdravstveno osiguruvawe 525 180 705

4 Do pol ni te len pri do nes za za dol ̀ i tel no zdrav stve no osi gu ru va we za slu ~aj na po vre da na ra bo ta i pro fe-si o nal no za bo lu va we 35 12 47

5 Pri do nes za za dol ̀ i tel no osi gu ru va we vo slu ~aj na ne vra bo te nost (pri do nes za vra bo tu va we) 98 34 132

6 Vkupno pridonesi 1.988 682 2.6707 Plata namalena za

pridonesi (1 - 6) 5.012 1.718 6.730

8 Doplata na pridones za zadolìtelno PIO 499 499

9 Doplata na pridones za zadolìtelno zdravstveno osiguruvawe 197 197

10 Doplata na do pol ni te len pri do nes za za dol ̀ i tel no zdrav stve no osi gu ru va we za slu ~aj na po vre da na ra bo ta i pro fe si o nal no za bo lu va we 13 13

11 Doplata na pri do nes za za dol ̀ i tel no osi gu ru va we vo slu ~aj na ne vra bo te nost (pri do nes za vra bo tu va we) 37 37

12 Vkupno doplata na prido-nesi (12 = 8 + 9 + 10 + 11) 746 746

13 Neto primawe 13 = 7 - 12 4.266 1.718 5.984

98


DEVIZNO RABOTEWE

[TO E PRED MET NA

IZ VE STU VA WE SO

OBRA ZE COT KI PO?

Pred met na iz ve stu va we so ob-ra zecot KI PO se si te po ba ruva wa i ob vr ski od ko mer ci jal no ra bo te-we so ne re zi den ti. Ka ko po ba ru-va wa i ob vr ski od ko mer ci jal no ra bo te we so ne re zi den ti se sme ta-at si te po ba ru va wa od ku pu va ~i-ne re zi den ti, od nos no ob vr ski kon do ba vu va ~i-ne re zi den ti na sta na ti vrz os no va na ku po pro da` ba na sto-ki i us lu gi ka ko {to se:

iz da de ni/pri me ni fa ktu ri za iz voz/uvoz na sto ki i us lu gi;

nap la ti/pla }a wa vrz os no va na iz voz/uvoz na sto ki i us lu gi;

da de ni/pri me ni avan si po sto ki i us lu gi;

ku pe ni/pro da de ni po ba ru va-wa koi po tek nu va at od ini ci jal no sklu ~e na ko mer ci jal na ra bo ta i

pre ze me ni/ot sta pe ni ob vr ski koi po tek nu va at od ini ci jalno sklu~e na ko mer ci jal na ra bo ta i sli~no.

Vo "Slu`ben vesnik na RM", broj 39/07 ob ja ve no e Upat stvo to za na ~i not na ne po sred no iz ve stu va we za po ba ru va wa i ob vr ski od ko mer ci jal no ra bo te we so ne re zi den ti (vo na ta mo{ ni ot tekst: Upat stvo). So na ve de no to upat stvo pro pi {an e obra zecot Kvar ta len iz ve {taj za po ba ru va wa i ob vr ski (vo na ta mo{ ni ot tekst: obra zec KI PO) za ne po sred no iz ve stu va we na re zi den ti te za so stoj ba ta i pro me ni te na po ba ru va wa ta i ob vr ski te od ko mer ci jal no ra bo te we so ne re zi den ti koi dos pe va at vo rok do ed na go di na so ili bez do go vor za kre dit, bez og led na toa da li se ve }e sta sa ni za pla }a we ili ne.

Za periodot januari-mart 2009 godina, izve{tajot do NBRM se dostavuva do 30 April 2009 godina.

[TO NE E PRED MET

NA IZ VE STU VA WE

SO OBRA ZE COT KI PO?

Ne se pred met na iz ve stu va we so no vi ot obra zec KI PO po ba ru va-wa ta i ob vr ski te od ko mer ci jal no ra bo te we vrz os no va na do go vor za kre dit ili do go vor za od lo ̀ e no pla-}a we so rok na do sta su va we nad ed na go di na. Na ve de ni te po ba ru va wa i ob vr ski ne se pred met na iz ve stu va-we so ova Upat stvo tu ku se pred met na iz ve stu va we sog las no Od lu ka ta za na ~i not i us lo vi te za pod ne su va-we iz ve {tai za sklu ~e ni kre dit ni ra bo ti (obras ci te KZ i KO).

Pobaruvawata i obvrskite od komercijalno rabotewe koi vrz os-nova na dopolnitelno sklu~eni do-govori za krediti se reklasifici-raat vo dolgoro~ni, prestanuvaat da bidat predmet na izvestuvawe soglasno ova Upatstvo i se pred-met na poedine~no izvestuvawe soglasno Odlukata za na~inot i uslovite za podnesuvawe izve{tai za sklu~eni kreditni raboti.

KOJ E OB VRZ NIK

ZA IZ VE STU VA WE?

NBRM se dol` ni da ja iz ve stat si te re zi den ti te koi od ko mer ci-jal no to ra bo te we so ne re zi den ti ima at po ba ru va wa i ob vr ski i koi ne po sred no na sta pu va at vo trans-ak ci i te so ne re zi den ti, bez og led na toa za ~i ja sme tka e sklu ~e na trans ak ci ja ta.

Re zi den ti te-iz ve stu va ~i ja sno-sat od go vor no sta za pra vil no sta na po da to ci te na ve de ni vo obra ze-cot KI PO. Na ve de ni te po da to ci tre ba da bi dat iden ti~ ni so sme-tko vods tve ni te preg le di, kni go-vods tve ni te is pra vi i dru ga ta do-ku men ta ci ja. Re zi den tot e dol ̀ en na ba ra we na NBRM da ja do ka ̀ e pra vil no sta i vi sti ni to sta na po-da to ci te, vo pod ne se ni te iz ve {tai vo Na rod na ban ka, so pre zen ta ci ja na so od vet na do ku men ta ci ja.

To~ no sta na vne se ni te po da to ci vo obra ze cot ja po tvr du va i za ista-ta od go va ra od go vor no li ce na re zi-den tot koj iz ve stu va so za ve ru va we na obra ze cot so pot pis i pe ~at.

PRE KR [O^ NI KAZ NI

ZA NE DO STA VU VA WE

NA OBRA ZE COT KI PO

Za ne iz ve stu va we, od nos no za ne do sta vu va we na obra ze cot KI PO do NBRM, prav no to li ce - re zi dent mo ̀ e da se kaz ni sog las-no ~len 56 od Za ko not za de viz no ra bo te we ("Slu`ben vesnik na RM", broj 34/01...81/08) so pa ri~ na

99

Sofija JANÊVA BELÊVASofija JANÊVA BELÊVA


DEVIZNO RABOTEWE

kaz na od 5.000 evra do 7.000 evra. Za isto to de lo mo ̀ e da se kaz ni i od go vor no to li ce kaj prav no to li-ce - re zi dent so pa ri~ na kaz na vo iz nos od 1.500 do 3.000 evra.

NA ̂ IN I ROK NA

DO STA VU VA WE


Re zi den ti te se dol` ni obra-ze cot KI PO da go do sta vu va at do NBRM kvar tal no. Obra ze cot KI PO se po pol nu va vo dva pri me-ro ka, od koi eden se do sta vu va do NBRM vo hartiena forma.

So upat stvo to se da va mo` nost Obra ze cot KI PO re zi den ti te-iz-

Kvartal Period na izvestuvaweKraen rok za dostavuvawe

na Obrazecot KIPO

1 2 3

1 kvartal Januari - Mart 30 April

2 kvartal April - Juni 30 Juli

3 kvartal Juli - Septemvri 30 Oktomvri

4 kvartal Oktomvri - Dekemvri 30 Januari

100

ve stu va ~i da mo ̀ e da se do go vo rat i za ele ktron ski na ~in na do sta vu-va we na obra ze cot KI PO.

Dokolku vo kvartalot ima te-kov ni promeni vo pobaruvawata i obvrskite, a po~etnata sostojba i sostojbata na krajot na periodot e 0, se podnesuva prazen obrazec vo koj se naveduvaat podatoci za izvestuva~ot, valutata i zemjite za koi se odnesuvaat promenite..

Rok za do sta vu va we na obra ze-cot KI PO do Na rod na ban ka e 30 de na po iste kot na kvar ta lot za koj se iz ve stu va. Ro ko vi te do ko ga re-zi den ti te iz ve stu va ~i se dol` ni da go do sta vat obra ze cot KI PO se da de ni vo sled na ta ta be la:

NA ̂ IN NA PO POL NU VA WE


Obra ze cot KI PO se po pol nu va na sled ni ot na ~in:

Op {ti po da to ci

Iz ve stu va~: na zi vot na re zi den-tot-iz ve stu va~.

Adre sa: adre sa ta na re zi den tot-iz ve stu va~.

Ma ti ~en broj: ma ti~ ni ot broj na re zi den tot-iz ve stu va~.

Iz go tvu va~ na iz ve {ta jot: ime-to i pre zi me to na li ce to koe go iz go tvi lo iz ve {ta jot.

Te le fon ski broj na iz go tvu va~ot na iz ve {ta jot: te le fon ski ot broj na iz go tvu va ~ot na iz ve {ta jot.

Ele ktron ska adre sa na iz go-tvu va ~ot na iz ve {ta jot: ele ktron-ska ta adre sa na iz go tvu va ~ot na iz ve {ta jot.

Me sto i da tum: me sto to i da tu-mot na iz go tvu va we na iz ve {ta jot.

Pe ri od: kvar tal____go di na: kvar ta lot i go di na ta za ko ja se iz ve stu va.

Po ba ru va wa i

ob vr ski del A i B

Iz ve stu va ~ot gi po pol nu va de lo vi te A. Po ba ru va wa i B. Ob-vr ski so po da to ci za so stoj bi te i pro me ni te na po ba ru va wa ta i ob vr ski te po ko mer ci jal no ra bo-te we so ne re zi den ti spo red ori gi-nal na ta va lu ta vo ko ja na sta na le po ba ru va wa ta/ob vr ski te i zem ja ta na ne re zi den ti te.

Del A - Po ba ru va wa

Po da to ci te za po ba ru va wa ta se pri ka ̀ u va at na sled ni ot na ~in:

A.1 Po ba ru va wa od ne re zi den ti

koi ima at 10 ili po ve }e pro cen ti u~es tvo vo ka pi ta lot na re zi den-tot-iz ve stu va: se vne su va at po da-to ci za po ba ru va wa od di rekt ni te vlo ̀ u va ~i-ne re zi den ti, koi ima at 10 ili po ve }e pro cen ti u~es tvo vo ka pi ta lot na re zi den tot-iz ve-stu va~.

A.2 Po ba ru va wa od ne re zi den-ti vo koi re zi den tot- iz ve stu va~ po se du va 10 ili po ve }e pro cen ti u~es tvo vo ka pi ta lot na ne re zi-den tot: se vne su va at po da to ci za po ba ru va wa od ne re zi den ti, kaj koi re zi den tot-iz ve stu va~ po se du-va 10 ili po ve }e pro cen ti u~es tvo vo ka pi ta lot na ne re zi den tot.

A.3 Po ba ru va wa od osta na ti ne re zi den ti: se vne su va at po da to-ci za po ba ru va wa od si te osta na ti ne re zi den ti, koi ne se pri ka ̀ a ni vo de lot A.1. i/ili A.2.

Vo ko lo ni te od 1 do 7 se vne su-va at sled ni te po da to ci:

Ko lo na 1 - Va lu ta: {i fri na va lu ti te vo koi na sta na le po ba ru-va wa ta, od {i frar ni kot na va lu ti koj e so sta ven del od Upat stvo to za na ~i not na vr {e we na plat ni ot pro met so strans tvo. Vo slu ~a i te ko ga va lu ta ta na za tva ra we na po ba-ru va we to ne e ista so va lu ta ta na na sta nu va we to na po ba ru va we to, iz ve stu va ~i te iz ve stu va at vo va lu-ta vo ko ja go pri ka ̀ a le na sta nu va-we to na po ba ru va we to.

Ko lo na 2 - Zem ja: {i fri na zem ji te od koi iz ve stu va ~ot ima po ba ru va we vo od nos na ta va lu ta. Pri toa, se vne su va at {i fri te na zem ji od {i frar ni kot na zem ji koj e so sta ven del na Upat stvo to za na ~i not na vr {e we na plat ni ot pro met so strans tvo.

Na po me na: Preg le dot na {i fri na zem ji i na {i fri na va lu ti se da de ni vo Del 5 od R-Re gi sta rot za 2009 go di na.

Ko lo na 3 - Po ~et na so stoj ba: iz no sot na so stoj ba ta na po ba ru-va wa ta od ne re zi den ti po od del-ni va lu ti i zem ji na pr vi ot den od kvar ta lot za koj se iz ve stu va. Po ~et na ta so stoj ba, ko ja se ko ga{

PRODOL@UVA PO DANOÊN PRAKTIKUM


DEVIZNO RABOTEWE

ima po zi tiv no sal do, tre ba da e ed na kva na kraj na ta so stoj ba od pret hod ni ot kvar tal.

Vo ko lo ni te 4 i 5: po da to ci za pro me ni te koi na sta na le vo te kot na kvar ta lot za koj se iz ve stu va. Zgo le mu va we to se pri ka ̀ u va so po-zi ti ven predz nak, a na ma lu va we to so ne ga ti ven predz nak.

Ko lo na 4 - Ne to trans ak cii: iz no sot na ne to pro me ni te na po-ba ru va wa ta od ne re zi den ti vrz os no va na re a li zi ra ni te trans ak-cii po ko mer ci jal no ra bo te we so ne re zi den ti vo kvar ta lot za koj se iz ve stu va ka ko {to se: pro me ni po-vr za ni so iz voz na sto ki i us lu gi; nap la ti po ko mer ci jal no ra bo te-we; da de ni avan si po ko mer ci jal no ra bo te we; otkup na po ba ru va wa; po ram nu va wa i sl. Ovie po da to ci se pri ka ̀ u va at po od del ni va lu ti i zem ji.

Vo ovaa ko lo na ne se vne su va at po da to ci za rek la si fi ka ci ja na po ba ru va wa ta vo di rekt ni in ve-sti cii, dol go ro~ ni kre di ti vrz os no va na do go vor za kre dit i ed-no stra ni ot pi si.

Ko lo na 5 - Osta na to: iz no sot na ne to pro me ni te koi ne pret-stavu va at re a li zi ra ni trans ak-cii po komer ci jal no ra bo te we so ne re ziden ti, a koi vli ja at na so stoj ba ta na po ba ru va wa ta. Ovie pro me ni vklu ~u va at rek la si fi ka-ci ja na po ba ru va wa ta vo di rekt ni in vesti cii, rek la si fi ka ci ja na po baru va wa ta vo dol go ro~ ni kre di ti vrz os no va na do go vor za kre dit i ed no stra ni ot pi si na po-ba ru va wa (vo slu ~aj na pri sil no po ram nu va we, ste ~aj na ne re zi den-tot, za ra di od ze ma we to na sto ki te i sli~no).

Ko lo na 6 - So stoj ba na kra jot na per i o dot: iz no sot na so stoj ba ta na po ba ru va wa ta, po ko mer ci jal no ra bo te we, od ne re zi den ti po od del-ni va lu ti i zem ji na pos led ni ot den od kvar ta lot za koj se iz ve stu-va. So stoj ba ta na po ba ru va wa ta na kra jot na kvar ta lot ja odra zu va po-~et na ta so stoj ba i pro me ni te koi

na sta na le vo te kot na kvar ta lot za koj se iz ve stu va.

Ko lo na 7 - Od koi nad ed na go di na: del od iz no sot od ko lo na 6. Ovaa ko lo na ja po pol nu va at re-zi den ti te-iz ve stu va ~i koi ima at so stoj ba na po ba ru va wa kaj koi iz mi na la ed na go di na od na sta nu va-we to i za koi ne e sklu ~en do go vor za kre dit.

Del B - Ob vr ski

Po da to ci te za ob vr ski te se pri-ka ̀ u va at na sled ni ot na ~in:

B.1 Ob vr ski kon ne re zi den ti koi ima at 10 ili po ve }e pro cen ti u~es tvo vo ka pi ta lot na re zi den-tot-iz ve stu va~: po da to ci za ob vr-ski kon di rekt ni te vlo ̀ u va ~i-ne-re zi den ti, koi ima at 10 ili po ve }e pro cen ti u~es tvo vo ka pi ta lot na re zi den tot-iz ve stu va~.

B.2 Ob vr ski kon ne re zi den ti vo koi re zi den tot- iz ve stu va~ po se du va 10 ili po ve }e pro cen ti u~es tvo vo ka pi ta lot na ne re zi-den tot: po da to ci za ob vr ski kon ne re zi den ti, kaj koi re zi den tot-iz ve stu va~ po se du va 10 ili po ve }e pro cen ti u~es tvo vo ka pi ta lot na ne re zi den tot.

B.3 Ob vr ski kon osta na ti ne re-zi den ti: po da to ci za ob vr ski kon si te osta na ti ne re zi den ti, koi ne se pri ka ̀ a ni vo de lot A.1. i/ili A.2.

Vo ko lo ni te od 1 do 7 se vne su-va at sled ni te po da to ci:

Ko lo na 1 - Va lu ta: {i fri na va lu ti te vo koi na sta na le ob vr-ski te, od {i frar ni kot na va lu ti koj e so sta ven del od Upat stvo to za na ~i not na vr {e we na plat ni ot pro met so strans tvo. Vo slu ~a i te ko ga va lu ta ta na pod mi ru va we na ob vr ska ta ne e ista so va lu ta ta na na sta nu va we to na ob vr ska ta, iz ve-stu va ~i te iz ve stu va at vo va lu ta vo ko ja go pri ka ̀ a le na sta nu va we to na ob vr ska ta.

Ko lo na 2 - Zem ja: {i fri na zem-ji te kon koi iz ve stu va ~ot ima ob-vr ska vo od nos na ta va lu ta. Pri toa,

se vne su va at {i fri te na zem ji od {i frar ni kot na zem ji koj e so sta-ven del na Upat stvo to za na ~i not na vr {e we na plat ni ot pro met so strans tvo.

Ko lo na 3 - Po ~et na so stoj ba: iz no sot na so stoj ba ta na ob vr ski te kon ne re zi den ti po od del ni va lu ti i zem ji na pr vi ot den od kvar ta-lot za koj se iz ve stu va. Po ~et na ta so stoj ba, ko ja se ko ga{ ima po zi-tiv no sal do, tre ba da e ed na kva na kraj na ta so stoj ba od pret hod ni ot kvar tal.

Vo ko lo ni te 4 i 5: po da to ci za pro me ni te koi na sta na le vo te kot na kvar ta lot za koj se iz ve stu va. Zgo le mu va we to se pri ka ̀ u va so po-zi ti ven predz nak, a na ma lu va we to so ne ga ti ven predz nak.

Ko lo na 4 - Ne to trans ak cii: iz-nos na ne to pro me ni te na ob vr ski te kon ne re zi den ti vrz os no va na re a-li zi ra ni te trans ak cii po komer-ci jal no ra bo te we so ne re zi den ti vo kvar ta lot za koj se iz ve stu va ka ko {to se: pro me ni po vr za ni so uvoz na sto ki i us lu gi; pla }a wa po ko mer ci jal no ra bo te we, pri me ni avan si po ko mer ci jal no ra bo te we; pre ze me ni ob vr ski; po ram nu va wa i sl. Ovie po da to ci se pri ka ̀ u va at po od del ni va lu ti i zem ji. Vo ovaa ko lo na ne se vne su va at po da to ci za rek la si fi ka ci ja na ob vr ski te vo di rekt ni in ve sti cii, dol go ro~ ni kre di ti vrz os no va na do go vor za kre dit i ed no stra ni ot pi si.

Ko lo na 5 - Osta na to: iz nos na ne to pro me ni te koi ne pret sta vu-va at re a li zi ra ni trans ak cii po ko mer ci jal no ra bo te we so ne re zi-den ti, a koi vli ja at na so stoj ba ta

101


DEVIZNO RABOTEWE

na ob vr ski te. Ovie pro me ni vklu ~u va at rek la si fi ka-ci ja na ob vr ski te vo di rekt ni in ve sti cii, rek la si fi-ka ci ja na ob vr ski te vo dol go ro~ ni kre di ti vrz os no va na do go vor za kre dit i ed no stra ni ot pi si na ob vr ski (vo slu ~aj na pri sil no po ram nu va we, ste ~aj na ne re zi-den tot, za ra di od ze ma we to na sto ki te i sl.).

Ko lo na 6 - So stoj ba na kra jot na per i o dot: iz no sot na so stoj ba ta na ob vr ski te po ko mer ci jal no ra bo te we kon ne re zi den ti po od del ni va lu ti i zem ji na pos led-ni ot den od kvar ta lot za koj se iz ve stu va. So stoj ba ta na ob vr ski te na kra jot na kvar ta lot ja odra zu va po ~et-na ta so stoj ba i pro me ni te koi na sta na le vo te kot na kvar ta lot za koj se iz ve stu va.

Ko lo na 7 - Od koi nad ed na go di na: del od iz no sot od ko lo na 6. Ovaa ko lo na ja po pol nu va at re zi den ti-te-iz ve stu va ~i koi ima at so stoj ba na ob vr ski kaj koi iz mi na la ed na go di na od na sta nu va we to i za koi ne e sklu ~en do go vor za kre dit.

Vo pro dol ̀ e nie se na ve de ni sme tki na koi spo red Sme tkov ni ot plan za sto pan ski sub je kti se evi den ti ra-at po ba ru va wa ta i ob vr s ki te po ko mer ci jal no ra bo te-we so ne re zi den ti. Vo slu ~aj na pro me na na Sme tkov ni-ot plan so od vet no se me nu va at i na ve de ni te sme tki.

Ram kov ni sme tki za po ba ru va wa sog las noSme tkov ni ot plan za sto pan ski sub je kti

del 110 ê ko vi (pri me ni od ne re zi den ti)

del 111 Me ni ci (pri me ni od ne re zi den ti)

121 Po ba ru va wa od ku pu va ~i te vo strans tvo

del 140 Po ba ru va wa od po vr za ni sub je kti (po ko-mer ci jal ni ra bo ti od po vr za ni sub je kti-ne re zi den ti)

del 144 Po ba ru va wa vrz os no va na ko mi si o na i kon sig na ci o na pro da` ba (za pro da de ni sto ki vo strans tvo)

del 026 Avan si za ma te ri jal ni sreds tva (da de ni na ne re zi den ti za opred me te ni os nov ni sreds tva)

del 016 Avan si za ne ma te ri jal ni sreds tva (da de-ni na ne re zi den ti)

del 370 Avan si, de po zi ti i ka u cii za su ro vi ni i ma te ri ja li, re zerv ni de lo vi, si ten in-ven tar, am ba la ̀ a i avto gu mi (da de ni na ne re zi den ti)

del 670 Da de ni avan si, de po zi ti i ka u cii za na ba-vka na sto ki (da de ni na ne re zi den ti)

del 153 Da de ni kre di ti, de po zi ti i ka u cii (iz voz na sto ki i us lu gi na kre dit; de po zi ti i ka u cii za iden uvoz na sto ki i us lu gi do ed na go di na)

Ram kov ni sme tki za obvrski sog las noSme tkov ni ot plan za sto pan ski sub je kti

del 210 Ob vr ski za iz da de ni ~e ko vi (na ne re zi-den ti)

del 211 Ob vr ski za iz da de ni me ni ci (na ne re zi-den ti)

221 Ob vr ski spre ma do ba vu va ~i vo strans tvo

del 222 Ob vr ski spre ma do ba vu va ~i za ne fa ktu-ri ra ni sto ki, ma te ri ja li i us lu gi (kon ne re zi den ti)

del 240 Ob vr ski spre ma po vr za ni sub je kti (po ko-mer ci jal ni ra bo ti od po vr za ni sub je kti-ne re zi den ti)

del 244 Ob vr ski vrz os no va na ko mi si o na i kon-sig na ci o na pro da` ba (za sto ki vo sops tve-nost na ne re zi den ti)

del 223 Pri me ni avan si (od ne re zi den ti)

del 251 Kra tko ro~ ni ob vr ski vrz os no va na za e-mi i kre di ti vo strans tvo (uvoz na sto ki i us lu gi na kre dit; de po zi ti i ka u cii za iden iz voz na sto ki - do ed na go di na)

102


DEVIZNO RABOTEWE

Na po me na: Na ve de ni te sme tki pret sta vu va at pre po ra ~a na ram ka za iz ve stu va we. Iz ve stu va ~ot tre-ba da vklu ~i so stoj ba i pro me ni i od dru gi sme tki na koi gi pri ka-ù va po ba ru va wa ta i ob vr ski te od ko mer ci jal no ra bo te we so ne-re zi den ti.

So stoj ba ta i pro me ni te koi pro iz le gu va at od rek la si fi ka ci ja na te kov ni te do sta su va wa na dol go-ro~ ni te ob vr ski i po ba ru va wa vo kra tko ro~ ni ne se pred met na iz ve-stu va we sog las no ova Upat stvo.

POPOLNUVAWE NA

OBRA ZE COT KI PO

Vo pro dol ̀ e nie vi da va me pri-mer za po pol nu va we na obra ze cot KI PO - Kvar ta len iz ve {taj za po ba ru va wa i ob vr ski.

11Iz ve stu va ~ot Mak Trejd Re al DOO - Skop je na 01.01.2009 go-

di na ima po ba ru va wa vo iz nos od 28.000 Evra za iz vr {en iz voz kon ne re zi den tot Me ri on od Sr bi ja koj ima 50% u~es tvo vo ka pi ta lot na re zi den tot-iz ve stu va~.

Na 20.02.2009 go di na pri me na e up la ta od Me ri on-Sr bi ja vo iz-nos od 20.000 Evra za iz vr {e ni ot iz voz vo pret hod ni ot kvar tal.

Na 03.03.2009 go di na iz vr {en e iz voz kon Me ri on-Sr bi ja vo iz-nos od 8000 Evra. Po ba ru va we to kon kra jot na per i o dot iz ne su va 16.000 Evra.

Ovaa pro me na se vne su va vo de-lot A.1. so vpi {u va we vo ko lo na 1 {i fra ta na va lu ta ta, za Evro-978 i vo ko lo na 2 {i fra ta na zem ja-ta za Srbija - 688 Po ba ru va we to od pret ho den per i od vo iz nos od 28.000 Evra se vne su va vo ko lo na 3 po ~et na so stoj ba a iz no sot na pri me na ta up la ta od 20.000 evra i iz vr {e ni ot iz voz od 8.000 Evra vo prviot kvar tal se iska ̀ u va ka ko ne to trans ak ci ja od 12.000 Evra vo ko lo na 4 so mi nu sen predz nak (-20.000+8.000=-12.000). Vrz os no va na ovie pro me ni so stoj ba ta na kra-jot na per i o dot e 16.000 Evra ko ja

se iska ̀ u va vo ko lo na 6 (28.000-20.000+8.000=16.000).

22 Po ba ru va we to na Mak Trejd Re al DOO Skop je kon ne re-

zi den tot Bal kan Prom-Bu ga ri ja koj ka pi tal no ne e po vr zan so iz-ve stu va ~ot iz ne su va 15.000 Evra za iz vr {en iz voz vo pret hod ni ot kvar tal.

Na 18.01.2009 go di na pri me na e up la ta od isti ot ne re zi dent vo iz nos od 15.000 Evra.

Na 20.03.2009 go di na da den e avans na ne re zi den tot Po let-Bu ga-ri ja vo iz nos od 22.000 Evra. Avan-sot e da den za uvoz {to }e sle du va vo na red ni ot kvar tal.

Na sta na ti te pro me ni se vne su-va at vo de lot A.3. so vpi {u va we vo ko lo na 1 {i fra ta na va lu ta ta, za Evro-978 i vo ko lo na 2 {i fra-ta na zem ja ta, za Bu ga ri ja-100. Po ~et na ta so stoj ba vo iz nos od 15.000 Evra se vpi {u va vo ko lo na 3, ne to trans ak ci ja ta od pri me-na ta up la ta i da de ni ot avans vo iz nos od 7.000 Evra vo ko lo na 4 (-15.000+22.000=7.000), a so stoj ba ta na kra jot na per i o dot vo iz nos od

22.000 Evra se iska ̀ u va vo ko lo na 6 (15.000-15.000+22.000=22.000).

33 Na 01.01.2009 go di na iz ve stu va-~ot Mak Trejd Re al DOO Skop-

je ima ob vr ski vo iz nos od 150.000 Evra kon ne re zi den tot Olim pus-Gr ci ja koj ima 20% u~es tvo vo ka pi ta lot na iz ve stu va ~ot.

Na 25.03.2009 go di na pla te-no e 60.000 Evra na ne re zi den tot Olim pus Gr ci ja.

Na kra jot na pr vi ot kvar tal ob vr ski te kon isti ot ne re zi dent se 90.000 Evra od koi 14.000 Evra se ob vr ski nad 1 go di na za koi ne e sklu ~en do go vor za kre dit.

Ovie dvi ̀ e wa se iska ̀ u va at vo de lot B.1. od obra ze cot KI PO so vne su va we vo ko lo na 1 {i fra ta na va lu ta ta, za Evro-978 i vo ko lo na 2 {i fra ta na zem ja ta, za Gr ci ja-300. Ob vr ska ta od pret ho den per i od vo iz nos od 150.000 Evra se vne su va vo ko lo na 3 po ~et na so stoj ba, a pla-}a we to na de lot od ob vr ska ta vo iz nos od 60.000 Evra vo ko lo na 4 ne to trans ak cii. So stoj ba ta na ob-vr ski te kon kra jot na kvar ta lot vo iz nos od 90.000 Evra se vne su va vo

103


DEVIZNO RABOTEWE

ko lo na 6 (150.000-60.000) od koi nad 1 go di na se 14.000 Evra koi se vne su-va at vo ko lo na 7 ka ko del od iz no sot od ko lo na 6.

44Na 25.03.2009 go di na pri men e avans vo

iz nos od 20.000 CHF od ne re zi den tot Ober ma-er-[vaj ca ri ja koj ne e ka pi tal no po vr zan so iz ve stu va ~ot. Vo isti ot kvar tal na pra ven e iz voz vo iz nos od 6.000 [vaj car-ski fran ci kon isti ot ne re zi dent.

Na sta na ti te pro me-ni se evi den ti ra at vo de lot B.3. so vne su va we vo ko lo na 1 {i fra ta na va lu ta ta, za [vaj car ski fran ci-756 i vo ko lo na 2 {i fra ta na zem ja ta, za [vaj ca ri ja-756. Pri me-ni ot avans i iz vr {e ni ot iz voz ka ko ne to trans ak-ci ja vo ist kvar tal vo iz nos od 14.000 CHF se vne su va vo ko lo na 4 od obra ze cot (20.000-6.000) a so stoj ba ta na kra jot od per i o dot se vne su va vo ko lo na 6.

55Po ~et na ta so stoj ba na ob vr ski te kon ne-

re zi den ti koi ne se ka-pi tal no po vr za ni so iz ve-stu va ~ot Mak Trejd Re al DOO Skop je vo iz nos od 34.000 USD e re zul tat na ob vr ski kon:

ne re zi den tot Del-ta Uni on-Sr bi ja po fa-ktu ra za iz vr {en uvoz vo pret ho den per i od vo iz nos od 28.000 USD i

ne re zi den tot Svet-lost Pro met-Sr bi ja po fa ktu ra za iz vr {e na us-lu ga vo pret ho den per i od vo iz nos od 6.000 USD.

Vo te kot na prviot kvar tal e pla te na ob vr-ska ta kon Del ta Union-

Sr bi ja vo iz nos od 28.000 USD, a ob vr skata kon Svet lost Pro met vo iz-nos od 6.000 USD se otpi-{u va po ra di ste ~aj na ob vrz ni kot.

Vo ovoj slu ~aj pro me-ni te se evi den ti ra at vo

de lot B.3. so vne su va we vo ko lo na 1 {i fra ta na va lu ta ta, za ame ri-kan ski do la ri-840 i vo ko lo na 2 {i fra ta na zem ja ta, za Sr bi ja-688. Pla }a we to na ob vr ska-ta vo iz nos od 28.000

USD se vne su va vo ko lo-na 4 so mi nu sen predz-nak, a ot pi sot na ob vr-ska ta kon ne re zi den tot vo iz nos od 6.000 USD se vne su va vo ko lo na 5 od obra ze cot so mi nu sen predz nak.

104


ZDRAVSTVO

Vera @BAJNOVA

PRIVATNI ZDRAVSTVENI USTANOVI

105

OSNOVAWE

PRIVATNI ZDRAVSTVENI

USTANOVI

Os no va we to zdrav stve ni usta-no vi e re gu li ra no so Za ko not za zdrav stve na za {ti ta ("Slu` ben ves nik na RM", broj 38/91...77/08) i Za ko not za usta no vi te ("Slu`-ben ves nik na RM", broj 32/05 i 120/05).

Za ko not za zdrav stve na za {ti-ta (vo na ta mo{ ni ot tekst: ZZZ), utvr du va de ka zdrav stve na ta dej-nost mo ̀ e da se vr {i vo jav ni, za dru` ni, me {o vi ti i pri vat ni zdrav stve ni usta no vi, koi mo ̀ e da gi os no va at prav ni i fi zi~ ki li ca vo sog las nost so Za ko not, osven jav ni te zdrav stve ni usta no vi koi gi os no va Vladata na Re pub li ka Ma ke do ni ja. Zdrav stve na dej nost sog las no odred bi te od ~len 117 od ZZZ, mo ̀ at da vr {at i or ga ni-za cii od ob la sta na sto pans tvo to i dru gi or ga ni za cii za po tre bi te na svo i te vra bo te ni, do kol ku gi is pol nu va at us lo vi te vo od nos na pro sto rot, opre ma ta i ka dri-te pro pi {a ni od Mi ni ste rot za zdrav stvo.

Usta no va, sog las no Za ko not za usta no vi te (vo na ta mo{ ni ot tekst: ZU), koj ima sub si di jar na pri me na, e for ma na or ga ni zi ra we za ra di vr {e we na jav na us lu ga ka-ko dej nost ko ja ne e pod ve de na pod tr gov ska dej nost utvr de na so za kon (ne sto pan ska dej nost) i ko ja mo ̀ e so za kon da bi de utvr de na ka ko dej-nost od ja ven in te res.

Us lo vi za os no va we

Os no va we pri vat ni zdrav stve-ni usta no vi se vr {i sog las no Za ko not za usta no vi te do kol ku se is pol ne ti us lo vi te pro pi {a ni so Za ko not za usta no vi i za ko not so koj se ure du va vr {e we to na dej no sta, (vo kon kret ni ot slu ~aj zdrav stve na ta dej nost), Za ko not za zdrav stve na za {ti ta i ako do-bie doz vo la za vr {e we dej nost od nad le` no to mi ni sters tvo (~len 14 i 15 od ZU).

Zdrav stve na usta no va mo ̀ e da se os no va i da vr {i dej nost ako os no va ~ot obez be di gra de` ni ob je kti, so od ve ten broj stru~ ni ka dri, me di cin ska opre ma, sreds-tva i dru gi us lo vi za vr {e we na dej no sta utvr de ni so za kon ili pro pi si do ne se ni vrz os no va na za kon. Os no va~ na zdrav stve na ta usta no va mo ̀ e da bi de: Vladata, prav ni i fi zi~ ki li ca (~len 91 od ZZZ).

Us lo vi te za os no va we, po~ nu-va we so ra bo ta i pro {i ru va we na dej no sta vo od nos na pro sto rot, opre ma ta i ka dri te na zdrav stve na usta no va i vr {e we na dej nost, se utvr du va at so nor ma ti vi i stan dar-di za os no va we usta no va i vr {e we dej nost koi gi do ne su va Mi ni ste-rot za zdrav stvo.

Po kraj us lo vi te pred vi de ni so Za ko not za zdrav stve na za {ti ta, os no va ~ot na pri vat na ta usta no va sog las no Za ko not za usta no vi te, ima ob vr ska da pri lo ̀ i kva li tet-na fi nan si ska i dru ga ga ran ci ja de ka }e bi de vo so stoj ba kon ti nu i-ra no i bez pre kin da ja vr {i jav na-ta us lu ga i da ja na do me sti {te ta ta ko ja mo ̀ e da im bi de pre diz vi ka na na ko ris ni ci te na jav ni te us lu gi ako usta no va ta pre sta ne so ra bo ta ~len 17 od ZU).

Os no va~ na usta no va mo ̀ e da bi-de ed no ili po ve }e li ca, a do kol ku usta no va os no va at po ve }e os no va ~i, tie sklu ~u va at Do go vor za za ed-

ZDRAVSTVO


ni~ ko os no va we usta no va, so koj gi ure du va at me |u seb ni te od no si ka ko so os no va ~i, a oso be no niv ni-te pra va i ob vr ski, ka ko i pra vo to na ras po la ga we so ude li te (~len 19 od ZU). Ovoj do go vor se sklu ~u va vo sog las nost so odred bi te od Za ko not za ob li ga ci o ni od no si koi se od ne-su va at na Do go vo rot za or tak lak.

Po stap ka za os no va we

Usta no va ta se os no va so akt za os no va we koj go nosi osnova~ot i koj gi so dr ̀ i os nov ni te be le zi za usta no va ta, dej no sta, sreds tva ta za os no va we i ra bo ta, vre me to za koe se os no va, pra va ta i ob vr ski te na os no va ~ot vo pog led na vr {e we to na dej no sta, od nos no ra bo ti te na usta no va ta, me |u seb ni te pra va i ob vr ski na usta no va ta i os no va-~ot, od go vor no sta na os no va ~ot za dol go vi te na usta no va ta, na ~i not na ras po la ga we so vi {o kot na pri ho di nad ras ho di te i na ~i not na po kri va we na ku so kot sreds tva za ra bo ta na usta no va ta i dru gi pra {a wa vo od nos na ra bo te we to i upra vu va we to so usta no va ta ~len 18 i 19 od ZU).

Po stap ka ta za os no va we pri-vat na usta no va za po~ nu va so pod-ne su va we ba ra we od os no va ~ot do Mi ni sters tvo to za zdrav stvo. Sog-

od lu ka {to }e ja do ne se Vla da ta na RM na pred log na Mi ni ste rot za zdrav stvo. Pri toa, Za ko not pred vi de mo` nost pri va ti za ci ja-ta na jav ni te ap te ki da se vr {i vo de lo vi do kol ku gi is pol nu va at us lo vi te za vr {e we far ma cev tska dej nost pro pi {a ni so Za kon. Do kol ku pri va ti za ci ja ta se vr {i vo de lo vi, Za ko not utvr du va mo` nost de lo vi te vo koi se vr {at ad mi ni-stra tiv ni, prav ni, fi nan si ski, teh ni~ ki i po mo{ ni ra bo ti da se pri va ti zi ra at, od nos no da se os-no va at ka ko tr gov ski dru{ tva vo sog las nost Za ko not za zdrav stve-na za {ti ta i Za ko not za tr gov ski dru{ tva (~len 200-a od ZZZ). Na ~i-not na pri va ti za ci ja ta e utvr den so odred bi te od ~len 200-b do 200-i od ZZZ.

Sog las no Za ko not, pri vat ni te zdrav stve ni usta no vi se re gi stri-ra at vo Cen tral ni ot re gi star na Re pub li ka Ma ke do ni ja.

Ob je kti te i opre ma ta na po stoj-ni te jav ni zdrav stve ni usta no vi i pro sto rot i opre ma ta na niv ni te de lo vi vo koi se vr {i far ma cev-tska dej nost {to ne ma da se pri-va ti zi ra at, ka ko i pro sto rot i opre ma ta vo de lo vi te na jav ni te zdrav stve ni usta no vi vo koi se vr {i pri mar na sto ma to lo {ka dej-nost, Za ko not pred vi de mo` nost za niv no iz da va we pod za kup pod us lov da se os no va pri vat na zdrav-stve na usta no va za vr {e we so od vet-na dej nost (~len 200-k od ZZZ).

Pri va ti za ci ja so da va we

pod za kup na pro stor i opre ma

So iz me ni te na Za ko not za zdrav stve na za {ti ta od 2005 go di-na ("Slu`ben ves nik na RM", broj 84/05) iz vr {e na e trans for ma ci ja, od nos no pri va ti za ci ja na de lo vi od ob je kti i opre ma na po stoj ni te jav ni zdrav stve ni usta no vi vo koi se vr {i pri mar na zdrav stve na za {ti ta, far ma cev tska ta i sto ma-to lo {ka ta dej nost po pat na da va-we pod za kup na pro stor i opre ma

las no Za ko not za usta no vi te, kon ba ra we to za os no va we usta no va se do sta vu va aktot za os no va we na usta no va ta i ela bo rat za os no va we ~len 20 od ZU).

Mi ni ste rot za zdrav stvo utvr-du va da li se is pol ne ti us lo vi te za os no va we na zdrav stve na usta no va i do ne su va re {e nie za doz vo la za ot po~ nu va we so ra bo ta, vrz os no va na koe se vr {i kon sti tu i ra we na usta no va ta i upis vo Cen tral ni ot re gi star ~len 93 od ZZZ).

TRAN SFOR MA CI JA

- PRI VA TI ZA CI JA NA

JAV NI TE ZDRAV STVE NI

USTA NO VI

Pri va ti za ci ja na ap te ki

So iz me ni te za Za ko not za zdrav stve na za {ti ta od 2004 go di-na ("Slu` ben ves nik na RM" broj 10/2004), se soz da de mo` no sta za pri va ti za ci ja na po stoj ni te zdrav-stve ni or ga ni za cii za vr {e we far ma cev tska dej nost (ap te ki) vo ce lost ili od del ni de lo vi, ka ko i de lo vi od po stoj ni te zdrav stve ni do mo vi vo koi se vr {i far ma cev-tska dej nost i niv no os no va we ka ko pri vat ni zdrav stve ni usta no vi za vr {e we far ma cev tska dej nost (pri vat ni ap te ki), a vrz os no va na


ZDRAVSTVO

107

pod us lov za ku pu va ~ot da os no va pri vat na zdrav stve na usta no va za vr {e we so od vet na dej nost (pri mar-na zdrav stve na za {ti ta, far ma cev-tska ili sto ma to lo {ka dej nost) vo sog las nost so Za ko not. Po stap ka ta i us lo vi te za da va we pod za kup se utvr de ni so izmenetite odredbi od ~len 200-k do ~len 200-} od ZZZ).

ZZZ so odred bi te od ~len 200-k, pred vi de i mo` nost Vla da ta na RM na pred log na Mi ni ste rot za zdrav-stvo da do ne se od lu ka po pat na za-kup da se trans for mi ra at, od nos no pri va ti zi ra at i dru gi de lo vi od jav ni te zdrav stve ni usta no vi.

SREDS TVA ZA RA BO TA NA

PRI VAT NI TE ZDRAV STVE NI

USTA NO VI

Zdrav stve ni te usta no vi, sog-las no ~len 129 od ZZZ, stek nu va at sreds tva za ra bo ta:

1) od Fon dot za zdrav stve no osi gu ru va we

2) ne po sred no od ko ris ni kot na zdrav stve ni te us lu gi koi ne pa |a at na to var na sreds tva ta na Fon dot za zdrav stve no osi gu ru va we (nap-la ta od ko ris ni ci te na us lu gi te);

3) od usta no vi te za zdrav stve ni us lu gi utvr de ni so do go vor;

4) od pro da` ba na pro iz vo di i us lu gi na pa za rot i

5) od ka ma ti i di vi den di na pla-si ra ni sreds tva, avtor ski pra va i pa ten ti, le ga ti, pok lo ni i dru gi iz vo ri.

Ce ni te na us lu gi te i dru gi te vi do vi na do me sto ci se utvr du va at vrz os no va na kri te ri u mi, nor ma-ti vi i stan dar di koi gi utvr du va zdrav stve na ta usta no va i Mi ni-sters tvo to za zdrav stvo. Ce nov-ni kot na us lu gi te sa mo stoj no go utvr du va zdrav stve na ta usta no va.

Za zdrav stve ni te us lu gi koi po ba ra we na ko ris ni kot se pru ̀ a at pod po seb ni us lo vi i nad utvr de ni-te stan dar di, ko ris ni kot na us lu ga-ta dop la tu va za so od vet na ta us lu ga (~len 130 od ZZZ).

Sog las no Za ko not za usta no vi-

vr {e we to na dej no sta od ja ven in te-res }e im ja pri ~i nat vra bo te ni te na usta no va ta na ko ris ni ci te na jav ni us lu gi, od nos no na dru gi te fi zi~ ki i prav ni li ca.

IMOT NA USTA NO VA TA

Imo tot na usta no va ta go so ~i-nu va at ned vi` ni ot imot i dru gi te sreds tva na usta no va ta, osven sreds-tva ta stek na ti od le ga ti, na men ski pri lo zi, po da ro ci i za ve {ta ni ja.

Ned vi` ni ot imot i dru gi te sreds tva na pri vat na ta usta no va se sops tve nost na os no va ~ot koi se da-de ni na ko ri ste we i ras po la ga we na usta no va ta i so niv pri vat na ta usta no va sa mo stoj no upra vu va i gi ko ri sti pred me ti te, fi nan si skite sreds tva i dru gi te ma te ri jal ni pra-va za ra di vr {e we na dej no sta.

Po pre sta nu va we to so ra bo ta na usta no va ta, imo tot, sreds tva-ta i pri ho di te {to osta nu va at po is pol nu va we na ob vr ski te im pri pa |a at sraz mer no na se koj od os-no va ~i te, osven do na ci i te koi mu pri pa |a at na do na to rot pod us lo vi-te utvr de ni so za kon, sta tu tot na usta no va ta i aktot za do na ci ja.

te (~len 69), ce ni te na us lu gi te za opre de le na ka te go ri ja na gra |a ni mo ̀ at da se sub ven ci o ni ra at.

Pri vat ni te ap te ki i za ku pu va-~i te na ve de ni po go re (za ku pu va ~i na ob je kti te i opre ma na jav ni te zdrav stve ni usta no vi vo koi se vr-{i pri mar na zdrav stve na za {ti ta, sto ma to lo {ka i far ma cev tska dej-nost), sreds tva ta za svo ja ta ra bo ta gi os tva ru va at sog las no so pro pi si-te za zdrav stve no osi gu ru va we. Za li ca ta op fa te ni so za dol ̀ i tel no zdrav stve no osi gu ru va we, pri vat-ni te ap te ki i za ku pu va ~i te za svo-ja ta ra bo ta os tva ru va at sreds tva vrz os no va na Do go vor so Fon dot za zdrav stve no osi gu ru va we na Ma-ke do ni ja (~len 200-u od ZZZ).

Vi {ok na sreds tva (do bi vka)

Vi {o kot na sreds tva os tva ren od ra bo te we to na usta no va ta mu pri pa |a na os no va ~ot i ako ne po-sto jat po seb ni pri ~i ni toj mo ̀ e da go vlo ̀ i na men ski vo usta no va ta {to go soz da la (~len 73 stav 1 od ZU). Do kol ku os no va ~i se po ve }e li ca, vi {o kot na sreds tva (do bi-vka ta) se ras pre de lu va sog las no odred bi te od ZOO {to se od ne su-va at na po del ba i isp la ta na do bi-vka ta na or ta ci te.

Za gu ba

Os no va ~ot e od go vo ren za po kri-va we na za gu ba ta na usta no va ta, a ako se po ve }e os no va ~i na ~i not na po kri va we na za gu ba ta se ure du va so do go vo rot za za ed ni~ ko os no va-we usta no va (~len 73 od ZU).

Od go vor nost na usta no va ta

Os no va ~ot od go va ra za ob vr-ski te na usta no va ta sraz mer no na os nov ni ot vlog na na ~in i pod us lo vi te utvr de ni vo Do go vo rot za za ed ni~ ko os no va we na usta no va ta (~len 72 od ZU).

So ZU utvr de na e i od go vor nost na usta no va ta za {te ta ta {to vo



108

Branislav GULEV

Da va we to i pri ma we to na do na ci i te i spon zors tva ta, da no~ ni te pot tik nu va wa, cel-ta na da va we to i pri ma we to, evi den ti ra we na do na ci i te i spon zors tva ta vo jav ni te dej no-sti e re gu li ra no vo Za ko not za do na cii i spon zors tva vo jav ni-te dej no sti ("Slu` ben ves nik na RM", broj 47/06 i 86/08) i Pra vil ni kot za spro ve du va we na da no~ ni te pot tik nu va wa kaj da no kot na do da de na vred nost za do na ci i te vo jav ni te dej no-sti ("Slu` ben ves nik na RM", broj 72/08), so koj se ure du va spro ve du va we to na da no~ ni te pot tik nu va wa kaj da no kot na do da de na vred nost za pro me tot na do bra i us lu gi iz vr {e ni za re a li za ci ja na do na ci ja ta. Evi den ti ra we to na isti te e re gu li ra no so Upat stvo to za na ~i not na tre zor sko to ra bo te we i Pra vil ni kot za sme tko vods tvo na bu xe ti te i bu xet ski te ko ris ni ci.

Za ko not za do na cii i za spon-zors tva pro pi {u va obvr ska vlo ̀ u va wa ta vo ime na do na-

cii i spon zors tva vo jav ni te dej no-sti da pre diz vi ku va at os tva ru va we na opre de len ja ven in te res, po do-bru va we na li~ ni ot i za ed ni~ ki ot ì vot na gra |a ni te, zdru ̀ e ni ja ta na gra |a ni te i fon da cii, fi zi~-ki te i prav ni li ca vo Re pub li ka Ma ke do ni ja.

ska ista ta da ja ko ri sti za na me na-ta na ve de na vo do go vo rot.

Pri ma tel na spon zors tvo mo ̀ e da bi de do ma{ no prav no li ce, koe vrz os no va na pri me no to spon zors-tvo gi iz vr {u va ob vr ski te na ve de-ni vo do go vo rot.

Pred met na do na ci ja ta i spon-zors tvo to mo ̀ e da bi dat: fi nan si-ski sreds tva, do bra i us lu gi, za ve-{ta ni ja i dru gi pre nos ni pra va.

Ce li te na do na ci ja ta i spon-zors tvo to se: os tva ru va we, una pre-du va we, pro mo ci ja i pod dr {ka na dej no sti te od ja ven in te res.

NA KOJ NA ̂ IN

SE EVI DEN TI RA AT

DO NA CI I TE?

Sog las no Pra vil ni kot za sme-tko vods tvo na bu xe ti te i bu xet ski-te ko ris ni ci ("Slu` ben ves nik na RM", broj 28/03, 62/06 i 8/09) bu xet ski te ko ris ni ci i edin ki te ko ris ni ci na sreds tva od bu xe ti te vo dat sme tko vods tvo i sme tko vods-tve na evi den ci ja od del no za pri ho-di te od do na ci ja, na sme tka ta 785 i za ista ta se dol` ni da iz go tvu va at fi nan si ski iz ve {tai i za vr{ na sme tka i fi nan si ski pla no vi.

Upat stvo to za na ~i not na tre-zor sko to ra bo te we ("Slu` ben ves-nik na RM", broj 85/06) pro pi {u va na koj na ~in se evi den ti ra at trans-ak ci i te pre ku sme tka ta 785 ko ja e pro pi {a na za do na ci i te. Na to var na ovaa sme tka se vr {at pla }a wa po raz ni os no vi kon sme tki nad vor

Zakonska ramka i evidentirawe na donaciiZakonska ramka i evidentirawe na donaciii sponzorstva kaj buxetskite korisnicii sponzorstva kaj buxetskite korisnici

[TO E RAZ LI KA TA

PO ME \U DO NA CI JA TA

I SPON ZORS TVO TO?

Do na ci ja pret sta vu va do bro vol-

na i bez us lov na po mo{ izra ze na vo pa ri, do bra i us lu gi ko ja ne pre diz vi ku va di rekt na ko rist za da va te lot, ni tu ob vr ska za vra }a-we na sreds tva ta od pri ma te lot na do na ci ja ta, pri {to do na ci ja ta mo ̀ e da bi de da de na za ce li od ja ven in te res ili za eden vid pod-dr {ka na bi lo ko ja aktiv nost na pri ma te lot.

Spon zors tvo to pret sta vu va do bro vol na fi nan si ska isp la ta, da va we do bra ili us lu gi za kon-kre ten pro ekt ili aktiv nost, koe ovoz mo ̀ u va di rekt na ko rist na da va te lot ka ko {to se pro mo ci ja na ime, fir ma, za {ti ten znak na da va te lot na spon zors tvo to.

Sog las no ~len 4 od na ve de ni ot za kon, da va te lot i pri ma te lot na do na ci ja ta i spon zors tvo to sklu-~u va at do go vor vo pis me na for ma, pri {to pred met na do go vo rot mo ra da bi de os tva ru va we na ja ven in te res.

Da va tel na do na ci ja i spon zors-tvo mo ̀ e da bi de do ma{ no i stran-sko fi zi~ ko i prav no li ce.

Pri ma tel na do na ci ja mo ̀ e da bi de do ma{ no prav no li ce, no i stran sko prav no li ce koe ima ne pro fi ten ka ra kter za os tva ru va-we ja ven in te res vo dru ga dr ̀ a va. Pri ma te lot na do na ci ja ta sta nu va sops tve nik na do na ci ja ta so ob vr-



109

od tre zor ska ta sme tka i na si te sme tki na dru gi te bu xet ski ko ris-ni ci, do de ka vo ko rist na sme tka ta 785 se vr {at up la ti na do na cii od do na to ri te i pre nos na sreds tva od sme tki te na os nov ni ot bu xet (637 i 603) na isti ot bu xet ski ko ris nik ka ko bu xet sko u~es tvo i vra }a we na po ve }e ili na po gre{ no pla te-ni sreds tva.

KOI SE DA NO^ NI TE

POT TIK NU VA WA?

Vo za ko not se obra bo te ni da no~-ni te pot tik nu va wa na do na ci ja ta i spon zors tvo to, spo red koj da va-te lot i pri ma te lot na do na ci ja ta i spon zors tvo to ima at pra vo na da no~ ni pot tik nu va wa, i toa:

Da no~ ni pot tik nu va wa kaj per so nal ni ot da nok na do hod, spo-red koe se koe fi zi~ ko li ce koe do ni ra fi nan si ski sreds tva na prav no li ce ima pra vo na na ma lu-va we na per so nal ni ot da nok na do-hod utvr den vrz os no va na ne go va ta go di{ na da no~ na pri ja va (obra zec "PDD-GDP") vo vi si na od 20% od go di{ ni ot da no ~en dolg na da va te-lot na do na ci ja ta, no ne po ve }e od 24.000 de na ri. Isto ta ka, per so na-len da nok na do hod ne se pla }a na pri ma wa ta po os nov na pri me ni do na cii;

Da no~ ni pot tik nu va wa kaj da no kot na do bi vka, spo red koe na da no~ ni ot ob vrz nik na da no kot na do bi vka iz no sot na da de na ta do na ci ja vo te kov na ta go di na mu se priz na va ka ko ras hod vo da no~-ni ot bi lans vo vkup na vi si na od 5% od vkup ni ot pri hod, do de ka iz no sot na da de no to spon zors tvo vo te kov na ta go di na mu se priz na va ka ko ras hod vo da no~ ni ot bi lans vo vkup na vi si na od 3% od vkup ni-ot pri hod;

Da no~ ni pot tik nu va wa kaj da-no kot na do da de na vred nost, spo red koe pro me tot iz vr {en za re a li za-ci ja na do na ci ja ta se sme ta ka ko pro met, od nos no ze ma we na do bra koi se del od imo tot na sub je ktot

za li~ ni po tre bi na da no~ ni ot ob-vrz nik za ne go ili dru gi po tre bi za koi ne se po vr za ni so ne go va ta sto pan ska dej nost, od nos no pro met na do bra bez na do mest od stra na na tr gov ski dru{ tva spre ma niv ni te sops tve ni ci, spre ma ~le no vi te i bli ski te li ca.

Pra vil ni kot za spro ve du va we na da no~ ni te pot tik nu va wa kaj da no kot na do da de na vred nost za do na ci i te vo jav ni te dej no sti ovoz-mo ̀ u va da no~ no pot tik nu va we so obez be du va we sreds tva od Bu xe tot na Re pub li ka Ma ke do ni ja za pla }a-we na da no kot na do da de na vred nost za pro me tot vo zem ja ta iska ̀ an vo fa ktu ri te za re a li za ci ja na do na-ci ja ta. Za na ve de no to se do sta vu va pod ne sok do Mi ni sters tvo to za fi nan sii, so pri lo ̀ u va we na sled-ni te do ku men ti:

Ba ra we za obez be du va we sred-stva od Bu xe tot na Re pub li ka Ma-kedo ni ja za pla }a we na DDV za pro-me tot na do bra i us lu gi vo zem jata za pro e kti od ja ven in te res fi nan si ra-ni so pa ri~ ni sreds tva od do na ci i te vo jav ni te dej no sti, koe se pod ne su va na obra ze cot A3-D;

Fa ktu ra vo ori gi nal za iz vr-{e ni ot pro met, vo ko ja tre ba da se vne se bro jot i da tu mot na re {e ni e-to do ne se no od Mi ni sters tvo to za prav da so koe se po tvr du va jav ni ot in te res na do na ci ja ta, ime to na pri ma te lot na do na ci ja ta, a iz no-sot na da no kot na do da de na vred-nost da bi de iska ̀ an vo de na ri;

Ko pi ja od re {e ni e to do ne se-no od Mi ni sters tvo to za prav da so koe se po tvr du va jav ni ot in te res na do na ci ja ta;

Ko pi ja od do go vo rot za do na-ci ja ta po me |u da va te lot i pri ma te-lot na do na ci ja ta;

Vo od nos na da no~ ni te pot tik-nu va wa, tre ba da se na ve de da no~-no to os lo bo du va we pro pi {a no vo ~len 27-a od Za ko not za da nok na do bi vka ("Slu` ben ves nik na RM", broj 80/93...159/08), spo red koj pri ho di te {to se os tva re ni po os nov na sreds tva koi se stro go na-

men ski ne vle gu va at vo da no~ na ta os no va za pres me tu va we na da no kot na do bi vka. Ka ko stro go na men ski se sme ta at sreds tva ta do bi e ni po os nov na do na cii so na men ski ka-ra kter, ~i ja edins tve na funk ci ja e pri bi ra we i ras po re du va we na sreds tva za odre de na na me na. Za ko ri ste we na sreds tva ta po treb no e da no~ ni ot ob vrz nik da do ne se od lu ka za ko ri ste we na stro go na men ski te sreds tva, da iz go tvi fi nan si ski plan i pro gra ma za na ~i not, po stap ka ta i ro ko vi te na tro {e we na stro go na men ski sreds tva.

Pra vil ni kot pro pi {u va ob vr-ska, iz no sot na pres me ta ni ot DDV vo fa ktu ra ta ko ja se od ne su va za re a li za ci ja na pro e ktot na ve den vo do na ci ja ta, od nos no do go vo rot, da se up la ti so na log za jav ni pri-ho di, na obra ze cot PP-50 na Tre-zor ska ta sme tka 100000000063095 - Na rod na Ban ka na Re pub li ka Ma ke do ni ja, up lat na sme tka 840 - (oz na ka na op {ti na ta) - 02902, cel na doz na ka: DDV po os nov na do na cii, pri hod na {i fra 714119, sog las no Upat stvo to za na ~i not na evi den ti ra we, ras po re du va we i po vrat na jav ni te pri ho di.

Po kraj osta na to to, pra vil ni-kot go obra bo tu va de lot od za ko not koj se od ne su va da no~ ni pot tik-nu va wa kaj da no kot na do da de na vred nost, i toa za na do me sto kot za ko mu ni ka ci ska us lu ga, spo red koe ko ga ko ris ni kot so nej zi no to ko ri-ste we do ni ra pa ri~ ni sreds tva za fi nan si ra we na aktiv nost od ja ven in te res, ne pres me tu va da nok na do-da de na vred nost, bez isk lu ~u va we na pra vo to na od bi vka na pret hod-ni ot da nok. Spo red pra vil ni kot, za ova os lo bo du va we se ko ri stat po e di ne~ ni bro e vi od for ma tot bro e vi za us lu gi so po seb na ce na na ~i ne we na po vi kot kon tie bro-e vi, spo red Pla not za nu me ra ci ja na jav ni te ko mu ni ka ci ski mre ̀ i i us lu gi na Re pub li ka Ma ke do ni ja.

Do kol ku na do me sto kot za ko mu-ni ka ci ska us lu ga e pla ten vo bru to



iz nos na ko ris ni kot na us lu ga ta mu pri pa |a iz no sot na ve }e pla te ni ot da nok na do da de na vred nost {to od go va ra na do ni ra ni ot iz nos.

Ko ja e raz li ka ta vo evi den ti ra we na do na ci ja ta vo pres me tkov no to sme tko vods tvo (fa ktu ri ra na re a li za-ci ja) i vo bu xet sko to sme tko vods tvo (iska ̀ u va we na pri ho di te i ras ho di te na go to vin ska os no va, od nos no vrz os no va na go to vin ski pri li vi/od li vi)?

Kaj pres me tkov no to sme tko vods tvo, spo red Me |u na-rod ni ot sme tko vods tven stan dard 20 - Sme tko vods tvo za dr ̀ av ni pod dr {ki i obe lo de nu va we na dr ̀ av na po mo{, po sto jat dva pri sta pa vo sme tko vods tve na ta po stap ka za dr ̀ av ni te pod dr {ki, i toa:

Ka pi ta len pri stap, spo red koj po dr {ka ta se odo-bru va di rekt no na ak ci o ner ski ot ka pi tal, i

Pri ho den pri stap, spo red koj po dr {ka ta se pre ne su va vo do bi vka ta vo eden ili vo po ve }e pres me-tkov ni per i o di.

Za raz li ka od sme tko vods tve ni ot si stem koj se zas ni va na pres me tkov na os no va (fa ktu ri ra na re a li-za ci ja), ka de do bi e na ta do na ci ja vo ne pa ri ~en ob lik tre ba da se iska ̀ e ka ko pri hod na si ste mat ska i ra-ci o nal na os no va vo ram ki te na per i o di te za da tie se spro tiv sta vat so so od vet ni te tro {o ci (pri ho den pri-stap), kaj bu xet ski te ko ris ni ci do bi e na ta do na ci ja vo ne pa ri ~en ob lik (po sto ja ni sreds tva) se evi den ti ra na po ed no sta ven na ~in, so zgo le mu va we na po sto ja ni te sreds tva i iz vo ri te na sreds tva ta.

Pri mer 1:

Bu xet ski ot ko ris nik po os nov na do na ci ja ima do bi e no pat ni~ ko vo zi lo La da Ni va. Spo red do ku men ta ci ja ta, vred no sta na vo zi lo to e 550.000 de na ri.

022 - Opre ma ..............................................550.000

900 - Dr ̀ a ven - ja ven ka pi tal ......................550.000

Pri mer 2:

Bu xet ski ot ko ris nik ima do bi e no do na ci ja vo pa ri ~en ob lik vo iz nos od 430.000 de na ri, ka ko po dr {ka za iz grad ba na gra de ̀ en ob jekt od ja ven in te res.

100 - Sme tka .................................................430.000

725111 - Te kov ni do na cii ...........................430.000

Vo pra ksa ta ~e sta e po ja va ta ko ga bu xet ski ot ko ris-nik ne gi evi den ti ral do bi e ni te po sto ja ni sreds tva

po os nov na do na ci ja, ta ka {to pri iz vr {u va we na po pi sot na po sto ja ni te sreds tva ko mi si ja ta }e kon sta-ti ra vi {ok na sreds tva, od nos no po mal ku iska ̀ a ni sreds tva vo sme tko vods tve na ta evi den ci ja vo od nos na fa kti~ ka ta so stoj ba.

Vrz os no va na spo red ba ta vo na ~i not na evi den ti ra-we na do na ci i te kaj dva ta sme tko vods tve na si ste ma, }e se kon sta ti ra de ka kaj sme tko vods tve ni ot si stem {to go pri me nu va at bu xet ski te ko ris ni ci, ne se iska ̀ u va pri hod za pri me na ta do na ci ja, vo iz nos kol ku {to iz-ne su va go di{ na ta amor ti za ci ja, tu ku edins tve no }e se zgo le mi vred no sta na po sto ja ni te sreds tva i iz vo ri te na isti te. Do kol ku se iska ̀ e pri hod i tro {ok za iz-no sot na go di{ na ta amor ti za ci ja, toa }e pret sta vu va ot sta pu va we od sme tko vods tve no to na ~e lo na pa ri~ no iska ̀ u va we na pri ho di te i ras ho di te, pro pi {a no vo Za ko not i Pra vil ni kot za sme tko vods tvo na bu xe ti te i bu xet ski te ko ris ni ci.

110



Aco DIMITROVSKI

111

se no sat po seb ni od lu ki za in ve sti ra we na sreds tva ta na pen-zi ski te fon do vi,

po seb no se spro ve du va at, iz vr {u va at i evi den ti ra at na lo-zi te za ku po pro da` ba na har tii od vred nost.

PARI^NI SREDSTVA NA PENZISKITE FONDOVI

Pa ri~ ni te sreds tva na pen zi-ski te fon do vi se stek nu va at od up la ti na pri do ne si na ~le no vi te - osi gu re ni ci te, od di vi den di za vlo ̀ e ni sreds tva od nap la te ni iz-no si po os nov na pro da de ni har tii od vred nost, do sta sa ni ka ma ti i glav ni ci (od de po ni ra ni sreds tva, da de ni kre di ti i sl.).

Pa ri~ ni te sreds tva se vo dat na de nar ski i de viz ni sme tki vo do-ma{ ni ban ki i na de viz ni sme tki vo stran ski ban ki, ka ko i vo dru gi fi nan si ski in sti tu cii.

Sreds tva ta se ko ri stat za isp la-ta na ob vr ski te kon ~le no vi te na pen zi ski te fon do vi i za vlo ̀ u va-wa vo fi nan si ski in stru men ti so koi se tr gu va na do ma {en i stran-ski fi nan si ski pa zar.

POBARUVAWA NAPENZISKITE FONDOVI

Po ba ru va wa ta na pen zi ski te fon do vi se re zul tat na iz vr {e ni te vlo ̀ u va wa koi ima at za cel da go odr-àt i {to e mo ̀no po ve }e da go zgo le-mat ni vo to na sreds tva ta vo fon dot, a so cel isti ot da mo ̀ e da od go vo ri na svo ja ta os nov na na me na - da obez-be di do vol no sreds tva za isp la ta na pen zii na svo i te osi gu re ni ci.

Po ba ru va wa ta {to se stek na ti, vo za vis nost od vlo ̀ u va wa ta naj ~e-sto se vrz os no va na:

pro da` ba na har tii od vred-nost;

ob ja ve ni di vi den di; do sta sa ni ka ma ti; do sta sa ni glav ni ni od dol`-

ni~ ki har tii od vred nost i de-pozi ti.

Ra bo te we to so sreds tva na za dol ̀ i tel ni te i do bro vol ni pen zi-ski fon do vi e re gu li ra no so Za ko not za za dol ̀ i tel no to ka pi tal no fi nan si ra no pen zi sko osi gu ru va we ("Slu` ben ves nik na RM", broj 29/02...88/08) i Za ko not za do bro vol no ka pi tal no fi nan si ra no pen zi-sko osi gu ru va we ("Slu` ben ves nik na RM", broj 7/08).

Vo "Slu` ben ves nik na RM", broj 138/08 ob ja ve ni se 33 pra vil ni-ci so koi po odb li zu se re gu li ra pri me na ta na od del ni odred bi od na ve de ni te za ko ni, a me |u niv po va` ni se onie {to se od ne su va at na: ~le nu va we to; up la ta na pri do ne si te; pre nos na sreds tva ta me |u fon-do vi te; iz ve stu va we od ~u va rot na imot i od pen zi ski te dru{ tva do Agen ci ja ta za su per vi zi ja na ka pi tal no fi nan si ra no pen zi sko osi-gu ru va we; in ve sti ci o na stra te gi ja; pre min od eden vo drug pen zi ski fond; in ter ni evi den cii; sme tko vods tven plan; fi nan si ski iz ve {tai; os no va we pen zi ski dru{ tva; pro cen ka na sreds tva ta; spo ju va we na pro fe si o nal ni pen zi ski {e mi i pen zi ski dru{ tva; upra vu va we so pen zi ski fon do vi; ~u va we na in for ma cii; pres me tka na ka pi ta lot na dru{ tvo to za upra vu va we so pen zi ski fon do vi; kon tro la na pen-zi ski te dru{ tva.

Vo ovoj na pis pre ku iz la ga we to za sreds tva ta, niv no to in ve sti ra we, pro cen ka i iz go tvu va we to na fi nan si ski te iz ve {tai, }e se sog le da su-{ti na ta na ra bo te we to na pen zi ski te fon do vi.

SREDSTVA NA PENZISKITE FONDOVI,SREDSTVA NA PENZISKITE FONDOVI,NIVNA PROCENKA I IZGOTVUVAWE NANIVNA PROCENKA I IZGOTVUVAWE NAFINANSISKITE IZVE{TAIFINANSISKITE IZVE{TAI

PENZISKI FONDOVI I PENZISKO DRU[TVO

Sog las no za ko not po sto jat za-dol ̀ i tel ni i do bro vol ni pen zi-ski fon do vi.

Upra vu va we to so pen zi ski te fon do vi e do ve re no na: dru{ tvo za upra vu va we so za dol ̀ i tel ni pen zi-ski fon do vi; dru{ tvo za upra vu va-we so za dol ̀ i tel ni i do bro vol ni pen zi ski fon do vi i dru{ tvo za upra vu va we so do bro vol ni pen zi-ski fon do vi (si te ovie dru{ tva vo na ta mo{ ni ot tekst }e gi ime nu va-me ka ko pen zi sko dru{ tvo).

Sog las no za kon ski te odred bi, do kol ku pen zi sko to dru{ tvo upra-

vu va isto vre me no so dva ta pen zi ski fon da, isto to ima ob vr ska da vo di po seb na evi den ci ja za za dol ̀ i tel-ni ot i za do bro vol ni ot fond, pri {to od del no se evi den ti ra at:

~le no vi te, pre no sot na sreds tva pri pre-

min na ~le no vi te, up la ti te na pri do ne si te, sme tko vods tvo to, individualnite smetki, in ve sti ra we to na sreds tva ta, pen zi ski ot na do mest, i dru gi te evi den cii koi se od-

ne su va at na pen zi ski ot fond.Za po stig nu va we na pret hod no

ka ̀ a no to se prev ze ma at sled ni te mer ki:



112

Po ba ru va wa ta mo ̀ e da po tek-nu va at i od dru gi os no vi, ka ko na pri mer vrz os no va na:

up la te ni pri do ne si vo fon-dot za PIOM {to toj ima ob vr ska da gi isp la ti na pen zi ski te fon do-vi i dru gi po ba ru va wa od isti ot;

pre nos na sreds tva od dru gi pen zi ski fon do vi vrz os no va na pro me na na ~lens tvo;

da de ni avan si na bro ker ski ku }i ili ov la ste ni ban ki za ku pu-va we na har tii od vred nost;

na do mest na {te ti pri ~ineti od pen zi sko to dru{ tvo ili od ~u va-rot na imot, po ra di nap la ten po go-lem na do mest ili po ra di po gre{ no nap la te ni niv ni ob vrski od sreds-tva ta na pen zi ski ot fond;

po ve }e pla ten per so na len da-nok, da nok na do bi vka ili zadràn da nok na do bi vka (za koi pen ziski ot fond e os lo bo den od ob vr ska ta);

isp la te ni {te ti za koi ob-vrz nik e pen zi sko to dru{ tvo, no koe po ra di ne mo` nost se isp la-te ni od sreds tva ta na pen zi ski ot fond (ova po ba ru va we e di rek no od bu xe tot na RM).

Po ba ru va wa ta za har tii od vred-nost {to se ku pe ni di rek no od

iz da va ~ot, mo ̀ e da se ja vat ka ko po ba ru va wa za:

kra tko ro~ ni i dol go ro~ ni dol` ni~ ki har tii od vred nost iz-da de ni od: Re pub li ka Ma ke do ni ja; NBRM; ak ci o ner ski dru{ tva koi ko ti ra at na ofi ci jal ni ot pa zar na ber za ta na dol go ro~ ni har tii od vred nost ili na drug or ga ni zi ran pa zar na har tii od vred nost vo Re-pub li ka Ma ke do ni ja; stran ski vla di i cen tral ni ban ki na dr ̀ a vi te od EU i OECD; ne dr ̀ av ni stran ski kom pa nii ili ban ki koi spo red me |u na rod ni kre dit ni rej ting agen-cii, ima at rej ting pre po ra~ liv za in ve sti ra we,

sops tve ni~ ki har tii od vred-nost iz da de ni od do ma{ ni ak ci o-ner ski dru{ tva koi ko ti ra at na ofi ci jal ni ot pa zar na ber za ta na dol go ro~ ni har tii od vred nost ili na drug or ga ni zi ran pa zar na

za e mi i kre di ti {to pen zi sko-to dru{ tvo gi ze ma vo ime i za sme tka na pen zi ski ot fond i toa isk lu ~i vo za ra di po do bru va we na ne go va ta li kvid nost, (iz no sot na po zaj me ni te sreds tva ne smee da go nad mi ne pro cen tot od vred no sta na sreds tva ta na pen zi ski ot fond opre de len od Agen ci ja ta),

ka ma ti vrz os nov a na ze me ni-te za e mi i kre di ti vo zem ja ta,

na do me sto ci te kon pen zi sko-to dru{ tvo {to se utvr du va at vo pro cent od up la te ni te pri do ne si; ka ko me se ~en na do me stok od 0,05% od vred no sta na ne to sreds tva ta na pen zi ski ot fond; ka ko na do me-stok pri pre nos na sreds tva ta na smetka ta na ~le not vo drug pen zi-ski fond;

na do me sto ci kon ~u va rot na imot;

pro vi zii za bro ker ski i dru-gi po sred ni~ ki us lu gi za steknu-va we ili pre nos na sreds tva na pen zi ski ot fond, i sl.

FINANSISKI SREDSTVA NA PENZISKITE FONDOVI

Stru ktu ra ta na fi nan si ski te sreds tva kaj pen zi ski te fon do vi se me nu va po sto ja no, dvi ̀ ej }i se vo na so ka {to no si najm no gu pri ho-di i {to e mo` no po vi sok ni vo na si gur nost na vlo ̀ e ni te sreds tva. Sa mo ta ka ovie sreds tva mo ̀ e da se za {ti tat od ero zi ja ta {to im se za ka nu va da gi obez vre di, po ra di po sto ja na ta po ma la ili po go le ma inf la ci ja. Toa {to inf la ci ja ta }e go obez vre di se na do me stu va so pri liv na no vi sveì pa ri~ ni sreds tva do bi e ni od plas ma ni te na sreds tva ta na fon do vi te.

Fi nan si ski te sreds tva na pen-zi ski te fon do vi mo ̀ e da se ja vat vo sled ni te 3 for mi: da se ~u va at za tr gu va we; da se ras po lo ̀ i vi za pro da` ba, ili; da se ~u va at do do sta su va we. Ne za vis no od fir ma-ta vo ko ja mo ̀ e da se naj dat, ovie sreds tva se ja vu va at vo sled ni te pre poz nat li vi vi do vi:

har tii od vred nost vo Re pub li ka Ma ke do ni ja ili vo strans tvo ili od stran ski kom pa nii i ban ki,

za pi {a ni ude li vo otvo re ni in ve sti ci o ni fon do vi vo Re pub li-ka Ma ke do ni ja, i

do ku men ti za udel, ak cii i dru-gi har tii od vred nost iz da de ni od stran ski in ve sti ci o ni fon do vi.

OBVRSKI NAPENZISKITE FONDOVI

Os nov na pri ~i na za po sto ewe-to na pen zi ski te fon do vi e obez-be du va we na vre me na isp la ta na pen zi i te za ~le no vi te na pen zi-ski ot fond, koi ka ko osi gu re ni ci bi le ~le no vi na de not na pen zi o-ni ra we to; isp la ta na ed no kra ten iz nos do kol ku pen zi ski ot anu i tet na ~le not e po mal od 40% od naj-ni ski ot iz nos na pen zi ja; isp la ta na in va lid ska pen zi ja vo slu ~aj na in va lid nost na ~le not; isp la ta na pen zi ja vo slu ~aj na smrt na ~le not na pen zi ski ot fond, ~ii ~le no vi na se mejs tvo to ima at pra vo na se mej na pen zi ja; isp la ta na per so-na len da nok na do hod za ~le no vi te na pen zi ski ot fond na koi im se iz vr {e ni isp la ti po pret hod no na ve de ni te os no vi.

Za is pol nu va we na pret hod no na ve de ni te ob vr ski od stra na na pen zi ski te fon do vi se gri ̀ at pen zi ski te dru{ tva, ko i {to upra-vu va at so isti te i gi is pol nu va at i osta na ti te ob vr ski {to pro iz-le gu va at od re dov no to ra bo te we ka ko {to se:

evi den ti ra we na pri do ne-si te od ~le no vi te na pen zi ski ot fond, na in di vi du al ni te sme tki,

ku pu va we na har tii od vred-nost,

vlo ̀ u va wa vo de po zi ti i plas ma ni

pre nos na pa ri~ ni sreds tva od in di vi du al ni te sme tki na osi gu-re ni ci te koi pot pi {a le do go vor za ~lens tvo so drug pen zi ski fond, vo pol za na toj fond,

kra tko ro~ ni i dol go ro~ ni



Za pi si i dru gi kra tko ro~ ni har tii od vred nost, {to se iz da de ni ili ga ran ti ra ni od RM (dr ̀ av ni za-pi si); NBRM (bla gaj ni~ ki za pi si); ban ki koi ima at doz vo la od NBRM (ko mer ci jal ni za pi si); i, do ma{ ni ak ci o ner ski dru{ tva koi ne se ban-ki (ko mer ci jal ni za pi si).

Do ku men ti za udel vo do ma{-ni ili stran ski in ve sti ci o ni fon-do vi (kaj fi nan si ski te sreds tva koi se ~u va at do do sta su va we ovoj tip na vlo ̀ u va wa ne po stoi).

Ob vrz ni ci i dru gi har tii od vred nost mo ̀ e da iz da va at i za niv da ga ran ti ra at: RM, NBRM, ban ki koi ima at doz vo la od NBRM i do ma{ ni te ak ci o ner ski dru{ tva koi ne se ban ki. Isti te ko ti ra at na ofi ci jal ni te pa za ri na ber zi te vo RM i strans tvo, no do kol ku se ~u va at do do sta su va we, (dol go ro~-ni dol` ni~ ki har tii od vred nost) ne ko ti ra at na ber za.

Stran ski te vla di i cen tral ni-te ban ki od zem ji te ~len ki na EU i OECD, iz da va at ob vrz ni ci i dru gi har tii od vred nost, koi ko ti ra at na ofi ci jal ni te pa za ri na ber zi te vo tie zem ji bi dej ki se ras po lo ̀ i-vi za pro da` ba (no mo ̀ e i da se ~u va at do do sta su va we).

Ak ci i te koi se ~u va at za tr gu-va we ili se ras po lo ̀ i vi za pro-da` ba, se iz da va at od do ma{ ni ak-ci o ner ski dru{ tva ili za tvo re ni in ve sti ci ski fon do vi i ko ti ra at na ofi ci jal ni te pa za ri na ber zi te vo RM i strans tvo, a do kol ku se iz da de ni od stran ski ak ci o ner ski dru{ tva ili stran ski za tvo re ni in ve sti ci o ni fon do vi, tie ko ti ra-at na ofi ci jal ni te pa za ri na ber za-ta vo zem ji te na EU i OECD.

Kra tko ro~ ni har tii od vred-nost iz da de ni od stran ski vla di, cen tral ni ban ki, kom pa nii i dru-gi ban ki.

Har tii od vred nost vrz os no-va na hi po te ka iz da de ni od ban ki koi ima at doz vo la od NBRM i ko ti ra at na ofi ci jal ni te pa za ri na ber zi te vo RM i strans tvo, no do kol ku se ~u va at do do sta su va we

113

(do ma{ ni dol go ro~ ni dol` ni~ ki har tii od vred nost) - ne ko ti ra at na ber zi te.

Dol` ni~ ki har tii od vred-nost ras po lo ̀ i vi za pro da` ba (a mo ̀ e da se ~u va at i do dos pe va we), se iz da va at od stran ski kom pa nii i ban ki od zem ji te ~len ki na EU i OECD i ko ti ra at na ofi ci jal ni te pa za ri na ber zi te na tie zem ji.

Dru gi har tii od vred nost iz-da de ni sog las no ~l. 105 st. 1 t. l od Za ko not za za dol ̀ i tel no ka pi tal-no fi nan si ra no pen zi sko osi gu ru va-we, ili ~l. 131 st. 1 t. q od Za ko not za do bro vol no ka pi tal no fi nan si-ra no pen zi sko osi gu ru va we i koi ko ti ra at na ofi ci jal ni ot pa zar na ber zi te vo RM i vo strans tvo (EU i OECD). Do kol ku se ~u va at do do-sta su va we (do ma{ ni dol go ro~ ni dol` ni~ ki har tii od vred nost) isti te ne ko ti ra at na ber zi te.

Dru gi dol go ro~ ni har tii od vred nost se ja vu va at vo for ma na ser ti fi ka ti za de po zit (ras po lo-ì vi se za pro da` ba, no so niv ne se tr gu va na re gu li ra ni pa za ri) i ka ko dru gi dol` ni~ ki har tii od vred nost (ras po lo ̀ i vi za pro da`-ba so koi ne se tr gu va na re gu li ra-ni pa za ri).

De po zi ti {to se ~u va at do do sta su va we, a se ja vu va at ka ko: oro ~e ni de nar ski de po zi ti i ser-ti fi ka ti za de po zit so rok na do-sta su va we do 1 me sec ili 1 go di na (kra tko ro~ ni) ili nad 1 go di na (dol go ro~ ni); oro ~e ni de po zi ti vo do ma{ ni ban ki i ser ti fi ka ti za de po zit iz da de ni od do ma{ ni ban-ki de po ni ra ni vo stran ska va lu ta so rok na dos pe a nost do 1 me sec ili 1 go di na (kra tko ro~ ni) ili na 1 go di na (dol go ro~ ni); i oro ~e-ni de po zi ti vo stran ski ban ki i

ser ti fi ka ti za de po zit iz da de ni od stran ski ban ki so rok na do sta-sa nost do 1 me sec ili 1 go di na (i nad 1 go di na (dol go ro~ ni).

Dru{ tva ta za upra vu va we so pen zi ski te fon do vi pra vat plan za in ve sti ra we na sreds tva ta vo raz li~ ni vi do vi fi nan si ski in-stru men ti so cel so naj mal ri zik da se obez be di naj vi sok pri nos, a vo in te res na ~le no vi te na pen zi-ski ot fond. Za taa cel se no si do ku-ment za in ve sti ci o na stra te gi ja za per i od od naj mal ku 5 go di ni.

Od pen zi ski te fon do vi se ba ra go le mo vni ma nie pri tr gu va we so har tii od vred nost na se kun dar ni-te pa za ri na ka pi tal (od koi vo zem ja ta toa se: bro ker ski te ku }i, ov la ste ni te ban ki i po dru` ni ci na stran ski bro ker ski ku }i koi ima at doz vo la od Ko mi si ja ta za har tii od vred nost na RM, a nad vor od zem ja ta: di ler ski i bro ker ski ku }i koi ra-bo tat na ber zi te vo zem ji te ~len ki na EU, OECD, Ja ponija i SAD) ili na "Pa zar pre ku {al ter".

Po seb ni us lo vi tre ba da bi dat is pol ne ti pri in ve sti ra we (vo: oro ~e ni ban kar ski de po zi ti, ser-ti fi ka ti za de po zit, ko mer ci jal-ni za pi si, obvrznici, har tii od vred nost vrz os no va na hi po te ka i dol` ni~ ki har tii od vred nost, ak cii iz da de ni od ak ci o ner ski dru{ tva i za tvo re ni in ve sti ci o-ni fon do vi, ude li vo do ma{ ni i stran ski otvo re ni in ve sti ci ski fon do vi i sl), a se so cel da se spre ~i od le va we to na sreds tva ta od fon dot po ra di ne li kvid nost na stra na ta vo ko ja se in ve sti ra ni sreds tva.

RASHODI NAPENZISKITE FONDOVI

Vo re dov no to ra bo te we na pen-zi ski te fon do vi ne iz be` no na-sta nu va at ras ho di, od koi ed ni se ja vu va at re dov no i se pred us lov za po sto e we na fon dot (na do me sto ci za pen zi sko to dru{ tvo, za ~u varot na imot i za raz ni dru gi po sred ni-



ci), a dru gi se ja vu va at po vre me no i vo raz li ~en obem, za vis no od an ga-ì ra ni te tu |i sreds tva za na mi ru-va we na ob vr ski te na fon dot.

Od del no po vi do vi se ja vu va at sled ni te vi do vi na ras ho di:

Na do me sto ci za pen zi sko to dru{ tvo, i za ~u va rot na imot vrz os nova na upra vu va we so sreds tva-ta na pen zi ski ot fond, vo vi si na i obem utvr de ni so Za ko not za za dol-ì tel no ka pi tal no fi nan si ra no pen zi sko osi gu ru va we i Za ko not za do bro vol no ka pi tal no fi nan si ra-no pen zi sko osi gu ru va we.

Bro ker ski i dru gi po sred ni~-ki pro vi zii ka ko {to se onie za ~u va we na sreds tva ta, in ter ni te ad mi ni stra tiv ni tro {o ci na pen-zi o ner ski te dru{ tva, tro {o ci te za odr ̀ u va we na ban kar ski te sme-tki i dru gi tro {o ci.

Ka ma ti vrz os nova na po zaj mi-ci za po do bru va we na li kvid no sta na pen zi ski ot fond sog las no ~len 113 od Za ko not za za dol ̀ i tel no ka pi tal no fi nan si ra no pen zi sko osi gu ru va we i ~len 141 od Za ko not za do bro vol no ka pi tal no fi nan si-ra no pen zi sko osi gu ru va we.

Ne re a li zi ra ni ka pi tal ni za-gu bi (sve du va we na fer vred nost), {to se ja vu va at ka ko re zul tat na flu ktu a ci ja ta na pa za rot, a mo ̀ at da se po ja vat kaj:

a) ob vrz ni ci te i dru gi har tii od vred nost vo sops tve nost na fon-dot, a iz da de ni od stra na na RM, NBRM, do ma{ ni ban ki, stran ski vla di i cen tral ni ban ki, ne dr ̀ av-ni stran ski kom pa nii ili ban ki i do ma{ ni ak ci o ner ski dru{ tva.

b) ak cii iz da de ni do ma{ ni te i stran ski ak ci o ner ski dru{ tva i za tvo re ni do ma{ ni i stran ski in ve sti ci o ni fon do vi vo sops tve-nost na fon dot,

v) ude li vo otvo re ni do ma{ ni i stran ski in ve sti ci o ni fon do vi vo sops tve nost na fon dot.

Re a li zi ra ni ka pi tal ni za gu-bi, {to ja vu va at pri pro da` ba na sreds tva ta na pen zi ski ot fond, a {to se ja vu va at kaj:

a) ob vrz ni ci te i dru gi te har-tii od vred nost iz da de ni od RM, NBRM, do ma{ ni ban ki, ak ci o ner-ski dru{ tva vo RM, stran ski vla di i cen tral ni ban ki i od ne dr ̀ av ni stran ski kom pa nii ili ban ki

b) ak cii iz da de ni od do ma{ ni i stran ski ak ci o ner ski dru{ tva i za tvo re ni do ma{ ni i stran ski in ve sti ci o ni fon do vi

v) ude li pro da de ni vo otvo re ni do ma{ ni i stran ski in ve sti ci o ni fon do vi

Ne ga tiv ni kurs ni raz li ki {to se ja vu va at po ra di flu ktu a-ci ja na vred no sta na pa ri~ ni te sreds tva, de po zi ti te, fi nan si ski-te in stru men ti, ras po lo ̀ i vi za pro da` ba (ili {to se ~u va at do do sta su va we) i po ba ru va wa ta, ka ko i vo zgo le mu va we to na vred no sta na ob vr ski te na pen zi ski ot fond.

Za gu ba po ra di o{te tu va we, pri {to od naj raz li~ ni pri ~i ni (o{te tu-va we, nep la }a we, nap la ta vo po mal iz nos, za doc ne ta nap la ta, ili ot pis na sreds tva ta) se na ma lu va vred no sta na sred ni te har tii od vred nost:

a) har tii od vred nost ras po lo-ì vi za pro da` ba (kra tko ro~ ni od do ma{ ni i stran ski iz da va ~i ili so koi ne se tr gu va na re gu li ra ni pa za ri), i

b) har tii od vred nost koi se ~u va at do do sta su va we (kra tko-ro~ ni ili dol go ro~ ni do ma{ ni i stran ski).

Dru gi ras ho di.

PRIHODI NAPENZISKITE FONDOVI

Raz li~ ni se pri ho di te {to gi stek nu va pen zi ski ot fond, no vo os no va za ed ni~ ko za si te niv e {to se re zul tat na vlo ̀ u va wa ta vo fi-nan si ski te in stru men ti.

Naj ~e sti se pri ho di te vrz os-nova na:

Ka ma ti od in ve sti ra wa vo har tii od vred nost koi no sat ka ma-ta, de po ni ra we na pa ri~ ni sreds-tva (de po zi ti), da de ni kre di ti i plas ma ni, i di skont na har ti i te

od vred nost so fi ksen da tum na dos pe va we.

Di vi den di os tva re ni po os-nov na in ve sti ra we vo ak cii.

Ne re a li zi ra ni ka pi tal ni do-bi vki (sve du va we na fer vred nost), {to po tek nu va at od zgo le mu va we na ob je ktiv na ta vred nost na har ti-i te od vred nost vo sops tve nost na pen zi ski ot fond, a {to se u{te ne se pro da de ni. Tu ka spa |a at:

a) Ob vrz ni ci te i dru gi te har tii od vred nost iz da de ni od RM, NBRM, do ma{ ni ban ki i do ma{ ni ak ci o-ner ski dru{ tva, stran ski vla di i cen tral ni ban ki i od ne dr ̀ av ni stran ski kom pa nii ili ban ki.

b) ak cii iz da de ni od do ma{ ni i stran ski ak ci o ner ski dru{ tva i do ma{ ni i stran ski za tvo re ni in ve sti ci ski fon do vi.

v) ude li vo otvo re ni in ve sti-ci o ni fon do vi (do ma{ ni i stran-ski)

Re a li zi ra ni ka pi tal ni do bi-vki otvo re ni so pro da` ba na sreds-tva ta na pen zi ski ot fond i toa:

a) ob vrz ni ci i dru gi har tii od vred nost iz da de ni od RM, NBRM, do ma{ ni ban ki, do ma{ ni ak ci o-ner ski dru{ tva, stran ski vla di i cen tral ni ban ki i od ne dr ̀ av ni stran ski kom pa nii ili ban ki.

b) ak cii iz da de ni od do ma{ ni i stran ski ak ci o ner ski dru{ tva i za tvo re ni do ma{ ni ili stran ski in ve sti ci o ni fon do vi.

v) ude li vo do ma{ ni i stran ski otvo re ni in ve sti ci ski fon do vi.

Po zi tiv ni kurs ni raz li ki ka ko re zul tat na flu ktu a ci ja na de viz ni te kur se vi na va lu ti te vo koi se vo dat sreds tva ta na pen zi-ski ot fond, a {to se odra zu va at vo zgo le mu va we to na vred no sta na pa ri~ ni te sreds tva, fi nan si-ski te in stru men ti ras po lo ̀ i vi za pro da` ba (ili koi se ~u va at do do sta su va we) i po ba ru va wa ta, ili vo na ma lu va we to na ob vr ski te.

Dru gi pri ho di.

114



IZVORI NA SREDSTVANA PENZISKIOT FOND

Sreds tva ta na pen zi ski ot fond po tek nu va at od pa-

ri~ ni te up la ti na: ~le no vi te, fi zi~ ki te li ca (koi up la tu va at vo ime i za sme tka na ~le not), osi gu ri te lot, od po vrat na per so na len da nok (od sreds tva ta na dr ̀ a-va ta), od pre nos na sreds tva od dru gi pen zi ski fon do vi po ra di pro me na na ~lens tvo (za ~le no vi {to pot pi {a le do go vor za pre min od drug fond ili bi le vre me no ras-po re de ni vo drug pen zi ski fond sog las no Stru~ no to upas tvo za na ~i not i po stap ka ta na ras pre del ba na osi gu re ni ci vo za dol ̀ i te len pen zi ski fond).

Ob vrz nik za pri do ne si te od pla ta e ra bot ni kot-osi gu re ni kot, vo ~ie ime i za ~i ja sme tka se pla }a at isti te, do de ka ra bo to da va ~ot, sa mo vra bo te no to li ce, in di vi dual ni ot zem jo de lec, ver sko to slu` be no li ce, dr ̀ av na ta in sti tu ci ja, or ga not ili or ga ni za to rot, ima at ob vr ska na to var i za sme tka na ob vrz ni kot pri se ko ja isp la ta na pla ta, na do me stok na pla ta, pen zi ja ili drug pa ri ~en na do me stok da gi pres me tu va at, za dr-ù va at i up la tu va at pri do ne si te, pri {to pres me tka ta se do sta vu va do UJP, (za ra di kon tro la), i do ra bot ni kot - osi gu re ni kot (in di vi du al na ta pres me tka za pres me-ta ni i up la te ni pri do ne si). Up la te ni te sreds tva za za dol ̀ i tel no to ka pi tal no fi nan si ra no pen zi sko osi-gu ru va we se li~ na sops tve nost na osi gu re ni kot.

Up la ta na pri do ne si te za do bro vol ni te pen zi ski fon do vi se vr {i za li ca koi gi is pol ni le us lo vi te za ~lens tvo i sklu ~i le do go vor so fon dot. Up la ta ta se vr {i od trans ak ci ska ta sme tka na ~le not ili up la-tu va ~ot, na po seb na ta sme tka {to se vo di kaj ~u va rot na imot, pri {to pri li vot se ras po re du va na do bro-vol na ta in di vi du al na sme tka ili pro fe si o nal na ta sme tka na ~le not.

Kaj do bro vol ni te pen zi ski fon do vi, vi si na ta na up la te ni ot pri do nes i di na mi ka ta na up la ta ta za vi si edins tve no od ̀ el ba ta na onoj {to up la }a. Toj mo ̀ e da ja me nu va vi si na ta na up la ta ta i da pre sta ne da up la }a, a pri toa da ne mu se pre ki ne ~lens tvo to. Edins tve no to ogra ni ~u va we e {to ne se pri fa }a at up la ti za li ca koi na vr {i le 70 go di ni, ili se ko ris ni ci na se mej na sta ros na ili in va lid ska pen zi ja.

ISPLATI NA SREDSTVAOD PENZISKIOT FOND

Isp la ti te od sreds tva ta na pen zi ski ot fond glav-no se za na mi ru va we na ob vr ski kon ~le no vi te na fon dot vrz os nova na stek na to pra vo na pen zi ja ko ja se pri ma vo ed na kvi per i o di~ ni isp la ti (mo` no e taa da se isp la tu va i pre ku in sti tu ci i te ov la ste ni za obez-be du va we pen zi ski anu i te ti i vo toj slu ~aj isp la ta ta se vr {i kon niv).

Isp la ti se vr {at i kon: ~le no vi na fon dot koi ne gi is pol ni le us lo vi te od Za ko not za PIO za stek nu va we na sta ros na pen zi ja (ne ma at mi ni mum 15 go di ni penzi ski sta` i kaj koi pres me ta ni ot iz nos na me se~ ni ot pen zi ski anu i tet e po mal od 40% od naj ni-ski ot iz nos na pen zi ja), kon onie so odre de no ni vo na in va lid nost (ko ga se is pol ne ti us lo vi te od ~len 65 na Za ko not za za dol ̀ i tel no ka pi tal no fi nan si ra no pen zi sko osi gu ru va we - isp la ti od fon dot za PIOM); i kon onie {to gi is pol ni le us lo vi te za se mej na pen-zija po ra di smrt na osi gu re ni kot (~len 66 od Za ko not za ka pi tal no fi nan si ra no pen zi sko osi gu ru va we).

Od li vot na pa ri~ ni te sreds tva mo ̀ e da bi de i vo for ma na pre nos na sreds tva vo dru gi pen zi ski fon-do vi po ra di pro me na na ~lens tvo to od ~le no vi koi pot pi {a le do go vor za pre min vo drug pen zi ski fond, ili za ~lens tvo vo drug pen zi ski fond a bi le vre me no ras po re de ni vo pen zi ski ot fond sog las no Stru~ no to upas tvo za na ~i not i po stap ka ta na ras pre del ba na osi gu re ni ci vo za dol ̀ i te len pen zi ski fond.

PROCENKA NA SREDSTVATANA PENZISKIOT FOND

Po ~et no to priz na va we na sreds tva ta i ob vr ski te na pen zi ski ot fond se vr {i spo red ob je ktiv na ta vred nost na de not na tr gu va we. Vo taa vred nost vle gu va at tro {o-ci te za na bav na i si te trans ak ci o ni tro {o ci {to se di rek no po vr za ni so stek nu va we to na sreds tva ta i ob-vr ski te (trans ak ci ski te tro {o ci ne se ze ma at pred vid edins tve no ko ga efe kti te od stek nu va we to na sreds tva ta se odra zu va at vrz re zul ta ti te od ra bo te we to):

Za be le {ka: Ob je ktiv na ta vred nost na sreds tva ta stek na ti do 31.12.2008, ja so ~i nu va at sa mo tro {o ci te na na ba vka ta (~len 16 od Pra vil ni kot za pro cen ka na sreds tva ta na za dol ̀ i tel ni ot i do bro vol ni ot pen zi ski fond).

A. Ob je ktiv na vred nost na fi nan si ski

in stru men ti so koi se tr gu va vo EU i OECD

Ob je ktiv na ta vred nost na ovie in stru men ti e pa zar-na ta vred nost utvr de na na re gu li ran se kun da ren pa zar.

Kaj sops tve ni~ ki te i dol` ni~ ki te har tii od vred nost so koi se tr gu va, ob je ktiv na ta vred nost e ce na ta od pos led no to tr gu va we na ma ti~ na ta ber za na iz da va ~ot (ne po sta ra od 30 de na pred pro cen ka ta i za dol ̀ i tel no ob ja ve na vo fi nan si sko-in for ma tiv-ni ot ser vis na Blo om berg ili ne koj drug odo bren od nad le` na ta Agen ci ja).

Objektivna vred-nost na denot na

trguvawe=

Tro{oci na nabavka

+Site direktni tran-sakciski tro{oci

pri nabavka

115



Za be le {ka: Isk lu ~ok se dol` ni~ ki te har tii od vred nost koi se ~u va at do do sta su va we. Za utvr du va we na niv na ta ob je ktiv na vred nost se ko ri sti me to dot na efe ktiv na ta ka mat na stap ka koj go ze ma pred vid amor-ti zi ra ni ot iz nos i so koj se ga{ na ta vred nost na id ni te pa ri~ ni te ko vi se ized na ~u va so ce na ta na har ti ja ta od vred nost (ob vrz ni ca ta) vo ko ja se vklu ~e ni i trans ak ci-ski te tro {o ci. Efe ktiv na ta ka mat na stap ka (za o kru ̀ e-na na 6 de ci ma li) se iska ̀ u va go di{ no, a se pres me tu va de kur ziv no po me to dot na slo ̀ e na ka ma ta.

B. Ob je ktiv na vred nost na har ti i te

od vred nost so koi se tr gu va

vo Re pub li ka Ma ke do ni ja

Ob je ktiv na vred nost na ovie in stru men ti e pa zar-na ta vred nost po ko ja se tr gu va na Ma ke don ska ta ber za na har tii od vred nost ili po to~ no pro se~ na ta dnev na ce na po ko ja se tr gu va lo, pon de ri ra na so ko li ~i na ta (ne se ze ma at pred vid "Blok" trans ak ci i te) pod us lov da ne e po sta ra od 30 de na od de not na pro cen ka ta.

Pri utvr du va we na ob je ktiv na ta vred nost na dol` ni~ ki te har tii od vred nost koi se ~u va at do do-sta su va we i kaj kra tko ro~ ni te har tii od vred nost i dr ̀ av ni te ob vrz ni ci (osven onie za isp la ta na de po-ni ra ni te de viz ni vlo go vi i za de na ci o na li za ci ja) so koi se tr gu va i pre ku {al ter or ga ni zi ran od NBRM vo so ra bo tka so Mi ni sters tvo za fi nan sii, se ze ma pred vid amor ti zi ra ni ot iz nos i se pri me nu va me to dot na eskont na ta ka mat na stap ka.

Do kol ku ob je ktiv na ta vred nost na har ti i te od vred-nost ne mo ̀ e da se utvr di na pret hod no opi {a ni te na-~i ni (ko ga ne se tr gu va lo vo per i od po dolg od 30 de na), za pro cen ka ta se pri me nu va sled na ta me to do lo gi ja:

Pri pro da` ba na del od fi nan si ski te in stru men ti koi se ~u va at do do sta su va we, sog las no MSS 39, si te pre o sta na ti sreds tva vo gru pa ta tre ba povtorno da se iz me rat po ob je ktiv na vred nost i vo na red ni te 2 go di ni da ne se kla si fi ci ra vo ovaa ka te go ri ja (osven vo ne koi si tu a cii, na pr. ako ed na{ go di{ no se pro da le do 0,1%od sreds tva ta; ako sreds tva ta do dos pe va we ne ma le po ve }e od 3 me se ca; ako e nap la te na 95% od glav ni na ta).

Na se koi da tum na iz go tvu va we na fi nan si ski te iz ve {tai, sog las no MSS 39, tre ba da se pro ve ru va at fi nan si ski te in stru men ti i da im se pro ce nu va niv-na ta vred nost po ra di opas nost od o{te tu va we (na ma-lu va we na vred no sta).

PRESMETUVAWE NA VREDNOSTA NA NETO SREDSTVATA I SMETKOVODSTVENATAEDINICA NA PENZISKIOT FOND

Ne to vred no sta na sreds tva ta e raz li ka ta me |u vred no sta na sreds tva ta i ob vr ski te.

Vred no sta na sme tko vods tve na ta edi ni ca se do bi-va ko ga ne to vred no sta na sreds tva ta }e se po de li so vkup ni ot broj na sme tko vods tve ni edi ni ci, so toa {to na pr vi ot da tum na pro cen ka (po pr va ta up la ta na pri do ne si vo fon dot) taa e 100 de na ri i se izra zu va vo 6 de ci ma li.

PRESMETUVAWE NA STAPKA NA PRINOS Stap ka ta na pri nos se pres me tu va na 12, 24 i 36

me se ci i po toa se pre tvo ra vo ekvi va lent na go di{ na stap ka na pri nos (vo 2 de ci ma la) po for mu la ta:

R = (set/seo) ^ (365/t) - 1

ka de {to,R - stap ka na pri nos za pres me tkov ni ot per i od,set - vred nost na sme tko vods tve na ta edi ni ca na

pos led ni ot den od pres me tkov ni ot per i od,seo - vred no sta na sme tko vods tve na ta edi ni ca na

pos led ni ot den od me se cot koj pret ho di na pr vi ot me sec vo pres me tkov ni ot per i od,

t - broj na de no vi vo pres me tkov ni ot per i od.

VODEWE NA SMETKOVODSTVOI IZGOTVUVAWE NA IZVE[TAI

A. Kaj pen zi ski te fon do vi

Od 01.01.2009 go di na sme tko vods tvo to na pen zi-ski te fon do vi se vo di sog las no Pra vil ni kot za sme-tkov ni ot plan, for ma ta i so dr ̀ i na ta na os nov ni te fi nan si ski iz ve {tai i do pol ni tel ni te iz ve {tai za za dol ̀ i tel ni te i do bro vol ni pen zi ski fon do vi

Vid na hartija od vrednost plasirana vo Procenkata se vr{i spored

Otvoreni investicioni fondovi

Vrednosta na neto sredstvata po udel

Zatvoreni investicioni fondovi

Vrednosta na neto sredstvata po akcija

Dolgoro~ni dol`ni~ki har tii od vrednost so koi se trguva na Makedonskata berza na hartii od vrednost i vo stranstvo

Metod na linearna amor-tizacija pri {to po~etnata vrednost se smeta za posledno utvrdena objektivna vrednost

Akcii izdadeni od doma{ni AD, ili od kompanii i banki od EU i OECD

Pomaliot iznos od: nabavnata vrednost ili iznosot {to moè da se o~ekuva da se dobie pri promptna proda`ba

Hartii od vrednost vrz osnova na hipoteka

Metod na diskontirani pari~-ni tekovi (diskontnata stap ka treba da odgovara na preovladu-va~ kite eskontni kamatni stapki za sli~ni instrumenti i ist preostanat rok na do-spevawe, soglasno rizikot od nepla}awe)

116



("Slu` ben ves nik na RM", broj 138/08) i Pra vil ni kot za so dr ̀ i na ta na od del ni sme tki vo sme tkov ni ot plan za za dol ̀ i tel ni te i do bro vol ni te pen zi ski fon do vi ("Slu` ben ves nik na RM", broj 138/08).

Evi den ti ra we to na sreds tva ta, ob vr ski te, pri ho-di te, ras ho di te, ne to sreds tva ta i pro me ni te na ne to sreds tva ta ras po lo` li vi za pen zii, od nos no pen zi ski na do me sto ci, se vr {i na sin te ti~ ki (tri ci fre ni) sme tki od sme tkov ni ot plan, so toa {to isti te mo ̀ e da se ras~ le nu va at na ana li ti~ ki sme tki.

OBVRSKA ZA IZGOTVUVAWE,DOSTAVUVAWE I OBJAVUVAWENA FINANSISKITE IZVE[TAI

Za iska ̀ u va we na re zul ta ti te od ra bo te we to na pen zi ski te fon do vi, pen zi ski te dru{ tva sog las no MSS i MSFI se dol` ni da iz go tvu va at os nov ni fi-nan si ski iz ve {tai, do pol ni tel ni fi nan si ski iz ve-{tai i be le {ki kon fi nan si ski te iz ve {tai.

Os nov ni fi nan si ski iz ve {tai na pen zi ski te fon-do vi se:

1. Iz ve {taj za ne to sreds tva ta,2. Iz ve {taj za ra bo te we to,3. Iz ve {taj za pro me ni te na ne to sreds tva ta,4. Fi nan si ski po ka za te li spo red sme tko vods tve-

ni te edi ni ci5. Iz ve {taj za bro jot na sme tko vods tve ni edi ni ci.Do pol ni tel ni fi nan si ski iz ve {tai na pen zi ski te

fon do vi se:1. Iz ve {taj za stru ktu ra ta na in ve sti ci i te, 2. Stru ktu ra na in ve sti ci i te po vi do vi na fi nan-

si ski sreds tva,3. Iz ve {taj za re a li zi ra ni te do bi vki i iz gu bi,4. Iz ve {taj za ne re a li zi ra ni te do bi vki i za gu bi.Be le {ki te kon fi nan si ski te iz ve {tai tre ba da

so dr ̀ at:1. In for ma cii za os no va ta za pod go tvu va we na iz-

ve {ta i te i spe ci fi~ ni te sme tko vods tve ni po li ti ki koi se pri me ne ti,

2. In for ma cii ba ra ni po MSS i MSFI, a koi ne se pre zen ti ra ni vo fi nan si ski te iz ve {tai,

3. Do pol ni tel ni in for ma cii, ne op hod ni za ob je-ktiv no pre zen ti ra we

Os nov ni te i do pol ni tel ni te fi nan si ski iz ve {tai i be le {ki te kon fi nan si ski te iz ve {tai {to se iz go-tvu va at za per i o di te ja nu a ri - mart, ja nu a ri - ju ni i ja nu a ri - sep tem vri, se do sta vu va at do Agen ci ja ta za su per vi zi ja na ka pi tal no fi nan si ra no pen zi sko osi-

gu ru va we, vo rok od 30 de na od iste kot na pres me tkov-ni ot per i od. Ne re vi di ra ni ot go di {en fi nan si ski iz ve {taj se do sta vu va vo rok od 30 de na, a re vi di ra ni-ot go di {en fi nan si ski iz ve {taj vo rok od 90 de na od iste kot na de lov na ta go di na.

Os nov ni te fi nan si ski iz ve {tai za per i o dot ja nu-a ri - mart, ja nu a ri - ju ni i ja nu a ri - sep tem vri, ka ko i go di{ ni ot re vi di ran fi nan si ski iz ve {taj (os no ven i do pol ni te len) se ob ja vu va at vo eden od naj ti ra` ni te dnev ni ves ni ci vo Re pub li ka Ma ke do ni ja.

B. Kaj pen zi ski te dru{ tva

Pen zi ski te dru{ tva go vo dat sme tko vods tvo to sog-las no Za ko not za sme tko vods tvo, Za ko not za tr gov ski dru{ tva, Za ko not za za dol ̀ i tel no ka pi tal no fi nan-si ra no pen zi sko osi gu ru va we, Pra vil ni kot za vo de we na sme tko vods tvo, MSS i MSFI.

Sog las no Pra vil ni kot za for ma ta i so dr ̀ i na ta na fi nan si ski te iz ve {tai na pen zi sko to dru{ tvo ("Slu` ben ves nik na RM", broj 138/08), dru{ tvo to gi iz go tvu va sled ni ve obras ci:

Bi lans na so stoj ba; Bi lans na us peh; Iz ve {taj za pa ri~ ni te te ko vi; Iz ve {taj za pro me ni te na ka pi ta lot; Be le {ki kon fi nan si ski te iz ve {tai.

Pri iz go tvu va we to na na ve de ni te obras ci dru{ tvo to gi vne su va po da to ci te vo opre de le na po zi ci ja spo red gru-pi na sme tki vo de ni sog las no Pra vil ni kot za sme tkov ni-ot plan i so dr ̀ i na ta na od del ni sme tki na sme tkov ni ot plan ("Slu` ben ves nik na RM", broj 113/06).

Fi nan si ski te iz ve {tai so be le {ki te se do sta vu va-at do Agen ci ja ta vo rok od 30 de na po iste kot na se koj kvar tal t.e. do 30 april; 30 ju li i 30 oktom vri. Go di{-ni te ne re vi di ra ni fi nan si ski iz ve {tai za ed no so bru to bi lan sot do Agen ci ja ta se do sta vu va at naj doc na do 30 ja nu a ri na red na ta go di na, ka ko i do Cen tral ni ot re gi star naj doc na do 28 fe vru a ri na red na ta go di na.

KONTROLA NA PENZISKITE DRU[TVA

Agen ci ja ta za su per vi zi ja na ka pi tal no fi nan si-rano pen zi sko osi gu ru va we, vr {i kon tro la na ra bo te-we to na pen zi ski te dru{ tva i na niv no to upra vu va we so pen zi ski te fon do vi (up la ta i ras pre del ba na pri-done si te na ~le no vi te; otvo ra we i vo de we in di vi du-al ni sme tki; in ve sti ra we od sreds tva ta; pro cen ka i pres me tka na ne to vred no sta na pen zi ski ot fond; vo de we to sme tko vods tvo i izra bo tka na fi nan si ski te iz ve {tai; is pol nu va we na ob vr ski te kon ~u va rot na imot; up la ti - isp la ti na sreds tva po ra di pro me na na sta tus na ~lens tvo to; na do me sti i pro vi zii od ~le no-vi te i od sreds tva ta na fon dot i sl.).

117


UKINaTI I PONI[TENIODREDBI OD ZAKONOT ZA DANO^NA POSTAPKA

Ustav ni ot sud na Re pub li ka Ma ke do ni ja na sed-ni ca ta odr ̀ a na na 11 fe vru a ri 2009 go di na, do ne se Od lu ka so ko ja gi uki na odred bi te od ~len 29 i 30 i ja po ni {ti odred ba ta od ~len 44 stav 2 od Za ko not za da no~ na ta po stap ka. Od lu ka ta U.br.152/08 e ob ja ve na vo "Slu` ben ves nik na RM" broj 23/09.

Odred ba ta od ~len 29 gi ob vr zu va {e li ca ta ov la-ste ni za za sta pu va we utvr de ni vo ~len 21 od Za ko not za da no~ na ta po stap ka (za kon ski za stap nik na li ce i ra bo to vo di tel na zdru ̀ e ni li ca i sta ra tel na nas led-nik), da ga ran ti ra at za da no~ ni dol go vi na li ca ta koi gi za sta pu va at, ko ga tie so umis la ili od ne bre` nost ne gi is pol ni le ili ne na vre me no gi is pol ni te do ve-re ni te dol` no sti.

Uki na ti ot ~len 30 utvr du va {e od go vor nost na za-sta pu va no to li ce za da no~ ni te dol go vi koi na sta na le, ko ga za stap ni ci te od ~len 21 od Za ko not za da no~ na ta po stap ka pri vr {e we to na dol` no sti te vr {at pri-kri va we na da nok ili u~es tvu va at vo pri kri va we i so toa sta na le da no~ ni dol` ni ci ili ga ran ti, do kol ku za sta pu va no to li ce ne e da no ~en dol` nik.

Ustav ni ot sud utvr dil de ka na ve de ni te za kon ski odred bi se "ne jas ni i do kraj ne iz ve de ni prav ni nor mi koi osta va at pro stor za ar bi trer nost i niv na raz li~-na pri me na, nor mi {to soz da va at prav na ne si gur nost". Ime no, Su dot kon sta ti ral de ka so odred bi te od ~len 29 i 30 ne e jas no da li so pro me na ta na za stap ni kot vo sta tus ga rant ili da no ~en dol` nik, ne go va ta ob vr ska se za jak nu va ili os la bu va ko ga toj ne gi is pol nil ili ne na vre me no gi is pol nil do ve re ni te dol` no sti, od-nos no vo slu ~aj ko ga vr {i pri kri va we na da nok ili u~es tvu va vo pri kri va we da nok. Su dot oce nil de ka so uki na ti te odred bi ne e jas no opre de le no da li pri pro me na na sta tu sot na za stap ni kot naj na pred tre ba da se ba ra nap la ta od da no~ ni ot dol` nik, a po toa od ne ko ga{ ni ot za stap nik, pro me net vo ga rant ili nov dol` nik ili vo se koj slu ~aj da no~ na ta ob vr ska }e ja iz vr {i ne ko ga{ ni ot za stap nik ia ko so ne is pol-nu va we to jas no e sta ve no na zna e we de ka ob vr ska ta za sta pu va no to li ce ne ma da ja iz vr {i. Pro me na ta na sta tu sot na za stap ni ci te vo ga ran ti ili no vi da-no~ ni dol` ni ci spo red Su dot ne e sank ci o ni ra no na ja sen na ~in, po ra di {to oce nil de ka so na ve de ni te odred bi se soz da va prav na ne si gur nost i isti te ne se vo sog las nost so ~len 8 stav 1 ali ne ja 3 od Usta vot na Re pub li ka Ma ke do ni ja (vla de e we na pra vo to ka ko ed-

118

Dano~na Dano~na postapkapostapka

na od te mel ni te vred no sti na ustav ni ot po re dok na Re pub li ka Ma ke do ni ja).

Po ni {te na ta odred ba od ~len 44 stav 2 od Za ko not za da no~ na ta po stap ka utvr du va {e ko ga se sme ta za do sta ven da no ~en akt na da no~ ni ot ob vrz nik i pri toa be {e utvr de no de ka pri pra tka vo zem ja ta toa e tre ti ot den po pre da va we to na pra tka ta po po {ta, a za pra tka vo strans tvo eden me sec po pre da va we to na pra tka ta vo po {ta. I za ovaa odred ba od Za ko not za da no~ na ta po stap ka su dot utvr dil de ka e "prav no ne jas na i ne iz dr ̀ a na nor ma". Ime no, su dot utvr dil de ka ne e jas no od ka de i na ka kov na ~in li ce to na koe se od ne su va da no~ ni ot akt }e doz nae da li e do sta ven ta kov akt do ne go i ko ga, od nos no na koj da tum e do-sta ven. Ime no se ra bo ti za akt od koj pro iz le gu va at dejs tvi ja za da no~ ni ot ob vrz nik - is pol nu va we na ob vr ska ta ili pod ne su va we na àl ba. Za bi lo koe od dejs tvi ja ta {to tre ba da gi pre ze me da no~ ni ot ob-vrz nik, ro ko vi te te ~at od da tu mot na do sta vu va we, a niv no to pro pu {ta we zna ~i gu be we na ne koe pra vo za ob vrz ni kot.

Su dot sme ta de ka na ve de na ta odred ba ne e iz ve de-na do kraj i soz da va prav na ne si gur nost, po ra di {to oce ni de ka na ve de na ta odred ba ne e vo sog las nost so ed na od os nov ni te te mel ni vred no sti na Re pub li ka Ma ke do ni ja - vla de e we na pra vo to, od nos no ne e vo sog las nost so ~len 8 stav 1 ali ne ja 3 od Usta vot na Re pub li ka Ma ke do ni ja.

Od lu ka ta na Ustav ni ot sud pro iz ve du va dejs tvo od de not na ob ja vu va we vo "Slu` ben ves nik na RM".

Sog las no ~len 81 stav 1 i 2 od De lov ni kot na Ustav-ni ot sud na Re pub li ka Ma ke do ni ja, se koj, ~ie pra vo e po vre de no so ko ne ~en ili pra vo si len akt do ne sen vrz os no va na za kon, pro pis ili drug op{t akt {to so od-lu ka na Ustav ni ot sud e po ni {ten ima pra vo da ba ra od nad le` ni ot or gan da go po ni {ti toj po e di ne ~en akt, vo rok od 6 me se ci od de not na ob ja vu va we to na od lu ki te na Su dot vo "Slu` ben ves nik na Re pub li ka Ma ke do ni ja". Ako so iz me na na po e di ne~ ni ot akt ne mo ̀ e da se ot stra nat pos le di ci te od pri me na ta na za ko not, pro pi sot ili op {ti ot akt {to so od lu ka na Ustav ni ot sud e po ni {ten, Su dot mo ̀ e da opre de li pos le di ci te da se ot stra nat so vra }a we vo po ra ne{ na so stoj ba, so na do me stok na {te ta ili na drug na ~in.

Iz vr {u va we to na pra vo sil ni te po e di ne~ ni akti do ne se ni vrz os no va na za kon, pro pis ili drug op{t akt, {to so od lu ka na Ustav ni ot sud e uki nat ili po-ni {ten, sog las no ~len 80 i 81 stav 3 od De lov ni kot na Ustav ni ot sud na Re pub li ka Ma ke do ni ja, ne mo ̀ e da se doz vo li, ni tu da se spro ve de, a ako iz vr {u va we to e za po~ na to }e se za pre.


TrgovskiTrgovskidru{tvadru{tva

UKINATI ODREDBIOD ZAKONOT ZATRGOVSKITE DRU[TVA

Uki na ti odred bi od Za ko not za

tr gov ski te dru{ tva koi utvr du vaa

ob vr ska za do sta vu va we iz ja vi pri

os no va we na tr gov sko dru{ tvo, od nos no

pri upis i bri {e we na tr go vec-po e di nec

Ustav ni ot sud na Re pub li ka Ma ke do ni ja so dve od-lu ki U.br.177/2008 i U.br.153/2008 uki na odred bi od Za ko not za tr gov ski te dru{ tva (ZTD) koi utvr du vaa ob vr ska, pri os no va we na tr gov sko dru{ tvo, od nos no pri upis i bri {e we na tr go vec-po e di nec, za do sta vu-va we iz ja vi/do ka zi de ka ured no se pla te ni da no~ ni te ob vr ski i pri do ne si koi so za kon se ob vr za ni da se pla tat.

So Od lu ka ta na Ustav ni ot sud U.br. 177/2008 od 14 ja nu a ri 2009 go di na, uki na ti se odred bi te od ~len 14 stav 3 to~ ka 3 i ~len 18 stav 2 to~ ka 3 od ZTD, a so od lu ka ta U.br. 153/2008 od 11 fe vru a ri 2009, uki na ta e odred ba ta od ~len 29 stav 2 to~ ka 3 od ZTD.

^len 14 stav 3 to~ ka 3 utvr du va {e ob vr ska pri upi-sot na tr go vec-po e di nec, fi zi~ ko to li ce da do sta vi Iz ja va de ka ured no gi pla til da no~ ni te ob vr ski i pri do ne si te za pen zi sko, in va lid sko i zdrav stve no osi gu ru va we, od nos no de ka sog las no ~len 29 ne po stoi pre~ ka da stek ne svojs tvo na tr go vec-po e di nec. Ob vr-ska ta za do sta vu va we do kaz de ka tr go ve cot-po e di nec ured no gi pla til da no~ ni te ob vr ski i pri do ne si te za pen zi sko, in va lid sko i zdrav stve no osi gu ru va we i pri do ne sot za vra bo tu va we be {e re gu li ra na so uki na-ti ot ~len 18 stav 2 to~ ka 3 od ZTD.

Vo ~len 29 e ure deno koi li ca mo ̀ at, a koi ne mo-àt da os no va at dru{ tvo. So uki na ti te ob vr ski od ~len 29 stav 2 to~ ka 3, utvr de no be {e de ka tr gov sko dru{ tvo ne mo ̀ at da os no va at li ca koi ne gi pla ti le da no~ ni te ob vr ski i pri do ne si te koi so za kon bi le ob vr za ni da gi pla tat, od nos no ~le no vi te na or ga not na upra vu va we, od nos no upra vi te lot na ovie li ca vklu-~u vaj }i gi li ca ta vo dru{ tva ta {to pre sta na le.

Obraz lo ̀ e ni e to na dve te ci ti ra ni od lu ki e isto so og led na fa ktot {to i ob vr ska ta ko ja se uki nu va so ci ti ra ni te od lu ki be {e us lov za os no va we: na dru{ tvo i upis/bri {e we na tr go vec-po e di nec. Ime no, Su dot utvr dil de ka ustav na ob vr ska e na mi ru va we na jav ni te da va~ ki, no de ka so za ko ni te se utvr de ni me-ha niz mi za niv na nap la ta. Utvr du va we to ob vr ska za do sta vu va we iz ja vi/do ka zi za pod mi re ni jav ni da va~ ki pri os no va we na tr gov sko dru{ tvo, od nos no pri upis/bri {e we na tr go vec-po e di nec, spo red su dot iz le gu va od utvr de ni te me ha niz mi za nap la ta na jav ni te da va~-

ki. Is pol nu va we to na ob vr ski te na li ca ta vo eden sta tus vli jae na os tva ru va we to na ne go vi te pra va vo drug sta tus i do na ma lu va we na obe mot na pra vo to na ra bo ta i do stap nost na se koe ra bot no me sto se ko mu pod ed na kvi us lo vi. So og led na toa, Su dot oce nil de ka na ve de ni te odred bi koi gi uki na ne se vo sog las-nost so ~len 8 stav 1 ali ne ja 1 (vla de e we to na pra vo to ka ko te mel na vred no sta na ustav ni ot po re dok vo RM) i ~len 32 stav 2 od Usta vot na Re pub li ka Ma ke do ni ja (do stap nost na se koe ra bot no me sto se ko mu pod ed na-kvi us lo vi).

Od lu ki te sta pu va at na si la so de not na ob ja vu va we-to vo "Slu` ben ves nik na Re pub li ka Ma ke do ni ja.

Sog las no ~len 80 od De lov ni kot na Ustav ni ot sud na Re pub li ka Ma ke do ni ja, iz vr {u va we to na pra vo sil-ni te po e di ne~ ni akti do ne se ni vrz os no va na za kon, pro pis ili drug op{t akt {to so od lu ka na Su dot e uki nat ne mo ̀ e da se doz vo li, ni tu da se spro ve de, a ako iz vr {u va we to e za po~ na to, }e se za pre.

119

REPREZENT MARCH 3/2009 40

CONTENT AND SUMARIES

120

TAX PRACTICUM

VALUE ADDED TAXM.sci Goran RafajlovskiTERMINATION OF THE FUNCTION VAT PAYERThe termination of the tax payer substantially depends on its legal form of organization. The termination does not always have to mean termination of conducting business activities, and moreover it does not mean absenceof liabilities in terms of tax. ............................ 2

POFIT TAXCALCULATION OF THE ADVENCES OFTHE PROFIT TAX FOR THE MONTHSFEBRUARY-DECEMBER 2009 ANDJANUARY 2010 IN ACCORDANCE WITHTHE ANNOUNCEMENT MADE BY THEPUBLIC REVENUE OFFICE FROM 06.03.2009With the enactment of article 20 for amend-ment and revision of the Profi t Tax Law, that is applicable from the 1st of January 2009, a procedure for determining the monthly ad-vances for the profi t tax for 2009 is prescribed. The determination and payment of the monthly advances is also regulated by article 16 from the same Law. .................................................. 9

Sezair RedzepagichWITH-HOLDING OF THE INCOMETAX PAYED FOR FOREIGN LEGALENTITIES AND APPLICATIONOF THE AGREEMENTS FORAVOIDING DOUBLE TAXATION ...................12

ACCOUNTINGJasmina Rafajlovska

ACCOUNTING PRACTICE - LONG-TERM RESERVATIONS ................................................83COMPENSATION

Zarko Mihajlovski COMPENSATION IN PAY IN TIME OF TEMPORARY

ABSENCE FROM WORK - DUE TO SICK LEAVE ..................................................................89

WORKING WITH FOREIGN CURRENCIESSofi ja Jancheva Belcheva

COMPLITION OF KIPO FORM - QUARTER REPORT FOR THE DEMANDSAND LIABILITIES FOR THE FIRST QUARTER OF 2009 .......................................................99

HEALTHVera Zbajnova

PRIVATE HEALTH INSTITUTIONS .........................................................................................105BUDGET AND BUDGER BENEFICIARIES

Branislav Gulev LAWFUL FRAMEWORK AND RECORDING OF DONATIONS

AND SPONSORSHIPS IN BUDGET BENEFICIARIES ..........................................................108PENSION AND DISABLEMENT INSURANCE

Aco Dimitrovski THE ASSETS FROM THE PENSION FUNDS, THEIR ASSESMENT

AND PREPARATIONS OF THE FINANCIAL REPORTS .......................................................111INFORMATIONS ANNULT AND ABOLISHET ENACTMENTS

FROM THE TAXATION PROCEDURES ..................................................................................118 ANNULT ENACTMENTS FROM THE LAW ON TRADE COMPANIES ..............................119

ACCOUNTINGACCOUNTING PRACTICE

- LONG-TERM RESERVATIONSAccording to the Framework for the IFRS,

the Company in its balance sheet could recognize the liability only if its probable

that the outfl ow of assets will occur, on the basis of the current liability and the same

can be accurately measured. Liabilities could be classifi ed as: Long term reservations; Liabilities (long-term, whose due date is

longer than a year or short-term liabilities, whose due date is shorter than a year);

Time apportionment of liabilities; Probable liabilities, that are not recognized in the

balance sheet, but are disclosed in accordance with the IAS 37 - Provisions, Contingent

liabilities and Contingent Assets.

COMPENSATIONCOMPENSATION IN PAY

IN TIME OF TEMPORARYABSENCE FROM WORK

- DUE TO SICK LEAVEThe employee, for the days when he/she is

on sick leave, has the right of compensation. In accordance with article 18 from the Law

on Health Insurance, when the sick leave is up to the 21st day, then the employer is obligated to pay the compensations and if the sick leave is past that period then the compensation is carried out by the FHI.

HELTHPRIVATE HEALTHINSTITUTIONSThe establishment of health institutions is regulated by the Law on Health Protection and the Law on Institutions. The Law on Health Protection determines that health services could be carried out in public, collective, mixed and private health institutions that could be established by legal or natural entities in accordance with the Law. The only exception is the public health institutions that are established by the Government of the Republic of Macedonia.

BUDGET AND BUDGETBENEFICIARIESLAWFUL FRAMEWORKAND RECORDING OFDONATIONS AND SPONSORSHIPS IN BUDGET BENEFICIARIESThe awarding and acceptance of donations and sponsorships, tax stimulations, the purpose of awarding and acceptance as well as the recording of the donations and sponsorships in public services, is regulated by the Law on Donations and Sponsorships in Public Services and the rulebook for carrying out the tax stimulations in the value added tax for donations.

3310583

89

108

PRESTANOK NA SVOJSTVOTOPRESTANOK NA SVOJSTVOTODDV OBVRZNIKDDV OBVRZNIK

PRESMETKA NA AKONTACIIPRESMETKA NA AKONTACIINA DANOK NA DOBIVKA ZANA DANOK NA DOBIVKA ZA

MESECITE FEVRUARI-DEKEMVRI MESECITE FEVRUARI-DEKEMVRI 2009 I JANUARI 20102009 I JANUARI 2010

SOGLASNO IZVESTUVAWETOSOGLASNO IZVESTUVAWETONA UJP OD 06.03.2009NA UJP OD 06.03.2009

ZADR@UVAWE NA DANOK NAZADR@UVAWE NA DANOK NAPRIHOD PLATEN NA STRANSKI PRIHOD PLATEN NA STRANSKI PRAVNI LICA I PRIMENA NAPRAVNI LICA I PRIMENA NADOGOVORITE ZA ODBEGNUVAWEDOGOVORITE ZA ODBEGNUVAWE

NA DVOJNO ODANOÛVAWENA DVOJNO ODANOÛVAWE

Danok na Dodadena Vrednost

2 REPREZENT MART 3/2009 DANOÊN PRAKTIKUM BROJ 3

Vo prak tika ta po imot gasewe na svoj st voto na

dano~en ob vrz nik, se tolkuva dosta raz li~ no. Naj~es to koga

se spome nuva gase weto na dano~ niot obvrz nik se mis li na presta nuva weto so izvr {u-va we to na stopan skata dejnost. Pre s tanu va weto na dano~ niot obvrznik vo su{ tina zavisi od nego vata pravna for ma na orga-

niziranost. Pre stanu va weto i ne mora se koga{ da zna~i

pre ki nu vawe so iz vr {u vawe na stopanskata aktivnost, a u{te po malku nepostoewe ob vrski

vrz osnova na danok. Za da moème pojasno da gi razgle-da me po sledicite od odredeni

sostojbi vo koi moè da se najde dano~niot obvrz nik,

vo pro dol ̀ enie }e gi razgle-da me zakon skite de fi nicii

ili po to~no kaàno poimite na: pres tanu va we na tr gov-skite dru {tva i trgovcite

- poe din ci, ste ~ajot, likvi da-cijata i presta nu vawe to so

izvr {uvaweto na sto pan skata ak tiv nost.

Os no va we to, ra bo te we to ka ko i pre sta nu va we to na tr go vec-po e-di nec i od del ni for mi na tr gov ski dru{ tva e re gu li ra no so Za ko not za tr gov ski dru{ tva ("Slu` ben ves nik na RM" broj 28/04, 84/05, 25/07 i 87/08), vo na ta mo{ ni ot tekst: ZTD.

PRESTANOK NAPRESTANOK NATRGOVEC-POEDINEC

Tr go vec-po e di nec sog las no odred bi te od ZTD e fi zi~ ko li-ce koe vo vid na za ni ma we vr {i ne ko ja od tr gov ski te dej no sti opre-de le ni so ZTD. Za svo i te ob vr ski od go va ra li~ no i ne o gra ni ~e no so si ot svoj imot.

Od de fi ni ci ja ta na tr go vec-po-e di nec pro iz le gu va i ov la stu va we-to na tr go ve cot-po e di nec za sa mo-stoj no do ne su va we na od lu ka ta za pre sta nok na ra bo te we to. Za ko not za tr gov ski dru{ tva (vo na ta mo{-ni ot tekst: ZTD) go ob vr zu va tr go-ve cot-po e di nec pre sta nu va we to na ra bo te we to da go pri ja vi na or ga not-nad le ̀ en za jav ni pri ho-di. Sog las no ~len 17 toj e dol ̀ en naj doc na tri me se ca pred pri ja vu va-we to na pre sta nu va we to na ra bo te-we to, da go ob ja vi pre sta nu va we to na ra bo te we to so na ve du va we na de not na pre sta nu va we to na ra bo-te we to, naj mal ku vo eden dne ven ves nik i vo de lov ni te pro sto rii, a poz na ti te do ve ri te li, gi iz ve-stu va po e di ne~ no po pis men pat. Ovaa odred ba se pri me nu va i ko ga tr go ve cot-po e di nec ima na me ra pret pri ja ti e to da go pro da de ili da go vlo ̀ i vo dru{ tvo.

Pre sta nu va we to na tr go vec-po-e di nec se za pi {u va vo tr gov ski ot re gi ster, a kon pri ja va ta za bri-{e we po kraj iz ja va ta za pre sta-nu va we na tr go ve cot-po e di nec, se do sta vu va i do kaz de ka sme tka ta na tr go ve cot-po e di nec e za tvo re na.

Ob vr ska ta za do sta vu va we do-kaz de ka tr go ve cot-po e di nec ured-no gi pla til da no~ ni te ob vr ski i pri do ne si te za pen zi sko, in va-lid sko, zdrav stve no osi gu ru va we

i pri do ne sot za vra bo tu va we e uki na ta so od lu ka na Ustav ni ot sud na RM U.br.177/08 ("Slu` ben ves nik na RM" broj 17/09).

Svoj s t vo to na tr go vec-po e di-nec pres ta nu va so bri {e we to na upi sot na tr go ve cot-po e di nec vo tr gov ski ot re gis tar.

PRESTANOK NAPRESTANOK NATRGOVSKO DRU[TVO

Tr gov sko dru{ tvo e prav no li-ce vo koe ed no ili po ve }e prav ni i fi zi~ ki li ca vlo ̀ u va at pa ri, stva ri ili pra va vo imot {to go ko ri stat za za ed ni~ ko ra bo te we i za ed ni~ ki ja de lat do bi vka ta i za gu ba ta od ra bo te we to.

Os no vi te za pre sta nok na tr gov-ski te dru{ tva se utvr de ni so Za ko-not za tr gov ski dru{ tva za od del ni for mi na tr gov ski dru{ tva. Kaj po ve }e to tr gov ski dru{ tva os no vi-te za pre sta nok se glav no isti ili sli~ ni (istek na vre me to za koe se os no va ni, od lu ka na so dru` ni ci, od nos no so bra ni e to na ak ci o ne ri, pra vo sil na od lu ka na sud), so spe-ci fi~ ni os no vi za pre sta nok za od del ni for mi tr gov ski dru{ tva.

DOO

Os no vi te za pre sta nu va we na dru{ tvo to so ogra ni ~e na od go vor-nost se utvr de ni vo ~len 265 od ZTD. Ime no ZTD utvr du va de ka DOO mo ̀ e da pre sta ne vo sled ni-ve slu ~ai:

1) Istek na vre me to opre de le-no vo do go vo rot za dru{ tvo to;

2) Od lu ka na so dru` ni ci te;3) Pri so e di nu va we na dru{ tvo-

to kon dru go dru{ tvo, spo ju va we so dru go dru{ tvo, od nos no po del ba;

PRESTANOK NA SVOJSTVOTO DDV OBVRZNIKPRESTANOK NA SVOJSTVOTO DDV OBVRZNIKМ-р Горан РАФАЈЛОВСКИМ-р Горан РАФАЈЛОВСКИ


DANOÊN PRAKTIKUM BROJ 3 Rafajlovski konsalting 3

PRESTANOK NA SVOJSTVOTO DDV OBVRZNIK4) Ste ~aj nad dru{ tvo to i5) Od lu ka na su dot.Vo slu ~a i te na pre sta nok na

dru{ tvo to na ve de ni vo to~ ki te 1, 2 i 5, se spro ve du va po stap ka za li kvi da ci ja na dru{ tvo to.

Dru{ tvo to mo ̀ e da pre sta ne i vo dru gi slu ~ai opre de le ni so ZTD i drug za kon. Ta ka, dru{ t vo to os no va no od ed no li ce, vo koe sop s-t ve nik na ude lot e fi zi~ ko li ce, pres ta nu va so smr t ta na toa li ce ako po spro ve de na ta osta vin ska po stap ka nas led ni ci te ne ba ra at dru{ tvo to da pro dol ̀ i so ra bo ta, a ako sop s t ve nik na udel na dru{-t vo od ed no li ce e prav no li ce, dru{t vo to pres ta nu va so pre sta-nu va we to na prav no to li ce, osven ako vo po stap ka ta za ste ~aj ude lot go pre ze me dru go li ce.

Dru{ tvo to pre sta nu va i ko ga po tu` ba na eden ili na po ve }e so-dru` ni ci, ~i i {to vlo go vi ~i nat naj mal ku ed na de set ti na od os nov-na ta glav ni na, Su dot so od lu ka izre ~e pre sta nu va we na dru{ tvo-to ako pos tig nu va we to na cel ta na dru{ t vo to {to pro iz le gu va od pred me tot na ra bo te we to sta ne ne voz mo` no ili ako pos to jat dru gi zna ~aj ni pri ~i ni za pre sta nu va we na dru{ t vo to (~l.268 od ZTD).

Pre sta nu va we to na dru{ tvo to se za pi {u va vo tr gov ski ot re gi star.

Akcionersko dru{tvo

Ak ci o ner sko to dru{ tvo pre-sta nu va spo red os no vi te utvr de ni vo ~l.452 od ZTD, od nos no so:

1) Is te kot na vre me to opre de le-no so sta tu tot, ako dru{ tvo to bi lo os no va no na opre de le no vre me;

2) Od lu ka na so bra ni e to za pre sta nu va we na dru{ tvo to do ne-se na so mno zins tvo gla so vi ko e ne mo ̀ e da iz ne su va pod dve tre-ti ni od ak ci i te so pra vo na glas pret sta ve ni na so bra ni e to, osven ako so sta tu tot ne e opre de le no po go le mo mno zins tvo i ne se opre-de le ni dru gi us lo vi za do ne su va we na od lu ka ta;

3) Pra vo sil na od lu ka na su dot se utvr di ni {tov nost na dru{ tvo-to i na upi sot na dru{ tvo to vo tr gov ski ot re gi star;

4) Pri so e di nu va we, spo ju va we ili po del ba na dru{ tvo to so razd-vo ju va we so os no va we i so razd vo-ju va we so pre ze ma we i

5) Ste ~aj.Na me ra ta za bri {e we na dru{-

tvo to od tr gov ski ot re gi star, se ob ja vu va {to mu ovoz mo ̀ u va na se-koe li ce koe ima pra ven in te res da pod ne se pri go vor vo rok od 30 de na od ob ja vu va we to na na me ra ta.

Dru{ tvo to pre sta nu va bez spro-ve du va we na li kvi da ci ja, osven ako vo ro kot od 30 de na od ob ja vu va we to na na me ra ta za bri {e we se po ka ̀ e de ka dru{ tvo to ima imot koj {to tre ba da se po de li i po ba ru va wa ko i {to tre ba da se na mi rat. Vo toj slu ~aj, se spro ve du va li kvi da ci ja, od nos no ste ~aj na po stap ka.

Dru{ t vo to os no va no od ed no li ce, vo ko e sop s t ve nik na ak ci i te e fi zi~ ko li ce, pres ta nu va so smr t-ta na toa li ce ako po spro ve de na ta osta vin ska po stap ka nas led ni ci te ne ba ra at dru{ tvo to da pro dol ̀ i so ra bo ta, a ako sops tve nik na ak-cii na dru{ t vo od ed no li ce e prav-no li ce, dru{ t vo to pre sta nu va so pre sta nu va we to na prav no to li ce, osven ako vo ste ~aj na ta po stap ka ak ci i te gi pre ze ma dru go li ce (~len 454 od ZTD).

Pre sta no kot na ak ci o ner sko to dru{ tvo se za pi {u va vo tr gov ski-ot re gi star. So upi sot vo tr gov-ski ot re gi star na os no va we to, tr gov sko to dru{ tvo stek nu va svojs-tvo na prav no li ce, a toa svojs tvo pre sta nu va so ne go vo bri {e we od tr gov ski ot re gi star.

PRESTANOK NA TRGOVSKO PRESTANOK NA TRGOVSKO DRU[TVO VO SLUÂJ NADRU[TVO VO SLUÂJ NA

STATUSNI PROMENI

Eden od os no vi te za pre sta nok na tr gov ski te dru{ tva se sta tus ni-te pro me ni. Ime no, prav ni te pos le-di ci vo slu ~aj na pri so e di nu va we,

spo ju va we, od nos no po del ba na dru{ tvo na sta nu va at za dru{ tvo to {to se pri so e di nu va, spo ju va od nos-no de li - dru{ tvo to pre sta nu va i se bri {e od tr gov ski ot re gi star. Isk lu ~ok ZTD pred vi du va vo slu-~aj na po del ba na dru{ tvo so izd vo-ju va we so os no va we i izd vo ju va we so pre ze ma we. Ime no, sog las no ~len 537 od ZTD:

so pri so e di nu va we to, imo-tot i ob vr ski te na dru{ tvo to {to se pri so e di nu va pre mi nu va at na dru{ tvo to {to go pre ze ma, a isto vre me no so upi sot na pri so-e di nu va we to vo tr gov ski ot re gi-star, se bri {e dru{ tvo to {to se pri so e di nu va;

so spo ju va we na dru{ tva, imo tot i ob vr ski te na dru{ tva ta ko i {to se spo ju va at pre mi nu va at na no vo to dru{ tvo ko ris nik, a isto vre me no so upi sot na no vo to dru{ tvo-ko ris nik, se bri {at dru{-tva ta {to se spo i le. Vo slu ~aj na spo ju va we na dve ili po ve }e dru{-tva ne se spro ve du va li kvi da ci ja na dru{ tva ta {to se spo ju va at;

so po del ba na dru{ tvo to so razd vo ju va we so os no va we (pre ne su-va we na imo tot i ob vr ski te na dve ili po ve }e no vo os no va ni dru{ tva) i so razd vo ju va we so pre ze ma we (pre ne su va we na imo tot i ob vr-ski te na dve ili po ve }e po stoj ni dru{ tva), ce li ot imot i ob vr ski pre mi nu va at na no vo os no va no to dru{ tvo, od nos no na dru{ tvo to {to pre ze ma, a dru{ tvo to {to se de li pre sta nu va da po stoi bez spro-ve du va we po stap ka za li kvi da ci ja. Isto vre me no so upi sot se bri {e dru{ tvo to {to se de li.

me |u toa, ka ko {to e po go re na ve de no, dru{ tvo to {to se de li ne pre sta nu va vo slu ~aj na po del-ba ta na dru{ tvo to so izd vo ju va we so os no va we (del od imo tot i ob vr-ski te se pre ne su va at na ed no ili po ve }e no vo os no va ni dru{ tva) i so izd vo ju va we so pre ze ma we (del od imo tot i ob vr ski te se pre ne su-va at na ed no ili po ve }e po stoj ni dru{ tva).



STEÂJ

Ste ~a jot pret sta vu va os nova za pre sta nok na tr go vec-po e di nec i tr gov sko to dru{ tvo, no isto vre me-no i eden od na ~i ni te na pre sta nok na dru{ tvo to. Ste ~a jot se spro ve-du va pod us lo vi te i na na ~i not utvr den so odred bi te od Za ko not za ste ~aj ("Slu` ben ves nik na RM", broj 34/06, 126/06 i 84/07). Ste ~aj na-ta po stap ka ima za cel ko le ktiv no na mi ru va we na po ba ru va wa ta na do ve ri te li te od imo tot na ste ~aj-ni ot dol` nik ili na mi ru va we so sklu ~u va we po se ben do go vor za po ram nu va we vrz os no va na plan za re or ga ni za ci ja.

Ste ~aj ili re or ga ni za ci ja nad ste ~aj ni ot dol` nik se spro ve du va ko ga ste ~aj ni ot dol` nik e nes po-so ben za pla }a we, od nos no ako vo per i od od 45 de na od ko ja bi lo ne-go va sme tka, kaj koj bi lo no si tel na plat ni ot pro met, ne e isp la ten iz no sot {to tre ba lo da bi de isp-la ten vrz os no va na va ̀ e~ ki te os no vi za pla }a we. Me |u toa, ako dol` ni kot vo te kot na pret hod-na ta po stap ka gi isp la ti si te po-ba ru va wa koi tre ba lo vrz os no va na va ̀ e~ ki os no vi za nap la ta da gi isp la ti od si te ne go vi sme tki, ili ako doj de do pre ze ma we na dol-got, ne se spro ve du va po stap ka na ste ~aj ili re or ga ni za ci ja (~len 5 od Za ko not za ste ~aj).

Ste ~aj na ta po stap ka sog las no ~len 51 od Za ko not za ste ~aj, se po ve du va na pred log na:

do ve ri te l, dol` ni k (se koe li ce ov la ste-

no za za sta pu va we na prav no to li-ce i se koj li kvi da tor, a tr go ve cot po e di nec li~ no pod ne su va pred log za otvo ra we ste ~aj na po stap ka nad svo jot imot).

dru go li ce ov la ste no so za-kon.

Vrz os no va na pred lo got ste ~aj-ni ot su di ja po ve du va pret hod na po stap ka (osven ako pred lo got go pod nel dol` ni kot ili li kvi da-tor), za ka ̀ u va ro ~i {te za is pi-

vec-po e di nec (~len 200 od Za ko not za ste ~aj).

Ste ~aj na ta po stap ka mo ̀ e da op-fa }a i re or ga ni za ci ja {to se spro-ve du va so plan za re or ga ni za ci ja. Po pra vo sil no sta na re {e ni e to za odo bru va we na pla not za re or ga ni-za ci ja ste ~aj ni ot su di ja do ne su va re {e nie za zak lu ~u va we na ste ~aj-na ta po stap ka (~l.243 od Za ko not za ste ~aj). Po zak lu ~u va we to na ste ~aj na ta po stap ka sub je ktot koj se re or ga ni zi ra stek nu va pra vo ne pre ~e no da upra vu va i ras po la ga so imo tot i pra va ta koi ne se so dr-à ni vo pla not za re or ga ni za ci ja (~len 244 od Za ko not za ste ~aj).

LIKVIDACIJA

Do kol ku ne se ot vo ri ste ~aj na po stap ka po do ne su va we to na od lu-ka ta za pre sta nu va we na dru{ t vo-to, nad dru{ t vo to se spro ve du va lik vi da ci ja. Li kvi da ci ja ta se spro ve du va vo sog las nost so odred-bi te od ~len 538-552 od Za ko not za tr gov ski dru{ tva. Li kvi da ci o na-ta po stap ka ja spro ve du va at li kvi-da to ri - ~le no vi te na or ga not na upra vu va we, od nos no upra vi te lot na dru{ t vo to, vo svoj s t vo na lik-vi da to r.

Vo opre de le ni slu ~ai utvr de ni so ~len 540 od ZTD li kvi da to rot go naz na ~u va su dot. Ime no, ako so-dru` ni ci te, od nos no ak ci o ne ri te ne naz na ~i le li kvi da tor i ako sog las no ZTD e opre de le no de ka su dot spro ve du va li kvi da ci ja na dru{ tvo po si la na za kon, su dot go naz na ~u va li kvi da to rot. Na pred-log na so dru` ni ci te, od nos no na ak ci o ne ri te ~ij za ed ni~ ki udel, od nos no ak cii iz ne su va naj mal ku 20% od os nov na ta glav ni na, ako po sto jat zna ~aj ni pri ~i ni i ako pred la ga ~i te gi sto rat ve ro jat ni zna ~aj ni te pri ~i ni, su dot mo ̀ e da naz na ~i lik vi da to ri od li sta ta na pred lo ̀ e ni te li ca od stra na na so dru` ni ci te, od nos no na ak-ci o ne ri te.

Lik vi da to ri te sog las no ~len

tu va we na us lo vi te za otvo ra we ste ~aj na po stap ka, a po po tre ba opre de lu va i ve {tak koj za ed no so ste ~aj ni ot uprav nik ja utvr du-va at fi nan si ska ta so stoj ba na dol` ni kot (~len 64). Do kol ku se utvr di de ka imo tot na dol` ni kot {to bi vle gol vo ste ~aj na ma sa ne e do vo len ni tu za na mi ru va we na tro {o ci te za taa po stap ka ili e so nez na ~i tel na vred nost, ste ~aj-ni ot su di ja, spro ve du va pret hod na po stap ka i do ne su va re {e nie za otvo ra we i zak lu ~u va we na ste ~aj-na ta po stap ka. Vo ta kov slu ~aj ste-~aj na ta po stap ka ne se spro ve du va (~len 68 od Za ko not za ste ~aj). Do kol ku se is pol ne ti us lo vi te za otvo ra we ste ~aj, po spro ve de na ta pret hod na po stap ka se spro ve du va ste ~aj na po stap ka.

Ste ~aj na ta ma sa go op fa }a ce-lo kup ni ot imot na dol` ni kot na de not na otvo ra we to na ste ~aj na ta po stap ka, ka ko i imo tot {to toj }e go stek ne vo te kot na ste ~aj na ta po stap ka (~len 74 od Za ko not za ste ~aj). Po iz vr {u va we to na ko-ne~ na ta ras pre del ba na sreds tva ta i na dru gi ot imot na dol` ni kot, ste ~aj ni ot su di ja do ne su va re {e-nie za zak lu ~u va we na ste ~aj na ta po stap ka i na lo ̀ u va zak lu ~u va-we to na ste ~aj na ta po stap ka da se za pi {e vo tr gov ski ot re gi star, vo jav ni te kni gi vo koi se za pi {u-va at pra va ta vrz ned vi` no sti te i vo dru gi so od vet ni re gi stri. So zak lu ~u va we to na ste ~aj na ta po stap ka i bri {e we to od tr gov-ski ot, od nos no od drug re gi star, vo koj e za pi {an dol` ni kot, prav-no to li ce-dol` nik pre sta nu va da po stoi. Ako ste ~aj na ta po stap ka za vr {i la so usvo ju va we plan za re or ga ni za ci ja na dol` ni kot, se vr {i so od ve ten upis vo tr gov ski-ot, od nos no vo drug re gi star vo koj e za pi {an dol` ni kot za ra di spro ve du va we na odo bre ni ot plan za re or ga ni za ci ja.

Dol` ni kot tr go vec-po e di nec so zak lu ~u va we to na ste ~aj na ta po stap ka go gu bi svojs tvo to tr go-



542 od ZTD se dol ̀ ni da gi do vr-{at zdel ki te {to se vo tek, da gi nap la tat po ba ru va wa ta na dru{ t-vo to, da go upa ri ~at dru gi ot imot i da gi na mi rat ob vr s ki te spre ma do ve ri te li te, a ako toa go ba ra lik vi da ci ja ta, tie mo ̀ at da sk lu-~u va at i no vi zdel ki na dru{ tvo to vo li kvi da ci ja. Li kvi da to ri te mo ̀ at vo sog las nost so so dru`-ni ci te, od nos no so ak ci o ne ri te i so do ve ri te li te, da otu |u va at od del ni ob jek ti od li kvi da ci o-ni ot imot na od del ni ak cio ne ri i na so dru` ni ci ako so toa ne se po vre du va at pra va ta na dru gi te so dru` ni ci, na ak ci o ne ri te i na do ve ri te li te.

Po upi sot vo tr gov ski ot re gi-star, li kvi da to rot sog las no ZTD ima ob vr ska bez od la ga we, vo in ter-val ne po kra tok od se dum de na, a ne po dolg od pet na e set de na od upi sot na tr gov ski ot re gi star, da ob ja vi de ka dru{ tvo to e vo li kvi da ci ja. Ob ja va ta se vr {i na veb stra na ta na Cen tral ni ot re gi star na Re-pub li ka Ma ke do ni ja. So ob ja va ta se po vi ku va at do ve ri te li te da gi pri ja vat svo i te po ba ru va wa vo rok od trie set de na od de not na ob ja va-ta na veb stra na ta na Cen tral ni ot re gi star, a poz na ti te do ve ri te li za li kvi da ci ja ta se iz ve stu va at po e di ne~ no i vo pis me na for ma (~len 544 od ZTD).

Do kol ku li kvi da to rot vrz os-no va na pri ja ve ni po ba ru va wa na do ve ri te li utvr di de ka imo tot na dru{ tvo to ne e do vo len za na-mi ru va we na ob vr ski te kon si te do ve ri te li vo ce lost za ed no so ka ma ta ta, dol ̀ en e da ja za pre po-stap ka ta ved na{ i da pod ne se pred-log za otvo ra we ste ~aj na po stap ka (~len 545-b).

Ako po iste kot na ro kot za pri ja vu va we na po ba ru va wa li kvi-da to rot utvr di de ka ne ma pri ja ve-ni po ba ru va wa od do ve ri te li, toj e dol ̀ en vo rok od se dum de na da pod ne se pri ja va za bri {e we od tr-gov ski ot re gi star na dru{ tvo to (~len 545-v).

Vpa ri ~u va we to na imo tot na dru{ tvo to vo li kvi da ci ja se vr {i sog las no Pra vil nik za na ~i not na vpa ri ~u va we na imo tot na dru{-tvo to vo li kvi da ci ja ("Slu` ben ves nik na RM", broj 111/08). Ras pre-del ba ta na imo tot na dru{ t vo to se vr {i po is te kot na {est me se ci od de not na ob ja vu va we to na po vi kot do do ve ri te li te. Do kol ku eden od do ve ri te li te koi se poz na ti ne se ja vi, iz no sot {to mu se dol ̀ i se po lo ̀ u va vo sud ski de po zit, a do kol ku ne ko ja obvr s ka ne mo ̀ e ved-na{ da se na mi ri ili ako e spor na, mo ̀ e da se pris ta pi kon ras pre del-ba na imo tot sa mo ako na do ve ri te-lot mu bi de da de no obez be du va we (~len 548 od ZTD).

Imo tot {to os ta nu va po na-mi ru va we na ob vr s ki te spre ma do ve ri te li te se ras pre de lu va me |u so dru` ni ci te, od nos no me |u ak ci o ne ri te spo red od no sot na no mi nal ni te iz no si na ude li te, od nos no ak ci i te, ako vo do go vo rot

za dru{t vo to, od nos no vo sta tu tot po i na ku ne e opre de le no i ako ne pos to jat ak cii so raz li~ ni pra va pri ras pre del ba ta na os ta to kot od imo tot na dru{ tvo to (~len 548 od ZTD).

Do kol ku po bri {e we to na dru{ tvo to vo tr gov ski ot re gi star se pro naj de imot na dru{ t vo to, su dot po ba ra we na koe bi lo li ce koe ima pra ven in te res pov tor no gi po vi ku va lik vi da to ri te ili pos ta vu va no vi, koi pos ta pu va at sog las no odred bi te od ZTD {to se od ne su va at na li kvi da ci ja na dru{ tva ta .

Po za vr {u va we to na po stap ka-ta za li kvi da ci ja, li kvi da to rot ved na{ pod ne su va pri ja va za bri-{e we na dru{ tvo to vo tr gov ski ot re gi star i go iz ve stu va Cen tral ni-ot de po zi tar za har tii od vred nost de ka ak ci i te na ak cio ner sko to dru{ tvo se po ni {te ni i da va na-log za za tvo ra we na ak ci o ner ska ta kni ga (~len 552 od ZTD).

BRI [E WE NA PRAV NI LI CA, TR GOV CI-PO E DIN CII TR GOV SKI DRU[ TVA

So iz me ni te na Za ko not za tr gov ski dru{ tva od ju li 2008 go-di na ("Slu` ben ves nik na RM" broj 87/08), utvr de ni se odred bi za bri {e we od so od vet ni ot re gi star na si te prav ni li ca, tr-gov ci-po e din ci i tr gov ski dru{ tva za pi {a ni vo sud ski ot re gi-star koi do vle gu va we to na si la na iz me ni te na ZTD (23.07.2008 go di na) ne se usog la se ni so odred bi te od ZTD, ka ko i ~ii sme tki ne se pre ne se ni vo de lov ni te ban ki i ne se blo ki ra ni.

Po stap ka ta za bri {e we ja spro ve du va Cen tral ni ot re gi star na pred log na Upra va ta za jav ni pri ho di. Ime no, Cen tral ni ot re gi star na 05.11.2008 go di na ob ja vi og las na svo ja ta veb stra na so koj gi po vi ka or ga ni te na upra vu va we na dru{ tva ta i do ve-ri te li te vo rok od 30 de na da pod ne sat pred log za otvo ra we ste ~aj na po stap ka ili po stap ka za li kvi da ci ja nad na ve de ni te li ca. Po iste kot na ro kot Cen tral ni ot re gi star sog las no ZTD ima ov la stu va we da gi iz bri {e od so od vet ni ot re gi star si te prav ni li ca, tr gov ci-po e din ci i tr gov ski dru{ tva za koi ne se pod ne se ni pred lo zi za otvo ra we ste ~aj na po stap ka ili po-stap ka za li kvi da ci ja i iz bri {a ni te sub je kti da gi ob ja vi na svo ja ta veb stra na i po ele ktron ski pat da ja iz ve sti Upra va ta za jav ni pri ho di.

So na ve de ni te iz me ni utvr de na e i ob vr ska za Upra va ta za jav ni pri ho di za po ve du va we po stap ka za ste ~aj za onie prav-ni li ca, tr gov ci-po e din ci i tr gov ski dru{ tva ~ii sme tki se blo ki ra ni i se vo dat vo Upra va ta za jav ni pri ho di.

6 REPREZENT FEVRUARI 2/2009 DANOÊN PRAKTIKUM BROJ 2



Od seto ona {to prethodno go iznesovme moè da zaklu~ime deka voobi~aenoto koristewe na izra-zot prestanok na dru{tvoto ne so odvetstvuva na pravniot termin prestanok. Prestanokot moè, no i ne mora da vlijae na nastanu va weto i dolguvaweto na danokot na doda-dena vrednost. Vo prodol ̀ e nie }e izneseme primer kade pos toi pre-stanok na trgovskoto dru{tvo.

Primer 1:

Dru{tvoto Polet AD od Sko p-je na 4 Januari 2009 godi na izvr{ilo isporaka na plat no na dru{t vo to Tekstil AD od Skopje. Vred nosta na ispora~a noto platno iznesuva 390.000 denari (330.508 + 59.492). Dvete akcionerski dru {tva se regist rirani i imaat mese~en dano~en period za DDV.

Na 9 Januari 2009 godina, po ce losno sprovedena postapka izvr-{eno e zapi{uvawe na izve{ tajot za spojuvawe (pripojuvawe) na Polet AD i Tekstil AD vo tr gov-skiot registar. Po vleguvaweto vo sila na spojuvaweto (9 Januari 2009 godina) prodolùva da pos-toi Tekstil AD - Skopje.

Ne navleguvaj}i vo toa dali na-stanal promet koj podleì na oda-no~uvawe i e odano~iv so danokot na dodadena vrednost na prene su-vaweto na imotot i obvrskite (de-lovniot potfat), se postavuva pra-{aweto na postoeweto na promet koj podleì na odano~uvawe so izvr{enata isporaka na platnoto. Odgovorot vo ovoj slu~aj e potvr den: dru{tvoto Polet AD so ispo ra kata na platnoto ima izvr{eno promet koj gi ispolnuva site uslo vi za nastanuvawe na danokot. Platnoto e ispora~ano na 4 Janu ari i na toj datum nastanal dano~en dolg vo iznos od 59.492 denari. Polet e dolèn da izvr{i presmetuvawe i prijavuvawe na danokot za ovoj dano~en period (januari). Vo Dano~-nata prijava za mesec januari pokraj ostanatite prometi i danoci }e

ste~ajnata postapka ni{to bitno ne menuva. Vo gorniot primer, da-nokot nastanal so izvr {uvaweto na prometot, pa spored toa toj i se dolì. Toa {to danokot se prija vuva i pla}a do petnaesetiot den vo mesecot po zavr{uvaweto na da no~niot period, ne zna~i i oslo boduvawe od obvrskata za nasta-natiot danok. Nastanatiot danok na 4 Januari }e mora da se pri javi za dano~niot period januari 2009 godina. Otvoraweto na ste~ajnata pos tap ka najverojatno }e dovede do nama luvawe na verojatnosta za celosno pla}awe na dol guvaniot danok (vo zavisnost od iznosot na ste~ajnata masa i prijavenite poba ruvawa), no toa ne zna~i oslo-bo duvawe od dolguvaniot danok. Ova dano~no poba ruvawe }e ja deli sudbinata na ostanatite pobaruvawa od dano~ niot obvrznik.

Me|utoa, mora ovde da se naglasi deka, dano~niot obvrznik koj e vo ste~aj, za dano~ni celi ne presta-nuva. Toj za celokupniot svoj pro-met koj gi ispolnuva uslo vite za odano~uvawe i e odano~iv dolèn e da presmeta iskaè i plati danok. Vo ovaa situacija toj vo ni{to ne se razlikuva od site "normalni" dano~ni obvrznici.

Primer 3:

Po zavr{uvaweto na likvida-cionata postap ka, odnosno po ras predelbata na imotot i odob-ru va weto na godi{nata smetka i izve{taj, likvi datorot podnel prijava za bri{ewe na Polet AD od trgovskiot registar. Bri{eweto e izvr{eno na 12.02.2009 go dina. Vakvata promena e prijavena vo nadle`nata direkcija na UJP. So kontrola koja e izvr{ena po ovoj datum, na raboteweto za 2008 godina, UJP utvrdila dolgu van, a neprijaven danok na doda dena vrednost vo iznos od 12.000 denari.

Vo gorniov primer, nezavisno od toa {to dano~ niot obvrznik Polet AD e likvidiran i odjaven

bide iskaàn i danokot na doda de na vrednost od ovoj promet. Me|u toa, bidej}i danokot se presme tu va, prijavuva i pla}a do petnae set tiot den po dano~niot period, se posta-vuva pra{aweto:

Dali moè vo ovoj slu~aj da se postapi poinaku?

Bidej}i so denot na regist rira-weto na statusnata promena Polet AD prestanal da postoi i stanal del od edinstveniot deloven pot fat na Tekstil AD, i Tekstil AD e toj koj }e presmetuva i prijavuva danok, vo toj slu~aj moè da se sme ta deka ne nastanal promet koj e predmet na odano~uvawe, odnosno deka e izvr-{en samo "interen promet".

Za site prometi koi se izvr {e-ni pred spojuvaweto, Polet AD bil dolèn da izvr{i presme tu-vawe i prijavuvawe na danokot. Za sé ona {to bilo obvrska vrz osnova na nastanuvaweto na danokot, a ne bilo izvr{eno od strana na Polet AD, obvrskata ostanuva za prav ni-ot sledbenik Tekstil AD.

Napomena: Vo uslovi na spoju-vawe na eden DDV obvrznik so drug DDV obvrznik, obvrznikot koj prestanuva so rabota, pismeno }e se obrati do UJP so barawe za spojuvawe na negovata DDV (i drugi) kartica so karticata na toj subjekt kon koj se pripojuva.

Primer 2:

Na 4 Januari 2009 godina dru{t-voto Polet AD izvr{ilo ispo-raka na platno na dru{tvoto Tekstil AD. Vrednosta na ispo-ra ~anoto platno iznesuva 390.000 denari (330.508 +59.492).

Na 19 Januari 2009 godina, po spro vedena prethodna postapka, a poradi nemo`nost za namiruvawe na svoite obvrski, otvorena e ste~ajna postapka nad dru{t-voto Polet AD.

Gledano od aspekt na danokot na dodadena vrednost, otvoraweto na



(dere gist riran) od evidencijata za dano~ni celi, sepak toj ostanuva dano~en dol`nik za iznosot od 12.000 denari. Ovoj danok e nas-tanat vo vremeto koga dano~niot ob vrznik vr{el stopanska dejnost. Toa {to verojatnasta za naplata na ovoj dano~en dolg e minimalna ili po to~no nikakva (ako se isklu~i "teoretskata" mo` nost za pojava na imot po bri{eweto na dru{t-voto i pov torna postapka na lik-vidacija). Negoviot dano~en dolg moè da zastari za 5, odnosno 10 godini.

So samoto bri{ewe od trgov-skiot i dano~niot re gistar ne prestanuva svojstvoto na dano~en obvrznik, naprotiv toa nastanuva so izmiruvawe na dano~niot dolg po poslednato ispolnuvawe so koe se dolì danok.

Primer 4:

Fizi~koto lice Stojan Sto ja-novski ne e re gi striran kako vr{i-tel na dejnost - nitu po Zako not za trgovskite dru{tva, nitu po Zakonot za vr{ewe zanaet~iska dejnost. Toj edinstveno e regist ri-ran vo UJP za danokot na dodadena vred nost spored Zako not za danok na doda dena vrednost. Regist ra-ci jata e izvr{ena poradi iznajmu-va we na sop st ven prostor za maga-cinski celi na trgovsko dru {tvo. Poradi visinata na prometot po~nuvaj}i od 2008 godina e regist-riran kako dobrovolec. Po iste-kot na dvegodi{en period na izda-vawe na prostorot toj go raski-nuva dogovorot. Tretata godina (2008) ne ostvaruva nikakov pro-met i podnesuva "prazni" da no~ni prijavi. Na po~eto kot na ~etvr-tata godina (2009) UJP donesuva re{enie za deregistrirawe na Stojan Stojanovski.

Vo tekot na fevruari 2009 godina, so kontrola na raspo-lo`livata dokumentacija uvi-deno e deka za mesec ap ril 2007 godina ne e iska ̀ an ostvaren

promet, odnosno dolguvan danok vo iznos od 2.000 denari.

Vo ovoj primer Stojan Stoja-novski su{tinski kako dano~en obvrznik se odnesuval vo tekot na 2006 i 2007 godina. Samo vo ovie dve godini postoel predmet na oda no~uvawe i zatoa samo vo ovie dve godini nastanal danok. Toj for-malno ostanal dano~en obvrznik i vo 2008 godina, no bidej}i ne ostvaril promet koj pod leì na odano~uvawe (nitu odano~iv, nitu osloboden) toj podnesuva "prazni" prijavi. Nasta natiot danok vo 2007 godina vo iznos od 2.000 dena-ri toj go dolguva i pokraj toa {to prestanal so izdavaweto na pros-torot i e deregistriran.

Primer 5:

Liceto Stojan Stojanovski kako trgovec - poedinec, po~i tu-vaj}i ja postapkata na 19 Januari 2009 godina izvr{il zapi{uvawe na prestanokot vo trgovskiot register, a na 4 Mart 2009 godina go prijavil prestanokot vo UJP. Na istiot datum go platil dol-guvaniot danok vo iznos od 210.000 denari.

So kontrola izvr{ena nared-niot den, konsta tirano e deka vo zatvorenata prodavnica osta na-ti se zalihi na prehranbeni i dru-gi dobra vo iznos od 120.000 dena ri. Danokot na dobrata zate~eni na zaliha, po dvete dano~ni stap ki iznesuva 9.600 denari. Ovoj danok ne e sodràn vo podnesenata pri-java na 4 Mart 2009 godina.

Danokot sodràn vo zalihite pri prestanuvawe so vr{ewe na dejnosta soglasno so ~len 3 stav 3 to~ka 3 od Zakonot za danokot na dodadena vrednost ("Slu` ben ves-nik na RM", broj 44/99...103/08) se smeta za promet na dobra. Vakviot promet (samopotro{uva~ka) pod-leì na odano~uvawe. Soglasno vakvoto re{enie, liceto Stojan Stojanovski e dolèn da go plati danokot vo iznos od 9.600 denari.

Primer 6:

Dru{tvoto Aùr AD od Sko-pje na 1 Mart 2008 godina izvr {i-lo nabavka na razboj za tkaewe. Vo dano~nata prijava za mart ista ta godina, ispol nuvaj}i gi uslo vite od Zakonot za danokot na do dadena vrednost, izvr{ilo od bivka na prethod niot danok vo iznos od 120.000 denari.

Na 9 Mart 2009 godina, po ce-los no sprovedena pos tapka sudot iz vr{il zapi{uvawe na izve{ tajot za spojuvawe (pripojuvawe) na Aùr i Tekstil vo trgovskiot registar - {to prakti~no zna~i prestanuvawe na dru{tvoto Aùr. Po vleguva-weto vo sila na spojuvaweto (9 Mart 2009 godina) prodolùva da postoi Tekstil AD - Skopje.

Vo gorniov slu~aj Aùr AD prestanuva da postoi so pripo ju-vaweto kon Tekstil, pa se posta-vuva pra{aweto:

[to se slu~uva so odbieniot prethoden danok za nabave-nata ma{ina?

Bidej}i vo ovoj slu~aj so spoju-vaweto (pripo juva weto) na Aùr AD so Tekstil AD (2009 godina), ne doa|a do promena na okolnos-tite vo odnos na prvata godina na koristewe na razbojot za tkaewe (2008 godina), nema potreba od vr{ewe na ispravka na ve}e odbi-eniot danok. Dru{tvoto Tekstil AD bilo, a i po pripojuvaweto na dru {tvoto Aùr AD, prodolùva da bide registriran dano~en ob-vrznik za celite na DDV.

Primer 7:

Liceto Stojan Stojanovski kako trgovec - poedinec, izvr{il nabavka na objekt za prodavnica za suvomesni proizvodi. Nabav ka ta na prodav nicata, odnosno pre-zemawe na klu~evite e izvr {eno na 2 April 2005 godina. Prethod-niot danok vo iznos od 1.200.000

denari, koj se sodrì vo faktu ra-ta za ovoj dano~en period e iska-àn vo prijavata koja e podnesena na 15 Maj istata godina. Poradi nemawe dolguvan danok, istiot e naplaten (so vra}awe) od UJP.

Po~ituvaj}i ja postapkata na 19 Fevruari 2009 godina Stoja novski izvr{il zapi{uvawe na presta-nokot vo trgovskiot regi s ter, a na 4 Mart go prijavil pre stanokot vo UJP. Se postavuva pra{aweto:

Dali Stojanovski dolguva danok vrz osnova na nabav-kata na objektot?

Vo ovoj slu ~aj so pre sta nu va we na dej no sta, Sto ja nov ski go gu bi svojs tvo to na da no ~en ob vrz nik i sta-nu va kra en po tro {u va~ - privat no li ce. So va kva ta pro me na, doa|a i do pro me na na ko ri ste we to na pros to-rot koj bil na me net za izvr {u va we na dej no sta, od nos no iz vr {u va we na oda no ~iv pro met. Od po ~e to kot na april 2005 go di na (2 April 2005 go di na) pa sé do sre di na ta na fe vru-a ri 2009 go di na (19 Fe vru a ri 2009 go di na) toj izvr {u va dej nost ko ja da va pra vo na od biv ka na pret hod ni-ot da nok na na ba vki te za dej no sta (pro da` ba na su vo mesni pro iz vo di). No, po~ nu vaj }i od ovoj da tum se me-nu va ko ris te we to na ob je ktot - vo ne go ne se vr {i sto pan ska ta dej nost. Za ovoj osta nat per i od od 71 me sec, na sle de we na os nov no to sreds tvo, mo ra da se izvr {i is pra vka na pret-hod ni ot da nok. Li ce to Sto ja nov ski mo ra na dr ̀ a va ta da ñ go vra ti de lot od od bie ni ot da nok.

Napomena: Soglasno odredbite na ~len 37 stav 1 od Zakonot za DDV za nedvi`nostite promenata na akontaciite vo prvata godina na upotrebata se smetaat vo period od 10 godini, vo koj period se vr{i i ispravka na prethodniot danok.

Primer 8:

Liceto Stojan Stojanovski kako trgovec - poedinec, e dobro-

volno registriran za celite na DDV od januari 2003 godina. Toj izvr{il nabavka na objekt za pro-davnica. Nabavkata na prodav ni-cata, odnosno prezemawe na klu~e-vite e izvr{eno na 2 April 2004 godina. Prethodniot danok vo iz nos od 204.000 denari, koj se sodrì vo faktu rata za ovoj da no~en pe-riod e iskaàn vo prija vata koja e podnesena na 15 Juli istata go dina. Poradi nemawe dovolno dol guvan danok, eden del e pobaran za vra}awe od dràvata. Po izvr{ena proverka danokot mu e vraten.

Po podneseno barawe, toj se de registrira po~ nuvaj}i od 1 Janu ari 2009 godina od dano~niot re gistar za DDV, no prodolùva i natamu so dej nosta. Se postavuva pra{aweto:

Dali Stojanovski vo ovoj slu~aj, koga i natamu izvr-{uva promet, no ne e regi-st riran za celite na DDV dolguva danok vrz osnova na prethodniot danok koj e odbien za nabavka na prodav-nicata vo 2004 godina?

Vo ovoj slu ~aj Sto ja nov ski pre-mi nal vo kraj ni pot ro {u va ~i. Ia-

ko vr {i sto pan ska dej nost, po ra di ma li ot obem na pro met, toj re {il i se de re gi stri ral od DDV. Do kol ku toj ne bil re gi stri ran za ce li te na DDV vo vre me to na na ba vka ta na pro-dav ni ca ta toj ne bi imal pra vo na od bi vka. Ova zna ~i, de ka so de re gist-ra ci ja ta se sme ni le us lo vi te: toj ne e da no ~en ob vrz nik koj ima pra vo na od bi vka na pret hod ni ot da nok. So og led na toa {to per i o dot na sle de-we na pro me na ta na okol no sti te na ko ris te we to na ob je ktot za vr {u va na 1 April 2012 go di na, Sto ja nov ski e dol ̀ en za pe ri o dot od 1 Ja nu a ri 2009 go di na do 1 April 2012 go di na da iz vr {i is pra vka na pret hod ni ot da nok. Ne za vis no ka ko }e se ko ri sti pro dav ni ca ta vo po doc ne` ni te per-i o di i ne za vis no da li Sto ja nov ski }e osta ne ne re gist ri ran za DDV traj no, vo ovoj slu ~aj se sme ta de ka po~ nu vaj }i od 1 Ja nu a ri 2009 go di na toj e kra en po tro {u va~ (ne re gi stri-ran da no ~en ob vrz nik za DDV), pa spo red toa mo ra da iz vr {i is pra vka na ce lo kup ni ot del na da no kot do 1 April 2012 go di na, od nos no za si te osta na ti 63 me se ci. Vo slu ~a jov, so pos led na ta da no~ na pri ja va pri ja va mo ra da se iska ̀ e dol gu van da nok od 107.100 de na ri (63 h 1.700 = 107.100) i isti ot da go pla ti.

ZAKLUÔK

Od seto prethodno {to go iznesovme moè da zaklu ~ime deka, samo neizvr{uvaweto na promet koj e predmet na odano~uvawe doveduva do vistinsko gasewe na svojstvoto na dano~en obvrznik. Me|utoa, onie koi ne se registrirani, vo smisla na neregistrirawe poradi neispolnuvawe na uslovite, se dano~ni obvrz nici koi imaat tretman na krajni potro{uva~i i tie nemaat pravo nitu da iskaùvaat danok, nitu da odbi vaat prethoden danok.

Danokot koj e posledica od postoewe na predmet na odano~uvawe izvr{en od dano~en obvrznik, se dol guva nezavisno od toa dali da no~ niot obvrznik go pro menil svojot status ili pak prestanal so izvr{u va weto na dejnosta. Isto taka i promenata na namenata na osnovnite sredstva po prvata godina na upotreba doveduva do ispravka na odbieniot danok, odnosno vra }awe na soodveten del od odbieniot danok.

So izmiruvaweto i na posledniot danok od posled noto deluvawe, su{tinski se gasi svojstvoto na dano ~en obvrznik za celite na DDV. So zavr{uvaweto na site pravni odnosi, a so toa i odnosot kon UJP, dano~-niot obvrznik zgasnuva. Vremeto na prestanuvawe ili odjavuvawe na dejnosta ima relativno zna~ewe za svojstvoto na dano~en obvrznik.



Danok na Dobivka


ПРЕСМЕТКА НА АКОНТАЦИИ НА ДАНОК НА ДОБИВКА ЗАМЕСЕЦИТЕ ФЕВРУАРИ - ДЕКЕМВРИ 2009 И ЈАНУАРИ 2010СОГЛАСНО ИЗВЕСТУВАЊЕТО НА УЈП ОД 06.03.2009

Пrav ni li ca koi {to os tva ru va at do bi vka od vr-{e we na dej nost, vklu ~i tel no i ob vrz ni ci te so po se ben da no ~en sta tus - za {tit ni te dru{ tva,

sto pan ski te edi ni ci vo ram ki te na usta no vi te za iz-vr {u va we na sank cii i kaz ne no-po prav ni te usta no vi, ka ko i ko ris ni ci te na teh no lo {ko-in du stri ski te i raz voj ni zo ni, ne ma at ob vr ska da do sta vu va at Me se~-ni pres me tki na akon ta ci i te na da no kot na do bi vka (obra zec "MDB") za utvr du va we to i pla }a we to na me-se~ ni te akon ta cii za fe vru a ri - de kem vri 2009 go di na i ja nu a ri 2010 go di na.

So odred bi te na ~len 20 od Za ko not za iz me nu va-we i do pol nu va we na Za ko not za da no kot na do bi vka ("Slu` ben ves nik na RM", broj 159/08) vo pri me na od 1 ja nu a ri 2009 go di na, se pro pi {a po stap ka ta na utvr-du va we na me se~ ni te akon ta cii na da no kot na do bi vka za 2009 go di na.

Utvr du va we to i pla }a we to na me se~ ni te akon ta-cii e re gu li ra no i so odred bi te na ~len 16 od isto i-me ni ot za kon.

Da no~ ni te ob vrz ni ci osven ob vrz ni ci te so po se-ben da no ~en sta tus - za {tit ni te dru{ tva, sto pan ski te edi ni ci vo ram ki te na usta no vi te za iz vr {u va we na sank cii i kaz ne no-po prav ni te usta no vi, ka ko i ko-ris ni ci te na teh no lo {ko-in du stri ski te i raz voj ni zo ni, pres me tka ta na akon ta ci i te na da nok na do bi vka za ra di utvr du va we i pla }a we na me se~ ni te akon ta cii za me se ci te fe vru a ri - de kem vri 2009 i ja nu a ri 2010 tre ba da ja vr {at na sled ni ot na ~in:

Na~in na presmetka na akontaciiNa~in na presmetka na akontaciina danok na dobivka za mesecitena danok na dobivka za mesecite

fevruari-dekemvri 2009 i januari 2010fevruari-dekemvri 2009 i januari 2010

Red. br.

Pozicii od dano~en bilans za delovnata 2008 godina

Na~in na presmetka

1. Iznos na nepriznaeni ras-hodi vo dano~niot bilans

Pole 02 vo obrazecot DB sostaven za 2008 godina

2. Iznosot na danok sodràn vo nepriznaenite rashodi

Iznos na pole 02 pomnoèn so 10%

3. Iznos na dano~no nam-aluvawe vrz osnova na dano~en kredit iskaàn vo dano~niot bilans

Iznosot na dano~niot kre-dit vo visina na plateniot danok na dobivka vo pret-hodniot dano~en period, iskaàn na pole 43

Red. br.


Na~in na presmetka

4. Iznos na dano~nite oslobo-duvawa i olesnuvawa iska-àni vo dano~niot bilans

Zbir od red. br. 4-a + 4-b

4-a. Namaluvawe na danokot za srazmerniot del na u~estvo na stranskoto lice vo vkupniot kapital

Iznosot na reden broj 2 mi-nus iznos na reden broj 3>0, pomnoèn so procentot na u~estvo na stranskoto lice vo vkupniot kapital iskaàn na pole 66

4-b. Namaluvawe na danokot za vrednosta na nabavenite i staveni vo upotreba do 10 fiskalni aparati (~len 36-b)

Zbir od iznosite iskaàni na pole 57 i pole 65

5. Iznos na utvrden danok (red. br. 2 - red. br. 3 - red br. 4 > 0)

Iznos od reden broj 2 nama-len za iznos od reden broj 3 i iznos od reden broj 4, dokolku e pogolem od nula

6. Mese~en iznos na danokot na dobivka

Iznos na reden broj 5 podelen so 12

7. Mese~en iznos na danokot na dobivka revaloriziran so koeficientot na porast na cenite na malo

Iznos na reden broj 6 pomnoèn so koeficient na porast na ceni na malo

UPATSTVO ZA POPOLNUVAWE

1. Iz nos na ne priz na e ni ras ho di vo da no~ ni ot bi lans se preze ma od po le 02 na DB so sta ven za 2008 go di na

2. Iz no sot na da nok so dr ̀ an vo ne priz na e ni te ras ho di se utvr du va ko ga iz no sot od re den broj 1 (po le 02) }e se pom-no ̀ i so 10%

3. Iz nos na da no~ no na ma lu va we vrz os nova na da no ~en kre-dit iska ̀ an vo da no~ ni ot bi lans se preze ma od iz no sot na Da no~ ni ot kre dit vo vi si na na pla te ni ot da nok na do-bi vka vo pret hod ni ot da no ~en per i od, iska ̀ an na po le 43

4. Iz nos na da no~ ni te os lo bo du va wa i oles nu va wa iska ̀ a-ni vo da no~ ni ot bi lans. Ovoj iz nos se pres me tu va ka ko zbir od iz no si te iska ̀ a ni na red. br. 4-a + red. br. 4-b na ovaa pres me tka

4-a. Na ma lu va we na da no kot za sraz mer ni ot del na u~es tvo na stran sko to li ce vo vkup ni ot ka pi tal se pres me tu va ko ga iz no sot iska ̀ an na re den broj 2 mi nus iz no sot na re den broj 3 koj e po go lem od nu la, }e se pom no ̀ i so pro cen-tot na u~es tvo na stran sko to li ce vo vkup ni ot ka pi tal iska ̀ an na po le 66. Ova na ma lu va we ne se pres me tu va do kol ku iz no sot na re den broj 2 mi nus iz no sot na re den broj 3 e po mal od nu la.

Danok na Dobivka


Red. br.


Na~in na presmetka

* Na ma lu va we to po os nov na pro cent na u~es tvo na stran sko to li ce vo vkup ni ot ka pi tal na da no~ ni ot ob vrz nik utvr den na 31 de kem vri vo go di na ta, se vne su va sa mo do kol ku e iz da de na sog las nost DD-12 na pod ne se no-to ba ra we DD-03 po od nos na iz vr {e ni te vlo ̀ u va wa do 31 de kem vri 2006 go di na. Do kol ku 2008 e tre ta go di na na odo bre no to na ma lu va we spo red iz da de no to Pri vre me no re {e nie DD-13 (na pr. 2006, 2007 i 2008) ovoj po da tok ne se vne su va, od nos no na ma lu va we to ne se iz vr {u va (Os no vot za va kvo to po sta pu va we e vo se u {te va ̀ e~ ki ot ~len 13 stav 4 to~ ka 1 na Pra vil ni kot za na ~i not na pres me tu-va we i up la tu va we na da no kot na do bi vka i spre ~u va we na dvoj no to os lo bo du va we ili dvoj no to oda no ~u va we - "Sl. ves nik na RM" br. 92/2001 .... 21/2008 vo koj se na ve-du va "... Na ma lu va we to na me se~ ni te akon ta cii se vr {i vo per i o dot koj sle di po DB vo koj za prv pat e iska ̀ a no da no~ no to na ma lu va we, a za vr {u va so pod ne se ni ot DB za tre ta ta go di na od ed no krat ni ot per i od za koj se pri me-nu va da no~ no to na ma lu va we".* Do kol ku Pri vre me no to re {e nie (DD-13) za da no~ no na ma lu va we po os nov na vlog na stra nec se od ne su va i na 2009 go di na (2007, 2008 i 2009), vo toj slu ~aj se pri me nu va da no~ no to os lo bo du va we vo akon ta tiv ni te iz no si na da no kot na do bi vka za 2009-ta go di na vo vi si na na odo bre-ni ot pro cent iska ̀ an na po le 66 vo DB za 2008 go di na.

4-b. Na ma lu va we na da no kot za vred no sta na na ba ve ni te i sta-ve ni vo upo tre ba do 10 fi skal ni apa ra ti (~len 36-b) zbir od iz no si te iska ̀ a ni na po le 57 i po le 65* Ovoj iz nos se pro ve ru va so iz no sot na ne i sko ri ste no-to pra vo od iz da de no to Pri vre me no re {e nie DD-17 po pod ne se no to ba ra we DD-07

5. Iz nos na utvr den da nok e ed na kov na iz no sot od re den broj 2 na ma len za iz no sot od re den broj 3 i iz nos od re den broj 4, do kol ku isti ot e po go lem od nu la (r. br. 2 - r. br. 3 - r. br. 4 > 0)* Do kol ku ovoj iz nos e po mal od nu la, ob vrz ni kot ne e vo ob vr ska da vr {i pres me tu va we i pla }a we na akon ta cii na da nok na do bi vka.

6. Me se ~en iz nos na da no kot na do bi vka se do bi va ko ga iz no-sot na re den broj 5 }e se po de li so 12

7. Me se ~en iz nos na da no kot na do bi vka re va lo ri zi ran so ko e fi ci en tot na po rast na ce ni te na ma lo se utvr du va ko ga iz no sot na re den broj 6 se pom no ̀ i so ko e fi ci ent na po rast na ce ni na ma lo

Pri mer 1:

Pres me tka na akon ta ci ja ta na da no kot na do-bi vka za me sec fe vru a ri 2009 go di na se vr {i vrz os no va na sled ni te po da to ci:

1) Iz nos na ne priz na e ni ras ho divo Da no~ ni ot Bi lans- po le 02 od DB 2008 .......................12.000.000

2) Na ba ve ni i sta ve ni voupo tre ba 10 fi skal ni ka si(10 h 20.000) po le 57+ po le 65 od DB 2008) .........................200.000

3) Iz no sot na da no~ ni ot kre dit vovi si na na pla te ni ot da nok nado bi vka vo pret hod ni ot da no ~enper i od po le 43 od DB 2008 ................560.000

Sraz me ren del na da no kotso dr ̀ an vo isp la te ni bru topla ti - po le 32-a od DB 2008 .......300.000

Sraz me ren del na da no kotso dr ̀ an vo isp la te nivkup ni na do me sto ci- po le 32-d od DB 2008 ...................150.000

Sraz me ren del na da no kotso dr ̀ an vo nap la te niot pi {a ni po ba ru va wa- po le 32-e od DB 2008 .....................50.000

Sraz me ren del na da no kotso dr ̀ an vo uki na ti re zer vi ra wa- po le 32-` od DB 2008 ....................60.000

4) U~es tvo na stran sko li cevo vkup ni ot ka pi tal- po le 66 od DB 2008 .................................60%

5) Ko e fi ci en tot na po rastna ce ni te na ma lo ..................................1,067*

*Na po me na: Po da to kot za po ra stot na ce ni na ma lo od 1,067 vo pri me rot e pret po sta ven. Ob ja ve ni ot po da-tok na po rast na ce ni na ma lo od DZS za akon ta ci ja ta za me sec fe vru a ri 2009 go di na e ne ga ti ven {to zna ~i de ka me se~ ni ot iz nos na akon ta ci ja ta na da no kot na do bi vka za me sec Fe vru a ri ne se zgo le mu va.

R. br.


Na~in napresmetka

Iznos

1. Iznos na nepriznaeni rashodi vo dano~niot bilans

Pole 02

od DB 2008 12.000.000

2. Iznosot na danok sodràn vo nepriznaenite rashodi R. br. 1 h 10% 1.200.000

3. Iznos na dano~no namalu-vawe vrz osnova na dano~en kredit iskaàn vo dano~-niot bilans

Pole 43

od DB 2008 560.000

4. Iznos na dano~nite oslobo-duvawa i olesnuvawa iska-àni vo dano~niot bilans R. br. 4-a + 4-b 584.000


(R.br.2 - R.br.3)

> 0 h procent na

pole 66 od DB

2008 384.000

4-b. Namaluvawe na danokot za vrednosta na nabavenite i sta veni vo upotreba do 10 fis-kalni aparati (~len 36-b)

Pole 57 + pole

65 od DB 2008 200.000

5. Iznos na utvrden danok (R.br. 2 - R.br. 3

- R.br. 4 > 0) 56.000

Danok na Dobivka


R. br.


Na~in napresmetka

Iznos

6. Mese~en iznos na danokot na dobivka R. br. 5 : 12 4.667

7. Me se ~en iz nos na da no kot na do bi vka re va lo ri zi ran so ko e fi ci en tot na po rast na ce ni te na ma lo

R. br. 6 h koeficient na porast na ceni

na malo 4.979

KNI@EWE

810 - Da no ci od do bi vkaod re dov no to ra bo te we ...................4.979100 - Sme tka .......................................................4.979

Pla te na akon ta ci ja

Pri mer 2:

Pres me tka na akon ta ci ja ta na da no kot na do-bi vka za me sec fe vru a ri 2009 go di na se vr {i vrz os no va na sled ni te po da to ci

1) Iz nos na ne priz na e niras ho di vo Da no~ ni ot bi lans- po le 02 od DB 2008 .........................9.000.000

2) Na ba ve ni i sta ve ni voupo tre ba 10 fi skal ni ka si(10 h 20.000) po le 57+ po le 65 od DB 2008 ...........................200.000

3) Iz no sot na da no~ ni ot kre dit vovi si na na pla te ni ot da nok nado bi vka vo pret hod ni ot da no ~enper i od po le 43 od DB 2008 ................560.000

Sraz me ren del na da no kotso dr ̀ an vo isp la te nibru to pla ti - po le32-a od DB 2008 ...............................300.000

Sraz me ren del na da no kotso dr ̀ an vo isp la te nivkup ni na do me sto ci- po le 32-d od DB 2008 ...................150.000

Sraz me ren del na da no kotso dr ̀ an vo nap la te niot pi {a ni po ba ru va wa- po le 32-e od DB 2008 .....................50.000

Sraz me ren del nada no kot so dr ̀ an vouki na ti re zer vi ra wa- po le 32-` od DB 2008 ....................60.000

4) U~es tvo na stran sko li cevo vkup ni ot ka pi tal- po le 66 od DB 2008 .................................60%

5) Ko e fi ci en tot na po rastna ce ni te na ma lo ..................................1,067*

* Na po me na: Po da to kot za po ra stot na ce ni na ma lo od 1,067 vo pri me rot e pret po sta ven. Ob ja ve ni ot po da-tok na po rast na ce ni na ma lo od DZS za akon ta ci ja ta za me sec fe vru a ri 2009 go di na e ne ga ti ven {to zna ~i de ka me se~ ni ot iz nos na akon ta ci ja ta na da no kot na do bi vka za me sec Fe vru a ri ne se zgo le mu va.

Na po me na: Vo pri me rot 2 ne ma os nova za pla }a we na me se~ na akon ta ci ja na da no kot na do bi vka.

R. br.


Na~in napresmetka

Iznos

1. Iznos na nepriznaeni rashodi vo dano~niot bilans

Pole 02

od DB 2008 9.000.000

2. Iznosot na danok sodràn vo nepriznaenite rashodi R. br. 1 h 10% 900.000

3. Iznos na dano~no namalu-vawe vrz osnova na dano~en kredit iskaàn vo dano~-niot bilans

Pole 43

od DB 2008 560.000

4. Iznos na dano~nite oslobo-duvawa i olesnuvawa iska-àni vo dano~niot bilans R. br. 4-a + 4-b 404.000


(R.br.2 - R.br.3)

> 0 h procent na

pole 66 od DB

2008 204.000

4-b. Namaluvawe na danokot za vrednosta na nabavenite i sta veni vo upotreba do 10 fis-kalni aparati (~len 36-b)

Pole 57 + pole

65 od DB 2008 200.000

5. Iznos na utvrden danok (R.br. 2 - R.br. 3

- R.br. 4 > 0) 0

6. Mese~en iznos na danokot na dobivka R. br. 5 : 12 0

7. Me se ~en iz nos na da no kot na do bi vka re va lo ri zi ran so ko e fi ci en tot na po rast na ce ni te na ma lo

R. br. 6 h koeficient na porast na ceni

na malo 0

Danok na Dobivka


Sezair REXEPAGI]9) prihod od telekomunikaciski uslugi me|u Repub-

lika Makedonija i stranska dràva; i10) prihod od zakup na nedvi` nosti vo RM.Pla}aweto na danokot na dobivka na prihodi plate-

ni na stranski pravni lica se vr{i so nalog za javni prihodi obrazec PP-50 na slednava uplatna smetka:

Pri pla}aweto na danokot na dobivka na uplatnata smetka 840-1097, prihodnata {ifra se popolnuva za-visno od osnovot na zadràniot danok na prihod {to se pla}a na stranski pravni lica. Vo prodolènie vi gi davame prihodnite {ifri vo zavisnost od osnovite za koi bil zadràn danokot na dobivka.

So odredbite na ~lenovi te 29-a do 29-d od Za-konot za dano kot na dobivka ("Slu`ben ves nik na RM", broj 80/93...159/08) pro pi{ana e obvrska za do ma {noto prav no lice, do ma{ noto fizi~ko lice - regist rirano za vr{ewe na dejnost i stransko pravno lice ili fi zi~ko lice - nere zi dent so post-ojana delov na edinica vo Republika Make donija koi vr{at ispla ta na prihodi na stransko prav no lice, pri isplatata na priho dot da go zadràt i da go uplatat dano kot na soodvetnata uplatna smetka, istovremeno so isplatata na prihodot.

Zadràniot danok za bilo koj prihod na stranskoto prav no lice, pretstavuva kone~no namirena dano~na obvrska.

ZADR@UVAWE NA DANOK NA PRIHODZADR@UVAWE NA DANOK NA PRIHOD

PLATEN NA STRANSKI PRAVNI LICAPLATEN NA STRANSKI PRAVNI LICA

I PRIMENA NA DOGOVORITE ZAI PRIMENA NA DOGOVORITE ZA

ODBEGNUVAWE NA DVOJNO ODANOÛVAWEODBEGNUVAWE NA DVOJNO ODANOÛVAWE

Dokolku ne e poinaku regulirano so Me|unarodnite dogovori za odbegnuvawe na dvojno odano~uvawe, zadrùvaweto na danok se primenuva na slednive prihodi, bez ogled dali se isplateni vo Republika Makedonija ili vo stranstvo i toa na:

1) prihodi od dividendi;2) prihod od kamata od rezident;3) prihod od kamata od nerezident koj ima postojana

delovna edinica vo Republika Makedonija, ako kamatata e na tro{ok na postojanata delovna edinica;

4) prihod od avtorski honorar isplaten od rezide nt;5) prihod od avtorski honorar isplaten od ner-

ezident so postojana delovna edinica vo Republika Makedonija, ako avtorskiot honorar e na tro{ok na postojanata delovna edinica;

6) prihod od zabavni ili sport ski aktivnosti koi se vr{at vo Republika Makedonija;

7) prihod od vr{ewe na menaxment, konsalting, fi-nansiski us lugi i uslugi na istraùvawe i razvoj, ako prihodot e isplaten od rezident ili e na tro{ok na pos-tojanata delovna edinica vo Republika Makedonija;

8) prihod od osiguritelni pre mii za osiguruvawe ili reosi guruvawe od rizici vo RM;

Uplatna smetka Naziv na uplatna smetka

840-1097- Zadràn danok na prihod platen na stranski pravni lica

Osnova na zadràniot danok na prihod{to se pla}a na stranski pravni lica

Prihodna {ifra

Zadràn danok na prihod od dividendi, platen na stranski pravni lica 711218

Za dr ̀ an da nok na pri hod od ka ma ta od re zi-dent, pla ten na stran ski prav ni li ca 711219

Za dr ̀ an da nok na pri hod od ka ma ta od ne re zi-dent koj ima po sto ja na de lov na edi ni ca vo RM, ako ka ma ta ta e na tro {ok na po sto ja na ta de lov-na edi ni ca, pla ten na stran ski prav ni li ca 711220

Za dr ̀ an da nok na pri hod od avtor ski ho no rar isp la ten od re zi dent, pla ten na stran ski prav-ni li ca 711221

Za dr ̀ an da nok na pri hod od avtor ski ho no rar isp la ten od ne re zi dent so po sto ja na de lov na edi ni ca vo RM, ako avtor ski ot ho no rar e na tro {ok na po sto ja na ta de lov na edi ni ca, pla-ten na stran ski prav ni li ca 711222

Za dr ̀ an da nok na pri hod od za bav ni ili sport-ski aktiv no sti koi se vr {at vo RM, pla ten na stran ski prav ni li ca 711223

Za dr ̀ an da nok na pri hod od vr {e we to na me nax ment, kon sal ting, fi nan si ski, teh ni~ ki, ad mi ni stra tiv ni us lu gi na istra ̀ u va we i raz voj i dru gi us lu gi, ako pri ho dot e isp la ten od re zi dent ili ako pri ho dot e na tro {ok na po sto ja na ta de lov na edi ni ca vo RM, pla ten na stran ski prav ni li ca 711224

Danok na Dobivka


Od odano~uvawe se izzemeni prihodite vrz osnova na:1) transfer na del od dobivkata na postojana delovna

edinica na stransko pravno lice vo Republika Make-donija, na koja prethodno e platen danok na dobivka;

2) kamata od dol`ni~ki instrumenti izdadeni i/ili garantirani od strana na Vladata na Republika Makedonija, Narodnata banka na Republika Make-donija i banki ili drugi finansiski institucii koi deluvaat kako pretstavnik na Vladata na Republika Makedonija;

3) kamata od depoziti vo banka locirana vo Repub-lika Makedonija i

4) posreduvawe ili konsalting so dràvni hartii od vrednost na me|unaroden finansiski pazar.

PRESMETUVAWE NA ZADR@ANIOT DANOK

Da no kot {to }e se za dr ̀ i, se pres me tu va na bru to pri ho di te po stap ka od 10%.

Bru to pri ho dot e pri ho dot koj bi bil isp la ten na stran sko to prav no li ce do kol ku ne se iz vr {i za dr ̀ u-va we na da no kot od pri ho dot koj bi se isp la til (~len 29-v od Za ko not).

PRIMERI NA PRESMETUVAWETO I

KNI@EWETO NA DANOKOT PO ZADR[KA

Do kol ku stran sko to prav no li ce ima vi stin sko se di {te vo dr ̀ a vi te so koi Re pub li ka Ma ke do ni ja ne pri me nu va Do go vor za od beg nu va we na dvoj no to oda no-~u va we, isp la tu va ~ot na pri ho di te pri se ko ja isp la ta na pri ho di te pres me tu va, za dr ̀ u va i up la tu va da nok vo sog las nost so odred bi te na Za ko not.

Pri mer 1:

Dru{ tvo to "N" so se di {te vo Por tu ga li ja, iz vr {i lo us lu ga (istra ̀ u va we na pa zar) za po tre-bi te na dru{ tvo to "M" - re zi dent na Re pub li ka

Osnova na zadràniot danok na prihod{to se pla}a na stranski pravni lica

Prihodna {ifra

Za dr ̀ an da nok na pri hod os tva ren od na em na pod vi` ni i ned vi` ni do bra vo RM, pla ten na stran ski prav ni li ca 711225

Za dr ̀ an da nok na pri hod vo for ma na na gra di koi se do de le ni na nat pre va ri vo RM do kol ku pri ho dot od se koj nat pre var ja nad mi nu va de-nar ska ta pro tiv vred nost od 500 evra, pla ten na stran ski prav ni li ca 711226

Za dr ̀ an da nok na pri hod od osi gu ri tel ni pre mii za osi gu ru va we ili re o si gu ru va we od ri zi ci vo RM, pla ten na stran ski prav ni li ca 711227

Za dr ̀ an da nok na pri hod od te le ko mu ni ka-ci ski us lu gi po me |u RM i stran ska dr ̀ a va, pla ten na stran ski prav ni li ca 711228

Ma ke do ni ja. Fa ktu ra ta gla si na iz nos od 7.000 evra (1 evro = 61,5 de na ri, od nos no 430.500 de na ri). Re pub li ka Ma ke do ni ja ne ma ra ti fi ci ran do go vor za od beg nu va we na dvoj no to oda no ~u va we so Por-tu ga li ja, {to zna ~i de ka isp la ta ta na ovoj pri hod vo ko rist na por tu gal sko to dru{ tvo se oda no ~u va so stap ka od 10% pres me ta na na bru to pri ho dot, sog las no ~len 29-v stav 2 od Za ko not.

Na po me na: Do kol ku Re pub li ka Ma ke do ni ja ima {e pot pi {a no do go vor za od beg nu va we na dvoj no oda no-~u va we so Por tu ga li ja, vo toj slu ~aj pri pres me tka na da no kot }e se pri me ne {e stap ka ta ko ja za ovie isp la ti e pred vi de na so spo me na ti ot do go vor. Ova od pri ~i na {to sklu ~e ni te do go vo ri za od beg nu va we na dvoj no to oda no ~u va we ima at pred nost vo pri me na ta pred do ma{ no to za ko no dav stvo.

Pres me tka na da no kot430.500 h 10% = 43.050 - da nok

Na po me na: Sog las no mis le we to na Upra va ta za jav ni pri ho di broj 13-1367/1 od 06.02.2008 go di na, so koe e sog las no Mi ni sters tvo to za fi nan sii broj 11-7040/1 od 13.02.2008 go di na, pres me tka ta na da no kot, bez og led da li ista ta pa |a na to var na stran sko to prav no li ce (pri ma~ na pri ho dot) ili na to var na do ma{ no to prav no li ce (isp la ti tel na pri ho dot) e iden ti~ na t.e. da no kot se pres me tu va ta ka {to isp la-te ni ot iz nos na stran sko to prav no li ce }e se pom no ̀ i so pro pi {a na ta stap ka.

KNI @E WA:

I Vo us lo vi ko ga da no kot pa |a na to var nastran sko to prav no li ce - pri ma~ na pri ho dot

4490 - Tro {o ci za us lu gi .......................430.500221 - Ob vr ski spre ma

do ba vu va ~i vo strans tvo ...................387.450 2699 - Ob vr ski za za dr ̀ an

da nok na do bi vka ...................................43.050po f-ra broj...

2699 - Ob vr ski za za dr ̀ anda nok na do bi vka ............................43.0501000 - Sme tka .....................................................43.050

pla ten da nok1079 - Dru gi pa ri~ ni sreds tva

pre od ni sme tki .............................387.4501000 - Sme tka ...................................................387.450

pre fr le ni sreds tva za otkup na de vi zi103 - De viz na sme tka .............................387.450

1079 - Dru gi pa ri~ ni sreds tvapre od ni sme tki ....................................387.450

otku pe ni de vi zi

Danok na Dobivka


221 - Ob vr ski spre ma do ba vu va ~ivo strans tvo ...................................387.450103 - De viz na sme tka ....................................387.450

pla te na f-ra vo strans tvoII Vo us lo vi ko ga da no kot pa |a vrz

to var na do ma{ no to prav noli ce - isp la ti tel na pri ho dot

4490 - Tro {o ci za us lu gi .......................430.500 221 - Ob vr ski spre ma

do ba vu va ~i vo strans tvo ...................430.500 po f-ra broj...

44409 - Da no ci koi ne za vi sat odre zul ta tot - da nok na do bi vkaza isp la ta vo strans tvo ................43.0502699 - Ob vr ski za za dr ̀ an

da nok na do bi vka ...................................43.050pres me tan da nok za isp la ta vo strans tvo

2699 - Ob vr ski za za dr ̀ anda nok na do bi vka ............................43.0501000 - Sme tka .....................................................43.050

pla ten da nok1079 - Dru gi pa ri~ ni sreds tva

pre od ni sme tki .............................430.5001000 - Sme tka ...................................................430.500

pre fr le ni sreds tva za otkup na de vi zi103 - De viz na sme tka .............................430.500

1079 - Dru gi pa ri~ ni sreds tvapre od ni sme tki ....................................430.500

otku pe ni de vi zi221 - Ob vr ski spre ma do ba vu va ~i

vo strans tvo ...................................430.500103 - De viz na sme tka ....................................430.500

pla te na fa ktu ra vo strans tvo

Na po me na: Sog las no odred bi te na ~len 17-g od Za ko-not za da nok na do bi vka, iz no sot na za dr ̀ a ni ot da nok koj e pla ten na to var na do ma{ no to prav no li ce ne se sme ta za priz nat ras hod, od nos no za ovoj iz nos, isp la-tu va ~ot - do ma{ no to prav no li ce tre ba da ja zgo le mi da no~ na ta os no va vo obra ze cot "DB".

PRIMENA NA PRAVILNIKOT ZA

NAÎNOT NA PRESMETUVAWE I

UPLATUVAWE NA DANOKOT NA DOBIVKA

Soglasno odredbite na ~len 5-a od Pravilnikot za na~inot na presmetuvawe i upla}awe na danokot na dobivka i spre~uvawe na dvojnoto osloboduvawe ili dvojnoto odano~uvawe ("Slu`ben vesnik na RM", broj 92/01...21/08), doma{nite fizi~ki lica - registri-rani za vr{ewe na dejnost i stranskite pravni lica ili fizi~ki lica-nerezidenti so postojana delovna edinica vo Republika Makedonija (isplatuva~i na prihodot), pri sekoja isplata na prihodot {to go

ostvaruva stranskoto pravno lice go zadrùvaat i go uplatuvaat danokot na soodvetnata uplatna smetka.

Pred sekoja prva uplata na danokot po zadr{ka, doma{nite pravni lica od Upravata za javni pri-hodi-Regionalna direkcija treba da pobaraat dano~en identifikacionen broj za stranskoto pravno lice (os-tvaruva~ na prihodite). Dano~niot identifikacionen broj na stranskoto pravno lice pri pla}aweto na danokot po zadr{ka se vnesuva vo nalogot za pla}awe na javnite prihodi vo poleto "povikuvawe na broj- zadolùvawe".

Napomena: So Pravilnikot ne e propi{an poseben obrazec na barawe za dobivawe dano~en identifika-cionen broj za stransko pravno lice (ostvaruva~ na prihodot). Soglasno Instrukcijata na UJP, baraweto za dodeluvawe dano~en broj moè da se podnese na obrazecot UJP-RDO, koj e propi{an so Pravilnikot za postapkata, na~inot i rokovite za dodeluvawe na edinstven dano~en broj ("Slu`ben vesnik na RM", broj 46/06).

PRIHODI PRI ÎJA ISPLATA

SE ZADR@UVA DANOKOT

Sog las no odred bi te na ~len 5-b od Pra vil ni kot, pod pri ho di na stran sko prav no li ce za koe se vr {i za dr ̀ u va we na da no kot, se po draz bi ra at pri ho di te os tva re ni od:

Di vi den di - oz na ~u va do bi vka od ak cii, ili dru-gi pra va na u~es tvo vo do bi vka ta koi ne se po ba ru va wa na dol go vi, ka ko i do ho dot od dru gi kor po ra tiv ni pra-va koi po od nos na oda no ~u va we to ima at ist tret man ka ko i do ho dot od ak ci i te spo red za ko ni te na dr ̀ a vi-te ~ij re zi dent e dru{ tvo to koe vr {i ras pre del ba.

Ka ma ta - oz na ~u va do hod od po ba ru va wa na se ka-kov vid dolg, ne za vis no od toa da li e obez be den so hi-po te ka i da li vrz os no va na niv se stek nu va pra vo na u~es tvo vo do bi vka ta na dol` ni kot i oso be no do hod od ob vrz ni ci ili dru gi dol` ni~ ki har tii od vred nost vklu ~u vaj }i gi i pre mi i te i na gra di te na tie har tii od vred nost, ob vrz ni ci te ili dol` ni~ ki te har tii od vred nost, ka ko i se koj drug do hod po vr zan so do ho dot od pa ri da de ni na za em, (osven pri ho dot od ka ma ta od dol` ni~ ki in stru men ti iz da de ni i/ili ga ran ti ra ni od stra na na Vla da ta na Re pub li ka Ma ke do ni ja, Na rod-na ta ban ka na Re pub li ka Ma ke do ni ja i ban ki ili dru gi fi nan si ski in stru men ti koi de lu va at ka ko pret stav-nik na Vla da ta na Re pub li ka Ma ke do ni ja, ka ko i na pri-ho dot od ka ma ta od de po zi ti vo ban ka ili kon sal ting so dr ̀ av ni har tii od vred nost na me |u na ro den fi nan-si ski pa zar). Kaz ne ni te ka ma ti pla te ni za za doc ne ti pla }a wa ne se sme ta at za ka ma ti od ovoj stav.

Avtor ski ho no ra ri (pra va) i dru gi pra va na in-te le ktu al na sops tve nost - po draz bi ra pla }a we od bi-

Danok na Dobivka


lo koj vid, pri me no ka ko pla }a we za upo tre ba ili pra vo na ko ri ste-we na avtor sko pra vo za: kni ̀ ev-no, umet ni~ ko ili na u~ no de lo, vklu ~u vaj }i gi ki ne ma to graf ski-te fil mo vi, sof tver, pa ten ti, tr-gov ski mar ki i za {tit ni zna ci, di zaj ni ili mo de li, pla no vi, taj-ni for mu li ili po stap ka, ili za in for ma ci ja vo vr ska so in du stri-ski te, ko mer ci jal ni te ili na u~ ni-te iskus tva, koi pra va se za {ti te-ni so prav ni te pro pi si i obi ~ai, so koi se re gu li ra niv no to stek nu-va we i upo tre ba.

Za bav ni i sport ski aktiv no-sti - koi se vr {at vo Re pub li ka Ma ke do ni ja, po draz bi ra pri ho di os tva re ni od or ga ni zi ra we i odr-ù va we na jav ni na sta pi koi gi vr-{at or ga ni zi ra ni gru pi i po e din-ci isp la te ni na stran ski prav ni li ca. Vo pri ho di te koi {to pri-pa |a at kon pret hod no na ve de ni te, spa |a at i na do me sto ci te za: au di o-vi zu el ni us lu gi, pro vi zii po vr za-ni so film ska i vi deo dej nost, ra-dio i te le vi zi ja, li cen ci za di stri-bu ci ja na pra va i ho no ra ri, or ke-stri i dru gi kul tur ni i sport ski dej no sti, ko ti za cii i ~le na ri ni na kul tur ni i sport ski or ga ni za-cii, isp la te ni vo ko rist na stran-sko to prav no li ce.

Vr {e we me nax ment us lu gi po draz bi ra pri hod os tva ren od or-ga ni zi ra we, pla ni ra we, ko or di-ni ra we, kon tro li ra we i mo ti vi-ra we, vo os tva ru va we to na ce li te na tr gov ski te dru{ tva, od nos no vo os tva ru va we to na odre de ni eko nom-ski re zul ta ti (pro fit).

Kon sal ting us lu gi po draz bi-ra pri hod os tva ren od vr {e we us-lu gi na slu` bi ili or ga ni za cii {to se za ni ma va at so da va we na so ve ti i in te le ktu al ni us lu gi vo sto pan ski fi nan si ski i teh ni~ ki pro e kti od nos no upat stva ili ra-bo ti na ne koj spe ci ja len pred met ili pro ekt za opre de len na do mest. Pod kon sal ting us lu gi se po draz-bi ra at i: prav ni, da no~ ni, sme tko-vods tve ni i re vi zor ski us lu gi, koi

{to stran ski te prav ni li ca gi vr-{at so na do mest za do ma{ ni te sub-je kti. Pod kon sal ting us lu gi na de-lov no so ve tu va we, se sme ta se koj ob lik na de lov no so ve tu va we ili kon sul ta ci ja. Po isk lu ~ok, ne se sme ta za us lu ga na de lov no so ve tu-va we: odr ̀ u va we to na pre da va wa, se mi na ri, ra bo til ni ci i sli~ ni me to di na po du ~u va we, po toa us lu-gi na in ̀ e ne ri, ar hi te kti i sli~-ni us lu gi koi za re zul tat ima at pi-{a ni do ku men ti za po sta pu va we (idej ni i iz ved be ni pro e kti, na cr-ti, upat stva i dru gi do ku men ti za po sta pu va we). Za us lu gi na de lov-no so ve tu va we ne se sme ta at i us lu-gi te na po sre du va we i za sta pu va we vo ne ko ja zdel ka, ka ko i us lu gi te na ko ri ste we to na raz li~ ni te ba-zi na po da to ci.

Vr {e we na fi nan si ski us lu-gi se sme ta at pri ho di te na stran-sko to prav no li ce os tva re ni od:

1) iz da de ni ga ran cii i dru gi vi-do vi na obez be du va wa;

2) ka ma ti od fi nan si ski ot li-zing;

3) tr go vi ja za svo ja sme tka ili za sme tka na kli en tot, bi lo na ber-za, pre ku {al ter ili na drug pa zar, so: in stru men ti na pa za rot na pa ri (vklu ~u vaj }i ~e ko vi, sme tki, po tvr-di za de po zi ti), de vi zi, de ri va tiv-ni in stru men ti koi vklu ~u va at no ne se ogra ni ~e ni na fju ~e ri i op-cii, in stru men ti te na de viz ni ot kurs i ka mat ni te stap ki, vklu ~u vaj-}i gi ra bo ti te ka ko {to se swaps, ter min ski spo god bi za ka ma ti; pre-nos li vi har tii od vred nost; dru gi pre nos li vi in stru men ti i fi nan-si ski sreds tva vklu ~u vaj }i gi i zlat ni te po lu gi;

4) u~es tvo vo iz da va we to na si-te vi do vi har tii od vred nost, vklu-~u vaj }i go i pre ze ma we to na ri zi-kot i pla si ra we to, vo svojs tvo na agen ti, i da va we to na us lu gi vo vr-ska so toa iz da va we;

5) us lu gi vo vr ska so pres me tka-ta i pre bi va we to na fi nan si ski te sreds tva, vklu ~u vaj }i gi har ti i te od vred nost, de ri va tiv ni te pro iz-

vo di i dru gi te pre nos li vi in stru-men ti;

6) so ve to dav ni, po sred ni~ ki i dru gi po mo{ ni fi nan si ski us lu gi vo vr ska so si te vi do vi na fi nan si-ski us lu gi, vklu ~u vaj }i gi re fe ren-ci te za kre dit na spo sob nost i ana-li za, istra ̀ u va we i so ve tu va we za in ve sti cii i por tfo li ja, so ve ti za pre ze ma we i pre stru ktu i ra we i stra te gii na pret pri ja ti ja ta;

7) po sre du va we vo osi gu ru va-we to i re o si gu ru va we to (aktiv-no sti na bro ke ri, osi gu ri tel ni i bro ker ski dru{ tva i agen ti), kon-sul tant ski te us lu gi, aktu ar ski te us lu gi i us lu gi te vo pro ce nu va we-to na ri zik.

Vr {e we us lu gi na istra ̀ u va-we i raz voj e pri ho dot os tva ren od baz ni i teh ni~ ki istra ̀ u va wa, la-ba ra to ri ski i dru gi us lu gi, pro e-kti i ela bo ra ti (osven onie koi se od ne su va at za in ve sti cii ~i ja re a-li za ci ja e vo tek), us lu gi na pro pa-gan da, istra ̀ u va we na pa za rot, og-la su va we vo me di u mi, sa em ski pri-red bi, pro mo ci ja na pro iz vo di vo strans tvo, an ke ti ra we na jav no to mis le we. Pod us lu gi na istra ̀ u va-we to na pa za rot, se po draz bi ra at: na ~in na pri ba vu va we na pa zar ni in for ma cii, odre du va we na ka ra-kte ri sti ki te na pa za ri te, me re we na po ten ci ja lot na pa za rot, ana li-za na u~es tvo to na pa za rot, ana li-za na pro da` ba ta, istra ̀ u va we na tren do vi te vo ra bo te we to, kra tko-ro~ ni i dol go ro~ ni pred vi du va wa, is pi tu va we na po nu di te na kon ku-ren ci ja ta, istra ̀ u va we na ce ni-te, te sti ra we na no vi i na po stoj-ni pro iz vo di na pa za rot.

Zakup na nedvi`nosti e pri-ho dot os tva ren od transakcii na uslugi me|u rezidenti i nereziden-ti, povrzani so prihodite ostvar-eni od iznajmuvaweto na nedvi`ni dobra vo Republika Makedonija.

Osi gu ri tel ni pre mii od osi-gu ru va we ili re o si gu ru va we od ri-zi ci vo Re pub li ka Ma ke do ni ja se sme ta at pri ho di te na stran sko to prav no li ce os tva re ni od:

Danok na Dobivka


1) pre mi ja vrz os no va na osi gu-ru va we na ì vot;

2) pre mi ja vrz os no va na ne ̀ i-vot no osi gu ru va we i

3) pre mi ja vrz os no va na re o si-gu ru va we, osven pre mi ja vrz os no va na re o si gu ru va we {to dru{ tva ta za osi gu ru va we i re o si gu ru va we na Re-pub li ka Ma ke do ni ja, se dol` ni da go iz vr {at vo sog las nost so za kon.

Te le ko mu ni ka ci ski us lu gi se pri ho di te od us lu gi na: obez be du-va we na jav ni fiks ni te le fon ski us lu gi (lo kal na te le fon ska ko mu-ni ka ci ja; me |u mes na na ci o nal na te-le fon ska ko mu ni ka ci ja i me |u na-rod na te le fon ska ko mu ni ka ci ja); obez be du va we na jav ni mo bil ni te-le fon ski us lu gi; obez be du va we na jav ni us lu gi na go vor pre ku mre ̀ i so ko mu ta ci ja na pa ke ti (in ter net pro to kol i dru gi pro to ko li); obez-be du va we na us lu gi na iz naj me ni li-nii; obez be du va we na jav ni us lu gi za pre nos na po da to ci; obez be du va-we na jav ni ra di o ko mu ni ka ci ski us lu gi i obez be du va we na dru gi us-lu gi (obez be du va we na jav ni us lu gi na go vor pre ku mre ̀ i so ko mu ta ci-ja na pa ke ti po me |u raz li~ ni ope ra-to ri i obez be du va we na pri stap do jav na ta te le fon ska mre ̀ a).

OSTVARUVAWE NA

PRAVOTO ZA PRIMENA

NA PONISKA STAPKA,

ODNOSNO DANO^NO

OSLOBODUVAWE

Sog las no odred bi te na ~len 29-g od Za ko not, do kol ku pri ma te lot na pri hod vrz koj se pri me nu va za dr ̀ u-va we na da no kot e re zi dent na stran-ska dr ̀ a va ko ja ima do go vor so Re-pub li ka Ma ke do ni ja za od beg nu va we na dvoj no oda no ~u va we vo od nos na da no ci te na do hod i ka pi tal, to ga{ za ce li te na ovoj Za kon, da no~ na ta stap ka ko ja e utvr de na za toj per i-od ne smee da ja nad mi ne da no~ na ta stap ka ko ja se pri me nu va za pri ho-dot odre den vo do go vo rot.

Spo red odred bi te na ~len 5-v od Pra vil ni kot pra vo to koe pro iz le-

gu va od do go vo rot za od beg nu va we na dvoj no oda no ~u va we vo od nos na da no-ci te od do hod, se os tva ru va na pro pi-{a ni obras ci, raz gra ni ~e ni spo red vi dot na isp la te ni ot pri hod, i toa:

1) Ba ra we za oles nu va we od nos-no os lo bo du va we na da nok od di vi-den di, vrz os no va na Do go vo ri te za od beg nu va we na dvoj no oda no ~u-va we (Obra zec 1);

2) Ba ra we za oles nu va we od nos-no os lo bo du va we na da nok od ka ma-ta, vrz os no va na Do go vo ri te za od-beg nu va we na dvoj no oda no ~u va we (Obra zec 2);

3) Ba ra we za oles nu va we od nos-no os lo bo du va we na da nok od pri ho-di od avtor ski pra va, vrz os no va na Do go vo ri te za od beg nu va we na dvoj-no oda no ~u va we (Obra zec 3);

4) Ba ra we za os lo bo du va we od da nok na dru gi pri ho di, vrz os no va na Do go vo ri te za od beg nu va we na dvoj no oda no ~u va we (Obra zec 4).

Do kol ku pri isp la ta ta na pri ho-di te od ~len 29-b na Za ko not, ne se pla }a da nok po za dr {ka vo sog las-nost so odred bi te na do go vo ri te za od beg nu va we na dvoj no to oda no ~u va-we, pri ma te lot na pri ho dot (stran-sko to prav no li ce) mo ̀ e na me sto obra ze cot od pret hod ni ot stav, da do sta vi sa mo obra zec "Po tvr da za re zi den ten sta tus" od nad le` ni ot da no ~en or gan vo strans tvo.

Napomena: Za podnesenata "pot-vrda za rezidenten status" UJP pis-meno go izvestuva podnositelot za prifa}awe na istata.

Za pri me na na odred bi te od do-go vo rot, na pred na ve de ni te obras-ci, tre ba da bi dat po tvr de ni (za ve-re ni) od nad le` ni ot da no ~en or-gan vo strans tvo.

Za ve re ni ot obra zec se pod ne su-va pri se ko ja isp la ta. Po isk lu ~ok do kol ku se ra bo ti za za ~e ste ni isp-la ti (vrz ista os no va), za ve re ni ot obra zec, se pod ne su va pri isp la ti-te {to se vr {at po se koi iz mi na-ti dva na e set (12) me se ci.

Na ve de ni te obras ci se so sto-jat od ~e ti ri isto vet ni pri me ro-ci i toa:

1) pri me rok za pod no si te lot na ba ra we to;

2) pri me rok za nad le` ni ot da-no ~en or gan vo strans tvo;

3) pri me rok za isp la tu va ~ot; i4) pri me rok za Upra va ta za

jav ni pri ho di na Re pub li ka Ma-ke do ni ja.

So od vet ni ot obra zec pod no si-te lot na ba ra we to - ne re zi dent, go za ve ru va vo nad le` ni ot da no ~en or gan na dr ̀ a va ta ~ij re zi dent e. Eden pri me rok na obra ze cot e na-me net za nad le` ni ot da no ~en or-gan vo strans tvo, dru gi ot e na me-net za pod no si te lot na ba ra we to, a osta na ti te dva za ve re ni pri me-ro ci so ce los no po pol ne ti po da-to ci za: pod no si te lot na ba ra we-to, iz ja va na isp la tu va ~ot, vi dot na dej no sta (pri ho dot), tra e we to na dej no sta, pred me tot na do go vo-rot, pro prat ni te do ku men ti i dru-go, pod no si te lot na ba ra we to gi do-sta vu va do do ma{ ni ot isp la tu va~. Do ma{ ni ot isp la tu va~ pri isp la-ta ta na pri ho di te, eden pri me rok od obra ze cot do sta vu va do Re gi o-nal na ta di rek ci ja na Upra va ta za jav ni pri ho di vo Re pub li ka Ma ke-do ni ja, a dru gi ot pri me rok go za dr-ù va za svoi po tre bi.

Do kol ku vo vre me to na pla }a-we to na pri ho dot na stran sko to prav no li ce, do ma{ ni ot isp la tu-va~ ras po la ga so pri me ro ci od na-ve de ni te obras ci ili po tvr da za re zi den ten sta tus, }e gi pri me ni so od vet ni te odred bi od do go vo rot za od beg nu va we na dvoj no to oda no-~u va we.

Do kol ku vo vre me to na isp la-ta ta na pri ho di te na stran sko to prav no li ce, do ma{ ni ot isp la tu-va~ ne ras po la ga so za ve ren pri me-rok na obra ze cot ili po tvr da za re zi den ten sta tus, so isp la ta ta na pri ho dot gi pri me nu va odred bi-te od Za ko not, t.e. da no kot go pres-me tu va i pla }a sog las no stap ki te pro pi {a ni so Za ko not za da no kot na do bi vka.

Vo va kov slu ~aj, stran sko to prav-no li ce mo ̀ e vo rok od tri go di ni

Danok na Dobivka


od iste kot na go di na ta vo ko ja pri ho dot e isp la ten, da do sta vi do Mi ni sters tvo to za fi nan sii - Upra va za jav-ni pri ho di, Re gi o nal na di rek ci ja, vo ko ja isp la tu va ~ot na pri ho di te pri pa |a, za ve ren obra zec i toa:

1) Ba ra we za vra }a we na da nok od di vi den di, vrz os no va na Do go vo ri te za od beg nu va we na dvoj no oda no-~u va we (Obra zec 5);

2) Ba ra we za vra }a we na da nok od ka ma ta, vrz os no-va na Do go vo ri te za od beg nu va we na dvoj no oda no ~u va-we (Obra zec 6);

3) Ba ra we za vra }a we na da nok od pri ho di od avtor-ski pra va, vrz os no va na Do go vo ri te za od beg nu va we na dvoj no oda no ~u va we (Obra zec 7);

4) Ba ra we za vra }a we na da nok od dru gi pri ho di, vrz os no va na Do go vo ri te za od beg nu va we na dvoj no oda no ~u va we: za ra di po vrat na po ve }e pla te ni ot da-nok vo od nos na da no kot koj {to sog las no odred bi te od do go vo rot za od beg nu va we na dvoj no to oda no ~u va we tre ba lo da bi de pla ten (Obra zec 8).

Na po me na: Po vra tot na da no kot po za dr {ka se vr-{i vo do ma{ na va lu ta vo vi si na na za dr ̀ a ni ot da nok. Iz no sot na po ve }e pla te ni ot da nok se vra }a na sme tka-ta naz na ~e na vo ba ra we to.

Do ma{ ni ot isp la tu va~ na pri hod na stran sko li-ce na Upra va ta za jav ni pri ho di - Re gi o nal na di rek-ci ja kon ko ja pri pa |a i do sta vu va Iz ve {taj za up la te-ni ot da nok po za dr {ka za si te isp la te ni pri ho di so po da to ci te za na zi vot na stran sko to prav no li ce, da-tu mot i iz no sot na isp la ta ta i na up la te ni ot da nok, ka ko i za iz no sot i za pri me ne ta ta stap ka na da no kot po za dr {ka, do 15 fe vru a ri na red na ta go di na (na obra-ze cot DD-I).

Na po me na: Imaj }i go pred vid fa ktot de ka ni tu so Za ko not ni tu so Pra vil ni kot, ne e po seb no ure de no, na mis le we sme de ka do ma{ ni te isp la tu va ~i na pri-ho di na stran ski li ca, na koi isp la ti sog las no Do go-vo rot za od beg nu va we na dvoj no oda no ~u va we, ne se pla }a da nok po za dr {ka, dol` ni se da do sta vu va at Obra zec DD-I. Ova od pri ~i na {to so ovoj obra zec UJP }e ras po la ga so po da tok za isp la te ni ot pri hod na stra ne cot, do kol ku dr ̀ a va ta ~ii re zi dent e, po ba-ra ta kvi po da to ci.

POSTAPKA NA UJP PRI IZDAVAWE

DANOÊN IDENTIFIKACIONEN

BROJ (EDB) NA STRANSKO PRAVNO

LICE (OSTVARUVA^ NA PRIHOD)

Vo vr ska so pred no to, od stra na na Upra va ta za jav ni pri ho di ob ja vena e In struk ci ja za na ~i not na po sta pu va we na UJP pri iz da va we to na da no ~en iden-ti fi ka ci o nen broj (EDB) za stran sko prav no li ce (os tva ru va~ na pri ho di te), ko ja vo pro dol ̀ e nie, vo in te gra len tekst ja ob ja vu va me:

IN STRUK CI JA

ZA NA ̂ I NOT NA PO STA PU VA WE NA UJP PRI

IZ DA VA WE TO NA DA NO ̂ EN IDEN TI FI KA CI O NEN

BROJ (EDB) ZA STRAN SKO TO PRAV NO LI CE

(OS TVA RU VA^ NA PRI HO DI TE)

Op {ti na po me ni:

Za ra di edins tve no po sta pu va we na vra bo te-ni te vo UJP, vo pro ce sot na do de lu va we na EDB na stran ski prav ni li ca (pri ma te li na pri ho di oda no ~i vi so da nok po za dr {ka), Ve iz ve stu va me za sled no to:

(1) So odred bi te od ~le not 5-a od Pra vil ni-kot za iz me nu va we i do pol nu va we na pra vil ni kot za na ~i not na pres me tu va we i up la tu va we na da no kot na do bi vka i spre ~u va we na dvoj no to os lo bo du va we ili dvoj no to oda no ~u va we (PDD), ob ja ven vo "Slu` ben ves nik na RM", broj 101/06 (vo pri me na od 27.09.2006), utvr de na e ob vr ska za: do-ma{ ni te prav ni li ca, do ma{ ni te fi zi~ ki li ca - re gi stri ra ni za vr {e we na dej nost i stran ski te prav ni li ca ili fi zi~ ki li ca-ne re zi den ti so po-sto ja na de lov na edi ni ca vo Re pub li ka Ma ke do ni ja (isp la tu va ~i na pri ho dot), pri se ko ja isp la ta na pri ho dot na stran sko to prav no li ce za koj e utvr de no oda no ~u va we po za dr {ka od ~len 29-b od Za ko not za da no kot na do bi vka, od Upra va ta za jav ni pri ho di-Re gi o nal na di rek ci ja na ko ja {to spo red svo e to se di {te i pri pa |a, da po ba ra da no-~en iden ti fi ka ci o nen broj (EDB) za stran sko to prav no li ce (os tva ru va~ na pri ho di te).

(2) Da no~ ni ot iden ti fi ka ci o nen broj (EDB), se pri me nu va vo po stap ka ta na pod ne su va we na ba-ra we za vra }a we na pla te ni ot da nok po za dr {ka, ka ko i vo po stap ka ta za iz da va we na po tvr da za za dr ̀ a ni ot i pla ten da nok na pri ho di te os tva-re ni od stra na na stran sko to prav no li ce vo Re pub li ka Ma ke do ni ja. Pre ku da no~ ni ot iden-ti fi ka ci o nen broj (EDB), se obe di nu va at si te pla }a wa na da no kot koi {to raz ni te isp la tu-va ~i na pri ho di na stran sko to prav no li ce, gi za dr ̀ a le i gi up la ti le po si te os no vi utvr de ni vo za ko not.

(3) Po stap ka ta za na ~i not i ro ko vi te za do de lu va we na edins tve ni ot da no ~en broj, se utvr du va vo sog las nost so odred bi te od Pra-vil ni kot za po stap ka ta, na ~i not i ro ko vi te za do de lu va we na EDB, so dr ̀ i na ta i na ~i not na vo de we na edins tve ni ot re gi star na da no~ ni te ob vrz ni ci, so dr ̀ i na ta i for ma ta na pri ja va ta za re gi stra ci ja, ka ko i po stap ka ta za bri {e we od re gi stra ci ja (vo na ta mo {en tekst - Pra vil-nik za re gi stra ci ja), ob ja ven vo "Slu` ben ves nik

Danok na Dobivka


na RM", broj 46/06 ka ko i vo sog las nost so ovaa In struk ci ja.

(4) Do de lu va we to na EDB na stran sko to prav-no li ce za pri ho di te koi gi os tva ru va vo RM za koi e utvr de no oda no ~u va we po za dr {ka se vr {i vo sog las nost so odred bi te od ~len 2 stav 2 od Pra vil ni kot za re gi stra ci ja.

(5) Pod no si tel na ba ra we to za do de lu va we na EDB za stran sko to prav no li ce (pri ma tel na pri-ho di te), e isp la tu va ~ot na pri ho dot: do ma{ no prav no li ce; do ma{ no fi zi~ ko li ce - re gi stri-ra no za vr {e we na dej nost; i stran sko prav no li ce ili fi zi~ ko li ce-ne re zi dent so po sto ja na de lov na edi ni ca vo Re pub li ka Ma ke do ni ja.

(6) Ba ra we to se pod ne su va vo Re gi o nal na ta di rek ci ja vo ko ja {to spo red svo e to se di {te isp la tu va ~ot pri pa |a ili do Di rek ci ja ta za go le mi da no~ ni ob vrz ni ci vo Skop je.

Cen tral no opre de lu va we na EDB:

(1) Edins tve ni ot da no ~en broj se opre de lu va pre ku si ste mot za avto mat ska obra bo tka na po da to ci, vrz os no va na po da to ci te od pod ne se-na ta pri ja va za re gi stra ci ja za ti pot na da no~-ni ot ob vrz nik (obra zec UJP-RDO).

(2) Do de lu va we to na EDB za stran sko prav no li ce se vr {i pred pr va ta up la ta na da no kot na do-bi vka po za dr {ka od stra na na isp la tu va ~ot na pri ho dot. Toa zna ~i de ka ba ra we to za do de lu va we na EDB go pod ne su va isp la tu va ~ot na pri ho dot koj za prv pat vr {i isp la ta na pri ho di na so od-vet no to stran sko prav no li ce za koe se od ne su va ba ra we to za do de lu va we na EDB. Pri se ko ja na red-na isp la ta na pri hod i up la ta na za dr ̀ an da nok za stran sko to prav no li ce, od stra na na pod no si-te lot na ba ra we to, od nos no od stra na na bi lo koj isp la tu va~ na pri ho di (do ma{ no prav no li ce, do ma{ no fi zi~ ko li ce - re gi stri ra no za vr {e we na dej nost i stran sko prav no li ca ili fi zi~ ko li ce-ne re zi dent so po sto ja na de lov na edi ni ca vo Re pub li ka Ma ke do ni ja) se ko ri sti ve }e do de le ni-ot EDB. So cel da se one voz mo ̀ i do de lu va we na po ve }e da no~ ni bro e vi na isto stran sko prav no li ce, Se kto rot za in for ma ci o na teh no lo gi ja ovoz mo ̀ u va sin hro ni za ci ja na po da to ci te za stran ski te prav ni li ca i na do de le ni te EDB po me |u raz li~ ni Re gi o nal ni di rek cii vo ram ki na Upra va ta za jav ni pri ho di i Di rek ci ja ta za go le mi da no~ ni ob vrz ni ci vo Skop je.

(3) Do kol ku za stran sko to prav no li ce za koe e pod ne se no ba ra we za do de lu va we na EDB, UJP vo pret hod ni re gi stra ci o ni po stap ki po bi lo koj os nov i vo bi lo ko ja Re gi o nal na di rek ci ja iz da la

edins tven da no ~en broj (EDB), ta kvi ot iden ti-fi ka ci o nen broj }e se sme ta za re le van ten, pri pla }a we to na da no kot po za dr {ka. Za ve }e do de-le ni ot EDB na stran sko to prav no li ce, pod ne su-va ~ot na ba ra we to pis me no se iz ve stu va.

Po stap ka za do de lu va we na EDB

(1) So pod ne su va we to na obra ze cot UJP-RDO, isp la tu va ~ot na pri ho dot do sta vu va i:

pis me no ba ra we za iz da va we na EDB za stran-sko to prav no li ce (os tva ru va~ na pri ho di), vo koe gi na ve du va sops tve ni te po da to ci (poln i skra ten na ziv, adres ni po da to ci za se di {te to i EDB);

os nov za pod ne su va we na ba ra we na re gi stra-ci ja (de lo ven od nos vos po sta ven so stran sko to prav no li ce: fa ktu ra, do go vor i sl).

(2) Pri ja va ta za re gi stra ci ja na da no ~en ob vrz-nik (UJP-RDO) ja po pol nu va isp la tu va ~ot na pri-ho dot, a ja pot pi {u va li ce to ov la ste no od ne go. Po li wa ta 2.2, 2.3, 2.7, 2.8 i 3.5, za dol ̀ i tel no se po pol nu va at so po da to ci za stran sko to prav no li ce (os tva ru va~ na pri ho di te). Po da to ci te na po li wa ta 3.1, 3.2, 3.3 i 3.4 se po pol nu va at od po da-to ci te vo iz vo dot za re gi stra ci ja na stran sko-to prav no li ce. Na po le to 4.1 i 4.2 se vne su va at po da to ci za bro jot na sme tka ta i na zi vot na ban ka ta vo strans tvo, na ko ja isp la tu va ~ot go vr {i pla }a we to kon stran sko to prav no li ce. Do kol ku pla }a we to se vr {i vo ko rist na ne re-zi dent na sme tka na stran sko to prav no li ce vo RM, se vne su va bro jot na ne re zi dent na ta sme tka i na zi vot na ban ka ta. Vo po le to za po tvr du va we na po da to ci te na pri ja va ta se pot pi {u va ov la-ste no li ce od pod no si te lot.

(3) Kon obra ze cot UJP-RDO, pod no si te lot na ba ra we to za re gi stra ci ja (do ma{ ni ot isp la-tu va~), gi do sta vu va sled ni te pri lo zi so koi gi po tvr du va po da to ci te za stran sko to prav no li ce (os tva ru va~ na pri ho di):

iz vod od re gi stra ci ja pri nad le` ni ot re gi-star ski or gan (ili nad le` na ta da no~ na upra va) na stran sko to prav no li ce pre ve de na od ov la sten sud ski pre ve du va~ ili

po tvr da za re zi den ten sta tus iz da de na od nad le` ni ot da no ~en or gan vo strans tvo ili

ser ti fi kat za stran ski ot da no ~en ob vrz-nik (koj gi so dr ̀ i ba ra ni te po da to ci od obra-

Danok na Dobivka


ze cot UJP-RDO) iz da den od ne go vi ot ma ti ~en da no ~en or gan ili

"Ba ra we za oles nu va we od nos no os lo bo du va-we na da no kot....." obra zec 1, 2, 3 i 4 za ve ren od nad-le` ni ot da no ~en or gan vo strans tvo, pro pi {an so ~le not 5-v stav 4 od Pra vil ni kot za da no kot na do bi vka (PDD).

(4)Po pod ne se no to pis me no ba ra we i pri ja va-ta za re gi stra ci ja (obra zec UJP-RDO) od stra na na isp la tu va ~ot na pri ho dot, nad le` na ta Re-gi o nal na di rek ci ja od nos no Di rek ci ja za go le mi da no~ ni ob vrz ni ci vo Skop je, e vo ob vr ska da iz-da de "Pri vre me na po tvr da" (obra zec PP-01) za do de le ni ot EDB, isti ot ili naj kas no na red ni ot ra bo ten den. Iz da de na ta pri vre me na po tvr da }e mu pos lu ̀ i na isp la tu va ~ot na pri ho dot da go vne se pri vre me no do de le ni ot EDB na stran sko-to prav no li ce vo na lo got za pla }a we na jav ni te pri ho di (obra zec PP-50) vo po le to "po vi ku va we na broj-za dol ̀ u va we".

(5) Upra va ta za jav ni pri ho di, na pod ne su va-~ot na ba ra we to mu iz da va Re {e nie za re gi stra-ci ja na da no~ ni ot ob vrz nik (stran sko prav no li ce - pri ma tel na pri ho di), obra zec RDO-01/1, vo rok od 15 (pet na e set) ka len dar ski de na po iz da va we to na pri vre me na ta po tvr da. Vo ovoj per i od, da no~ ni ot ob vrz nik e vo ob vr ska da gi komp le ti ra ba ra ni te po da to ci vo pri ja va ta za re gi stra ci ja i pri lo zi te kon ista ta.

(6) Re {e ni e to se iz da va vo dva pri me ro ka od koj ed ni ot isp la tu va ~ot na pri ho di te go za dr ̀ u-va za se be, a dru gi ot go do sta vu va do stran sko to prav no li ce (os tva ru va~ na pri ho di).

(7) Vo si te po na ta mo{ ni da no~ ni po stap ki na stran sko to prav no li ce (ka ko {to se: ba ra wa ta za vra }a we na po ve }e ili po gre{ no up la te ni ot da nok ka ko i iz da va we na po tvr da za za dr ̀ a ni ot i up la te ni ot da nok vo RM), za dol ̀ i tel no e po-vi ku va we to na iz da de ni ot EDB.

Pre od ni odred bi

(1) Za iz vr {e ni te pla }a wa na da no kot koi {to do ma{ ni te isp la ti te li gi iz vr {i le od 01.01.2006 go di na do sta pu va we to na si la na Pra vil ni kot za DD (27.09.2006 go di na), isp la-tu va ~i te na pri ho di se dol` ni da ja spro ve dat po stap ka ta na pod ne su va we na ba ra we to za re gi-stra ci ja i do bi va we to na re {e nie za re gi stra ci-ja (do bi va we na da no ~en iden ti fi ka ci o nen broj za stran sko to prav no li ce).

(2) Do de le ni te EDB isp la tu va ~i te na pri ho-di }e gi iska ̀ at vo obra ze cot DD-I (Iz ve {taj za up la te ni ot da nok po od bi vka).

DO

UPRAVA ZA JAVNI PRIHODI

- REGIONALNA DIREKCIJA

SKOPJE

PODNOSITEL:

"KONTEKS" DOO

Dano~en broj: MK4030997756420ul. Pero Nakov b.b1000 Skopje

BARAWEza izdavawe identifikacionen broj

(EDB) za stransko pravno lice

Soglasno odredbite na ~len 29-b od Zakonot za danokot na dobivka ("Slu`ben vesnik na RM", broj 80/93...159/08) i ~len 5-a stav 5 od Pravilnikot za na~inot na presmetuvawe i uplatuvawe na danokot na dobivka i spre~uvawe na dvojnoto osloboduvawe ili dvojnoto odano~uvawe ("Slu`ben vesnik na RM", broj 92/01...21/08), molam da se izdade dano~en identifikacionen broj (EDB) za stransko pravno lice koe ostvaruva prihodi, za koi e utvrdeno odano~uvawe so danok po zadr{ka.

Vo prilog Vi dostavuvame faktura od stran-skoto pravno lice vo ~ie ime go podnesuvame baraweto.

PRILOG:

- Faktura od stranskoto pravno lice- Popolnet obrazec "UJP-RDO"

Skopje, 02.03.2009 god.

Upravitel ___________________

Danok na Dobivka


Danok na Dobivka


Red.

br.Zemja

Broj na

Slu`ben

vesnik

Dividendi

KamatiAvtor ski

prava

Drugi

prihodiProcent na u~estvo

Dano~na

stapka (ne

pove}e od)

1. Avstrija 152/07 najmalku 10% 0%0% 0% 0%

ostanati slu~ai 15%

2. Albanija 16/98 nezavisno od u~estvoto 10% 10% 10% 0%

3. Belgija* 11/81 najmalku 25% 10% 15% 10% 0%

ostanati slu~ai 15%

4. Belorusija 96/05 najmalku 25% 5% 10% 10% 0%

ostanati slu~ai 15%

5. Bugarija 23/99 najmalku 25% 5% 10% 10% 0%

ostanati slu~ai 15%

6. Velika Britanija i Severna Irska*

7/82 najmalku 25% 5% 10% 10% 0%

ostanati slu~ai 15%

7. Velika Britanija i Severna Irska

47/07 najmalku 25% nepreki-nato 12 meseci pred isplata na dividendata

0%

10% 0% 0%penziska {ema 0%

najmalku 10% 5%

ostanati slu~ai 15%

8. Germanija* 12/88 nezavisno od u~estvoto 0%II 0% 10% 0%

9. Germanija 86/07 najmalku 10% 5% 5% 5% 0%

ostanati slu~ai 15%

10. Danska 48/00 najmalku 25% 5% 0% 10% 0%

penziski fond 0%

ostanati slu~ai 15%

11. Egipet 7/00 nezavisno od u~estvoto 10% 10% 10% 0%

12. Iran 7/02 nezavisno od u~estvoto 10% 10% 10% 0%

13. Italija 34/97 najmalku 25% 5% 10% 0% 0%

ostanati slu~ai 15%

14. Katar 103/08 nezavisno od u~estvoto 0% 0% 5% 0%

15. Kina 44/99 nezavisno od u~estvoto 10% 10% 10% 0%

16. Kipar* 2/86 nezavisno od u~estvoto 10% 10% 10% 0%

17. Latvija 47/07 najmalku 10% 5% 5% 10%/5%III 0%

ostanati slu~ai 15%

18. Litvanija 103/08 najmalku 10% 0%10% 10% 0%

ostanati slu~ai 10%

19. Malezija* 15/90 nezavisno od u~estvoto 0% 10% 10% 0%

20. Moldova 130/06 najmalku 25% 5% 5% 10% 0%

ostanati slu~ai 10%

21. Narodna Republika Kina 49/97 nezavisno od u~estvoto 5% 10% 10% 0%

22. Norve{ka* 9/85 nezavisno od u~estvoto 15% 0% 10% 0%

DANO^NI STAPKI OD ME\UNARODNI DOGOVORI

ZA ODBEGNUVAWE NA DVOJNO ODANOÛVAWE

Danok na Dobivka


Red.

br.Zemja

Broj na

Slu`ben

vesnik

Dividendi

KamatiAvtor ski

prava

Drugi

prihodiProcent na u~estvo

Dano~na

stapka (ne

pove}e od)

23. Polska 17/97 najmalku 25% 5% 10% 10% 0%

ostanati slu~ai 15%

24. Romanija 7/02 nezavisno od u~estvoto 5% 10% 10% 0%

25. Rusija 7/98 nezavisno od u~estvoto 10% 10% 10% 0%

26. Slovenija 31/98 najmalku 25% 5% 10% 10% 0%

ostanati slu~ai 15%

27. Sojuzna Republika Jugo-slavija

8/97 najmalku 25% 5% 10% 10% 0%

ostanati slu~ai 15%

28. Turcija 45/95 najmalku 25% 5% 10% 10% 0%

ostanati slu~ai 10%

29. Ukraina 21/98 najmalku 25% 5% 10% 10% 0%

ostanati slu~ai 15%

30. Ungarija 12/02 najmalku 25% 5% 0% 0% 0%

ostanati slu~ai 15%

31. Finska 7/02 do 10% 15%10% 0% 0%

najmalku 10% 0%

32. Francija 23/99 do 10% 15%0% 0% 0%

najmalku 10% 0%

33. Holandija 13/99 do 10% 15% 0% 0% 0%

najmalku 10% 0%

34. Hrvatska 17/95 najmalku 25% 5% 10% 10% 0%

ostanati slu~ai 15%

35. êhoslova~ka* 12/82 najmalku 25% 5% 0% 10% 0%

ostanati slu~ai 15%

36. ê{ka 7/02 najmalku 25% 5% 0% 10% 0%

ostanati slu~ai 15%

37. [vajcarija 55/00 najmalku 25% 5% 10% 0% 0%

ostanati slu~ai 15%

38. [vedska 21/98 do 25% 15% 10% 0% 0%

najmalku 25% 0%

39. [panija 96/05 najmalku 10% 5% 5% 5% 0%ostanati slu~ai 15%

40. [ri Lanka* 4/86 nezavisno od u~estvoto 12,5% 10% 10% 0%

OBJASNUVAWE KON PREGLEDOTNA DANO^NI STAPKI

I. Pro me na vo vi si na ta na da no~ na ta stap ka so Za ko-not za iz me nu va we i do pol nu va we na Za ko not za da nok na do bi vka ("Slu` ben ves nik na RM", broj 139/06)

So Za ko not za iz me nu va we i do pol nu va we na Za ko-not za da nok na do bi vka ("Slu` ben ves nik na RM", broj

139/06) so ~len 17 se me nu va ~len 29-v stav 1 i gla si: Da no kot {to }e se za dr ̀ i vo sog las nost so odred bi-te od ~len 29-6 na ovoj Za kon se pres me tu va na bru to pri ho di te po stap ka od 10%.

Sog las no ~len 37 od ovoj Za kon, po isk lu ~ok na odred ba ta od ovoj ~len, stap ka ta na da nok na do bi vka, za pri ho di te od ~le not 29-6, to~ ki 1, 4, 5, 6, 7, 9, 10 i 11 na ovoj za kon, od nos no da no kot po za dr {ka za 2007 go di na iz ne su va 12%.

Danok na Dobivka


Do kol ku stran sko to prav no li ce, pri ma tel na pri ho dot e re zi dent na dr ̀ a va so ko ja Re pub li ka Ma ke do ni ja ima sklu ~e no Me |u na ro den do go vor za od beg nu va we na dvoj no to oda no ~u va we po od nos na da no ci te na do hod i ka pi tal, to ga{ da no~ na ta stap ka ko ja e utvr de na za toj pri hod utvr de na vo Za ko not ne smee da ja nad mi ne da no~ na ta stap ka ko ja se pri me nu va za pri ho dot odre de na vo do go vo rot.

Toa zna ~i de ka do kol ku so odred bi te od Me |u na-rod ni te do go vo ri da no~ na ta stap ka po ko ja tre ba da se pres me tu va i za dr ̀ u va da nok na od del ni vi do vi na pri ho di, ne e fiks no opre de le na, tu ku e da de na for-mu la ci ja ta ...ta ka ob lo ̀ e ni ot da nok ne mo ̀ e da nad-mi ne po ve }e od pro cen ti..., to ga{ pri pres me tu va we i za dr ̀ u va we na da nok na ovoj vid na pri hod tre ba da se pri me ni po ni ska ta stap ka po me |u da no~ na ta stap ka odre de na vo Za ko not za da nok na do bi vka i stap ka ta utvr de na vo Me |u na rod ni ot do go vor za od beg nu va we na dvoj no to oda no ~u va we.

II. Oda no ~u va we na pri ho dot od di vi den di sog las no odred bi te od Do go vo rot po me |u SFR Ju gos la vi ja i SR Ger ma ni ja za od beg nu va we na dvoj no to oda no ~u va we vo da nok na da no kot na do hod i na imot

Sog las no ~len 11 od ovoj Do go vor, di vi den di te isp la te ni od dru{ tvo-re zi dent na SR Ger ma ni ja na re zi dent na SFR Ju gos la vi ja (R. Ma ke do ni ja) mo ̀ at da se oda no ~at vo SR Ger ma ni ja. Ta ka ob lo-è ni ot da nok ne mo ̀ e da iz ne su va po ve }e od 15% od bru to iz no sot na di vi den di te.

Me |u toa, vo ~le not 8 od isti ot do go vor se na ve du va de ka do bi vka-ta os tva re na od re zi-dent na SR Ger ma ni ja po os nov na vlo ̀ u va we vo ju gos lo ven ska or ga-ni za ci ja na zdru ̀ en trud mo ̀ e da se oda no-~i vo SFR Ju gos la vi-ja. Ta ka ob lo ̀ e ni ot da nok ne mo ̀ e da iz ne-su va po ve }e od 15% od bru to iz no sot na di vi den di te.

Spo red go re na ve de no to, di vi den di te koi do ma{ no prav no li ce, do ma{ no fi zi~ ko li ce-re gi stri ra no za vr {e we na dej nost i stran sko prav no li ce ili fi-zi~ ko li ce-ne re zi dent so po sto ja na de lov na edi ni ca vo Re pub li ka Ma ke do ni ja }e gi isp la ti na stran sko prav no li ce, so od vet no }e se pri me ni odred ba ta od ~len 8 od Do go vo rot, bi dej }i os tva re na ta do bi vka od vlo ̀ u va we vo do ma{ ni sub je kti ka ko isp la tu va ~i na pri ho dot pret sta vu va isp la ta po os nov na u~es tvo vo

do bi vka ta od nos no isp la ta na di vi den da.Imaj }i go vo pred vid i ob jas nu va we to pod to~ ka i

vo od nos na vi si na ta na da no~ na ta stap ka, pri isp la-ta na pri ho di te po os nov na u~es tvo vo do bi vka ta kon stran sko to prav no li ce, po stoi ob vr ska za za dr ̀ u va we i pla }a we na da nok po stap ka od 12% od bru to pri ho-dot za 2007 go di na, od nos no 10% od 01.01.2008 go di na.

III. Da no~ na ta stap ka od 10% se pri me nu va sa mo vo slu ~aj na ko ri ste we ili pra vo na ko ri ste we na ki ne ma to graf ski fil mo vi i fil mo vi ili len ti za ra dio i te le vi zi ski pre nos. Da no~ na ta stap ka od 5% se pri me nu va vo si te osta na ti slu ~ai.

IV. De fi ni ra we na ka te go ri ja ta dru gi pri ho diPod dru gi pri ho di se po draz bi ra at de lo vi te od do-

ho dot na re zi dent na dr ̀ a va ta do go vor ni~ ka, bez og led ka de se os tva re ni, a koi ne se op fa te ni so odred bi te od kon kret ni ot do go vo rot.

V. Do go vo ri te so zem ji te pod re den broj 3, 6, 8, 15, 17, 20, 33 i 38 (oz na ~e ni so *) se Me |u na rod ni do go vo-ri za od beg nu va we na dvoj no to oda no ~u va we sklu ~e ni od stra na na So ci ja li sti~ ka Fe de ra tiv na Re pub li ka Ju gos la vi ja, a pre ze me ni i vo pri me na od Re pub li ka Ma ke do ni ja. Odred bi te od Do go vo rot so ̂ e hos lo va~ ka se pri me nu va at sa mo za Slo va~ ka bi dej }i Re pub li ka Ma ke do ni ja ima sklu ~e no va kov do go vor so ê {ka.

VI. Odred bi te od Do go vo ri te za od beg nu va we na dvoj no oda no ~u va we so Av stri ja (re den broj 1) i Veli ka Bri-ta ni ja i Se ver na Ir-ska (re den broj 7) se pri me nu va at od 01.01.2008 go di na.

Od de not na pri-me na na do go vo rot so Ve li ka Bri ta ni-ja i Se ver na Ir ska (01.01.2008 go di na), pre sta nu va at da se pri me nu va at odred-bi te od Do go vo rot so Ve li ka Bri ta ni-ja i Se ver na Ir ska sklu ~en od stra na na

SFRJ, a pre ze men od Re pub li ka Ma ke do ni ja.Do go vo ri te koi Re pub li ka Ma ke do ni ja gi ima

sklu ~e no so Ka tar (re den broj 14), La tvi ja (re den broj 16) i Li tva ni ja (re den broj 18) }e se pri me nu va at od 01.01.2009 go di na.

Do go vo rot koj Re pub li ka Ma ke do ni ja go ima sklu ~e-no so Ger ma ni ja (re den broj 9) se u{te ne e vo pri me na. Toa zna ~i de ka i po na ta mu se pri me nu va at odred bi te od Do go vo rot so Ger ma ni ja sklu ~en od stra na na SFRJ, a pre ze men od Re pub li ka Ma ke do ni ja (re den broj 8).

Documents

SODR@INA - Рафајловски 2009 naslovni/3... · Spo red Ram ka ta na MSFI, dru{ tvo-to vo Bi lan sot na so stoj ba ta mo `e da priz nae ob vr ska sa mo ako e ve ro jat no