SOCIOLOGIEINLEIDINGWat is sociologie de studie van het sociaal handelen samelevingskunde men gaat op zoek naar de regelmatigheden in het sociale leven en tracht deze op een wetenschappelijke manier te beschrijven en verklarensociologie is een wetenschapsociologen doen niet zomaar uitspraken over de samenleving op basis van hun persoonlijk aanvoelen, maar op basis van door onderzoek vastgestelde feitensociologie bestudeert het sociaal handelen handelen met een zinvolle betrokkenheid op andere mensen handelen is een gedrag met een nadrukkelijke doelgerichtheid socioloog: Max Weber4 types van sociaal handelen doelrationeel handelen: gericht op het rationeel verwezenlijken van weloverwogen doelstellingen waarderationeel handelen: bepaald door de overtuiging dat dit handelen een betekenis heeft, onafhankelijk van het resultaat van dit handelen affectief/emotioneel handelen: wordt gestuurd door emoties of gevoelens traditioneel handelen: wordt door gewoonte bepaaldsociale wetenschap !et een eigen invalshoe" voor sociologen is alles contignent (toevallig, niet arbitrair (naar eigen keuze socioloog: !eorge Murdock sociologie bestudeert structuur en cultuur" structuur # hoe mensen verbonden zijn (speelveld" cultuur # wat mensen bindt (spelregelseen wetenschap !et een uiteenlopend ga!!a aan onder#oe"sthe!a$sveel sociologen beperken zich maar tot $ subdomein binnen de sociologievb: arbeidssociologie, gezinssociologie, vrijetijdsociologie..De !ethoden en technie"en van de sociologie% a&ba"ening van de onder#oe"svraag% dataver#a!eling observatie: " participerende observatie: onderzoeker neemt deel aan %het leven%" niet&participerende observatie: onderzoeker is een waarnemend buitenstaander" experiment: gedrag uitlokkenvb experimenten: Zimbardo, het Stanford County Prison experiment, hetexperiment van Sissons" bevraging: " afnemen van en'u(tes: face&to&face, telefonisch, per post of online " diepte&interview: geen gestandaardiseerde vragenlijst " focusgroepen: goed gepland groepsinterview inhoudsanal)se: anal)se op tekstdocumenten en beeldmateriaal secundaire anal)se: anal)se van materiaal dat door andere onderzoekers verzameld werd, maar voor een ander doel*% dataverwer"ing en 'analyse% de rapportering ( # verslaggeving(abel dataver#a!eling ) bevragingC*L(**+,ouwstenen van cultuurwaarden algemene opvattingen die leven binnen een samenleving over wat goed en nastrevenswaardig is centrale maatstaven vb: rechtvaardigheid, gelij!heid, privacy.." geen enkele waarde heeft een absolute gelding omdat: + waarden zijn cultuurelementen die tijd& en plaatsgebonden zijn " ,uropa: prestatiegerichtheid, vrijheid en gelijkheid " -merika: initiatief, ondernemerschap, materialisme " .opi&/ndianen: onderlinge samenwerking, werken met natuur " -zi0: respect voor ouderen, aanvaarding eigen lot, aanvaarding plaats in samenleving+ waardenhi0rarchie (sociaal belang 1 privac)+ waardenconflict (euthanasie, abortus, rookverbod**nor!en gedragscodes die voorschrijven hoe mensen zich dienen te gedragen in concrete omstandigheden concretiseringen van waarden onderscheid tussen gewoonten en zeden: + gewoonteregels: normen die het dagelijks handelen sturen vb: #el!e !ledij voor #el!e gelegenheid, duur van het oogcontact.."+ zeden: overtreden van zeden wekt meestal hevige afkeer en walging op vb: incest"+ wettenverwachtingen opvattingen over wat kan of zal gebeuren meestal contextgebonden: tijds&, plaats& en rolgebonden 2 soorten verwachtingen: + cognitieve verwachtingen: steunen op kennis over de regelmaat in het sociale levenvb: ver#achting dat de bel gaat indien #e op het !nopje van de bel dru!!en"+ normatieve verwachtingen: gebaseerd op normenvb: ver#achting dat je je behoefte op een toilet doet" verschillende mechanismen die we hanterenom frustraties op te vangen: + humor+ takt+ afwachten+ uitleggen+ verontschuldigen of om vergiffenis vragenEuropees Waardenonder#oe" -E.S/tienjaarlijkse, grootschalige en'u(te die onderzoekt wat ,uropeanen %waardevol% vinden.erschillen in ethische posities naargelang sociale "en!er"en gender leeftijd opleidingsniveau kerkbetrokkenheid.oertuigen van cultuur!ateri0le voorwerpen vb* voeding zegt iets over eetgewoonten vb* gebouwen zegt iets over samenleven van mensensy!bolen het aspect van het handelen en van de voorwerpen, dat de betekenis communiceert ,en s)mbool is iets dat voor iets anders staat 2 mogelijke functies: + verwijzende functie+ expressieve functiesy!boolsyste!en taalsy!boolgebrui" en e1tree! rechtsC*L(*+ELE .E+SC2EIDEN2EIDDo!inante cultuur3 subcultuur3 en contracultuur do!inante cultuur cultuur in een samenleving die de toon aangeeft subcultuur cultuurpatroon dat in bepaalde opzichten afwijkt, en in andere overeekomt met het grotere geheel*,en subcultuur omvat:+ specialties: cultuurelementen waardoor de subcultuur zich onderscheidt van de dominante+ universals: cultuurelementen waardoor de subcultuur overeenkomt met de dominantevoorbeelden van subculturen:+ etnische gemeenschap (joden+ sociale klasse (arbeiders+ beroepsgroep (artsen+ leeftijdsgroep (punkers+ levensbeschouwelijke groep (katholieken pas een subcultuur wanneer de specifieke kenmerken van de groepering het leven van de groepsleden op significante wijze gaan bepalen contracultuur wanneer het protestelement overheerst, en de groepering bedoelt is als een gemeenschappelijke reactie op situaties die als onrechtvaardig of frustrerend worden ervarenvb. contraculturen: hippies, straight$edgers, rappers"4eugdsubculturen als illustratiede &uncties van 5eugdsubculturen sociale identiteitsvorming sociale status groeps& en samenhorigheidsgevoel onderscheiding: s)mbolische grenzen (taal, muziek, kledij** van een in&group (mensen die tot de subcultuur behoren en een out&group (buitenstaanders s)mbolisch protestgebrui" van sy!bolen in subculturenresigni&ication bestaande s)mbolen een nieuwe betekenis geven4 !anieren bestaand s)mbool in een andere context plaatsenvb: veiligheidsspeld door #en!brau# ste!en plaatsen van bepaalde objecten binnen een andere sociale groepvb: !ledingsstijl van hogere !lassen integreren in eigen !ledingsstijl $ %eddyboys betekenis van het oorspronkelijke object overdrijven combineren van bestaande betekenissen tot een geheime taal/codede dubbel#innige relatie van de !edia !et 5eugdsubculturen nood aan media om bekendheid te verwerven negatieve berichtgeving over jeugdsubculturen: + exaggeration: overdrijving+ veralgemening vb: alle housers zijn xtc$sli!!ers"+ distortion: vervorming van de boodschap+ perspectivisme: eigen ervaringen als standaard nemen commercialisering: subculturen worden massaproducten: + te grabbel leggen van subculturele s)mbolen vb: peace$te!ens als gadget"+ banalisering en trivialisering vb: pun!stijl op cat#al!"+ betekenis van de subculturele elementen wordt %bevroren%+ recuperatie door de commercieCulturele diversiteit /n het oude 3hina werden pasgeboren meisjes dikwijls gewurgd %sociologisch normaal% betekent dat het regelmatig voorkomtvb: het #urgen van babymeisjes, overspel, fraude.." sociologisch normaal ethisch normaal 44Culturele identiteit en etnocentris!e iedere cultuur wordt gekenmerkt door zijn eigen gedragspatronen* vaak lijken deze heel vreemd in de ogen van mensen met een andere cultuur &orace 'iner $ (acirema )merican" * hij beschrijft het tandenpoetsen op een manier #aarop het onge#oon lij!t voor ons /edere handeling, ook die waarmee we vertrouwd zijn, lijkt bizar wanneer ze beschreven wordt buiten haar context etnocentrisch: je eigen cultuur de betere vinden (een socioloog is niet etnocentrisch4 cultuurrelativisme: een cultuur moet bestudeerd worden in termen van eigen betekenissen en waarden*Er #i5n 6 onderscheidingen+ relatief cultuurrelativisme: eigen culturele veronderstellingen tussen haakjes plaatsen om te vermijden dat men de vreemde gebruiken en waarden verkeerd begrijpt+ absoluut cultuurrelativisme: alle waarden en normen zijn van gelijke morele waardeSOCI7LIS7(IE EN SOCI7LE CON(+OLESocialisatie het geheel aan leerprocessen waardoor een individu zich de waarden en normen van een samenleving eigen maakt gericht op de internalisatie van waarden en normen internalisatie: absorberen van waarden en normen die aanvankelijk geheel buiten ons bestaan overgang van uitwendige dwang naar zelfdwanggeweten: we weten zelf wat het juiste is om te doen we gaan zelf zitten in de bus wanneer we ziek zijn, en laten een oma rechtstaan8 socialisatie!ilieuspri!aire socialisatie speelt zich af in primaire groepen: kleine groepen met face&to&facerelaties leerproces is vooral informeel, maar dit is niet expliciet zo opgezet sterk solidariteitsgevoel (wij&gevoel onder de leden vreemden worden niet zomaar toegelaten bezorgen hun leden affectie, emotionele geborgenheid en sociale identiteit binnen een gezin en peergroup !*.* Mead werkte een theorie uit over de verloop van deze socialisatie*.ij onderscheidde een aantal stadia:+ imitatie: " vergelijkbaar met wat dieren doen+ pla)&stadium: " overnemen van gedragspatronen, rollenspel " significant other nadoen (# de rol van eenbelangrijk persoon naspelen, vb: juf of moeder+ game&stadium: " anderen bij het spel betrekken " complexere rollen vervullen " generalized other: het kind ontwikkelt het begrip dat waarden en normen aan de basisliggen van het georganiseerde sociale leven + vb: bas!etbal, co#boys en indiaan, verstoppertjesecundaire socialisatie speelt zich af in formele situaties vb: school, bedrijf, leger, politie!e partij.." hier leren mensen hoe ze zich moeten gedragen in formele omstandigheden en omgevingen .idden curriculum: dingen die je leert die niet voorzien zijn in het %offici0le lessenrooster%vb: stil zijn in de !las, huista!en stipt uitvoeren, discipline.." vb: studenten passen zich aan door hun stage, en daarna door hun #er! vol#assen en gesocialiseerdtertiaire socialisatie geen rechtstreeks contact met de socialiseerder socialisatie via massamedia overbrengen van gedragspatronen, attitudes, waarden en normenvb: ge#eld, zelfbeeld bij jonge vrou#en"Socialisatie in "lassenspeci&ie"verschillende opvoedingspatronenrepressie& opvoedingspatroon participatie& opvoedingspatroon" negatieve sancties" materi0le sancties" niet&verbale communicatie" eenrichtingscommunicatie" oudergerichte socialisatie" kind percipieert ouderlijke wensen" positieve sancties" s)mbolische sancties" verbale communicatie" interactieve communicatie" kindgerichte socialisatie" ouders percipi0ren kinderlijke wensenmeer verspreid binnen lagere klassen meer verspreid binnen hogere klassenverschillende o!gangen !et taal+estricted code Elaborated code" veelvuldig gebruik van uitingen die men niet kan begrijpen los van de context" korte, grammaticaal eenvoudige en vaak onvolledige zinnen" veelvuldig gebruik van directe rede (ik zeg**" veelvuldig gebruik van woorden die logische en tijdruimtelijke relaties aanduiden" grammaticaal complexe zinnen met veelvuldig gebruik van onderschikkende bijzinnen" veelvuldig gebruik van indirecte rede (er wordt gezegd dat**erg bruikbaar om over praktische dingen te communicerenbruikbaar om te communiceren over abstracte idee0n, processen of relatiesmeer verspreid binnen lagere klassen meer verspreid binnen hogere klassensocialisatie is geslachtsspeci&ie" ouders behandelen jongens en meisjes al van bij de geboorte anders ook de media heeft invloed: reclame spiegelt bepaalde beelden van mannelijkheid en vrouwelijkheid sekse # biologisch geslacht (man/vrouwgender # sociaal geslacht (idee0n en verwachtingen rond mannelijkheid en vrouwelijkheidSociale controle# het geheel van be5nvloedinsprocessen die mensen gebruiken om individuen de waarden en normen te doen naleven positieve sancties beloningen voor strikt naleven van normen vb: !ado voor goed rapport" negatieve sancties bestraffing van gedrag dat afwijkt van normen vb: geldboete, negeren.." e1terne sancties worden uitgevoerd langs de sociale omgeving om vb: roddelen, ontslag.." interne sancties maken deel uit van de gesocialiseerde persoonlijkheid, mensen handelen tegen hun geweten in ze !ampen met schuldgevoelens!acht en ge#agde soorten !acht economische macht sociale macht politieke macht culturele macht deskundigheidsmachtsoorten ge#ag charismatisch gezag: gebaseerd op adoratie voor leider traditioneel gezag: berust op geloof in juistheid van de gevestigde gewoonten en tradities rationeel&legaal gezag: berust op het aanvaarden van een verzameling onpersoonlijke regelsgehoor#aa!heid aan het ge#ag experiment van Milgram zocht verklaring waarom mensen in 6azi&7uitsland zonder protest bevelen uitvoerden die ze als immoreel beschouwden gewone mensen die enkel hun werk doen worden gebruikt om op een verschrikkelijke manier iets te vernietigen men gehoorzaamt aan gezag uit: beleefdheid, angst voor een negatieve reactie en de proefpersonen de verantwoordelijkheid konden afwimpelenDE.I7N(IEEen de&initie gedrag dat afwijkt van de normen van een groep of samenleving niet houden een elementaire beleefdheidsregels wordt ook als deviant gedrag gezienvb: niet sma!!en aan tafel, afstand behouden tot onbe!enden.." dit is niet hetzelfde als crimineel gedrag4 scheiding tussen wat %normaal% is en wat %deviant% is relatiefafhankelijk van 8 belangrijke factoren:+ de cultuur van het samenlevingsverband (varieert naargelang de cultuur+ het tijdstip (wat nu als %normaal% gezien wordt, was vroeger misschien %deviant%+ de sociale positiever"laringen voor deviant gedragbiologische ver"laringenbiologische afwijkingen (vb: een vitaminetekort, een verstoorde testosteronspiegelpsychologische ver"laringenafwijkende persoonlijkheidskenmerken door: aangeboren vb: aanleg tot !leptomanie" gevolg van slechte ervaring (vb: mishandeling"sociologische ver"laringenze zien deviant gedrag als: normaal gedrag van individuen in reactie op bepaalde maatschappelijke situaties die men als abnormaal zou kunnen beschouwen*de labelingstheorie van ,ec"er etiketteringstheorie (toekennen van etiketten op afwijkend gedrag niet het afwijkend gedrag, maar wel de manier waarop mensen op dit afwijkend gedrag reageren staat centraal vraag: hoe komen mensen ertoe om anderen als deviant te beschouwen9 afwijkende personen stigmatiseren # brandmerken van de persoon mensen als deviant beschouwen brengt hen in een vicieuze cirkel waarbij ze zich zo gaan blijven gedragende sociale controle'theorie van (ravis 2irschi zet de uitgangsvraag op zijn kop: waarom vertonen de meeste mensen geen deviant gedrag9 omdat er een sociale band bestaat tussen hun en de gemeenschap de#e sociale band bestaat uit 4 co!ponenten+ attachment: affectieve band, mensen zetten hechte banden niet snel op het spel+ commitment: rationele band, mensen wegen risico%s af+ involvement: tijdsinvestering, mensen moeten tijd hebben om misdaad te plegen+ belief: morele bandde ano!ietheorie van 9erton zocht de verklaring voor deviant gedrag hoofdzakelijk in de kloof tussen de levensdoelen die mensen opstellen voor zichzelf, en de beperkte middelen die beschikbaar en maatschappelijk aanvaardbaar zijn om dit doel te bereikenvb: maatschappelij! succes is de voornaamste culturele doelstelling, de traditioneel aanvaardbare #egen om dit doel te berei!en is een goed diploma en hard #er!en in de meeste samenlevingen bestaat er een spanningsveld tussen culturele doelen en algemeen aanvaarde middelen*: aanpassingsreacties van !ensen die #ich in het spanningsveld bevinden+ conformisten: gedraagt zich zoals de samenleving het verwacht+ ritualisten: hebben het streven naar succes opgegeven maar houden nog vast een demaatschappelijk geaccepteerde middelen+ teruggetrokkenen: ze onttrekken zich aan de door de samenleving vooropgestelde doelen+ vernieuwers: ze proberen de traditionele doelen te bereiken via andere middelen vb: maffia"+ rebellen: verwerpen de doelen en middelen, en stellen er andere in de plaats;unctionele en dis&unctionele gevolgen van deviantie -gebaseerd op Lo!baert/dis&unctioneel "an leiden tot verwarring angst of klimaat van wantrouwen verstoring van de maatschappelijke orde besmetting van anderen&unctioneel "an leiden tot aandacht voor bepaalde problematiek (signaalfunctie sociale verandering en vernieuwing versterking van de samenhorigheid versterking van het normbesefvisie van E!ile Dur"hei! deviantie bevestigt de bestaande waarden en normen reacties op deviantie maken duidelijk waar morele grenzen liggen reacties op deviantie brengen mensen dichter bij elkaar deviantie bevordert sociale veranderingverwi5#ing naar een sociologisch paradig!a paradigma # een specifieke combinatie van uitgangspunten, theorie&opvattingen en voorschriften van methodologische aard, van waaruit naar de werkelijkheid gekeken wordt : grote paradigma;s: + het structureel functionalisme+ het s)mbolisch interactionisme+ conflictsociologie+ ruil& of speltheorie