Upload
others
View
12
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Sociale netwerken van mensen met een lichte
verstandelijke beperking: kenmerken en interventies
Themalessen
Presentatie Vilans
Platform sociale netwerken
Ida van [email protected]
Prof. Dr Petri Embregts
Dr. Lex Hendriks
Lectoraat Zorg voor Mensen met een Verstandelijke Beperking
Programma
Even kennismaken…
Verkennen thema
Kenmerken van sociale netwerken
Versterken en uitbreiden van netwerken
Samenwerken met netwerkleden
Een training om netwerken te verrijken
Kletsborden
Even kennismaken….
Wat maakt
jou gelukkig?Waar wordt
jij blij van?
Verkennen thema
Aan de slag met het sociaal netwerk….
Waarom is dat eigenlijk belangrijk?
Sociale netwerken: wat versta jij eronder?
Belang sociale netwerken
Welbevinden
Emotionelesteun
Zien en gezienworden
Er toe doen
Praktischesteun
Keuzesmaken
Er bijhoren
Samenleuke
dingen doen
zelf informeel netwerk
professionals/
organisaties
Sociale netwerken
Sociaal netwerk
Informeel netwerk
Familie
Vriendschappelijkecontacten
Formeel netwerk Professionals
Onderzoeksvragen
1. Wat zijn de specifieke kenmerken
van het sociale netwerk van
mensen met een lichte
verstandelijke beperking?
2. Wat zijn de ervaringen van
professionals met het versterken
en uitbreiden van deze sociale
netwerken?
3. Wat is het resultaat van een
cursus met als doel deze
netwerken te verrijken?
Onderzoek 1: Kenmerken
Methode
33 mensen met een lichte verstandelijke beperking
30 mensen met een autisme spectrum stoornis
42 mensen uit een referentiegroep
Omvang sociaal netwerk(onderzoek bij 33 deelnemers met LVB, zelfstandig wonend in de wijk)
42,7
32,8
24,5
familie
vriendschappelijke contacten
maatschappelijke diensten
Specifieke Kenmerken van netwerken van
mensen met LVB
Vriendschappelijke contacten:
korter kennen, vaker zien
Vaker het gevoel dat zij zelf initiatief nemen in
het contact
Begeleiders: hoog gewaardeerd
Ervaren minder ‘aansluiting’
Familie belangrijk: steun bieden, in dezelfde
plaats wonen, elkaar vaak zien
Vaak tevreden met netwerk, maar minder vaak
dan mensen zonder beperking
Specifieke kenmerken van netwerken van mensen met ASS
Minder informele netwerkleden
Vaker ontevreden met hun netwerk
Minder praktische steun van vriendschappelijke
contacten.
Vaker het gevoel dat de ander initiatief neemt.
Wens: meer vriendschappelijke contacten &
beter contact met familie
In kaart brengen sociaal netwerk…. Hoe gaat dat in jullie organisatie?
• Welke hulpmiddelen? Wat werkt?
• Wanneer?
• Doel of middel?!
Hulpmiddelen om netwerk in kaart te brengen
Het netwerk in kaart gebracht en dan…?
Analyseer de kwaliteit van het netwerk
Waar kun je op letten?
Met de persoon in gesprek… Welke vragen kun
je dan stellen?
Onderzoek 2: Ervaringen Professionals
Methode
6 groepsinterviews
Versterken en uitbreiden van netwerken
Begeleiders, gedragskundigen, maatschappelijk
werker
27 deelnemers
Netwerken versterken en vergroten…Hoe gaat dat bij jullie?
Welke manieren kennen jullie om bestaande
relaties sterker te maken?
Welke manieren kennen jullie om sociale
netwerken te vergroten?
Resultaten: Sociale netwerken versterken
Welke manieren kennen jullie om bestaande relaties
sterker te maken?
Resultaten: Sociale netwerken versterken
Resultaten: Sociale netwerken vergroten
Welke manieren kennen jullie om sociale netwerken
te vergroten/nieuwe mensen te leren kennen?
Resultaten: Sociale netwerken uitbreiden
Belemmerende factoren (meer dan 4 keer genoemd)
Bevorderende factoren (meer dan 2 keer genoemd)
Wie, waarbij en hoe betrekken
• Wie is en wordt betrokken?
• Op welk moment?
• Hoe?
Het motto: Wat kun je zelf,
wat kunnen anderen stuit
op weerstand. Wie bepaalt
(d)wat?
Samenwerken met netwerkleden: een gezamenlijke zoektocht
Samen met betrokkenen
zoeken welke oplossing
aansluit en werkt…
Methodieken t.a.v. netwerken
Onderzoek 3: Interventie-onderzoek
Methode
Cursus ‘Die Ken Ik!’ (Blommendaal & v.d. Lustgraaf 2006)
Begeleiders mee op cursus
Cursus gevolgd door coaching
5 cliënten van Dichterbij
Interviews en vragenlijsten
Onderdelen cursus
Talentkaart
Netwerkkaart
Buurtkaart
Hartenwenskaart
Supportersbijeenkomst
Onderzoek 3: Interventie-onderzoek
Enkele Resultaten
Toegenomen bewustwording, competentie en
autonomie
Verrijking netwerk, afname eenzaamheid
Toegenomen participatie
Kwetsbaarheid van de deelnemers en hun
netwerk
Aanbevelingen
Kwaliteit netwerk en mening persoon
Is de persoon tevreden? Toch doorvragen!
Netwerkbijeenkomsten rond persoon of kwestie
Netwerkleden van netwerkleden
Wederkerigheid
Uitgaan van interesses en talenten
Rol professional verandert
Stel vaker wie-vragen en verbindingsvragen
Een vervolg op het promotieonderzoek:
ontwikkeling van Kletsborden
1,5 jaar, 10 studenten, 6 docenten/onderzoekers, 4 mensen
met LVB, en een coach
Twee onderzoeksdoelen:
- proces: hoe werk je samen als co-onderzoekers?
- inhoud: ontwerponderzoek om tot een spel te komen om
in gesprek te gaan over sociale relaties.
https://vimeo.com/182682194
Betekenisvolle samenwerking
Kenmerken goede
samenwerking
(Leer)opbrengst
samenwerking
Openheid en duidelijkheid
Gelijkwaardigheid en wederkerigheid
Afstemmen op elkaar en tijd nemen
Samen ervaren
Oprecht contact
Belangrijke rol coach
Professionele groei
Persoonlijke groei
Kletsborden
Kletsborden als uitnodiging
Om met elkaar in gesprek te gaan over sociale
relaties en betekenis daarvan
Om te delen over het dagelijkse leven: klets en
ernst
Om te spelen met sociaal contact: samen
ontdekken door te ervaren
Veiligheid staat centraal: vlag en schatkist
Spelregels
Groene kaarten: vraagkaarten. Vragen over
jezelf en de mensen om je heen.
Blauwe kaarten: foto’s. Laat de foto zien en
vertel waar de foto jou aan doet denken.
Rode kaarten: opdrachten. Samen uitproberen
en ervaren.
Gele kaarten: zinnen die je aan kan vullen.
Moedigen je aan om iets over jezelf te vertellen.
En nu de praktijk weer in…
Hoeveel aandacht is er binnen jullie organisatie
voor het sociale netwerk van de cliënt?
Geef de eigen organisatie een cijfer op een 10-
punts schaal.
Wat doen jullie al?
Wat ga jij doen om een stap verder te komen?
Meer weten? Bronnen & aanvullende literatuur
Asselt-Goverts, A.E. van (2016). Social networks of people with mild intellectual disabilities:
characteristics and interventions (proefschrift). Tilburg: Tilburg University
Asselt-Goverts, A. E. van, Embregts, P. J. C. M., Hendriks, A. H. C., Vereijken, A., Frielink, N.,
Bogaard, K. van den, & Meer, J. van der. (2012). Handleiding Maastrichtse Sociale Netwerk Analyse
voor mensen met een Verstandelijke Beperking (MSNA-VB). Nijmegen: Hogeschool van Arnhem en
Nijmegen.
Asselt-Goverts, I. van, Embregts, P., Hendriks, L., & Frielink, N. (2010). Werken met sociale
netwerken in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Nijmegen: Hogeschool van
Arnhem en Nijmegen
Asselt-Goverts, I. van, Embregts, P., Hendriks, L., Vereijken, A., Frielink, N., Bogaard, K. & Meer, J.
van der, (2012). Handleiding Maastrichtse Sociale Netwerk Analyse voor mensen met een
Verstandelijke Beperking (MSNA). Nijmegen: Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.
Asselt-Goverts, A.E. van, Embregts, P.J.C.M., & Hendriks A.H.C. (2013). Structural and functional
characteristics of the social networks of people with mild intellectual disabilities. Research in
Developmental disabilities, 34, 1280-1288.
Asselt‐Goverts, A. E. van, Embregts, P. J. C. M., & Hendriks, A. H. C. (2014). Social networks of
people with mild intellectual disabilities: characteristics, satisfaction, wishes and quality of life. Journal
of Intellectual Disability Research. doi: 10.1111/jir.12143
Asselt-Goverts A. E. van, Embregts P. J. C. M., Hendriks A. H. C. & Frielink N. (2014). Experiences of
support staff with expanding and strengthening social networks of people with mild intellectual
disabilities. Journal of Community & Applied Social Psychology, 24, 111-124.
Asselt-Goverts, A. E. van, Embregts, P .J. C. M., & Hendriks, A. H. C. (2013). Structural and functional
characteristics of the social networks of people with mild intellectual disabilities. Research in
Developmental Disabilities, 34, 1280-1288.
Bronnen & aanvullende literatuur (vervolg)
Adviesbureau van Montfoort (2005). De jongere aanspreken. Handboek methode
jeugdreclassering. Utrecht: Maatschappelijk Ondernemers Groep
Baars, H.M.J. (1994). Sociale netwerken van ambulante chronische psychiatrische
patiënten. Maastricht: Uniprint. ISBN 90 9007339 6
Blommendaal, J., & Lustgraaf, M. van de. (2006). Die ken ik! Utrecht: LFB.
Buntinx, W.H.E., & Schalock, R.L., (2010). Models of disability, quality of life, and
individualized supports: Implications for professional practice in intellectual disability.
Journal of Policy and Practice in Intellectual Disabilities, 7, 283-294.
Lustgraaf, M. van de. (2009). Natuurlijk, een netwerkcoach! Bunnik: Mezzo.
Lustgraaf, M. van de, & Blommendaal, J., (2004). Natuurlijk, een netwerk! Van A naar
Beter in tien stappen. Utrecht: Federatie van Ouderverenigingen.
Mount, B. (2000). Person Centered Planning. Finding directions for change, using
Personal futures plans. Amenia NY: Capacity works.
Posthuma, S., Haas, A. de, Hoenderdaal, C van ‘t, & Aartsen, D. (2010) Sociale
Netwerkstrategieën een leergeschiedenis. Waalwijk: MEE Brabrant Noord
Smit, B. & Gennep, A. van. (2002). Sociale netwerken bij mensen met een
verstandelijke handicap. Utrecht: NIZW.
Steman, C., & Gennep, A. van (2004). Supported living. Utrecht: NIZW. ISBN 90 5050
468 X
Internet Bronnen:
blog.han.nl/werkplaatssociaaldomeinnijmegen/kletsborden/
www.han.nl/onderzoek/werkveld/projecten/wie-ken-jij/
Aan de slag met sociale netwerken. De 44 meest bekende methoden
verzameld. Movisie, Vilans & Actiz. Te vinden op:
http://www.kennispleingehandicaptensector.nl/docs/KNP/KNP%20GS/Aan_de_slag_me
t_sociale_netwerken-2014.pdf
www.youtube.com/watch?v=xYJnCM9KsNY (27-02-13)
www.justadvocacy.org.uk/pcp.html (05-06-12)
www.nfactory.nl (site Martin v.d. Lustgraaf)
Sonestra.nl (site Riet Portengen)
www.projectpendleton.org/person_centered_planning_intro.html (01-06-12)
WMO gestript: natuurlijk een netwerkcoach:
http://www.youtube.com/watch?v=1jZced91NK4
WMOgestript: sociale netwerkstrategieën
www.youtube.com/watch?v=OqeWD37LgMU
www.han.nl/han-sociaal
www.inclusion.com
online tool t.a.v. sociale netwerken: http://sn.steffie.nl/
Bron afbeeldingen dia’s: www.sxc.hu dd. 22-04-2011