so-5-nam-2003

Nghin cu Lp php s 5 (5/2003)

nclpTr s

35 Ng QuynH Ni

T: 080-48486 / 48487Fax: 080-48486

E-mail: [email protected]

Ban c vnV Mo

TS. V c KhinTS.Trn Ngc -ng

Trn Quc Thun

Tng bin tpNguyn Ch Dng

Pht hnhTi H Ni:

T: 080-43364Ti TP. H Ch Minh:

T: 080-83771

Giy php xut bnS 117/GP ngy 30/3/2001 ca B Vn ho - Thng tin

Ti khon944.25.008

Tp ch Nghin cu Lp php

27A Vng Th - Ty HH Ni

Ti kho bc nh n-cQun Ty H - H Ni

In ti Nh in Bo Thanh Ho

tp ch ra hng thng - s 5 (28) thng 5 nm 2003

Mc lcThi s - Trao i

Hi ngh i biu chuyn trch:Cch lm mi Khnh Vn- Bi H 2 iu kin thc hin quyn ca i biu Quc hi

Khnh Vn- Bi H 5 Gp vo D n Lut sa i, b sung mt s iu caLut ngn hng nh n-c Vit Nam

Nguyn Vn Vn 9i mi - nhn liQuc hi kho IX vi Ngh quyt v Thc hnh tit kim,chng lng ph, chng tham nhng, chng bun lu

Nguyn Nh- Du 13

Nghin cu nh n-cThm quyn ban hnh vn bn quy phm php lut ca c quan nh n-c trung -ng Nguyn Kim Thoa 19Vic th im m hnh ci cch hnh chnh mt ca cc a ph-ng Nguyn Ph-c Th 25

Nghin cu php lutPhm vi iu chnh ca B lut t tng dn s

Nguyn Ngc Khnh 32iu chnh thng tin bt cn xng v qun l ri ro trong php lut hp ng Vit Nam

Phm Duy Ngha 38Ti sn ph sn v phn chia ti sn ca con n b ph sn

H Th Thanh Bnh 47Minh oan trong t tng hnh s

Nguyn Ngc Ch - o Th H 56

Nghin cu chnh schTin hc ho nn hnh chnh: nhn thc v khi nim

Nguyn S Dng 62

Thc tin php lBn v cng nhn v thi hnh quyt nh ca trng ti n-cngoi ti Vit Nam qua mt v kin

ng Trung H 70

Thng tin nghin cuTm hiu Lut thng k ca Trung Quc v Hn Quc

Phan Thanh H 77

Thi s - Trao i

2

Hi ngh i biu chuyn trch

(BCT) - mt cch lm mi

tng c-ng cht l-ng v tc

lp php, Quc hi tm ti

nhiu hnh thc v t nhiu kt

qu khch l. Tuy nhin xung quanh

ch ny vn cn nhiu vic cn

tip tc tm ti, ci tin. QH Kho X

xut tng c-ng i biu

Nghin cu Lp php s 5 T52003

Hi ngh i biu chuyn trch:

cch lm mikhnh vn-bi h

Trongh-ng ci tincng tc xydng phplut Quchi, tr-c khp th baca Quc hi din ranhiu hotng xem xtcc d n lutti cc phinhp ca Uban th-ng vQuc hi, Hing dn tcv cc Uban, v cbit c mthnh thcmi, lHi ngh ibiu chuyntrch thamgia vo cc dn lut doU banth-ng vQuc hi tchc cuithng 3/2002.Phng vinNCLP traoi vi cc vi biu thamgia hi nghny tmhiu thm vi biuchuyn trchv h-ng tngc-ng hiuqu hot nglp php

chuyn trch b tr vo cc U

ban, to iu kin tho lun sm v

k hn v cc d n lut trong giai

on U ban v gia hai k hp,

gim thiu tnh trng d n chun b

ch-a k, i biu n k hp mi

lm quen vi d n, ko di thi

gian tho lun ti k hp.

y l ln u tin UBTVQH t


Hi ngh i biu chuyn trCH

3

chc hi ngh ly kin i

biu Quc hi chuyn trch v

cc d n lut tr-c khi trnh

Quc hi. i biu D-ng Thu

H-ng (Ph Ch nhim U ban

Kinh t - Ngn sch ca Quc

hi) hoan nghnh cch lm ny

nhmt sng kin h-ng ti s

dng i ng BCT: y l

mt sng kin hay s dng

i ng cn b chuyn trch.

Ch nu chng ta khng c k

hoch s dng i ng cn b

chuyn trch th c tri ng-i ta

s c kin: Vy Quc hi bu

ra tng y v, cc v y lm g?.

Trao i vi nhng v BCT

tham gia Hi ngh v mt s v

nguyn l i biu QH -c

mi d Hi ngh ny, chng ti

u nhn -c li nhn xt: y

l mt cch lm mi. V tc

dng ca hi ngh, B D-ng

Thu H-ng nhn xt:

Tr-c ht, Hi ngh pht

huy -c tr tu ca cc i

biu chuyn trch- nhng ng-i

c c trnh v kinh nghim

vo cng vic xy dng php

lut. Cng chung quan im,

i biu Nguyn Thu Hng (U

ban Vn ho, Gio dc, Thanh

nin, Thiu nin v Nhi ng)

pht biu: y l mt nt mi

trong hot ng xy dng php

lut cng nh- trong tin trnh

i mi v nng cao cht l-ng,

hiu qu hot ng ca Quc

hi... U ban th-ng v Quc

hi kp thi huy ng v pht

huy tr tu ca lc l-ng

BCT.... Cu i biu ng

Qun Thu chia s kin:

Tr-c khi ra Quc hi cc U

ban tho lun rt nhiu v

mt d n lut; nh-ng vi cch

lm ny, khng ch c mt U

ban m c nhiu cc i biu

cc U ban, cc on. Nh- vy,

ting ni s -c ton din hn,

nghin cu v tm hiu vn

st hn, trng hn v su hn.

Nh- vy, thm mt l do na

cng c cho lp lun tng

c-ng BCT l ng n, v

gp phn tng tc v cht

l-ng xy dng lut.

Mt im quan trng na m

Hi ngh BCT mang li, theo

ng Ngc Quang (Ph Ch

nhim U ban Quc phng v

An ninh), l qua trao i,

tham kho cc kin pht biu

ti Hi ngh, cc i biu ch-a

c iu kin tip xc vi cc d

n lut c dp lm quen, nng

cao hiu bit v cc vn ln

ca d n lut, nghe v trnh

by, trao i cc kin c nhn

khc nhau, ng thi c thm

cn c l lun v thc tin xc

ng ng gp vo tho lun

hi tr-ng. iu ny c l rt

hu ch nhmt t tp d-t,

tp hun i vi i biu ln u

lm vic trong c quan lp php.

Hi ngh BCT - C tr

thnh Quc hi mini?

Cc i biu -c hi u tr

li: Khng c chuyn hi ngh

BCT tr thnh Quc hi thu

nh, bi v y l hi ngh ly

kin v trao i chnh kin ch

khng ra quyt nh, ch b

sung m khng thay th tho

lun ti Quc hi.

nh h-ng ca 25% ti s

cn li?

i biu Ngc Quang

tha nhn vai tr quan trng ca

BCT: BCT c nh h-ng

ln ti cc i biu khc trong

on. H c chuyn mn, c

kinh nghim, li dnh ton thi

gian nghin cu v -c trao

i (v cc d n) tr-c k hp.

Chnh v vy, BCT c th nh

h-ng kin, thuyt phc cc

Thi s - Trao i

4

ng nghip trong on ca

mnh. Tuy nhin, khng th ni

BCT quyt nh thay cc i

biu khc.

i biu D-ng Thu H-ng

nhn nhn d-i gc sc mnh

tp th: nu chng ta t chc

tt hi ngh ny, trn ph-ng

din ti liu v phi hp thc

hin th khi n hi ngh, cc i

biu chuyn trch mang

trong mnh kin ca on i

biu. Khi tho lun xong Hi

ngh, tt c cc kin u -c

gi n cc on, v vy s tr

thnh sc mnh tr tu ca c

tp th ch khng ca ring i

biu chuyn trch.

i iu tip tc suy ngh

Ti liu st nt

Nhiu i biu bn khon

rng do tip cn vi ti liu

mun, nn khng c thi gian

nghin cu nhiu tr-c khi pht

biu.

Theo i biu D-ng Thu

H-ng: Cc i biu n y

hp phi l ng-i mang trong

mnh ton b kin ca on

i biu Quc hi a ph-ng,

v vy cc i biu chuyn

trch c thi gian ly kin ca

on i biu th tc chun

b phi nhanh hn na, ti liu

phi -c gi sm hn . B

H-ng cng cho rng, s l

mt nghch l nu hi ngh xong,

cc i biu chuyn trch mi

v ly kin ca on. Gp

xong mi sa ng-c li. Nh-

vy, quy trnh va r-m r, va

khng hiu qu.

Pht trin kin ny, i

biu Nguyn Thu Hng cho

rng cc kin s phong ph,

su sc v ng n hn nu cc

i biu c thi gian ly thm

kin ca cc c quan hu quan,

cc chuyn gia, c tri v thnh

vin on i biu Quc hi.

Vn cn hp u ban trong

thi gian hi ngh

Vi t- cch l mt cu i

biu nhiu kho tm huyt vi

Quc hi, ng Mai Thc Ln

gp : Quc hi triu tp hn

100 i biu chuyn trch l

mun c mt sc mnh tr tu

ng o, y tham gia

vo cc d n lut. Trong khi

, cc U ban vn hp. Nh-

vy l khng tp trung -c, ni

nh-ng ch-a lm trn vn. i

biu chuyn trch a ph-ng

ln trong khi i biu chuyn

trch trung -ng li hp ring?

Ti mun cp n tnh hiu

qu v s iu hnh phi hp

y l ch-a ng b.

*

* *

Hi ngh i biu chuyn

trch tham gia vo cc d n

lut tr-c k hp Quc hi l

mt cch lm mi theo h-ng

dnh nhiu thi gian hn

tho lun tr-c mi k hp, d

kin cc ph-ng n chnh l.

Tham kho thc t lm lut

ngh vin nhiu n-c cng thy

hot ng tho lun, xem xt d

n ch yu din ra cc U ban,

ni c cc i biu tp trung

thi gian cho cng vic ny.

n-c ta, t-ng to -c mt

sc mnh tp th ca nhng i

biu chuyn trch tham gia

kin vo cc d n lut tr-c k

hp l mt cch lm, mt b-c

i nhm mc ch h-ng ti

chuyn nghip. Tuy nhin,

hiu qu ca Hi ngh ny c

ging nh- cc phin hp cc

U ban cc n-c hay khng,

cn phi ch thi gian tr li./.


T52003

Thc hin quyn ca i biu

5

Quyn -c cung cp

thng tin

Thng tin -c cp

Qua tm hiu -c bit

cc i biu chuyn trch

(BCT) -c cung cp mt

s t bo ln trong ngy.

Trung tm Thng tin, Th-

vin v Nghin cu khoa hc

(TTTV&NCKH) ca Vn

phng Quc hi cng l mt

im cung cp cho cc i

biu nhng vn bn lut, cc

thng tin -c coi l

i vi mi BCT. B D-ng

Thu H-ng-Ph ch nhim

U ban Kinh t v Ngn sch

cho bit: Theo ng nh- ch

ghi trong tiu chun v

bo ch ca Vn phng cho

mi i biu -c 3 t bo:

Nhn dn, H Ni Mi,

Qun i Nhn dn.

Tuy nhin, theo mt s i

biu, tu theo tnh cht cng

vic ca tng U ban, Quc

hi nn cung cp cc loi ti

liu cho ph hp v c hiu

qu. -a ra gii php v vn

ny, b D-ng Thu H-ng

cho rng Vn phng Quc

hi cn tng hp nhiu thng

tin qua cc knh bo ch, -a

tin v tm mi cch thc no

tit kim nht nh-ng vn

-a li l-ng thng tin nhiu

nht: Cc i biu khng

th c thi gian c ht cc

loi bo. M khng phi c

bo v kinh t l c ht

thng tin kinh t. Nn chng,

Trung tm thng tin c mt

t tin hng ngy tp hp cc

tin v kinh t, x hi, an

ninh... thnh nhng mc

ring. i biu no tm

thng tin g th ch cn c

trn t tin l nm -c.

Thng tin theo yu cu

ng Ngc Quang -

Ph Ch nhim U ban Quc

phng-An ninh ni: to

iu kin pht huy quyn v

kh nng ca mnh, BQH

c quyn tham kho kin

ca cc chuyn gia- nhng

ng-i khng phi l BQH

iu kin thc hin quyn cai biu quc hi

Khnh Vn - Bi H

Vi t- cch l nhng i din ca nhn dn, -ng nhin i biu Quc hi s c nhiu quyntrong hot ng theo Hin php v Lut quy nh. Th nh-ng, i biu Quc hi ni chung v ibiu Quc hi chuyn trch ni ring vn cn nhiu tm t- lm sao quyn -c thc hin tttrong thc tin?

Thi s - Trao i

6 Nghin cu Lp php s 5 T52003

nh-ng c chuyn mn su

v mt lnh vc bng cch

t chc cc cuc hi tho

ly kin rng ri. ng

Quang cho bit thm, t cc

i biu khng c iu kin

thc hin vic m

Quc hi nn c mt qu

dnh cho hot ng ny.

R rng Lut, Hin php

quy nh, v thc t cc

BQH -c cung cp thng

tin. Nh-ng thng tin thc

s c ngha trong vic gp

phn to nn nhng kin

ngh ca B, BQH c bit

l BCT cn mt c ch

thng tin thit thc, theo yu

cu ca h.

Ch ng tm thng tin

Bn cnh cc ngun thng

tin trn, theo ng Nguyn S

Dng - Gim c TTTTTV

& NCKH, BQH cn ch

ng tm kim thng tin cho

mnh: Thc ra BQH phi

hot ng theo kiu khc,

anh phi tip xc c tri, anh

phi tham d cuc hp, anh

i nghe, anh giao dch.

Cng theo ng Dng, lm

tt cng vic ny Cc

BQH cn -c tr cp.

Quc hi cc n-c u c,

n-c mnh th khng. Cc

n-c tr cp tnh vo tin.

Nu mnh lm -c nh- cc

n-c, mnh s nng -c

BQH ln nhiu.

Quyn trnh cc d n

lut

iu 87 ca Hin php

1992 quy nh BQH c

quyn trnh kin ngh v Lut

v d n lut ra tr-c Quc

hi, song t tr-c n nay,

hu ht cc Lut -c -a ra

thng qua ch yu do cc

c quan b ngnh ca Chnh

ph, ca VKSNDTC,

TANDTC, v cc t chc

khc. Quc hi, cc c quan

ca Quc hi, cc BQH

hu nh- ch-a c sng kin

xy dng lut. V pha c

nhn, kho VIII c i biu

Hunh Ngc in (TP.

HCM) trnh d n lut thu

s dng t (nh-ng khng

-c QH thng qua), kho

XI cng c i biu ang

chun b trnh d n lut. V

pha c quan ca Quc hi,

kho XIII Hi ng Dn tc

ca Quc hi trnh d n

Lut Dn tc. Theo nhn xt

ca cu BQH Mai Thc

Ln th: Xy dng php

lut, sng kin php lut l

mt hn ch ca BQH cng

nh- cc c quan ca Quc

hi. L ra U ban th-ng v

Quc hi, cng nh- cc c

quan ca Quc hi, BQH

phi c nhng suy ngh trnh

d n lut do mnh -a ra.

V BCT by gi cn phi

-a vn ny ra suy ngh.

Tuy nhin, BQH li

khng th t mnh son tho

d lut v nhiu nguyn

nhn, m cn c mt i ng

chuyn gia. M B n-c ta

th li ch-a c iu kin nh-

BQH Ngc Quang:Vn ch-a c mt quytrnh c th BQHtrnh d n lut


Thc hin quyn ca i biu

7

th. Bn cnh , iu quan

trng l Quc hi phi c

mt quy trnh c th cc

i biu Quc hi trnh d

tho Lut.

i biu Ngc Quang

by t tm t-: Trong Lut,

Hin php, Quy ch hot

ng ca BQH, on

BQH v nhng vn bn lut

khc quy nh BQH c

sng kin php lut trnh Vn

bn lut, nh-ng trong Lut

ban hnh vn bn quy phm

php lut th li khng -a

ra trnh t BQH trnh

lut nh- th no c.

Lin h vi quyn trnh

d n lut, ngh quyt ca

cc ngh s n-c ngoi, mt

cng c quan trng h tr

cho nhng c gng ca ngh

s, ng Nguyn S Dng,

Gim c Trung tm TT-

TV&NCKH, ni: Cc v

BQH n-c ta hon ton c

th trnh d tho ngh quyt,

d tho lut ca mnh ra tr-c

Quc hi v vic khc phc

tnh trng tht thot trong xy

dng c bn; v vic phng

chng ng c thc n, v vic

bn bo him y t cho nng

dn. ng cho rng, cch

lm ny i hi tnh chuyn

nghip rt cao v n s bin

nhng i biu -c dn u

quyn tr nn c thc quyn

hn1.

Tip nhn, x l cc n

th-, khiu ni - t co

Vo mi thi im trong

nm, c bit l vo tr-c

mi k hp Quc hi,

UBTVQH, cc U ban ca

Quc hi, cc BQH nhn

-c rt nhiu n th-,

khiu ni - t co... Ch vi

nhng hot ng tham gia

hp UBTVQH, hp U ban,

tip xc c tri, tham gia xy

dng lut, gim st l

BQH phi lm vic vi

mt c-ng kh cao. Vic

tip nhn, x l n th-

khiu ni - t co l mt

cng vic khng h n

gin, mi BCT ch chuyn

v mt lnh vc nh-ng n

th- ca c tri li lin quan

ti mi vn cc lnh

vc khc nhau.

Nu nh- cc n-c khc,

mi i biu Quc hi u

c vn phng ring, b my

gip vic ring gip B

trong hot ng lp php,

gim st, i din, th cc

i biu Quc hi n-c ta

phi t mnh gii quyt tt c

cc vn v ng-i i biu

ging nhmt thanh tra

trong vic gii quyt cc n

th-, khiu ni bn cnh khi

l-ng cng vic qu ln

khc ca mt BQH. BCT

D-ng Thu H-ng tm s:

1 Tuy nhin, cng cn l-u rng, cc n-c phn ln cc d lut l ca Chnh ph, nh-ng c kh nhiu d lutdo ngh s -a ra v -c thng qua, mang tn ngh s .

BQH D-ng Thu H-ng:Cn c mt c quan caQuc hi gip i biu x lnhng kin ngh ca c tri

Thi s - Trao i


Ti thy vn ny rt

kh. C nhng n th-

chuyn i chuyn li, ri

khng bit x l kiu g, i

n u, m bn thn mnh

khng bit by gi n u,

kt qu ra sao.

Tip nhn, x l n th-,

khiu ni t co v theo di

kt qu x l chim rt

nhiu thi gian, v vy cn

c mt c quan ca Quc

hi gip i biu gii

quyt nhng kin ngh ca

c tri - mt trong nhng

chc nng ca i biu Quc

hi - chc nng i din2.

Quyn by t kin

thiu s

Nguyn tc ca Quc hi

l hot ng tp th v quyt

nh theo a s. Nguyn tc

ny -c s dng trong phn

ln cc cng vic ca Quc

hi. Tuy nhin, bn cnh c

ch biu quyt, cc BQH

vn c quyn trnh by cc

kin khc kin a s v

trong quy ch lm vic ca

Quc hi phi quy nh

trch nhim gii trnh i

vi nhng vn khng

-c i biu ng .

nh gi v vn ny, i

biu Ngc Quang nhn

xt: C khi chn l khng ph

thuc vo s ng.

Cu i biu Mai Thc Ln

th cho rng, ng-i i biu

chuyn trch phi c chnh

kin, v vic ng sai cn

phi -c gii thch chng

minh mt cch r rng, khng

cn c vo vic l kin

ca thiu s hay a s.

Trong thc tin hot

ng ca Quc hi n-c ta,

cc v ch to khi kt thc

tho lun, tr-c khi biu

quyt th-ng hi li: C B

no c kin khc khng?

y chnh l tinh thn tn

trng kin thiu s3.

D cn nhiu tm t-,

kin khc nhau v cc iu

kin thc hin quyn

ca BQH, song cc

cng bc ca dn vn

phi linh hot v ch ng

bi l nh- i biu Nguyn

Thu Hng - U ban Vn

ho Gio dc Thanh thiu

nin v Nhi ng tm

s: yu cu ca cng vic

v l-ng tm, trch nhim

ca ng-i i biu khng

cho php chng ti dng

lu im xut pht./.

2 Xem thm bi ca Minh c Lin h vi c tri v gip gii quyt n th- khiu ni, t co NCLP s 3/2003.3 Xem thm bi Th tc quan st t mt phin hp, Nghin cu Lp php, s 8/2002.

Cu BQH Mai Thc Ln:Ng-i i biu phi cchnh kin


lut ngn hng nh n-c

9

Ch-a ton din v ngb

So vi nhng g mong i,

D n Lut Ngn hng nh

n-c Vit Nam (NHNNVN)

(gi tt: D n Lut)1, rt

tic, ch-a th hon ton p

ng -c. D n Lut ln ny

ch sa i, b sung 6 iu

trn tng s 62 iu ca Lut

NHNNVN hin hnh. Trong

6 iu y c 3 iu (iu 6,

iu 28, iu 32) mang tnh

cht k thut, tc l sa ili t ng cho ph hp vi

Hin php, Lut T chc

Chnh ph v Lut Ngn sch

nh n-c. Vic sa i 3 iu

ny l tt nhin. Ba iu cn

li ch tp trung mt ni dung

duy nht v th tr-ng tin t,

cng c ti chnh cho th

tr-ng tin t. Nh- vy, vic

sa i, b sung ny ch gi

gn trong 2 vn m ch-a

sa i mt cch ton din

nhng bt cp trong Lut ny.

Hn na, vic sa i, b

sung Lut NHNNVN ln ny

ch-a bo m tnh ng b

trong hot ng lp php. H

thng ngn hng Vit Nam

hin hnh -c t chc theo

m hnh h thng ngn hng

hai cp, bao gm: NHNNVN

v cc t chc tn dng

(TCTD). Lut NHNNVN

iu chnh cc quan h t

chc hot ng ca NHNVN,

quy nh chc nng, nhim

v thm quyn ca NHN-

NVN trong hot ng qun

l nh n-c v tin t v ngn

hng. Lut cc TCTD iu

chnh cc quan h v t chc

v hot ng ca cc TCTD.

Khng phi ngu nhin m

c hai Php lnh nm 1990

cng nh- Lut NHNNVN v

Lut cc TCTD -c son

tho, ban hnh v c hiu lc

cng mt thi im. C th

ni, hai Lut ny lun song

hnh. Song trong ln sa i,

b sung ny, ch sa i, b

sung Lut NHNNVN, cn

khng t vn sa i, b

sung i vi Lut cc TCTD,

vn sa i, b sung

khng -c t ra. V vy,

1 D tho Lt NHNNVN km theo T trnh ca Chnh ph s 316 ngy 21/3/2003, Bo co thm tra D n Lutca U ban Kinh t v Ngn sch s 241 ngy 20/3/2001.

Gp vo D n lut

sa i, b sung mt s iu ca LutNgn hng Nh n-c Vit Nam

Nguyn Vn Vn*

Lut Ngn hng nh n-c Vit Nam -c Quc hi kho X thng qua ngy 12/12/1997, c hiulc thi hnh t 01/10/1998 v ang -c trnh Quc hi xem xt, sa i b sung trong ch-ng trnhxy dng lut, php lnh nm 2003. Tc gi cho rng d tho sa i, b sung Lut ny ch-a khcphc ht nhng hn ch ca Lut.

Thi s - Trao i


tnh ng b trong khung

php lut v ngn hng v

hot ng ngn hng ch-a

-c bo m.

Tht vy, D tho lut cho

php NHNNVN thc hin

hot ng ti cp vn cho

cc ngn hng thng qua

hnh thc chit khu, ti

chit khu th-ng phiu v

cc giy t c gi k c cc

giy t c gi di hn. Trong

tr-ng hp D n lut ny

-c thng qua, c hiu lc

thi hnh, tc l NHNNVN

-c ti chit khu cc giy

t c gi di hn cho cc

TCTD. Nghip v ti chit

khu l vic NHNN mua li

cc giy t c gi ngn hn

(k c cc giy t c gi di

hn theo D n lut), cn

thi hn thanh ton, thuc s

hu ca cc ngn hng. Cc

giy t c gi ny -c

cc ngn hng chit khu

trn th tr-ng th cp.

Trong khi , nu khng sa

i, b sung Khon 14,

Khon 15 ca iu 20; iu

57 v iu 70 ca Lut cc

TCTD tc l TCTD l ngn

hng khng -c php nhn

chit khu cc giy t c gi

di hn ca khch hng trn

th tr-ng th cp th ly u

ra giy t c gi di hn

cc ngn hng mang i ti

chit khu cho NHNN, tc l

NHNN khng th thc hin

nghip v ti chit khu cc

giy t c gi di hn ca cc

ngn hng. R rng, d D

n lut c gng tho d

nhng bt cp, nh-ng l

s tho d na vi, khng

ng b v nhng sa i, b

sung y kh i vo thc tin.

T-ng t, ni dung iu

70 ca Lut cc TCTD quy

nh v quyn tham gia vo

th tr-ng tin t ca cc

TCTD, Khon 14, Khon 15

ca iu 20 ca Lut cc

TCTD cng cn sa i cho

ph hp vi nhng sa i,

b sung trong Lut NHN-

NVN hoc iu 116 ca Lut

cc TCTD v c quan qun l

nh n-c i vi hot ng

ngn hng vn cn thut ng

c quan ngang b.

Thit ngh, Lut NHNVN

v Lut cc TCTD c mi

quan h, t-ng tc, b sung

h tr v rng buc, chi phi

ln nhau, khng c l do g

khi ch sa i, b sung Lut

NHNNVN cn Lut cc

TCTD th vn gi nguyn.

V chnh sch tin tquc gia

Bn cht ca chnh sch

tin t quc gia l chnh sch

iu tit l-ng tin trong l-u

thng, bnh n gi tr ng

tin, kim sot lm pht

nhm thc y kinh t pht

trin. Khng ph nhn rng

chnh sch tin t quc gia v

cc cng c thc hin chnh

sch tin t quc gia l mt

phm tr kinh t -c xy

dng v thc hin trn nhng

quy lut ca nn kinh t th

tr-ng, song chng cn l

mt phm tr php l. Trn

ph-ng din php l, chnh

sch tin t quc gia l ch

ca Nh n-c -c biu hin

thng qua mt tp hp cc

bin php, cch thc, nguyn

tc v c ch php l. Trn c

s , NHNNVN thay mt

D D n lut c gng tho d nhngbt cp, nh-ng l s tho d na vi,khng ng b v nhng sa i, b sung

y kh i vo thc tin


lut ngn hng nh n-c

11

Nh n-c thc thi nhim v

iu tit l-ng tin trong l-u

thng, bnh n gi tr ng

tin...2. Lut NHNNVN t

iu 16 n iu 21 ch lit

k 05 cng c s dng

thc hin chnh sch tin t

quc gia v cng ch dng li

vic lit k, t nhiu th

hin -c tnh kinh t ca

cc cng c ny m thiu hn

mt c ch php l NHN-

NVN s hu v s dng mt

cch c hiu qu nht 5 cng

c ny. Su iu lut trn ch

l nhng quy phm nh

ngha mc rt khi qut.

n l-t mnh, Thng c

NHNNVN phi ban hnh cc

Quyt nh s 85/2000/Q-NHNN 14 ngy 9/3/2000 v/vban hnh Quy ch nghip vth tr-ng m, Quyt nh51/1999/Q-NHNN1 ngy10/2/1999 ca Thng c

NHNNVN v/v ban hnh quych d tr bt buc i vicc TCTD v mt s Quy chkhc v li sut, v th trungngoi t lin ngn hng... xy dng c ch php l cho

vic s dng 5 cng c trn.

D-i mt gc no c

th ni: NHNNVN t -a ra

lut chi va l ng-ichi v va gim st, qunl ton b sn chi. Vnbit rng: NHNNVN l mt

c quan qun l nh n-c, l

mt ngn hng trung -ng,

NHNNVN tham gia vo th

tr-ng tin t, th tr-ng

ngoi hi, th tr-ng m...

nhm thc hin chc nng

ca ngn hng trung -ng

(NHTW) m khng t mc

tiu li nhun ln hng u.

Song, nn chng, trong Lut

NHNNVN phn quy nh cc

cng c thc hin chnh sch

tin t quc gia cn xy dng

nhng nguyn tc t chc v

vn hnh th tr-ng ni t

lin ngn hng, th tr-ng

ngoi t lin ngn hng, th

tr-ng m, thit lp mt c

ch php l r rng hn

NHNNVN s hu v s dng

mt cc hu hiu cc cng c

thc hin chnh sch tin

t, iu tit l-ng tin trong

l-u thng, n nh kinh t -

ti chnh t n-c.

V khi nim Li sutc bn

Khon 2 iu 9 ca Lut

NHNNVN gii thch thut

ng li sut c bn l lisut do NHNNVN cng bl c s cho TCTD n nhli sut cho vay i vikhch hng. Khi nim nyr rng khng cn ph hp

vi thc t, bi hin nay

chng ta ang p dng c ch

li sut tho thun, Thng

c NHNNVN cng ban

hnh Quyt nh s

546/2002/Q-NHNN ngy

30/5/2001 iu chnh c

ch li sut tho thun. Li

sut c bn do NHNNVN

cng b vn duy tr nh-ng

ch lm c s TCTD tham

kho v nh h-ng tho

Trong Lut NHNNVN, phn quy nh cccng c thc hin chnh sch tin t quc gia

cn xy dng nhng nguyn tc t chc v

vn hnh th tr-ng ni t lin ngn hng,

th tr-ng ngoi t lin ngn hng, th tr-ng

m, thit lp mt c ch php l r rng

2 Xem Nguyn Tuyn. Khi qut v c ch php l thc hin chnh sch tin t quc gia ca Ngn hng trung -ngtrong nn kinh t th tr-ng. Tp ch Lut hc s 5/2000

Thi s - Trao i


thun vi khch hng li sut

cho vay.

V khi nim giy t cgi

iu 9 Lut NHNNVN

ch gii thch: giy t c gingn hn l giy t c gi cthi hn d-i 1 nm; D nlut gii thch giy t c gidi hn l giy t c gi cthi hn t mt nm tr ln,k t khi pht hnh n khio hn, trong khi cLut NHNNVN hin hnh

ln D n lut u khng lm

r khi nim giy t c gi,v vy dn n nhiu cch

hiu khng thng nht trong

cc nghin cu, cng nh-

trong vic p dng php lut.

Trong cc ti liu kinh t hu

nh- khi nim giy t cgi -c din gii d-i hnhthc lit k, gi tn mt s

giy t c gi, in hnh l

tri phiu Chnh ph, tn

phiu Kho bc nh n-c, tn

phiu NHNNVN. Thit ngh,

Lut NHNNVN tr-c ht cn

gii thch khi nim giy tc gi, sau mi n cckhi nim giy t c gingn hn, giy t c gidi hn.

V c cu, t chc ni bNHNNVN

Cc quy nh v c cu t

chc ni b NHNNVN cng

cn tip tc nghin cu v c

nhng sa i thch hp vi

iu kin mi. T- t-ng v

vic thnh lp cc chi nhnh

NHNNVN khu vc m khng

nht thit theo n v hnh

chnh - lnh th nh- hin nay

-c mt s tc gi -a ra

trong thi gian gn y thc

s l nhng gii php hay v

cn -c nghin cu su hn.

Theo iu 1 ca Lut NHN-

NVN, NHNNVN l c quan

ca Chnh ph, cho nn, theo

l gc thng th-ng, NHN-

NVN phi c chi nhnh

(t-ng -ng cp S) cc

tnh, thnh ph trc thuc

trung -ng. Cch suy din nh-

vy ch-a hon ton tho ng,

bi NHNNVN l mt ngn

hng trung -ng, tc l n ch

c th m chi nhnh cc

trung tm, cc vng kinh t -

ti chnh - tin t trng im,

khng nht thit theo du hiu

hnh chnh - lnh th.

Mt s vn khc nh- v

tr php l ca NHNNVN,

ch ti chnh ca NHN-

NVN cng cn phi -c t

ra nghin cu, kho st

c nhng sa i, b sung

kp thi. Bn cnh , cng

cn thit quy nh c th

nhim v, quyn hn v v tr

php l ca NHNNVN theo

h-ng dn dn trao cho

NHNN mt a v php l

c lp t-ng i, t ra l

trong mt s lnh vc nh-

ch ti chnh, nhn s v

m rng thm quyn ca

NHNNVN trong vic qun l

v iu tit l-ng tin trong

l-u thng./.

* TS, Tr-ng i hc Lutthnh ph H Ch Minh

T- t-ng v vic thnh lp cc chi nhnhNHNNVN khu vc m khng nht thit theo

n v hnh chnh - lnh th nh- hin nay -c

mt s tc gi -a ra trong thi gian gn y

thc s l nhng gii php hay v cn -c

nghin cu su hn


mt ngh quyt ca quc hi kho ix

13

Bi cnh ra i

Cui nm 1992, ti k hp

th hai Quc hi kho IX, trong

bo co cng tc tr-c Quc

hi, Chnh ph cp ti

nhiu vn v u tranh chng

tham nhng, chng bun lu.

Quc hi giao U ban Php

lut ca Quc hi bo co thm

tra v vn ny. Sau khi xem

xt cc bo co, Quc hi

thng nht vi nhn nh ca

Chnh ph: Tr-c y, nn

tham nhng xy ra ch yu

cc ngnh, cc c quan, n v

kinh t, nhng cn b, nhn

vin trc tip qun l tin, hng

nay ly lan sang c cc

ngnh, cc cp, cc b phn,

tt c cc khu tham m-u, qun

l, lnh o, ng-i thc hin,

vi nhiu hnh thc v th on

tinh vi, phc tp Nn bun

lu cng din bin nghim

trng, hnh thnh cc bng

nhm, khng nhng trong ni

a m cn mang tnh xuyn

quc gia; chng tm cch mc

ni vi nhng cn b thoi ho,

bin cht v ang gy nn

lng on nn kinh t n-c ta.

T , Quc hi ra cc

bin php x l kin quyt trong

Ngh quyt v nhim v nm

1993.

Ti k hp th 3 vo gia

nm 1993, Chnh ph trnh

Quc hi hai bo co chuyn

: Bo co v cng tc u

tranh chng tham nhng 6

thng u nm 1993 v bo co

v bun lu v chng bun lu 6

thng u nm 1993.

Cng trong nm 1993, nhiu

i mi - nhn li

Quc hi kho IX vi Ngh quyt v thc hnh tit kim,

chng lng ph, chng tham nhng, chng bun lu

Nguyn nh- du *

Kt hp vi kt qu xem xt ti cc k hp tr-c v kt qu gim

st kim tra, ti K hp th 4 cui nm 1993, Quc hi kho IX

quyt nh ra mt ngh quyt chuyn v vn chng tham

nhng, chng lng ph, chng bun lu. C th ni, ch-a c vn

no -c Quc hi xem xt, tho lun k l-ng ti nhiu k hp,

phin hp v t chc gim st, kim tra nhiu n th. Vy sau 10

nm Ngh quyt ra i, chng ta chng cc quc nn n u?

Thi s - TrAO I


on cng tc gim st -c

c v thnh ph H Ni, thnh

ph H Ch Minh v cc tnh

trng im. Trong nhiu phin

hp, U ban th-ng v Quc

hi nghe bo co v cho

kin v cc bo co ca Chnh

ph, Ta n nhn dn ti cao,

Vin kim st nhn dn ti cao

v bo co ca cc on cng

tc gim st v vn ny.

Ti k hp th 4 cui nm

1993, Quc hi li tip tc xem

xt, nh gi tnh hnh v kt

qu u tranh chng tham

nhng, chng bun lu qua

nhiu bo co ca Chnh ph v

cc ngnh hu quan, bo co

thm tra ca U ban php lut,

qua cht vn v tr li cht vn,

kin c tri v kin i biu

Quc hi. Kt hp vi kt qu

xem xt ti cc k hp tr-c v

kt qu gim st kim tra, Quc

hi quyt nh ra mt ngh

quyt chuyn v vn ny.

C th ni, ch-a c vn no

-c Quc hi xem xt, tho

lun k l-ng ti nhiu k hp,

phin hp v t chc gim st,

kim tra nhiu n th. Trong

qu trnh tho lun, Quc hi

nhn thy cng vi t nn tham

nhng, bun lu, t tiu xi xa

hoa lng ph cng rt ph bin

v nghim trng nn cn -a

vn ny vo Ngh quyt. Do

, mt ngh quyt mi v thc

hnh tit kim, chng lng ph,

chng tham nhng, chng bun

lu -c Quc hi kho IX

thng qua vo cui k hp th

t-, ngy 30 thng 12 nm 1993.

Ni dung ch yu

Ngh quyt nh gi Cc t

nn ny ang c chiu h-ng

ngy cng nghim trng, tha

ho mt b phn cn b vin

chc nh n-c; nh h-ng xu

n an ninh, trt t, an ton x

hi; gy d- lun bt bnh v lm

gim lng tin ca nhn dn.

Xut pht t tnh hnh y, cn

ban hnh Ngh quyt ny nhm

thc hnh tit kim, chng tham

nhng, bun lu; thit lp trt

t, k c-ng trong qun l nh

n-c, qun l kinh t v qun l

x hi.

Ngh quyt nu r trch

nhim, quyn hn ca cc t

chc, cc c quan nh n-c v

nhn mnh cn ch trng thc

hin cc ch tr-ng, bin php

chnh sau y:

- Sa i, b sung, ban hnh

v t chc ch o thc hin tt

cc chnh sch, ch , c ch

qun l ph hp vi thc t v

khc phc cc yu km. Trong

bin php ny, phi c bit

ch trng cc lnh vc m t

tham , lng ph, sch nhiu

ang gy thit hi ln ti sn

ca Nh n-c nh- xy dng c

bn, qun l nh t, phn b

ngn sch, thu, hi quan, ngn

hng, xut nhp khu xt duyt

v thc hin cc d n

- Kin ton cc c quan nh

n-c; xy dng i ng cn b

vin chc c nng lc phm

cht v loi ra khi b my nh

Tr-c y, nn tham nhng xy ra ch yu cc ngnh, cc c quan, n v kinh t, nhng cn b, nhn vin trc tip qun l tin,hng nay ly lan sang c cc ngnh, cc cp,cc b phn, tt c cc khu tham m-u, qunl, lnh o, ng-i thc hin, vi nhiu hnhthc v th on tinh vi, phc tp



15

n-c nhng phn t thoi ho,

tham nhng bun lu. Quy

nh trch nhim c th v c

bin php x l i vi th

tr-ng cc c quan, n v

xy ra nhng vi phm php lut

trong phm vi ph trch ca

mnh. Ch tng c-ng cc c

quan bo v php lut, cc c

quan lm nhim v chng tham

nhng, chng bun lu t trung

-ng n c s. ng thi, c

s phi hp cht ch gia cc t

chc, c quan trong b my nh

n-c thc hin tt nhim v

m Ngh quyt ra.

- Ch o cht ch v tng

c-ng cng tc kim tra, thanh

tra kp thi pht hin v ngn

chn cc vi phm php lut. i

vi nhng ng-i c vi phm

bt k c-ng v no, cp bc

no, phi x l nghim minh

theo ng php lut, phi bi

th-ng y cho cng qu

hoc cho ng-i b thit hi. X

l nghim khc nhng ng-i

bao che cho ng-i c hnh vi vi

phm php lut hoc dng bin

php x l ni b trong

nhng tr-ng hp vi phm c

yu t -a ra truy t tr-c

php lut; ng thi c bin

php ng vin v bo v nhng

ng-i pht hin, t co cc

hnh vi phm php

- Cc c quan ca Quc hi,

cc on i biu Quc hi v

cc i biu Quc hi, Hi ng

nhn dn v cc i biu Hi

ng nhn dn cn c chc nng

nhim v trin khai thc hin

Ngh quyt, nht l phi thc

hin tt cc hot ng gim st.

Cc i biu Quc hi, i biu

Hi ng nhn dn phi g-ng

mu trong cng tc v sinh hot.

- Trong phn cui, Quc hi

yu cu Mt trn T quc, cc

on th nhn

dn, cc t

chc x hi

h-ng ng

vic thc hin

Ngh quyt

trn c s chc

nng nhim v

ca mnh; c

quan thng tin

i chng gp

phn tch cc

vo cuc u

tranh chng

lng ph,


lu cn b cng chc ra sc cn

kim, lim chnh, ch cng v t-

v ku gi ton th ng bo v

chin s trong c n-c nu cao

thc cn kim, tch cc tham gia

cuc u tranh -c Quc hi

pht ng.

Trin khai thc hin

Quy ch phi hp

bo m hiu lc thc s

ca Ngh quyt, Quc hi

giao U ban th-ng v Quc

hi xy dng v ban hnh Quy

ch phi hp gia cc c quan

nh n-c trong vic ch o v

t chc thc hin Ngh quyt

ny. D tho Quy ch -c khn

tr-ng xy dng, ch sau hai

thng, -c trnh U ban

th-ng v Quc hi cho kin

ti phin hp

thng 2-1994 v

ngay sau -c

U ban th-ng v

Quc hi thng

qua ti phin hp

thng 3-1994,

gm c 4 ch-ng,

21 iu. Ch-ng

II ca quy nh

c th v cc ni

dung quan h

phi hp: sa i,

b sung v ban

hnh mi cc vn

bn quy phm php lut; kin

ton t chc v i ng cn b;

cng tc gim st, thanh tra,

kim tra, iu tra, kim st v

xt x; x l cc vi phm php

lut. c bit, trong ch-ng III

v s phi hp ch o thc hin

ngh quyt ca Quc hi c

Bt k c-ng v no, cpbc no, phi xl nghim minhtheo ng phplut, phi bith-ng y cho cng quhoc cho ng-ib thit hi

Thi s - TrAO I


nhng quy nh c th. Th d,

iu 17 ghi r:

- Mi thng mt ln v khi

xt thy cn thit, Ch tch

Quc hi lm vic vi Th

t-ng Chnh ph, Chnh n Ta

n nhn dn ti cao, Vin tr-ng


nghe thng bo tnh hnh x

l cc v vic tham nhng, bun

lu, lng ph; bn bin php phi

hp tip tc ch o v t chc

thc hin Ngh quyt Quc hi:

- Ba thng mt ln, U ban

th-ng v Quc hi nghe Chnh

ph, Ta n nhn dn ti cao v


bo co v tnh hnh thc hin

ngh quyt Quc hi v thng

bo n i biu Quc hi.

Cn c vo quy nh ny, cc

cuc lm vic lin tch hng

thng gia Ch tch Quc hi

vi Th t-ng Chnh ph,

Chnh n Ta n nhn dn ti

cao, Vin tr-ng Vin kim st

nhn dn ti cao -c tin

hnh u n. Rt nhiu vn

v chng lng ph, chng tham

nhng, chng bun lu -c

t ln bn hi ngh; trong c

nhng vn ni cm nh-

nhng sai phm trong vic i

t ly cng trnh B Ra

Vng Tu, vic xt x 8 v n

thi gian tip theo. B tr-ng B

Th-ng mi v Tng cc tr-ng

Tng cc Hi quan bo co v

vic khc

phc nhng

s h, thiu

st v vic

x l nhng

tiu cc ln

trong lnh

vc xut

nhp khu.

B tr-ng B

xy dng

bo co v

vn thc

hnh tit

kim, chng

lng ph,

chng tham

nhng trong xy dng c bn.

B tr-ng B Ti chnh bo co

v thc hnh tit kim, chng

lng ph Cc hot ng cht

vn v tr li cht vn tp trung

nhiu vo lnh vc chng tham

nhng, chng bun lu. Nhiu

on cng tc gim st tip tc

v cc a ph-ng pht hin

thm nhiu tnh hnh v nu

thm nhiu kin ngh cn -c

x l.

Chnh n Ta n nhn dn

ti cao v Vin tr-ng Vin

kim st nhn dn ti cao cng

c nhng bo co v cng tc

im v ti tham nhng v bun

lu nhng hot ng y th

hin mt trong nhng quan

im c bn

ca ng ta

v xy dng

v hon thin

Nh n-c

Cng ho x

hi ch ngha

Vit Nam:

quyn lc nh

n-c l thng

nht, c s

phn cng v

phi hp gia

cc c quan

nh n-c

trong vic

thc hin cc

quyn lp php, hnh php v t-

php.

Cng theo quy nh ti iu

17 ni trn, cng vi cc cuc

lm vic lin tch, U ban

th-ng v Quc hi th-ng

xuyn xem xt tnh hnh

chun b bo co vi Quc hi.

Ngoi nhng bo co chung ca

Chnh ph, -c s u nhim

ca Th t-ng Chnh ph, nhiu

B tr-ng bo co tnh hnh

x l cc v vic tham nhng,

bun lu t nm 1993 n u

nm 1994 v ph-ng h-ng,

bin php tip tc x l trong

Nh li nhngnm thng y, rtnhiu v vic viphm php lut, kc nhng k bao cheti phm bphanh phui v x l.ng tic l trong s c c B tr-ng,Th tr-ng v nhiucn b cao cp khcca Nh n-c



17

xt x, kim st theo quy nh

ti Ngh quyt ca Quc hi.

Nh li nhng nm thng y,

rt nhiu v vic vi phm php

lut, k c nhng k bao che ti

phm b phanh phui v x l.

ng tic l trong s c c

B tr-ng, Th tr-ng v nhiu

cn b cao cp khc ca Nh

n-c. chnh l nhm lm

cho i ng cn b cng chc

-c trong sch nh- Ngh quyt

B Chnh tr v Ngh quyt ca

Quc hi nhn mnh.

i iu suy ngm sau 10

nm thc hin

gn 10 nm k t ngy

Ngh quyt ra i, ch-a c ln

no c s tng kt vic trin

khai thc hin Ngh quyt, nn

cng ch-a c -c nhng con

s tng hp. Ch bit rng, qua

kin ca Quc hi ti cc k

hp, cc t nn y, nht l t

tham nhng vn cn nghim

trng. Ngay c ti i hi ng

ln th IX gn y, Bo co

Chnh tr cng tng nhn

mnh: Tnh hnh tham nhng

v suy thoi v t- t-ng, chnh

tr, o c, li sng ca mt

b phn khng nh cn b,

ng vin ang cn tr vic

thc hin -ng li, ch tr-ng,

chnh sch ca ng, gy bt

bnh v gim lng tin trong

nhn dn. Tnh trng y vn

cn l ni nhc nhi trong i

sng x hi. C ng-i t ra cu

hi: liu Ngh quyt ca Quc

hi v thc hnh tit kim,

chng lng ph, chng tham

nhng, chng bun lu v

nhng vn bn km theo c cn

nguyn gi tr php l hay

khng?

Thc t chng t rng

cuc u tranh chng lng ph,


lu rt kh khn, phc tp bi

tr-c ht nhng k tham nhng,

lng ph v bao che cho bun lu

l ng-i c chc quyn trong b

my Nh n-c v th-ng cu

kt rt cht ch vi nhau. Trin

khai thc hin Ngh quyt ca

Quc hi mt cch mnh m,

nghim tc l trc din chng

tr li nhng k thoi ho, bin

cht y, i hi phi c y

dng kh cch mng nhng-i

chin binh xung trn. Chnh t

thc t y m U ban php lut

ca Quc hi nhn mnh

trong bo co thm tra ca

mnh: Vn t ra l lm th

no cc bin php -c

thc hin c hiu qu thit thc,

nhm cng c lng tin ca nhn

dn.

Nhn li 10 nm qua, c

nhiu vic lm -c nh-ng

cng cn kh nhiu vic ch-a

lm -c. Quc hi, U ban

th-ng v Quc hi, Chnh ph

ban hnh mi v sa i b

sung nhiu vn bn php lut c

lin quan cho ph hp vi tnh

hnh mi v to c s php l

x l nghim khc hn cc vi

phm php lut trong lnh vc

ny. Nhiu v vi phm -c

phanh phui, -c xt x, nh-ng

cn bao k phm ti vn nhn

nh ngoi vng php lut v vn

khng b loi ra khi b my

Nh n-c nh- Ngh quyt

gn 10 nm k t ngy Ngh quytra i, ch-a c ln no c s tng kt victrin khai thc hin Ngh quyt, nn cngch-a c -c nhng con s tng hp. Chbit rng, qua kin ca Quc hi ti cc khp, cc t nn y, nht l t tham nhngvn cn nghim trng

Thi s - Trao i


ni, bao v n -c xt x

nh-ng tin ca ca Nh n-c b

chim ot chng th thu hi.

Xin -c nhc li vi con s v

kt qu thanh tra ca B Ti

chnh trong mt vi lnh vc

hp: tnh n 31-12-2001, s xe

t con tha ch-a -c sp xp,

iu chnh ti 53 tnh, thnh ph

hn 400 chic, ti 14 b ngnh

hn 100 chic; din tch tr s

lm vic v-t tiu chun nh

mc ti 2114 n v thuc 59

tnh, thnh ph v 31 b ngnh

n gn 850.000 m2. l ch-a

ni n nhng tht thot rt ln

trong xy dng c bn v nhiu

lnh vc khc.

Tr-c thc trng y, nhiu

ng-i bn khon: gi nh- nhng

quy nh php l u -c thc

hin nghim tc; gi nh- cc

cuc hp lin tch gia cc c

quan Nh n-c cao nht, cc

bo co tr-c Quc hi, tr-c

U ban th-ng v Quc hi

-c thc hin u n, cc hot

ng gim st, kim tra -c

tin hnh th-ng xuyn nh-

nhng nm thng ngay tr-c

v sau khi ra Ngh quyt?

Bn khon cn nhiu v

vn cn nh-ng nhng tn

hiu ng mng t vic x l

v n Nm Cam v ng bn

cng mt s v n tham

nhng, bun lu khc tng

b-c khi li nim tin trong

nhn dn. Mi ng-i ang

mong ch cng l, ch th, ngh

quyt ca B Chnh tr, cc vn

bn php lut ni chung v ngh

quyt ca Quc hi ni ring v

chng lng ph, chng tham

nhg, chng bun lu s -c

thc hin nghim minh./.

* Nguyn V tr-ng V tnghp, Vn phng Quc hi

Nhiu ng-i bn khon: gi nh- nhng quy nhphp l u -c thc hin nghim tc; gi nh- cccuc hp lin tch gia cc c quan Nh n-c cao nht,cc bo co tr-c Quc hi, tr-c U ban th-ng vQuc hi -c thc hin u n, cc hot ng gimst, kim tra -c tin hnh th-ng xuyn nh- nhngnm thng ngay tr-c v sau khi ra Ngh quyt?

kin phn hi

Trong s tr-c (Tp ch Nghin cu Lp php, s 3, thng 3/2003), hai tc gi V Tr v V Vi trnh by mt s kin xoay quanh khi nim dn ch trong bi Dn ch v vic thc hin quyn dnch (ng trn Tp ch Nghin cu Lp php s 1, thng 1/2003) ca ThS. Hong Vn Ngha. Lin sau, tc gi Hong Vn Ngha cng c hi m trao i kin vi hai tc gi trn.

V khun kh c hn, NCLP xin khng ng bi vit ny. NCLP s gi bi phn hi ca Hong VnNgha cho V Tr v V Vi. c gi no quan tm, xin lin h vi To son hoc tc gi.


tHM QUYN BAN HNH vbqppl

19

I. Mt s nhn xt

1. Quy nh ch-a c th vnhng vn phi -c quy nhbi hnh thc Lut: Lut banhnh vn bn quy phm php lut(VBQPPL) khi quy nh v nhnglnh vc nht thit phi iu chnhbng hnh thc lut t ranhng iu kin mang tnh nhtnh, khng c th, c th giithch theo nhiu ni dung, mc khc nhau, v d : cc vn cbn, quan trng thuc cc lnh vcv i ni, i ngoi, nhim vkinh t - x hi, quc phng, anninh ca t n-c, nhng nguyntc ch yu v t chc v hotng ca b my nh n-c, vquan h x hi v hot ng cacng dn v.v.. .

Cch quy nh: quyn v nghav cng dn do Hin php v lutquy nh th hin ch ca nhlp php rng nhng vn nyphi -c quy nh bi nhng vnbn php l c hiu lc cao nht.Tuy nhin, trn thc t l thiu tnhkh thi, bi v cuc sng a dng,lun lun bin i, quy trnh ban

hnh lut li phc tp, do khngkp cp nht. trnh tnh trng trn, c v Php ch quy nh: quyn vngha v c bn ca cng dn mi doHin php v lut quy nh, ccquyn v ngha v khc c th do cquan hnh php iu chnh.

2. Ch-a c gii hn r rng vphm vi u quyn: Nh- im 1 trnh by, cc nh lp php Vit Namtheo quan im mun quy nh mts vn , lnh vc nht thit phiiu chnh bng lut, ng thi quynh r thm quyn ban hnh vn bn. chnh l mt nguyn tc ca nhn-c php quyn, theo , cc cquan nh n-c ch -c php hotng trong khun kh Hin php vphp lut. Tuy nhin, Hin php vlut ch-a lm r nhng lnh vc mQuc hi c th u quyn cho U banth-ng v Quc hi hoc giao Chnhph ban hnh. Cng thc ang pdng hin nay i vi UBTVQH l:-c ban hnhPhp lnh quy nhv nhng vn -c Quc higiao. Quy nh ny khng thngnht vi tinh thn v nguyn tc nitrn v cho php hiu rng, Quc hi

Thm quyn ban hnh vn bn quy phm php lut ca c quan nh n-c trung -ng

Do nhngnguyn nhn

khc nhau,ngoi Quc

hi cn cnhng cquan nh

n-c trung-ng khc,

m c thtrong bi vit

ny l Uban th-ng

v Quc hiv Chnh

ph cng cthm quyn

ban hnhvn bn quyphm php

lut. Tuynhin, trnthc t cn

c v-ng vutrong vic

quy nh vthc hin cc

thm quyn. Vy

h-ng giiquyt nh-

th no?

Nguyn Kim Thoa*

nghin cu nh n-c

20

c th u quyn cho UBTVQH ban hnh phplnh v bt k lnh vc no.

i vi Chnh ph, cc quy nh ca QHv giao quyn ban hnh ngh nh quy nhchi tit thi hnh lut, php lnh cng th-ngkhng km theo cc iu kin, phm vi giaoquyn, u quyn c th.

3. V thm quyn ban hnh ngh nhc lp: Ch-a c s gii hn nhng nhm lnhvc no Chnh ph c thban hnh ngh nh iuchnh nhng vn ht sccn thit nh-ng ch-a iu kin xy dng thnhlut hoc php lnh.

Ngoi quy nh ngoi ltrn y, Lut quy nhChnh ph c thm quynban hnh Ngh nh, nh-ngcn thiu quy nh vnhng tr-ng hp, lnh vcnht nh, m Chnh ph-c ban hnh ngh nh khng cn s ng ca U ban th-ng v Quc hi (thng l), kp thi iu chnh cc vn pht sinh tronghot ng hnh php, hnh chnh nh n-c- llnh vc thuc trch nhim ca c quan hnhphp.

II. Mt s kin ngh

1. V vic Quc hi u quyn cho U banth-ng v Quc hi ban hnh php lnh

Quc hi n-c ta khng hot ng th-ngxuyn, v vy mt s vn theo quy nh caHin php, ca lut l ra phi -c iu chnh

bng hnh thc lut1 nhiu khi khng thchin -c. kp thi iu chnh nhng vn bc xc, Quc hi u quyn cho U banth-ng v Quc hi ban hnh cc vn bn quynh cc vn thuc thm quyn ca Quchi2.

Vic u quyn trn y dn n lun iml thm quyn ban hnh php lnh xut pht

t thm quyn ban hnhlut ca Quc hi3. Tuynhin, gii php nycng gy mt s vn ang -c gii khoa hcphp l bn ci. C thhiu rng khi ban hnhphp lnh, U banth-ng v Quc hing vo v tr ca Quchi! Liu U banth-ng v Quc hi cth thay th Quc hitrong tr-ng hp ny

-c khng? Vi thnh phn v tnh cht-c quy nh ti iu 90 ca Hin php, Uban th-ng v Quc hi kh c th thay mtQuc hi - c quan i biu cao nht ca nhndn - ban hnh php lnh m thc cht c nhh-ng nh- lut! Nhng vn iu chnh calut rt quan trng v phc tp, n lin quantrc tip n quyn cng dn v nhng vn quc gia quan trng khc, do i hi phic s nht tr cao trn nguyn tc biu quyttheo a s: ...qu na tng s i biu Quchi biu quyt tn thnh (iu 88 ca Hinphp). Nguyn tc ny khng thc hin -c

trong tr-ng hp QH khng quy nh bngNghin cu Lp php s 5 T52003

1 Xem: iu 4, Khon 4, Khon 6, iu 84 ca Hin php nm 1992; iu 20 ca Lut ban hnh vn bn quy phmphp lut nm 1996.2 Xem: iu 21, Khon 1 Lut BHVBQPPL3 T-ng t, L Minh Thng Nhng b-c i mi Quc hi trong lch s lp hin Vit Nam v vn tng c-ngt chc, hot ng ca Quc hi n-c ta hin nay, Nghin cu lp php, 2001, c san s 1, tr. 55

Tr-ng hp u quynnu trn ch quy nhkh nng ca c quannh n-c thc hin vicu quyn m khng xcnh c th ni dung,phm vi u quyn


thm quyn ban hnh VBQPPL

21

hnh thc lut m giao UBTVQH ban hnhphp lnh, v thng qua php lnh ch cn quna tng s thnh vin U ban th-ng vQuc hi biu quyt tn thnh (iu 93 caHin php).

Nu da vo quy nh ca php lut vnhng lnh vc cn -c iu chnh bng hnhthc lut v cn c vo tm quan trng cavn , c th thy -c nhiu vn bn l raphi -c ban hnh d-i hnh thc lut thay vphp lnh. trnh tnh trng ny, chng ti ngh nn xc nh c th cc lnh vc nhtthit phi iu chnh bng lut, v lnh vcno c th tm thi iu chnh bng phplnh.

2. V vic Chnh ph ban hnh Ngh nh

i vi Ngh nh quy nh chi tit thihnh cc quy nh ca lut (Lut Ban hnh vnbn quy phm php lut, Khon 2a. iu 56).

Vit Nam, i b phn lut, php lnh,u mang tnh cht khung. lut kp thi ivo cuc sng, pht huy tc dng v c tnhkh thi cao, cc nh lm lut p dngph-ng php u quyn. U quyn trongtr-ng hp ny -c hiu l c quan c thmquyn lm lut4 u quyn cho cc c quan thihnh lut quy nh chi tit cc vn trongphm vi v quyn hn ca mnh5.

Vic Quc hi u quyn cho Chnh phban hnh mt lot cc vn bn h-ng dn thihnh6, v mt l thuyt d-ng nh- i nghch

vi s phn cng, phn nhim, theo , Quchi l c quan lp php cn Chnh ph ch lc quan thc thi cc quy nh ca Quc hi.Ni mt cch khc, vi hot ng ban hnhngh nh quy nh chi tit thi hnh lut, thChnh ph vi chc nng l c quan hnhphp gnh vc thm chc nng lp php7.V khi , -ng nhin dn n nguy c lnln chng cho v chc nng v thiu thngnht trong h thng vn bn php lut8. iuny c th dn n gii hn chc nng hinnh ca Quc hi v ca Chnh ph phn nob ph v (Xem v d ti Hp 1).

Hp 1: V d : iu 11 ca Lut Ngn schnh n-c nm 1996 quy nh: Kinh ph hotng ca cc t chc x hi, t chc x hi - nghnghip -c thc hin theo nguyn tc t bom, ngn sch nh n-c ti tr trong mt str-ng hp c th theo quy nh ca Chnh ph.Quy nh ny khng km theo cc tiu ch lm cs cho Chnh ph quyt nh tng tr-ng hp cth cho nn Chnh ph c ton quyn -a ra cciu kin, v khng b rng buc bi bt c iukin no xc nh mt t chc x hi, t chcx hi - ngh nghip -c ngn sch nh n-c titr. iu ny t Chnh ph vo c-ng v c quanlm lut. iu ny phn no ph v nguyn tcphn cng, phn nhim quyn lc gia c quanhnh php v c quan lp php. Vn ny c thtrnh -c nu nh- ngay trong iu 11 ca LutNgn sch nh n-c -a ra mt s tiu ch c tnhnguyn tc lm c s Chnh ph quy nh chitit. Nh- vy, Quc hi mi m trch vai tr lpphp, ng thi tun th s phn cng, phnnhim gia quyn lp php v quyn hnh php.

4 Khi nim lut y bao gm c php lnh.5 Vic u quyn trong lnh vc xy dng VBQPPL ca Hi ng nhn dn v u ban nhn dn s -c cp vomt dip khc.6 Thc t trn dn n tnh trng: gnh nng lp php Chnh ph hin vn ang phi m -ng, Nguyn nhLc trong: Mt s kin nghin cu v sa i Hin php nm 1992, Nghin cu lp php, 2001, c san s 1,tr. 20. 7 T-ng t, C. Degenhart, Staatsrecht I, Heidelberg, S. 88. 8Cng nh- vy, xem Nguyn nh Lc Mt s kin nghin cu v sa i Hin php nm 1992, Nghin culp php, 2001, c san s 1, tr. 20; Ng Huy C-ng, Lut Hin php vi vn ho chnh tr, Nghin cu lp php,2001, c san s 1, tr. 33.

nghin cu nh n-c

22

Tr-ng hp u quyn m khng xc nhc th ni dung, phm vi u quyn9 ang tra nhiu vn cn nghin cu khc phc,nht l trong iu kin n-c ta ang honthin h thng vn bn php lut, v tnh trngban hnh lut khung, km theo l nghnh quy nh chitit thi hnh ch-ath chm dt sm.

Nh- phntch trn, vic uquyn ban hnhquy nh chi tit thihnh xt v khacnh khoa hccng nh- kha cnhthc t l hp l.Bi v bn thn ccnh lm lut khng kh nng nhn thy,bao qut, nh gi y , kp thi cc tnhhung a dng , ang v s pht sinh, dnn khng th quy nh c th hoc nu quynh th li khng thc t, thiu tnh kh thi10. pht huy tc dng ca vic u quyn, ngthi vn m bo nguyn tc phn cng theocc lnh vc lp php, hnh php v t- php,th vic u quyn phi tun th cc nguyntc11 sau:

- U quyn phi -c quy nh ngay trongvn bn lut12.

- Cc iu kin rng buc nh-: ni dung,mc ch v phm vi ca vic u quyn phi-c th hin y , r rng trong lut, r timc ng-i dn c th nhn ra trong nhngtr-ng hp no, vi dng no th vic thchin u quyn v nhng ni dung no s -c

quy nh trongngh nh13.Cc iu kinny rng buccc nh lmlut khng-c php uquyn honton nhimv hin nhca mnh.Rng bucny, th nht

xut pht t nguyn tc phn cng quyn lctrong nh n-c php quyn, th hai xut phtt quyn li ca ng-i dn sng trong iukin nh n-c php quyn, theo ng-i dnphi -c bit tr-c trn c s lut no, vihnh thc v mc no, th c quan hnhphp -c php can thip vo cuc sng cah14.

- Vic u quyn tip theo ch hp php khivic u quyn -c quy nh trong lut vni dung ca vic u quyn phi -c th hintrong cng lut .


Quc hi cho php Chnh ph banhnh ngh nh c lp thuc lnh vciu chnh ca lut l c phn hp l.Tuy nhin, trong tr-ng hp ny, cnxc nh ch mt s lnh vc nht nh,c th l cc lnh vc khng mang tnhquyt nh chnh tr nhiu

9 T-ng t, xem Hong Th Ngn V u quyn, Nghin cu lp php, 2000, s 5, tr. 28.10 T-ng t, A. Gern, Kommunalrecht, S. 147, 148; I. v. Muench, Allgemeins Verwaltungsrecht, 7. Aufl., Berlin. NewYork 1986, S. 79; A. Seidman v R.B. Seidman, son tho VBQPPL v tin b x hi dn ch, s tay h-ng dn chokho hc t xa, h A, t 5/2 n 25/2/ 2001 do Nguyn Duy H-ng, L-u Tin Dng, Nguyn Khnh Ngc dch, cctrang 118 n 125.11 Cc nguyn tc ny cn -c gi tt l iu kin t tr-c (Vorbehalt des Gesetzes).12 T-ng t nh- vy, C. Degenhart, Staatsrecht I, Heidelberg, S. 88 f.; Jarass/Pieroth, Kommentar zum Grundgesetz,Muechen, 2. Aufl., S. 637 f.13 Xem C. Degenhart, Staatsrecht I, Heidelberg, S. 89: Jarass/Pieroth, Kommentar zum Grundgesetz, Muechen, 2.Aufl., S. 636; BVerfGE 1.


thm quyn ban hnh VBQPPL

23

- Ch -c u quyn cho i t-ng -cxc nh.

i vi Ngh nh c lp do Chnh phban hnh

Ngh nh c lp15 -c hiu l ngh nh-c ban hnh quy nh nhng vn ht sccn thit nh-ng ch-a iu kin xy dngthnh lut hoc php lnh p ng yu cuqun l nh n-c, qun lkinh t, qun l x hi. Quynh n gin ny cho phphiu rng, bt c lnh vcno ca lut cng c th-c Chnh ph ban hnhd-i hnh thc ngh nh.Nu nh- vy, theo ti, quynh ny mc nhin v hiuho cc quy nh ti iu51, cc khon 4, khon 6ca iu 84 ca Hin phpv iu 20 ca Lut banhnh vn bn quy phmphp lut. b sung, nnxc nh gii hn mt slnh vc nht nh, c th lcc lnh vc khng mangtnh quyt nh chnh trnhiu. C ch phn cngquyn lc hn ch s dngtnh hung ny, bi vy, ch nn coi y ltr-ng hp rt hn hu trong iu kin Quchi hp mt nm 2 k v s l-ng i biuchuyn trch cn rt t nh- hin nay.

Nhu cu ban hnh cc ngh nh khcthuc thm quyn ca Chnh ph

Theo tinh thn ca Hin php nm 1992 vLut ban hnh vn bn quy phm php lut thnh lp php c th can thip vo bt c vn no v ly n lm i t-ng ca mt olut. C quan hnh php khng c lnh vciu chnh ring bit. Loi ngh nh c lp,xt cho cng, thc cht l mt s u quyn lp

php ca Quc hi,(t-ng t nh- Quy nhtm thi m Quc hiTrung Quc dnh choChnh ph16). iu ny(nh- phn tch tiPhn I) va kh c ththc hin -c, va cth ph v c ch phncng quyn lc v vaphn no ng ho siu hnh ca Chnh phthng qua vic hn chthm quyn ca Chnhph -c c lp banhnh Ngh nh kpthi iu chnh cc vn pht sinh thuc thmquyn hnh php.

Theo chng ti, trongqu trnh iu hnh, qun l t n-c, Chnhph hon ton c thm quyn ban hnh loingh nh quy nh nhng vn , khng thucnhm vn c bn trong i sng kinh t - xhi, pht huy, tng c-ng tnh ch ng ca

Cc nh lm lut nncn nhc quy nh mts lnh vc m Chnhph -c ton quynban hnh ngh nh.Phm vi ca cc nghnh ny ch yu giihn trong lut kinh t,lut ti chnh, lut xhi v nn coi y llnh vc thuc thmquyn gc ca Chnhph, Quc hi khngcn thit can thip vo

14 So snh C. Degenhart, Staatsrecht I, Heidelberg, S. 89; Ng Huy C-ng, Lut Hin php vi vn ho chnh tr,Nghin cu lp php, 2001, c san s 1, tr. 3615 Ngh nh quy nh ti im b Khon 2 iu 56 ca Lut ban hnh vn bn quy phm php lut.16 Quy nh tm thi ny phi ph hp vi Hin php, khng -c tri vi cc quy nh php lut lin quan v ccnguyn tc c bn ca quyt nh v ngh quyt ca Quc hi v U ban th-ng v Quc hi v vn (XemTham kho thc tin mt s n-c v cng tc xy dng lut, php lnh v cc vn bn php quy. Thng tin khoahc php l. Vin nghin cu khoa hc php l. B T- php 1996)

nghin cu nh n-c

24

Chnh ph trong qu trnh iu hnh v c bitnhm h-ng hot ng ca Chnh ph lunlun st vi thc t, p ng vi s pht trinca nn kinh t th gii trong iu kin bng ntin b khoa hc k thut v ton cu ho ngycng nhanh v mnh. Nu chia s quan imny, cc nh lm lut nn cn nhc quy nhmt s lnh vc m Chnh ph -c ton quynban hnh ngh nh, ch yu gii hn trong lutkinh t, lut ti chnh, lut x hi v nn coiy l lnh vc thuc thm quyn gc caChnh ph, Quc hi khng cn thit can thip.

Tham kho vn ny trong php lutCng ho Php, th c quan hnh php cthm quyn lp quy17 iu chnh nhnglnh vc khng thuc phm vi thm quyn lpphp ca ngh vin v h-ng dn thi hnhlut. Nh lp hin (Hin php nm 1958 caCng ho ng Php) rt kinh nghim tthc t lp php ca Cng ho t18 quynh c th lnh vc iu chnh ca lut trongHin php nm 195819 v dnh li cho Chnhph thm quyn lp quy c lp20, khng phthuc vo thm quyn ca ngh vin.

Vi vic nh r lnh vc ban hnh vn bnQPPL ca ngh vin v lnh vc thuc thmquyn lp quy ca Chnh ph, th nh lp hinCH Php trao cho Chnh ph thm quynht sc rng: -c lp quy v mi lnh vc

ngoi tr lnh vc ca c quan lp php ; nhlp php khng th can thip vo lnh vc cahnh php v cn b gii hn trong nhng lnhvc thuc thm quyn lp php, quy nh tiiu 34 Hin php nm 195821. Trong qutrnh son tho mt d lut CH Php, thngqua cng tc thm nh, Tham Chnh vin cth pht hin vi Chnh ph v d lut c chanhng quy nh khng thuc phm vi iuchnh ca lut m thuc phm vi iu chnhca ngh nh v yu cu nhng quy nh ra khi d lut.

c, trong giai on xy dng v honthin nn kinh t nhng nm 1949 n1965, Chnh ph -c trao thm quyn v ban hnh 4228 loi ngh nh ny (bnhqun mi ngy 1 ngh nh). Con s ny cntip tc tng trong cc khong thi gian tiptheo. Cc ngh nh ny -c ban hnh tptrung vo cc lnh vc lut kinh t, lut xhi, lut ti chnh22./.

* TS, B T- Php


17 Tng thng, Th t-ng, B tr-ng, tnh tr-ng v th tr-ng c thm quyn lp quy.18 D-i thi t, php lut khng cho php u quyn lp php nh-ng trn thc t, ngh vin li cho php Chnhph ban hnh cc sc lut (dcrets -lois) quy nh v nhng vn thuc lnh vc lp php (Xem DroitConstitutionnel, p. 733-734, Nh xut bn Dalloz, 1999.)19 iu 34, Hin php nm 1958.20 iu 37, Hin php nm 1958.21 I. v. Muench, Allgemeins Verwaltungsrecht, 7. Aufl., Berlin. New York 1986, S. 7922 Hin php Php t nm 1958 quy nh r phm vi iu chnh ca lut quy chiu vo tng lnh vc c th. iu34 Hin php nu r mt s lnh vc nht nh m lut s iu chnh, nhng lnh vc cn li thuc phm vi iuchnh ca cc vn bn d-i lut. Tr-c nm 1958, v vn ny, php lut Php c nhiu im ging vi php lutVit Nam, c ngha l khng quy nh r ranh gii ca lut vi cc vn bn quy phm cp thp hn v phm viiu chnh ca lut -c xc nh sau khi mt o lut hin hu, o lut -c ban hnh iu chnh mt lnhvc no .


m hnh mt ca

25

vic th im m hnh ci cch hnhchnh mt ca cc a ph-ng

Nguyn Ph-c Th*

Thc hin Ngh quyt s 38/CP ngy 04/5/1994 ca Chnh ph v ci cch mt b-c th tc hnhchnh trong gii quyt cng vic ca cng dn, t chc, t nm 1995 n nay, nhiu a ph-ng ch ng thc hin p dng th im m hnh ci cch hnh chnh mt ca, em li nhiu kt ququan trng v ci cch hnh chnh, nht l gim phin h v th tc hnh chnh, -c nhn dn hoannghnh v ng h, nh-ng cng bc l nhng tn ti, v-ng mc nht nh cn kp thi chn chnh,tho g tip tc hon thin v m rng p dng m hnh ny.

Tnh hnh thc hinSau khi -c Th t-ng Chnh ph cho php (Cng vn s 6194/CCHC ngy 30/10/1995 v Cng vn s

7436/CCHC ngy 29/12/1995 ca Vn phng Chnh ph thng bo kin ch o ca Th t-ng Chnh ph), nm1995 U ban nhn dn thnh ph H Ch Minh l a ph-ng u tin trong c n-c thc hin th imci cch hnh chnh theo m hnh mt ca - mt du ti 2 qun v 1 huyn. n thng 01 nm 2002,Th t-ng Chnh ph cho php (Cng vn s 34/VPCP-CCHC ngy 18/01/2002 ca Vn phng Chnh ph)trin khai chnh thc thc hin c ch mt ca - mt du i vi tt c 22 qun, huyn trong ton thnhph.

T nm 1997, Th t-ng Chnh ph cng cho php thnh ph H Ch Minh p dng th im mhnh mt ca ti 6 S trng im, thc hin nguyn tc mt ca v th tc hnh chnh trong vicgii quyt mt s vn bc xc nh- cp php u t- n-c ngoi, cp giy chng nhn nh , t ...Quyt nh s 60/Q-TTg ca Th t-ng ngy 16/3/1998 cng cho php tnh Tr Vinh -c th imci cch hnh chnh theo c ch mt ca ti 6 n v cp s v 2 n v cp huyn c nhiu bc xcv th tc hnh chnh.

T nm 1996 mt s a ph-ng khc nh- H Ni, Hi Phng, Nng, Qung Ninh... cng trinkhai th im m hnh mt ca c cp tnh, thnh ph v cp qun, huyn. n nay, c 35 tnh,thnh ph thc hin th im m hnh mt ca ti 187 n v cp s, 154 huyn, qun v 819 n vcp x (S liu thng k ca B Ni v v Vn phng Chnh ph v tnh hnh thc hin th im m hnh ci cchhnh chnh mt ca cc a ph-ng nm 2003).

Cc tnh, thnh ph u chn n v cp huyn tiu biu c nhiu bc xc v th tc hnh chnh nh-cc qun trung tm, th x... m u p dng th im, trn c s tng b-c tng kt, rt kinhnghim, m rng ra cc huyn, qun khc v cc s, ngnh thuc tnh.

Ngoi ra, hin nay c khong 14 lnh vc qun l thuc thm quyn ca cp tnh v t nht c 6 lnhvc thuc thm quyn ca cp huyn p dng th tc hnh chnh mt ca trong gii quyt cng vicca cng dn v t chc (S liu thng k ca B Ni v v Vn phng Chnh ph v tnh hnh thc hin th imm hnh ci cch hnh chnh mt ca cc a ph-ng nm 2003). Trn thc t, cc tnh, thnh ph khi pdng m hnh mt ca a s u tp trung vo nhng th tc c nhiu bc xc ca dn nhng kkinh doanh, khuyn khch u t- trong n-c, u t- n-c ngoi, cp v thu hi giy php xy dng, cpgiy chng nhn quyn s dng t, cho thu t, cp giy chng nhn quyn s dng t , quyn sdng nh ...

nghin cu nh n-c

26

Nhng kt qu

Gim phin h v chi ph

S thay i v cch thc thc hin, m

hnh mt ca gim -c rt nhiu phinh v chi ph v thi gian, cng sc v tin

bc cho nhn dn th hin trn mt s mt c

th sau y:

- Cc th tc hnh chnh -c cng khai

ho r rng, y ti mt ni gip cng

dn, nm -c qu trnh v trch nhim gii

quyt cng vic ca c quan nh n-c c lin

quan, ng thi cng thc -c y v

c th v quyn, ngha v ca mnh trong

quan h vi c quan nh n-c.

- gii quyt mt vic, ng-i dn ch

cn n mt ni, ti mt ca, khng nh-tr-c y phi i li nhiu ln, n nhiu c

quan, ti mi c quan li phi qua nhiu u

mi, nhiu ca vi nhiu loi th tc, giy t

biu mu cc loi, trong c khng t

nhng th tc t pht sinh, khng cng khai

xut pht t s tu tin ca cn b, cng chc

thiu trch nhim; mt nhiu thi gian, cng

sc m vic gii quyt vn chm. gim i

nhiu hin t-ng hch dch, ca quyn ca

cn b, cng chc, i ca sau, nh cmi, chn g...

- Vi m hnh mt ca ng-i dn khngphi tham gia vo nhng cng vic mang tnh

ni b gia cc c quan do nhng th tc,

quy trnh ny nay phi do cc c quan nh

n-c t thc hin vi nhau, t thm tra, xc

minh n phi hp cc b phn c lin quan.

Thi gian gii quyt -c rt ngn, cng vic

gii quyt c cht l-ng, hiu qu hn.

Nng cao hiu lc, hiu qu qun l

Vi c ch mt ca, mi th tc, quytrnh, cc loi giy t, mu biu v nht l

thi gian gii quyt phi -c quy nh r

rng, c th, -c cng khai ho y

nhm p ng cc nhu cu ca nhn dn tt

hn, nhanh hn, hiu qu hn. iu ny trn

thc t to ra mt p lc rt ln i vi cc

c quan nh n-c trong vic t chc b my

sao cho thc s hp l, khoa hc, khc phc

s chng cho, trng lp v chc nng, nhim

v, n y trch nhim, cn tr ln nhau

trong quan h ni b cng nh- trong quan h

phi hp gia cc c quan nh n-c vi nhau.

Nhiu qun, huyn thnh ph H Ch Minh

khi p dng m hnh mt ca mnh dniu chnh v t chc b my: chuyn cc

Phng chuyn mn thnh T chuynvin hoc Phng a ngnh theo cc khicng vic: ni chnh, kinh t, vn x v qun

l th (cp qun) hoc a chnh (i vi

huyn). ng thi, phn bit v tch bch

chc nng cng quyn vi hot ng s

nghip, dch v cng, chuyn cc chc nng,

nhim v v s nghip, dch v cng cho cc

n v s nghip m nhim, cc hot ng

x hi c tnh cht phong tro cho cc t chc

on th thc hin.

Mt khc, do quy trnh gii quyt cng

vic -c t chc mt cch khoa hc, hp l,

cht ch, m mi quan h v kim tra, n

c th-ng xuyn ca lnh o i vi tin

v kt qu gii quyt cng vic ca tng

b phn, tng cn b, cng chc cng -c



m hnh mt ca

27

thit lp v duy tr th-ng xuyn. Hot ng

ca b my hnh chnh -c bo m tp

trung, thng nht v thng sut hn.

Vic thc hin quy ch mt du ccU ban nhn dn qun, huyn ca thnh ph

H Ch Minh v mt s ni khc to s

chuyn bin ng k trong phn cng v nh

r trch nhim gia Ch tch vi cc tr-ng

phng, theo Ch tch c th u nhim cho

tr-ng phng chu trch nhim gii quyt, k

v ng du i vi nhng vic thuc v

chuyn mn, s v, gim ng k vic dn

cc cng vic s v cho Ch tch x l v

quyt nh (Qun 1 thnh ph H Ch Minh

gim bnh qun t 45 -50%). Nh lnh o

U ban nhn dn c iu kin tp trung vo

cng tc qun l, iu hnh gii quyt nhng

vn quan trng, thc hin kim tra, n

c thc hin nhng nhim v trng tm.

ng thi, khc phc -c tnh trng phn

tn quyn lc v s lm dng, thm quyn

ca cc Tr-ng phng khi gii quyt cc

cng vic c lin quan.

Tng c-ng cht l-ng ca cng chc

Thc hin m hnh mt ca to rab-c chuyn bin ln i vi cn b, cng

chc trn cc mt sau:

- M hnh mt ca t ra nhng yucu kht khe v chuyn mn, nghip v v k

nng i vi cn b, cng chc tham gia vo

cc khu trong quy trnh x l gii quyt

cng vic. Do vy, tr-c khi chnh thc p

dng vic th im m hnh ny, cc a

ph-ng u tin hnh r sot, sp xp li

i ng cn b, cng chc theo h-ng

chuyn mn ho, chuyn nghip ho theo v

tr cng tc, nhm bo m tnh trch nhim

r rng v hiu sut cng tc ca quy trnh x

l cng vic theo h thng. Nhng ng-i

khng nng lc, phm cht th cho o to

li hoc b tr cng vic khc thch hp. iu

ny s to ra ng lc v thch thc i vi

mi cn b, cng chc phi c thc hc tp,

rn luyn t nng cao trnh , nng lc v

chuyn mn, nghip v, k nng ngh

nghip. Cng tc o to, bi d-ng i vi

i ng cn b, cng chc phi ng i

t-ng, ng mc tiu v theo yu cu ca

cng vic c th, trnh tnh trng o to trn

lan, i tr vi nhng kin thc chung chung.

- Thi , phong cch tip xc, lm vic

vi dn ca cn b, cng chc c s thay i

ng k, n cn, lch s hn. Lm vic theo

m hnh mt ca cn i hi cn b, cngchc phi c tinh thn v thi tn tm,

nghim tc vi cng v mi c th hon

thnh v hon thnh tt. Yu cu v cch thc

lm vic theo m hnh mt ca lm imi phong cch lm vic ca cn b, cng

chc.

Hin i ha mt b-c cng s hnhchnh

Ngoi vic, chn chnh li tc phong, n

mc vn minh, lch s ca cn b, cng chc,

nht l cn b, cng chc trc tip quan h

lm vic vi dn, t chc li cng tc hnh

chnh, qun tr, vn th-, l-u tr theo h-ng

tp trung, thng nht vo mt u mi m

nhim, th cc c quan p dng m hnh mtca nhng mc khc nhau u -c

nghin cu nh n-c

28

tng c-ng c s vt cht v tr s, ni tip

dn, trang thit b lm vic v c bit l tng

b-c ng dng cng ngh thng tin vo vic

phc v cho yu cu cng tc.

Nhng kh khn, v-ng mc

Cn mang tnh t pht v ch-a ngu, ch-a ng b

Do Chnh ph chm tng kt nh gi ton

din, thiu ch o thng nht ca Trung -ng,

vic p dng th im m hnh mt ca

cc a ph-ng c nhng biu hin ch-a ng

sau y:

- Vic ra ch tr-ng p dng th im m

hnh mt ca hon ton xut pht t s ch

ng, sng to ca a ph-ng, ph thuc vo

quyt tm, thc trch nhim ca lnh o

chnh quyn, do khng trnh khi t pht,

khng ng u. Cc iu kin p dng cng

khc nhau, khng theo mt h-ng dn chung

thng nht trong c n-c, dn n khng t ni

lng tng, bn khon trong qu trnh thc hin

v hn ch hiu qu ca m hnh.

- Vic hu ht a ph-ng khi p dng th

im m hnh ny u khng xin php Th

t-ng Chnh ph khng ch cho thy s khng

thng nht v th tc, thiu s kim tra cn

thit v tnh hp php, hp l v kh thi m

hnh tr-c khi thc hin th im, m cn t

ra vn v s bo m cho nhng ri ro c

th xy ra khi p dng th im.

- Cch lm ch yu thng qua i hc tp

kinh nghim ca nhng ni lm tr-c, vn

dng vo iu kin ca a ph-ng nn khng

trnh khi tnh trng hc tp v vn dng c

nhng kinh nghim, cch lm ch-a ng,

thm ch l sai tri vi quy nh ca php lut

hoc vn dng my mc, dp khun.

- Do thiu ch o un nn kp thi ca b,

ngnh c lin quan, c a ph-ng sau mt

thi gian p dng th im, c b-c pht

trin sai lch v m hnh mt ca gy nhiu

kin khc nhau trong d- lun.

Nhiu th tc hnh chnh vn cn r-m

r, phc tp; phn cp thm quyn qun l

cn ch-a dt khot r rng

Nu ni dung th tc hnh chnh vn rc

ri, r-m r, phc tp, qua nhiu tng nc

bt hp l, th quy trnh gii quyt gia cc

c quan, trong ni b cng khng trnh

khi s phc tp v thiu hiu qu, c-ng

lm vic ca cn b, cng chc cng

thng, hnh thnh nhiu t chc phi hp

lin ngnh tm thi khc phc tnh trng

chng cho, nhiu u mi.

Do thm quyn khng -c phn cp dt

khot m mt vic c th phi do nhiu cp c

thm quyn cng gii quyt, ng-i dn vn

phi qua nhiu ca, i li nhiu ln gia cc

cp chnh quyn. Mt khc, s can thip qu

su ca chnh quyn cp tnh vo thm quyn

ca cp d-i cng lm cn tr quy trnh gii

quyt theo c ch mt ca ca cp huyn.

M hnh mt ca vn ch-a th khc phc

-c s phin h cho dn trong cc mi quan

h v th tc hnh chnh gia cc cp chnh

quyn vi nhau. i vi cng mt vic c khi

mt ca cp huyn nh-ng vn phi qua

nhiu ca, nhiu b-c cp tnh mi gii



m hnh mt ca

29

quyt -c. iu ny i hi mt s phn cp

nhiu hn, ng b v dt khot v phi bo

m s c lp v chu trch nhim r rng

gia c quan nh n-c cp trn v cp d-i

trong vic gii quyt cc th tc hnh chnh

phc v vic lm n, sinh sng ca nhn dn

v doanh nghip.

i ng cn b khng ng u v cn

yu v chuyn mn

Mc d i ng cn b, cng chc -c r

sot, iu chnh sp xp li v -c tp hun

v chuyn mn, nghip v

theo yu cu ca m hnh

mt ca, nh-ng thc t

cho thy, nhng bt cp v

nng lc, trnh chuyn

mn, nghip v ca i ng

cn b cng bc l r khi

m hnh mt ca i vo

hot ng. V d: Thnh

ph H Ch Minh, ch c

49% s ng-i -c hi

kin ng cho rng khi c

nhu cu gii quyt cng

vic, ng-i dn -c cc c

quan nh n-c h-ng dn

cn k cp qun, huyn;

v thi c- x nh nhn,

lch s, to iu kin thun li ca cn b,

cng chc cp qun, huyn ch c 56% s

ng-i -c hi kin ng 1.

K nng hnh chnh ca cn b, cng chc

trong x l cng vic cn chm, tc phong l

li lm vic cn l m. iu ny cho thy tnh

chuyn nghip ca i ng cn b, cng chc

cn yu cn c khong cch vi yu cu gii

quyt cng vic theo quy trnh mt ca.

Thiu ch , chnh sch khuyn khch

tho ng

Thc hin m hnh mt ca l dnh cho

dn nhng iu kin thun li nht trong vic

thc hin nhng th tc hnh chnh, c quan

nh n-c t nhn v mnh

nhng kh khn, phc

tp, cn b, cng chc

phi lm vic cng thng

hn, vi yu cu cao hn

tr-c v cht l-ng v

hiu qu cng vic, i

hi cao v s tn tu i

vi cng v, v thc

trch nhim v o c...

iu ny, i hi phi c

ch i ng tho ng

m nu khng, s kh c

th bn vng ca m hnh

th im. Trn thc t, cc

a ph-ng u c

gng quan tm gii quyt

vn ny, nh-ng ch-a

nhiu, ch-a c bn, thm ch c ni gii

quyt khng ng gy nhiu kin tri ng-c

nhau trong d- lun.

1 Ngun: Ph lc Bo co ca TP. H Ch Minh kt qu 3 nm thc hin ci cch hnh chnh theo c ch mtca, mt du cp qun, huyn (S 22 PCUBNC ngy 27/3/2000).

Cch lm ch yuthng qua i hc tpkinh nghim ca nhngni lm tr-c, vn dngvo iu kin ca aph-ng nn khngtrnh khi tnh trnghc tp v vn dng cnhng kinh nghim,cch lm ch-a ng,thm ch l sai tri viquy nh ca php luthoc vn dng mymc, dp khun

nghin cu nh n-c

30

Mt khc, vic p dng th im m hnh

mt ca l n lc tm ti, sng to nhm th

nghim mt m hnh qun l mi, khng th

trnh khi nhng ri ro v tr gi nht nh,

nhng thit thi i vi cn b, cng chc thc

thi, i hi phi c nhng ch -u tin,

khuyn khch i vi c quan p dng nhm

ng vin, b p tho ng.

Kh khn trong vic hnh thnh khu

hnh chnh tp trung v ng dng cng

ngh thng tin

D l cp tnh hay huyn, khi thc hin m

hnh mt ca u c yu cu di chuyn tr

s cc c quan v lm vic tp trung vo mt

khu hnh chnh bo m thun tin trong

quan h x l cng vic. Tuy nhin, khng

phi ni no cng c iu kin thc

hin, nhiu ni khi p dng m hnh ny vn

phi chp nhn tnh trng phn tn cc c

quan, gy khng t kh khn, phc tp trong

gii quyt cng vic. Mt khc, quy cch m

hnh khu hnh chnh tp trung rt a dng nh-

hin nay cng t

ra vn phi c

quy nh thng

nht chung trong

c n-c theo

nhng tiu chun

nht nh.

Mt kh khn

v lng tng khc

l hiu qu ca

vic ng dng

cng ngh thng

tin vo quy trnh x l cng vic ca c quan

khi p dng m hnh mt ca. Phn ln cc

m hnh th im hin nay u s dng my vi

tnh vo cng vic, nh-ng cn rt hn ch, ch

yu phc v cho cng tc vn thtrong khi

nhu cu vic ng dng cng ngh hin i ny

vo m hnh ang rt ln.

4. Nhng bi hc v mt s kin ngh

Nhng bi hc

T thc tin p dng m hnh ci cch hnh

chnh mt ca cc a ph-ng trong thi

gian qua, c th rt ra nhng bi hc sau y:

- ra -c ch tr-ng v t chc thc

hin th im thnh cng, th lnh o chnh

quyn cc cp a ph-ng phi c quyt tm,

dm ngh, dm lm, dm thay i hn nhng

np ngh, cch lm c. ng thi phi c s

ch o mt cch tp trung, thng nht trong

qu trnh trin khai thc hin.

- M hnh mt ca l mt gii php

t-ng i ton din, do vy bo m hiu

qu th phi ng b

trong x l cc vn

v t chc b my,

cn b, cng chc,

ch lm vic ca

n v p dng th

im. Gia cc c

quan, cc cp chnh

quyn cng phi c s

ng b trong vic

gii quyt cng vic

hnh chnh.


M hnh mt ca vn ch-ath khc phc -c s phin hcho dn trong cc mi quan h vth tc hnh chnh gia cc cpchnh quyn vi nhau. i vicng mt vic c khi mt ca cp huyn nh-ng vn phi quanhiu ca, nhiu b-c cptnh mi gii quyt -c


m hnh mt ca

31

- nh k th-ng xuyn c s kt, tng kt

nh gi iu chnh kp thi nhng bt hp

l, khng ngng nng cao hiu qu hot ng

ca m hnh.

- m rng th im v bo m s thng

nht chung ca h thng hnh chnh nh n-c

v phng nga nhng lch lc, sai phm khi

thc hin, th khng th khng c s qun l,

ch o thng nht ca Chnh ph, Th t-ng

Chnh ph trong vic p dng m hnh mt

ca. Phi c nhng ch tr-ng, chnh sch

tm v m ng vin, khuyn khch a

ph-ng p dng m hnh ny, ng thi c

nhng quy nh c tnh cht nguyn tc chung

khi p dng, trnh trnh trng tu tin hoc

phong tro.

Mt s kin ngh

- tin ti chnh thc ho m hnh mt

ca, cn tip tc m rng cc loi th tc hnh

chnh -c quy nh chnh thc phi thc hin

theo nguyn tc mt ca. ng thi, tip tc

m rng p dng th im m hnh mt ca

tt c cc cp, cc ngnh i vi mi th tc

hnh chnh lin quan n gii quyt cng vic

ca cng dn v t chc. Tng b-c p dng

nguyn tc mt ca trong quan h cng tc

gia cc c quan hnh chnh vi nhau.

Th t-ng Chnh ph cn c vn bn ch o

m rng thc hin th im m hnh ci cch

hnh chnh mt ca trong cc c quan hnh

chnh nh n-c cc cp, cc ngnh trong c

n-c, theo nhng mc tiu, yu cu, nguyn tc

v iu kin chung thng nht khi p dng m

hnh ny, cng nh- trnh t, th tc cho php

thc hin th im; ch h-ng dn, kim tra

v tng kt kinh nghim, tuyn truyn, ph bin

nhng in hnh.

- Cc B, ngnh cn c ch-ng trnh, k

hoch trnh Chnh ph, Th t-ng Chnh ph

v sa i, b sung cc quy nh v ci cch

th tc hnh chnh theo nguyn tc mt ca

trn lnh vc do mnh ph trch. Theo tinh

thn ny, tr-c ht l cc B Xy dng, B

Vn ho - Thng tin, B Ti nguyn v Mi

tr-ng trnh Chnh ph hoc c h-ng dn c

th v ci cch th tc hnh chnh theo c ch

mt ca trong lnh vc c lin quan n b

mnh qun l.

- Cc a ph-ng ang p dng th im

cn tip tc tng kt, rt kinh nghim, hon

thin m hnh nhng c quan n v ang p

dng, trn c s m rng p dng n cc

c quan khc, bo m ng b gia cc cp

chnh quyn trong vic p dng. Khi iu

kin th c th quyt nh cho chnh thc thc

hin m hnh trong cc c quan hnh chnh

ca a ph-ng theo quy nh ca Chnh ph.

Cn, cc a ph-ng ch-a thc hin th im

cn hnh thnh ch tr-ng, xy dng ch-ng

trnh, k hoch nghin cu la chn n v,

gii php p dng./.

* ThS, Chuyn vin Vn phng Chnh ph

nghin cu php lut

32

Thu hp hay m rng?

Hin nay ang c hai loi kin khc nhau

v phm vi iu chnh ca B lut T tng dn

s.

Loi kin th nht cho rng, B lut Ttng dn s (BLTTDS) ch nn quy nh quy

trnh t tng gii quyt cc tranh chp dn s,

cc vic yu cu, khiu ni v dn s cc

ch th bo v quyn, li ch ca mnh m B

lut Dn s quy nh. i vi cc tranh

chp pht sinh t quan h php lut khc nh-

kinh t, th-ng mi, lao ng th phi xy

dng nhng quy trnh t tng ring t-ng ng

v ph hp vi tng loi

quan h theo tng ngnh

lut . Nhng ng-i

theo quan im ny cho

rng truyn thng lp

php ca ta t tr-c n

nay coi lut dn s,

lut kinh t, lut lao

ng... l nhng ngnh

lut c lp. Trn c s

cc ngnh lut c lp,

Nh n-c phn bit

cc th tc t tng c

lp, ring r thng qua

vic ban hnh cc Php

lnh.

Loi kin th hai ngh xy dng BLTTDS

theo h-ng quy nh mt

quy trnh t tng chung

nht c b sung thm

nhng quy trnh gii quyt cc v vic c

th1. H cho rng: trong thc tin t tng ca

To n t tr-c ti nay, cng nh- theo quy

nh ca cc Php lnh Th tc gii quyt cc

v n dn s, kinh t, hnh chnh v cc tranh

chp lao ng, th nhng th tc t tng ny

v c bn l ging nhau. Gia cc th tc t

tng c mt s s khc nhau nh v thi

hn xt x v n, thnh phn Hi ng xt

x... nn khng n mc phi xy dng nhiu

quy trnh t tng ring. Thm ch cc th tc

t tng c th khc nh- th tc gii quyt

yu cu tuyn b ph sn, th tc gii quyt


1 Xem ti nghin cu khoa hc cp b Mt s vn c s l lun v thc tin ca vic xy dng B lut Ttng dn s, H Ni, To n nhn dn ti cao, 1996

Gp vo D n lut

phm vi iu chnh caB lut t tng dn s

Nguyn Ngc Khnh*

B lut T tng dn s u tin ca Vit Nam ang -c sontho. Tc gi trao i v mt s vn ang cn nhiu tranh lun, l nn gii hn p dng B lut ny i vi tranh chp dn shay l m rng phm vi p dng i vi cc tranh chp kinh t,th-ng mi, lao ng, th tc gii quyt yu cu tuyn b ph sndoanh nghip?


B lut t tng dn s

33

cc cuc nh cng cng c th -c quy nh

trong BLTTDS.

Ni chung, cch tip cn ca c hai loi

kin nu trn t nhiu u c nhn t hp l

nh-ng ch-a tht thu o. cch tip cn caloi kin th nht, cc nh nghin cu xut

pht t quan nim v vai tr c tnh cht cho, quyt nh ca php lut dn s - phplut ni dung i vi php lut

t tng - php lut hnh thc,

-a ra lp lun ring ca

mnh v phm vi iu chnh

ca BLTTDS. Vy phi chng

trong mi quan h gia php

lut ni dung v php lut

hnh thc th php lut ni

dung hin nhin ng vai tr

chi phi, quyt nh?

Qu l khng th ph nhn

mt s t- t-ng ch o v

mt s nguyn tc c bn ca

php lut dn s -c qun

trit trong php lut t tng

dn s (nh-: nguyn tc ho

gii, nguyn tc tn trng quyn t nh ot,

nguyn tc p dng tp qun, p dng t-ng

t php lut...), v cng khng sai nu cho

rng nhiu ch nh trong php lut dn s chi

phi n s hnh thnh mt s ch nh ca

php lut t tng. Chng hn, ch nh chuyn

giao quyn, ngha v v ch nh tha k

trong php lut dn s ko theo vic ghi nhn

ch nh k tha quyn, ngha v ca -ng

s trong t tng dn s, hay nguyn tc t do

cam kt, t nguyn k kt hp ng ca php

lut dn s dn n vic php lut t tng dn

s cho php cc bn tham gia hp ng c

quyn tho thun la chn To n gii quyt

tranh chp theo ni c- tr ca b n hoc

theo ni thc hin ngha v... Tuy vy, s

t-ng i ng nht ca mt vi nguyn tc

c bn cng nh- s t-ng ng ca mt s

ch nh trong php lut dn s v php lut

t tng dn s khng c ngha l php lut

dn s chi phi tuyt i php lut t tng.

Bi l, xt theo tnh cht, c

im, th php lut dn s v

php lut t tng dn s thuc

hai mng php lut hon ton

khc nhau th-ng -c gi l

php lut t - v php lutcng. Php lut dn s lphp lut t -, dng nhngph-ng php c tr-ng ca lut

t - nh- ph-ng php bnhng, t nh ot, t do cam

kt, t do tho thun... iu

chnh quan h ti sn v quan h

nhn thn gia cc ch th bnh

ng v quyn v ngha v.

Trong khi , php lut t tng dn s thuc

lnh vc lut cng v n p dng ph-ngphp mnh lnh l ch yu iu chnh quan

h x hi pht sinh trong qu trnh gii quyt

v n dn s gia To n, Vin kim st - c

quan i din cng quyn vi -ng s v

nhng ng-i tham gia t tng khc, tc l

quan h t tng m trong cc ch th c v

tr bt bnh ng. y chnh l l do cho thy

ti sao s nh h-ng ca php lut dn s i

vi php lut t tng dn s khng mang tnh

chi phi, quyt nh m ch gii hn mc

Khng th chda vo miquan h giaphp lut nidung v phplut hnh thcnh- loi kinth nht lgii v phm viiu chnh caBLTTDS

nghin cu php lut

34

rt ln m thi. V l , chng ti chorng, khng th ch da vo mi quan h gia

php lut ni dung v php lut hnh thc nh-

loi kin th nht l gii v phm vi iu

chnh ca BLTTDS.

cch tip cn ca loi kin th hai, cctc gi da trn c im th tc t tng ang

tn ti trong quy nh php lut hin hnh, tc

l nghin cu th tc t tng kha cnh hp(xem xt chnh n v ch c n) xc nhphm vi iu chnh ca B lut. iu ng

nh-ng ch-a .

Theo chng ti,

nghin cu

y hn v

phm vi iu

chnh ca

BLTTDS th cn

thm cch tip

cn khc: xem

xt th tc t

tng dn s, kinh t, lao ng trong mi lin

h bin chng vi nhng tranh chp trong cc

quan h php lut ni dung t-ng ng. Xut

pht t quan nim cho rng, tranh chp pht

sinh t quan h php lut ni dung l c s

hnh thnh nn th tc t tng, hay th tc t

tng sinh ra l gii quyt tranh chp trong

quan h php lut ni dung, nn theo chng

ti, xc nh phm vi iu chnh ca

BLTTDS, hay ni c th hn, vn xy dng

mt th tc chung cho cc tranh chp dn s,

kinh t, lao ng c kh thi hay khng s ph

thuc tr-c ht vo vic c hay khng s

ging nhau v bn cht php l gia cc tranh

chp dn s vi tranh chp kinh t v tranh

chp lao ng.

Chng ta cng bit rng, khc vi tranh

chp dn s, cc tranh chp kinh t, lao ng

l nhng tranh chp xy ra trong lnh vc kinh

t, lao ng. Nh-ng do -c iu chnh bi

php lut kinh t- th-ng mi, lao ng l

nhng chuyn ngnh hp ca php lut dn

s, nn xt cho cng chng cng l mt dng

ca tranh chp dn s vi nhng c th ring

ca mnh. l nhng c th v ch th v

tnh cht quan h php lut ca tranh chp.

Chng hn, tranh

chp dn s l tranh

chp pht sinh trong

quan h sinh hot,

tiu dng hng ngy

gia nhng ch th

khng hot ng

kinh doanh. Tranh

chp kinh t th-ng

gn vi hot ng

kinh doanh thu li nhun ca cc doanh

nghip. Cn tranh chp lao ng l nhng

tranh chp trong quan h lao ng gia ng-i

lao ng v ng-i s dng lao ng... D c

nhng c th nh- vy, cc tranh chp kinh t,

lao ng vi tranh chp dn s vn cng

chung bn cht php l, hu ht l nhng

tranh chp mang tnh ti sn gia nhng ch

th bnh ng v a v php l. Mt khc, s

ging nhau v bn cht php l gia cc tranh

chp s dn n s ging nhau v th tc t

tng gii quyt nhng tranh chp y. C ngha

l, da trn s t-ng ng v bn cht php l

gia cc tranh chp dn s, kinh t, lao ng,

chng ta hon ton c th xy dng mt th


Da trn s t-ng ng v bncht php l gia cc tranh chp dns, kinh t, lao ng, chng ta honton c th xy dng mt th tc ttng chung gii quyt nhng loitranh chp ny


B lut t tng dn s

35

tc t tng chung gii quyt nhng loi

tranh chp ny. V nh- vy, vic m rng

phm vi iu chnh ca BLTTDS bao gm c

lnh vc t tng dn s, kinh t, lao ng l

logic v ph hp v l lun. Theo cc nh

nghin cu l lun v hot ng thc tin th

chnh s t-ng ng v bn cht php l gia

cc tranh chp dn s, kinh t, lao ng cng

l l do ch yu ti sao php lut nhiu n-c

khng phn bit cc hnh

thc t tng ring r cho

mi loi tranh chp .

nhiu n-c, giiquyt cc tranh chp trong

lnh vc dn s, kinh t, lao

ng th-ng s c hai

ph-ng n, hoc s p dng

mt th tc t tng duy nht

l t tng dn s, hoc s

thng nht cc th tc t

tng dn s, kinh t, lao

ng thng qua vic thit

lp cc nguyn tc chung

ng thi vn bo m

nhng quy nh c th

t-ng ng vi mi loi tranh

chp. Tham kho php lut

t tng dn s mt s n-c

pht trin cho thy, BLTTDS ca h th hin

rt r quan im ny. Chng hn nh- Nht

Bn ch c mt th tc t tng dn s cho tt

c cc tranh chp dn s, kinh t, lao ng,

hay nh- Php, c th vic gii quyt cc

tranh chp trong lnh vc kinh t, lao ng

cng da trn nn tng th tc t tng dn s

cng vi mt s quy nh c th cho ph hp

vi quan h kinh t, lao ng. Vit Nam,trn l thuyt, vic ban hnh ring r Php

lnh Th tc gii quyt cc v n dn s, Php

lnh Th tc gii quyt cc v n kinh t,

Php lnh Th tc gii quyt cc v n lao

ng th hin quan nim tch bit th tc t

tng dn s, t tng kinh t, t tng lao ng.

Nh-ng qua vic nghin cu cc quy nh ca

nhng Php lnh ny

thy rng trn thc t,

nhng th tc gii quyt

cc tranh chp dn s,

kinh t, lao ng v c

bn l ging nhau. S

ging nhau gia cc th

tc t tng khng ch

-c phn nh qua cc

nguyn tc chung xuyn

sut ton b qu trnh t

tng nh- nguyn tc t

nh ot, nguyn tc

ho gii, nguyn tc bo

m quyn khi kin,

nguyn tc bnh ng...

m cn -c th hin

nhng quy trnh t tng

c th nh- th tc p

dng cc bin php khn cp tm thi hay th

tc xt x s thm, phc thm, gim c

thm... iu ny cng khng nh mt thc t

l: nu khng tin hnh xy dng mt vn bn

php lut quy nh chung cho cc hnh thc t

tng dn s, kinh t, lao ng th rt c th

cc nh lp php s mt rt nhiu thi gian v

2D tho VII BLTTDS cng th hin quan im ny.

Nu khng tin hnhxy dng mt vn bnphp lut quy nhchung cho cc hnh thct tng dn s, kinh t,lao ng th rt c thcc nh lp php s mtrt nhiu thi gian vcng sc son thonhiu vn bn phplut t tng khc nhau quy nh nhngtrnh t, th tc t-ngi ging nhau

nghin cu php lut

36

cng sc son tho nhiu vn bn php lut

t tng khc nhau quy nh nhng trnh t,

th tc t-ng i ging nhau. Xt d-i gc

k thut lp php, c l y l kt qu khng

mong mun v nh- vy s to ra h thng

php lut t tng chng cho, cng knh

khng cn thit do cha ng qu nhiu quy

nh trng lp.

Nh- vy, theo chng ti,

chng ta cn xy dng

BLTTDS vi phm vi iu

chnh bao gm c t tng dn

s, kinh t, lao ng, hn nhn

v gia nh2. Tt nhin, bn

cnh th tc chung gii

quyt tranh chp v th tc

ring cho cc yu cu, khiu

ni cn c nhng quy nh c

th ph hp vi tnh cht mi

loi tranh chp trong lnh vc

dn s, kinh t, lao ng, v d

nh- quy nh v thi hn t

tng, v thnh phn Hi ng

xt x...

V th tc gii quyt yu cu tuyn bph sn doanh nghip

Cng cn ni thm l, mc d nht tr cao

vi kin ca nhiu hc gi v s cn thit

m rng phm vi iu chnh ca BLTTDS,

nh-ng ring vi kin ngh xy dng th

tc gii quyt yu cu tuyn b ph sn doanh

nghip trong BLTTDS nhmt th tc c

bit, chng ti li c quan im ng-c li, v:

- Th nht, xt v tnh cht, th tc giiquyt yu cu tuyn b ph sn hon ton

khc vi t tng dn s, kinh t, lao ng, hn

nhn v gia nh. C th khng nh Lut ph

sn doanh nghip Vit Nam v cc n-c dnh

n phn na ni v th tc phc hi v thanh

ton doanh nghip, trong ch yu l cc

quy nh mang tnh cht hnh chnh - qun l

v thi hnh n, To n khng ng vai tr

trung tm nh- trong t tng

dn s, kinh t, lao ng;

mt khc, trong Lut ph sn

doanh nghip c mt s quy

nh lin quan n lnh vc

hnh s nh- quy nh v ct

giu, tu tn ti sn ca

doanh nghip hoc c tnh

lm h- hi, hu hoi ti sn

ca doanh nghip gy hu

qu nghim trng... V vy,

chng ti cho rng, gia th

tc t tng dn s, kinh t,

lao ng vi th tc gii

quyt yu cu tuyn b ph

sn doanh nghip hu nh-

rt t im t-ng ng.

- Th hai, v mt k thut lp php, nu-a Lut ph sn doanh nghip vo BLTTDS

th B lut s rt cng knh. V Lut ph sn

doanh nghip l o lut ln, thm ch rt ln.

Ngoi ra, v Lut ph sn doanh nghip c

nhiu quy nh trc tip ng chm n

nhng lnh vc nng ng nht ca nn kinh

t nh- ti chnh, ngn hng, bo him, vin

thng, vn ti... nn c nhu cu t nhin cn

-c sa i, b sung th-ng xuyn theo

kp tin ca cuc sng, v nh- vy, r rng

iu ny dn ti s bt tin, tn km v phc


Vic quy nhtch ring gia ttng dn s v thtc gii quyt phsn doanh nghipthnh hai o lutring bit nh-hin nay l phhp, xt d-i cgc t tng vk thut lp php


B lut t tng dn s

37

tp khi phi sa i, b sung c

BLTTDS.

Xut pht t quan nim , chng ti

cho rng, vic quy nh tch ring gia

t tng dn s v th tc gii quyt ph

sn doanh nghip thnh hai o lut

ring bit nh- hin nay l ph hp, xt

d-i c gc t tng v k thut lp

php. Hn na, trn th gii, ch-a c

n-c no quy nh v th tc gii quyt

ph sn doanh nghip trong BLTTDS,

k c nhng n-c c truyn thng php lut

lu i. Thit ngh, tr-c yu cu ca ci cch

t- php, tr-c xu th hp tc, hi nhp khu

vc v th gii, chng ta khng nn i ngoi

thng l chung ca quc t v vn ny.

Tn gi

Lin quan n phm vi iu chnh ca B

lut t tng, c nhiu kin ngh tn gi l

BLTTDS, nh-ng cng c mt s kin li cho

rng tn gi l BLTTDS, kinh t, lao ng,

hn nhn v gia nh mi lt t ht -c phm

vi iu chnh ca n.

Theo chng ti, xc nh tn gi theo

ng ngha, tr-c ht cn quay tr li ci

ngun lch s ca khi nim lut dn s.Thut ng lut dn s c gc t ting la tinhjus civile, c ngha l quyn cng dn Lam (cives) hay quyn thnh ph cng ho

(civitas). Dn theo thi gian, trong qu trnh

tip thu nh h-ng lut php La m, cc nh

lp php chu u chuyn ho khi nim ny

thnh thut ng php l hin i - thut ng

lut dn s (zivilrecht, droit civil, civil law).Qua bao th k, thut ng lut dn s

tr thnh tn

gi truyn

thng, quen

thuc ca

o lut gc

iu chnh

quan h dn

s, kinh t -

th-ng mi,

chnh l

B lut Dn

s. Vi phm

vi iu chnh rng ln, t quan h ti sn n

quan h nhn thn gia cc ch th bnh ng,

B lut Dn s c th coi l Hin php cann kinh t, cn Lut th-ng mi, kinh t,bo him, lao ng l o lut chuyn ngnh

trong mi quan h vi B lut Dn s. iu

cho thy, cm t dn s theo ngha gc vtheo cch hiu thng th-ng bao gm c

kinh t - th-ng mi, lao ng, hn nhn v

gia nh m khng cn bt c s gii thch

no. Ch trong mt s t tr-ng hp ph thuc

vo ng cnh s dng, khi nim dn smi hiu theo ngha hp hn m thi.

Vi nhng suy ngh y, chng ti hon

ton chia x vi quan im ca Ban son tho

khi xc nh tn gi chung cho c b lut v

t tng dn s, kinh t, lao ng, hn nhn v

gia nh l B lut T tng dn s.

* TS, Vin khoa hc kim st Vin kimst nhn dn ti cao

Cm t dn s theongha gc v theo

Documents

so-5-nam-2003