Upload
jinne-das
View
229
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Smaakmakend 4-2012
Citation preview
| zomer 2012 1
gezond eten | natuurlijk | biologisch | lekkere recepten nº4 | zomer 2012
Culinair paradijs in Groningen
Zorgen voor de grond en voor mensen
Aardbeien: zoet of hartig?
Je eigen boontjes doppen...mmm!
Lekker op de fi ets
2 s m a a k m a k e n d 4 | zomer 2012
VERZORGT DE MANNENHUIDNATUURLIJK Verbeterde receptuur en
populaire geuren
Met waardevolle extracten uit
Bio-Grinkgo* en Bio-Caffeïne*
Veganistisch**
Glutenvrij
* Uit gecontroleerde biologische teelt ** behalve Scheerschuim: BDIH-gecertifeerd en glutenvrij
GECONTROLEERDE NATUURCOSMETICA
NIEUW
www.logona.nl
smaakmakend 4-2012-02.indd 2 16-05-12 13:56
| voorjaar 2012 3
Bezoek onze veehouders tijdens "Lekker naar de Boer" op 23 en 24 juni!
- Luister naar het verhaal van de boer
- Proef Zuiver Zuivel producten
- Doe mee aan leuke kinderactiviteiten
Kortom zet 23 en 24 juni in je agenda en kom langs bij een van onze veehouders.
Voor een boerderij bij jou in de buurt kijk op www.zuiverzuivel.nl/lekkernaardeboer
smaakmakend 4-2012-02.indd 3 15-05-12 10:13
adv.3
Verkrijgbaar in je natuurwinkel Tel. 00 32 3 653 25 41, www.noble-house.tk
°BE-BIO-02EU/non-EU Agriculture
info www.noble-house.tkSUPER VOEDING
10 g vezels, slechts 30 Kcal per eetlepel kokosmeel
Vezelbronnen op een rijtje
Kokos-meel
Tarwe zemelen
Lijn-zaad Gedroogde pruimen
Haver zemelen
g vezels / 100 g waarvan oplosbaar niet oplosbaarfytinezuurglutencyanide
61g6g
55gweinig
neenee
30g3g
27gjajaja
35g9g
26gja
neeja
16g11g5gneeneenee
16g8g8gjajaja
10 g vezels 10 g vezels
1 eetlepel30 Kcal
2 eetlepels72 Kcal
2 eetlepels114 Kcal
4 eetlepels150 Kcal
4 eetlepels253 Kcal
AMANPRANA
SERENE LEVENSKRACHT
0% GLUTEN
Amanprana bio kokosvezels voor een vlotte stoelgang en
met weinig calorieën
AUTHENTIEKE
ca
loriearm
Smakelijk !
Serge Restiau
- Chef bij Bertyn -
Bertyn Seitan: gezond, lekker & veggie
Proef Bertyn Seitan, eiwitrijk, vetarm, weinig caloriën. De lekkere vlees- en visvervanger. Bak of grill seitan vijf minuten aan elke zijde, in de pan of op de BBQ. Bertyn Seitan wordt vervaardigd op traditionele wijze van spelt of Manitoba-oertarwe in een heerlijke tamari- of shoyu marinade. Je proeft meteen zijn heerlijk
Seitan is supergezond: 100% plantaardig, eiwitrijk en lichtverteerbaar. Cholesterolvrij en suikervrij. Zoutarm, vetarm, caloriearm. Koolhydraat-arm en bron van vezels voor een gezonde darmtransit. Gezonder dan vlees of vis. Bertyn vind je vers in het koelvak van je biowinkel. Tel. 00 32 3 620 26 56. Recepten en info: www.bertyn.be
BE-BIO-02non-EU agriculture
SEITAN
FAIR TRADEBio kokosmeel van ‘eerlijke handel’ voor een duurzame, ethische en sociale wereld
smaakmakend 4-2012-02.indd 4 23-05-12 16:46
inhoud
zomer 2012
recepten in dit nummer
18Portobellosandwich | Pestodip | Indiase linzendip | Quesadilla’s | Rauwkostsalade | Lime tea | Kipswirls | Falafelspiesjes
24Bread & butterpudding met aardbeien | Aardbeien op brood
32Tuinbonengratin met wijting | Doperwten-tabouleh met gegrilde halloumi | Kapucijners, gestoofd met tomaat met bladselderij
8 Welkom bij de boerOp 23 en 24 juni zwaaien de deuren van veel biologische boerenbedrijven weer open. Het belooft een uniek weekend te worden. Maak nu alvast kennis met een leverancier van heerlijke witte aalbessen, een maker van fantastische witte wijnen en een boer die zorgt voor zuivel én mensen
18 Neem de BBQ meeEen lichtgewicht barbecue, pittige happen en een frisse salade in de tas. En dan fluitend op de fiets op zoek naar dé plek om het picknickkleed uit te gooien. Het ultieme zomergevoel
24 ZomerfrisJa hoor, ze zijn er weer: verse aardbeien. Lekker puur, lekker zoet en lekker hartig. En vooral: lekker zomers
28 BijenhotelWilde bijen, we kunnen niet zonder in onze tuin. En omdat ze wel wat bescherming kunnen gebruiken, ontstond het idee voor een ludiek onderkomen
en verder in dit nummer 32 Elke dag lekker36 Winkelwaar39 Een frisse kijk van Roxane Catz
24
8
Cov
erfo
togr
afie
Sve
n B
enja
min
s |
Sty
ling
Ulr
ika
Gu
stav
sson
| C
ulin
aire
real
isat
ie In
gmar
Nie
zen
18
smaakmakend 4-2012-nieuw.indd 5 23-05-12 15:44
Biodynamische kwaliteit
Leven begint met DemeterDemeter is de Griekse godin van de vruchtbaarheid en het internationale keurmerk van de bio-
dynamische landbouw. Demeter gaat verder dan biologisch. Eisen en richtlijnen zijn strenger.
Met grensverleggende landbouwmethoden versterken boeren de natuurlijke levenskracht die
bodem, planten, dieren en mensen in kringlopen aan elkaar doorgeven. Hun gewassen worden
rustig volwassen, dankzij een ruime vruchtwisseling en minimale bemesting. Echt lekker en
gezond voedsel komt uit het meest natuurlijke landbouwsysteem. Logisch dat je meer van leven
geniet, als je zulke goddelijke sla eet. www.stichtingdemeter.nl
smaakmakend 4-2012-02.indd 6 15-05-12 10:13
| zomer 2012 7
Wij wonen aan de rand van de stad, tussen de boerderijen. Een paar honderd
meter verderop kan ik terecht voor verse melk. En voor een plukoogst uit de
biologische groentetuin hoef ik maar vijftien minuten op de fiets. Voor kaas
en eieren hoef ik zelfs de deur niet uit. Een boer uit de buurt komt er elke
week mee langs de deur.
Natuurlijk ben ik blij met al die verse producten uit eigen omgeving, maar
leuker en waardevoller vind ik het praatje met de boer over de jonge kalfjes,
de koeienmelk of over het boerenvak zelf. Dat is de laatste jaren echt wel
veranderd. Het gaat allang niet meer om het verbouwen van graan, het telen
van groenten of het houden van koeien. Natuurbeheer hoort nu standaard
bij het boerenbedrijf en heel wat boeren hebben nevenactiviteiten.
Activiteiten waarmee zij ooit uit financiële noodzaak zijn begonnen en die zij
nu zien als een verrijking van hun bestaan.
Drie van die heel bijzondere mensen stellen wij in dit nummer voor. Ieder
met een eigen inslag, met een eigen idee en een eigen drijfveer. Boeren
bij wie het gaat om de menselijke maat. Het zijn mooie verhalen van
biologische bedrijven met geweldige producten. Graag zouden we ze
allemaal aan u voorstellen, maar daar is helaas de ruimte niet voor. U kunt
ze wel bezoeken tijdens het ‘Het Lekker naar de Boer Weekend’ op 23 en 24
juni. Dan staan de deuren wijd open om te laten zien hoe ze werken, wat hun
filosofie is en om lekkere producten te proeven. Veel bedrijven organiseren
daarnaast nog allerlei andere activiteiten, ook voor de kinderen. Op pagina 8
in dit nummer leest u er meer over.
Waar ik zelf naartoe ga, weet ik nog niet. Het lijkt me wel heerlijk om een
grote zak vol jonge tuinboontjes, verse doperwten en aardbeien mee naar
huis te nemen. Om het zomergevoel compleet te maken, hebben we in dit
nummer een barbecue voor op de fiets bedacht met ‘vegan’ gerechten en
lekkere kipswirls. Veel plezier als u eropuit gaat!
Anneke Ammerlaan, hoofdredacteur
[column Anneke]
teteteteteeeeeeteeeeeeeeeeeeeeururuururururururururuuururruruuuruuuruuuurruururu
Praatje met de boer
smaakmakend 4-2012-02.indd 7 14-05-12 14:21
8 s m a a k m a k e n d 4 | zomer 2012
Gewassen met een
goed verhaal
DE BOERDERIJ UIT DE JAREN TWINTIG ligt aan een doodlopende weg richting het wad. Ale Havenga, van oorsprong Noord-Drent, is ‘hier-naartoe getrouwd’ zoals hij het zelf zegt, maar hij zou niet meer terug willen. ‘Het is hier het land van de vergezichten en heldere, contraste-rende luchten, adembenemend mooi.’
Hele gezin Ale Havenga is boer en rentmeester; hij runt een taxatiekantoor en bewerkt met hulp van zijn buurman vijftig hectare land, waarvan de helft biologisch is. Bij de boerderij hoort ook een stuk kwelder, waar schapen van een andere boer op grazen. Landgoud wordt gedragen door het hele gezin. Niet alleen wordt er samengewerkt op de boerderij. Zoon Hero, dochter Ine en schoondochter Carina staan op streekmarkten, Hero twittert en retweet over de boerderij en grafisch ontwerper en schoonzoon Remy is huisfotograaf en ontwerper van hun website.
Vierduizend struiken Met hart en ziel wordt een gevarieerd arsenaal biologische producten geteeld, waaronder witte aalbessen, appels, mosterdzaad, baktarwe, bieslookpollen, spelt, en luzerne of grasklaver als wisselteelt. Elk gewas heeft z’n eigen verhaal. Neem bijvoorbeeld die witte aalbessen van het Blanka ras, waarvan er op Landgoud vierduizend struiken staan. ‘Ik heb een speciale zelfrijdende oogstmachine. Er komen witte wijn, sap, siroop en sauzen uit voort, producten die het keurmerk ‘Gegarandeerd Groningen’ en sinds kort ook ‘Waddengoud’ mogen dragen. De Blanka wijn wordt gebotteld door Flearstins in het Friese Oudkerk, van de witte aalbessen en een geheim deel kruisbessen. De smaak is licht, iets zoet en de afdronk friszuur. Dick Soek schenkt ’m in zijn sterrenrestaurant Piloersemaborg in Den Ham. En als je er blijft slapen, kun je ’s morgens bij het ontbijt witte-aalbessensap drinken. Speciaal op zijn verzoek heb ik miniflesjes laten maken, die ook door een aantal B&B’s in de buurt worden afgenomen, waaronder ’t Korensant in Molenrij.’
Tekst Nicole Willemse |
Fotografie Remy Vaartjes
Er gaat niets boven Groningen als je het Ale Havenga vraagt. Samen met echtgenote Fenna bezit hij Landgoud, een biologisch akkerbouwbedrijf in het Noord-Groningse Kloosterburen. Hun grootste uitblinkers: witte aalbessen en wuivend spelt.
Lekker naar de Boer
�
smaakmakend 4-2012-02.indd 8 15-05-12 10:27
| zomer 2012 9
smaakmakend 4-2012-02.indd 9 15-05-12 10:27
10 s m a a k m a k e n d 4 | zomer 2012
Witte-aalbessenijs De sappen, siroop en sauzen zijn in de provincie te krijgen bij natuurwinkels en speciaalzaken en op streekmarkten. Bij Eetcafé De Gans in Groningen kun je een menu bestellen rond de wijn en siroop. En IJssalon Toscana, met veertien filialen van Groningen tot Emmen, draait sorbetijs van het witte-aalbessap. ‘Ik richt me graag op de nichemarkt om een meerprijs voor mijn producten te krijgen en omdat ik zo direct in contact kom met de mensen die mijn producten verkopen of verwerken. Fenna en ik eten alleen maar biologisch. Biologisch betekent voor mij een eerlijke smaak en gezond. Je weet waar het vandaan komt. Zodra het in de technologische molen komt, zet ik grote vraagtekens bij de eerlijkheid en kwaliteit van voedsel.’
Groninger speltkoek Nog zo’n bijzonder product is spelt. Ale Havenga teelt het oerras Oberkulmer Rotkorn, speciaal voor het streekproject Spelt Pieterburen. ‘Het gaat om het zuiverste ras. De meest geteelde speltrassen zijn een aantal keren veredeld. Ik ben voor het gebruik van pure rassen. Spelt is een wintergraan dat in oktober wordt gezaaid en kou nodig heeft. Wist je dat spelt zichzelf dankzij de omhulling beschermt tegen schimmels en ziektes?’ Zijn spelt wordt gemalen door Groninger windmolen Joeswert in Feerwerd. Waar een meelfabriek tien gangen nodig heeft om spelt te malen, maalt molenaar Rolf Wassens het spelt op natuursteen in één gang, wat de smaak ten goede komt. Hij levert speltvolkorenmeel, speltbloem, speltbroodbakmix en speltpannenkoekenmix. Restaurantschip ’t Appeltje in Pieterburen bakt daar weer speltpannenkoeken van en bakker Peters uit Leens heeft er volkoren speltbrood, speltkoekjes van in het assortiment, en niet te vergeten de Groninger speltkoek, die zo langzamerhand behoorlijk bekend is. Van de spelt worden ook speltbier en whisky gemaakt. En de recentste aanwinst onder de speltproducten zijn de ‘Farro Funghi soep’ en het ‘Stoofpotje spelt en fijne kruiden’ van de Kleinste Soep Fabriek. Aanraders.’
Slimme zet ‘Het mooie van spelt vind ik dat het wuift in de wind. Het doet waar het zin in heeft, de aren groeien ongelijkmatig, wat een heel ander gezicht biedt dan een strak tarweveld. Sommigen ergeren zich daaraan, maar ik zie het als een slimme zet van de natuur. Als het heel hard waait, vangen de kleinere halmen de grotere op. Waar alle andere graansoorten plat gaan, blijft spelt overeind. Als het in de zomer bijna rijp is, krijgt spelt een oranjerode gloed met in het steeltje nog een paarse kleur erbij, en dat wuift dan tegen die hoge luchten.’ Ware romantiek onder de zeedijk. De familie Havenga moet welhaast op een van de mooiste plekjes van het land wonen. ‘Wij vinden van wel.’
www.landgoud.nl | Ale en Fenna Havenga
Dijksterweg 45 | 9977 TD Kloosterburen (Groningen),
Lekker naar de Boer: Landgoud is open voor
publiek op zaterdag 23 juni van 10.00 – 17.00 uur.
De rest van het jaar gesloten, maar wel regelmatig te
vinden op streekmarkten (zie website.)
Wandelen langs wierden, dijken en akkerranden ‘Samen met collega-landbouwers bieden we een wandeltocht door de landerijen, Landloop Pieterburen. De route is voorzien van informatie-borden en te downloaden op www.wierde-en-dijk.nl.Grijp die kans, want de meeste landerijen in de buitengebieden zijn voor wandelaars niet of slechts beperkt toegankelijk. Het pad begint bij een oud kerkhofje (waar ook folders liggen met de route) bij Wierhuizen. Je wandelt naar de zeedijk van de Waddenkust en weer terug, over ongebaande paden en langs sloten met oud riet. Je komt zo ook langs Landgoud. In de lente en zomer loop je langs onze bloemrijke akkerranden en met een beetje geluk tref je een blauwborstje, de kleine karekiet of het rietzangertje in het oude riet.’
Dick Soek schenkt de witte-aalbessenwijn in zijn sterrenrestaurant Piloersemaborg.
En als je er blijft slapen, drink je ’s morgens bij het ontbijt witte-aalbessensap
�
�
Lekker naar de Boer
smaakmakend 4-2012-02.indd 10 14-05-12 14:23
| zomer 2012 11
smaakmakend 4-2012-02.indd 11 15-05-12 10:29
12 s m a a k m a k e n d 4 | zomer 2012
Nederland wijnland
HET BEGON IN 2002. ‘Ik kreeg een hernia,’ vertelt John Huisman laconiek. ‘Het veebedrijf kon ik niet volhouden.’ In die tijd was het een ramp, maar de ramp pakte goed uit. Wijngoed De Reestlandhoeve in het Overijsselse Balkbrug behoort nu tot de top van de Nederlandse wijngaarden en levert aan top-horeca, zoals sterrenrestaurant De Librije van Jonnie en Thérèse Boer.
Gok ‘Het was een gok, een sprong in het duister,’ zegt Huisman. ‘Maar hij is goed uitgepakt. We zijn gewoon begonnen. In die tijd had niemand in Nederland verstand van wijn maken. We hebben anderhalve hectare volgezet met druivenstokken en afgewacht wat er gebeurde.’De aanplant sloeg aan, de grond bleek geschikt voor deze toch afwijkende teelt.Huisman: 'We zitten hier in het dal van het riviertje de Reest. Dat riviertje zorgt voor ijzer in de bodem, een ijzeroerlaag. Dit geeft een licht aardse smaak aan de wijn, een belangrijk kenmerk van onze pro-ducten.’Daarnaast speelt het Nederlandse klimaat de wijn-teelt volgens Huisman in de kaart.
Wijndruiven pesten Dat is verrassend. Wijn komt toch uit warme, droge landen? 'We hebben een koel klimaat,’ legt Huisman uit. ‘Dat geeft een frisse, fruitige smaak aan de wijn. Het is af en toe te voch-tig, wat dan problemen kan geven met schimmels. De Nederlandse wijnen zijn het beste te vergelijken met wijnen uit de Elzas in Frankrijk en de Moesel en Ahr uit Duitsland. Door de klimaatopwarming krij-gen de druiven uit deze gebieden steeds meer zon waardoor ze rijper worden en meer alcohol bevatten dan voorheen. Zij raken de frisheid kwijt die wij wel hebben. Onze frisse, fruitige wijnen worden zeer gewaardeerd door de wijnliefhebbers.’
Streng Niet slecht voor een biologische wijnboer. Biologisch werkte Huisman al voor hij naar wijn omschakelde. ‘Mijn vrouw, Wilma, is klassiek homeopaat. Ze is altijd erg bewust geweest van wat we eten en wat dat met ons doet.’ Ook het idee om een wijngoed te beginnen komt van haar. ‘Ze is wijnliefhebster, vandaar.’ Ook al is de bodem goed, succes groeit toch niet vanzelf. Huisman doet aan strenge kwaliteitsbewaking. ‘De opbrengst van de stokken is per jaar anders. Dat ligt aan het weer. Als het weer in de herfst minder goed is en er hangen veel trossen aan, dan haal ik een deel van de trossen weg. Zo kan de plant zijn energie in de overblijvende trossen steken.’ De opbrengst is wel minder maar de kwaliteit blijft hoog. ‘En daar gaat het om.’
Karakter Er zijn wel eens mensen die zeggen dat wijn van De Reestlandhoeve een streekproduct is. Huisman: ‘Dan zeg ik: mag het dan minder zijn? Natuurlijk niet. Ook al is het een streekproduct, de kwaliteit moet onovertroffen zijn.’ Hoe hoog die kwaliteit is, blijkt uit de gouden, de zilveren en bronzen medailles die wijn van De Reestlandhoeve behaalde op internationale beurzen in Berlijn en Wenen. Huisman: ‘We zijn nu zover dat het vanzelf gaat. Maar in het begin moest ik zelf de boer op. Restau-rants langs, inkopers langs. Dat moet in je karakter zitten. Ik heb dat karakter.’
www.reestlandhoeve.nlHoofdweg 22 | 7707 RB Balkbrug | tel. (052) 364 86 12
Lekker naar de Boer In het weekend van 23 en
24 juni is een bezoek aan het wijn-wandelpad gratis
(normaal € 2,50), kan er deel worden genomen aan
wijnproeverijen en zijn er diverse speelmogelijkheden
voor kinderen.
Tekst Jeroen Thijssen | Fotografie Remy Vaartjes
Van melkveehouder naar biologische wijnmaker, dat is een hele stap. Toch namen Wilma en John Huisman van De Reestlandhoeve die stap. Inmiddels oogsten ze medailles met hun wijnen.
Lekker naar de Boer
�
smaakmakend 4-2012-02.indd 12 24-05-12 11:53
| zomer 2012 13
smaakmakend 4-2012-02.indd 13 15-05-12 10:31
14 s m a a k m a k e n d 4 | zomer 2012
Zorg op Zonnehoeve
VAN IJZENDOORN WEET NIET BETER, hij doet het al ruim dertig jaar. Zorgen voor de grond en de laatste twaalf jaar ook voor mensen. ‘We zorgen voor de grond vanuit een gevoel van respect en gelijkwaardigheid,’ zegt hij. ‘Zo gaan we ook om met mensen. We zijn geen klassieke hulpverleners, maar staan op gelijke voet.’
Beste optie Ruim dertig jaar geleden kwam boerenzoon Van IJzendoorn met zijn toenmalige partner en drie kinderen naar de Flevopolder. ‘Het was er toen een modderige vlakte van vijftig hectare. Daar wilden we laten zien dat een gemengd biodynamische aanpak de beste optie is voor voedselzekerheid en -veiligheid.’Van IJzendoorns missie lijkt geslaagd, Zonnehoeve is een begrip in Flevoland. Acht ondernemers en gemid-deld vijf werknemers leven van het bedrijf en er is een bakkerij bijgekomen die brood bakt van eigen graan.
Bedrijfseigen koe Zonnehoeve is een gemengd bedrijf, in de klassieke zin. Behalve akkerbouw, melk-vee en tuinbouw zijn er paarden en kippen, varkens en loopt er ander kleinvee rond. Alle dieren krijgen ruwvoer: klaver, gras en andere natuurlijke planten. Geen krachtvoer dus. Van IJzendoorn: ‘Als je kracht-voer geeft, sojabonen of maïs, dan concurreer je binnen je eigen voedselsysteem. Alles wat geen melk geeft, eet van de natuurgebieden in de buurt.’Alle runderen zijn van eigen fok. ‘We zijn begonnen met een eigen stier en eigen koeien,’ vertelt Van IJzen-doorn. ‘Zo kregen we zestig kalfjes, waarmee we zonder
inteelt een bedrijfseigen koe konden fokken. Ze groeien probleemloos op, helemaal aangepast aan hun functie: mest produceren en daarnaast melk en vlees direct voor de mens.’ De melk gaat naar zuivelfabriek Zuiver Zuivel en de stiertjes gaan pas naar de slager als ze een paar jaar oud zijn - en dus niet zoals meestal gebeurt vlak na geboorte.
Vee voor de landbouw Wat Zonnehoeve verder bijzonder maakt: het vee is er voor de landbouw. ‘De zorg voor de grond staat voorop.’ Van IJzendoorn herhaalt het nog maar eens. ‘Als wij voor de bodem zorgen, zorgt de bodem voor ons.’De potstal, waarin de koeien ’s winters gehouden worden, is een oud systeem, maar effectief in de pro-ductie van goede mest. Dagelijks gaat stro op de verse laag koeienvlaaien, en vormt daarmee een vruchtbaar mengsel. Van IJzendoorn: ‘Dat gaat in de nazomer weer op de velden.’ Deze kringloop is, volgens hem ‘de basis van een sterk landbouwsysteem, een bedrijfsorga-nisme waarin ziekten geen kans krijgen.’
Weer op de rit De relatief nieuwe loot ‘zorg’ ligt Van IJzendoorn na aan het hart. Met een opleiding Hogere Agrarische School in Groningen op zak, richting Milieukunde, rondde hij in 2006 een master Orthopedagogiek in Amsterdam af. ‘Landbouw is zoveel meer dan zo goedkoop mogelijk zoveel mogelijk voedsel produceren,’ zegt Van IJzendoorn. ‘Het is de basis van het leven. Ik wilde mensen weer op de rit zetten door ze heel concreet daarmee kennis te laten maken.’ Inmiddels maken ruim veertig mensen gebruik van de mogelijkheden die Zonnehoeve daartoe biedt.
www.zonnehoeve.net Riempad 6 | 3896 LJ Zeewolde | tel. (036) 522 82 21
Lekker naar de Boer Tijdens het weekend van 23 en
24 juni is er op de Zonnehoeve een marktplein met kraampjes,
zijn er activiteiten rond het broodbakken, rondleidingen door
het bedrijf en demonstratie ponyrijden.
Tekst Jeroen Thijssen |
Fotografie Remy Vaartjes
Er is niet zo’n groot verschil tussen zorg voor mensen en zorg voor de grond, vindt Piet van IJzendoorn van biologisch-dynamische landbouwbedrijf Zonnehoeve. ‘Biologisch boeren betekent: samenwerken met de natuur. Dat is de basis voor alles wat wij doen.’
Lekker naar de Boer
�
smaakmakend 4-2012-02.indd 14 24-05-12 11:56
| zomer 2012 15
smaakmakend 4-2012-02.indd 15 15-05-12 10:31
16 s m a a k m a k e n d 4 | zomer 20121616161616 611616 166 s ms m as m as m ams m as m as mm ammms m am aaaaaaaaaaaaaa a k ma k ma k ma k ma k ma k ma k ma k mkka k mmmaa a k ea k ea ka k ea k ea k ek eaaa ka kka n dn dn dn dn dddn dn dn dn dd 4444444444 |||||||||||| zzozoooooooomomomomommmoooomommommzzoooommzzooooooomoommmmmooooommzomzoooommmeerer er erer eeer errr r 2012020120201201201201012012012012010120112 1122222222222222222
smaakmakend 4-2012-02.indd 16 16-05-12 14:01
Wij – de biologische boeren
van Nederland – hebben
gemerkt dat er ieder jaar meer
liefhebbers “Lekker naar de
Boer” fietsen. Lekker in de
buitenlucht. Langs akkers en
weilanden. Als voorproefje van
de streekproducten die wij met
zorg en liefde hebben bereid en
feestelijk opdienen. Vorig jaar
kwamen er bij ons zo’n 65.000
feestgangers op bezoek.
Natuurlijk niet allemaal
op de fiets, maar omdat we
dit jaar 15 jaar “Lekker naar de
Boer” vieren, leek het ons toch
een leuk idee om fietsroutes
naar onze boerderijen uit te
stippelen, die niet al te ver van
je woonplaats vandaan liggen.
Als je een boerderij hebt
uitgezocht en je rijdt ons erf op, dan gaat er een
wereld voor je open. Over onze boergondische
feestmaaltijden in een stal, schuur, weiland of op
het erf wordt het meest gepraat. Logisch, want
onze gastkoks raken geïnspireerd door onze
mooie, biologische producten en verrassen
ons ieder jaar met culinaire hoogstandjes. Het
is altijd weer smullen, ook voor ons boeren.
Wat die maaltijden vooral ook
zo verrassend en verrukkelijk
maakt, dat zijn de verhalen
achter al dat lekkere eten. Of
we nu aardappelen, groenten,
fruit of kruiden kweken, kaas
maken, melkvee of kippen
houden, we leren iedere dag
van de natuur hoe we ons eten
nog weer beter, mooier en
smakelijker kunnen maken. En
wat we allemaal leren, willen
we graag aan onze gasten
vertellen.
Tijdens rondleidingen
over de boerderij. Wandelend
in onze wereld van vruchtbare
akkers , boomgaarden en
weilanden. Als je er nu al zin in
krijgt, ga dan alvast naar onze
website. Daar lees je alles wat
je wilt weten en zie je welke boerderijen hun erf
openstellen, en hoe je een boergondische maaltijd
kunt reserveren.
Noteer 23 of 24 juni in je agenda en kom ook
Lekker naar de Boer. We zullen je met open
armen ontvangen. Kom met of zonder
fiets….. maakt niet uit!
www.lekkernaardeboer.nl
Kom je ook opons feestje?
adver tor ial
smaakmakend 4-2012-nieuw.indd 17 23-05-12 15:57
Fietsbarbecue
Wat is er mooier dan buiten een barbecuevuurtje
stoken tijdens een mooie fietstocht? Met deze
pittige barbecuehapjes in het vooruitzicht is het
dagje Lekker naar de Boer compleet.
Recepten Anneke Ammerlaan |
Fotografi e Sven Benjamins |
Styling Ulrika Gustavsson |
Culinaire realisatie Ingmar Niezen
18 s m a a k m a k e n d 4 | zomer 2012
smaakmakend 4-2012-02.indd 18 24-05-12 11:37
| zomer 2012 19
smaakmakend 4-2012-02.indd 19 24-05-12 11:37
20 s m a a k m a k e n d 2 | zomer 2012
Portobellosandwichvoor 4 personen
4 portobellopaddenstoelen | 2 eetlepels olie | 1 kleine ui, heel fijngehakt | 1 teen knoflook, fijngehakt | 75 g gepelde walnoten, heel fijngehakt | 3 eetlepels grof gehakte peterselie | 75 g vers broodkruimcitroensap
Haal de steeltjes uit de portobello’s en hak
ze fijn. Verhit 1 eetlepel olie in een kleine
koekenpan en fruit de ui en knoflook zacht-
jes 3 minuten. Bak de fijngehakte steeltjes
en walnoten 1 minuut mee. Roer de peterse-
lie en de broodkruimels erdoor en breng pit-
tig op smaak met zout en peper en een heel
klein beetje citroensap. Laat het mengsel al
roerend afkoelen. Voeg als het mengsel wat
droog aanvoelt een beetje water toe.
Prik de hoedjes van de paddenstoelen met
een vork op 5 plaatsen in, bestrijk ze met de
resterende eetlepel olie en wat citroensap
en strooi er wat zou over. Sandwich de vul-
ling tussen de paddenstoelen en pak elke
sandwich strak in folie en bewaar ze in de
koelkast. Neem gekoeld mee.
GrillenDep eventueel het vrijgekomen vocht van
de paddenstoelen en rooster de ‘sandwi-
ches’ op de barbecue in ca. 12 minuten gaar.
Keer ze regelmatig om en druk ze telkens
met een spatel plat. Halveer de sandwiches.
Lekker met zowel de pesto- als de linzendip.
Pestodipcirca 100 ml
3 eetlepels groene pesto | 2 eetlepel olie1 eetlepel witte balsamicoazijn | 1 eet-lepel heet water | gemalen rode peper
Klop alles door elkaar en neem in een goed
afgesloten bakje mee. De dip hoeft niet
gekoeld te worden.
Indiase linzendipcirca 200 ml
2 eetlepels olie | 1 kleine ui, fijngehakt | 1-2 eetlepels Indiase currypasta | 75 g rode linzen | 2 eetlepels fijngehakte koriander
Verwarm de olie in een klein pannetje en
fruit hierin de ui zachtjes 2 minuten. Fruit
de currypasta 1 minuut mee. Roer de linzen
erdoor en voeg 150 ml water toe. Breng aan
de kook en kook afgedekt in ca. 20 minuten
gaar. Verwijder de deksel en laat eventueel
overtollig vocht nog verdampen. Pureer de
linzen met de staafmixer, laat de dip afkoe-
len en roer er dan de koriander door. Bewaar
in een goed afgesloten bakje in de koelkast
en neem gekoeld mee.
En erbij gegrilde pitabroodjesRooster de pitabroodjes op de barbecue aan
elke kant 1-2 minuten, zodat ze warm een
klein beetje bruin zijn. Ze zijn heerlijk bij alle
gerechten.
Quesadilla’svoor 4 personen
4 kleine bloemtortilla’s | 2 eetlepels tomatentapenade | 75 g geraspte belegen kaas | 1 bosui, in dunne reepjes | (½ rode peper, fijngehakt)
Bestrijk 2 tortilla’s met tomatentapenade
en verdeel de kaas, de bosui en eventueel
rode peper erover. Druk de andere tortilla’s
erop. Bestrijk de tortilla’s aan elke kant met
olie en pak beide quesadilla’s apart in huis-
houdfolie. Bewaar in de koelkast en neem ze
gekoeld mee.
GrillenRooster de quesadilla’s op de barbecue in
ca. 6 minuten licht gaar. Keer ze een of twee
keer om met een spatel en druk ze regelma-
tig met de spatel plat. Snijd de quesadilla’s
in punten. Lekker met zowel de pesto- als de
linzendip.
Handig om mee te nemen:Keukenpapier: als servet of om iets mee
droog te deppen � Spatel: om de gerecht-
jes te keren of plat te drukken � Tang: om
gerechtjes op of van de barbecue te halen
� Klein plankje en scherp mes: om van alles
op en mee door te snijden � Bakje met olie
en kwastje: om de gerechtjes eventueel nog
extra in te vetten
�
dit Is een vegan gerecht
dit Is een vegan gerecht
Fiet
sman
d-D
utc
hB
ikeA
mst
erd
am |
BB
Q- I
nte
rhal
| F
less
enre
k- d
e W
eld
aad
| K
leed
- Zar
aHom
e |
Kla
pst
oel-
van
Wee
rde.
smaakmakend 4-2012-02.indd 20 14-05-12 14:30
FIETSBARBECUE
Rauwkostsaladevoor 4 personen
2 eetlepels witte wijnazijn |
1 sjalot heel fijn gehakt |
1 eetlepel honingmosterd |
3 eetlepels olijfolie | 2 eetlepels
geroosterde arachideolie |
150 g bloemkool, in piepkleine
roosjes | 150 g broccoli, in piep-
kleine roosjes | 1 bosje radijs, in
plakjes | 150 g wortel, geraspt
Schenk de azijn in een goed
afsluitbare kom, schep de sjalot
erdoor en marineer 5 minuten.
Klop de mosterd, de olie en naar
smaak zout en peper erdoor.
Schep de groenten door de dres-
sing, sluit de kom af en bewaar
tot gebruik in de koelkast. Schud
de kom af en toe. Neem de
salade gekoeld mee. �
| zomer 2012 21
ets
ad
ut
est
ed
a|
Qte
a|
esse
ed
ee
daa
d|
eed
aa
oe
|ap
stoe
aee
de.
smaakmakend 4-2012-02.indd 21 24-05-12 11:42
GEKOELDE LIME TEA
Fiets barbecue
voor 1 liter
1 literfles bronwater zonder koolzuur | 5 g groene theeblaadjes | geraspte schil van 1 limoen
Stop de theeblaadjes en de geraspte
limoenschil in de fles met bronwa-
ter en laat in de koelkast 12 uur of
een nachtje trekken. Schenk door
een zeefje in een met koud water
omgespoelde, of met wat ijsblokjes
gekoelde, thermosfles.
Kipswirlsvoor 4 personen
1 grote courgette | 2 kipfilets | Indonesische kruiden | 1-2 eetlepels olie | huishoudfolie | 8-10 prikkers
Schaaf de courgettes met een dun-
schiller in lange plakken, bestrooi ze
licht met zout en laat dit ca. 10 minu-
ten intrekken. Dep het zout en het
vocht goed van de courgette.
Snijd de kipfilets overlangs open en
leg ze elk tussen twee lagen huis-
houdfolie en sla ze met een klopper
of een kleine pan heel plat. Verwijder
de bovenste laag folie en bestrooi de
kip met de Indische kruiden. Spreid
de plakken courgette uit over de kip
en strooi er nog wat kruiden over. Rol
de kip met behulp van het folie heel
strak op. Verwijder het folie en snijd
de rollen in plakken van ca. 1 ½ cm dik.
Steek 2-3 plakken op de satéprikkers.
Bestrijk de plakken met olie en leg ze
in een goed afsluitbaar bakje. Bewaar
in de koelkast en neem gekoeld mee.
GrillenLeg de swirls op het rooster van de
barbecue en rooster ze in 3-4 minuten.
Keer ze en rooster de andere kant nog
2-3 minuten. Lekker met de pestodip.
22 s m a a k m a k e n d 4 | zomer 2012
smaakmakend 4-2012-02.indd 22 14-05-12 14:31
| zomer 2012 23
KIPSWIRLS & FALAFELSPIESJESFalafelspiesjesvoor 4 personen
1 bakje falafel | 3-4 bosuien, in stukjes van 2 cm | olie | satéprikkers
Steek afwisselend falafelbal-
letjes en stukjes bosui op de
prikkers. Bestrijk ze met olie
en bewaar ze in een afgeslo-
ten bakje in de koelkast. Neem
gekoeld mee.
GrillenLeg de spiesjes op het rooster
van de barbecue en rooster
ze in ca. 6 minuten lichtbruin
vanbuiten en warm vanbin-
nen. Lekker met de pestodip.
dit Is een vegan gerecht
smaakmakend 4-2012-02.indd 23 24-05-12 11:39
Rec
epte
nA
nn
eke
Am
mer
laan
|Fot
ogra
fie
Sven
ven
Ben
jam
ins
|St
ylin
gU
lrik
aG
ust
avss
on|
Cu
linai
rere
alis
atie
Ingm
arN
ieze
n|
smaakmakend 4-2012-02.indd 24 24-05-12 15:49
| zomer 2012 25 | zomer 2012 25
zomers
Simpel en goddelijk lekker: verse aardbeien op brood.
Zoet en muntfris of pittig met koriander. En de restjes kunnen
in een lauwwarme pudding met room of ijs. Hmmm…
Aardbeien op brood
Rec
epte
n A
nn
eke
Am
mer
laan
| F
otog
rafi
e Sv
en v
en B
enja
min
s |
Sty
ling
Ulr
ika
Gu
stav
sson
| C
ulin
aire
real
isat
ie In
gmar
Nie
zen
|
Bread & butterpudding met aardbeiennagerecht, 4 personen
500 g aardbeien | 3 eieren | 75 g suiker | geraspte schil van 1 citroen + 1 eetlepel citroensap | 225 ml melk | 8 sneetjes (oud) brood | rechthoekige ovenschaal (ca. 1½ liter), ingevet
Verwarm de oven voor op 200 °C. Snijd
de helft van de aardbeien in kleine stuk-
jes en halveer de rest. Klop de eieren met
de suiker goed los en klop de melk, de
citroenschil en het citroensap erdoor.
Leg 4 sneetjes brood in de ingevette
ovenschaal. Schenk de helft van het
melkmengsel erover. Verdeel hierover
de kleine stukjes aardbei. Leg de laatste
4 sneetjes brood erop en schenk de rest
van het melkmengsel erover. Druk iets
aan.
Zet de schaal op het rooster in het
midden van de oven en bak de pudding
25 minuten. Verdeel de gehalveerde
aardbeien over de ‘pudding’ en bak ze
in de oven de laatste 5 minuten mee.
Serveer de pudding lauwwarm. Lekker
met room of ijs. �
met een restje brood
smaakmakend 4-2012-02.indd 25 14-05-12 16:33
26 s m a a k m a k e n d 4 | zomer 2012 Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu Tel. 00 32 3 653 25 41, www.noble-house.tk
Gula Java prestatiedranken van Amanprana met veel ORACDe nieuwe gezonde sportdrank voor kampioenenMichael Phelps, 8-voudig Olympisch zwemkampioen, dronk chocalademelk tijdens de Olympische Spelen. Nieuw onderzoek bevestigt dat je met magere chocolade-drank sneller herstelt van zware fysieke inspanningen en deze ook langer volhoudt dan met sportdrank. De James Madison Universiteit concludeerde dat bij voetballers die magere chocolademelk (Gula Java Cacao) drinken, er minder spierafbraak optreedt dan met traditionele sport-dranken. De Indiana Universiteit publiceerde dat wielren-sters 50% langer konden fietsen en sneller herstelden met magere chocomelk (Gula Java Cacao) dan met sportdrank. De Harrisonburg Universiteit in Virginia voegde een beetje eiwitten bij koolhydraatrijke sportdrank en ontdekte dat de maximale krachtinspanning met maar liefst 29% tot 40% verlengde.
Gezonde prestatiedranken met Gula Java zijn 100% natuurlijkGula Java Safran, Earl Grey, Rooibos en Cacao voldoen per-fect aan de nieuwe generatie sportdranken. Verschillende soorten koolhydraten (suikers/energie), een aantal eiwit-ten (aminozuren) en voldoende electrolyten (mineralen). Maar Amanprana doet het nog beter. Amanprana gebruikt Gula Java, waardoor deze prestatiedranken boordevol gezonde energie zitten. Geen geraffineerde suikers en geen kunstmatige zoetstoffen. Pure en gezonde energie uit de natuur. Bovendien bevatten al deze prestatiedranken veel antioxidanten van nature. Zij hebben een bijzonder hoge
ORAC-waarde en zijn hiermee de enige prestatie-, sport- of energiedranken ter wereld die tijdens inspanningen of na inspanningen zorgen voor een betere immuniteit en bescherming tegen aanvallen van buitenaf.
De nieuwe gezonde familiedranken voor betere prestatiesGula Java prestatiedranken (Matcha, Safran, Earl Grey, Rooibos en Cacao) zijn lekker zowel met melk, water, graandrank en fruitsappen. Warm, lauw of koud. Voor jong en oud. Boordevol gezonde energie. Als goede start bij het ontbijt, als energierijk tussendoortje, bij recreatie, sport, spelen, studeren, uitgaan en andere ogenblikken waarop je lichamelijk en geestelijk moet presteren. Bij burnout of winterblues. Gula Java prestatiedranken laden je batterijen gezond op en doen je puur genieten. De kokosbloesem-energie is Fair World en helpt 850 Javaanse gezinnen aan een extra inkomen.
Orac en antioxidanten Antioxidanten beschermen tegen veroudering. Ze vallen de agressieve vrije radicalen aan. De hoeveelheid antioxidan-ten in voeding drukken we uit met een ORAC-waarde per 100g. Verse groenten, peulvruchten en fruit scoren hoog. Toppers zijn kruiden en sommige essentiële oliën. Hoe minder de voeding bewerkt is, des te hoger de Orac-waar-de. Algemeen wordt aangenomen dat we per dag 3.000 à 5.000 Orac-eenheden moeten opnemen om ons lichaam te beschermen tegen vrije radicalen.
1 eetlepel Gula Java prestatiedrank (Matcha, Safran, Earl Grey, Rooibos en Cacao) in warme of koude melk, water, graandrank of fruitsap. In een glas, een gezellige mok of in je drinkfles.
1 2 3 4 5
ORAC 3040 ORAC 42 620 ORAC 19 152ORAC 17 740 ORAC 35 460
°BE-BIO-02EU/non-EU Agriculture
GOED GEVOEL SUPER ANTIOXIDANT FOCUSUITHOUDINGZONDER CAFEÏNE
info www.noble-house.tkFAIR WORLD
Mmmmmm!
ENERGIE
info www.noble-house.tkSUPER VOEDING
AMANPRANA
SERENE LEVENSKRACHT
+ENERGIE +ENERGIE +ENERGIE+ENERGIE+ENERGIE
smaakmakend 4-2012-02.indd 26 23-05-12 17:03
| zomer 2012 27 | zomer 2012 27
ontbijt- of lunchgerecht, 4 personen
4 sneetjes vers brood naar keuze
| boter of margarine | 1 citroen,
schoongeboend | 250 g aardbeien |
mini-mespunt suiker | ½-1 theelepel
zo fijn mogelijk gehakte munt
Je kunt het weglaten, maar het mes-
puntje suiker haalt de smaak van het
fruit helemaal naar boven.
Bestrijk het brood met boter. Snijd de
citroen in en druppel een heel klein
beetje citroensap over de aardbeien.
Strooi er naar smaak suiker over en
kneus de aardbeien iets met een vork.
Zo komt de aardbeiensmaak nog
meer naar voren.
Verdeel de aardbeien over de sneetjes
brood. Rasp er een beetje citroenschil
boven en strooi de fijngehakte munt
erover. Serveer direct.
zoete versie
ontbijt- of lunchgerecht, 4 personen
4 sneetjes vers brood naar keuze | 2 eetlepels verse roomkaas | 1 limoen, schoongeboend | 250 g aardbeien | mini-mespunt suiker | mespunt fijngehakte rode peper | 1 eetlepel korianderblaadjes
Bestrijk het brood met roomkaas.
Snijd de limoen in en druppel een
heel klein beetje limoensap over de
aardbeien. Strooi er naar smaak sui-
ker en rode peper over en kneus de
aardbeien iets met een vork. Zo komt
de aardbeiensmaak nog meer naar
voren.
Verdeel de aardbeien over de sneetjes
brood. Rasp er een beetje limoenschil
boven en strooi de korianderblaadjes
erover.
aardbeien op brood
Hartige versie
aardbeien op brood
�
smaakmakend 4-2012-02.indd 27 14-05-12 16:35
28 s m a a k m a k e n d 4 | zomer 2012
Bijenhotel: pure luxe of noodzaak?HET IS EEN MOOIE DAG, aan het einde van een lange, droge periode. De sla in de tuin laat zijn blaadjes hangen, zelfs de dahlia’s zien er dorstig uit. Hier rest de enthousiaste volkstuinder maar een ding: sproeien. Zacht-jes ritselend loopt het heldere water tussen de dorstige planten door, en blijft op de droge bodem in plasjes staan. De planten zijn niet de enigen met dorst.
Belangrijke beestjes Van overal komen kleine beestjes aanvliegen die neerstrijken bij het vocht. Het lijken honingbijen, maar dat zijn ze niet. Echte honingbijen ontbreken in dit gemeentelijke tuinencomplex dat als een eiland is omsloten door een zee van maïsakkers. Sommige beestjes hebben wel dezelfde bouw als honingbijen maar niet de strepen op het achterwerk. De meeste zijn kleiner en vertonen kleuren die lopen van kopergeel tot diepzwart. Ik heb zo nog niet eerder gezien in mijn tuin. Wat zijn dit voor beestjes?Dat zijn wilde bijen, zegt Bram Cornelissen, onderzoeker aan Wageningen Universiteit. ‘Heel belangrijke beestjes, vooral voor de natuur.’ Cornelissen deed onderzoek naar wilde en naar honingbijen. ‘Bepaalde soor-ten wilde bijen bestuiven maar een soort plant,’ legt hij uit. ‘Klokjesbijen vooral klokjes bijvoorbeeld, ze zijn onmisbaar bij die bestui-ving.’
Verhuurbedrijfjes Zijn wilde bijen ook belangrijk voor de landbouw? Cornelissen: ‘Dat moeten we nog uitzoeken. Wel is al gebleken, dat in bloeiende boomgaarden soms 41 soorten wilde bijen zitten. Die komen daar niet voor niets.’ Voor
koffieplanten, weet hij, is diversiteit van soorten bestuivers heel belangrijk. ‘Hoe gevarieerder, hoe groter de opbrengst.’ Dat beaamt Jeroen Vorstman, directeur van het Bijenhuis in Wageningen. ‘Wilde bijen doen volop mee aan bestuiving van cultuurgewassen als ze van nature in een veld aanwezig zijn.’ In het buitenland weten ze dat al langer. Vorstman: ‘In de Verenigde Staten zijn er bedrijfjes die wilde bijen kweken en verhuren voor de bestuiving.’
Oord voor wilde dieren Zulke belangrijke dieren, en dan zo bedreigd. Wat kan een mens doen om ze te helpen? ‘Een insectenflat in de tuin zetten,’ zegt Barbara Rijpkema. Rijpkema is biologe en heeft gewerkt bij De Vlinderstichting. Volgende maand publiceert zij Tuinieren voor (wilde) dieren, een boek waarin zij dierenliefhebbende tuinders uitlegt hoe ze hun domein tot een oord voor wilde dieren kan maken. Met egelhuizen, vogelbistro’s en paddenhotels, maar ook insectenhotels. Wilde bijen leven niet in kolonies, zoals honingbijen, maar solitair. Ze hebben behoefte aan gaatjes om hun eieren in te leggen of om in te schuilen. Een bijenhotel, waar veel verschillende gaatjes in zitten, biedt die broed- en schuilgelegenheid.Heeft de tuinier zelf ook nog nut van zo’n hotel? ‘Ja, nou!’ roept Rijpkema enthousiast. ‘Kleine bijen bestuiven net zo goed bloemen als honingbijen. En voor wilde bijen hoef je geen complete kast neer te zetten.’ Een ander voordeel: wilde bijen kunnen niet steken; hun angeltjes zijn te kort om door de mense-lijke huid heen komen. En de flat is volgens Rijpkema heel interessant voor kinderen.
duurzaamheid & innovatie
Wilde bijen, ze zijn uniek in hun soort en leven anders dan
de honingbij. Onze verslaggever ging op onderzoek uit en
stuitte op een in populariteit groeiend fenomeen: het
bijenhotel, ook wel de bijenflat genoemd of nog beter: de
insectenflat. Ook in zijn volkstuin staat er nu een.
Tekst Jeroen Thijsse | fotgrafie Kato Tan
�
Materiaal: bamboo plank(voor dak) • takken • 4x lengte boomstam • emmer met steenpuin • 8x bakstenen
Leg 4 bakstenen in een vierkant met openingen er tussen
Leg er een tweede laag op
Sla het puinsteen in kleine stukken10 vul het vierkant met puinsteen
smaakmakend 4-2012-nieuw.indd 28 23-05-12 15:58
| zomer 2012 29
Jeroen Thijsse, bij
zijn zelfgemaakte
bijenhotel gemaakt
van zo veel mogelijk
gevonden materiaal
Gereedschap: zaag • koffie • schroefboormachine • touw • schroeven • houtboren 6, 8 en 10 mm • schaar • hamer • snoeischaar
Zaag 4 stukken stam op gelijke lengte • ongeveer de lengte van een baksteen + de kopse kant v.d. baksteen
Boor gaatjes in de boomstammetjes aan beide einden met de 10mm boor
Leg de 4 boomstammetjes naast elkaar op de grond, trek er met een stok een lijn omheen om de oppervlakte te bepalen
Meet het bamboo op, om het op de maat van het vierkant te kunnen zagen
smaakmakend 4-2012-nieuw.indd 29 23-05-12 15:58
30 s m a a k m a k e n d 4 | zomer 2012
‘Neem de metselbij. Die legt een eitje in een gaatje en metselt dan het gaatje dicht. Dat is prachtig om te zien en heel leerzaam.’
Ook voor vlinders Behalve bijen komen er ook nog tal van andere dieren op af, daarom spreekt Rijpkema niet van bijen-, maar van insectenflats. ‘Lieveheersbeestjes,’ somt ze op. ‘Zweefvliegen, vlinders.’ Insectenflats hebben een dubbelleven; in de zomer dienen ze als broedkamers voor metselbijen, andere solitair levende bijen of zweefvliegen. Van de herfst tot de lente houden vlinders er hun winterslaap, overwinteren poppen en rupsen, zeker als de flat dicht bij planten staat.‘En als je ook laag maakt van snoeiafval, kapotte dakpannen en bakstenen’, legt Rijpkema uit, ‘over-winteren er ook padden en andere kleine dieren.’
Kopen of bouwen? Bijenflats zijn op internet zo gevonden. Ze zijn er in het klein, hooguit tien bij tien centimeter, en in het enorm: platen van vele vierkante meters vol gaatjes van verschillende diameter/formaat. Uiteraard verkopen groenwinkels en tuinsupers hun eigen versies voor een bedrag dat kan oplopen tot meer dan honderd euro. Er zijn kleine bouwpakketten verkrijgbaar voor €5,70, exclusief verzendkosten, en grote voor €85,00 of meer. En waarom zou je kopen wat je met veel plezier ook kunt maken? Op internet zijn volop bouwtekeningen te vinden (zie lijstje hieronder). Daarvoor moet je bouwmaterialen kopen, terwijl zelf bedenken en gebruiken wat voorhanden is voor mij de meeste vreugde oplevert.Het draait om de gaten. Grote gaten, kleine gaten, voor ieder dier zijn maat. Iedere tuin die groter is dan vier vierkante meter heeft bouwmaterialen om zelf mee aan de slag te gaan. En anders is er wel een naburig bos dat mooi plakken hout kan leveren, en een sloot voor overjarig riet.
Ik doe het zelf Mijn tuin heeft alles: tweehonderd vierkante meter grond, een bos nabij en een aangrenzende sloot. Een flinke tak, net deze winter van de knotwilg gezaagd, levert dikke schijven boom waar de machineboor een hele serie gaatjes in maakt. Schuin naar boven, zodat er geen water inloopt.
Alleen een stuk boom is eigenlijk maar niks. Een bundel twijgen, bij elkaar gehouden door een afzon-derlijke twijg, levert een maaswerk van miniscule openingetjes op, voor miniscule bijen. Dat maakt het al een stuk mooier. Mijn buren hebben woekerende bamboe, die me al jaren ergert maar nu zijn nut heeft. De staken van algauw twee meter lang zijn van nature hol, daar hoeft geen boor aan te pas te komen. Wel de zaag. Zorgvuldig zet ik de stalen tan-den net achter de ringen van het hout, zodat er buis-jes van verschillende diktes in het zand vallen. Met sisaltouw laten zij zich tot een mooi bosje binden, de gaatjes naar buiten gericht.
Regenvrij Zo langzamerhand begint het wel een rommeltje te worden, met al die verschillende materialen en openingen. Een dakje zit er ook nog niet op, en Rijpkema heeft nog wel benadrukt dat de flat regenvrij moet zijn. Voorlopig ontbreken ook de strooisellaag, de gebrokkelde dakpannen en bakstenen voor overwinterende padden.Er zit niets anders op. Ik moet toch een bouwwerkje maken met poten en ruimten om de buisjes, hout-plakken en samengebonden bamboepijpjes weg te stoppen. Ruimte ook graag om de bundeltjes riet in te leggen, even lang geknipt als de bamboe, maar met kleinere openingen.Nu komen de kromme takken van de wilg goed van pas. Op vier hoeken een poot, in de breedte zo’n vijftig, in de diepte twintig centimeter en tachtig centimeter hoog, aaneensnoeren met touw. Twee oude sierstenen met grote open gaten doen nu goed dienst. Op de rommelhoop, helemaal achterin het complex, ligt een schat aan bruikbare materialen: scherven baksteen, gehakseld hout, en dakpan om in stukjes te meppen. Dat gaat allemaal tussen de sierstenen. Daar bovenop komen de geboorde stam-metjes, de ingerolde twijgjes, bamboebuisjes en rietstengels. Een ruim bemeten, oude plank erop om de regen te weren en klaar is de tuinier. Laat het gedierte maar komen.
Verder lezen? Kijk op jaarvandebij.nl/Table/Publicaties ga naar Bouwtekening
Fleur de Bij Bijenbungalow en download de pdf .
Voor nog een andere tekening ga naar
imkerplatform.nl/downloads?view=files&id=1
duurzaamheid & innovatie
�
�
smaakmakend 4-2012-nieuw.indd 30 23-05-12 16:29
| zomer 2012 31
Zaag de bundels bamboo op maat van het vierkant
Maak bundels van bamboo
Leg boomstammen en bundels bamboo op het vierkant
Knip wat takken op lengte
Zaag 4 boomstammen op lengte voor de poten van het dak.
Sla palen op de hoeken in de grond. Let op: 2 boomstammen aan de voorzijde hoger dan de 2 achterste voor het schuine dak
Dak erop schroeven, klaar en trots!
Passend plaatje hout voor het dak zoeken
Leg de afgeknipte takken op het vierkant
smaakmakend 4-2012-nieuw.indd 31 23-05-12 16:30
32 s m a a k m a k e n d 4 | zomer 2012
hoofdgerecht, 4 personen
3 eetlepels olijfolie | 4 sjalotten, in dunne
plakjes | 1 teen knoflook, fijngehakt | 1,5
kg verse kapucijners, gedopt | 6 bosuien, in
stukjes van ca. 2 cm | 500 g trostomaten,
in partjes | 300 ml groentebouillon | ½-1
rode peper, in dunne ringetjes | 5 eetlepels
bladselderij, fijngesneden
Verhit de olie in een hapjes- of braadpan en
fruit hierin de sjalot en knoflook 2-3 minuten.
Schep de kapucijners, bosui en tomaat erdoor.
Voeg de groentebouillon toe en breng aan de
kook. Stoof de kapucijners, afgedekt, in 15-20
minuten gaar. Verdeel het gerecht over 4 diepe
borden of wijde kommen. Strooi de bladselderij
en rode peper erover. Lekker met grof brood om
in de bouillon te dippen en een waterkerssalade.
Tip: gebruik de stelen van de bladselderij voor
extra smaak. Hak ze fijn en voeg de fijngehakte
tegelijk met de kapucijners toe.
Kapucijners gestoofd met tomaat en bladselderij
dit Is een vegan gerecht
smaakmakend 4-2012-nieuw.indd 32 23-05-12 16:31
Doperwten-tabouleh met gegrilde halloumi
Rec
epte
n Y
olan
da
van
der
Jagt
| F
otog
rafi
e Sv
en v
en B
enja
min
s |
Sty
ling
Ulr
ika
Gu
stav
sson
| C
ulin
aire
real
isat
ie In
gmar
Nie
zen
Kook de doperwten in ruim water met zout 2 minuten. Giet
de doperwten af en schep ze in een schaal. Trek met een
scherp mesje de draden van de stengels bleekselderij. Snijd
de stengels in flinterdunne plakjes en hak de bleekselderij-
blaadjes fijn. Schep de couscous, bleekselderij, bosui, peter-
selie, munt, citroensap en 4 eetlepels olie door de doperw-
ten. Laat de salade in ca. 30 minuten op smaak komen.
Snijd de halloumi in plakken van ½ cm dik en bestrijk ze met
olie. Verhit de grillpan en gril de kaas aan elke kant 3 minu-
ten. Schep de kaas met een spatel uit de grillpan en verdeel
de plakken over 4 borden. Serveer de tabouleh erbij. Lekker
met warm geroosterd zuurdesembrood. �
maaltijdsalade, 4 personen
1 kg verse doperwten, gedopt | 200 g
couscous, gewassen | 3-4 bosuitjes, in
ringetjes | 10 eetlepels peterselie,
fijngesneden | 5 eetlepels munt,
fijngesneden | 1 grote citroen, uitgeperst |
6 eetlepels olijfolie extra vierge | 2
bleekselderijstengels en gele blaadjes,
schoongemaakt | 250 g halloumi* |
grillpan
Elke dag lekker!
| zomer 2012 33
smaakmakend 4-2012-nieuw.indd 33 23-05-12 16:31
adv. 7
smaakmakend 4-2012-nieuw.indd 34 23-05-12 16:41
| zomer 2012 35
Elke dag lekker!
hoofdgerecht, 4 personen
1750 g verse tuinbonen, gedopt | 200 ml slagroom | 4 eetlepels fijngehakte peterselie | 4 sneetjes witbrood zonder korst, fijn gesneden | 500 g wijtingfilet, kamertemperatuur
Kook de tuinbonen in ruim
water zonder zout 2 minu-
ten. Giet de tuinbonen af en
schep ze in de ovenschaal.
Meng in een kannetje de
room met de peterselie en
naar smaak zout en peper
Schenk de room over de
bonen. Schep in een andere
kom het brood om met
2 eetlepels olie. Verdeel het
brood over de tuinbonen.
Zet de ovenschaal op het
rooster in het midden van de
oven en bak de tuinbonen
20 minuten.
Dep vlak voor de bonen gaar
zijn de vis droog met keu-
kenpapier en bestrooi de vis
met zout en peper. Verhit de
resterende 2 eetlepels olie
in een koekenpan en bak de
vis op de velkant 3 minuten.
Keer de vis met een spatel en
bak de andere kant nog
1 minuut. Verdeel de tuin-
bonen over 4 borden en leg
de vis ertegen aan.
Lekker met aardappelpuree
met knoflook. �
Tuinbonengratin met wijting
| zomer 2012 35
smaakmakend 4-2012-nieuw.indd 35 23-05-12 16:41
36 s m a a k m a k e n d 4 | zomer 2012ee n d 4 ||| zomer 2010 2
1 Vitaal crackertjeLima’s Fibre Plus maakt
crackers van tarwezemelen
en haver en crackers van
geroosterde tarwezemelen.
De tarwezemelen en haver-
mout worden geroosterd
op zeer lage temperaturen,
waardoor de vitaminen en de
mineralen behouden blijven.
Een eventueel vezeltekort is
snel weer op peil gebracht: de
crackers bevatten meer dan
42 procent vezels. Uitgaand
van een aanbevolen dagelijkse
hoeveelheid van 25 gram om
vitaal te blijven, heb je met
drie van deze crackers (lees: 30
gram tarwezemelen) per dag
al de helft binnen. Lekker en
gezond.
Adviesprijs crackers: € 2,89 en
tarwezemelen: € 5,31
2 Nog meer sapjesVitasappen zijn populair. En
daarom zijn er drie nieuwe,
niet zomaar voor de hand lig-
gende, smaken verkrijgbaar.
Mango-spirulina, pruim-
framboosblad en ACE-fruitsap.
Mango-spirulina fruitsap geeft
extra energie; spirulina is een
micro-alg waarvan wordt
beloofd dat het je immuun-
systeem stimuleert en zorgt
voor een verhoogde vitaliteit.
Pruim-framboosbladsap is al
even verantwoord en samen-
gesteld uit pruimensap en
framboosbladthee. Goed voor
de spijsvertering en ter onder-
steuning van gewichtsverlies.
ACE-fruitsap, een shake van
sinaasappel-, wortel-, en
appelsap, is rijk aan vitamine
A, C en E. Adviesprijs € 3,59 euro | 700 ml
3 Actie voor weidevogels Doe mee met Zuiver Zuivel en
Vogelbescherming Nederland
en bescherm de weidevogels!
Sms ‘weidevogel’ naar 4333
(als je in België woont: 3352)
en voilà: je steunt de weidevo-
gels met een eenmalig bedrag
van € 2,50. Na het versturen
van je sms ontvang je een
persoonlijke code waarmee je
kans maakt op een weekendje
of midweek weg, een fiets,
een van de verrekijkers of een
weidevogelboek. Tevens kun
je met je code een Zuiver Zui-
vel product gratis proberen.
Kijk op de Demeter- en EKO-
verpakkingen van halfvolle en
volle melk van Zuiver Zuivel of
op www.actie.zuiverzuivel.nl.
Adviesprijs € 2,99 | liter
4 GeliktBioBandits? Dat zijn biolo-
gische dressings, sauzen en
mayonaise met gelikte namen
in eigenzinnige potjes en fles-
jes. Frisse limoenmayonaise
(Lazy Lemon), lekker als dip
bij garnalen, of pittig-zoete
frambozendressing (Rebel-
lious Raspberry) over gegrilde
eendenborst. Italiaanse krui-
dendressing (Irresistible Ita-
lian), over zongerijpte plakjes
tomaat, een lik honingmosterd
(Humming Honey Mustard) op
een broodje beenham, een lik
rode-pepermayo (Chillin’ Chili)
op een stukje gegrild vlees,
mosterddip (Mighty Mustard)
bij de mosselen, knoflooksaus
(Groovy Garlic) en pepersaus
(Passionate Pepper) als onmis-
bare sauzen bij de bbq en een
citrusdressing (Crazy Citrus)
over een salade.
Adviesprijs € 3,95 | per stuk
Winkelwaar Tekst | Nicole Willemse
4
1
3
2
p j , |
1
smaakmakend 4-2012-02.indd 36 24-05-12 15:53
| zomer 2012 37
5 Kilo’s fruitDiksap: het lekkere en puur
natuurlijke alternatief voor
limonadesiroop of een water-
ijsje. Diksap is het ingedikte
sap van vers fruit, zonder toe-
voegingen (ook geen suiker!).
Althans, dat geldt voor de
diksappen van Crombach. Zij
maken biologisch diksap van
onbespoten fruit met fruitei-
gen suikers. In een litertje dik-
sap gaan heel wat kilo’s fruit.
De appels, vaak oude rassen,
worden geplukt van hoog-
stamappelbomen uit Limburg.
Behalve appeldiksap zijn er nu
ook twee nieuwe smaken:
aardbei-appel en cassis ofwel
appel-zwarte bes. Frisse dorst-
lessers, met of zonder bub-
bels.
Adviesprijs appel-aardbei
€ 5,99 en appel-cassis €
4,99 | 500 ml
6 Super en raw TerraSana is al meer dan 30
jaar distributeur van biologi-
sche kwaliteitsproducten en
blijft met de tijd meegaan. Met
het assortiment superfood en
raw food bijvoorbeeld. Onder
de superfoods vallen volgens
Terrasana een range producten
uit de natuur, met een grote
hoeveelheid en variatie aan
voedingsstoffen. Ook raw food,
het nuttigen van ongekookt en
liefst onbewerkt voedsel, wint
steeds meer aan populariteit,
als een voedingspatroon voor
een lang en gezond leven.
Daaronder vallen (gedroogd)
fruit, zaden, noten en peul-
vruchten. Naast de al bekende
goji- en incabessen, biedt
TerraSana nu ook mulberries
(moerbeien), cacaobonen, chi-
azaad en hennepzaad. Super!
Voor complete lijst zie
www.terrasana.nl
Adviesprijs vanaf € 4,95 | 250 gr
7 ZomerklaarAlsjeblieft: drie zomertips
van Dr. Hauschka. 1. Ken je de
citroenproducten - bodyolie,
bodymilk en citroenbad? Ze
ruiken niet alleen zomers fris,
maar ondersteunen ook de
doorbloeding en stofwisseling
– goed voor een blijvend ver-
stevigende huid (minder cel-
lulitis). 2. Blote voeten horen
bij de zomer. Met Fitness Voet-
crème, die trekt direct in en
hydrateert de huid, kun je met
mooie verzorgde voeten naar
buiten. 3. Heb je ook last van
veel droger haar ’s zomers?
Probeer Dr. Hauschka haarolie
en haarlotion, wedden dat
je nergens last van hebt? Wil
je veel uitgebreider verwend
worden met verzorgings- en
gezondheidstips, kijk dan op
www.drhauschka.nl. Of Volg
Dr.Hauschka Cosmetica op
Facebook en Twitter voor
nieuws, acties en achtergrond-
informatie! Met zonnige groe-
ten van Dr.Hauschka!Adviesprijs vanaf € 13,50 | 100 ml
8 LekkerbesjeZoals Terschelling het is eiland
van de cranberry’s, zo is
Terschellinger het merk van
de cranberrysappen. Nergens
ter wereld worden biologi-
sche cranberry’s geoogst, wel
op dit eiland. Een groot deel
van die oogst wordt tot sap
geperst en ongezoet of een
beetje gezoet verwerkt. Cran-
berry’s zitten niet alleen vol
vitamine C en antioxidanten
die de weerstand verhogen,
ze hebben ook een zuiverende
werking op de blaas en nieren.
Dat maakt het sap populair.
Sinds kort zijn de sappenvari-
anten uitgebreid, en wel met
Fruitfris Cranberry en Fruitfris
Cranberry-granaatappel. Vol-
gens Terschellinger zelf ‘door-
drinkers’ van cranberrysap
aangelengd met welwater van
het eiland en licht gezoet met
agavesiroop. Schenk er rustig
een tweede glaasje van in. Adviesprijs vanaf € 3,29 | 675 ml
5
6
7
6
8
smaakmakend 4-2012-02.indd 37 24-05-12 15:53
www.biogids.nlvoor een volledig overzicht
van alle biologische
winkels,boerenmarkten,
web winkels, restaurants
en nog veel meer
a d v e r t e n t i e s
de beste bio-adresjes
De Roek Vakantiebungalows in de bossen bij Otterlo, 1500m van Nat. Park Hoge Veluwe. Met biologische winkel, speeltuin, kinderboerderij. www.deroek.nl
OBILOT NATUURTEXTIEL in Zut-phen. Mode, basics, bio-babyuitzet, Demeterwol, hennep, biokatoen, zijde, kinderwagens, bed en zo. Groenmarkt 1, www.obilot.nl
www.BiologischGeschenkpakket.nlDé specialist in duurzame geschenken en kerstpakketten. Bezoek onze showroom in Huizen! Tel. (035) 5238 479
Franse vakantie met héérlijk bio/veg. eten? Rust, wandelen, mooie kamers in de Auvergne. www.lagarnasette.net
Kruidengeneeskunde Cursussen. Open Dag, producten, webshop www.Kruidenrijk.nl 06-3873 15 63
Alles over Natuurvoeding advies, lezingen, kookles en publicaties, www.pluimes.nl
VAKANTIE ANDERS FESTIVAL! Workshops & Actief ontmoeten www.VakantieAnders.nl
We wandelen je naar de beste wijn: landschap, geur en smaak www.wijnwandeltochten.nl
EKO textiel bij Pure Coverz. Zacht en kleurig beddengoed, keuken & badtextiel en stiffen. Webshop: www.purecoverz.nl
BEELDHOUWEN EN BIOLOGISCH ETEN [email protected] Onder kopje Zomercursus
Wilt u hier ook adverteren? Dat kan al vanaf 60,00 (excl. btw). Meer info: Bionext, Renáta Horenová, tel. 06-186 50 517 en [email protected] of kijk op: www.smaakmakend.nl
SMAAKMAKEND 4 • zomer 2012Smaakmakend is een uitgave van Bionext. Het blad verschijnt zes keer per jaar en wordt u aan geboden door uw natuur voe dingsspecialist. In Smaak makend vindt u recepten met biologische producten en verhalen over de herkomst van ons voedsel. Vragen of opmerkingen? Mail of schrijf Bionext.
UitgeverBionext | Laan van Vollenhove 3221 | 3706 AR Zeist | tel (030) 233 99 70 | fax (030) 230 44 23 | [email protected]
RedactieAnneke Ammerlaan (hoofdredacteur) | Hans Moltzer | Nicole Willemse
VormgevingMarc van Meurs
Fotografie & IllustratieSven Benjamins | Remy Vaartjes | Kato Tan | Shutterstock.com
Aan dit nummer werkten meeBianca Daniels | Ulrika Gustavsson | Ingmar Niezen | Jeroen Thijssen
LithografieGrafimedia Amsterdam
DrukwerkbegeleidingMachiel Oudheusden, Sumis Printmanagement
DrukRoto Smeets
AcquisitieRenáta Horenová | Advertenties kunnen zonder op gaaf van redenen worden geweigerd.
ISSN: 1385-9625© Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en foto graaf. Deze uitgave is met zorg gemaakt. Voor eventuele onjuistheden is Bionext niet aansprakelijk. Smaakmakend wordt gedrukt op chloorvrij en gerecycled papier.
colofon
e
Start deze pittige zomer met kruiden of maak plannen voor een inspirerende opleiding vanaf september
Zomer(vakantie)week KruidenEen midweek waarin je kruiden intensief leert kennen en toepassenStart 16 juli
NatuurvoedingskundigeLeer alles over het inzetten van natuurvoeding bij ziekten van deze tijdDriejarige opleiding in deeltijdStart 21 september
Natuur- en tuintherapeutPas de natuur toe en spreek zo het zelfhelend vermogen van mensen aanTweejarige opleiding in deeltijdStart 25 september Bezoek ook onze landgoeddagen met workshops over ons aanbod op 23 juni en 1 september
Meer weten? Kijk op www.kraaybeekerhof.nl
of bel ons op telefoonnummer 0343-512925
Zomer
oer Paco Salcedo is de trotse voorzitter van de coöperatie Almendrera del Sur in Andalusië, Spanje. Sinds 1995 koopt Horizon alle biologische amandelen van deze coöperatie.
Daardoor verbouwen nu al ruim 400 boeren amandelen op biologische wijze. Want wat goed is, groeit natuurlijk.
B
smaakmakend 4-2012-02.indd 38 24-05-12 11:45
Gezond verstand. ‘Veel mensen zien biologisch eten nog steeds als alternatief voor
wat ze gewend zijn te eten, terwijl biologisch juist een heel normale, natuurlijke
keuze is. Alles wat we eten hoort gewoon biologisch te zijn. Vervolgens zoek je met
je gezond verstand uit welk voedsel het best bij je past.’
Cave-man. ‘Zelf eet ik regelmatig rauw. Het is puur en het geeft me veel energie.
Wat me aan het denken zette, is de vergelijking tussen een geroosterde en een
niet-geroosterde zonnebloempit. Stop je de geroosterde in de grond dan gebeurt er
niks, stop je de niet-geroosterde in de grond, dan groeit er een zonnebloem uit. Die
levenskracht is als het ware de ziel van de plant. Zo’n ongeroosterd pitje voedt ook
jou met z’n levenskracht. Mijn boek Rox Rauw gaat over die dingen. Ook over mijn
eigen zoektocht naar gezond leven. En natuurlijk staan er verrukkelijke variaties
met groenten en vruchten in. Het paleontische oerdieet van de cave-man heet dat
tegenwoordig. Sinds die oertijd zijn onze genen niet of nauwelijks veranderd. Maar
ons eten des te meer. We blijven ons volproppen met industrieel, voorverpakt en
kant-en-klaar voedsel, en vooral veel vlees van de barbecue. Logisch dat ons lichaam
tegenstribbelt.’
Overvliegende biefstukken. ‘Je hoort mij niet zeggen dat rauwe groenten en
vruchten eten alleen zaligmakend is. Dat je lichaam verhit voedsel beter ver-
teert, is ook een mening. Mijn lichaam vraagt ook af en toe om vlees. Dan
droom ik van overvliegende biefstukken. Ik ben een bourgondisch type, maar
doe m’n uiterste best om een matig mens te zijn. Want wàt je ook eet:
te veel eten is het aller-ongezondst, ook al eet je heel erg gezond.
Natuurlijk, matigen is moeilijk. We leven in een sociale wereld.
Samen eten is leuk, maar ook lastig. Het valt niet mee om nee te
zeggen als je alweer iets vriendelijk krijgt aangeboden in zo’n
gezellige sfeer van: schep nog maar lekker op.’
Ontbijtkoek. ‘De mens is een vat vol tegenstrijdigheden.
We eten onze buik vrolijk vol alsof er niets aan de hand is,
maar we leven ook in een angstmaatschappij. Eet vooral
geen rauwmelkse kaas, gooi alles weg wat de houdbaar-
heidsdatum overschrijdt, drink geen volle melk, smeer
margarine op je brood in plaats van roomboter. Dat er in
een ontbijtkoek veel suiker zit, daar hoor je niemand over.
Wel over die o zo gezonde omega-3 vetzuren, wat volgens
mij vooral een marketingtruc is.’ �
Kijk ook op: www.roxanecatz.nl
een frisse kijk
Roxane Catz Is freelance journalist. Schrijft
over duurzame onderwerpen in
het algemeen en gezonde
voeding in het bijzonder. Haar
boek Rox Rauw zet mensen aan
het denken over hun
eetgewoonten. ‘Ik ben verbaasd
als ik zie wat er achteloos in
supermarktkarretjes verdwijnt.’
Teks
t H
ans
Mol
tzer
| F
otog
rafi
e K
ato
Tan
| zomer 2012 39
smaakmakend 4-2012-02.indd 39 24-05-12 16:12
40 s m a a k m a k e n d 4 | zomer 2012
Geniet van een verse...
Adopteer
Appelboom
een
Wil je genieten van zelfgeplukte biologische appels, of zoek je een origineel en smakelijk cadeau? Doe dan mee met Adopteer een Appelboom!
Een biologische teler verzorgt de boom het hele jaar in zijn boomgaard. In het najaar oogst je zelf de appels van je eigen adoptieboom. Of je plukt appels van één van de bomen op het zelfplukperceel. Verser kan niet. In alle delen van Nederland doen telers mee.
Kijk ook op www.adopteereenappelboom.nl
Adopteer een Appelboom is een campagne van BionextAdopteer nu, zodat je in het najaar kunt oogsten!
...biologische appel
smaakmakend 4-2012-02.indd 40 15-05-12 10:15