Offi

ciee

l org

aan

der

wer

ktui

gbou

wku

ndig

e st

udie

vere

nigi

ng ‘G

ezel

scha

p Le

eghw

ater

’ te

Del

ft |

jaa

rgan

g 17

- o

ktob

er 2

012

- no

. 1

BaileybruggenEen mooi staaltje vakwerk

opgesloten

In deze cellen zit

Brandstofcellen

duurzame energieheeft er behoefte aanDe Derde Wereld

Toiletten

kunnen het Quantumdeeltjes

Teleportatie

waarmaken

"De Slurf is de limit"- Fedde Reijnders

4

De zeventiende jaargang van de Slurf is aangebroken. Met een korte periode van vijf weken voor het weekend leek het krap te worden, maar alles is meer dan goed gekomen. Voor u ligt weer een mooie Slurf gevuld met veelzijdige artike-len. En zoals u wellicht aan de roze kaft heeft gezien, is deze Slurf uniek: Hoofd- en eindredacteur zijn beiden vrouw.

Onze eindredactrice Suzanne Kuijs heeft zichzelf in het diepe gegooid door een artikel te schrijven over quantum-teleportatie. Sander van der Berg heeft nachten doorgetrok-ken om zijn artikel over zelfvoorzienende toiletten te vol-tooien. Serge Klapwijk is op zoek gegaan naar een nieuwe vorm van duurzame energie en heeft een mogelijkheid onderzocht in de vorm van een vaste-oxidebrandstofcel. Geïnspireerd door films en spelletjes schreef Thomas Duijn-stee een artikel over Computer Generated Imagery. Onze Slurfjongste Steven Goes debuteert met een mooi artikel over kranen op de Maasvlakte 2.

Ik heb me verdiept in een uniek type brug: de Baileybrug. Het systeem is modulair en daarmee simpel, goedkoop en

populair. Het idee is ontstaan in de Tweede Wereldoorlog toen er veel bruggen werden vernietigd door bommen en deze snel vervangen moesten worden.

Zoals altijd staan er ook artikelen in de Slurf die niet door de Slurfredactie zijn geschreven. De Leeghwateractiviteiten worden besproken, er is nieuwe informatie over het onder-wijs, Vereniging Oud Leeghwater heeft een update gegeven en interviews afgenomen met oud-leden. Verder stelt de FSR zich voor en kunt u vast kijken wat er in dit lustrumjaar aan extra activiteiten aangeboden wordt. Verder hebben we een aantal mooie gadgets voor u bij elkaar gezocht die u in het midden van het magazine kunt vinden.

Met dit redactionele stukje schrijf ik mijn laatste woorden voor de Slurf. Ik heb enorm van deze ervaring als redactielid genoten en kan het iedereen aanraden. Ik wil Oud-Slurfers Joris Roebroeks, Dane Linssen, Jeffrey Minnaard en Fedde Reijnders bedanken voor hun hulp dit weekend. Suzanne Kuijs, Ik heb al het vertrouwen in je capaciteiten, veel ple-zier met je tijd als hoofdredacteur.

Slurf Hoogh!

Merle van der Kroft, hoofdredacteur

| Redactioneel

Algemene VoorwaardenDe Slurf verschijnt vijf maal per jaar en is een uitgave van Gezelschap Leeghwater, de studie-vereniging van werktuigbouwkundige studenten aan de Technische Universiteit Delft. Niets uit deze uitgave mag gereproduceerd worden en/of open-baar gemaakt worden door middel van boekdruk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestem-ming van Gezelschap Leeghwater.

Gezelschap Leeghwater verklaart dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kan zij op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Tevens is zorgvuldig gezocht naar rechthebbenden van de gepubliceerde illustra-ties, dit is echter niet in alle gevallen na te gaan. Wanneer u denkt auteursrechten te hebben kunt u contact opnemen via onderstaande gegevens. Gezelschap Leeghwater aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissin-gen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

RedactieHoofdredacteur: Merle van der KroftEindredacteur: Suzanne KuijsSecretaris: Sander van der BergCommissaris Lay-Out: Serge KlapwijkRedacteur: Thomas DuijnsteeRedacteur: Steven GoesQQ'er: Sjoerd HengeveldMet dank aan de ROSRechthebbende coverfoto: John Oxley Library

Verzending'de Slurf' wordt verzonden aan de ereleden, het college leden van verdiensten, de leden van studievereniging Gezelschap Leeghwater en de Vereniging Oud Leeghwater. De Slurf wordt ver-zonden aan instellingen binnen en buiten Delft, alle professoren van de faculteit 3mE en bedrijven waarmee Gezelschap Leeghwater samenwerkt. De PR-afdeling van de faculteit ontvangt 200 exem-plaren ten behoeven van voorlichting.

SlurfcommissieLijkt het je leuk om de Slurfcommissie te verster-ken? Stuur dan een mail naar Slurf@leeghwater.nl

AbonnementenHet aanvragen van een abonnement kan via de vermelde gegevens. Een abonnement op 'de Slurf' kost 14 euro per jaar. Nieuwe abonnementen kunnen het gehele jaar door ingaan. Een abon-nementsjaar loopt gelijk met een collegejaar en dus wordt de eerste maal het abonnement pro rata berekend.

Oplage & Druk3 000, Drukkerij de Swart, Den Haag

Gezelschap LeeghwaterFaculteit 3mEMekelweg 2, 2628 CD DelftTel: +31 15 27 86 501Fax: +31 15 27 81 443info@leeghwater.nlwww.leeghwater.nlAbn-Amro : 44.23.10.919Giro : 66967

5

Inhoud |

De Carnot grens voorbijZuinig omgaan met fossiele brandstoffen

pagina 25

Een drukkend probleemInnoverend sanitair

pagina 20

Kwantumtele-portatieFictie of realiteit?

pagina 16

Redactioneel | 4

Inhoud | 5

Van het bestuur | 7

Leeghwateragenda en -activiteiten | 8

VOL | 12NieuwsHet bedrijf van...Interview

Onderwijs | 18

Gadgets | 22

Lustrum | 24

In het kort | 30

Afstudeerverhaal | 32

De wereld achter de schermen | 36

Hijsmonsters | 38

FSR | 40

Do it yourself | 41

Nawoord | 42

Adverteerdersindex:

Heerema | 2ASML | 3Honeywell | 6TMC | 28Vanderlande | 34Boskalis | 43AKZO | 44

Modulaire overbruggingenBruggen zo makkelijk op te bouwen als Lego

pagina 10

7

Geze

lscha

p Le

eghw

ater

Charlie Chaplin zei ooit: “Words are cheap. The biggest thing you can say is elephant ” en niets is minder waar. Dit enkele woord staat symbool voor het massale, de intel-ligentie, de veelzijdigheid, de sociale vaardigheden en het doorzettingsvermogen van de werktuigbouwstudent en dit maakt het woord olifant allesomvattend.

Het is mij, in de afgelopen weken, duidelijk geworden waarom wij werktuigbouwers worden vergeleken met dit wonderlijke dier. Door als bestuur bezig te zijn met het leiden van het Gezelschap wordt ons dag in dag uit duidelijker waarom Leeghwater al jaren met slagtand en schouders boven andere studieverenigingen uitstijgt.

Waar ons jaar begon met de ceremoniële bestuurswissel en het overweldigende gevoel dat dit met zich meebracht, word je na je eerste kantoorweek al snel met je Slurf op de feiten gedrukt. Het zal een intensief jaar worden en de leercurve zal steiler zijn dan ooit. De taak is nu aan ons om het enthousiasme en de liefde voor onze vereniging uit te dragen en er een succesvol jaar van te maken.

Het stellen van prioriteiten is een vaardigheid die we snel hebben moeten leren beheersen. Waar je vooral verwacht bezig te zijn met functiegerelateerde zaken wordt al snel

duidelijk dat je afdwaalt naar andere activiteiten en ver-plichtingen. Je krijgt vragen op je afgevuurd waar je op dat moment zelf het antwoord nog niet op weet. Tegelijkertijd voel ik trots in me opkomen als ik zie hoe iedereen groeit in zijn functie en hoe we als bestuur beter en efficiënter zaken oppakken en afhandelen.

Na een intensieve eerste periode met daarin kennismaking met andere studieverenigingen heeft iedereen zijn plekje gevonden en hebben we mogen proeven van het enthousi-asme vanuit de leden. Dit blijkt uit de hoge opkomst bij de activiteiten in de Eerstejaars Start Periode, zoals het paint-ballen en de tapcursus. Een zeer goed bezocht Commissie-Interessediner resulteert in goed gevulde commissies en een hoop enthousiasme voor het lustrum dit jaar. Wij zijn er daarom ook druk mee bezig dit lustrumjaar onvergetelijk te maken en ervoor te zorgen dat heel Delft weet dat Gezel-schap Leeghwater vijf jaar ouder is geworden.

Deze wisselwerking van enthousiasme tussen de commis-sies en het bestuur, zorgt ervoor dat Leeghwater inmiddels aan haar 29ste lustrumviering is toegekomen. Wij zullen ons dit jaar voor 145 procent inzetten om dit lustrum een zodanig succes te maken dat ons Gezelschap hier weer vijf jaar van kan nagenieten.

Jeroen Roozendaal,Voorzitter Gezelschap Leeghwater

Van het bestuur |

8

| Leeghwater

NuldejaarsweekeNdOok dit jaar hebben alle nuldejaars weer een fantastische start van hun studententijd gemaakt op het Nuldejaars-weekend. Door de vele fusten bier, het zwembadfeest, de ochtendgymnastiek en de door de commissies verzonnen activiteiten zijn alle nuldejaars op legendarische wijze ver-welkomd bij de kudde Olifanten van het Gezelschap.

jaarvergaderiNg eN coNstitutieborrelDonderdag 6 september was de dag dat het 144ste bestuur het stokje heeft overgedragen aan het 145ste bestuur van Gezelschap Leeghwater. Nadat het 145ste bestuur onder goedkeuring van de Algemene Ledenvergadering werd ge ïnstalleerd, begaven alle genodigden zich traditiegetrouw richting de constitutieborrel. Daar kregen zij de kans om het nieuwe bestuur te feliciteren.

eerstejaars start PeriodeDe eerste editie van de Eerstejaars Start Periode, kortweg ESP, afgelopen jaar was succesvol. Daarom is besloten om het dit jaar een vervolg te geven. Deze periode is bedacht om de eerstejaars werktuigbouwers elkaar en Gezelschap Leeghwater beter te leren kennen. Door middel van diverse

activiteiten zoals paintballen, een commissie interes-selunch, een tapcursus en de ESP-eindborrel krijgen de eerstejaars een beeld van wat Gezelschap Leeghwater voor hen kan betekenen.

MaaNdagavoNdvoetbalHet gehele collegejaar doet er een Leeghwaterteam mee aan de maandagavondvoetbalcompetitie. In wedstrijden van zeven tegen zeven laten Olifanten zien dat ze zowel op het veld als aan de bar goed presteren. De uitslag van de derde helft laat nog even op zich wachten, maar in de stand van de competitie is Gezelschap Leeghwater keurig boven-aan begonnen.

luNchleziNg MeiNy PriNsOp 18 september heeft Meiny Prins een inspirerende lunch- lezing gegeven. Als voormalig ‘Zakenvrouw van het Jaar’ en algemeen directrice van Priva heeft ze erg veel ervaring op het gebied van duurzaamheid in de techniek. Dat Meiny Prins hier erg bevlogen over kon vertellen maakte de lunch wederom tot een groot succes.

PaiNtballeNOp woensdag 19 september gingen veertig eerstejaars Werktuigbouw studenten paintballen in een mooi stuk bos in Delft. De verf vloog door de lucht zodra het spelletje begon en twee teams elkaars vlag probeerden te veroveren. De Olifantjes zijn deze middag volledig losgegaan met meer dan 1 710 kogels. Na het paintballen was het tijd om de felgekleurde overalls uit te doen en onder het genot van een biertje alle successen en mooie acties uitgebreid te bespreken.

leeghwaterageNda21 november Commissie Kennismakingsdiner27 november CEO lezing IHC Merwede28 november Regel je date-feest3 december Algemene Ledenvergadering15 december16 december

LustrumgalaDies Natalis

17 december Lustrumopening

9

coMMissie iNteresseluNchDinsdag 25 september hebben meer dan vijftig eerstejaars studenten hun enthousiasme voor Gezelschap Leeghwater getoond door op de Commissie Interesselunch te komen. Onder het genot van een lekker broodje kregen de studen-ten een presentatie over de verschillende eerstejaars com-missies van het Gezelschap. Daarna was er de mogelijkheid om aan te geven welke commissies de eerstejaars graag wilden doen. Deze enthousiaste Olifanten zijn ondertussen allemaal gevraagd voor een commissie.

chickaco high teaHet vrouwelijk schoon van Gezelschap Leeghwater heeft goed kunnen bijkletsen onder het genot van een kopje thee en een heleboel lekkernijen. Tijdens de high tea hebben de vrouwen elkaar weer beter leren kennen. Ook de nieuwe aanwinst van eerstejaars werktuigbouwvrouwen lieten de veelzijdigheid van Gezelschap Leeghwater zien tijdens deze activiteit.

coMMissie iNteressediNerVoor de ouderejaars zijn er ook dit jaar weer mogelijkheden om commissiewerk te doen. Het Commissie Interessediner was voor studenten de kans om aan te geven voor welke commissie zij zich willen inzetten. Er was een grote kudde Olifanten op dit diner afgekomen. In verband met het lustrum heeft Gezelschap Leeghwater dit jaar de volgende commissies in het leven geroepen: de Lustrumcommissie, de Lustrummediacommissie en de Lustrumloopcommissie. Samen met de lustrumcommissies die vorig jaar gevraagd zijn is het lustrum zeker in goede handen.

PokertoerNooiOp maandag 1 oktober werd er door de Cursuscommissie een pokertoernooi georganiseerd. Eerst werd de Olifanten verteld hoe het spelletje precies werkt en werden de fijne regeltjes uitgelegd. Daarna was het tijd voor een toernooi-tje. Er werd nog wel zonder geld gespeeld, want olifanten zijn eerlijke dieren en willen elkaar geen schulden aanspe-len.

lustruMreisborrelVoor de Olifanten die komende zomer naar Brazilië gaan voor een studiereis, werd een borrel georganiseerd. Zo kon-den de kandidaten vast kennismaken en een indruk krijgen van wat ze kunnen verwachten als ze zo het vliegtuig instappen.

wiNtersPortborrelNa het inslaan van een goede hoeveelheid Jägermeister was het tijd voor een ander soort Lagerhuyschborrel dan de gebruikelijke borrel op dinsdag. Op 9 oktober was het na-melijk tijd voor de wintersportborrel om alvast in winterse sferen te komen.

excursie boschOp 19 oktober is een kudde van 32 Olifanten vertrokken naar Boxtel. Hier hebben ze een bezoek gebracht aan Bosch. Na een hartelijk ontvangst met koffie en thee om ieder-een scherp te krijgen kreeg de kudde een bedrijfsfilm, een presentatie en een rondleiding voor de slagtanden. Met groot enthousiasme is gekeken naar de manier waarop de besturings- en aandrijftechniek geproduceerd wordt.

10

Paul

Snoo

k

‘’Zonder de Baileybrug hadden we de oorlog niet gewonnen. Het was toentertijd het beste middel waarover we ooit beschikking hebben gehad,‘’ aldus de Veldmaarschalk heer Bernard L. Montgomery.Een Baileybrug is een brug die gemakkelijk op- en af te bou-wen is. De brug is van het type vakwerkbrug, wat betekent dat hij is opgebouwd uit driehoeken. Hierdoor belasten de externe krachten alleen de knooppunten. Deze knooppun-ten hebben maar één graad van vrijheid waardoor er geen momenten op de brug werken.

Tweede wereldoorlogHet type brug is ontwikkeld in de Tweede Wereldoorlog. Deze werd toen bijvoorbeeld gebruikt als tijdelijke vervan-ging voor bruggen die kapot gebombardeerd waren. De brug is ontworpen en vernoemd naar Donald Bailey. Bailey

was een ambtenaar bij de afdeling van de Britse regering die verantwoordelijk was voor de administratie van het leger en zijn hobby was modelbruggen bouwen. Af en toe liet hij een model zien aan zijn bazen en die zagen er wel wat in. Er werd vervolgens een team officieren samenge-steld om deze bruggen op bruikbaar formaat te bouwen en te testen. De eerste brug werd gebouwd in Noord-Afrika in 1942. Al snel nam het Amerikaanse leger het ontwerp in gebruik en even later werden de bruggen ook wereldwijd in gebruik genomen.

Een standaard staallegering wordt gebruikt voor de on-derdelen. De onderdelen die het meeste gewicht moeten dragen worden gemaakt van laag gelegeerd staal met een hoge treksterkte. De rekgrens van dit staal ligt rond de 345 megaPascal. Verder is een goede corrosieresistentie nodig en deze wordt bereikt door een coating van zinksilicaat aan te brengen. Hierdoor heeft de constructie van de Bailey-brug een lichtgrijze kleur.

Modulair sysTeeMWat het ontwerp zo uniek maakt is dat het een modulair systeem is. Dat betekent dat de verschillende onderdelen uitwisselbaar zijn tussen de verschillende modellen. Er worden namelijk maar een paar verschillende onderdelen gebruikt en deze zijn gemaakt van standaard materiaal. Dat betekent onder andere dat ze gemakkelijk te vervangen

Modulaire overbruggingen

11

Een Baileybrug

Jans

on B

ridgi

ng

Een Baileybrug om het wandelpad te vergemakkelijken

Miri

am M

orris

zijn. Verder zijn er nauwelijks werktuigen, zoals hijskranen, nodig om de brug op te bouwen. De onderdelen kunnen door enkele mannen gedragen worden. Zo kan de brug veel sneller opgebouwd worden dan andere typen brug-gen. Nog een voordeel van het modulaire systeem is dat de brug zo lang, hoog, breed en sterk gebouwd kan worden als gewenst is.

onTwerpDe brug bestaat eigenlijk uit drie onderdelen. Allereerst is er de vloer, die bestaat uit in de breedte liggende draagbal-ken over de hele lengte van de brug. In de lengte worden

nog langsliggers bevestigd zodat ze één geheel vormen. Aan de zijkant worden panelen bevestigd die voor de sterkte van de brug zorgen. De onderdelen van het frame worden per segment opgebouwd, aan elkaar bevestigd en via rollers worden ze over het te overspannen deel gelegd. Dit kan in sommige gevallen zelfs ook met mensenkracht gedaan worden. Als de brug het hele te overspannen deel overbrugt, worden de rollers weggehaald en wordt het wegdek op de brug gelegd. Eventueel worden er panelen toegevoegd voor extra sterkte. Om doorbuiging van het vrije uiteinde te voorkomen, wordt hier nog een tijdelijk onderdeel aan toegevoegd: de neus. Dit deel van de con-structie is omhoog gericht en als de brug op zijn definitieve plaats ligt, wordt deze afgebroken.

siMpelDat de brug zo simpel is, komt eigenlijk doordat er in de Tweede Wereldoorlog nog niet zo veel kennis en ervaring was op het gebied van ingenieurswerk. Zo konden bedrij-ven focussen op één ding. Dit was namelijk het precies

produceren van de onderdelen, zodat het daadwerkelijk een modulair systeem werd. Om dit systeem te testen werd ook altijd nog een testbrug gemaakt in de fabriek om er zeker van te zijn dat de onderdelen op elkaar pasten. Verder is de brug relatief goedkoop, dit komt logischerwijs doordat het ontwerp van de brug zo simpel is. Ook het hergebruik van de onderdelen drukt de kosten.

De Baileybrug is veel gebouwd vanaf de Tweede Wereld-oorlog. In die tijd waren tijdelijke bruggen vaak nodig. Wat wel eens gebeurde, was dat de tijdelijke bruggen ook kapot gingen en dan wilde men het liefst niet de hele brug vervangen. Daar had men iets op bedacht wat zeer voor de hand liggend was, namelijk het bouwen van een tweede rij panelen bovenop de rij panelen waar het defect zat.Nog steeds worden de Baileybruggen veel gebouwd. De langste brug is 788 meter lang en werd als vervanging van de Tasman Bridge in Australië gebouwd. Ook kunnen Bailey bruggen op zeer grote hoogte gebouwd worden; in India staat er één op 5 602 meter boven NAP. Ook is de Baileybrug in Nederland terug te vinden, bijvoorbeeld op het station van Eindhoven, waar duidelijk onderdelen van Baileybruggen te zien zijn.

Montgomery was dus niet de enige die enthousiast was over de Baileybrug. De brug is op vele plaatsen terug te vinden en dat zal komende jaren zeker niet veranderen.

Merle van der Kroft

Nieuw VOL-bestuurMet de installatie van het 145ste Leeghwaterbestuur is ook het VOL-bestuur gewisseld. Het nieuwe bestuur heeft de volgende opbouw:

Michel van Riet VoorzitterPhilip Berendsen SecretarisSjoerd Hengeveld PenningmeesterSaskia van der Wurff Oud-voorzitterIr. J.G. van Wijk AlumnusIr. B. van Sterren Alumnus

Alumnidag Werktuigbouwkunde TU DelftTer ere van het 29ste lustrum van Gezelschap Leeghwater zal op zaterdagmiddag 23 maart de alumnidag voor Werktuig-bouwkunde aan de TU Delft plaatsvinden. Tijdens deze dag kunt u weer een kijkje nemen op de faculteit, horen hoe de opleiding Werktuigbouwkunde er momenteel voor staat en heeft u uitgebreid de tijd om uw oude studiegenoten weer eens te spreken.

Interessante sprekers zullen tijdens deze dag aan het woord komen. Zo zal de decaan, Theun Baller, de dag openen met de laatste ontwikkelingen op de faculteit en binnen de studie. Bertrand van Ee zal als voorzitter van de raad van bestuur van Royal HaskoningDHV spreken en

Wiebe Draijer, voorzitter van de Sociaal-Economische Raad, zal vervolgens het woord nemen. Zowel Bertrand van Ee als Wiebe Draijer hebben Werktuigbouwkunde aan de TU Delft gestudeerd.

Na deze sprekers heeft u de keuze uit diverse parallelle programma’s, zoals het bezoeken van vakgroepen, een inspirerend verhaal van een jonge ondernemer die vertelt over zijn eigen bedrijf, het bezoeken van het Science Centre, het volgen van een college of het bekijken van de Dream-teams zoals het Nuon Solar Team. Als afsluiting van de dag wordt een borrel in het Lagerhuysch gegeven, waar alle herinneringen opgehaald kunnen worden.

Vereniging Oud Leeghwater LinkedInDe LinkedIn van Vereniging Oud Leeghwater is een goede manier om op de hoogte te blijven van alles wat zich binnen Gezelschap Leeghwater, de faculteit en de studie Werktuigbouwkunde afspeelt. Daarnaast kunt u makkelijk in contact komen met andere alumni. Als werktuigbouw-kundig ingenieur bent u van harte uitgenodigd om lid te worden van deze groep.

12

Nieuws

| Vereniging Oud Leeghwater Alumnivereniging Werktuigbouwkunde TU Delft

Alumnidag 28ste lustrum

Geze

lscha

p Le

eghw

ater

Als u aan Delft denkt, waar denkt u dan aan?Aan een hele leuke periode waarin ik veel heb geleerd en vrienden heb gemaakt. Allereerst de bachelor met veel interessante maar soms ook lastige vakken. Ten tweede de Master Production Engineering and Logistics waar ik veel voldoening uit heb gehaald. Een mooie richting die nog steeds bestaat binnen Transportation Engineering and Lo-gistics. Ook heb ik veel geleerd van mijn stages bij Jan Brei-der tuinmachines, Vrumona frisdranken en het afstuderen bij KLM Engineering and Maintenance onder begeleiding van professor Lodewijks. Ik moet ook aan Gezelschap Leeghwater denken, waar ik actief ben geweest als voorzit-ter van de Excursiecommissie. Met de Buitenlandreis zijn wij afgereisd naar het industriegebied van Noord-Italië met een groep van 25 studenten. Daar hebben wij mooie bedrij-ven bezocht zoals Heineken, Siemens, Alenia Aeronotica, Fiat en Iveco. De hele organisatie van de reis was een uitda-ging gezien het beperkte budget. Verder zal ik de Business Tour 2007 niet snel vergeten. Met maar twee uur slaap een case maken, haalt niet bepaald het beste uit een Delftse student naar boven. Als ik aan Delft denk, denk ik ook aan mijn tijd bij het DSC en het wonen op de Oude Delft.

Kunt u een korte schets van uw carrière geven?Mijn carrière is nog maar net begonnen, want in april 2011 ben ik gestart bij Stork Food & Dairy Systems. Het is een bedrijf dat machines maakt voor de voedselindustrie. Het interessante vind ik dat het een werktuigbouwkundige omgeving is waar voedselveiligheid zeer belangrijk is. Dat de consument veilig voedsel kan eten begint al bij het ont-werp en de assemblage van de machines.

In de functie van Production Engineer ben ik verantwoor-delijk voor de optimale productieplanning. Efficiënt en effectief werken zijn begrippen die ik tijdens mijn master regelmatig tegenkwam en waar ik nu dagelijks mee te ma-ken heb. Ook hier staat de veiligheid van de werknemer en

het voedsel centraal. Naast de dagelijkse werkzaamheden begeleid ik ook een project. Dit project heeft als doel een administratief proces te stroomlijnen waarmee de traceer-baarheid van de onderdelen wordt gegarandeerd. De tra-ceerbaarheid is van belang als er iets mis gaat bij klanten. Hiervoor heb ik gewerkt aan een project om de plantijd te verkorten. Met de nieuw ontwikkelde planningtool kan aan de hand van de machinespecificaties met één druk op de knop een projectplanning gegenereerd worden. Hiervoor werd alles met de hand uitgerekend en was men er een halve dag mee bezig. Het laatste half jaar ondersteun ik ook de productiemanager in het aansturen van de productie-medewerkers. Kortom, genoeg uitdagend werk.

In welk opzicht gebruikt u Werktuigbouwkunde in uw werkzaamheden?De studie Werktuigbouwkunde heeft mij een manier van denken bijgebracht waarmee ik de problemen die ik dage-lijks tegenkom goed weet aan te pakken en op te lossen. Ik werk in een machinefabriek. Als er problemen zijn bij de assemblage dan helpt mijn achtergrond om snel te be-grijpen wat de oorzaak is. De studie Werktuigbouwkunde en master Production Engineering and Logistics hebben mij voldoende ‘Gereedschap voor Succes’ gegeven om de problemen die ik dagelijks tegenkom op te lossen.

Is Werktuigbouwkunde een goede keuze geweest?Van jongs af aan was ik al geïnteresseerd in techniek en hield ik van getallen. Dat vond ik terug in deze studie. En nu kan ik het soort werk doen dat ik leuk vind.

Welk advies heeft u voor de huidige student? Doe wat je leuk vindt in en om je studie, maar vergeet het einddoel niet.

13

Hen

ri Ki

ès

Ir. H.F.K. Kiès

Ir. H.F.K. Kiès

naam: Henri Kièsbedrijf: Stork Food and Dairy Systemsfunctie:woonplaats:

Production EngineerAmersfoort

afstudeerrichting: Production Engineering & Logisticsjaar van afstuderen: 2010

Interview

14

| Vereniging Oud Leeghwater

Blue

rise

Schematische werking OTEC principe

Onder onze leden zijn een aantal oudstudenten die een eigen bedrijf zijn begonnen. Ook in deze editie is er een student geïnterviewd die een onderneming is gestart en het verloop van zijn studie.

Berend Jan Kleute

Naam Bedrijf: BlueriseBranche: Thermische EnergieJaar van oprichting: 2010Aantal werknemers: 5

Wat doet het bedrijf?Bluerise ontwikkelt technologie om thermische energie in tropische zeeën rendabel om te zetten in continue elektri-citeit. Deze opkomende duurzame energievorm, oftewel bekend als ocean thermal energy conversion of OTEC, heeft de potentie om een aanzienlijke bijdrage te leveren aan de energievoorziening van morgen. Een van de locaties waar Bluerise een OTEC-centrale aan het realiseren is, is Curaçao. OTEC maakt gebruik van het natuurlijke temperatuurver-

schil tussen koud diepwater en warm oppervlaktewater in de oceaan. Deze thermische energie drijft een ‘organi-sche Rankine-cyclus’ aan. Het principe is vrij simpel. Met het warme oppervlaktewater wordt een koelvloeistof,

zoals ammoniak, aan de kook gebracht. Daarmee ontstaat gasvormig ammoniak, dat een turbine aandrijft waarmee elektriciteit wordt gegenereerd. Met het koude water dat van ongeveer 800 tot 1 000 meter diep omhoog wordt gepompt, wordt dit gas weer gecondenseerd en herge-bruikt. Het totale energieverbruik voor het circuleren van koud en warm water is zo’n twintig procent van de energie die wordt geproduceerd. Zo ontstaat een cyclus die energie oplevert. Wij richten ons specifiek op de tropische gebie-den. Hier bedraagt het temperatuursverschil in de oceaan zo’n 20°C en is over het hele jaar constant. De eerste OTEC-centrale ontwikkelen wij voor de luchthaven van Curaçao, waar deze zal voorzien in de elektriciteitsbehoefte van ongeveer honderd huishoudens.

Het principe van OTEC is niet nieuw. In 1930 al bouwde de fransman George Claude de eerste OTEC installatie op Cuba. Daarmee was hij zijn tijd ver vooruit. Tijdens de olie-crisis van 1973 zijn er enkele kleinschalige OTEC-centrales gebouwd voor onderzoek- en demonstratiedoeleinden. Commerciële OTEC-centrales zijn echter uitgebleven. Hier speelde de lage olieprijs, die in 1986 onder de tien dollar per vat zakte, een belangrijke rol in.Sindsdien is er veel veran-derd. De noodzaak voor een transitie naar een schone, duur-zame energievoorziening is groter dan ooit tevoren. Dit geldt vooral in gebieden die afhankelijk zijn van import van fossiele brandstoffen en waar de elektriciteitsprijzen rela-tief hoog liggen, zoals tropische eilanden. Daarnaast is het met de verbeterde kennis en ervaring, onder andere in de energie- en offshoreindustrie, mogelijk om OTEC nu com-mercieel te realiseren. Bluerise past deze nieuwe kennis toe en heeft in samenwerking met de TU Delft een geavan-ceerd OTEC prototype ontwikkeld. Hiermee verwachten wij het rendement van OTEC met ruim tien procent te kunnen verbeteren en de benodigde ervaring op te doen voor de opschaling naar de OTEC-centrale voor Curaçao.

Verder zijn we op dit moment bezig met een online ap-plicatie waarmee potentiële klanten zelf kunnen zien of er op hun locatie en met hun energieverbruik een rendabel project kan worden gerealiseerd. Daarbij worden naast OTEC ook andere toepassingen van thermische energie in de zee meegenomen, zoals diepzeewaterkoeling.

Hoe groot is Bluerise?Wij zijn een groeiend bedrijf met een team van vijf fulltime werknemers en een gezonde mix van ervaring en jong talent. We werken verder veel samen met gedreven stu-denten. Zij krijgen de mogelijkheid om mee te werken aan

Het bedrijf van . . .

15

Bere

nd Ja

n Kl

eute

Bluerise Team bij de onderzoeks OTEC op de TU Delft

concrete projecten, zoals de proefopstelling aan de TU Delft of ons project op Curaçao. Hierbij kan het je overkomen dat je voor een project naar een tropisch eiland moet.

Wat waren uw ambities? Welke keuzes heeft u over-wogen toen u aan het afstuderen was?Tijdens mijn Bachelor Werktuigbouwkunde ontdekte ik de enorme potentie voor energie op zee. De overeenkomst was snel gevonden met mijn interesse voor energie en water dus koos ik ervoor om hier binnen de master Offshore Engineering meer over te leren. Via het masterproject, de Design Challenge, kwam ik in aanraking met OTEC en besefte zelf dat hier nog een wereld te winnen is. Na dit project succesvol afgerond te hebben, mochten wij ons ontwerp van een OTEC-centrale presenteren op een grote Ocean Energy conferentie in de Verenigde Staten. Toen is het balletje gaan rollen en sindsdien ben ik fulltime bezig geweest met mijn passie. Het leuke is dat je bezig bent om iets unieks te realiseren, van idee naar eindproduct, en dat je meewerkt aan een oplossing welke een grote, positieve impact zal hebben in de wereld.

Wanneer bent het bedrijf gestart?Wij zijn in de zomer van 2010 begonnen met ons bedrijf Bluerise en zijn dus net twee jaar oud. Wij zijn gevestigd in YES!Delft en hebben daarmee toegang tot onder andere coaching, advies en netwerkbijeenkomsten.

Wat is de toekomst van Bluerise?Op dit moment zijn wij bezig met het doorontwikkelen en opschalen van onze technologie naar een 100 kilowatt OTEC-centrale voor Curaçao. Deze moet in 2014 operatio-neel zijn. Parallel hebben wij projecten lopen voor andere eilanden in de Caraïben.

Na OTEC op land te hebben getest, is het doel om de OTEC-centrale op te schalen naar 10 tot 15 megawatt en op zee te installeren. Hierbij ziet Bluerise een belangrijke rol weg-gelegd voor Nederland als ‘water- en offshoreland’, dat zich als koploper in deze opkomende markt kan positioneren.De markt ontwikkelt zich snel. Onze verwachting is dat over drie tot vijf jaar er meerdere pre-commerciële OTEC-centrales operationeel zullen zijn. Bluerise wil daaraan een grote bijdrage leveren en doorgroeien naar een internatio-naal toonaangevend bedrijf.

Hoe ziet een gemiddelde werkdag eruit?Wij werken continue aan verschillende uitdagende projec-ten en in kleine teams. De projecten zijn van klein tot groot en benodigen vaak een brede skill-set. Zo zijn we op dit moment bezig met het ontwerpen van de OTEC-centrale voor het project in Curaçao en hebben daarvoor wekelijks gesprekken met verschillende leveranciers. Daarnaast zijn er ook andere activiteiten die tussendoor komen, zoals een presentatie op een conferentie in Aruba waar wij vorige week waren. Dit snelle schakelen tussen activiteiten vereist een flexibele houding.

Wat is uw advies voor werktuigbouwers die hun eigen onderneming willen starten?Laat je inspireren door de activiteiten georganiseerd door YES!Delft Students. Hier kun je van gedachten wisselen met mensen die de ‘rollercoaster’ van het ondernemen dagelijks ervaren. Daarnaast zou ik willen adviseren om het idee dat je hebt zoveel mogelijk te testen, bijvoorbeeld door er met je vrienden over te praten of door het in te sturen voor een prijsvraag of businessplan competitie. Met hierna de feedback kun je verder bouwen. Het winnen van een prijsvraag kan een grote ‘boost’ geven aan je idee.

16

Aust

rian

Acad

emy

of Sc

ienc

es

Teleportatie is een bekend fenomeen in science-fiction films. Maar is dit werkelijk mo-gelijk?Mensen worden bij teleportatie door het luchtledige verplaatst van de ene naar de andere plek. In het dagelijks leven is teleportatie helaas nog niet mogelijk. Wel zijn er andere ontwikkelingen omtrent teleportatie; er kunnen tegenwoordig quantumdeeltjes geteleporteerd worden over lange afstanden.

QuantumdeeltjeMoleculen bestaan uit ondeelbare deeltjes, genaamd atomen. Atomen bestaan weer uit een piepkleine kern met positief geladen protonen en ongeladen neutronen. De elektronen kunnen alleen in bepaalde banen rond de kern cirkelen, maar ze kunnen ook van baan verspringen. Deze elektronen doen dat door pakketjes energie, ofwel ‘quanta’ op te nemen of uit te zenden. Hierdoor kunnen ze zich verplaatsten op de ringen om de atoom. Een voorbeeld van een lichtquantum is een foton.

Een foton is een vorm van elektromagnetische straling ofwel een vorm van energie. Meerdere fotonen bij elkaar worden door de mens ervaren als licht. Fotonen zijn niet de enige soort quanta, maar wel de enige soort die gebruikt wordt bij het teleporteren van quantumdeeltjes.

QuantummechanicaHet basisidee van de quantummechanica is dat een fysi-sche eigenschap zoals lading of energie gequantiseerd kan zijn. Oftewel, een fysische eigenschap kan worden weer-gegeven als veelvoud van een basiseenheid en zal altijd als een veelvoud hiervan voorkomen in de natuur. Voor lading is deze basiseenheid bijvoorbeeld de elektronlading. In tegenstelling tot lading is energie niet gequantiseerd.

Het tweede basisbeginsel van quantummechanica is de golf-deeltje-dualiteit. Deze theorie zegt dat elk fysisch object zowel een deeltjes- als een golfkarakter heeft. Onder bepaalde omstandigheden gedragen deeltjes zich als gol-ven en onder andere omstandigheden gedragen ze zich als een stroom van deeltjes.

Zonder quantummechanica hadden we nu geen lasers, cd-spelers, digitale camera’s en glasvezel. Quantumtelepor-tatie is gebaseerd op de beginselen van de quantummechanica.

Quantumteleportatie

17

Een oog in het heelal, ontstaan door kwantumdeeltjes.

Euro

pean

Lead

ersh

ip F

orum

QuantumteleportatieEen belangrijk aspect bij quantumteleportatie is het principe van quantumverstrengeling. Wanneer meerdere quantumdeeltjes met elkaar verbonden zijn en er gebeurt iets met het ene deeltje, dan heeft dat effect op het andere deeltje. Quantumverstrengeling is de eigenschap die optreedt als de deeltjes effect op elkaar hebben. De quan-tumverstrengeling treedt ook op als de deeltjes zich over relatief grote afstand van elkaar bevinden. Wanneer er een meting wordt gedaan met het verstrengelde foton is de uitkomst beïnvloed door het andere foton dat zich op een andere plek bevindt. Het idee is dat er veel sterk verstren-gelde fotonen gebruikt kunnen worden om informatie door te sturen over zeer lange afstanden.

Bij teleportatie wordt een object of, in dit geval, een quan-tumdeeltje, verplaatst zonder het fysisch te verplaatsen. Om dit te kunnen realiseren begonnen de onderzoekers met verstrengelde quantumdeeltjes teleporteren, dat betekent dus dat één van de deeltjes wordt geteleporteerd. De fotonen van de Australische wetenschappers begonnen op het eiland La Palma, één van de verstrengelde fotonen werd vervolgens verzonden door de lucht naar het eiland Tenerife. Aangezien de twee deeltjes verstrengeld waren gemaakt was het betrokken deeltje van La Palma op Tene-rife. Hierdoor werd het eerste deeltje in wezen opnieuw aangemaakt op de nieuwe locatie zonder de afstand te doorlopen.

De wetenschappers van de universiteit van de Australische wetenschappelijke academie hebben een wereldrecord gehaald in het teleporteren van quantumdeeltjes. De quantumdeeltjes hebben een afstand van 143 kilometer afgelegd tussen twee Canarische eilanden. Het voorgaande record stond op de naam van de Chinese onderzoekers die de quantumdeeltjes over een afstand van 97 kilometer teleporteerden. Deze experimenten zijn erg belangrijk voor de praktische toepassingen van quantumtechnologie. Het experiment voorziet een basis voor een wereldwijd infor-matienetwerk.

toepassing QuantumdeeltjesDe volgende uitdaging is het lanceren van een quantumsa-telliet. Hiermee willen ze quantumdeeltjes gaan verplaat-sen vanaf de aarde naar de satelliet en andersom.

In de toekomst zal het waarschijnlijk zo zijn dat er quan-tumcomputers worden gebouwd. Deze computers kunnen quantuminformatie verwerken en uitwisselen. Over deze zogenaamde supercomputers is geschreven door Merle van der Kroft in editie 16-4 van de Slurf. Deze quantumcom-puters zullen van grote hulp zijn voor wetenschappelijk onderzoek. Grote hoeveelheden data kunnen honderden malen sneller geanalyseerd worden, zodat hiermee allerlei verbanden kunnen worden gelegd. Met deze computers kunnen ook zeer gedetailleerde simulaties gedraaid wor-den om theorieën te testen en te verfijnen.

mensen teleporteren Een mens bestaat uit heel veel atomen, waarvan elke atoom een positie heeft. Naast de fotonen zijn er ook glu-onen en andere energierijke deeltjes die moeten worden geteleporteerd. Dit alles zal veel moeilijker te teleporteren zijn dan een enkele foton. Met de huidige kennis over tele-portatie is het niet mogelijk een mens te teleporteren.

De eerste stappen naar teleportatie zijn gezet, maar het teleporteren van mensen is nu nog niet mogelijk. Als de teleportatie zich zo blijft door ontwikkelen zullen er vroeg of laat teleportatieproeven worden gedaan. Allereerst met voorwerpen en daarna waarschijnlijk met dieren. Alleen of de dieren na de teleportatie er ongeschonden uitkomen blijft de grote vraag.

Suzanne Kuijs

18

| Onderwijs

Geze

lscha

p Le

eghw

ater

Eerstejaars in de rij voor de boekenverkoop

BachelorDe zwoele zomerdagen zijn voorbij, de bladeren vallen van de bomen en een turbulent nieuw onderwijsjaar is van start gegaan. Met een goed verlopen onderwijsvisitatie achter de rug richten wij onze blikken op de curriculum-herziening van de bachelor Werktuigbouwkunde. Daar-naast mogen wij onze nieuwe studenten niet vergeten, een record aantal van 505 studenten.

Bindend Studie AdvieSDe studenten uit cohort 2011 zijn de derde en voorlopig laatste groep studenten die te maken hebben met het Bin-dend Studie Advies van 30 ECTS. Na de zitting van de BSA-commissie in september zijn de definitieve statistieken bekend. Er zijn dit jaar net als vorig jaar 5,5% meer positieve adviezen uitgebracht. In totaal zijn 69,5% van de adviezen positief, 18% negatief en is 12,5% van de eerstejaarsstuden-ten al eerder gestopt met de studie. Aan hoeveel eerstejaars uitstel van het BSA is verleend is nog niet bekend, deze stu-denten behoren nu nog tot de eerder genoemde groep met negatieve adviezen. Naast deze positieve cijfers is er ook ander nieuws over het BSA. De studenten van het cohort 2012 zullen voor het eerst te maken krijgen met een BSA van 45 ECTS. Deze maatregel is genomen om de eerstejaars meer en beter te laten studeren. Hiermee zal ook hun tijd relatief strakker ingedeeld worden.

nieuwe StudentenNu het academisch jaar gestart is, heeft men na anderhalve maand een goed beeld van hoeveel nieuwe studenten aan Werktuigbouwkunde begonnen zijn. Cohort 2012 bestaat uit 505 studenten, 438 hiervan zijn eerste inschrijvingen. Dit zijn studenten die nog nooit een andere studie heb-ben gedaan. Van de 505 zijn er 67 omzwaaiers van andere studies. Opvallend hieraan is dat van de 67 omzwaaiers er maar liefst 34 afkomstig zijn van de studie Lucht- en Ruim-tevaarttechniek.

tuSSentijdSe toetSenMet de invoering van het nieuwe BSA van 45 ECTS zijn er een aantal maatregelen getroffen die de studenten gaan helpen in hun studieproces. Een van de maatregelen is het invoeren van tussentoetsen. Deze tussentoetsen vinden in de vijfde week van de eerste twee kwartalen plaats, waar-van de eerste tussentoetsen nu al hebben plaatsgevonden. De tussentoets heeft als doel de nieuwe studenten op tijd te laten realiseren dat er goed gestudeerd moet worden,

waardoor zij tijdens de tentamens beter zullen presteren. Na de eerste tentamenperiode zal uit de resultaten blijken of de tussentoetsen het gewenste effect hebben gehad.

onderwijSviSitAtieOp 20 en 21 september jongstleden heeft de onderwijsvisi-tatie van de volgende opleidingen op 3mE plaatsgevonden: BSc Mechanical Engineering, BSc Marine Technology, MSc Marine Technology, MSc Mechanical Engineering, MSc Materials Science and Engineering en MSc Offshore & Dredging Engineering. Een onderwijsvisitatie vindt plaats om het onderwijsteam van een opleiding inzicht te geven in zwakke punten binnen de opleiding.

Onder voorwaarde dat deze zwakke punten aangepakt worden, behoudt de opleiding zijn accreditatie. Deze visi-tatie wordt geleid door een onafhankelijk commissie met daarin onderwijskundigen. Op 21 september heeft de com-missie onder andere een voorlopige uitspraak gedaan over de BSc Mechanical Engineering. Zij waren zeer positief over de voorbereidingen, met name de aandacht voor goede fa-ciliteiten en het opleidingsprogramma waarbij projectwerk een belangrijke rol speelt werden daarbij genoemd.

Herziening BAcHelor curriculumOp dit moment wordt er achter de schermen hard gewerkt aan de herziening van het Bachelor-curriculum. Dit nieuwe curriculum moet in 2013 ingevoerd worden. Daarna zal het gefaseerd ingevoerd worden in het tweede en het derde jaar. Er zijn twee onderwijskundigen van de Universiteit van Utrecht aangesteld, die de faculteit en de onderwijs-directeur begeleiden bij het opzetten van het nieuwe curriculum. In december moeten de hoofdlijnen vastliggen, waarna er zal worden gekeken naar de precieze indeling van de vakken.

19

Stud

iedi

spuu

t Ant

oni v

an Le

euw

enho

ek

Het logo van studiedispuut Antoni van Leeuwenhoek

MasterHet moment is aangebroken: Het bachelorpapiertje is bin-nen, maar welke master moet je kiezen? Mocht je op zoek zijn naar een meer ‘menselijke’ master, waarbij de studen-ten uit meer richtingen komen dan alleen werktuigbouw-kunde, dan ben je bij dit dispuut aan het juist adres.

Bmd en BmeDispuut Antoni van Leeuwenhoek, AvL, is de studiever-eniging voor de masters Biomechanical Design, BMD, en Biomedical Engineering, BME, op faculteit 3mE. BMD richt zich voornamelijk op de samenwerking tussen mens en machine en het beschrijven van de mechanica van de mens door middel van modeleren en onderzoek. BME is vooral gericht op de geneeskunde: Hoe kunnen wij met behulp van techniek en innovatie de zorg verbeteren en effectiever maken in de vorm van betere instrumenten en minder complicaties.

Antoni vAn leeuwenHoekSinds de oprichting in januari 2006 heeft Antoni van Leeuwenhoek rond de 230 leden. Omdat de studenten uit alle hoeken van Delft komen, hebben wij veel contacten op faculteiten als Technische Natuurkunde , Elektotechniek, Wiskunde en Informatica en Industrieel Ontwerpen. Voor onze leden organiseren wij activiteiten op medisch gebied, zoals excursies naar bedrijven, beurzen en tentoonstel-lingen, lunchlezingen en cases. Daarnaast organiseren wij jaarlijks een LaTeX-cursus, een stukje software dat een bijzonder nuttige toevoeging is voor de master. Natuurlijk is er ook plaats voor minder medische, maar minstens zo gezellige activiteiten, zoals borrels en barbecues, om zo nu en dan even stoom af te blazen. Afgelopen jaar hebben wij ook een studiereis georganiseerd. Wij hebben verschillende bedrijven en onderzoeksinstituten bezocht in Duitsland en Oostenrijk. Voorbeelden zijn BMW, Festo, Siemens en Otto Bock. Ook dit jaar zal er weer een studiereis op het pro-gramma staan.

vertegenwoordiging onderwijSRichting de faculteit fungeren wij als contactpersonen voor de studenten. Wij zijn betrokken bij het Educational Board Commitee, waar wij discussiëren over de ontwikkelingen in het studieprogramma. Verder houden wij contact met Gezelschap Leeghwater en de andere masterdisputen. Klachten over het onderwijs horen wij in de collegezaal en kunnen wij zo anoniem aan de professoren doorgeven.

vertegenwoordiging BedrijvenTenslotte proberen wij het bedrijfsleven en de studenten met elkaar in contact te brengen, bijvoorbeeld afstudeer-projecten en stageplekken. Onze vriendschappelijke band met de professoren is hierbij nuttig, omdat zij contacten hebben bij ziekenhuizen, bedrijven en onderzoeksinstitu-ten.

Lijkt het je leuk om BME of BMD te gaan studeren, maar heb je nog vragen? Neem contact met ons op via avl@tudelft.nl of kijk op onze website: www.dispuutavl.nl.

20

Mig

uel M

elga

rejo

Op 19 juli kondigde de ‘Bill & Melinda Gates Foundation’, op de AfricaSanconferentie, aan dat de TU Delft een beurs toegekend krijgt voor het ontwikkelen van een geheel nieuw toilet.Niet alleen de Technische Universiteit Delft krijgt een beurs voor dit onderzoek, er wordt in totaal drie miljoen dollar verdeeld over acht universiteiten verspreid over Afrika, Azië, Europa en Noord-Amerika. Uiteindelijk zullen uit de ontwerpen de besten worden gekozen en eventueel gecom-bineerd in productie worden genomen. Voor de gemiddelde westerling is een toilet in de buurt de normaalste zaak van de wereld. Toch beschikt ongeveer veertig procent van de wereldbevolking niet over veilig of betrouwbaar sanitair. Het gaat om de mensen in derdewereldlanden. Het huidige westerse ‘spoeltoilet’ kan in heel arme landen niet gebruikt worden wegens gebrek aan energie, water, rioleringen

enzovoort. Toch is de vraag naar schoon sanitair wel heel groot. Ongeveer anderhalf miljoen kinderen sterven ieder jaar aan diarree, waarvan het grootste deel voorkomen had kunnen worden door de introductie van schoon sanitair, veilig drinkwater en verbeterde hygiëne. De belangrijkste eis aan dit nieuwe type toilet is lage gebruikskosten. Het gebruik mag niet meer kosten dan vijf cent per persoon per dag en het toilet moet makkelijk te installeren, gebruiken en onderhouden zijn. Verder moet het toilet volledig op zichzelf staand zijn, dit houdt in dat er geen aansluiting op een water-, energie- of een rioleringsnetwerk nodig is.

Het toilet van de tU delftHet toilet ontwikkeld door de Technische Universiteit Delft maakt gebruik van microgolftechnologie die uitwerpselen omzet in elektriciteit. Bij dit innovatieve proces worden de uitwerpselen allereerst gedroogd. Vervolgens wordt het afval vergast met plasma dat door microgolven wordt ge-maakt in speciaal ontwikkelde apparatuur. Door dit proces ontstaat syngas, een mengsel van koolmonoxide en water-stof. Het syngas wordt vervolgens door vaste oxide brand-stofcellen gebruikt voor het opwekken van elektriciteit. Serge Klapwijk behandelt de vaste oxide brandstofcel in zijn artikel op pagina 25. Omdat dit proces energie opwekt is het toilet dus zelfvoorzienend. Een deel van de geprodu-ceerde elektriciteit wordt gebruikt om de plasmavergassing te activeren, de warmte die wordt teruggewonnen uit de

Een drukkend probleem

21Bill Gates en Kroonprins Alexander tijdens de ‘Reinvent the toilet Fair’

Bill

& M

elin

da G

ates

Fou

ndat

ion

syngas-stroom en uit de uitlaatgassen van de brandstofcel-len wordt gebruikt voor het drogen van de uitwerpselen.

Het winnende toiletHet California Institute of Technology in de Verenigde Sta-ten ontving de eerste prijs van 100 000 dollar voor het ont-werp van een zonne-energie toilet dat waterstof en energie opwekt. Het in California ontworpen toilet ziet eruit als een doodgewone wc, het deel van het toilet onder de grond heeft echter niets meer weg van de toiletten zoals we die hier tegenkomen. Na het gebruik van het toilet stromen de uitwerpselen naar een opslagtank onder de grond waar de solide deeltjes bezinken. Zodra de vloeistoffen in de tank hoog genoeg staan, stroomt het door een pijp in een zonne-energie aangedreven elektrochemische reactor. De reactie oxideert het chloride in de urine, dit doodt de micro-orga-nismen die erin zitten. Vervolgens wordt het behandelde water gefilterd en hergebruikt. Door het in het spoelwater overgebleven chloor wordt bij iedere spoelbeurt het toilet gedesinfecteerd. Een voordeel van dit ontwerp is dat er bij het proces ook waterstof vrijkomt. Deze waterstof kan via aparte kanalen worden geleid naar bijvoorbeeld een

gaspitje om op te koken, net als propaangas. Het ontwerp maakt zelf waterstof als bijproduct, zijn enige gebruikte energiebron is de zon.

De methode gebruikt voor de verwerking van de uitwerp-selen is niet helemaal nieuw. Professor Hoffmann had dit elektrochemische behandelingsproces al jaren eerder voor de NASA ontwikkeld.

SlotHet toilet zoals we hem hier kennen is de afgelopen jaren niet veel veranderd. Toch is het wel mogelijk om het toilet nog te optimaliseren. Gelukkig is de ‘Bill & Melinda Gates Foundation’ op zoek gegaan naar een oplossing voor de armere landen. We willen niet zomaar hun toekomst weg-spoelen door een gebrek aan riolering. Het nieuwe toilet is weer een ingenieus hoogstandje, laten we hem door de conceptfase trekken en zo snel mogelijk op de markt brengen.

Sander van den Berg

Wist je dat...de Romeinen al kamertjes op een continu spoelend rioolsysteem aansloten? Dit waren de eerste toiletten. In deze tijd ontstonden de openbare toiletten. Keizer Nero heeft voor het eerst de urinebelasting ingevoerd aan de eigenaars van de openbare toiletten. Wist je dat...

sinds juni 2007 het grootste toiletgebouw in China staat? Het gebouw staat in Chiongqing, het is drie verdiepingen hoog en telt 3 000 kubieke meter vrij toegankelijke toiletruimte. Er staan in totaal meer dan 1 000 toiletten, voor de gebruiker zijn er televisieschermen en is er rustgevende muziek.

22

| Gadgets

> Een pronkstuk voor in de woonkamer. De smeltende klok is een lust voor het oog en past bij ieder interieur. De Dali klok met het gewel-dige ontwerp laat iedereen die de klok ziet wegsmelten.www.megagadgets.nl | € 14,96

> Vertrouw je je vriendinnetje niet en wil je haar ‘s nachts bespieden? Of wil je niet het licht aandoen als je naar de wc moet? Dan is deze nachtkijker de uitkomst. www.megagadgets.nl | € 49,95

> Kun jij niet zo netjes koekjes eten boven je laptop? Dan is deze USB-stofzuiger echt iets voor jou. Hiermee kun je alle kruimeltjes op en om je laptop wegzuigen. Ook handig voor tussen de toetsen.www.megagadgets.nl | € 9,50

> Ben jij ook zo gek op regenbogen? Nu hoef je niet meer te wachten tot het weer regent en de zon schijnt. Je kunt deze lamp aanzet-ten en genieten van een epische regenboog.www.gadgethouse.nl | € 29,95

23

< Veel douchegel zal er niet uit deze tube komen. Daar staat echter tegenover dat er lekkere muziek uitkomt. Je kunt er zelfs een SD-kaart instoppen met daarop jouw favoriete muziek. Dat wordt dus losgaan in de douche.www.gadgethouse.nl | € 24,95

Nu kun je echt eens iets geks doen, namelijk je potlood slijpen in de kont van een hond. Niet veel mensen kun-nen dat zeggen. Deze gadget is functi-oneel en grappig.www.gadgethouse.nl | € 14,95

Voor als je even geen zin hebt om een pannetje met water op te zetten en het je allemaal net te lang duurt. Gebruik dan deze magnetron eierkoker en kook je eitje in een paar minuten zonder ernaar om te kijkenwww.gadgethouse.nl | € 6,-

> Soms is het moeilijk om je tent ‘s nacht terug te vinden als je even weg bent geweest. Maar nu kun je met deze afstandsbe-diening je tent laten oplichten door deze felle lamp in je tent te leggen.www.gadgethouse.nl | € 19,95

>

>

Geze

lscha

p Le

eghw

ater

Geze

lscha

p Le

eghw

ater

Lustrumgala 28ste lustrum

Dit jaar viert Gezelschap Leeghwater haar 145-jarig be-staan. Dit laten wij natuurlijk niet ongemerkt voorbijgaan. De activiteiten hieronder vormen het ‘Gereedschap voor Succes’ van dit lustrum.

LustrumgaLa, 15 december 2012Omdat het Gezelschap zondag 16 december jarig is, zal het eerste evenement van dit lustrum het Lustrumgala zijn. Om middernacht zal de verjaardag van het Gezelschap met ruim 300 Olifanten op spectaculaire wijze worden ingeluid. Hierna wordt uiteraard nog tot in de vroege uurtjes doorge-feest.

Lustrumopening, 17 december 2012Maandag zal het lustrum ook op de faculteit geopend worden. Met verschillende activiteiten en stunts zal heel Delft weten dat wij jarig zijn. Deze hele week zal in de hal van de faculteit een lounge te vinden zijn, waar activiteiten georganiseerd worden.

diës receptie, 21 december 2012Tijdens de diësreceptie zullen we onze verjaardag met u allen vieren op de faculteit. Er is hier natuurlijk ruim de gelegenheid om met alle andere Leeghwater-enthousiaste-lingen te borrelen.

Lustrumfeest, 21 februari 2013Na het grote succes van het pré-lustrumfeest ‘Mechnifi-cent’ vorig jaar, zal er dit jaar nog groter worden uitgepakt met een lustrumeditie. Met bekende DJ’s en een vette locatie belooft dit een groot succes te worden. Dit feest zal nog vele jaren doordreunen in de hoofden van menig werktuigbouwer.

symposium, 12 maart 2013Het symposium met als thema ‘Bio Inspired Design’ is een mooie kans om te zien hoe ideeën uit de natuur worden ge-implementeerd in de werktuigbouw. Topsprekers uit deze sector komen naar Delft om te vertellen hoe zij de natuur gebruiken als inspiratiebron.

LustrumLoop, 5 juni 2013De olifant is een zeer sociaal dier, dus een goededoelendag mag dit lustrum zeker niet ontbreken. In de zomer zal het Gezelschap daarom een professionele sponsorloop organi-seren om geld in te zamelen voor een goed doel.

Lustrumreis, 29 juLi tot en met 14 augustus 2013Als afsluiting van het lustrum reist er een groep van dertig Olifanten af naar het zonnige Brazilië. Zij zullen zelf ervaren hoe deze opkomende economie zich ontwikkelt en welke werktuigkundig georiënteerde bedrijven zich hier hebben gevestigd. Daarnaast is Brazilië een geweldig land met prachtige natuur en een buitengewoon levendige cultuur.

Het mag duidelijk zijn, dit lustrum zal groots gevierd wor-den. Iedereen zal weten dat het oudste en mooiste Gezel-schap van de wereld jarig is.

Lennart Nordin,Commissaris Lustrum Gezelschap Leeghwater

| Lustrum

24

25

Dan

Mih

alas

cu, C

arsc

oop

Zuinig omgaan met fossiele brandstoffen is essentieel om het klimaatprobleem het hoofd te bieden. De heilige graal van het efficiënt omvormen van chemische naar elektrische energie is de brandstofcel. De meeste types brandstofcellen zijn wel beperkt in de brandstof die gebruikt kan worden. Hierin hoopt de vaste-oxidebrandstofcel uitkomst te bieden.

De Carnot-limiet voorbij

26

Een schematische weergave van een brandstofcel

Wor

ld F

uel C

ell C

ounc

il

GasbatterijIn 1838 bedacht de wetenschapper William Robert Grove het principe van de brandstofcel. Grove, toentertijd be-faamd voor zijn ontwikkelingen in batterijtechnologie, ont-dekte dat men het proces van elektrolyse kon omdraaien. Door waterstof en zuurstof te laten reageren kon men wa-ter en elektriciteit verkrijgen. Hij bouwde een apparaat op basis van dit principe, dit noemde hij de gasbatterij. Later werd dit apparaat algemener bekend als de brandstofcel.

Een brandstofcel bevat een anode, kathode en een elek-trolyt, vergelijkbaar met een batterij. Het enige verschil is dat het proces van de brandstofcel doorlopend is. Door aan de anode waterstof en aan de kathode zuurstof te voeren, worden elektronen van de anode naar de kathode gevoerd via een extern circuit. Deze elektronen leveren een gelijk-stroom op in dat circuit. De restproducten zijn warmte en water.

Het elektrochemische proces heeft een rendement van veertig tot zestig procent en met het hergebruik van de warmte kan dat oplopen tot vijfentachtig procent. Waar verbrandingsmotoren gelimiteerd in rendement zijn door het temperatuurverschil volgens de wet van Carnot, geldt deze wet niet voor brandstofcellen. Dit is omdat het proces niet thermisch, maar elektrochemisch is. Hierdoor hebben brandstofcellen een hoger rendement dan een verbran-dingsmotor met vergelijkbaar vermogen.

te land, ter zee en in de luchtDe eerste toepassing kwam van de NASA, die in de jaren zestig experimenteerde met brandstofcellen voor ruimte-missies. Sindsdien gebruikt NASA brandstofcellen voor al hun ruimtemissies. De brandstofcellen leveren energie, maar ook water voor de bemanning. Hierna volgde de Amerikaanse marine, die brandstofcellen halverwege de

jaren zeventig in duikboten toepaste. Aan het einde van de twintigste eeuw werd het apparaat ook toegepast in stationaire energievoorziening en in experimentele auto’s.

Vaste-oxidebrandstofcelEen beperking van de grootschalige toepassing van de meeste types brandstofcellen is het ontbreken van een goede en voldoende grote infrastructuur voor de brandstof. Daarnaast moet het proces worden gekatalyseerd. Hier gebruiken de meeste typen brandstofcellen een schaars materiaal als platina voor, wat deze systemen erg kostbaar maakt. Een type brandstofcel die minder last van deze beperkingen heeft is de vaste-oxidebrandstofcel ofwel Solid Oxide Fuel Cell. Het type cel wordt getypeerd door een oxide in vaste vorm als elektrolyt, meestal een keramiek.

Aan de anode mengt een koolwaterstof met stoom tot een waterstofrijk gasmengsel en aan de kant van de kathode wordt warme lucht aangevoerd, waarna de reactie kan op-treden. Er zijn veel opties voor de koolwaterstof, waaronder methaan, biogas en benzine. Bij de reactie ontstaat water, wat wordt hergebruikt als stoom voor het vormen van het gasmengsel en ook de geproduceerde warmte wordt opnieuw het proces in gebracht. Om de zwaardere koolwa-terstoffen als benzine en diesel te gebruiken, moeten deze worden gekraakt.

Een nadeel is dat het proces naast water en warmte ook koolstofdioxide als restproduct heeft. Daarnaast is het een hoge temperatuursproces; op het moment ligt de proces-temperatuur tussen de 800 °C en 1 000 °C. De focus van het huidige onderzoek naar dit type brandstofcellen ligt daarom op het verlagen van de temperatuur, naast het ver-lagen van de kosten en het verlengen van de levensduur.

theorie Versus praktijkOp de Technische Universiteit Delft, aan de afdeling Process & Energy van 3mE, is er sinds juni 2011 een onderzoekslab voor vaste-oxidebrandstofcellen.

Wist je dat...Hyundai op de Autosalon van Parijs 2012 de eerste in serie geproduceerde brandstofcelauto heeft aangekondigd? De ix35 Fuel Cell maakt gebruik van een Proton Exchange Membrane brandstofcel die waterstofgas als brandstof gebruikt. Vanaf eind 2012 zullen er jaarlijks 300 tot 350 stuks van de band rollen.

27

Hoofdonderzoeker dr. Aravind bij het brandstofcel lab

TU D

elta

De apparatuur is overgenomen van het Energieonderzoek Centrum Nederland, die het als gevolg van bezuinigingen moest verkopen. Het lab biedt de onderzoekers de mogelijkheid om de theoretische kennis in thermodynamica, elektrochemie en numerieke stromingsleer van het systeem te kunnen vergelijken met de praktijk.

Hrishikesh Patel doet onderzoek naar de fundamentele elektrochemie van vaste-oxidebrandstofcellen. Volgens Patel is de technologie er klaar voor. De grootste uitdaging ligt in het succesvol commercialiseren van SOFC’s. “Op technisch gebied is het elektrolyt de ‘bottleneck’ van het systeem”, aldus Patel. “Het meest gebruikte elektrolyt, zirko-niumoxide, geleidt pas behoorlijk bij temperaturen boven de 650 °C. Daarnaast heeft het elektrolyt ook de hoogste ohmse weerstand van alle onderdelen van de brandstofcel.” Inmiddels worden er nieuwe elektrolytmaterialen ontwik-keld die het binnenkort mogelijk maken de systeemtem-peratuur te verlagen tot 600 °C. Dit zal de problemen met afdichtingen en hoge temperatuurcorrosie van de huidige vaste-oxidebrandstofcellen aanpakken. Kleine vaste-oxide-brandstofcellen, zogeheten micro SOFC’s, kunnen zelfs op een temperatuur van 400 °C tot 450 °C functioneren.

Naast de procestemperatuur is ook de brandstofflexabiliteit een speerpunt in het onderzoek. “In de nabije toekomst zul-len er geen grote brandstofbronnen meer zijn zoals we die vandaag kennen, daarom is het onderzoeken van verschil-lende brandstoffen van belang.” Patel ziet de conventionele en zwaardere koolwaterstoffen als benzine en diesel niet als de beste optie om te gebruiken in SOFC’s. Deze brand-stoffen zijn simpelweg te waardevol om te kraken. Wel is er een grote kans voor het gebruik van biomassa, aange-zien er vaak veel lichtere koolwaterstoffen als methaan en butaan in biomassa voorkomen.

Een laatste speerpunt is het afstemmen van de verschil-lende componenten van het totale systeem op elkaar. Voor verschillende brandstoffen wordt gekeken welke onderdelen vanuit de industrie het beste bij elkaar passen voor een bepaalde toepassing, zodoende wordt er gewerkt naar optimale totaalsystemen. Qua toepassingen ziet Patel voorlopig alleen toekomst in grotere systemen: “In de ener-giesector is er weerstand tot veranderen, momenteel ligt de potentie in warmtekrachtkoppeling en de scheepvaart. Vooral in de scheepvaart is er veel interesse.” Hiernaast wordt er ook gekeken naar de combinatie van een SOFC en een gasturbine, waarmee een theoretisch thermisch ren-dement van zeventig procent gehaald kan worden. Op een auto met een vaste-oxidebrandstofcel zal men nog even moeten wachten volgens Patel: “Momenteel is het totale systeem te groot en complex om toegepast te worden in een auto. Daarentegen hoop ik dat als de eerste grote toe-passingen er eenmaal zijn, het idee verder zal aanslaan.”

enerGy serVersInmiddels hebben een aantal bedrijven vaste-oxidebrand-stofcelsystemen op de markt gebracht voor energievoor-ziening. De meest bekende hiervan is Bloom Energy, een onderneming uit Silicon Valley die onder andere Google, Walmart en Coca Cola heeft voorzien van zogeheten Energy Servers. Energy Servers zijn serverkasten, zoals men die vindt in datacentra, gevuld met stapelingen vaste-oxidebrandstofcellen die parallel geschakeld zijn. Op het moment zijn de systemen op de markt voornamelijk grotere systemen gericht op bedrijven en industrie. Zodra de kosten voldoende omlaag zijn gebracht zal de consu-mentenmarkt waarschijnlijk snel volgen.

De potentie voor vaste-oxidebrandstofcellen als duurzame energietechnologie is groot, al zijn er nog veel obstakels die eerst genomen zullen moeten worden. Een combinatie van deze brandstofcellen met zonne- en windenergie belooft een interessante optie te kunnen worden voor de energie-voorziening van de toekomst.

Serge Klapwijk

30

| In het kort

Sano

ma

Med

ia N

ethe

rland

s gro

ep

Devon-bot in actie

Sola

r tea

m E

indh

oven

Zonne-gezinswagen

Autonome goederen robot in de vorm van een schildpad

Nico

le Le

e

Zonne-geZinswagenOnze mede technische studenten in Eindhoven zijn begonnen aan een nieuwe uitdaging. Omdat de TU Delft zonne-auto die van de TU Eindhoven om de twee jaar verslaat, gaan de Eindhovenaren het in 2013 in een andere categorie proberen. Ze zijn bezig met het ontwerpen van een gezinswagen op zonne-energie met als eis dat hij achthonderd kilometer aaneengesloten kan rijden zonder aan een externe energiebron aangesloten te worden. In 2013 willen de studenten de personenauto rijklaar hebben. De auto zal meerijden in een nieuwe klasse tijdens de de jaarlijks Solar Challenge. De nieuwe klasse is geïntroduceerd omdat de wagens die aan de eerdere Challenges meededen steeds minder op auto’s begonnen te lijken.

aanweZigheidsplicht...Een robot die ‘s ochtends voor jou in college of de klas zit, terwijl jij zelf lekker thuis zit. Menig student en scholier zou er niet op durven hopen, toch kan het. De zeven jarige Devon Carrow-Sperduti uit Amerika heeft dodelijke allergieën en kan hierdoor nauwelijks het huis uit. De oplossing voor dit probleem kwam in de vorm van een robot. Devon heeft zijn eigen robot op school paraat staan. Zijn robot heeft een eigen tafel in de klas, kan met zijn klasgenoten communiceren en zelfs meespelen op het schoolplein. Als Devon het antwoord op een vraag weet wordt dit aangegeven door een knipperend lichtje. De interactie verloopt via een scherm waarop de leerlingen Devon kunnen zien. De robot heeft in totaal 5 000 dollar gekost, misschien ook voor studenten een nuttige investering...

schildpad, maar dan mechanischDe Zwitserse wetenschappers bij ETH Zurich zijn bezig met het ontwerp van de Naro-Tartaruga, een schildpad-geïnspireerd vaartuig. De machine kan efficïent zwemmen terwijl hij goederen verscheept. Met vier vinnen, ieder aangedreven door drie actuatoren, kan de schildpad-bot een maximale snelheid van zeven knopen halen. Deze snelheid ligt een stuk hoger dan die van een normale zeeschildpad. In de grote torso is genoeg ruimte voor de benodigde accu’s en sensoren om de schildpad autonoom te laten ‘zwemmen’ . Wie weet leidt deze ontwikkeling binnenkort wel tot quasi-sciencefiction scenario’s.

31

Har

old

Whi

te

Theoretische werking warp-drive

Good

year

Zelf regulerende spanning in deze bandenJo

hn K

onra

d

Japanse schip de Chikyu

Zomaar opgeblaZen?Door een optimale bandenspanning slijten de banden min-der snel, heeft de auto een betere wegligging en een lager brandstofverbruik. Dit is vrij algemene kennis, desondanks rijdt menig mens met een te hoge of lage bandenspanning. ‘Goodyear’ werkt al een paar jaar aan een oplossing, in de vorm van een geautomatiseerd systeem. Het werkt als volgt: Een sensor binnenin de band houdt de bandenspan-ning in de gaten, als die een te lage spanning detecteert gaat er een ventiel in de zijwand van de band open. Het gewicht van de auto vervormt de band waardoor een soort buis in de zijwand wordt samengedrukt en er lucht via het ventiel naar binnen wordt gepompt. Als de band op druk is gaat het ventiel weer dicht. Allereerst zal het systeem toegepast en getest worden op vrachtwagens aangezien daar de winst het grootst is.

lichtelijke snelheidsovertreding?Een warp-drive zou kunnen zorgen voor een snelheid gro-ter dan die van het licht. Het wordt gezien als een science-fiction concept, enkel voor amusement te zien in series en films. Misschien is het toch niet zo ver gezocht? Een warp-drive zou de ruimte-tijd zelf verbuigen. Dit is een maas in de wet der natuurkunde die stelt dat een deeltje niet sneller dan het licht kan bewegen. Een concept voor een echte warp-drive was al voorgesteld in 1994 door de Mexicaanse natuurkundige Miguel Alcubierre. Er zijn berekeningen gedaan waaruit bleek dat zo’n werktuig een enorme hoe-veelheid energie nodig zou hebben. Hedendaagse natuur-kundigen beweren dat een verandering van het ontwerp zou kunnen zorgen voor een nieuw ontwerp dat een lagere gebruikersenergie zou hebben. Wie weet geldt binnenkort niet meer de uitspraak ‘the sky is the limit’.

diepe inZichtenNa vele antwoorden gevonden te hebben over wat zich boven ons hoofd afspeelt, heeft een internationale groep wetenschappers het plan bedacht om een gat te boren naar de kern van onze aarde. Vanaf de zeebodem, op een plek waar de aardlaag slechts zes kilometer dik is, willen ze een gat boren. Hier hopen ze de eerste monsters uit de aard-mantel te halen. De kosten van de klus worden geschat op één miljard dollar. Een groepje sponsoren zou welkom zijn. Voor deze klus vertrouwt men op het Japanse schip Chikyu. Dit vaartuig is in staat om een boorpijp van tien kilometer lang te ondersteunen. Als dit allemaal lukt is dat toch een blijk van het feit dat de mens niet voor één gat te vangen is.

32

KLM

De Koninklijke Luchtvaart Maatschappij, beter bekend als KLM. Vervoert jaarlijks ruim 20 miljoen passagiers.Al deze passagiers komen van de gehele wereld, dit zorgt voor een ingewikkeld vluchtpatroon. Het netwerk waar-mee de bestemmingen aangevlogen wordt is een hub-and-spoke netwerk, Schiphol is in dit netwerk de hub, ongeveer 70% van de passagiers stapt hier over. De bagageafhande-ling is door de vele overstappende passagiers en de plat-tegrond van Schiphol erg complex. BagageafhandelingDe input en output van de bagage afhandeling bestaat uit twee grote stromen. Bagage van vertrekkende passagiers en bagage vanuit inkomende vluchten zijn twee input-stromen, bagage van aankomende passagiers en vertrek-kende vluchten zijn output. De afhandeling van bagage van vertrekkende passagiers start met het inchecken, vervolgens wordt de bagage gescreend en gesorteerd door het geautomatiseerde bagageafhandelingssysteem. Tot slot wordt de bagage in het vertrekkende vliegtuig geladen. De afhandeling van bagage van aankomende passagiers start met het lossen van de bagage van de inkomende vlucht, vervolgens wordt de bagage vervoerd naar de aankomsthal. De derde stroom bagage is de bagage van overstappende passagiers. Dit begint net als de bagage van aankomende passagiers met het lossen van de bagage van de inkomende passagiers. Vervolgens wordt de bagage niet

vervoerd naar de aankomsthal maar naar de invoerpunten van het geautomatiseerde bagageafhandelingssysteem. Hier komt het bij de stroom van de vertrekkende passagiers en wordt de bagage gescreend en gesorteerd. Als de bagage uit het bagage afhandelingssysteem komt wordt het in het uitgaande vliegtuig geladen .

inkomende rijderijDe inkomende rijderij is verantwoordelijk voor het vervoe-ren van bagage vanaf een inkomende vlucht. Dit zijn twee verschillende stromen, de eerste stroom is bagage van aan-komende passagiers die naar de aankomsthallen vervoerd moet worden en de tweede stroom is de bagage van over-stappende passagiers. Door de indeling van Schiphol gaat de bagage niet allemaal naar één punt maar zijn er twee invoerpunten. Daarnaast is de overstaptijd soms zo kort dat de bagage rechtstreeks naar het uitgaande vliegtuig wordt vervoerd. Op bijna alle vluchten zijn er wel een paar baga-gestukken met een korte overstaptijd. De bagage uit één inkomende vlucht wordt door de inkomende rijderij dus naar vier verschillende plekken gebracht. Voor de verdere verwerking van de bagage is het van belang dat de bagage zo snel mogelijk bij de invoerpunten of de uitgaande vlucht is.

analyseIn de huidige situatie worden veel combinatieritten uit-gevoerd. Dit betekent dat in één rit bagage met meerdere bestemmingen wordt gecombineerd. Er zijn twee redenen dat er combinatieritten gemaakt worden. Ten eerste is de orderuitgifte stug, waardoor het percentage van de rijders die een rit uitvoeren laag is. De rijders worden namelijk 40 minuten gereserveerd voor één rit, maar uit een data ana-lyse blijkt dat de ritten vaak korter duren. De ritten worden

Afstudeerverhaal

33

Inladen vliegtuig

vantevoren per rijder ingedeeld, dus pas als de 40 minuten verstreken zijn begint de volgende rit. Hierdoor zijn de rij-ders tussen twee ritten in nog gereserveerd voor een rit die al afgelopen is. Ten tweede blijkt dat elke rijopdracht deel-processen bevat zonder toegevoegde waarde voor KLM. Om te beginnen starten alle rijopdrachten van één inkomende vlucht tegelijk terwijl het lossen van een vliegtuig tot wel 20 minuten duurt. Hierdoor moet de rijder die de laatste bagage gaat vervoeren tot wel 20 minuten wachten bij het vliegtuig. Een ander deelproces dat geen waarde toevoegt voor KLM is het terugrijden naar het orderuitgiftepunt. Als de rijder de bagage heeft afgegeven bij het invoerpunt rijdt hij terug naar de orderuitgifte waar hij zijn volgende opdracht ontvangt. Bovenstaande redenen leiden ertoe dat er niet voldoende rijders beschikbaar zijn om vier ritten per inkomende vlucht uit te voeren.

herontwerpHet doel van mijn afstudeeronderzoek was om concepten te ontwikkelen die de productiviteit van de inkomende rijderij verbeteren. De productiviteit kan verbeterd wor-den door de efficiëntie of de effectiviteit te verbeteren. In dit onderzoek is gekozen om de effectiviteit te verbeteren. Oftewel de bagage sneller te vervoeren van en naar de verschillende punten. In mijn onderzoek ben ik er vanuit gegaan dat dit doel bereikt wordt door vier ritten per vlucht uit te voeren. KLM stelde hier de randvoorwaarde aan dat dit zonder inzet van extra rijders mogelijk gemaakt wordt.

Om vier ritten per vlucht mogelijk te maken en dus het aantal combinatieritten te verminderen zijn drie concepten ontwikkeld. Het eerste concept is het “First In First Out” indelen van de rijders op de opdrachten. Zodra een rijder terug is van een rijtaak wordt hij ingedeeld op de eerstvol-gende rijopdracht. Alleen als er geen rijders beschikbaar zijn worden er combinatieritten gemaakt. Hierdoor wordt de wachttijd van rijders tussen opdrachten verlaagd en kunnen zij meerdere ritten uitvoeren. Dit leidt tot min-der combinatieritten. Het tweede concept is gefaseerd starten. Door de opdrachten voor één rit niet tegelijk te laten starten maar gefaseerd, staan de rijders niet meer te wachten bij het vliegtuig. Het derde concept is de decen-trale orderuitgifte. Dit maakt het mogelijk de verschillende rijopdrachten gelijk op elkaar aan te laten sluiten zonder dat de rijders eerst terug moeten komen naar het centrale orderuitgiftepunt. De laatste twee concepten verkorten de ritduur, hierdoor kan elke rijder meer ritten uitvoeren in dezelfde tijd en wordt het mogelijk om het aantal combina-tieritten te verkleinen.

simulatieDe drie concepten zijn getoetst door middel van een simulatiestudie. Het aantal combinatieritten kan door het toepassen van alle drie de concepten, in vergelijking met de huidige situatie, met ruim 60% verminderd worden. Dit betekent dat deze bagage eerder bij de invoerpunten is, zodat de kans groter wordt dat deze bagage op tijd bij de uitgaande vlucht is en dat het aantal stukken kwijtgeraakte bagage verkleind wordt. Om te testen of de concepten ook leiden tot een verbetering bij verschillende scenario’s is een robuustheidsanalyse uitgevoerd. De aankomstpunctualiteit meet het aantal vluchten dat op tijd landt. In de robuust-heidsanalyse zijn drie scenario’s getest. namelijk een zeer slechte, een gemiddelde en een 100 procent aankomst-punctualiteit. In alle gevallen blijkt dat de concepten leiden tot een vermindering van het aantal combinatieritten.

ConClusieDe inkomende rijderij is verantwoordelijk voor het ver-voeren van de inkomende bagage. De meest effectieve werkwijze is het vervoeren van de bagage in vier ritten per vlucht, dan is de bagage het snelst bij de invoerpunten. In de huidige situatie worden combinatieritten uitgevoerd, hierdoor gaat effectiviteit verloren. Door de orders decen-traal te verstrekken, de ritten gefaseerd te starten en de rij-ders “First In First Out” in te delen is het mogelijk het aantal combinatieritten met ruim 60% te verminderen.

Jolien Kroon

KLM

Goede aansluitinG met de praktijkTerugkijkend op mijn studie kan ik vaststellen dat ik er nog steeds veel aan heb, maar op een heel andere manier dan ik toen kon denken. De opleiding biedt meer mogelijk-heden dan ik verwachtte. Tijdens mijn afstudeeropdracht voor een logistiek adviesbureau werkte ik aan het ontwerp van een geautomatiseerd magazijn voor een grote Duitse boekenleverancier en kwam ik in aanraking met ontwerp, technologie, simulatie en financiële onderbouwing van geautomatiseerde oplossingen. Het bleef echter bij een ad-vies. Ik wilde meer en wilde graag werken voor een bedrijf dat klanten van A tot Z kan bedienen. Dat bedrijf vond ik in Vanderlande Industries, een toonaangevend bedrijf dat turnkey geautomatiseerde material-handlingoplossingen en services levert voor klanten in de bagage-, distributie- en pakket-en postsector.

FlexibelIk ben begonnen als mechanisch project engineer en werk-te verkochte systemen in de distributiemarkt uit binnen de grenzen van techniek, planning en budget. Een bedrijf met flexibele oplossingen heeft ook flexibel personeel nodig: er was een collega voor langere tijd ziek geworden in de fabriek. Voor mij de kans het bedrijf op een unieke manier te leren kennen; ik werd gedurende 3 maanden groepslei-der van 4 assemblagegroepen in de fabriek. Daar leerde ik op een andere manier kijken naar de wijze van werken op ‘kantoor’ en kreeg ik een goed beeld van de supply chain. Bij de assemblage komen veel processen bij elkaar. Ik heb hier een hoop van geleerd, Vanderlande is een bedrijf dat je die ruimte biedt.

team spiritTerug op de afdeling Engineering heb ik een kenniscen-trum opgebouwd voor ‘automated storage and retrieval systems’ (AS/RS). Dit zijn machines tot wel 20m hoog die in staat zijn om zelfstandig producten (bakken, dozen, pallets) op te slaan in reklocaties en deze op een later tijdstip weer op te halen. Deze opslaggebieden kunnen een omvang bereiken van enkele voetbalvelden! Deze machines van enkele duizenden kilo’s moeten tot op de millimeter nauw-keurig positioneren! In deze logistieke wereld is dat

behoorlijk nauwkeurig en daarvoor heb je goede systeem- en regeltechniek nodig die tegelijkertijd erg robuust moet zijn. Aangezien Vanderlande deze machines niet zelf produ-ceerde, maar inkocht bij een Duitse toeleverancier moest kennis worden opgedaan en geborgd. Als AS/RS engineer was ik binnen een aantal grote projecten verantwoordelijk voor de integratie van deze machines in de totaalsystemen van Vanderlande. Dit ging van de technische engineering in CAD en het schrijven van de specificaties tot en met de afnametesten van de functionaliteit bij de klant. Hiervoor ben ik destijds een half jaar wekelijks in het Verenigd Ko-ninkrijk geweest. Doorzettingsvermogen en gestructureerd werken waren hierbij belangrijk, maar ook team play. Ik zal de dag niet snel vergeten waarop we als team, na maanden hard werken, het systeem aan de klant overdroegen en trots konden zeggen “delivered as promised”. Dat geeft echt een kick!

key technoloGyHet aantal systemen met AS/RS machines erin groeide. Inmiddels werkt er een team aan waarvan ik teamleider ben geweest. AS/RS bleek een cruciale factor voor het suc-ces van Vanderlande Industries in de distributiesector en het Duitse bedrijf is onlangs overgenomen. Deze overname maakte ik van dichtbij mee en ik kon mijn inmiddels opge-dane kennis goed gebruiken. Momenteel werk ik als Pro-duct Manager AS/RS en rapporteer ik aan de directeur van Research & Development. Ik ben verantwoordelijk voor het ontwikkelingsprogramma van de AS/RS product range, houd marktontwikkelingen in de gaten en stem de wensen van interne en externe stakeholders op elkaar af. Ook maak ik roadmaps voor de ontwikkeling van nieuwe produc-ten en zorg voor de uitrol van deze producten binnen de organisatie. Verder ondersteun ik verkoop, engineering en services voor deze producten en initieer verbeterprocessen. In deze vrije rol ben ik als een spin in het web en heb ik te maken met innovatie, techniek, collega’s en internationale klanten. Elke dag leer ik bij. Vanderlande is een bedrijf dat je daarbij goed ondersteunt, ik kan hier nog jaren vooruit!

Meer weten? http://carriere.vanderlande.nl/

34

ir. Jan-Jeroen Boonstra (31)Product Manager Automated Storage and Retrieval SystemsVanderlande Industries, VeghelWerktuigbouwkundeDesign, Production & Management20056 jaar

Naam FunctieBedrijfStudie

AfstudeerrichtingJaar van afstuderen

Aantal jaren in dienst

35

36

Zast

avki

Voor het maken van bewegende beelden voor films, televisie en computerspellen wordt gebruik gemaakt van CGI, oftewel Computer-Generated Imagery. Voor de meeste mensen is er geen onderscheid meer te maken tussen wat echt en wat geanimeerd is. De term CGI omvat alle met de computer geanimeerde beelden die worden gebruikt om bewegende, stilstaande en interactieve fragmenten te creëren.

LandschappenDe deels geanimeerde beelden uit bekende films als ‘the

Lord of the Rings’ zullen iedereen wel bekend voorkomen. Niet alleen in films worden dit soort beelden gebruikt maar ook in Wallpapers, postkaarten of computerspellen.Dit soort landschappen worden gemaakt door middel van verschillende technieken. Een voorbeeld daarvan is de Tri-angular Mesh Method, deze maakt gebruik van driehoeken die verbonden zijn met driehoeken met dezelfde lengtes. Door in het ontwerp te beginnen met grote driehoeken en daarna deze steeds kleiner te maken vormt zich op een wil-lekeurige manier een bepaald landschap.

architectuurComputergeanimeerde gebouwen zijn accurater en komen natuurlijker over dan getekende architectuur. Deze toepas-sing wordt ook gebruikt bij het ontwerpen van gebouwen om te kijken hoe het ontwerp integreert in de huidige om-geving. De toepassing van de animatie wordt ook op een interactieve manier gebruikt. Volledige rondleidingen om en door gebouwen heen zijn niet zeldzaam om een goede indruk te geven. Deze animaties gaan verder dan alleen structuren, bij de meest gedetailleerde interactieve ‘rondlei-dingen’ wordt rekening gehouden met de invloed van licht, zowel kunstmatig licht als zonlicht tijdens verschillende tijdstippen van de dag. Ook worden ruïnes van oude gebou-wen gereconstrueerd op basis van overgebleven patronen en historische voetafdrukken.

De wereld achter de schermen

37

Geanimeerde beelden uit ‘Avatar’

Nrc

Nex

t

Poly

gon

Tech

nolo

gy

Voorbeeld van een geïnterpoleerd onderdeel

FiLmHet bekendste gebruik van computer gerealiseerde beelden is de toepassing in tv-series en films. De eerste film waarin computer gegenereerde beelden veel gebruikt werden is ‘Jurassic Park’.

Daarna verscheen in 1995 ‘Toy Story’, de eerste volledig di-gitale film. Op 24 maart 2006 verscheen ‘Elephants Dream’, de eerste animatiefilm volledig gemaakt met alleen zogenoemde ‘opensourcesoftware’, software die kosteloos toegankelijk is voor iedereen. De verbeterde technologieën zijn duidelijk merkbaar in recente films zoals ‘2012’ en ‘Ava-tar’. Hierin zijn computer geanimeerde beelden werkelijk niet meer te onderscheiden van de opgenomen beelden. Bij films waarin geanimeerde beelden worden gecombineerd met opgenomen beelden wordt vaak gebruik gemaakt van de zogenaamde ‘green-screening’ techniek. Er wordt eerst een filmfragment gemaakt van acteurs voor een scherm met een specifieke kleur om dit fragment vervolgens in een door computer geanimeerd beeld te plakken. Een nadeel van deze techniek is dat de kleur van het scherm niet in het originele filmfragment kan worden gebruikt.

computerspeLLenHuidige elektronische spellen bestaan volledig uit door computer geanimeerde beelden. Vaak worden uit verschil-lende perspectieven wisselende beelden weergegeven. Het interactief veranderen maakt dit een van de meest inten-sieve toepassingen van CGI.

anatomischIn tv-series en films wordt vaak gebruik gemaakt van ani-maties om anatomische figuren te simuleren. Echter zijn deze vaak niet gebaseerd op de werkelijke anatomie van deze figuren. Neem bijvoorbeeld ‘Up’, ‘ Dispicable me’ en

’The Incredibles’. Voorbeelden van technische hoogtepun-ten op dit gebied zijn ‘Gollem’ uit ‘the Lord of the Rings’ en ‘Dobby’ in de tweede film uit de ‘Harry Potter’ serie. Realistische anatomische beeldvorming wordt veel ge-bruikt in de geneeskunde. Bij een ICT-scan wordt van een aantal ‘plakken’ een driedimensionaal computer gegene-reerd beeld gevormd. Ook worden 3D modellen gebruikt om complexe operaties in detail voor te bereiden. De eerder besproken Triangular Mesh Method wordt ook hier ge-bruikt voor de animatie van beelden. Als voorbeeld wordt een gesimuleerde olifant gebruikt. Allereerst wordt de olifant door een speciale camera uit verschillende hoeken vastgelegd. Dat resulteert in een bepaald computer beeld. Dit beeld bestaat uit driehoeken die altijd verbonden zijn met driehoeken met gelijke zijdes. Dit wordt gedetailleer-der gemaakt door de driehoeken te verkleinen. Bij missende data wordt door interpolatie de missende gedeeltes gevuld.

simuLatieCGI wordt ook gebruikt om fysieke processen te simuleren op een grafische manier. Vliegtuigsimulatoren gebruiken bijvoorbeeld veel computer gemaakte beelden. Deze pro-gramma’s zorgen ervoor dat de weergegeven beelden wil-lekeurig veranderen om een echte situatie zo goed mogelijk na te bootsen.

combinatieVaak worden de bovenstaande technieken gecombineerd om een eindresultaat te bereiken. Een eerder genoemd voorbeeld is de film ‘2012’, een film waarin de wereld ver-gaat aan aardverschuivingen, overstromingen en andere natuurrampen. Computergeanimeerde beelden hebben een grote invloed gehad op veel verschillende toepassingen in de afgelopen twintig jaar. Het onherkenbaar manipule-ren van een fragment, beeld of figuur, behoort niet meer tot de verbeelding.

Thomas Duijnstee

38

TERC

AT

De nieuwste gadgets komen naar Nederland in containers. De eerste kranen waarmee deze containers in contact komen zijn de enorme ship-to-shore containerkranen.Containerkranen kunnen steeds sneller opereren, kunnen meer tillen en worden steeds duurzamer. Op de Maasvlakte 2 komen maar liefst elf nieuwe ship-to-shore kranen die de nieuwste in zijn soort zijn.

SoortenElke haven heeft wel een terminal waar containers worden doorgevoerd of worden opgeslagen. In een dergelijke termi-nal opereren verschillende soorten kranen. De allergrootste kraan is de ship-to-shore kraan, ook wel de ‘STS-kraan’. Deze kranen laden en lossen de containerschepen. Er zijn drie verschillende ‘STS-kranen’: de Panamax, de Post Panamax en de Super Post Panamax. Deze zijn geclassificeerd naar het gewicht dat ze kunnen dragen en de omvang van de

schepen die ze kunnen laden en lossen. De Panamax kan schepen laden en lossen die een breedte hebben van twaalf of dertien containers. De Post Panamax kan dit bij schepen met een breedte van achtien containers en de Super Post Panamax kan schepen helpen met een breedte van twee-entwintig containers. Deze laatstgenoemde kraan kan ook nog eens twee containers à 65 ton tegelijk tillen.

ProceSAls er een containerschip komt aanmeren staat de Klap omhoog. De Klap is het deel van de kraan dat zich boven het water bevindt. Deze laat zich zakken als het schip goed is vastgelegd. Vervolgens rijdt de loopkat over de draagbalk tot boven de container. Op de loopkat bevindt zich het hijsmechanisme. Aan dit hijsmechanisme zit een spreader vast. Spreaders zijn speciale grijparmen die zich kunnen af-stemmen op de verschillende soorten containers. Spreaders laten zich zakken en klikken zich vast aan de container of

Hijsmonsters

Wist je dat...veel containerschepen, tankers en bulkcarriers zijn te groot om door het Panamakanaal te kunnen varen. Vandaar dat ze Post Panamax en Super Post Panamax worden genoemd. De naam Capesize wordt ook wel gebruikt, naar de omvaarroute via Kaap Hoorn.

39

Verschillende maten containerkranen

Rach

eled

mon

ds

STS kraan ‘Vuosaari’

Thom

as G

yllin

g

containers. Daarna tilt de kraan de container op en brengt de kraan de container naar een voertuig aan wal.

De energie die de kranen nodig hebben halen ze uit het elektriciteitsnetwerk dat zich ook op de terminal bevindt. Veel kranen hebben naast het elektriciteitsnet ook een die-selmotor om de koppelkracht te leveren die nodig is voor het tillen van de containers.

toekomStContainerschepen worden met de tijd groter. Niet zozeer in de lengte, maar wel in de breedte en in diepgang. De containerkranen die op Maasvlakte 2 de nieuwste sche-pen zullen lossen, moeten nog worden gebouwd. De vaste ship-to-shore kranen zullen tegen de 2 000 ton zwaar zijn

en kunnen twee volle containers van honderd ton per keer lossen. Er is dus 2 000 ton staal nodig, om honderd ton te tillen. Honderd ton lijkt weinig, maar dit komt door de enorme reikwijdte van de kranen. De nieuwste generatie kranen heeft armen van wel 55 meter, zo breed zullen de nieuwe containersche-pen ook worden. Het werktempo van deze reuzen is onge-veer één container per anderhalve minuut. Als staalsoort wordt hoofdzakelijk S355 toegepast, omdat dit materiaal relatief ongevoelig is voor vermoeiing en scheurvorming. De kranen gaan ongeveer dertig jaar mee. Van het ge-bruikte staal gaat zeventig tot tachtig procent terug in de hoogovens, om elders te worden hergebruikt.

Ook zullen de nieuwe kranen een deel van de energie halen uit het zakken van de spreaders en het remmen van de spreaders. Siemens heeft namelijk een hybridemotor ont-wikkeld die dit mogelijk maakt. De energie van het zakken en remmen wordt dan teruggeleid naar het elektriciteits-net van de terminal. Er is veel baat bij om de toekomstige kranen zo duurzaam mogelijk te maken. De CO2-footprint moet volgens het Kyoto-protocol worden verlaagd en goederenvervoer via schepen is vele malen zuiniger dan goederenvervoer via luchtvaart. De Rotterdamse Maasvlak-te zal met de toepassing van deze nieuwe kranen één van de duurzaamste havens ter wereld worden.

Steven Goes

40

FSR

3 mE

De Facultaire Studentenraad, FSR, is het studentenorgaan binnen de faculteit met de meeste zeggenschap over de regelgeving op het onderwijs. Zo hebben wij bijvoorbeeld inspraak op de faculteitsbegroting en de faculteitsvoorzie-ningen. Daarnaast mogen wij zelf ideeën aandragen.

De FSR van 3mE bestaat uit zes werktuigbouwstudenten en drie maritieme techniekstudenten. In deze samenstelling gaan wij er met de faculteitsdirectie zorg voor dragen dat de faculteit en de kwaliteit van het onderwijs verbeterd wordt. Allereerst een kleine introductie. Van links naar rechts zie je op de foto hierboven:

Wouter Verbeek SecretarisLauren Mekke Commissaris HuisvestingTeun Koomen VoorzitterIrene van der Vossen PenningmeesterPhilip Berendsen Commissaris OnderwijsLaurette Bronswijk Commissaris OnderwijsGijs Bloemen Commissaris HuisvestingIlonca Leijn Commissaris CommunicatieLaurens Peene Adviseur

Om een idee te geven wat de FSR allemaal voor de studen-ten kan betekenen, volgen een paar voorbeelden van wat de FSR in voorgaande jaren allemaal heeft bereikt.

Allereerst is er tijdens de tentamenperiode en de witte weken een avondopenstelling van de faculteit tot midder-nacht. Dit om ervoor te zorgen dat de studenten goed kun-nen studeren en goede studieresultaten kunnen behalen.

Ten tweede zijn de problemen die ontstaan zijn met het verbouwen van de collegezalen zijn voor het collegejaar 2012-2013 opgelost. Hierdoor hebben wij collegezalen die weer helemaal ‘up to date’ zijn en passen bij het onderwijs van nu.

Als laastste heeft de FSR heeft extra tentamenmogelijk-heden weten te realiseren. Met het oog op de harde knip worden in de eerste periode extra tentamenmogelijkheden aangeboden voor vakken die behoren tot de ingangseisen voor het Bachelor eindproject.

Ook dit jaar zijn er weer veel ideeën, maar ook veel zaken die wij goed zullen gaan monitoren. Zo is er dit jaar de verhoging van het BSA naar 45 punten en zullen er voor de eerstejaars studenten tussentijdse toetsen gegeven worden.

Verder zal er elke Slurf een stuk vanuit de FSR zijn om jullie op de hoogte te houden van lopende zaken.

Heb jij goede ideeën, suggesties of een klacht, laat het ons dan weten. Je kunt daarvoor een mailtje sturen naar FSR-3mE@tudelft.nl of ons opzoeken op Facebook onder FSR-3mE.

| FSR

41

Do it yourself |

Het is herfst en dat is te merken! Na een

regenachtige dag moet je ergens je regenjas kwijt.

Deze kapstok is de oplossing.

2. Nu moeten de hangers en

de plaat worden voorgeboord.

Vervolgens worden de hangers

met een schroef vastgedraaid.

1. Zaag de klerenhangers

er voor de helft af. Teken

en meet de punten op de hou-

ten plaat waar de hangers

aan gemonteerd.

3. Voor veertien euro kan je een

mini messageboard kopen. Dit

board is gemakkelijk via de

handleiding in elkaar te zetten

met de soldeertools.

5. Tot slot een mooie

plek zoeken om het op te

hangen en klaar is Kees.

4. Plaats de batterij in het circuit. Vervolgens

monteren we deze op de plaat.

- mini messageboard - soldeertools- negen Volt-batterij - boormachine- vier klerenhangers - schroevendraaier- houten plank van 40x60 cm - schroeven

Benodigdheden

Als echte werktuigbouwkundige ben je natuurlijk dol op gadgets. Nog leuker is het echter om de gadgets zelf te maken. In deze rubriek wordt precies uitgelegd hoe deze gadgets gemaakt worden. In deze editie: een kapstok met een persoonlijk bericht

42

Na een goede avond in de Lorre en een klein beetje slaap kwam ik de eerste dag van het Slurfweekend lichtelijk te laat. Al vanaf dat moment waren de Fant en ik dikke maatjes. Even later werd me ook verteld dat ik te veel dtafouten maakte, daardoor kwam er nog een vriend bij: de bucket. Visualisatie werd vanaf moment één goed verzorgd en de muziek was ook dominant aanwezig, kortom de sfeer zat er goed in. Maar de vrijdag staat in het teken van serieus weraken en zo geschiedde het. Na deze productieve dag was het toch echt tijd voor een uittree adtje en stond er een groot feest op de planning. Met z’n allen zijn we naar een verdieapingfeest op de EduP gegaan om wat drankjes te consuameren en natuurlijk naar de muziek te luisteren die DJ Big D produceerde. De volgende ochtend vond iedereen zijn weg weer naar het Leeghwaterkantoor. Brak maar scherp gingen we weer verder met de nieuwe Slurfeditie. Er werd gesnaaid naar de vlamtosti’s en de broodjes Bapao en ook

de Fant vond zijn weg weer naar alle Slurfjes. De zaterdag middag kwamen alle gepensioneerde Slurfers langs. Een kleine achterstand werd ingehaald en de dag vloog voorbij. Die avond werd de Dönerking ingeschakeld en hebben wij onder het genot van vele slechte grappen onze kapsalon deels opgegeten. Met deze goede bodem hebben we onze weg vervolgd richting de Danzig. Die avond hebben we wat pilsjes in onze mik gegooid en was het weer gezellig tot in de late uurtjes. De volgende ochtend werd de Chinees gebeld en hebben we rijst en saté als ontbijt gegeten. Later die dag waren er een aantal misselijk, maar alsnog hebben we de Slurf succesvol afgerond. Dit was een prachtig weekaend om nooit meer te vergeten.

Namens de Slurfcommissie,Slurf Hoogh!Steven Goes, SJ

| Nawoord