Upload
rotnem
View
228
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
1/45
1
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
2/45
Vshtrim i shkurtr i kontrollit tbrendshm far jan ato dhe pse
kemi nevoj pr kontroll tbrendshm
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
3/45
T operoj n mnyr efektive dhe efikase
ose me fjalt tjera pr t br gjrat e duhura n mnyr t drejt
T ket siguri n cilsi t produkteve dhe shrbimeve
T sigohemi q jemi n prputhje me t gjitha ligjet
aplikuese, rregulloret, politikat dhe kontratat Pr mbrojtjen e burimeve dhe aseteve tona
T zhvilloj, mirmbaj, prdor, dhe t ofroj t dhnan mnyr t besueshme dhe t sakt
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
4/45
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
5/45
Kontrolli i Brendshm sht procesi, i realizuar ngabordi i njsis ekonimike t menaxherve,drejtorve dhe personeli tjetr e projektuar pr tofruar siguri t arsyeshme lidhur me arritjen e
objektivave n kategorit e mposhtme:
Efikasitet dhe efektivitet n operacioneBesueshmria e raportimit financiar
Prputhshmria me ligjet dhe rregulloretaplikuese
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
6/45
Kontrolli i Brendshm sht ajo q ne bjm tshohim gjrat t ndodhin ashtu si ne dshirojm
Dhe gjrat q ne nuk dshirojm tndodhin t mos ndodhin.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
7/45
Pse shqetsoheni se do tgaboni?
Cilat hapa jan ndrmarrpr t siguruar q nuk ka?
Si mund t dini nse gjratjan nn kontroll?
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
8/45
Mbyllni gjrat me vler
Mbani kopje t tatimeve
Barazoni bllokun e eeve tuaja
Mbani kodin kryesor t kartels suaj largkartels suaj/ ndaras
Krijoni plane pr udhtim
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
9/45
Ato prdoren pr t siguruar q veprimet tonan pun t zbatohen si ne dshirojm dhe tprmbushen ashtu si ne dshirojm
Ato jan t menaxhuara dhe prdoren nganjerzit brenda organizats
Ato jan ndrtuar n aktivitetet tona t puns
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
10/45
Njerzit duke brdika
Gjrat t vendosuranga njerzit
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
11/45
Parandaluese tparandalojm ngjarjet
e padshiruara q tndodhin
Gjurmueseidentifikimin e
ngjarjeve tpadshiruaraq kanndodhur
http://images.google.com/imgres?imgurl=http://antisyphus.typepad.com/photos/uncategorized/detective.jpg&imgrefurl=http://antisyphus.typepad.com/blog/management/&usg=__QrEK3nTmKrx2vK4w_WWJ_2T2rvQ=&h=411&w=292&sz=97&hl=en&start=9&um=1&tbnid=dqVPRupieSmrqM:&tbnh=125&tbnw=89&prev=/images%3Fq%3Ddetective%26um%3D1%26hl%3Den7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
12/45
Parandaluese Ndarja e detyrave
ndarja e prgjegjsive n
at menyr q jo vetmnj person t zbatojkontrollin sepse n ktmnyr mund tshkaktoj dhe fshehgabimet apo
mashtrimin. Procedurat e siguris
masat e marra pr tparandaluar ndonjaksident.
Gjurmuese Inventart fizik
inspektimin e aseteve
n mnyr fizike dhekrahasimi i atyre measetet e regjitstruarapr t gjetur se mos kahumbur ndonj gj.
Rishikimet
mbikqyrserishikimin e puns s
paraqitur pr t gjeturndonj gabim.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
13/45
N mnyr q t kemi sukses, organizata duhet t imenaxhoj veprimet e saj n mnyr efektive
Kontrolli i Brendshm ofron siguri t arsyeshme nmnyr q organizata t jet n prputhje meobjektivat dhe qllimet e themeluara
Kontrolli i Brendshm e zvoglon riskun norganizat
http://images.google.com/imgres?imgurl=http://www.investorsinpeople.co.uk/PublishingImages/BrandImages/Standard_07.jpg&imgrefurl=http://www.investorsinpeople.co.uk/Profile/Businessimprovementtopics/Pages/home.aspx&usg=__LnFNcreVJb5VM-cA0P5f6UmUIuo=&h=240&w=187&sz=13&hl=en&start=27&um=1&tbnid=I4kF2lxjru3V3M:&tbnh=110&tbnw=86&prev=/images%3Fq%3Dbusiness%2Bimprovement%26start%3D20%26ndsp%3D20%26um%3D1%26hl%3Den%26sa%3DN7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
14/45
Prputhja me ligjet dhe rregulloret aplikuese.
Prmbushja e Misionit.
Raportim i besueshm dhe me koh.
Veprime efektive dhe efikase.
Ruajtja e aseteve.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
15/45
Ndrprerja e Biznesitdshtim i sistemit apo katastrofa, tushtrojn modifikimin pr t korrigjuargabimet.
Vendimet e gabuara t Menaxhmentitduke u bazuar n informata t gabuara, tpamjaftueshme ose mashtruese.
Mashtrimet, shprdorimet dhe vjedhjetnga menaxhmenti, punonjsit, klientt,tregtart, ose publiku n mas t madhe.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
16/45
Sanksionet Statutore
dnimet q dalin nga dshtimi pr tprmbushur krkesat e rregulloreve, sidhe shkeljet e zbuluara.
Shpenzimet e larta/t hyrat e ulta
shpenzimet q mund t ishin shmangur,si dhe humbjen e t ardhurave me tciln sht emruar organizata.
Humbja, Keqprdorimi apo shkatrrimi iasetevehumbje e paqllimshme e aseteve fiziket tilla si parat, inventari, pajisjet.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
17/45
Vlersimi iRiskut
AktivitetetKontrolluese
Informacionet&
Komunikimi
Monitorimi
Mjedisikontrollues
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
18/45
Fodnacioni pr t gjitha standardet tjera tkontrollit t brendshm.
Ndikim q prhapet n t gjitha vendimet dheaktivitetet e nj organizate.
Organizatat efikase t caktuara sikryesuesepozitive.
Faktort prfshijn integritetin, vlerat etike dhekompetencat e puntorve, poashtu dhefilozofin e menaxhmentit dhe llojin operues.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
19/45
Rreziqet jan ngjarje t brendshme dhe tjashtme (kushte ekonomike, ndryshim ipersonelit, sisteme t reja, ndryshimi irregulloreve, fatkeqsit natyrore, etj.) q
krcnojn realizimin e objektivave. Vlersimi i rrezikut sht procesi i identifikimit,
vlersimit, dhe vendimit se si t menaxhohenkto ngjarje Cila sht mundsia e shfaqjes
s nj ngjarje? far do t jet ndikimi nseajo ndodh? far mund t bjm pr tparandaluar apo zvogluar rrezikun?
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
20/45
Mjetet - politikat, procedurat, proceset tkrijuara dhe zbatuara pr t prcaktuar se a jankryer direktivat menaxhuese.
Ndihmon n parandalimin apo zvoglimin erreziqeve q mund t pengojn prmbushjen esynimeve.
Shfaqet prbrenda organizats, n t gjithanivelet dhe n t gjitha funksionet.
Prfshin aprovimet, autorizimet, verifikimet,barazimet, sigurin e aseteve, rishikimet eperformancs operative, dhe ndarjen e detyrave.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
21/45
Duhet t mirren informatat prkatse, t njihendhe t komunikohen me koh.
Informatat efektive dhe sistemet komunikuese u
mundsojn njerzve brenda organizatsshkmbimin e informacioneve t nevojshme prkryerjen, menaxhimin dhe kontrollimin eveprimeve t saj.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
22/45
Sistemi i kontrollit t brendshm duhet tmonitorohet pr t vlersuar efektivitetin e saj
A jan duke vepruar sipas synimit t caktuar? Monitorimi i vazhdueshm sht i nevojshm q
t reagoj n mnyr dinamike pr ndryshimin e
kushteveA jan vjeetruar kontrollet, a jan tteprta? Monitorimi shfaqet n kursin e veprimeve t
prditshme, duke prfshir menaxhimin e rregullt& aktivitetet mbikqyrse dhe veprimet tjera qpersoneli i ndrmerr pr zbatimin e detyrave ttyre.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
23/45
Zvoglimi dhe parandalimi i gabimeve n njkosto efektive.
Duke siguruar q shtjet prioritare jan
identifikuar dhe adresuar. Mbrojtja e punonjsve dhe burimeve.
Ofrimi i sigurimeve dhe verifikimeve tduhura.
Duke pasur auditim m efikas, duke rezultuarn afate t shkurtra kohore, dhe duke pasurm pak krkesa sa i prket personelit.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
24/45
Duke ofruar kuptim t plot brenda mjedisitunik t do organizate.
Prfiton n vend se t pengoj menaxhimin.
Nuk jan praktika t vetmuara, ato jan tprfshira n prgjegjsit e prditshme.
Jan shpenzime efektive.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
25/45
Kontrolli i Brendshm sht procesi; sht mjetipr nj qllim, jo nj fund n vetvete.
Kontrolli i Brendshm sht i ndikuar nganjerzit; kjo nuk sht vetm forma apo manualii politikave por njerzit n secilin nivel t doorganizate.
Kontrolli i Brendshm mund t ofroj vetmsiguri t arsyeshme, jo siguri t plot.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
26/45
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
27/45
Ndarja e detyrave ndrmjet punonjsve tndryshm kshtu q asnj individ t mos ketkontroll t plot n t gjitha aspektet e nj
transaksioni. Zvoglimi i mundsis q nj i punsuar t
zbatoj dhe t fsheh ndonj gabim (tqllimshm apo t paqllimshm) ose t br,mashtrimi.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
28/45
T paraqes dhe t ruaj provat pr ti vrtetuarato:
Vendimet kritike dhe ngjarjet e
veanta...zakonisht q prfshijn prdorimin,angazhimin ose transferimin e burimeve.
Transaksionet...mundsojn transaksionin tgjurmohet nga fillimi i tij deri te prfundimi.
Politikat & Procedurat...dokumentet qprcaktojn parimet themelore dhe metodat nmnyr q punonjsit t mbshteten gjat
zbatimit t puns s tyre.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
29/45
Menaxhon dokumentet dhe i komunikon se cilataktivitete krkojn aprovim, dhe nga kush,bazuar n nivelin e rrezikut brenda organizats.
Siguron nse transaksionet jan t aprovuaradhe q zbatohen nga puntort brendaautoritetit t tyre t dhn nga menaxhmenti.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
30/45
T siguroj dhe t kufizoj qasje n pajisje, nt holla, inventar, informacione konfidenciale,etj. Pr t zvogluar rrezikun e humbjes oseprdorimit t pa-autorizuar.
Performon verifikim fizik sa i prket inventaritpr t verifikuar ekzistencn, sasin,vendndodhjen, kushtet dhe shfrytzimin e saj.
Kryeson nivelin e siguris te artikujt q jan tsiguruara, gjasat e humbjes s tyre, dhendikimin e mundshm q mund t shfaq njhumbje.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
31/45
Ekzaminimi i transaksioneve, informacioneve,dhe ngjarjeve pr verifikimin e saktsis,prmbushjes, prshtatshmris, dhe
prputhjeve. Kryeson nivelin e rishikimit t materialeve,
rreziqeve, dhe rndsin e prgjithshme sa iprket objektivave t organizats.
Siguron nse shpeshtsia sht mjaft adekuatepr t zbuluar dhe vepruar mbi aktivitetet ediskutueshme n kohn e duhur.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
32/45
Ne do t dshtojm n arritjen e qllimeve dhesynimeve tona
Ne mund t shkelim ligjet dhe rregulloret Ne mund t humbim asetet dhe/apo
mundsit
http://images.google.com/imgres?imgurl=http://www.stopidtheft.com.au/graphics/cabinet.jpg&imgrefurl=http://www.stopidtheft.com.au/&usg=__MAbFOiGiALsXmeRP9SNvSWM8vQo=&h=335&w=306&sz=49&hl=en&start=11&tbnid=OkdSccSoqCMFvM:&tbnh=119&tbnw=109&prev=/images%3Fq%3Dbusiness%2Bfraud%26gbv%3D2%26hl%3Denhttp://images.google.com/imgres?imgurl=http://media.kiiitv.com/images/arrested5.jpg&imgrefurl=http://www.kiiitv.com/news/txstatenews/6676637.html&usg=__e9eBiRNbnrUEcbDL8cfwfUW_A8k=&h=480&w=640&sz=149&hl=en&start=3&tbnid=24NnyFHWnRhxhM:&tbnh=103&tbnw=137&prev=/images%3Fq%3Darrested%26gbv%3D2%26hl%3Den%26sa%3DXhttp://images.google.com/imgres?imgurl=http://blog.swiftkickonline.com/going%2520out%2520of%2520business.jpg&imgrefurl=http://blog.swiftkickonline.com/2008/04/how-to-bankrupt.html&usg=__bxpgMPWuIlUYTKjcy7Wh0jA0V0I=&h=360&w=336&sz=133&hl=en&start=4&tbnid=_hVCRtvZiUvvwM:&tbnh=121&tbnw=113&prev=/images%3Fq%3Dgoing%2Bout%2Bof%2Bbusiness%26gbv%3D2%26hl%3Den7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
33/45
Fatkeqsisht - Po!Ato mund t shkojn, dhe kan
shkuar.
Para disa viteve, kishte pasur nj numr tsituatave disiplinore dhe ligjore ku n thelbine tyre kishin t prshira shkelje t kontrollevet brendshme.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
34/45
1. Nj punonjs n mnyr t gabuar kapretenduar se sht duke shkuar n nj
udhtim pune, dhe ka marr nj makin zyrtarepr kt udhtim. Ai n fakt shkoi pr tvizituar familjen, dhe kishte prjetuar aksidentme makinn zyrtare. Ai u prpoq q t
mbuloj at por automjeti ishte dmtuar dhenj hetim zbuloi se ai nuk kishte ndonjudhtim zyrtar q mund t prdorte atautomjet.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
35/45
2.Nj punonjs ka prdorur nj automjet zyrtarpr t shkuar jasht degs q t drekoj pa
dijenin apo aprovimin e eprorit t tij.Punonjsi poashtu nuk kishte prdorurpushimin por kishte qndruar gjat gjithkohs duke drekuar jasht degs jasht orarit t
pauzs.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
36/45
5. Punonjsit duhet t jen t sinqert sa i prketaplikimeve t tyre n pun, por mbikqyrsit
duhet trsisht t kontrollojn dhe prejardhjene referencave para se t punsojn nj aplikues.Punonjsi kishte prmirsuar aplikimin e tijduke paraqitur se nuk kishte qen asnjher idnuar pr ndonj krim por ndodhi t ishte ekundrta. Nj hetim zbuloi se ai n fakt ishte idnuar dhe kishte falsifikuar aplikimin e tij.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
37/45
Sistemi i Kontrollit t Brendshm
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
38/45
Sistemi i Kontrollit t Brendshm(SKB) sht i dokumentuar si nj
sistem q siguron cilsi q lejonorgane t jashtme t ertifikimit prt deleguar inspektimin vjetor t
antarve t grupeve n njorgan/njsi t identifikimit nkuadr t operatorit t ertifikuar.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
39/45
Angazhimi i lidhjes s fermerve q tuprmbahet standardeve t koordinuara
Kshillim te fermert pr terenin dhe
inspektimin e brendshm Aprivime t brendshme dhe trajtime pr
mosprputhje
Dokumentimi i fermerve dhe t dhnave tferms
Kontrollimi i rrjedhs s prodhimit
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
40/45
Shembulli praktik
Gjej/punso personelin: zyrtart n teren
(1/200), mbikqyrsit n teren, zyrtart prdokumentim, menaxherin projektues.
Sigurohu q aty nuk ka konflikt t interesit.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
41/45
S pari duhet t njohim qllimet tona
Pastaj duhet t prcaktojm se ka mund t shkojkeq n arritjen e atyre qllimeve kto gjra quhen
Rreziqe Pastaj duhet t vendosim se si ti menaxhojm ato
rreziqe
Zbatimi i kontrollit t brendshm pr t zvogluar
mundsin q dika t shkoj keq;
Apo
T vazhdosh me rrezikun
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
42/45
T gjith!
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
43/45
Duhet ndjekur politikat dhe procedurat epuns suaj.
Gjithmon mbyllni dern pasi t largoheni.
Mbani dokumentet q prmbajn t dhna
konfidenciale n vende t sigurta. Zhduk t gjitha dokumentet q prmbajn t
dhna konfidenciale nse nuk keni nevoj mpr ato.
http://images.google.com/imgres?imgurl=http://tivate.com/wp-content/uploads/2008/06/1445238755_62ef9e1ca8.jpg&imgrefurl=http://tivate.com/pictures/difference&usg=__1z05FlYdZJwsqIZjmMfv4q9G3Io=&h=375&w=500&sz=58&hl=en&start=5&um=1&tbnid=uoplXkpKy4JfHM:&tbnh=98&tbnw=130&prev=/images%3Fq%3Dmake%2Bthe%2Bdifference%26um%3D1%26hl%3Den7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
44/45
Ruaj n nj vend t sigurt dosjet q
prmbajn t dhna personale, n hard-diskune kompjuterit tuaj personal.
Asnjher mos ndani fjalkalimet tuaja me diktjetr.
Gjithmon bj kyjen e kompjuterit gjatlargimit tnd nga zyrja.
Gjithmon prdor fjalkalime n kompjuterintuaj.
Asnjher mos shkarkoni dika nga interneti.
7/29/2019 Sistemi i Kontrolles Se Brendshme
45/45
T komunikoni problemet me procedurataktuale apo t sugjeroni prmirsime tmbikqyrsi juaj.
T raportoni do aktivitet apo person tdyshimt te mbikqyrsi juaj, te koordinatori iKontrollit t Brendshm ose prmes linjstelefonike t Kontrollit t Brendshm.