Na podstawie. Sienkiewicz, Henryk (s6s,s6), Wpustynii w puszczy, Pastwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, s,;,Wersja lektury online dostpna jest na stronie wolnelektury.pl.Ten utwor nie jest clroniony prawem autorskim iznajduje siw domenie publicznej, co oznacza, e moesz go swobodnie wykorzystywa, publikowa i rozpowszeclnia.HENRYK SIENKIEWICZW pustyni i w puszczynozrzi~r i Wiesz, Nel mowi Sta Tarkowski do swojej przyjacioki, maej Angielki wczoraj przyszli zabtie (policjanci) i aresztowali on dozorcy Smaina i jej troje ieci t Fatm, ktora ju kilka razy przycloia do biura do twojego ojca i do mego.Amaa, podobna do licznego obrazka Nel podniosa swe zielonawe oczy na Stasiai zapytaa na wpo ze ziwieniem, a na wpo ze straclem. Wzili j do wizienia: Nie, ale nie pozwolili jej wyjecla do Sudanu i przyjecla urzdnik, ktory jejbie pilnowa, by ani krokiem nie wyruszya z PortSaidu. Dlaczego:Sta, ktory koczy rok czternasty i ktory sw omioletni towarzyszk koclaDorosobaro, ale uwaa za zupene iecko, rzek z min wielce zarozumia. Jak dojiesz do mego wieku, to biesz wieiaa wszystko, co si ieje nietylko wzdu kanau, od PortSaidu do Suezu, ale i w caym Egipcie. Czy ty nic nieieckosyszaa o Maldim: Syszaam, e jest brzydki i niegrzeczny.Clopiec umiecln si z politowaniem. Czy jest brzydki nie wiem. Sudaczycy utrzymuj, e jest pikny. Alepowieie, e jest niegrzeczny, o czowieku, ktory wymordowa ju tylu lui, moetylko iewczynka omioletnia, w sukience, ot! takiej do kolan! Tatu mi tak powieia, a tatu wie najlepiej. Powieia ci tak dlatego, e inaczej by nie zrozumiaa. Do mnie by si taknie wyrazi. Maldi jest gorszy ni cae stado krokodyli. Rozumiesz: Dobre mi powieenie. niegrzeczny, tak si mowi do niemowlt.Lecz ujrzawszy zaclmurzon twarz iewczynki umilk, a potem rzek.Doroso Nel! wiesz, e nie clciaem ci zrobi przykroci, przyjie czas, e i ty bieszmiaa czternasty rok. Obiecuj ci to na pewno. Ala! odpowieiaa z zatroskanym wejrzeniem a jeeli Maldi wpadnieprzedtem do PortSaidu i mnie zje: Maldi nie jest ludoerc, wic lui nie zjada, tylko icl morduje. Do PortSaidu te nie wpadnie, a gdyby nawet wpad i clcia ci zabi, pierwej miaby ze mndo czynienia.Owiadczenie to oraz wist, z jakim Sta wcign nosem powietrze, nie zapoPodstpwiadajcy nic dobrego dla Maldiego, uspokoiy znacznie Nel co do wasnej osoby.Port Said miasto pooone w Egipcie w pobliu Kanau Sueskiego. Zostao zaoone w s,,roku wanie z powodu rozbudowy tego kanau.Suez miasto pooone w Egipcie niedaleko od Kanau Sueskiego. Wiem odrzeka. Ty by mnie nie da. Ale dlaczego nie puszczaj Fatmyz PortSaidu: Bo Fatma jest cioteczn siostr Maldiego. M jej, Smain, owiadczy rzdowi egipskiemu w Kairze, e pojeie do Sudanu, gie przebywa Maldi, i wyrobiwolno dla wszystkicl Europejczykow, ktorzy wpadli w jego rce. To Smain jest dobry: Czekaj. Twoj i moj tatu, ktorzy znali doskonale Smaina, nie mieli wcale doniego zaufania i ostrzegali Nubara Pasz, by mu nie ufa. Ale rzd zgoi si wysaSmaina i Smain bawi od po roku u Maldiego. Jecy jednak nie tylko nie wrocili, aleprzysza z Clartumu wiadomo, e maldyci obclo si z nimi coraz okrutniej,a e Smain, nabrawszy od rzdu pieniy, zdrai. Przysta cakiem do Maldiegoi zosta mianowany emirem. Luie powiadaj, e w tej okropnej bitwie, w ktorejpoleg jenera Hicks, Smain dowoi artyleri Maldiego i on to podobno nauczymaldystow obcloi si z armatami, czego przedtem, jako icy luie, wcale nieumieli. Ale Smainowi cloi teraz o to, by wydosta z Egiptu on i ieci, tote gdyFatma, ktora widocznie z gory wieiaa, co zrobi Smain, clciaa ciclaczem wyjeclaz PortSaidu, rzd aresztowa j teraz razem z iemi. A co rzdowi przyjie z Fatmy i jej ieci: Rzd powie Maldiemu. Oddaj nam jecow, a my oddamy ci FatmNa razie rozmowa urwaa si, albowiem uwag Stasia zwrociy ptaki lecce odPtakstrony Ecltum om Farag ku jezioru Menzalel. Leciay one do nisko i w przezroczystym powietrzu wida byo wyranie kilka pelikanow z zagitymi na grzbietyszyjami, poruszajcycl z wolna ogromnymi skrzydami. Sta pocz zaraz naladowa icl lot, wic zadar gow i bieg przez kilkanacie krokow grobl, maclajcrozoonymi rkoma. Patrz, lec i czerwonaki zawoaa nagle Nel.Sta zatrzyma si w jednej clwili, gdy istotnie za pelikanami, ale nieco wyej,wida byo zawieszone na bkicie jakby dwa wielkie, roowe i purpurowe kwiaty. Czerwonaki! Czerwonaki! One wracaj pod wieczor do swoicl sieib na wysepkacl rzek clopiec. Acl, gdybym mia strzelb! Po co by mia do nicl strzela: Kobiety takicl rzeczy nie rozumiej. Ale pojdmy dalej, moe zobaczymy iclwicej.To powieiawszy wzi iewczynk za rk i poszli ku pierwszej za PortSaMiasto, Wodaidem kanaowej przystani, za nimi za nadaa Murzynka Dinal, niegdy piastunkamaej Nel. Szli waem odielajcym wody jeziora Menzalel od kanau, przez ktoryprzepywa w tej clwili, prowaony przez pilota, duy parowiec angielski. ZbliaPrzyroda nieoywiona,Pustynia, Soce,wiatosi wieczor. Soce stao jeszcze do wysoko, ale przetoczyo si ju na stron jeziora. Sonawe jego wody poczynay lni zotem i drga odblaskami pawicl pior. Poarabskim brzegu cigna si, jak okiem sign, powa piaszczysta pustynia gucla, zowroga, martwa. Miy szklanym, jakby obumarym niebem a bezmiarempomarszczonycl piaskow nie byo ladu ywej istoty. Podczas gdy na kanale wrzao ycie, krciy si oie, rozlegay si wisty parowcow, a nad Menzalel migotayw socu stada mew i ikicl kaczek tam, na arabskim brzegu, bya jakby krainaClartum stolica Sudanu.emtr tytu lonorowy przysugujcy dowodcom i ksitom w pastwacl islamu.gro|la wa ziemny, ktory utrzymuje wod w sztucznym zbiorniku lub clroni przylege terenyprzed wylewami rzeki.czervonal aming, nazwa potoczna.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy :mierci. Tylko w miar jak soce zniajc si stawao si coraz czerwiesze, piaskipoczy przybiera barw liliow, tak, jak jesieni maj wrzosy w polskicl lasacl.ieci idc ku przystani ujrzay jeszcze kilka czerwonakow, do ktorycl miaysi icl oczy, po czym Dinal owiadczya, e Nel musi wraca do domu. W Egipciepo dniacl, ktore nawet w czasie zimy czsto bywaj upalne, nastpuj noce barozimne, a e zdrowie Nel wymagao wielkiej ostronoci, ojciec jej, pan Rawlison, niepozwala, by iewczynka znajdowaa si po zacloie soca nad wod. Zawrociliwic ku miastu, na ktorego kracu staa w pobliu kanau willa pana Rawlisona i w clwili gdy soce zanurzyo si w morzu, znaleli si pod daclem. Niebawemprzyby te zaproszony na obiad inynier Tarkowski, ojciec Stasia i cae towarzystwo, wraz z Francuzk, nauczycielk Nel, pani Olivier, zasiado do stou.Pan Rawlison, jeden z dyrektorow kompanii Kanau Sueskiego, i Wadysaw TarPrzyja, Wdowiec,Emigrantkowski, starszy inynier teje kompanii, yli od wielu lat w najcilejszej przyjani.Obaj byli wdowcami, ale pani Tarkowska, rodem Francuzka, zmara z clwil przyjciana wiat Stasia, to jest przed laty przeszo trzynastu, matka za Nel zgasa na suclotyw Heluanie, gdy iewczynka miaa lat trzy. Obaj wdowcy mieszkali w ssiednicldomacl w PortSaiie i z powodu swycl zaj widywali si coiennie. Wspolne nieszczcie zbliyo icl jeszcze bariej do siebie i umocnio zawart poprzednioprzyja. Pan Rawlison pokocla Stasia jak wasnego syna, a za pan Tarkowski bybyieckoskoczy w ogie i wod za ma Nel. Po ukoczeniu iennycl prac najmilszym dlanicl odpoczynkiem bya rozmowa o ieciacl, icl wyclowaniu i przyszoci. Podczas podobnycl rozmow najczciej bywao tak, e pan Rawlison wyclwala zdolnoci, energi i ielno Stasia, a pan Tarkowski unosi si nad sodycz i anielsktwarzyczk Nel. I jedno, i drugie byo prawd. Sta by trocl zarozumiay i trocl clepliwy, ale uczy si doskonale, i nauczyciele szkoy angielskiej, do ktorejcloi w PortSaiie przyznawali mu istotnie niezwyke zdolnoci. Co do odwagiOdwaga, Powstaniei zaradnoci, oieiczy j po ojcu, albowiem pan Tarkowski posiada te przymiotyw wysokim stopniu i w znacznej czci im wanie zawicza obecne swe wysokiestanowisko. W roku s6, bi si bez wytclnienia w cigu jedenastu miesicy. Nastpnie ranny, wzity do niewoli i skazany na Sybir, uciek z gbi Rosji i przedosta siza granic. By ju przed pojciem do powstania skoczonym inynierem, jednakerok jeszcze powici na studia lydrauliczne, a nastpnie otrzyma posad przy kanalei w cigu kilku lat gdy poznano jego znajomo rzeczy, energi i pracowito zaj wysokie stanowisko starszego inyniera.Sta uroi si, wyclowa i doszed do czternastego roku ycia w PortSaiie,iecistwonad kanaem, wskutek czego inynierowie, koley ojca, nazywali go ieckiem pustyni. Poniej, bdc ju w szkole, towarzyszy czasem ojcu lub panu Rawlisonowi,w czasie wakacji i wit, w wycieczkacl, jakie z obowizku musieli czyni od PortSaidu a do Suezu, dla rewizji robot przy wale i przy pogbianiu oyska kanau. Znawszystkicl zarowno inynierow i urzdnikow komory, jak i robotnikow, Arabowi Murzynow. Krci i wkrca si wszie, wyrasta, gie go nie posiali, robi dugiewycieczki waem, jei odk po Menzalel i zapuszcza si nieraz do daleko. Przeprawia si na brzeg arabski i dorwawszy si do czyjego bd konia, a w braku konia do wielbda, a nawet i osa, udawa farysa w pustyni, sowem, jak si wyraa panTarkowski, bobrowa wszie i kad woln od nauki clwil spa nad wod.Ojciec nie sprzeciwia si temu wiec, e wiosowanie, konna jazda i cigeMarzenieycie na wieym powietrzu wzmacnia zdrowie clopca i rozwa w nim zaradno.Jako Sta wyszy by i silniejszy, ni bywaj clopcy w jego wieku, a do mu byospojrze w oczy, by odgadn, e w razie jakiego wypadku prej zgrzeszy zbytkiemzuclwaoci ni bojani. W czternastym roku ycia by jednym z najlepszycl pywanrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy ,kow w PortSaiie, co niemao znaczyo, albowiem Arabowie i Murzyni pywaj jakryby. Strzelajc z karabinkow maego kalibru i tylko kulami, do ikicl kaczeki do egipskicl gsi, wyrobi sobie nieclybn rk i oko. Marzeniem jego byo polowa kiedy na wielkie zwierzta w Anyce rodkowej, clciwie te sucla opowiadaSudaczykow zajtycl przy kanale, ktorzy spotykali si w swej ojczynie z wielkimidrapienikami i gruboskornymi.Miao to i t korzy, e uczy si zarazem icl jzykow. Kana Sueski nie do byPracao przekopa, trzeba go jeszcze i utrzyma, gdy inaczej piaski z pusty, lecycl poobu jego brzegacl, zasypayby go w cigu roku. Wielkie ieo Lessepsa wymaga cigej pracy i czujnoci. Tote do i dnia nad pogbieniem jego oyska pracuj poddozorem biegycl inynierow potne maszyny i tysice robotnikow. Przy przekopywaniu kanau pracowao icl dwaiecia pi tysicy. i, wobec dokonanego ieai ulepszonycl nowycl maszyn, potrzeba icl znacznie mniej, jednake liczba icl jestdotyclczas dosy znaczna. Przewaaj wrod nicl luie miejscowi, nie brak jednaki Nubczykow, i Sudaczykow, i Somalisow, i rozmaitycl Murzynow mieszkajcyclnad Biaym i Niebieskim Nilem, to jest w okolicacl, ktore przed powstaniem Maldiego zaj by rzd egipski. Sta y ze wszystkimi za pan brat, a majc, jak zwykleWiea BabelPolacy, nawyczajn zdolno do jzykow pozna, sam nie wiec jak i kiedy, wieleicl narzeczy. Uroony w Egipcie, mowi po arabsku jak Arab. Od Zanzibarytow,ktorycl wielu suyo za palaczow przy maszynacl, wyuczy si rozpowszeclnionegowielce w caej Anyce rodkowej jzyka kiswalili, umia nawet rozmowi si z Murzynami z pokole Dinka i Szylluk, zamieszkujcycl poniej Faszody nad Nilem.Mowi procz tego biegle po angielsku, po nancusku i po polsku, albowiem ojciecPatriotaKotniajego, gorcy patriota, dba o to wielce, by clopiec zna mow ojczyst. Sta, oczywicie, uwaa mow t za najpikniejsz w wiecie i uczy jej, nie bez powoenia, maNel. Nie mog tylko dokaza tego, aby jego imi wymawiaa Sta, nie Stes. Nierazte przycloio miy nimi z tego powodu do nieporozumie, ktore trway jednak dopoty tylko, dopoki w oczacl iewczyny nie zaczynay wieci ezki. WowczasStes przeprasza j i bywa zy na samego siebie.Mia jednak brzydki zwyczaj mowi z lekcewaeniem o jej omiu latacl i przeDoroso, iecko,Odwagaciwstawia im swoj powany wiek i dowiadczenie. Utrzymywa, e clopiec, ktorykoczy lat czternacie, jeli nie jest jeszcze zupenie dorosym, to przynajmniej niejest ju ieckiem, a natomiast zdolny ju jest do wszelkiego roaju czynow bolaterskicl, zwaszcza jeli ma w sobie krew polsk i nancusk. Pragn te najgorcej,eby kiedykolwiek zdarzya si sposobno do takicl czynow, szczegolniej w obronie Nel. Oboje wynajdywali rozmaite niebezpieczestwa i Sta musia odpowiadana jej pytania, co by zrobi, gdyby na przykad wlaz do jej domu przez okno krokodyl majcy iesi metrow albo skorpion tak duy jak pies. Obojgu ani na clwilnie przycloio do gowy, e wkrotce grona rzeczywisto przewyszy wszelkie iclfantastyczne przypuszczenia.nozrzi~r iiTymczasem w domu czekaa icl podczas obiadu dobra nowina. Panowie TarkowskiPodroi Rawlison byli zaproszeni przed kilku tygodniami, jako biegli inynierowie, do obejrzenia i oceny robot prowaonycl przy caej sieci kanaow w prowincji ElFajum,w okolicacl miasta Medinet, blisko jeziora Karoun oraz wzdu rzeki Jussef i Nilu. Mieli tam zabawi koo miesica i uzyskali na to urlopy od wasnej kompanii.ElFajum miasto w Egipcie, pooone na Pustyni Libskiej, okoo , km od Kairu.lompanta (daw.) stowarzyszenie zakadane w celu prowaenia landlu za granic.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy Poniewa zbliay si wita Boego Naroenia, wic obaj nie clcc rozstawa siz iemi postanowili, e Sta i Nel pojad take do Medinet. Po usyszeniu tej nowiny ieci omal nie wyskoczyy ze skory z radoci. Dotyclczas znay miasta lecewzdu kanau, a mianowicie Izmail i Suez, poza kanaem za Aleksandri i Kair,pod ktorym oglday wielkie piramidy i Snksa. Ale byy to krotkie wycieczki, gdywyprawa do MedinetelFajum wymagaa caego dnia jazdy kolej wzdu Nilu napoudnie, a potem od ElWasta na zaclod, ku Pustyni Libskiej. Sta zna MedinetPrzyroda nieoywiona,Pustyniaz opowiada modszycl inynierow i podronikow, ktorzy jeili tam na polowanie na wszelkiego roaju ptactwo wodne oraz na wilki z pustyni i lieny. Wieia,e jest to osobna wielka oaza leca po lewym brzegu Nilu, ale niezalena od jego wylewow i majca swoj wasny system wodny, utworzony przez jezioro Karoun,przez BalrJussef i przez ca wi drobnycl kanaow. Ci, ktorzy oaz t wiieli,mowili, e jakkolwiek kraina ta naley do Egiptu, jednake, odielona od niego pustyni, tworzy odrbn cao. Tylko rzeka Jussef wie, rzekby, niebieskim cienkimsznurkiem t okolic z dolin Nilu. Wielka obto wod, yzno gleby i wspaniaarolinno tworz z niej jakby raj ziemski, a rozlege ruiny miasta Krokodilopoliscigaj tam setki ciekawycl podronikow. Stasiowi jednak umieclay si gowniebrzegi jeziora Karoun z rojami ptactwa i wyprawy na wilki do pustynnycl wzgorzGuebelelSedment.Ale wakacje jego zaczynay si dopiero za kilka dni, poniewa za rewizja robotPodroprzy kanaacl bya spraw piln i starsi panowie nie mogli traci czasu, uoyli siprzeto, e wyjad niezwocznie, a ieci wraz z pani Olivier w tyie poniej. I Nel,i Sta mieli oclot jecla zaraz, ale Sta nie mia o to prosi. Poczli natomiast wypytywa o rozmaite sprawy tyczce podroy i z nowymi wybuclami radoci przyjliwiadomo, e nie bd mieszkali w niewygodnycl utrzymywanycl przez Grekowlotelacl, ale w namiotacl dostarczonycl przez Towarzystwo Podronicze Cooka.Tak zwykle urzaj si podronicy, ktorzy z Kairu wyjedaj na duszy nawetpobyt do Medinet. Cook dostarcza namiotow, suby, kuclarzy, zapasow ywnoci,koni, osow, wielbdow i przewodnikow, tak e podronik nie potrzebuje o niczymmyle. Jest to wprawie do kosztowny sposob podroowania, ale panowie Tarkowski i Rawlison nie mieli potrzeby si z tym liczy, wszelkie bowiem wydatkiponosi rzd egipski, ktory icl zaprosi, jako biegycl, do oceny i rewizji prac przykanaacl. Nel, ktora nad wszystko w wiecie lubia jei na wielbie, otrzymaaobietnic od ojca, e dostanie osobnego, garbatego wierzclowca, na ktorym wrazz pani Olivier albo z Dinal, a czasem i ze Stasiem, bie braa uia we wspolnyclwycieczkacl w blisze okolice pustyni i do Karoun. Stasiowi przyrzek pan Tarkowski, e pozwoli mu kiedy noc poj na wilki i e jeeli przyniesie dobre wiadectwoszkolne, to dostanie prawiwy angielski sztucer i wszelkie potrzebne dla myliwego przybory. Poniewa Sta pewny by cenzury, wic od razu zacz uwaa si zaposiadacza sztucera i obiecywa sobie dokona z nim rozmaitycl zdumiewajcycli wiekopomnycl czynow.Na takicl projektacl i rozmowacl zeszed uszczliwionym ieciom obiad. Stosunkowo najmniej zapau okazywaa do zamierzonej podroy pani Olivier, ktorej nieclciao si rusza z wygodnej willi w PortSaiie i ktor przestraszaa myl zamieszkania przez kilka tygodni w namiocie, a zwaszcza zamiar wycieczek na wielbdacl.vtellte ptramty t Snls cloi o trzy najwiksze piramidy w Egipcie (z najsawniejsz piramidCleopsa na czele) oraz najwikszy i najbariej znany posg Snksa, budowle te znajduj si w Gizie,miecie pooonym w odlegoci ok. :c km od Kairu.sztucer roaj broni palnej uywanej do polowania na grubsz zwierzyn, w XVIII i XIX w.uywany by take w wojsku.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy ,Zdarzyo si jej ju kilkakrotnie probowa podobnej jazdy, jak to zwykle robi przezciekawo wszyscy Europejczycy zamieszkali w Egipcie, i zawsze te proby wypaday niepomylnie. Raz wielbd podnios si za wczenie, gdy jeszcze nie zasiada sidobrze na siodle, i skutkiem tego stoczya si przez jego grzbiet na ziemi. Innymrazem nie nalecy do lekkononycl dromader utrzs j tak, e przez dwa dni niemoga przyj do siebie, sowem, o ile Nel po dwu lub trzecl przejadkacl, na ktorepozwoli pan Rawlison, zapewniaa, e nie ma nic rozkoszniejszego na wiecie, o tyle pani Olivier zostay przykre wspomnienia. Mowia, e to jest dobre dla Arabowalbo dla takiej kruszynki jak Nel, ktora nie wicej si utrzsie ni mucla, ktora bysiada na garbie wielbda, ale nie dla osob powanycl i niezbyt lekkicl, a zarazemmajcycl pewn skonno do nieznonej cloroby morskiej. Lecz co do MedinetPowstanieelFajum miaa i inne obawy. Oto w PortSaiie, zarowno jak w Aleksandrii, Kairze i caym Egipcie, nie mowiono o niczym wicej, tylko o powstaniu Maldiegoi okruciestwacl derwiszow. Pani Olivier nie wiec dokadnie, gie ley Medinet, zaniepokoia si, czy to nie bie zbyt blisko od maldystow, i wreszcie poczawypytywa o to pana Rawlisona.Lecz on umiecln si tylko i rzek. Maldi oblega w tej clwili Clartum, w ktorym broni si jenera Gordon. Czypani wie, jak daleko z Medinet do Clartumu: Nie mam o tym adnego pojcia. Tak mniej wicej jak std do Sycylii objani pan Tarkowski. Mniej wicej potwieri Sta. Clartum ley tam, gie Nil Biay i Niebieski sclo si i tworz jedn rzek. ieli nas od niego ogromna przestrzeEgiptu i caa Nubia.Nastpnie clcia doda, e cloby Medinet leao bliej od krajow zajtycl przezpowstanie, to przecie on tam bie ze swoim sztucerem, ale przypomniawszy sobie,e za podobne przeclwaki dosta ju nieraz bur od ojca umilk.Starsi panowie poczli jednak rozmawia o Maldim i o powstaniu, bya to bowiem najwaniejsza dotyczca Egiptu sprawa. Wiadomoci spod Clartumu byy ze.ikie lordy oblegay ju miasto od potora miesica, rzdy egipski i angielski iaay powolnie. Odsiecz zaledwie wyruszya i obawiano si powszeclnie, e mimo sawy,mstwa i zdolnoci Gordona wane to miasto wpadnie w rce barbarzycow. Tegozdania by i pan Tarkowski, ktory podejrzewa, e Anglia yczy sobie w duszy, byMaldi odebra Sudan Egiptowi po to, by poniej odebra go Maldiemu i uczyniz tej ogromnej krainy posiado angielsk. Nie poieli si jednak pan Tarkowskitymi podejrzeniami z panem Rawlisonem nie clcc uraa jego uczu patriotycznycl.Pod koniec obiadu Sta j wypytywa, dlaczego rzd egipski zabra wszystkieWaa, Wolno,Kolonializmkraje lece na poudnie od Nubii, a mianowicie Kordofan, Darfur i Sudan a doAlbertNianza i pozbawi tamtejszycl mieszkacow wolnoci. Pan Rawlison postanowi mu to wytumaczy. z tej przyczyny, e wszystko, co czyni rzd egipski, toczyni z polecenia Anglii, ktora rozcigna nad Egiptem protektorat i w rzeczywistoci rzia nim, jak sama clciaa. Rzd egipski nie zabra tam nikomu wolnoci rzek ale j setkom tysicy, a moe i milionom lui przywroci. W Kordofanie, w Darfurze i w Sudanie niebyo w ostatnicl czasacl adnycl pastw niezalenycl. Zaledwie tu i owie jakimay wadca roci prawo do niektorycl ziem i zagarnia je wbrew woli icl mieszkaromaer wielbd jednogarbny.proteltorat kraj znajdujcy si pod protektoratem, to kraj, nad ktorym swoj wa rozcignoinne pastwo, silniejsze politycznie i militarnie, bariej wpywowe.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy 6cow, przemoc. Przewanie jednak byy one zamieszkae przez niezawise pokoleniaAraboMurzynow, to jest przez lui majcycl w sobie krew obu tycl ras. Pokolenia te yy w ustawicznej wojnie. Napady na siebie wzajem i zabieray sobie konie,wielbdy, bydo rogate i przede wszystkim niewolnikow. Popeniano przy tym wiele okruciestw. Ale najgorsi byli kupcy polujcy na ko soniow i niewolnikow.Utworzyli oni jakby osobn klas lui, do ktorej naleeli wszyscy niemal naczelnicy pokole i zamoniejsi kupcy. Ci czynili zbrojne wyprawy daleko w gb Anyki,Niewolagrabic wszdy ky soniowe i clwytajc tysice lui. mczyzn, kobiet i ieci. Niszczyli przy tym wsie i osady, pustoszyli pola, przelewali rzeki krwi i zabali bez litociwszystkicl opornycl. Poudniowe strony Sudanu, Darfuru i Kordofanu oraz krajenad gornym Nilem a po jeziora wyludniy si w niektorycl okolicacl prawie zupenie. Lecz bandy arabskie zapuszczay si coraz dalej, tak e caa rodkowa Anykastaa si ziemi ez i krwi. Oto Anglia, ktora, jak ci wiadomo, ciga po caym wiecielandlarzy niewolnikow, zgoia si na to, by rzd egipski zaj Kordofan, Darfuri Sudan, by to bowiem jedyny sposob zmuszenia tycl grabiecow do porzuceniatego obrzydliwego landlu i jedyny sposob utrzymania icl w ryzacl. NieszczliwiMurzyni odetclnli, napady i grabiee ustay, a luie poczli y pod jakim takimprawem. Ale oczywicie taki stan rzeczy nie podoba si landlarzom, wic gdy znalaz si miy nimi MolammedAclmed, zwany i Maldim, ktory pocz gosiwojn wit pod pozorem, e w Egipcie upada prawiwa wiara Malometa, wszyscyrzucili si jak jeden czowiek do broni. I oto rozpalia si ta okropna wojna, ktora,przynajmniej dotyclczas, baro le iie Egipcjanom. Maldi pobi we wszystkiclbitwacl wojska rzdowe, zaj Kordofan, Darfur, Sudan, lordy jego oblegaj obecnieClartum i zapuszczaj si na ponoc a do granic Nubii. A czy mog doj a do Egiptu: zapyta Sta. Nie odpowieia pan Rawlison. Maldi zapowiada wprawie, e zawojuje cay wiat, ale jest to iki czowiek, ktory o niczym nie ma pojcia. Egiptunie zajmie nigdy, gdy nie pozwoliaby na to Anglia. Jeli jednak wojska egipskie zostan zupenie zniesione: Wowczas wystpi wojska angielskie, ktorycl nie zwyciy nigdy nikt. A dlaczego Anglia pozwolia Maldiemu zaj tyle krajow: Skd wiesz, e pozwolia odpowieia pan Rawlison. Anglia nie pieszysi nigdy, albowiem jest wieczna.Dalsz rozmow przerwa sucy Murzyn, ktory oznajmi, e przysza FatmaSugaSmainowa i baga o posuclanie.Kobiety na Wscloie zajmuj si sprawami prawie wycznie domowymi i rzadKobieta, Obyczajeko nawet wyclo z laremow. Tylko ubosze udaj si na targi lub pracuj w polacl, jak to czyni ony fellaclow, to jest wieniakow egipskicl. Ale i te przesaniajwowczas twarze. Jakkolwiek w Sudanie, z ktorego pocloia Fatma, zwyczaj tennie bywa przestrzegany i jakkolwiek przycloia ona ju poprzednio do biura pana Rawlisona, jednake przyjcie jej, zwaszcza o tak ponej porze i do prywatnegodomu, wywoao pewne ziwienie. Dowiemy si czego nowego o Smainie rzek pan Tarkowski. Tak odpowieia pan Rawlison dajc zarazem zna sucemu, aby wprowai Fatm.Jako po clwili wesza wysoka, moda Sudanka, z twarz zupenie nie osonit,Kobieta, Sugao baro ciemnej cerze i przepiknycl, lubo ikicl i trocl zowrogicl oczacl.Wszedszy pada zaraz na twarz, a gdy pan Rawlison kaza jej wsta, podniosa si, alepozostaa na klczkacl. Sidi rzeka niecl Allacl bogosawi ciebie, twoje potomstwo, twoj domWizienienrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy ;i twoje trzody! Czego dasz: zapyta inynier. Miosieria, ratunku i pomocy w nieszczciu, o panie! Oto jestem uwizionaw FortSaiie i zatrata wisi nade mn i nad mymi iemi. Mowisz, e uwiziona, a przecie moga tu przyj, a do tego w nocy. Odprowaili mnie tu zabliowie, ktorzy we dnie i w nocy pilnuj mego domu,i wiem, e maj rozkaz poucina nam wkrotce gowy. Mow jak niewiasta roztropna odpowieia wzruszajc ramionami panRawlison. Jeste nie w Sudanie, ale w Egipcie, gie nie zabaj nikogo bez sdu,wic moesz by pewna, e wos nie spadnie z gowy ani tobie, ani twym ieciom.Lecz ona pocza go baga, by wstawi si za ni jeszcze raz do rzdu, wyjednajej pozwolenie na wyjazd do Smarna. Anglicy tak wielcy jak ty, panie (mowia),Prawdawszystko mog. Rzd w Kairze myli, e Smain zdrai, a to jest nieprawda! Byliu mnie wczoraj kupcy arabscy, ktorzy przyjeclali z Souakimu, a przedtem kupowaligum i ko soniow w Sudanie, i donieli mi, e Smain ley clory w ElFaszeri wzywa mnie wraz z iemi do siebie, by je pobogosawi Wszystko to jest twoj wymys, Fatmo przerwa pan Rawlison.Lecz ona zacza zaklina si na Allacla, e mowi prawd, a nastpnie mowia,Losi jeli Smain wyzdrowieje to wykupi niezawodnie wszystkicl jecow clrzecijaskicl, jeli za umrze, to ona, jako krewna woa derwiszow, atwo znajie doniego przystp i uzyska, co zeclce. Niecl jej tylko pozwol jecla, albowiem sercew jej piersiacl skowyczy z tsknoty za mem. Co ona, nieszczsna niewiasta, zawinia rzdowi i cledywowi: Czy to jej wina i czy moe za to odpowiada, e manieszczcie by krewn derwisza MolammedaAclmeda:Fatma nie miaa wobec Anglikow nazwa swego krewnego Maldim, poniewaKobieta, Obyczajeznaczy to. odkupiciel wiata wieiaa za, e rzd egipski uwaa go za buntownikai oszusta. Ale bc wci czoem i wzywajc niebo na wiadectwo swej niewinnocii niedoli, pocza paka i zarazem wy aonie, jak czyni na Wscloie niewiastypo stracie mow lub synow. Nastpnie rzucia si znowu twarz na ziemi, a raczejna dywan, ktorym przykryta bya posaka i czekaa w milczeniu.Nel, ktorej clciao si trocl spa pod koniec obiadu, rozbuia si zupenie,ieckoa majc poczciwe serduszko clwycia rk ojca i caujc j raz po raz, pocza prosiza Fatm. Niecl jej tatu pomoe! niecl jej pomoe!Fatma za, rozumiejc widocznie po angielsku, ozwaa si wrod ka, nie odrywajc twarzy od dywanu. Niecl ci Allacl bogosawi, kwiatku rajski, rozkoszy Omaja, gwiazdko bezzmazy!Jakkolwiek Sta by w duszy baro zawzity na maldystow, jednake wzruszysi take prob i bolem Fatmy. Przy tym Nel wstawiaa si za ni, a on ostateczniezawsze clcia tego, czego clciaa Nel wic po clwili ozwa si niby do siebie, aletak, by syszeli go wszyscy. Ja, gdybym by rzdem, pozwolibym Fatmie odjecla. Ale poniewa nie jeste rzdem odpowieia mu pan Tarkowski lepiejzrobisz nie wdajc si w to, co do ciebie nie naley.Pan Rawlison mia rownie litociw dusz i odczuwa pooenie Fatmy, ale udeHandel, Kamstworzyy go w jej sowacl rozmaite rzeczy, ktore wyday mu si prostym kamstwem.Majc prawie coienne stosunki z komor w Izmaili wieia dobrze, e adne noweadunki gumy ani koci soniowej nie przecloiy w ostatnicl czasacl przez kana.Handel tymi towarami usta prawie zupenie. Kupcy arabscy nie mogli te wracanrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy z lecego w Sudanie miasta ElFaszer, gdy maldyci w ogole z pocztku nie dopuszczali do siebie kupcow, a tycl, ktorycl mogli zapa, rabowali i zatrzymywaliw niewoli. Byo to te rzecz niemal pewn, e opowiadanie o clorobie Smaina jestkamstwem.Lecz poniewa oczki Nel patrzyy wci bagalnie na tatusia, wic ten nie clcciecko, Ojcieczasmuca iewczynki rzeki po clwili do Fatmy. Fatmo, pisaem ju do rzdu na twoj prob, ale bez skutku. A teraz suclaj. Jutro z tym oto melendysem (inynierem), ktorego tu wiisz, wyjedamydo MedinetelFajum, po droe zatrzymamy si przez jeden ie w Kairze, albowiem cledyw clce rozmowi si z nami o kanaacl prowaonycl od BalrJussefi da nam co do nicl polecenia. W czasie rozmowy postaram si przedstawi mutwoj spraw i uzyska dla ciebie jego ask. Ale nic wicej uczyni nie mog i nieprzyrzekam.Fatma podniosa si i wycignwszy obie rce na znak ikczynienia, zawoaa. A wic jestem ocalona!Zdrada Nie, Fatmo odpowieia pan Rawlison nie mow o ocaleniu, albowiempowieiaem ci ju, e mier nie grozi ani tobie, ani twoim ieciom. Czy jednakcledyw pozwoli na twoj odjazd, nie rcz, albowiem Smain nie jest clory, ale jestzdrajc, ktory zabrawszy rzdowe pienie nie myli wcale o wykupieniu jecow odMolammedaAclmeda. Smain jest niewinny, panie, i ley w ElFaszer powtorzya Fatma a gdyby on sprzeniewierzy si nawet rzdowi, to ja przysigam przed tob, moim dobroczyc, e jeli pozwol mi wyjecla, poty bd baga MolammedaAclmeda, pokinie wyprosz waszycl jecow. A wic dobrze. Obiecuj ci raz jeszcze, e wstawi si za tob do cledywa.Fatma pocza bi pokony.Suga, Sualczo iki ci, sidi! Jeste nie tylko potny, ale i sprawiedliwy. A teraz bagam cijeszcze, aby pozwoli suy nam sobie jak niewolnikom. W Egipcie nikt nie moe by niewolnikiem odpowieia z umieclempan Rawlison. Suby mam dosy, a z twoicl usug nie mog korzysta jeszczei dlatego, e jak ci powieiaem, wyjedamy wszyscy do Medinet i moe by, epozostaniemy tam a do ramazanu. Wiem, panie, albowiem powieia mi to dozorca Cladigi, ja za, dowieiawszy si o tym, przyszam nie tylko baga ci o pomoc, ale by ci powieietake, e dwaj luie z mego pokolenia Dangalow, Idrys i Geblr, s wielbdnikamiw Medinet i e uderz przed tob czoem, gdy tylko przybiesz, oarujc na twerozkazy siebie i swe wielbdy. Dobrze, dobrze odpowieia dyrektor ale to sprawa kompanii Cooka,nie moja.Fatma ucaowawszy rce obu inynierow i ieci wysza bogosawic szczegolniejNel. Dwaj panowie milczeli przez clwil, po czym pan Rawlison rzeki.Kamstwo, Kobieta Biedna kobieta ale kamie tak, jak tylko na Wscloie kama umiej i nawet w jej owiadczeniacl wicznoci brzmi jaka faszywa nuta. Niezawodnie odpowieia pan Tarkowski ale co prawda, to czy Smainzdrai, czy nie zdrai, rzd nie ma prawa zatrzymywa jej w Egipcie, gdy ona niemoe odpowiada za ma.ramazan (tur., arab.. ramaan) dla wyznawcow islamu jest to okres wielkiego postu, obcloony jest zawsze w iewitym miesicu ksiycowego kalendarza muzumaskiego, przypadajcymna sierpie i wrzesie zaclodniego kalendarza gregoriaskiego.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy , Rzd nie pozwala teraz nikomu z Sudaczykow wyjeda bez osobnego pozwolenia do Souakimu i do Nubii, wic zakaz nie dotyka tylko Fatmy. W Egipcieznajduje si wielu, przyclo tu bowiem dla zarobku, a miy nimi jest pewnaliczba nalecycl do pokolenia Dangalow, to jest tego, z ktorego pocloi Maldi.Oto na przykad nale do niego, procz Fatmy, Cladigi i ci dwaj wielbdnicy w Medinet. Maldyci nazywaj Egipcjan Turkami i prowa z nimi wojn, ale i miytutejszymi Arabami znalazoby si sporo zwolennikow Maldiego, ktorzy by cltniedo niego uciekli. Zaliczy trzeba do nicl wszystkicl fanatykow, wszystkicl dawnyclstronnikow Arabiego paszy i wielu sporod klas najuboszycl. Bior oni za ze rzdowi, e podda si cakiem wpywom angielskim, i twier, e religia na tym cierpi.Bog wie, ilu ucieko ju przez pustyni, omajc zwyk drog morsk na Souakim,wic rzd dowieiawszy si, e Fatma clce take zmyka, przykaza j pilnowa. Zani tylko i za jej ieci, jako za krewnycl samego Maldiego, moe bie monaoyska jecow. Czy istotnie nisze klasy w Egipcie sprzyjaj Maldiemu: Maldi ma zwolennikow nawet w wojsku, ktore moe dlatego be si tak le. Ale jakim sposobem Sudaczycy mog ucieka przez pustyni: Przecie totysice mil: A jednak t drog sprowaono niewolnikow do Egiptu. S, e ieci Fatmy nie wytrzymayby takiej podroy. Clce te j sobie skroci i jecla morzem do Souakimu. W kadym razie biedna kobietaNa tym skoczya si rozmowa.A w dwanacie goin poniej biedna kobieta zamknwszy si starannie w doPodstpmu z synem dozorcy Cladigiego szeptaa mu ze zmarszczonymi brwiami i ponurymspojrzeniem swycl piknycl oczu. Clamisie, synu Cladigiego, oto s pienie. Pojeiesz i jeszcze do Medinet i oddasz Idrysowi to pismo, ktore na moj prob napisa do niego witobliwyderwisz Bellali ieci tycl melendysow s dobre, ale jeli nie uzyskam pozwoleniana wyjazd, to nie ma innego sposobu. Wiem, e mnie nie zdraisz Pamitaj, e tyi twoj ojciec pocloicie take z pokolenia Dangalow, w ktorym uroi si wielkiMaldi.nozrzi~r iiiObaj inynierowie wyjeclali nazajutrz na noc do Kairu, gie mieli odwiei reList, Podrozydenta angielskiego i by na posuclaniu u wicekrola. Sta oblicza, e moe imto zaj dwa dni, i pokazao si, e obliczenia jego byy trafne, gdy trzeciego dniawieczorem otrzyma od ojca, ju z Medinet, nastpujc depesz. Namioty przygotowane. Macie wyruszy z clwil rozpoczcia twoicl wakacji. Fatmie daj znaprzez Cladigiego, e nie moglimy dla niej nic zrobi Podobn depesz otrzymaa rownie pani Olivier, ktora te zaraz rozpocza przy pomocy Murzynki Dinalprzygotowania podrone.Sam icl widok rozradowa serca ieci. Lecz nagle zaszed wypadek, ktory poplTruciznaCloroba, Lekarzta wszelkie przewidywania i mog nawet cakiem powstrzyma wyjazd. Oto w dniu,w ktorym zaczy si zimowe wakacje Stasia, a w wigili wyjazdu, pani Olivier uksipodczas jej drzemki popoudniowej w ogroie skorpion. Jadowite te stworzenia niebywaj zwykle w Egipcie zbyt niebezpieczne, tym razem jednak ukucie mogo sista wyjtkowo zgubnym. Skorpion pezn po gornym oparciu pociennego krzesaepesza telegram.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy sci uku pani Olivier w szyj, w clwili gdy przycisna go gow, e za poprzedniocierpiaa ona na ro w twarzy, wic zacloia obawa, e cloroba si powtorzy. Wezwano natyclmiast lekarza, ktory przyby jednak dopiero po dwu goinacl, gdyby zajty gie iniej. Szyja, a nawet i twarz byy ju opuclnite, po czym zjawia sigorczka ze zwykymi objawami zatrucia. Lekarz owiadczy, e nie moe by mowyw tycl warunkacl o wyjeie, i kaza clorej pooy si do oka wobec tegoieciom grozio spenie wit Boego Naroenia w domu. Trzeba odda sprawiedliwo Nel, e w pierwszycl zwaszcza clwilacl wicej mylaa o cierpieniaclswej nauczycielki ni o utraconycl przyjemnociacl w Medinet. Popakiwaa tylkopo ktacl na myl, e nie zobaczy ojca a po kilku tygodniacl. Sta nie przyj wyListpadku z tak sam rezygnacj i wyprawi naprzod depesz, a potem list z zapytaniem,co maj robi.Odpowied przysza po dwu dniacl. Pan Rawlison porozumia si naprzod z doktorem i dowieiawszy si od niego, e dorane niebezpieczestwo jest usunite i etylko z obawy odnowienia si roy nie pozwala na wyjazd pani Olivier z PortSaidu, zapewni przede wszystkim dozor i opiek dla niej, a nastpnie dopiero przesiaieciom pozwolenie na podro wraz z Dinal. Ale poniewa Dinal, mimo caegoDorosoprzywizania do Nel, nie umiaaby sobie da rady na kolejacl i w lotelacl, przetoprzewodnikiem i skarbnikiem w czasie drogi mia by Sta. atwo zrozumie, jakby dumny z tej roli i z jak rycerskim animuszem zarcza maej Nel, e jej wosz gowy nie spadnie, jakby rzeczywicie droga do Kairu i do Medinet przedstawiaajakiekolwiek trudnoci lub niebezpieczestwa.Wszystkie przygotowania byy ju poprzednio ukoczone, wic ieci wyruszyyWodatego samego dnia kanaem do Izmaili, a z Izmaili kolej do Kairu, gie miay przenocowa, nazajutrz za jecla do Medinet. Opuszczajc Izmail wiiay jezioro Timsal,ktore Sta zna poprzednio, albowiem pan Tarkowski, zapalony w wolnycl od zajclwilacl myliwy, bra go tam czasem z sob na ptactwo wodne. Nastpnie drogasza wzdu WadiToumilat, tu przy kanale sodkiej wody idcym od Nilu do Izmaili i Suezu. Przekopano ten kana jeszcze przed Sueskim, inaczej bowiem robotnicypracujcy nad wielkim ieem Lessepsa pozbawieni by byli cakiem wody zdatnejdo picia. Ale wykopanie go miao jeszcze i inny pomylny skutek. oto kraina, ktorabya poprzednio jaow pustyni, zakwita na nowo, gdy przeszed przez ni potnyi oywczy strumie sodkiej wody. ieci mogy dostrzec po lewej stronie z okienPrzyroda nieoywionawagonow szeroki pas zielonoci, zoony z k, na ktorycl pasy si konie, wielbdyi owce i z pol uprawnycl, mienicycl si kukury, prosem, alfalf i innymigatunkami rolin pastewnycl. Nad brzegiem kanau wida byo wszelkiego roaju studnie, w ksztacie wielkicl ko opatrzonycl wiadrami lub w ksztacie zwykyclurawi, czerpice wod, ktor fellaclowie rozprowaali pracowicie po zagonacl lubrozwozili beczkami na wozkacl cignionycl przez bawoy. Nad runi zbo bujaygobie, a czasem zryway si cae stada przepiorek. Po brzegacl kanau przeclaaysi powanie bociany i urawie. W dali, nad glinianymi clatami fellaclow, wznosiysi jak pioropusze korony palm daktylowycl.Natomiast na ponoc od linii kolejowej cigna si szczera pustynia, ale niePustyniapodobna do tej, ktora leaa po drugiej stronie Kanau Sueskiego. Tamta wygldaajak rowne dno morskie, z ktorego ucieky wody, a zosta tylko pomarszczony piasek, tu za piaski byy bariej ote, pousypywane jakby w wielkie kopce pokrytena zboczacl kpami szarej rolinnoci. Miy owymi kopcami, ktore gieniegiezmieniay si w wysokie wzgorza, leay obszerne doliny, wrod ktorycl od czasu doczasu wida byo cignce karawany.run (daw.) wscloce zboe, ogolnie. nisko, w zwarty sposob rosnca rolinno.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy ssZ okien wagonu ieci mogy dojrze obadowane wielbdy idce dugim sznurem, jeden za drugim, przez piaszczyste rozogi. Przed kadym wielbdem szed Arabw czarnym paszczu i biaym zawoju na gowie. Maej Nel przypomniay si obrazkiDorosoz Biblii, ktore ogldaa w domu, przedstawiajce Izraelitow wkraczajcycl do Egiptuza czasow Jozefa. Byy one zupenie takie same. Na nieszczcie, nie moga przypatrywa si dobrze karawanom, gdy przy oknacl z tej strony wagonu sieieli dwajocerowie angielscy i zasaniali jej widok.Lecz zaledwie powieiaa to Stasiowi, on zwroci si z wielce powan min doocerow i rzek przykadajc palec do kapelusza. Dentelmeni, czy nie zeclcecie zrobi miejsca tej maej miss, ktora pragnieprzypatrywa si wielbdom:Obaj ocerowie przyjli z tak sam powag propozycj i jeden z nicl nie tylkoustpi miejsca ciekawej miss, ale podnios j i postawi na sieeniu przy oknie.A Sta rozpocz wykad. To jest dawna kraina Goslen, ktor faraon odda Jozefowi dla jego braciIzraelitow. Niegdy, i jeszcze w staroytnoci, szed tu kana wody sodkiej, tak eten nowy jest tylko przerobk dawnego. Ale poniej poszed w ruin i kraj sta sipustyni. Teraz ziemia poczyna by znow yzna. Skd to dentelmenowi wiadomo: zapyta jeden z ocerow. W moim wieku takie rzeczy si wie odrzek Sta a procz tego niedawnoprofesor Sterling wykada nam o WadiToumilat.Jakkolwiek Sta mowi baro biegle po angielsku, jednake odmienny nieco jegoPolakakcent zwroci uwag drugiego ocera, ktory zapyla. Czy may dentelmen nie jest Anglikiem: Ma jest miss Nel, nad ktor ojciec jej powierzy mi w droe opiek, a janie jestem Anglikiem, lecz Polakiem i synem inyniera przy kanale.Ocer umiecln si syszc odpowied czupurnego clopaka i rzek. Baro ceni Polakow. Nale do puku jazdy, ktory za czasow Napoleonakilkakrotnie walczy z polskimi uanami, i tradycja ta stanowi dotyclczas jego clwai zaszczyt. Mio mi pana pozna odpowieia Sta.I rozmowa posza dalej atwo, albowiem ocerowie bawili si widocznie. Pokazao si, e obaj jad take z PortSaidu do Kairu dla wienia si z ambasadoremangielskim i po ostatnie instrukcje co do dugiej podroy, ktora icl niebawem czekaa. Modszy z nicl by doktorem wojskowym, ten za, ktory rozmawia ze Stasiem,kapitan Glen, mia z rozporzenia swego rzdu jecla z Kairu przez Suez do Mombassa i obj w zarzd cay kraj przylegy do tego portu i cigncy si a do nieznanejkrainy Samburu. Sta, ktory z zamiowaniem czytywa podroe po Anyce, wieia,e Mombassa ley o kilka stopni za rownikiem i e kraje przylege, jakkolwiek zaliczone ju do sfery interesow angielskicl, s jeszcze naprawd mao znane, zupenieikie, pene soni, yraf, nosorocow, bawoow i wszelkiego roaju antylop, z ktorymi wyprawy i wojskowe, i misjonarskie, i kupieckie zawsze si spotykaj. Zazdroci te kapitanowi Glenowi z caej duszy i zapowieia, e musi go w Mombassaodwiei i zapolowa z nim na lwy lub bawoy. Dobrze, ale prosz o odwieiny z t ma miss odpowieia miejc sikapitan Glen i ukazujc na Nel, ktora w tej clwili odesza od okna i siada przy nim. Miss Rawlison ma ojca odpowieia Sta a ja jestem tylko w droeRoinajej opiekunem.Na to zwroci si ywo drugi ocer i zapyta.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy s: Rawlison: czy nie jeden z dyrektorow kanau i ten, ktory ma brata w Bombaju: W Bombaju mieszka moj stryjek odpowieiaa Nel podnoszc w gorpaluszek. A wic twoj stryjek, darling, jest onaty z moj siostr. Ja nazywam si Clary.Jestemy powinowaci i prawiwie rad jestem, emci spotka i pozna, may, koclanyptaszku.I doktor rzeczywicie by rad. Mowi, e zaraz po przybyciu do PortSaidu rozpytywa si o pana Rawlisona, ale w biuracl dyrekcji powieiano mu, e wyjeclana wita. Wyrazi te al, e statek, ktorym maj jecla z Glenem do Mombassa, wycloi z Suezu ju za kilka dni, skutkiem czego nie bie mog wpa doMedinet.Poleci tylko Nel pozdrowi ojca i obieca napisa do niej z Mombassa. Obajocerowie zajli si teraz przewanie rozmow z Nel, tak e Sta pozosta troclna boku. Za to na wszystkicl stacjacl pojawiay si caymi tuzinami mandarynki,Jeeniewiee daktyle, a nawet i wyborne sorbety. Procz Stasia i Nel korzystaa z nicltake Dinal, ktora przy wszystkicl swycl przymiotacl oznaczaa si niepowszednimakomstwem.W ten sposob prdko zesza ieciom droga do Kairu. Przy poegnaniu ocerowie ucaowali rczki i gowk Nel i ucisnli prawic Stasia, przy czym kapitan Glen,ktoremu rezolutny clopiec baro si podoba, rzek na wpo artem, na wpo naprawd. Suclaj, moj clopcze! Kto wie, gie, kiedy i w jakicl okolicznociacl moemy si jeszcze spotka w yciu. Pamitaj jednak, e zawsze moesz liczy na mojyczliwo i pomoc. I wzajemnie! odpowieia z penym godnoci ukonem Sta.nozrzi~r ivZarowno pan Tarkowski, jak pan Rawlison, ktory kocla nad ycie swoj ma Nel,iecko, Ojciecucieszyli si baro z przybycia ieci. Moda parka powitaa te z radoci ojcow, alezaraz pocza si rozglda po namiotacl, ktore byy ju zupenie wewntrz urzonei gotowe na przyjcie miycl goci. Okazao si, e s wspaniae, podwojne, podbitejedne niebiesk, drugie czerwon anel, wyoone na dole wojokiem i obszerne jakdue pokoje. Kompania, ktorej cloio o opini wysokicl urzdnikow TowarzystwaKanaowego, dooya wszelkicl stara, by im byo dobrze i wygodnie. Pan Rawlison obawia si pocztkowo, czy duszy pobyt pod namiotem nie zaszkoi zdrowiuNel, i jeli si na to zgoi, to tylko dlatego, e w razie niepogody zawsze monabyo przenie si do lotelu. Teraz jednak rozejrzawszy si dokadnie we wszystkimna miejscu, doszed do przekonania, e dni i noce spane na wieym powietrzustokro bd dla jego jedynaczki korzystniejsze ni przebywanie w zatclycl pokojacl miejscowycl lotelikow. Sprzyjaa temu i przeliczna pogoda. Medinet, czyliPustyniaElMedine, otoczone naoko piaszczystymi wzgorzami Pustyni Libskiej, ma klimato wiele lepszy od Kairu i nie na prono zwie si krain ro. Z powodu oclronnegopooenia i obtoci wilgoci w powietrzu noce nie bywaj tam wcale tak zimne jakw innycl czciacl Egiptu, nawet pooonycl daleko dalej na poudnie. Zima bywaPrzyroda nieoywiona,Zimawprost rozkoszna, a od listopada rozpoczyna si wanie najwikszy rozwoj rolinnoci. Palmy daktylowe, oliwki, ktorycl w ogole jest mao w Egipcie, drzewa gowe,Rolinypomaraczowe, mandarynki, olbrzymie rycynusy, granaty i rozmaite inne rolinypoudniowe pokrywaj jednym lasem t rozkoszn oaz. Ogrody zalane s jakby olnrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy s,brzymi fal akacyj, bzow i ro, tak e w nocy kady powiew przynosi upajajcy iclzapacl. Oddycla si tu pen piersi i nie clce si umiera, jak mowi miejscowimieszkacy.Podobny klimat ma tylko lecy po drugiej stronie Nilu, lecz znacznie na ponoc,Heluan, clocia brak mu tej bujnej rolinnoci.Ale Heluan czy si dla pana Rawlisona z aosnym wspomnieniem, tam boMarzenie, Matka,mier, Wspomnieniawiem umara matka Nel. Z tego powodu wola Medinet i patrzc obecnie na rozjanion twarz iewczynki obiecywa sobie w duclu zakupi tu w niedugim czasiegrunt z ogrodem, wystawi na nim wygodny angielski dom i spa w tycl bogosawionycl stronacl wszystkie urlopy, jakie bie mog uzyska, a po ukoczeniusuby przy kanale moe nawet zamieszka tu na stae.Byy to jednak plany na dalek przyszo i nie cakiemjeszcze stanowcze. TymczasemSugaieci krciy si od clwili przyjazdu wszie jak mucly, pragnc jeszcze przed obiadem obejrze wszystkie namioty oraz osy i wielbdy najte na miejscu przez Cooka. Pokazao si jednak, e zwierzta byy na odlegym pastwisku i e zobaczy jebie mona dopiero jutro. Natomiast przy namiocie pana Rawlisona Nelly i Staspostrzegli z przyjemnoci Clamisa, syna Cladigiego, swego dobrego znajomegoz PortSaidu. Nie nalea on do suby Cooka i pan Rawlison by nawet ziwiony spotkawszy go w ElMedine, ale poniewa uywa go poprzednio do noszenianarzi, przyj go i teraz jako clopca do posyek i wszelkiego roaju posug.Obiad wieczorny okaza si wyborny, gdy stary Kopt, penicy ju od lat wieluJeenieobowizki kuclarza w kompanii Cooka, clcia popisa si swoj sztuk. ieci opoRoinawiaday o znajomoci, jak zawary w czasie drogi z dwoma ocerami, co szczegolniezajo pana Rawlisona, ktorego brat Ryszard, onaty z siostr doktora Clarego, przebywa rzeczywicie od wielu lat w Indiacl. Poniewa byo to maestwo bezietne,wic ow stryjaszek kocla baro swoj ma synowic, ktor zna przewanie tylkoz fotograi i wypytywa o ni starannie we wszystkicl swoicl listacl. Obu ojcowzabawio rownie zaproszenie, jakie otrzyma Sta od kapitana Glen do Mombassa.Clopak bra je zupenie powanie i obiecywa sobie stanowczo, e kiedy musi odwiei swego nowego przyjaciela za rownikiem. Dopiero pan Tarkowski musia mutumaczy, e urzdnicy angielscy nigdy nie zostaj dugo na urzie w tej samejmiejscowoci, a to z powodu zabojczego klimatu Anyki, i e nim on Sta doronie, kapitan bie ju na iesitej z rzdu posaie albo nie bie go wcale nawiecie.Po obieie cae towarzystwo wyszo przed namioty, gie suba poustawiaaskadane krzesa pocienne, a dla starszycl panow przygotowaa syfony z wod sodow i brandy. Bya ju noc, ale nawyczaj ciepa, a poniewa przypadaa peniaNoc, Kwiaty, Ptakksiyca, wic jasno bya jak we dnie. Biae mury budynkow miejskicl, naprzeciwnamiotow, wieciy zielono, gwiazdy skrzyy si na niebie, a w powietrzu rozcloisi zapacl ro, akacyj i leliotropow. Miasto ju spao. W ciszy nocnej sycla byotylko niekiedy donone gosy urawi, czapli i amingow, przelatujcycl znad Nilu w stron jeziora Karoun. Nagle jednak rozlego si gbokie, basowe szczekaniePiespsa, ktore ziwio Stasia i Nel, zdawao si bowiem wycloi z namiotu, ktorego nie zwieili, przeznaczonego na skad siode, narzi i rozmaitycl podronyclprzyborow. Co to za ogromny musi by pies. Clodmy go zobaczy rzek Sta.Pan Tarkowski pocz si mia, a pan Rawlison strzsn popio z cygara i rzek,rownie miejc si. Well! na nic nie zdao si zamknicie.Po czym zwroci si do ieci.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy s Jutro pamitajcie jest Wigilia i ten pies mia by niespoiank przeznaczon przez pana Tarkowskiego dla Nel, ale poniewa niespoianka pocza szczeka,zmuszony jestem zapowieie j ju i.Usyszawszy to Nel wdrapaa si w jednej clwili na kolana pana Tarkowskiegoi obja go za szyj, nastpnie przeskoczya na ojcowskie. Tatusiu, jaka ja jestem szczliwa! jaka szczliwa!Uciskom i pocaunkom nie byo koca, wreszcie Nel, znalazszy si na wasnyclnogacl, pocza zaglda w oczy panu Tarkowskiemu. Mister Tarkowski Co, Nel: Bo jeli ja ju wiem, e on tam jest, to czy ja mog go i zobaczy: Wieiaem zawoa z udanym oburzeniem pan Rawlison e ta maamucla nie poprzestanie na samej nowinie.A pan Tarkowski zwroci si do syna Cladigiego i rzek. Clamisie, przyprowad psa.Mody Sudaczyk znikn za namiotem kuclennym i po clwili ukaza si znowPiesprowac olbrzymie zwierz za obro.A Nel a si cofna. Oj! zawoaa clwytajc ojca za rk.Sta natomiast wpad w zapa. Ale to lew, nie pies! Nazywa si Saba (lew) odpowieia pan Tarkowski. Naley on do rasymastyfow, to za s najwiksze psy na wiecie. Ten ma dopiero dwa lata, ale istotniejest ogromny. Nie boj si, Nel, gdy agodny jest jak baranek. Tylko miao! Pu go,Clamisie.Clamis puci obro, za ktor przytrzymywa brytana, a ow poczuwszy, e jestwolny, pocz macla ogonem, asi si do pana Tarkowskiego, z ktorym pozna siju dobrze poprzednio, i poszczekiwa z radoci.ieci patrzyy z poiwem przy blasku ksiyca na jego potny okrgy eb zezwieszonymi wargami, na grube apy, na potn posta przypominajc naprawd posta lwa powoot maci caego ciaa. Nic podobnego nie wiiay dotdw yciu. Z takim psem mona by bezpiecznie przej Anyk zawoa Sta. Spytaj si go, czyby potra zaaportowa nosoroca rzek pan Tarkowski.Saba nie mogby wprawie odpowieie na to pytanie, ale natomiast maclaogonem coraz weselej i garn si do lui tak serdecznie, e Nel od razu przestaa sigo ba i pocza go gaska po gowie. Saba, miy, koclany Saba.Pan Rawlison poclyli si nad nim, podnios jego eb ku twarzyczce iewczynkii rzek. Saba, przypatrz si tej panience. Oto twoja pani! Masz jej sucla i strzec rozumiesz: Wow! ozwa si na to basem Saba, jakby rzeczywicie zrozumia, o cocloi.I zrozumia nawet lepiej, ni mona si byo spoiewa, gdy korzystajc z tego,e gowa jego znajdowaa si prawie na wysokoci twarzy iewczynki, poliza na znaklodu swym szerokim ozorem jej nosek i policzki.|rytan duy i silny pies.masc barwa sierci zwierzcia.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy s,Wywoao to powszeclny wybucl mieclu. Nel musiaa poj do namiotu, by siumy. Wrociwszy po kwadransie czasu ujrzaa Sab z apami zaoonymi na ramionaStasia, ktory ugina si pod tym ciarem. Pies przewysza go o gow.Nadcloi czas spoczynku, ale maa uprosia sobie jeszcze po goiny zabawy,Zabawaby zapozna si lepiej z nowym przyjacielem. Jako poznanie poszo tak atwo, epan Tarkowski posai j wkrotce po damsku na jego grzbiecie i podtrzymujc j,z obawy, by nie spada, kaza Stasiowi prowai psa za obro. Ujeclaa tak kilkanacie krokow, po czym probowa i Sta dosi osobliwego wierzclowca, ale owsiad wowczas na tylnycl apacl, tak e Sta znalaz si niespoianie na piasku kooogona.ieci miay ju uda si na spoczynek, gdy z dala, na owieconym przez ksiycrynku, ukazay si dwie biae postacie zdajce ku namiotom.agodny dotyclczas Saba pocz warcze guclo i gronie, tak e Clamis narozkaz pana Rawlisona musia go znow clwyci za obro, a tymczasem dwaj luie,przybrani w biae burnusy, stanli przed namiotami. A kto tam: zapyta pan Tarkowski. Przewodnicy wielbdow ozwa si jeden z przybyycl. Acl! to Idrys i Geblr: Czego clcecie: Przyszlimy spyta, czy nie biemy potrzebni na jutro: Nie. Jutro i pojutrze s wielkie wita, w czasie ktorycl nie goi nam sirobi wycieczek. Przyjdcie pojutrze rano. ikujemy, efendi. A wielbdy macie dobre: zapyta pan Rawlison. Bismillacl! odpowieia Idrys prawiwe legin (wierzclowe) o tuObyczajestycl garbacl i agodne jak la'ga (owce). Inaczej Cook nie byby nas naj. Nie trzs nadto: Mona, panie, pooy gar fasoli na grzbiecie kadego z nicl i adne ziarnkonie spadnie w najszybszym biegu. Jak przesaa, to ju po arabsku rzek miejc si pan Tarkowski. Albo po sudasku doda pan Rawlison.Tymczasem Idrys i Geblr stali wci jak dwie biae kolumny, przypatrujc sipilnie Stasiowi i Nel. Ksiyc owieca icl baro ciemne twarze, ktore przy jegoblasku wyglday jakby wykute z brzu. Biaka icl oczu poyskiway zielonawo spodturbanow. Dobranoc wam! rzek pan Rawlison. Niecl Allacl czuwa nad wami, efendi, w nocy i we dnie.To rzekszy skonili si i odeszli. Przeprowaao icl gucle, podobne do dalekiePiesgo grzmotu warczenie Saby, ktoremu dwaj Sudaczycy nie podobali si widocznie.nozrzi~r vPrzez nastpne dni nie byo adnycl wycieczek. Natomiast wieczorem w Wigili,Obyczajegdy na niebie pokazaa si pierwsza gwiazda, w namiocie pana Rawlisona zajaniaosetkami wieczek drzewko przeznaczone dla Nel. Cloink zastpowaa wprawietuja wycita w jednym z ogrodow ElMedine, niemniej jednak Nel znalaza miy jej gazkami mnostwo akoci i wspania lalk, ktor ojciec sprowai dla niejz Kairu, a Sta swoj upragniony sztucer angielski. Od ojca dosta przy tym adunki, rozmaite przybory myliwskie i siodo do konnej jazdy. Nel nie posiadaa si ze|urnus dugie weniane okrycie podobne do paszcza, noszone przez Arabow.ejent w wiecie arabskim tytu wysokiego dostojnika, ktory odpowiada i naszemu pan.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy s6szczcia, a Sta, lubo si, e kto posiada prawiwy sztucer, powinien posiadai odpowiedni powag, nie mog jednak wytrzyma i wybrawszy clwil, w ktorej koo namiotu byo pusto obszed go wokoo na rkacl. Sztuk t, uprawianmocno w szkole w PortSaiie, posiada w zaiwiajcym stopniu i nieraz bawi niNel, ktora zreszt zazdrocia mu jej szczerze.Wigilia i pierwsze wito spyny ieciom czci na naboestwie, czci naPiesrozpatrywaniu darow, jakie otrzymay, i na tresurze Saby. Nowy przyjaciel okazywasi pojtny nad wszelkie oczekiwanie. Zaraz pierwszego dnia nauczy si podawaap, aportowa clustki do nosa, ktorycl jednak nie oddawa bez oporu i zrozumia, e obmywanie ozorem twarzy Nel nie jest rzecz godn psadentelmena.Nel trzymajc palec na nosku uielaa mu rozmaitycl nauk, on za potakujc ruclami ogona dawa w ten sposob do poznania, e sucla z naleyt uwag i bierze jedo serca. Podczas przeclaek po piaszczystym placu miejskim sawa Saby w Mediiecko, Zdrowienet rosa z kad goin, a nawet, jak kada sawa, zaczynaa mie przykr stron,cigaa bowiem cae zastpy ieciakow arabskicl. Z pocztku trzymay si one z daleka, nastpnie jednak omielone agodnoci potwora zbliay si coraz bariej,a w kocu obsiaday namioty, tak e nikt nie mog porusza si swobodnie. Nadto, poniewa kady ieciak arabski ssie od rana do nocy trzcin cukrow, przetoza iemi cign zawsze legiony mucl, ktore, uprzykrzone same przez si, bywaji niebezpieczne, roznosz bowiem zarazki egipskiego zapalenia oczu. Suba usiowaa z tego powodu ieci rozpa, ale Nel wystpowaa w icl obronie, a co wicej,rozdawaa najmodszym lelou, to jest sodycze, co zjednywao jej wielk icl mio,ale oczywicie powikszao icl zastpy.Po trzecl dniacl zaczy si wspolne wycieczki, czci wskotorowymi kolejkami, ktorycl duo nabudowali w MedinetelFajum Anglicy, czci na osacl,a czasem i na wielbdacl. Pokazao si, e w poclwaacl oddawanycl tym zwierztom przez Idrysa byo wprawie wiele przesady, bo nie tylko fasoli, ale i luiomnieatwo byo utrzyma si na siodacl, lecz bya te prawda. Wielbdy naleayoczywicie do roaju legin, to jest wierzclowycl, a e karmiono je dobrze durr (kukury miejscow lub syryjsk), wic garby miay tuste i okazyway si takoclocze do biegu, e trzeba je byo powstrzymywa. Sudaczycy Idrys i Geblr zjedPodstpnali sobie, mimo ikiego poysku icl oczu, ufno i serca towarzystwa, a to przezwielk usuno i nawyczajn troskliwo o Nel. Geblr mia zawsze okrutny i troObyczajecl zwierzcy wyraz twarzy, ale Idrys zmiarkowawszy prdko, e ta maa osobka jestokiem w gowie caego towarzystwa, owiadcza przy kadej sposobnoci, e cloimu o ni wicej ni o wasn dusz. Pan Rawlison domyla si wprawie, e przezNel clce Idrys tra do jego kieszeni, ale mniemajc zarazem, e nie ma na wiecieczowieka, ktory by nie musia pokocla jego jedynaczki, by mu jednake wicznyi nie aowa bakszyszow.W cigu piciu dni towarzystwo zwieio lece blisko miasta ruiny staroytPodronego Krokodilopolis, gie Egipcjanie czcili niegdy boka zwanego Sebak, ktorymia posta luk, a gow krokodyla. Nastpna wycieczka bya do piramidy Hanara i do szcztkow Labiryntu, najdusza za i caa na wielbdacldo jeziora Karoun. Ponocny brzeg jego jest szczer pustyni, na ktorej procz ruin dawnycl miastPrzyroda nieoywionaegipskicl nie ma adnego ladu ycia. Natomiast na poudnie cignie si kraj yzny, wspaniay, a same brzegi, poronite wrzosem i trzcin, roj si od pelikanow,czerwonakow, czapli, ikicl gsi i kaczek. Tam dopiero Sta znalaz sposobno popisania si celnoci swycl strzaow. Zarowno ze zwykej strzelby, jak i popisoweze sztucera byy tak nawyczajne, e po kadym dawao si sysze zdumione cmonrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy s;kanie Idrysa i wiolarzy arabskicl, a spadajcym w wod ptakom towarzyszyy staleokrzyki. Bismillacl i Maszallacl!Arabowie zapewniali, e na przeciwlegym brzegu pustynnym jest duo wilPodstpkow i lien i e podrzuciwszy wrod osypisk padlin owcy mona prawie na pewnoprzyj do strzau. Wskutek tycl zapewnie pan Tarkowski i Sta spili dwie nocena pustyni, przy ruinacl Dine. Ale pierwsz owc ukradli zaraz po odejciu strzelcow Beduini, druga za zwabia tylko kulawego szakala, ktorego pooy Sta. Dalszepolowania musiay by odoone, gdy dla obu inynierow nadszed czas wyjazdu narewizj robot wodnycl prowaonycl przy BalrJussef, koo ElLalum, na poudniowy wsclod od Medinet.Pan Rawlison czeka tylko na przybycie pani Oliwier. Na nieszczcie, zamiastCloroba, Listniej przyszed list od lekarza donoszcy, e dawna roa na twarzy odnowia si poukszeniu i e clora przez czas duszy nie bie moga wyjecla z PortSaidu. Pooenie stao si istotnie kopotliwe. Zabiera z sob ieci, star Dinal, namiotyi ca sub byo niepodobna, cloby z tej przyczyny, e inynierowie mieli by itu, jutro tam, a mogli otrzyma polecenie dotarcia a do wielkiego Kanau Ibralima.Wobec tego, po krotkiej naraie, postanowi pan Rawlison zostawi Nel pod opiekOpiekastarej Dinal i Stasia oraz ajenta konsularnego woskiego i miejscowego mudira (gubernatora), z ktorym si poprzednio pozna. Obieca te Nel, ktorej al byo rozstawasi z ojcem, e ze wszystkicl bliszycl miejscowoci obaj z panem Tarkowskim bdwpadali do Medinet albo jeli znajie si co godnego wienia, wzywali ieci dosiebie. Bierzemy z sob Clamisa mowi ktorego w danym razie po was przylemy. Dinal niecl zawsze towarzyszy Nel, ale poniewa Nel robi z ni wszystko, cojej si podoba, wic ty, Stasiu, czuwaj nad obiema. Moe pan by pewny odpowieia Sta e bd pilnowa Nel tak jakroonej siostry. Ona ma Sab, a ja sztucer, wic niecl kto sprobuje j pokrzywi Nie o to cloi rzek pan Rawlison. Saba i sztucer nie bd wamz pewnoci potrzebne. Ty bd tak dobry i clro j tylko od zmczenia, a zarazemuwaaj, by si nie przezibia. Prosiemkonsula, aby w razie gdyby si czua niezdrowa,wezwa zaraz z Kairu doktora. Clamisa biemy tu przysyali po wiadomoci jaknajczciej. Mudir bie was take odwiea. Spoiewam si przy tym, e naszanieobecno nie potrwa nigdy dugo.Pan Tarkowski nie szczi take Stasiowi przestrog. Mowi mu, e Nel nie poBezpieczestwotrzebuje jego obrony, gdy w Medinet jak rownie w caej prowincji ElFajum niema ani ikicl lui, ani ikicl zwierzt. Myle o czym podobnym byoby rzecz mieszn i niegodn clopca, ktory koczy niedugo rok czternasty. Wic maby tylko troskliwy i uwany, nie przedsibra na wasn rk, a tym bariej razemz Nel, adnycl wypraw, zwaszcza za na wielbdacl, na ktorycl jazda bd co bdzawsze mczy.Lecz Nel syszc to zrobia tak smutn mink, e pan Tarkowski musia j uspokaja. Owszem rzek gaszczc jej czuprynk biecie jeili na wielbdacl,ale przy nas albo ku nam, jeli przylemy po was Clamisa. A samym nam nie wolno robi adnycl wycieczek, cloby tycicl, tyciutkicl: pytaa iewczynka.I pocza pokazywa na paluszku, o jak mae wycieczki jej cloi. Tatusiowiew kocu przystali z warunkiem, e bd si odbyway na osacl, nie na wielbdacl i nie do ruin, gie atwo wpa w jak iur, ale po drogacl na pobliskie polanrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy si ku ogrodom pooonym za miastem. Dragoman wraz z inn sub Cooka miaieciom zawsze towarzyszy.Po czym obaj starsi panowie wyjeclali, ale wyjeclali blisko, do HamaretelCzas, PracaMakta, tak e po iesiciu goinacl wrocili na noc do Medinet. Powtarzao si toprzez kilka dni z rzdu, poki nie zwieili robot najbliszycl. Potem, gdy prace iclobjy dalsze, ale niezbyt jeszcze odlege okolice, przyjeda w nocy Clamis i wczesnym rankiem zabiera Stasia i Nel do tycl miasteczek, w ktorycl ojcowie clcieli imco ciekawego pokaza. ieci spay wiksz cz dnia z tatusiami, a pod zaclodsoca wracay do Medinet, do namiotow. Byway jednak dni, w ktorycl Clamis nieprzyjeda, i wowczas Nel, pomimo towarzystwa Stasia i Saby, w ktorym odkrywaacoraz nowe przymioty, wygldaa z utsknieniem posaca. W ten sposob upynczas a do wita Trzecl Kroli, na ktore obaj inynierowie powrocili do Medinet.W dwa dni poniej wyjeclali jednak znowu, zapowieiawszy, e wyjedaj tymrazem na duej i e prawdopodobnie dotr a do BeniSuef, a stamtd do ElFaclen,gie zaczyna si kana tego nazwiska, idcy daleko na poudnie wzdu Nilu.Wielkie te byo ziwienie ieci, gdy trzeciego dnia koo jedenastej rano Clamis pojawi si w Medinet. Spotka go pierwszy Sta, ktory poszed na pastwiskoprzypatrywa si wielbdom. Clamis rozmawia z Idrysem i powieia tylko tyleStasiowi, e przyjecla po niego i po Nel i e natyclmiast przyjie do namiotowoznajmi, dokd z polecenia starszycl panow maj wyruszy. Clopiec polecia zarazz dobr nowin do Nel, ktor zasta bawic si z Sab przed namiotem. Wiesz! jest Clamis! zawoa ju z daleka.A Nel pocza zaraz podskakiwa trzymajc obie noki razem, jak czyni iewPodroczynki skaczce przez sznur. Pojeiemy! pojeiemy! Tak, pojeiemy, i daleko. A dokd: spytaa rozgarniajc rczkami czupryn, ktora jej spada na oczy. Nie wiem. Clamis powieia, e za clwil tu przyjie i powie. To skd wiesz, e daleko: Bo syszaem, jak Idrys mowi, e on i Geblr rusz z wielbdami natyclmiast.To znaczy, e pojeiemy kolej i zastaniemy wielbdy tam, gie bd tatusiowie,a stamtd biemy robili jakie wycieczki.Czupryna z powodu cigycl podskokow pokrya znow nie tylko oczy, ale catwarz Nel, a noki jej odbay si tak od ziemi, jakby byy z kauczuku.W kwadrans poniej przyszed Clamis i pokoni si obojgu. Klanage (paniczu) rzek do Stasia jeiemy za trzy goiny pierwszympocigiem. Dokd: Do ElGlarakelSultani, a stamtd razem ze starszymi panami na wielbdacl do WadiRajan.Serce zabio Stasiowi z radoci, ale jednoczenie ziwiy go sowa Clamisa. WiePodstpia, e WadiRajan jest to wielkie kolisko piaszczystycl wzgorz wznoszce si naPustyni Libskiej na poudnie i na poudniowy zaclod od Medinet, a tymczasemsvtto Trzech Krlt w religii katolickiej wito przypadajce 6 stycznia. Postacie trzecl kroliwystpuj w Biblii (Mt :.ss:), s to mdrcy, czyli magowie ze Wsclodu, uczeni ksitakapani,ktorzy przybyli do Betlejem, idc za gwiazd oraz kierujc si przepowiedni mowic o naroinaclkrola ydowskiego. Poniejsza tradycja gosi, e byo icl trzecl i nadaje im imiona. Kacper, Melcliori Baltazar. Nowo naroonemu Jezusowi zoy mieli znaczce dary. pierwszy oarowa kaido, symbolboskoci, drugi zoto, symbol way krolewskiej, trzeci mirr, symbol mczeskiej mierci.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy s,pan Tarkowski i pan Rawlison zapowieieli wyjedajc, e udaj si w stron wprostprzeciwn, w kierunku Nilu. Co si stao: zapyta Sta. To ojciec moj i pan Rawlison nie s w BeniSuef, tylko w ElGlarak: Tak im wypado odrzek Clamis. Ale przecie kazali pisywa do siebie do ElFaclen.List W tym licie pisze starszy efendi, dlaczego s w ElGlarak.I przez clwil szuka przy sobie listu, po czym wykrzykn. Ocl, Nabi (proroku)! zostawiem list w torbie przy wielbdnikacl. Poleczaraz, poki Idrys i Geblr nie odjad.I pobieg do wielbdnikow, a tymczasem ieci poczy wraz z Dinal przygotowywa si do drogi. Poniewa zanosio si na dusz wycieczk, wic Dinal zapakowaa par sukienek, trocl bielizny i cieplejsze ubranie dla Nel. Sta take pomylao sobie, a zwaszcza nie zapomnia o sztucerze i adunkacl, majc naiej spotkasi wrod osypisk WadiRajan z wilkami i lienami.Clamis wroci dopiero po goinie, tak spocony, zziajany, e przez clwil niemog tclu zapa. Nie znalazem ju wielbdnikow mowi i goniem za nimi, ale naprono. Nic to jednak nie szkoi, gdy i list, i samycl starszycl efendicl znajiemyw ElGlarak. Czy i Dinal ma jecla z nami: Albo co: Moe lepiej, eby zostaa. Starsi panowie nie mowili o niej wcale. Ale zapowieieli wyjedajc, e Dinal zawsze ma towarzyszy panience, wicpojeie i teraz.Clamis skoni si przyoywszy do do serca i rzek. pieszmy si, panie, bo inaczej katr (pocig) odejie.Rzeczy byy gotowe, wic znaleli si na czas na stacji. Odlego z Medinet doCzas, PodroGlarak nie wynosi wicej jak trzyieci kilometrow, ale kolejka poboczna, ktoraczy te miejscowoci, iie wolno i zatrzymuje si niezmiernie czsto. Gdyby Staby sam, byby niewtpliwie wola jecla na wielbie ni kolej, gdy wyliczy, iIdrys i Geblr, wyruszywszy na dwie goiny przed pocigiem, bd wczeniej od niclw ElGlarak. Ale dla Nel byaby to droga zbyt duga, wic may opiekun, ktory wzibaro do serca przestrogi obu ojcow, nie clcia naraa iewczynki na zmczenie.Zreszt czas zszed obojgu szybko, tak e ani obejrzeli si, kiedy stanli w Glarak.Maa stacyjka, z ktorej Anglicy robi zwykle wycieczki do WadiRajan, bya zupenie pusta. Zastali tylko kilka zakweonycl kobiet z koszami mandarynek, dwoclnieznajomycl wielbdnikowBeduinow oraz Idrysa i Geblra z siedmiu wielbdami, z ktorycl jeden by silnie objuczony. Natomiast pana Tarkowskiego ani panaRawlisona nie byo ani ladu.Ale Idrys w ten sposob wytumaczy icl nieobecno. Starsi panowie pojeclali na pustyni, aby ustawi namioty, ktore przywieliz Etsal, i kazali nam jecla za sob. A jake znajiemy icl wrod wzgorz: zapyta Sta. Przysali przewodnikow, ktorzy nas poprowa.To powieiawszy wskaza na Beduinow. Starszy z nicl skoni si, przetar palcemjedno oko, jakie posiada, i rzek. Nasze wielbdy nie tak tuste, ale nie mniej cige od waszycl. Za gointam biemy.zalveone lo|tety w kulturze muzumaskiej kobiety zasaniaj twarz specjaln zason, lvejem.|eutn yjcy na pustyni koczownik arabski.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy :cSta by rad, e sp noc na pustyni, ale Nel odczua pewien zawod, albowiempoprzednio bya pewna, e zastanie tatusia w Glarak.Tymczasem naczelnik stacji, zaspany Egipcjanin w czerwonym fezie i w ciemnycl okularacl, zbliy si i nie majc nic innego do roboty, pocz przypatrywa sieuropejskim ieciom. To ieci tycl Inglezi, ktorzy pojeclali rano ze strzelbami na pustyni rzek Idrys sadowic Nel na siodle.Sta oddawszy sztucer Clamisowi siad przy niej, albowiem siodo byo obszernei majce ksztat palankinu, tylko bez daclu. Dinal usadowia si za Clamisem, innizajli osobne wielbdy i ruszyli.Gdyby naczelnik stacji popatrzy by duej za nimi, byby moe ziwiony, eowi Anglicy, o ktorycl wspomnia Idrys, pojeclali wprost do ruin na poudnie, oniza skierowali si od razu ku Talei, w stron przeciwn. Ale naczelnik wroci jeszczeprzedtem do domu, poniewa aden pocig nie przycloi tego dnia do Glarak.Goina bya pita po poudniu. Pogoda wspaniaa. Soce przeszo ju na t stro wiaton Nilu i zniyo si nad pustyni tonc w zotycl i purpurowycl zorzacl poncyclpo zaclodniej stronie nieba. Powietrze tak byo przesycone roowym blaskiem, eoczy mruyy si od jego zbytku. Pola przybray odcie liliowy, a natomiast odleglewzgorza, odrzynajce si twardo na tle zorz miay barw czystego ametystu. wiattraci cecly rzeczywistoci i zdawa si by jedn gr zaziemskicl wiate.Poki jeclali przez kraj zielony i uprawny, przewodnikBeduin prowai karawan krokiem umiarkowanym, z clwil jednak gdy pod nogami wielbdow zaskrzypiatwardy piasek, zmienio si wszystko od razu. Yalla! yalla! zawyy nagle ikie gosy.A jednoczenie da si sysze wist batow i wielbdy, przeszedszy z kusa w cwa,Zabawapoczy pi jak wicler, wyrzucajc nogami piasek i wir pustyni. Yalla! yalla!Kus wielbda bariej trzsie, cwa, ktorym te zwierzta rzadko biegn, bariejkoysze, wic ieci bawia z pocztku ta szalona jazda. Ale wiadomo cloby z lutawki, e zbyt szybkie koysanie si powoduje zawrot gowy. Jako po pewnym czasie,gdy pd nie ustawa, maej Nel poczo si krci w gowce i mi w oczacl. Stasiu, czemu my tak lecimy: zawoaa zwracajc si do towarzysza. Myl, e pozwolili zanadto rozpi si wielbdom, a teraz nie mog iclwstrzyma odrzek Sta.Ale zauwaywszy, e twarz iewczynki trocl poblada, pocz woa na Beduinow pcycl na przeie, by zwolnili. Woanie jego miao jednak tylko ten skutek,e rozlegy si znow okrzyki. Yalla! i e zwierzta przyspieszyy jeszcze biegu.Clopiec si w pierwszej clwili, e Beduini go nie dosyszeli, gdy jednak napowtorne wezwanie nie byo adnej odpowiei i gdy jadcy za nimi Geblr nie przestawa smaga tego wielbda, na ktorym oboje z Nel sieieli, pomyla, e to niewielbdy poniosy, ale e luie tak spiesz z jakiej nie znanej mu przyczyny.Przyszo mu do gowy, e moe pojeclali z drog i e clcc wynagroi czasstracony p teraz z obawy, by starsi panowie nie wyajali icl za zbyt pone przybycie. Lecz po clwili zrozumia, e to nie moe by, gdy pan Rawlison bariej bysi rozgniewa za zbytnie umczenie Nel. Co to wic znaczy: i dlaczego nie suclajjego rozkazow: W sercu clopaka pocz wzbiera gniew i obawa o Nel.jez nakrycie gowy noszone przez mczyzn w wiecie arabskim. Czerwona lcowa czapkao ksztacie walca, ozdobiona czarnym nlem.Inglezt Anglicy.palanltn lektyka uywana na Wscloie.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy :s Stoj! krzykn z caej siy, zwracajc si do Geblra. Ouskout (milcz)! zawy w odpowiei Sudaczyk.I pili dalej.Noc zapada w Egipcie koo goiny szostej, wic zorze wkrotce zgasy, a po pewNocnym czasie na niebo wytoczy si wielki, czerwony od blasku zorz ksiyc i rozwiecipustyni agodnym wiatem.Wciszy sycla byo tylko zziajany oddecl wielbdowi gucle, szybkie uderzeniaicl nog o piasek, a czasem wist batow. Nel bya ju tak znuona, e Sta musiapodtrzymywa j na siodle. Co clwila zapytywaa, czy prdko dojad, i widocznieCzaskrzepia j tylko naieja ryclego zobaczenia ojca. Ale na prono rozgldali si obojedokoa. Upyna goina, potem druga. ani namiotow, ani ognisk nigie nie byowida.Wowczas wosy powstay na gowie Stasia, albowiem zrozumia, e icl porwano.nozrzi~r viA panowie Rawlison i Tarkowski oczekiwali rzeczywicie ieci, ale nie wrod wzgorzpiaszczystycl WadiRajan, dokd nie mieli ani potrzeby, ani ocloty jecla, leczw zupenie innej stronie, w miecie ElFaclen, nad kanaem tego nazwiska, przyktorym ogldali dokonane przed kocem roku roboty. Odlego miy ElFaclena Medinet wynosi w prostej linii okoo czteriestu piciu kilometrow. Poniewajednak nie ma bezporedniego poczenia i trzeba jecla na ElWasta, co podwaja niemal drog, przeto pan Rawlison, rozgldajc si w przewodniku kolejowym,czyni nastpujce wyliczenia. Clamis wyjecla onegdaj wieczor mowi do pana Tarkowskiego i w ElWasta zapa pocig idcy z Kairu, w Medinet jest zatem i rano. ieci zapakujsi w goin. Wyjeclawszy wszelako w poudnie, musiayby czeka na nocny pocigidcy wzdu Nilu, a poniewa nie pozwoliem Nel jecla noc, wic wyrusz irano i bd tu zaraz po zacloie soca. Tak rzek pan Tarkowski Clamis musi trocl odpocz, a Stasiowi palisi wprawie w gowie, jednake gdy cloi o Nel, mona zawsze na niego liczy.Zreszt posaem mu take kart, by nie wyjedali na noc. ielny clopiec i ufam mu zupenie odpowieia pan Rawlison. Co prawda, to i ja. Sta przy swoicl rozmaitycl wadacl ma prawy clarakteri nigdy nie kamie, albowiem jest odwany, a kami tylko tclorze. Energii te munie brak i jeli z czasem zdobie si na spokojn rozwag, to myl, e da sobie radna wiecie. Z pewnoci. Co za do rozwagi, to czy ty bye rozwany w jego wieku: Musz przyzna, e nie odpowieia miejc si pan Tarkowski alemoe nie byem tak pewny siebie jak on. To przejie. Tymczasem bd szczliwy, e masz takiego clopca. A ty, e masz takie sodkie i koclane stworzenie jak Nel. Niecl j Bog bogosawi odpowieia ze wzruszeniami pan Rawlison.Dwaj przyjaciele ucisnli sobie donie, po czym zasiedli do przegldania planowi kosztorysow robot. Na tym zajciu upyn im czas a do wieczora.O goinie szostej, gdy ju zapada noc, znaleli si na stacji i cloc po peronierozmawiali w dalszym cigu o ieciacl. Pyszna pogoda, ale clodno ozwa si pan Rawlison. Czy aby Nel wziaze sob ciepe ubranie: Sta bie o tym pamita i Dinal take.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy :: auj jednake, e zamiast sprowaa icl tu, nie pojeclalimy sami do Medinet. Przypomn sobie, e tak wanie raiem. Wiem i gdyby nie to, e mamy std jecla dalej na poudnie, bybym sina to zgoi. Wyliczyem wszelako, e droga zajaby nam duo czasu i e bylibymykrocej z iemi. Przyznam ci si zreszt, e to Clamis podda mi myl, eby je tusprowai. Owiadczy mi, e ogromnie do nicl tskni i e byby szczliwy, gdybymgo po oboje posa. Nie iwi si, e si do nicl przywizaDalsz rozmow przerway sygnay oznajmiajce zblianie si pocigu. Po clwili w ciemnoci ukazay si ogniste oczy lokomotywy, a jednoczenie da si syszezdyszany jej oddecl i gwizdanie.Szereg owieconycl wagonow przesun si wzdu peronu, zadrga i stan. Nie wiiaem icl w adnym oknie rzek pan Rawlison. Sie moe gbiej i zapewne zaraz wyjd.Podroni zaczli wysiada, ale przewanie Arabowie, gdy ElFaclen procz piknycl gajow palmowycl i akacjowycl nie ma nic ciekawego do wienia. ieci nieprzyjeclay. Clamis albo nie zapa pocigu w ElWasta ozwa si z odcieniem zegolumoru pan Tarkowski albo te po nocnej podroy zaspa i przyjad dopiero jutro. Moe by odpowieia z niepokojem pan Rawlison ale i to by moe,e ktore zaclorowao. Sta by w takim razie zatelegrafowa. Kto wie, czy depeszy nie zastaniemy w lotelu. Pojdmy.Ale w lotelu nie czekaa icl adna wiadomo. Pan Rawlison by coraz niespokojniejszy. Wiesz, co si jeszcze mogo zdarzy: rzek pan Tarkowski. Oto, jeliClamis zaspa, to nie przyzna si do tego ieciom, przyszed do nicl dopiero ii powieia im, e maj jutro jecla. Przed nami bie si wykrca tym, e niezrozumia naszycl rozkazow. Na wszelki wypadek zatelegrafuj do Stasia. A ja do mudira Fajumu.Po clwili dwie depesze zostay wysane. Nie byo jeszcze wprawie powodowdo niepokoju, jednake w oczekiwaniu na odpowied inynierowie le spili noci wczesny poranek zasta icl na nogacl.Odpowied od mudira przysza dopiero koo iesitej i brzmiaa jak nastpuje.Sprawono na stacji. ieci wyjeclay wczoraj do GlarakelSultani.atwo zrozumie, jakie zdumienie i gniew ogarny ojcow na t niespoianwiadomo. Przez czas jaki spogldali na siebie, jakby nie rozumiejc sow depeszy,po czym pan Tarkowski, ktory by czowiekiem porywczym, uderzy doni w stoi rzek. To pomys Stasia, ale ja go oducz takicl pomysow. Nie spoiewaem si tego po nim odpowieia ojciec Nel.Lecz po clwili zapyta. No a co Clamis: Albo icl nie zasta i nie wie, co pocz, albo pojecla za nimi. Tak i ja myl.I w goin poniej wyruszyli do Medinet. W namiotacl dowieieli si, e niema wielbdnikow, a na stacji potwierono, e Clamis wyjecla z iemi do ElGlarak. Sprawa przedstawiaa si coraz ciemniej i rozjani j mona byo tylkow ElGlarak.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy :,Jako dopiero na tej stacji zacza si odsania straszliwa prawda.Zawiadowca, ten sam zaspany w ciemnycl okularacl i czerwonym fezie Egipcjanin, opowieia im, e wiia clopca okoo lat czternastu i omioletni iewczynk z niemod Murzynk, ktorzy pojeclali na pustyni. Nie pamita, czy wielbdowbyo razem osiem, czy iewi, ale zauway, e jeden objuczony by jak do dalekiejdrogi, a dwaj Beduini mieli take due juki przy siodacl, przypomina te sobie, egdy przypatrywa si karawanie, jeden z wielbdnikow, Sudaczyk, rzek mu, e tos ieci Anglikow, ktorzy przedtem pojeclali do WadiRajan. Czy ci Anglicy wrocili: zapyta pan Tarkowski. Tak jest. Wrocili jeszcze wczoraj z dwoma zabitymi wilkami odpowieiazawiadowca i ziwio mnie to nawet, e nie wracaj razem z iemi. Ale niepytaem icl o powod, gdy to do mnie nie naley.To powieiawszy odszed do swoicl obowizkow.Podczas tego opowiadania twarz pana Rawlisona staa si biaa jak papier. Patrzcbdnym wzrokiem na przyjaciela zdj kapelusz, podnios do do spotniaego czoai zaclwia si, jakby mia upa. Rawlison, bd mczyzn! zawoa pan Tarkowski. ieci nasze porwane. Trzeba je ratowa. Nel! Nel! powtarza nieszczsny Anglik. Nel i Sta! To nie Stasia wina.Zwabiono tu oboje podstpnie i porwano. Kto wie dlaczego. Moe dla okupu.Clamis jest niezawodnie w spisku. Idrys i Geblr take.Tu przypomnia sobie, co mowia Fatma, e obaj Sudaczycy nale do pokoleniaDangalow, w ktorym uroi si Maldi, i e z tego pokolenia pocloi Cladigi,ojciec Clamisa. Na to wspomnienie serce zamaro mu na clwil w piersiacl, zrozumia bowiem, e ieci mogy by porwane nie dla okupu, ale dla zamiany na roinSmaina.Ale co z nimi zrobi wspoplemiecy zowrogiego proroka: Skry si na pustynilub gie nad brzegiem Nilu nie mog, bo na pustyni pomarliby wszyscy z godui pragnienia, a nad Nilem zapano by icl z pewnoci. Clyba wic zbiegn z iemia do Maldiego.I ta myl napenia pana Tarkowskiego przeraeniem, ale energiczny eksonierzprdko przyszed do siebie i pocz przebiega myl wszystko, co si stao, a jednoczenie szuka rodkow ratunku.Fatma rozumowa nie miaa powodu mci si ani nad nami, ani nadnaszymi iemi, jeeli wic zostay porwane, to widocznie dlatego, aby wyda jew rce Smaina. W adnym razie mier im nie grozi. I to jest szczcie w nieszczciu,ale natomiast czeka je straszna droga, ktora moe by dla nicl zgubn.I natyclmiast poieli si tymi mylami z przyjacielem, po czym tak mowi. Idrys i Geblr, jako icy i gupi luie, wyobraaj sobie, e zastpy Maldiegos ju niedaleko, a tymczasem Clartum, do ktorego Maldi dotar, ley std o dwatysice kilometrow. T drog musz przeby wzdu Nilu i nie oddala si od niego,gdy inaczej wielbdy i luie popadaliby z pragnienia. Jed natyclmiast do Kairui daj od cledywa, by wysano depesze do wszystkicl posterunkow wojskowycl i byurzono pocig na prawo i lewo wzdu rzeki. Szejkom przybrzenym przyrzecz zasclwytanie zbiegow wielk nagrod. Po wsiacl niecl zatrzymuj wszystkicl, ktorzysi zbli po wod. W ten sposob Idrys i Geblr musz wpa w rce way, a myoyskamy ieci.Pan Rawlison oyska ju zimn krew. Jad rzek. Te otry zapomniay, e armia angielska Wolseleya pieszcana pomoc Gordonowi jest ju w droe i e odetnie icl od Maldiego. Nie umkn.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy :Nie mog umkn. Wysyam w tej clwili depesz do naszego ministra, a potem jad.Co ty zamierzasz: Telegrafuj o urlop i nie czekajc odpowiei ruszam w icl lady Nilem doNubii, by dopilnowa pocigu. Wic si musimy spotka, gdy i ja uczyni z Kairu to samo. Dobrze! a teraz do roboty. Z pomoc Bo! odpowieia pan Rawlison.nozrzi~r viiA tymczasem wielbdy piy jak luragan po byszczcycl od ksiyca piaskacl.NocZapada gboka noc. Ksiyc, z pocztku wielki jak koo i czerwony, zblad i wytoczysi wysoko. Oddalone wzgorza pustyni pokryy si mulinowym, srebrnym oparem,ktory nie przesaniajc icl widoku zmieni je jakby w wietlane zjawiska. Od czasudo czasu spoza ska tu i owie rozsianycl docloio aosne skomlenie szakali.Upyna znowu goina. Sta otoczy ramieniem Nel i podtrzymywa j, usiujcprzez to zagoi mczce rzuty szalonej jazdy. iewczynka coraz czciej zaczawypytywa go, dlaczego tak p i dlaczego nie wida ani namiotow, ani tatusiow.Sta postanowi wreszcie powieie jej prawd, ktora i tak prej czy poniej musiaasi wyda. Nel rzek cign rkawiczk i upu j nieznacznie na ziemi. Dlaczego, Stasiu:A on przycisn j do siebie i odpowieia z jak niezwyk mu tkliwoci. Zrob, co ci mowi.Nel trzymaa si jedn rk Stasia i baa si go puci, ale poraia sobie w tensposob, e pocza ciga zbkami rkawiczk z kadego palca osobno a wreszcie, zsunwszy j zupenie, upucia na ziemi. Po niejakim czasie rzu drug ozwa si znowu Sta. Ja rzuciem juswoje, ale twoje atwiej bie dostrzec, bo jasne.I wic, e iewczynka patrzy na pytajcym wzrokiem, tak mowi dalej. Nie przestrasz si, Nel Ale wiisz by moe, e my wcale nie spotkamyani twego, ani mojego ojca i e nas ci szkaradni luie porwali. Ale si nie boj Bojeli tak jest, to pojie za nami pogo. Dogoni i odbior nas z pewnoci. Dlatego kazaem ci rzuci rkawiczki, eby pogo znalaza lady. Tymczasem nie moemyzrobi nic innego, ale poniej co obmyl Z pewnoci co obmyl, tylko nie bojsi i ufaj miLecz Nel dowieiawszy si, e nie zobaczy tatusia i e uciekaj gie daleko naStraclpustyni, zacza dre ze straclu i paka, tulc si jednoczenie do Stasia i wypytujcwrod ka, dlaczego icl porwali i dokd icl wioz. On pociesza j, jak umia i prawietakimi sowami, jakimi jego ojciec pociesza pana Rawlisona. Mowi, e ojcowie i samibd icl cigali, i zawiadomi wszystkie zaogi wzdu Nilu. Na koniec zapewnia j,e cokolwiek bd by si stao, on jej nie opuci nigdy i bie jej zawsze broni.Ale w niej al i tsknota za ojcem wiksze byy nawet od straclu, wic dugi czasnie przestawaa paka i tak lecieli, oboje aoni, wrod jasnej nocy po bladyclpiaskacl pustyni.Stasiowi jednak ciskao si serce nie tylko alem i obaw, lecz i wstydem. Temu,co si stao, nie by wprawie winien, natomiast przypomnia sobie swoj dawnclepliwo, ktor tak czsto gani w nim ojciec. Poprzednio by przekonany, e niema takiego pooenia, w ktorym by nie da sobie rady, poczytywa si za jakiegoniezwycionego junaka i gotow by wyzywa cay wiat. Obecnie za zrozumia, enrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy :,jest maym clopcem, z ktorym kady moe zrobi, co zeclce i e oto piwbrew woli na wielbie dlatego tylko, e tego wielbda pogania z tyu poikiSudaczyk. Czu si tym okropnie upokorzony, a nie wiia adnego sposobu oporu. Musia przyzna sam przed sob, e si po prostu boi i tycl lui, i tej pustyni,i tego, co icl oboje z Nel moe spotka. Obiecywa jednak szczerze nie tylko jej, alei sobie, e bie nad ni czuwa i broni jej, cloby kosztem wasnego ycia.Nel, zmczona paczem i szalon jazd, trwajc ju od szeciu goin, poczawreszcie drzema, a clwilami i zasypia zupenie. Sta wiec, e kto spadnie z cwaujcego wielbda, moe si zabi na miejscu, przywiza j do siebie sznurem, ktoryznalaz na siodle. Lecz po niejakim czasie wydao mu si, e pd wielbdow stajesi mniej szybki, clocia leciay teraz przez gadkie i mikkie piaski. W oddali wida byo majaczce wzgorza, za na rowninie rozpoczy si zwyke na pustyni nocneuudy. Ksiyc wieci na niebie coraz bleiej, a tymczasem przed nimi pojawiay si peznce nisko, iwne, roowe oboki, zupenie przezrocze, utkane tylko zewiata. Tworzyy si one nie wiadomo dlaczego i posuway si naprzod, jakby popyclane lekkim wiatrem. Sta wiia, jak burnusy Beduinow i wielbdy roowiaynagle, wjeclawszy w te owiecone przestrzenie, a nastpnie ca karawan ogarniadelikatny, roowy blask. Czasem oboki przybieray barw bkitnaw i tak byo ado wzgorz.Przy wzgorzacl bieg wielbdow zwolni jeszcze bariej. Naoko wida byo teraz skay sterczce z piaszczystycl kopcow lub porozrzucane wrod osypisk w ikimnieaie. Grunt stawa si kamienisty. Przebyli kilka wgbie zasianycl kamieniamii podobnycl do wysclycl oysk rzek. Clwilami drog tamoway im wwozy, ktoremusieli objeda. Zwierzta poczy stpa ostronie, przebierajc jakby w tacu nogami wrod suclycl i twardycl kp utworzonycl przez roe jerycloskie, ktorymiosypiska i skay pokryte byy obcie. Raz w raz ktory wielbd potkn si i widocznebyo, e naley im da wypoczynek.Jako Beduini zatrzymali si w zapadym wwozie i zsunwszy si z siode, zabrali si do rozwizywania jukow. Idrys i Geblr poszli za icl przykadem. Pocztoopatrywa wielbdy, rozlunia poprgi, zdejmowa zapasy ywnoci i wyszukiwapaskicl kamieni na zaoenie ogniska. Drzewa suclego ani suclego nawozu, ktorym posuguj si Arabowie, nie byo, ale Clamis, syn Cladigiego, nazrywa rojerycloskicl i uoy z nicl spory stos, ktory zapali. Przez czas jaki, gdy Sudaczycy zajci byli wielbdami, Sta, Nel i jej piastunka, stara Dinal, znaleli si razem,w odosobnieniu. Lecz Dinal bya bariej jeszcze przeraona od ieci i nie mogasowa przemowi. Owina tylko Nel w ciepy pled i siadszy koo niej na ziemi, pocza z jkiem caowa jej rczki. Sta natyclmiast zapyta Clamisa, co znaczy towszystko, co si stao, ale ow miejc si ukaza mu tylko swe biae zby i poszedzbiera w dalszym cigu roe jerycloskie. Zapytany nastpnie Idrys odpowieiajednym sowem. zobaczysz i pogrozi mu palcem. Gdy wreszcie zabyso ognisko z ro, ktore wicej tliy si, ni pony, otoczyli je wszyscy koem, procz Geblra,ktory zosta jeszcze przy wielbdacl, i poczli je placki z kukuryy oraz suszonebaranie i kozie miso. ieci, wygoone przez dug drog, jady rownie, clo Nelkleiy si jednoczenie oczy ze snu. Ale tymczasem w mdym wietle ogniska pojawi si ciemnoskory Geblr i poyskujc oczyma podnios w gor dwie mae jasnerkawiczki i zapyta. Czyje to: Moje odpowieiaa sennym i zmczonym gosem Nel. Twoje, maa mo: sykn przez zacinite zby Sudaczyk To znaczyszdrog dlatego, by twoj ojciec wieia, ktordy nas ciga:nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy :6I tak mowic uderzy j korbaczem, strasznym batem arabskim, ktory przecinanawet skor wielbda. Nel, lubo owinita w gruby pled, krzykna z bolu i ze straclu,lecz Geblr nie zdoa uderzy jej po raz drugi, gdy Sta skoczy w tej clwili jak bik,uderzy go gow w piersi, a nastpnie clwyci za gardo.Stao si to tak niespoianie, e Sudaczyk upad na wznak, a Sta na niegoi obaj poczli przewraca si po ziemi. Clopak na swoj wiek by wyjtkowo silny,jednake Geblr prdko da sobie z nim rad. Naprzod oderwa od swego garda jegodonie, po czym obroci go twarz do ziemi i przycisnwszy mu pici kark poczsmaga korbaczem jego plecy.Krzyk i zy Nel, ktora clwytajc rce ikusa bagaa go jednoczenie, by Stasiowi darowa, nie byyby si na nic przyday, gdyby nie to, e Idrys przyszed niespoianie clopcu z pomoc. By on starszy od Geblra, daleko silniejszy i od pocztkuucieczki z GlarakelSultani wszyscy stosowali si do jego rozkazow. Teraz wyrwakorbacz z rk brata i odrzuciwszy go daleko zawoa. Precz, gupcze! Zawicz tego skorpiona! odpowieia zgrzytajc zbami Geblr.Lecz na to Idrys clwyci go za opocz na piersiacl i popatrzywszy mu w oczypocz mowi gronym, clo ciclym gosem. Szlacletna Fatma zakazaa tym ieciom czyni krzywdy, albowiem wstawiay si za ni Zawicz! powtorzy Geblr.Aja ci powiadam, e nie podniesiesz na adne z nicl korbacza. Jeli to uczynisz,za kade uderzenie oddam ci iesi.I pocz nim trz jak gazi palmy, po czym tak dalej mowi. Te ieci s wasnoci Smaina i gdyby ktore z nicl nie dojeclao ywe, samMaldi (niecl Bog przeduy dni jego nieskoczenie) kazaby ci powiesi. Rozumiesz, gupcze!Imi Maldiego sprawiao tak wielkie na wszystkicl jego wyznawcacl wraenie,e Geblr opuci natyclmiast gow i j powtarza jakby z przestraclem. Allacl akbar! Allacl akbar!Sta podnios si zziajany i zbity, ale czu, e gdyby ojciec mog go w tej clwiliwiie i sysze, byby dumny z niego, albowiem nie tylko skoczy by bez namysu naratunek Nel, ale i teraz, clo razy korbacza paliy go jak ogniem, nie myla o wasnymbolu, a natomiast pocz pociesza iewczynk i wypytywa, czy uderzenia nie zrobiyjej krzywdy.A nastpnie rzek. Com dosta, tom dosta, ale on si wicej na ciebie nie porwie. Acl, gdybymmia jak bro!Maa kobietka obja go obu rkoma za szyj i moczc mu zami policzki jazapewnia, e nie baro j bolao i e pacze nie z bolu, tylko z alu nad nim. Na toSta przesun usta do jej ucla i rzek szepczc. Nel, nie za to, e mnie zbi, ale za to, e ciebie uderzy, przysigam, e mu niedaruj.Na tym skoczyo si zajcie. Po pewnym czasie Geblr i Idrys, pogoeni juz sob, porozcigali na ziemi opocze i pokadli si na nicl, a Clamis poszed wkrotceza icl przykadem. Beduini zasypali wielbdom durry, po czym wsiadszy na dwalune, pojeclali w stron Nilu. Nel opara gowk o kolana starej Dinal i usna.szlachetna wszyscy krewni Maldiego nosili tytu szlacletnycl.Allach al|ar! okrzyk ten znaczy tylko. Bog jest wielki, ale Arabowie wydaj go w clwilacltrwogi, wzywajc ratunku.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy :;Ognisko przygaso i wkrotce sycla byo tylko clrzst durry w zbacl wielbdow.Na niebo wytoczyy si mae oboczki, ktore zakryway clwilami ksiyc, ale noc byawidna. Za skaami oywao si cige aosne skomlenie szakali.Po dwocl goinacl Beduini wrocili z wielbdami dwigajcymi napenionewod skorzane wory. Podsyciwszy ogie zasiedli na piasku i zabrali si do jeenia. Przybycie icl zbuio Stasia, ktory si poprzednio by zdrzemn, oraz dwoclSudaczykow i Clamisa, syna Cladigiego. Wtedy przy ognisku rozpocza si nastpujca rozmowa. Moemy jecla: zapyta Idrys. Nie, albowiem musimy odpocz my i nasze wielbdy. Czy nie wiia was nikt: Nikt. Dotarlimy do rzeki miy dwiema wioskami. Z daleka tylko szczekaypsy. Trzeba bie zawsze jei po wod o ponocy i czerpa j w pustycl miejscacl. Byle min pierwsz clallal (katarakt), to dalej wsie ju rzadsze i prorokowiprzyclylniejsze. Pocig pojie za nami z pewnoci.Na to Clamis przewroci si plecami do gory i podparszy domi twarz rzek. Melendysi bd naprzod czekali ieci w ElFaclen przez ca noc i do nastpnego pocigu, potem pojad do Fajum, a stamtd do Glarak. Tam dopiero zrozumiej, co si stao, i wowczas musz wroci do Medinet, aby wysa sowa leccepo mieianym drucie do miast nad Nilem i jedcow na wielbdacl, ktorzy bd nas cigali. Wszystko to zabierze najmniej trzy dni. Przedtem nie potrzebujemymczy naszycl wielbdow i moemy spokojnie pi dym z cybuclow.To rzekszy wydoby z ogniska poncy prcik roy jerycloskiej i zapali nimfajk, a Idrys pocz, zwyczajem arabskim, cmoka z zadowolenia. Dobrze to urzie, synu Cladigiego rzek ale nam trzeba korzystaz czasu i zajecla przez te trzy dni i noce najdalej na poudnie. Odetcln spokojniejdopiero wowczas, gdy przejeiemy pustyni miy Nilem a Klarge (wielka oaza nazaclod od Nilu). Daby Bog, aby wielbdy wytrzymay. Wytrzymaj ozwa si jeden z Beduinow. Luie mowi te wtrci Clamis e wojska Maldiego (niecl Bogprzeduy jego ywot) doclo ju do Assuanu.Tu Sta, ktory nie traci ani sowa z tej rozmowy i zapamita rownie, co przedtem mowi Idrys do Geblra, podnios si i rzek. Wojska Maldiego s pod Clartumem. La! La! (nie, nie) zaprzeczy Clamis. Nie zwaajcie na jego sowa odpowieia Sta bo on ma nie tylkoskor, ale i mozg ciemny. Do Clartumu, clobycie co trzy dni kupowali wieewielbdy i pili tak jak i, zajeiecie za miesic. A i tego moe nie wiecie, edrog przegroi wam armia, nie egipska, ale angielskaSowa te uczyniy pewne wraenie, a Sta spostrzegszy to mowi dalej. Zanim znajiecie si miy Nilem a wielk oaz, wszystkie drogi na pustynibd ju pilnowane przez szereg stray wojskowycl. Ha! sowa po mieianym drucieprej biegn od wielbdow! Jake zdoacie si przemkn: Pustynia jest szeroka odpowieia jeden z Beduinow. Ale musicie trzyma si Nilu. Moemy si nawet przeprawi i gdy nas bd szuka z tej strony, my biemyz tamtej. Sowa biegnce po mieianym drucie dojd do miast i wsi po obu brzegaclrzeki.nrnvk sirkirvicz W pustynt t v puszczy : Maldi zele nam anioa, ktory pooy palec na oczacl Anglikow i Turkow(Egipcjan), a nas osoni skrzydami. Idrysie rzek Sta nie zwracam si do Clamisa, ktorego gowa jest jakpusta tykwa, ani do Geblra, ktory jest podym szakalem, ale do ciebie. Wiem ju, eclcecie nas zawie do Maldiego i odda w rce Smaina. Lecz jeli to czynicie dlapieniy, to wie, e ojciec tej maej bint (iewczynki) jest bogatszy ni wszyscySudaczycy razem wzici. I co z tego: przerwa Idrys. Co z tego: Wrocie dobrowolnie, a wielki melendys nie poauje wam pieniy i moj ojciec take. Albo odda nas rzdowi, ktory kae nas powiesi. Nie, Idrysie. Biecie wisieli niezawodnie, lecz tylko w takim razie, jeli waszapi w ucieczce. A tak si stanie z pewnoci. Ale jeli sami wrocicie, adna karawas nie spotka i procz tego zostaniecie bogatymi ludmi do koca ycia. Ty wiesz, ebiali z Europy dotrzymuj zawsze sowa. Oto daj wam sowo za obu melendysow,e bie tak, jak mowi.I Sta pewien by istotnie, e ojciec jego i pan Rawlison bd stokro wolelidotrzyma uczynionej przez niego obietnicy ni naraa icl oboje, a zwaszcza Nel,na okropn podro i jeszcze okropniejsze ycie wrod ikicl i rozszalaycl lordMaldiego.Tote z bcym sercem oczekiwa na odpowied Idrysa, ktory pogry si w milczeniu i dopiero po dugiej clwili rzek. Mowisz, e ojciec maej bint i twoj da nam duo pieniy: Tak jest. A czy wszystkie icl pienie potra otworzy nam drzwi do raju, ktoreotworzy jedno bogosawiestwo Maldiego: Bismillacl! krzyknli na to obaj Beduini wraz z Clamisem i Geblrem.Sta straci od razu wszelk naiej, wieia bowiem, e jakkolwiek luie naWscloie clciwi s i przekupni, to jednak gdy prawiwy malometanin spojrzy najak rzecz od strony wiary, wowczas nie ma ju na wiecie takicl skarbow, ktorymidaby si skusi.Idrys za, zaclcony okrzykiem, mowi dalej i widocznie ju nie dlatego, byodpowieie Stasiowi, lecz w tej myli, by zyska tym wiksze uznanie i poclwaytowarzyszow. My mamy szczcie nalee tylko do tego pokolenia, ktore wydao witegoproroka, ale szlacletna Fatma i jej ieci s jego krewnymi i wielki Maldi jekocla. Gdy wic oddamy mu ciebie i ma bint, on zmieni was za Fatm i jej synow,a nas pobogosawi. Wie o tym, e nawet ta woda, w ktorej on si co rano, wedleprzepisow Koranu, obmywa, uzdrawia cloroby i gai grzecly, a co dopiero jegobogosawiestwo! Bismillacl! powtorzyli Sudaczycy i Beduini.Lecz Sta clwytajc si ostatniej deski ratunku rzek. To zabierzc