SİGORTA ŞİRKETLERİ VE ARACILARINI İLGİLENDİREN BAZI …fkymm.com/SAYI2.pdf · ÖNSÖZ Türk Vergi MevzuatTnda sigorta Virketleri ile sigorta acente ve brokerlerini ilgilendiren

SİGORTA ŞİRKETLERİ VEARACILARINI İLGİLENDİREN BAZI

VERGİ DÜZENLEMELERİ(EL KİTAPÇIĞI)

Egemen Tanrıkulu(Yeminli Mali Müşavir)

Ayşe Çırak(SMMM)

FK YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK YAYINLARI -SİGORTA ŞİRKETLERİ VE ARACILARINI İLGİLENDİREN BAZI VERGİ DÜZENLEMELERİ (EL KİTAPÇIĞI)

FK YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK YAYINLARI

2013

Bu kitapçık, konuyla ilgili genel bilgileri ve yazarların kişisel

görüşlerini içermektedir. Dikkat ve titizlikle hazırlanmasına karşın her

zaman her durumda doğru olmayabileceği gibi,vergi idaresinin bu metinde yazılanlara göre

farklı görüş ve uygulamalara gitmesiihtimal dahilindedir.

İşbu kitapçık içeriğinden kaynaklanan veyaiçeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan

yazarları ve FK YMM Ltd. Şti. hakkında herhangi bir

yükümlülük ve sorumluluk iddiasındabulunulamaz.

ÖNSÖZ

Türk Vergi Mevzuatında sigorta şirketleri ilesigorta acente ve brokerlerini ilgilendiren

vergisel pek çok konu vardır. Elinizdeki buçalışmada, Türk Vergi Mevzuatında yer alan veözellikle sigorta şirketleri ile sigorta acente ve

brokerlerini ilgilendiren özellikli bazı konularadeğinilmeye çalışılmıştır. Çalışmada teknik

detaylı tartışmalardan ve kişisel yorumlardankaçınılmış; konular kanun maddeleri, vergiidaresinin düzenlemeleri ve özelge görüşleri

doğrultusunda ele alınmıştır.

Çalışmanın sektör uygulayıcılarına faydalıolacağını umuyoruz.

Bu arada bu kitapçığın sektöre dağıtımında bize yardımlarını esirgemeyen

Sigortacı Gazetesi ve Metin Öztürk’e teşekkür ederiz.

Tabii yine bu gazetenin Art Direktörü Feyza Kırmızı ve Mine Berber’in çabalarına da

müteşekkiriz.




VERGİ DÜZENLEMELERİ

İÇİNDEKİLER

BÖLÜM 1 KURUMLAR VERGİSİ ............................................................................9

1.1. Sigortacılık Teknik Karşılıklarının Kurumlar Vergisi Matrahının Tespitinde Dikkate Alınması...................................................................................9

1.1.1. Muallak Hasar ve Tazminat Karşılıkları..............................................................9

1.1.2. Kazanılmış Primler Karşılıkları .........................................................................10

1.1.3. Hayat Matematik Karşılıkları ...........................................................................11

1.1.4. Dengeleme Karşılıkları......................................................................................11

1.1.5. Devam Eden Riskler Karşılığı ve İkramiyeler ve İndirimler Karşılığı ...............11

1.2. Sigorta Acentelerinde Komisyonların Gelir Kaydı...............................................11

1.3. Matematik Karşılıkların Yatırıma Yönlendirilmesinden Elde Edilen Kazanç ve İratlar Üzerinden Kesilen Vergilerin Mahsubu ....................................12

BÖLÜM 2 KATMA DEĞER VERGİSİ....................................................................13

2.1. Katma Değer Vergisi Mükellefiyeti......................................................................13

2.2. Gider ve Alış Vesikalarında Görülen KDV’nin Kayıtlara Alınması .....................14

2.3. Mal İadesi ve Gerçekleşmeyen Hizmetlerle İlgili Düzeltmelerde Belge Düzeni ve KDV...........................................................................................14

2.4. Sorumlu Sıfatıyla KDV Beyanı............................................................................15

2.4.1. Tam Tevkifat Kapsamındaki İşlemler ...............................................................15

2.4.1.1. Yabancılardan Alınan Hizmetler ( İkametgahı, İşyeri, Kanuni Merkezi ve İş Merkezi Türkiye’de Bulunmayanlar Tarafından Yapılan İşlemler).......15

2.4.1.2. İstisna Serbest Meslek Faaliyeti Çerçevesinde Yapılan İşlemler .....................16

2.4.1.3. Bazı Kiralama İşlemleri ..................................................................................17

2.4.1.4. Reklam Verme İşlemleri.................................................................................17

2.4.2. Kısmi Tevkifat...................................................................................................17

2.5. Sigorta Tazminatlarında KDV.............................................................................18

BÖLÜM 3 BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ (BSMV) ..............19

3.1. Mükellefiyet .........................................................................................................19

3.2. Sigorta İşlemlerinde BSMV Matrahı ...................................................................19

3.3. Birikmiş Amortisman ve Enflasyon Düzeltmesinin BSMV Matrahına Etkisi ....19

3.4. İptal Edilen Poliçelerde BSMV Düzeltmesi.........................................................20

3.5. BSMV İstisnaları..................................................................................................20

3.5.1. Genel Olarak ....................................................................................................20

3.5.2. Kar Paylarında...................................................................................................21

3.5.3. Taşınmaz ve İştirak Payı Satışında ....................................................................22

3.5.4. Tarsim ve Dask’tan Alınan Komisyonlar..........................................................22

BÖLÜM 4 SİGORTA ÖDEMELERİNDE VERGİLENDİRME............................23

4.1. Gelir Vergisi .........................................................................................................23

4.1.1. 7 Ekim 2001 Öncesinde Düzenlenmiş Poliçelerde ..........................................23

4.1.2. 7 Ekim 2001 Sonrasında Düzenlenmiş Poliçelerde..........................................23

4.2. Veraset ve İntikal Vergisi ......................................................................................24

4.2.1. Konuyla İlgili Vergi İdaresi Görüşleri ...............................................................24

4.2.2. Sigorta Şirketlerinin Veraset ve İntikal Vergisi Sorumlulukları .........................25

BÖLÜM 5 ŞAHIS SİGORTA PRİMLERİNİN İNDİRİMİ ....................................26

5.1. Ücret Matrahının Tespitinde İndirim .................................................................26

5.2. Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesinde İndirim ......................................................27

5.3. İndirimin Belgelendirmesi ...................................................................................28

5.4. İndirimin Dönemi...............................................................................................28

BÖLÜM 6 DAMGA VERGİSİ..................................................................................30

6.1. Damga Vergisi İstisnaları .....................................................................................30

6.2. Sigorta Şirketlerinin Mükellefiyeti ve Sorumluluğu ............................................30

6.3. Sigorta Aracılarının Mükellefiyeti ........................................................................32

BÖLÜM 7 SİGORTA ŞİRKETLERİ VE ARACILARINDA BELGE DÜZENİ .....33

7.1. Genel Olarak .......................................................................................................33

7.2. Sigorta Poliçelerinde.............................................................................................33

7.3. Acente ve Brokerlere Sigorta Şirketlerince Ödenen Komisyonlarda....................34

7.4. Elektronik Fatura.................................................................................................35

BÖLÜM 8 VERGİ YASALARINA GÖRE ZORUNLU BİLDİRİMLER................37

8.1. Sigortacılık Faaliyetleri ile İlgili Bildirimler..........................................................37

8.2. Belli Tutarı Geçen Alım Satımların Ba ve Bs Formları ile Aylık Olarak Bildirilmesi ......................................................................................37

8.3. Kesin Mizan Bildirimi .........................................................................................38

8.4. Mükellef Bilgileri Bildirimi..................................................................................39


VERGİ DÜZENLEMELERİ

BÖLÜM 1: KURUMLAR VERGİSİ

1.1. Sigortacılık Teknik Karşılıklarının Kurumlar Vergisi Matrahının Tespitinde DikkateAlınması:

5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’na göre ayrılan teknik karşılıkların Kurumlar Vergisi matrahınıntespitinde ne şekilde dikkate alınacağı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8/1-e maddesinde ve konuylailgili olarak yayımlanan Kurumlar Vergisi Genel Tebliğlerinde belirtilmiştir. Teknik karşılıkların vergimatrahı açısından durumu söz konusu mevzuatta özetle aşağıdaki şekildedir:

1.1.1. Muallak Hasar ve Tazminat Karşılıkları:

Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre muallak hasar ve tazminat karşılıkları;

- Tahakkuk etmiş ve hesaben tespit edilmiş hasar ve tazminat bedelleri veya bu hesapyapılmamışsa hasar ve tazminatın ve bunlarla ilgili tüm masrafların tahmini değerlerinden reasürörpayı düşüldükten sonra kalan tutar,

- Gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş hasar ve tazminat bedelleri ve bunlara ilişkin masraflardan,reasürör payı düşüldükten sonra kalan tutar,

- Saklama payına isabet eden muallak hasar karşılığı yeterlilik farklarından oluşmaktadır.

Sigorta kapsamına giren bir hasarın ortaya çıkması, sigorta şirketinin poliçede öngörülen şartlarlahasar bedelini ödemesini gerektirmektedir. Hesap dönemi içinde ortaya çıkmış hasarlarla ilgilitazminat, aynı dönem içinde ilgili kişiye ödenmiş ya da mahiyet ve miktar olarak kesinleşmiş olmasınarağmen henüz ödenmemiş olabilir. Bu gibi durumlarda ödenmiş veya tahakkuk etmiş olan tazminatbedeli, ticari kazancın tespitine ilişkin esaslar dahilinde aynı dönemde gider olarak dikkatealınabilecektir.

Bazı durumlarda ise hasarla ilgili gerekli evrakların temin edilememesi, ekspertiz işlemlerininsonuçlandırılmaması veya sigorta şirketi ile sigortalı arasındaki anlaşmazlık dolayısıyla ödenecektazminat tutarı hesap dönemi sonuna kadar belirli bir hale gelip kesinleşememektedir. Bu durumda,tazminatın tahmini değeri üzerinden bu madde uyarınca hesaplanacak muallak hasar karşılığıgiderlere intikal ettirilebilecektir.

Sigorta mevzuatına göre belirlenen gerçekleşmiş ancak henüz rapor edilmemiş olan hasar vetazminat bedelleri ile saklama payına isabet eden muallak hasar karşılığı yeterlilik farkları da muallakhasar ve tazminat karşılığı kapsamında indirim konusu yapılabilecektir.

FK YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK YAYINLARI -SİGORTA ŞİRKETLERİ VE ARACILARINI İLGİLENDİREN BAZI VERGİ DÜZENLEMELERİ (EL KİTAPÇIĞI) 09

Muallak hasar ve tazminat karşılığının aktüeryal zincirleme merdiven metodu kullanılmaksuretiyle hesaplanmasında

- Her bir branş için gerçek durumu en iyi yansıtan yöntemin belirlenmesi,

- Hazine Müsteşarlığı’nın izni alınmadan bu yöntemin 3 yıl değiştirilmemesi ve

- Negatif sonuç veren branşlardaki tutarın da tamamının hesaplamalarda dikkate alınmasıgerekmektedir.

Bu şekilde hesaplanan muallak hasar ve tazminat karşılıkları 2012 vergilendirme dönemindenitibaren gider olarak indirilebilecektir. Bu hesaplamada, gerçek durumu en iyi yansıtan yönteminseçilmediğinin tespiti halinde gerekli tarhiyatlar yapılacaktır.

1.1.2. Kazanılmamış Primler Karşılıkları:

Kazanılmamış prim karşılıkları; yürürlükte bulunan sigorta sözleşmeleri için tahakkuk etmişprimlerden, komisyonlar düşüldükten sonra kalan tutarın gün esasına göre bilânço gününden sonrayasarkan kısmından, aynı esasa göre hesaplanan reasürör payının düşülmesinden sonra kalan tutardır.Ancak bu tutar, nakliyat emtia sigortalarında, yıllık primin komisyon düşüldükten sonraki tutarındanşirketlerin kendi saklama paylarında kalanının % 25'ini geçemez. Kazanılmamış prim karşılığınıngün esasına göre hesaplanması mümkün olmayan reasürans ve retrosesyon işlemlerinde 1/8 yöntemiuygulanabilir.

1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde; sigorta sözleşmesi üzerinden hesaplananprimden acente komisyonunun tamamının dönemsellik yapılmadan düşüleceği, daha sonra kalannet prim gün esasına göre kazanılmamış prim karşılığı hesaplanacağı örnekle birlikte belirtilmektedir.Acente komisyonu ise dönemsellik yapılmadan tamamen tahakkuk ettiği dönemde gider yazılacaktır.Ancak, uygulamada sigorta şirketlerinin bunun yerine komisyon düşülmeden önceki brüt primüzerinden kazanılmamış prim karşılığı hesapladıkları, acente komisyonlarını ise dönemsellik esasıyla,diğer bir deyişle gün esasına göre giderleştirdikleri görülebilmektedir. Tabiatıyla, bu durumda geneltebliğdeki hesaplama şekli ile uygulama farklı yönde olmakla birlikte bu farklı uygulama sonuçtakurum karını değiştirmemekte ve matematiksel olarak aynı neticeyi vermektedir. Bu nedenle, sigortaşirketlerinin genel tebliğe göre farklı uygulama yapmalarından dolayı bir sıkıntı çıkacağınıdüşünmüyoruz.

FK YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK YAYINLARI -SİGORTA ŞİRKETLERİ VE ARACILARINI İLGİLENDİREN BAZI VERGİ DÜZENLEMELERİ (EL KİTAPÇIĞI)10

1.1.3. Hayat Matematik Karşılıkları:

Hayat matematik karşılıkları; her sözleşme üzerinden ayrı ayrı hesaplanacak olup karşılıkların,gelirleri vergiden istisna edilmiş olan menkul kıymetlere yatırılan kısmına ait faiz ve kâr paylarıgiderler arasında gösterilemeyecektir. (Örneğin; kurumlar vergisinden istisna iştirak kazançları)

Sigortacılıkta matematik karşılıklar, sigortalılardan alınan primler üzerinden hesaplanankarşılıklar ile bu şekilde ayrılan karşılıkların yatırıma yönlendirilmesinden elde edilen gelirler olmaküzere iki kısımdan meydana gelmektedir. Matematik karşılıklar, her sigorta sözleşmesi üzerindenayrı ayrı olmak üzere, sigorta aktüerya hesaplarına göre ve belirli istatistiki veriler dikkate alınarakhesaplanmaktadır. Sigortacılık mevzuatına göre hesaplanan matematik karşılıklar kazancın tespitindegider olarak dikkate alınabilecektir.

Matematik karşılıkların, gelirleri vergiden istisna edilmiş menkul kıymetlere yatırılarak vergiyetabi olmayan kazanç elde edilmesi halinde, mükerrer indirim olmaması açısından bunların vergimatrahı ile ilişkilendirilmemesi gerekmektedir.

1.1.4. Dengeleme Karşılıkları:

Takip eden hesap dönemlerinde meydana gelebilecek tazminat oranlarındaki dalgalanmalarıdengelemek ve katastrofik riskleri karşılamak üzere sadece deprem ve mühendislik sigorta branşlarındaverilen deprem teminatı için hesaplanan dengeleme karşılıklarının sigorta ve reasürans şirketlerincegider olarak dikkate alınabilmesi mümkün bulunmaktadır.

1.1.5. Devam Eden Riskler Karşılığı ve İkramiyeler ve İndirimler Karşılığı:

Devam eden riskler karşılığı ve ikramiyeler ve indirimler karşılığının sigorta şirketlerince kurumkazancının tespitinde gider olarak indirimi mümkün bulunmamaktadır.

1.2. Sigorta Acentelerinde Komisyonların Gelir Kaydı:

Kazanılmamış prim karşılıkları bölümünde belirttiğimiz üzere 1 Seri No’lu Kurumlar VergisiGenel Tebliği’nde;

“Cari yıl gelirlerinin bir kısmının, karşılık olarak ayrılmak suretiyle izleyen yıla devredilmesiuygulaması sadece sigorta ve reasürans şirketlerince yapılabileceğinden, sigorta acentelerinin, buhükme istinaden komisyon gelirlerini gün esasına göre tespit ederek ilgili oldukları dönemde geliryazabilmeleri imkanı bulunmamaktadır. Dolayısıyla, sigorta acentelerince sigorta komisyongelirlerinin tamamının tahakkuk ettiği dönemde gelir olarak dikkate alınması gerekmektedir.”açıklaması yapılmıştır.


1.3. Matematik Karşılıkların Yatırıma Yönlendirilmesinden Elde Edilen Kazanç ve İratlarÜzerinden Kesilen Vergilerin Mahsubu:

Kurumlar, beyannamelerinde gösterilen kazançlardan kesilen vergileri (örneğin; mevduatfaizlerinden yapılan vergi kesintisi) beyanname üzerinde hesaplanan kurumlar vergisinden mahsupederler.

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 34. maddesi uyarınca; sigorta ve reasürans şirketlerinde, hayatsigorta branşında teminat sağlayan şirketlerin, hayat matematik karşılıklarının yatırımayönlendirilmesinden elde edilen kazanç ve iratlar üzerinden yapılan vergi kesintileri de aynı şekildesöz konusu sigorta şirketinin beyannamesi üzerinde, hesaplanan kurumlar vergisinden mahsupedilecektir.

Eski 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu yürürlükte iken bu yönde işlem yapan sigortaşirketlerinin uygulamaları kabul edilmeyerek cezalı vergi tarhiyatı yapılmıştır. Yeni 5520 sayılıKurumlar Vergisi Kanunu ile birlikte bu sorun giderilmiş olmaktadır.


BÖLÜM 2: KATMA DEĞER VERGİSİ:

2.1. Katma Değer Vergisi Mükellefiyeti:

6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu’nun Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi ile ilgili 28.maddesine göre sigorta şirketlerinin yapmış oldukları bütün işlemler dolayısıyla kendi lehlerine herne ad altında olursa olsun nakden veya hesaben aldıkları paralar Banka ve Sigorta MuameleleriVergisine (BSMV) tabidir.

KDV Kanunu’nun istisnaları düzenleyen 17. maddesinin 4-e bendine göre; BSMV kapsamınagiren işlemler ve sigorta aracılarının sigorta şirketlerine yaptıkları sigorta muamelelerine ilişkin işlemlerKDV’den istisna edilmiştir.

Buna göre sigorta şirketlerinin; kiraya verme, taşınmaz satışı gibi sigortacılık faaliyeti dışındakiişlemlerden elde ettiği gelir de BSMV kapsamında olup bunlar da KDV’den istisnadır.

Bu nedenle sigorta şirketlerinin KDV mükellefiyeti tesis ettirmelerine ve KDV beyannamesi (1No’lu Beyanname) vermelerine gerek bulunmamaktadır.

46 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nde;

“Mükerrer sigorta olarak da tanımlanan reasürans işlemlerinde sigorta şirketi, müşteriden aldığıprimin bir kısmını reasürans şirketine devretmekte ve rizikoyu paylaşmaktadır. Bunun sonucu olarak,sigortaya konu rizikonun gerçekleşmesi halinde, reasürans şirketi (reasürör) kendi üstlendiği rizikoile sınırlı olmak üzere sigorta şirketine ödemede bulunmaktadır.

Sigorta şirketinin yapmış olduğu sigorta karşılığı müşteriden aldığı primler banka ve sigortamuameleleri vergisine tabi olduğundan KDV Kanunu’nun 17/4-e Maddesi uyarınca katma değervergisinden müstesnadır. Reasürans işlemleri nedeniyle reasürans şirketlerine aktarılan primler, sigorta,şirketlerince sigortalılardan alındığı sırada vergilendirilmiş bulunduğundan, prim aktarma işlemiayrıca KDV’ye tabi olmayacaktır.” açıklaması yapılmıştır.

Sigorta acente ve brokerlerinde ise KDV Kanunu’nun yukarıdaki istisna hükmü uyarınca; buaracıların sigorta şirketlerine yaptığı sigorta muamelelerine ilişkin işlemleri karşılığı aldığı komisyonbedelleri üzerinden KDV hesaplanmayacaktır.

Ancak, sigorta şirketlerine yapılan sigorta muameleleri dışındaki işlemler (örneğin; sigortaşirketlerine ya da üçüncü kişilere ve kurumlara taşınmaz veya demirbaş satışı, kiraya verme ) sigortaaracılarında KDV istisnası kapsamına girmediğinden bu tür işlemlerde işlem bedeli üzerinden KDVhesaplanacaktır.

Sigorta aracıları, istisna kapsamına girmeyen KDV'ye tabi arızi işlemlerinin bulunması halinde,sadece işlemin gerçekleştiği dönem için bir defaya mahsus olarak verilecek 1 No’lu KDV beyannamesiile bu işlemleri beyan edeceklerdir (Daha sonra KDV açısından mükellefiyet kapatılacaktır). İşlem,kira geliri gibi süreklilik arz ediyorsa beyannameli mükellefiyetin de devam edeceği açıktır.

Faaliyetleri tamamen bu istisna kapsamındaki işlemlerden oluşan aracılar ise hiçbir vergilendirmedöneminde KDV beyannamesi vermeyeceklerdir.


NOT: Sigorta aracıları gerekli şartların sağlanması halinde taşınmaz ve iştirak hissesi satışlarındaKDV Kanunu’nun 17/4-r maddesindeki istisnadan faydalanabilirler (Taşınmaz ve iştirak hissesi satışkazançlarında belli şartlar dahilinde Kurumlar Vergisi istisnası da uygulanmaktadır, Kurumlar VergisiKanunu Md:5/1-e).

2.2. Gider ve Alış Vesikalarında Görülen KDV’nin Kayıtlara Alınması:

KDV Kanunu’na göre (ihracat gibi tam istisna kapsamındaki bazı işlemler dışında) KDV’denistisna mal teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış belgelerinde gösterilen KDV indirim konusu yapılamaz.Yine aynı Kanunda belirtildiği üzere indirebilecek KDV, gelir ve kurumlar vergisi matrahınıntespitinde gider olarak dikkate alınamaz.

Buradan hareketle, sigorta şirketlerinin mal ve hizmet alımında ya da giderlerinde yüklendiğiKDV’nin işlemin mahiyetine göre gider ya da maliyet unsuru olarak dikkate alınması gereklidir.

Sigorta acente ve brokerlerinin durumu ise biraz daha farklılık arz etmektedir. Şöyle ki; taşınmazsatışı, kiraya verme gibi KDV’ye tabi işlemleri bulunan sigorta aracıları bu işlemleri dolayısıylayüklendikleri KDV’yi hesaplanan KDV’den indirebileceklerinden, bunlar gider veya maliyet olarakdikkate alınmayacak, KDV’den istisna işlemler kapsamındaki mal ve hizmet alışlarında yüklendikleriKDV’yi ise sigorta şirketleri gibi işlemin mahiyetine göre gider veya maliyet olarak kayıtlarınaalacaklardır. KDV’den istisna işlemler ile KDV’ye tabi işlemlerin birlikte yapılması halinde ise; istisnakapsamına giren işlemler nedeniyle yüklenilen KDV'nin aynı şekilde gider, maliyet veya kanunenkabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacağı tabiidir. Bu kapsamda faaliyetleri olanların 26 SeriNo’lu KDV Genel Tebliği’nin “G” bölümündeki açıklamaları göz önünde bulundurmalarını özellikletavsiye ederiz.

2.3. Mal İadesi ve Gerçekleşmeyen Hizmetlerle İlgili Düzeltmelerde Belge Düzeni ve KDV:

116 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’ne göre; sadece BSMV kapsamındaki işlemleri yapanlarınKDV mükelleflerinden fatura ve benzeri belge karşılığında temin ettikleri malları kısmen veyatamamen iade etmeleri halinde iade amaçlı bir belge (dekont vb.) düzenlenecek ve bu belgede;

- Malın alış faturasının tarih ve numarası belirtilecek,

- İade edilen kısma ilişkin tutar KDV dahil olarak gösterilecek,

- Belgeye, “İşbu belge 116 Seri No’lu KDV Tebliği’nin 3. bölümüne göre iade edilen mallarailişkin olarak düzenlenmiştir. % … KDV dahildir.” açıklaması yazılacaktır.

Malın iadesine ilişkin bu belgede toplam bedel içerisinde gösterilen KDV malı iade eden firmatarafından KDV beyannamesi ile beyan edilmeyecek, gelir/kurumlar vergisi bakımından belgede yeralan KDV dahil toplam bedel hasılat olarak dikkate alınacaktır. Malın iade edildiği firma ise malbedeli içindeki KDV tutarını iç yüzde yoluyla hesaplayacak ve genel hükümler çerçevesinde“indirilecek KDV” olarak dikkate alacaktır.


Öte yandan, sadece BSMV kapsamındaki işlemleri yapanların fatura ve benzeri belge karşılığındatemin ettikleri hizmetler ile ilgili olarak, işlemin kısmen ya da tamamen gerçekleşmemesi, işlemdenhizmet ifası başlamadan veya bir kısım hizmet ifa edildikten sonra vazgeçilmesi gibi nedenlerlematrahta değişiklik meydana gelebilmektedir. Bu durumlarda da KDV düzeltmesi yukarıdakiaçıklamalara uygun olarak yapılacaktır.

Söz konusu genel tebliğde geçen “sadece BSMV kapsamındaki işlemleri yapanlar” ifadesininsigorta şirketlerini kapsadığı açıktır. Buna karşılık sigorta acente ve brokerlerinin durumukanaatimizce net değildir. Sigorta aracılarının KDV mükellefi olabildikleri de dikkate alındığındaiadenin yapıldığı dönemde, aracının KDV’li iade faturası düzenlemesi düşünülebilir. Bu durumda,aracının ilgili dönem beyannamesinde bir taraftan iade edilen malın iade faturasındaki KDV’sihesaplanan KDV olarak beyan edilirken, diğer taraftan bu malla ilgili olarak daha önceki alışfaturasında yüklenilmiş KDV’de indirim konusu yapılmalıdır. Tabiatıyla, faaliyeti tamamen istisnakapsamında olan sigorta aracılarının 116 No’lu KDV Genel Tebliği’ndeki “sadece BSMVkapsamındaki işlemleri yapanlar” ifadesine dahil olduğu görüşü de savunulabilir. Konuyla ilgili olarakGelir İdaresi Başkanlığı’nın yazılı bir görüşüne ise rastlayamadık.

2.4. Sorumlu Sıfatıyla KDV Beyanı:

KDV’nin mükellefi mal teslimi ve hizmet ifa eden (ithalatta ithal eden) olmakla birlikte bazıhallerde işlemle ilgili KDV’nin beyanı ve vergi dairesine yatırılması ödevi işlemin tarafı olan mal vehizmet alıcısına yüklenmiştir.

KDV Kanunu’nun 9. maddesi ve 117 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’ndeki düzenlemelerçerçevesinde sigorta şirketlerinin ve aracılarının KDV sorumluluğunu kısaca aşağıdaki şekildeözetlemek mümkündür:

2.4.1.Tam Tevkifat Kapsamındaki İşlemler:

Sigorta şirketleri ve aracıları aşağıda sayılan mal ve hizmet alımlarında işlem bedeli üzerindengeçerli olan KDV’yi hesaplayarak sorumlu sıfatıyla 2 No’lu KDV Beyannamesi’yle beyan ederekvergi dairesine yatıracaklardır:

2.4.1.1. Yabancılardan Alınan Hizmetler (İkametgahı, İşyeri, Kanuni Merkezi ve İş MerkeziTürkiye’de Bulunmayanlar Tarafından Yapılan İşlemler):

İkametgahı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanların Türkiye'de yaptığıhizmetler ile bunların yurt dışında yaptığı ancak Türkiye'de faydalanılan hizmetler bu kapsamagirmektedir.


2.4.1.2. İstisna Serbest Meslek Faaliyeti Çerçevesinde Yapılan İşlemler:

Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesi aşağıdaki şekildedir:

“Müellif, mütercim, heykeltraş, hattat, ressam, bestekar, bilgisayar programcısı ve mucitlerin vebunların kanuni mirasçılarının şiir, hikaye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri,bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video bant, radyo ve televizyon senaryo veoyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videodayayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmakveya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettiklerihasılat Gelir Vergisinden müstesnadır.

Eserlerin neşir, temsil, icra ve teşhir gibi suretlerle değerlendirilmesi karşılığında alınan bedel veücretler istisnaya dahildir.”

Arızi olarak bu işlemlerin yapılması KDV’nin konusuna girmemektedir. Faaliyet mutad vesüreklilik taşıyorsa bu kapsamda işlem yapanların KDV mükellefiyeti tesis ettirerek işlemlerindeKDV hesaplamaları ve beyan etmeleri gereklidir.

Ancak, Gelir Vergisi istisnası kapsamında teslim ve hizmetlerin münhasıran aynı Kanunun 94.maddesine göre gelir vergisi tevkifatı yapmakla sorumlu olanlara yapılması halinde, yaptıklarıişlemlere ilişkin KDV’nin (mal ve hizmetin alıcısı) bu kişi veya kuruluşlar tarafından sorumlu sıfatıylabeyan edilmesi mümkün bulunmaktadır.

Serbest meslek erbabının bu uygulamadan faydalanabilmesi için KDV mükellefiyetinin sadeceGelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsamına giren işlemlerden ibaret olması ve işlemlerinintamamının aynı Kanunun 94 üncü maddesinde sayılan kişi, kurum ve kuruluşlara yapılmasıgerekmektedir.

Ayrıca, sorumluluk uygulaması kapsamında işlem yapılabilmesi için Gelir Vergisi Kanununun18 inci maddesi kapsamına giren işlemleri yapan kişilerin, bu şekilde işlem yapılmasını öncedenvergi sorumlusuna bildirmesi gerekmektedir.

Mal ve hizmet alıcıları Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesi kapsamında işlem yapanlardan;

a. Faaliyetlerinin arızi olması nedeniyle KDV’ye tabi olmadığını veya

b. Faaliyetlerinin KDV’ye tabi olduğunu ve hesaplanacak KDV’nin sorumlu sıfatıyla beyanınıtercih ettiklerini veya

c. Faaliyetlerinin KDV’ye tabi olduğunu ve hesaplanacak KDV’nin kendileri tarafından mükellefsıfatıyla beyan edileceğini, belirten bir yazı alarak muhafaza edeceklerdir.

Arızi işlemler KDV ye tabi olmadığından sorumlu sıfatıyla KDV uygulaması da söz konusudeğildir. Diğer taraftan, yukarıda “c” şıkkında KDV işlemi yapan tarafından mükellef sıfatıyla beyanedileceğinden burada da KDV sorumluluğu bulunmamaktadır.


2.4.1.3. Bazı Kiralama İşlemleri:Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinde gayrimenkul sermaye iradı kapsamına giren iktisadi

kıymet kiralamaları sayılmıştır. Taşınmazları (arsa ve arazi), taşınmaz olarak tapu siciline kayıtlıhakları, marka patent gibi hakları, motorlu taşıtları bunlara örnek olarak sayabiliriz.

Bu kıymetler bir ticari işletmeye kayıtlı ise, kiraya veren tarafından KDV hesaplanarak mükellefsıfatıyla beyan edilecektir.

Bir ticari işletmeye kayıtlı olmayanların kiraya verilmesinde ise, işlemle ile ilgili KDV; kirayaverenin başka faaliyetleri nedeniyle KDV mükellefiyetinin bulunmaması (sadece sorumlu sıfatıylaKDV ödeyenler bu kapsama dahildir) halinde kiracı sigorta şirketi ya da sigorta aracısı tarafındansorumlu sıfatıyla beyan edilecektir.

70. maddede sayılanlardan taşınmazların (arsa ve bina gibi) iktisadi işletmeye dahil olmamalarıhalinde kira işlemleri KDV Kanunu’nun 17/4-d maddesine göre KDV’den istisna olduğundan,bunlarda sorumlu sıfatıyla KDV uygulaması söz konusu olmamaktadır.

Bu durumda, geriye 70. maddede sayılanlardan taşınmaz dışındakilerin; iktisadi işletmeye dahilolmamaları ve kiraya verenin KDV mükellefiyetinin olmaması halinde yapılan kira işlemlerikalmaktadır. Örneğin, bir sigorta şirketinin iş için gerekli olması nedeniyle çalışanının özel aracınıkiralaması halinde kira bedeli üzerinden sorumlu sıfatıyla KDV beyan etmesi gereklidir.

2.4.1.4. Reklam Verme İşlemleri: Sigorta şirketleri ve aracıları KDV mükellefi olmayan;

- Amatör spor kulüplerine, oyuncularının formalarında gösterilmek,

- Şahıslara veya kuruluşlara ait bina, arsa, arazi gibi yerlerde duvarlara yazılmak, pano olarakyerleştirilmek,

- Gerçek veya tüzel kişiler tarafından yayımlanan dergi, kitap gibi yazılı eserlerde yayınlanmakve benzeri şekillerde verdikleri reklamlarda, işlemle ilgili KDV’yi sorumlu sıfatıyla beyan edeceklerdir.

2.4.2. Kısmi Tevkifat: 117 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nde “Kısmi Tevkifat” kapsamında sayılan işlemlerde ise esas

itibariyle mal teslim eden veya hizmet ifa edenin KDV mükellefiyeti bulunmakta olup, düzenlediğibelgede gösterilen KDV’nin tebliğde sayılan orana isabet eden kısmı alıcı tarafından tevkif edilereksorumlu sıfatıyla vergi idaresine beyan edilmektedir. Tevkifat sonrası KDV ise mal satan ya da hizmeteden tarafından mükellef sıfatıyla beyan edilmektedir.

Bu kapsamda sorumlu sıfatıyla KDV tevkif ederek vergi dairesine yatırmak zorunda olanlar ikibaşlıkta toplanmıştır:

a. KDV Mükellefleri (sadece sorumlu sıfatıyla KDV beyan edenler hariç),

b. Belirlenmiş Alıcılar (KDV Mükellefiyeti olsun olmasın özel olarak sayılmış olan alıcılar).Örneğin; bankalar, bazı kamu kurum ve kuruluşları, paylarının yarısından fazlası bu kamu kurumve kuruluşlarına ait olanlar, payları Borsa İstanbul’da işlem gören şirketler.


117 Seri No’lu KDV Genel Tebliğinde hangi mal ve hizmet alımlarında KDV tevkifatı yapılaraksorumlu sıfatıyla KDV beyan edileceği sayılmıştır. Bazı işlemlerde sadece belirlenmiş alıcılar tarafındantevkifat yapılırken (danışmanlık, denetim hizmetleri alımı gibi), diğerlerinde ise hem belirlenmişalıcılar hem KDV mükellefleri tarafından tevkifat yapılacaktır. Bunlara örnek olarak işgücü hizmetialımını gösterebiliriz.

Sigorta şirketlerinin - eğer belirlenmiş alıcılar içine dahil değillerse - kısmi tevkifat kapsamınagiren işlemlerde KDV sorumluluklarının bulunmadığını düşünüyoruz. Buna karşılık örneğin, paylarıBorsa İstanbul’da işlem gören bir sigorta şirketi belirlenmiş alıcı olduğundan kısmi tevkifatkapsamındaki işlemlerde sorumlu konumundadır.

Sigorta aracılarının kısmi tevkifat kapsamındaki sorumluluklarına ilişkin olarak vergi idaresininyazılı bir görüşüne rastlayamadık. Sigorta aracılarının KDV mükellefiyet durumuna bağlı olarakkısmi tevkifat kapsamındaki sorumluluklarının belirlenmesinin uygun olacağı düşünülebilir.

2.5. Sigorta Tazminatlarında KDV:

Bir teslim veya hizmetin karşılığını teşkil etmeyen veya buna bağlı olarak ortaya çıkmayansigorta tazminatları KDV'nin konusuna girmemektedir. Bu durumda, sigortalının hasar gören eşyaiçin sigorta şirketinden aldığı tazminat için KDV hesaplanması söz konusu olmayacaktır.

Ancak, sigortalı mükellefin hasar gören eşyayı tamir ettirerek, adına düzenlenen faturaları ibrazetmek suretiyle tamir bedelini sigorta şirketinden tahsil ettiği durumda, sigortalının, sigorta şirketiadına yaptığı ve KDV'ye tabi olan masrafların aynen sigorta şirketine yansıtılması için faturadüzenlenmesi ve KDV hesaplanması gerekmektedir.

Tabiatıyla, hukuken fatura düzenleme kapsamında olmayan kişilerde böyle bir mecburiyetinuygulanması da söz konusu değildir.


BÖLÜM 3: BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ (BSMV):

3.1. Mükellefiyet:

6802 Sayılı Gider Vergileri BSMV ile 28. maddesinde; banka ve sigorta şirketlerinin (FinansalKiralama Kanunu’na göre yaptıkları işlemler hariç olmak üzere), her ne şekilde olursa olsun yapmışoldukları bütün muameleler dolayısıyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veyahesaben aldıkları paraların BSMV’ye tabi olduğu, 30. maddesinde ise; BSMV’yi banka ve bankerlerlesigorta şirketlerinin ödeyeceği, sigorta aracıları tarafından yapılan sigorta işlemlerinde de vergininmükellefinin sigorta şirketleri olduğu belirtilmiştir.

Bu açıdan bakıldığında, sigorta şirketlerinin sigortacılık faaliyeti dışındaki işlemleri dolayısıylalehlerine aldıkları paralar da BSMV kapsamındadır. Örneğin; kira geliri, taşınmaz satış karı gibiişlemler BSMV kapsamındadır.

Buna karşılık, sigorta acente ve brokerlerinin BSMV mükellefiyeti bulunmamaktadır.

3.2. Sigorta İşlemlerinde BSMV Matrahı:

Sigorta işlemlerinde verginin matrahı, bu işlem dolayısıyla poliçede yer alan prim tutarıdır. Primtutarının hesabında, sigorta işlemi dolayısıyla komisyon ve benzeri adlarla sigorta aracılarına yapılanödemeler matraha dahil olup indirim konusu yapılamaz.

Poliçede yer alan yangın sigortası vb. sigortalar dolayısı ile alınan prim tutarlarının tamamıBSMV'nin matrahını oluşturmaktadır. Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca yangın sigortaları primleriüzerinden Yangın Sigortası Vergisi hesaplanarak ödenmektedir. Yangın sigortasına ilişkin prim tutarıda dahil poliçede yer alan prim tutarları üzerinden BSMV hesaplanması nedeniyle, Yangın SigortasıVergisi üzerinden ayrıca BSMV hesaplanmayacaktır.

3.3. Birikmiş Amortisman ve Enflasyon Düzeltmesinin BSMV Matrahına Etkisi:

Enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş ve / veya amortisman ayrılmış iktisadi kıymetlerinsatışında BSMV matrahının hesaplanması konusunda tereddütler oluşabilmektedir.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nca verilen 10 Eylül 2006 tarihli B .07.1.GİB.0.56-5601-291-2 sayılıözelgede:

Aktifte kayıtlı hisse senetlerinin, amortismana tabi demirbaşların, taşıtların, gayrimenkullerinve amortismana tabi olmayan gayrimenkullerin satılması halinde, BSMV matrahının; iktisap bedeli(tarihi maliyet) ile satış bedeli arasındaki fark olup, birikmiş amortismanlar ile enflasyon düzeltmesifarklarının matrahın tespitinde dikkate alınmaması gerektiği ifade edilmiştir.


3.4. İptal Edilen Poliçelerde BSMV Düzeltmesi:

6802 Sayılı Kanunun 31. maddesine göre; sigorta şirketleri, iptal ettikleri sigorta muamelelerineilişkin vergileri (yalnızca iptal tarihinden sonraki döneme ait olan kısmı), iptalin gerçekleştiğidönemde hesaplanan BSMV’den indirebilirler. Bu dönemde indirilemeyen vergiler, sonraki dönembeyannamelerinde indirim konusu yapılabilir.

Konuyla ilgili uygulama usul ve esasları 85 Seri No’lu Gider Vergileri Genel Tebliğindebelirlenmiştir.

3.5. BSMV İstisnaları:

3.5.1. Genel Olarak:

99/13812 Sayılı İhracat, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler İle Döviz Kazandırıcı Hizmet veFaaliyetlerde Vergi, Resim Ve Harç İstisnası Hakkında Karar ve 6802 sayılı Gider VergileriKanunu’nun 29. maddesi kapsamındaki işlemler dolayısıyla lehe alınan paralar için BSMV istisnasıuygulanabilmektedir.

99/13812 Sayılı Karara ilişkin açıklamalar ile uygulama usul ve esasları İhracat, Transit Ticaret,İhracat Sayılan Satış ve Teslimler İle Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim veHarç İstisnası Hakkında Tebliğ (İhracat: 2008/6)’de yer almaktadır. İstisna uygularken, Vergi Resimve Harç İstisnası belgesi aranılan işlemlerde belgenin geçerlilik süresine özellikle dikkat edilmelidir.

6802 sayılı Kanun’un 29. maddesindeki istisnalardan sigorta şirketleri ile ilgili olanlar iseaşağıdaki şekilde özetlenebilir:

* Devlet Tahvili, Hazine Bonosu gibi özel Kanunlarla vergiden istisna olan menkul kıymetlerinfaiz, kar payı ve ikramiyeleri ile Merkez Bankası’nca ihraç edilen likidite senetlerinin faiz gelirleri,4749 sayılı Kanunun 7/A maddesine göre kurulan varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilenkira sertifikalarından elde edilen kira gelirleri ve vade sonunda lehe alınan paralar.

* Bankaların, bankerlerin ve sigorta şirketlerinin sermayelerinin tamamı kendilerine ait veyaiştirakleri bulunan sınaî işletmelerden sağladıkları kârlar.

* Bankaların, bankerlerin ve sigorta şirketlerinin sermayelerine iştirak ettikleri banka, banker vesigorta şirketlerinin bu kanuna göre banka ve sigorta muameleleri vergisine tabi muamelelerdenmütevellit karları.

* Emeklilik sözleşmeleri, hayat sigortaları (hayat sigortalarında ferdi kaza, hastalık sonucumaluliyet ve tehlikeli hastalıklar teminatlarının da ek teminat olarak verildiği sözleşmeler dahil) vesağlık sigortaları ile ihracata ait nakliyat sigortalarında ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun38/A maddesinin birinci fıkrasında tanımlanan konut finansmanı kapsamında yapılansigortalarda sözleşme ve poliçe üzerinden alınan paralar.


* Mükerrer sigorta muameleleri ile retrosesyon muameleleri dolayısıyla alınan prim, komisyonvesaire paralar.

* Biçilmemiş veya toplanmamış her türlü tarım mahsulleriyle tarım hayvanları için akdolunanzirai sigortalar dolayısıyla alınan paralar.

* Nükleer rizikolara karşı yapılan sigortalar dolayısıyla alınan paralar.

* Arbitraj muameleleri ile Türkiye'de kurulu borsalarda gerçekleştirilen vadeli işlem ve opsiyonsözleşmelerine ilişkin muameleler ve bu muameleler sonucu lehe alınan paralar.

* Kurumlar Vergisi Kanunu'na göre yapılan birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimiişlemlerinden doğan kazançlar.

* Bankalar, sigorta şirketleri, emeklilik şirketleri ve ipotek finansmanı kuruluşlarının kuruluşlarındaveya sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları hisse senetlerinin itibari değerlerinin üzerinde eldençıkarılması sonucu kendi lehlerine kalan paralar.

* Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-e maddesi kapsamındaki taşınmaz, iştirak hissesi ve rüçhanhakkı satışı dolayısıyla lehe alınan paralar.

* İpotek finansmanı kuruluşlarının, konut finansmanı kuruluşlarının ve konut finansmanıfonlarının, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 38/A maddesinin birinci fıkrasında tanımlanankonut finansmanı kapsamında yaptıkları tüm işlemler dolayısıyla lehe alınan paralar.

3.5.2. Kar Paylarında:

Yukarıda da belirtildiği üzere 6802 Sayılı Kanun’un 29.maddesinin e ve f bentlerine göre sigortaşirketlerinin;

* Sermayelerinin tamamı kendilerine ait veya iştirakleri bulunan sınai işletmelerden sağladıklarıkâr payları,

* Sermayelerine iştirak ettikleri banka, banker ve sigorta şirketlerinin 6802 sayılı Kanuna göreBSMV’ye tabi muamelelerden doğan kârlarından elde ettikleri kar payları,

BSMV’den istisnadır.

Bu durumda; elde edilen kar paylarında BSMV istisnası uygulanıp uygulanmayacağınıntespitinde iştirak olunan şirketin sınai işletme olup olmadığı, kar dağıtımına konu olan kazancınBSMV’ye tabi muamelelerden doğup doğmadığının tespiti önem taşımaktadır.

Bu kapsama girmeyen iştirak kazançlarında ise BSMV hesaplanması gerekmektedir.

Karın sermayeye ilavesi sonucu, ortak kuruma verilen hisseler bu kurumlarca nominal bedelleiştirakler hesabına kaydedilecek karşılığında ise aynı tutar iştirak kazancı olarak gelir kaydedilecektir.(1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin 5.6.2.4.3. bölümü)

Bu şekilde alınan bedelsiz payların nominal değeri üzerinden eğer BSMV istisnası kapsamındadeğilse kar payına bağlı BSMV hesaplanması gereklidir.


NOT: Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-a maddesine göre kurumların tam mükellef başka birkurumun sermayesine katılımlarından elde ettikleri iştirak kazançları Kurumlar Vergisinden istisnaedilmiştir. Aynı Kanunun 5/3. maddesinde ise; Kurumlar Vergisinden istisna kazançlarına ilişkingiderlerin Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılamayacağı hükmü mevcuttur.6802 sayılı Kanunun 29.maddesine girmediği için üzerinden BSMV hesaplanan iştirak kazançlarıkurumlar vergisinden istisna ise, bu istisna hesaplanırken kar payı üzerinden hesaplanan BSMV’ninKurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/3. maddesindeki hüküm kapsamında vergiye tabi kurum kazancınıntespitinde gider olarak dikkate alınmaması görüşleri ileri sürülebilmektedir.

3.5.3. Taşınmaz Ve İştirak Payı Satışında:

Kurumların en az 2 tam yıl aktiflerinde tuttukları taşınmazların ve iştirak payları ile aynı süreylesahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazancın %75 i Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-e maddesi uyarınca bu maddede belirtilen şartlarınsağlanması halinde kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.

Yukarıda 3.5.1. bölümünde belirtildiği üzere; 6802 Sayılı Kanun’un 29.maddesinin v bendiile; Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-e maddesi kapsamındaki işlemler nedeniyle lehe alınan paralarBSMV’den istisna edilmiştir.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 16 Ocak 2007 tarihli ve B.07.1.GİB.0.01.56/5601-1389 sayılıözelgesinde özetle;

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-e maddesi kapsamındaki satışlarda BSMV istisnasının lehealınan paranın % 75’ine değil tamamına uygulanacağı, diğer bir ifadeyle bu kapsamdaki satışlardalehe alınan paranın tamamının BSMV’den istisna olacağı belirtilmiştir.

3.5.4. Tarsim Ve Dask’tan Alınan Komisyonlar:

Büyük Mükellefler Vergi Dairesi’nin 18 Kasım 2011 tarihli ve B.07.1.GİB.4.99.16.02-6802/29-153 sayılı özelgesinde özetle;

- Sigorta şirketlerince DASK adına düzenlenen zorunlu deprem sigortası poliçeleri üzerindentahsil edilerek bu kuruma aktarılan primlerin BSMV’ye tabi olmadığı (*) ancak bu hizmet karşılığındaanılan kurumdan alınan komisyonların üzerinden BSMV hesaplanması gerektiği,

- 6802 Sayılı Kanun’un 29/k maddesi uyarınca, biçilmemiş veya toplanmamış her türlü tarımmahsulleri için bu mahsullerin biçilmesinden veya toplanmasından önceki dönemlere ilişkin riskleriteminat altına almak üzere düzenlenen zirai sigorta poliçeleri dolayısıyla sigorta şirketleri tarafındanlehe alınan paraların BSMV’den istisna olduğu, bu kapsama giren zirai sigorta poliçelerinde havuzadevredilen primler nedeniyle sigorta şirketlerine ödenen komisyonların da BSMV’ye tabi olmadığıifade edilmiştir.

(*) 6305 sayılı Afet Sigortaları Kanunu Md:3


BÖLÜM 4: SİGORTA ÖDEMELERİNDE VERGİLENDİRME:

4.1. Gelir Vergisi:

Risklere karşı yapılan ve riskin gerçekleşmesi halinde hak sahibine belirli bir ödeme yapılmasınıöngören birikimsiz sigorta poliçeleri kapsamında yapılan ödemeler gelir vergisinin konusunagirmemektedir. Hayat sigortalarının birikimli teminat kısmına bağlı ödemeler ise Gelir VergisiKanunu kapsamındadır. Sistemden ayrılanlara yapılan ödemeler sigorta poliçesinin 7 Ekim 2001öncesinde ya da sonrasında düzenlenmiş olup olmamasına bağlı olarak değişmektedir:

4.1.1. 7 Ekim 2001 Öncesinde Düzenlenmiş Poliçelerde:

10 yıl süre ile prim ödenmiş olması kaydıyla Türkiye merkezli sigorta şirketlerince lehdarlaraödenen aylıklar ya da toptan ödemeler ücret olarak görülmekte, emekli devlet memuruna yapılanen yüksek ödeme tutarını aşmıyorsa vergiden istisna edilmekte, aşması halinde ise aşan kısım ücretolarak sigorta şirketince tevkifata tabi tutulmaktadır.

10 yıl süre ile prim ödenmeden sistemden ayrılınması halinde, iştirakçiye aynen iade olunanmevduatı (yatırılan prim toplamı) gelir vergisine tabi olmayıp, bunun üstünde bir ödeme yapılmasıhalinde bu ilave tutar elde eden açısından alacak faizi olarak menkul sermaye iradı kabul edilerekyıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir. (Bu ödemelerde sigorta şirketinin tevkifat yapmasısöz konusu değildir)

4.1.2. 7 Ekim 2001 Sonrasında Düzenlenen Poliçelerde:

7 Ekim 2001 ve sonrasında düzenlenen poliçelerde, sistemden ayrılanlara yapılan ödemelerdebelli şartlar dahilinde ödemenin % 10’u gelir vergisinden istisna edilmiş, kalanın tamamı ise anaparave irat ayrımı yapılmaksızın menkul sermaye iradı olarak vergilendirilmekteydi. Sigorta şirketleri bukapsamdaki ödemeler üzerinden % 10 - % 15 oranlarında vergi tevkifatı yapmakta, bu tevkifat nihaivergileme sayılmaktaydı.

6327 sayılı Kanunla bu kapsamdaki ödemelerin vergilendirilmesinde bazı değişiklikleregidilmiştir. Şöyle ki;

Yeni düzenlemelerde bu ödemelerle ilgili % 10 luk istisna kaldırılmıştır. Ancak, artık yapılanödemenin anaparası değil sadece iratları menkul sermaye olarak vergilendirilecektir. Diğer bir ifadeylesigortalının yatırdığı primin kendisi anapara olarak gelir sayılmayacak, isabet eden kısmın yatırımayönlendirilmesi sonucu oluşan birikim tutarı irat olarak gelir vergisine tabi tutulacaktır. Mevcutdüzenlemelere göre halen bu ödemeler için geçerli gelir vergisi tevkifat oranları aşağıdaki şekildedir:

a. On yıldan az süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlara ödenen irat tutarları (% 15),

b. On yıl süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlar ile vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlunedenlerle ayrılanlara ödenen irat tutarları. (%10)


Eski düzenlemede olduğu gibi yeni düzenlemede de tek primli yıllık gelir sigortalarından yapılanödemelerin tamamı gelir vergisinden istisna tutulmuştur.

Tevkifat, nihai vergileme yerine geçmekte ayrıca elde edenlerce yıllık gelir vergisi beyannamesiile beyan edilmemektedir.

Öte yandan; 29 Ağustos 2012 öncesinde sigortalılara yapılan ödemeler 6327 sayılı Kanun öncesihükümlere göre vergilendirildiğinden bu durumda olanların 29 Ağustos 2013 tarihine kadarbaşvurmaları halinde aldıkları ödemeler üzerinden yapılan vergilemenin yeni hükümlere göredüzeltilerek fazla ödedikleri verginin kendilerine iadesi imkanı sağlanmıştır.

85 No’lu Gelir Vergisi Sirkülerinde irat tutarının:

Şahıs sigortaları kapsamında yapılan ödemelerde varsa fesih ve iştira kesintisi indirilmeden öncekibirikim tutarından, yatırıma yönlendirilen tutar indirilerek hesaplanacağı, dövize endeksli birikimlihayat sigortalarında, irat tutarının hesaplanmasında anapara kur farklarının irat tutarına dahiledileceği, yatırıma yönlendirilen tutarın tespitinde yatırıma yönlendirme tarihindeki kurun esasalınması gerektiği belirtilmiştir.

Birikimli veya karma bir hayat sigortası ürününün prim ödeme dönemi tamamlandıktan sonrahak sahibine toplu para ödemek yerine, oluşmuş toplu para üzerinden düzenli gelir vermek üzereyapılan yıllık gelir (annuity) ödemelerinde, Hazine Müsteşarlığı tarafından tasdiklenmiş "tarifeler"inteknik esaslarına göre hesaplanan yıllık gelir ödemelerinin içerdiği irat tutarı üzerinden tevkifatyapılacaktır. Yapılan yıllık gelir ödemeleri içerisindeki irattan arta kalan kısım (yatırıma yönlendirilentutarın yıllık gelir ödemeleri içindeki kısmı), toplam yatırıma yönlendirilen tutara ulaştıktan sonramüteakip yıllık gelir ödemelerinin tamamı irat olarak dikkate alınacaktır.

4.2. Veraset Ve İntikal Vergisi:

4.2.1. Konuyla İlgili Vergi İdaresi Görüşleri:

3 No’lu Veraset Ve İntikal Vergisi Sirkülerinde yapılan açıklamalar özetle aşağıdaki şekildedir:

a. Birikimsiz hayat sigortalarında sigortalının eceliyle vefatı üzerine mirasçılarına yapılacak vefattazminatı ödemeleri Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun veraset ile ilgili hükümlerine göre, mirasçıolmayan üçüncü bir şahsa (lehdar) ödenmesi halinde ise aynı Kanunun ivazsız intikal hükümlerinegöre vergilendirilecektir.

b. Ferdi kaza sigortalarında, sigortalının kaza sonucu ölümü halinde sigorta şirketince ödenecektazminat, yakınlarının maddi ve manevi zararlarını telafi amacı taşıdığından ivazsız olarakgörülmemekte, dolayısıyla Veraset ve İntikal Vergisine tabi tutulmamaktadır. Bununla birlikte,sigortalının üçüncü kişi lehine sigorta sözleşmesi yapması ya da sonradan bu kişiyi lehdar tayin etmesihalinde bu tür ödemelerin mirasçı olmayan üçüncü kişilere ödenecek vefat tazminatı ivazsız intikalkapsamında Veraset ve İntikal Vergisine tabi tutulacaktır.


c. Birikimli hayat sigortalarında, sigortalının ecel veya kaza ile vefat etmesi halinde sigortaşirketince mirasçılara ödenecek birikim tutarı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun veraset ile ilgilihükümlerine göre, mirasçı olmayan üçüncü bir şahsa (lehdar) ödenmesi halinde ise aynı Kanununivazsız intikal hükümlerine göre vergilendirilecektir.

Tabiatıyla bu kapsamdaki ödemelerin içerdiği, irat tutarı aynı zamanında menkul sermaye iradıolarak gelir vergisine tabi tutulacağından, Veraset ve İntikal Vergisine tabi olacak tutar, Gelir Vergisisonrası kısım olacaktır.

d. Karma sigorta poliçelerine bağlı ödemelerde ise; riziko teminatı ve birikimli teminatın aynıpoliçede yer alması halinde, risk teminatına ve birikimli teminata bağlı ödemelerin yukarıdaki şıklaragöre değerlendirilerek vergilendirilmesi gerekir.

3 No’lu Veraset ve İntikal Vergisi Sirkülerinde konuya yaklaşım bu şekilde olmakla birlikteGelir İdaresi Başkanlığı’nca verilen 1 Kasım 2007 tarihli B.07.1.GİB.0.60/6038-13 / 96606 sayılıözelgede;

Bankaların verdikleri kredinin teminatı olmak üzere, kredi alanlar adına hayat sigortalarınındüzenlendiği ve lehdar olarak kredi veren bankanın gösterildiği durumlarda, vefat eden şahıslarnedeniyle lehdar bankaya ödenen tazminatın; bankaların lehtarlığı alacak ve borç ilişkisinedayandığından bankalara ödenen kredi-hayat sigorta bedelinin ivazsız olarak mütalaa edilmemesinedeniyle Veraset ve İntikal Vergisine tabi olmayacağı açıklanmıştır.

Maddi veya manevi zarar karşılığında ödenen tazminatlar Veraset ve İntikal Vergisine tabiolmadığından hasar karşılığı ödenen sigorta tazminatlarının da bu vergiye tabi olmaması gerekir. Buyöndeki vergi idaresi görüşlerine örnek olarak 31 Ağustos 2009 tarihli B.07.0.GEL.0.60/6038-09/036475 sayılı Gelir İdaresi Başkanlığı özelgesini gösterebiliriz.

4.2.2. Sigorta Şirketlerinin Veraset ve İntikal Vergisi Sorumlulukları:

Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca sigorta şirketleri, hak sahiplerinevergiye tabi bir ödemede bulunmadan önce verginin ödendiğine ilişkin tasdikname isteyecekler,tasdikname ibraz etmeyen mirasçıların istihkaklarından % 5, ivazsız intikallerde ise % 15 oranındatevkifat yaptıktan sonra ödemede bulunabileceklerdir. Dolayısıyla sigorta şirketleri, vergi ilişiğikesilmeden yapılan ödemeler üzerinden tevkifat yapmak ve tevkif ettikleri vergileri ilgili vergi dairesineödemekle yükümlü bulunmaktadır.

Tevkif edilen Veraset ve İntikal Vergisi en geç 1 hafta içinde yazı ile bildirilerek yatırılır.

Bu yükümlülüklerini yerine getirmeyenlerden, tevkif etmeye ve yatırmaya mecbur olduklarıparalar Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre gecikme zammıtatbik edilerek tahsil edilir. Tevkifatı yapan ilgili kuruluşların, bu görevleri süresinde yerine getirmeyensorumlularından, tevkif etmeye ve yatırmaya mecbur oldukları paraların % 10'u oranında ayrıcaceza tahsil olunur.

Uygulama hakkında 1996/1 ve 1996/5 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi İç Genelgeleri ile 28 SeriNo’lu Veraset ve İntikal Vergisi Genel Tebliği’nde gerekli açıklamalar mevcuttur.


BÖLÜM 5: ŞAHIS SİGORTA PRİMLERİNİN İNDİRİMİ:

Gerçek kişiler ödedikleri hayat, kaza, hastalık, işsizlik gibi şahıs sigorta primlerini belli şartlardahilinde gelir vergisine tabi kazançlarının tespitinde indirim olarak dikkate alabilmektedir. Tabiatıylabu düzenlemeler esas itibariyle sigorta şirketleri ve aracıları ile değil, prim ödeyenlerle ilgilidir. Ancak,sigorta şirketleri ve aracılarının sattığı poliçelerin sağladığı vergi avantajları dolaylı olarak onları dailgilendirmektedir.

Bu bölümde söz konusu indirimle ilgili olarak Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan düzenlemelerele alınmıştır.

5.1. Ücret Matrahının Tespitinde İndirim:

Gelir Vergisi Kanunu’nun 63. maddesinin 1. Fıkrasının 3. Bendine göre;

Sigortanın Türkiye'de kâin ve merkezi Türkiye'de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketinezdinde akdedilmiş olması şartıyla; ücretlinin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortasıpoliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primlerin %50'si ile ölüm, kaza, sağlık, hastalık,engellilik, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için hizmet erbabı tarafındanödenen primler vergi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilmektedir. İndirim konusuyapılacak primler toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin % 15’ini ve yıllık olarak asgari ücretinyıllık tutarını aşamayacaktır. (Bakanlar Kurulu’nun bu oranları değiştirme yetkisi mevcuttur)

Yıl içinde asgari ücret tutarında oluşacak değişiklikler de dikkate alınacaktır. Dikkate alınacakücret ise; işveren tarafından çalışana hizmeti karşılığında ödenen aylık (maaş), prim, ikramiye, sosyalyardımlar ve zamlar gibi vergiye tabi sürekli nitelikteki ödemelerin brüt tutarlarının toplamı olacaktır.Gider karşılığı olarak ödenen tutarlar (yapılan gerçek bir giderin karşılığı olsun olmasın) dikkatealınmayacaktır.

Hazine Müsteşarlığı’nın 9 Nisan 2013 tarihli 2013/9 sayılı sektör duyurusunda; birikimpriminin alındığı hayat sigorta poliçelerinde ödenen primin % 50 sinin, birikimli sigortalar dışındakalan yaşam teminatı içeren sigorta primlerinin ise tamamının yukarıdaki sınırlar tarafında indirimekonu edileceği yönünde Maliye Bakanlığı’ndan yazı alındığı belirtilmiştir.

Söz konusu primlerin işverence karşılanması diğer bir ifadeyle işveren tarafından çalışanı adınaödenmesi halinde, ücretliye para ile temsil edilen bir menfaat sağlanmakta olup, yapılan bu ödemeninönce ücret tutarına ilave edilmesi ve daha sonra da brüt ücretten yukarıda belirtilen esaslardoğrultusunda prim indirimi yapılması gereklidir. (İşverenlerin çalışanları adına ödedikleri primlerücretin parçası olduğundan, prim dahil tüm ücret ödemesi işverenin ticari kazancının tespitindegider olarak dikkate alınacaktır)

Ücretliler tarafından ödenen bireysel emeklilik katkı paylarının ücret matrahının tespitindeindirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. Ancak, işverenler tarafından çalışanları adınaödenen bireysel emeklilik katkı payları ücretle ilişkilendirilmeksizin doğrudan gider olarakyazılabilmektedir. Ancak, bu şekilde kabul edilen tutarlar ödemenin yapıldığı ayda elde edilen ücretin%15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır.


Hem işveren tarafından çalışanı adına ödenen bireysel emeklilik katkı payı hem de çalışanınücret matrahının tespitinde indirim konusu yapacağı şahıs sigorta primlerinin bir arada bulunmasıhalinde; gerek işverenler tarafından çalışan adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları,gerekse ücretten indirim konusu yapılacak şahıs prim ödemelerinin toplam tutarı, ödemenin yapıldığıayda elde edilen ücretin %15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz. Toplamda busınır aşılıyorsa, indirim önceliğinin şahıs primlerinde dolayısıyla ücret matrahının tespitinde mi,yoksa katkı paylarında dolayısıyla ticari kazancın tespitinde mi yapılacağı hususunda kararı taraflarmükerrerliğe yol açmayacak şekilde serbestçe belirleyeceklerdir.

5.2. Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesinde İndirim:

Gelir Vergisi Kanunu’nun 89. maddesinin 1. Fıkrasının 1. Bendine göre; beyan edilen gelirin%15'ini ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla (*) mükellefin şahsına, eşine ve küçükçocuklarına ait hayat sigortalarına ödenen primlerin %50'si ile ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik,analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri yıllık beyanname ile beyan edilen gelirdenindirilebilecektir.

İndirime konu olacak primlerle ilgili sigortanın Türkiye'de kâin ve merkezi Türkiye'de bulunanbir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması, prim tutarlarının gelirin elde edildiğiyılda ödenmiş olması ve ücret geliri elde edenlerin ücretlerinin safi tutarının hesaplanması sırasındaayrıca indirilmemiş bulunması şarttır.

Eşlerin veya çocukların ayrı beyanname vermeleri halinde, bunlara ait prim kendi gelirlerindenindirilir.

Yıl içindeki asgari ücret değişiklikleri de sınırın tespitinde dikkate alınacaktır. Öte yandan birönceki bölümde de belirttiğimiz üzere, Hazine Müsteşarlığı’nın 9 Nisan 2013 tarihli 2013/9 sayılısektör duyurusunda; birikim priminin alındığı hayat sigorta poliçelerinde ödenen primin % 50’sinin,birikimli sigortalar dışında kalan yaşam teminatı içeren sigorta primlerinin ise tamamının yukarıdakisınırlar tarafında indirime konu edileceği yönünde Maliye Bakanlığı’ndan yazı alındığı ifadeedilmiştir.

İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplanmasında beyan edilen gelir olarak, yıllık gelir vergisibeyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl zararları toplamından önceki tutar esas alınacaktır.

Bireysel emeklilik katkı payları yıllık beyanname ile beyan edilen gelirden indirilememektedir.

(*) Yıllık beyanname ile beyan edilen ücretler varsa; bu şartın tespitinde işverenler tarafındanücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları ile ücretlerle ilgili 63/3 maddesi ve bumaddeye göre yapılacak prim ödemelerinin toplam tutarı birlikte dikkate alınır.


5.3. İndirimin Belgelendirilmesi:

İndirimin doğru bir şekilde yapılabilmesi için ödeme tutarı ile tarihinin belgelendirilmesi gerekir.Ödeme tutarı ve tarihinin; sigorta şirketlerince düzenlenen makbuzlarla ya da ödeyenin adı ve soyadı,ödemenin ait olduğu dönem, ödenen prim veya katkı payı tutarı, ödeme yapılan sigorta veya bireyselemeklilik şirketinin ünvanı ve ödemenin türüne ilişkin bilgilerin yer alması koşuluyla bankadekontları, otomatik para çekme makinası makbuzları, kredi kartı ekstreleri ve posta çekleri ile tevsikedilebilmesi mümkündür.

Ayrıca, sigorta sözleşmesinin bir fotokopisinin işverene verilmesi halinde sigorta şirketlerincefaks veya e-posta yoluyla katılımcılara gönderilen makbuz örnekleri ile internet ortamında yapılanödemelere ilişkin olarak bilgisayardan alınan çıktılar da kabul edilecektir. Bu durumda bir öncekiparagrafta belirtilen belgelerden birinin ya da yapılan ödemelerin tutarı, dönemi ve tarihini gösterensigorta veya emeklilik şirketlerince düzenlenmiş bir yazı veya ekstrenin, indirimin uygulandığı ücretinilgili olduğu yılı izleyen yılın ikinci ayı sonuna kadar işverene iletilmesi gerekmektedir. Herhangi birsebeple işten ayrılma olması durumunda söz konusu belgeler işten ayrılmadan önce işvereneiletilecektir. Ancak, işverence uygun görülmesi halinde, işten ayrılma tarihinden itibaren bir ay içindede iletilebilecektir.

Sigorta primi işveren aracılığı ile ödeniyorsa (grup sigortası gibi sözleşmeler) sigorta sözleşmesininbir örneğinin işverende bulunması ve bu sözleşmede sigorta priminin ödeme dönemlerinin, ayrıcabu dönemler için ödenecek prim tutarlarının belli edilmiş olması kaydıyla, çalışan için işverentarafından sigorta şirketine ödenen ve/veya hizmet erbabının ücretinden kesinti yapılmak suretiyletahsil edilen sigorta primi, her bir kişi için ayrıca yukarıda belirtilen belgeler aranmaksızın ücretinvergi matrahının tayininde indirim olarak dikkate alınabilecektir.

5.4. İndirimin Dönemi:

Primin indirim konusu yapılabilmesi için, gelirin elde edildiği dönem ile ilişkili olması ve budönem sonuna kadar ödenmiş olması gerekir.

Yıllık beyannamede indirim konusu yapılacak primin, beyannamenin ilgili olduğu yıl ile ilişkiliolması ve bu yılın sonuna kadar ödenmesi, ücretlere ilişkin indirimde ise ücretin ilgili olduğu ay ileilişkili olması ve bu aylık dönemin sonuna kadar ödenmiş olması gerekmektedir.

Ölüm, kaza gibi risklere karşı yaptırılan şahıs sigortaları belirli bir dönemi kapsamakta ve budönem için hesaplanan prim peşin olarak veya taksitler halinde ödenebilmektedir. Birikimlisigortalarda ise primler aylık, üç aylık, altı aylık ve yıllık dönemler itibariyle belirlenebilmekte veödenmektedir.

Aylık indirimde, primin peşin ödenmesi veya taksit dönemlerinin bir aydan daha uzunbelirlenmesi halinde, prim tutarı ilgili olduğu aylar dikkate alınarak (ödenmiş olması şartıyla) indirimkonusu yapılacaktır. Oransal sınırlar (ücretin %15'i gibi) çerçevesinde kalsa dahi daha sonraki aylarailişkin peşin olarak ödenen tutarların ödendiği ayda indirim konusu yapılması mümkün değildir.


Yıllık beyannamede yapılacak indirimde de sadece gelirin ilgili olduğu yıla ilişkin prim tutarıindirim konusu yapılacaktır.

Ücretlerini peşin alan ücretlilerin, aylık dönemler itibariyle ödedikleri şahıs sigorta primleri,prim ödeme belgesinin primin ait olduğu ay içinde işverene ibraz edilmesi koşuluyla oransal vemutlak sınırlamalar çerçevesinde izleyen aylara (bir sonraki aya) ait ücretlerin vergi matrahınınhesabında indirim olarak dikkate alınabilecektir.

Zarar beyanı ya da oran ve tutar sınırlamaları dolayısıyla yıllık beyannamede indirim konusuyapılamayan prim veya katkı paylarının daha sonraki yıllarda indirim konusu yapılması mümkündeğildir. Aynı şekilde, ücretlilerin ödediği prim ve katkı payının ilgili olduğu ayda indirilemeyenkısmı, izleyen aylara ait ücretin matrahından indirilemeyecektir.

Geçmiş dönemlere yönelik (gecikmiş) ödemelerin indirim dönemi geçtiğinden indirim konusuyapılması da mümkün olamamaktadır.


BÖLÜM 6: DAMGA VERGİSİ:

6.1. Damga Vergisi İstisnaları:

Damga Vergisi Kanunu’na ekli “1” sayılı tabloda damga vergisine tabi kağıtlar, “2” sayılı tablodaise damga vergisinden istisna kağıtlar yer almaktadır.

“2” sayılı tabloda sigorta işlemleri ve sigorta şirketleri ile ilgili olarak aşağıdaki istisnalarmevcuttur:

“IV.5. Sigorta mukavelenameleri, sigorta ücretine ait makbuzlar ve sigortanın tecdit ve temdidiile temin olunan meblağın tezyidi halinde verilen beyanname ve avönanlar.”

“V. 21. Sigorta ve emeklilik şirketleri ile emeklilik yatırım fonlarının kuruluşları dahil her türlüişlemlerinde düzenlenen ve damga vergisi bu şirketler veya fonlar tarafından ödenmesi gerekenkağıtlar.”

Birinci istisna, doğrudan sigortacılıkla ilgili olarak düzenlenen kağıtları kapsamaktadır.

Buna karşılık ikinci bendin kapsamı daha geniş olup, sigorta şirketlerinin her türlü işlemlerindedüzenlenen ve damga vergisi bu şirketler tarafından ödenmesi gereken kağıtlara istisna getirmektedir.

6.2. Sigorta Şirketlerinin Mükellefiyeti ve Sorumluluğu:

Bir önceki bölümde belirtilen “2” sayılı tablonun V. bölümünün 21. sırasındaki istisna sigortaşirketlerinin sadece sigortacılıkla ilgili değil, her türlü işlemlerini kapsadığından, bu açıdanbakıldığında sigorta şirketleri adeta damga vergisinden muaf hale gelmektedir.

Örneğin, sigorta şirketlerinin vergi dairesine verdiği beyannameler ile SGK’ya verilen bildirgeleriçin damga vergisi ödenmeyecektir. (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 14 Aralık 2012 tarihli2804 sayılı Özelgesi)

Damga vergisi sorumluluğuna gelince, Damga Vergisi Kanunu’nun 24. maddesine göre;

“Birden fazla kişi tarafından imza edilen kâğıtlara ait vergi ve cezanın tamamından imza edenlermüteselsilen sorumludurlar. Bunlar arasında vergiden müstesna olanların bulunması DamgaVergisinin noksan ödenmesini gerektirmez. Damga Vergisinden muaf kuruluşlarca kişilerin (1) sayılıtabloda yer alan işlemleriyle ilgili olarak düzenlenen ve sadece bu kurumların imzasını taşıyan kâğıtlaraait verginin tamamı kişiler tarafından ödenir. Ancak bu kâğıtlara ait verginin hiç ödenmemesi veyanoksan ödenmesi halinde vergi ve cezanın tamamından kişilerle birlikte kurumlar müteselsilensorumludurlar.” maddeyle ilgili olarak yayımlanan 17 Seri No’lu Damga Vergisi Kanunu GenelTebliğinde aşağıdaki açıklamalar yer almıştır:


“Bilindiği üzere Kanunun 3. Maddesinin 2. fıkrasında resmî dairelerle kişiler arasındadüzenlenen kâğıtların damga vergisinin kişiler tarafından ödeneceği hükme bağlanmıştır. Bu hükümgereğince, ister yalnızca resmi dairenin imzası, isterse resmi daire ile kişinin imzası birlikte bulunsun,kağıda ait verginin tamamı kişiler tarafından ödenmektedir. Yapılan değişiklikle, resmî dairelerlevergiden muaf kuruluşlar arasında paralellik sağlanması amaçlanmıştır. Bu hükme göre kişilerin (1)sayılı tabloda yer alan işlemleriyle ilgili olarak (2) sayılı tabloda adları belirtilen kuruluşlar tarafındandüzenlenen kâğıtlar ister kişilerle birlikte imzalansın, isterse yalnızca vergiden muaf kuruluşunimzasını taşısın, resmi dairelerde olduğu gibi, verginin tamamı kişilerce ödenecek, verginin noksanödenmesi veya hiç ödenmemesi halinde vergi ve cezadan kişilerle birlikte bu kurumlar müteselsilensorumlu olacaktır. Alacaklı vergi dairesi vergi ve cezayı en kısa yoldan tahsil etmek amacıyla her ikitarafa veya taraflardan herhangi birine başvurabilecektir.

Maddenin uygulanmasında üzerinde önemle durulması gereken husus şudur:

Kanuna bağlı (2) sayılı tabloda, kâğıdı düzenleyen taraf veya taraflara bakılmaksızın, vergidenistisna edilmiş kâğıtlar mevcuttur. Örneğin 1 - Resmî işlerle ilgili kağıtlar bölümünün C/7.bendindeki emekli, dul ve yetim maaş ve ikramiyeleri tahsisine ve alındığına dair her türlü kağıtlar,aynı bölümün c/12. bendindeki; evlenme işlerinde kullanılan kağıtlar, IV - Ticari ve medeni işlerleilgili kâğıtlar bölümünün 1. bendindeki; ticari ve mütedavil kağıtlar üzerine yazılan ciro, kabul vetesellümü mutazammın şerhler, aynı bölümün 3. bendindeki; hisse senetleri ve her türlü tahvillerintemettü ve faiz kuponları gibi.

Aynı tabloda kurumların adları belirtilmek suretiyle vergisi bu kurumlar tarafından ödenmesigereken kâğıtlar için öngörülen istisna hükümleri de mevcuttur. Bunlara örnek olarak V - Kurumlarlailgili kâğıtlar bölümünün 8, 9, 10, 11, 12 ve 13. bentlerinde belirtilen kuruluşlar gösterilebilir.

Bu iki gruptan birinci gruba giren kâğıtlarla ilgili istisna hükümlerinin uygulanmasına devamolunacak, ikinci gruba giren ve vergiden muaf tutulan kuruluşlarca kişilerin işlemleriyle ilgili olarakdüzenlenen kâğıtlar, kişilerin imzasını taşıyıp taşımadığına bakılmaksızın damga vergisine tabitutulacak ve vergi kişiler tarafından ödenecektir...”

Konu bu düzenlemeler ışığında değerlendirildiğinde şu sonuçlara ulaşılmaktadır:

a. Sigorta ve emeklilik şirketlerinin sadece sigortacılık işlemlerinde değil her türlü işlemlerindedüzenlediği kağıtlar damga vergisinden istisna edilmiş olup bir nevi bu şirketler damga vergisindenmuaf hale gelmişlerdir.

b. İstisna, sigorta ve emeklilik şirketlerinin her türlü işlemlerinde düzenlen ve damga vergisi buşirketler tarafından ödenmesi gereken kağıtları kapsamaktadır. Vergisi bu şirketler tarafındanödenmesi gereken kağıtlar ise yukarıda belirttiğimiz yasa ve bu yasaya dayanılarak yayımlanan geneltebliğler çerçevesinde belirlenmiş durumdadır.

c. Sigorta ve emeklilik şirketlerinin diğer gerçek veya tüzel kişilerle düzenlediği kağıtların(örneğin kira kontratları) damga vergisi bu kişilerce ödenecektir. Ancak, vergi ve cezanın ödenmemesiya da eksik ödenmesi halinde Kanun’un 24 üncü maddesi çerçevesinde sigorta şirketleri de bu vergive cezadan müteselsil sorumlu olacaklardır.


6.3. Sigorta Aracılarının Mükellefiyeti:

Sigorta mukavelenameleri, sigorta ücretine ait makbuzlar ve sigortanın tecdit ve temdidi iletemin olunan meblağın tezyidi halinde verilen beyanname ve avönanlar ile ilgili istisna genel olarakbu kağıtlarla ilgilidir. Öte yandan, sigorta aracıları için “Sigorta ve emeklilik şirketleri ile emeklilikyatırım fonlarının kuruluşları dahil her türlü işlemlerinde düzenlenen ve damga vergisi bu şirketlerveya fonlar tarafından ödenmesi gereken kağıtlar.” şeklindeki istisna hükmü geçerli değildir.

Sigorta acenteleri damga vergisinin konusuna giren bir kağıt düzenlemeleri ve imzalamalarıhalinde kağıdın damga vergisini mükellef sıfatıyla ödemek zorundadır.

Anonim şirketler ve diğer şirketlerden sürekli mükellefiyetleri olanlar aylık olarak damga vergisibeyannamesi vermektedir. Bu sayılanlar dışında kalan ve sürekli mükellefiyeti olmayanlar ise kağıdındüzenlendiği tarihi izleyen 15 gün içinde vergi dairesine bu işlemin vergisini beyanname ilebildirmekte ve aynı süre içinde ödemektedir.

Acente sözleşmeleriyle ilgili olarak Noterler Birliği’nin 31 Aralık 2008 tarihli 46 No’luGenelgesinde Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan alınan yazılı görüşe dayanılarak; sözleşmede belirtilen(mesleki sorumluluk sigortası kapsamında) bir yıllık tazminat teminatı tutarı ile sözleşme süresincearacı acenteye ödenmesi ihtimal dahilinde olan tahmini ücret tutarının mukayese edilerek en yüksekbedel üzerinden damga vergisi ve harç aranılması gerektiği belirtilmiştir.


BÖLÜM 7: SİGORTA ŞİRKETLERİ VE ARACILARINDA BELGE DÜZENİ

7.1. Genel Olarak:

Sigorta şirketleri ve bir tüccar olarak sigorta aracıları her türlü mal ve hizmet satışlarında faturave benzeri vesikaları düzenlemek, alımlarını ve giderlerini de aynı şekilde belgelendirmek zorundadır.(Vergi Usul Kanunu madde: 232)

Genel düzenleme bu şekilde olmakla birlikte Maliye Bakanlığı sigorta şirketleri ve aracılarınınsigortacılık ile ilgili işlemlerinde fatura yerine geçmek üzere sigorta poliçesi ve sigorta komisyon giderbelgesi düzenlenmesini kabul etmiştir.

Ancak, söz konusu genel tebliğler ile izin verilen haller dışındaki işlemlerde fatura düzenlenmesive alınması şarttır.

Örneğin, sigorta şirketi aktifine kayıtlı taşınmazı satarken, ya da bir sigorta acentesi işletmesineait aracını satarken fatura düzenleyecektir.

Alışlara örnekler verirsek; sigorta şirketi ya da aracısı bir başka şirketten bilgisayar satın alırkenfatura almak, vergiden muaf esnafa yaptırdığı hizmet karşılığında da gider pusulası düzenleyerek bukişiye imzalatmak zorundadır.

Fatura ile ilgili olarak Vergi Usul Kanunu hükümleri ile bu Kanun’a istinaden yayımlananyönetmelik ve genel tebliğlere uygun hareket edilmesi gerektiği malumdur.

Ayrıca, aynı Kanunun 231. maddesi uyarınca satılan malla ilgili sevk irsaliyesi düzenlenmesi degerekebilir.

7.2. Sigorta Poliçelerinde:

Sigorta şirketleri tarafından düzenlenen sigorta poliçeleri (ek belgeler "-zeyilnameler-" dahil)Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi zorunlu belgeler kapsamına alınmış olup, sigorta şirketleribu poliçeler ve ek belgelere (zeyilnameler) konu işlemlere ait tutarlar için ayrıca faturadüzenlemeyeceklerdir. ( 243 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği)

Sigorta Poliçelerinin düzenlenmesinde aşağıda belirlenen esaslara uyulması zorunludur:

a. Sigorta poliçeleri en az iki örnek olarak düzenlenecek ve ikiden fazla örnek olarak düzenlendiğitakdirde her birinin kaçıncı örnek olduğu belirtilecektir.

b. Poliçelerde Sigortacılık Kanunu ve bununla ilgili yönetmelikler ile Türk Ticaret Kanunuuyarınca bulunması gerekli bilgilere ilave olarak, sigorta şirketinin kurumlar vergisi yönünden bağlıbulunduğu vergi dairesi ve vergi numarası ile poliçe seri ve sıra numarasının da bulunması zorunludur.


c. Sigorta poliçelerinin basımı için önceden izin alınması, anlaşmalı matbaalara bastırılması veyanotere tasdik ettirilmesi zorunlu olmayıp, sigorta şirketleri (Ocak-Haziran) ve (Temmuz-Aralık)olmak üzere 6'şar aylık dönemler itibariyle bastırdıkları sigorta poliçelerinin seri ve sıra numaralarıile bunlardan poliçe düzenleme yetkisine sahip acentelere gönderilenlere ilişkin bilgileri müfredatlıolarak, her dönemin bitimini izleyen ayın son günü mesai bitimine kadar kurumlar vergisi yönündenbağlı bulundukları vergi dairelerine taahhütlü olarak gönderecekler veya elden teslim edeceklerdir.

7.3. Acente Ve Brokerlere Sigorta Şirketlerince Ödenen Komisyonlarda:

Sigorta acenteleri ile sigorta ve reasürans brokerleri tarafından sigorta şirketlerine sağlananhizmetler nedeniyle sigorta şirketlerince ödenen komisyon bedelleri sigorta şirketleri tarafındandüzenlenecek "Sigorta Komisyon Gider Belgesi"ne istinaden kayıtlara alınacaktır.

Acenteler ve brokerler bu bedeller için ayrıca fatura düzenlemeyecekler ve bu bedelleri sigortaşirketleri tarafından kendilerine verilecek sigorta komisyon gider belgesine istinaden hasılatkaydedeceklerdir. ( 243 ve 246 Sıra No’lu VUK Genel Tebliğleri)

Komisyon gider belgesi aşağıdaki usul ve esaslara göre düzenlenecektir:

a. Sigorta komisyon gider belgeleri, Vergi Usul Kanunu Uyarınca Vergi Mükellefleri TarafındanKullanılan Belgelerin Basım ve Dağıtımı Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre Maliye Bakanlığıile anlaşmalı matbaalara bastırılacak veya notere tasdik ettirilecektir.

b. Sigorta komisyon gider belgeleri, işlem bazında veya en çok bir aylık dönemler itibariyletahakkuk edecek komisyonlar için tek belge şeklinde düzenlenebilecektir.

c. En az iki örnek olarak düzenlenip bir örneği hizmeti sunan acente veya brokere verilecek olansigorta komisyon gider belgelerinde sigorta şirketinin unvanı, vergi dairesi, vergi numarası ile seri vesıra numarası matbaa baskılı olarak yer alacak; ayrıca bu belgelere yapılan hizmetin mahiyeti, hizmetbedeli, ödeme yapılacak acente veya brokerin adı- soyadı/unvanı, vergi dairesi ve vergi numarasınailişkin bilgiler kaydedilecektir.

385 Sıra No'lu VUK Genel Tebliği’nde; tali acentelerin bir tali acentelik sözleşmesiyle sigortaacentelerine bağlı olarak faaliyette bulunmaları ve bu faaliyetleri sonucu bir komisyon geliri eldeetmeleri nedeniyle, sigorta acenteleri tarafından tali acentelere ödenen komisyon bedelleri için sigortakomisyon gider belgesi düzenleme zorunluluğu getirilmiştir.

Buna göre tali acenteler, aldığı bu bedeller için ayrıca fatura düzenlemeyecekler ve bu bedellerisigorta acenteleri tarafından düzenlenen sigorta komisyon gider belgesine istinaden hasılatkaydedebileceklerdir. (Sigortacılık mevzuatı açısından şu anda tali acentelik uygulaması olmamaklabirlikte, ileride tekrar gündeme gelmesi durumunda bu tebliğ hükümleri önem arz edecektir.)


7.4. Elektronik Fatura (E.Fatura):

421 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği uyarınca;

a. Madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan 2011 yılında mal alışı yapanlardan 2011 yılıbrüt satış hasılatı 25.000.000 TL ve üstünde olanlar, ile

b. ÖTV Kanunu III sayılı listedeki malları (alkollü içkiler ve kolalı gazozlar) imal ve ithal edenlerile bunlardan 2011 yılında mal alışı yapanlardan 2011 yılı brüt satış hasılatı 10.000.000 TL veüstünde olanlar, elektronik fatura düzenleme ve alma zorunluluğu kapsamına girmektedir.

Madeni yağ lisansına sahip olanlar ile ÖTV Kanunu III sayılı listedeki malları imal ve ithaledenlerin isimleri ve unvanları 58 No’lu VUK Sirküleri ekinde mevcuttur.

E. Fatura zorunluluğu kapsamına girilmesi için anılan listelerdeki firmalardan madeni yağalınması şart değildir. Örneğin, bir kutu mendil ya da bir şişe su alınmışsa ve 2011 yılı brüt satışhasılatları yukarıda belirtilen hadleri aşıyorsa e.fatura düzenlemek ve almak zorunluluğu kapsamınadahil olunmaktadır.

Bu açıdan bakıldığında, sigorta şirketleri ve aracılarının da e.fatura kapsamına girmeleri sözkonusu olabilecektir.

Elektronik fatura uygulamasına 2013 takvim yılı (1 Eylül 2013 tarihi itibariyle Gelir İdaresiBaşkanlığı'na başvurulması gerekmektedir.) içerisinde geçilmesi zorunludur. Elektronik Faturauygulamasına kayıtlı olan mükelleflerin birbirlerinden aldıkları mallar ve sağladıkları hizmetler için 1Eylül 2013 tarihinden itibaren elektronik fatura göndermeleri ve almaları zorunludur.

Elektronik ortamda düzenlenmesi zorunlu olan faturalar kağıt ortamında düzenlenirse hiçdüzenlenmemiş sayılacaktır.

Elektronik fatura; sisteme kayıtlı olan mükellefler arasındaki mal ve hizmet alışverişlerinde(zorunlu olarak) kullanılacaktır. Bu işlemlerde kağıt fatura düzenlenmesi söz konusu değildir. Bunakarşılık, elektronik fatura uygulamasına kayıtlı mükellefler sisteme kayıtlı olmayanlara genel hükümlerçerçevesinde kağıt fatura düzenlemeye devam edeceklerdir. Bu nedenle, fatura düzenlenmeden yada alınmadan önce sisteme kayıtlı mükellef olup olmadığına bakılması gereklidir.

Elektronik fatura kapsamına girenler, aynı zamanda elektronik defter de tutmak zorundadır.Elektronik defter uygulamasına 2014 takvim yılı (Elektronik defter yazılımlarını kendi geliştirenmükelleflerin 1 Eylül 2014 tarihi itibariyle elektronik defter test süreçlerini başarı ile tamamlamışolmaları gerekmektedir) içerisinde geçilmesi zorunlu tutulmuştur.


Sigorta poliçelerinin ve sigorta komisyon gider belgelerinin düzenlendiği işlemlerde ayrıca faturadüzenlenmeyeceği ilgili genel tebliğlerde belirtilmiştir. Bunun dışındaki işlemlerde ise fatura ve benzerivesikalar düzenlenecek ve alınacaktır. Bu durumda e.fatura kapsamına giren sigorta şirketleri vearacılarının mal ve hizmet satışlarında e.fatura düzenlenmesi çok sınırlı olacak (kira faturası, maddiduran varlık satışı gibi) buna karşılık mal ve hizmet alışlarında ise daha yaygın olarak uygulama alanıbulacaktır.

Sigorta poliçesi ve sigorta komisyon gider belgelerinin fatura yerine geçen belge olduğundanelektronik ortamda düzenlenmesi gerekeceği şeklinde bir düşüncenin bu belgeleri muhteviyatı veözelliği nedeniyle kabul göreceğini bu aşamada sanmıyoruz. Ancak, bu konuyla ilgili olarak vergiidaresinin genel tebliğ ya da sirkülerde bir açıklamasına rastlayamadık.


BÖLÜM 8: VERGİ YASALARINA GÖRE ZORUNLU BİLDİRİMLER:

8.1. Sigortacılık Faaliyetleri İle İlgili Bildirimler:

Sigorta şirketleri 243 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği uyarınca;

(Ocak-Haziran) ve (Temmuz-Aralık) olmak üzere 6'şar aylık dönemler itibariyle bastırdıklarısigorta poliçelerinin seri ve sıra numaraları ile bunlardan poliçe düzenleme yetkisine sahip acenteleregönderilenlere ilişkin bilgileri müfredatlı olarak, her dönemin bitimini izleyen ayın son günü mesaibitimine kadar kurumlar vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairelerine taahhütlü olarakgönderecekler veya elden teslim edeceklerdir.

Bunun dışında sigorta şirketleri ayrıca;

* Can sigortaları, mal sigortaları, oto sigortaları, sorumluluk sigortaları, zorunlu deprem sigortası(DASK) poliçeleri bilgilerini,

* Sigorta acente ve broker işlemleri ile ilgili bilgileri,

* Sigorta prim tahsilatları ile ilgili olarak prim ödeyenler ve işlemleri ile ilgili bilgileri,

* Sigorta tazminat ödemeleri işlemleri ile ilgili bilgileri,

2 Seri No’lu Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliği’ne istinaden Gelir İdaresi Başkanlığı’nainternet üzerinden (B.Trans) 3 er aylık dönemler itibariyle göndermektedir.

8.2. Belli Tutarı Geçen Alım Satımların Ba ve Bs Formları ile Aylık Olarak Bildirilmesi:

396 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile bilanço esasına göre defter tutan gelir vekurumlar vergisi mükelleflerine belli haddi aşan mal ve hizmet alımları ve satımlarını; “Mal ve HizmetAlımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)" ve "Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu(Form Bs)" ile aylık olarak bildirme zorunluluğu getirilmiştir.

Birden fazla şubesi bulunan mükelleflerin bildirim formlarının merkez tarafından şube ve merkezbilgileri birleştirmek suretiyle verilmesi gerekmektedir.

Bildirim mecburiyeti bulunan mükelleflerce, belirlenen hadler çerçevesinde yapılan her türlümal ve/veya hizmet alış ve satışları, bunlara ilişkin belgenin türüne (Fatura, irsaliyeli fatura, serbestmeslek makbuzu, müstahsil makbuzu, gider pusulası, akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedicicihaz fişi, sigorta komisyon gider belgesi ve yolcu bileti gibi) bakılmaksızın Ba-Bs bildirim formlarınadahil edilecektir.

Halen uygulanan had 5.000 TL’dır. Buna göre, bir kişi veya kurumdan KDV hariç 5.000 TLve üzerindeki mal ve/veya hizmet alışları, "Form Ba” ile; bir kişi veya kuruma KDV hariç 5.000 TLve üzerindeki mal ve/veya hizmet satışları ise " Form Bs" ile bildirilecektir.

Söz konusu bildirim formlarının, aylık dönemler halinde düzenlenerek, takip eden ayın birincigününden itibaren son günü akşamı saat 24:00'e kadar sistem üzerinden onaylamak suretiyleelektronik ortamda gönderilmesi gerekmektedir.


Genel Tebliğe göre; Bankalar, Katılım Bankaları, Aracı Kurumlar, Portföy Yönetim Şirketleri,Menkul Kıymet Yatırım Fon ve Ortaklıkları, Reasürans Şirketleri, Emeklilik Şirketleri, SigortaŞirketleri ve Acenteleri yapmış oldukları işlemleri belirli periyotlarla Bakanlığa bildirdiklerinden,hizmet ve satış işlemlerinde düzenledikleri dekont ve poliçe bilgilerini Form Bs ile bildirmelerinegerek bulunmamaktadır.

Aynı şekilde, bu kurumların kendi aralarındaki işlemler sebebiyle düzenledikleri dekontlarınkarşı tarafça Form Ba ile bildirilmesine de gerek bulunmamaktadır.

Ancak bu kurumlar, diğer belgelere dayalı olarak yaptıkları mal ve hizmet alım/satımlarını genelesaslar çerçevesinde Ba-Bs formları ile bildirmek zorundadırlar.

Sigorta şirketleri tarafından yapılan tazminat ödemeleri fatura ile belgelendirilen bir mal veyahizmet alımına dayanıyor ise, bu alımların genel esaslar çerçevesinde KDV hariç tutarlarıyla Babildirim formuna dahil edilmesi gerekmektedir.

Gelir İdaresi Başkanlığı Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 20 Nisan 2010 tarihliB.07.1.GİB.4.06.18.02-32Mük257-7948-284 sayılı özelgesinde özetle;

"Sigorta Komisyon Gider Belgesi" bilgilerinin limite bağlı kalınmaksızın sigorta şirketleritarafından Btrans üzerinden Gelir İdaresi Başkanlığı’na gönderilmesi nedeniyle ayrıca Ba-Bs bildirimformuna dahil edilmesine gerek bulunmadığı, bildirim verme mecburiyeti bulunan ve tümalış/satışları belirtilen haddin altında kalan mükelleflerin ise söz konusu formları Tablo II dışındakibilgileri doldurmak suretiyle vermeleri gerektiği ifade edilmiştir.

Esasen, aynı yönde başka özelgeler de mevcuttur. Kısaca; sigorta aracıları sigorta komisyon giderbelgelerini Ba-Bs Bildirim Formlarına dahil etmeyecekler, ancak bir dönem içinde haddi geçen hiçbirişlemi olmasa da Formun diğer bölümlerini doldurarak vereceklerdir.

8.3. Kesin Mizan Bildirimi:

403 Sıra No'lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile bilanço usulüne göre defter tutan gelirvergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükelleflerine elektronik ortamda kesin mizan bildirimiverme zorunluluğu getirilmiştir.

Gelir vergisi mükellefleri bildirimlerini 1 Mart -31 Mart tarihleri arasında, kurumlar vergisimükellefleri ise 1 Nisan - 30 Nisan tarihleri arasında elektronik ortamda vereceklerdir.

Kesin mizan bildirimi vermeyecek olan mükellefler söz konusu genel tebliğde sayılmış olup,bunlar içinde 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’na göre kurulan ve faaliyette bulunan sigorta şirketlerida yer almaktadır. Dolayısıyla, sigorta şirketleri kesin mizan bildiriminde bulunmayacaklardır. Ancak,sigorta acenteleri ve brokerler bildirimi vermeyecekler arasında sayılmadığından, kesin mizanbildirimini vermekle yükümlüdür.


8.4. Mükellef Bilgileri Bildirimi:

413 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile; kurumlar vergisi mükellefleri ile ticarikazanç (kazancı basit usulde tespit edilenler hariç), zirai kazanç ve serbest meslek kazancı elde edengelir vergisi mükelleflerine elektronik ortamda Mükellef Bilgileri Bildirimi verilmesi zorunluluğugetirilmiştir.

Söz konusu bildirimin merkez ve her bir şube için ayrı ayrı verilmesi zorunludur.

Faaliyet konuları itibariyle farklı muhasebe tekniğini kullanmak durumunda bulunanmükellefler, Mükellef Bilgileri Bildiriminin "Brüt Satışlar/Gayri Safi Hasılat" alanına, kendimuhasebe tekniklerine göre bu alana karşılık gelen gelir tablosu bilgilerini dolduracaklardır.

Mükellef Bilgileri Bildirimi, her yıl 1 Nisan – 31 Mayıs tarihleri arasında elektronik ortamdaverilecektir.



FK YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK YAYINLARI

Documents

SİGORTA ŞİRKETLERİ VE ARACILARINI İLGİLENDİREN BAZI …fkymm.com/SAYI2.pdf · ÖNSÖZ Türk Vergi MevzuatTnda sigorta Virketleri ile sigorta acente ve brokerlerini ilgilendiren