seramik hammaddeler

8/7/2019 seramik hammaddeler

1/29

SERAMK

HAMMADDELER

SAKARYA NVERSTES

TEKNK ETM FAKLTES

LER TEKNOLOJ SERAMKLER DEV

BARI MURAT VURKA

G070506028

ARALIK 2010

SAKARYA


2/29

ZET

Anorganik maddelerin herhangi bir usul ile ekillendirilip, piirilmesi ile meydana

gelen rnlere seramik denir. Seramik hammaddesi kil olup elde, kalpta veya

tornada biimlendirilmi, frnlanm her tr eyann genel ad. Porselenden pimi

toprak malzemeye kadar her trl obje szcn kapsamna girer.

Seramik malzemelere ilginin artmasnn seramiklerin belirli stnlerinden

kaynaklanmaktadr. Seramik malzemeler geleneksel seramik malzemeler ve

mhendislik seramik malzemeleri zolamk zere iki ana dala ayrlmaktadr.

Geleneksel seramik malzemelerle genellikle ss eyalar, tabak, bardak,tuvalet ta

vb ekilde olan kritik yerlerde kullanlmayan malzemeler retilmektedir.

Mhendislik seramiklerinde ise kritik yerlerde kullanlan (trbin kanad, yapay

kemik,vb )kritik malzemelerdir.

Seramik malzemeler; mekaniksel uygulamalarda, elektriksel ve

manyetik uygulamalarda, uzay sanayi uygulamalarnda,

biyoseramik uygulamalarnda, nkleer g uygulamalarnda, yap

ve inaat uygulamalarnda ve seramik kaplama uygulamalarnda

bol miktarda kullanlmaktadr.

Seramik hammaddeleri zl ve zsz hammaddeler olmak zere iki gruba ayrlr.

zl seramik hammaddeler su ile yorulabilen, dalmadan kolaylkla

ekillendirilebilen, kuruduklar zaman verilen ekli muhafaza eden hammaddeleri,

zl seramik hammaddeleri olarak adlandrabiliriz.zsz seramik hammaddeleri ise

ok ince tlebilseler bile, su ile kolayca ekil verilemeyen, ekil verilebilse bile

bir d etken ile eklini kaybedip dalan maddeleri zsz seramik hammaddeleri

olarak tanmlayabiliriz.

zl seramik hammaddeler byk grupa ayrlrlar.Kaolin grubu, montmorillonit

grubu, illit veya glimmer grubu (alkali ieren grup) olarak adlandrlrlar.


3/29

zsz seramik hammaddeler ise; kuartz, feldspat, pegmatit ve feldspatl kum, kalk,

magnezit, dolomit, wollastonit, boksit, korund ve talk, sabunta olarak gruplandrlr.

i

NDEKLER

Sayfa

ZET.. i

NDEKLER.. ii

1.1.Seramik Malzemeler.......... 11.2. Seramik Malzemelere ilginin Artmasnn Balca Nedenler........ 2

1.3. Seramiklerin Snflandrlmas.. 2

1.3.1.Geleneksel Seramik Malzemeler. 2

1.3.2.Mhendislik Seramik Malzemeler.. 3

1.4.Teknik seramikler... 4

1.4.1. Oksitler.. 4

1.4.2. Oksit olmayanlar... 4

1.5 Seramik Malzemelerin zellikleri4

1.5.1. Kimyasal zellikler.

4

1.5.2. Mekaniksel zellikler..5

1.5.3. Fiziksel zellikler5

1.5.4. Termal zellikler.5


4/29

1.5.5. Elektriksel zellikler..6

1.5.6. Manyetik zellikler...6

1.6. Seramiklerin UygulamaAlanlar...................................................... 6

1.6.1. MekanikselUygulamalar................................................................ 6

1.6.2. Elektriksel ve ManyetikUygulamalar............................................ 71.6.3. Uzay SanayiUygulamalar............................................................... 8

ii SAYFA

1.6.4. BiyoseramikUygulamalar.............................................................. 8

1.6.5. Nkleer GUygulamalar............................................................... 9

1.6.6. Yap ve naatUygulamalar............................................................. 9

1.6.7. Seramik KaplamaUygulamalar...................................................... 9

2.1. SERAMK HAMMADDELER...................................................... 9

2.1.1. zl Seramik Hammaddelerin Oluumu........................................ 10

2.1.1.1. Kaolinin Mineralojik Oluumu.................................................... 11

2.1.1.1.1. Kaolin grubu............................................................................. 12

2.1.1.1.2. Montmorillonit Grubu.............................................................. 122.1.1.1.3. llit veya Glimmer Soylu Kil Mineralleri Grubu....................... 13

2.1.2. zsz Seramik Hammaddeleri........................................................ 13

2.1.2.1. Anorganik zsz Hammaddeler.................................................. 13


5/29

2.1.2.1.1. Kuartz........................................................................................ 142.1.2.1.2. Feldspat..................................................................................... 15

2.1.2.1.3. Pegmatit ve Feldspatl Kum...................................................... 16

2.1.2.1.4. Kalk........................................................................................... 162.1.2.1.5. Magnezit.................................................................................... 17

2.1.2.1.6. Dolomit..................................................................................... 17

2.1.2.1.7. Wollastonit................................................................................ 18

2.1.2.1.8.Boksit.......................................................................................... 18

2.1.2.1.9. Korund....................................................................................... 18

2.1.2.1.10. Talk, Sabunta......................................................................... 19

2.1.3. Yapay Olan zsz Seramik Hammaddeler...................................... 19

iii

SAYFA

2.1.3.1. amot............................................................................................. 192.1.3.2. Silisyum Karbid............................................................................. 20

2.1.3.3. Zirkon Oksit.................................................................................... 20

2.1.3.4. Kalsiyum Fosfat............................................................................. 20

2.1.4. Organik Katk Maddeleri.................................................................. 20

2.1.4.1. Kmr, Odun Kmr, Torf, Tala................................................ 20

2.1.4.2. Grafit............................................................................................... 21

KAYNAKLAR............................................................................................ 22


6/29

iv

1.1.SERAMK MALZEMELER

Anorganik maddelerin herhangi bir usul ile ekillendirilip, piirilmesi ile meydana

gelen rnlere seramik denir. Seramik hammaddesi kil olup elde, kalpta veya

tornada biimlendirilmi, frnlanm her tr eyann genel ad. Porselenden pimi

toprak malzemeye kadar her trl obje szcn kapsamna girer.

Seramik endstrisinin en nemli zellii birok dier endstrilerin temel

talarndan biri olmasdr. rnein; refrakterler: metalrji endstrisinin, andrclar;

makine takm ve otomobil endstrisinin, cam, inaat, elektronik ve otomobil

endstrisinin, uranyum oksit yaktlar; nkleer g santrallerinin en nemli

bileenlerinden birisidir. eitli zel seramikler, bilgisayar ve dier birok elektronik

devrelerin yap bileenleridir.

Son eyrek asr ncesi seramik konusu nemli lde ampirik karakterlerde bir

sanatt.

Seramii kullananlar, ihtiyalarn belli bir reticiden temin etmekte ve reticiler de,

retim proseslerinin herhangi bir ayrntsn deitirmeye ekinmektedirler ki bu

durum hala devam etmektedir. Bu tutumun nedeni, sistemin karmak olmasndan ve


7/29

yaplacak deiikliklerin etkilerinin neler olaca konusunda yeterli bilginin mevcut

olmayndan kaynaklanyordu.

Gnmzde ise seramik teknolojisinde bu durumda nemli gelimelerkaydedilmitir. Seramik, iindeki alt blnmede; kaba ve ince seramik diye

ayrlmaktadr. Kaba seramik, ince seramiin toplum ihtiyac iin kullanlan

mamullerin retimde tercih edilmesine karn inaat seramiinde n plana

kmaktadr. Seramik malzemelerden elektronik, elektro-teknik gibi retimlerde yap

paras olarak kullanlanlar da ince seramik olarak kabul edilir. Bu nitelemedeki

balca tespitlerin banda, seilmi olan hammadde ve onlarn hazrlan, ileme

teknolojisi ile bnyeyi oluturan malzemelerin boyutlar gelmektedir. Ancak bu

ayrm her zaman bir ini ile soba tulas kadar belirgin olmayabilir. Seramik retimi

sonucunda oluan seramik mamuln kaba ve ince olduunu, malzeme zellikleri ve

buna bal olarak kullanm alanlar belli eder.

1

1.2. Seramik malzemelere ilginin artmasnn balca nedenler aadaki gibi

sralanabilir.

a) Yksek scaklklara dayankllk,b) Yksek kimyasal kararllk,

c) Sertlikleri, ok sert olabilmeleri,

d) Metallerden hafif olmalar ( % 40 a varan hafiflik),

e) Hammade kaynann bol ve metallere gre ucuz olmas,

f) Pahal ve stratejik metallere gerek duyulmamas,

g) Erozyon ve anmaya dayankl olmalar,

h) Oksitlenmeye direnli olmalar,

i) Srtnme katsaysnn dk olmas,

j) Basma kuvvetinin yksek olmas.

Ancak, en nemli istenmeyen zellikleri gevrek nitelikli olmalardr. Metal ve

ametal (metal olmayan) elementlerin birbirlerine birinci derece iyonik, kovalent

ve/ya da ortaklam bayla baland inorganik, metal d malzemelerdir.

Kimyasal bileimi, basit bileiklerden karmak fazlara kadar geni bir aralkta

deiir.Bileimlerinde doada bol olarak bulunan metal oksitleri, silikatlar, karbrler,nitrrler, borrler, camlar v.b. bulunur. Bu nedenle kristal yaplar ok karmaktr.


8/29

Amorf yaplar ya da amorf/kristalin karma yaplar da ortaya kabilir. Malzeme

zellikleri ba yaplar ile ilgilidir. Genel olarak, dk tokluk ve sneklikte, sert ve

krlgandrlar. letim elektronlar iermediinden, elektrik ve sy iyi yaltrlar.Atomik ba yaplar nedeniyle kimyasal olarak kararldrlar ve erime scaklklar

yksektir. Bu zellikleri nedeniyle kullanmlar birok halde vazgeilmez olur.

1.3.Mhendislik uygulamalarnda iki genel snfa ayrlrlar;

1.3.1 Geleneksel seramik malzemeler;

temel bileen ierirler. Kil (kaolen: Al2O3.2SiO2.2H2O), silika(saf kum)

(SiO2) ve feldispat (K2O ya da Na2O.Al2O3.6SiO2). Tula ,fayans, porselen,

2

anak-mlek, kiremit, refrakterler, camlar, imento, elektrik yaltm malzemeleri.

1.3.2. Mhendislik seramik malzemeleri;

Saf ya da safa ok yakn alminyum oksit(almina) (Al2O3), zirkonya (ZrO2),

magnezya(MgO), berilya(BeO), silisyum karbr (SiC) ve silisyum nitrr (Si3N4)gibi

bileenlerden (karbrler, nitrrler, oksitler ve borrler) oluur. Modern seramikler,

ince seramikler, teknik seramikler, ileri teknoloji seramikleri gibi isimler halinde de

tannrlar.

Seramik insanlarn kulland en eski gerelerden biridir. Yzyllar boyunca,

zellikle kab -kacak yapmnda seramiin stn niteliinden yararlanlmtr.

Hammadde bolluu, kolay ilenebilme, basit imalat, nispeten dk maliyet,

kullanma rahatl v.b. nedenler ile sertlii, scaa dayanklnn krlganlk

yanndaki olumlu etkileri kullanm alanalrn nemli klmaktadr.

Gnmzde seramik ailesi, klasik seramiklerin niteliklerini tamakla beraber,

yeni mekanik yetenekler edinmi olan teknik seramikleri de kapsamaktadr. Bugn

seramiin sl sanayi seramikleri, yapsal seramikler ya da ince seramikler gibi

eitleri de bulunmaktadr. Tm bu trlerde; ana madde mineral kkenlidir ve toz

halinde ilenir, eyaya son eklini vermek iin sktrma ve pirime gibi iki aamal

bir ilem uygulanr. Yeni kuak seramikler, patlamal motorlarda kullanlan anacakve yksek scaklklara maruz kalacak paralar korumak gibi glklere


9/29

dayanabilecek niteliktedir. Bu nedenle, ABD, Avrupa ve Japonya arasnda kyasya

bir teknolojik rekabet bulunmaktadr. Bu nedenle seramik sektrnde ok hzl ve

akl almaz gelimeler yaanmaktadr. Seramiklerin sl yetenekleri yannda, dkyounluk, yksek sertlik, ypranmaya, mekanik ve kimyasal anmaya dayanklk,

optik saydamlk, manyetik geirgenlik gibi nitelikleri de vardr.

Teknik seramikler temel olarak, alminyum, silisyum ya da titanyum oksitleri,

nitrrleri ya da karbrleri gibi basit maddelerin ikili bileimleri kullanlr; tm bu

hammaddeler yerkabuunda son derece yaygn olarak bulunmaktadr. karlmas,

iletilmesi ve temini olduka kolay maddelerdir. Buna karn sz konusu maddelerin

toz ya da lif haline getirilmesi ve snai lekte biimlendirilmesi ar ara ve tesisler

3

gerektirmektedir.

1.4.Teknik seramikler, genel olarak, iki grupta incelenmektedir.

1.4.1. Oksitler: Almina(Al2O3), Silis (SiO2), Zirkonya(ZrO2), Zirkon(ZrO2.SiO2)

Magnezya(MgO), Bariya(BaO), Berilya(BeO), Yitriya(Y2O3), Hafniya (HfO2),

Torya(ThO2) ve Titan oksit(TiO2) gibi klasik seramikleri iermektedir.

1.4.2. Oksit olmayanlar: Silisyum(SiC), titan (TiC), ya da bor(B4C) karbrlerini

kapsar. Bor ve silisyum karbrler elmas dnda bilinen en sert malzemelerdir.

Nitrrler, silisyum(Si3N4), titan(TiN), borrler bor(BN) ya da alminyum(AlN)

temellidir. Bunlara grafit ( C ) ile karbon fiberleri(lifleri)de katmak olanakldr.

1.5 Seramik Malzemelerin zellikleri

Seramiklerin sahip olduklar kimyasal, mekaniksel, fiziksel, termal,

elektriksel ve manyetik zellikler, onlar metaller ve plastikler gibi

dier malzemelerden ayrr.

1.5.1. Kimyasal zellikler


10/29

Endstriyel seramiklerin en belli balcalar oksitlerdir (oksijen

bileikleri). Fakat baz karbrler (karbon ve ar metal bileikleri),

nitrrler (azot bileikleri), borrler(bor bileikleri) ve silisrler (silisyum bileikleri) de yaygn olarak

kullanlrlar.

rnein alminyum oksit bir seramiin ana ierii olabilir. Almina

seramikler

% 85-99 orannda alminyum oksit ierirler.

Seramikler, metaller ve plastiklerden daha fazla korozyona

direnlidir. Genel olarak seramikler; svlar, gazlar, alkaliler veasitlerle reaksiyona girmezler.

Seramiklerin ounluu, ok yksek ergime noktalarna sahiptir ve

baz seramikler ergime noktalarna ok yakn scaklklarda

kullanlabilirler.

4

1.5.2. Mekaniksel zellikler

Seramikler, olduka sert, basma ve eilme mukavemet deerleri

yksek malzemelerdir. Eilme mukavemeti, seramiklerin

dayanmlarnn belirlenmesinde sklkla kullanlr. En dayankl

seramiklerden biri olan zirkonyum dioksit (ZrO2 ), elie yakn bireilme mukavemeti deerine sahiptir. Zirkonyalar, bu mukavemet

deerlerini 9000Cnin zerinde bile korurlar. Silisyum karbr ( SiC)

ve silisyum

nitrr ( SiN) ise eilme mukavemet deerlerini 14000Cnin zerinde

muhafaza edebilirler. Bu silisyum malzemeler, ok yksek

scaklklarn olduu, gaz trbin motor paralarnn yapmnda

kullanlrlar. Her ne kadar, seramikler sert, scakla dayanklolsalar da, bu malzemeler olduka krlgandrlar. Hzl bir ekilde


11/29

stldklarnda ve soutulduklarnda veya drldklerinde

krlabilirler.

1.5.3. Fiziksel zellikler

Endstriyel seramiklerin birou, oksijen, karbon ve azotun metaller

veya yar metaller ile yapt bileiklerdir. Dolaysyla seramikler,

metallerin oundan daha dk bir younlua sahiptir. Sonu

olarak, hafif bir seramik para, ar bir metal para kadar dayankl

olabilir. Ayn zamanda seramikler yksek bir anma direncinesahiptir. Bilinen en sert madde elmastr ve bunu kbik kristal

formda bor nitrr takip eder. Alminyum oksit ve silisyum karbr de

olduka sert malzemelerdir. Bu malzemeler metallerin kesilmesi,

zmparalanmas ve parlatlmas ilemlerinde sklkla kullanlrlar.

1.5.4. Termal zellikler

Seramiklerin birou yksek ergime noktasna sahiptir ve dier

malzemelere gre mukavemetlerini yksek scaklklarda

kaybetmezler. rnein, silisyum karbr ( SiC ) ve silisyum nitrr (

SiN ) gibi seramiklerin scaklk deiimlerine direnleri birok

metalden daha iyidir. Byk ve ani scaklk deiimleri seramikleri

zayflatabilir.

5

1.5.5. Elektriksel zellikler

Baz seramikler elektrii iletir. rnein, krom dioksit ( CrO2 )

elektrii birok metal kadar iyi iletir. Silisyum karbr ( SiC) gibi baz

seramikler, elektrii iyi iletmez, fakat bu tr seramikler yariletkenlerin yapmnda kullanlrlar. Alminyum oksit (Al 2 O 3 )


12/29

gibi baz seramikler ise elektrii hi iletmez. Bu tr seramikler,

yaltkan olarak baz elektrikli aletlerde ve elektronik devrelerde

kullanlrlar. Porselen gibi baz seramikler ise dk scaklklardayaltkan iken, yksek scaklklarda elektrii iletirler.

1.5.6. Manyetik zellikler

Demir oksit (Fe2O 3) ierikli seramikler; demir, nikel ve kobalt gibi

manyetik malzemeler ile benzer manyetik zelliklere sahip

olabilirler. Bu tr demir oksit tabanl seramikler ferritler olarakisimlendirilir. Dier manyetik zelliklere sahip seramikler ise nikel

oksitleri, mangan ve baryumdur. Manyetik seramikler, elektrik

motorlarnda ve elektronik devrelerde kullanlr.

1.6. Seramiklerin Uygulama Alanlar

Seramikler; sahip olduklar dayanm, uzun mr ve sertlik gibimekanik zellikler sayesinde malzeme bilimi ierisinde olduka

nem arz ederler. Elektriksel ve manyetik zellikleri, seramikleri

yaltkan, yariletken, ,iletken ve manyetikler olarak kullanldklar

elektronik uygulamalarnda deerli klmaktadr. Ayn zamanda

seramikler, yaplarda, uzay sanayisinde, biyomedikal ve nkleer

endstride nemli bir kullanma sahiptir.

1.6.1. Mekaniksel Uygulamalar

Endstriyel seramikler, dayanm, sertlik ve anma direnci ihtiyac

duyulan uygulamalarda yaygn olarak kullanlr. rnek olarak,

makine operatrleri, silisyum karbr ( SiC) ve silisyum nitrr ( SiN)

metal kesme takmlarn metallere ekil

6


13/29

vermede; dkme demir, nikel esasl alamlar ve dier metalleri

zmparalayarak parlatmakta kullanlrlar. Ayrca silisyum nitrr ( SiN

), silisyum karbr ( SiC) ve baz zirkonya tipleri yksek scaklklarnolutuu gaz-trbin motorlarnn kompresrlerinde ve dizel

motorlarnn supaplarnda kullanlrlar.

1.6.2. Elektriksel ve Manyetik Uygulamalar

Seramik malzemeler elektriksel zellikleri bakmndan geni bir

kullanm alanna sahiptir. Seramikler, yaltkan olarak (dk elektrikiletkenlii sebebiyle), yar iletken olarak (yaltkanlardan daha fazla

iletkenlik fakat iyi iletkenlerden daha az) ve iyi iletken olarak

kullanlrlar.

Alminyum oksit (Al 2 O3 ) gibi seramikler elektrii tamamen

iletmezler ve yaltkan yapmnda kullanlrlar. Yksek voltaj g

hatlarnda, iletim direklerinde kullanlan simit diskler bu

malzemeden yaplr. Benzer ekilde, yksek frekansl akmlaramaruz kalan ince alminyum oksit plakas, elektriksel ve kimyasal

kararlln koruduu iin mikroip yapmnda kullanlr. Baz

seramikler yar iletken yapmnda kullanlrlar. Kk yar iletken

mikroipler genellikle, baryum titan oksit ( BaTiO3 ) ve stronsiyum

titan oksit ( SrTiO3 ) malzemelerden yaplr. Yine ayn malzemelerden

yaplan yz binlerce transistr, elektronik aralarn kk boyutlara

indirgenmesinde nemli rol oynamtr.Bilim adamlar, bakr oksit esasl seramiklerin bir ailesinin yksek

scaklklarda sper iletken olduunu ve metallerden daha iyi

elektrik iletimi saladn kefetmitir. Sper iletkenlik, zel

yntemlerle soutulan bir malzemenin hibir diren gstermeden

elektrik akmn iletmesidir. Bu hadise, sadece ar dk

scaklklarda meydana gelebilir. Yine de, 1988 ylnda,

aratrmaclar bakr oksit seramiin -1480

Cde sper iletken


14/29

olduunu kefetmilerdir. Bu scaklk, metallerin sper iletken

olduklar scaklktan bir hayli yksektir.

Baryum titan oksit (BaTiO3) ve stronsiyum titan oksit (SrTiO3) gibiseramik malzemelerin ince yaltkan tabakalar, ok kk

hacimlerde, byk miktarlarda elektrik depolanabilmesine imkn

verir. Elektriksel arjn depolanabildii bu aralar

kapasitrolarak adlandrlr. Mhendisler seramikler sayesinde, daha

kk boyutlarda kapasitrler gelitirmektedirler ve bunlar

televizyon, bilgisayar ve dier

7elektronik rnlerin yapmnda kullanmaktadrlar.

Ferritler (demir oksit ierikli seramikler) elektrik motorlarnda dk

maliyetli manyetikler olarak yaygn bir ekilde kullanlrlar. Bu

manyetikler elektrik enerjisini mekanik enerjiye dntrmede

yardmc olurlar. Bir elektrik motorunda, elektrik akm, seramik

manyetik vastasyla yaratlan manyetik alandan geirilir. Elektrik

akmnn manyetik alandan geme miktarna bal olarak motorbobini dner ve mekanik enerji elde edilir. Metal manyetiklerden

farkl bir ekilde, ferritler elektrik akmn yksek frekanslarda

iletirler. Bu sayede metal iletkenlerin kaybettii kadar g

kaybetmezler. Ferritler, ayn zamanda, video, radyo ve mikrodalga

tehizatlarnda kullanlrlar. Mangan inko ferritler, manyetik kayt

kafalarnda ve

ferrit oksit seramikler bilgisayar disketlerinde yaygn ekildekullanlrlar.

1.6.3. Uzay Sanayi Uygulamalar

Uzay mhendisleri, seramik malzemeler ve sermetleri, uzay

aracnn baz paralarnn yapmnda kullanrlar. Uzay mekii iin s

kalkan tulalar gibi bileenler seramikten yaplr.


15/29

1.6.4. Biyoseramik Uygulamalar

Baz gelimi seramikler kemik ve yumuak doku ile uyum gsterirve biyomedikal alanda vcut ierisine implantasyon yapmak

amacyla kullanlr. rnein, zel olarak hazrlanan gzenekli

almina, kemik ve dier doal yumuak dokular birbirine balar.

Tp ve di hekimlii uzmanlar, bu tr seramii, kala eklemleri

yapmak, di kaplamalar ve kprler yapmak amacyla kullanrlar.

Kalsiyum hidroksil fosfat gibi seramikler kemikle uyumludur, kemik

krklarnn ve hastalkl kemiklerin iyiletirilmesinde kullanlrlar.

8

1.6.5. Nkleer G Uygulamalar

Mhendisler, uranyum seramik tanelerini nkleer g retmek iin

kullanrlar. Bu taneler, yakt imalt fabrikalarnda gaz uranyum

hekza floridden (UF6 ) retilir. Taneler daha sonra yakt ubuklar ad

verilen ii bo borulara doldurulur ve nkleer g santrallerine

nakledilir.

1.6.6. Yap ve naat Uygulamalar

maltlar seramikleri tulalar, kiremitler, borular ve dier inaat

malzemelerinin yapmnda kullanrlar. Bu tr seramikler balca

kilden elde edilir. Evlerde kullanlan lavabo, banyo kveti gibi

demirbalar kil ve feldispat esasl seramiklerden yaplr.

1.6.7. Seramik Kaplama Uygulamalar


16/29

Seramik malzemeler, yksek sertlie ve metallerin oundan daha

iyi korozyon direncine sahiptir. Bu zellikleri dolaysyla imaltlartarafndan metalleri seramik emaye ile kaplama amac iin

kullanlrlar. maltlar seramik emayeyi, seramik tozu ieren

yksek basnl havay, hidrokarbon-oksijen bileimi ile 2500 0C

scakla starak, yzeye enjekte etmek suretiyle elde ederler. Yar

ergimi toz paracklar metale yapr ve sert bir emaye tabakas

iin metal soutularak biimlendirilir. Buzdolab gvdeleri, frnlar,

bulak makineleri, amar makineleri ve kurutucular genellikleseramik emaye ile kaplanr.

2.1. SERAMK HAMMADDELER

Seramik hammaddeleri zl ve zsz hammaddeler olmak zere iki gruba ayrlr.

1. zl seramik hammaddeler: Su ile yorulabilen, dalmadan kolaylkla

ekillendirilebilen, kuruduklar zaman verilen ekli muhafaza eden hammaddeleri,

zl seramik hammaddeleri olarak adlandrabiliriz.

9

2. zsz seramik hammaddeler: ok ince tlebilseler bile, su ile kolayca ekil

verilemeyen, ekil verilebilse bile bir d etken ile eklini kaybedip dalan maddeleri

zsz seramik hammaddeleri olarak tanmlayabiliriz.

zl seramik hammaddeleri de,kendi aralarnda zllk derecelerine gre

sralanrlar. Bu sralamaya etken olarak, oluum koullarna gre ierdikleri tane

iriliklerini ve yorulmalar iin alabildikleri su miktarn gsterebiliriz. Buna gre en

zl hammadde olarak montmorillonitik bir grupsal yap gsteren bentonit,

arkasndan da daha az zl olarak eitli grupsal yaplara sahip killeri ve sonuncu

olarak kaolinler sralanabilir.

2.1.1. zl Seramik Hammaddelerin Oluumu


17/29

Granit, gnays, feldspat, porfir, syenit ve pegmatit gibi primer eruptif (magmadan

kp donan) kayalarn, doasal ve buna yardmc fiziksel-kimyasal etkenler ileanp, bozunup, dalp, ufalanp, srklenmeleri sonucu kaolin ve killer olumutur.

Kayalarn deiiklie uramalarnda u etkenler rol oynamtr:

Rzgar,su,buz,scaklk-soukluk deiimleri, yer kabuu hareketleri, karbondioksit,

humus asidi, kkrt asitleri, flor ve hidrojen asitli gazlar.

Bozunan kayalar olduklar yerde kaldklar gibi, su ve rzgar gibi doa etkenleri ok

uzaklara da tanmlardr.(Primer ve sekonder killer). Bu tanma srasnda veya ok

tlme, organik ve inorganik dier maddelerle karmalar olmutur.

Buna gre yakn yere tanabilen veya tane irilikleri nedeni ile yaknda ken

oluumlar (primer oluum) temiz olarak kalabilmilerdir. rnein, kaolin olarak

adlandrdmz hammadde tr, bu trden fazla uzaklara tanmadan erken ken

maddelerdir.

Daha uzaklara, gene su ile tanabilen maddeler (sekonder oluum), yol boyunca

srtnme ile kendi kendilerini daha fazla tmler, eitli organik maddeler ve

10

renk veren oksitler ile karmlardr.ukur veya dz arazilerde tanma sona

erdiinden, tabakalar eklinde kelmeler olmu ve kil adn verdiimiz, kaolinlere

oranla daha zl ve ince taneli maddeler olumutur.

Bozunan ana kayalarn su yerine rzgar aracyla srklenmesi sonucu, ls adi

verilen tabakalamas olmayan kof ve hafif maddeler olumutur.

Oluumlar ana kayalarn anmasndan farkl olarak, rnein volkanik kllerin

ayrmas veya nasl olutuklar kesin olarak belirlenemeyen zl seramik

hammaddeleri de vardr. Bunlar ise kaolin mineralinden daha farkl mineraller

ierirler.


18/29

2.1.1.1. Kaolinin Mineralojik Oluumu

Kaolinin olutuu ana kaya, kompleks almina silikatlardan olumaktadr. Bualmina silikatlar ise anma srasnda hidrolize olmaktadrlar. Hidrolize olay yle

gelimektedir: Alkali ve topraa alkali iyonlar znr tuzlar oluturarak znp

uzaklarlar. Geri kalan madde, Alminyum silikat ve deiken bileik ve strukturlu

silisyumdioksittir. Bu kalan artk madde, eruptif ana kayatan daha refrakterdir.

Feldspat, glimmer, kuartz gibi henz ayramam olan kaya artklar da kaolinin

bnyesinde kalrlar.

Kaolinit (kil cevheri) oluum aamalar:

1. K2O . Al2O3 . 6SiO2 + 2H2O AI2O3 . 6SiO2 . H2O + 2KOH

feldspat

2. Al2O3 . 6SiO2 . H2O Al2O3 . 2SiO2 . H2O + 4SiO2

3. AI2O3. 2SiO2 . H2O + H2O Al2O3 . 2SiO2 . 2H2O

kaolinit

11

Mineraloji bilimi zl seramik; hammaddelerini byk grup altnda inceler.

1- Kaolin grubu

2- Montmorillonit grubu

3- llit veya glimmer grubu (alkali ieren grup)

2.1.1.1.1. Kaolin grubu

a) Nakrit, dickit, kaolinit (Al2O3 . 2SiO2 . 2H20) .

b) Anoksit (Al2O3 . 3SiO2 . H20)


19/29

c) Halloysit (Al2O3 . 2SiO2 . 4H2O)

d) Allofan (Al2O3 . m SiO2 . n H2O)

Kaolinit genellikle ou plastik seramik hammaddelerinin esas mineralidir. Su ieren

bir alminyum silikat olan kaolinit, mineralojik olarak Al2[Si2O5](OH)4 grubundan

oluur. Si2O5 grubu tipik olup, yaprak veya kat dokulu silikatlarn belirtisidir.

2.1.1.1.2. Montmorillonit Grubu

a) Pyrophyllit (Al2O3.4SiO2.H2O)

b) Montmorillonit (Al2O3.4SiO2.H2O + nH20)

c) Beidellit (Al2O3.3SiO2.H2O.nH2O)

d) Nontronit [(Al,Fe)2O3.3SiO2.H2O.nH2O]

12

e) Saponit (2MgO.3SiO2.nH2O)

Kuru haldeki Montmorillonit bnyesine su alarak ilk hacminin 16 katna kadar etini

geniletebilir. Plastizitesi ve absorbsiyon zellii kaolinit, pyrophyllit ve talka oranla

ok yksektir.

Yapsndaki AI, Fe ile yer deitirdii zaman nontronit, Mg ile yer deitirdii

zaman da hektorit, saponit ve saukonit adlar ile anlr.

2.1.1.1.3. llit veya Glimmer Soylu Kil Mineralleri Grubu

Yksek oranl kil minerallerinin yer ald illitler, muskovit

(K2O.3AI2O3.6SiO2.2H2O) ve biotit (K2O.4MgO.2Al2O3.6SiO2.H2O) olarak ok

tannan glimmerlerden oluurlar. llitler glimmerlere oranla daha az alkalili olup,daha fazla suludurlar. Hidratize glimmer artklar olarak adlandrlrlar.


20/29

Glimmer soylu killerin en nemlilerinden biri olan vermikulit, yumuak talk

grnl, bklebilir yaprakk dokusundan oluan, bronz renkli bir kildir. Ennemli zellii, ani stma sonucu krk formu gibi patlayp genilemesidir. Bu

zelliinden dolay yaltm maddesi olarak kullanlr.

2.1.2. zsz Seramik Hammaddeleri

Seramik amurlarnda zszletirici olarak kullanlan maddeler, anorganik zsz

hammaddeler ve organik katk maddeleri olarak iki grup altnda incelenebilir.

2.1.2.1. Anorganik zsz Hammaddeler

Katldklar seramik amurunu zszletirerek plastikliini azaltrlar. Genelde

amurun kuru diren, kuru klme ve pime klmesini azaltrlar, su emmeyi

arttrrlar.

13

Bu gruba giren zsz seramik hammaddelerinin dier zelliklerinin arasnda,amurun kuruma sresini nemli lde ksaltmalar da saylabilir. zszletrilmi

bir amur, zl bir amura oranla daha ksa srede ve daha az kurutma hatas

gstererek kurur.

Pimekte olan rnde de nemli roller oynayan zsz seramik hammaddeleri,

amurun pime zelliklerini ve pime scakl araln da etkiler. amura katlan

zsz maddenin trne ve oranna da bal olarak, amurun pekime scakl

genelde ykselirse de, ortaya kan daha geni bir sinterleme intervali ( pekime

aral), ou seramik rnler iin bir avantaj olarak kabul edilir.

Baz zsz hammaddeler ise, rnein feldspat, pegmatit kalsiyum karbonat, kemik

kl gibi maddeler, byk lde pime scaklnn ve katk oranlarnn da etkisi ile,

amurun iinde eritici zellik gstererek, onun erken sinterlemesini salarlar.

Anorganik zsz hammaddeler doal ve yapay olarak ikiye ayrlabilirler ve seramik


21/29

amurlarnda tek tek kullanldklar gibi birka bir arada da kullanlrlar. Doal

zsz seramik hammaddeleri u maddelerden oluur.

2.1.2.1.1. Kuartz

Yeryznn bilinebilen ksmnn % 25 ini oluturur. Oksijenden sonra dnyada en

ok rastlanan silisyumun bir bileimidir. Kimyasal forml SiO2 olup, mol arl

60dr. Doada kristal olarak da kristali, amethyst, kvarsit, kuartz ve kristal kuartz

kumu olarak, amorf olarak ise flint ve sileks talar, kizelgur ekillerinde bulunur.

Kuartz kristali granit, gnays gibi ana kayalarn iinde bulunabildii gibi, bazen de tek

bana, tanecik yapsnda olarak damarlar eklinde dier mineraller ile karm

olarak bulunur.

Kuartz kristali elektroteknik alanda nemli saylan bir zellie sahiptir: Kristale

uygulanan basn ve ekme gibi mekanik etkiler, onun elektrik ile yklenmesine

neden olur. Bu mekanik etkilerin kaldrlmas ile elektrik yk de ortadan kalkar. Bu

14

olay "piezoelektrik" konusunun kapsamna girer. Piezoelektriin seramik ile olan

ilgisi yalnzca kuartza bal bir zellik deildir. BaTiO3 k maddesi olarakalnarak gelitirilen seramie "piezoelektrik seramik" ad verilmektedir.

Silisyumdioksit seramik amur ve srlarnda nemli grevler yklenerek geni

kullanma alan bulur. Seramik endstrisinde SiO2 in en ok kuartz kumu ve kuartz

eklinde olan trleri kullanlr. Doada bol ve yaygn olarak bulunan ince taneli

kumlar, demir ve dier zararl katklar iermiyorlarsa, byk krma ve masraflarna

gerek olmakszn seramik endstrisinde ncelikle kullanlrlar.

Kuartz katks amurlarda u etkileri gsterir:

a) amurun balayc zellii ve kuru direnci katk oran arttka azalr.

b) Pimi amurda gzeneklilik ve su emme artar.

c) Kuru ve pime klmesi deerlerinde azalma ortaya kar. Katk oran artmas

ile birlikte klme yerine byme grlr.

2.1.2.1.2. Feldspat

zsz bir hammadde olmasna karn, amurlarda belli bir pime scaklna

kld zaman, amurlar pekitirerek, eriticilik zelliini gsterir. Ayn ekilde


22/29

srlarda da kullanlan ok nemli bir eriticidir.Genel tanmlamas, iinde belli sayda

alkali bulunduran almina silikat olarak yaplabilir. Feldspat bir eruptif (magmatik)

kaya olup, genellikle kuartz ile sk sak da glimmer ile karm olarak bulunur.Doal feldspatlarda Na, K, Ca, L gibi oksitler farkl oranlarda yer alrlar.

Saf potasyum feldspatn (ortoklas) erime scakl 1170 oC, sodyum feldspatn (albit)

ise 1120 oC dir. Ancak ortoklasn tam erime scakl yaklak 1280 C dolayna

ulamaktadr. Bu da ortoklasn geni bir erime aralna sahip olduunu gsterir. Bu

nedenle, zellikle porselen amurlarnda ortoklas daha fazla kullanma alan bulur.

Albit ve lityum feldspat (spodumen) daha fazla eriticilik zellikleri nedeni ile

ncelikle srlarn yapsnda nemli rol oynarlar.Feldspatn doadan karlnda, ilkaamada feldspat ieren. kayalarn paralanmas gerekir. Belli irilikte krlan

feldspatlar, retimin trne gre bir n ykama ileminden geirilebilir. Bu ilemden

sonra eneli krclarda yaklak 0,5-2,0 cm boyunda krlan feldspatlar, daha ince

tlmeleri iin, sr veya amur deirmenlerine sert maddeler ile birlikte konurlar.

15

Kaba seramik endstrisinde amurlar iin kullanlan feldspatlarn ok saf ve temiz

olmas gerekmeyebilir. Ancak kaba veya ince seramik olsun, srlarda ve ince seramik

amurlarnda kullanlan feldspatlarn ok temiz ve yeterince saf olmas istenir. nce

seramik amurlarndan olan di porseleninde kullanlacak olan feldspatlar, paralar

iinden byk bir zenle, tek tek el ile seilirler.

2.1.2.1.3. Pegmatit ve Feldspatl Kum

Pegmatitler byk lde potasyum feldspat ve kuartz ierirler. nce taneli pegmatit

olan feldspat kumu, klinker, yer karosu gibi rnlerin retildii sert ini amurlarnnbileimine byk lde girer.

Pegmatitleri feldspata zenginletirmek iin, feldspat ve kuartzn tme srasnda

farkl inceliklerde tlmelerinden yararlanlr. Kuartz daha sert mineral

olduundan, tme srasnda feldspat daha ince tlr ve siklonlar yardmyla bu

iki madde birbirinden ayrlr. Feldspata zenginlemi olan pegmatit de ince ve kaba

seramik amurlarnda ve srlarnda kullanlr.


23/29

2.1.2.1.4. Kalk

Kimyasal bileimleri CaCO3 ve ortalama sertlikleri 3 olan kalk trleri doada kalsit

(kalk ta), tebeir ve mermer eklinde bulunur.

Kalkn kendisi veya bir dier materyalin iinde olup olmad, hidroklorik veya dier

kuvvetli bir asit ile aratrlr:

CaCO3 + 2HCl CaCl2 + H2O + CO2

kan CO2 asidin maddeye damlatld yerde kabarcklanma ve kprmeye yol

aar.

Kalk, kalk ta eklinde imento ve kire retiminde hammadde olarak kullanlr.

Seramik endstrisinde ise kalk tandan en ok metalurji frnlarnda kullanlan silika

tulalarnn retilmesinde yararlanlr.

16

Bileimi CaCO3 olan tebeirin erime noktas ok yksek olup, yaklak 2700oC dir.

Bu erime scaklnn altna inmek iin potasyumlu feldspat ile tebeirin eitli

karm oranlar denenir.

K-Feldspatn tek bana erime scakl 1280 oC dir ve erime scakl daha yksek

olan tebeir ile kartrldnda, bu karmlarn her birinin erime noktalarnn kendi

ilk saf erime scaklklarnda farkl olur.

Bu olay "tektikum" kavramn da aklar. ki madde bir karm yapt zaman, bukarmn erime scaklnn, karm oluturan maddelerin her birinin erime

scaklndan farkl bir scaklkta ve altnda olmasna "tektik scaklk" denir. Bu

farkl ve dk scaklktaki karmn oranna da "tektik karm" ad verilir.

2.1.2.1.5. Magnezit

MgCO3 bileiminde olan magnezit, doada sert paralar eklinde, kristal ve amorf

olarak bulunur. Saf MgCO3 n sinterlemeye erime noktalar birbirinden uzakta


24/29

bulunur. Bu zelliinden de yararlanlarak MgCO3 tan, atee dayankl (1600oC nin

zerinde) magnezit ve kromit tulalar yaplr.

Magnezit katks, seramik amurlarnda CaCO3 n yapt etkiyi yapar. Magnezit,

MgO olarak srlarda artistik dokularn ve eriticiliin olumasn salar.

MgCO3 n kalsine edilip MgO ekline dntrlmesinden sonra, magnezyumun

yars klorr haline dnecek ekilde HCl ile birletirilirse, MgO.MgCl2

bileiminde, su ile imento gibi sertleebilen "sorel imentosu" oluur.

2.1.2.1.6. Dolomit

Kalsiyum karbonat ile magnezyum karbonatn doadaki yaklak ayn molekl

oranlarndaki ekli dolomit adn alr. CaCO3.MgCO3 bileimindeki dolomitte

CaCO3 % 56, MgCO3 'da %44 orannda yer alr.Doada byk boyalar eklinde

bulunan bir mineral olan dolomit, birincil oluum alanlarnda kerek olumutur.

Buna karn ikincil alanlarda oluan dolomitler de vardr. Bunlar birincillerden saf,

porz ve yumuak olmaylar ile ayrlrlar.

17

Magnezit gibi dolomitten de atee dayankl tulalar retilir. Akini amurlarnda

da ayn CaCO3 n kullanld ekilde kullanlan dolomit ile dolomitli akini

amurlar elde edilir.

2.1.2.1.7. Wollastonit

Amerika'da 1952 ylndan beri kullanlan bu mineral, lifli bir kalsiyum silikattr.

CaO.SiO2 bileimindeki wollastonitin teorik bileimini % 48,25 CaO ve % 51,75

SiO2 oluturur. Sertlii 4,5-5 dolayndadr. Seramik amur ve srlarnda

kullanlabilen wollastonit, amurda eritici zellik gstererek, onun pime scakln

drr. Karbonat ieren minerallere karn wollastonit, piirilme srasnda gaz

kartmadndan, tek piirim amurlarnda dk scaklklarda baar ile kullanlr.

Ayn zamanda wollastonit amurlar scaklk deiikliklerine kar direnlidirler.

2.1.2.1.8.Boksit


25/29

lk kez Fransa'nn Les Baux kentinde bulunan boksit su ieren bir

alminyumoksittir. (AI2O3.2 H2O)Doada % 25 e kadar Fe2O3 ile kark olarak

bulunur.Esas yapsnn Al2O3 olmasndan yararlanlarak, boksitten atee dayankl tulalarn

yapm iin yararlanlr. Boksit tek bana ok klme gsterdiinden, nce bir

miktar kille kartrlp eritilir ve sonra da tlp amot ekline getirilir. Bu amot

deien oranlarda balayc maddeler ile kartrlp ekillendirilerek, zel atee

dayankl tulalar yaplr.

2.1.2.1.9. Korund

Doal ve yapay olarak ikiye ayrlr. Saf ekli kristalize Al2O3 tir. Demir ile

karm ince taneli korunda doada damarlar' eklinde rastlanr. Korundun

sertliinden yararlanlarak zmpara talar yaplr.

18

Yapay korund, boksitin ok aamal bir ilemden geirilmesinden sonra

(demiroksitin ayrlmas, Al(OH)3 ktrlmesi, Al2O3 in kalsine yoluyla elde

edilmesi), elektrik arknda 2000oC de eritilmesi ile elde edilir. % 53,4 alminyum ve

%46,6 oksijen ieren korund, balayc kil veya gliserin bor asidi katks ile

ekillendirilip piirilir. Bylelikle, asit, baz ve atee dayankl rnler yaplr. Bu

rnlerin atee dayankll 1920C nin zerindedir.

2.1.2.1.10. Talk, Sabunta

3MgO.4SiO2,H2O kimyasal bileiminde olan bu maddeler, kristal yaplar farklminerallerdir. Talk yaprakklar, sabunta ise hacimsel tanecik dokularndan oluur.

Sertlik dereceleri ok dktr. Her ikisi de seramik amur ve srlarna katlrlar.

Ayn zamanda dorudan doruya kendileri de ekillendirilip piirilirler. Byle

rnlere steatit denir. Steatitin pime klmesi yoktur. Sert bir rn olduundan

deirmenlerin kaplanmasnda, deirmen bilyalar ve elektrik yaltkanlarnn

yapmnda deerlendirilir. Talka benzeyen bir dier madde, 3MgO. 2SiO2. 2H2O

bileimindeki serpentindir. Yaklak % 10 kadar Fe2O3 ierir.


26/29

2.1.3. Yapay Olan zsz Seramik Hammaddeler

2.1.3.1. amot

Bir kilin amot olarak adlandrlabilmesi iin, balayc zelliini kaybedinceye dek

pimi olmas gerekir. Bu amot, krma ve tme makinelerinde istenilen tane

byklnde tlr. amurlarda kullanlan amotun tane bykl ve katk

oran, amurun trne ve yaplan parann byklne gre deiir. Akini ve

porselen amurlarnn iine belli oranlarda, bata kendi pimi krklar olmak zere

ince tlm ini krklar katlr. Bu katk pime srasnda amot grevini grr.

Salk gereleri ve ate tulas amurlarndan da amot deien oranlarda kullanlr.

amot katks ile seramik amurlarnn scaklk deiikliklerine gsterdikleri diren

arttrlr. amurda klmeleri ve balayc zellikleri azaltr, pimi amurun

gzenekliliini salar.

19

2.1.3.2. Silisyum Karbid

Karborundum olarak da adlandrlan SiC, arkl (grafit elektrodlu) elektrik frnlarnda

SiO2 in kokla birlikte eritilmesi sonucu elde edilir. Souduu zaman irice

kristallerden oluan, yeile kaan siyah renkli bir grnm alr. Erime noktasnn

2500oC ve s iletmesinin ok iyi olmasndan yararlanlarak, ayn korundda olduu

gibi, SiC den de zmpara talarnn yapmnda yararlanlr. En ok frn plaka ve dier

malzemelerinin yapmnda kullanlr. Frn diren tellerinin belli bir scakla kadar

dayanabilmesine karn, SiC elemanlar zerinden akm geirmekle dorudan stceleman olarak kullanlr.

2.1.3.3. Zirkon Oksit

Doada zirkon silikat eklinde bulunur. okluk Brezilya, Kuzey Amerika ve

Hindistan'da geni yataklar eklinde bulunur. Doadan kan zirkon kumu, flotasyon

(yzdrme) yntemi ile demir, titan gibi dier maddelerden ayrlr. Elektroporselen

amurlarna da katlan zirkon, 2000C nin zerine piirilen amurlarn bileimlerinde


27/29

de kullanlr ve amura ani scaklk deiikliklerine kar diren salar. Srlarn

rtc yaplmasndan ZrO2 ve ZrSiO4 en ok kullanlan maddelerdendir.

2.1.3.4. Kalsiyum Fosfat

Ar snm su buhar aracl ile yalarndan uzaklatrlan sr kemikleri 800-

900oC de kalsine edilip, bileimi kalsiyum fosfat Ca3(PO4)2 olan kemik kl elde

edilir. Kaolin katks ile kemik porseleni yapmnda kemik klnden yararlanlr.

2.1.4. Organik Katk Maddeleri

Bu maddeler, amur pierken yandklarndan, katldklar maddenin gzenekliliiniarttrr, arln azaltrlar.

2.1.4.1. Kmr, Odun Kmr, Torf, Tala

Bu tr katklar, zerine arlk binmeyen duvar tulalarnn,hafif tulalarn ve yaltm

tulalarnn yapmnda kullanlr. rn pierken bu organikler yanacaklarndan,

20

oluan boluklar malzemenin hafiflii ve gzenekliliini salarlar.

2.1.4.2. Grafit

Kristalize karbon eklinde, gnays, glimmer, kalk ta ve granitin iinde bulunur.

Rengi koyu griden siyaha dek deiir ve yumuaktr. Dier organik maddelerin

tersine, grafit redksiyonlu atmosferde yanarak amurdan uzaklamaz ve rn atee

dayankl duruma getirir. Bundan baka ani scaklk deiikliklerine diren ve yksek

scaklk iletme yetenei gsterir. Metalurjide kullanlan eritme potalar grafitten imaledilir.


28/29

21

KAYNAKLAR;

1-http://www.bosnakforum.com/index.php?topic=24476.0

2-http://chem.eng.ankara.edu.tr/345/345not3.pdf

3-http://www.aytacbicer.com/TR/DersNotlari/Hammadde/SeramikHammaddeler.pdf

4-http://www.turkseramik.com/index.php?board=45.0

5-http://www.serfed.com/tr/index.php

6-Seramik Hammaddeleri ve Teknolojik zellikleri (Yaar KBC)

7-http://ekutup.dpt.gov.tr/madencil/sanayiha/oik477c1.pdf8-http://web.deu.edu.tr/ansys/tezler/yuksek/3Dkirilmamekanigi-ylisanstezi.pdf
http://www.aytacbicer.com/TR/DersNotlari/Hammadde/SeramikHammaddeler.pdfhttp://www.aytacbicer.com/TR/DersNotlari/Hammadde/SeramikHammaddeler.pdfhttp://www.aytacbicer.com/TR/DersNotlari/Hammadde/SeramikHammaddeler.pdfhttp://www.aytacbicer.com/TR/DersNotlari/Hammadde/SeramikHammaddeler.pdf


29/29

22

Documents

seramik hammaddeler