Senaryo Temelli ve Proje Destekli Eğitimin Bazı Esasları

Hazırlayan;Prof. Dr. Osman Çakmakocakmak@gop.edu.tr

ETKİNLİĞE DAYALI EĞİTİM

07.02.2010 2

“Siz hiç kimseye hiçbir şey öğretemezsiniz: Ancak, kendisine öğrenmesi için yardımcı olabilirsiniz.” Galileo

“Öğretme san’atı denen şey, genc dimağların tabii merakını uyandırmaktır.” Anatole France

“Bana bir şey öğretilmesinden nefret ederim. Ancak, öğrenmeye diyeceğim yok” W. Churchill

“Hiç kimseye bir şey öğretemeyeceğimi biliyorum, tek yapabileceğim onun öğrenebileceği bir ortam oluşturmak.” Carl ROGERS

“Siz ne kadar öğretirseniz öğretin anlattığınız, karşınızdakinin anladığı kadardır.” Mevlana

“Geleceğin cahili, okumayan kişi değiş; nasıl öğreneceğini bilmeyen kişi olacaktır.” Alvin Toffler

“İlim ilim bilmektir. İlim kendini bilmektir” Y. Emre

07.02.2010 3

"Bilgi tek başına ekonomik bir kaynak değildir. Bilgi satılmaz, sadece bilgiyle üretilenler alınıp satılabilir" P. Drucker

"İyi bir zekâ sahibi olmak yeterli değildir. Önemli olan onu iyi kullanmaktır" Descartes

“Araştırma yani bilim, kutuda duran bir bilgi değildir; Organik bir şey; daima tazeleniyor, üretiliyor, değişiyor.” O. Sinanoğlu

“Kafa boş bir kutu, açıyorsun ve içine bir şeyler tıkıyorsun gibi anlayıştaki eğitim EĞİTMEMEKTEDİR.” O. Sinanoğlu)

07.02.2010 4

NİÇİN PROJE İLE EĞİTİM

Bilim, yenilik (innovation) ile ilgilidir ve yenilenmeyi gerçekleştiren özellik de ÜRETKENLİKTİR.

Eğitimciler üretken düşünmeyi teşvik etmek ve geliştirmek için çeşitli yollar kullanmak konusunda bilinçli bir çaba göstermelidir.

Bunu başarmak için kullanılabilecek bir yöntem, derslerde açık-uçlu sorular ortaya atmak ve gruplar arasında tartıştırmak; projeye dayalı eğitim yapmaktır

Eğitimciler iyi fikirlerin geliştirilmesi ve büyütülmesi için tartışmaları kolaylaştırmalıdır.

Bazı projeler verilerek öğrencilerin alternatif çözümlerle gelmeleri ile birlikte parametrik çalışmalar yapılması, sonuçların belirlenmesi ve yorumlanmasısağlanabilir.

Öğrencilerden proje hazırlamalarını istemek, bir üretkenlik alıştırmasıdır.

Çağımızın sanat ve zenaat alanlarındaki her türlü üretim, mucitlik ve üretkenliğe bağlıdır.

Öğretmenin işi öğretmek değildir, çünkü öğrenme öğrencinin işidir. Bu da ancak gerçek hayatla ilişkili senaryolarla mümkün olur.

Bilgi tek başına amaç haline getirilirse beceri ikinci planda kalmakta, doğru ve mantıklı düşünmeyi öğrenmek gerçekleşememektedir.

Öğretme sanatı ve bilimi, öğretmenin öğrencilerin öğrenmesi gereken şeyleri öğrenecekleri çalışmalar icat etme yeteneğidir. Bu en iyi proje ve senaryo yaklaşımı ile sağlanır.

Uzman öğretmenlik, öğrencilerin katılımını sağlayacak çalışmalar icat etme ve onlara rehberlik etmektir.

Önemli olan öğretmenlerin kendi işlerine yoğunlaşması kadar öğrencilerin de yoğunlaşacağı çalışmalar üretmesidir.

Önemli olan bilginin kullanılmasıdır. Ne yaptığımız değil, ne işe yaradığı önemlidir. Uygulamaya dönüşmeyen bilginin önemi yoktur.

Niçin Proje ile eğitim!

Öğrenci Merkezli Eğitim ya da diğer adlarıyla “Projeye Dayalı Öğrenme”, “Aktif Öğrenme” denilen eğitimin, “öğretme”ye bilgi aktarmaya dayalı (ezberci) eğitimden başlıca farklarından birisi “senaryo” denilen kavramdır.

Bu kavram, müfredattaki “parçalanmışlığı” önemli ölçüde gidermekte, böylece derslerle gerçek hayatı birbirine yaklaştırmaktadır. Böylece ders konularının kavranması kolayca mümkün olmaktadır. Öğrenci konu hakkında çok yönlü ve derin bilgiye sahip olmaktadır.

Öğrencininilgisini çeken, ona anlamlı gelen, düşünmesini ve araştırmasını sağlayan, Arkadaslarıyla birlikte çalışma becerisini geliştirmeye yönelik muhtevadaki senaryolar, her öğrenme stilindeki öğrencileri aktif hale getirerek onlara birlikte ders işleme imkanını

vermektedir.

Proje temelli Öğrenme

07.02.2010 8

Proje yaklaşımı

Proje yaklaşımı, “bir konu üzerinde derinlemesine inceleme yapmak” tır. Proje sırasında öğrencinin gözlem yapması sağlanır. Öğrenciler, hazırladıkları projeyi resimle, yazıyla, piyesle ve daha birçok yolla sunma imkânına sahiptir.

Yapılan araştırmalar, proje tabanlı eğitimin, öğrencinin motivasyonunu, problem çözme yeteneğini ve diğer zihinsel yeteneklerini arttırdığını gösteriyor.

Projeler genellikle bir grup öğrenci tarafından, bazan bütün bir sınıf veya bir öğrenci tarafından hazırlanır. Projede asıl amaç, öğrenci veya öğretmen tarafından ortaya atılan sorulara öğrencinin cevaplar bulmasını ve bunun için çalışmasını sağlamaktır.

Senaryolarla desdeklenen proje anlayışını esas alan dersler sonunda,

Öğrencinin işine yarayacak bir ürünün ortaya çıkması, onun derse ilgisinin doğması ve motive olması, dersleri sevmesi ve gördüğü eğitimi benimsemesi bakımındançok anlamlıdır.

Bu ders ürünü; bir poster, bir grafik, bir gazete, bir araç ya da Hayatında bir problemin çözümü, yaşanılan çevreye bir katkı sağlama vb.şeklinde olabilir.

Ders konularıDers konuları nasılnasıl projeler haline getirilprojeler haline getirilir?ir?

• Ders kitaplarının alıştırmalar bölümünde yer alan her soruyabirer proje nazarıyla bakabiliriz.

• Öğrencilerin bir buluş yapılmasının istenmesi daima ilgiçekmiştir. İnsanlar çevresini şekillendirme ihtiyacı duyarlarve bunun için de bir takım tasarım ve planlar yaparlar.

• Proje içinde gezi, gözlem, mülâkat, oyun vb. unsurlara yerverilmeye çalışılmalıdır. Böylece proje konusu daha cazipve sıkıcı olmaktan kurtulacaktır.

• Proje tasarlanan olay veya durum, ne kadar güncelse, ve nekadar az rastlanır türdense tüm bunlar “ilginçliği” arttırır.

• Proje olarak seçilen konunu “nasıl” olup da öyle olduğununaçıklanması istenebilir. Bu, fen konularında olduğu gibisosyal ve kültürel konular için de geçerli bir yoldur.

• Tasarlanması ve proje olarak sunulması istenen konu,gerçekte var olan şartlar yerine, var olmayan (sanal) birortamın şartlarına göre istenebilir.

• Öğrencilere en çekici gelecek konuların başındatasarımı ya da buluşu yapılanın gerçekleştirilmesidir.Her zaman uygulanma imkanı olmasa da uygulandığızamanlarda üreticiliği yüksek seviyeye çıkarır.

• Proje olarak bir deney yapılması istenebilir. Deney,laboratuvar gibi gerçek hayattan uzak bir yerdesürmemeli, gerektiğinde gerçek hayatı da içinealmalıdır.

Ders konularıDers konuları nasılnasıl projeler haline getirilprojeler haline getirilir?ir?

Ders ünite ve konularından senaryo temelli projeler üretilirken şu sorulara cevap aranmalıdır.

• Senaryo; • 1-Dersin ve konunun hedeflerine uygun mu?• 2- Ögrencinin seviyesine uygun ve ilgisini çekiyor mu?• 3- Bütün ögrencileri eğlendirici ve aktif hale getirici

mi?• 4- Ögrenciyi aktif, ögretmeni rehber duruma getiriyor

mu?• 5- Ögrencileri bilgilerini kullanırken düsündürüyor

mu?• 6- Ögrenciye günlük ve mesleki hayatında

kullanabilecegi beceriler kazandırıyor mu?

Film senaryosu, mümkün olabildiğince gerçeğe yakın bir şekilde hayatın bir bölümünü tarif etmeye çalışır.

Her senaryo mecburen anlatılan hayat kesitini o bölümünü biraz deforme etmek zorunda kalır. Örneğin bir kişinin hayatını anlatan bir senaryo bütün bir hayatı yaklaşık 1-2 saat içine verir.

Bir film senaryosu, temsil etmeye çalıştığı şeye ne kadar benziyorsa, onun ayrıntılarını o denli unutmamışsa o kadar “iyi”dir. Dersler için de benzeri söz konusudur. Bu yüzden dersler senaryolaştırılırken, olabildiğince aslına uygun olmalıdır. Roller iyi oynanmalıdır.

Birinci adımda öğretmen, öğrenilmesini istediği bilgiye, yada edinilmesi istediği beceriye ve kazanılmasını istediği davranışa çocuğun ihtiyaç duymasını sağlamalıdır.

Bunun için de onun ihtiyaç duyduğu ve ilgi gösterdiği şeyleri kullanarak yapacaktır.

Öğrenciler farklı ilgi alanlarına sahip olmakla birlikte, genelde ortak ilgileri söz konusudur.

Fiziki enerjiyi kullanmayı sağlayan spor,fizik ve sosyal çevresini tanımaya izin veren gezi,

Öğrencinin kimlik kazanmasına ve gelişmesini ve yaparak yaşayarak öğrenmeyi sağlayan hemen her şey, bu ortak ilgi alanına girmektedir. ,

Başka ortak ve özgün ilgi alanları da söz konusudur.

Senaryo Temelli Projeler Oluşturmada Adımlar

• Sonraki adımda yapılması gereken;

Öğrencilerin ilgi duymadığı ve merak etmedikleri konuları, onların ilgi alanları içine giren konularla birleştirilmelidir.

Bu birleştirme; onların öğrenmelerini sağlayabilecek kurgular (senaryo)kurgular (senaryo) şeklinde olacaktır.

Bu kurgular; “öğrencilerin ilgili olduğu” parçalar ile “ ilgili olmadıkları” parçaların bütünlüğü şeklindedir.

Bu bütünleştirme ve birlikte “ yapıştırıcı” unsurları öğretmenler, üretkenliği ile ulaşacaktır.

Proje Senaryolarında bazı Kriterler

Senaryolar hazırlanırken nelere dikkat etmelidir?• Anlamlı olmalıdır. • Günlük hayata yönelik olmalıdır. • Öğrenciyi düşündüren, araştırmaya sevk eden,

birlikte çalışma becerisini geliştiren özellikler taşımalıdır.

• Müfredatın dağınıklığını toparlayıcı nitelikte olmalıdır.

Anlatarak öğrenmeyi sağlamak oldukça güç olduğundan, her konunun ancak öğrenci tarafından bizzat yaparak, yaşayarak öğrenilebileceği gerçeğinden yola çıkılmalıdır.

Senaryo Kriterleri

Senaryoların amacı• Derste öğrenciyi merkez ve aktif hale

getirir.• Senaryolar konuyu anlatmanın yerini almaz.• Hem konuyu anlatmak hem de senaryo

yapmaya çalışmak büyük sıkıntı getirir ve gereksizdir. Eğer anlatarak bazı bilgiler verilmesi şart ise bu da senaryonun bir parçası olmalı ve 5- 15 dakikayı geçmemelidir.

Projeler geliştirilirken şu kriterler göz önüne alınabilir.

Proje çalışması; 1.Öğrencinin ilgisini çekiyor mu? 2. Hedefimize uygun mu? 3. Mümkün olduğu kadar çok hedefe ulaştırıyor mu? 4.Öğrenciyi aktif, öğretmeni rehber durumda tutuyor mu? 5. Öğrencinin seviyesine uygun mu? 6. Eğlendirici mi? 7. Tüm öğrencileri aynı anda aktif tutabiliyor mu? 8. Bilgiyi vermek yerine bilgiyi kullandırarak düşünme becerilerini

geliştiriyor mu? 9. Öğrencinin günlük hayatında kullanabileceği bilgi ve becerileri

geliştiriyor mu? 10. Öğrenci, senaryonun sonunda işine yarayan bir ürün elde ediyor mu?

Etkinlik öğrenciyi aktif, öğretmeni rehber durumda tutuyor mu?

• Etkinliğin amacı öğrencimizi aktif hale getirmektir. • Öğrenci hep aktiftir ve sürekli hedefe uygun işler

yapmaktadır. • Öğretmen ise rehberdir. Fakat gerçekte pasif değil,

aktif bir şekilde senaryolara katılır ve sınıfı gözler. • Öğrencileri yönlendirir ama asla onları olaydan

soğutmaz. Yardıma ihtiyacı olanlara yardım eder. Senaryonun uygulanması için bilgilendirme kaçınılmaz olursa bilginin veriliş zamanı önceden senaryo içerisinde belirlenmeli ve ancak o zaman geldiğinde bu iş yapılmalıdır. Bilgi öğrencinin ihtiyacı olduğu zaman ona verilirse anlamlı ve kalıcı olur.

• Öğrencinin ilgisini çekmediği ve onun için gerekli olmadığında bilginin verilmesi en kötü zamandır. Ortada hiç bir şey yokken “Bugünün konusu’A’.’A’...dır. şeklinde bilgi vermek ezberle sonuçlanır.

• Öğretmen öğrenciyi daima daha iyiye teşvik eder ama bunu dolaylı yollardan yapar. “Daha iyi çalışın; çok çalışma her başarının anahtarıdır,” demek iyi bir teşvik değildir.

• “ Ne harika şeyler yapıyorsunuz”; “Nasıl bu kadar güzel bir çalışma yapmayı başardınız”; “Sizin gibi öğrencilerim olduğu için çok mutluyum”gibi ifadeler iyiye bir teşvik olabilir. Her şeyden önce öğretmen bir liderdir ve sevgi ile sınıfı yönlendirir ve dersi sevdirir. Sevecen ve yardımsever öğrencilerin yetişebilmesi için buna benzer yaklaşımlar gereklidir.

Projelendirilen konunun, öğrencinin günlük hayatında kullanabileceği bilgi ve becerileri geliştirmelidir.

• Ülkemizde eğitimin hayat gerçeklerinden uzak olduğunu biliyoruz. Bunun çaresi eğitimi hayatın bir parçası haline getirebilmektir.

Bunu senaryolarla gerçekleştirebiliriz. Bu maksatla öğrencinin günlük hayatı incelenmeli ve senaryolar gerçek hayatın içine çekilmelidir.

• Öğrenci, hayatı ile ilgili olanları çabuk, uzak olanı ise daha geç kavramaktadır. Hayatın içinden alınan örneklerle senaryolar hazırlayarak öğrencileri yapmacık eğitimden kurtarmış oluruz. Eğitim ve öğrenimin amacının bireyleri hayata hazırlamak olduğunu unutmayalım.

• Okulda hayat gerçeklerinden koparmak öğrenciyi şaşırtmaktadır. Öğrenci öğrendiği bilgi ve becerileri günlük hayatında hemen kullanabilmelidir. Bu yüzden kendisini aciz ve yetersiz hissetmektedir.

Öğrenci senaryo sonunda işine yarayan bir ürün elde etmelidir

• Her proje çalışmasının sonunda bir ürünün ortaya çıkması son derece önemlidir.

• Elde edilen ürün, öğrenciyi motive edecektir. Bu ürün bir poster, bir harita, bir araç olabileceği gibi öğrencinin hayat sorunlarının çözümü şeklinde de olabilir.

“Ürünlere” ulaşmak için yapılacak çalışmalar/etkinlikler ve veriler mümkün olduğunca

gerçekçi olmalıdır.

Uygulanan bir senaryolan olayda bir devenin bir günde yediği otun belirlenmesi gerekiyorsa bu miktarın gerçekçi olmalıdır. Bir deve günde –farz edelim - 10 kg ot yiyor diyerek işin içinden sıyrılmak yerine hayvanat Bahçesini, arayarak deve bakıcılarından bu miktarı öğrenmek, öğrencilerin yaptıkları işe olan saygısını ve yaptıkları şeyin işe yarar olduğuna dair inançlarını arttıracaktır.

Proje hazırlamada adımlar1. ADIM- Eğitsel hedeflerinizi, “belirli-tekil- açık” biçimde

belirleyiniz!

Ders programlarındaki başlıklar, bu halleriyle proje üretmeye uygun değillerdir. Bu başlıklar kullanılarak (eğitsel hedefler) belirlenmelidir.

Çevresinde bir proje örülmek istenilen başlık(lar), önce belirli-tekil-açık” eğitsel hedefler haline getirilmelidir. Eğer bir konu, ucu açık, hangi hedefe yönelik olduğu belli olmayan ifadeler biçiminde ele alınır ve çevresine senaryo örülmeye çalışılırsa güçlükle karşılaşılır ve bir türlü bir senaryo fikri üretilemez.

Örneğin “enerji kaynakları”, gibi bir konu başlığı, ilk bakışta yeterli bir eğitsel hedef sanılabilir. Ama bu haliyle ancak kendisinden “bahsedilebilir”, “üzerinde konuşulabilir”, ama bir öğrenme hedefi olamaz. Çünkü tekil değildir ve enerji kaynakları ile ilgili yüzlerce ayrı öğrenme hedefi olabilir.

Bir proje ve senaryo konusu (etkinlik), varılmak istenilen nokta(lar)ı belirtmelidir. Örneğin, “evimizde kullandığımız enerji kaynakları neler ve bunları nasıl tasarruflu kullanabiliriz” başlıklı bir hedef basit ama belirli, tekil ve açıktır.

Bu ifadeyi, “enerji kaynakları” gibi açık uclu bir ifadeden ayıran netliğe özellikle dikkat edilmelidir.

Fiziki çevrenin hayatımız açısından önem taşıyan özelliklerinin farkına varılabilmesi için “ Yeni bir yenilenebilir enerji kaynağı tasarlayın ve bunu evinizde nasıl kullanabileceğinizi gösterin” başlıklı bir proje ödevi de anlamlı olabilir.

2. Adım Eğitsel hedeflerin neye yarayacağını çok iyi anlayıp öğrencilere açıklayınız!

• Eğitsel hedefler dar konular olarak ele alınıp anlaşılmaya ve anlatılmaya çalışılırsa bu güçlük oluşturur. Örneğin “hücre” başlıklı bir eğitsel hedef yerine;

• “kanserli hücre ile normal hücrenin kıyaslanması ve farklılıklarının ortaya konulması” başlıklı bir proje konusu daha anlamlıdır.

• “Sıgaranın sağlığa zararı” başlıklı bir ödev yerine “sıgaradan meydana gelen kanserli akciğer ameliyatının gözlenmesi ve gözlenenlerin raporlanması” başlıklı bir proje daha anlamlı ve faydalıdır.

3. ADIM. Eğitsel hedefler çevresinde merak uyandırmak için örnekler bulunuz!

• Öğrencilerin ilgi alanları balona benzer. Bazılarının balonları sönük yada az şişik vaziyette iken bazılarının ki çok şişiktir. İlgi balonu şişik olanların merakları da daha çok olacağı için daha kolay öğrenirler.

• -Öğretmen de mümkün olan tüm yolları kullanarak öğrencilerin meraklarını harekete geçirmelidir.

• Öğretmene ilgi çekici, merak uyandırıcı gelen olaylar öğrenciye gelmeyebilir. Öğrenci gözüyle değerlendirme yapabilmek için her öğretmen, öğrencilerin ilgi alanlarını öğrenmeye çalışmalıdır. Bu amaçla , ilgi alanı testleri ve problem envanterleri kullanılabilir.

Belirlediğiniz hedefler çevresinde bir proje düşününüz!

Üretilmek istenilen senaryonun öğrencinin ilgisini çekebilmek için, onlarla birlikte geliştirilmelidir.

Senaryonun ana fikri olacaktır. Film senaryolarının da bu şekilde oluşturulduğunu hatırlayınız. Bunun için önemli bir ipucu, öğrenilmesi istenen şeylerle öğrencilerin ilgi ve problem alanlarını birbirine bağlamaktır.

• Kimyasal kavramların incelenmesi için herhangi bir molekülü incelemek yerine hayatımız içinde yer alan bir molekülden yola çıkılırsa ulaşılan bilgiler daha kalıcı olacaktır.

• Örneğin “karbondioksit molekülü üzerinden kimyasal kavramların incelenmesi ve kimyanın hayatımızdaki yerinin araştırılması”, başlıklı bir konu (eğitsel hedef) ile, öğrencilerin ilgi alanları ile konu daha kolay birbirine bağlanacaktır. Çünkü Petrol ve doğal gaz gibi yediğimiz besinler de karbondioksit yol açmaktadır. Dahası karbondioksit hayatın bir çok alanında kullanılmaktadır. Örneğin uzak yerlere dondurma postalamada bitki yağlarının ekstraksiyonunda, kola içeceğinde asit oluşumunda, vs..

• Konu araştırılırken çocuk ve gençlerin gezme, enerji harcama, yeni şeyler görme arzuları da kullanılmalıdır. Dondurmacıya gidip katı karbondioksitin görülmesinin sağlanması gibi..

• Örneğin küresel ısınmaya neden olan karbondioksit kaynakları yerinde araştırılmasının sağlanması için gezi gözlem mülakat gibi unsurlar yer almalıdır. Bu çerçevede karbondioksitin şekere dönüştürüldüğü fotosentez olayı da incelenmelidir.

• Karbondioksit incelenirken olayın kimyasal temelleri de anlatılmaya çalışmalı. Kolalı içeçeklerde suyla karbonik asit oluşumu ve basınç kaldırılması ile asitin neden kaybolduğu etkinlik yaparak anlatılmalı ve ilgili denge reaksiyonu üzerinde durulmalı

• Karbondioksit ile karbonmonoksit arasındaki kimyasal bağ yapı farkına (birisi elektronca kutuplu iken diğeri değil) dikkat çekilmeli.. Bunun hemoglobinde nasıl güçlü bir bağlanmaya ve zehirlenmeye (karbonmonoksit zehirlenmesi) yol açtığı anlatılabilir.

• Karbondioksit incelenirken deneyler de yapılabilir: Örneğin evimizde doğal gazın uyanma olayı incelenebilir. Olayın bir kimyasal reaksiyon olduğu anlaşıldığı gibi belli bir sürede ne kadar karbondioksitin oluştuğu, çıkan gazın sulu kireç (kalsiyum hidroksit) ile tutulması ve kalsiyum karbonata (kireç taşı) dönüşümü incelenir. Oluşan kalsiyum karbonat tartılarak sabit oranlar yasasında karbon miktarı hesaplanır. Kireç ile karbondioksit tutulması üzerine küresel ısınmaya karşı öğrenciden modeller geliştirmesi istenir.

Karbondioksitin Hayatımızdaki Yeri Projesi

Mermer ve kireç taşının asitle reaksiyonu incelenerek karbonatlardan, karbondioksit oluşum (gaz çıkışı) reaksiyonu da incelenebilir.

Sıva olarak kullanılan kireçin, havadaki karbondioksit ile kireç taşına nasıl dönüştüğü de anlatılmalı. Havada az miktarda bulunduğu halde karbondioksitin neden sera etkisine yol açtığı konusuna da dikkat çekilmeli.

Kireçin asit yağmurları ile nasıl bozulduğu da anlatılarak, yanma esnasında karbondioksitten başka gazların da -örneğin kükürt dioksitin- oluştuğu ele alınmalı. Havada sülfürik asitin nasıl oluştuğu ve asit yağmurlarının çevresel etkileri de konuyla ilişkilendirilerek anlatılabilir. Atmosferin daha iyi tanınması sağlanır.

4. Proje çevresi, hayatın içinden sahnelerle dolduruldukça, öğrencilere daha sevimli gelecektir.

Örneğin, her proje grubunun, ayrı bir gözlem yoluna kendisinin karar vermesi, bunun hazırlıklarını yapması, fotoğraf çekmesi, diğer gruplarla bir rekabet içine girmesi, teorisinin sağlam olması için kaynak araştırması gibi noktalar, kurgunun ilginçliğini artıracaktır.

5. ADIM: Hazırlanan senaryo için Proje tanımlama formudoldurulmalı ve tüm öğrencilere dağıtılmalıdır.

Öğretmen, kenarda duran, öğrencilerin öğrenme süreçlerine karışmayan kişi değildir. Tam aksine, onların ilerleyişlerini, hızlarını, yönlerini her an kontrol altında tutan ve gerekirse müdahele eden kişidir.

Hazırlanan senaryonun uygun olmadığı anlaşılırsa derhal değiştirilmeli, bu süreç de öğrencilerin katılımıyla olmalıdır.

Proje destekli eğitimde bilgiye erişmenin ve bilgiyi üretmenin çeşitli yolları

1. Okul kitaplığı, başka okulların kitaplıkları,diğer kütüphaneler,

2. Bilgisayar yazılımları, internet, internet ağlarında aramamotorları

3. Beyin fırtınaları, faks, elektronik posta (e-mail) fırtınaları,

4. konu uzmanlarına çeşitli yollarla erişme,

5. Bilgi, merkezlerine ve uzmanlarına erişmek..

6..............

• Öncelikle öğrenciye bu yöntemleri nasıl kullanacağıöğretilir, arkasından da kullanılması istenir.

07.02.2010 34

Sonuç olarak;Eskiden problemler nisbeten basit idi, ve bireyler tarafından çözülebiliyordu.

Bugünün problemlerinin disiplinler arası yapıya sahip olması, daha fazla

işbirliği ve takım çalışması yapmasını gerektiriyor. (Hala ülke ve hatta

dünya problemlerini tek başına çözebileceklerini zannedenlerin kulakları

çınlasın).

Takım çalışması yapma yeteneği, diğer disiplinlerin üyeleri ile bir takım

içerisinde, çok yönlü projeler yaparak kazanılır.

Okullarda takım çalışması alışkanlığı kazandırmaya, rapor yazmaya, proje

çalışmalarını kalabalık önünde sunmaya, ve problem çözmeye ağırlık

verilmelidir.

Öğrencilerin iyi iletişim ve ikna yeteneğine sahip olması gerekir. Yaptıkları işi

yasa koyuculara, medyaya ve tüketicilere açıklayabilmelidirler.

• Grup çalışmasının nasıl yapılacağını öğretmek• “öğrenciler dersleri oturdukları yerde dinlemek yerine,

iş birliği yaparak öğrenmelerini sağlamak. • Öğrenci, önce eğitimi nasıl yapabileceklerini, yani

öğrenmeyi öğrenmeleri,• Ders kitaplarına bağlı kalmak yerine faaliyet

göstermelerini ve deney yapmalarını öğrenmeleri. • Kısacası bilimi soyut kavramlardan çok, gündelik

hayatlarının bir parçası olarak görmeye başlamaları için

Eğitimde senaryo ve proje ile eğitim esas olmalıdır.

PROJE ÖRNEKLERİ• Matematik Senaryosu : Çarpım Tablosu Belleme Oyunu • Yazar: Asuman Ampul• Düzey: 4-5 • Amaç: Çarpım tablosunu bellemek • Hedef: Belleme işini oyun haline getirebilmek• Malzeme: Düzgün kesilip hazırlanmış yeterince kağıt.• Faaliyetler: • Öğrenciler hazırladıkları kağıtların bir yüzüne çarpılacak sayıları (3x5) diğer yüzüne ise

cevapları yazarlar.• Oyun bir sıradaki öğrenciler tarafından uygulanır. • Her öğrenci hazırladığı kağıtları sırasının üstüne karışık yığar. • Önce öğrencilerin birisi rast gele bir kağıt seçer, üst yüzündeki sayıyı okur. Ör, 3x5 cevabı ya da

15 yüzü geldi ise çarpanları söyler. Diğer öğrenciler kontrol eder. • Doğru cevaplanan kağıt öğrencinin cebine, yanlış olan başka bir tarafa bırakılır. • Sırasında kağıt kalmayan oyunu bitirir. Diğerleri bitinceye kadar devam edilir.

Matematik Senaryosu: Çubuklarla Ortak Çarpanların En Küçüğünü Bulma Genel Bakış: Öğrenciler ortak katların en küçüğü (OKEK) ile ortak katların en büyüğü

(OBEB) kavramlarını sürekli karıştırırlar. Çünkü sadece ezberlerler. Bir süre sonra karşılaştıkları problemlerde OKEK ya da OBEB bulma konusunda karar veremezler.

Yazar : Asuman APUL Düzeyi : 6

Amaç : OKEK kavramını vermek.Hedef : Bilgileri problem çözmede ve günlük hayatta kullanabilmek

Malzeme : Her bir grup için 2 farklı uzunlukta hazırlanmış 10’ar adet çubuk ya da karton şeritler. (örn, 8-10 cm uzunluğunda olabilir)

Faaliyetler:Ortak ve kat sözcükleri sınıf içinde tartışılır. 2 sayının OKEK’ini bulmanın ne anlamda

kullanılabileceği düşündürülür. Hazırlanmış çubuklar bir hizadan başlayarak aynı uzunluktakiler ardarda gelecek

şekilde sıra üzerine dizdirilir. Dizme işlemine bitiş hizaları aynı oluncaya kadar devam edilir.

Bitiren grubun sonucu tartışılır. Örnek, 8 cm’lik kaç tane, 10 cm’lik kaç tane yanyana dizildi. Başlangıçla bitiş arası kaç cm oldu.

Çubuklar tekrar bir hizada bitinceye kadar tekrar dizme işlemine devam edilir. Bu şekilde 2 farklı uzunluğun başka katları olduğu da açıklanır.

Aynı uzunluklar ile işlem yapılarak sonuç hesaplanır. OKEK ile çözmeyi gerektiren problem çözülür. Öğrencilerin birer problem çözerek

yazmaları istenir.

• Matematik Senaryoları: Günlük Hayatta Kesirler• Genel Bakış: Çoğu öğrenci kesirleri çarpmayı ve bölmeyi çok iyi yapabildiği halde günlük hayatta nasıl bu

konuyu kullanacağını bilmez. Burada amaç öğrencilerin çarpma ve bölme bilgisini değerlendirmektir. Hedef olarak ise, öğrencilerin kesirlerde öğrendiklerini gerçek hayatta uygulayabilmeleri gözetilmiştir.

• Yazar: Bilinmiyor• Onaylayan: Alp BOYDAK • Düzeyi: 5-7• Çeviren: Özel Antalya Koleji• Malzemeler: Ölçü kapları, fincan, çay kaşığı, seçilen tarifin malzemeleri, fırın, buzdolabı.• Faaliyet :• Sınıfta kesirlerle dört işlem hatırlatılır. • Gerçek hayatta kesirleri nerede gördüklerine dair tartışmalar yapılır. • Ölçü kapları incelenir. Öğrencilere ölçü kaplarının nerede ve niçin kullandıkları sorulur. • Sınıfa yetecek kadar tarif gösterilir. • Örneğin, Tariften 3-5 düzine bisküvi yapılır. Eğer sınıf 21 kişi ise herkesin 5 adet bisküvi yapması istenir.

Eğer sınıf 21 kişi ve herkes 5 adet bisküvi yapmak istiyorsa kaç tane daha bisküvi yapılmalıdır şeklinde bir soru sorulur.

• Sınıf dört gruba ayrılır. Birinci grubun tarifteki ölçülerin yarısını, ikinci grubun iki katını, üçüncü grup bütün okula yetecek kadar arttırması, dördüncü grup 50 kişilik tarifi düzenleyecek şekilde yapması istenir.

• Gruplardan hesaplamaları bitirdikten sonra her gruptan kendi yaptıklarını yüksek sesle söylemeleri tartışmaları istenir.

• başka tarifler getirilip aynı uygulamaları yaparak proje hazırlamaları istenebilir.

• Matematik senaryosu: Kolay toplama• Genel Bakış: Öğrenciler toplama işleminde tartışma yaparken zorluk çeker ve

toplama yaparken yavaşlarlar. Öğrenciler daha hızlı ve daha doğru toplama yapmak istiyor.

• Yazar: Lauren EVANS• Düzeyi: 7-8• Çeviren: Özel Antalya Koleji• Amaç: bu senaryo öğrencilere eğer toplamada tartışma yaparken sorunları varsa

alternatif bir toplama yolu gösteriyor. Ayrıca bu yol bir çok öğrencinin daha hızlı ve doğru olmasını sağlıyor. Öğrencilerin hepsini denedim ve toplamayla sorun yaşayanları bu yolu sürekli kullanmaları için teşvik ettim.

• Hedef: Bu dersin sonunda öğrenciler daha doğru ve çabuk toplama yapmayı öğrenecekler.

• Materyal: Kağıt kurşunkalem, toplama problemleri.• Faaliyet: • Problem. 35+24• Soldan sağa doğru topla (En eski yol birler basamağını toplamak ve taşımaktır.).

Önce 10’lar basamağını toplayın. 30+20= 50 sonra birleri toplayın, 5+4= 9• En son olarak sonuçları toplayın. 50+9= 59 • Örnek; 378+958=? 300+900= 1200, 70+50= 120, 8+8= 16, 1200+120+16= 1336

• Disiplinler Arası Senaryolar: Trafik Sorunlarının İncelenmesi • Yazar : Bayram ALTUNTAŞ, Asu AKSU• Okul : Sofuoğlu İlköğretim Okulu, Yenimahalle, Ankara • Düzey : 2• Faaliyet :• Öğrenciler grup çalışması yaparak yakın çevrenin trafiğini

incelerler. Gördükleri sorunları belirleyerek bu sorunlara çözümler üretirler. Yaptıkları çalışmaları sınıfta sunarlar. Öğrenciler hazırladıkları sorunları sunular için trafikle ilgili çeşitli resimler yapmaya özendirilirler. Bu çalışma esnasında 2.sınıf müfredatının şu bölümlerini tamamlamış olurlar.

• Matematik : Doğal sayılar, sıra sayılarını kavrama, şekil grafikleri vb.

• Hayat Bilgisi: Taşıtlar ve trafik, trafik kazalarından korunma, trafik kazalarında ilk yardım vb. Resim iş : Taşıtlar, kazalar.

• Fen Bilgisi Senaryosu: Evsel Atıkların Azaltılması• Genel Bakış: Ülkemizde ve dünyada evsel atıklar gittikçe artan miktarlarda sorun

olmaya başlamıştır. Kent yerleşimlerinin hemen yakınlarında çöp dağları oluşmaktadır. Bu artıkların çevreyi özellikle de suları kirletmeleri kaçınılmazdır. Kısacası çöp dediğimiz evsel atıkların çoğu geri kazanılabilir maddelerden oluşmaktadır. Bu maddelerin uygun şekilde geri kazanılması hem ekonomiye hem de çevre kirliliğini azaltmaya katkı sağlayacaktır.

• Yazar : Alp BOYDAK• Düzeyi: ilk-lise her sınıfta uygulanabilir. • Ülkemizde ve dünyada evsel atıklar gittikçe artan miktarlarda sorun olmaya

başlamıştır. Kent yerleşimlerinin hemen yakınlarında çöp dağları oluşmaktadır. Bu artıkların çevreyi özellikle de suları kirletmeleri kaçınılmazdır. Kısacası çöp dediğimiz evsel atıkların çoğu geri kazanılabilir maddelerden oluşmaktadır. Bu maddelerin uygun şekilde geri kazanılması hem ekonomiye hem de çevre kirliliğini azaltmaya katkı sağlayacaktır.

• Faaliyet : • Bir hafta süreyle evinizden çıkan çöplerin miktarı ve hangi maddelerden

oluştuğu belirlenir. Hangi atıklar yeniden kullanılabilir, veya sanayide yeniden kullanılabilir hale dönüştürülebilir. Evden çıkabilecek çöplerin miktarının azaltılabilmesi için neler yapılabileceği saptanır. Evden çıkan çöp miktarı göz önünde bulundurularak sokaktaki bulunduğumuz semtteki çöp miktarı hesaplanabilir. Bu çalışmaların grafiklerle resimlerle desteklenmesi özendirilir.

• Sosyal Bilgiler Senaryosu: • Yazar: Alp BOYDAK• Konu: İstanbul’un Fethi• Önceden haber verilen öğrenciler, derse bir gazete

getirirler. Sınıfta 3’lü gruplar oluşturularak her grubun bir sayfalık gazete çıkarması istenir. Gazete Fatih’in İstanbul’u fethettiği günlerde çıkacaktır. Tüm haberler, makaleler, ilanlar, reklamlar, fiyatlar o günün şartlarına göre düşünüp yazılacaktır. Öğrenciler hazırladıkları yazıları büyük bir kağıda yapıştırırlar. Hazırlanan gazete ilk önce gruplar tarafından okunur daha sonra ise tüm okulda sergilenir.