UNIVERZITET U SARAJEVU FAKULTET ZA SAOBRAĆAJ I KOMUNIKACIJE

SEMINARSKI RAD

PROSTORNI RAZVOJ GRADA BANOVIĆA

PROFESOR: Student: van. prof. dr. Mehmed Bublin Brigić Enis

Sarajevo; januar 2010.godine

SADRŽAJ

Uvod...............................................................................................................3Prirodni izvori i uslovi....................................................................................5 Geoprometni položaj................................................................................5 Zemljište...................................................................................................6 Mineralni resursi.......................................................................................9 Prirodni resursi........................................................................................10 Geologija ................................................................................................10Stvorene vrijednosti ......................................................................................11 Stanovništvo............................................................................................11 Privreda ..................................................................................................14 Društvo ...................................................................................................15 Obrazovanje .....................................................................................15 Zdravstvo...........................................................................................17 Kultura ..............................................................................................17 Infrastruktura...........................................................................................19 Saobraćaj ..........................................................................................19 Vodoprivreda ....................................................................................23 Zaštita okoliša.........................................................................................26SWOT analiza ..............................................................................................28Ciljevi............................................................................................................29 Opći ........................................................................................................29 Posebni ...................................................................................................29Koncepcija razvoja .......................................................................................31Zaključak.......................................................................................................32

2

UVOD

Opcina Banovici 1986. godine usvojila je novi Urbanisticki plan, a Prostorni plan Opcine 1990. godine.

U meduvremenu, ratom je izvrsena ogromna destrukcija, a sticanjem nezavisnosti, Bosna i Hercegovina je postala drzava sa dva entiteta, od kojih Federacija ima deset kantona. Ostvaren je proces tranzicije drustvenog i ekonomskog sistema.

"Skup o zemlji", odrzan u Riu 1991. godine, obavezao je sve drzave, pa i Bosnu i Hercegovinu, da u svoje strateske planove i razvojne dokumente inkorporiraju koncept "odrzivog razvoja". Sredinom 1996. godine odrzan je Habitat II u Istambulu, koji takode ima odgovarajuce preporuke clanicama UN u pogledu razvoja naselja.

Evropska Unija je 1995. godine donijela Prostorne-razvojne smjernice, koje su od interesa i za Bosnu i Hercegovinu kao buducu clanicu Unije.

Opcina Banovici nalazi se pred:

- Potrebom razvoja socijalne, privredne i urbane infrastrukture i stanova- Potrebom da se na bazi planova, a ne stihije i ad hok rjesenja donose odluke

o ulaganjima, medunarodnoj saradnji i vracanju izbjeglog i raseljenog stanovnistva

- Novim drustveno-politickim odnosima, okolinskim uslovima i novim privrednimsistemom i sistemom vrijednosti.

Za rjesavanje ovih problema lokalne zajednice su najuspjesnije i najprihvatljivije, pa stoga Opcina Banovici ima posebnu ulogu u upravljanju resursima (sto je njen primarni zadatak), na osnovu planova i programa.

Period koji je pred nama obiljezit ce:

- odrziv razvoj (ekoloska osjetljivost)- uvodenje novih tehnologija- humanizacija zivljenja- razvoj lokalne zajednice i veca uloga pojedinca- tržisni odnosi i efikasnost.- globalizacija i regionalizacija društva

Ciljevi izrade Urbanisatickog plana Grada Banovici su:

- Stvaranje nove vizije razvoja Grada- Definisanje mjera, kriterija i principa racionalnog koristenja prostora- Definisanje konzistentnog i racionalnog sistema namjene i prostorne organizacije

3

- Definisanje koncepcije razvoja drustvenih djelatnosti- Definisanje koncepcije razvoja infrastrukture- Stvaranje uslova za izradu regulacionih planova, urbanistickih projekata,

programa prostornog razvoja, razvoja infrastrukturnih i drustvenih djelatnosti.

Urbanistickim planom Grada Banovici stvaraju se pretpostavke za dinamiziranje razvoja Grada i generisanje veceg broja razvojnih projekata i time uslovi za znacajnije ulaganje domaceg i stranog kapitala.

Pri izradi Urbanistickog plana koristena je sva raspoloziva dokumentacija u Opcini, Kantonu i Federaciji.Snaga koja pokrece promjene je i entuzijazam i energija gradana, pa su stoga u proceduri koristeni svi oblici ukljucivanja gradana, kako bi Grad Banovici bio po njihovoj mjeri i razvijan na evropskim urbanim standardima.

4

1. PRIRODNI IZVORI I USLOVI

1.1. Geoprometni položaj

Grad Banovici se nalazi u sjeveroistocnoj Bosni na prostoru koji je vezan za gornji tok rijeke Spreče. Područje Grada je u blizini magistrainog puta Tuzla-Sarajevo i na pruzi Brcko-Banovici.

Preko podrucja Grada ostvaruje se veza Tuzlanskog kantona sa srednjim tokom rijeke Bosne (Zepce, Zavidovici). Iz iznesenog se moze zakljuciti da Banovici imaju relativno povoljan geoprometni polozaj, koji ce se znatno poboljsati planiranom saobracajnicom visokog ranga (cesta za brzi saobracaj) Tuzla-Banovici-Zavidovici.

Sa slike br. 1. vidi se geoprometni polozaj Banovica

slika broj 1. - Geoprometni položaj Banovića

5

1.2. Zemljište

Morfoloska struktura Grada Banovica je dosta slozena i Grad se prakticno razvio u dolinama vodotoka Litve, Ostrozne, Radine i potoka Draganje i Slatine. U samom Gradu istice se Vidova Glava sa 380 m.n.m., a sire podrucje okruzuju brda Ljeljenka, Brezika, Oskoruse.

Razvojna morfologija terena uticala je i na prostorni razvoj Grada, koji je poprimio trakasti oblik.

U povrsini grada nadmorska visina 300-350 m.n.m. zastupljena je sa 209 ha ili 62,76%, nadmorska visina od 350-400 m.n.m. zastupljena je sa 93 ha ili 27,93%, a nadmorski nivo 400-450 m.n.m. sa 31 ha ili 9,31%.

Sa slike br. 2 vidi se osnovna hipsometrijska struktura Grada."

Podrucje Banovica ima izrazit brdsko-planinski reljef i pripada sjevernim obroncima Konjuha. Teren se odlikuje vrlo strmim padinama, ispresjecanim duboko usjecenim tokovima manjih rijeka i planinskih potoka. Ovakvom izgledu terena umnogome je doprinijela litoloska grada terena, tektonika, hidrografska mreza, klima i dr. U novije vrijeme znatnu ulogu u izmjeni i oblikovanju reljefa ima uticaj covjeka, jer na cjelokupnom podrucju Opcine Banovici 1/3 terena je pod intenzivnom rudarskom eksploatacijom, gdje se, takoreci, svakodnevno mijenja povrsina terena.

Najveci dio terena izgraden je od ultrabazicnih stijena, stijena vrlo otpornih na destruktivno dejstvo vanjskih cinilaca. Kompleks ovih stijena je tektonski izrasjedan i polomljen, sto je predisponiralo stvaranje dubokousjecnih vodnih tokova u ove terene. Teren se upravo zbog toga odlikuje relativno strmim padinama. Dio terena koji je izgraden od neogenih sedimenata odlikuje se dubljom zonom povrsinskog raspadanja i blazim nagibima padina.

Kroz Grad tece rijecica Litva, koja nastaje od nekoliko manjih tokova, kao sto su Radina, Draganja i dr. Ovi tokovi se probijaju kroz brdovite terene, a na najuzem podrucju Grada, u banovickoj kotlini, Litva formira aluvijalnu zaravan koja ujedno predstavlja i najpogodniji dio terena za urbanizaciju. Padine kotline su relativno blage. Desna strana kotline ima terasast reljef, sa jasno izrazenim i dobro ocuvanom starijom i mladom terasom.

U geomorfoloskom smislu teritorija Opcine Banovici pripada niskom do srednjemgorju To su sjeverni ogranci planine Konjuh. Nadmorska visina se krece od 400 do1100 m.n.m. Grad Banovici je lociran na uzanoj aluvijalnoj zaravni i padinama rijeciceLitve, koje su elativno strme, ciji nagibi mjestimicno prelaze i 30°. Po parametrunagiba, dakle cijelo podrucje je dosta nepovoljno. Zbog ispresjecanosti terenapotrebne su sanacije jaruga, potoka, podzidivanja, izrade propusta i mostova i dr.

6

Zbog ovako nepovoljnih okolnosti, primjenjeni su blazi kriteriji, pa su i nagibi 20-30° uvrsteni u kategoriju uslovno povoljnih terena. Ovo se donekle moze opravdati i cinjenicom da se Grad mora siriti izvan danasnje lokacije u pravcu juga (Kicma, Hrvati), odnosno na terene povoljnih inzenjersko-geoloskih i geotehnickih karakteristika. Zbog toga se i kod ovako strmih nagiba nece ugroziti stabilnost padina. Razumije se, ovo pod uslovom da se fundiranje vrsi u osnovnoj stijeni, a ne u eventualnoj raspadini.

Grad Banovici s uzom okolicom spada u podrucja s najvise devastiranom povrsinom. Nagli razvoj rudarske djelatnosti doveo je do situacije da skoro trecina teritorije Opcine zasada postane neupotrebljiva za urbanizaciju. Fond upotrebljivog zemljista znatno je smanjen. Nastao je akutni problem nedostatka pogodnog zemljista za izgradnju individualnih stambenih objekata za domacinstva koja se moraju iseljavati iz eksploatacionih polja. Istina, na rekultivaciji devastiranog podrucja pocelo je odav-no da se radi, ali to je sporo u odnosu na rastuce potrebe razvoja naselja i Grada.

7

8

9

1.3. Mineralni resursi

Grad Banovici s uzom okolicom spada u podrucja s najvise devastiranom povrsinom. Nagli razvoj rudarske djelatnosti doveo je do situacije da skoro trecina teritorije Opcine zasada postane neupotrebljiva za urbanizaciju. Fond upotrebljivog zemljista znatno je smanjen. Nastao je akutni problem nedostatka pogodnog zemljista za izgradnju individualnih stambenih objekata za domacinstva koja se moraju iseljavati iz eksploatacionih polja. Istina, na rekultivaciji devastiranog podrucja pocelo je odav-no da se radi, ali to je sporo u odnosu na rastuce potrebe razvoja naselja i Grada.

Da bi se situacija donekle popravila, s obzirom da nema mnogo mogucnosti za dalje sirenje Grada, neophodno je sinhronizovati planove prostornog uredenja s programom osposobljavanja devastiranih teritorija za izgradnju. U tu svrhu potrebno je vrsiti pripremanje pogodnih starijih odlagalista jalovine za izgradnju. Sukcesivno, potrebno je rakultivirati teritoriju, gdje je proizvodnja zavrsena. Time bi se donekle povecala povrsina za razvoj Grada, a rekultivacijom bi se povratile pejsazne vrijednosti devastirane teritorije.

Na adekvatno geotehnicki pripremljenim starim odlagalistima moguca je izgradnja objekata niske spratnosti, uz izbjegavanje rubnih dijelova zbog mogucnosti klizenja i deferencijalnog slijeganja. Na ovaj nacin bi se rijesilo pitanje individualne gradnje, odnosno problem lokacija za domacinstva, koja iseljavaju iz eksploatacionih podrucja.

Na inzenjersko-geoloskoj karti su svi napusteni, kao i planirani kopovi, dati sa zavrsnim konturama kosina. Nanesene su takode povrsine s odlagalistima, kao i one koje su planirane za odlagalista. Planirano odlagaliste sjeverno od Omazica ce biti najprostranije, sto ce jos vise pogorsati ionako tesku situaciju. Ono treba da pokrije nekoliko sela i zaseoka, a za raseljavanje stanovnistva bice potrebne nove povrsine, koje se jedino mogu osigurati na dobro pripremljenim starim odlagalistima.

Znatna povrsina zemljista je ugrozena i podzemnom eksploatacijom uglja. To je osobito evidentno kod Jame Omazici, gdje je zbog slijeganja krovinskih sedimenata ugrozena povrsina od desetine hektara - postala je neupotrebljiva za izgradnju.

Sa slike br. 3 se vidi kolizija izmedu razvoja naseobinskog sistema Opcine i razvoja rudnika.

Ugalj iz banovickih lezista, zbog specificnog hemijskog sastava, je veoma sklon oksidaciji i zbog toga samozapaljivanju. Registrirano je vise lokaliteta gdje je dolazilo do samozapaljivanja. Zbog spomenute sklonosti oksidaciji moguce je samo-zapaljivanje i na depoima. Ovo pored ostalog dovodi do mogucnosti aerozagadenja.

10

1.4. Prirodni resursi

Podrucje Grada Banovica okruzeno je padinama koje su obrasle sumom, tako da se prirodni predjeli spustaju neposredno u sam Grad.

U uzem podrucju Grada centraino je postavljeno brdo "Vidova Glava", sa vidikovcem na nadmorskoj visini od 380 m.

Ovo je prirodna vrijednost koja ima izuzetan znacaj za Grad Banovice i koja sluzi za potrebe dnevne rekreacije gradana, all i za kvalitetne okolinske uslove, kao i pejsazne vrijednosti.

S obzirom na dosta veliko prisustvo zelenila, Grad Banovici ima uslove da bude "vrtni grad", sto je ideal za gradove koji teze ka odrzivom razvoju.

1.5. Geologija

Na teritoriji Opcine Banovici postoji 6 globalnih inzenjersko-geoloskih kompleksa: aluvijalni nanos, sedimenti neogena, masivni krecnjaci, flis, vulkanogeno-sedimentne tvorevine i ultrabazicne stijene.

U dolinama vecih vodenih tokova: Turije,Seone, Litve i Radine povremeno je dolazilo do plavljenja i odlaganja materijala razlicitog litoloskog sastava i granulacije, tako da je na pojedinim njihovim dijelovima formiran relativno prostran kompleks nevezanih stijena: sljunkova, pijeskova, glinovitih pijeskova i glina. Kompleks je dosta heterogenog sastava, neujednacene granulacije, slabo konsolidovan i sortiran zbog cega cesto dolazi do formiranja lokalnih izdani u raspadini i pojava pistevina na padinama. To je dosta nepovoljno za izgradnju saobracajnica i izradu iskopa, zbog toga sto moze doci do klizenja na kosinama i oburvavanja temeljnih jama uslijed slabe ocjeditosti povrsinske raspadine. Ovo tim prije ako i slojevi supstrata padaju niz padinu, sto stvara mogucnost otkidanja uslojenih stijena.

U pogledu nosivosti, ovaj kompleks u cjelini je povoljan za izgradnju objekata bilo kakve vrste. Medutim, kod izrade usjeka, zasjeka i podzemnih prostorija (pri izradi saobracajnica), treba voditi racuna o stabilnosti padina, odnosno o obrusavanju krovine ili bocnom istiskivanju kod podzemnih objekata (treba koristiti iskustva jamske eksploatacije u Banovicima, jer je evidentno slijeganje krovinskih sedimenata na vecem prostoru oko Jame "Omazici"). Znaci da kod izgradnje saobracajnica, odnosno pri izboru optimalnih pravaca, treba uzeti u obzir pravac zalijeganja slojeva u odnosu na prirodne padine.

Po hidrografskim parametrima za urbanizaciju je najvaznija dubina do maksimalnog nivoa podzemnih voda. U torn smislu Banovici su u povoljnom polozaju, buduci da se u

11

aluvionima Turije, Litve, Seone i Oskave samo lokalno formiraju izdani podzemnih voda, a u aluvijalnoj zaravni gdje je lociran Grad, ona je dovoljno duboko, da ne moze ugroziti stabilnost, cak i visokih gradevina.Paznju zasluzuje povrsinska raspadina, koja mjestimicno moze zadrzati povrsinske vode zbog slabe ocjedljivosti. Time se mogu pogorsati inzenjersko-geoloski i geotehnicki uslovi. Ovo je narocito vazno kod izgradnje saobracajnica, jer ako se ne vodi racuna o navedenim okolnostima, moze doci do poremecaja stabilnosti padina.

2. STVORENE VRIJEDNOSTI

Nakon zavrsetka pruge Brcko-Banovici, u podrucju sadasnjeg Grada bile su samo tri zgrade, a pripadale su selu Litva. 7 novembra 1946. godine pocela je izgradnja Grada Banovici. Ovaj Grad je jedan od novih gradova koji se razvijao na planskim osnovama.

Planski razvoj Grada dao je pecat Banovicima, tako da oni imaju elemente "vrtnog grada". Tek u posljednje vrijeme, u periodu iza agresije na BiH, narusene su neke osnovne postavke planskog razvoja Grada izgradnjom (interpoliranjem) nekih objekata manjih gabarita (gradenih zbog zahvatanja gradske rente od strane pojedinaca), koji su ugrozili funkcionisanje nekih postojecih objekata (skola, kino sala, stambeni nizovi i si.).

Grad Banovici ima visoko vrijedan park u centralnom dijelu Grada. Osnovne vrijednosti Grada svode na dobar sklad izmedu prirodnog i stvorenog, izmedu zatvorenog i otvorenog prostora kao i odnos izmedu izgradenog i zelenog prostora, sto Banovicima daje prepoznatljiv imidz "vrtnog grada". Ovo su vrijednosti koje treba irnati u vidu kao misao vodilju u svim buducim zahvatima u Gradu.

2.1. Stanovništvo

U periodu 1948.-1991. godine dinamika rasta stanovnistva Opcine iznosila je prosjecno 2,9% godisnje, a u Kantonu 1,6%. Stanovnistvo centra Opcine imalo je vecu dinamiku rasta, koja je iznosila 5,2%, a prosjek Kantona je bio 3,1% godisnje.

Stepen urbanizacije Opcine bio je 1991. godine 32,4%, a u 2001. godini 28,7%. Indeks rasta urbanog stanovnistva iznosio je 876, a prosjek Kantona je 370.

Stepen migracionog salda u 1981. godini iznosio je -4,7%, a u periodu 1981.-1991. godine -28,9%.

Bioloska reprodukcija do 1991. godine bila je iznad prosjeka BiH i iznad prosjeka Kantona, a iznosila je 12,7% (Kanton 9,40%).

Kretanje stanovnistva Opcine i Grada u periodu 1948.-1991. godine vidi se u tabeli br. 1, a za period 1981.-2001. godine vidi se iz tabele br. 2,

12

Tabela br. 1Stanovnistvo 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991.

Opcina Opcinski centar

7.894 986

12.012 3.040

17.131 5.105

20.334 5.456

23.846 6.822

26.507 8.667

Domacinstva 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991.Opcina Opcinski centar

1.996 594

2.971 1.168

4.412 1.919

4.370 1.537

5.880 2.054

7.459 2.726

Tabela br. 2Red. br. Naziv Broj stanovnika

1981. 1991. 1996. 2001.1. Grad I, II i III 6.808 8.667 6.474 8.1652. Oskova 507 554 511 5043. Omazici 1.098 1.248 1.257 1.4084. Repnik 1.801 2.071 1.961 2.6595. Grivice 1.783 1.743 1.480 2.0566. G. Bucik 476 437 400 5917. Banovici Selo 2.243 2.349 2.460 3.1608. Pribitkovici 1.411 1.374 1.271 1.4099. Seona 1.217 1.268 1.015 1.34310. Alkovici - Lozna 1.370 1.171 409 61811. Trestenica 1.347 1.394 1.175 1.23312. Tulovici 1.230 1.154 1.110 1.61713. Brezovaca 772 836 806 89514. Podgorje 1.344 1.111 1.928 2.69415. Zeljova 333 340 - -

Ukupno 23.759 26.507 22.257 28.352

Nacionalna struktura stanovnistva za 1991. godinu data je u tabeli br. 3. Tabela

br. 3

Naziv Ukupno Bosnjaka Hrvata Srba Jugoslovena Ostali

Opcina Banovici

26.590 100

19.162 72,1

550 2,1

4.514 17,0

1.928 7,2

436 1,6

Grad Banovici

8.637100

3.84344,5

495 5,7

2.534 29,3

1.52517,7

240 2,8

13

Populacijski radijusi 1991. godine

14

2.2. Privreda

Ekonomski sistem BiH kreirala je medunarodna zajednica, odnosno svjetske finansijske organizacije, kao sistem "male otvorene ekonomije", formirajuci centralnu banku, stabilnu monetu, devizno trziste itd. Bosna i Hercegovina ne raspolaze sa dovoljno instrumenata za formiranje makroekonomske politike. "Dejtonska linija" Jos uvijek limitira bosanskohercegovacko trziste i objektivno otezava poslovanje velikih firmi.

Svjetska banka je uvjerena da ce privatni sektor imati kljucnu ulogu u ozivljavanju ekonomije. Sugerira se stvaranje uslova za razvoj privatnog biznisa, stvaranje povoljne klime i otklanjanje sumnji u sposobnost privatnog biznisa da ubrza privredni razvoj. Podrzavajuci privatnu inicijativu, kreiraju se finansijski, zakonski i institucionalni okviri za obnavljanje trgovine i investicijskih veza sa svijetom, preferira se izvoz i predlazu razvojne vizije koje bi stimulisale:

- Izmjenu privredne strukture i formiranje izvozno propulzivnih grana koje bi na osnovu domace sirovinske baze usvajale savremene tehnologije,

- Restruktuiranje firmi i stvaranje novih kreativnih kadrova u fazi promjene vlasnistva,

- Privatizaciju i njeno uskladivanje sa najsavremenijim postupcima modernog menadzerstva, koje ce biti stimulisano poreskom politikom, ljudskim faktorima, ubrzanorn afirmacijom kreativnih kadrova, nudenjem razvojnih projekata i investicionih programa u cilju privlacenja kapitala,

- Izradu razvojne vizije i strategije bazirane na novoj filozofiji, novim mislima i novoj praksi, koja destimulise neracionalne alokacije, a stimulise grane sa multiplikativnim efektima,

- Model razvoja izvozno orijentisane privrede, stvaranje izvoznih perfomansi i vecu vlastitu akumulaciju,

- Privatizaciju i upravljanje biznisom,- Racionalno upravljanje domacim kapitalom i sprecavanje njegovog

spekulativnog kretanja,- Zakonsko regulisanje statusa domacih i inostranih firmi,- Konstituisanje modernog poreskog i budzetskog sistema i neophodnih

institucija, kompatibilnih savremenoj trzisnoj privredi itd.

Općina Banovici raspolaze ugljem kao najznacajnijim resursnim potencijalom. Na osnovu eksploatacije uglja formirana je izrazito monostrukturna privreda.

Pored uglja, Banovici raspolazu sa izvoristima gradevinskog materijala, turistickim potencijalima i potencijalom za proizvodnju na bazi drveta. Znacajni potencijali Grada i Opcine su u prostoru (zatvorenom i otvorenom), kao i umjecima ljudi.

15

2.3. Društvo

Drustvene djelatnosti, iako po sistemu finansiranja i drustvenog tretmana spadaju u drustvenu nadgradnju, imaju kljucni znacaj za razvoj privrede, pa i drustva u cjelini, odnosno za kvalitet zivljenja u Gradu.

U okviru Urbanistickog plana Grada, drustvene djelatnosti se tretiraju kao centralne funkcije, odnosno urbana oprema.

2.3.1. Obrazovanje

JU MSS "BANOVICI"

Javna ustanova "Mjesovita srednja skola" u Banovicima organizovana je u dva organizaciona smjera, i to:

smjer za tehnicka zanimanja (Elektrotehnicka skola, Masinsko-tehnicka skola,Rudarsko-tehnicka skola i Ekonomska skola)

smjer za strucna zanimanja (zanati masinske, elektro, rudarske i trgovackestruke)

Ukupan broj ucenika je 1.322, od cega na smjeru za tehnicka zanimanja 649 i to: elektrotehnicka skola 149 masinsko-tehnicka skola 139 rudarsko-tehnicka skola 185 ekonomska skola 176

a na smjeru za strucna zanimanja 673 ucenika i to: zanati masinske struke 168 zanati elektro struke 190 zanati rudarske struke 78 zanati trgovačke struke 72

U prve razrede je upisano ukupno 377 ucenika, od cega 147 ucenika na smjer za tehnicka zanimanja i to: elektrotehnicka skola 35 mašinsko-tehnička škola 38 rudarsko-tehnička škola 35 ekonomska skola 39

16

i 230 ucenika na smjer za strucna zanimanja i to: zanati masinske struke 60 zanati elektro struke 65 zanati rudarske struke 33 zanati trgovacke struke 72

Ukupno je formirano 40 odjeljenja, od cega 19 za tehnicka zanimanja i 21 za strucna zanimanja. Ukupan broj radnika, kako na neodredeno vrijeme, tako i po ugovoru o djelu, je 80, od cega 65 nastavnog osoblja i 15 pomocnih radnika.

JUOS"BANOVICI"

Javna ustanova Osnovna skola "Banovici" u Banovicima organizovana je u dvijeorganizacione jedinice i to:

- centralna skola u Gradu i- podrucna skola u Radini.

U centralnoj skoli u Gradu, formirano je 45 odjeljenja sa ukupno 1.135 ucenika i 2 specijalna odjeljenja sa 16 ucenika, t.j. djece ometene u razvoju. U prve razrede je ukupno upisano 140 ucenika.

Nastavu u centralnoj skoli obavlja 49 nastavnika sa odgovarajucom strucnomspremom i 11 nastavnika bez odgovarajuce strucne spreme (Engleski jezik,Matematika, Biologija, Kultura zivljenja, Historija), a radi jos 10 radnika kao pomocno osoblje.

JUOS"GRIVICE"Javna ustanova Osnovna skola "Grivice" u Banovicima organizovana je u4 organizacione jedinice i to:

-centralna osnovna skola u Gradu-podrucna osmogodisnja skola na Oskovi-podrucna cetverogodisnja skola u Grivicama i-podrucna cetverogodisnja skola u Omazicima.

Broj ucenika u JU OS "GRIVICE" je 744 ucenika. U prvi razred ukupno je upisano112 ucenika.

Ukupan broj radnika je 52, od cega je 38 radnika na neodredeno i 14 radnika na određeno vrijeme. Od ovog broja je 36 nastavnika i 16 radnika koji su vannastavnoosoblje.

17

U razrednoj nastavi radi 16 radnika, 9 na neodredeno i 7 na odredeno vrijeme. U predmetnoj nastavi radi 20 nastavnika, 13 na neodredeno i 7 na odredeno vrijeme. Od ukupno 36 nastavnika, 4 je bez odgovarajuce strucne spreme (Engleski jezik, Biologija).

Ukupan broj odjeljenja je 32, od cega je 5 kombinovanih odjeljenja. U centralnoj skolije 20 odjeljenja i to 9 odjeljenja od I-IV razreda i 11 odjeljenja od V-VIII razreda.

2.3.2. Zdravstvo

U Gradu Banovici nalazi se Dom zdravlja, a ukupno u zdravstvu radi 19 Ijekara i 4stomatologa, te ostalog medicinskog osoblja 62.

Postoje slijedece specijalisticke ordinacije: neuropsihijatrija, otorinolaringologija i interna medicina. Pored ovih specijalistickih sluzbi, postoje specialisti koji rade u primarnoj zdravstvenoj zastiti i to: pedijatrija, pneumofiziologija, ginekologija i akuserstvo, opca medicina i porodicna medicina.

2.3.3. Kultura

Grad Banovici ima jedan od najfunkcionalnijih objekata za potrebe kulture - Domkulture. Postoje velike prostorne mogucnosti za kulturne manifestacije: koncerte, kinopredstave, pozorisne predstave, izlozbe i si.

Cjelokupan rad u kulturi zavisi od sadrzaja koji kulturni poslenici omogucegradanima, a ne od prostornih mogucnosti.

2.3.4. Sport i rekreacija

Grad Banovici, s obzirom na svoju velicinu, ima vrhunska dostignuca u razvoju sporta. Tako su i nogometni i odbojkaski klub u I ligi.

Postoji kvalitetan nogometni stadion i dvorana sa 2.700 m2 prostora, pogodna za rukomet, kosarku, boks, odbojku, stoni tenis, karate, bodi bilding, fitnes, kuglanje, mali nogomet. Kapacitet gledalaca je do 3000.U dvorani se takode mogu priredivati disko veceri za oko 1000 posjetilaca.

Sa slike br. 4 se vidi urbana oprema Grada.

18

19

2.4. Infrastruktura

2.4.1. Saobraćaj

Grad Banovici se nalazi neposredno u blizini magistralnog puta M-18 Tuzla-Sarajevo, a preko njegovog podrucja prolaze regionalni putevi R-469 Banovici-Ribnica i R-471 Banovici-Lukavac.

Grad Banovici je polazna stanica pruge Brcko-Banovici, a na podrucju Grada egzistira i pruga uzanog kolosijeka koja se koristi za potrebe rudnika uglja.

Sa slike se vidi saobracajna mreza na sirem podrucju Opcine Banovici.

20

Saobraćajna mreža na širem području općine Banovići

21

22

Saobraćajna mreža na području grada Banovići Sadasnje stanje ulicne mreze ne omogucava odvajanje lokalnog od tranzitnog saobracaja, jer regionalni putevi R-469 i R-471 prolaze neposredno kroz urbano podrucje, odnosno gradske ulice.

Ukupna duzina ulicne mreze iznosi 21.150 m, a u tabeli br. 11 data je struktura gradske mreze.

Tabela br. 11Rang saobracajnice Duzina

(m)Procenat ucesca

Primarne gradske saobracajnice 5.400 25,5Ostale saobracajnice 15.750 74,5Ukupno: 21.150 100

Udio primarne mreze iznosi 25,5%, a sekundarne 74,5%. Ukupna povrsina saobracajne mreze iznosi 22,25 ha, sto cini oko 7,43% ukupne povrsine urbanog podrucja.

Okosnicu gradske mreze cini pravci regionalnog puta R-471 u pravcu Istok-Zapad i regionalnog puta R-469 u pravcu Sjever-Jug.

Sa slike br. 11 se vidi saobracajna mreza na podrucju grada.

Sistem ulicne mreze uglavnom je prilagoden morfoloskim uslovima terena, a dominira ortogonalna mreza.

Pjesacki sistem saobracaja nije dovoljno izdiferenciran (razdvajanje pjesackih tokova i formiranje posebnog sistema saobracajnica), izuzev sto je formirana pjesacka zona koja je dosta velika, s obzirom na velicinu Grada Banovica.

Osnovni nedostaci u saobracajnoj mrezi odnose se na nepostojanje obilaznice (za tranzit) i sto vecina ulica nema obiljezja gradske ulice, jer su formirane kao saobracajnice u ruralnim podrucjima, bez pjesackih staza, gradskog zelenila, rasvjete i drugog urbanog mobilijara koji treba da imaju ulice.

Na podrucju Opcine Banovici registrovano je krajem 2001. godine:

Putnickih automobila 2.868Teretnih vozila 384Autobusa 58

Ukupno: 3.310 motornih vozila

Dostignuti stepen motorizacije Opcine iznosi 116 vozila na 1000 stanovnika.

23

Stepen motorizacije Grada Banovica je znatno veci od prosjeka Opcine.

Stacionarni saobracaj

Zahtjevi za parkiranje vozila su najizrazeniji u onim dijelovima Grada gdje je i prostor najdeficitarniji. Osnovne karakteristike stacionarnog saobracaja u Banovicima suslijedece:

- parkiranje vozila vezano za stanovanje na ovom nivou stepena motorizacije je zadovoljavajuce- stalan rast stepena motorizacije i povecanje gustine naseljenosti zaostravace u centralnom dijelu Grada problem parkiranja, narocito uz znacajnije javne objekte kao sto su: pijaca, autobusna stanica, opcina, sportska dvorana, stadion i sl- nepostojanje organizovanih parking prostora i sistema naplate, sto onemogucuje vecu izmjenu vozila- nedostatak organizovanog parkiranja u centralnom dijelu Grada dovodi do nedozvoljenog ostavljanja vozila duz saobracajnica, na trotoarima i zelenim povrsinama- organizovano parkiranje kamiona i autobusa nije rijeseno.

Pjesacki i biciklisticki saobracaj

Pjesacki i biciklisticki saobracaj u Banovicima nije planski razvijan, pa nisu u dovoljnoj mjeri iskoristene prednosti ovog vida saobracaja, kao i odgovarajuce zadovoljenje potreba za ovim vidom saobracaja.

Ista konstatacija se moze izvuci i za biciklisticki saobracaj, s obzirom da u Gradu nema posebno izgradenih povrsina za ovu vrstu saobracaja, premda za to postoje mogucnosti.

Pjesacki i biciklisticki saobracaj su u podredenom polozaju u odnosu na motorni, posto na vecini saobracajnica dolazi do kolizije izmedu pjesaka i biciklista sa motornim vozilima.

Javni saobracaj

Javni saobracaj se odnosi na saobracaj izmedu Grada Banovica i ostalih naselja unutar Opcine, kao i izmedu Grada Banovica i ostalih gradova unutar Kantona i sire.

Sa autobuske stanice u Gradu dnevno se obavi ukupno 146 polazaka, odnosno dolazaka.

Uocava se da je najveci saobracaj ostvaren na relaciji Banovici-Tuzla.

Polozaj autobusne stanice u odnosu na gradsko podrucje je povoljan, jer je

24

smjestena na glavnom pravcu kretanja i neposredno uz Centar Grada.

2.4.2. Vodoprivreda

Postojeci vodovodni sistem za vodosnabdjevanje Banovica i Jos nekih okolnih sela i rudnickih pogona zahvata vodu na vrelima Studesnice i Krabasnica 10-12 km jugoistocno od Banovica, na sjevernim padinama planine Konjuh.

Pomenuta izvorista po hidroloskoj strukturi pripadaju pukotinsko-karsnoj sredini iz

25

koje se na povrsini voda javlja u vidu vrela. S obzirom da se vrela zamucuju pri pojavi vecih kisa, u slivu ocito postoji neposredna veza izmedu terenskih udubina i vrtaca gdje vode poniru i vrela na kojima vode izviru.

Broj stanovnika Banovica prema podacima iz 1999. godine iznosio je 12.000 stanovnika, a ukupan broj stanovnika (Banovici + okolna sela) koji se je snabdjevao vodom iz vodovoda iznosio je 15.000 stanovnika

a) Sa postojeceg vodovodnog sistema sada se snabdjeva vodom oko 17.000 stanovnika u Opcini Banovici (oko 12.000 st. grad Banovici i oko 5.000 st. na selima), neidentifikovan broj stanovnika u 5 izbjeglickih naselja i nekoliko velikih potrosaca vode od kojih su najveci Rudnik i Toplana.

b) Gubici vode iz vodovodnog sistema mogli bi da iznose i znatno vise, posto je stvarne gubitke tesko utvrditi s obzirom da mnogi potrosaci ne izmiruju racune za vodu.

c) Novoizgradena filterska stanica, zbog potcijenjenog kapaciteta (90 I/sec) i mutnoce vode pri velikim oborinama, Jos nije pustena u rad.

d) Izdasnost izvorista Studesnica u kriticnim danima na kraju susne sezone se smanjuje na 25 I/sec, t.j. ispod ranije proklamovanog minimuma od 30 I/sec.

e) Zapoceti radovi na izvoristima Studesnica, Krabasnica, Krabanja i Zlaca radi ispitivanja mogucnosti povecanja kapaciteta izvorista krajem osamdesetih godina proslog vijeka nisu zavrseni.

f) Uvedena je praksa redukcije vodosnabdijevanja u susnoj sezoni godine (od pocetka jula do pocetka novembra), koja u kriticnim periodima iznosi naizmjenicno po 12 sati za Grad i 12 sati za sela. Cijeni se da je enormno visoka potrosnja vode na selima uzrokovana navodnjavanjem basti okucnica i napajanjem stoke.

Prema statistickim podacima za 2002. godinu, ukupna kolicina zahvacene vode iznosila je 1.520.000 m3/god (tj. qsr.god. = 48,20 l/s), odnosno bruto specificna potrosnja vode iznosila je:

qbr.sp. = 245 l/st/dan,a od toga je isporuceno potrosacima 962.000 m2/god (tj. qsr-god- = 30,50 l/s).

Od ukupno isporucene vode, domacinstvima je isporuceno 586.000 m3/god (tj. qsr-god- = 18,50 l/s), privredi 376.000 m3/god. (tj. qsr.god. = 11,92 l/s), a gubici su iznosili 558.000 m3/god (tj. qsr.god. = 17,70 l/s).

26

Prema ovim podacima, srednja dnevna potrosnja vode po stanovniku iznosila bi qsr-dn- = 94,44 l/st/dan, sto je oko 35,4% manje od potrosnje vode registrovane u 1999. godini.

Na kraju se moze donijeti zakljucak da je postojeci sistem vodosnabdjevanja u dosta losoj situaciji i znatno optereceniji potrosacima, od opterecenja sa kojim se do sada racunalo.

Vodovodna mreza

Prva faza postojeceg vodovodnog sistema Banovica gradena je od 1946.-1951. godine, kada je pustena u pogon (Kaptaza vrela Studesnica, glavni dovodni cjevovod - LZC Ф 250 mm, rezervoar i dio razvodne mreze u Banovicima), a druga faza (LZC-400 mm i novi rezervoar V = 1.000 m3) 1984. godine.

Vodovodni sistem je uglavnom gravitacionog tipa, s obzirom da su kaptaze vode dovoljno visoko iznad potrosaca u Banovicima, pa je moguc transport vode i distribucija do potrosaca gravitacijom. Medutim, kasnije su izgradene dvije pumpne stanice na mrezi da se-obezbijedi voda za jos neka seoska podrucja.

Kaptazna gradevina Studesnica se nalazi na koti 437,21 m.n.m., sjeveroistocno od kaptazne gradevine Krabasnica, koja se nalazi na koti 527,30 m.n.m.

Iz Kaptaze Studesnica se voda sprovodila do stare hlorne stanice L,,C-$40Q duzine L=799,40 m, a nakon izgradnje nove fileterske stanice (sa hlornom stanicom) prije nekoliko godina (ova stanica jos nije pustena u pogon radi nedovoljnog fiiterskog kapaciteta), voda se transportuje zaobilaznim cjevovodom PVC-( Ф 400 mm od stare hlorne stanice do nove filterske stanice.Iz Kaptaze Krabasnice (izgradena 1989.) voda se sprovodi cjevovodom PVC- Ф)250 mm i duzine 1=2386,40 m do rasteretne komore na koti 438,00 m.n.m. i dalje PVC -cjevovodom Ф)300 mm i duzine 1.318,60 m do stare hlorne stanice.

Nakon izgradnje pomenute nove filterske stanice (koja jos ne radi), voda se zaobilaznim cjevovodom vraca od stare hlorne stanice do nove filterske stanice. Od nove filterske stanice do stare hlorne stanice voda se transportuje PVC - cjevovodom (Ф 400 mm i duzine 1=1.318,60 m.

Od stare hlorne stanice, gdje se sastaju cjevovodi iz Kaptaze Studesnica i Kaptaze Krabasnica, ukupno zahvacene vode na Studesnici i Krabasnici dalje se transportuju cjevovodom LZC- Ф 400 mm i LZC- Ф)250 mm duzine po 1=8.261,93 m do gradskih rezervoara na koti 414,45 m.n.m. Kapacitet pomenutog LZC- Ф)400 mm cjevovoda iznosi oko 100 Us. Zapremina gradskih rezervoara iznosi: stari rezervoar 600 m3 + novi rezervoar 1.000 m3, sto znaci ukupno 1.600 m3.

Iz gradskih rezervoara voda se do razvodne mreze transportuje LZC -Ф 500 mm (iz novog

27

rezrvoara) i LZC- Ф 300mm (iz starog rezervoara).

Razvodna mreza na urbanoj zoni izgradena je od cjevovoda raznih precnika (od Ф 80 do Ф 250 mm) i materijala (liveno zeljezni, celicni, PVC, azbest-cementni).

Stanje cjevovodne mreze je dosta lose, zbog cega se i javljaju enormno veliki gubici vode vodovodnog sistema. Samo na maloj duzini cjevovoda najvecih profila je stanje donekle zadovoljavajuce.

Prema statistickim podacima za postojeci vodovodni sistem Banovica:

- Ukupan broj prikljucaka na vodovodnu mrezu iznosi 4.550- Duzina glavnih dovodnih cjevovoda iznosi 16,80 km, a duzina nizvodne mrezeiznosi 67,50 km, pa ukupna duzina cjevovoda iznosi 84,30 km- Ukupan broj hidranata na mrezi iznosi 48 km.

Gradski rezervoari su armirano-betonske konstrukcije i ukopani, kao i kaptazne gradevine.

Pored samog urbanog podrucja grada Banovici, na vodovodni sistem su prikljucena jos neka seoska naselja i veci privredni pogoni izvan urbanog podrucja preko dvije pumpne stanice i tri rezervoara na mreze:

- P.S. Avdici (dvije pumpe kapaciteta po 12 l/s, visina dizanja 110 m i snaga po 37 kW) koja pumpa vodu iz mreze u rezervoar Mrdici, zapremine V=300 m3 i

- P.S. Cubric (cetiri pumpe kapaciteta po 20 l/s, visina dizanja po 120 m i snaga po 55 kW) koja pumpa vodu iz mreze u rezervoara Cubric zapremine V=5003

2.5. Zastita okolisa

Podrucje Banovica nalazi se pod utjecajem termoelektrana Tuzla i Ugljevik, tako da je prisutno zagadenje vazduha, prije svega od sumpordioksida i azotnih oksida.Posto se ne vrsi mjerenje zagadenja vazduha, ne raspolaze se sa odgovarajucim vrijednostima zagadenja, odnosno podacima o ucescu pojedinih zagadivaca. U Gradu se koristi kao gorivo ugalj, tako da je u zimskom periodu dosta veliko zagadenje vazduha, narocito ako se jos racuna i zagadenje vazduha od saobracaja.

Svi vodotoci na podrucju Grada zagadeni su otpadnim vodama iz kanalizacije (nema izgradenog uredaja za preciscavanje), a veci dio i od separacije rudnika i jalovista.

Tlo je u znatnoj mjeri ugrozeno cesticama koje iz zagadene atmosfere padaju na tlo, a vezane su za: sumpordioksid, azotne cestice, cad i olovo (odnosno teske metale). Tlo se

28

zagaduje i nekontrolisanim ispustanjem kanalizacionih voda putem septickih jama ili preko vodotoka (nakon poplava). Zagadenost tla otpacima je velika, prevashodno u gradskim i prigradskim podrucjima, uz saobracajnice; vodotoke i objekte namjenjene kolektivnom koristenju.Ostecenja zemljista rudarskim radovima i jalovistima su ogromna, tako da je ovo ozbiljna prijetnja buducem razvoju Opcine Banovici u cjelini. Neracionaino koristenje tla, uslijed bespravne izgradnje i izgradnje na najkvalitetnijim vrstama tla, predstavlja jedan od najtezih problema degradacije tla.

Buka postaje vrlo znacajan komunalni problem u svim gradovima, s obzirom na izrazeni trend rasta stepena motorizacije, sto predstavlja osnovno zagadenje bukom (motocikli 29%, putnicki automobili 32%, kamioni 24%, zeljeznice 15%, buka na gradilistu 13%, domacinstvu 13%, industriji 5%).

Zbrinjavanje otpada

Zbrinjavanje komunalnog otpada u svim gradovima Bosne i Hercegovine bilo je slicno. Putem specijaliziranih organizacija vrseno je prikupljanje i odlaganje komunalnog otpada, uglavnom na neuredene deponije - smetljista.

Dio komunalnog otpada koristen je kao sekundarna sirovina (papir, staklo, metali), a prikupljanje je obavljano djelimicno u domacinstvima, preduzecima i drugim proizvodacima komunalnog otpada, a dijelom putem komunalnih organizacija na samim deponijama.

Kompostiranje, spaljivanje i recikliranje vrseno je u ogranicenom broju slucajeva i bez znacajnijih kapaciteta za ove potrebe. Zakonska regulativa u ovoj oblasti nije bila adekvatna, niti su nadlezne sluzbe poklanjale odgovarajucu paznju rjesenju ovih problema.

Urbanisticko i prostorno planiranje nije sadrzavalo ovu komponentu kao sastavni dio metodologije planiranja, posebno na makro nivou - deponije i mikro nivou - prostori za privremeno odlaganje otpada.

Zbog neadekvatne politike prema resursima i energiji, cijena sekundarnih sirovina nije bila stimulativna za prikupljanje korisnog otpada, a drzava, opcine i proizvodaci otpada nisu imali adekvatnu strategiju prema problemu otpada.

Komunalni otpad predstavlja jedan od najvecih ekoloskih problema sa kojim se susrecemo, a stednja energije i sirovina spada u najvece prioritete zemlje.

Grad Banovici skuplja otpad putem komunalne organizacije koja ga odvozi na gradsku deponiju - odlagaliste jalovine, tako da u sadasnjim uslovima to moze predstavljati prihvatljivo rjesenje za deponovanje, do izgradnje regionalne sanitarne deponije.

29

Prostori za privremeno odlaganje otpada nisu adekvatno uredeni, nema dovoljno posuda i ne vrsi se redovan odvoz otpada.

3. SWOT ANALIZA

Istraživanja potencijala i ograničenja razvoja Grada Banovića predstavljaju bazu podataka za utvrđivanje jakuh strana, slabosti i ograničenja odnosno povoljnih prilika i opasnosti. Izvršena SWOT analiza identifukuje kritične oblasti kojima treba posvetiti pažnju.

PREDNOSTI SLABOSTI

- Stanovništvo- Infrastruktura- Suprastruktura- Planski pristup razvoju- Imidz vrtnog grada

- Ugroženost rudarskim radovima- Rudarska željeznica i rudarski objekti u

centru Grada - Nedovoljan nivo urbanizovanosti Općine- Ugroženost ostalih naselja u Općini od

rudarskih radova- Monostrukturna privreda

MOGUĆNOSTI OPASNOSTI

- Demografski potencijal- Potencijal u stvorenim resursima i

prirodnim na širem prostoru- Prostorni potencijal za razvoj grada- Potencijal u sportu i kulturi

- Nedostatak sredstava- Nema organizacije gradskog

menadžmenta- Izmjene strukture stanovnistva (raseljeno

stanovnistvo)- Veliki pritisak za doseljavanje u Općinski

centar- Nedostatak planova, razvojnih projekata i

strategija

30

4. CILJEVI

4.1. Opći ciljevi

U opće ciljeve možemo navesti one koje su osnova za normalan život kako pojedinca takoi čitave zajednice koju u ovom slučaju čini Općina Banovići.Neke od općih ciljeva koji bi mogli omogućiti sklad i harmoniju kako u gradu tako i u obližnjim naseljima:

1. Obezbijediti potpuno ispunmjenje prava svih garđana bez obzira na bilo koju opredijeljenost i sigurnost istih

2. Obezbijediti radna mjesta za nezaposlene

3. Obezbijediti normalnu komunikaciju,kako saobraćajnu tako i telekomunikacionu unutar opštine ali i sa drugim opštinama u regionu

4. Obezbijediti dostupnost za obrazovanje, kulturu, sport, zdravstvo, socijalnu zaštitu i svih drugih neophodnih aktivnosti

4.2. Posebni ciljevi

Posebni ciljevi su oni ciljevi koji imaju zadatak da općina Banovići bude otvorena i stabilna koja će održivim razvojem omogućiti bolje i perspektivnije uslove za život i rad svih stanovnika na području opštine

1. Ostvarenje što potpunijeg i bržeg povratka izbjeglog i raseljenog stanovništva u svoje domove i vođenje aktivne populacione politike za oporavak i biološku reprodukciju

2. Revitalizacija grada i njegovo dovođenje na nivo evropskih standarda

3. Uklučivanje prirodnih i stvorenih potencijala u privredni razvoj,uz korištenje sinergijskih efekata

4. Tranzicija iz proizvodnog u informacioni model proizvodnje,razvoj fleksibilnih specijalizacija uz obrazovanje kadrova

5. Razvoj inkubacionog centra,tehnološkog parka i razvojnog centra za podsticaj poduzetništva i generisanje novih proizvoda

31

6. Stvaranje imidža grada sa kvalitetnim okolinskim ikulturnim uslovima,sportskim i kulturnim manifestacijama

7. Omogućavanje podjednakog razvoja svih okolnih mjesta razmještaj privrednih kapaciteta

8. Stvaranje uslova za obrazovanje kadrova koji nedostaju i zadržavanje onih koji već postoje

9. Obnoviti,modernizovati i unaprijediti postojeću i izgraditi nedostajuću infrastrukturu

10. Obezbijediti kvalitetniju izgradnju saobraćajnica s obzirom na dosadašnju

11. Unaprijediti plan ekonomskog razvitka konkretnim projektima

12. Zaštiti okolne vode i šume i time osigurati zdravu okolinu i život građana

13. Iskoristi potencijale sportskih dvorana i terena novim i unapređenjem trenutnih sportskih dešavanja

32

5. KONCEPCIJA RAZVOJA

Koncepcija razvoja grada Banovići sastoji se iz sledećeg:

Činjenica je da se na ovoj opštini još uvijek grade putvi veoma lošeg kvaliteta i veoma uski s obzirom na prostor koji se može iskoristiti za zanatno bolje i šire saobraćajnice sa pješačkim stazama i drenažama

Problem sa vodom tokom sušnih dijelova godine bi se monogo efikasnije riješio ulaganjem u obnovu i zamjenu već postojeće mreže koja je znatno oštećena i velika količina vode se gubi nepovratno

Veliki problem jerudnik koji prekopava skoro trećinu površine opštine,ali je još veći ono što ostane nakon zatrpavanja starih iskopina i odlaganje jalovine,trebala bi se ta jalovišta iskoristi na uzor prijeratnog načina zbrinjavanja naselja ili od tih površina napraviti iobradivo zemljište što bi poboljšalo poljoprivredu ili voćarstvo

Trenutno skoro pola stanovništva radi ili se izdržava od rudnika što je nezamislivo za bilo koji grad a tko i za Banoviće.Taj bi se problem mogao riješiti otvaranjem novih postrojenja kao što je to učinjeno prošle godine sa briketarom.Taj vid tazvitka kao i obnavljanje firmi pod ili pred stečajem bi znatno ojačao ekonomiju a samim tim i stabilnost cijele opštine

Takođe je veoma važno i kulturni razvitak stanovništva što je na ovoj opštini zanemareno u potpunosti,kino radi samo na premijerama filmova a zvaničnog pozorišta i nema a da ne pričamo o pozorišnim predstavamakoje se mogu vidjeti jedino na školsim proredbama.

Općina Banovići raspolažu velikim količinam šuma što je veoma važno za razvoj turizma kao i dobro smješten Hotel Zlača koji daje usluge za spotske pripreme timova i sportista,veliku pažnju bi trbalo posvetiti resursima tog hotela i razvitku njegovih ponuda i kapaciteta.

33

ZAKLJUČAK

Izrada ovog seminarskog rada je prije svega angažovanje te rad studenta i njegovo viđenje prostornog uređenja Općine Banovići.Prije svega ovo je jedan od najboljih načina da se student više približi stvarnosti i problemima svakog građana i međuodnos između čovjeka i prostora.Nnajveći problem čovjeka je taj što nema osjećaj za prostor i vrijeme i sve dok je tako neće imati kontrolu nad njima te će ga jednostavno prostor i vrijeme posjedovati mjesto da bude obrnuto.Bavljenjem ovom problematikom uveliko je spotaklo mlade ljude, tj studente, da se ozbiljno zapitaju gdje su oni u svemu tome.Pri proučavanju te rada na terenu i svakodnevnih problema svih građana ovog grada uvidio sam da život nije onakav kakvim se čini i da nije onako kako izgleda.Drago mi je da sam dobio novu sliku ne samo Općine Banovići, nego i šire regije, te sam proširio svoje znanje u ovom pogledu.Stvari koje su se dešavale svakodnevno, a koje mnogi ljudi ne primijete, i koje ja lično nisam primjećivao, sada su sasvim nešto drugo.Jednistavno svako stablo, svaka krivina, zgrada, put, puteljak, avlija, bašta, taraba, štala, ima svoju ulogu.Zahvaljujući ovom seminarskom radu ja sam počeo uočavati ove stvari.To je pravo inženjersko uočavanje, i upravo te sitne promjene svakodnevnih stvari koje slado ko uoči su možda naš ključ za budućnost i naše rješenje za bolje sutra ne samo nas nego onih koji će doći posle nas.

34