Seminarski radTema: Fitogeografija, florni elementi

Mentor:

Student: SADRAJ

Uvod.....................................................2-3Metod taaka....................................................................................................3-4Konturni metod....................................................................................................4Flora......................................................................................................................5Florni elementi..................................................................................................6-7Zakljuak...............................................................................................................8Literatura..............................................................................................................9

UVOD

Fitogeografija ili biljna geografija ( gr. fito + geografija) je nauna disciplina biogeografije odnosno botanike koja prouava rasprostranjenost odnosno razmjetaj biljnih vrsta unutar fitogeografskih podruja na zemlji. Zadatak fitogeografije je prouiti uzroke i putove raseljavanja biljaka u prostoru od davnih geolokih razdoblja do danas i pronai zakonitosti u rasprostranjenju biljnih vrsta.Razvoj fitogeografije kao nauke vezuje se za ime Aleksandar von Humbolt, koga mnogi nazivaju ocem fitogeografije. Prvi je u nauku uveo termin asocijacija za grupaciju biljaka koje zajedno ive u istim uslovima.Dakle, objekat istraivanja fitogeografije nisu nisu samo pojedinane vrste, ve cjelokupna vegetacija. Osnovni podaci odnosno injenice u fitogeografiji su da li neka vrsta postoji ili ne postoji na odreenom prostoru, koji je odreen geopolitikim poloajem ili geografskim koordinatima.

Osnovni su elementi fitogeografske nauke su: areal (podruje rasprostranjenja neke biljne vrste ili svojte) i biljke (sve biljne vrste na nekom podruju).

Areal je oblast (dio teritorije) rasprostranjena na Zemlji neke bioloke vrste, koja ne predstavlja problem da se definie.Biljke (lat. Plantae) su glavna grupa koja sadri 642 porodice i 17. 020 rodova (genera) (bez algi), ukljuujui i organizme kao drvee, cvijee, bilje i paprati.Areali su se formirali tokom uzajamne evolucije ivih bia i njihove ivotne sredine kroz geoloke epohe. Areal ne treba posmatrati kao povrinu, ve kao i trodimenzionalnu strukturu. Veoma vane su tri koordinate, tj. inioca areala: irinski (geografska irina, tj. zona), duinski (geografska duina, tj. udaljenost od mora ili okeana) i visinski (vertikalni pojasevi odreeni nadmorskom visinom).Areal konkretne vrste, kao i uporeivanje areala mogui su samo uz pravilan kartografski prikaz.

Areali se kartografski mogu predstaviti na razliite naine. Postoje dve osnovne vrste mapa distribucije: Metod taaka Konturni metod

Metod taaka Najei metod za kartiranje je metod taaka (konturna karta sa takama, oznaena mjesta gdje je data vrsta registrovana). Ovom metodom se neprekidnom linijom spajaju krajnje take na kojima je registrovana data vrsta i tako iscrtavaju granice njenog areala.

Populacija Melitacea cinxia u Aland-u, Finska 1993. god.

Uz pomo ove metode, za razliku od drugih, mogue je tanije odreditu punkt gde su jedinke neke vrste sakupljene ili registrovane. Pokazalo se da je ovo jedini upotrebljivi metod kada se kartira rasprostranjenje retke ili slabo prouene vrste. Zato je metod taaka dobar na poetku istraivanja geografskog rasprostranjenja. Na jednu kartu se mogu naneti punktovi registracije dve, tri ili vie vrsta oznaavanjem slobodno izabranim simbolima.Stepen tanosti ove metode zavisi od koliline injeninog materijala i specifinosti odabrane karte, pre svega njene razmere. Da bi prikazali osnovne zakonitosti u razmetanju ivotinja dovoljne su karte malog razmera. Za taniji prikaz mesta nalaenja u odreenom delu prostora potrebna je karta krupnih razmera.Kartiranje odraava samo geografsku prirodu areala. I pored svih prednosti metod taaka ima imane, slabo je ilustrativan, jer zahteva izvestan nivo mate da bi sebi predstavili oblik ili povrinu areala.Konturni metodKada je rasprostranjenost date vrste u dovoljnoj meri prouena, kada se ima evidencija o velikom broju njenih lokaliteta tako da nova nalazita nee promeniti sutinsku sliku o njenom rasprostranjenju, primenjuje se konturni metod prikazivanja areala. Pri tome se jednostavnom linijom poveu sve krajnje take rasprostranjenja date vrste, prakticno sva granina nalazita. Tako se dobija kontura areala, kojom su predstavljeni pre svega njegov oblik, granica i veliina. Prema potrebi povrina ovako predstavljenog areala moe se rafirati ili obojiti, ime se areal bolje istie na osnovi date geografske karte.

Zastupljenost ambrozije u EvropiFloraFlora (lat. Flora - boginja cvea; flos, floris - cvet) predstavlja popis biljnih vrsta na jednoj teritoriji. Vegetacija se zasniva na flori, a ukljuuje sve ekoloke korelacije meu biljkama, biljne zajednice i aspekte. Dakle, vegetacija predstavlja floru u datom predjelu tj. biomu.Podruje BiH spada u floristiki veoma bogate oblasti. Ispod najviih vrhova bosanskohercegovakih planina, u podruju cirkova, nalaze se i centri razvoja glacijalne flore i faune, kao osobiti dokazi procesa nakon ledenog doba na Balkanskom poluotoku. Preko 450 vrsta i podvrsta vaskularnih biljaka karakterie se odreenim stepenom endeminosti, to floru Bosne i Hercegovine ini jednom od posebnih i jedinstvenih u Evropi.Biomi su na Zemlji rasporeeni zonalno, jer prate klimatske pojaseve. Takve klimatske zone su diktirale i zoniranje vegetacije. Sjeverna polulopta ima vie kopna, pa su zone izrazitije nego na junoj. Dakle, vegetacija koja ima karakter zone ili pojasa naziva se zonalna vegetacija. Ona je svojstvena odreenoj klimatskoj oblasti (klimatogena).

Bitno je spomenuti da na pojedinim mjestima klimatski uslovi i variraju unutar zone zbog reljefa, ekspozicije, nagiba i dr. Vegetacija koja nije odraz makroklimem moe biti intrazonalna, azonalna ili ekstrazonalna.Intrazonalna vegetacija ne formira sopstvenu vegetacijsku zonu ve je umetnuta u klimatogenuEkstrazonalna vegetacija izlazi iz okvira zonalne vegetacije i javlja se u susjednim zonama(juno od svoje zone nalazi se na sjevernim padinama, a kada je sjeverno od svoje zone onda se ona nalazi na junim padinama).Azonalna vegetacija je pojavljuje u svim vegetacijskim zonama kao npr. Vegetacija livada, bara, niskih movara i sl.Fitogeografija osim vegetacijskog pristupa, ima i podjelu kompnenih masa sa aspekta jednog taksona kada je on kosmopolitski rasprostranjen.Nauka o biogeografskoj rejonizaciji na bazi prisustva mahovina naziva se Briogeografija. Po toj nauci postoji est carstava i to: Holantarktiko carsto koje ine Novi Zeland, subantarktika ostrva, djelovi Antarktika, Australije i June Amerike. Holarktiko carstvo je zona sjeverne polulopte. Paleoptropsko carstvo sainjavaju tropski i juno umjereni djelovi Afrike i Azije.Ostala tri carstva su umetnuta a to su Neotropsko carstvo koji ini Centralna i Juna Amerika Australijsko carstvo koje ini Kontinent Australija izuzev junog djela Junoafriko koje ine juni djelovi Afrike Biogeografska podjela svijeta na carstvaFlorni elementiS genetskog se geografskog stajalita flore pojedinih dijelova Zemlje najbolje karakteriziraju flornim elementima.Florni elementi, skupine biljnih vrsta nekog podruja razvrstane po odreenom biljnogeografksom gleditu. Prema podruju nastanka biljnih vrsta razlikuju se: genoelementi (genetski florni elementi), prema dananjoj rairenosti geoelementi (geografski florni elementi), po vremenu nastanka kronoelementi (kronoloki florni elementi), po smjeru useljavanja u dotino podruje migroelementi, po fitocenolokoj pripadnosti cenoelementi. Za biljnogeografsku analizu flore najee se uzima geoelement koji ujedinjuje sve biljne svrste sa slinim arealom. U sastavu dobro prouene podrune ili regionalne flore mogli bismo zabiljeiti vrlo razliiti spektar razliitih biljnih vrsta i njih bismo mogli analizirati na razliite naine.Zanimljivo je naglasiti, to je gotovo nevjerojatno, dakozmopolitskih biljaka koje su se itavom Zemljom rairile prirodnim silama ima izuzetno malo, jer ima biljaka koje su danas kozmopolitskirasprostranjene ali zahvaljujui ovjeku. Jedna od takvih, rijetkih prirodno kozmopolitskih biljaka je obina trstika (Phragmites australis ). Ne zna se tono objasniti kako se je uspjela rasprostraniti itavom Zemljom.iroko rasprostranjene biljke mogli bismo rei da meu prirodno rasprostranjenim biljnim vrstama tj. skupni pripada najvei broj biljaka. Kada bismo prouavali dananju rasprostranjenost takvih vrsta na Zemlji, ona nam je znaajna u fitogeografskom smislu za diferencijaciju pojedinih flornih carstava (regija). Ako bismo se ograniili na naem flornom carstvu sjeverne polutke Holarktiku moemo razlikovati, cirkumarktike biljke, borealne, biljke, europske i azijske biljke, i mediteranske biljke.U okviru holarktika Europe moemo razlikovati arktiki, borealni, europski, odnosno azijski, euroazijski i mediteranski florni element u smislu geoelemenata, tj. na temelju recentnog areala pojedinih vrsta. Meutim, u smislu genoelementa, a s obzirom na nae geografsko podruje arktike i borealne vrste su glacijalni relikti, a to znai da su one zaostatak biljnog pokriva ledenog doba, dok je niz vrsta u naem dijelu Sredozemlja ostatak toplog tercijarnog razdoblja, pa ih zovemo ercijarni reliktiRelikti su biljne vrste koje su se u nekom podruju sauvale na nekim za njih povoljnim mjestima pribjeitima ili refugijama iz razdo blja kada su u dotinom podruju vladale druge ekoloke prilikeU vegetaciji BiH preovladavaju srednjoevropski florin elementi na koju otpada preko polovine svih vrsta , s tim da su prisutni i neki evroazijski , atlanski , sredozemni , balkanski elementi.

ZakljuakMoemo zakljuiti da je fokus fitogeografije uglavnom na biljkama, odnosno uzrocima njihove rasprostranjenosti u prostoru pri emu ovjek i drutvo mogu imati samo sporednu ulogu, kao jedan od faktora koji utjeu na tu rasprostranjenost.Da bi se uope moglo zapoeti s istraivanjima uzroka rasprostranjenosti populacija potrebno je temeljito taksonomsko znanje o samoj vrsti, a onda i znanja o svim navedenim procesima. Ekologija, zoologija, botanika i openito biologija imaju programe tijekom kojih se se ta znanja stjeu.Vegetacija i fauna su bitan element u planiranju prostora, osobito u kontekstu odrivog razvoja ili konzervacije.Bitno je uspostavljanje integralnog upravljanja koje obezbeuje odrivo korienje prirodnih vrednosti i prevenciju. Staviti odreene odnosno ugrpoene biljke pod propisanu zatitu i ouvati floru.

Literatura

Nedovi, B., Ekologija ivotne sredine, Banja Luka, Univerzitet za poslovne studije, 2008

Sneana B. Pei, Osnoci Ekologije, Kragujevac, Univerzitet u Kragujevcu, 2011

www.hagemann.de/Lehrtafeln/Sekundarstufe/Lehrtafel-Vegetationszonen-der-Erde--LWD-.html

http://agroplus.rs/pelenasta-ambrozija-i/

0