Faktori koji određuju značenje

1. Antropologijski faktori (ljudsko iskustvo)2. Socijalni faktori3. Semiologijski faktori – etimologija (oznak i označeno)

*Prva dva nisu lingvističkog porijekla

Dvojnost značenja

1. Komunikacijska funkcija jezika (Danas je sunce izašlo.)2. Ekspresivna funkcija jezika (Ti si moje sunce!) – smiologijski

Kriterij određivanja značenja:

... predstavljaju elemente koji nisu samo jezički već i vanjski i nalaze se u oprečnim značenjima (opozicijama).

1. Konceptualizam - kontekstualizam (Beruto)jabuka kao voće – adamova jabuka (smisao u kontekstu)

2. Referencijalizam – nereferencijalizamkonkretno u vanjezičkoj stvarnosti - aprstraktni pojmovi

3. Mentalizam i biheviorizamSablja u društvu – značenje koje mi dajemo sablji (strah)

4. Individualizam – sistematizammoj doživlja – doživljaj društva

Tipovi začenja:

1. Leksičko – gramatička (jezička apstrakcija)kreda: vanjezički – im., ž.r., N

2. Predmetno – emotivnokonkretno značenje koje ukazuje na referent – šta nam taj predmet znači u tom momentu

3. Konkretno – apstraktno (imenice)

4. Osnovno – preneseno ( uho onako kako je navedeno u rječniku – Uši sveske)

5. Denotativno – konotativno (Uho mu je bilo veliko – Svuda uši oko nas)

Osnovno ne mora imati kontekst.

Denotativno mora imati kontekst.

Preneseno podsjeća po nečemu na predmet iz osnovnog značenja.

Konotativno nema vezu sa osnovnim značenjem već aludira na nešto sasvim drugo.

Premještanje značenja:

*različiti referenti imaju jedno objašnjenje pod broj dva

*različita objašnjena za jedan referent

1. Sinhronijsko: zajednička osobina, određuje se prema nekoj sličnosti (Zub-planina jer podsjeća na zub po svome vrhu)

2. Dijahronijsko: uvjetovano historijskim kontekstom ( hadžija, prozor-pendžer)

Tri kategorije premještanja značenja:

1. Metafora 2. Metonimija3. Sinegdoha

Semantički instrumentarij:

1. Definicije iz rječnika2. Upotreba u korpusu3. Prosudbe govornika

Rječnik se uzima kao ishodište iz kojeg se posebna značenja analiziraju kroz korpud dijalektološki metodama, a zatim se provjere na niovu razgovornog stila (govornik)