D/C: BG pim - PCT UBND t 6 h k@m ?hhg BQL C h w trhh

"Gidin d v o w me & sd sinh" tinh L& Cai.

C h m g trtnh g i h to vong me v& thong sd sinh hlldng tdi &t myc ti& th ih nidn kc 2006 - 2010 M Y td phl duye @I

~ u $ t cqtnh s8 1 2 0 7 m B M my 28P312M37, do Chfnh phd HA !an tAi trQ. ChWg trlnh d@c trib khai t@ 1 0 trnh vhng pSlk B$C (Cao 8&ng, &c C ~ I , T W n b g , Nqufln, Lgo Cai, L@ng Wn, d c Gi, Di@n B i h , Lai ChAu, Sbn La) vh 4 ffnh T&y Nguyh QGfa tal, D&c ih, ~b NBng, m" -1-

Myc tieu chungda chu'dng blnh: ~ h d nh& I& n h h t b g &g kih thh hiQt y h , cd b&n cho

r

Ban qudn 19 C h q M tinh hqp vdi Trung tEcm IT-GDSK btin vd bgn phhp tr6n khai

c6ng the tr&n th6ng 12 LMAT. phy nu, gia dnh vZ1 @rtg &ng. ~ h u ~ k n khfch, ha trd hq tham gia tich c@ trong c b g tac b6o ve M me v$t tr6 sd sinh, vl I@ ich twdc mat vA IAu dai c5a phy n& trh em, gia dinh v% a h@. ThO hai 19 x8y dmg mqng I116i WJ y t6 co khH n*g cung d p djch VIJ thibt y h , &y dfi v6 cham s6c sllc kh6s b$ me vh td em cho &t cB c k M rng vB trd sd sinh, va chi phi hm Iy v& khdng cdch cb the ti& can d q c , Chudng frinh s4 trien khai cAc hoqt mng & p h h diu cudi n&n 2010 Bat CTU* 3 chi ti&: G i h 50% t$ Ie td vmg me to m& hien Mi;

giem 20% t$ Ifi 0 vong tr& sd sinh ti l mljrc hien Qi vh giAm 25% sb t d nhq &n (so v d mUc hien tai).

Chlldng tdnh dm trih khai tilnilm 2008 tqi tlnh LAO Cai. Tinh dB W n h I@ Ban qudn 1y chlWng trlnh g h 6 M h Men, H a d h g 03 c6n bij chu@n tdch (01 pt& vign, 01 trd It v% 01 kd t o h cfi- trlnh), ~6 chk He th&o nAng cao nhgn th& v& t r i h khA chUdng tdnh g&n tavong me, to vong sd sinh Qi anh, BQL xay d@g kd hog& then khai d c M t M g , TA c h k dihu tra tlnh Mnh t3 wng me, 3 vmg sd sinh vh dibu tra t he bang ch&n s6c r& k h d sinh &n Mi d c Tram y t6 trong t&n thh, ti6p nhan Wt s6 thi&t bi van phbng tS, BQL chlldng trlnh TW cho Ban qudn Ig chddng trlnh tinh. ~ i & p n h a trang thiht bi day hw cho TW&g Trutq h q Y t& lho Cai.

04 trang bj nhiibg k&n thtllc thidt y6u cho ng&i phy nil, gia dnh vh ajng dbng vh cham s& sli"c kh6e bA me vh tr& sd sinh, chttdng trlnh Ua phbi h@ vdi Trung tAm ~ r u y h thdng - GDSK tlnh xgy dmg 05 bg dia VCD tiuyhn tbhg bhng 03 tho tieng Kinh, MBng, Dao cb n@ dung phd bidn kith th& vh &h c f ~ b s& td sd sinh, cMm s& phu nil& thai vB c h h sbc phv nQ sau &, dch ph4t hien nhihg &u h@u bfinh d tr6 sd sinh vh tach c h m s k , phhg chhg 5 tai bi&n s&n khoa va cAc hhlnh Anh ~ n g h ngtl &a n g a dAn t& U]a phWng phQ h d ~ v& trtnh gS) &I trf vB nhen thUc cfia d h g Mo. C h W g tdnh dg phbi h d ~ v8i c8c cd quan thhg tin chdng d t8 c t~~rc phht sbng

vh c&c 0091 huygn, thbh ph8, c8c q m A, tfrbn bAn trong diem t& '4a M n tinh. ~ d n g $6 Ill#

c8c diaVCD tuy&n truybn My tsn O& PT-TH tinh ;

chi& dTa vB phat s h g nZim 2009: 170 I@. Ngm 2010 chUdng trlnh tiep tuc phbi hqp vdi cAc cd quart DAi, M o a a phLWng d16 ph&t . tc Bla tuy&n truyhn, dbng tha xAy dmg 01 chuydn muc tr&n 640 Lho Cai tuyh truy&n vb U r n me an t&nm vh xudt bin 01 Bhn tin 'S& khb b o Cai" s6 chuy6n dh vb sOk kh& bh me VA tr& sd sinh.

BQL Chlldng trlnh cUng da chlj trgng cdng t8c dho tqo cho c8n bQ y td, n h h Mng cao k h i ndng tiQp c4n vh kh& n h g chuy&n mdn vB djch vv chim s6c sth kh6e bB me tr& em Mi c& cd sB y t6, dec bigt 18 tuy$n y ti$ cd sd.Trong 2 n&n (2008, 2009) BQL chlldng trinh l!nh Cai Bg d tr&n 40 lm cftn bi$ tham gla d c k W dAo tqo g ihg vl4n tu$ntt?nh vb cdp cUu d n khoa, d p sd sinh, #Am qnh tfi vbng, giam sdl sau d8o tqo, Q ning I& kd hag&, kv n&n truyAn tMng tw ti&p 8 do BQt chddtq tAnh TW t chk. Cb c4n bQ n8y sau khi d m dho fao I@ vb ham Qla t8 chm, glgng day 1Up t@ h u h cho c8n cd d. Nam 2008 BQL chumg trinh tlnh Bg t6 chllrc 4 Idp t& h u b (Idp d p cGu &I khoa g h 20 v l h , I@ c h h s& tr& sd sinh g8m 15 hgc v i h , ldp thim djnh td vong g$m 18 hgc vlgn, Idp g l h &I vh dAnh gid djch vy CSSKSS g h 30 vibn) cho c8c &n Trung th CSSKSS tJnh, c8c wnh vien hu#n, TWT thhnh phb Lgo Cai, Rung tAm YTW & huy& ...

NBm 2009 &Wng trlnh c0ng ph6i v& T W g Trung Y td LBO Cai, tb c h k 1 IBp dBo ta;o k i h t h k va IBm me an t& cho 20 nhAn M n y t ~ U % n b H n , v ~ 2 ~ t A p h u h d d p c l ~ r & khoez VA ch&n s& sd slnh cho 54 y 89 sh nhl, nD h6 sinh tqi tuyh hum, a. Phbi hq@ vCli Bgnh viw Phu & lW vk B@nh vi@ Nhi TW, th ch& CAC I@ d b fqo thqb h h h dp ah & khoa, th* hanh c h h s6c trh sd sinh cho tdn 30 I@# dn bQ dg dm hgc I$ thuy& Qi tlnh n&n 2008, dhg thd h2j t@ kinh phf cho I? bAc @ tuy8n h u m d chuydn khoa sd Sh, Nhl tqi m h viw phq &n TbSrvhTrUdng Bgl WY HANQLChlCdngtrlnhcClng th chk thhnh c6ng Hfi hi NU hO sinh gi& t@ h w Wt XAt vB B b HA VCR 41 thl dnh tham gia K& quk thf sinh xdp lo@ glbi: 1 I (27%); khk 15 (37%).

8QL cang a ph& , t g pfrang tdo-thi dua chmn dfb "X&y dmg cd sd y th tuyh xil sqch, )PI, gm, depm t. WB twHn, m n p ~ d . ~a a6 IM

, Trqm y td xB, phtlYIng giao dde fham @a fhi Bua. Sau m@ tha glan th@ hiin BQL Chmng trlnh t& chricc c h h dik &nh gi6, c8ng nhw v& Men t h h g 14 Tram t6 dqi danh hi@ Trqm Y tb wch, I gpn, q p , ti& bi u lii c8c Trgn y t& x& Ta Chhl ( B ~ C HA), Quang Kim (EAt Xgt), Tlln men (B&oYBn), Sa H (Sa Pa), N@n ChAy (Mtllmg W n g ) ...

HiPu quh cfia Chlldng tdnh 'Gtbm to vong me vB tir vong sd sinh" 18 d% t h g b116c cung c b n h h g ki&n thk , hihu be'& tthiht y h v& ch8m s6c s& khbe M me vh tr6 sd sinh cho phu nu, tr& em,

gia dlnh vA mg dbng, nhng cao nhen t h h cda c b chp I h h ffao chlnh quy&n, d n H) q u h 19 vA c8c Bob thd quhn chdng vb c k vhn a&, pham vl vB c& tdc @ng d a to vong me vB trd sd sinh.

~ 8 n g thlk' nang cao trlnh do chuy&n m0n vb cham s6c sdc khb bB me vB tr& em c h c8n bO y t6 cia cdc cd d y td trong bnh.

Trong thbs gian td chlldng trlnh dl! kidn s6 tib Qc tridn khai cAc hoat d&ng tuyh tru$n

b h g nhibu hlnh t h k nh& Tuy4n truybn thbng qua W ngii y & tMn Mn, truybn t h h g a& k h b ha8- lqi c$ng hg, td chk c k cu+ h+l thAo n h h n a g cao nh$n thh t: lm c 3 ~ c8c c b , gih Ihng ~ B h g I&, n g m c6 uy tfn trong mg dbng v& cdng t8c c h h s6e stb k M dnh &, x&y d~&~w&duyt~ I cdddtheodtii gidm Wthrpc hNn d a g ~ t r ~ ~ h h & ~ h h , t h ~ & ~ , d g l i h l ~ & duy trl hqt-g c h nhbm chu& tuyh d@ v b w g dbng, ti& tqc td em o8c Idp &u tqo, $g h u h n h h n b g cao nHng I@ vd IBm an tab cho@i ngQ e d n n h i , n[lhi$sfnhcdctuyth, t8 chOc Bho tqo cd dU th6n Mn, nR4n vih y td then b h kidn th& d IBm me an t& vB h& t@ kinh phi c0 c8n dl hgc chuyan khoa dn, nhi tqi cdc Benh vign W, p h h d4u Udn cub n&n 2010 L b Cal $4 hoan thAnh' &c chl UBu &a chLldng trlnh Q u h gia vh 'Gih to vong me vB thong sd sinh' nhumyc ti&u chlMng trlnh di db ra. ~ b n g thd! lib tyc huy d@g c8c nggnh, c h &, c8n y 16, cong &ng duy trl m,t quan t4m t6i s& k h b phu nu, trh em mu khi dq An kdt thdcJ.

-c'"G TAC CHAM ' ;7 suc ~ r ' 7 SO' SINH

L A ddn vj phu trAch thu dung, di4u tri Mnh nhdn Idn nhit trong tlnh, sau nhihu n8m ffwc quan tam, d4u tU tU c8c chddng trlnh,

dl! 9, cia Chinh Phd, Y td vh cta Thh, cOng vOi su nB Igc nAng cao trlnh d& chuyan m6n cf a cAn CNVC, ddn nay Benh vien da khoa sb I d8 cd met he thhg trang thidt bj hi+n dai vi d&i ngii cdn cd dd n w g I@, trlnh do, khai thAc tbi da higu quH d a c8c togi mdy m6c hien clqi phuc vl! cho &ng tAc khdm vA d i h tfl cho benh nhAn trong vB ngohl tinh, trmg 86 cbng tdc chgm sSc & k h b cho td em,

dqy cgtc k h h tfip h u b vb chuybn khoa Nhl, sb dung chc trang thidt bj hien d@ ha dibu tr! tai Bflnh vign, dbng Zhdi Bgrlh vign cong co nhih d@ C&I tham gia c& kMa t3p h u h do d c B@h vien TW 18 c ~ .

Nhb nhlfhg h q t dwg n8y ma hien nay Khoa dZ c6 thb Ap dyng nhihg kq thuet hi& dai nhAt d o vi& cAp clitr, d i h trj cho Nnh nhan.

~ h i e u ca b+nh phk t a ~ n h ~ V h g da, c4p c h ngbhg tu&n hhon sd sinh, phsu thuet thdt vj ben sd sinh, ubn vdn sd sinh, ngat sau d& ... 8bu

BU* d o h va dieu 'u& bigt 18 trh sd dnh tq tai wnh vign mh cSa mh vi@n d3 cd h t m g ph& chuyb Ian nhmg b&k tidn ddng tuydn tr&n nhll tnl6c. ghi nw. ~ b i vdi nhhg ca

Khoa Nhi @nh sd sinh thih thAng non vi?nc%khalchQalIquy ydu, ngoai phlldng m& & glmg b$nh vCll phdp "chu&t Mi' - da k& 21 d n td, trong 86 06 2 da, Khoa cbn w phbng thac @, 2 b8c sy cham sbc dGc biet v8i 5 chuyGn khoa chp I, I l h g dp v& diiy dir trang b8c sp chmn khoa s4 thibt b[ cdp c h , gilZp trh t$j Nhl, 2 bAc sy & sd sinh non y&u cTU@ khoa - cd th& W, day nudi ddng vh phAt chlnh Ih ddn v! tap tt-ung t r i h trong dhu kl n t6t ngubn nhAn ltlc cb trlnh nhdt. Thhnh tlch n b ' bet do chuy&n khoa Nhi ldn I4 cd$ &n be d a Khoa nhht &a Nganh Y td Lbo tqi Khoa Nhi - 3 ~ ~ a s h I. d% . nub1 dmng t h h h Cai. Tuy nhibn, nhmg cBng tr6 sd slnh thidu niim t&, vl chlfa cd trang thi&t bbj hien &i phyc thdng d n nang chi 1.1 00g, dem I@ nihm vui vB vy cho cBng t& Bib to n&n 06 nhibu ca bgnh hanh phOc cho gia dlnh cba tr&. nang, ph& tap, Khoa khdng th& &p cihg ma ph& Tuy nhin, trong 8ibu ki& tlnh hlnh b@h tei chuy& Ibn tuydn t r h , tinh trgng nky g&y rAt nbhiu p h h tap vh nhu d u k h h &Oa b@~h cda n g m kh6 khan vB thigt thbi cho n g a Nnh. benh nghy c h g cao, chl vef 45 g i w b&~h vB 21

Thbl glan ghn dZy, v8i s q quan tam, d$u td c&n be, Khoa Nhi tong nhll CAC boa khdc trong cfia tlnh vh cira c8c chudng trlnh, dq an, Khoa & Benh vign thuthg xu@n ph& I$m vi& trong dihu dm d h tllthern nhihu loai rnAy m& hign dai nh& kien ap It& I& VA tinh tpng quh t& bmh nhAn He thgng mAy thd ghm 04 m4y thd h6 trd, 04 mdy (trong 9 thhg ngm 2010 Khoa dB dihu tri cho th6 dp I@ dddng (CPAT), 05 lbng hp, 04 bdm tiem 2.301 Id@ bgnh nhAn, bong 86 cd 64 ca sd sinh), den, 06 BBn di&u tri vhng da, mfly truyhn djch, mdy vl th& mong mubn Idn nhht c6a d c y bit sv d dEiy h15t djch ... D& khai thAc t8t nh& hi@ quH cia cAc I18 dd& giao t h h chl fi4u gidng bqnh vh d m logi mAy m& n8y d o cdng tAc di&u tri, cdn bQ d&u tU them trang thidt bi, nhAn 11& nhll vay % I& Khoa ~ Z I tq tlm tbi, hpc @p d& n h g cao hi& bibt cdng vi& sg g i h di vA ch& lwng dibu tn SG dm vh tay nghb, b&n cgnh d6 Bgnh vign vh Khoa cihg nAng cao h a n&, dem I@ nibm vui, nibm hqnh d"a tranh thfi d c d o tgng cddn c6a c b @ phoc cho mgi n g a dAn ddn Benh vign. chuyh khoa TW theo O& an 1 81 6 d \ ma ho gihg

Lan Anh - ThP ~ u $ n

T rong Mi s6ng xA hdi hien nay, vhn dB gldo duc sUc kh6e sinh sfin vh c h m s6c trh sd sinh clang nghy chng dm quan a m @c

bigt. Tuy nhldn do nh ih nguy&n nhAn r d c8c n@ dung vb cham s6c sUc k h b sinh s in VA c h h sbc tr6 sd sinh chlla trd th&h nhOhg kidn thilc ph& cAp tren dign rong, d& biet IU vdi nhmg dja p h m g virng cao, vZlng sBu, vhng xa. Th* t6 nAy 88 khibn cha nhldu bB mq cbthai, trong, sau khi slnh nB vh n h i h td sd sinh kh&ng dU* cham s6c ddng dch, t R w chI nhihu t d n g hdp vl khhg 06 hieu bidt ddg gay ra nh h#u quA dhg ti&. W vay viN cung d p c$c % kl th& cho cIQ ngo y tb th8n bin - nhhg rtglWi t q b ndp, gh gOi vd4 nglidi &in d nhmg v h g cbn nhidu khb kMn d6 tuy4n truyb, v$n dgng, d n g cao nh& th& bh me, gia dlnh vB Nng d h g 18 v43 cOng quan tm.

Odgc su quan ttlm d a C&G c6p chhh quybn d4c bigt 18 sg h6 tq l cfia BQL c h w g trlnh 'G ih t h o n g me vB t8 vong sd slnW W, Lgo Cai 86 me 7 Idp t$p h u h truybn thhg hay d6i h h h vl vB lam me an toan vA cham s6c sd sinh cho U&I ngU y td thi3n bin cira 3 hu@n Wt Xht, B ~ C Hh, Sa Pa. G[bg vi4n cAc Idp nhy 18 nhhg ngcla cd kidn t h h vB kinh nghiem th* t6 trong cdng Mc truybn thdng v$t chlim sbc SIIC khde b4 me, tr& em, t@ tlnh, dm BQL chlldng trinh " G i h t & m g me vB to vong sd sfnRm tinh Lga Cai Iyb chon tU cAc ddn vi nh~t Trung t l m Cham s6c s& khbe sinh sAn, frung tarn IT-GDSK... CAc gihg vi&n nhy cling da a& tham gia kh6a tap h u h c7.o tqo giHng vidn vh truy&n thong thay dB1 hanh vi va lim me an tohn VA chgm s6c sd slnh do BQL chmng trlnh TW t6 chli"c. Vi the hg dhu n4m rdt chic c h kidn th&, kg ning, p h m g ph4p giHng dqy vh t8m 13 h w vidn d& BUa ra nhUng hlnh thllc t ruyh dgt hi& qu4, phO hdp nh&t V&I d6i tllmg.

KR6 khan Idn nh4t cca chc ldp top h u h 1h h w vi&n g8m nh ih dAn t& kh4c nhau, trlnh do hgc vAn khdng ~ b n g dhu, kt14 n h g glao tidp vh kv ngng truyhn dat cbn kdm, khi bi t d h hge Ua s6 h v vi4n dhu cbn rut rb, the0 kiim tra ddnh giB ki&n t h k d$u vAo thl hhu hh&t cAc hgc vien dbu khhg dqt y8u chu nhuhg b h g sq nB I*, nhigt tinh, cAc glHng vib & kien trl giHng giAi mot c k h nghn gon da h ih , tqo khdng khf thoHi m8i trong

16p h p , dhg thdl dp dyng c8c hlnh th& giHng day tlch cqlc nhU t h h lugn nhdm, d6ng vai th r hhnh, kh&n khBng khl IUp hqc dhn tr6 n8n sBi n i , hqc vih ti& tham gia vAo d c hoqt dqng v& h6ng hhi chla $4 nhmg kinh nghiem thqlc td trong v1Qc v& BQng bh con th$ Rien cham s k s& k h b cho bB m+ cd thal, trQ sd sinh d dja phlldng mlnh, ttf d6,dng nhau r& ra nhihg bid hpc kinh nghlem bB Cch.

Khda t& h u h d n g dtPI trang b[ cho hgc vidn i

nhhg kidn thOc vb cham s6c phu nU tnt& va trow hi mang thai, c8c n6i dung cbn truybn thdng cho bB me khi chudn dq, trong khi sinh vh sau khi sinh, ki&n th& vb c h h & sd sinh, kt n a g glao tidp, sll dyng tsj li& ( t m h let, tranh ghp, tb rdi...) ha trq cho c6ng tdc ttnrybn thbng.

Hgc vi6n cbn dm th* hhnh cdc hlnh t hh truyhn thbng thgm h& gia Blnh, t l l v4n tiep vh thio luan nh&n vBi nhmg chfi 8b ghn gQi, thibt th* v ~ i thqc tb Mng vie B N n g c18ng.

Vdi nhUbg klhn t h h vb lam me an tohn VA cham sbc sd sinh, cbng vdi nhiihg ngng truyhn thBng dUw trang bj tqi khba hw, c8c cdn b$ Y td thBn bHn &a tinh Lgo Calsg cd nhUng ddng gbp khdng nhb VAO &ng tk t u y h truybn, v@n @ng ngdi d8n thay dhi VA thgc hien tdt nhDhg hAnh vi v& lam me an toan vh cham s& sd sinh tqi qa phlldng, gbp phkn nAng cao chAt lwng d8n s6 cira tlnh.

Lan Anh - Thm EIuyhn

T it thhnh phh Lao Cal v8o huygn Bht XAt, trong c8c met c6ng tdc cfia Tram y t&l xd theo con dlldng qu8c 10 156, qua d u Quang Kim. NBm 2007 Trgm dwc x i y d w g vbm Quang Kim khdng 2 km -E.B thhy mdi, c6 Ud cic phbng ph y c vu cho hoat dong

khudn vi&n sach &, , chuyQn m8n nhd phbng r&ng rhi gbm ngBI khdm benh, phdng tiam, nh8 2 thng khang phdng didu tr!, phdng trang dm bao bgc r truydn thbng, phdng bdi hang rho xi khdm phi! khoa, phirng mang, c6ng sdt rQng d!ch vu KHHGO ... CBng cbng vdi hang cay trlnh vQ slnh ngoiii trdi, tdm, X A Cil dang d n g , twng bao quanh, bet d&u cho bhng nh8 dh xe, v d n thudc mAt. 06 I& Tr&m y t6 r nam, c4y xanR quanh a Quang Kim, rnw Trqm ... tang ldn ltdQt dwc ddn v! di dhu trong x4y dmg. Cbc trang thidt phong trho xAy d@g bl phyc vu cho cdng t8c Tram y tb sqch - gqn - dep c3a huyen B&t XAt. khdm chm benh, U ~ G blgt I& c8c thidt b! phuc

N3m 2008 c h m g trinh "GiHm tir vong VL. ctro cdng tdc CSSKSS - KHHGD d8 UAm me, glBm tQ vong sd sinh" cfia BQ Y td phdt b4o theo qul djnh vh hoat dong heu qu&. dong phong trito Trqm y tb sqch - gon - dep, N&m 2010 Phbng Y td cUng d& trang b! cho Tram y tb Quang Kim da a n g k$ t h e hlgn. Tram bQ m8y vi tlnh, m8y In d& phuc vl! cho

OQ tqo dlbu kien cho Tram hohn than h cbng t8c k6 hoach, tBng hdp v& quhn cdc muc ti0u dh ra, phbng Y tb Bdt XAt 88 tham ngubn thudc. mlfu cho UBND huyen dAu tllxlty dmg cd sd Trong viec trien khal nhlem vu chuyhn vat chdt, bb xung trang thlbt bl vA tgng c&ng m8n, vdi 6 cAn be g8m Bdc sp, y sg, y tA, n3 can be cho Tram. Trung tam Y t& v& Ben h vign hQ sinh, dUdc SF, tfong bd cd 1 c8n b6 phu Ba khoa huygn ding dP1 tlch cqc trong vi&c trdch cBng tAc &n s6 - KHHGO, trong nhibu nBng cao chuy&n m6n, nghigp vu cha can bQ nHm qua Tram y td Quang Kim dbu hoan Trqm, ~ h p by, ch lnh quyen xB thmng xuygn thhnh xuht d c nhiem vy dwc glao. Cdng t8c ph61 hep vdl nghnh y td huyen glAm sgt, chl gihm sBt djch b+nh dfwc t h e hlgn thmng dao hoqt dong cda Tram. NhCmg thuan Id! xuydn, cdc mqc tieu chtfdng trlnb y tb dat cao: nAy, cung vdi SIJ nd I@ cd ging cfia tap thb 1 00% ire trong d& tuAl d m ti&m c h h g d&y cdn be Tram dB tao bUdc chuy&n bi&n' Idn dfi, tr6 suy dinh dmn ngm 201 0 18 23,45%,

t 8 I 100% tre trong 46 tu 8 i dwc tAy giun VA b8 xung Vltamin A. 100% hoc sinh t i h hoc, mAm non Uwc cham sbc vB b&o ve rang mleng. C6ng t8c chgm sbc soc khhe sinh sHn dwc t h e hien nghy chng tht hdn. Trmg n4m 2009 c6 trkn 95% ph LJ nU c6 thai dwc khdm, quhn I* Udng qul d!nh, CBng tdc khdm chOa benh dmc thqc hlen t6t, n&m 2009 c6 6.098 Iw khdm benh Bat tren 1 00% kd hoach giao, dieu trj tal Trgm cho 43 benh nhAn, 100% ngUiYi b! benh tam thhn, d&ng klnh trdn aa bAn xa dlldc quin Iy, cham sbc.

~ e i tdp trang 9)

Ghi &p c h Minh Thu

G 3p b& ThAo Thj Vf trong buBi tuydn di bO thdi ma c k nh8 d&u cb d d n nhau cb khi Wyh v#)n mg chj em h$ hi@ sinh d& 61 d gib mdi den dm m@ nhA, nhllhg UJ v@n cd kd hoqch td thdn B& Pho xa a dong dm chi em dQn Trqm y t6 kh&n thai,

GiAng Phln, hu@n Sa Pa, nga phu nQ d h t& dgt vbng ... b& k f h g ngqi chlt n8o mA hlnh MBng d tu& g h 60 n h m chat g i ~ g cbn khd, nhrl 'mlnh dng m d n bA con trong then bidt %n dp tin ~ d y t h d t Muc. mlnh BSI Ud dB d~@ di*... bidt ti- phong tuc

BA k& cho EhlSng tbi nghe 'N&n 1999 bh l a g mlnh & ch! W lh Irh6ng di U& d Tmm UAu v h 18 x h d, vita I& ' A h nhd ra thAt nghiw! Chl 15 nghy hpc thdi nhllhg mlnh can nhdnhLlfrrKfi & c f t r h l y d & ' m $ c d i r d ~ h ~ dl nhmg v h ph& e n @ng chj em & Tram

d&y chi tnY ho dau nhanh di thl md dw IBm nhd,

trtrac khi I h ph& a' tay Wt sqch Mng xB phbng, k h dt dn; chi buQc rbn ph& lu& sbi that kp t&n 20 ptrQt &r, chi vl lo ndn mlnh tlch c & ~ ~ n g ~ e m d i ~ t h a i ~ h d b d t c b U6 dg khhg, d d h khi chudn &$ d u ho mB c6 tlnh WI&lg 61 thl mlnh d8nh cho d nh8 (tmng hQp dB d6) VA trong ~i cba mlnh Itic d o tang c6 m@ thm nl lbng sqch, B de, b&ng rbn sqch

bang & fh* @ i* @P Wn mlnh mua % hi@ thudc Sa Pa dAy, tfnh ddn nay m y b n m n g t A Q y d d i M * u i u B ~ m e m t o d n d i l c 6 5 9 ~ a t d d ~ m l n h d d n n 6 t U h u n g w vci cAEm s& sd sinsl laufin Sa Pa.

n6 rbi, nhdu M a d& IUn kh&~ Ih cuden dbi " dm di h q IUp bh dd Mi Wnh vien huyen Sa Pa, me V I" mua kv d... chub h6t dBu mlnh cbn dm

L nhmg ngAy &u, k& ngm I&n vl tohn n6l vA 9 chl &n t@~ wnh vien Sa Pa d6 nW.Tbi tb mb b nhln v h "ch8 4~ 1318 m& &I am phy nu qu4 b& h6i 1Bm sm chi W&t d& dtla ho &n thhg bgnh I chf cd mQt ng&i d m bidt, nhibu &I bB dil Cph vien ch! IgI cUUi 7r&1 d Bdc sp nh&rg ngml \ ~ 1 d p u ~ v l n g h T h ~ v & i ~ l ~ m g l c h ~ , m l n h I ~ m l n h d & d l B n g M khichhhayb~bm,ngWl

sao cd th& x& dl t&p q c mB baa ddi nay U& lei, thl thAp b&, ngm thl a bi mB rbr ... nhuhg van I nhlmg co ngh~a8n hlnh h h d& GMU gBi Ira dq, s@ nhht IP l h mlnh sd d y cBi c h h cGa d h I dau bung quh quqi ~TGI & nhh rh d lhng dm bB ... b4c $9 xem nhmg ngmi &y phHt dBn t h h .

I kho& khhg CAW d T y n th& r8r nd d4i vTnh v ih Benh vign ch0 cbn khihg vbng lal T m thl kh 1

8 m&t di d& can trai d&u I h g , Br3a con mB nd ho qu8 mA ... Mc sy di M y gid mlnh kh6ng phll

I m m g n ~ d 9 t h h g t r & , ~ W m A c h d b n g ' c h i t b m b h ~ c h ~ ~ m B d ~ a i c D n g g d ? R~,chff~,MygWnghTlaic&gl d€iuchdufdi ra mlnhgMpvi r n ~ n h I A ~ B B ~ ~ ' & b & n r n h , v B

til h n g me nd rbi ha cht r8n cho n6 &g mAn h mtnh COW khhg chl lh di bh d~ Mu, thAy mlnh ! nOa kh8, vl dBm dy trPIi mu's to, gib IBn 16~1, hp chju I ~ M g~p'd8n r h mlnh cbn && hn y t6 M n

khBng 61 lay ntTa ttWim, tdi ggng h8i the nOa n h , U& IBm ~UUC y & 'Wn mlnh kh6 dl 1 Wdi thl IIA bfi, ba CU& ... 'Ay hbl 86 thdi hu& ' Ih c&$ m, 4 & x& mlnh di &, hgc E c h ~ M y g i d I g m t h b k h b n g ~ d A u ...' Hlnhnhll bEBtm~1b&&g&u.&gtbt,b8ygiUvi~v@n L th&y t&i cham chli nghe ndn bB c0 say su'a k& BQng n w d&n cho con em dl &I, d tiem chhng I n h w thhh tlch cira mlnh sau khi hoAn thhnh 'I

16p bh m... 'UC &U 10 ~ i m , kt16 khan em VI chi me* dp tratag 17) h

8

khi man# thai v$ sau bA tnp d th& xudt

hi& m#l! sd ddiu hi& bdt ihm. N& bA m0 Wldn bidt cach phhg tdnh nh$g d e" u hi& ndy sd I h nguy hidm 8& tlnh m g n g & ~ v B c o n .

m n g 3 thiing dhu: - Nghen n&g: n h nhihu,

gay met m6l, gn k8m nhdvey s4 h h h h g dbn sq phdt tden cSa thai.

- Bau byng vB ra mdu, (nguydn nhAn do: c@a dy thai, chifa w h i dq con, chifa ttrYhg), n &i ra bA mq cd thai &n cd

bi vi4m h @o, 4m ho, b i h hign tA khI hU ra nhih, n g a 3 &TI m, ilm dqo, U$i bu&, ddi ddt.

n m g 3 thbg gi* - Oau bung c6 khi k&rn the0

ra mau hoac ra nu& (do dqa xAy thai).

- Thai may g i h hdn blnh b d n g (t& 18 thai It dap hdn thlMn0 WAY)

Trong 3 thdng d l : - Nhiern d& thai nghh;

bieu hien: Phh ch8n- fay, buBn ndn hay nhrjrc &u

- Dau byng vh ra mAu Am Bg.0 (a5 the b] rau tien Ugo h g c

rau bong non, doa dh non), byng to IBn qud nhanh vB c6 thh cd kh6 thd do c h h Bp (thdng gap d bB mg bj ddi thao dmng do Q nhihu nUdc di, song thai h@c thai to.)

Nhu vgy, inlg vd mBi giai dogn khi mang thai, bA me d&u c6 th& gap cAc dhu hi u bht th~dng nguy hi6m d ! n tlnh mang. Trong 3 thang dhu bB me c6 th& g@ hien twng Nghdn narrg, Bau bung, ra mdu, ho& viem Am dqo, Am h&. Trong 3 tMng giUa cd the gep hien tang dau bung kern thm ra mdu, ra n l l k ho$c thai co @ng gihm hdn blnh thw .d3th&ngcubI bhrnf, c6 th T thAy bl phh, buubn nsn, n h k dhu, dau bung VA ra m8u Bm dqo ho& Nng to l&in qud nhanh vB cd th& c6 khb thd do ch&n 8p. Khi thhy xu%t hi&n mot trong c8c d u hi& nhy, bB me dn ddn ngay cd sB y-td dilcl~c M vAcb hudng xB I$ WII 9: Mi dB CAC bhmephsls dncdd?ytdd& 84, tr&h nhlPng h ~ u qua

Ra m&u bdt thltdng. a n g ti& cb the xdy ra.

Be. ~ g u y i n Thi Thanh

NBm 2007 xB Quang Kim dm UBND tlnh 6 mot fip y t i sgch ... cbng nhen I& XB Bat chub QU& gia vb y td. Qua ddt chdm dhm BAnh gid the0 ti& chl phong t&o

Tqi tong dhng, c8n b& Tram B5 thgc hien tbt cbng tdc truybn thbng glgo dyc sOc k h b cho nhhn din, hmng d&n bh con so dyng nu& sqch, tu@n truybn nhdn d4n xhy d w vh SO dy ng h6 xl hdp ve sinh dlSng qui c ~ c h , B 8 n h4t n i m 2009, toan xB cb trbn 70% hi$ gia dlnh c6 h8 xl hgp ve sinh, day 18 tg I& cao dbi vdi huygn c6 nh ih xB vung cao, khb khin nhll Bdt XAt. Quang Kim ciing I& xB th* hien t6t cdng tic dAn sb: k& hoqch hba gia dlnh, trong ngm 2009 x i khbng c6 c$p vd chbng sinh con tho 3,

sach - gpn - dqp n~m-2008, Trqm y td ~umg Kim c ing dat Ioai t6t.

Thai gian tdi Trqm sB ti& tyc duy ttl m6 hlnh Tram y t& sach - gon -'dep, tham mUu cho c&p dy, chinh quy&n xZ duy trl danh hi& xa Bat chuh auk gia v& y t&. Trqm cUng dang t d n khai ci3ng tAc quAn Iy silc k h b tdi ten h& gia dnh d& khang nghg ning cao chit IUgng c6ng tdc chgm s6c bHo v@ va nang cao sUc khb nhgn d&n.

~ r h l V h Tir Trudng Phong y t6 huy& Bat Xht.

CHAM SOC BA ME . KHI CO THAI K hi cd thai. & ttdy c8c ddu ht&u nhp ~ & t

kinh, nghen ( W m &I b4t thmng, bubn n6n h@c nh), bung to dan I&, v6 to I&,

quhng t h h quanh vtl @m. Khi c6 thai c8c bB me &n th@ hien tdt c& d n & w:

1. Khdm thai d/nh kp: Trong tW glan mang t h a i , d n d i 1 c h h ~ n ~ f r ~ 3 1 ~ n , l h l ~ o 3 ~ dhu, I h 2 d o 3 thing gim, Ih 3 v&o 3 M g cub), rB k h h hi ti&m g h b g w h vdn, d~hU6ngd&1v&cActtchh&s&kh-&dw mevhcan,ti&ddgcthaingh&nc6bMWdng kh hg... vhcl&l@chq~rd&ant&nl&

~ r a & ~ y r a ~ u d ~ ~ , ~ u Nng, dt, kh6 Ud, nh0c &, d, &&g m$t, md IT& phir, dl d$i It, th~ cAn m, W dqp &... &I phAi d W m tqay.

~ b u thhy n g m m$t ma, dau bqng +hl ni3n n&rn nghT. Vho nhhg thhg cut&, ngtldi mq dm nghi ngdi d cb s k . Tuy nhibn cUng kMng n8n ngh7 hoAn to& mB n& th GAC cdng u@c nhe nhhng n h ~ dm I&, dgc &ch, di Igl e n dQng cha mdu I& thdng v& tinh thh t h d i mdi. Chn ngd mbi ngAy It nhh 8 gib, trong d6 &I ngd tru'a til 30 phdt d6n 60 phdt. Khhg t h k khuya, @y &I.

4. ch6 dg @ rlnh t h h th&: Khi cd thai, c h t h &I, thay quhn do hang nghy. PhAi t6m trong nh8 &TI kIn Bgo, tdnh gid laa. K h h g &n 6 sting, d a&, nhdt fB khhg d m trong ao hb ntMc W dpng. Mha la& &I ptra n* h U& dm, vdi mn sinh a c : dn I& ngay 2 h: &g vB t&, &d0nggdod8c@i tm&v&ihoasen d r h n b nh8ng. Chd 3: khdng &&k xjt nd& hay cho ngdn

r& VII hang ng&y b b g khih d m h , nbu nOm vu' bj fut thl k h v 9 nClm vCI nhq nh8ng.Tmng kM I h n h M y tyng oo aihg thl cKhg I@. O w bigt

Anh Gicing A ChAu - Y th&n Chu Xang {Cdn Cdu, SiMuCai) tu$n tm9n cho phy nlZ c6 thai dikhdmthaidringlph

2. c h i 86 in u8ng: Trong 9 thdng mang thai, ngdtfi me mng til9 dbn 12 kg, vl the b k iin cda b& mft phii di 4 nhdm ?he phArn nhtt Nhdm ch6t wt gbm: gao, mv, 1108, khoai, sfln,., Nh6m &t dam g h : Thit, cB, trUng, sun, tbm, cua, dw, dB.. Nhdm At M o gbm: dAu md, bd, v h g , Iqc. ~ h i ~ n vitamin VA chAt kkhonng gbm: rau xanh vh cAc loqi q u i chfn.

Lu'u y: M c thgc phHi dim bHo tlldi, qch. Th& An ndu xong n8n $in ngay.

3. ~td tie tao dong: Khi c6 thal, b9 mg n3n 1Bm nhUq vi& nhq nhang ~a sQc cda mlnh. Khbng Ihrn viec nm nhll mang vAc, trho cao.

5. ~ h 6 d& sinh h&k Khi c6 thai &I Bu'# s h g trong mBI Whg thdng dRng, sm sB, kh&ng co kh6i k p , nhht 18 khdi thubc l4, t h u h Iao, n&n mgc q u b do rfmg @i, Wng d t vh mZla h& v i ~ h Ap v& mha d6ng. K h h g n4n s d i Am bing Ib than tmng bu&g kin td t&h ngo d@ k M than. T& nh& .tit n&n d dm &Q quqt stt& den ho& k h g tdI chmm nu% n6ng ct&k bpc trong khn &. Vb qum hg ttnh d t p d n phAl Wng tuy@ &, nhuhg c$n phdi n nhatng v& I@ nhUng W lhd thkh h@ 3 trdnh Anh h&ng tdi thai nhi. Khi od thai b& me n4n trAnh Bi xa. nhdt U v8o nhi7ng th@ c& c5a thal kg. Ndu Gt h& pi13 di thi n&m chqn p h m g tien n8o an t&, h vg ft x& &nhtltU hay B t B ... Cdc fhAmh v i h t m g gia dlnh d n cd sg quan tAm, diQu k i i d ~ o bB me cd thai dUqk sdng trong k h h g khi vui &, thdi ma, trdnh lo ~Ang, d n g thing.

6. Khl c6 &u hI@u c6a chuy6n dq d6 nRU! Bau bung tGng m, ra chat nhhy m&u h h g d c b mlnh, c h d h ngay cd sd y t& gAn nh&t ddd @ c8n y td gidp cho vie sinh & an t&n

B8.m >

- - - CHAM soc eii ME SBU DE C h h s6c bP me sau di tmng tudn diu w y tmng &c dh hi& t r h , din b b ngay cho can bO y

ngh& dl quan Irpng & vdisikkhde &a t6ded~M~kh6rnvBdfhutrj. me v~ con. MQC ~Vch IA giup ctm n g ~ me ~td in:

s&n phClc hbj sdc khde vA glrjp cho sg k n g s& h thUc an mhm gihu chht dinh dmng vB an nhanh hdn. nhieu hdn blnh thdng, Bn dfi 4 nhdm t h k k nhG

Sau d6 trong vhi ngay dhu thdng g & ~ &c &u Cdm, thit h0# cB, tdn , t h ; rau xanh...uhng B u nhll: Dau bung dud t h g cdn do m h& con. nhibu nUdc khohng 1,5 n 2 Ilt n u k m6i n@y, cd dau nhq thl khbng & xa tri, n6u dau nhieu the udng them sUa vB nrlBc hoa qo&.~i& tuc u8n

vihn d t dBn hdt thdng d h sau de d tu@t khdng dhng thuk khi chUa cd hllf)ng dh wa &n bo y t6.

Khhg n8n &I udng ki&ng khem qua m k nhuhg cGng & tr4nh CAC chAt kkh thldr nhtt WUu, cB ph4 vB thu& Id ... Khdng n6n cho bA me a thk &I qud kt16 vB men.

Thqk hl@n k6 hoqch ho8 gla dinh. BA me cd the 06 thai ngay sau thdi kjr hau d n ,

nbu cd thai sB gAy hgi cho s& kt106 cira c& me VA wn. W vby bbB me sau d6 nen &n cd sd y td dd

hdng d&n dp dqng tic bi@n tdnh thai thlch hd nhlt dirng bao cao su, uong thuk ho& dy thuL tdnh thai, dat vbng ... N@i ra bB me n8n

~ d n b 4 T Z q r n y t d ~ ~ t ~ d n g ~ i h u y $ n ~ c ~ t ~ & @p nhIihg bsJ t& the dyc nhe nhhg d cd the van chd 4 dinh duag c h phqr nr2 sau id

chiu dw) cAn chmm ndng VA cb hcetamd (Uleo hlldng dh &a &I chu. SAn dich mbu &, cd tha-thh b h g v@ sinh h@c khb dhy. ~ h ~ g

nghy sau s6 Iclm s& It d h vh nhqt &n, sau d6 lh vhng nhat, mdi tanh n b g vii M6ng hdi.

Cham sbc: Thay ~16 vB d'a vhng sinh duc ng&i &g

nu& dun s&i U& ngua It nhht 3 3h @y, r h hay quAn do hPng ngly b h g rr* h, &I ntlanh d n d k h gi6. KMng ngam mlnh d be nMk hwlm hb vl dg con lljc nhy cbn md n6n d( bj n h i h hum. dinh dudng me sou - Cho con M sdm sau d& 30 phlrt, lau !3gct1 bhu vQ tnkk khi chu con bQ. NQU dau t t k @ ai hl & ph& v&t hot s b ngay, phbng dG tia sm phuc hhi nhanh M dB dang td vh milt blnh mmng

&n e r n t u y b sUa h@c bj dp xe vd. hdn. Cdc bBi t& than the lam cho tub h& m8u - Sau & khohg 6 gid thi n&n lgi nhe nhhg h a gdp hen 1-i b6 chhg pht n h 15 cung co

SG gilip kfch thich nhu @ng ru6t, & dqi - ti& tien, nhanh hdn, ngc s b hdn vh Won mi&g hdn o8n dich ma" ra v& con m hbi t8t hdn. Trong 6 d n g fhd cfing cd 8% b/ m g khi t u b & (42 n&) s a ~ d b a n g lao dong ngng ma" maiai. Nen b h d h tunhung @P nhe nhang. (rnang vAc, lw th . . ) de phbng sa sinh dyc, K n h g ft mgt m6i rbi tang d b them d l m g m dC, kh6 sinh Wt tinh dyc. vPI tfnh chet phong phO cira b8i Qp, d n chu 9 tic

me dn 9 n&u h A Y : sat cao; Dau b8i tap cd bung VA CAC vhng xung quanh. Wtlq d bung i d ~ ; Ra ang d b h@c & thdng dau tidn, s i n phu chi n8n t@ nhg n h h . nOn

chan tay nhl n md, co giijt; W suhg, db, dau, vdi d c dong Wnh- B cyc, chiy ra til& minh c6 mhi h6i, phb m&, dbi sau khi sinh 6 sang m a @P thk due m mq

diu v i nin nB; Khdng da, ia d q c ... Khi th%y n@t BS. Nl%

I 4- . - a - ly - - * . .I . 11

Tai bidn sin khoa cd thd xiy ra trong th&j mang thal, khi chuydn da dl Mng th&

hdu sin. N&# ngu'ai ph(r no khi cd thai khdng dit* khdm fheo dSi KA & tgi cd sd y td ihl nguy cd g(ip tai bidn sin khoa rdf cao cd thd &nh hu'dng ddn tlnh m+ng ca' me VA con. 5 tai bidn thmng gdp id: I. Chiy miu ssu U6 (Wing huy6t): B&ng

huydt 18 khi d6 lwng m8u m4t .tit 500ml trd I&n, ChHy mdu sau d& cd the xAy ra B m ~ i IUa tudl vA bAt I& mang thai n8o.

Nguyen nhAn: Do dd ta cung, sdt mu sau &, rau chi rang IU&, rach d m g sinh dyc, do rbi loqn Udng mPtu ...

~ I & U C I I ~ Q & in doan: - M ~ u chAy nhlhu 8 c h minh mhu d6 tM

h@c lh mhu cuc, ciing tA khi rndu ch4y ra ngoa tit vl dong la1 % trong dq con. K h theo c&c dAu hi@: Da xanh tB1, a mB h6i, than tay Iqnh, khAt nu&, khd thd, mach nhanh tr&n 90 ih/phut, hu#t Ap tut thhp hoac k h h g do dm.

- Sd bung dMI thAy dg con d m nhao, co hbl k h h g tdt. C6 the thQy c h mlnh cb d c vbt rhh. ~ i e m tm bban rau c6 chb bi st34 h@c a5 Mnh rau phy.

Lrhr 3: Chhy mhu c6 the dy ra trong thdl mang thai nhtt doq shy thai, s&y aha], chh

ngoai da con, rau t&n Uqq rau bong non ... 2. Vd dq con (49 cung): Lh mot trong

nhlihg tai bibn dl nguy hi& d y ra trong quA trinh mang thai v4 khl U&, ndu kh6ng d q phAt hien sdm vh x a t r l kjp th6i thl cd the chet cii me vh con.

Nguygn nhiin: * V& phla me: Gap 6 nhibg ngu'tri d:

khung chgu hep, khung cheu Igch, vqo (d phy nV gb, veo, dang dl Igch truc, thdp M); Ngmi c6 seo mB cU d da con; CBc khbi u tl&n c@o lPlm cAn trd d&ng ra cira thai nhcl: u xd ta cung, u nang buhg t r h g ... NgM db nhibu I A ~ (3 lhn trd I&), nqo phA thai nhihu len.

' V$ phla mm: NgBi thai bAt thlltlng nhll: NgBi vai, ngBi trdn, ngdi m8ng vh ng6l met; thai to; da thai.

Ngdi cdc nguydn nhan trdn, sAn phu b!

ng8 manh cling da d&n dbn va tQcung. Trl&u chmg cda vB dg: con:

Dga va d~ con: Shn phu dau bung lien tuc, d8n d+p dU do].

Vd dg con: SHn phu dang Bau bung lien tuc, dbn d$p dU dQi tlf nhsn th&y dau nh6I, sau df6 thAy d3 dau vB xuht h@n dhu hieu choAng, benh nh&n met U, da xanh tdi, v4 mB hdi, chdn tay lqnh, mqch nhanh, huybf &p ha.

K h h bung: Thlttmg khdng c6 cdn co da con, tim thai mh, nhn byng c6 the they c8c phan thai nhi ngay dud1 da bung. d dg phbng vt9 dq con, ldli c6 thai c8c bB

me chn d&n cd d y tb gb nhht d ddng quAn I9 thai ngMn, tqi day c8c bB ma s4 dd$ c8n y td k h h thai, phht h@n sdm vh xi , trl & Mt thdng cha me vh em.

3. S n gw: L$ mot b f h ohhg ch th& xAy ra tr*, trong vB sau khi &. Bgnh dl& b i h t i l nhe dbn neng nh d m @At hien sdm vB xo tri kip thai thl c6 the phbng dm tai bibn nhy.

Met s6 trlgu chthg: - S6n phu bj n h i h d?)c thai nghdn: 81&u

I hien phu, protein ni@, huybt ~p cao. NQU CI- di&u tr! d m thl $3 khbng dan ddn tien sHn gi&.

- H6i c h h g tien sAn giet ng&i c8c trif)u chtlhg cda n h h d@ thai nghdn cbn k&m theo nhUhg trieu chhg nh& nhW d h , hoa mgt, chdng mgt, nhln mtl, cb t h e ndn vh bau virng thuqng v! ... nbu khbng dcl* dibu tr! kip thdi s6 dan ddn d n giet vdi cAc trieu chhg sau:

Co cmg, co gig!, hdn md. Khi cb tKai nbu ggp bdt Q m&t trong c8c

trieu c h h g trsn, cAn ddn ngay cd sd y tb ghn nhht d6 dwc k h h , t d v h vB dihu trj k!p thdi.

Phlrng wnh: Phbng b$nh R U u h@u nh6t la ddn U&ng ky, quHn If thai vh dB tai cd sd y t6.

4. ~h lg rn khudn hgu sin: LA nhZ6m khuhn xuet phst tSr' bo ph4n slnh dyc xAy ra sau d&, sau nao, aau sAy thal ... C6 nhlbu hlnh thdi n h i h k h u h to nhe dQn neng n h ~ nht&m khuin tAng sinh m6n, Am he, Am dqo, cb to cung, n h i h t r h g dq con kau Ud, vi4m phdc mac, nhiam khuan huybt ...

NguyQn nhlin: + Do 66 d& vB IAm cdc thd thugt khi ad

dB khdng UllQc v6 khuhn. + Dung cl! da d6 vA Ihm th5 fhugt khdng

sach (khdng d i m bHo vb khuin) TrlQu thong: + SAn phu cb thd sat;

+ Sgn djch cb mSrl h8i; + Da con co them vA dau, D& phbng benh nhi6m khdn hgu sin,

khi c6 thai cdc b8 me phdi Uwc qu6n Iy thai nghgn vB ~ h n dB tgi cd sd y t6.

' Trdng hdp khbng kip d6n cd sd y tb thl phii sodung g6i 84 sach vir cac bh dd 88 qua dho tao vh cTa dB chdm s6c.

5. ~ 6 n van r6n: la met b&nh n h l h khuan, nhi6m cE)c do trqc khdn u6n v4n gay nhn, bgnh c6 tq le tdvong cao. NQU m i c benh, BUdc phdt hien vB dieu tr! kip thdi thl cSng d& dd la1 di c h h g n h p dong kinh, kern phat trien tinh t h h vZI ven deng.

- Nguyln n h h : Tr4 bj u6n vdn rBn lA do

c&t r6n khbng v6 khuAn nhll: dung que naa, lib, dao, kdo b i n d& cgt rBn cho tr6 ndn trgc k h u h xAm nh4p qua vdt c&t rbn vAo cd the gay benh ubn vdn rgn chc trA.

Trleu chQng: Tr6 Bang bo tg nhien bb bd, t i h g khdc

bB, mieng chlim chfm khdng h4 to dudc. T3ng trlldng lqc cd, tr& don cong ra sau,

2 tay d m chfit, 2 than dual ra trMc. Co gidt toAn than, cdn glet k8o dAi v8i

giAy hoec vP1 phdt, xAy ra tu nhihn hogc khi bj klch thfch nhul dnh sdng, t l h g dong, hoqc khi thhm khdm ...

kdn tr6 thtfang rung sdm (3 den 4 ngAy sau dd), ch thb .rbn Udt, bin, mSi Mi. Tr& th Wng s&t cao 38- 3g°C. , ' Chiim sbc vA huBl m n g : Khl nghi ngd

t r i b! uhn vhn r6n cAn C Y ~ trd den ngay cd sd y t6 gan nhdt d6 dmc khdm vA gleu trl kjp thdi. Trlldc khi chuy6n BI cb the IBm mUt $6 viQc sau:

Cho tr4 nam bubng ridng, [t dnh sdng vB ybn tmh. Lau sqch ch, ben, ndch, vhng cd nbp ghp. ROa r6n bang nmc s6i de nguol hoac nu'8c mubi slnh 19. Htit ho$c lau sech chdt dich d mlii hong. ~ $ t sUa me cho tr& &n bAng thla nhd. Thay ddi tu' the 3-4 l&n/ ngAy. NQU trA s6t cao tu 38,5OC trd Idn t h ~ cho tr6 uBng thugc hq sBt ngay. '

Phdng btnh: Khi bB rnq c6 thal phHi tiem phbng u6n

van 2 mOi, cdch nhau 1 thhng. MQi tht l2 tlhm trMc IQc d& It nhAt mot thhng, Nbu trd d6 trong diQu klen khbng dHm bQo VB ~ u H n ma n g d i me chu'a dd#c tidm phbng u6n vdn trong lirc mang thai thi n&n tidm phhg ubn An vd1 SAT 1.500 Udn v! tigm b&p 1 ltin sau be.

- VB k h d n khl ch%t rBn: NglHll do dd phal r3a tay bhng xB phbng dud1 vbl nllBc chHy hay nltBc dun 661 dh.nguQi, sdt k h u h tay b&ng cbn hay ngAm tay bhng dung d!ch s8t trhng. KBo cht rbn, chl buoc bang rbn phAI dwc hAp 120 do C trong 20 phdt, hoec dun 861 trong 2 gid. TrAnh ch@m tay vAo m6m cgt cba r8n. Kh8ng s a dung que nGa hay dao kdo b in df& c$t r6n cho tr6.

Bs. P@ ICim .Thoa PGD Trung a m &SXSS

& ch&n sdc tr6 sd sinh tong nhmg thdng diu 1d vd cirng quan trpng, nd iinh ht&g khhg A ddn thh mgng v& sJl phAt v

tri& f&n di@n cija fr6 sau nAy Ti-; due bd sOa me&& &iudn~fd~cgii?Brn~fi s g h se'thl t& sG Idn nhanh vB kh6e manh, it m i c Mnh tdf.

G ~ Q am cho t&: Phixrg cia td phHi d5m bia th6ng thdng va

dfi dnh m. Nhigt do trong phong cira tr; sd sinh t8t nhht 119 tU26 - 28OC, t k I& khi ngllai Idn d m U d y hdi n h g b& thl dBi vdi tr& la vUa. Ndu sau & me k h b thl me v2t ire n4n d m cirng nhau.

VAo mha lqnh can phH[ dOi mU cho tr& thifang xuy4n. Cdc bA me cUng khdng nQn tn@c q u h go qu8 nhihu hoec quAn trb qu8 chat s6 khien tr& k t 1 4 cd cdc phHn xa tay chAn hay &c cil dm d sinh nhig?, thgm chl met nhihu quhn $0 cbn khikn tr& bj ra m8 Mi, dB bj lgnh ngU#c tr8 lqi vA gay vi&m OQ trhnh dbu nhy, bB me d n thMng xuyen ki&m tra Iuhg cha Zrd d& xem tr& cb bj ra d h6i khbng, n8u trA b/ ra mb h8i thi phii dong khan bfmg lau kh8.

N ~ U chdn tay trk lqnh, nhi@ do cd the dmi 36OC thi &n phii m8c them quhn go vB d&p thQm than ...

Viio nhag budi zdng mua Ubng, ndu trdi cd ning, bB mf, n4n be tr6 ra ngdi hibn t&rn nhg , gilZ cd thd tr& hdp thy dG lwng vitamin D &n thi g t dk chhg cbi xrWng, Thbng thdtfng kh&g mot tudn sau d4 la tr6 c6 th6 t$m n$ng, m8i ng&y n8n cho tr6 t h ngng tU 15 dbn 20 phQt vho trtldc 9 gid sdng.

~ B r n cho tr6 sd slnh: T i m cho tr& sd sinh ckn chli y: t6m trong

phbng kln vB Am. huh bI 8gy d6 --.in go kM,

r I

Curt bO Trqm y ri C ~ C My -Bhl Xdt h h t g ddn bti mg i6m cho tr2 sd sinh tai nha.

sach cho tr6. Nudo t i m cho trd phL la nu& dun s6i dd nguoi khi nhi? do 1033 ddn 34% (cd the dong khu@ tay ngt3dj Ion nhdng v8o chau n116c th6y Am la a*),

obi vdi tr4 chda rung hdt cuhg r8n thl phHi Grn tthg phAn cho tr4.

f)&u tibn n3n g&i d h , lau kh6 t6c vh da dsu rhi doi ma cho trk, sau db $a mst vh Grn n h ngllai tr&n td&, sau 86 t$m nila ngddi d d i vSr cudi d n g I& da bQ phan sinh dyc cho trh. Khi r h

phijn sinh dyc c6a tr4 n4n r h til d&ng tddc ra dstq sau, trhnh nhi6m trirng ngd* til h@u man len Mphan sinh ~ I J C tr4.

Tam cho trb sd sinh n4n tirn nhanh, chi trong vbng tU 5 ddn n6u ~m qud I& trb s6 bj nhigm lgnh. nu& h d&Gm cho tr6 & bi! me tr@ ti& ntf& nong vbo chiju n W dang tim, vl n& t h h nhihu nu& ndng qud cd thk sB dB gAy Gng da trh. NGn m a n& Am ra mot chau kh& rbi do d o cheu tim.

Ve stnh cho trk Trung blnh mot nghy trh cd th& Ui tieu hang chuc lhn, sau m8i 14n tr& di ti4u hay di ti& phai thay way t8 Ibt, da wch phan vB nd& ti& cho td &ng nu& dm. chn d a nhq nhhng, thnh chA a& rnanh IBm trgy xlldc ba cia td. Sau khi r h xong &n thAm kh6 bang khan d m v& thao tAc nhe tay, c&c tc me n6n 6 sin mot It t8 16t vho trong ngutri d& khi nZlo dn cd tha lay don . Sau khi thay ta da sqch cho M can qudn C1 1 rn vho Ibng ng&t mg.

Phbng ngtfa hgm cho tri: OQ phong ngUa ham gay kh6 chju cho td.

~ 6 t nhAt cAc bA ms n6n thmng xu@n da vA lau kh?~ cho trB sau khi tr& di ti& Ui ti&. C6 thh dong thub ma ngUa ham b8i I6n vung q u h tB sau mbi Ihn !hay a. Nbu thAy trdn da cd nh&g n8t shn l im tam d6 hogc c6 nhmg mqn nh6 r&i rac d nhhg ndi Am IMt n h i h nhll mng sinh dpc, vung hau m h , tuhg, mdng thi chn da vdi n d c am sach, t h h kh8 bhng khan m&m vh Mi p h h r6m chbng Am hogc c8c I-i thuk ma ch6ng Mm. NQU thgy cd mun mil thi &n dUa tr& d6n b8c SF: nhi khoa d& d u e cha thuh b6i h@c u h g , khbng n9n tt$q dtrng c8c l q i I& d& t i m h@c b6i thub vl benh sB khbng kh& ma co khi d n lam cho tlnh trqng nhi6rn trhng da n$ng them tht nguy hiem. Nhihg tr& d6 non thdng (sinh trlldc t u b thQ 37 hay tnl& 8 thang ), tr& cC, cAn nang dmi 2,5 cAn, d n dddc chgm she t?li cd sd y t6J.

Bo: ~ ~ u ~ 6 v i Thi Thu

N U ~ I CON BANG $ 0 ~ Mf - N H ~ I N G ~ I € U CAN BI€T

N udi con hhg s@a me 1.4 fit bi& phdp # n h h , d ddu mong m h c6a d c bd mp Mi nudi con &g chlnh dbng sl&

d a mlnh, nhuhg nudi con b h g s& my nhu'thd n b cho phir hop v& I& q& nu& con vB ding khoa hw, chhg la bidt nhmg f&u sau:

~.~qf~cr iavf&nudmn&gsi&mp: S& me I$ th& &I hoAn chlnh nhk, thlch

hdp nhht d8i vdi tr6, vl trmg sih me cd dfi n h g ldgng vh chh dinh d m g dn thidt nhll dqm, Bu8ngl m$, vitamin vB mubi khozing v%4 tl @ thfch hdp cho sg hap thy vh tibu hoA cba !A, giljp tr& 16n nhanh, thbng minh, I t mdc b&h, P ~ W d* Q dinh dllBng.

Cho tr6 bllr sIYa me rAt thuen Idi vl khdng m& tian mua, khdng phi! thu& vAo gid gikc, khang chn

Cho tr& bQ sUa me hohn tohn trong 6 thAng dhu. Khi tr4 6m (ti&u chhy) vgn tdp tuc cho tr4 bh. Tt6 86 non y6u h b n g mQt d u e vQ me hogc truYlng hQp rn* b! 6m n#ng khbng cho t& bQ dm, ckn v&t sGh cho tr6 gn bdng c k .

Cho tr6 bQ k8o dhi 18 - 24 thhng ho@c c6 the IAu hdn.

Khi cai sUh cho tr6 chn chQ q: - KhBng n8n cai s h cho trQ t r a 12 thdng, - Khdng n&n cai siia cho tr6 vho rntra hb

phhi dun n h , dung cu pha ch6. Khl ng&i me Hn ubng dAy 86, tinh thkn tho& rn& t t i s6 dfr s h cho con bQ.

Nubi con &ng sCifa me cd ~ i b u kien g&n b6 me con, gi6p bB me cham 06 thai, gihm 11 le ung thUvCI vh ung thd b d n g trhg.

2. Cdch &o con M: BQ ngay sau khi sihh trong vbng n b gB

dhu sau 86. Bong f8c bCI a5 t8c dung co h8i @ cung vh c h m8u cho ngdi mg sau db. ' ~ & n cho tr6 n h gAn me su6t nghy dB n g a i me ti& cho con bQ.

Cho tr& ba theo nhu c&u cfia trh. 6 nhmg bB me It sUa, n6n cho tr6 bo n h i h dfi kich thich biii ti& sUa t8t hdn.

Khi cho tr4 bli, nglllli me d td th& thohi mail cd the narn hogc nghi d& toan than tr& s8t vho ngmi me: mieng tr6 ngam s ~ u v ~ o quAng den baa quanh nlim vu d& dong t8c mOt dwc t6t hm. ~ h o tr6 ~ I J ddm h i tr6 no, bO xong m&t bhn, ngu tr6 ch& dO no thl chuyh sang vQ b4n kia.

n6ng n*. - KhBng cai sUa cho

tr6 khi tr6 b[ 6m. Sau khi cai sUa, &n

& cdc ch6 66 &n thay th6 darn bHo do ch&t dinh dmng cho tr6, nh$t 18 chkt dam (thjt, cB, trOhg, BQu, dB ...) chet Mo (dhu, ma) vh d c loai rau quA.

3 . ~ ; i m t h e " n i o d ~ drisa?chocfn?&i?

MU& cb dir sUa cho con bd thi ngay trong thdi ci, thai, n g d i me c h dm Bn udng d&y dii c8c ch&t dinh dmng, c6 chd d& nghl ngdi, lao U&g hQp ly, tinh thhn tho& m4i.

Khi nuBi con bli, ng&i me chn dm 6n dfi, uBng Bb, ngfi day gihc; tinh thhn t h d l mhi. Ng&i rn? n& 3n u h g vdi khau phhn 2in cao hdn mOc binh thdng. Blh h h g nghy cAn co cdm, #hit, c4, hoqc tnhg, mQt it rau deu. NQn Sn them quA chin CIA cd dfi vitamin. Nan han ch& 5n c4c log1 gia vj nhd Bt, hhnh, tdi c6 the bhi ti& qua sUa gay mirt kh6 ch!u, t d d6 b6 bd; han chb dhng thubc vl mot s6 thuhc c6 the bhi ti& qua sUb g4y ngO d& cho tr6 vh IBm giim tibt s&.

Ng&i me cho con bd nen uBng nhihu nlrBc nhdt 118 chdo, nth% quH, sUa,., {mBi nghy khohn met Ilt ru8i dbn ha1 Ift).

O 1 tqo nhihu sW, ngllZIi me chn cho con blS t h m g xuyQn vh bh d6ng dch,l.

BS. N8ng Dinh H h g GD Trung tdm CS-S

T re' sd sinh ddQc tinh fQWc dd ra cho ddn khi tre' diidc 4 ruin fu6i (28 ngdy]. DAy Id giai-ffoan tre' bdt ddu Idm quen vdi

m6i trUt3ng b8n ngodi n4n d6 m i c Mnh, $0 dd &c bB, me pha'i quan sdt vd theo dt3i 84 ehdt hien nhi?ng ddu hi&u btf t thllbng c6a 1r6 d& x$ tri kip thdi.

Tr4 sd sinh binh thlldn 18: d& ra c6 can neng ti l2,8kg d i n 3,6 kg, n 4 u dtldi 2,s kg 121 trA bj nhe cAn. M&t h6, sgch, khbng cb ri, khdng bi xllng db, da h8ng hho, chan tay cca tr6 irn, than nhigt t8 36,5OC-37*C, tidng kh6c to vA trong tree, hdi thd ern dju, khdng cd tidng rdn, nhjp thb blnh thtlt!ng til 40- 50 lkn mot phdt. NQU chqm. nhg v&o m6i, trd s i mB mieng, du dda dhu YO v8o rnidng, td sB M, khbng n8n chd, bong hang chUdng.Trong vbng 24 gid, trd di n g d i ph&n xu m8u xanh s8m, nhUng l&n sau phgn- s8 cb mhu a n g hoec loang vdl cdc hat nh4 nhtl hqt cHi m8u vhng, d&n dhn ph4n tr& sG khb hdn, cb th& thAnh khuBn mdm. M a t nghy-td 61 dBi khohg 10 Ibn hoac hdn. Rdn cda tr6 kh&, swh, kMng cd miii hbi, khdng bj xlmg 8&:'fh&ng IhuDng cuang ran sQ khB, teo din vA yng trong vdng hai tu&n dhu. Vang da k&m vdi nude ti6u vang bdt d&u xuAt hi$n v8o nghy tho hai, tho ba sau 86 vA hien tllqng nay thddng m6t Ui sau ngay tho bay. Trong 3 dbn 4 ngAy d&u.sau dd, tr6 giHm can so v6i lljc mdi dB sau dd sB t h g c8n lai, trong thAng d h be5 sB t h khoing 1-1,2 kg. Vdi t6t cA nhUng d4u higu k tr&n UUdc cd 18 binh thdng $ tr& sd sinh.

'Q NhUng bIBu hien b i t thUlYng (khbng

blnh thrlllng) d trg ad sinh - ~ d n Ildt, mZli h&i, c6 djch hogc m8u

thdm Udt gac d cudng r6n, vong da xung quanh r8n cb m8u Bb hoac subg tdy. ChPn lay lanh (Ilic n8y chn fi 6m ngay cho tr6, fi trong 18ng ngqc cJa me). s i c da khdng hbng hao, gan ban chan vB gan bAn tay vAng, da xanh t8i ...

- Tr6 thd vdi nhjp dlldi 30lhnlphdt hoac tr&n 60l&n/phdt (My 18 nht7ng dhu higu cho th6y tr6 thd nhanh qud hogc chgm quA), trong tidng thd cda tr6 c6 ti6ng ran.

- TrB t(m tGi, tlm quanh mdi, tlm dhu chi, hoac tlm tohn thhn.

- TrG l i bl, tr6 khsng tg dgy d6 &I mB bA me phAi dAnh thgc hoac co giet (trung blnh 2

t i h g d$n 3 tidng 18 phAi cho tr& an mot IAn, ndu khbng cho an Bfi thl Illdng dtldng huydt trong cd th& trd thgp cUng $4 g4y ra tlnh trang trd li bl, co giat do ha dllang huyht.

- VAng da k4o dAi, mdt sllng d6 c6 nh0 .... - Sau khi d4 met ngAy n6u tr4 khbng la

Y t a thkbdinhr&tg&n b& me criJtph6t hi& & & M u bdt t h ~ h g 13 t 6 86 sinh.

phln xu hoec khdng di dAi kBm theo chcldng bung, n6n chd ...

Khi phdl hl#n tr& cd mQt trong d c ddu hi@u,!rdn cdn cho t& khdm w a y tai cd sd y f& dt# cd, hMng xQ Ig k!p thdi-

08) phdng n g h cdc ddu hleu bat thddng clja tr6 sd slnh

Ngay tZI khi mang thai, c8c ba me cgn llnr 9: Gn uBng dd ch&t (boa an cd dd cdm, tau, thjt hogc ca - trilng- tam- c u e Igc - vhtg). Trdnh khdng dg rnsc c l c wnh n h i h trQng, wnh lay truyhn vb dU6ng tinh duc, ndu c6 thl phdi dlldc phdt hien sdm vA dieu tr! trlldc khi mang thai.

Sau khi sinh, bB mg v4n c h phii 2n udng Bir ch& vA ngh1 ngdi hdp Ig Cd cd d5 sUa cho con bli, bdi sUa me 19 thffc bn t8t nhit, phQ hdp nh6t vdi trQ khbng nhang cung ch d&y dlZl ddang chht mB c d n cb c8c kheng th 1 gilSp bB chdng lai bgnh tet. Cho tr& tidm cdc logi vacxin nhll: BCQ phhng Lao, vi&m gan B va tiem vitamin K1 trong vong 24 id d&u sau khi bd chao ddi ciing IA vigc c I n thiet phong benh tgt cho tr6. Mgoai ra c8c bB mg cQng n8n ham khHo sdch, b80, cdc tZii lieu khac d4 c6 them ki6n thdc cham s6c vA nu61 dUang tre: nh%t 18 trong giai doan sd slnh. .

BS. Nguygn T I & ~ U

theo fmng 8) d j n g ~ @ h ~ & & k b b g c h , & n v i & t u y d n

t r u y e n v ~ ~ r g L a d 8 n ~ c h l n ~ s ~ i , t & q v @ sinhgiadlntr,!hngbh,!tugomrkUbph&?gchhg d m M h , minh h hk..

d xa hi$ thbi nhuhg mlnh CI% &@c UBND flnh tang 2 6 b g khen d d 2 GA khen cha SB Y td n& ... BgthdW mlnhdn bu n h, vl hq khbng

.. . d

tg di k h h thai dBu minh pMi dub hq me cbju di

mB mlnh thl ben qud, gia dinh n& ch0, nhih

bao ngW phy nO W c , &ng lo toan oBng vi& trong gia dlnh, m c4i h& cUng t d n g thanh, hien cd con gBr NO HQ Sinh tqi W n g Y Lho Cai.

Bh Igl W that dduy&n, mlnh IArn d the 19 cung nha t~ giw a, mc bi+t %g' d ~ y 8% iy chiu kh6 I &I, vB ctl d5lng vi4n mlnh "61 giDp hg dI" k6 d n h w &m khqa ~TU rnm &t...

1, ~ @ t dkdt qu&b& d6u clia

PQB Sd Y t i - T r h g ban

C6ch ph6t hi& d c &u '

~ i d m & 2 7 ' ~ u y 6 n t h h g -

~8[=g1. NONG DM dm Girfrn & TT C W S

~ h h ~ i d m & z r " a s s s

BS. N m Lgn - PGD Sd Y t4

TIIUNG TAM T R U Y ~ N ~ N C ; - h & air h vy y d h#n c h h g G ~ A O DTJC KHOE ~o CAI T h & g ~ ' r s m ~ d t & j t ~ h j ~ a m k d t t h

Dia chi: ~8 585 - iWhg H&g fin -

DIen thoai: M0.3821146

"k mg an tdn'+, &tzggMp v& 6di Jmdnh di~& dw hi oon & Bdn X?amw, hay& Sa Pa.

mrn phdng d a v& cho phq nO c d t i i a i @ i ~ ~ . g m ~ b # x & M & n g ~ i - Bdt mt.