Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi · 14 Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi Damızlık Kümes ve Kuluçkahane Neden Önemlidir?? Dört yıl süre ile oda

1

Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi

Veteriner Tavukçuluk DerneğiDoç. Dr. Erol ŞengörDoç. Dr. Erol ŞengörDoç. Dr. Erol ŞengörDoç. Dr. Erol Şengör

21.Mayıs.200821.Mayıs.200821.Mayıs.200821.Mayıs.2008Büyük Anadolu Oteli Büyük Anadolu Oteli Büyük Anadolu Oteli Büyük Anadolu Oteli ----ANKARAANKARAANKARAANKARA

1111

2

Hastalıklar: ???

Hastalıklar, ticari şartlar altında, primer ve sekonder patojen

etkenlerin beslenme ve diğer çevresel faktörlerle karşılıklı

etkileşimleri sonucunda canlıların bünyesinde oluşan

kompleks durumlardır.

Burada beslenmeye bağlı hastalık durumları konu dışında

tutulmaktadır.

Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi

2222

3

Tedavi: ???

Tedavi, primer ve sekonder patojenik etkenlerin, beslenme ve

diğer çevresel faktörlerle etkileşimler göz önünde tutulmak

şartıyla çeşitli kimyasal veya biyolojik maddeler kullanılarak

bünyede zayıflatılıp yok edilmeleri veya etkilerini

gösteremeyecekleri duruma indirgenmeleridir.


3333

4

1. İlaç Giderleri,

2. Verim kayıpları,

3. Ölüm Kayıpları,

4. Ölenlerin Yediği Yem

4444

Tedavinin Maliyeti


Eğer bir kez hastalık meydana gelmişse bu masraflardan kurtulmak mümkün değildir. Bunlardan Kaçınamazsınız!..

5

Primer ve sekonder hastalık etkenlerinin söz konusu hayvancılık işletmesine girmesinin önlenmesi ve çiftlikteki üniteler arasında yayılma ihtimalinin en aza indirilmesidir.

Riski Azaltmanın Tek Yolu ??

Bu Yolun Adı BİYOGÜVENLİK’tir.


5555

6

SuBakteriler

Kemirgenler

YakınSürüler Virüsler

YemPersonel

DiğerMekanikYollar

BİYOGÜVENLİK

6666


77777

Biyogüvenlik kelimesi BİYO ve GÜVENLİK kelimelerinin

birleşmesinden meydana gelmiştir. BİYO hayat demektir.

Biyogüvenlik ise yaşamın güvence altına alınmasını ifade

etmektedir.

YANİ BİR NEVİ SİGORTADIR.


8


Salmonellanın etkin şekilde kontrol altına alınabilmesi için atılacak adımlar sırasıyla;

a- damızlık kümesler ve kuluçkahane,

b- broiler yetiştirme kümesleri ve yumurtacı kümesleri,

c- yem fabrikaları,

d- nakil araçları ve

e- kesimhaneleri kapsamalıdır.

8888

9


Damızlık Kümes ve Kuluçkahane Neden Önemlidir??

Salmonella türleri;

-damızlık kümeslerindeki follukların yataklarında,

-soğuk yumurta depolarında,

9999

10



-kuluçka makineleri içinde veya

-kuluçkahane nakil kamyonlarında bulunabilmektedir (Cox ve

ark. 2000).

10101010

11



-bu bakteriler daha sonra döllü yumurtaların kabuklarına ve bazen de kabuklardan nüfuz ederek kabuk altına yerleşebilirler ve bunun sonucunda tabii ki

-yeni çıkmış olan civcivlere de bulaşırlar (Cox ve ark. 2000).

11111111

12



Kuluçkahanelerde yumurta kabuk parçaları %71,

civciv taşıma bantları %80, civciv kutu yataklıkları %74 oranında salmonella ile bulaşık bulunabilmektedir

(Cox ve ark.1990 - 1991).

12121212

13



Salmonella thyphimurium bulaşık yumurtalardan civciv çıkabilmektedir.Salmonella marker strain enjekte edilerek işaretlenmiş yumurtalardan çıkan civcivlerin %80’inin bulaşık olduğu tespit edilmiştir (Cason ve ark. 1994).

13131313

14



Dört yıl süre ile oda sıcaklığında tutulan salmonella bulaşık civciv tüylerinin 1 gramından 1.000.000 salmonella hücresinin izole edilebildiğini gösteren araştırmalar vardır (Muira ve ark. 1964).

14141414

S. EnteritidisS. Typhimurium

15



15151515

16


Yumurtacı HattıBroiler HattıGGPS

GPS

PS

Ticari156000 - 280000 160000 - 280000

1 →→→→ 30-40 1 →→→→ 40-50

1 →→→→ 40-50 1 →→→→ 50-60

1 →→→→ 130-140 1 →→→→ 80-90

Broiler Karkası Yumurta

156000 - 280000 4.16.107 – 9.00.107

16161616

The EFSA Journal (2004) 115, 1-76

17


Damızlık kümesleri ve kuluçkahaneleri hijyenik önem derecesi en yüksek olan işletmelerdir.

Bu işletmelerde alınacak önlemlerin hiç birini abartı olarak düşünmemek gerekir.

Tavukçuluktaki başarının sırrı burada gizlidir.

17171717

Biyogüvenlik Önlemleri : Damızlık Kümes ve Kuluçkahane

18


Damızlık kümeslerini tehdit eden unsurlar kümeslere;

- civcivler, - yem, - İçme suyu, - personel, - ekipman,- yabani kuş ve kemirgenler

aracılığıyla girebilir.

Bunların son ikisinin işletmelere girişleri engellenmelidir.

18181818


19


- Damızlık kümesi

- Broiler kümesi

- Yumurtacı kümesi

Buralara girecek olan civcivler için alınması gereken önlemler birbirine benzerdir.Ancak damızlık kümes ve damızlık kuluçkahane kademesindeki önlemlerin hijyenik öncelikleri çok daha yüksek olmalıdır.

19191919


20

Kuluçkahane Yerleşim ve İş Akım Planı

↓

Personel GirişiDuşlar veSoyunma Odaları

YumurtaDepoOdası

→ →

YumurtaDepoOdası

İnkübasyon Odası(İçinde Ön Gelişim

MakineleriBulunur)

→ →

(İNKÜBATÖRLER)

↑

Yıkama Odası↑ ↓

CivcivSınıflandırma,Aşılama veBekletme

Odası

→ →

↑

↑ ↓

Çıkım Odası

(İçinde Civciv→Çıkım →

MakineleriBulunur)

(HATCHERLER)

↓

Yumurta tasnifveyumurta dizme odası →

↑

Yumurta Girişve Fumigasyon

Odası↑

↓

Aşı Saklama ve

Diğer Malzeme Deposu

Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi Biyogüvenlik Önlemleri : Damızlık Kümes ve KuluçkahaneCivcivlerin elde edileceği kuluçkahanelerde iş akım yönü geri dönüşlü olmamalıdır.

20202020

21


Damızlık işletme ve kuluçkahanelerde her bölümün personelinin farklı renk giysi giymesi tercih edilmelidir.

Ancak küçük kuluçkahanelerde bu konularda gereken önlemler alınmak şartıyla tolerans gösterilebilir.

21212121


22


Eğer işletme içine araçla girilecekse o zaman araçlar bir yıkama ve dezenfeksiyon işlemine tabi tutulup sonra da bir tekerlek banyosu içinden geçirilmelidir.

22222222


23


Personel işletmeye gelince dış giysilerini çıkarıp duş almalı sonra işletmeye ait olan giysileri ve çizmeleri giymelidir.

23232323


24


Personel işletmeye ait kıyafetlerle kuluçkahane ana giriş kapısından veya damızlık kümes giriş kapısından içeri girmeden önce içinde etkin bir dezenfektan bulunan bir ayak banyosuna basarak girmelidir.

24242424


25


Çalışan tüm personele üç ayda bir portör muayenesi yaptırılmalıdır.

Portör muayenesi gaita kültürü, parazit yumurtası taraması, boğaz kültürü ve akciğer grafisi muayenelerini içermelidir.

25252525


26


Damızlık kümeslerde formaldehit fumigasyonu küçük plastik kabinlerde yapılabilir.

Bir M3’lük bir kabin içinde

26262626


20 dakika süre fumigasyon

Yeni yumurtlanmış kuluçkalık yumurtalarda kabuk üzerindeki mikroorganizmaların % 95-99 oranında öldürüldüğü bildirilmektedir.

(North M, Bell, D. D. 1990. Commercial Chicken Production Manuel 4th Ed.)

F o r m a l d e h i t G a z ı Ü r e t i m iYöntem-I Yöntem-II

Formalin KMnO4 Paraformaldehit

40 ml 20 gr 10 gr (230 Co ısıtılacak)

27


Damızlık kümeslerde formaldehit fumigasyonunun bir başka yöntemi de folluk altlıkları içine paraformaldehit tozu serpilmesidir. Bu tozlar tavukların vücut ısısıyla ısınarak devamlı surette formaldehit gazı salarlar ve yumurtlanan yumurtaların anında dezenfeksiyonunu sağlarlar.

27272727


28


Kuluçkahanelerdeki bölümler sık sık temizlenerek dezenfekte edilmelidir.

Özellikle civciv çıkım günlerinin sonunda çıkım odası ve yıkama odası havası içinde aşırı miktarda civciv tüy tozları uçuşarak özellikle aspiratörlerin emiş ağızlarındaki tel ızgaralar ve drenaj gider kapak ızgaralarına yerleşirler.

28282828


29


Bu birikintilerin ertesi güne kalmasına müsaade edilmeden temizlenmeleri derhal yapılmalıdır. Kuluçkahanelerin tüm yüzeyleri yıkamaya uygun olmalı ve bol suyla yıkanarak dezenfekte edilmelidir.

29292929


30


Kuluçkahanelerdeki fonksiyonel alanlar

Kirli alanlar →→→→ Negatif hava basıncı

(civciv çıkım odası ve yıkama odası)

Temiz alanlar →→→→ Pozitif hava basıncı

(diğer bölümler)

Bu uygulama kontaminasyon riskini azaltan iyi bir önlemdir.

30303030


31


Yem ;

Damızlık işletme,

Broiler işletmesi,

Yumurtacı işletme için ana girdi maddesidir.

Yem sağlığı beraberinde getirebildiği gibi Salmonella dahil her türlü hastalık etkenlerini de beraberinde hayvanlara taşıyabilir.

31313131

Biyogüvenlik Önlemleri : Yem

32


Sağlıklı yem üretimi için mikrobiyolojik yönden temiz yem hammaddeleri satın alınmalıdır. Yemler, hammadde alımı sırasında bulaşık hammaddelerin farkına varılmadan satın

32323232


alınması, veya yem imalatı sırasında, ya da imal edilmiş yemin depolanması sırasında bulaşabilmektedir.

33


Hammaddeler satın alınmadan önce analiz edilmelidir.

Yemler, Salmonella ve Clostridia gibi patojen bakteriler ile veya çoğu kez de küf ve mantarlarla bulaşık olabilir.

Kekleşmiş parçalar içeren hammaddelerin alınmaması, eğer fark edilmeden alınmışsa o parçaların kullanılmaması daha güvenilirdir.

33333333


34


Değirmenlerin çekiçleri üzerinde,

Yem mikserlerinin karıştırma kanatları arasında,

Taşıma konveyör helezonları kanatları arasında,

Yem taşıma kanalları dirsek ve eklenti birleşme yerlerinde zamanla birikimler oluşmaktadır.


34343434

35


Hijyenik öncelik durumuna bağlı olarak (damızlık, broiler, yumurtacı) yemlere kavurma (toasting) ve peletleme işlemi uygulanması iyi bir biyogüvenlik önlemidir.

Kavurma (toasting) ve peletleme temiz yem için alınacak ekstra önlemlerdir.

Ekstra yararları; pastörizasyon ve sindirilebilirliğin artması.


35353535

36


Tavuk kümeslerinde kullanılacak içme suyunun mikrobiyolojik kalitesi aynen kendimizin içebileceği nitelikte olmalıdır.

Ayda bir yapılan analizlerde bir bozukluk görülürse bozukluğun ne zaman başladığı bilinmediğinden bu arada çıkabilecek zararlara katlanmak gerekir.

36363636

Biyogüvenlik Önlemleri : İçme Suyu

37


İçme suyu kalitesinin garanti altında tutulabilmesi için devamlı çalışan bir güvence sisteminin devreye sokulması gerekir. Bunun için suya devamlı surette dezenfeksiyon uygulanmalıdır.

37373737


Bu işlem için kullanılabilecek uygun cihazlar ve maddeler piyasada mevcuttur.

Bu maddeler genellikle klor bazlı olup ozon ve UV uygulamaları da seçeneklerarasındadır.

UV Sistemi →→→→

Klor Sistemi ↓↓↓↓

Ozon Sistemi →→→→

38


Klor kullanma durumunda devamlı dezenfeksiyonu garanti edebilmek için her an alınan su örneğinde kalıntı aktif klor miktarının 0.3 – 0.5 ppm düzeyinde olması arzu edilir.

38383838


39


Klorun fazlası organik maddelerle etkileşime girerek dezenfeksiyon yan ürünleri’nin –DBP– (disinfection by products) sentezlenmesine neden olabilir.

Bu DBP’ler kanserojendir.

Amerikan Çevre Koruma Ajansı (EPA) maksimum kalıntı dezenfektan düzeyi (MRDL) olarak klor ve kloraminler için 4mg/lt, klor dioksit için 0.8 mg/lt seviyelerine müsaade etmektedir.

39393939


40


Kümeslerde kullanılan ekipman Salmonella etkeninin taşınmasında aracı olabilir.

Kümes ekipmaları (gaga kesme makinesi vs gibi) işletmedeki diğer kümesler arasında taşınmamalıdır.

Başkalarına ait işletmelerden ödünç ekipman temini ise tamamıyla kabul edilemez.

40404040

Biyogüvenlik Önlemleri : Ekipman

41


Kümes ekipmanı her kullanımdan sonra temizlenip dezenfekte edilmeli ve öyle saklanmalıdır. Uzun süreli saklamalarda ise kullanımdan önce tekrar temizlenip dezenfekte edilmesinde yarar vardır.

Kümeslerde kullanılan suluk ve yemlikler dönem sonlarında ve onun dışında her gerek görüldüğünde temizlenip dezenfekte edilmelidir.

41414141

Biyogüvenlik Önlemleri : Ekipman

42

Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi Biyogüvenlik Önlemleri : Yabani Kuş ve Rodent Kontrol

İşletmelerimize hiç girmemesi gereken unsurlardan biri yabani kuşlar diğeri de kemirgenlerdir.

Kuşlar potansiyel olarak tavuklar için çok patojen olan pek çok virüs ve bakterinin taşıyıcısı durumundadırlar.

42424242

43


Bu kuşların yem hammaddesi taşıyan kamyonların üzerlerine konması dahi potansiyel olarak bir tehlikedir.İşletmelerimizde kuşlara karşı kuş telleri bulundurmamız ve fanlarımızın önünde onlar çalışmadığı zaman kapanan otomatik damperlerin bulunması bu konuda iyi önlemlerdir.

43434343

44


Kemirgenler en tehlikeli zararlılardır.

Eğer işletmede 1 adet fare görülüyorsa görülemeyen 50 adet fare daha var demektir. Artık fare görülmüyor diye mücadele bırakılırsa kısa süre sonra tekrar görülmeye başlar.

44444444

45


Mücadele fare zehirleri kullanılarak yapılıyorsa zehirlerin nerelere konulacağı iyi tespit edilmeli, diğer yaban hayatının, evcil hayvanların ve çocukların etkilenmesi engellenmelidir.

Zehirler yukarıda sayılan ve zehirin hedefi olmayan diğer canlılar için de tehlike teşkil edeceğinden dolayı kullanılması riskli olan maddelerdir.

45454545

46


Fare zehirlerinin en bilinenleri striknin ve arsenik içerenlerdir. Zehirlerden başka antikoagulantlar ve sindirim sistemini bloke eden maddeler de fare mücadelesinde kullanılmaktadır. Bunların bazıları; Brodifacoum, bromadiolone, chlorophacinone, diphacinone ve vitamin K inhibitörleri.

46464646

47


Zehir olmayan fare yemleri, son yıllarda fareleri gözle görülmeden yok eden yeni nesil fare mücadele sistemleri olarak piyasaya çıkmıştır. Bunlar, fare

47474747

mücadele istasyonları denilen kutuların içine konularak farelerin muhtemel gezinme alanlarında duvar diplerine ve köşelere yerleştirilmektedirler.

48


48484848

Fareler istasyonların tünel şeklindeki kanalları içinden geçmeyi tercih etmektedirler.

Uygulama olarak büyük kolaylık sağlayanbu malzemeler sade tavukçuluk sektöründe değil gıda işiyle uğraşan diğer pek çok iş yerlerinde kullanılmaktadır.

Fareler buların içindeki yemleri alıp kaçamasınlar diye yemler kutuların içinde sabitlenmiş durumdadırlar.

49


Fare mücadelesinde bir başka yol da kümes çevrelerine en az 1 metre genişliğinde, farelerin ayaklarına batacak keskin kenarlı çakıl (mıcır) sermektir. Fareler bunların üzerinde yürümekten nefret ettiklerinden kümeslere girmekten vazgeçerler. Zamanla üzerleri çamur vs ile kirlenerek düzleşirlerse etkinliklerini yitireceklerinden yenilenmeleri gerekir.

49494949

50


Sonuç� Biyogüvenlik, tüm hekimlik uygulamaları içinde başarının anahtarı olan bir sistemdir.

�Biyogüvenlik olmaksızın işletme sahiplerinin ve veteriner hekimlerin başarılı olma şansı hemen hemen hiç yoktur.

�Sürü bir kez hastalandıktan sonra hastalığın sebep olduğu yıkıntıları ortadan kaldırmak ve üretim partisini başarıya ulaşarak tamamlamak mümkün değildir.

50505050

51


Bundan dolayı tüm işletme sahiplerinin ve veteriner hekimlerin hiç unutmaması gereken şey

Biyogüvenlik Olmazsa

Başarının Olmayacağıdır.

51515151

Sonuç

52


Unutulmaması gereken en temel nokta;

Bu anlatılanlar, söz konusu biyogüvenlik önlemlerini harfi harfine uygulayan işletmelerde hiç hastalık çıkmayacağı anlamına gelmemektedir. Bunun anlamı hastalık çıkma riskinin en aza indirilebileceğidir. Hastalıklardan korunmak için alınması gereken daha pek çok başka tedbirler vardır.

52525252

Sonuç

İlginize Teşekkür Ederim!

Documents

Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi · 14 Salmonella Kontrolünde Biyogüvenliğin Önemi Damızlık Kümes ve Kuluçkahane Neden Önemlidir?? Dört yıl süre ile oda